Eksperimen Kimia Tingkatan 4

BAB 2 JIRIM DAN STRUKTUR ATOM

2.1 Menentukan takat lebur dan takat beku naftalena, C10H8

Tujuan: Menentukan takat lebur dan takat beku naftalena

Bahan: Naftalena, C10H8 dan air

Radas: Tabung didih, bikar 250 cm3, termometer, tungku kaki tiga, kaki retort dan pengapit, penunu
bunsen, jam randik, kelalang kon, kasa dawai dan spatula.

Prosedur:
1. Penuhkan 1/3 tabung didih dengan naftalena.
2. Letakkan termometer ke dalam tabung didih itu.
3. Isikan air ke dalam sebuah bikar sehinngga separuh penuh.
4. Masukkan tabung didih ke dalam bikar dan apitkan tabung didih. Pastikan aras naftalena dalam tabung
didih berada di bawah paras air di dalam bikar.
5. Panaskan air dan kacaukan naftalen secara perlahan dengan menggunakan termometer. Apabila suhu
naftalen mencapai 60.0 oC, mulakan jam randik.
6. Catatkan suhu pada selang masa 30 saat sehingga suhu mencapai 90.0 oC.
7. Keluarkan tabung didih daripada kukus air. Keringkan permukaan luar tabung didih dan letakkan tabung
didih ke dalam kelalang kon.
8. Kacaukan naftalena secara berterusan
9. Catatkan suhu pada selang masa 30 saat sehingga suhu menurun ke 60.0 0C
10. Rekod pemerhatian anda.

Jadual:
Masa (s) 0 30 60 90 120 150 180
Suhu (oC)

Graf suhu melawan masa untuk

a) Pemanasan naftalena

LeeKY 1
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

b)Penyejukan naftalena

Perbincangan:

Jawapan Perbincangan:

Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 2
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

BAB 3 Konsep Mol, Formula dan Persamaan Kimia

Menentukan formula empirik magnesium oksida

Bahan: 10 cm pita magnesium, kertas pasir

Radas: Mangkuk pijar dan penuturp, penyepit, penunu Bunsen,

tungku kakit tiga, alas segi tiga tanah liat dan penimbang elektronik.

Prosedur:
1. Timbangkan jisim mangkuk pijar bersama-sama penutupnya dan rekod jisim.
2. Gosokkan 10 cm pita magnesium dengan kertas pasir sehingga berkilat. Gulungkan pita dan masukkan ke
dalam mangkuk pijar.
3. Timbangkan jisim mangkuk pijar bersama-sama dengan penutup serta gegelung pita dan rekod jisim.
4. Sediakan susunan radas seperti dalam rajah.
5. Panaskan mangkuk pijar tanpa penutup terlebih dahulu.
6. Apabila pita magnesium mula terbakar, tutupkan mangkuk pijar dengan penutup.
7. Bukakan penutup sedikit secara sekali-sekala dan tutupkan semula mangkuk pijar itu dengan cepat
menggunakan penyepit.
8. Apabila pembakaran magnesium telah lengkap, bukakan penutup mangkuk pijar dan panaskan mangkuk
pijar dengan kuat selama 2 minit.
9. Tutupkan semula mangkuk pijar dan biarkan menjadi sejuk hingga ke suhu bilik.
10. Timbangkan jisim mangkuk pijar bersama-sama dengan penutup dan kandungannya sekali lagi.
11. Ulang proses pemanasan, penyejukan dan penimbangan sehingga jisim tetap diperoleh.
12. Rekod jisim tetap itu dalam bentuk jadual.
Mentafsir data: [Jisim atom relatif: Mg = 24, O = 16]
Jadual: Mg O
Perkara Jisim (g) Jisim (g)
Mangkuk pijar + penutup Mol
Mangkuk pijar + penutup +
pita magnesium Nisbah
Mangkuk pijar + penutup +
magnesium oksida Nisbah teringkas

Formula empirik:_______________________

Perbincangan:

Jawapan:

LeeKY 3
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

Menentukan formula empirik kuprum(II) oksida

Bahan: air, serbuk kuprum(II) oksida, ketulan zink,
asid hidroklorik 1.0 mol dm-3, kayu uji dan batang putik kapas

Radas: Tabung didih, penyumbat getah, salur getah,

salur kaca 12 cm panjang, salur kaca 10 cm panjang,
lampu spirit, kaki retort dan pengapit, bongkah kayu,
penimbang elektronik dan spatula

Prosedur:
1. Timbangkan jisim salur kaca yang berukuran 12 cm panjang dengan penimbang elektronik dan rekod jisim.
2. Isikan sedikit serbuk kuprum(II) oksida ke dalam bahagian tengah salur kaca. Timbangkan jisim salur
kaca berserta dengan kandungannya dan rekod jisim.
3. Isikan satu tabung didih dengan air sehingga 2/3 penuh.
4. Tutupkan tabung didih itu dengan penyumbat getah yang mempunyai salur kaca 12 cm panjang. Apitkan
tabung didih itu pada kaki retort.
5. Masukkan beberapa ketulan zink ke dalam satu tabung uji yang lain. Tambahkan asid hidroklorik 1.0 mol
dm-3 ke dalam tabung didih sehingga 1.3 penuh.
6. Tutupkan tabung didih dengan penyumbat getah yang mempunyai salur kaca 10 cm panjang. Apitkan
tabung didih itu pada kaki retort yang satu lagi.
7. Pasangkan salur kaca yang berisi serbuk kuprum(II) oksida seperti rajah.
8. Biarkan gas hidrogen mengalir selama 10 saat dengan membenarkan gelembung gas terbebas di dalam ari
sebelum memulkan pemanasan.
9. Panaskan kuprum(II) oksida dengan lampu spirit dalam aliran gas hidrogen yang berterusan.
10. Hentikan pemanasan apabila warna hitam serbuk kuprum(II) oksida berubah sepenuhnya kepada perang.
11. Teruskan aliran gas hidrogen sehingga salur kaca berada pada suhu bilik.
12. Tanggalkan salur kaca yang berisi serbuk perang. Singkirkan titisan air di hujung salur kaca dengan
batang putik kapas.
13. Timbangkan jisim salur kaca berserta dengan kandungannya dan rekod jisim.
14. Ulang proses pemanasan, penyejukan dan penimbangan dalam langkah 9-13 sehingga mendapat bacaan
jisim yang tetap. Rekod jisim tetap itu dalam jadual.
Mentafsir data: [jisim atom relatif: Cu = 64, O = 16]
Jadual: Kuprum, Cu Oksigen, O
Perkara Jisim (g) Jisim (g)
Salur kaca Mol
Salur kaca + kuprum(II)
oksida Nisbah
Salur kaca + kuprum Nisbah teringkas

Formula empirik:_______________________
Perbincangan:

Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 4
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

BAB 4 Jadual Berkala Unsur

Tujuan: Mengkaji sifat kimia unsur Kumpulan 1

Pernyataan masalah:
Apakah sifat kimia unsur Kumpulan 1 apabila bertindak balas dengan air, oksigen dan klorin?

Bahan:
Litium, natrium, kalium, kertas turas, kertas litmus merah, air suling, gas oksigen, gas klorin

Radas:
Forseps, jubin putih, besen, pisau, sudu balang gas, balang gas dengan penutup, silinder penyukat 10 cm3
dan penunu Bunsen.

Hipotesis:
Apabila menuruni Kumpulan 1, tindak balas antara logam alkali dengan air // oksigen // klorin semakin
reaktif.

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: jenis logam alkali
Bergerak balas: kereaktifan logam alkali dengan air // oksigen // klorin
Dimalarkan: saiz logam alkali

A) Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan air

Prosedur:
1. Potong litium menjadi saiz yang kecil dengan menggunakan pisau
dan forseps. Keringkan potongan di atas kertas turas.
2. Masukkan potongan secara eprlahan ke dalam besen yang berisi air.
3. Apabila tindak balas selesai, uji larutan degnan menggunakan kertas
litmus merah.
4. Catatkan pemerhatian anda.
5. Ulang langkah 1 hingga 4 dengan menggunakan natrium dan kalium.

B) Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan oksigen

Prosedur:
1. Potongkan litium menjadi saiz yang kecil dengan menggunakan pisau dan
forseps. Keringkan potongan di atas kertas turas.
2. Letakkan potongan di atas sudu balang gas.
3. Panaskan sehingga potongan mula terbakar dan kemudian masukkan sudu
dengan cepat ke dalam balang gas yang berisi gas oksigen.
4. Apabila tindak balas selesai, tambahkan 10.0 cm3 air ke dalam balang gas
dan goncangkan.
5. Uji larutan dengan menggunakan kertas litmus merah.
6. Catatkan pemerhatian anda.
7. Ulang langkah 1 hingga 6 dengan menggunakan natrium dan kalium

Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 5
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

C) Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan klorin.

Prosedur:
1. potongkan litium menjadi saiz yang kecil dengan menggunakan pisau dan forseps. Keringkan potongan di
atas ketas turas.
2. Letakkan potongan di atas sudu balang gas.
3. Panaskan sehingga potongan mula terbakar dan kemudian masukkan sudu dengan cepat ke dalam balang
gas yang berisi gas klorin.
4. Catatkan pemerhatian anda.
5. Ulang langkah 1 hingga 4 dengan menggunakan natrium dan kalium.

Keputusan:
Logam Pemerhatian
alkali Dengan air Dengan gas oksigen Dengan gas klorin
Litium Litium bergerak perlahan Terbakar perlahan dengan nyalaan Terbakar perlahan
dengan nyalaan merah di merah menghasilkan pepejal putih. dengan nyalaan merah
atas permukaan air. Pepejal putih larut dalam air. menghasilkan pepejal
Kertas litmus merah tukar Kertas litmus merah tukar ke biru putih.
ke biru
Natrium Natrium bergerak cepat Terbakar terang dengan nyalaan Terbakar terang dengan
dengan nyalaan kuning di kuning menghasilkan pepejal putih. nyalaan kuning
atas permukaan air. Pepejal putih larut dalam air. menghasilkan pepejal
Kertas litmus merah tukar Kertas litmus merah tukar ke biru putih.
ke biru
Kalium Natrium bergerak sangat Terbakar sangat terang dengan Terbakar sangat terang
cepat dengan nyalaan ungu nyalaan ungu menghasilkan pepejal dengan nyalaan ungu
di atas permukaan air. putih. menghasilkan pepejal
Kertas litmus merah tukar Pepejal putih larut dalam air. putih.
ke biru Kertas litmus merah tukar ke biru

Kesimpulan:
Apabila menuruni Kumpulan 1, tindak balas antara logam alkali dengan air // oksigen // klorin semakin
reaktif. Hipotesis diterima.

Perbincangan:

Jawapan:

LeeKY 6
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

Tujuan: Mengkaji perubahan sifat kimia oksida unsur apabila merentasi Kala 3.

Pernyataan masalah:
Bagaimanakah sifat kimia oksida unsur berubah apabila merentasi Kala 3?

Bahan:
Natrium oksida, magnesium oksida, aluminium oksida, gas sulfur dioksida, silikon(IV) oksida,
air suling, larutan natrium hidroksida 2.0 mol dm-3 dan asid nitrik 2.0 mol dm-3.

Radas:
Tabung uji, penutup tabung uji, pemegang tabung uji, silinder penyukat 10 cm3, spatula, meter pH, penunu
Bunsen dan rod kaca.

Hipotesis:
Apabila merentasi Kala 3, oksida unsur berubah sifat daripada bes kepada asid.

[A] Tindak balas oksida unsur Kala 3 dengan air

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: jenis oksida unsur Kala 3
Bergerak balas: Perubahan dalam sifat oksida unsur
Dimalarkan: Isi padu air.

Prosedur:
1. Tuangkan 10.0 cm3 air suling ke dalam tabung uji yang mengandungi separuh spatula natrium oksida dan
goncangkan.
2. Ukurkan nilai pH bagi larutan di dalam tabung uji itu dengan menggunakan meter pH.
3. Catatkan pemerhatian anda
4. Ulang langkah 1 hingga 3 dengan menggunakan magnesium oksida, aluminium oksida dan sulfur dioksida.

Keputusan:
Oksida Natrium oksida, Magnesium oksida, Aluminium oksida, Sulfur dioksida,
Na2O MgO Al2O3 SO2
Dengan air

Nilai pH

LeeKY 7
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

[B] Tindak balas oksida unsur Kala 3 dengan air

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: jenis oksida unsur Kala 3
Bergerak balas: Perubahan dalam sifat oksida unsur
Dimalarkan: Isi padu dan kepekatan larutan natrium hidroksida
dan asid nitrik.

Prosedur:
1. Masukkan 1/4 spatula magnesium oksida de dalam dua tabung uji yang berasingan.
2. Tambahkan 5.0 cm3 larutan natrium hidroksida 2.0 mol dm-3 ke dalam tabung uji pertama.
3. Tambahkan 5.0 cm3 asid nitrik 2.0 mol dm-3 ke dalam tabung uji kedua.
4. Panaskan kedua-dua tabung uji secara perlahan-lahan dan kacaukan dengan menggunakan rod kaca.
5. Perhatikan keterlarutan oksida di dalam kedua-dua larutan dan catatkan pemerhatian anda
6. Ulang langkah 1 hingga 5 dengan menggunakan aluminium oksida dan silikon(IV) oksida.

Keputusan:
Oksida Keterlarutan
Dengan natrium hidroksida, NaOH Dengan asid nitrik, HNO3

Magnesium oksida, MgO

Aluminium oksida, Al2O3

Silikon(IV) oksida, SiO2

Kesimpulan:
Apabila merentasi Kala 3, oksida unsur berubah sifat daripada bes kepada asid. Hipotesis diterima

Perbincangan:

Jawapan:

Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 8
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

BAB 5 Ikatan Kimia

Tujuan: Mengkaji perbezaan sifat sebatian ion dan sebatian kovalen

Pernyataan masalah:
Apakah perbezaan sifat sebatian ion dan sebatian kovalen?

Bahan:
Pepejal plumbum(II) bromida, PbBr2, naftalen, C10H8, magnesium klorida, MgCl2, sikloheksana, C6H12 dan air
suling

Radas:
Tabung uji, spatula, mangkuk pijar, penunu Bunsen, alas segi tiga tanah liat, kasa dawai, wayar penuambung
dengan klip buaya, bikar 250 cm3, silinder penyukat 10 cm3, tungku kaki tiga, bateri, suis, mentol dan
elektrod karbon

[A] Kekonduksian elektrik sebatian

Hipotesis:
Sebatian ion boleh mengkonduksikan elektrik dalam keadaan leburan tetapi tidak dalam keadaan pepejal
manakala sebatian kovalen tidak boleh mengkonduksikan elektrik dalam kedua-dua keadaan.

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: Jenis sebatian
Bergerak balas: Kekonduksaan elektrik
Dimalarkan: Elektrod karbon

Prosedur:
1) Masukkan pepejal plumbum(II) bromida ke dalam mangkuk
pijar sehingga separuh penuh.
2) Celupkan dua elektrod karbon ke dalam plumbum(II) bromida.
3) Sambungkan elektrod ke mentol dan bateri.
4) Hidupkan suis dan perhatikan sama ada mentol menyala.
5) Matikan suis dan panaskan pepejal sebatian W sehingga melebur dengan lengkap.
6) Hidupkan suis sekali lagi dan perhatikan sama ada mentol menyala atau tidak.
7) Ulang langkah 1-6 dengan menggunakan naftalena, C10H8.
*Naftalena ialah bahan
8) Rekod pemerhatian.
yang mudah terbakar.

Keputusan:
*Gas bromin yang terhasil
Sebatian Keadaan fizik Keadaan mentol
semasa pemanasan PbBr2
Plumbum(II) bromida, Pepejal
adalah beracun
PbBr2 Leburan
(Jalankan eksp di dlm
Naftalena, C10H 8 Pepejal
kebuk wasap)
Leburan

Kesimpulan:
Sebatian ion boleh mengkonduksikan elektrik dalam keadaan leburan tetapi tidak dalam keadaan pepejal
manakala sebatian kovalen tidak boleh mengkonduksikan elektrik dalam kedua-dua keadaan.
Hipotesis diterima.

Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 9
 Eksperimen Kimia Tingkatan 4

[B] Keterlarutan sebatian di dalam air dan pelarut organik

Hipotesis:
Sebatian ion boleh larut dalam air tetapi tidak boleh larut di dalam pelarut organik manakala sebatian
kovalen tidak boleh larut dalam air tetapi boleh larut di dalam pelarut organik.

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: Jenis sebatian
Bergerak balas: Keterlarutan sebatian di dalam air dan pelarut organik.
Dimalarkan: air dan pelarut organik, sikloheksana

Prosedur:
1. Masukkan separuh spatula pepejal magnesium klorida ke dalam tabung uji.
2. Tambahkan 5.0 cm3 air suling ke dalam tabung uji dan goncangkan.
3. Perhatikan keterlarutan magnesium klorida, MgCl2 di dalam air.
4. Ulang langkah 1 hingga 3 dengan menggunakan sikloheksana sebagai pelarut.
5. Ulang langkah 1 hingga 4 dengan mengguakan naftalena bagi menggantikan magnesium klorida.
6. Rekod pemerhatian tentan keterlarutan sebatian dalam air dan pelarut organik.

Keputusan:
Sebatian Keterlarutan di dalam air suling Keterlarutan di dalam sikloheksana
Magnesium klorida
Naftalena

Kesimpulan:
Sebatian ion boleh larut dalam air tetapi tidak boleh larut di dalam pelarut organik manakala sebatian
kovalen tidak boleh larut dalam air tetapi boleh larut di dalam pelarut organik. Hipotesis diterima.

[C] Takat lebur dan takat didih sebatian

Hipotesis:
Sebatian ion mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi manakala sebatian kovalen mempunyai
takat lebur dan takat didih yang rendah.

Pemboleh ubah:
Dimanipulasikan: Jenis sebatian
Bergerak balas: Takat lebur dan takat didih sebatian
Dimalarkan: air

Prosedur:
1. Masukkan separuh spatula pepejal magnesium klorida
dan naftalena ke dalam tabung uji secara berasingan.
2. Panaskan kedua-dua tabung uji di dalam kukus air.
3. Perhati dan catatkan perubahan keadaan fizik bagi kedua-dua sebatian tersebut.

Keputusan:
Sebatian Pemerhatian Inferens
Magnesium klorida
Naftalena

Kesimpulan:
Sebatian ion mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi manakala sebatian kovalen mempunyai
takat lebur dan takat didih yang rendah. Hipotesis diterima.
Disediakan oleh:Lee Kuan Yuin

LeeKY 10