Slajd tytułowy:

Często słyszymy o agresji i przemocy w rodzinie, szkole, miejscu pracy. Może tutaj trochę zaryzykuję,
ale agresja stanowi również nieodzowny element widowisk sportowych. W wielu sportach jest ona
wysoce pożądana i ma charakter instrumentalny. Sytuacja przedstawia się inaczej w przypadku
pseudokibiców, którzy niejednokrotnie swoim zachowaniem stwarzają zagrożenie dla
bezpieczeństwa uczestników widowiska sportowego. Warto zatem podjąć refleksję nad
mechanizmami takich zachowań.

Slajd 1

Patrząc na stadion jako na miejsce, gdzie w sposób pokojowy, dozwolony znajdujemy sposobność do
rozładowania napięcia, nie możemy zapominać, że uczymy się tam agresji.

Sport jest dziedziną, w której wpisane niejako są zachowania agresywne. Dopuszczają jej się zarówno
bierni, jak i czynni uczestnicy widowiska sportowego. Jest ona problemem, który od wielu wieków nie
doczekał się wystarczającego i zadowalającego rozwiązania. Warto zwrócić uwagę na polecenia
powszechne w sporcie: „zbliż się”, „trafiaj”, „kontratakuj”, „atakuj”, które są hasłami zachęcającymi
do zachowań agresywnych w stosunku do rywala.

Należy mieć na uwadze kontekst rozważań, a więc fakt zachodzących zjawisk w obrębie widowiska
sportowego. Z tego punktu widzenia możemy podzielić agresję na dopuszczalną i niedopuszczalną:

Slajd 2

Z podtytułu tego slajdu wyłania się konstrukcja klasyfikacji widzów widowisk sportowych, jednak
Żądne wielkich emocji i niezapomnianych przeżyć tłumy zapełniają więc obiekty sportowe we
wszystkich niemal zakątkach świata. Na trybunach zaczyna rodzić się poczucie więzi między widzami,
a ostatecznie może powstać subkultura kibolska/chuligańska, która ucieka się do agresywnych
zachowań. Na mechanizmy i etapy powstania subkultury kibiców chuliganów składa się:

- Pojawienie się grupy o innych upodobaniach/poglądach

-Syndrom ekspansyjny (Silne przywiązanie do swojego terytorium, jego zasad i specyficznych

zachowań) przy jednoczesnej próbie zdobywania terytorium przeciwnej grupy oraz narzucania im
swoich racji.

- Chęć przynależność do grupy

-Zobowiązanie do ochrony zbiorowej i indywidualnej reputacji twardego kibica.

Czynniki te świetnie oddają istotę zjawiska autokategoryzacji społecznej. Konsekwencją poczucia
zbiorowej reputacji jest konieczność określonego zachowani się kibica. Czyny jednostki rzutują,
bowiem na opinię o całej grupie. Tym samym potencjalny kibic jest więc pod silną presją, która
może stanowić asumpt do wyboru przez niego agresji.

Slajd 3

Animals ? interesują się sportem w minimalnym zakresie. Mecz traktują jako okazję do wszczynania
bójek. Mają uproszczony obraz spostrzegania świata i myślenie kategoriami ?białe-czarne?.
Przejawiają niski poziom krytycyzmu samych siebie i konformizm.

Zadymiarze ? cechami podobni do animalsów. Mają minimalnie wyższy poziom wiedzy o sporcie i
wynikach swojej drużyny. W przeciwieństwie do przedstawicieli wcześniejszej grupy częściej biorą
udział w meczach wyjazdowych.

Official hooligans ? podobnie jak animalsi i zadymiarze angażują się w bójki. Interesują ich także
wyniki osiągane przez drużynę, a śledzenie jej meczów jest jedną z motywacji do pojawiania się na
stadionie. Są wierni drużynie niezależnie od osiąganych przez nią wyników. Wykazują większy od
poprzedników stopień świadomości społecznej i krytycyzmu.

Ultras ? podobni do official hooligans pod względem przywiązania do drużyny, ale wykazują mniejszą
skłonność do bójek. Angażują się w nie sprowokowani. Widowiska sportowe ubarwiają głośnym
dopingiem, flagami czy odpalaniem rac i środków pirotechnicznych. Interesują się wydarzeniami
sportowymi i śledzą je na bieżąco. Cechują się krytycyzmem, podejmowaniem właściwych decyzji i
dobrą oceną sytuacji.

Szalikowcy ? pasjonaci sportu, którzy uważnie śledzą wydarzenia sportowe. Na stadionach pojawiają
się w szalikach i koszulkach klubowych. Wykazują szacunek dla barw klubowych. w bójki angażują się
sprowokowani. Odcinają się od fanów nastawionych na ?zadymy?. Są pozytywnie nastawieni do
innych ludzi.

Slajd 4:

Zjawisko stadionowej agresji może tłumaczyć znana teoria psychologii tłumu Le Bona (1895). Tłum
kieruje się zbiorowym umysłem, w dużej grupie osłabiają się mechanizmy kontrolne, a jednostki tracą
swoje poczucie tożsamości na rzecz silniejszej jednostki (jądra) i forsowanych przez nią haseł i
zachowań. Ponadto intelekt zbiorowości według Le Bona jest niższy niż intelekt każdej z
poszczególnych jednostek. Reakcje tłumu są często gwałtowne, nieprzemyślane i nielogiczne. Ponadto
w tłumie każdy z osobna może być przekonany o swojej bezkarności i ewentualnym braku ponoszenia
odpowiedzialności za swoje zachowania. Także koncepcja Zimbardo (2009) dotycząca efektu zapustów
jako czasowego odrzucenia norm i ograniczeń i aktu transformacji kultury appolińskiej w dionizyjską
zdaje się tłumaczyć zachowania tłumu doświadczającego deindywidualizacji.
Slajd 5

z kolei kibice postrzegani są jako subkultura, dla której agresja jest sposobem wyrażania swojego
sprzeciwu wobec norm społecznych. Nie mogąc ich zaspokoić w wyniku trudności z dostosowaniem
się do norm społecznych, drogę do sukcesu upatrują w łamaniu norm. Jednym ze sposobów łamania
norm są agresywne zachowania, co powoduje krytykę i oburzenie społeczeństwa[12]

W wyniku samospełniającego się proroctwa spowodowanego rosną