Professional Documents
Culture Documents
báo cáo sấm2
báo cáo sấm2
BÁO CÁO
CHUYÊN ĐỀ: CHỐNG SÉT
MÔN: AN TOÀN ĐIỆN
Họ tên: Cao Huy Trường-90742
Tự Bá Quyền-94084
Mã học phần:13421
2.Nghiên cứu về các vùng thường hay xuất hiện Sét ở Việt Nam………………5
5.Kết luận………………………………………………………………………24
1.Khái niệm về sét
Sét hay tia sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây
mang các điện tích khác dấu hoặc giữa các đám mây và mặt đất. Đôi khi, các tia
sét còn xuất hiện trong các trận phun trào núi lửa hoặc bão cát. Tia sét có thể di
chuyển với tốc độ 36.000km/h khi phóng điện trong khí quyển, đạt tới nhiệt độ
trên 30,000 K (29,726 °C), gấp 5 lần nhiệt độ bề mặt Mặt Trời (5,778 K), và hơn
20 lần nhiệt độ cần thiết để biến cát silica thành thủy tinh.
Sét là sự di chuyển của các ion, trong khi đó hình ảnh của sét lại được tạo ra
bởi dòng plasma phát sáng. Trong điều kiện bình thường của không khí, tiếng
động chỉ di chuyển với tốc độ 1.230km/h còn ánh sáng đi được 299.792.458
m/s.
Sét sinh ra từ các đám mây vũ tích hay còn gọi là mây dông, là loại mây
thường có độ cao chân mây từ 1 đến 2 km (0.62 đến 1.24 dặm) tính từ mặt đất
và độ cao đỉnh mây có thể tới 15 km (9.3 dặm). Có khoảng 16 triệu
cơn dông mỗi năm. Nếu có đám mây dông tích điện đi gần mặt đất tới những
khu vực trống trải, gặp một vật có độ cao như cây cối, người cầm cuốc xẻng...
thì các luồng dẫn sét sẽ hình thành và xảy ra sự phóng tia lửa điện giữa đám mây
và mặt đất. Đó là hiện tượng sét đánh.
Một trong những bức ảnh về sét đầu tiên, chụp năm 1882
4
2.Các vùng thường hay xuất hiện sét ở Việt Nam
Việt Nam nằm ở tâm dông châu Á, một trong ba tâm dông trên thế giới có hoạt
động dông sét mạnh. Mùa dông ở Việt Nam tương đối dài bắt đầu từ tháng 4 và
kết thúc vào tháng 10. Số ngày dông trung bình khoảng 100 ngày/năm và số giờ
dông trung bình là 250 giờ/năm. Trên nền hoạt động dông tương đối mạnh này
có độ chênh lệch khá lớn về mức độ hoạt động dông ở các vùng. Có những nơi
có số giờ dông nhỏ như Cam Ranh (55 giờ/năm), bên cạnh đó lại có khu vực đạt
số giờ dông tới 489 giờ/năm như ở A Lưới (Huế). Sự chênh lệch này do nhiều
yếu tố khác nhau gây ra, trong đó có yếu tố phân chia lãnh thổ bởi những dãy
núi cao có hướng khác nhau, làm tăng cường hoạt động dông ở vùng này và hạn
chế hoạt động dông ở vùng khác. Những vùng hoạt động dông mạnh là những
vùng có nhiễu động khí quyển mạnh mẽ và có địa hình thuận lợi cho việc hình
thành các dòng thăng.
Ở Việt Nam có thể có tới 2 triệu cú sét đánh xuống đất trong vòng một năm.
Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Viện Vật lý Địa cầu thực hiện năm 2004,
cả nước có 820 vụ sét đánh trong 10 năm trở lại đây gây thiệt hại nhiều tỷ đồng,
làm gián đoạn dịch vụ viễn thông, điện lực... Tại một số khu vực như Cổ Dũng
(Hải Dương), Sơn Lộc (Hà Tĩnh), đồng bằng sông Cửu Long, xảy ra nhiều vụ
sét đánh làm thiệt hại mùa màng và tính mạng con người, gây tâm lý hoang
mang trong nhân dân.
Dông sét gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh tế - xã hội. Ngoài những
tác dụng có lợi của dông như mang lại lượng nước mưa, khả năng cung cấp
nitrat của phóng điện sét, đem lại cho nông nghiệp nguồn đạm phong phú, dông
sét còn gây ảnh hưởng tiêu cực lên kinh tế xã hội. Dông có thể gây lụt lội
(những đợt dông front kéo dài), sét thường xuyên là hiểm họa gây thiệt hại về
người và của.
TS Nguyễn Xuân Anh, Trưởng Phòng Vật lý Khí quyển, Phó Viện trưởng Viện
Vật lý Địa cầu thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho biết Việt
Nam thuộc một trong 3 khu vực tập trung nhiều dông, sét của thế giới. Vì nước
ta nằm trong khu vực nhiệt đới có độ ẩm cao, lại gần biển, có đường bờ biển kéo
dài nên gió từ biển đưa vào càng tăng thêm độ ẩm trong vùng đất liền, gây mưa
dông.
Theo Viện Vật lý Địa cầu, sét thường chỉ xảy ra trong các cơn dông. Đặc
biệt là những cơn dông đầu mùa mưa thường mang theo những trận sét nguy
hiểm nhất. Lý do là vào thời điểm giao mùa thường xuất hiện 2 luồng không khí
nóng ẩm và lạnh. Điểm giao thoa giữa 2 luồng không khí này chính là nơi xảy ra
dông. Đây cũng là địa điểm tập trung sét. Vì thế, những nơi xảy ra hiện tượng
tập trung dông, sét với mật độ cao trong một thời gian nhất định, thực chất là
đang có sự
5
hoạt động mạnh mẽ của 2 luồng không khí nóng ẩm và lạnh.
Hiện tại, chỉ có thể dự báo từ 1 - 2 giờ trước khi xảy ra sét. Với 8 trạm
theo dõi và dự báo dông, sét được lắp đặt trên địa bàn cả nước, khả năng dự
đoán trong bán kính 200 km cho mỗi trạm, hệ thống trạm quan trắc này có thể
dự đoán về nguy cơ xảy ra dông, sét tại bất kỳ địa phương nào trên toàn lãnh thổ
Việt Nam.
Dựa trên hệ thống dự báo này, Viện Vật lý Địa cầu thống kê: Mỗi năm, có
tới khoảng 2 triệu cú sét đánh xuống đất trên lãnh thổ nước ta. Khu vực thường
xảy ra sét đánh nhất là Hải Dương, Hà Tĩnh, đồng bằng sông Cửu Long.
Mật độ sét đánh theo địa danh hành chính lãnh thổ Việt Nam
TT Tỉnh, Thành phố, Thị xã, Quận, Huyện Mật độ sét đánh (số
Thành lần/km2/năm)
phố
7
6 Bạc Tp. Bạc Liêu 10.9
Liêu
8
H. An Lão, Tx. An Nhơn, H. Hoài Ân, 8.2
Tx. Hoài Nhơn,
H. Phù Cát, H. Phù Mỹ, H. Tây Sơn,
H. Vân Canh, H. Vĩnh Thạnh
9 Bình Tp. Thủ Dầu Một, Tp. Dĩ An, Tx. Tân 13.7
Dương Uyên, Tp. Thuận An
H. Phú Quý 7
9
H. Hoàng Sa 7
8
16 Đắk Tp. Buôn Ma Thuột, H. Buôn Đôn, H. 13.7
Lắk Ea Súp, H. Cư M’Gar, H. Ea H’Leo, H.
Krông Búk, H. Krông Năng
H. M’Đrắk 8.2
10
8
H. Hoàng Su Phì, H. Quang Bình, H. 8.2
Xín Mần, H. Đồng Văn, H. Mèo Vạc,
H. Yên Minh
11
Phòng Q. Ngô Quyền, H. An Dương, H. An
Lão, Q. Kiến An, H. Bạch Long Vĩ, H.
Thủy Nguyên,
8
Q. Hải An, Q. Đồ Sơn, H. Tiên Lãng, 8.2
H. Vĩnh Bảo, H. Kiến Thụy, H. Cát Hải
H. Trường Sa 7
12
H. Đạ Huoai, H. Đạ Tẻh 5.7
8
35 Lào Cai Tp. Lào Cai, Tx. Sa Pa, H. Bắc Hà, H. 8.2
Bát Xát, H. Mường Khương, H. Si Ma
Cai
8
42 Ninh Tx. Phan Rang – Tháp Chàm, H. Ninh 1.4
Thuận Phước
43 Phú Thọ Tp. Việt Trì, Tx. Phú Thọ, H. Đoan 10.9
Hùng, H. Hạ Hoà,
H. Lâm Thao, H. Phù Ninh, H. Cẩm
Khê, H. Tam Nông, H. Thanh Ba, H.
Thanh Sơn, H. Thanh Thuỷ, H. Yên Lập
46 Quảng Tp. Tam Kỳ, Tp. Hội An, H. Bắc Trà My, 8.2
Nam H. Duy Xuyên, H. Đại Lộc, Tx. Điện
Bàn, H. Nam Trà My, H. Phú Ninh, H.
Núi Thành, H. Quế Sơn, H. Thăng
Bình,
H. Tiên Phước, H. Hiệp Đức
14
Ninh Triều, Tx. Quảng Uyên, H. Bình Liêu
8
49 Quảng Tp. Đông Hà, H. Cam Lộ, H. Cồn Cỏ, 8.2
Trị H. Gio Linh, H. Hướng Hóa, H. Vĩnh
Linh
55 Thanh Tp. Thanh Hóa, Tx. Bỉm Sơn, Tp. Sầm 8.2
Hoá Sơn, H. Đông Sơn, H. Hà Trung, H.
Hậu Lộc, H. Hoằng Hóa, H. Như
Thanh, H. Như Xuân, H. Nông Cống, H.
Nga Sơn, H. Thiệu Hóa, H. Thọ Xuân,
H. Quảng Xương, Tx. Nghi Sơn, H.
Triêu Sơn, H. Vĩnh Lộc, H. Yên Định
15
Xuân, H. Ngọc Lặc, H. Cẩm Thủy
8
56 Thừa Tp. Huế, H. Phong Điền, H. Phú Lộc, 10.9
Thiên H. Phú Vang, H. Quảng Điền
Huế
H. Củ Chi 14.9
63 Yên Bái Tp. Yên Bái, Tx. Nghĩa Lộ, H. Lục Yên, 10.9
H. Mù Cang Chải, H. Trạm Tấu, H. Trấn
16
Yên, H. Văn Chấn, H. Văn Yên, H. Yên
Bình
8
phá hủy đường cáp ngầm lân cận. Do đó việc lắp đặt thiết bị chống sét lan
truyền cũng không kém phần quan trọng so với chống sét trực tiếp.
4.Các phương pháp phòng và chống sét
1. Chống sét theo phương pháp cổ điển
8
Chống sét theo phương pháp Franklin (thường gọi là phương pháp cổ điển)
Dùng những thanh kim loại làm kim thu sét, kim thu sét này được đặt trên đỉnh
các cột đỡ bằng gỗ, kim loại hay bê tông, đặt nhô cao lên khỏi công trình. Dùng
dây dẫn kim loại nối các kim thu sét này với nhau, và nối xuống hệ thống tiếp
địa cũng làm bằng kim loại chôn trong đất. Khi có sét xảy ra, kim thu sét và dây
dẫn truyền dòng điện sét xuống hệ thống tiếp địa, dòng điện sét sẽ được giải toả
tiêu tán vào trong đất, đảm bảo an toàn cho công trình.
Các bộ phận cơ bản của 1 hệ thống chống sét :
1. Bộ phận thu sét (kim thu sét)
2. Bộ phận dây dẫn sét
3. Bộ phận cực nối đất (các cọc tiếp địa)
4. Các mối nối
5. Bộ phận kiểm tra và đo đạc
Chống sét theo phương pháp Franklin (thường gọi là phương pháp cổ điển)
có ưu điểm đơn giản, giá thành rẻ. Nhược điểm là phạm vi bảo vệ hẹp, độ tin
cậy không cao, sẽ phải tính toán sử dụng rất nhiều kim, khối lượng dây dẫn liên
kết các kim dẫn xuống đất nhiều ảnh hưởng đến mỹ quan và kiến trúc công
trình, các loại kim này thường bị rỉ sét, đứt gãy, tuổi thọ của hệ thống thấp.
2. Chống sét theo công nghệ điện từ phát xạ sớm (Electro Magnetic Early
Streamer Emission- ESE)
18
Giải pháp chống sét theo nguyên lý phát xạ sớm - ESE được dựa trên cơ sở
chống sét cổ điển của Benjamin Franklin, bổ sung thêm đầu thu sét phát xạ sớm,
nhằm kéo dài khoảng cách đón dòng điện sét làm cho phạm vi bảo vệ của kim
thu sét được mở rộng hơn.
Nguyên lý cấu tạo của đầu thu sét phát xạ sớm chủ yếu nhằm làm giảm
hiệu ứng CORONA (hiện tượng phóng xạ tia lửa hay tiếp đất) tăng cường độ
điện trường tại đầu kim thu, tạo điều kiện tối ưu để tập trung năng lượng kích
phát dòng tiên đạo từ đầu kim hướng về đám mây dông để đón bắt dòng tiên đạo
của sét từ đám mây dông đánh xuống, phương pháp này có nhiều ưu điểm nổi
trội:
- Độ tin cậy cao
- Vùng bảo vệ rộng
- Đẹp, mỹ quan
- Tuổi thọ bền lâu
Đây phương pháp chống sét được các nước tiến tiến áp dụng. Ở Việt Nam,
những năm gần đây nhiều nhà máy, công trình và nhà dân cũng dùng phương
pháp này.
Hệ thống phân tán điện tích ( Hệ thống năng lượng sét ) - DAS nhằm ngăn
ngừa sự hình thành tia sét. Hệ thống này hoạt động theo nguyên lý phóng điện
18
19
điểm dựa trên hiện tượng CORONA, với hàng ngàn điểm nhọn bằng kim loại
tạo ra ion bên trên hệ thống và ngăn ngừa sự hình thành tiên đạo sét.
Khác với hệ thống chống sét đánh trực tiếp dùng điện cực FranKlin hay điện
cực phát tia tiên đạo sớm(ESE), hệ thống này thực hiện bằng cách liên tục giảm
chênh lệch hiệu điện thế giữa mặt đất và đám mây dông tích điện xuống dưới
mức khả năng xuất hiện tiên đạo sét, do đó không xảy ra sét.
20
1) Lồng faraday, nếu được thiết kế đúng cách, sẽ tạo thành một lá chắn
điện từ. Điều này có nghĩa là sẽ không có điện trường bên trong lồng do
các dòng điện chạy tới trái đất trên bề mặt của lồng.
2) Mỗi một trong nhiều dây dẫn sét sẽ được nối đất.
3) Mạng lưới đầu thu sét có thể dễ dàng được thực hiện trên diện rộng một
cách thích hợp.
4) Đây là loại bảo vệ có thể là đáng tin cậy nhất về chống sét.
Theo đó, những thiết bị như: cơ khí, điện lạnh, điện tử, điều khiển, công nghệ
thông tin, tự động hóa. Tất cả đều rất nhạy bởi tác động từ dòng năng lượng sét,
khiến cho chúng sẽ dễ bị hư hỏng bởi do xung sét quá điện áp, lan truyền từ dây
dẫn điện hay dây dẫn tín hiệu. Không những thế, với sét đánh trực tiếp sẽ gây
nên các tác động lớn đến phạm vi kết cấu của một công trình.
Tính nguy hiểm và đặc thù của tia sét là dòng điện cường độ lớn nên các công
trình đều ảnh hưởng rất lớn khi bị sét đánh thậm thí thiệt hại vô cùng nặng nề
khiến công việc sản xuất đều bị ảnh hưởng.
Sét đánh trực tiếp hay còn được gọi là sét đánh thẳng là sự phóng điện một
nhánh hoặc trực tiếp của dòng sét. Chúng thường đánh vào những vị trí cao như
cột thu phát sóng viễn thông BTS, cột điện, cây cối cao, nhà cao tầng, ống khói,
… Bởi những nơi cao do hiện tượng mũi nhọn làm cho những điện tích cảm ứng
tụ lại lớn hơn. Tuy nhiên, có các trường hợp sét đánh vào những vị trí thấp hơn.
Vì ở nơi đó có những đối tượng hoặc mặt đất dẫn điện tốt hơn.
Ngoài ra, chỗ bị dòng sét đánh làm cho không khí nung nóng lên, đến mức xuất
hiện tình trạng làm chảy những tấm sắt có độ dày 4mm. Điều này sẽ rất nguy
21
hiểm với các công trình sở hữu những vật liệu dễ gây cháy nổ, hay cả các công
trình kiến trúc được thi công bê tông, gạch ngói. Hệ thống điện lực Việt Nam
còn ghi nhận tình trạng sét đánh vào những đường dây cao áp, máy biến áp, nhà
máy điện gây mất điện trên diện rộng.
2.Phương pháp chống sét cho nhà xưởng hiệu quả
Xây dựng một hệ thống chống sét cho nhà xưởng là điều cực kỳ quan trọng
và cấp thiết. Để bảo vệ cho tính mạng và tài sản trong xưởng, các phương
pháp chống sét cần được lựa chọn kỹ càng để đem lại hiệu quả.
Nhà xưởng là một trong nhiều địa điểm cần sử dụng hệ thống chống sét hiện
nay, với hàng trăm thiết bị điện tử và truyền phát sóng, các nhà xưởng được xem
là mối nguy hiểm tiềm tàng với tính mạng và tài sản của con người. Các hệ
thống này cực kỳ dễ bị tác động và ảnh hưởng từ sét. Vì vậy việc lựa chọn các
thiết bị, hệ thống chống sét hiện đại là cực kỳ quan trọng.
Hệ thống chống sét trực tiếp thường bao gồm các thiết bị sau:
22
Hình ảnh minh họa
Hệ thống chống sét lan truyền thường bao gồm các thiết bị sau:
Thiết bị chống sét lan truyền trên đường nguồn gồm có thiết bị cắt sét 1
pha, thiết bị cắt sét 3 pha, thiết bị cắt lọc sét 1 pha và thiết bị cắt lọc sét
3 pha
Thiết bị chống sét trên đường tín hiệu, viễn thông
Cáp thoát sét
Thiết bị đếm sét
Hộp kiểm tra điện trở tiếp đất
Giải pháp chống sét toàn diện sáu điểm:
23
Hệ thống này là một trong nhiều hệ thống chống sét hàng đầu hiện nay đảm bảo
an toàn cho hệ thống chống sét nhà xưởng của bạn tối ưu.
Thiết bị chống sét lan truyền được thiết kế để kẹp xung quá điện áp
xuống mức an toàn cho thiết bị và không ảnh hưởng đến điện áp tín
hiệu thông thường.
Điện áp kẹp của thiết bị chống sét lan truyền phù hợp với điện áp làm
việc cực đại của mạch.
Thiết bị chống sét lan truyền có thể chịu đường dòng điện có cường độ
lớn tối đa
Băng thông thiết bị chống sét lan truyền đủ để hệ thống hoạt động trơn
tru mà không gây suy giảm tín hiệu tức là phải đảm bảo suy hao của
thiết bị chống sét lan truyền ở tần số hoạt động danh định của hệ thống
không được vượt quá giới hạn nhất định.
V.Kết luận
Sấm sét là kẻ sát thủ thứ 2 của thời tiết, gây ra cho con người biết bao
thiệt hại về vật chất,t thạm chí là cướp đi sinh mạng của con người. Nhận
thấy những hậu quả do sét gây ra, con người đi vào nghiên cứu để khắc
phục nó, các nhà khoa học đã khám phá ra được rằng: bên cạnh những tác
hại, sét cũng là nguồn năng lượng quý giá chưa được con người khám
phá.
Với những thành tựu khoa học hiện đại ngày nay,con người đang từng
bước chinh phục sét, bắt nó phục vụ con người. Chúng ta cần có cái nhìn
mới và hiểu biết sâu sắc về bản chất cũng như các cách phòng-chống sấm
sét để sấm sét trở thành một người bạn hữu ích của con người
24