1

Antes do uso xeneralizado das calculadoras era moi incómodo dividir un número por un
radical, pois hai que dividir por un elevado número de cifras decimais. Debido a isto,
buscouse o modo de converter esa división (ou fracción) noutra na que o divisor (ou
denominador) fose enteiro. Encontráronse unhas regras que permiten racionalizar
fraccións e que se poden encadrar en tres tipos:

• Se no denominador hai unha raíz cadrada (√𝒃), multiplícase e divídese a fracción por
𝑎
dita raíz cadrada (√𝑏). Móstrase a continuación como racionalizar a fracción
√𝑏
𝒂 𝑎 √𝑏 𝑎 · √𝑏 𝑎√𝑏 𝒂√𝒃
= · = = =
√𝒃 √𝑏 √𝑏 √𝑏 · √𝑏 √𝑏 2 𝒃
2
Por exemplo, imos racionalizar a fracción
√5

𝟐 2 √5 2 · √5 2√5 𝟐√𝟓
= · = = =
√𝟓 √5 √5 √5 · √5 √52 𝟓
As veces, despois de racionalizar a fracción, existe a posibilidade de simplificar factores
entre o numerador e do denominador. Por exemplo, imos racionalizar e simplificar factores
4
na fracción
√2

𝟒 4 √2 4 · √2 4√2 4√2
= · = = = = 𝟐√𝟐
√𝟐 √2 √2 √2 · √2 √22 2
Existen fraccións onde o radical do denominador pode aparecer multiplicado por un factor.
Nese caso, como o factor que multiplica ao radical non forma parte do radicando, non é
aconsellable que dito factor participe no proceso da racionalización. Móstrase a continuación
𝑎
como racionalizar a fracción 𝑐√𝑏 onde 𝑐 é o factor que multiplica ao radical do denominador:

𝒂 𝑎 √𝑏 𝑎 · √𝑏 𝑎√𝑏 𝒂√𝒃
= · = = =
𝒄√𝒃 𝑐√𝑏 √𝑏 𝑐√𝑏 · √𝑏 𝑐√𝑏 2 𝒄·𝒃
7
Por exemplo, imos racionalizar a fracción 3√2

𝟕 7 √2 7 · √2 7√2 7√2 𝟕√𝟐

= · = = = =
𝟑√𝟐 3√2 √2 3√2 · √2 3√22 3·2 𝟔

•
𝒏
Se no denominador hai un radical de índice n ( √𝒃𝒎 ), multiplícase e divídese a fracción
𝑛 𝑎
por √𝑏 𝑛−𝑚 . Móstrase a continuación como racionalizar a fracción 𝒏 𝒎
√𝒃
𝑛 𝑛 𝑛 𝒏
𝒂 𝑎 √𝑏 𝑛−𝑚 𝑎· √𝑏 𝑛−𝑚 𝑎 √𝑏 𝑛−𝑚 𝒂 √𝒃𝒏−𝒎
𝒏 = 𝑛 ·𝑛 =𝑛 𝑛 = 𝑛 =
√𝒃𝒎 √𝑏 𝑚 √𝑏 𝑛−𝑚 √𝑏 𝑚 · √𝑏 𝑛−𝑚 √𝑏 𝑛 𝒃
3
Por exemplo, imos racionalizar a fracción 5
√72
5 5 5 5 𝟓
𝟑 3 √73 𝟑 √𝟕𝟑 3 · √73 3 √73 3√73
𝟓
= 5 · 5 = 5 5 = 5 = 5 =
√𝟕𝟐 √72 √73 √72 · √73 √72 · 73 √75 𝟕
2

Existen fraccións onde o radical do denominador pode aparecer multiplicado por un factor.
Nese caso, como o factor que multiplica ao radical non forma parte do radicando, non é
aconsellable que dito factor participe no proceso da racionalización. Móstrase a continuación
𝑎
como racionalizar a fracción 𝑐 𝒏 𝒎 onde 𝑐 é o factor que multiplica ao radical do denominador:
√𝒃
𝑛 𝑛 𝑛 𝒏
𝒂 𝑎 √𝑏 𝑛−𝑚 𝑎 · √𝑏 𝑛−𝑚 𝑎 √𝑏 𝑛−𝑚 𝒂 √𝒃𝒏−𝒎
𝒏 = 𝑛 ·𝑛 = 𝑛 𝑛 = 𝑛 =
𝒄 √𝒃𝒎 𝑐 √𝑏 𝑚 √𝑏 𝑛−𝑚 𝑐 √𝑏 𝑚 · √𝑏 𝑛−𝑚 𝑐 √𝑏 𝑛 𝒄·𝒃
2
Por exemplo, imos racionalizar a fracción 4
3 √63
4 4 4 4 4 𝟒
𝟐 2 √6 2 · √6
2√6 √𝟔 2√6 2 √6
𝟒
= 4 ·4 = 4 4
= 4 = 4
= =
𝟑 √𝟔𝟑 3 √63 √6 3√63 · √6 3 √63 · 6 3√64 3 · 6 𝟗
Observa que despois de racionalizar a fracción puidemos simplificar factores entre o
numerador e do denominador

• Se no denominador hai un binomio con raíces cadradas (𝑎√𝑏 + 𝑐√𝑑), multiplícase e

divídese a fracción pola expresión conxugada do binomio (𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑). Móstrase a continuación
𝑛
como racionalizar a fracción 𝑎 𝑏+𝑐 𝑑
√ √

𝒏 𝑛 𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑 𝑛 · (𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑) 𝑛 · (𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑)

= · = = 2 2
𝒂√𝒃 + 𝒄√𝒅 𝑎√𝑏 + 𝑐√𝑑 𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑 (𝑎√𝑏 + 𝑐√𝑑) · (𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑) (𝑎√𝑏) − (𝑐√𝑑)
𝒏 · (𝒂√𝒃 − 𝒄√𝒅)
=
𝒂𝟐 𝒃 − 𝒄𝟐 𝒅
Úsase o conxugado porque (𝑥 + 𝑦) · (𝑥 − 𝑦) = 𝑥 2 − 𝑦 2 e así desaparecen as raíces
cadradas. Obviamente se o binomio do denominador é 𝑎√𝑏 − 𝑐√𝑑 a súa expresión
conxugada é 𝑎√𝑏 + 𝑐√𝑑. Ao multiplicar e dividir pola expresión conxugada sempre se
terá no denominador a diferenza de cadrados, polo que se pode facer directamente e
evitar pasos innecesarios.
9
Por exemplo, imos racionalizar a fracción
√5−√2

𝟗 9 √ 5 + √2 9 · ( √ 5 + √ 2) 9(√5 + √2) 9(√5 + √2)

= · = = 2 2 =
√𝟓 − √𝟐 √5 − √2 √ 5 + √2 ( √ 5 − √ 2) · ( √ 5 + √ 2) (√5) − (√2) 5−2
9(√5 + √2)
= = 3(√5 + √2) = 𝟑√𝟓 + 𝟑√𝟐
3
Observa que despois de racionalizar a fracción foi posible simplificar factores entre o
numerador e do denominador. Ademais desenrolouse o paréntese.
3
Outro exemplo; imos racionalizar a fracción
√7+2

𝟑 3 √7 − 2 3 · ( √ 7 − 2) 3(√7 − 2) 3(√7 − 2) 3(√7 − 2)

= · = = 2 = =
√𝟕 + 𝟐 √7 + 2 √7 − 2 ( √ 7 + 2) · ( √ 7 − 2) (√7) − 22 7−4 3
= √𝟕 − 𝟐
As veces, no binomio do denominador, en lugar de ter dous
radicais, temos un número e un radical. O procedemento da
racionalización é o mesmo.