t031pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 14

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH V
MUÏC LUÏC
(BAÙT-NHAÕ – BOÄ 14)
SOÁ 223 – KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT ........................................... 3

QUYEÅN 1 ................................................................................... 3
Phaåm 1: TÖÏA ................................................................................................. 3
Phaåm 2: PHUÏNG BAÙT................................................................................... 15
Phaåm 3: TAÄP ÖÙNG ....................................................................................... 17
QUYEÅN 2 ..................................................................................28
Phaåm 4: VAÕNG SINH ................................................................................... 28
Phaåm 5: THAÙN BA-LA-MAÄT ......................................................................... 43
Phaåm 6: TÖÔÙNG LÖÔÕI .................................................................................. 45
Phaåm 7: TAM GIAÛ........................................................................................ 46
QUYEÅN 3 ..................................................................................53
Phaåm 8: KHUYEÁN HOÏC ................................................................................ 53
Phaåm 9: TAÄP TAÙN ....................................................................................... 58
Phaåm 10: HAØNH TÖÔÙNG .............................................................................. 66
QUYEÅN 4 ..................................................................................74
Phaåm 11: HUYEÃN HOÏC ................................................................................ 74
Phaåm 12: CUÙ NGHÓA .................................................................................... 79
Phaåm 13: KIM CANG ................................................................................... 84
Phaåm 14: DÖÙT TRÖØ CAÙC KIEÁN CHAÁP .......................................................... 86
Phaåm 15: PHUÙ-LAÂU-NA ................................................................................ 89
Phaåm 16: NGOÀI XE ÑAÏI THÖØA ..................................................................... 97
QUYEÅN 5 ..................................................................................99
Phaåm 17: TRANG NGHIEÂM .......................................................................... 99
Phaåm 18: HOÛI VEÀ THÖØA ............................................................................ 106
Phaåm 19: QUAÛNG THÖØA ............................................................................ 123
QUYEÅN 6 ................................................................................ 134
Phaåm 20: HÖÔÙNG ÑEÁN .............................................................................. 134
Phaåm 21: RA ÑEÁN ..................................................................................... 150
Phaåm 22: VÖÔÏT HÔN ................................................................................. 155
www.daitangkinh.org
VI
Phaåm 23: ÑOÀNG VÔÙI HÖ KHOÂNG ............................................................... 159

QUYEÅN 7 ................................................................................ 169
Phaåm 24: HOÄI TOÂNG .................................................................................. 169
Phaåm 25: MÖÔØI KHOÂNG ............................................................................. 170
Phaåm 26: KHOÂNG SINH ............................................................................. 181
Phaåm 27: VUA TRÔØI ................................................................................... 190
QUYEÅN 8 ................................................................................ 199
Phaåm 28: NGÖÔØI HUYEÃN NGHE PHAÙP ...................................................... 199
Phaåm 29: RAÛI HOA .................................................................................... 202
Phaåm 30: BA LAÀN KHEN NGÔÏI .................................................................. 211
Phaåm 31: DÖÙT TRANH CAÕI ........................................................................ 215
QUYEÅN 9 ................................................................................ 222
Phaåm 32: THAÙP BAÙU SAÙNG RÖÏC ............................................................... 222
Phaåm 33: THUAÄT THAØNH ........................................................................... 230
Phaåm 34: KHUYEÁN KHÍCH THOÏ TRÌ........................................................... 231
Phaåm 35: KHIEÅN TRAÙCH DÒ ÑAÏO .............................................................. 235
Phaåm 36: NGÖÔØI DAÃN DAÉT TOÂN QUYÙ ........................................................ 237
QUYEÅN 10 .............................................................................. 245
Phaåm 37: XAÙ-LÔÏI ....................................................................................... 245
Phaåm 38: PHAÙP THÍ .................................................................................. 257
QUYEÅN 11 .............................................................................. 268
Phaåm 39: TUØY HYÛ ..................................................................................... 268
Phaåm 40: CHIEÁU MINH .............................................................................. 282
Phaåm 41: TIN VAØ HUÛY ............................................................................... 289
QUYEÅN 12 .............................................................................. 298
Phaåm 42: KHEN NGÔÏI THANH TÒNH .......................................................... 298
Phaåm 43: VOÂ TAÙC...................................................................................... 308
Phaåm 44: KHEN NGÔÏI CUØNG KHAÉP ........................................................... 319
QUYEÅN 13 .............................................................................. 332
Phaåm 45: NGHE ÑÖÔÏC THOÏ TRÌ ................................................................ 332
Phaåm 46: VIEÄC MA.................................................................................... 348
QUYEÅN 14 .............................................................................. 355
Phaåm 47: LOÃI HAI BEÂN KHOÂNG HOØA HÔÏP ................................................. 355
Phaåm 48: PHAÄT MAÃU ................................................................................ 363
LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH VII
Phaåm 49: HOÛI VEÀ TÖÔÙNG .......................................................................... 369

QUYEÅN 15 .............................................................................. 379
Phaåm 50: THAØNH BIEÄN ............................................................................. 379
Phaåm 51: THÍ DUÏ ...................................................................................... 384
Phaåm 52: TRI THÖÙC .................................................................................. 388
Phaåm 53: HÖÔÙNG ÑEÁN NHAÁT THIEÁT TRÍ .................................................. 394
QUYEÅN 16 .............................................................................. 397
Phaåm 54: ÑAÏI NHÖ .................................................................................... 397
Phaåm 55: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN............................................................. 410
QUYEÅN 17 .............................................................................. 418
Phaåm 56: KIEÂN COÁ .................................................................................... 418
Phaåm 57: SAÂU KÍN .................................................................................... 425
Phaåm 58: THÖÏC HAØNH TRONG MOÄNG ....................................................... 436
QUYEÅN 18 .............................................................................. 446
Phaåm 59: HAÈNG-GIAØ ÑEÀ-BAØ ..................................................................... 446
Phaåm 60: HOÏC VEÀ KHOÂNG, CHAÚNG COÙ CHÖÙNG ........................................ 448
Phaåm 61: TRONG MOÄNG KHOÂNG CHÖÙNG .................................................. 453
QUYEÅN 19 .............................................................................. 468
Phaåm 62: MA SAÀU ..................................................................................... 468
Phaåm 63: HOÏC BÌNH ÑAÚNG ....................................................................... 472
Phaåm 64: TÒNH NGUYEÄN ........................................................................... 477
Phaåm 65: ÑOÄ HÖ KHOÂNG........................................................................... 484
QUYEÅN 20 .............................................................................. 490
Phaåm 66: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 490
Phaåm 67: KHOÂNG THEÅ CUØNG TAÄN ............................................................ 498
Phaåm 68: SÖÏ TÖÔNG QUAN GIÖÕA SAÙU ÑOÄ................................................. 501
QUYEÅN 21 .............................................................................. 511
Phaåm 69: ÑAÏI PHÖÔNG TIEÄN .................................................................... 511
Phaåm 70: BA TUEÄ ...................................................................................... 526
QUYEÅN 22 .............................................................................. 542
Phaåm 71: CAÂY CHAÙNH ÑAÏO ...................................................................... 542
Phaåm 72: HAÏNH BOÀ-TAÙT ........................................................................... 548
Phaåm 73: GIEO TROÀNG THIEÄN CAÊN .......................................................... 551
Phaåm 74: HOÏC KHAÉP ................................................................................. 554
www.daitangkinh.org
VIII
QUYEÅN 23 .............................................................................. 565

Phaåm 75: LAØM THEO BA LAÀN ................................................................... 565
Phaåm 76: NHAÁT NIEÄM ............................................................................... 574
Phaåm 77: SAÙU VÍ DUÏ ................................................................................. 585
QUYEÅN 24 .............................................................................. 595
Phaåm 78: BOÁN NHIEÁP ............................................................................... 595
Phaåm 79: KHEÙO LEÙO THOÂNG ÑAÏT ............................................................. 617
QUYEÅN 25 .............................................................................. 627
Phaåm 80: THAÄT TEÁ.................................................................................... 627
Phaåm 81: CUÏ TUÙC ...................................................................................... 639
QUYEÅN 26 .............................................................................. 650
Phaåm 82: THANH TÒNH COÕI PHAÄT ............................................................. 650
Phaåm 83: QUYEÁT ÑÒNH.............................................................................. 657
Phaåm 84: TÖÙ ÑEÁ ....................................................................................... 665
Phaåm 85: BAÛY VÍ DUÏ ................................................................................. 669
Phaåm 86: BÌNH ÑAÚNG ............................................................................... 673
Phaåm 87: NHÖ HOÙA ................................................................................... 679
QUYEÅN 27 .............................................................................. 682
Phaåm 88: TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN ...................................................................... 682
Phaåm 89: ÑAØM-VOÂ-KIEÄT............................................................................ 698
Phaåm 90: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 706
SOÁ 224 – KINH ÑAÏO HAØNH BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT ................................... 707
QUYEÅN 1 ................................................................................ 707
Phaåm 1: ÑAÏO HAØNH .................................................................................. 707
Phaåm 2: NAÏN VAÁN .................................................................................... 722
QUYEÅN 2 ................................................................................ 730
Phaåm 3: COÂNG ÑÖÙC .................................................................................. 730
QUYEÅN 3 ................................................................................ 758
Phaåm 4: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO KHUYEÁN TRÔÏ .................................... 758
Phaåm 5: ÑÒA NGUÏC .................................................................................... 767
Phaåm 6: THANH TÒNH ............................................................................... 774
QUYEÅN 4 ................................................................................ 783
Phaåm 7: KHEN NGÔÏI ................................................................................. 783
Phaåm 8: TRÌ .............................................................................................. 787
LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH IX
Phaåm 9: GIAÙC MA ..................................................................................... 796

QUYEÅN 5 ................................................................................ 805
Phaåm 10: CHIEÁU MINH .............................................................................. 805
Phaåm 11: CHAÚNG THEÅ TÍNH KEÅ ............................................................... 812
Phaåm 12: THÍ DUÏ ...................................................................................... 817
Phaåm 13: PHAÂN BIEÄT ................................................................................ 819
Phaåm 14: VOÁN LAØ KHOÂNG......................................................................... 824
QUYEÅN 6 ................................................................................ 830
Phaåm 15: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN............................................................. 830
Phaåm 16: ÖU-BAØ-DI ÑAÙT-KIEÄT................................................................... 837
QUYEÅN 7 ................................................................................ 849
Phaåm 17: THUÛ KHOÂNG .............................................................................. 849
Phaåm 18: XA LÌA ....................................................................................... 852
Phaåm 19: THIEÄN TRI THÖÙC ....................................................................... 862
QUYEÅN 8 ................................................................................ 869
Phaåm 20: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN ............................................................. 869
Phaåm 21: KIEÂU NGAÏO ................................................................................ 871
Phaåm 22: HOÏC ........................................................................................... 874
Phaåm 23: GIÖÕ GÌN VAØ HAØNH TRÌ .............................................................. 877
Phaåm 24: CÖÔØNG NHÖÔÏC .......................................................................... 883
QUYEÅN 9 ................................................................................ 890
Phaåm 25: DAËN DOØ, UÛY THAÙC GIAÙO PHAÙP ................................................. 890
Phaåm 26: CHAÚNG THEÅ CUØNG TAÄN ............................................................ 894
Phaåm 27: TUØY ........................................................................................... 896
Phaåm 28: BOÀ-TAÙT TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN ......................................................... 898
QUYEÅN 10 .............................................................................. 911
Phaåm 29: BOÀ-TAÙT ÑAØM-VOÂ-KIEÄT .............................................................. 911
Phaåm 30: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 923
www.daitangkinh.org
LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH
TAÄP 31
BOÄ BAÙT-NHAÕ
14
SOÁ 223 → 224
HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC

LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN
SOÁ 223
KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Haùn dòch: Phaùp sö Cöu-ma-la-thaäp
QUYEÅN 1
Phaåm 1: TÖÏA
Toâi nghe nhö vaày:

Moät thuôû noï, Ñöùc Phaät ngöï taïi nuùi Kyø-xaø-quaät trong thaønh
Vöông xaù, cuøng ñaïi chuùng Tyø-kheo treân traêm ngaøn vò, ñeàu laø baäc A-
la-haùn, caùc laäu ñaõ heát, khoâng coøn phieàn naõo, taâm hoaøn toaøn giaûi
thoaùt, tueä hoaøn toaøn giaûi thoaùt, taâm yù meàm moûng, laø baâïc Ñaïi töôïng
vöông, vieäc laøm ñaõ xong, ñaõ ñöôïc lôïi mình, saïch heát keát söû, boû gaùnh
naëng, ñaït ñöôïc chaùnh trí, ñöôïc giaûi thoaùt. Chæ rieâng ngaøi A-nan laø
coøn ôû baäc Höõu hoïc, chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn.
Laïi coù naêm traêm Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di ñeàu ñaõ thaáy
Thaùnh ñeá.
Laïi coù caùc vò Ñaïi Boà-taùt ñeàu ñaõ ñöôïc Toång trì vaø caùc Tam-
muoäi, thöïc haønh khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, ñaõ ñöôïc Ñaúng nhaãn, Voâ
ngaïi Ñaø-la-ni, ñeàu ñöôïc naêm thaàn thoâng, lôøi noùi ra ñeàu ñöôïc moïi
ngöôøi kính tin, khoâng coøn bieáng treã, ñaõ rôøi boû danh lôïi, noùi phaùp
khoâng caàu baùo ñaùp, vöôït qua phaùp nhaãn saâu xa, ñöôïc naêng löïc voâ
uùy, vöôït qua caùc vieäc ma, taát caû nghieäp chöôùng kheùo noùi phaùp nhaân
duyeân. Töø voâ soá kieáp ñeán nay, caùc ngaøi ñaõ phaùt theä nguyeän lôùn,
nhan saéc hoøa vui, thöôøng thöa hoûi tröôùc, lôøi noùi dòu daøng, ôû giöõa ñaïi
4 BAÙT-NHAÕ – BOÄ 14
chuùng töï taïi khoâng sôï, ñaõ gioûi noùi phaùp. Töø voâ soá öùc kieáp, bieát roõ
caùc phaùp nhö huyeãn, nhö soùng naéng, nhö traêng ñaùy nöôùc, nhö hö
khoâng, nhö tieáng vang, nhö thaønh Caøn-thaùt-baø, nhö moäng, nhö boùng,
nhö hình töôïng trong göông, nhö bieán hoùa, ñaõ ñöôïc söï khoâng ngaên
ngaïi, khoâng sôï haõi, bieát roõ taâm haønh chí höôùng cuûa chuùng sinh, duøng
trí tueä nhieäm maàu maø cöùu ñoä chuùng sinh. Caùc vò ñaõ thaønh töïu ñaïi
nhaãn, yù chí khoâng ngaên ngaïi, ñöôïc quaùn phaùp nhö thaät, nguyeän nhaän
laõnh voâ löôïng theá giôùi cuûa chö Phaät, nhôù nghó ñeán chö Phaät trong voâ
löôïng theá giôùi, chaùnh ñònh thöôøng hieän tieàn, coù theå thænh voâ löôïng
chö Phaät, coù theå döùt tröø caùc kieán chaáp, phieàn naõo, an truù vaø xuaát
sinh traêm ngaøn Tam-muoäi. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ thaønh töïu voâ löôïng
coâng ñöùc nhö vaäy. Danh hieäu caùc ngaøi laø: Boà-taùt Baït-ñaø-ba-la, Boà-
taùt Keá-na-daø-la, Boà-taùt Ñaïo Sö, Boà-taùt Na-la-ñaït, Boà-taùt Tinh Ñaéc,
Boà-taùt Thuûy Thieân, Boà-taùt Chuû Thieân, Boà-taùt Ñaïi YÙ, Boà-taùt Ích YÙ,
Boà-taùt Taêng YÙ, Boà-taùt Baát Hö Kieán, Boà-taùt Thieän Taán, Boà-taùt Theá
Thaéng, Boà-taùt Thöôøng Caàn, Boà-taùt Baát Xaû Tinh Taán, Boà-taùt Nhaät
Taïng, Boà-taùt Baát Khuyeát YÙ, Boà-taùt Quaùn Theá AÂm, Boà-taùt Vaên-thuø-
sö-lôïi, Boà-taùt Chaáp Baûo AÁn, Boà-taùt Thöôøng Cöû Thuû, Boà-taùt Di-laëc,
coù traêm ngaøn muoân öùc na-do-tha Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy. Haøng Ñaïi Boà-
taùt naøy ñeàu laø baäc Nhaát sinh boå xöù, tieáp noái thaønh Phaät.
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân töï traûi toøa Sö töû roài ngoài kieát giaø ngay
thaúng, chaùnh nieäm hieän tieàn, nhaäp vaøo Tam-muoäi vua cuûa Tam-muoäi,
taát caû Tam-muoäi vaøo trong Tam-muoäi ñoù. Sau ñoù, Ñöùc Phaät khoan thai
xuaát ñònh, duøng Thieân nhaõn nhìn xem theá giôùi, roài nheï nhaøng mæm
cöôøi. Töø töôùng baùnh xe ngaøn caêm döôùi loøng baøn chaân phaùt ra saùu traêm
muoân öùc tia saùng. Töø möôøi ngoùn chaân, hai maét caù, hai baép chaân, hai
goái, hai veá, eo, löng, ruùn, buïng, hoâng, ngöïc, chöõ vaïn, vai, caùnh tay,
möôøi ngoùn tay, coå, mieäng, boán möôi raêng, muõi, maét, tai, sôïi loâng
traéng, nhuïc keá, moãi choã treân thaân Phaät phoùng ra saùu traêm muoân öùc tia
saùng. Töø nhöõng tia saùng naøy phaùt ra aùnh saùng röïc rôõ chieáu khaép tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi. Töø tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cuõng chieáu ñeán
caùc coõi nöôùc chö Phaät soá nhö caùt soâng Haèng ôû phöông Ñoâng, phöông
Nam, Taây, Baéc, boán beân treân döôùi. Chuùng sinh naøo gaëp ñöôïc aùnh saùng
naøy, thì chaéc chaén ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
SOÁ 223 –KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT, quyeån 1 5
AÙnh saùng chieáu qua caùc coõi Phaät ôû phöông Ñoâng soá nhö caùt
soâng Haèng vaø caùc coõi ôû phöông Nam, Taây, Baéc, boán beân treân döôùi
cuõng nhö vaäy. Baáy giôø toaøn thaân Theá Toân taát caû loã chaân loâng ñeàu
phaùt ra aùnh saùng chieáu khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi suoát ñeán
haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông. Chuùng sinh naøo ñöôïc thaáy aùnh
saùng naøy thì quyeát ñònh ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baáy giôø Theá Toân duøng haøo quang thöôøng phaùt ra chieáu ñeán
tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cuõng chieáu ñeán caùc coõi Phaät ôû phöông
Ñoâng soá nhö caùt soâng Haèng cho ñeán khaép möôøi phöông. Chuùng sinh
naøo thaáy ñöôïc aùnh saùng naøy thì chaéc chaén ñaït ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baáy giôø Theá Toân mæm cöôøi vui veû, hieän töôùng löôõi roäng daøi,
truøm khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, phaùt ra voâ löôïng ngaøn muoân
öùc tia saùng. Moãi tia saùng naøy hoùa thaønh hoa baùu ngaøn caùnh maøu
vaøng roøng. Treân hoa baùu ñeàu coù Hoùa Phaät ngoài kieát giaø giaûng noùi
saùu phaùp Ba-la-maät. Chuùng sinh naøo ñöôïc nghe thì chaéc chaén ñaït
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. AÙnh saùng naøy ñeàu chieáu
ñeán haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông, cuõng hieän ra hoa baùu treân
ñoù coù Hoùa Phaät noùi phaùp nhö vaäy.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät vaãn ngoài treân toøa Sö töû nhaäp Tam-muoäi Sö töû
du hyù. Do thaàn löïc Phaät, caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu rung
chuyeån saùu caùch, laøm cho moïi loaøi ñeàu vui möøng.
Trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi naøy, caùc loaøi nôi ñòa nguïc, ngaï
quyû, suùc sinh vaø taùm naïn lieàn ñöôïc sinh leân taàng trôøi Töù vöông, cho
ñeán taàng trôøi Tha hoùa töï taïi. Caùc vò trôøi naøy töï bieát tuùc maïng, ñeàu raát
vui möøng ñoàng ñeán choã Ñöùc Phaät ngöï, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, roài
ngoài qua moät phía. Haèng haø sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông cuõng rung
chuyeån saùu caùch, caùc loaøi ôû ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh vaø taùm naïn
ñeàu ñöôïc sinh leân saùu taàng trôøi coõi Duïc.
Baáy giôø, chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi naøy,
ngöôøi muø thaáy ñöôïc, ngöôøi ñieác nghe ñöôïc, ngöôøi caâm noùi ñöôïc,
ngöôøi ñieân ñöôïc tænh, ngöôøi loaïn ñöôïc ñònh, ngöôøi beänh ñöôïc laønh,
ngöôøi taøn taät ñöôïc nguyeân veïn, ngöôøi raùch röôùi ñöôïc aùo maëc, ngöôøi
ñoùi khaùt ñöôïc aên uoáng.
www.daitangkinh.org
Taát caû moïi loaøi ñeàu phaùt taâm laønh, xem nhau nhö cha meï, anh
em, chò em ruoät thòt, ñoàng thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, tònh tu phaïm
haïnh, khoâng phaïm loãi laàm, an nhieân hyû laïc nhö Tyø-kheo nhaäp ñeä Tam
thieàn. Hoï ñeàu ñöôïc trí tueä toát, giöõ mình theo giôùi luaät khoâng laøm
toån haïi keû khaùc.
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân ngöï treân toøa Sö töû, trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi naøy vôùi quang minh saéc töôùng oai ñöùc röïc rôõ toân
nghieâm baäc nhaát, chieáu ñeán haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông,
nhö nuùi Tu-di cao hôn taát caû nuùi non.
Luùc Ñöùc Theá Toân duøng thaân thöôøng hieån baøy cho chuùng sinh
trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, baáy giôø chö Thieân cuûa trôøi Thuû-
ñaø-hoäi, chö Thieân Phaïm chuùng, chö Thieân cuaû trôøi Tha hoùa töï taïi,
trôøi Hoùa laïc, trôøi Ñaâu-suaát-ñaø, trôøi Daï-ma, trôøi Ba möôi ba, töù Thieân
vöông cuøng vôùi ngöôøi vaø phi nhaân cuûa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi
ñeàu ñem hoa, höông, chuoãi anh laïc, höông xoâng, höông boät cuûa coõi
trôøi, hoï duøng hoa sen xanh, sen traéng, sen ñoû, hoa hoàng vaø höông laù
caây cuûa coõi trôøi deán coõi Phaät an truï vaø raûi treân Ñöùc Phaät. Caùc hoa
höông baùu naøy döøng treân hö khoâng hoùa thaønh ñaøi baùu lôùn ruõ nhöõng
chuoãi ngoïc cuøng loïng baùu nhieàu maøu giaêng truøm tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi. Do ñoù, khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi thaønh maøu vaøng
roøng, ñeán haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông cuõng gioáng nhö vaäy.
Chuùng sinh ôû coõi naøy vaø chuùng sinh ôû caùc theá giôùi ôû khaép möôøi
phöông ñeàu töï cho laø Ñöùc Phaät chæ noùi phaùp rieâng cho mình maø thoâi
(chöù khoâng thuyeát cho ai khaùc).
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân ngöï toøa Sö töû vui veû mæm cöôøi, mieäng
phaùt ra aùnh saùng chieáu khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Do aùnh
saùng naøy, chuùng sinh ñoàng thaáy chö Phaät vaø Taêng chuùng trong haèng
sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông. Chuùng sinh ôû haèng sa theá giôùi ôû
khaép möôøi phöông cuõng thaáy Phaät Thích-ca Maâu-ni vaø ñaïi chuùng ôû
coõi tam thieân ñaïi thieân naøy.
Ñi veà phöông Ñoâng qua haèng sa theá giôùi, taän cuøng coù coõi Ña
baûo cuûa Phaät Baûo Tích. Ñöùc Phaät aáy ñang giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho chuùng Ñaïi Boà-taùt. Nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu laø Phoå Minh, thaáy aùnh
saùng, thaáy rung chuyeån laïi thaáy thaân Phaät Thích-ca Maâu-ni, neân
ñeán thöa hoûi lyù do vôùi Phaät Baûo Tích.

Ñöùc Phaät Baûo Tích daïy:
–Ñoù laø thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni ôû coõi Ta-baø
caùch ñaây haèng sa theá giôùi veà phöông Taây. Ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni
saép giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho chuùng Ñaïi Boà-taùt nghe.
Boà-taùt Phoå Minh baïch Phaät:
–Nay con muoán ñeán leã baùi, cuùng döôøng Ñöùc Phaät Thích-ca
Maâu-ni vaø gaëp caùc vò Ñaïi Boà-taùt.
Ñöùc Phaät Baûo Tích trao hoa sen ngaøn caùnh maøu vaøng roøng cho
Boà-taùt Phoå Minh, daën raèng:
–OÂng ñem hoa naøy cuùng döôøng Phaät Thích-ca Maâu-ni. OÂng neân
nhaát taâm ñeán coõi Ta-baø, vì caùc vò Boà-taùt sinh veà coõi Ta-baø ñoù thaät laø
khoù saùnh baèng, khoù vöôït hôn.
Boà-taùt Phoå Minh laõnh hoa sen ngaøn caùnh maøu vaøng roøng, töø taï
Phaät Baûo Tích roài cuøng voâ soá ñaïi chuùng ñem nhöõng hoa höông phöôùn
loïng ñeán choã Phaät Thích-ca Maâu-ni ñaûnh leã döôùi chaân Phaät roài ñöùng
sang moät beân, baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Baûo Tích Nhö Lai kính lôøi hoûi thaêm
Ñöùc Theá Toân ít naõo ít beänh, ñi ñöùng nheï nhaøng, khí löïc an oån chaêng?
Noùi xong, Boà-taùt Phoå Minh daâng hoa sen maøu vaøng ngaøn caùnh naøy
cuùng döôøng Ñöùc Theá Toân.
Phaät Thích-ca Maâu-ni nhaän hoa sen ngaøn caùnh maøu vaøng roøng
roài raûi khaép cuùng döôøng haèng sa chö Phaät phöông Ñoâng. Hoa sen aáy
hoùa thaønh haèng sa ñoùa hoa ôû khaép haèng sa theá giôùi ôû phöông Ñoâng.
Treân moãi ñoùa sen ñeàu coù Hoùa Boà-taùt ngoài kieát giaø noùi saùu phaùp Ba-
la-maät. Nhöõng ai ñöôïc nghe phaùp naøy ñeàu quyeát ñònh ñeán Voâ thöôïng
Ñaïi chuùng theo Boà-taùt Phoå Minh cuõng ñem hoa, höông, phöôùn
loïng cuûa mình daâng cuùng Phaät Thích-ca Maâu-ni.
Ñi veà phöông Nam qua haèng sa theá giôùi coù coõi Ly nhaát thieát öu
cuûa Phaät Voâ Öu Ñöùc, nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu laø Ly Öu.
Ñi veà phöông Taây qua haèng sa theá giôùi coù coõi Dieät aùc cuûa Phaät
Baûo Sôn, nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu laø Nghóa YÙ.
www.daitangkinh.org
Ñi veà phöông Baéc qua haèng sa theá giôùi coù coõi Thaéng quoác cuûa
Ñöùc Phaät Thaéng Vöông, nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu laø Ñöùc Thaéng.
Ñi veà phöông döôùi qua haèng sa theá giôùi coù coõi nöôùc teân laø
Thieän cuûa Ñöùc Phaät Thieän Ñöùc, nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu Hoa Thöôïng.
Ñi veà phöông treân qua haèng sa theá giôùi coù coõi nöôùc teân laø Hyû
cuûa Ñöùc Phaät Hyû Ñöùc, nôi ñoù coù Boà-taùt hieäu Ñöùc Hyû.
Caùc Boà-taùt treân ñaây ôû coõi mình thaáy aùnh saùng chieáu khaép vaø
maët ñaát rung chuyeån… lieàn cuøng ñaïi chuùng caàm höông hoa, phöôùn
loïng ñeán theá giôùi Ta-baø kính leã cuùng döôøng Phaät Thích-ca Maâu-ni,
ñoàng nhö Boà-taùt Phoå Minh ôû phöông Ñoâng.
Baáy giôø, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi trôû thaønh trang nghieâm
nhieäm maàu nhö theá giôùi Hoa tích cuøng theá giôùi Phoå hoa.
Ñöùc Nhö Lai bieát caùc Ñaïi Boà-taùt cuøng caùc trôøi, ngöôøi vaø taùm
boä chuùng ôû haèng sa theá giôùi ñeàu ñaõ nhoùm hoïp neân goïi Toân giaû Xaù-
lôïi-phaát daïy:
–Ñaïi Boà-taùt muoán duøng Nhaát thieát chuûng trí ñeå bieát roõ taát caû
phaùp, thì phaûi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán duøng Nhaát thieát chuûng
trí ñeå bieát taát caû phaùp, thì phaûi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt duøng phöông phaùp chaúng an truï
maø an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì phaùp khoâng coù söï ñeå xaû boû neân ñöôïc ñaày ñuû Boá thí ba-la-
maät; vì ngöôøi cho, keû nhaän vaø vaät cho ñeàu chaúng thaät coù; vì toäi vaø
khoâng toäi ñeàu chaúng thaät coù neân ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät; vì taâm
chaúng ñoäng neân ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät; vì thaân taâm tinh taán
chaúng bieáng treã neân ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät; vì chaúng taùn loaïn,
chaúng say meâ neân ñaày ñuû Thieàn ñònh ba-la-maät; vì chaúng chaáp tröôùc
taát caû phaùp neân ñaày ñuû Trí tueä ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt duøng phöông phaùp chaúng an truï maø an truï trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Vì baát sinh neân ñaày ñuû boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn,
boán Nhö yù tuùc, naêm nieäm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn, taùm phaàn
Thaùnh ñaïo, Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ

taùc, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, taùm Boäi xaû, taùm
Thaéng xöù, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Nhaát thieát xöù.
Cuõng ñaày ñuû chín phaùp töôûng veà thaây cheát: Töôûng sình, töôûng
nöùt, töôûng maùu chaûy, töôûng thoái raõ, töôûng baàm xanh, töôûng gioøi truøng
aên, töôûng vöõa naùt, töôûng xanh traéng, töôûng ñoát chaùy tieâu tan.
Cuõng ñaày ñuû taùm chaùnh nieäm: Nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm
Taêng, nieäm giôùi, nieäm thí xaû, nieäm thieân, nieäm hôi thôû ra vaøo, nieäm
cheát.
Cuõng ñaày ñuû möôøi phaùp quaùn: Quaùn voâ thöôøng, quaùn khoå, quaùn
voâ ngaõ, quaùn moùn aên nhô nhôùp, quaùn taát caû theá gian ñeàu khoâng ñaùng
öa thích, quaùn cheát, quaùn baát tònh, quaùn döùt tröø, quaùn lìa duïc, quaùn
dieät taän.
Cuõng ñaày ñuû möôøi moät trí: Phaùp trí, Tyû trí, Tha taâm trí, Theá trí,
Khoå trí, Taäp trí, Dieät trí, Ñaïo trí, Taän trí, Voâ sinh trí, Nhö thaät trí.
Cuõng ñaày ñuû ba Tam-muoäi: Tam-muoäi coù giaùc coù quaùn, Tam-
muoäi khoâng giaùc coù quaùn, Tam-muoäi khoâng giaùc khoâng quaùn.
Cuõng ñaày ñuû ba caên: Caên chöa bieát muoán bieát, caên bieát vaø caên
ñaõ bieát.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán bieát khaép taát caû coâng ñöùc
cuûa Phaät, nhö möôøi Trí löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm
phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, thì phaûi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc ñaày ñuû ñaïo tueä, muoán duøng tueä ñeå ñöôïc
ñaày ñuû ñaïo chuûng tueä, muoán duøng ñaïo chuûng tueä ñeå ñöôïc ñaày ñuû
Nhaát thieát trí, muoán duøng Nhaát thieát trí ñeå ñöôïc ñaày ñuû Nhaát thieát
chuûng trí, muoán duøng Nhaát thieát chuûng trí ñeå döùt tröø taäp khí phieàn
naõo, ñeàu phaûi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán böôùc leân quaû vò Boà-taùt,
muoán hôn baäc Thanh vaên, Duyeân giaùc, muoán truï baäc khoâng thoaùi
chuyeån, muoán coù saùu thaàn thoâng, muoán bieát chí höôùng cuûa taát caû
chuùng sinh, muoán coù trí tueä hôn trí tueä cuûa taát caû Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, muoán ñöôïc caùc moân Ñaø-la-ni, caùc moân Tam-muoäi, ñeàu phaûi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Ñaïi Boà-taùt muoán duøng taâm tuøy hyû ñeå vöôït hôn nhöõng söï Boá thí,
Trì giôùi, Thieàn ñònh, Trí tueä, Giaûi thoaùt, Giaûi thoaùt tri kieán, caùc thieàn
ñònh giaûi thoaùt Tam-muoäi cuûa taát caû nhöõng ngöôøi caàu Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ít Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
Thieàn ñònh, Trí tueä maø muoán do naêng löïc phöông tieän hoài höôùng ñeå
ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân coâng ñöùc, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-
maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät,
thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán ñôøi ñôøi thaân theå gioáng nhö thaân Phaät, coù ñuû
ba möôi hai töôùng Ñaïi nhaân, taùm möôi veû ñeïp tuøy hình thì phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán sinh nôi nhaø Boà-taùt, muoán ñöôïc baäc ñoàng chaân, muoán
chaúng rôøi Phaät, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán ñem nhöõng coäi laønh cuùng döôøng chö Phaät vaø cung kính
toân troïng khen ngôïi thaønh töïu tuøy yù, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán laøm cho chuùng sinh thoûa maõn caùc thöù uoáng aên, y phuïc,
giöôøng neäm, ñeøn ñuoác, phoøng nhaø, xe coä, thuoác men, thì phaûi hoïc
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán laøm cho chuùng sinh ôû haèng
sa theá giôùi ñöùng vöõng nôi saùu phaùp Ba-la-maät, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Muoán gieo moät coäi laønh trong ruoäng phöôùc cuûa Phaät, coøn maõi
cho ñeán khi ñöôïc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaãn
khoâng heát, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán chö Phaät möôøi phöông khen ngôïi danh hieäu mình thì phaûi
Muoán vöøa phaùt yù thì thaân lieàn ñeán haèng sa theá giôùi ôû khaép
möôøi phöông, muoán vöøa phaùt aâm thì tieáng vang ñeán haèng sa theá giôùi
ôû khaép möôøi phöông, ñeàu phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán theá giôùi cuûa chö Phaät chaúng döùt maát thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán an truï trong noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi
ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng, ñeä nhaát nghóa khoâng, höõu vi
khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng, taùn khoâng, taùnh
khoâng, töï töôùng khoâng, caùc phaùp khoâng, voâ sôû ñaéc khoâng, voâ phaùp
khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng, thì phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Muoán bieát nhaân duyeân, thöù ñeä duyeân, duyeân duyeân vaø taêng
thöôïng duyeân cuûa caùc phaùp, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán bieát chaân nhö, theå taùnh vaø thaät teá caùc phaùp, thì phaûi hoïc
Ñaïi Boà-taùt phaûi nhö vaäy maø an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán ñeám bieát soá haït buïi cuûa
nhöõng hoøn nuùi, nhöõng quaû ñaát thuoäc tam thieân ñaïi thieân theá giôùi;
muoán phaân tích ñaàu moät sôïi loâng laøm traêm phaàn roài laáy moät phaàn
loâng aáy chaám heát nöôùc cuûa caùc suoái ao, soâng ngoøi, bieån caû trong tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi maø khoâng kinh ñoäng ñeán caùc loaøi thuûy toäc;
muoán thoåi moät caùi lieàn taét ngoïn löûa chaùy khaép tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi nhö hoûa tai luùc kieáp taän; muoán laáy moät ngoùn tay ngaên döøng
nhöõng côn gioù lôùn coù theå laøm tan naùt tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho
ñeán taát caû caùc nuùi Tu-di nhö thoåi tan ñoáng coû muïc, thì phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Muoán moät laàn ngoài kieát giaø coù theå laøm cho thaân theå ôû khaép taát
caû khoâng gian trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, thì phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Muoán duøng moät sôïi loâng naâng caùc nuùi Tu-di trong tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi neùm qua khoûi voâ soá theá giôùi ôû phöông khaùc maø
khoâng laøm caùc chuùng sinh trong ñoù kinh haõi, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Muoán ñem moät böõa aên, moät boä y phuïc, moät neùn höông, moät
caønh hoa, moät chuoãi ngoïc, moät caây ñeøn, moät côø phöôùn, moät loïng baùu
maø cuùng döôøng ñaày ñuû khaép chö Phaät vaø chö Taêng trong haèng sa theá
giôùi ôû khaép möôøi phöông, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán laøm cho chuùng sinh trong
haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông ñeàu ñaày ñuû giôùi haïnh, thieàn
www.daitangkinh.org
ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, giuùp cho chöùng quaû Tu-ñaø-
hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, cho ñeán ñöôïc
Voâ dö Nieát-baøn, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc boá thí neân bieát roõ
raèng: Boá thí nhö vaäy ñöôïc quaû baùo raát lôùn; boá thí nhö vaäy ñöôïc sinh
vaøo doøng toân quyù; boá thí nhö vaäy ñöôïc sinh leân taàng trôøi Töù vöông,
trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa; boá
thí nhö vaäy ñöôïc nhaäp Sô thieàn, Nhò thieàn, Tam thieàn, Töù thieàn,
Khoâng voâ bieân xöù, Thöùc voâ bieân xöù, Voâ sôû höõu xöù, Phi höõu töôûng phi
voâ töôûng xöù, nhôø boá thí naøy maø ñöôïc taùm phaàn Thaùnh ñaïo, nhôø boá
thí naøy chöùng ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán quaû Phaät, thì phaûi hoïc
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc
boá thí nhôø naêng löïc trí tueä theo phöông tieän neân coù theå ñaày ñuû Boá thí
ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tyø-leâ-gia ba-la-
maät, Thieàn ñònh ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt luùc boá thí, nhôø
naêng löïc trí tueä phöông tieän maø ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì ngöôøi boá thí, keû thoï vaø vaät thí ñeàu chaúng
thaät coù neân ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät. Vì coù toäi vaø khoâng toäi ñeàu
khoâng thaät coù neân ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät. Vì taâm baát ñoäng neân
ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät. Vì thaân taâm tinh taán neân ñaày ñuû Tinh
taán ba-la-maät. Vì chaúng taùn loaïn, chaúng say ñaém neân ñaày ñuû Thieàn
ñònh ba-la-maät. Vì bieát taát caû phaùp ñeàu khoâng thaät coù neân ñaày ñuû
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc coâng ñöùc cuûa chö Phaät
quaù khöù, hieän taïi, vò lai, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán ñeán bôø kia cuûa phaùp höõu vi vaø phaùp voâ vi, thì phaûi hoïc
Muoán bieát chaân nhö, phaùp töôùng vaø ranh giôùi khoâng sinh cuûa
caùc phaùp quaù khöù, hieän taïi, vò lai, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán ôû tröôùc taát caû haøng Thanh
vaên, Duyeân giaùc, muoán haàu haï chö Phaät, muoán laøm noäi quyeán thuoäc
cuûa chö Phaät, muoán ñöôïc quyeán thuoäc lôùn, muoán ñöôïc quyeán thuoäc
Boà-taùt, muoán boá thí lôùn ñöôïc keát quaû thanh tònh, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán khoâng sinh taâm keo kieät,
phaù giôùi, giaän döõ, bieáng treã, taùn loaïn, ngu si thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán giuùp cho taát caû chuùng sinh
ñöùng vöõng trong phöôùc boá thí, trong phöôùc trì giôùi, trong phöôùc tu taäp
thieàn ñònh, trong phöôùc khuyeán ñaïo, trong taøi phöôùc vaø trong phaùp
phöôùc, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc naêm loaïi maét thì phaûi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naêm loaïi maét laø Nhuïc nhaõn, Thieân nhaõn,
Tueä nhaõn, Phaùp nhaõn vaø Phaät nhaõn.
Ñaïi Boà-taùt muoán duøng Thieân nhaõn thaáy chö Phaät trong haèng sa
theá giôùi, muoán duøng Thieân nhó nghe phaùp cuûa chö Phaät khaép möôøi
phöông giaûng noùi, muoán hieåu bieát taâm Phaät, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Muoán nghe ñöôïc phaùp cuûa chö Phaät ôû möôøi phöông giaûng noùi,
nghe xong nhôù maõi ñeán khi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
vaãn khoâng queân, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán thaáy theá giôùi cuûa chö Phaät quaù khöù, thaáy theá giôùi cuûa chö
Phaät vò lai vaø caùc theá giôùi ôû khaép möôøi phöông cuûa chö Phaät hieän taïi,
Muoán nghe möôøi hai boä kinh, töø Kheá kinh, Tröôøng haøng ñeán
Luaän nghò maø haøng Thanh vaên ñöôïc nghe vaø chaúng ñöôïc nghe, nghe
xong ñeàu muoán ñoïc tuïng, thoï trì troïn veïn, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Chaùnh phaùp cuûa chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai trong haèng sa
theá giôùi ñaõ giaûng noùi, ñang giaûng noùi vaø seõ giaûng noùi, nghe xong ñeàu
muoán tin nhaän thoï trì, thöïc haønh vaø giaûng noùi laïi cho ngöôøi khaùc
nghe thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán ñem aùnh saùng chieáu khaép nhöõng choã maø maët trôøi maët
traêng chaúng chieáu ñeán trong haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông
www.daitangkinh.org

Muoán giuùp cho taát caû chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi ôû khaép
möôøi phöông, nhöõng nôi khoâng coù danh hieäu Phaät, Phaùp, Taêng, ñeàu
ñöôïc chaùnh kieán, nghe danh hieäu Tam baûo, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Muoán laøm cho chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi
phöông, do naêng löïc cuûa mình maø ngöôøi muø thaáy ñöôïc, ngöôøi ñieác
nghe ñöôïc, ngöôøi cuoàng ñöôïc tænh, keû raùch ñöôïc aùo maëc, keû ñoùi khaùt
ñöôïc no ñuû, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán laøm cho chuùng sinh trong
haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông, do naêng löïc cuûa mình maø
nhöõng loaøi trong ba ñöôøng aùc ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi, thì phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Muoán giuùp cho chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi
phöông, nhôø naêng löïc cuûa mình maø ñöôïc ñöùng vöõng trong giôùi, ñònh,
tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán hoïc oai nghi cuûa chö Phaät, muoán aùnh maét nhìn
nhö voi chuùa, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt nguyeän raèng khieán cho luùc ta ñi, chaân ta caùch ñaát
boán ngoùn tay khoâng ñaïp maët ñaát, ta seõ ñöôïc voâ löôïng caùc vò trôøi coõi
Duïc, coõi Saéc, töø Töù thieân vöông ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh cung kính vaây
quanh cuøng ñeán döôùi coäi Boà-ñeà, ta seõ ngoài döôùi coäi Boà-ñeà vaø caùc vò
trôøi seõ traûi toøa cho ta. Muoán ñöôïc nhö vaäy, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Laïi nguyeän luùc ta thaønh Phaät, choã ta ñi, ñöùng, ngoài, naèm ñeàu
baèng Kim cang, muoán ñöôïc nhö vaäy, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán trong ngaøy xuaát gia
lieàn thaønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, lieàn xoay baùnh
xe phaùp, luùc xoay baùnh xe phaùp coù voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh xa
lìa buïi nhô, ñoái vôùi caùc phaùp ñöôïc Phaùp nhaõn thanh tònh, coù voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh vì chaúng chaáp taát caû phaùp neân ñöôïc giaûi
thoaùt voâ laäu. Coù voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh ñöôïc khoâng thoaùi
chuyeån vôùi ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì phaûi
Ñaïi Boà-taùt muoán luùc thaønh Phaät seõ coù voâ löôïng, voâ soá Thanh
vaên laøm taêng, luùc noùi moät thôøi phaùp, taát caû chö Taêng naøy lieàn ñöôïc
quaû A-la-haùn, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán luùc thaønh Phaät, seõ coù voâ löôïng, voâ soá Boà-taùt
laøm Taêng, luùc noùi moät thôøi phaùp, taát caû chö Taêng naøy ñeàu ñöôïc
khoâng thoaùi chuyeån, ñöôïc tuoåi thoï voâ löôïng, ñaày ñuû aùnh saùng thì
phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán luùc thaønh Phaät, trong theá giôùi khoâng coù ba ñoäc
daâm duïc, giaän döõ, ngu si vaø danh töø ba ñoäc, taát caû chuùng sinh ñeàu
thaønh töïu trí tueä nhö theá, kheùo boá thí, kheùo trì giôùi, kheùo thieàn ñònh,
kheo tu phaïm haïnh, kheùo khoâng nhieãu haïi chuùng sinh thì phaûi hoïc
Ñaï i Boà - taù t muoá n sau khi nhaäp Nieá t -baø n , chaù n h phaù p khoâ n g
dieä t maá t , cuõ n g khoâ n g coù danh töø dieä t maá t thì phaû i hoï c Baù t -nhaõ
ba-la-maä t.
Ñaïi Boà-taùt muoán luùc thaønh Phaät, chuùng sinh trong haèng sa theá
giôùi ôû khaép möôøi phöông nghe danh hieäu chaéc chaén seõ ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc nhöõng coâng ñöùc nhö
vaäy, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 2: PHUÏNG BAÙT
Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:

–Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø laøm ñöôïc
nhöõng coâng ñöùc aáy thì boán vò Thieân vöông ñeàu raát vui möøng, nghó
raèng chuùng ta phaûi ñem boán caùi baùt daâng leân Boà-taùt nhö nhöõng baùt
maø chö Thieân vöông thuôû tröôùc ñaõ daâng cho Phaät quaù khöù.
Luùc ñoù, trôøi Ñao-lôïi cho ñeán trôøi Tha hoùa töï taïi cuõng raát vui
möøng nghó raèng: “Chuùng ta phaûi haàu haï cuùng döôøng Boà-taùt ñeå caùc vò
www.daitangkinh.org
trôøi ñöôïc theâm ñoâng vaø giaûm bôùt caùc A-tu-la.”

Chö Thieân trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, töø coõi Töù vöông
ñeán coõi Saéc cöùu caùnh ñeàu raát vui möøng, maø nghó: “Chuùng ta phaûi
caàu thænh Boà-taùt chuyeån phaùp luaân.”
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc vò Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, laøm taêng theâm söï lôïi ích cuûa saùu phaùp Ba-la-maät, caùc thieän
nam vaø thieän nöõ ñeàu vui möøng maø töï nghó raèng chuùng ta phaûi laøm
cha meï, vôï con, thaân toäc, hoï haøng vôùi ngöôøi naøy.
Luùc ñoù, trôøi Töù vöông cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh ñeàu raát vui
möøng, nghó raèng: “Chuùng ta phaûi tìm caùch giuùp cho Boà-taùt naøy xa lìa
daâm duïc, töø luùc môùi phaùt taâm yù thöôøng laøm ñoàng chaân, chôù ñeå vò naøy
gaén boù vôùi saéc duïc, neáu thoï höôûng naêm duïc thì seõ bò chöôùng ngaïi
sinh veà taàng trôøi Phaïm thieân, huoáng chi laø quaû Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc.”
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt phaûi laø ngöôøi döùt duïc xuaát gia môùi
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng phaûi laø ngöôøi khoâng
döùt duïc maø ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt phaûi coù cha meï, vôï con, thaân
toäc, hoï haøng hay khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Boà-taùt coù cha meï, vôï con, thaân toäc. Coù
Boà-taùt töø khi môùi phaùt taâm döùt duïc tu haïnh ñoàng chaân maõi ñeán thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng phaïm saéc duïc. Coù Boà-taùt
duøng naêng löïc phöông tieän thoï höôûng naêm duïc xong, môùi xuaát gia
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ví nhö nhaø aûo thuaät kheùo duøng aûo thuaät hoùa ra caûnh naêm duïc
roài vui ñuøa trong ñoù. YÙ oâng nghó sao? Nhaø aûo thuaät coù thaät thoï höôûng
caûnh naêm duïc aáy chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng!
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt duøng naêng
löïc phöông tieän hoùa ra caûnh naêm duïc roài ôû trong ñoù thoï höôûng ñeå ñoä
chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng nhieãm naêm duïc, laïi duøng nhieàu caùch quôû
traùch naêm duïc: Naêm duïc laø löûa chaùy, naêm duïc laø nhô nhôùp xaáu xa,
naêm duïc laø thöù phaù hoaïi, naêm duïc nhö keû thuø.
Do ñoù maø bieát, vì ñoä chuùng sinh maø Boà-taùt thoï höôûng naêm duïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät theá naøo?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt chaúng thaáy Boà-taùt, chaúng thaáy danh töï Boà-taùt, chaúng thaáy Baùt-
nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng thaáy mình coù thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø khoâng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì Boà-taùt töï taùnh laø khoâng, trong taùnh khoâng chaúng coù
saéc, chaúng coù thoï, töôûng, haønh, thöùc, cuõng laø khoâng voâ, lìa thoï,
töôûng, haønh, thöùc, cuõng laø khoâng voâ, saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø thöùc.
Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì chæ coù danh töï neân goïi laø Boà-ñeà, chæ
coù danh töï neân goïi laø Boà-taùt, chæ coù danh töï neân goïi laø taùnh khoâng.
Vì sao? Vì thaät taùnh caùc phaùp laø khoâng sinh, khoâng dieät, voâ
caáu, khoâng tònh.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy cuõng chaúng
thaáy sinh, chaúng thaáy dieät, cuõng chaúng thaáy caáu, chaúng thaáy tònh.
Vì sao? Vì danh töï laø caùc phaùp do nhaân duyeân hoøa hôïp maø
thaønh, chæ do nhôù töôûng phaân bieät giaû danh maø noùi.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
thaáy taát caû danh töï, vì chaúng thaáy neân chaúng chaáp tröôùc.
Phaåm 3: TAÄP ÖÙNG
Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:

–Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi nghó nhö
vaày: “Boà-taùt chæ coù danh töï; Phaät cuõng chæ coù danh töï; Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng chæ coù danh töï; saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chæ coù
danh töï.”
www.daitangkinh.org
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö laø ngaõ, chuùng sinh, thoï maïng, söï soáng,
söï sinh tröôûng, söï nuoâi döôõng, söï taïo taùc, khieán taïo taùc, söï daáy khôûi,
khieán daáy khôûi, söï thoï nhaän, khieán thoï nhaän, söï hieåu bieát, söï nhaän
thöùc, taát caû ñeàu chaúng thaät coù, vì chaúng thaät coù neân khoâng. Vì khoâng
neân chæ duøng danh töï ñeå noùi.
Ñaïi Boà-taùt cuõng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy ngaõ,
chaúng thaáy chuùng sinh, cho ñeán chaúng thaáy söï nhaän thöùc, hieåu bieát.
Ñoái vôùi caùc danh töï giaûng noùi ñoù cuõng chaúng thaáy.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy vöôït treân taát
caû haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, tröø trí tueä Phaät, vì duïng laø khoâng,
laø chaúng thaät coù.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy ñoái vôùi phaùp danh töï, choã danh töï
dính maéc, taát caû ñeàu chaúng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ñöôïc nhö vaäy, ñoù laø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ví nhö soá Tyø-kheo nhieàu baèng soá tre, lau, mía, meø, luùa, ñaäu,
luøm röøng, ñaày caû coõi Dieâm-phuø-ñeà, taát caû ñeàu coù trí tueä nhö Xaù-lôïi-
phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, duøng taát caû trí tueä aáy so saùnh vôùi trí tueä cuûa
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì khoâng baèng moät phaàn traêm,
khoâng baèng moät phaàn ngaøn, khoâng baèng moät phaàn traêm ngaøn öùc, cho
ñeán khoâng baèng moät phaàn ví duï.
Vì sao? Vì Boà-taùt duøng trí tueä naøy maø ñoä thoaùt taát caû chuùng
sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Khoâng noùi ñeán trí tueä nhö Xaù-lôïi-phaát vaø Ñaïi
muïc-kieàn-lieân vui ñaày caû coõi Dieâm-phuø-ñeà, maø ñaày caû tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi, cho ñeán ñaày caû haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông,
ñem taát caû trí tueä aáy maø so saùnh vôùi trí tueä cuûa Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng baèng moät phaàn traêm, cho ñeán khoâng baèng
moät phaàn ví duï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, moät
ngaøy tu taäp trí tueä thì vöôït hôn taát caû haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trí tueä cuûa haøng Thanh vaên, Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, trí tueä cuûa haøng Bích-chi-phaät, trí
tueä cuûa Phaät, caùc trí tueä naøy khoâng khaùc nhau, khoâng choáng traùi
nhau, ñeàu laø khoâng sinh, taùnh khoâng. Neáu ñaõ laø phaùp khoâng sinh
taùnh khoâng, chaúng traùi nhau thì khoâng coù khaùc nhau. Vì sao Ñöùc Theá
Toân laïi daïy raèng Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät moät ngaøy tu
taäp thì trí tueä vöôït hôn taát caû haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät?
Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät moät ngaøy tu taäp trí
tueä, taâm nghó raèng: “Ta haønh ñaïo trí tueä ñem laïi lôïi ích cho taát caû
chuùng sinh, ta seõ duøng Nhaát thieát chuûng trí ñeå bieát roõ taát caû phaùp, ñoä
thoaùt taát caû chuùng sinh.”
Naøy Xaù-lôïi-phaát! YÙ oâng nghó sao? Trí tueä cuûa haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät coù vieäc aáy khoâng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät coù nghó:
“Ta seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoä thoaùt taát caû
chuùng sinh, giuùp cho hoï ñeàu ñöôïc Voâ dö y Nieát-baøn, nhö caùc Ñaïi Boà-
taùt hay khoâng?”
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Do nhöõng vieäc treân ñaây maø bieát raèng trí tueä
cuûa haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät saùnh vôùi trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt
khoâng baèng moät phaàn traêm, cho ñeán khoâng baèng moät phaàn thí duï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät nghó raèng:
“Ta thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thaønh töïu taát caû chuùng sinh, trang
nghieâm coõi Phaät, ñaày ñuû möôøi Trí löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí,
möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñoä thoaùt voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh ñeán
quaû Nieát-baøn” nhö caùc Ñaïi Boà-taùt hay khoâng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö loaøi ñom ñoùm kia chaúng bao giôø nghó
raèng mình nhö maët trôøi moïc, phaùt ra aùnh saùng chieáu khaép coõi Dieâm-
phuø-ñeà. Cuõng vaäy, haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät chaúng heà nghó nhö
Ñaïi Boà-taùt: “Ta thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoä voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh ñeán quaû Nieát-baøn.”
www.daitangkinh.org
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Ñaïi Boà-taùt vöôït hôn Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, ñaït ñeán ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån thanh tònh Phaät
ñaïo?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät, truï trong phaùp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc thì seõ
vöôït hôn taát caû Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt an truï ôû ñòa vò naøo maø coù theå
laøm ruoäng phöôùc cho haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Töø luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät cho ñeán luùc ngoài ñaïo traøng thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, trong khoaûng thôøi gian aáy, Ñaïi Boà-taùt thöôøng laøm ruoäng
phöôùc cho haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Vì sao? Vì coù nhaân duyeân caùc Ñaïi Boà-taùt neân caùc phaùp laønh
cuûa theá gian phaùt sinh. Nhö caùc phaùp möôøi ñieàu laønh, naêm Giôùi,
taùm Quan trai, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán
Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy
Giaùc phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, saùu phaùp Ba-la-maät, möôøi taùm
Khoâng, möôøi Löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, Nhaát thieát chuûng trí, do Boà-taùt laøm nhaân
duyeân maø caùc phaùp naøy hieän ra treân theá gian. Cuõng do Boà-taùt laøm
nhaân duyeân maø nhöõng doøng doõi lôùn nhö Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Cö-
só, boán thieân vöông cho ñeán trôøi Phi phi töôûng, Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø Ñöùc Phaät ñeàu xuaát
hieän treân theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt… coù laøm cho phöôùc boá thí
ñöôïc thanh tònh hoaøn taát khoâng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Khoâng coù! Vì caên baûn ñaõ hoaøn haûo. Naøy
Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt laø vò ñaïi thí chuû boá thí caùc phaùp laønh nhö
möôøi ñieàu laønh, naêm Giôùi cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät, töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi saéc khoâng, tu taäp
ñuùng vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi nhaõn
khoâng, tu taäp ñuùng vôùi nhó, tyû, thieät, thaân, yù khoâng, ñoù goïi laø töông
öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi saéc khoâng, tu taäp ñuùng vôùi thanh,
höông, vò, xuùc, phaùp khoâng, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi nhaõn giôùi khoâng, ñuùng vôùi saéc giôùi
khoâng, nhaõn thöùc giôùi khoâng, cho ñeán tu taäp ñuùng vôùi yù thöùc giôùi
khoâng, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi Khoå khoâng, tu taäp ñuùng vôùi Taäp,
Dieät, Ñaïo khoâng, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi voâ minh khoâng, tu taäp ñuùng vôùi
haønh, thöùc, danh saéc, saùu nhaäp, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sinh, giaø, cheát
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi taát caû phaùp khoâng, hoaëc höõu vi hoaëc
voâ vi khoâng, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng vôùi taùnh
khoâng, töï töôùng khoâng, caùc phaùp khoâng, voâ sôû ñaéc khoâng, voâ phaùp
khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng, ñuû baûy moân
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc tu taäp baûy moân khoâng, Ñaïi Boà-taùt chaúng
thaáy saéc coù töông öng hay khoâng töông öng; chaúng thaáy thoï, töôûng,
haønh, thöùc hoaëc töông öng hay khoâng töông öng, chaúng thaáy saéc hoaëc
coù töôùng sinh hay töôùng dieät, chaúng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc
coù töôùng sinh hay töôùng dieät; chaúng thaáy saéc hoaëc coù töôùng dô caáu
ueá hay töôùng thanh tònh, chaúng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc coù
töôùng hay dô caáu ueá hay töôùng thanh tònh; chaúng thaáy saéc hôïp vôùi
thoï, chaúng thaáy thoï hôïp vôùi töôûng, chaúng thaáy töôûng hôïp vôùi haønh,
chaúng thaáy haønh hôïp vôùi thöùc. Vì sao? Vì taùnh caùc phaùp voán khoâng,
neân khoâng coù phaùp naøo hôïp vôùi phaùp naøo.
www.daitangkinh.org
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong saéc khoâng chaúng coù saéc, trong thoï
khoâng, töôûng khoâng, haønh khoâng, thöùc khoâng chaúng coù thoï, töôûng,
haønh, thöùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì saéc khoâng neân coù töôùng naõo hoaïi, vì thoï
khoâng neân chaúng coù töôùng thoï, vì töôûng khoâng neân chaúng coù töôùng
nhaän bieát, vì haønh khoâng neân chaúng coù töôùng taïo taùc, vì thöùc khoâng
neân chaúng coù töôùng tri giaùc. Vì sao? Vì chaúng phaûi saéc khaùc khoâng,
cuõng chaúng phaûi khoâng khaùc saéc, maø saéc chính laø khoâng vaø khoâng
chính laø saéc; thoï, töôûng, haønh, thöùc chính laø khoâng vaø khoâng chính laø
thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Töôùng khoâng cuûa caùc phaùp voán chaúng sinh,
chaúng dieät, chaúng caáu ueá, chaúng thanh tònh, chaúng theâm, chaúng bôùt,
chaúng phaûi quaù khöù, vò lai, hieän taïi, vì theá neân trong phaùp khoâng aáy
khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng coù nhaõn nhó, tyõ, thieät,
thaân, yù; khoâng coù saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp; khoâng coù nhaõn
giôùi cho ñeán khoâng coù yù thöùc giôùi; khoâng coù voâ minh cuõng khoâng coù
heát voâ minh, cho ñeán khoâng coù giaø cheát, cuõng khoâng coù heát giaø cheát;
khoâng coù Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo; khoâng coù trí, cuõng khoâng coù ñaéc;
khoâng coù ñaïo Tu-ñaø-hoaøn vaø quaû Tu-ñaø-hoaøn, khoâng coù caùc ñaïo Tö-
ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø Phaät, cuõng khoâng coù
quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, quaû Bích-chi-phaät vaø
quaû Phaät.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng nhö vaäy goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
chaúng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc töông öng hay chaúng töông öng,
cuõng chaúng thaáy Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-
la-maät, Tinh taán ba-la-maät vaø Thieàn ñònh ba-la-maät töông öng hay
chaúng töông öng. Ñaïi Boà-taùt cuõng chaúng thaáy saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc, chaúng thaáy nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù, chaúng thaáy saéc, thinh,
höông, vò, xuùc, phaùp, chaúng thaáy nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi töông
öng hay chaúng töông öng. Ñaïi Boà-taùt cuõng chaúng thaáy boán Nieäm xöù
ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí hoaëc töông
öng hay chaúng töông öng.
Xaù-lôïi-phaát phaûi bieát! Nhö treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt töông öng
vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, khoâng chaúng hôïp vôùi khoâng; voâ töôùng chaúng hôïp vôùi voâ
töôùng; voâ taùc chaúng hôïp vôùi voâ taùc. Vì sao? Vì khoâng, voâ töôùng vaø
voâ taùc chaúng coù hôïp hay chaúng hôïp.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng nhö vaäy goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt nhaäp vaøo töï töôùng khoâng cuûa caùc phaùp, nhaäp vaøo saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc, Boà-taùt chaúng cho laø hôïp chaúng cho laø chaúng
hôïp; saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng hôïp vôùi ôû tröôùc cuõng chaúng
hôïp vôùi ôû sau, chaúng hôïp vôùi hieän taïi. Vì sao? Vì Boà-taùt chaúng thaáy
ôû tröôùc, chaúng thaáy ôû sau, cuõng chaúng thaáy hieän taïi.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vì ba ñôøi goïi laø khoâng, neân ôû tröôùc chaúng hôïp vôùi ôû sau; ôû sau
chaúng hôïp vôùi ôû tröôùc; hieän taïi chaúng hôïp vôùi ôû tröôùc, ôû sau; ôû
tröôùc cuøng ôû sau cuõng chaúng hôïp vôùi hieän taïi. Nhö ñoù goïi laø töông
öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Nhaát thieát trí chaúng hôïp vôùi ñôøi quaù khöù, ñôøi vò lai, ñôøi hieän taïi. Vì
sao? Vì ñôøi quaù khöù, ñôøi vò lai, ñôøi hieän taïi ñeàu chaúng theå thaáy,
huoáng chi laø coù hôïp. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng theå thaáy, vì nhaõn ñeán yù chaúng theå
thaáy, vì saéc cho ñeán phaùp chaúng theå thaáy, vì nhaõn thöùc cho ñeán yù
thöùc chaúng theå thaáy, neân saéc, thoï ñeán yù thöùc ñeàu chaúng hôïp vôùi Nhaát
thieát trí, nhö theá goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu chaúng theå thaáy,
neân Ñaøn-na cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng hôïp vôùi Nhaát thieát
trí. Vì boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo cho ñeán möôøi
Löïc, möôøi taùm phaùp Baát coäng ñeàu chaúng theå thaáy, neân taát caû ñeåu
www.daitangkinh.org
chaúng theå hôïp vôùi Nhaát thieát trí. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Phaät vaø Boà-ñeà chaúng hôïp vôùi Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì Phaät chính laø
Nhaát thieát trí, Boà-ñeà cuõng chính laø Nhaát thieát trí, Nhaát thieát trí chính
laø Phaät cuõng chính laø Boà-ñeà. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
chaúng tu taäp saéc laø höõu hay voâ, chaúng tu taäp saéc laø höõu thöôøng hay
voâ thöôøng, chaúng tu taäp saéc laø khoå hay laïc, chaúng tu taäp saéc laø ngaõ
hay phi ngaõ, chaúng tu taäp saéc laø vaéng laëng hay chaúng phaûi vaéng laëng,
chaúng tu taäp saéc laø khoâng hay chaúng phaûi khoâng, chaúng tu taäp saéc laø
höõu töôùng hay voâ töôùng, chaúng tu taäp saéc laø höõu taùc hay voâ taùc; thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng nghó ta
thöïc haønh hay chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng nghó
chaúng thöïc haønh cuõng chaúng phaûi chaúng thöïc haønh. Nhö theá goïi laø
töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Chaúng vì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng chaúng vì Ñaøn-na,
Thi-la, Saèn-ñeà, Tyø-leâ-da, Thieàn ñònh ba-la-maät, maø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng vì ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån thaønh töïu
chuùng sinh, laøm thanh tònh coõi Phaät, cuõng chaúng vì möôøi Löïc, boán
Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng maø Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng vì noäi khoâng, ngoaïi
khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng, ñeä nhaát nghóa
khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng, taùn
khoâng, taùnh khoâng, caùc phaùp khoâng, töï töôùng khoâng, baát khaû ñaéc
khoâng, voâ phaùp khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng,
cuõng chaúng vì nhö phaùp taùnh, thaät teá maø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt chaúng huûy hoaïi töôùng caùc phaùp. Tu taäp ñuùng nhö theá thì goïi
laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Chaúng vì saùu moân thaàn thoâng Thieân
nhaõn, Thieân nhó, Tha taâm, Tuùc maïng, Thaàn tuùc, Laäu taän maø Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì luùc thöïc haønh, Ñaïi Boà-
taùt coøn chaúng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, huoáng chi laø thaáy thaàn thoâng
cuûa Boà-taùt. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
chaúng heà nghó raèng ta duøng Nhö yù thaàn thoâng bay ñeán phöông Ñoâng
vaø bay ñeán khaép möôøi phöông ñeå cuùng döôøng haèng sa chö Phaät; cuõng
chaúng heà nghó raèng ta duøng Thieân nhó nghe haèng sa chö Phaät ôû khaép
möôøi phöông noùi phaùp; duøng Tha taâm trí bieát taâm nieäm cuûa haèng sa
chuùng sinh ôû khaép möôøi phöông; duøng Tuùc maïng trí bieát vieäc laøm
trong voâ löôïng ñôøi cuûa haèng sa chuùng sinh ôû möôøi phöông; cuõng
chaúng heà nghó raèng ta duøng Thieân nhaõn thaáy haèng sa chuùng sinh cheát
ôû ñaây, sinh veà nôi kia. Nhö theá goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, vaø cuõng coù khaû naêng ñoä
thoaùt voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt coù khaû naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö vaäy thì aùc ma khoâng haïi ñöôïc, taát caû vieäc theá gian ñeàu
tuøy theo yù muoán, haèng sa chö Phaät ôû khaép möôøi phöông ñeàu uûng hoä
Boà-taùt naøy, chaúng ñeå rôi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Chö
Thieân ôû caùc taàng trôøi Töù vöông cho ñeán Saéc cöùu caùnh cuõng ñeàu uûng
hoä Boà-taùt, khoâng ñeå bò trôû ngaïi. Neáu Boà-taùt naøy coù troïng toäi thì hieän
ñôøi bò quaû baùo nheï. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy duøng taâm töø bình ñaúng
ñem ñeán moïi lôïi ích cho chuùng sinh. Nhö theá goïi laø töông öng vôùi
mau ñöôïc caùc moân Ñaø-la-ni vaø caùc moân Tam-muoäi, sinh veà ñaâu cuõng
thöôøng gaëp chö Phaät, maõi ñeán khi chöùng quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc khoâng bao giôø rôøi chö Phaät. Ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
chaúng heà nghó raèng coù phaùp naøy vaø phaùp naøy, hoaëc hôïp nhau hay
chaúng hôïp nhau, hoaëc baèng nhau hay chaúng baèng nhau. Vì sao? Vì
Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù phaùp naøy vaø nhöõng phaùp khaùc, hoaëc hôïp,
www.daitangkinh.org
hoaëc baèng hay chaúng hôïp chaúng baèng. Ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
chaúng heà nghó raèng ta seõ mau chöùng ñöôïc phaùp taùnh hoaëc chaúng mau
chöùng ñöôïc. Vì sao? Vì phaùp taùnh chaúng phaûi laø töôùng ñöôïc. Ñoù goïi
laø tu taäp töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù phaùp naøo ngoaøi phaùp taùnh, cuõng chaúng
nghó raèng phaùp taùnh khaùc vôùi caùc phaùp, cuõng chaúng nghó raèng phaùp
naøy coù coâng naêng ñaït ñöôïc phaùp taùnh hay chaúng ñöôïc. Vì sao? Vì
Boà-taùt chaúng thaáy duøng phaùp naøy coù theå ñöôïc phaùp taùnh hay chaúng
ñöôïc phaùp taùnh. Ñaïi Boà-taùt tu taäp ñuùng nhö theá thì goïi laø töông öng
vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
phaùp taùnh chaúng hôïp vôùi khoâng, khoâng cuõng chaúng hôïp vôùi phaùp
taùnh, ñoù goïi laø töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
nhaõn giôùi chaúng hôïp vôùi khoâng, khoâng cuõng chaúng hôïp vôùi nhaõn
giôùi; saéc giôùi chaúng hôïp vôùi khoâng, khoâng cuõng chaúng hôïp vôùi saéc
giôùi; nhaõn thöùc giôùi cuõng chaúng hôïp vôùi khoâng, khoâng cuõng chaúng
hôïp vôùi nhaõn thöùc giôùi; cho ñeán yù giôùi, phaùp giôùi vaø yù thöùc giôùi
chaúng hôïp vôùi khoâng, khoâng cuõng chaúng hôïp vôùi yù giôùi, phaùp giôùi vaø
yù thöùc giôùi. Töông öng vôùi khoâng nhö vaäy goïi laø töông öng baäc nhaát.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt thöïc haønh phaùp khoâng chaúng rôi vaøo
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, coù khaû naêng thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh, choùng ñöôïc Voâ thöôïng Boà- ñeà.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong caùc moân töông öng, thì töông öng vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toái thöôïng baäc nhaát, laø toái toân, toái thaéng, toái
dieäu khoâng coù gì treân. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh töông
öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chính ñoù laø khoâng, voâ töôùng, voâ taùc. Phaûi
bieát raèng Boà-taùt naøy ñaõ ñöôïc thoï kyù hoaëc gaàn ñöôïc thoï kyù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt töông öng nhö vaäy coù khaû naêng
laøm lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Ñaïi Boà-taùt naøy cuõng
chaúng nghó raèng ta töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chö Phaät seõ thoï
kyù cho ta, ta seõ ñöôïc thoï kyù, ta seõ laøm thanh tònh coõi Phaät, seõ thaønh
Phaät chuyeån phaùp luaân. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaáy coù
phaùp naøo ngoaøi phaùp taùnh, cuõng chaúng thaáy coù phaùp naøo thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy coù phaùp naøo ñöôïc Phaät thoï kyù, chaúng
thaáy coù phaùp naøo thaønh Phaät chuyeån phaùp luaân. Vì sao? Vì luùc thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng sinh töôùng ngaõ, töôùng
chuùng sinh, cho ñeán chaúng sinh töôùng hieåu bieát, töôùng nhaän thöùc. Vì
sao? Vì roát raùo cuûa chuùng sinh laø baát sinh baát dieät, neân chuùng sinh
khoâng coù sinh, khoâng coù dieät. Neáu caùc phaùp ñaõ khoâng coù töôùng sinh
dieät thì laøm sao coù phaùp thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá neân Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy chuùng sinh
ñoù chính laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì chuùng sinh
chaúng khoâng thoï laø chuùng sinh khoâng, chuùng sinh khoâng thaät coù neân
chuùng sinh lìa, chính ñaây laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong caùc moân töông öng cuûa Ñaïi Boà-taùt,
töông öng vôùi khoâng laø hôn heát, laø baät nhaát. Töông öng vôùi khoâng laø
hôn haún taát caû caùc moân töông öng khaùc.
Ñaïi Boà-taùt tu taäp phaùp khoâng nhö vaäy coù theå phaùt sinh ñaïi Töø,
ñaïi Bi, chaúng sinh caùc taâm keo kieät, phaïm giôùi, saân haän, bieáng treã,
taùn loaïn, khoâng sinh taâm voâ trí.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 2
Phaåm 4: VAÕNG SINH

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì haõy tu taäp töông öng nhö vaäy, caùc vò aáy töø coõi naøo cheát roài sinh
ñeán coõi naøy, töø coõi naøy cheát roài seõ sinh veà ñaâu?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc Ñaïi Boà-taùt aáy hoaëc töø coõi khaùc sinh
ñeán coõi naøy, hoaëc töø taàng trôøi Ñaâu-suaát sinh xuoáng ñaây, hoaëc coù vò töø
nhaân gian sinh trôû laïi nhaân gian naøy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc Boà-taùt töø coõi khaùc sinh ñeán ñaây mau
töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì ñaõ töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät neân khi sinh ñeán coõi naøy, thì caùc phaùp thaâm dieäu ñeàu hieän ra, roài
laïi töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøy sinh ñeán ñaâu cuõng
thöôøng gaëp chö Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù vò Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù töø taàng trôøi
Ñaâu-suaát sinh xuoáng ñaây. Boà-taùt naøy chaúng maát saùu phaùp Ba-la-maät,
sinh ñeán choã naøo, taát caû moân Ñaø-la-ni, taát caû moân Tam-muoäi ñeàu
mau hieän ra.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù vò Boà-taùt töø nhaân gian sinh trôû laïi nhaân
gian, Boà-taùt naøy caên taùnh chaäm luït, tröø ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån,
chaúng theå mau choùng töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùc moân Ñaø-
la-ni, caùc moân Tam-muoäi chaúng theå mau hieän ra.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö lôøi oâng hoûi, Ñaïi Boà-taùt töông öng vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät, töø coõi naøy cheát seõ sinh veà ñaâu? OÂng neân bieát
raèng, caùc Ñaïi Boà-taùt naøy töø moät coõi Phaät cheát seõ sinh ñeán moät coõi
Phaät khaùc, thöôøng chaúng xa lìa chö Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng phöông tieän maø
nhaäp Sô thieàn, Nhò thieàn, Tam thieàn, Töù thieàn vaø cuõng thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät. Vì chöùng ñaéc thieàn ñònh neân Ñaïi Boà-taùt naøy sinh leân
taàng trôøi Tröôøng thoï. Roài töø taàng trôøi aáy sinh xuoáng nhaân gian, gaëp
chö Phaät, haøng Boà-taùt naøy caên taùnh khoâng ñöôïc lanh leï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù vò Ñaïi Boà-taùt nhaäp Sô thieàn ñeán Töù thieàn
vaø cuõng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì chaúng duøng phöông tieän
neân xaû thieàn sinh xuoáng coõi Duïc. Haøng Boà-taùt naøy caên taùnh cuõng
chaäm luït.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù vò Ñaïi Boà-taùt nhaäp Sô thieàn ñeán Töù thieàn,
nhaäp taâm Töø ñeán taâm Xaû, nhaäp ñònh khoâng xöù ñeán ñònh Phi phi
töôûng xöù, tu taäp boán Nieäm xöù ñeán taùm Thaùnh ñaïo, thöïc haønh möôøi
Löïc, ñaïi Töø, ñaïi Bi. Vò Ñaïi Boà-taùt naøy duøng naêng löïc phöông tieän
chaúng sinh theo thieàn coõi Saéc, chaúng sinh theo taâm Voâ löôïng, chaúng
sinh theo ñònh Voâ saéc, maø sinh nôi naøo coù Phaät ra ñôøi, thöôøng chaúng
lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøy seõ thaønh Phaät trong Hieàn
kieáp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt nhaäp Sô thieàn cho ñeán Töù
thieàn, nhaäp taâm Töø ñeán taâm Xaû, nhaäp ñònh khoâng xöù ñeán ñònh Phi
phi töôûng xöù. Vì duøng naêng löïc phöông tieän neân chaúng sinh theo
thieàn maø sinh trôû laïi coõi Duïc ñeå thaønh töïu cho moïi taát caû chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt nhaäp Sô thieàn ñeán Töù thieàn,
nhaäp taâm Töø ñeán taâm Xaû, nhaäp ñònh khoâng xöù ñeán ñònh Phi phi
töôûng xöù. Vì duøng naêng löïc phöông tieän neân chaúng sinh theo thieàn
maø sinh vaøo caùc taàng trôøi coõi Duïc, nhö coõi Töù vöông hoaëc coõi Ñao-
lôïi, Daï-ma, Ñaâu-suaát, Hoùa laïc, Tha hoùa ñeå thaønh töïu taát caû chuùng
sinh ôû caùc coõi naøy vaø cuõng ñeå laøm thanh tònh coõi Phaät, gaàn guõi chö
Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
duøng naêng löïc phöông tieän nhaäp Sô thieàn, ôû coõi naøy qua ñôøi sinh leân
taàng trôøi Phaïm thieân, laøm Ñaïi Phaïm vöông, roài ñeán caùc coõi Phaät, nôi
naøo coù Phaät môùi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc maø chöa chuyeån phaùp
luaân thì khuyeán thænh chuyeån phaùp luaân.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt laø baäc Nhaát sinh boå xöù thöïc
www.daitangkinh.org
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng naêng löïc phöông tieän nhaäp Sô thieàn
ñeán Töù thieàn, nhaäp taâm Töø ñeán taâm Xaû, nhaäp ñònh khoâng xöù ñeán
ñònh Phi phi töôûng xöù, tu boán Nieäm xöù ñeán taùm Thaùnh ñaïo, nhaäp
Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ taùc, chaúng
sinh theo thieàn maø sinh veà nôi coù Phaät ra ñôøi, tu phaïm haïnh, hoaëc
sinh leân taàng trôøi Ñaâu-suaát, luùc qua ñôøi chaúng maát chaùnh nieäm, ñaày
ñuû coäi laønh, cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc muoân caùc vò trôøi cung kính
vaây quanh, sinh ñeán nôi ñaây maø thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt ñöôïc saùu thaàn thoâng chaúng
sinh vaøo coõi Duïc, coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi
Phaät, cung kính cuùng döôøng toân troïng khen ngôïi chö Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt vôùi du hyù thaàn thoâng töø moâït
coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, nôi naøo maø Boà-taùt naøy ñeán thì khoâng coù
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät thöøa, cuõng khoâng coù danh töø Nhò thöøa.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt vôùi thaàn thoâng töï taïi töø moät
coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, choã naøo Boà-taùt naøy ñeán thì coõi ñoù chuùng
sinh coù tuoåi thoï voâ löôïng.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt vôùi thaàn thoâng töï taïi töø moät
coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, nôi khoâng coù Tam baûo Phaät, Phaùp, Taêng
thì khen ngôïi coâng ñöùc cuûa Phaät, Phaùp, Taêng. Chuùng sinh nôi ñoù nhôø
ñöôïc nghe danh hieäu Phaät, Phaùp, Taêng, neân sau khi qua ñôøi ñöôïc
sinh veà choã chö Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm ñöôïc Sô
thieàn, cho ñeán boán Thieàn, ñöôïc boán Taâm voâ löôïng, ñöôïc boán Ñònh voâ
saéc, tu boán Nieäm xöù, taùm Thaùnh ñaïo cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng. Boà-taùt naøy khoâng sinh trong ba coõi maø thöôøng sinh nôi coù lôïi
ích cho chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät ñaït ñöôïc quaû vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm lieàn ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chuyeån phaùp luaân, sau khi ñem laïi
söï lôïi ích cho chuùng sinh xong lieàn nhaäp Nieát-baøn; chaùnh phaùp truï
theá hoaëc moät kieáp hoaëc döôùi moät kieáp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm lieàn töông
öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc Boà-taùt töø moät
coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät ñeå laøm thanh tònh coõi Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñöôïc boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, roài an truù
töï taïi trong ñoù: nhaäp Sô thieàn, xuaát Sô thieàn, nhaäp ñònh Dieät taän,
xuaát ñònh Dieät taän, cho ñeán nhaäp Töù thieàn, xuaát Töù thieàn, nhaäp ñònh
Dieät taän, xuaát ñònh Dieät taän, nhaäp Hö khoâng xöù ñònh, xuaát Hö khoâng
xöù ñònh, nhaäp ñònh Dieät taän, xuaát ñònh Dieät taän, nhaäp ñònh Phi phi
töôûng xöù, xuaát ñònh Phi phi töôûng xöù, nhaäp ñònh Dieät taän. Ñoù laø Ñaïi
Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän, luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
nhaäp ñònh sieâu vieät.
maät, tu boán Nieäm xöù ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng maø chaúng truï vaøo
caùc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät. Boà-taùt naøy duøng naêng löïc phöông tieän ñeå ñoä chuùng sinh neân
phaùt khôûi taùm phaàn Thaùnh ñaïo, duøng taùm phaàn Thaùnh ñaïo naøy giuùp
cho chuùng sinh ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeán quaû Bích-chi-phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Taát caû quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø trí, caùc
Ñaïi Boà-taùt naøy ñeàu ñaõ ñöôïc Voâ sinh phaùp nhaãn.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt aáy ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät nhö vaäy, an truï trong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï nôi saùu phaùp Ba-la-maät,
laøm trang nghieâm taàng trôøi Ñaâu-suaát. Neân bieát ñaây laø Boà-taùt ôû Hieàn
kieáp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt tu boán Thieàn cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng maø chöa chöùng boán Ñeá. Neân bieát ñaây laø baäc Boà-
taùt Nhaát sinh boå xöù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt tu haønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc trong voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï nôi saùu phaùp Ba-la-maät,
thöôøng sieâng naêng tinh taán, laøm lôïi ích cho chuùng sinh, khoâng noùi
vieäc voâ ích.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï trong saùu phaùp Ba-la-
www.daitangkinh.org
maät, thöôøng sieâng naêng tinh taán laøm lôïi ích cho chuùng sinh, töø moät
coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät ñeå döùt tröø ba ñöôøng aùc cuûa chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï trong saùu phaùp Ba-la-
maät, laáy Boá thí laøm ñaàu, ñeå ñem söï an vui cho taát caû chuùng sinh,
ban cho hoï nhöõng thöùc aên uoáng, y phuïc, giöôøng phoøng, höông hoa,
ñeøn ñuoác, chaâu ngoïc, heã chuùng sinh caàn duøng gì ñeàu cung caáp cho
hoï.
maät bieán thaân hình nhö Phaät ñeå noùi phaùp cho chuùng sinh trong ñòa
nguïc, suùc sinh, ngaï quyû nghe.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät bieán thaân hình nhö Phaät ñeán haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi
phöông ñeå noùi phaùp cho chuùng sinh nghe, cuõng ñeå cuùng döôøng chö
Phaät vaø nghe phaùp, cuõng ñeå xem xeùt löïa laáy nhöõng quang caûnh
thanh tònh toát ñeïp cuûa caùc coõi nöôùc haàu phaùt khôûi coõi nöôùc cuûa
mình cho ñöôïc sieâu thaéng, caùc Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy ñeàu laø baäc Nhaát
sinh boå xöù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät thaønh töïu ba möôi hai töôùng toát, saùu caên thanh tònh lanh lôïi. Vì
saùu caên cuûa Boà-taùt naøy, thanh tònh lanh lôïi neân ñöôïc chuùng sinh kính
meán. Do chuùng sinh kính meán neân Boà-taùt naøy daàn daàn duøng phaùp ba
thöøa cöùu ñoä hoï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì nhö vaäy neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi giöõ thaân thanh tònh vaø mieäng thanh tònh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt töø luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät ñöôïc caùc caên thanh tònh vaãn khoâng töï cao, cuõng chaúng xem
thöôøng ngöôøi khaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm an truï nôi
Boá thí ba-la-maät, cho ñeán ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, chaúng rôi vaøo
ba ñöôøng aùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán
ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån thöôøng chaúng boû haïnh möôøi ñieàu laønh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï trong Boá thí vaø Trì giôùi
ba-la-maät maø laøm Chuyeån luaân thaùnh vöông, ñöa chuùng sinh vaøo
möôøi ñöôøng laønh vaø cuõng boá thí taøi vaät cho chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï trong Boá thí vaø Trì giôùi
ba-la-maät, trong voâ löôïng ngaøn muoân ñôøi laøm Chuyeån luaân thaùnh
vöông, gaëp voâ löôïng traêm ngaøn Ñöùc Phaät vaø ñeàu cung kính, cuùng
döôøng toân troïng khen ngôïi.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt thöôøng duøng chaùnh phaùp soi
saùng cho chuùng sinh, cuõng ñöôïc lôïi ích töï soi saùng, cho ñeán luùc thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng rôøi söï soi saùng ñoù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy ñaõ ñöôïc toân troïng ôû trong
Phaät phaùp. Cho neân, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
thaân, khaåu vaø yù ñeàu thanh tònh chaúng ñeå voïng töôûng phaùt sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt thaân nghieäp baát tònh,
khaåu nghieäp baát tònh, yù nghieäp baát tònh?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó raèng ñaây laø thaân, laø
mieäng, laø yù. Thaáy coù töôùng daïng taùc duïng nhö vaäy thì goïi laø thaân,
khaåu, yù baát tònh.
chaúng thaáy coù thaân, chaúng thaáy coù mieäng, chaúng thaáy coù yù.
Neáu thaáy coù thaân, khaåu, yù, thì do thaáy coù neân thaân, khaåu, yù coù
theå sinh nhöõng taâm nieäm tham lam, phaïm giôùi, giaän döõ, bieáng treã,
taùn loaïn, ngu si. Phaûi bieát Boà-taùt nhö vaäy, luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, chaúng coù theå döùt tröø ñöôïc nghieäp thoâ cuûa thaân, khaåu vaø yù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt döùt tröø nghieäp thoâ
cuûa thaân, khaåu vaø yù?
Phaät daïy:
–Neáu chaúng thaáy coù thaân, khaåu, yù, Ñaïi Boà-taùt naøy coù theå döùt
tröø nghieäp thoâ cuûa thaân, khaåu, yù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm thöïc
haønh möôøi ñieàu laønh, chaúng sinh taâm Thanh vaên, chaúng sinh taâm
Bích-chi-phaät, thì seõ döùt tröø nghieäp thoâ cuûa thaân, khaåu, yù. Coù Ñaïi
www.daitangkinh.org
Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät theo Phaät ñaïo thanh tònh, maø
thöïc haønh Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán vaø Thieàn ñònh ba-la-
maät, Boà-taùt naøy tröø ñöôïc nghieäp thoâ cuûa thaân, khaåu, yù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Phaät ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu chaúng thaáy coù thaân, khaåu vaø yù, chaúng
thaáy coù Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán vaø Thieàn ñònh vaø Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy coù Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Boà-taùt vaø
Phaät, ñoù goïi laø Phaät ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt. Chính ñoù coù nghóa laø vì taát
caû caùc phaùp ñeàu chaúng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät khoâng ai huûy hoaïi ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät khoâng ai huûy hoaïi ñöôïc?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt chaúng heà nghó raèng coù saéc, thoï, töôûng, haønh vaø thöùc; chaúng heà
nghó raèng coù nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù; chaúng heà nghó raèng coù
saéc, thanh, höông, vò, xuùc vaø phaùp; chaúng nghó raèng coù nhaõn giôùi, nhó
giôùi, tyû giôùi, thieät giôùi, thaân giôùi, yù giôùi; saéc giôùi, thanh giôùi, höông
giôùi, vò giôùi, xuùc giôùi, phaùp giôùi; nhaõn thöùc giôùi, nhó thöùc giôùi, tyû thöùc
giôùi, thieät thöùc giôùi, thaân thöùc giôùi vaø yù thöùc giôùi; chaúng heà nghó raèng
coù boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc,
baûy Boà-ñeà phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, chaúng nghó raèng coù Boá thí ba
la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät,
Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät; chaúng heà nghó raèng coù
möôøi Löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng;
chaúng heà nghó raèng coù quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thöïc haønh taêng theâm lôïi ích saùu phaùp Ba-la-
maät nhö vaäy thì khoâng ai huûy hoaïi ñöôïc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ñaày ñuû trí tueä, nhôø trí tueä naøy maø khoâng ñoïa vaøo ñöôøng aùc, cuõng
chaúng sinh vaøo trong loaøi ngöôøi teä aùc, ngheøo cuøng. Thaân cuûa Boà-taùt
naøy chaúng bò haøng Trôøi, Ngöôøi vaø A-tu-la gheùt boû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Nhôø trí tueä aáy maø Ñaïi Boà-taùt thaáy haèng sa chö Phaät ôû möôøi
phöông vaø cuõng nghe Phaät noùi phaùp, cuøng thaáy taêng chuùng vaø thaáy
coõi Phaät trang nghieâm thanh tònh.
Do trí tueä aáy maø Ñaïi Boà-taùt chaúng nhôù nghó Phaät, Boà-taùt, Bích-
chi-phaät, Thanh vaên, cuõng chaúng nhôù nghó veà ngaõ vaø coõi nöôùc.
Nhôø trí tueä aáy maø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Ñaøn-na cho ñeán Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø chaúng thaáy coù Boá thí ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc
haønh boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng maø chaúng thaáy
coù boán Nieäm xöù ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Treân ñaây goïi laø trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt. Nhôø trí tueä aáy maø Ñaïi
Boà-taùt ñaït ñöôïc ñaày ñuû taát caû phaùp maø vaãn khoâng thaáy coù taát caû
phaùp.
maät maø thanh tònh ñöôïc Nhuïc nhaõn, Thieân nhaõn, Tueä nhaõn, Phaùp
nhaõn vaø Phaät nhaõn. Ñaây cuõng goïi laø naêm loaïi maét thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Nhuïc nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi
Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt vôùi Nhuïc nhaõn thaáy xa traêm
do-tuaàn, coù vò thaáy hai traêm do-tuaàn, coù vò thaáy toaøn coõi Dieâm-phuø-
ñeà, coù vò thaáy hai coõi thieân haï, hoaëc ba, boán coõi thieân haï, coù vò thaáy
khaép tieåu thieân theá giôùi hoaëc thaáy trung thieân theá giôùi, coù Boà-taùt
nhuïc nhaõn thaáy suoát tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Ñaây laø Nhuïc nhaõn
thanh tònh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Thieân nhaõn thanh tònh cuûa
Ñaïi Boà-taùt?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Ñaïi Boà-taùt vôùi Thieân nhaõn thaáy nhö Töù
www.daitangkinh.org
Thieân vöông ñaõ thaáy, hoaëc nhö caùc vò trôøi Ñao-lôïi, nhö caùc vò trôøi
Daï-ma, nhö caùc vò trôøi Ñaâu-suaát, nhö caùc vò trôøi Hoùa laïc, nhö caùc vò
trôøi Tha hoùa, nhö caùc vò trôøi Phaïm thieân vöông cho ñeán nhö caùc vò
trôøi Saéc cöùu caùnh ñaõ thaáy.
Thieân nhaõn cuûa Ñaïi Boà-taùt laïi thaáy chuùng sinh trong haèng sa
theá giôùi, cheát nôi ñaây sinh nôi kia. Choã thaáy naøy, chö Thieân töø Töù
vöông ñeán Saéc cöùu caùnh Thieân chaúng bieát, chaúng thaáy ñöôïc vaø cuõng
chính laø Thieân nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Tueä nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi
Boà-taùt?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Tueä nhaõn cuûa Boà-taùt chaúng heà nghó raèng coù
phaùp gì laø höõu vi, laø voâ vi, laø theá gian, laø xuaát theá gian, laø höõu laäu, laø
voâ laäu maø khoâng phaùp naøo chaúng thaáy, khoâng phaùp naøo chaúng nghe,
khoâng phaùp naøo chaúng hay, khoâng phaùp naøo chaúng bieát. Ñaây laø Tueä
nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Phaùp nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi
Boà-taùt?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhôø Phaùp nhaõn, Ñaïi Boà-taùt bieát ngöôøi naøy
laø Tuøy tín haønh, ngöôøi naøy laø Tuøy phaùp haønh, ngöôøi naøy laø Voâ töôùng
haønh, cuõng bieát ngöôøi naøy tu moân giaûi thoaùt Khoâng, ngöôøi naøy tu
moân giaûi thoaùt Voâ töôùng, ngöôøi naøy tu moân giaûi thoaùt Voâ taùc; ngöôøi
naøy ñöôïc naêm Caên, nhôø coù naêm Caên maø ñöôïc Tam-muoäi Voâ giaùn,
nhôø coù Tam-muoäi Voâ giaùn maø ñöôïc trí giaûi thoaùt, nhôø coù trí giaûi
thoaùt maø döùt tröø ba keát söû laø thaáy coù ngaõ, nghi, vaø giôùi thuû, ngöôøi
naøy goïi laø ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn. Ngöôøi naøy ñöôïc tö duy ñaïo laøm
giaûm bôùt tham, saân, si, ñöôïc quaû Tö-ñaø-haøm, ngöôøi naøy taêng taán tö
duy ñaïo döùt tham, saân, si Duïc giôùi, ñöôïc quaû A-na-haøm, ngöôøi naøy
taêng tieán tö duy ñaïo, döùt tham, si, maïn coõi Saéc, vaø coõi Voâ saéc, ñöôïc
quaû A-la-haùn. Ngöôøi naøy tu moân giaûi thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc
ñöôïc naêm Caên, ñöôïc Tam-muoäi Voâ giaùn, nhôø Tam-muoäi Voâ giaùn maø
ñöôïc trí giaûi thoaùt, nhôø coù trí giaûi thoaùt maø roõ bieát raát nhieàu phieàn
naõo nghieäp nhaân chöùa nhoùm ñeàu laø phaùp vaéng laëng, ñöôïc quaû Bích-
chi-phaät. Phaùp nhaõn thanh tònh cuûa Boà-taùt thaáy bieát nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhôø coù Phaùp nhaõn, Ñaïi Boà-taùt bieát ngöôøi naøy
laø môùi phaùt taâm Boà-ñeà, thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thaønh töïu Tín
caên vaø Tinh taán caên; ngöôøi naøy thieän caên thuaàn thuïc, vì duøng naêng
löïc phöông tieän maø thoï thaân ñeå laøm lôïi ích cho chuùng sinh; hoaëc sinh
vaøo doøng Saùt-ñeá-lôïi, hoaëc sinh vaøo doøng Baø-la-moân, hoaëc sinh vaøo
doøng Cö só, hoaëc sinh leân taàng trôøi Töù vöông, trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-
ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa, thöôøng giaùo hoùa thaønh
töïu chuùng sinh vaø cung caáp boá thí cho hoï ñaày ñuû moïi thöù caàn duøng,
ñoàng thì laøm thanh tònh coõi Phaät, cung kính cuùng döôøng chö Phaät,
maõi ñeán ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng rôøi vaøo haøng
Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Phaùp nhaõn thanh tònh cuûa Boà-taùt thaáy bieát
nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhôø Phaùp nhaõn maø Ñaïi Boà-taùt bieát vò Boà-
taùt naøy thoaùi chuyeån nôi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vò
Boà-taùt naøy khoâng thoaùi chuyeån, vò Boà-taùt naøy ñaõ ñöôïc thoï kyù thaønh
Phaät, vò Boà-taùt naøy chöa ñöôïc thoï kyù, vò Boà-taùt naøy ñaõ ñeán ñòa vò
khoâng thoaùi chuyeån, vò Boà-taùt naøy chöa ñeán ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån, cuõng bieát vò Boà-taùt naøy ñaõ ñaày ñuû thaàn thoâng, vò naøy chöa
ñaày ñuû thaàn thoâng, cuõng bieát vò naøy ñaày ñuû thaàn thoâng bay ñeán
haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi phöông, cung kính, cuùng döôøng chö
Phaät, cuõng bieát vò naøy chöa ñöôïc thaàn thoâng roài seõ ñöôïc thaàn thoâng,
cuõng bieát vò naøy laøm thanh tònh coõi Phaät, vò naøy chöa laøm thanh tònh
coõi Phaät, vò naøy thaønh töïu chuùng sinh, vò naøy chöa thaønh töïu chuùng
sinh, vò naøy ñöôïc chö Phaät khen ngôïi, vò naøy chöa ñöôïc chö Phaät
khen ngôïi, vò naøy haàu gaàn chö Phaät, vò naøy khoâng haàu gaàn chö
Phaät, vò naøy tuoåi thoï voâ soá voâ löôïng, vò naøy tuoåi thoï coù soá löôïng, vò
Boà-taùt naøy luùc thaønh Phaät chuùng Tyø-kheo coù soá löôïng, vò Boà-taùt
naøy luùc thaønh Phaät chuùng Tyø-kheo voâ soá löôïng, vò naøy luùc thaønh
Phaät duøng Boà-taùt laøm taêng, vò naøy khoâng duøng Boà-taùt laøm taêng, vò
naøy tu haïnh khoå khoù laøm, vò naøy khoâng tu haïnh khoå khoù laøm, vò
naøy laø Nhaát sinh boå xöù, vò naøy chöa phaûi laø Nhaát sinh boå xöù, vò naøy
thoï thaân sau cuøng, vò naøy chöa thoï thaân sau cuøng, vò naøy coù khaû
naêng ngoài ñaïo traøng, vò naøy chöa theå ngoài ñaïo traøng, vò naøy coù phaù
ma, vò naøy chöa coù phaù ma. Nhöõng söï thaáy bieát naøy laø Phaùp nhaõn
thanh tònh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Phaät nhaõn thanh tònh cuûa Ñaïi
Boà-taùt?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt töø trong taâm caàu Phaät ñaïo, thöù
lôùp nhaäp Tam-muoäi Kim cang ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, baáy giôø
thaønh töïu möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp
Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi. Vôùi Nhaát thieát chuûng trí, ñoái vôùi taát caû
phaùp, khoâng phaùp naøo chaúng thaáy, chaúng nghe, chaúng hay, chaúng
bieát. Neân bieát ñaây laø Phaät nhaõn thanh tònh luùc Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Muoán ñöôïc naêm loaïi maét thì phaûi hoïc saùu
phaùp Ba-la-maät.
Vì sao? Vì trong saùu phaùp Ba-la-maät bao goàm taát caû phaùp laønh,
laø phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt, vaø phaùp Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu coù thaät ngöõ thaâu nhieáp taát caû phaùp laønh
thì chính ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm phaùt sinh naêm loaïi
maét. Boà-taùt hoïc naêm loaïi maét thì ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
maät tu Thaàn thoâng ba-la-maät, do ñaáy ñöôïc nhöõng vieäc nhö yù, nhö laø
laøm rung chuyeån maët ñaát, bieán moät thaân thaønh voâ soá thaân, voâ soá thaân
hoaøn laïi moät thaân, hoaëc aån hoaëc hieän ñeàu töï taïi, ñi qua vaùch nuùi, caây
ñaù khoâng chöôùng ngaïi, nhö ñi trong hö khoâng, ñi treân maët nöôùc nhö
ñi treân ñaát baèng, ñi trong khoâng gian nhö chim bay, vaøo ra trong ñaát
ñaù nhö troài laën trong nöôùc, trong thaân tuoân löûa, tuoân nöôùc, nhö ñoáng
löûa to, nhö nöôùc chaûy treân nuùi tuyeát, coù theå ñöa tay sôø maët trôøi, maët
traêng, coù theå chaïm ñeán Phaïm thieân, thaân thöôøng ñöôïc töï taïi. Daàu
hieän nhöõng thaàn thoâng nhö yù maø Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng heà thaáy coù
thaàn thoâng nhö yù, chaúng thaáy coù naêng löïc thaàn thoâng, cuõng chaúng
thaáy coù thaân, taát caû ñeàu chaúng thaät coù, vì töï taùnh laø khoâng, vì töï taùnh
laø lìa, vì töï taùnh laø khoâng sinh. Chaúng heà nghó raèng ta ñöôïc thaàn
thoâng nhö yù, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Thaàn thoâng
trí chöùng nhö yù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhôø Thieân nhó thanh tònh hôn tai ngöôøi
thöôøng, Boà-taùt naøy nghe hai thöù tieáng: tieáng cuûa coõi trôøi vaø tieáng cuûa
loaøi ngöôøi. Daàu nhö vaäy nhöng Boà-taùt naøy cuõng chaúng thaáy coù Thieân
nhó thaàn thoâng. Thieân nhó cuøng aâm thanh vaø thaân mình ñeàu chaúng
thaät coù. Vì töï taùnh laø khoâng, töï taùnh laø lìa, töï taùnh laø khoâng sinh neân
Boà-taùt naøy chaúng nghó raèng ta coù Thieân nhó, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt naøy ñöôïc Thieân nhó
thaàn thoâng trí chöùng.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy bieát ñuùng nhö thaät veà taâm cuûa
caùc chuùng sinh khaùc. Neáu laø taâm duïc, taâm saân, taâm si, taâm khaùt aùi,
taâm thoï, taâm taùn, taâm loaïn, taâm tieåu, taâm chaúng giaûi thoaùt, taâm höõu
thöôïng thì Boà-taùt naøy bieát ñuùng laø taâm duïc cho ñeán bieát ñuùng laø taâm
höõu thöôïng. Neáu laø taâm lìa duïc, taâm lìa saân, taâm lìa si, taâm khoâng
khaùt aùi, taâm voâ thoï, taâm nhieáp phuïc, taâm ñònh, taâm ñaïi, taâm giaûi
thoaùt, taâm voâ thöôïng thì Boà-taùt naøy bieát ñuùng laø taâm lìa duïc cho ñeán
bieát ñuùng laø taâm voâ thöôïng. Daàu bieát ñuùng nhö thaät nhöng Boà-taùt
naøy chaúng thaáy coù caùc taâm aáy. Vì sao? Vì taâm aáy chaúng phaûi laø taâm
töôùng, khoâng theå nghó baøn. Vì töï taùnh laø khoâng, vì töï taùnh laø lìa, vì töï
taùnh laø khoâng sinh, neân Boà-taùt naøy chaúng nghó raèng ta ñöôïc Tha taâm
trí chöùng, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt naøy ñöôïc Tha taâm
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt duøng Tuùc maïng trí chöùng thaàn
thoâng nhôù moät ngaøy, moät thaùng, moät naêm, moät kieáp cho ñeán nhôù voâ
soá traêm ngaøn muoân öùc kieáp ta ôû choã ñoù, teân hoï ñoù, sinh hoaït aên uoáng
nhö vaäy, soáng bao laâu, chòu khoå höôûng vui nhö vaäy, töø choã ñoù cheát,
sinh ñeán choã kia, töø choã kia cheát, sinh ñeán choã ñoù, coù töôùng daïng, coù
nhaân duyeân nhö vaäy. Daàu nhôù roõ nhö vaäy nhöng Boà-taùt naøy chaúng
meâ ñaém Tuùc maïng thaàn thoâng, vieäc tuùc maïng thaàn thoâng vaø thaân
mình, taát caû ñeàu chaúng thaät coù. Vì töï taùnh laø khoâng, vì töï taùnh laø lìa,
vì töï taùnh laø khoâng sinh, neân Boà-taùt naøy chaúng heà nghó raèng ta coù
Tuùc maïng thaàn thoâng, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc Tuùc
maïng thaàn thoâng trí chöùng.
www.daitangkinh.org
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy duøng Thieân nhaõn thaáy caùc
chuùng sinh luùc sinh, luùc cheát, thaân ñeïp hay xaáu, choã ôû toát xaáu, hoaëc
thaân lôùn hoaëc thaân nhoû, cuõng thaáy caùc chuùng sinh theo nhaân duyeân
cuûa nghieäp, coù nhöõng chuùng sinh vì nghieäp aùc do thaân, khaåu, yù gaây
ra neân huûy baùng Hieàn thaùnh, do nhaân duyeân taø kieán maø khi cheát phaûi
ñoïa vaøo coõi aùc, ñoïa vaøo ñòa nguïc, coù nhöõng chuùng sinh thaân, khaåu, yù
do nghieäp laønh thaønh töïu maø kính tin Hieàn thaùnh, nhôø nhaân duyeân
chaùnh kieán maø khi cheát ñöôïc vaøo coõi laønh, sinh leân caùc taàng trôøi.
Daàu thaáy bieát nhö vaäy maø Boà-taùt naøy chaúng thaáy coù Thieân nhaõn,
thaàn thoâng cuøng naêng löïc Thieân nhaõn thaàn thoâng vaø thaân mình, taát caû
ñeàu khoâng thaät coù, vì töï taùnh laø khoâng, vì töï taùnh laø xa lìa, vì töï taùnh
laø khoâng sinh neân Boà-taùt naøy chaúng heà nghó raèng ta coù Thieân nhaõn
thaàn thoâng, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc Thieân
nhaõn thaàn thoâng trí chöùng.
Boà-taùt naøy cuõng thaáy roõ chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi ôû
möôøi phöông, cheát ñaây sinh kia, cho ñeán sinh leân caùc coõi trôøi, taát caû
boán thaàn thoâng ñeàu coù coâng naêng thaáu suoát nhö vaäy. Ñaây laø Laäu taän
thaàn thoâng cuûa Boà-taùt. Duø ñöôïc Laäu taän thaàn thoâng maø Boà-taùt naøy
chaúng rôi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, thaúng ñeán quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vaãn chaúng döïa vaøo phaùp naøo khaùc
ngoaøi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøy cuõng chaúng thaáy coù Laäu taän
thaàn thoâng vaø naêng löïc Laäu taän thaàn thoâng vaø thaân mình, taát caû ñeàu
chaúng thaät coù. Vì töï taùnh laø khoâng, vì töï taùnh laø xa lìa, vì töï taùnh laø
khoâng sinh neân Boà-taùt naøy chaúng heà nghó raèng ta ñöôïc Laäu taän thaàn
thoâng, tröø taâm Phaät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Laäu taän
ñaày ñuû Thaàn thoâng ba-la-maät, nhôø ñoù maø quaû Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc theâm lôùn.
maät, an truï trong Boá thí ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát chuûng
trí, vì roát raùo laø khoâng, neân chaúng sinh taâm boûn seûn.
maät an truï trong Trì giôùi ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, neân chaúng vöôùng maéc nôi coù toäi vaø
chaúng toäi.
maät an truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, neân chaúng saân haän.
maät an truï trong Tinh taán ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, neân thaân taâm tinh taán, chaúng bieáng
nhaùc.
maät an truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, neân chaúng loaïn ñoäng, chaúng meâ ñaém
thieàn vò.
maät an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, chaúng sinh taâm ngu si.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
an truï trong saùu phaùp Ba-la-maät nhö vaäy ñeå laøm thanh tònh Nhaát thieát
chuûng trí, vì roát raùo laø khoâng, vì chaúng ñeán chaúng ñi, vì chaúng boá thí
chaúng thoï nhaän, vì chaúng phaûi giôùi caám, chaúng phaûi phaïm toäi, vì
chaúng phaûi nhaãn nhuïc chaúng phaûi saân haän, vì chaúng phaûi sieâng naêng
chaúng phaûi löôøi bieáng, vì chaúng phaûi ñònh tónh chaúng phaûi taùn loaïn,
vì chaúng phaûi trí tueä chaúng phaûi ngu si.
Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt chaúng phaân bieät boá thí vaø chaúng boá thí,
chaúng phaân bieät trì giôùi vaø phaïm giôùi, chaúng phaân bieät nhaãn nhuïc vaø
saân haän, chaúng phaân bieät tinh taán vaø bieáng treã, chaúng phaân bieät trí
tueä vaø ngu si, chaúng phaân bieät huûy hoaïi khinh maïn vaø cung kính, toân
troïng.
Vì sao? Vì trong phaùp khoâng sinh chaúng coù ai laõnh thoï söï phaù
huûy, chaúng coù ai laõnh thoï söï laøm haïi, chaúng coù ai laõnh thoï söï khinh
maïn, cung kính.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
www.daitangkinh.org
ñöôïc nhöõng coâng ñöùc nhö vaäy, Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät khoâng
coù ñöôïc nhöõng coâng ñöùc naøy. Do ñoù, Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû caùc thöù
thaønh töïu cho chuùng sinh, laøm thanh tònh coõi Phaät, ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoái vôùi taát
caû chuùng sinh, Ñaïi Boà-taùt sinh taâm bình ñaúng. Ñaõ sinh taâm bình ñaúng
ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, neân Boà-taùt ñöôïc taát caû phaùp bình ñaúng. Ñaõ
ñöôïc taát caû phaùp bình ñaúng, thì Boà-taùt ñaët ñeå taát caû chuùng sinh trong
phaùp bình ñaúng ñoù.
Ñaïi Boà-taùt naøy hieän ñôøi ñöôïc chö Phaät ôû möôøi phöông yeâu
meán, cuõng ñöôïc taát caû Boà-taùt, Bích-chi-phaät, Thanh vaên kính troïng.
Baát luaän thoï sinh ôû choã naøo, Ñaïi Boà-taùt naøy, trong nhaõn caên
chaúng thaáy coù saéc, cuõng chaúng aùi saéc, cho ñeán trong yù caên chaúng bieát
coù phaùp, cuõng chaúng aùi phaùp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy chaúng heà laøm toån giaûm ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Luùc Ñöùc Phaät giaûng noùi phaåm Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, trong
phaùp hoäi coù ba traêm Tyø-kheo ñöùng daäy, daâng y mình maëc cuùng
döôøng Ñöùc Phaät vaø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñöùc Phaät mæm cöôøi, töø mieäng Phaät phaùt ra nhöõng tia saùng nhieàu
maøu.
Toân giaû A-nan lieàn ñöùng daäy söûa y phuïc, quyø thaúng, chaép tay,
goái phaûi chaám ñaát, baïch Phaät raèng:
–Vì duyeân côù gì maø Ñöùc Phaät mæm cöôøi?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Saùu möôi moát kieáp sau, ba traêm Tyø-kheo naøy seõ
thaønh Phaät, hieäu laø Ñaïi Töôùng. Sau khi boû thaân naøy, ba traêm Tyø-kheo
aáy seõ sinh veà coõi nöôùc cuûa Ñöùc Phaät A-suùc, cuøng vôùi saùu vaïn Thieân töû
nôi coõi Duïc ñoàng phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ
xuaát gia tu haønh Phaät ñaïo trong chaùnh phaùp cuûa Ñöùc Phaät Di-laëc.
Baáy giôø, do oai thaàn Phaät maø boán chuùng trong phaùp hoäi thaáy
ñöôïc ngaøn Ñöùc Phaät ôû caùc phöông trong möôøi phöông, coõi nöôùc
trong möôøi phöông aáy ñeàu trang nghieâm thanh tònh hôn coõi Ta-baø
naøy. Coù möôøi ngaøn ngöôøi phaùt nguyeän tu tònh haïnh ñeå sinh veà theá
giôùi cuûa chö Phaät ñoù.
Ñöùc Phaät bieát taâm nguyeän cuûa caùc thieän nam naøy neân laïi mæm
cöôøi, töø mieäng Phaät phaùt ra nhöõng tia saùng.
Toân giaû A-nan baïch Phaät hoûi duyeân côù.
Phaät daïy:
–Möôøi ngaøn vò aáy seõ sinh veà caùc theá giôùi ôû khaép möôøi phöông,
maõi khoâng lìa chö Phaät, veà sau ñeàu seõ thaønh Phaät, ñoàng hieäu laø Nhö
Lai Trang Nghieâm Vöông.
Phaåm 5: THAÙN BA-LA-MAÄT
Baáy giôø, caùc Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, Tu-boà-

ñeà, Ma-ha Ca-dieáp cuøng chuùng ñaïi Tyø-kheo, chuùng Ñaïi Boà-taùt,
chuùng Öu-baø-taéc, chuùng Öu-baø-di ñeàu ñöùng daäy quøy thaúng, chaép tay
baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ma-ha ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuûa Ñaïi Boà-taùt, laø Ba-la-maät toái toân, Ba-la-maät baäc nhaát, Ba-la-maät
cao quyù, Ba-la-maät nhieäm maàu, Ba-la-maät voâ thöôïng, Ba-la-maät
khoâng gì hôn, Ba-la-maät khoâng gì so saùnh ñöôïc, Ba-la-maät nhö hö
khoâng, ñeàu laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ba-la-maät töï taùnh khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuûa Ñaïi Boà-taùt, Ba-la-maät cuûa caùc phaùp khoâng, Ba-la-maät cuûa
voâ phaùp höõu phaùp khoâng, Ba-la-maät môû baøy taát caû coâng ñöùc, Ba-la-
maät thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, Ba-la-maät chaúng theå huûy hoaïi, ñeàu laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh caùc Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy… boá thí ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät khoâng gì hôn, thaân ñöôïc
phaùp khoâng gì saùnh baèng, ñaây chính laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Nhö Boá thí ba-la-maät, naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng
gioáng nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Ñöùc Theá Toân cuõng nhôø ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
maø ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, ñöôïc caùc phaùp khoâng gì hôn, ñöôïc
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng gì hôn, thaønh Phaät chuyeån phaùp
luaân toái thöôïng.
Quaù khöù chö Phaät cuõng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
ñaày ñuû boá thí khoâng gì hôn, cho ñeán chuyeån phaùp luaân toái thöôïng.
Chö Phaät vò lai cuõng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, seõ ñaày
ñuû boá thí khoâng gì hôn cho ñeán seõ chuyeån phaùp luaân toái thöôïng.
Cho neân caùc Ñaïi Boà-taùt muoán vöôït ñeán bôø kia cuûa taát caû phaùp
phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû theá gian, haøng Trôøi, Ngöôøi vaø A-tu-
la ñeàu phaûi leã kính, cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, ñuùng nhö vaäy! Naøy thieän nam! Taát caû
theá gian, haøng Trôøi, Ngöôøi vaø A-tu-la ñeàu phaûi leã kính cuùng döôøng
ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì nhôø caùc Boà-taùt naøy
qua laïi maø theá gian sinh ra caùc ñöôøng laønh nhö loaøi ngöôøi, loaøi trôøi töø
Töù Thieân vöông ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh, cuõng xuaát sinh caùc quaû vò Tu-
ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø chö
Phaät. Nhôø Boà-taùt naøy qua laïi maø theá gian sinh ra nhöõng thöù caàn duøng
nhö ñoà uoáng aên, y phuïc, ñoà naèm, ñeøn ñuoác, phoøng nhaø, chaâu baùu,
ma-ni, pha leâ, löu ly, san hoâ, vaøng baïc...
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Taát caû nhöõng thöù öa thích cuûa theá gian, hoaëc
treân caùc coõi trôøi ñeàu lìa duïc laïc, taát caû nhöõng thöù öa thích aáy ñeàu töø
Boà-taùt naøy maø coù.
Vì sao? Vì luùc thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, Ñaïi Boà-taùt naøy an truï
trong saùu phaùp Ba-la-maät, töï haønh boá thí, cuõng ñem söï boá thí ñeå taïo
moïi thaønh töïu chuùng sinh, cho ñeán töï haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
cuõng ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thaønh töïu chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá neân vì ñem ñeán söï an vui cho taát caû
chuùng sinh maø Ñaïi Boà-taùt xuaát hieän ôû theá gian.
Μ
Phaåm 6: TÖÔÙNG LÖÔÕI
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân hieän ra chieác löôõi roäng daøi truøm khaép
tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Töø nôi chieác löôõi phaùt ra voâ soá tia
saùng, voâ löôïng maøu saéc chieáu suoát haèng sa theá giôùi ôû khaép möôøi
phöông.
Trong haèng sa theá giôùi ôû phöông Ñoâng coù voâ löôïng, voâ soá Boà-
taùt thaáy aùnh saùng naøy ñeàu thöa hoûi Ñöùc Phaät cuûa mình veà aùnh saùng
aáy. Chö Phaät baûo ñoù laø töø töôùng löôõi cuûa Ñöùc Nhö Lai Thích-ca
Maâu-ni ôû theá giôùi Ta-baø thuoäc phöông Taây phaùt ra aùnh saùng aáy ñeå
giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät Boà-taùt nghe.
Cuõng gioáng nhö phöông Ñoâng, ôû chín phöông kia, caùc vò Boà-taùt
thöa hoûi vaø chö Phaät giaûi ñaùp cuõng gioáng nhö vaäy.
Caùc vò Boà-taùt ôû möôøi phöông ñeàu baïch vôùi Ñöùc Phaät cuûa mình
caàu ñöôïc ñeán Ta-baø ñeå kính leã Ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni, gaëp gôõ
caùc Ñaïi Boà-taùt vaø nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chö Phaät ñeàu baèng
loøng.
Caùc vò Boà-taùt ôû möôøi phöông ñem theo nhöõng hoa baùu, höông
baùu, côø phöôùn, loïng baùu, vaøng baïc, chaâu ngoïc ñeán theá giôùi Ta-baø.
Chö Thieân ôû coõi Töù thieân vöông ñeàu ñeán taàng trôøi Saéc cöùu caùnh,
cuõng ñem nhöõng hoa trôøi, höông trôøi, caây thôm, laù thôm cuøng nhieàu
loaïi hoa sen xanh, ñoû, hoàng, traéng coõi trôøi, ñoàng ñeán choã Phaät Thích-
ca Maâu-ni.
Hoa cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt vaø cuûa chö Thieân raûi cuùng döôøng ñeàu
döøng ôû trong hö khoâng hoùa thaønh ñaøi baùu coù boán truï nhieàu maøu saéc
raát trang nghieâm.
Trong chuùng hoäi cuûa Phaät Thích-ca Maâu-ni coù möôøi muoân öùc
ngöôøi ñeàu ñöùng daäy chaép tay baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! ÔÛ ñôøi vò lai, chuùng con cuõng seõ ñöôïc
caùc phaùp nhö Ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni hieän nay, vì ñeä töû trong
chuùng hoäi maø noùi phaùp cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì bieát ñaïi chuùng naøy doác loøng ñoái vôùi phaùp chaúng sinh,
chaúng dieät, chaúng xuaát sinh, chaúng taïo taùc ñaõ ñaït ñöôïc phaùp nhaãn
www.daitangkinh.org
neân Ñöùc Phaät mæm cöôøi, töø mieäng Ñöùc Theá Toân phaùt ra nhöõng tia
saùng nhieàu maøu.
Toân giaû A-nan baïch Phaät hoûi duyeân côù.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Möôøi muoân öùc ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Voâ sinh nhaãn,
saùu möôi taùm öùc kieáp sau seõ thaønh töïu quaû Phaät ôû kieáp Hoa tích,
ñoàng hieäu laø Giaùc Hoa Nhö Lai.
Phaåm 7: TAM GIAÛ
Phaät baûo Tueä maïng Tu-boà-ñeà:

–OÂng neân daïy caùc Ñaïi Boà-taùt veà Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö
choã caùc Ñaïi Boà-taùt neân thaønh töïu.
Lieàn ñoù, toaøn theå chuùng hoäi Boà-taùt, Thanh vaên, caùc ngöôøi, trôøi
ñeàu nghó raèng: “Tueä maïng Tu-boà-ñeà seõ töï duøng trí tueä cuûa mình hay
nöông thaàn löïc Phaät maø giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Ñaïi
Boà-taùt nghe?”
Bieát yù nghó cuûa chuùng hoäi, Toân giaû Tu-boà-ñeà thöa vôùi Tueä
maïng Xaù-lôïi-phaát:
–Caùc ñeä töû Thanh vaên coù noùi phaùp, coù daïy baûo gì ñeàu laø
nöông thaàn löïc Phaät. Lôøi Phaät giaûng daïy chaúng traùi vôùi phaùp töôùng,
nhö ngoïn ñeøn saùng. Caùc thieän nam tu hoïc theo phaùp aáy, ñöôïc chöùng
phaùp aáy. Caùc vò Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät thaät söï khoâng coù khaû
naêng giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Ñaïi Boà-taùt.
Tueä maïng Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc vò Boà-taùt ñaõ ñöôïc noùi, vaäy phaùp gì
goïi laø Boà-taùt? Chuùng con chaúng thaáy phaùp chính xaùc naøo goïi laø Boà-
taùt, thì laøm sao daïy caùc Ñaïi Boà-taùt veà Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Thaät ra cuõng chæ coù danh töï goïi laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Boà-taùt vaø teân goïi Boà-taùt cuõng chæ coù danh töï maø thoâi. Danh
töï naøy chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö noùi ngaõ, chuùng sinh, thoï maïng, söï soáng,
söï sinh tröôûng, söï hieåu bieát, söï nhaän thöùc, söï taïo taùc, söï daáy khôûi,
ñeàu laø caùc phaùp do hoøa hôïp maø coù. Caùc teân goïi aáy voán laø chaúng sinh,
chaúng dieät, chæ noùi theo danh töï theá gian.
Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-taùt vaø teân goi Boà-taùt
ñeàu do hoøa hôïp maø coù, cuõng voán laø chaúng sinh, chaúng dieät, chæ noùi
theo danh töï theá gian.
Ví nhö thaân do hoøa hôïp maø coù, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
do hoøa hôïp maø coù, ñeàu laø chaúng sinh, chaúng dieät, chæ noùi theo danh
töï theá gian. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-taùt vaø teân Boà-taùt cuõng gioáng
nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù; saéc, thanh,
höông, vò, xuùc, phaùp; nhaõn giôùi, nhó giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi; taát caû
möôøi hai xöù cuøng möôøi taùm giôùi aáy, ñeàu do hoøa hôïp maø coù, voán laø
chaúng sinh, chaúng dieät, chæ noùi theo danh töï theá gian. Nhöõng thöù aáy
chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa.
Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-taùt vaø teân Boà-taùt ñeàu do
hoøa hôïp maø coù, voán laø baát sinh, baát dieät, chæ duøng danh töï theá gian
ñeå noùi, chaúng ôû trong chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû trung gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö trong thaân goïi laø ñaàu, coå, vai, caùnh,
löng, hoâng, veá, chaân; vaät beân trong goïi laø coû, caây, nhaùnh, laù, coäng,
maét, ñeàu do hoøa hôïp maø coù, voán chaúng sinh, chaúng dieät, chæ noùi theo
danh töï theá gian, cuõng chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-taùt vaø teân goïi Boà-taùt cuõng gioáng
nhö vaäy, ñeàu do hoøa hôïp maø coù, voán laø khoâng sinh, khoâng dieät, chæ
noùi theo danh töï theá gian, chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû
giöõa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö danh hieäu chö Phaät quaù khöù do hoøa hôïp
maø coù, cuõng laø khoâng sinh, khoâng dieät, chæ noùi theo danh töï theá gian,
chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng
Boà-taùt vaø teân goïi Boà-taùt cuõng gioáng nhö vaäy.
Ví nhö moäng, tieáng vang, boùng, aûo thuaät, soùng naéng, söï bieán
hoùa ñeàu do hoøa hôïp maø coù, chæ noùi theo danh töï theá gian, nhöõng thöù
aáy cuøng teân goïi voán khoâng sinh, khoâng dieät, chaúng phaûi trong, chaúng
www.daitangkinh.org
phaûi ngoaøi, chaúng phaûi ôû giöõa. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-taùt vaø teân
Boà-taùt cuõng gioáng nhö vaäy, ñeàu do hoøa hôïp maø coù, laø khoâng sinh,
khoâng dieät, chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi hoïc taäp nhö vaày: Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, danh töï cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng söï nhaän
laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø chính phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu laø giaû
neâu baøy.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy teân
goïi cuûa saéc, cuøng teân goïi cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thöôøng, laø voâ
thöôøng, laø khoå, laø laïc, laø ngaõ, laø voâ ngaõ, laø dô, laø saïch, cuõng chaúng
thaáy teân goïi cuûa naêm uaån aáy laø khoâng, laø voâ töôùng, laø voâ taùc, laø
vaéng laëng, laø sinh, laø dieät, laø ôû trong, ôû ngoaøi, ôû giöõa.
Nhö naêm uaån, nhaõn caên, saéc traàn, nhaõn thöùc, nhaõn xuùc cuøng
nhaân duyeân cuûa nhaõn xuùc sinh ra nhöõng caûm thoï, cho ñeán yù caên,
phaùp traàn, yù thöùc, yù xuùc cuøng nhaân duyeân cuûa yù xuùc sinh ra caùc caûm
thoï cuõng gioáng nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt ñeàu chaúng thaáy laø thöôøng, laø voâ
thöôøng, cho ñeán chaúng thaáy ôû giöõa.
Vì sao? Vì luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi
taùnh höõu vi, taùnh voâ vi ñeàu khoâng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät cuøng Boà-
taùt vaø teân goïi Boà-taùt, ñoái vôùi caùc phaùp naøy, Ñaïi Boà-taùt chaúng coù yù
nieäm phaân bieät.
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt naøy an truï trong phaùp
baát hoaïi, luùc tu boán Nieäm xöù cho ñeán luùc tu möôøi taùm phaùp Baát
coäng, chaúng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø danh töï cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, chaúng thaáy Boà-taùt vaø danh töï cuûa Boà-taùt.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chæ bieát thaät
töôùng caùc phaùp, thaät töôùng naøy laø chaúng oâ ueá, chaúng thanh tònh.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát teân goïi
laø giaû neâu baøy. Ñaõ bieát danh töï laø giaû neâu baøy thì chaúng chaáp tröôùc
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc; chaúng chaáp tröôùc nhaõn, nhó, tyû, thieät,
thaân, yù; saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp; chaúng chaáp tröôùc nhaõn xuùc
vaø nhaân duyeân cuûa nhaõn xuùc cho ñeán yù xuùc, nhaân duyeân cuûa yù xuùc
sinh ra söï caûm thoï hoaëc khoå, hoaëc vui, hoaëc khoâng khoå, khoâng vui;
chaúng chaáp tröôùc taùnh höõu vi, taùnh voâ vi; chaúng chaáp tröôùc Ñaøn-na,
Thi-la, Saèn-ñeà, Tyø-leâ-da, Thieàn-na vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät; chaúng

chaáp tröôùc ba möôi hai töôùng; chaúng chaáp tröôùc thaân Boà-taùt; chaúng
chaáp tröôùc Nhuïc nhaõn, Thieân nhaõn, Tueä nhaõn, Phaùp nhaõn, Phaät nhaõn;
chaúng chaáp tröôùc Trí ba-la-maät, Thaàn thoâng ba-la-maät; chaúng chaáp
tröôùc noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng; chaúng chaáp tröôùc
söï ñem laïi söï thaønh töïu cho chuùng sinh, chaúng chaáp tröôùc vieäc laøm
thanh tònh coõi Phaät; chaúng chaáp tröôùc phaùp phöông tieän.
Vì sao? Vì caùc phaùp naøy ñeàu laø roãng khoâng neân chaúng coù
ngöôøi chaáp tröôùc, chaúng coù phaùp bò chaáp tröôùc, chaúng coù vieäc chaáp
tröôùc.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng chaáp tröôùc
taát caû phaùp neân taêng töôûng saùu phaùp Ba-la-maät leân baäc Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, coù ñaïi thaàn thoâng ñeán coõi Phaät naøy, tôùi coõi Phaät kia ñeå
cuùng döôøng chö Phaät, ñoä thoaùt chuùng sinh, laøm thanh tònh coõi Phaät,
cuõng ñeå nghe chö Phaät noùi phaùp. Nghe xong nhôù maõi ñeán luùc thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaãn chaúng queân, ñöôïc caùc moân
Ñaø-la-ni vaø caùc moân Tam-muoäi.
Cho neân, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát
roõ caùc phaùp danh töï laø giaû neâu baøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaûi laø Boà-taùt
chaêng?
–Khoâng phaûi, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù; saéc, thanh, höông,
vò, xuùc, phaùp; nhaõn thöùc, nhó thöùc, tyû thöùc, thieät thöùc, thaân thöùc, yù
thöùc coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Thuûy chuûng, hoûa chuûng, phong chuûng, khoâng
chuûng, thöùc chuûng coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ minh, haønh, thöùc, danh saéc, saùu nhaäp, xuùc,
thoï, aùi, thuû, höõu, sinh, giaø cheát coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Lìa naêm uaån, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi, lìa
www.daitangkinh.org
saùu ñaïi chuûng, möôøi hai nhaân duyeân coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng nhö nhö cuûa naêm uaån cho ñeán töôùng
nhö nhö cuûa möôøi hai nhaân duyeân coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Lìa töôùng nhö nhö aáy coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaáy nghóa gì maø cho raèng taát caû caùc phaùp
keå treân vaø lìa caùc phaùp aáy khoâng phaûi laø Boà-taùt?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng sinh coøn roát raùo chaúng thaät coù,
huoáng chi laø Boà-taùt. Saéc coøn chaúng thaät coù huoáng chi laø saéc hay lìa
saéc laø Boà-taùt, huoáng chi laø töôùng nhö nhö cuûa saéc hay lìa töôùng nhö
nhö cuûa saéc laø Boà-taùt, cho ñeán möôøi hai nhaân duyeân coøn chaúng thaät
coù, huoáng chi laø möôøi hai nhaân duyeân hay lìa möôøi hai nhaân duyeân
laø Boà-taùt, huoáng chi laø töôùng nhö nhö hay lìa töôùng nhö nhö cuûa
möôøi hai nhaân duyeân laø Boà-taùt.
–Laønh thay, laønh thay! Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì Ñaïi Boà-taùt
vaø chuùng sinh chaúng thaät coù neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng theå
thuû ñaéc, phaûi hoïc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaûi laø nghóa cuûa
Boà-taùt chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng phaûi!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, thöôøng hay voâ
thöôøng, laïc hay khoå, ngaõ hay voâ ngaõ coù phaûi laø nghóa cuûa Boà-taùt
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoâng hay
chaúng phaûi khoâng, laø töôùng hay voâ töôùng, laø taùc hay voâ taùc coù phaûi laø
nghóa cuûa Boà-taùt chaêng? Cho ñeán giaø cheát cuõng gioáng nhö vaäy.
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaáy nghóa gì maø cho raèng naêm uaån cho
ñeán möôøi hai nhaân duyeân khoâng phaûi nghóa cuûa Boà-taùt, naêm uaån ñeán
möôøi hai nhaân duyeân laø thöôøng hay voâ thöôøng cho ñeán laø taïo taùc hay
khoâng taïo taùc ñeàu khoâng phaûi nghóa cuûa Boà-taùt?

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Naêm uaån cho ñeán möôøi hai nhaân duyeân
coøn roát raùo chaúng thaät coù huoáng chi laø nghóa cuûa Boà-taùt. Naêm uaån
cho ñeán möôøi hai nhaân duyeân laø thöôøng cho ñeán khoâng taïo taùc coøn
roát raùo chaúng thaät coù huoáng chi laø nghóa cuûa Boà-taùt.
–Laønh thay, laønh thay, ñuùng nhö vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, nghóa cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc cho ñeán nghóa khoâng taïo taùc ñeàu chaúng thaät coù. Phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng noùi raèng khoâng thaáy coù phaùp naøo goïi laø
Boà-taùt. Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp chaúng thaáy caùc phaùp. Caùc phaùp
chaúng thaáy phaùp taùnh, phaùp taùnh chaúng thaáy caùc phaùp, phaùp taùnh
chaúng thaáy ñòa chuûng, ñòa chuûng chaúng thaáy phaùp taùnh, cho ñeán thöùc
chuûng cuõng gioáng nhö vaäy. Phaùp taùnh chaúng thaáy nhaõn vaø saéc cuøng
nhaõn thöùc taùnh cho ñeán yù thöùc taùnh, nhaõn saéc, nhaõn thöùc taùnh cho
ñeán yù thöùc taùnh cuõng chaúng thaáy phaùp taùnh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh höõu vi chaúng thaáy taùnh voâ vi, taùnh voâ vi
cuõng chaúng thaáy taùnh höõu vi. Vì sao? Vì lìa höõu vi chaúng theå noùi voâ
vi, lìa voâ vi chaúng theå noùi höõu vi.
Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñoái vôùi caùc phaùp ñeàu khoâng thaáy. Baáy giôø, Boà-taùt khoâng kinh sôï,
chaúng hoái tieác, taâm cuõng khoâng maát, khoâng hoái.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaáy naêm uaån, möôøi hai xöù,
möôøi taùm giôùi cho ñeán chaúng thaáy möôøi hai nhaân duyeân; chaúng thaáy
ngaõ, chuùng sinh, cho ñeán söï hieåu bieát, söï nhaän thöùc; chaúng thaáy coõi
Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc; chaúng thaáy Thanh vaên, Bích-chi-phaät,
chaúng thaáy Boà-taùt vaø phaùp cuûa Boà-taùt; chaúng thaáy Phaät, Phaät phaùp
vaø Phaät ñaïo. Vì chaúng thaáy taát caû phaùp neân Boà-taùt chaúng kinh sôï,
khoâng maát, khoâng hoái.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao taâm Boà-taùt naøy khoâng maát, khoâng
hoái?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû taâm vaø taâm sôû cuûa Ñaïi Boà-taùt ñeàu
chaúng thaät coù, chaúng theå thaáy. Vì theá neân taâm cuûa Boà-taùt khoâng maát,
khoâng hoái.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao taâm Boà-taùt chaúng kinh sôï?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ vaø yù thöùc cuûa Boà-taùt naøy ñeàu chaúng thaät coù
vaø chaúng theå thaáy, cho neân Boà-taùt chaúng kinh sôï.
Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì taát caû phaùp khoâng thaät coù neân Ñaïi
Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi taát caû choã, Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy Boà-taùt, chaúng thaáy teân goïi Boà-taùt, cuõng
chaúng thaáy taâm Boà-taùt. Ñaây chính laø daïy baûo Ñaïi Boà-taùt.


QUYEÅN 3
Phaåm 8: KHUYEÁN HOÏC
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät
thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, muoán ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät,
Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät vaø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán bieát naêm uaån, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi,
muoán bieát nhaõn xuùc cuøng caùc thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra, cho
ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán döùt tröø caùc tham, saân, si, maïn, nghi, thaân
kieán, giôùi thuû, caùc taâm sôû phieàn naõo, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán döùt boán phöôïc, boán keát, boán ñieân ñaûo, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán bieát möôøi nghieäp laønh, boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, ñeàu phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán theå nhaäp Tam-muoäi Giaùc yù, muoán theå nhaäp
saùu pheùp Thaàn thoâng, muoán theå nhaäp chín Ñònh thöù ñeä, muoán nhaäp
Tam-muoäi Sieâu vieät, ñeàu phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Tam-muoäi Sö töû du hyù, Tam-muoäi Sö töû
Phaán taán, muoán ñöôïc taát caû phaùp moân Ñaø-la-ni, muoán ñöôïc Tam-
muoäi Thuû-laêng-nghieâm, Tam-muoäi Baûo aán, Tam-muoäi Dieäu nguyeät,
Tam-muoäi Nguyeät traøng töôùng, Tam-muoäi Nhaát thieát phaùp aán, Tam-
muoäi Quaùn aán, Tam-muoäi Taát phaùp taùnh, Tam-muoäi Taát truï töôùng,
Tam-muoäi Nhö kim cang, Tam-muoäi Nhaäp nhaát thieát phaùp moân,
www.daitangkinh.org
Tam-muoäi Tam-muoäi vöông, Tam-muoäi Vöông aán, Tam-muoäi Tònh

löïc, Tam-muoäi Cao xuaát, Tam-muoäi Taát nhaäp nhaát thieát bieän taøi,
Tam-muoäi Nhaäp caùc phaùp danh, Tam-muoäi Quaùn thaäp phöông, Tam-
muoäi Chö Ñaø-la-ni moân aán, Tam-muoäi Nhaát thieát phaùp baát vong,
Tam-muoäi Nhieáp nhaát thieát phaùp tuï aán, Tam-muoäi Hö khoâng truï,
Tam-muoäi Tam phaàn thanh tònh, Tam-muoäi Baát thoaùi thaàn thoâng,
Tam-muoäi Xuaát baùt, Tam-muoäi Chö tam-muoäi traøng töôùng, ñeàu phaûi
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán thoûa maõn nguyeän voïng
cuûa taát caû chuùng sinh thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Muoán ñöôïc ñaày ñuû nhöõng thieän caên nhö vaäy, thöôøng chaúng ñoïa
vaøo ñöôøng aùc, chaúng sinh vaøo nhaø thaáp heøn, muoán chaúng ôû trong
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, chaúng rôi vaøo Boà-taùt Ñaûnh, thì phaûi
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi:
–Theá naøo laø rôi vaøo Boà-taùt Ñaûnh?
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng phaùp phöông tieän maø thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät, nhaäp vaøo phaùp Tam-muoäi khoâng, voâ töôùng, voâ
taùc, chaúng ñi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuõng chaúng nhaäp
Boà-taùt Vò, ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt sinh khôûi phaùp aùi, vì theá neân rôi vaøo
Boà-taùt Ñaûnh.
–Theá naøo goïi laø Boà-taùt sinh?
–Sinh töùc laø phaùp aùi.
–Theá naøo laø phaùp aùi?
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø khoâng, laø voâ töôùng, laø voâ taùc, laø vaéng laëng, laø voâ
thöôøng, laø khoå, laø voâ ngaõ, Boà-taùt ghi nhôù naém giöõ, thì goïi laø Boà-taùt
thuaän theo ñaïo phaùp aùi sinh.
Ñaây laø Khoå phaûi bieát, ñaây laø Taäp phaûi döùt, ñaây laø Dieät phaûi
chöùng, ñaây laø Ñaïo phaûi tu, phaùp naøy nhieãm oâ, phaùp naøy thanh tònh,
neân gaàn phaùp naøy, chaúng neân gaàn phaùp naøy, choã naøy neân laøm, choã
naøy chaúng neân laøm, ñaây laø ñaïo Boà-taùt, ñaây chaúng phaûi ñaïo Boà-taùt,
ñaây laø choã hoïc cuûa Boà-taùt, ñaây chaúng phaûi choã hoïc cuûa Boà-taùt, ñaây
laø Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt, ñaây chaúng
phaûi saùu phaùp Ba-la-maät cuûa Boà-taùt, ñaây laø phöông tieän cuûa Boà-taùt,
ñaây chaúng phaûi phöông tieän cuûa Boà-taùt, ñaây laø choã thaønh thuïc cuûa
Boà-taùt, ñaây chaúng phaûi choã thaønh thuïc cuûa Boà-taùt. Luùc thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-taùt tieáp nhaän ghi nhôù caùc phaùp treân
ñaây thì goïi laø Boà-taùt thuaän ñaïo phaùp aùi sinh.
–Theá naøo laø Boà-taùt baát sinh?
–Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, trong noäi khoâng
chaúng thaáy ngoaïi khoâng, trong ngoaïi khoâng chaúng thaáy noäi khoâng,
trong ngoaïi khoâng chaúng thaáy noäi ngoaïi khoâng, trong noäi ngoaïi
khoâng chaúng thaáy ngoaïi khoâng, trong noäi ngoaïi khoâng chaúng thaáy
khoâng khoâng, trong khoâng khoâng chaúng thaáy noäi ngoaïi khoâng, trong
ñaïi khoâng chaúng thaáy khoâng khoâng, trong ñaïi khoâng chaúng thaáy ñeä
nhaát nghóa khoâng, trong ñeä nhaát nghóa khoâng chaúng thaáy ñaïi khoâng,
trong ñeä nhaát nghóa khoâng chaúng thaáy höõu vi khoâng, trong höõu vi
khoâng chaúng thaáy ñeä nhaát nghóa khoâng, trong höõu vi khoâng chaúng
thaáy voâ vi khoâng, trong voâ vi khoâng chaúng thaáy höõu vi khoâng, trong
voâ vi khoâng chaúng thaáy roát raùo khoâng, trong roát raùo khoâng chaúng
thaáy voâ vi khoâng, trong roát raùo khoâng chaúng thaáy voâ thæ khoâng, trong
voâ thæ khoâng chaúng thaáy roát raùo khoâng, trong voâ thæ khoâng chaúng
thaáy taùn khoâng, trong taùn khoâng chaúng thaáy voâ thæ khoâng, trong taùn
khoâng chaúng thaáy taùnh khoâng, trong taùnh khoâng chaúng thaáy taùn
khoâng, trong taùnh khoâng chaúng thaáy caùc phaùp khoâng, trong caùc phaùp
khoâng chaúng thaáy taùnh khoâng, trong caùc phaùp khoâng chaúng thaáy töï
töôùng khoâng, trong töï töôùng khoâng chaúng thaáy caùc phaùp khoâng, trong
töï töôùng khoâng chaúng thaáy voâ sôû ñaéc khoâng, trong voâ sôû ñaéc khoâng
chaúng thaáy töï töôùng khoâng trong taùn khoâng chaúng thaáy voâ thæ khoâng,
www.daitangkinh.org
trong taùn khoâng chaúng thaáy taùnh khoâng, trong taùnh khoâng chaúng thaáy
taùn khoâng, trong taùnh khoâng chaúng thaáy caùc phaùp khoâng, trong caùc
phaùp khoâng chaúng thaáy taùnh khoâng, trong caùc phaùp khoâng chaúng
thaáy töï töôùng khoâng, trong töï töôùng khoâng chaúng thaáy caùc phaùp
khoâng, trong töï töôùng khoâng chaúng thaáy voâ sôû ñaéc khoâng, trong voâ
sôû ñaéc khoâng chaúng thaáy töï töôùng khoâng, trong voâ sôû ñaéc khoâng
chaúng thaáy voâ phaùp khoâng, trong voâ phaùp khoâng chaúng thaáy voâ sôû
ñaéc khoâng, trong voâ phaùp khoâng chaúng thaáy höõu phaùp khoâng, trong
höõu phaùp khoâng chaúng thaáy voâ phaùp höõu phaùp khoâng, trong voâ phaùp
höõu phaùp khoâng chaúng thaáy höõu phaùp khoâng.
Nhö treân töùc laø Boà-taùt baát sinh, laø ñöôïc nhaäp vaøo Boà-taùt vò.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät phaûi hoïc theá naøy: Chaúng nghó nhôù naêm uaån, möôøi hai xöù, möôøi
taùm giôùi, chaúng nghó nhôù saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng.
Luùc ñöôïc nhöõng taâm naøy, taâm khoâng gì hôn, taâm roäng lôùn, Ñaïi
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng neân nghó nhôù, chaúng neân
töï cho laø ñaõ ñaït ñöôïc.
Vì sao? Vì taâm naøy chaúng phaûi taâm, vì töôùng cuûa taâm voán
thöôøng thanh tònh.
–Theá naøo laø töôùng cuûa taâm thöôøng thanh tònh?
–Boà-taùt bieát roõ töôùng cuûa taâm vaø tham, saân, si, taát caû keát söû,
phieàn naõo voán chaúng hôïp, chaúng lìa, voán chaúng hôïp, chaúng lìa taâm
Thanh vaên, taâm Bích-chi-phaät. Ñoù goïi laø töôùng taâm cuûa Boà-taùt
thöôøng thanh tònh.
–Coù taâm khoâng coù töôùng cuûa taâm aáy chaêng?
–Trong taâm khoâng töôùng naøy coù theå ñöôïc nhöõng töôùng höõu taâm
vaø töôùng voâ taâm hay chaêng?
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi:
–Chaúng theå ñöôïc.

–Neáu cho laø chaúng theå ñöôïc thì chaúng neân hoûi coù taâm khoâng coù
töôùng cuûa taâm chaêng.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi:
–Theá naøo laø khoâng coù töôùng cuûa taâm?
–Caùc phaùp chaúng hö hoaïi, chaúng phaân bieät, ñoù goïi laø khoâng coù
töôùng cuûa taâm.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi:
–Chæ coù taâm naøy chaúng hö hoaïi, chaúng phaân bieät, saéc cuõng baát
hoaïi, khoâng phaân bieät, cho ñeán Phaät ñaïo cuõng chaúng hö hoaïi, chaúng
phaân bieät chaêng?
–Neáu bieát ñöôïc töôùng cuûa taâm chaúng hö hoaïi, chaúng phaân bieät,
thì cuõng bieát ñöôïc saéc cho ñeán Phaät ñaïo cuõng chaúng hö hoaïi, chaúng
phaân bieät.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát khen ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà laø chaân Phaät töû, töø mieäng
Phaät sinh ra, töø thaáy phaùp sinh ra, töø phaùp hoùa sinh, laáy ñöôïc phaùp
phaàn, chaúng laáy taøi phaàn, ñoái vôùi chaùnh phaùp töï tin laø thaân ñöôïc
chöùng.
Ñuùng nhö lôøi Ñöùc Phaät töøng khen ngaøi laø baäc nhaát trong nhöõng
ngöôøi ñaït ñöôïc Tam-muoäi Voâ traùnh.
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy. Trong ñaây
cuõng phaûi bieát roõ Boà-taùt ñuùng nhö lôøi oâng ñaõ noùi maø thöïc haønh, thì
chaúng rôøi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhöõng thieän nam, thieän nöõ naøo muoán hoïc phaùp Thanh vaên
cuõng phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, thöïc
haønh. Ngöôøi muoán hoïc phaùp Bích-chi-phaät cuõng phaûi nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, thöïc haønh. Ngöôøi muoán hoïc
phaùp Boà-taùt cuõng phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng,
ghi nhôù, thöïc haønh.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi roäng veà ba thöøa,

neân Boà-taùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeàu phaûi hoïc.
Phaåm 9: TAÄP TAÙN
Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng caûm thaáy, cuõng chaúng naém
baét ñöôïc theá naøo laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì seõ vì ai
maø giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc taát caû caùc phaùp taäp
hôïp, rôøi tan, neáu con vì Boà-taùt maø goïi laø Boà-taùt thì coù theå con seõ hoái
haän.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Teân goïi aáy chaúng an truï, cuõng chaúng phaûi
chaúng an truï. Vì sao? Vì teân goïi voán khoâng thaät coù, cho neân teân goïi
aáy chaúng truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc saéc cho ñeán thöùc,
nhaõn cho ñeán yù, saéc cho ñeán phaùp, nhaõn thöùc cho ñeán yù thöùc, nhaõn
xuùc cho ñeán yù xuùc, caùc thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra cho ñeán
caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra, cuõng gioáng nhö theá.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng chaúng thaáy ñöôïc voâ minh cho
ñeán giaø cheát hôïp tan, voâ minh dieät cho ñeán giaø cheát dieät hôïp tan.
Neáu ñaõ chaúng thaáy ñöôïc thì laøm theá naøo ñaët teân. Vaäy cho neân teân
goïi laø chaúng truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï. Vì sao? Vì teân goïi laø
khoâng thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc tham, saân, si, caùc
phieàn naõo, keát söû hôïp tan, chaúng thaáy ñöôïc saùu phaùp Ba-la-maät cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng taäp hôïp, rôøi tan, thì laøm theá naøo ñaët
teân laø Boà-taùt, teân goïi naøy chaúng an truï. Vì sao? Vì teân goïi laø khoâng
thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc naêm aám hôïp tan nhö
moäng, nhö tieáng vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö bieán hoùa.
Con chaúng ñaït ñöôïc choã xa lìa, hôïp tan, khoâng ñaït ñöôïc vaéng
laëng, khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng thò, khoâng caáu, khoâng tònh, hôïp
tan.
Con chaúng ñaït ñöôïc phaùp taùnh, thaät teá, phaùp töôùng, phaùp vò hôïp
tan.
Con chaúng ñaït ñöôïc caùc phaùp thieän, phaùp baát thieän hôïp tan.
Con chaúng ñaït ñöôïc caùc phaùp höõu vi, voâ vi, höõu laäu, voâ laäu hôïp
tan.
Con chaúng ñaït ñöôïc caùc phaùp quaù khöù, vò lai, hieän taïi hôïp tan.
Con chaúng ñaït ñöôïc caùc phaùp chaúng phaûi quaù khöù, chaúng phaûi
vò lai, chaúng phaûi hieän taïi hôïp tan.
Theá naøo laø phaùp chaúng phaûi quaù khöù, chaúng phaûi vò lai, chaúng
phaûi hieän taïi? Ñoù chính laø phaùp voâ vi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc phaùp voâ vi hôïp tan.
Chaúng thaáy ñöôïc Phaät hôïp tan, cuõng chaúng thaáy ñöôïc haèng sa coõi
Phaät, chö Phaät vaø Boà-taùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät hôïp tan. Vì ñeàu
laø khoâng thaät coù neân chaúng truï, chaúng phaûi chaúng truï. Nhö theá thì
laøm sao laø coù theå chæ daïy cho Boà-taùt veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Danh töï Boà-taùt naøy chaúng an truï, cuõng
chaúng phaûi chaúng an truï. Vì sao? Vì danh töï naøy khoâng thaät coù, theá
neân chaúng an truï, cuõng chaúng phaûi chaúng an truï.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy ñöôïc thaät töôùng cuûa caùc
phaùp hôïp tan thì laøm sao ñaët teân cho Boà-taùt maø goïi laø Boà-taùt. Thaät
töôùng danh töï cuûa caùc phaùp laø chaúng truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï.
Vì teân goïi naøy khoâng thaät coù, theá neân teân goïi chaúng an truï, cuõng
chaúng phaûi chaúng an truï.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp do nhaân duyeân hoøa hôïp maø coù laø
giaû danh neâu baøy. Teân goïi Boà-taùt trong naêm aám, möôøi hai xöù, möôøi
taùm giôùi cho ñeán trong möôøi taùm phaùp Baát coäng ñeàu chaúng theå noùi,
ñoái vôùi phaùp hoøa hôïp cuõng chaúng theå noùi.
Ví nhö moäng, tieáng vang, aûnh, soùng naéng, bieán hoùa, ñoái vôùi caùc
phaùp ñeàu chaúng theå noùi.
Ví nhö teân goïi cuûa hö khoâng, ñòa, thuûy, hoûa, phong cuõng khoâng
coù phaùp ñeå noùi.
www.daitangkinh.org
Teân goïi giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, teân goïi
Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät cuõng
khoâng coù phaùp ñeå noùi.
Teân goïi Phaät, Phaùp cuõng khoâng coù phaùp ñeå noùi. Ñoù laø thieän,
baát thieän, thöôøng, voâ thöôøng, khoå, laïc, ngaõ, voâ ngaõ, vaéng laëng, xa lìa,
höõu, voâ.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì theá neân loøng con seõ hoái haän neáu con ñaët
teân goïi Boà-taùt goïi laø Boà-taùt, vì töôùng hôïp tan cuûa taát caû phaùp ñeàu
chaúng thaät coù. Teân goïi aáy chaúng truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï, vì
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe noùi töôùng vaø nghóa
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy maø taâm chaúng chìm ñaém, chaúng hoái
tieác, chaúng kinh, chaúng sôï, thì phaûi bieát Boà-taùt naøy quyeát ñònh an truï
trong taùnh khoâng thoaùi chuyeån, vì chaúng an truï trong caùc phaùp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, chaúng neân an truï trong naêm uaån, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi,
chaúng neân an truï trong saùu ñaïi chuûng, möôøi hai nhaân duyeân.
Vì sao? Vì saéc vaø töôùng cuûa saéc laø khoâng, cho ñeán giaø cheát vaø
töôùng cuûa giaø cheát cuõng laø khoâng.
Saéc laø khoâng cho ñeán giaø cheát laø khoâng thì chaúng goïi laø saéc,
cho ñeán chaúng goïi laø giaø cheát. Rôøi khoâng cuõng chaúng coù saéc, cho ñeán
rôøi khoâng cuõng chaúng coù giaø cheát. Saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø
saéc, cho ñeán giaø cheát töùc laø khoâng, khoâng töùc laø giaø cheát.
Vì leõ treân ñaây neân luùc muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt chaúng neân an truï trong saéc, cho ñeán chaúng neân an truï trong
giaø cheát. Chaúng neân an truï trong boán Nieäm xöù cho ñeán chaúng neân an
truï trong möôøi taùm phaùp Baát coäng. Vì sao? Vì boán Nieäm xöù vaø töôùng
cuûa boán Nieäm xöù laø khoâng. Boán Nieäm xöù laø khoâng neân chaúng goïi laø
boán Nieäm xöù, lìa khoâng cuõng chaúng coù boán Nieäm xöù. Boán Nieäm xöù
töùc laø khoâng, khoâng töùc laø boán Nieäm xöù. Cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong saùu phaùp Ba-la-maät. Vì sao? Vì
saùu phaùp Ba-la-maät vaø töôùng cuûa saùu phaùp Ba-la-maät laø khoâng. Saùu
phaùp Ba-la-maät laø khoâng thì chaúng goïi laø saùu phaùp Ba-la-maät. Lìa
khoâng cuõng chaúng coù saùu phaùp Ba-la-maät, saùu phaùp Ba-la-maät töùc laø
khoâng, khoâng töùc laø saùu phaùp Ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong phaùp moân moät chöõ, phaùp moân hai
chöõ cho ñeán moân voâ löôïng chöõ. Vì yù nghóa cuõng nhö treân ñaõ noùi.
Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong caùc moân thaàn thoâng; vì yù nghóa
cuõng nhö treân ñaõ noùi.
Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong saéc laø voâ thöôøng, saéc laø khoå, saéc
laø voâ ngaõ, saéc laø khoâng, saéc laø vaéng laëng, laø xa lìa. Vì sao? Vì voâ
thöôøng vaø töôùng cuûa voâ thöôøng laø khoâng. Voâ thöôøng laø khoâng thì
chaúng goïi laø voâ thöôøng, lìa khoâng cuõng chaúng coù voâ thöôøng. Voâ
thöôøng töùc laø khoâng, khoâng töùc laø voâ thöôøng. Khoå, voâ ngaõ, khoâng,
vaéng laëng vaø xa lìa cuõng gioáng nhö vaäy. Cho ñeán thoï, töôûng, haønh,
thöùc laø xa lìa, Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï, cuõng gioáng nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong Nhö nhö. Vì sao? Vì töôùng cuûa
Nhö laø khoâng, neân chaúng goïi laø Nhö nhö, lìa khoâng cuõng chaúng coù
nhö nhö. Nhö töùc laø khoâng, khoâng töùc laø nhö.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Ñaïi
Boà-taùt chaúng neân an truï trong phaùp taùnh, phaùp töôùng, phaùp vò, thaät
teá. Vì sao? Vì thaät teá vaø töôùng cuûa thaät teá laø khoâng, thaät teá laø khoâng
thì khoâng goïi laø thaät teá, lìa khoâng cuõng khoâng coù thaät teá, thaät teá töùc
laø khoâng, khoâng töùc laø thaät teá.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Ñaïi
Boà-taùt chaúng neân an truï trong taát caû phaùp moân Ñaø-la-ni, phaùp moân
Tam-muoäi. Vì sao? Vì töôùng cuûa Ñaø-la-ni vaø Tam-muoäi laø khoâng, ñaõ
laø khoâng thì chaúng goïi laø moân Ñaø-la-ni, moân Tam-muoäi. Lìa khoâng
cuõng chaúng coù moân Ñaø-la-ni, moân Tam-muoäi. Moân Ñaø-la-ni vaø moân
Tam-muoäi töùc laø khoâng, khoâng töùc laø moân Ñaø-la-ni vaø moân Tam-
muoäi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
www.daitangkinh.org
maät, vì khoâng coù phöông tieän neân an truï trong saéc, vì coù taâm chaáp
ngaõ neân Boà-taùt naøy taâm truï trong thoï, töôûng, haønh, theo thöùc. Neáu ñaõ
sinh khôûi thöùc haønh thì chaúng thoï nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
chaúng ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì chaúng ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät
neân chaúng thaønh töïu Nhaát thieát chuûng trí.
Nhö naêm uaån, möôøi hai xöù ñeán moân Tam-muoäi cuõng gioáng nhö
vaäy. Do taâm chaáp ngaõ maø Boà-taùt sinh khôûi haønh ôû moân Tam-muoäi.
Vì coù haønh neân chaúng tieáp nhaän vaø chaúng ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì theá neân chaúng thaønh töïu ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì saéc cho ñeán moân Tam-muoäi voán chaúng thoï nhaän. Vì
chaúng thoï nhaän neân saéc chaúng phaûi saéc, cho ñeán moân Tam-muoäi,
chaúng phaûi moân Tam-muoäi bôûi vì taùnh khoâng. Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng chaúng thoï nhaän, cho neân chaúng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät, bôûi vì
taùnh khoâng.
Cho neân muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi
quaùn caùc phaùp taùnh khoâng, quaùn haønh xöù cuûa taâm laø khoâng. Ñoù goïi
laø Ñaïi Boà-taùt chaúng thoï nhaän, dieäu duïng cuûa Tam-muoäi roäng lôùn naøy
chaúng chung vôùi Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Nhaát thieát chuûng trí naøy cuõng chaúng thoï nhaän, vì laø noäi khoâng,
vì laø ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng, ñeä
nhaát nghóa khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo khoâng, voâ thæ
khoâng, taùn khoâng, taùnh khoâng, töï töôùng khoâng, caùc phaùp khoâng, baát
khaû ñaéc khoâng, voâ phaùp khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp
khoâng.
Vì sao? Vì Nhaát thieát chuûng trí chaúng theå duøng töôùng vaø haønh
maø ñöôïc töôùng haønh. Vì töôùng cuûa haønh laø töôùng caáu ueá.
Theá naøo laø töôùng caáu ueá? Töôùng cuûa saéc cho ñeán töôùng cuûa
moân Tam-muoäi goïi laø töôùng caáu ueá.
Neáu tieáp nhaän, neáu tu taäp töôùng caáu ueá naøy maø ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí thì Phaïm chí Tieân-ni seõ chaúng phaùt tín taâm.
Tin laø theá naøo? Laø tin Baùt-nhaõ ba-la-maät. Suy gaãm phaân bieät roõ
bieát chaúng do phaùp höõu töôùng, chaúng do phaùp voâ töôùng. Nhö theá,
Phaïm chí Tieân-ni chaúng chaáp töôùng maø an truï. Trong tín haønh, Phaïm
chí Tieân-ni duøng tín khoâng trí nhaäp vaøo phaùp töôùng, chaúng tieáp nhaän
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì töï töôùng caùc phaùp voán khoâng, neân
chaúng theå tieáp nhaän.
Vì Phaïm chí Tieân-ni chaúng phaûi noäi quaùn, ngoaïi quaùn vaø noäi
ngoaïi quaùn maø ñöôïc trí tueä naøy, cuõng vì chaúng phaûi khoâng trí tueä
quaùn neân ñöôïc trí tueä naøy.
Vì sao? Phaïm chí aáy chaúng thaáy coù phaùp, vì ngöôøi trí bieát phaùp,
bieát xöù.
Chaúng phaûi ôû trong saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cuõng chaúng
phaûi ôû ngoaøi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc maø Phaïm chí naøy ñöôïc trí
tueä, cuõng chaúng phaûi ôû trong ngoaøi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc maø
ñöôïc trí tueä naøy, cuõng chaúng phaûi lìa ngoaøi saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc maø ñöôïc trí tueä naøy, vì trong ngoaøi ñeàu khoâng.
Trong ñaây, Phaïm chí Tieân-ni taâm ñöôïc tín giaûi ñoái vôùi trí Nhaát
thieát, cho neân Phaïm chí tin thaät töôùng caùc phaùp, vì taát caû phaùp laø
chaúng thaät coù. Tín giaûi nhö vaäy roài thì khoâng coù phaùp ñeå tieáp nhaän,
vì töôùng caùc phaùp laø khoâng, khoâng nhôù nghó.
Ñoái vôùi caùc phaùp, Phaïm chí Tieân-ni cuõng voâ sôû ñaéc, khoâng naém
giöõ, khoâng xaû boû, vì naém giöõ hay xaû boû ñeàu chaúng thaät coù.
Phaïm chí Tieân-ni cuõng chaúng nhôù nghó trí tueä, vì töôùng caùc
phaùp voán voâ nieäm.
ÔÛ ñaây goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt chaúng tieáp nhaän saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì taát caû
phaùp chaúng tieáp nhaän. Cho ñeán chaúng nhaän moân Tam-muoäi, vì taát caû
phaùp chaúng nhaän.
Trong ñaây, Boà-taùt naøy cuõng chaúng nhaäp Nieát-baøn, vì chöa ñuû
boán Nieäm xöù cho ñeán chöa ñuû möôøi taùm phaùp Baát coäng. Boán Nieäm
xöù naøy chaúng phaûi boán Nieäm xöù, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng
chaúng phaûi phaùp Baát coäng. Caùc phaùp naøy chaúng phaûi phaùp, cuõng
chaúng phaûi chaúng phaûi phaùp.
Ñaây goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng tieáp thoï
saéc, cho ñeán chaúng tieáp thoï phaùp Baát coäng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
www.daitangkinh.org
Boà-taùt phaûi suy nghó nhö vaày: “Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät? Taïi
sao goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät? Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cuûa ai?”
Neáu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt neân nghó nhôù
raèng: “Neáu caùc phaùp laø khoâng thaät coù, chaúng thaät coù thì ñoù laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät.”
–Nhöõng phaùp maø laø khoâng thaät coù, chaúng thaät coù?
–Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp khoâng thaät coù, chaúng thaät coù,
Thieàn-na, Tyø-leâ-da, Saèn-ñeà, Thi-la, Boá thí ba-la-maät laø phaùp khoâng
thaät coù, chaúng thaät coù. Vì sao? Vì laø noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi
khoâng, töï töôùng khoâng, caùc phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng, voâ phaùp
khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø phaùp
khoâng thaät coù, chaúng thaät coù, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø
phaùp khoâng thaät coù, chaúng thaät coù. Boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát
coäng laø phaùp khoâng thaät coù, chaúng thaät coù. Caùc moân thaàn thoâng cuøng
nhö nhö phaùp taùnh, phaùp töôùng, phaùp vò, phaùp truï vaø thaät teá ñeàu laø
phaùp khoâng thaät coù, chaúng thaät coù.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Phaät vaø trí Nhaát thieát, Nhaát thieát
chuûng trí laø phaùp khoâng thaät coù, chaúng thaät coù. Vì laø noäi khoâng cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Neáu luùc suy nghó nhö vaäy, quaùn saùt
nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt taâm chaúng chìm ñaém, chaúng hoái tieác, chaúng
kinh, chaúng sôï, phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng lìa haïnh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Laøm sao bieát ñöôïc Boà-taùt chaúng lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Saéc lìa taùnh saéc, cho ñeán thöùc lìa taùnh thöùc. Saùu phaùp Ba-la-
maät rôøi taùnh saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán thaät teá lìa taùnh cuûa thaät teá.

–Theá naøo laø taùnh cuûa saéc cho ñeán taùnh cuûa thaät teá?
–Khoâng thaät coù laø taùnh cuûa saéc, cho ñeán khoâng thaät coù laø taùnh
cuûa thaät teá. Vì lyù do naøy neân bieát raèng saéc lìa taùnh saéc, cho ñeán thaät
teá lìa taùnh cuûa thaät teá.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Saéc cuõng lìa töôùng cuûa saéc, cho ñeán
thaät teá cuõng lìa töôùng cuûa thaät teá. Töôùng cuõng lìa töôùng, taùnh cuõng
lìa taùnh.
–Neáu hoïc nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí hay chaêng?
–Ñuùng theá, neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì thaønh töïu Nhaát thieát
chuûng trí. Vì sao? Vì caùc phaùp laø chaúng sinh khôûi, chaúng thaønh töïu.
–Vì sao caùc phaùp chaúng sinh, chaúng thaønh?
–Vì saéc töùc laø saéc khoâng, cho ñeán vì thaät teá laø thaät teá khoâng,
neân saéc sinh thaønh chaúng thaät coù cho ñeán thaät teá sinh thaønh chaúng
thaät coù.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Hoïc nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt daàn daàn
gaàn Nhaát thieát chuûng trí, daàn daàn ñöôïc thaân thanh tònh, taâm thanh
tònh vaø töôùng thanh tònh. Vì ñöôïc thaân vaø taâm cuøng töôùng thanh tònh
neân Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng phaùt sinh caùc taâm phieàn naõo, tham, saân, si,
maïn, keo kieät, taø kieán. Vì chaúng phaùt sinh taâm phieàn naõo neân Boà-taùt
naøy chaúng sinh töø buïng meï maø thöôøng hoùa sinh töø coõi Phaät naøy ñeán
moät Phaät khaùc ñeå ñem laïi söï thaønh töïu cho chuùng sinh, laøm thanh
tònh coõi Phaät, cho ñeán khi ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc chaúng luùc naøo lìa chö Phaät.
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 10: HAØNH TÖÔÙNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng duøng phöông tieän
maø muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc duyeân theo saéc, hoaëc
duyeân theo thoï, töôûng, haønh, thöùc, thì laø haønh töôùng; neáu duyeân theo
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc thöôøng hay voâ thöôøng, hoaëc laïc hay
khoå, hoaëc coù hay khoâng, hoaëc ngaõ hay voâ ngaõ, hoaëc xa lìa, hoaëc
vaéng laëng, taát caû ñeàu laø haønh töôùng.
Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng duøng phöông tieän maø duyeân nôi boán
Nieäm xöù, cho ñeán duyeân nôi möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaáy laø haønh
töôùng.
Neáu luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt nghó raèng:
“Ta coù thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät”, thì ñoù laø haønh töôùng. Hoaëc laïi
nghó raèng: “Phaûi thöïc haønh nhö vaäy môùi laø tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät”, ñoù cuõng laø haønh töôùng. Neân bieát Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng coù
phöông tieän maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Toân giaû Tu-boà-ñeà laïi noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-taùt phaân bieät
duyeân theo saéc, vì saéc maø khôûi haønh. Neáu vì saéc maø khôûi haønh, thì
chaúng theå thoaùt khoûi sinh, giaø, beänh, cheát, öu bi, khoå naõo vaø quaû
khoå ñôøi sau. Nhö saéc, ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö
vaäy.
Nhö naêm aám, ñoái vôùi saùu caên, saùu traàn, möôøi taùm giôùi vôùi boán
Nieäm xöù, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy. Neáu
Ñaïi Boà-taùt phaân bieät duyeân theo phaùp Baát coäng, vì phaùp Baát coäng
maø khôûi haønh. Neáu vì phaùp Baát coäng maø khôûi haønh thì chaúng theå
thoaùt khoûi sinh, giaø, beänh, cheát, öu bi, khoå naõo vaø quaû khoå ñôøi sau.
Nhö vaäy Boà-taùt coøn chaúng theå chöùng quaû Thanh vaên, Bích-chi-
phaät, huoáng chi chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neân bieát Boà-taùt nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù phöông tieän.
–Laøm sao bieát ñöôïc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø coù phöông tieän?
–Luùc muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng
duyeân theo saéc, chaúng duyeân theo thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng
duyeân theo töôùng cuûa saéc, chaúng duyeân theo töôùng cuûa thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cuõng chaúng duyeân theo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
thöôøng, laø voâ thöôøng, laø laïc, laø khoå, laø ngaõ, laø voâ ngaõ, laø khoâng, laø
voâ töôùng, laø voâ taùc, laø xa lìa, laø vaéng laëng. Ñoái vôùi taát caû, Ñaïi Boà-taùt
ñeàu chaúng duyeân.
Vì sao? Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Vì khoâng cuûa saéc aáy chaúng
phaûi saéc, lìa khoâng cuõng chaúng coù saéc, lìa saéc cuõng chaúng coù khoâng,
saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
gioáng nhö vaäy.
Cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, phaùp Baát coäng laø khoâng thì
chaúng phaûi phaùp Baát coäng, lìa khoâng chaúng coù phaùp Baát coäng, lìa
phaùp Baát coäng cuõng chaúng coù khoâng, phaùp Baát coäng töùc laø khoâng,
khoâng töùc laø phaùp Baát coäng.
Neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät coù
phöông tieän.
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø coù phöông tieän nhö vaäy, thì
Ñaïi Boà-taùt naøy seõ ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng nhaän
laáy thöïc haønh; chaúng nhaän laáy chaúng thöïc haønh, chaúng nhaän laáy thöïc
haønh chaúng thöïc haønh, cuõng chaúng nhaän laáy chaúng phaûi thöïc haønh
chaúng phaûi chaúng thöïc haønh. Chaúng nhaän laáy, cuõng chaúng phaûi
chaúng nhaän laáy.
–Vì sao maø Ñaïi Boà-taùt chaúng nhaän laáy?
–Vì töï taùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø chaúng thaät coù neân
chaúng nhaän laáy.
Vì sao? Vì khoâng coù taùnh, ñoù chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cho
www.daitangkinh.org
neân Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû ñeàu chaúng nhaän laáy. Ñoái vôùi chaúng
nhaän laáy, cuõng chaúng nhaän laáy.
Vì sao? Vì phaùp taùnh laø khoâng thaät coù neân chaúng duyeân theo
phaùp, cuõng chaúng nhaän laáy caùc töôùng cuûa phaùp.
Ñoù goïi laø dieäu duïng roäng lôùn ñoái vôùi caùc phaùp Tam-muoäi
khoâng choã thoï cuûa Ñaïi Boà-taùt. Tam-muoäi naøy chaúng chung vôùi
Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Ñaïi Boà-taùt thöôøng thöïc haønh phaùp Tam-muoäi aáy chaúng lìa thì
mau ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Chæ caàn chaúng lìa Tam-muoäi aáy maø Ñaïi Boà-taùt mau ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hay coøn caùc phaùp Tam-muoäi khaùc?
–Caùc phaùp Tam-muoäi sau ñaây cuõng laøm cho Ñaïi Boà-taùt mau
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhö laø Tam-muoäi Thuû-
laêng-nghieâm, Tam-muoäi Baûo aán, Tam-muoäi Sö töû du hyù, Tam-muoäi
Dieäu nguyeät, Tam-muoäi Nguyeät traøng töôùng, Tam-muoäi Xuaát chö
phaùp aán, Tam-muoäi Quaùn ñaûnh, Tam-muoäi Taát phaùp taùnh, Tam-
muoäi Taát traøng töôùng, Tam-muoäi Kim cang, Tam-muoäi Nhaäp phaùp
aán, Tam-muoäi Tam-muoäi vöông an laäp, Tam-muoäi Vöông aán, Tam-
muoäi Phoùng quang, Tam-muoäi Löïc taán, Tam-muoäi Xuaát sinh, Tam-
muoäi Taát nhaäp bieän taøi, Tam-muoäi Nhaäp danh töï, Tam-muoäi Quaùn
phöông, Tam-muoäi Ñaø-la-ni aán, Tam-muoäi Baát vong, Tam-muoäi
Nhieáp chö phaùp haûi aán, Tam-muoäi Bieán phuù hö khoâng, Tam-muoäi
Kim cang luaân, Tam-muoäi Baûo ñoaïn, Tam-muoäi Naêng chieáu dieäu,
Tam-muoäi Baát caàu, Tam-muoäi Tam-muoäi voâ xöù truï, Tam-muoäi Voâ
taâm, Tam-muoäi Tònh ñaêng, Tam-muoäi Voâ bieân minh, Tam-muoäi
Naêng taùc minh, Tam-muoäi Phoå chieáu minh, Tam-muoäi Kieân tònh
Chö tam-muoäi, Tam-muoäi Voâ caáu minh, Tam-muoäi Taùc nhaïc, Tam-
muoäi Ñieån quang, Tam-muoäi Voâ tònh, Tam-muoäi Oai ñöùc, Tam-
muoäi Ly taän, Tam-muoäi Baát ñoäng, Tam-muoäi Trang nghieâm, Tam-
muoäi Nhaät quang, Tam-muoäi Nguyeät tònh, Tam-muoäi Tònh minh,
Tam-muoäi Taùc haønh, Tam-muoäi Tri töôùng, Tam-muoäi Nhö Kim
cang, Tam-muoäi Taâm truï, Tam-muoäi Bieán chieáu, Tam-muoäi An laäp,
Tam-muoäi Baûo ñaûnh, Tam-muoäi Dieäu phaùp aán, Tam-muoäi Phaùp

ñaúng, Tam-muoäi Laäp sinh hyû, Tam-muoäi Ñaùo phaùp ñaûnh, Tam-
muoäi Naêng taùn, Tam-muoäi Hoaïi chö phaùp xöù, Tam-muoäi Töï ñaúng
töôùng, Tam-muoäi Ly töï, Tam-muoäi Ñoaïn duyeân, Tam-muoäi Baát
hoaïi, Tam-muoäi Voâ chuûng töôùng, Tam-muoäi Voâ xöù haønh, Tam-
muoäi Ly aùm, Tam-muoäi Voâ khöù, Tam-muoäi Ñoä duyeân, Tam-muoäi
Taäp chö ñöùc, Tam-muoäi Truï voâ taâm, Tam-muoäi Tònh dieäu hoa,
Tam-muoäi Giaùc yù, Tam-muoäi Voâ löôïng bieän, Tam-muoäi Voâ ñaúng
ñaúng, Tam-muoäi Ñoä chö phaùp, Tam-muoäi Phaân bieät chö phaùp,
Tam-muoäi Taùn nghi, Tam-muoäi Voâ truï xöù, Tam-muoäi Nhaát töôùng,
Tam-muoäi Sinh haïnh, Tam-muoäi Nhaát haïnh, Tam-muoäi Baát nhaát
haïnh, Tam-muoäi Dieäu haïnh, Tam-muoäi Ñaït nhaát thieát höõu ñeå taùn,
Tam-muoäi Nhaäp ngoân ngöõ, Tam-muoäi Ly aâm thanh töï ngöõ, Tam-
muoäi Nhieân cöï, Tam-muoäi Tònh töôùng, Tam-muoäi Phaù töôùng, Tam-
muoäi Nhaát thieát chuûng nhö tuùc, Tam-muoäi Baát hyû khoå laïc, Tam-
muoäi Baát taän haønh, Tam-muoäi Ña Ñaø-la-ni, Tam-muoäi Thuû chö taø
chaùnh töôùng, Tam-muoäi Dieät taéng aùi, Tam-muoäi Nghòch thuaän,
Tam-muoäi Tònh quang, Tam-muoäi Kieân coá, Tam-muoäi Maõn nguyeät
tònh quang, Tam-muoäi Ñaïi trang nghieâm, Tam-muoäi Naêng chieáu
nhaát thieát theá, Tam-muoäi Ñaúng, Tam-muoäi Voâ traùnh haïnh, Tam-
muoäi Voâ truï xöù laïc, Tam-muoäi Nhö truï ñònh, Tam-muoäi Hoaïi thaân,
Tam-muoäi Hoaïi ngöõ nhö hö khoâng, Tam-muoäi Ly tröôùc nhö hö
khoâng baát nhieãm.
Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh caùc moân Tam-
muoäi treân ñaây vaø voâ löôïng, voâ soá moân Tam-muoäi, moân Ñaø-la-ni
khaùc ñeàu seõ mau ñöôïc Voâ thöôïng Boà-taùt.
Thuaän theo yù Phaät, Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi:
–Neân bieát raèng caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh caùc Tam-muoäi aáy, thì
ñaõ ñöôïc chö Phaät quaù khöù thoï kyù, chö Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông
cuõng thoï kyù cho Ñaïi Boà-taùt naøy.
Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaáy, chaúng nhôù nhöõng Tam-muoäi
aáy, cuõng chaúng nghó raèng: “Toâi seõ nhaäp, ñang nhaäp hay ñaõ nhaäp
nhöõng Tam-muoäi aáy. Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy hoaøn toaøn khoâng coù quan
nieäm phaân bieät.”
www.daitangkinh.org

–Ñaïi Boà-taùt an truï trong caùc Tam-muoäi naøy, coù phaûi ñaõ ñöôïc
thoï kyù töø chö Phaät quaù khöù chaêng?
–Khoâng phaûi, vì sao? Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng khaùc caùc Tam-muoäi. Caùc Tam-muoäi chaúng khaùc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt chaúng khaùc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Tam-muoäi,
Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Tam-muoäi chaúng khaùc Boà-taùt, Baùt-nhaõ ba-la-
maät töùc laø Tam-muoäi, Tam-muoäi töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt
töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Tam-muoäi, Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Tam-
muoäi töùc laø Boà-taùt.
–Neáu Tam-muoäi chaúng khaùc Boà-taùt, Boà-taùt chaúng khaùc Tam-
muoäi, Tam-muoäi töùc laø Boà-taùt, Boà-taùt töùc laø Tam-muoäi, thì Boà-taùt
laøm sao bieát taát caû phaùp laø Tam-muoäi?
–Luùc Boà-taùt nhaäp Tam-muoäi naøy chaúng nghó raèng: “Toâi duøng
phaùp naøy ñeå nhaäp Tam-muoäi aáy, cho neân ñoái vôùi caùc Tam-muoäi, Boà-
taùt chaúng bieát chaúng nhôù.”
–Vì sao chaúng bieát, chaúng nhôù?
–Vì caùc Tam-muoäi khoâng thaät coù, neân Boà-taùt chaúng bieát, chaúng
nhôù.
Ñöùc Phaät khen:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö lôøi Phaät coù
noùi, oâng laø ngöôøi thöïc haønh phaùp Tam-muoäi Voâ traùnh baäc nhaát,
töông öng vôùi nghóa aáy.
Ñaïi Boà-taùt phaûi y theo nghóa aáy maø hoïc saùu phaùp Ba-la-maät,
boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy coù phaûi laø hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy chính laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
phaùp aáy laø chaúng thaät coù. Cuõng chính laø hoïc naêm phaùp Ba-la-maät kia
cuøng boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, vì phaùp aáy laø
chaúng thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy, coù phaûi phaùp aáy laø chaúng thaät coù chaêng?
Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, phaùp aáy laø chaúng
thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp gì laø chaúng thaät coù?
Phaät daïy:
–Ngaõ laø chaúng thaät coù, cho ñeán söï hieåu bieát nhaän thöùc laø chaúng
thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Naêm aám, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi laø
chaúng thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Boán Ñeá, möôøi hai nhaân duyeân laø
chaúng thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc laø
chaúng thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng laø chaúng thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Saùu phaùp Ba-
la-maät laø chaúng thaät coù, vì roát raùo thanh tònh. Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, Boà-taùt, Phaät laø chaúng thaät
coù, vì roát raùo thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø roát raùo thanh tònh?
Phaät daïy:
–Chaúng xuaát, chaúng sinh, khoâng thuû ñaéc, khoâng taïo taùc, ñoù goïi
laø roát raùo thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy, ñoù laø hoïc
caùc phaùp gì?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy, ñoái vôùi caùc phaùp laø
khoâng coù choã hoïc. Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì töôùng caùc phaùp
chaúng phaûi nhö choã chaáp tröôùc cuûa phaøm phu.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät töôùng caùc phaùp theá naøo laø coù?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc phaùp laø khoâng thaät coù. Coù nhö vaäy,
khoâng thaät coù nhö vaäy, ñoái vôùi vieäc naøy maø chaúng bieát thì goïi laø Voâ
minh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø khoâng thaät coù, nôi söï vieäc naøy
chaúng bieát thì goïi laø voâ minh?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Naêm aám cho ñeán möôøi taùm giôùi laø khoâng
thaät coù, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng laø khoâng thaät
coù. Vì sao? Vì laø noäi khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
ÔÛ ñaây, do naêng löïc cuûa voâ minh laøm cho khaùt aùi neân phaøm phu
voïng thaáy phaân bieät, ñoù goïi laø voâ minh. Phaøm phu naøy bò hai beân troùi
buoäc neân chaúng bieát, chaúng thaáy caùc phaùp laø khoâng thaät coù. Do ñoù
maø nhôù töôûng phaân bieät, chaáp tröôùc caùc saéc, cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng.
Ñoái vôùi phaùp khoâng thaät coù, vì chaáp tröôùc neân ngöôøi naøy sinh
ra söï phaân bieät veà thaáy bieát. Ñaây laø do phaøm phu chaúng bieát, chaúng
thaáy. Chaúng thaáy, chaúng bieát theá naøo? Laø chaúng thaáy, chaúng bieát veà
saéc, cho ñeán chaúng thaáy, chaúng bieát veà phaùp Baát coäng. Do ñoù maø rôi
vaøo haøng phaøm phu nhö treû con.
Ngöôøi naøy chaúng ra khoûi, laø chaúng ra khoûi choã naøo? Laø chaúng
ra khoûi coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, chaúng ra khoûi phaùp Thanh vaên,
Bích-chi-phaät.
Ngöôøi naøy cuõng chaúng tin, chaúng tin theá naøo? Chaúng tin saéc
khoâng, cho ñeán chaúng tin phaùp Baát coäng khoâng.
Ngöôøi naøy cuõng chaúng an truï, chaúng an truï ôû ñaâu? Laø chaúng an
truï vaøo saùu phaùp Ba-la-maät, chaúng an truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån, cho ñeán chaúng an truï vaøo phaùp Baát coäng.
Do ñoù maø goïi laø phaøm phu nhö treû con. Cuõng goïi laø keû chaáp
tröôùc. Chaáp tröôùc theá naøo? Chaáp tröôùc ñoái vôùi saéc, cho ñeán yù thöùc
giôùi, chaáp tröôùc veà tham, cho ñeán taø kieán, chaáp tröôùc veà boán Nieäm
xöù, cho ñeán Phaät ñaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy, coù phaûi cuõng
chính laø chaúng hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng ñaït ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí hay chaêng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy cuõng chính laø chaúng
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng ñaït ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng duøng phöông tieän neân nghó
töôûng, phaân bieät chaáp tröôùc veà Baùt-nhaõ, Thieàn-na, Tyø-leâ-da, Saèn-ñeà,
Thi-la vaø Boá thí ba-la-maät, cho ñeán nghó töôûng, phaân bieät, chaáp tröôùc
veà phaùp Baát coäng vaø Nhaát thieát chuûng trí. Vì theá cho neân Ñaïi Boà-taùt
hoïc nhö vaäy cuõng chính laø chaúng hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng ñaït
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu nhö vaäy thì Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo môùi laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaït ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-taùt
chaúng thaáy coù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñoù laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñaït ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, vì chuùng ñeàu laø chaúng thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao goïi laø chaúng thaät coù?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì taát caû phaùp ñeàu laø khoâng beân trong cho
ñeán khoâng caû phaùp khoâng phaùp coù.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 4
Phaåm 11: HUYEÃN HOÏC
Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi hoûi raèng: “Ngöôøi huyeãn
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät, ngöôøi huyeãn hoïc
boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng coù ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí hay chaêng?” Thì con phaûi giaûi ñaùp theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaät hoûi laïi oâng, oâng nghó theá naøo thì ñaùp theá
ñaáy. Naøy Tu-boà-ñeà, saéc vôùi huyeãn coù khaùc nhau chaêng? Thoï, töôûng,
haønh, thöùc vaø huyeãn coù khaùc nhau chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng khaùc!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töø nhaõn cho ñeán yù, töø saéc cho ñeán phaùp, töø
nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi vaø huyeãn coù khaùc nhau chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng khaùc!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng vaø huyeãn coù khaùc nhau chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng khaùc nhau!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø huyeãn
coù khaùc nhau chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng khaùc! Vì sao? Vì saéc chaúng khaùc
huyeãn, huyeãn chaúng khaùc saéc, saéc töùc laø huyeãn, huyeãn töùc laø saéc.
Cho ñeán vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng khaùc huyeãn,
huyeãn chaúng khaùc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc töùc laø huyeãn, huyeãn töùc laø Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Huyeãn coù caáu ueá, coù thanh tònh chaêng?

–Naøy Tu-boà-ñeà! Huyeãn coù sinh, coù dieät chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu huyeãn chaúng sinh, chaúng dieät thì huyeãn
naøy coù theå hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Naêm aám giaû danh coù phaûi laø Boà-taùt chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, phaûi!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Naêm aám giaû danh coù sinh, dieät, caáu ueá, thanh
tònh chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp naøo chæ coù teân goïi, chaúng phaûi
thaân, ngöõ, yù, chaúng phaûi thaân nghieäp, ngöõ nghieäp, yù nghieäp, chaúng
sinh, chaúng dieät, chaúng caáu ueá, chaúng thanh tònh, thì coù theå hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù theå hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö vaäy thì seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Vì sao? Vì chuùng ñeàu laø
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö vaäy ñeå ñöôïc thaønh Phaät, vì khoâng thaät coù. Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhö ngöôøi huyeãn. Vì
sao? Neân bieát raèng naêm aám töùc laø ngöôøi huyeãn, ngöôøi huyeãn töùc laø
naêm aám.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Naêm aám aáy hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät coù ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì naêm aám naøy taùnh khoâng thaät
coù. Taùnh khoâng thaät coù cuõng laø chaúng thaät coù.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Naêm aám nhö moäng, nhö aûo aûnh, nhö tieáng
vang, nhö soùng naéng, nhö söï bieán hoùa, hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät coù
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí chaêng?
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì taùnh cuûa moäng cho ñeán taùnh
cuûa söï bieán hoùa laø khoâng thaät coù, taùnh khoâng thaät coù cuõng chaúng thaät
coù. Saùu caên cuõng gioáng nhö vaäy. Naêm aám töùc laø saùu Caên, saùu Caên
töùc laø naêm aám. Vì nhöõng phaùp aáy ñeàu laø noäi khoâng, cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng, neân chaúng thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe noùi veà Baùt-nhaõ
ba-la-maät coù kinh sôï ruït reø hay khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt môùi phaùt taâm ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät, neáu khoâng coù phöông tieän cuõng chaúng gaëp ñöôïc Thieän tri thöùc
thì coù khi kinh sôï, coù khi ruït reø.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phöông tieän maø Boà-taùt thöïc
haønh theo ñoù ñöôïc chaúng kinh sôï, chaúng ruït reø ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng
vôùi taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí, quaùn töôùng voâ thöôøng cuûa naêm uaån
cuõng chaúng thaät coù, ñoù goïi laø coù phöông tieän.
Quaùn töôùng khoå, töôùng voâ ngaõ cuûa naêm uaån cuõng chaúng thaät
coù, ñoù goïi laø coù phöông tieän.
Quaùn töôùng khoâng, töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc cuûa naêm uaån
cuõng chaúng thaät coù, ñoù goïi laø coù phöông tieän.
Quaùn töôùng xa lìa, töôùng vaéng laëng cuûa naêm uaån cuõng chaúng
thaät coù, ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät coù phöông
tieän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät quaùn
töôùng voâ thöôøng cuûa naêm uaån cuõng chaúng thaät coù, quaùn töôùng khoå,
töôùng voâ ngaõ, töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc, töôùng xa lìa, töôùng
vaéng laëng cuûa naêm uaån cuõng chaúng thaät coù. Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt
nghó raèng: “Ta neân vì taát caû chuùng sinh maø giaûng noùi töôùng voâ
thöôøng cuõng chaúng thaät coù, töôùng khoå, töôùng voâ ngaõ cho ñeán töôùng
vaéng laëng cuõng chaúng thaät coù, ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät cuûa Ñaïi
Boà-taùt.”
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng taâm Thanh vaên,
Bích-chi-phaät ñeå quaùn naêm uaån, voâ thöôøng cuõng chaúng thaät coù, cho
ñeán chaúng duøng taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå quaùn naêm uaån,
vaéng laëng cuõng chaúng thaät coù. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät cuûa Ñaïi
Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät nhaän laáy söï öa thích ñoái vôùi töôùng voâ thöôøng, cho ñeán töôùng
vaéng laëng cuûa caùc phaùp cuõng chaúng thaät coù. Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc ba-
la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
maät ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí, quaùn töôùng voâ thöôøng cho
ñeán töôùng vaéng laëng cuûa naêm uaån cuõng chaúng thaät coù, chaúng rôøi boû,
chaúng döøng nghæ. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
maät nghó raèng: “Chaúng vì khoâng saéc neân saéc khoâng, saéc töùc laø
khoâng, khoâng töùc laø saéc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán yù thöùc giôùi
cuõng gioáng nhö vaäy, chaúng vì khoâng yù thöùc giôùi neân yù thöùc giôùi laø
khoâng, maø yù thöùc giôùi töùc laø khoâng, khoâng töùc laø yù thöùc giôùi. Boán
Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy,
chaúng phaûi vì khoâng phaùp Baát coäng neân phaùp Baát coäng laø khoâng,
neân phaùp Baát coäng töùc laø khoâng, khoâng töùc laø phaùp Baát coäng.” Ñaïi
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy neân khoâng coù kinh sôï,
khoâng coù ruït reø.
Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Thieän tri
thöùc hoä trì neân chaúng kinh sôï, chaúng ruït reø?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Thieän tri thöùc giaûng noùi veà saéc, cho ñeán yù
thöùc giôùi, voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ, cho ñeán vaéng laëng, cuõng ñeàu
chaúng thaät coù, gìn giöõ thieän caên naøy, chaúng höôùng veà ñöôøng Thanh
vaên, ñöôøng Bích-chi-phaät maø chæ höôùng veà Nhaát thieát chuûng trí, ñoù
goïi laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Thieän tri thöùc giaûng noùi tu boán Nieäm xöù cho
ñeán tu möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng chaúng thaät coù, giöõ gìn thieän caên
naøy chaúng höôùng veà ñöôøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, chæ höôùng veà
Nhaát thieát chuûng trí, ñoù goïi laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt vì khoâng coù phöông
tieän maø theo tri thöùc xaáu aùc neân kinh sôï, ruït reø khi nghe noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí maø tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät neân ñöôïc vaø nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, cuõng ñöôïc vaø
nhôù Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Boá thí ba-la-maät.
Boà-taùt lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí maø quaùn caùc phaùp naêm uaån,
möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi, noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, ñoái vôùi phaùp khoâng aáy coù nhôù, coù ñöôïc.
Boà-taùt lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí maø tu boán Nieäm xöù, cho ñeán tu
möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng nhôù, cuõng ñöôïc.
Nhö treân ñaây laø khoâng phöông tieän neân coù kinh sôï, ruït reø khi
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù tri thöùc xaáu aùc baûo Boà-taùt lìa boû saùu phaùp
Ba-la-maät, hoaëc chaúng giaûng noùi veà vieäc ma, chaúng giaûng noùi veà ma
toäi, chaúng noùi raèng aùc ma hieän thaân Phaät, ñeán baûo Boà-taùt lìa boû saùu
phaùp Ba-la-maät maø noùi raèng: “Naøy thieän nam, caàn gì tu saùu phaùp Ba-
la-maät!” Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ñaây laø tri thöùc xaáu aùc cuûa Boà-taùt.
Laïi coù aùc ma hieän thaân Phaät ñeán choã Boà-taùt maø giaûng noùi kinh
phaùp theo Thanh vaên, hoaëc Tröôøng haøng cho ñeán Luaän nghò. Chaúng
vì Boà-taùt maø noùi vieäc ma, ma toäi naøy, phaûi bieát ñaây laø tri thöùc xaáu aùc
cuûa Boà-taùt.
Cuõng chaúng vì Boà-taùt maø noùi vieäc ma, ma toäi. AÙc ma hieän thaân
Phaät ñeán baûo Boà-taùt: “Naøy thieän nam, oâng khoâng coù taâm Boà-taùt chaân
thaät, oâng chaúng phaûi laø baäc khoâng thoaùi chuyeån, oâng cuõng chaúng theå
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.” Naøy Tu-boà-ñeà, phaûi bieát
ñaây laø tri thöùc xaáu aùc cuûa Boà-taùt.
Cuõng chaúng giaûng, chaúng daïy vieäc ma, ma toäi. AÙc ma hieän thaân
Phaät ñeán baûo Boà-taùt raèng: “Saéc khoâng cho ñeán phaùp Baát coäng
khoâng, Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng, cho ñeán Boá thí ba-la-maät khoâng,
vaäy oâng caàu ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm gì!”
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ñaây laø tri thöùc xaáu aùc cuûa Boà-taùt.
Cuõng chaúng giaûng, chaúng daïy vieäc ma, ma toäi. AÙc ma hieän thaân
Bích-chi-phaät ñeán baûo Boà-taùt raèng: “Möôøi phöông ñeàu troáng khoâng,
trong ñoù chaúng coù Phaät, Boà-taùt vaø Thanh vaên.”
Cuõng chaúng giaûng daïy vieäc ma, ma toäi. AÙc ma hieän thaân Hoøa
thöôïng A-xaø-leâ ñeán baûo Boà-taùt boû Nhaát thieát chuûng trí, boû ñaïo Boà-
taùt, baûo Boà-taùt boû boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng,
baûo Boà-taùt nhaäp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc ñeå chöùng quaû Thanh vaên,
caàn gì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Cuõng chaúng giaûng daïy vieäc ma, ma toäi. AÙc ma hieän thaân cha
meï ñeán baûo Boà-taùt tinh taán caàu chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû
A-la-haùn, caàn gì phaûi caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu
caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc seõ phaûi chòu sinh töû trong voâ
löôïng, voâ soá kieáp, phaûi bò chaët tay, chaët chaân ñau khoå.
Coù tri thöùc chaúng giaûng chaúng daïy veà vieäc ma, ma toäi. AÙc ma
hieän thaân Tyø-kheo ñeán baûo Boà-taùt, Nhaõn laø phaùp voâ thöôøng khaû ñaéc
cho ñeán yù laø phaùp voâ thöôøng khaû ñaéc, nhaõn khoå, nhaõn voâ ngaõ, khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc, vaéng laëng ñeàu laø phaùp khaû ñaéc cho ñeán yù cuõng nhö
theá, duøng phaùp coù theå thuû ñaéc ñeå noùi veà boán Nieäm xöù cho ñeán duøng
phaùp coù sôû ñaéc ñeå noùi veà möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ñaây laø tri thöùc xaáu aùc cuûa Boà-taùt. Ñaõ
bieát roài thì phaûi laùnh xa haïng tri thöùc xaáu aùc aáy.
Phaåm 12: CUÙ NGHÓA

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø cuù nghóa cuûa Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuù nghóa khoâng laø cuù nghóa cuûa Boà-taùt.
Vì sao? Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng coù nghóa
www.daitangkinh.org
xöù cuõng khoâng coù ngaõ, theá neân cuù nghóa khoâng laø cuù nghóa cuûa Boà-taùt.
Ví nhö chim bay trong hö khoâng chaúng coù daáu veát, cuù nghóa cuûa
Boà-taùt khoâng heà thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Ví nhö nhöõng vieäc thaáy trong giaác moäng khoâng heà coù, cuù nghóa
cuûa Boà-taùt khoâng heà thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Ví nhö aûo thuaät, soùng naéng, aûo aûnh, tieáng vang, söï bieán hoùa
ñeàu khoâng coù thaät nghóa, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng heà thaät coù cuõng
vaäy.
Ví nhö phaùp nhö, phaùp taùnh, phaùp töôùng, phaùp vò vaø thaät teá
khoâng coù nghóa, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö
vaäy.
Ví nhö saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuûa ngöôøi huyeãn khoâng coù
nghóa, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuù nghóa cuûa Boà-
taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Ví nhö saùu caên, saùu traàn, saùu thöùc cuûa ngöôøi huyeãn khoâng coù
nghóa, ví nhö caùc thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra cho ñeán caùc thoï
do yù xuùc laøm duyeân sinh ra cuûa ngöôøi aûo huyeãn khoâng coù nghóa, cuù
nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö luùc ngöôøi huyeãn thöïc haønh noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng chaúng coù nghóa, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng
gioáng nhö vaäy.
Nhö luùc ngöôøi huyeãn thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát
coäng khoâng coù nghóa, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng
nhö vaäy.
Nhö Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, ñoái vôùi saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù nghóa, vì naêm uaån aáy khoâng coù, cuù
Nhö Ñöùc Phaät, töø nhaõn cho ñeán yù, töø saéc cho ñeán phaùp, töø nhaõn
xuùc cho ñeán yù xuùc, laøm nhaân duyeân sinh thoï ñeàu khoâng nôi choán,
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuù nghóa cuûa Boà-taùt
khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö Ñöùc Phaät, noäi khoâng ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán
Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng ñeàu khoâng nôi choán, cuù
Nhö trong taùnh höõu vi khoâng, taùnh nghóa voâ vi, trong taùnh voâ vi
khoâng, taùnh nghóa höõu vi, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö chaúng sinh, chaúng dieät khoâng nôi choán, nhö chaúng taïo
taùc, chaúng xuaát phaùt, chaúng thuû ñaéc, chaúng caáu ueá, chaúng thanh
tònh ñeàu khoâng nôi choán, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng
gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp gì chaúng sinh, chaúng dieät neân khoâng
nôi choán? Phaùp gì khoâng taïo taùc, khoâng phaùt xuaát, khoâng thuû ñaéc,
khoâng caáu ueá, khoâng thanh tònh neân khoâng nôi choán?
Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì naêm uaån, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi ñeàu
khoâng sinh, khoâng dieät cho ñeán khoâng caáu ueá, khoâng thanh tònh, neân
khoâng nôi choán. Vì boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng
ñeàu khoâng sinh, khoâng dieät cho ñeán khoâng caáu ueá, khoâng thanh tònh
neân khoâng coù nôi choán.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuù
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö nôi boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng thanh tònh hoaøn toaøn, roát raùo khoâng thaät coù, Ñaïi Boà-taùt luùc
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù
cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö trong tònh, ngaõ cho ñeán söï hieåu bieát, söï nhaän thöùc ñeàu
khoâng thaät coù, vì ngaõ ñeán söï nhaän thöùc ñeàu khoâng thaät coù, cuù nghóa
cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö luùc maët trôøi moïc thì khoâng coù toái taêm,
Nhö thôøi kyø kieáp thieâu khoâng coøn vaät gì caû, Ñaïi Boà-taùt luùc
www.daitangkinh.org
Nhö trong giôùi cuûa Phaät khoâng coù phaù giôùi, Ñaïi Boà-taùt luùc
Nhö trong ñònh cuûa Phaät khoâng coù taâm loaïn, trong tueä cuûa Phaät
khoâng coù ngu si, trong giaûi thoaùt cuûa Phaät khoâng coù chaúng giaûi thoaùt,
trong tri kieán giaûi thoaùt cuûa Phaät khoâng coù chaúng tri kieán giaûi thoaùt,
Nhö trong aùnh saùng Phaät thì aùnh saùng maët traêng, aùnh saùng maët
trôøi khoâng hieän, nhö trong aùnh saùng Phaät thì aùnh saùng cuûa caùc vò trôøi
coõi Duïc, coõi Saéc ñeàu khoâng hieän. Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cuù nghóa cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì sao? Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuøng Boà-taùt vaø
cuù nghóa cuûa Boà-taùt, taát caû phaùp naøy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan,
khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, laø moät töôùng, chính laø voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng khoâng ngaên ngaïi trong taát caû phaùp naøy,
Ñaïi Boà-taùt phaûi neân hoïc, cuõng phaûi neân bieát.
Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng gì laø taát caû phaùp? Theá naøo laø
töôùng khoâng ngaên ngaïi, trong taát caû phaùp phaûi hoïc, phaûi bieát?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp laø phaùp thieän, phaùp chaúng thieän,
phaùp höõu kyù, phaùp voâ kyù, phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian, phaùp
höõu laäu, phaùp voâ laäu, phaùp höõu vi, phaùp voâ vi, phaùp coäng, phaùp Baát
coäng. Ñaây goïi laø taát caû phaùp, ñoái vôùi töôùng khoâng ngaên ngaïi cuûa taát
caû phaùp naøy, Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc, phaûi bieát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng gì laø phaùp laønh theá gian cho ñeán
nhöõng gì laø phaùp Baát coäng?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp laønh theá gian laø hieáu thuaän vôùi cha meï,
cuùng döôøng Sa-moân, Baø-la-moân, kính thôø baäc Toân tröôûng, choã phöôùc
boá thí, choã phöôùc trì giôùi, choã phöôùc tu thieàn ñònh, choã phöôùc khuyeán
ñaïo, phöông tieän sinh phöôùc ñöùc, möôøi nghieäp thieän theá gian, quaùn
töôûng töôùng baát tònh: töôùng xanh, töôùng sình, töôùng maùu, töôùng nöùt,
töôùng naùt vöõa, töôùng bò gioøi aên, töôùng tan raõ, töôùng xöông traéng,
töôùng bò thieâu; boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Voâ saéc ñònh, nieäm
Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, nieäm giôùi, nieäm xaû, nieäm thieân, nieäm
thieän, nieäm hôi thôû, nieäm thaân theå, nieäm cheát. Ñaây goïi laø phaùp laønh
theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp baát thieän? Saùt sinh, troäm cöôùp,
taø daâm, noùi doái, noùi hai chieàu, noùi lôøi aùc, noùi phuø phieám, tham lam,
gaây haïi, taø kieán, möôøi ñieàu khoâng laønh naøy goïi laø phaùp baát thieän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp höõu kyù? Phaùp thieän hoaëc phaùp
baát thieän goïi laø phaùp höõu kyù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp voâ kyù? Thaân nghieäp, khaåu
nghieäp, yù nghieäp voâ kyù, boán ñaïi voâ kyù, naêm aám, möôøi hai nhaäp,
möôøi taùm giôùi voâ kyù, quaû baùo voâ kyù, ñoù goïi laø phaùp Voâ kyù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp theá gian? Naêm aám, möôøi hai
nhaäp, möôøi taùm giôùi, möôøi nghieäp thieän, boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ñoù goïi laø phaùp theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp xuaát theá gian? Boán Nieäm xöù,
boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn,
taùm phaàn Thaùnh ñaïo, Khoâng giaûi thoaùt moân, Voâ töôùng giaûi thoaùt
moân, Voâ taùc giaûi thoaùt moân, caên Vò tri duïc tri, caên tri, caên dó tri,
Tam-muoäi Höõu giaùc höõu quaùn, Tam-muoäi Voâ giaùc höõu quaùn, Tam-
muoäi voâ giaùc voâ quaùn, taùm Boäi xaû, noäi khoâng ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, trí Nhaát thieát, ñoù goïi laø phaùp xuaát theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp höõu laäu? Naêm aám, möôøi hai
nhaäp, möôøi taùm giôùi, saùu chuûng, saùu xuùc, saùu thoï, boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ñoù goïi laø phaùp höõu laäu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp voâ laäu? Boán Nieäm xöù cho ñeán
phaùp Baát coäng vaø Nhaát thieát chuûng trí, ñoù goïi laø phaùp voâ laäu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp höõu vi? Neáu laø phaùp coù sinh,
coù truï, coù dieät, coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, naêm aám cho ñeán caùc
thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra, boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát
www.daitangkinh.org
coäng vaø trí Nhaát thieát, ñoù goïi laø höõu vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp voâ vi? Neáu laø phaùp khoâng
sinh, khoâng truï, khoâng dieät, saïch tham, saân, si, phaùp nhö, phaùp taùnh,
phaùp töôùng, phaùp vò, thaät teá, ñoù goïi laø phaùp Voâ vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp coäng? Boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ñoù goïi laø Phaùp coäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp Baát coäng? Boán Nieäm xöù cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñoù goïi laø phaùp Baát coäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp töï töôùng khoâng naøy Ñaïi Boà-taùt
chaúng neân chaáp tröôùc, vì laø baát ñoäng. Ñaïi Boà-taùt cuõng phaûi bieát taát
caû phaùp chaúng coù hai töôùng, vì laø baát ñoäng.
Ñoù goïi laø nghóa cuûa Boà-taùt.
Phaåm 13: KIM CANG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo ñöôïc goïi laø Taát ñònh chuùng, Ñaïi
Boà-taùt naøy laø baäc thöôïng thuû?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Veà chuùng taát ñònh, laø baäc Taùnh ñòa nhaân, baäc
Baùt nhaân, Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, Boà-taùt môùi phaùt taâm cho ñeán Boà-taùt an truï ôû ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån. Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi Boà-taùt phaùt ñaïi taâm chaúng hö hoaïi nhö
kim cang, thì seõ laø baäc Thöôïng thuû quyeát ñònh trong chuùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm theá naøo maø goïi laø
phaùt ñaïi taâm nhö kim cang chaúng hö hoaïi?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt sinh taâm nhö vaày: “Trong voâ löôïng
ñôøi sinh töû, ta seõ trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn, ta seõ boû taát
caû sôû höõu, ta seõ ñoái vôùi taát caû chuùng sinh baèng taâm bình ñaúng, ta seõ
duøng ba thöøa ñoä thoaùt taát caû chuùng sinh, laøm cho hoï nhaäp vaøo Nieát-
baøn Voâ dö, ta ñoä taát caû chuùng sinh xong roài cho ñeán khoâng coøn coù
moät ngöôøi nhaäp Nieát-baøn, ta phaûi hieåu roõ töôùng khoâng sinh cuûa taát caû
phaùp, ta chæ duøng taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí ñeå thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät, ta phaûi hoïc trí tueä toû thaáu taát caû phaùp, ta phaûi toû thaáu trí
moân nhaát töôùng cuûa caùc phaùp, ta phaûi toû thaáu cho ñeán voâ löôïng töôùng
trí moân.”
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt phaùt sinh ñaïi taâm chaúng hö hoaïi nhö kim
cang. An truï trong ñaïi taâm naøy, Ñaïi Boà-taùt laø baäc Thöôïng thuû trong
chuùng quyeát ñònh, vì phaùp duïng naøy voâ sôû ñaéc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm nhö vaày: “Toâi seõ
thay theá taát caû chuùng sinh trong möôøi phöông maø chòu nhöõng söï ñau
khoå, hoaëc chuùng sinh ñòa nguïc, hoaëc chuùng sinh trong caùc loaøi suùc
sinh, hoaëc chuùng sinh ngaï quyû, cho ñeán thay theá chòu khoå nhoïc cho
töøng chuùng sinh trong voâ löôïng traêm ngaøn öùc kieáp, ñeán khi naøo
chuùng sinh aáy ñaõ ñöôïc nhaäp Nieát-baøn Voâ dö, sau ñoù toâi töï vun troàng
thieän caên trong voâ löôïng traêm ngaøn öùc voâ soá kieáp seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”
Ñaây laø ñaïi taâm nhö kim cang chaúng hö hoaïi. An truï trong ñaïi
taâm naøy, Ñaïi Boà-taùt laø baäc Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt laïi sinh taâm raát vui möøng. Töø luùc baét
ñaàu phaùt taâm cho ñeán khi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng sinh taâm tham lam, saân haän, ngu si, kieâu maïn,
cuõng chaúng sinh taâm Thanh vaên, taâm Bích-chi-phaät.
Ñaây laø taâm raát vui möøng, an truï trong taâm raát vui möøng naøy,
Ñaïi Boà-taùt laø baäc Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh. Ñaïi Boà-taùt
cuõng chaúng nghó nhôù coù taâm raát vui möøng naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt laïi phaûi sinh taâm baát ñoäng, chính laø
taâm thöôøng nghó nhôù Nhaát thieát chuûng trí, cuõng chaúng nghó nhôù laø
mình coù taâm baát ñoäng naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt laïi phaûi sinh taâm laøm lôïi ích an vui
cho taát caû chuùng sinh, chính laø cöùu giuùp taát caû chuùng sinh vaø chaúng
rôøi boû taát caû chuùng sinh, cuõng chaúng nghó nhôù coù taâm laøm lôïi ích an
vui naøy.
Do ñoù, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø baäc
www.daitangkinh.org
Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh.

Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi phaùt sinh taâm duïc
phaùp, hyû phaùp, laïc phaùp laø phaùp gì? Chính laø thaät töôùng caùc phaùp.
Ñoái vôùi phaùp naøy maø tin chòu vaø laõnh thoï thì goïi laø duïc phaùp vaø hyû
phaùp; coøn thöôøng tu haønh phaùp naøy thì goïi laø Laïc phaùp.
Do ñoù neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ laøm baäc
Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh. Vì phaùp duïng naøy khoâng thuû
ñaéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
an truï noäi khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, thì seõ laøm baäc
Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh. Vì phaùp duïng naøy khoâng thuû
ñaéc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt an truï trong boán Nieäm xöù cho ñeán trong möôøi taùm phaùp Baát
coäng, thì coù theå laøm baäc Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh, vì phaùp
duïng naøy khoâng thuû ñaéc.
Boà-taùt an truï trong Tam-muoäi Nhö kim cang, cho ñeán an truï trong
Tam-muoäi Lìa chaáp ñaém nhö hö khoâng baát nhieãm, thì laø baäc Thöôïng
thuû trong chuùng quyeát ñònh. Vì phaùp duïng naøy khoâng thuû ñaéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong caùc phaùp nhö vaäy thì coù
theå laøm baäc Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh. Do duyeân côù naøy
maø Boà-taùt ñöôïc goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Phaåm 14: DÖÙT TRÖØ CAÙC KIEÁN CHAÁP

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng muoán noùi vì sao Boà-taùt ñöôïc
goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Phaät baûo Xaù-lôïi-phaát:
–OÂng cöù noùi.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi:
–Kieán chaáp veà: Ngaõ, kieán chaáp veà thoï, kieán chaáp veà maïng,
kieán chaáp veà chuùng sinh, kieán chaáp veà söï sinh, kieán chaáp veà döôõng
duïc, kieán chaáp veà chuùng soá kieán, kieán chaáp veà ngöôøi, kieán chaáp veà
söï taïo taùc, kieán chaáp veà söï sai khieán taïo taùc, kieán chaáp veà söï khôûi
leân, kieán chaáp veà söï sai khieán khôûi leân, kieán chaáp veà thoï nhaän, kieán
chaáp veà khieán thoï nhaän, kieán chaáp veà söï hieåu bieát, kieán chaáp veà söï
nhaän thöùc, kieán chaáp veà ñoaïn, kieán chaáp veà thöôøng, kieán chaáp veà coù,
kieán chaáp veà khoâng, kieán chaáp veà aám, kieán chaáp veà nhaäp, kieán chaáp
veà giôùi, kieán chaáp veà ñeá, kieán chaáp veà nhaân duyeân, kieán chaáp veà
nieäm xöù, cho ñeán kieán chaáp veà phaùp Baát coäng, kieán chaáp veà Phaät
ñaïo, kieán chaáp veà söï thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi nöôùc Phaät,
Phaät, kieán chaáp veà chuyeån phaùp luaân. Vì döùt tröø caùc kieán chaáp treân
ñaây maø noùi phaùp cho ngöôøi neân Boà-taùt ñöôïc goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Tu-boà-ñeà hoûi:
–Vì sao kieán chaáp veà saéc laø kieán chaáp luoáng doái? Vì sao kieán
chaáp veà thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán kieán chaáp veà chuyeån phaùp
luaân laø kieán chaáp luoáng doái?
Xaù-lôïi-phaát noùi:
–Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì khoâng coù phöông tieän
neân Boà-taùt ñoái vôùi saéc sinh kieán chaáp, ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh,
thöùc cho ñeán chuyeån phaùp luaân sinh kieán chaáp, vì phaùp duïng coù thuû
ñaéc.
ÔÛ ñaây, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät duøng naêng löïc
phöông tieän maø noùi phaùp cho hoï nghe ñeå döùt tröø caùc kieán chaáp luoáng
doái, vì phaùp duïng khoâng thuû ñaéc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng muoán noùi vì sao maø Boà-taùt
ñöôïc goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Ñöùc Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
Tu-boà-ñeà noùi:
–Taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm khoâng gì saùnh
baèng naøy chaúng chung vôùi taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì
www.daitangkinh.org
ñaây laø taâm cuûa Nhaát thieát trí voâ laäu, chaúng bò troùi buoäc, cuõng chaúng
chaáp tröôùc taâm cuûa Nhaát thieát trí voâ laäu chaúng bò troùi buoäc naøy, vì
vaäy maø Boà-taùt ñöôïc goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Xaù-lôïi-phaát hoûi:
–Theá naøo laø taâm khoâng gì saùnh baèng cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng
chung vôùi taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät?
–Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm trôû ñi khoâng bao giôø thaáy
moät phaùp naøo coù sinh, coù dieät, coù caáu ueá, coù thanh tònh, coù theâm, coù
bôùt. Neáu ñaõ laø phaùp chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng caáu ueá, chaúng
thanh tònh, chaúng theâm, chaúng bôùt thì trong ñoù khoâng coù taâm Thanh
vaên, khoâng coù taâm Bích-chi-phaät, khoâng coù taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng coù taâm Phaät. Ñoù goïi laø taâm khoâng gì saùnh
baèng cuûa Ñaïi Boà-taùt, chaúng chung vôùi taâm Thanh vaên, Bích-chi-
phaät.
–Nhö lôøi Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi, ñoái vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí
voâ laäu chaúng bò troùi buoäc naøy cuõng chaúng chaáp tröôùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc cuõng chaúng chaáp tröôùc; thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng chaúng chaáp tröôùc, boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng
cuõng chaúng chaáp tröôùc. Sao ngaøi chæ noùi taâm naøy chaúng chaáp tröôùc?
–Phaûi laém, saéc cho ñeán phaùp Baát coäng cuõng chaúng chaáp tröôùc.
Xaù-lôïi-phaát:
–Taâm phaøm phu cuõng laø voâ laäu chaúng bò troùi buoäc, vì taùnh roãng
khoâng. Taâm Thanh vaên, taâm Bích-chi-phaät, taâm chö Phaät cuõng laø voâ
laäu chaúng bò troùi buoäc, vì taùnh roãng khoâng.
–Ñuùng laém!
–Saéc cuõng laø voâ laäu chaúng bò troùi buoäc, vì taùnh laø khoâng. Thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra cuõng
laø voâ laäu chaúng bò troùi buoäc, vì taùnh laø khoâng. Boán Nieäm xöù cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng laø voâ laäu chaúng bò troùi buoäc, vì
taùnh laø khoâng.
–Vaâng, nhö lôøi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñaõ noùi, taâm phaøm phu cho
ñeán phaùp Baát coäng cuõng laø voâ laäu chaúng bò troùi buoäc, vì taùnh laø
khoâng.
–Nhö lôøi Tu-boà-ñeà ñaõ noùi, vì taâm laø khoâng neân chaúng chaáp
tröôùc taâm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc laø khoâng neân chaúng chaáp tröôùc saéc. Vì
thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán yù xuùc sinh thoï laø khoâng, neân chaúng
chaáp tröôùc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng chaáp tröôùc yù xuùc
sinh thoï. Vì boán Nieäm xöù laø khoâng cho ñeán phaùp Baát coäng laø khoâng,
neân chaúng chaáp tröôùc boán Nieäm xöù, cho ñeán chaúng chaáp tröôùc phaùp
Baát coäng.
–Vaâng, vì saéc laø khoâng neân ñoái vôùi saéc chaúng chaáp tröôùc. Cho
ñeán vì phaùp Baát coäng laø khoâng neân ñoái vôùi phaùp Baát coäng chaúng
chaáp tröôùc.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät duøng taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm khoâng gì saùnh baèng chaúng
chung vôùi taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuõng chaúng nghó nhôù coù
taâm khoâng gì baèng naøy, cuõng chaúng chaáp tröôùc taâm khoâng gì saùnh
baèng naøy, vì taát caû phaùp duïng laø coù khoâng thaät. Do ñoù maø Ñaïi Boà-taùt
Phaåm 15: PHUÙ-LAÂU-NA
Baáy giôø, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng muoán noùi vì sao maø Boà-taùt
Phaät baûo Phuù-laâu-na:
www.daitangkinh.org

Phuù-laâu-na noùi:
–Boà-taùt naøy trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn, Boà-taùt
naøy höôùng veà Ñaïi thöøa, Boà-taùt naøy ngoài nôi Ñaïi thöøa, neân Boà-taùt
naøy ñöôïc goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
–Theá naøo goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn?
–Ñaïi Boà-taùt chaúng phaân bieät vì töøng aáy ngöôøi maø an truï Boá
thí ba-la-maät, thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, maø chính vì taát caû chuùng
sinh maø Ñaïi Boà-taùt an truï Boá thí ba-la-maät, thöïc haønh Boá thí ba-la-
maät.
Nhö Boá thí ba-la-maät, veà Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn
ñònh vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy. Chaúng phaûi vì töøng
aáy ngöôøi, maø chính vì taát caû chuùng sinh maø Ñaïi Boà-taùt an truï Baùt-
nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn, chaúng haïn
cuoäc trong moät soá chuùng sinh. Chaúng nghó raèng: “Toâi seõ cöùu ñoä
nhöõng ngöôøi naøy maø chaúng ñoä nhöõng ngöôøi khaùc. Cuõng chaúng nghó
raèng mình seõ giuùp cho nhöõng ngöôøi naøy ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc coøn nhöõng ngöôøi kia thì khoâng. Ñaïi Boà-taùt vì taát caû
chuùng sinh maø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn.”
Ñaïi Boà-taùt laïi nghó raèng: “Toâi seõ töï ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät
cho ñeán töï ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng giuùp cho taát caû chuùng
sinh thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät.”
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt coù boá thí bao nhieâu cuõng ñeàu ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí,
cuøng taát caû chuùng sinh höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaây laø Boá thí ba-la-maät trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn luùc
thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa
Nhaát thieát trí maø boá thí, chaúng höôùng veà quaû Thanh vaên, Bích-chi-
phaät. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät trang nghieâm baèng theä nguyeän
roäng lôùn luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.

Nhaát thieát trí maø boá thí. Kính tin öa thích phaùp boá thí naøy. Ñoù goïi laø
Nhaãn nhuïc ba-la-maät trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn luùc
Nhaát thieát trí maø boá thí, thöôøng sieâng naêng boá thí nhö vaäy khoâng
döøng nghæ. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-la-maät trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.
Nhaát thieát trí maø boá thí. Thöôøng giöõ taâm, chaúng ñeå sinh taâm Thanh
vaên, Bích-chi-phaät, ñoù goïi laø Thieàn ñònh ba-la-maät trang nghieâm
baèng theä nguyeän roäng lôùn luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.
Nhaát thieát trí maø boá thí. Quaùn caùc phaùp nhö hö huyeãn. Chaúng thaáy coù
ngöôøi thí, chaúng thaáy coù vaät cho, chaúng thaáy coù ngöôøi thoï. Ñoù goïi laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn, luùc Ñaïi
Boà-taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí, chaúng chaáp, chaúng
ñöôïc caùc töôùng cuûa caùc Ba-la-maät, phaûi bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt trang
nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí maø boá thí, cuøng taát caû
chuùng sinh höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñoù goïi laø
Ñaïi Boà-taùt Boá thí ba-la-maät trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn
luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, ñoái vôùi caùc phaùp naøy, Ñaïi
Boà-taùt kính tin öa thích. Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät trang
nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt sieâng tu chaúng
döøng nghæ. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-la-maät trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng tieáp nhaän
taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñoù goïi laø Thieàn ñònh ba-la-maät trang
www.daitangkinh.org
nghieâm baèng theä nguyeän roäng luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt quaùn taát caû phaùp
nhö hö huyeãn, cuõng chaúng nghó nhôù coù giôùi luaät naøy, vì phaùp duïng laø
khoâng choã thuû ñaéc. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät trang nghieâm baèng
theä nguyeän roäng lôùn luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, bao goàm caû naêm
phaùp Ba-la-maät kia neân goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng
lôùn.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt cuøng taát caû chuùng sinh höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-
la-maät.
Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chæ thoï laáy taâm
cuûa Nhaát thieát trí maø chaúng thoï laáy taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt thaân taâm tinh
taán chaúng thoâi nghæ, ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí. Ñoù goïi laø Tinh
taán ba-la-maät luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt thu nhieáp taâm
ôû moät choã, daàu coù bò ñau khoå cuõng chaúng taùn loaïn. Ñoù goïi laø Thieàn
ñònh ba-la-maät luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm
cuûa Nhaát thieát trí, quaùn caùc phaùp roãng khoâng, chaúng coù ngöôøi taïo
taùc, chaúng coù keû thoï nhaän, daàu bò ngöôøi maéng nhieác, ñaâm cheùm,
Boà-taùt xem nhö hö huyeãn, nhö moäng. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät
luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät bao goàm caû caùc
moân Ba-la-maät kia neân goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng
lôùn.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí maø boá thí, chaúng ñeå thaân
taâm bieáng nhaùc. Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc thöïc haønh Tinh taán
ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt töø ñaàu ñeán cuoái
vaãn trì giôùi thanh tònh ñaày ñuû. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät luùc thöïc
haønh Tinh taán ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa
Nhaát thieát trí maø tu haønh nhaãn nhuïc. Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät
luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm
cuûa Nhaát thieát trí maø thu nhieáp taâm, lìa duïc nhaäp caùc moân thieàn
ñònh. Ñoù goïi laø Thieàn ñònh ba-la-maät luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-
maät.
Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa
Nhaát thieát trí, chaúng chaáp töôùng caùc phaùp, ñoái vôùi töôùng chaúng chaáp
naøy cuõng chaúng chaáp tröôùc. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät luùc thöïc
haønh Tinh taán ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät bao goàm caùc moân
Ba-la-maät kia neân goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-
maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa trí Nhaát thieát maø boá thí, taâm vaãn
ôû trong ñònh khoâng xao ñoäng. Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc thöïc
haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi trí
Nhaát thieát trí maø trì giôùi, do naêng löïc thieàn ñònh neân caùc phaùp phaù
giôùi khoâng xen vaøo ñöôïc. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät luùc thöïc haønh
Thieàn ñònh ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi Nhaát
thieát trí, nhôø naêng löïc Töø bi Tam-muoäi neân nhaãn chòu taát caû khoå haïi.
Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.
thieát trí, ñoái vôùi thieàn ñònh chaúng tham, chaúng chaáp, thöôøng caàu taêng
tieán töø moät thieàn naøy ñeán moät thieàn khaùc. Ñoù goïi laø Tyø-leâ-gia ba-la-
maät luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.
thieát trí, khoâng y chæ taát caû phaùp, cuõng chaúng thoï sinh theo thieàn. Ñoù
goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, bao goàm caû caùc
www.daitangkinh.org
moân Ba-la-maät kia neân goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng
lôùn.
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí maø boá thí, khoâng boûn seûn
caùc sôû höõu trong thaân, chaúng thaáy ngöôøi cho, keû thoï vaø taøi vaät cho.
Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa
Nhaát thieát trí neân khoâng thaáy coù hai vieäc trì giôùi vaø phaù giôùi. Ñoù goïi
laø Trì giôùi ba-la-maät luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhaát thieát trí, chaúng thaáy keû maéng nhieác, keû ñaùnh ñaäp, keû gieát haïi,
cuõng chaúng thaáy duøng phaùp khoâng naøy ñeå nhaãn nhuïc. Ñoù goïi laø
Nhaãn nhuïc ba-la-maät luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhaát thieát trí, quaùn caùc phaùp hoaøn toaøn laø khoâng, do taâm ñaïi Bi maø
sieâng naêng thöïc haønh caùc phaùp laønh. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-la-maät
luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhaát thieát trí maø nhaäp thieàn ñònh, quaùn caùc thieàn ñònh lìa töôùng,
töôùng khoâng, töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc. Ñoù goïi laø Thieàn ñònh ba-
la-maät luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, goàm caû naêm moân
Ba-la-maät kia neân goïi laø trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn.
Boà-taùt trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn naøy ñöôïc chö
Phaät möôøi phöông vui möøng neâu danh hieäu giöõa ñaïi chuùng ñeå khen
ngôïi raèng coõi nöôùc ñoù coù Ñaïi Boà-taùt ñoù trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn ñeå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät.
–Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa?
Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû noùi:
–Luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt xa lìa aùi duïc
vaø caùc phaùp aùc baát thieän, lìa duïc sinh hyû laïc coù giaùc coù quaùn nhaäp
Sô thieàn, cho ñeán xaû nieäm thanh tònh nhaäp Töù thieàn, duøng taâm Töø,
Bi, Hyû, Xaû roäng lôùn khoâng hai, voâ löôïng khaép cuøng moät phöông cho
ñeán möôøi phöông theá gian. Luùc nhaäp thieàn, xuaát ñònh, Boà-taùt naøy
ñem caùc thieàn, caùc taâm voâ löôïng cuøng taát caû chuùng sinh höôùng veà
trí Nhaát thieát. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt baèng Thieàn ñònh ba-la-maät
höôùng veà Ñaïi thöøa.
Boà-taùt naøy an truï trong taâm thieàn voâ löôïng nghó raèng: “Toâi seõ
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, vì döùt saïch phieàn naõo cho taát caû chuùng
sinh neân seõ noùi phaùp cho hoï nghe. Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí maø tu boán
Thieàn vaø truï trong boán Thieàn, chaúng tieáp nhaän Thanh vaên, Bích-
chi-phaät. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí nhaäp caùc thieàn
maø nghó raèng: “Toâi vì döùt tröø phieàn naõo cho taát caû chuùng sinh neân seõ
noùi phaùp, chæ chaáp nhaän öa thích Nhaát thieát trí. Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc
ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät.”
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí nhaäp caùc thieàn,
bao nhieâu thieän caên ñeàu höôùng veà trí Nhaát thieát, sieâng tu khoâng döøng
nghæ. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Thieàn
ñònh ba-la-maät.
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa trí Nhaát thieát trí nhaäp boán
Thieàn, quaùn töôùng voâ thöôøng, töôùng khoå, töôùng voâ ngaõ, töôùng khoâng,
töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc, cuøng taát caû chuùng sinh höôùng veà trí
Nhaát thieát. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa thöïc
haønh taâm Töø nghó raèng: “Ta seõ laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc an
vui.” Nhaäp vaøo taâm Bi nghó raèng: “Ta seõ cöùu giuùp taát caû chuùng
sinh.” Nhaäp vaøo taâm Hyû nghó raèng: “Ta seõ ñoä taát caû chuùng sinh.”
Nhaäp vaøo taâm Xaû nghó raèng: “Ta seõ laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc
laäu taän.” Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán
Taâm voâ löôïng.
www.daitangkinh.org
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm voâ löôïng, Tam-muoäi naøy chæ
höôùng veà trí Nhaát thieát maø chaúng höôùng veà taâm Thanh vaên, Bích-chi-
phaät. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm
voâ löôïng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm voâ löôïng chaúng tham quaû
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, chæ chaáp nhaän öa thích trí Nhaát thieát. Ñoù
goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm voâ
löôïng.
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí maø thöïc haønh boán
Taâm voâ löôïng chæ thöïc haønh haïnh thanh tònh. Ñoù goïi laø Tinh taán ba-
la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm voâ löôïng.
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí nhaäp Tam-muoäi
Taâm voâ löôïng cuõng chaúng thoï sinh theo thieàn taâm voâ löôïng. Ñoù goïi
laø phöôïng tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boán Taâm
voâ löôïng.
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát
thieát trí maø tu boán Nieäm xöù ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ñuùng vôùi taâm
cuûa Nhaát thieát trí maø tu ba phaùp moân giaûi thoaùt cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi trí tueä noäi khoâng,
duøng phaùp khoâng thuû ñaéc. Cho ñeán vôùi trí tueä trong voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, vì duïng phaùp khoâng thuû ñaéc. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà
Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp coù
trí tueä chaúng loaïn, chaúng ñònh. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi
thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt vôùi trí tueä chaúng phaûi
thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng, trí tueä chaúng phaûi laïc, chaúng phaûi
khoå, chaúng phaûi thaät, chaúng phaûi hö, chaúng phaûi ngaõ, chaúng phaûi voâ
ngaõ. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa, vì duøng phaùp khoâng
thuû ñaéc.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng ñi trong
ba thôøi gian quaù khöù, hieän taïi, vò lai, cuõng chaúng phaûi chaúng bieát roõ
ba thôøi gian. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa, vì duøng phaùp
khoâng thuû ñaéc.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng ñi trong
ba coõi Duïc, coõi saéc, coõi Voâ saéc, cuõng chaúng phaûi chaúng bieát roõ ba
coõi, vì duøng phaùp khoâng thuû ñaéc. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi
thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng ñi
trong phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian, phaùp höõu vi, phaùp voâ vi,
phaùp höõu laäu, phaùp voâ laäu, cuõng chaúng phaûi chaúng bieát roõ taát caû
phaùp, vì duøng phaùp khoâng thuû ñaéc. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng veà
Ñaïi thöøa.
Μ
Phaåm 16: NGOÀI XE ÑAÏI THÖØA
–Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ngoài xe Ñaïi thöøa?
–Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt nöông vaøo Boá
thí ba-la-maät cho ñeán nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng thaáy
coù Ñaøn-na, cho ñeán chaúng thaáy coù Baùt-nhaõ, cuõng chaúng thaáy coù Boà-
taùt, vì duøng phaùp khoâng thuû ñaéc. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt nöông vaøo saùu
phaùp Ba-la-maät, cuõng goïi laø ngoài xe Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt nhaát taâm ñuùng vôùi trí
Nhaát thieát maø tu boán Nieäm xöù cho ñeán tu möôøi taùm phaùp Baát coäng,
vì phaùp khoâng, neân cuõng khoâng theå naém giöõ. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt
ngoài xe Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt nghó raèng Boà-taùt chæ coù
teân goïi vì chuùng sinh khoâng theå naém giöõ. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ngoài
xe Ñaïi thöøa.
Ñaïi Boà-taùt laïi nghó raèng töø saéc cho ñeán thöùc, töø nhaõn ñeán yù, töø
saéc ñeán phaùp, nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi ñeàu chæ coù teân goïi, vì
ñeàu khoâng theå naém giöõ. Laïi nghó raèng boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
www.daitangkinh.org
phaàn Thaùnh ñaïo, noäi khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng ñeàu chæ coù teân goïi vì ñeàu khoâng thaät coù. Laïi nghó
raèng phaùp nhö, phaùp töôùng, phaùp taùnh, phaùp vò, thaät teá ñeàu chæ coù
danh töï vì ñeàu khoâng thaät coù. Laïi nghó raèng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø Phaät chæ coù teân goïi vì khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø Ñaïi
Boà-taùt ngoài xe Ñaïi thöøa.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Töø khi baét ñaàu phaùt taâm, Ñaïi Boà-taùt
coù ñuû thaàn thoâng ñeå thaønh töïu chuùng sinh, töø moät coõi nöôùc naøy ñeán
moät coõi nöôùc khaùc, Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng, kính troïng, khen ngôïi chö
Phaät, nghe chö Phaät daïy phaùp Ñaïi thöøa. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ngoài xe
Ñaïi thöøa.
Ñaïi Boà-taùt töø moät coõi Phaät naøy ñeán moät coõi Phaät khaùc ñeå thanh
tònh coõi nöôùc, thaønh töïu chuùng sinh, hoaøn toaøn khoâng coù töôûng veà coõi
Phaät, cuõng khoâng nghó veà chuùng sinh. Boà-taùt naøy an truï trong phaùp
khoâng hai, vì chuùng sinh maø thoï thaân, tuøy choã ñaùng ñöôïc ñoä maø töï
hieän thaân ñeå noùi phaùp, giaùo hoùa chuùng sinh. Nhö vaäy cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí vaãn khoâng rôøi Ñaïi thöøa. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ngoài xe
Ñaïi thöøa.
Ngoài xe Ñaïi thöøa naøy, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
chuyeån phaùp luaân maø Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø trôøi, roàng, taùm boä
chuùng cho ñeán taát caû ngöôøi trong theá gian khoâng theå xoay ñöôïc. Baáy
giôø, chö Phaät möôøi phöông ñeàu vui möøng neâu leân danh hieäu ñeå khen
ngôïi raèng phöông ñoù, coõi nöôùc ñoù coù Ñaïi Boà-taùt ngoài xe Ñaïi thöøa
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí chuyeån phaùp luaân.
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ngoài xe Ñaïi thöøa.


QUYEÅN 5
Phaåm 17: TRANG NGHIEÂM
Baáy giôø Tu-boà-ñeà baïch Ñöùc Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi trang nghieâm cuûa Ñaïi Boà-taùt, theá
naøo laø ñaïi trang nghieâm? Boà-taùt naøo coù khaû naêng ñaïi trang nghieâm?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt coù coâng naêng
ñaïi trang nghieâm. Chính laø trang nghieâm baèng Boá thí ba-la-maät cho
ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trang nghieâm baèng boán Nieäm xöù cho ñeán
taùm phaàn Thaùnh ñaïo. Trang nghieâm baèng noäi khoâng cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng. Trang nghieâm baèng möôøi Löïc cho ñeán phaùp
Baát coäng vaø Nhaát thieát chuûng trí.
Trang nghieâm baèng caùch bieán hoùa thaân nhö Phaät, aùnh saùng
chieáu khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, cuõng chieáu khaép haèng sa coõi
nöôùc ôû phöông Ñoâng; phöông Nam, Taây, Baéc, boán goùc, treân döôùi
cuõng chieáu nhö vaäy. Laøm rung chuyeån tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
cuõng rung chuyeån haèng sa coõi nöôùc ôû phöông Ñoâng; phöông Nam,
Taây, Baéc, boán goùc, treân döôùi cuõng rung chuyeån nhö vaäy.
Boà-taùt naøy an truï trong Ñaïi thöøa Boá thí ba-la-maät ñeå ñaïi trang
nghieâm thì tam thieân ñaïi thieân theá giôùi naøy bieán thaønh coõi löu ly.
Boà-taùt naøy hoùa thaønh Chuyeån luaân thaùnh vöông, chuùng sinh caàn
duøng thöù gì thì ñeàu cung caáp ñaày ñuû thöù aáy, caàn aên cho aên, caàn
uoáng cho uoáng, caàn maëc cho y phuïc, caàn choã ôû cho phoøng nhaø,
giöôøng neäm, caàn aùnh saùng cho ñeøn ñuoác, caàn laønh beänh cho thuoác
men, caàn trang ñieåm cho chuoãi ngoïc, chaâu baùu, cuøng caùc thöù hoa
höông, caáp cho roài laïi noùi phaùp cho nghe, giuùp hoï tu haønh phaùp Ñaïi
thöøa. Chuùng sinh nghe xong, chaúng bao giôø rôøi saùu phaùp Ba-la-maät
www.daitangkinh.org
cho ñeán thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ñaïi trang nghieâm
baèng Ñaïi thöøa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö nhaø aûo thuaät gioûi hoaëc hoïc troø cuûa oâng
ta, ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa ra ñaïi chuùng, roài ñoái vôùi ngöôøi caàn aên cho aên,
caàn uoáng cho uoáng, cho ñeán taát caû nhu caàu ñeàu cung caáp ñaày ñuû. Tu-
boà-ñeà yù oâng nghó sao? Ñoái vôùi nhaø aûo thuaät naøy thaät coù ñaïi chuùng
ñöôïc cung caáp cho chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng thaät coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt hoùa thaønh
Chuyeån luaân thaùnh vöông cung caáp nhu caàu ñaày ñuû cho taát caû chuùng
sinh, maëc daàu coù thöïc haønh maø thaät khoâng heà cho. Vì sao? Vì töôùng
cuûa phaùp nhö hö huyeãn.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Trì giôùi ba-la-maät
hieän thaân sinh vaøo nhaø Chuyeån luaân thaùnh vöông, duøng möôøi ñieàu
laønh giaùo hoùa chuùng sinh. Coù vò duøng boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng,
boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng ñeå
giaùo hoùa chuùng sinh. Chuùng sinh nghe phaùp tin hieåu, thoï trì maõi ñeán
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng bao giôø lìa phaùp aáy.
Ví nhö nhaø aûo thuaät hoaëc hoïc troø cuûa oâng ta, ôû ngaõ tö ñöôøng
hoùa ra ñaïi chuùng roài ñem phaùp möôøi ñieàu laønh giaùo hoùa khieán thöïc
haønh; cuõng duøng boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc,
boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng ñeå giaùo hoùa khieán
thöïc haønh. Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao? Coù chuùng sinh thaät ñöôïc
nhaø aûo thuaät giaùo hoùa khieán thöïc haønh möôøi ñieàu laønh, cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng chaêng?
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh thöïc
haønh möôøi ñieàu laønh cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, nhöng thaät
khoâng coù chuùng sinh thöïc haønh möôøi ñieàu laønh, cho ñeán phaùp Baát
coäng. Vì sao? Vì töôùng cuûa phaùp laø hö huyeãn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø ñaïi trang nghieâm cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
giaùo hoùa chuùng sinh, laøm cho hoï thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Nhaãn nhuïc ba-la-maät, giaùo

hoùa chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät nhö theá
naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán nay
ñaõ ñaïi trang nghieâm nhö theá naøy: Daàu bò taát caû chuùng sinh maéng
nhieác, duøng dao gaäy laøm thöông toån, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi vieäc aáy
vaãn khoâng khôûi leân moät nieäm töùc giaän vaø cuõng daïy taát caû chuùng
sinh thöïc haønh nhaãn nhuïc naøy. Ví nhö nhaø aûo thuaät hoaëc hoïc troø
oâng ta ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa hieän ra ñaïi chuùng roài daïy thöïc haønh
nhaãn nhuïc, nhö treân ñaõ noùi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Tinh taán ba-la-maät,
giaùo hoùa taát caû chuùng sinh daïy hoï thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Tinh taán ba-la-maät, giaùo hoùa
taát caû chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät nhö theá
naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töông öng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát
trí, thaân taâm tinh taán, giaùo hoùa chuùng sinh. Ví nhö nhaø aûo thuaät
hoaëc hoïc troø oâng ta ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa ra ñaïi chuùng roài daïy hoï
thaân taâm tinh taán, nhö treân ñaõ noùi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Thieàn ñònh ba-la-
maät, giaùo hoùa chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-
maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Thieàn ñònh ba-la-maät, giaùo
hoùa taát caû chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät nhö
theá naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong caùc phaùp, chaúng thaáy
coù loaïn, chaúng thaáy coù ñònh, giaùo hoùa taát caû chuùng sinh khieán cho
thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc chaúng bao giôø rôøi Thieàn ñònh ba-la-maät. Ví nhö nhaø
aûo thuaät hoaëc hoïc troø oâng ta ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa ra ñaïi chuùng, roài
giaùo hoùa khieán hoï thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, nhö treân ñaõ
noùi.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Baùt-nhaõ ba-la-maät,
giaùo hoùa chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Baùt-nhaõ ba-la-maät, giaùo hoùa
taát caû chuùng sinh khieán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
khoâng coù phaùp ñöôïc bôø naøy bôø kia. Nhö theá, Ñaïi Boà-taùt truï trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät giaùo hoùa taát caû chuùng sinh thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Ví nhö nhaø aûo thuaät hoaëc hoïc troø oâng ta ôû ngaõ tö ñöôøng
hoùa ra ñaïi chuùng, roài giaùo hoùa khieán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
nhö treân ñaõ noùi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaïi trang nghieâm tuøy theo
chuùng sinh ñaùng ñöôïc ñoä trong haèng sa coõi nöôùc khaép möôøi phöông,
Ñaïi Boà-taùt töï bieán thaân hình, an truï vaøo Boá thí ba-la-maät cho ñeán
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng giaùo hoùa chuùng sinh thöïc haønh Boá thí ba-
la-maät, cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chuùng sinh vaâng haønh phaùp
naøy cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng bao giôø rôøi
phaùp naøy. Naøy Tu-boà-ñeà, ví nhö nhaø aûo thuaät hoaëc hoïc troø oâng ta ôû
ngaõ tö ñöôøng hoùa ra ñaïi chuùng, roài giaùo hoùa khieán hoï thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät, nhö treân ñaõ noùi.
Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø ñaïi trang nghieâm cuûa Ñaïi
Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaïi trang nghieâm ñuùng vôùi
taâm cuûa Nhaát thieát trí, chaúng nghó raèng: “Toâi giaùo hoùa töøng aáy ngöôøi
naøy an truï Boá thí ba-la-maät maø chaúng daïy töøng aáy ngöôøi kia an truï
Boá thí ba-la-maät; cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö theá.”
Cuõng chaúng nghó raèng: “Toâi daïy töøng aáy ngöôøi naøy an truï boán
Nieäm xöù maø chaúng daïy töøng aáy ngöôøi kia an truï boán Nieäm xöù; cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng laïi nhö theá.”
Cuõng chaúng nghó raèng: “Toâi daïy töøng aáy ngöôøi naøy khieán cho
hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, Nhaát thieát chuûng trí maø chaúng daïy töøng aáy ngöôøi kia chöùng
ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.”
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí, nghó raèng: “Toâi seõ
laøm cho voâ löôïng, voâ bieân a-taêng-kyø chuùng sinh an truï Boá thí ba-la-
maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ta seõ an laäp taát caû chuùng sinh nôi
boán Nieäm xöù, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng. Ta seõ laøm cho taát
caû chuùng sinh ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Ví nhö nhaø aûo thuaät hoaëc hoïc troø oâng ta ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa ra ñaïi
chuùng, roài giaùo hoùa khieán thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán
ñaït ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, nhö treân ñaõ noùi.
Baáy giôø Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo yù nghóa maø con ñöôïc nghe Ñöùc
Phaät daïy, thì Ñaïi Boà-taùt khoâng ñaïi trang nghieâm laø ñaïi trang nghieâm.
Vì töï töôùng caùc phaùp laø roãng khoâng.
Nghóa laø töï töôùng cuûa saéc roãng khoâng, cho ñeán töï töôùng cuûa
thöùc laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa nhaõn roãng khoâng, cho ñeán töï töôùng
cuûa yù laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa saéc roãng khoâng, cho ñeán töï töôùng
cuûa phaùp laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa nhaõn thöùc roãng khoâng, cho ñeán
töï töôùng cuûa yù thöùc laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa nhaõn xuùc roãng
khoâng, cho ñeán töï töôùng cuûa yù xuùc laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa caùc
thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra roãng khoâng, cho ñeán töï töôùng cuûa
caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra laø roãng khoâng, töï töôùng cuûa Boá
thí ba-la-maät, cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-laø maät roãng khoâng, töï töôùng cuûa
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø roãng khoâng, töï töôùng
boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng laø roãng khoâng, töï
töôùng Boà-taùt cuõng roãng khoâng.
Do ñoù maø bieát raèng Ñaïi Boà-taùt khoâng ñaïi trang nghieâm laø ñaïi
trang nghieâm.
Phaät daïy:
–Phaûi laém, ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Naøy Tu-boà-ñeà, trí Nhaát thieát
chaúng phaûi laø taùc phaùp, chuùng sinh cuõng chaúng phaûi taùc phaùp. Ñaïi
Boà-taùt vì chuùng sinh naøy maø ñaïi trang nghieâm.
Vì sao? Vì taùc giaû khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trí Nhaát thieát chaúng phaûi phaùp ñöôïc laøm ra,
sinh ra, chuùng sinh naøy cuõng chaúng phaûi laø phaùp ñöôïc laøm ra, sinh ra.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì saéc chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra,
thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra,
cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra chaúng phaûi laøm ra,
chaúng phaûi chaúng laøm ra; ngaõ, nhaân cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy
chaúng phaûi laøm ra chaúng phaûi chaúng laøm ra.
Vì sao? Vì caùc phaùp roát raùo khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Moäng chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm
ra, vì hoaøn toaøn khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng
chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra, vì hoaøn toaøn khoâng thaät
coù. Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng chaúng phaûi laøm
ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra, vì hoaøn toaøn khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp nhö, phaùp töôùng phaùp taùnh, phaùp truï,
phaùp vò, thaät teá chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra, vì
hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Boà-taùt chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi
chaúng laøm ra, vì hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Nhaát thieát trí vaø Nhaát
thieát chuûng trí chaúng phaûi laøm ra, chaúng phaûi chaúng laøm ra, vì hoaøn
toaøn khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do duyeân côù naøy neân trí Nhaát thieát chaúng phaûi
phaùp ñöôïc laøm ra, sinh ra, chuùng sinh naøy cuõng chaúng phaûi phaùp
ñöôïc laøm ra sinh ra. Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh naøy maø ñaïi trang
nghieâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con quaùn saùt nghóa cuûa Ñöùc Phaät noùi
thì saéc khoâng troùi, khoâng môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng troùi,
khoâng môû.
Phuù-laâu-na hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø saéc khoâng troùi, khoâng môû; theá naøo laø thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng troùi, khoâng môû?
–Saéc nhö moäng vaø thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö moäng, khoâng
troùi, khoâng môû. Saéc nhö hình boùng, nhö tieáng vang, nhö aûo aûnh, nhö
soùng naéng, nhö bieán hoùa, cuõng vaäy thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö hình
boùng, nhö tieáng vang, nhö aûo aûnh, nhö soùng naéng, nhö bieán hoùa
khoâng troùi, khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû quaù khöù khoâng
troùi, khoâng môû. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû vò lai khoâng troùi, khoâng
môû. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû hieän taïi khoâng troùi, khoâng môû.
Vì sao khoâng troùi, khoâng môû?
Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc naøy laø khoâng thaät coù neân khoâng
troùi, khoâng môû.
Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc naøy laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø baát
sinh neân khoâng troùi, khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Thieän, baát thieän vaø voâ kyù, saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuõng khoâng troùi, khoâng môû.
Theá gian, xuaát theá gian, höõu laäu, voâ laäu, saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng khoâng troùi, khoâng môû.
Vì sao? Vì khoâng thaät coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø baát sinh
neân khoâng troùi, khoâng môû.
Taát caû phaùp cuõng khoâng troùi, khoâng môû. Vì sao? Vì khoâng thaät
coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø baát sinh neân khoâng troùi, khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng troùi, khoâng môû. Vì khoâng thaät coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø
baát sinh neân khoâng troùi, khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Noäi khoâng ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán
Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, trí Nhaát thieát, Nhaát thieát chuûng trí, Boà-taùt vaø Phaät cuõng
ñeàu khoâng troùi, khoâng môû. Vì khoâng thaät coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng,
laø baát sinh neân khoâng troùi, khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Phaùp nhö, phaùp töôùng, phaùp taùnh, phaùp truï,
phaùp vò, thaät teá, phaùp voâ vi cuõng ñeàu khoâng troùi, khoâng môû. Vì
khoâng thaät coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø khoâng sinh neân khoâng troùi,
khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng troùi, khoâng môû, boán Nieäm xöù cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí khoâng troùi, khoâng môû.
www.daitangkinh.org
Ñaïi Boà-taùt an truï trong saùu phaùp Ba-la-maät khoâng troùi, khoâng
môû, cho ñeán an truï trong Nhaát thieát chuûng trí khoâng troùi, khoâng môû,
ñeå thöïc haønh khoâng troùi, khoâng môû, thaønh töïu chuùng sinh, khoâng
troùi, khoâng môû thanh tònh coõi Phaät, khoâng troùi, khoâng môû, cuùng
döôøng chö Phaät, khoâng troùi, khoâng môû, nghe chaùnh phaùp, khoâng troùi,
khoâng môû chaúng bao giôø rôøi chö Phaät, khoâng troùi, khoâng môû chaúng
bao giôø rôøi caùc thaàn thoâng, khoâng troùi, khoâng môû chaúng bao giôø rôøi
naêm loaïi maét, khoâng troùi, khoâng môû, chaúng bao giôø rôøi caùc moân Ñaø-
la-ni, khoâng troùi, khoâng môû, chaêng bao giôø rôøi caùc moân Tam-muoäi,
khoâng troùi, khoâng môû seõ sinh Ñaïo chuûng trí, khoâng troùi, khoâng môû,
seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, khoâng troùi, khoâng môû, chuyeån phaùp
luaân, khoâng troùi, khoâng môû, an laäp chuùng sinh trong ba thöøa.
Naøy Phuù-laâu-na! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh khoâng troùi, khoâng môû
saùu phaùp Ba-la-maät, phaûi bieát taát caû phaùp ñeàu khoâng troùi, khoâng môû,
vì khoâng thaät coù, laø xa lìa, laø vaéng laëng, laø baát sinh neân khoâng troùi,
khoâng môû.
Naøy Phuù-laâu-na! Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt khoâng troùi, khoâng môû
ñaïi trang nghieâm.
Phaåm 18: HOÛI VEÀ THÖØA
Tu-boà-ñeà baïch Ñöùc Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi thöøa cuûa Boà-taùt? Theá
naøo seõ bieát Ñaïi Boà-taùt höôùng veà Ñaïi thöøa? Thöøa aáy phaùt töø ñaâu?
Thöøa aáy ñeán choã naøo? Seõ an truï choã naøo? Ai seõ ngoài thöøa aáy ñeå ra?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-
taùt.
Ñaây laø saùu phaùp Ba-la-maät: Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-
maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät
vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá naøo goïi laø Boá thí ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát ñeå
boá thí caùc sôû höõu trong thaân ngoaøi thaân, cuøng taát caû chuùng sinh
höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì duïng khoâng thaät coù.
Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo goïi laø Trì giôùi ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát, ñeå
töï thöïc haønh möôøi nghieäp laønh vaø cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc haønh, vì
khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø Trì giôùi ba-la-maät cuûa Boà-taùt.
Theá naøo goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát, töï
ñaày ñuû nhaãn nhuïc vaø cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc haønh nhaãn nhuïc, vì
khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo goïi laø Tinh taán ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát,
thöïc haønh naêm phaùp Ba-la-maät kia, sieâng tu khoâng döøng nghæ, cuõng
an laäp chuùng sinh nôi naêm phaùp Ba-la-maät, vì khoâng thaät coù. Ñoù goïi
laø Tinh taán ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo goïi laø Thieàn ñònh ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát, töï
duøng phöông tieän nhaäp vaøo caùc thieàn, chaúng thoï sinh theo thieàn vaø
cuõng daïy ngöôøi khaùc nhaäp caùc thieàn, vì khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø
Thieàn ñònh ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo goïi laø Baùt-nhaã ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñuùng vôùi trí Nhaát thieát,
chaúng chaáp ñaém taát caû phaùp vaø quaùn phaùp taùnh, vì khoâng thaät coù.
Cuõng daïy ngöôøi khaùc chaúng chaáp ñaém taát caû phaùp vaø quaùn phaùp
taùnh, vì khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaây laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ñaïi Boà-taùt laïi coù Ñaïi thöøa, nhö noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi
khoâng, töï töôùng khoâng, caùc phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng, voâ phaùp
khoâng, höõu phaùp khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø noäi khoâng?

Noäi phaùp laø nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù. Xeùt veà nhaõn thì
nhaõn roãng khoâng, cho ñeán xeùt veà yù thì yù roãng khoâng, vì chaúng phaûi
thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø noäi
khoâng.
Theá naøo laø ngoaïi khoâng?
Ngoaïi phaùp laø saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp. Xeùt veà saéc thì
saéc roãng khoâng, cho ñeán xeùt veà phaùp thì phaùp roãng khoâng, vì chaúng
phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø
ngoaïi khoâng.
Theá naøo laø noäi ngoaïi khoâng?
Phaùp noäi ngoaïi laø möôøi hai nhaäp: Saùu nhaäp beân trong laø saùu
Caên vaø saùu nhaäp beân ngoaøi laø saùu traàn. Xeùt veà noäi phaùp thì noäi phaùp
roãng khoâng, xeùt veà ngoaïi phaùp thì ngoaïi phaùp roãng khoâng, vì ñeàu
chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy. Ñoù
goïi laø noäi ngoaïi khoâng.
Theá naøo laø khoâng khoâng?
Khoâng laø taát caû phaùp roãng khoâng. Khoâng naøy cuõng laø roãng
khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö
vaäy, ñoù goïi laø khoâng khoâng.
Theá naøo laø Ñaïi khoâng?
Ñaïi laø noùi möôøi phöông. Xeùt veà phöông Ñoâng thì phöông Ñoâng
roãng khoâng, cho ñeán phöông döôùi thì phöông döôùi roãng khoâng, vì
chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy. Ñoù
goïi laø Ñaïi khoâng.
Theá naøo laø Ñeä nhaát nghóa khoâng?
Ñeä nhaát nghóa laø noùi Nieát-baøn. Xeùt veà Nieát-baøn thì Nieát-baøn
roãng khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh
töï nhö vaäy, ñaây laø Ñeä nhaát nghóa khoâng.
Theá naøo laø höõu vi khoâng?
Phaùp höõu vi laø noùi ba coõi: coõi Duïc, coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc. Xeùt
veà coõi Duïc thì coõi Duïc roãng khoâng, coõi Saéc thì coõi Saéc roãng khoâng,
coõi Voâ saéc thì coõi Voâ saéc roãng khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng
phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø höõu vi khoâng.
Theá naøo laø voâ vi khoâng?
Phaùp voâ vi laø khoâng coù töôùng sinh, khoâng coù töôùng truï, khoâng
coù töôùng dieät. Xeùt veà phaùp voâ vi thì phaùp voâ vi roãng khoâng, vì chaúng
phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy. Ñoù goïi laø
voâ vi khoâng.
Theá naøo laø roát raùo khoâng?
Roát raùo laø noùi caùc phaùp hoaøn toaøn khoâng thaät coù, töùc laø roát raùo
töï nhö vaäy, ñoù goïi laø roát raùo khoâng.
Theá naøo laø voâ thæ khoâng?
Xeùt veà choã khôûi ñaàu cuûa caùc phaùp thì khoâng thaät coù, do chaúng
phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø
voâ thæ khoâng.
Theá naøo laø taùn khoâng?
Taùn laø noùi caùc phaùp baát dieät. Baát dieät naøy cuõng roãng khoâng, do
chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù
goïi laø taùn khoâng.
Theá naøo laø taùnh khoâng?
Hoaëc phaùp taùnh cuûa höõu vi, hoaëc phaùp taùnh cuûa voâ vi, taùnh naøy
chaúng phaûi Thanh vaên, Bích-chi-phaät laøm ra, chaúng phaûi Phaät laøm ra,
cuõng chaúng phaûi ngöôøi khaùc laøm ra. Xeùt veà taùnh naøy thì taùnh naøy
töï nhö vaäy, ñoù goïi laø taùnh khoâng.
Theá naøo laø töï töôùng khoâng?
Noùi theo töï töôùng noùi saéc laø töôùng hö hoaïi, thoï laø töôùng laõnh
thoï, töôûng laø töôùng chaáp, haønh laø töôùng taïo taùc, thöùc laø töôùng bieát.
Töï töôùng cuûa caùc phaùp höõu vi, phaùp voâ vi ñeàu roãng khoâng, vì chaúng
phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø töï
töôùng khoâng.
Theá naøo laø caùc phaùp khoâng?
Caùc phaùp laø noùi naêm aám, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi. Xeùt veà
caùc phaùp naøy thì caùc phaùp naøy roãng khoâng, do chaúng phaûi thöôøng,
www.daitangkinh.org
chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø caùc phaùp khoâng.
Theá naøo laø chaúng theå naém baét khoâng?
Tìm caàu caùc phaùp chaúng theå naém baét naøy laø chaúng theå naém baét
khoâng, do chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö
vaäy, ñoù goïi laø khoâng thaät coù khoâng.
Theá naøo laø voâ phaùp khoâng?
Neáu phaùp khoâng maø coù thì cuõng roãng khoâng, do chaúng phaûi
thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø voâ
phaùp khoâng.
Theá naøo laø höõu phaùp khoâng?
Höõu phaùp laø noùi trong caùc phaùp hoøa hôïp coù töï taùnh töôùng. Höõu
phaùp naøy roãng khoâng, do chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì
sao? Vì taùnh töï nhö vaäy, ñoù goïi laø höõu phaùp khoâng.
Theá naøo laø voâ phaùp höõu phaùp khoâng?
Voâ phaùp trong caùc phaùp vaø höõu phaùp trong caùc phaùp ñeàu roãng
khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö
vaäy, ñoù goïi laø voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù phaùp phaùp töôùng khoâng, voâ phaùp voâ
phaùp töôùng khoâng, töï phaùp töï phaùp töôùng khoâng, tha phaùp tha phaùp
töôùng khoâng.
Theá naøo goïi laø Phaùp phaùp töôùng khoâng?
Phaùp ôû ñaây laø noùi naêm aám. Naêm aám roãng khoâng, ñoù goïi laø
Phaùp phaùp töôùng khoâng.
Theá naøo goïi laø voâ phaùp voâ phaùp töôùng khoâng?
Voâ phaùp ôû ñaây laø noùi phaùp voâ vi, ñoù goïi laø voâ phaùp voâ phaùp
töôùng khoâng.
Theá naøo goïi laø töï phaùp töï phaùp töôùng khoâng?
Xeùt veà caùc phaùp thì töï phaùp roãng khoâng. Roãng khoâng naøy
chaúng phaûi do bieát cuõng chaúng phaûi do thaáy, ñoù goïi laø töï phaùp töï
phaùp töôùng khoâng.
Theá naøo goïi laø Tha phaùp tha phaùp töôùng khoâng?
Hoaëc Phaät ra ñôøi hoaëc Phaät khoâng ra ñôøi, thì phaùp truï, phaùp
töôùng, phaùp vò, phaùp taùnh laø nhö thaät teá. Vöôït quaù cac phaùp khoâng
naøy, ñoù goïi laø tha phaùp tha phaùp töôùng khoâng.
Nhö treân goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø Tam-
muoäi Thuû-laêng-nghieâm, Tam-muoäi Baûo aán, Tam-muoäi Sö töû du hyù,
Tam-muoäi Dieäu nguyeät, Tam-muoäi Nguyeät traøng töôùng, Tam-muoäi
Xuaát chö phaùp, Tam-muoäi Quaùn ñaûnh, Tam-muoäi Taát phaùp taùnh,
Tam-muoäi Taát traøng töôùng, Tam-muoäi Kim cang, Tam-muoäi Nhaäp
phaùp aán, Tam-muoäi Vöông an laäp Tam-muoäi, Tam-muoäi Phoùng
quang, Tam-muoäi Löïc taán, Tam-muoäi Cao xuaát, Tam-muoäi Taát
nhaäp bieän taøi, Tam-muoäi Thích danh töï, Tam-muoäi Quaùn phöông,
Tam-muoäi Ñaø-la-ni, Tam-muoäi Voâ cuoáng, Tam-muoäi Nhieáp chö
phaùp haûi, Tam-muoäi Bieán phuù hö khoâng, Tam-muoäi Kim cang luaân,
Tam-muoäi Baûo ñoaïn, Tam-muoäi Naêng chieáu, Tam-muoäi Baát caàu,
Tam-muoäi Voâ truï, Tam-muoäi Voâ taâm, Tam-muoäi Tònh ñaêng, Tam-
muoäi Voâ bieân minh, Tam-muoäi Naêng taùc minh, Tam-muoäi Phoå
chieáu minh, Tam-muoäi Kieân tònh chö Tam-muoäi, Tam-muoäi Voâ caáu
minh, Tam-muoäi Hoan hyû, Tam-muoäi Ñieån quang, Tam-muoäi Voâ
taän, Tam-muoäi Oai ñöùc, Tam-muoäi Ly taän, Tam-muoäi Baát ñoäng,
Tam-muoäi Baát thoaùi, Tam-muoäi Nhaät ñaêng, Tam-muoäi Nguyeät tònh,
Tam-muoäi Tònh minh, Tam-muoäi Naêng taùc minh, Tam-muoäi Taùc
haønh, Tam-muoäi Tri töôùng, Tam-muoäi Nhö kim cang, Tam-muoäi
Taâm truï, Tam-muoäi Phoå minh, Tam-muoäi An laäp, Tam-muoäi Baûo
tuï, Tam-muoäi Dieäu phaùp aán, Tam-muoäi Phaùp ñaúng, Tam-muoäi
Ñoaïn hyû, Tam-muoäi Ñaùo phaùp ñaûnh, Tam-muoäi Naêng taùn, Tam-
muoäi Phaân bieät chö phaùp cuù, Tam-muoäi Töï ñaúng töôùng, Tam-muoäi
Ly töï, Tam-muoäi Ñoaïn duyeân, Tam-muoäi Baát hoaïi, Tam-muoäi Voâ
Chuûng töôùng, Tam-muoäi Voâ xöù haønh, Tam-muoäi Ly moâng muoäi,
Tam-muoäi Voâ khöù, Tam-muoäi Baát bieán dò, Tam-muoäi Ñoä duyeân,
Tam-muoäi Taäp chö coâng ñöùc, Tam-muoäi Truï voâ taâm, Tam-muoäi
Tònh dieäu hoa, Tam-muoäi Giaùc yù, Tam-muoäi Voâ löôïng bieän, Tam-
muoäi Voâ ñaúng ñaúng, Tam-muoäi Ñoä chö phaùp, Tam-muoäi Phaân bieät
chö phaùp, Tam-muoäi Taùn nghi, Tam-muoäi Voâ xöù, Tam-muoäi Nhaát
trang nghieâm, Tam-muoäi Sinh haønh, Tam-muoäi Nhaát haønh, Tam-
muoäi Baát nhaát haønh, Tam-muoäi Dieäu haønh, Tam-muoäi Ñaït nhaát
www.daitangkinh.org
thieát höõu ñeå taùn, Tam-muoäi Nhaäp danh ngöõ, Tam-muoäi Ly aâm
thanh töï ngöõ, Tam-muoäi Nhieân cöï, Tam-muoäi Tònh töôùng, Tam-
muoäi Phaù töôùng, Tam-muoäi Nhaát thieát chuûng dieäu tuùc, Tam-muoäi
Baát hyû khoå laïc, Tam-muoäi Voâ taän töôùng, Tam-muoäi Ñaø-la-ni, Tam-
muoäi Nhieáp chö taø chaùnh töôùng, Tam-muoäi Dieät taéng aùi, Tam-muoäi
Nghòch thuaän, Tam-muoäi Tònh quang, Tam-muoäi Kieân coá, Tam-
muoäi Maõn nguyeät tònh quang, Tam-muoäi Ñaïi trang nghieâm, Tam-
muoäi Naêng chieáu nhaát thieát theá, Tam-muoäi Ñaúng Tam-muoäi, Tam-
muoäi Nhieáp nhaát thieát höõu traùnh voâ traùnh, Tam-muoäi Baát laïc nhaát
thieát truï xöù, Tam-muoäi Nhö truï ñònh, Tam-muoäi Hoaïi thaân suy,
Tam-muoäi Hoaïi ngöõ nhö hö khoâng, Tam-muoäi Ly tröôùc nhö hö
khoâng baát nhieãm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Thuû-laêng-nghieâm?
Bieát choã haønh cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Thuû-
laêng-nghieâm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baûo aán?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng aán chöùng caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baûo aán.
Theá naøo laø Tam-muoäi Sö töû du hyù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng ñi khaép trong caùc
Tam-muoäi nhö sö töû, ñoù goïi laø Tam-muoäi Sö töû du hyù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Dieäu nguyeät?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng soi saùng caùc Tam-
muoäi nhö maët traêng saùng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Dieäu nguyeät.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nguyeät traøng töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng naém giöõ töôùng cuûa
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nguyeät traøng töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Xuaát chö phaùp?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng sinh ra caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Xuaát chö phaùp.
Theá naøo laø Tam-muoäi Quaùn ñaûnh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng xem thaáy toät ñaûnh
cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Quaùn ñaûnh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taát phaùp taùnh?

Vì an truï trong Tam-muoäi naøy thì chaéc chaén bieát ñöôïc phaùp
taùnh, ñoù goïi laø Tam-muoäi Taát phaùp taùnh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taát traøng töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng naém giöõ côø baùu
cuûa caùc Tam-muoäi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Kim cang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng phaù caùc Tam-muoäi,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Kim cang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaäp phaùp aán?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì nhaäp vaøo caùc phaùp aán, ñoù goïi laø
Tam-muoäi Nhaäp phaùp aán.
Theá naøo laø Tam-muoäi Vöông an laäp Tam-muoäi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì an truï vöõng vaøng trong taát caû
Tam-muoäi nhö baäc Ñeá vöông, ñoù goïi laø Tam-muoäi Vöông an laäp
Tam-muoäi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phoùng quang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng phaùt ra aùnh saùng
chieáu soi caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phoùng quang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Löïc taán?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù theá löïc ñoái vôùi caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Löïc taán.
Theá naøo laø Tam-muoäi Cao xuaát?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù coâng naêng nuoâi lôùn caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Cao xuaát.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taát nhaäp bieän taøi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng bieän thuyeát caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Taát nhaäp bieän taøi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Thích danh töï?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng giaûi thích danh töï
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Thích danh töï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Quaùn phöông?
www.daitangkinh.org
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng quaùn saùt phöông
höôùng caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Quaùn phöông.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñaø-la-ni aán?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng naém giöõ caùc Tam-
muoäi aán, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñaø-la-ni aán.
Theá naøo laø Tam-muoäi Khoâng doái traù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì khoâng doái traù ñoái vôùi caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi khoâng doái traù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhieáp chö phaùp haûi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng gom laáy caùc Tam-
muoäi nhieàu nhö soá gioït nöôùc bieån, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhieáp caùc
phaùp haûi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Bieán phuù hö khoâng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì bao truøm caùc Tam-muoäi nhö hö
khoâng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Bieán phuù hö khoâng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Kim cang luaân?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng naém giöõ caùc phaàn
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Kim cang luaân.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baûo ñoaïn?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng döùt tröø caáu baån
phieàn naõo cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baûo ñoaïn.
Theá naøo laø Tam-muoäi Naêng chieáu?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng duøng aùnh saùng soi
roõ caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Naêng chieáu.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát caàu?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì khoâng coù phaùp ñeå caàu, ñoù goïi laø
Tam-muoäi Baát caàu.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ truï?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy taát caû phaùp truï, ñoù
goïi laø Tam-muoäi Voâ truï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ taâm?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì taâm vaø taâm sôû chaúng hieän haønh,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ taâm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tònh ñaêng?

An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc Tam-muoäi chieáu
saùng nhö ñeøn, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tònh ñaêng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ bieân minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laøm aùnh saùng voâ bieân cho caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ bieân minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Naêng taùc minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì lieàn coù khaû naêng laøm saùng cho
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Naêng taùc minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phoå chieáu minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng chieáu soi caùc moân
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phoå chieáu minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Kieân tònh chö Tam-muoäi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng laøm cho töôùng cuûa
caùc Tam-muoäi beàn chaéc trong saïch, ñoù goïi laø Tam-muoäi Kieân tònh
chö Tam-muoäi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ caáu minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng tröø caáu nhô cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ caáu minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Hoan hyû?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laõnh thoï söï vui möøng cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Hoan hyû.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñieän quang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chieáu suoát caùc Tam-muoäi Nhö
aùnh ñieän, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñieän quang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ taän?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc Tam-muoäi chaúng
thaáy cuøng taän, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ taän.
Theá naøo laø Tam-muoäi Oai ñöùc?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù oai ñöùc chieáu roõ caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Oai ñöùc.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ly taän?
www.daitangkinh.org
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi cuøng
taän, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ly taän.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát ñoäng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laøm cho caùc Tam-muoäi chaúng
ñoäng, chaúng lay, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát ñoäng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát thoaùi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì seõ chaúng bò lui maát caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát thoaùi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaät ñaêng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì phaùt ra aùnh saùng chieáu soi caùc
Tam-muoäi moân, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhaät ñaêng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nguyeät tònh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì döùt tröø söï toái taêm cuûa caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nguyeät tònh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tònh minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy, ñoái vôùi caùc Tam-muoäi ñöôïc boán
Trí voâ ngaïi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tònh minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Naêng taùc minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc moân Tam-muoäi coù
khaû naêng laøm saùng toû, ñoù goïi laø Tam-muoäi Naêng taùc minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taùc haønh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laøm cho caùc Tam-muoäi coù söï
taïo taùc, ñoù goïi laø Tam-muoäi taùc haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tri töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy khi thaáy caùc Tam-muoäi lieàn bieát
töôùng cuûa caùc Tam-muoäi aáy, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tri töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhö kim cang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng quaùn saùt thaáu suoát
caùc phaùp, nhöng chaúng thaáy coù thaáu suoát, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhö
kim cang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taâm truï?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì taâm chaúng ñoäng, chaúng chuyeån,
chaúng naõo, cuõng chaúng nghó raèng mình coù taâm naøy, ñoù goïi laø Tam-
muoäi Taâm truï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phoå minh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì thaáy heát aùnh saùng cuûa caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phoå minh.
Theá naøo laø Tam-muoäi An laäp?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc Tam-muoäi an laäp
chaúng ñoäng, ñoù goïi laø Tam-muoäi An laäp.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baûo tuï?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì thaáy khaép caùc Tam-muoäi nhö
thaáy ñoáng chaâu baùu, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baûo tuï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Dieäu phaùp aán?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì aán chöùng ñöôïc caùc Tam-muoäi,
vì duøng voâ aán ñeå aán, ñoù goïi laø Tam-muoäi Dieäu phaùp aán.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phaùp ñaúng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì quaùn saùt caùc phaùp bình ñaúng,
khoâng phaùp naøo chaúng bình ñaúng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phaùp ñaúng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñoaïn hyû?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì döùt söï vui möøng ñoái vôùi taát caû
phaùp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñoaïn hyû.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñaùo phaùp ñaûnh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì dieät caùc phaùp toái taêm, cuõng ôû
treân caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñaùo phaùp ñaûnh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Naêng taùn?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù coâng naêng phaù tan caùc phaùp,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Naêng taùn.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phaân bieät chö phaùp cuù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì phaân bieät caùc caâu phaùp cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phaân bieät chö phaùp cuù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Töï ñaúng töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñöôïc chöõ bình ñaúng cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Töï ñaúng töôùng.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Tam-muoäi Ly töï?

An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc Tam-muoäi duø moät
chöõ cuõng khoâng thaáy, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ly töï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñoaïn duyeân?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì döùt duyeân ñoái vôùi caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñoaïn duyeân.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát hoaïi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc phaùp thay ñoåi,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát hoaïi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ chuûng töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc phaùp coù nhieàu
loaïi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ chuûng töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ xöù haønh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy söï hoaït ñoäng cuûa
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ xöù haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ly moâng muoäi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì lìa boû söï toái taêm saâu kín cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ly moâng muoäi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ khöù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy töôùng ñi cuûa taát caû
Tam-muoäi, ñaâu goïi laø Tam-muoäi Voâ khöù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát bieán dò?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy töôùng thay ñoåi cuûa
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát bieán dò.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñoä duyeân?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì vöôït qua caûnh giôùi duyeân khôûi
cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñoä duyeân.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taäp chö coâng ñöùc?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chöùa nhoùm coâng ñöùc cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Taäp chö coâng ñöùc.
Theá naøo laø Tam-muoäi Truï voâ taâm?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc Tam-muoäi, taâm
khoâng bò xaâm nhaäp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Truï voâ taâm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tònh dieäu hoa?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laøm cho caùc Tam-muoäi ñöôïc
nhö hoa xinh ñeïp thôm tho, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tònh dieäu hoa.
Theá naøo laø Tam-muoäi Giaùc yù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñöôïc baûy Giaùc phaàn trong caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Giaùc yù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ löôïng bieän?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñoái vôùi caùc phaùp ñöôïc taøi bieän
luaän voâ löôïng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ löôïng bieän.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ ñaúng ñaúng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñöôïc töôùng khoâng gì saùnh baèng
ñoái vôùi caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ ñaúng ñaúng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñoä caùc phaùp?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì vöôït qua ba coõi, ñoù goïi laø Tam-
muoäi Ñoä caùc phaùp.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phaân bieät caùc phaùp?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì phaân bieät thaáy caùc Tam-muoäi
vaø caùc phaùp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phaân bieät caùc phaùp.
Theá naøo laø Tam-muoäi Taùn nghi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì laøm tieâu tan söï nghi ngôø ñoái vôùi
caùc phaùp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Taùn nghi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ truï xöù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy choã truï cuûa caùc
phaùp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ truï xöù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaát trang nghieâm?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì hoaøn toaøn chaúng thaáy caùc phaùp
coù hai töôùng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhaát trang nghieâm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Sinh haønh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc haønh sinh khôûi,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Sinh haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaát haønh?
www.daitangkinh.org
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi ôû bôø
naøy, bôø kia, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhaát haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát nhaát haønh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi laø
moät töôùng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát nhaát haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Dieäu haønh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi laø hai
töôùng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Dieäu haønh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñaït nhaát thieát höõu ñeå taùn?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì nhaäp vaøo taát caû coõi, taát caû Tam-
muoäi, trí tueä thoâng ñaït cuõng khoâng coù söï thoâng ñaït, ñoù goïi laø Tam-
muoäi Ñaït nhaát thieát höõu ñeå taùn.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaäp danh ngöõ?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì nhaäp vaøo teân goïi cuûa taát caû
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhaäp danh ngöõ.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ly aâm thanh töï ngöõ?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy aâm thanh, vaên töï,
ngoân ngöõ cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ly aâm thanh töï
ngöõ.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhieân cöï?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì oai ñöùc chieáu saùng nhö ngoïn
ñuoác, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhieân cöï.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tònh töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì döùt saïch töôùng caùc Tam-muoäi,
ñoù goïi laø Tam-muoäi Tònh töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Phaù töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy töôùng cuûa caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Phaù töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhaát thieát chuûng dieäu tuùc?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì taát caû caùc thöù Tam-muoäi ñeàu
ñaày ñuû, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhaát thieát chuûng dieäu tuùc.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát hyû khoå laïc?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi khoå
laïc, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát hyû khoå laïc.

Theá naøo laø Tam-muoäi Voâ taän töôùng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi coù
taän cuøng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Voâ taän töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñaø-la-ni?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng giöõ gìn caùc Tam-
muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñaø-la-ni.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhieáp chö taø chaùnh töôùng?
thaáy töôùng taø chaùnh, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhieáp chö taø chaùnh töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Dieät taéng aùi?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì khoâng thaáy söï öa gheùt cuûa caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Dieät taéng aùi.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nghòch thuaän?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy söï nghòch thuaän cuûa
caùc phaùp, cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nghòch thuaän.
Theá naøo laø Tam-muoäi Tònh quang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy söï caáu nhô cuûa aùnh
sang cuûa caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tònh quang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Kieân coá?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy caùc Tam-muoäi
chaúng vöõng chaéc, ñoù goïi laø Tam-muoäi Kieân coá.
Theá naøo laø Tam-muoäi Maõn nguyeät tònh quang?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì caùc Tam-muoäi vieân maõn nhö
maët traêng ñeâm raèm, ñoù goïi laø Tam-muoäi Maõn nguyeät tònh quang.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ñaïi trang nghieâm?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì ñaïi trang nghieâm thaønh töïu caùc
Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Ñaïi trang nghieâm.
Theá naøo laø Tam-muoäi Naêng chieáu nhaát thieát theá?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì coù coâng naêng soi chieáu caùc
Tam-muoäi vaø taát caû phaùp, ñoù goïi laø Tam-muoäi Naêng chieáu nhaát thieát
theá.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Tam-muoäi Tam-muoäi ñaúng?

thaáy töôùng ñònh, töôùng loaïn, ñoù goïi laø Tam-muoäi Tam-muoäi ñaúng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhieáp nhaát thieát höõu traùnh voâ traùnh?
An truï trong Tam-muoäi naøy laøm cho caùc Tam-muoäi chaúng phaân
bieät coù kia ñaây, khoâng kia ñaây, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhieáp nhaát thieát
höõu traùnh voâ traùnh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Baát laïc nhaát thieát truï xöù?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy choã nöông töïa cuûa
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Baát laïc nhaát thieát truï xöù.
Theá naøo laø Tam-muoäi Nhö truï ñònh?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng vöôït quaù töôùng nhö cuûa
caùc Tam-muoäi, ñoù goïi laø Tam-muoäi Nhö truï ñònh.
Theá naøo laø Tam-muoäi Hoaïi thaân suy?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy thaân töôùng, ñoù goïi laø
Tam-muoäi Hoaïi thaân suy.
Theá naøo laø Tam-muoäi Hoaïi ngöõ nhö hö khoâng?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì chaúng thaáy ngöõ nghieäp cuûa caùc
Tam-muoäi nhö hö khoâng, ñoù goïi laø Tam-muoäi Hoaïi ngöõ nhö hö
khoâng.
Theá naøo laø Tam-muoäi Ly tröôùc nhö hö khoâng baát nhieãm?
An truï trong Tam-muoäi naøy thì thaáy caùc Tam-muoäi Nhö hö
khoâng voâ ngaïi, cuõng chaúng nhieãm Tam-muoäi naøy, ñoù goïi laø Tam-
muoäi Ly tröôùc nhö hö khoâng baát nhieãm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Μ
Phaåm 19: QUAÛNG THÖØA

–Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt chính laø boán Nieäm xöù, boán Nieäm xöù
goàm:
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi beân trong thaân, quaùn saùt
thaân mình, cuõng khoâng coù thaân giaùc, vì khoâng thaät coù. Ñoái vôùi beân
ngoaøi thaân, quaùn saùt thaân mình, cuõng khoâng coù thaân giaùc, vì khoâng
thaät coù. ñoái vôùi trong vaø ngoaøi thaân, quaùn saùt thaân mình, cuõng khoâng
coù thaân giaùc, vì khoâng thaät coù. Ñaïi Boà-taùt quaùn thaân, sieâng naêng tinh
taán nhaát taâm döùt tröø söï tham öu cuûa theá gian.
Ñoái vôùi thoï, taâm, phaùp beân trong; thoï, taâm, phaùp beân ngoaøi,
thoï, taâm, phaùp caû trong laãn ngoaøi, Ñaïi Boà-taùt ñeàu theo thoï, taâm,
phaùp quaùn saùt, cuõng khoâng coù thoï giaùc, taâm giaùc, phaùp giaùc, vì
khoâng thaät coù, sieâng tinh taán nhaát taâm tröø söï tham öu cuûa theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi beân trong thaân
quaùn saùt thaân mình?
Luùc Ñaïi Boà-taùt ñi thì bieát laø ñi, luùc ñöùng thì bieát laø ñöùng, luùc
ngoài thì bieát laø ngoài, luùc naèm thì bieát laø naèm. Thaân haønh ñoäng theá
naøo thì bieát ñuùng nhö vaäy. Ñaây laø ñoái vôùi beân trong thaân, Ñaïi Boà-taùt
quaùn saùt thaân mình, sieâng naêng tinh taán, nhaát taâm döùt tröø söï tham öu
cuûa theá gian, vì khoâng thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt luùc ñeán, luùc ñi, luùc nhìn ngoù, co duoãi, cuùi ngöûa, luùc
ñaép y, oâm baùt, luùc aên uoáng, luùc naèm nghæ, nguû, thöùc, ngoài, ñöùng, noùi,
nín, luùc nhaäp thieàn, xuaát tònh cuõng thöôøng nhaát taâm. Ñaây laø ñoái vôùi
beân trong thaân, Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt thaân mình luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, vì khoâng thaät coù.
Luùc quaùn saùt thaân mình ñoái vôùi beân trong thaân, Ñaïi Boà-taùt
nhaát taâm nieäm, luùc thôû vaøo bieát laø thôû vaøo, luùc thôû ra bieát laø thôû ra,
luùc thôû vaøo daøi thì bieát laø thôû vaøo daøi, luùc thôû ra daøi thì bieát laø thôû
ra daøi, luùc thôû vaøo ngaén thì bieát laø thôû vaøo ngaén, luùc thôû ra ngaén thì
bieát laø thôû ra naén. Ñaây laø beân trong thaân Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt thaân
www.daitangkinh.org
mình, sieâng naêng tinh taán nhaát taâm döùt tröø söï tham öu cuûa theá gian,
vì khoâng thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt thaân boán ñaïi nghó raèng trong thaân theå coù
ñòa ñaïi, thuûy ñaïi, hoûa ñaïi, phong ñaïi.
Ví nhö ngöôøi gieát moå duøng dao beùn gieát boø, chia laøm boán phaàn,
roài ñöùng hoaëc ngoài, quaùn saùt boán phaàn thòt boø naøy.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät quaùn saùt thaân theå boán ñaïi: ñòa ñaïi, thuûy ñaïi, hoûa ñaïi, phong
ñaïi. Ñaây laø beân trong thaân, Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt thaân mình, vì
Ñaïi Boà-taùt laïi quaùn saùt thaân theå töø ñænh ñaàu ñeán chaân, da moûng
bao boïc, nhieàu thöù baát tònh daãy ñaày trong thaân, nghó raèng thaân theå coù
toùc, loâng, moùng, raêng, da moûng, da daày, gaân, thòt, xöông, tuûy, tim,
gan, phoåi, tyø, caät, maät, ruoät non, ruoät giaø, daï daøy, baøng quang, phaân,
daõi, moà hoâi, caùu gheùt, nöôùc maét, nöôùc muõi, nöôùc mieáng, maùu, muû,
ñaøm nhôùt, naõo oùc.
Ví nhö trong kho cuûa ngöôøi laøm ruoäng chöùa laãn loän ñaày caùc thöù
luùa, neáp, meø, ñaäu, baép. Ngöôøi coù maét saùng môû kho lieàn thaáy roõ laø
luùa, laø neáp, laø meø, laø ñaäu, laø baép.
Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt trong thaân töø ñaàu ñeán chaân thaáy roõ töøng chi
tieát baát tònh, sieâng naêng tinh taán, nhaát taâm döùt tröø söï tham öu cuûa theá
gian, vì khoâng thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt neáu thaáy thaân ngöôøi cheát ñaõ traûi qua moät ngaøy, hai
ngaøy ñeán naêm ngaøy, xanh öù sình tröông, maùu nöôùc ræ chaûy, töï nghó
raèng thaân ta ñaây roài cuõng seõ nhö vaäy, chaúng theå thoaùt khoûi nhö theá
aáy. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt beân trong thaân, quaùn saùt thaân mình, sieâng
naêng tinh taán nhaát taâm döùt tröø söï tham öu cuûa theá gian, vì khoâng
thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt neáu thaáy thaân ngöôøi cheát bò vaát boû ñaõ saùu ngaøy, baûy
ngaøy, bò choàn, choù, soùi, quaï, keân keân xeù aên, töï nghó raèng thaân ta roài
cuõng seõ nhö vaäy, chaúng theå thoaùt khoûi theá. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi
beân trong thaân, quaùn saùt thaân mình, sieâng naêng tinh taán nhaát taâm döùt
tröø söï tham öu cuûa theá gian, vì khoâng thaät coù vaäy.
Ñaïi Boà-taùt neáu thaáy thaân ngöôøi cheát bò vaát boû, caàm thuù xeù aên,
vung vaõi hoâi thoái baát tònh, töï nghó raèng thaân ta roài cuõng seõ nhö vaäy,
chaúng theå thoaùt khoûi nhö theá.
Neáu thaáy thaân ngöôøi cheát bò vaát boû, da thòt ñaõ tan, loä baøy gaân
xöông raøng ròt nhau, Ñaïi Boà-taùt töï nghó raèng thaân ta roài cuõng seõ nhö
vaäy, chaúng theå thoaùt khoûi nhö theá.
Neáu thaáy thaân ngöôøi cheát bò vaát boû, xöông coát raõ rôøi treân ñaát,
Ñaïi Boà-taùt töï nghó raèng thaân ta roài cuõng gioáng nhö vaäy, chaúng theå
thoaùt khoûi nhö theá.
Neáu thaáy thaân ngöôøi cheát bò vaát boû, xöông coát vung vaõi döôùi
ñaát, xöông chaân choã naøy, xöông ñaàu choã noï, moãi loùng, moãi ñoát ñeàu
khaùc choã, Ñaïi Boà-taùt töï nghó raèng thaân ta roài cuõng seõ nhö vaäy, chaúng
theå thoaùt khoûi nhö theá.
Neáu thaáy xöông khoâ bò boû laâu ngaøy, gioù thoåi, naéng chieáu, maøu
traéng nhö voû oác, Ñaïi Boà-taùt töï nghó raèng thaân ta roài cuõng seõ nhö
vaäy, chaúng theå thoaùt khoûi nhö theá.
Neáu thaáy xöông khoâ bò boû döôùi ñaát laâu ngaøy muïc raõ naùt baáy laãn
loän vôùi ñaát, Ñaïi Boà-taùt töï nghó raèng thaân ta roài cuõng seõ nhö vaäy,
chaúng theå thoaùt khoûi nhö theá. Thaân Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt thaân mình
beân trong thaân sieâng naêng tinh taán nhaát döùt taâm tröø söï tham öu cuûa
theá gian, vì khoâng thaät coù.
Nhö quaùn saùt beân trong thaân, ñoái vôùi beân ngoaøi thaân vaø beân
trong laãn ngoaøi thaân, cuõng quaùn saùt thaân mình nhö vaäy.
Cuõng phaûi y theo nhö treân ñaây maø giaûng giaûi chi tieát veà Thoï
nieäm xöù, Taâm nieäm xöù vaø Phaùp nieäm xöù.
Ñaây goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, chính laø boán
Chaùnh caàn, boán Chaùnh caàn goàm:
1. Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi nhöõng phaùp aùc baát thieän chöa phaùt sinh, vì
laøm cho phaùp aùc chaúng sinh neân muoán coù taâm sieâng naêng tinh taán maø
nhaát taâm haønh ñaïo.
2. Ñoái vôùi phaùp aùc baát thieän ñaõ phaùt sinh, vì muoán döùt tröø neân
muoán coù taâm sieâng naêng tinh taán maø nhaát taâm haønh ñaïo.
3. Ñoái vôùi phaùp thieän chöa phaùt sinh, vì muoán phaùt sinh neân
www.daitangkinh.org
muoán coù taâm sieâng naêng tinh taán maø nhieáp taâm haønh ñaïo.
4. Ñoái vôùi phaùp laønh ñaõ phaùt sinh, vì laøm cho coøn maõi ñeå tu taäp
ñöôïc ñaày ñuû roäng lôùn neân muoán coù taâm sieâng naêng tinh taán maø thu
nhieáp taâm ñeå haønh ñaïo, vì khoâng thaät coù.
Ñaây goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø boán phaàn
Nhö yù, boán phaàn Nhö yù goàm:
1. Ñaïi Boà-taùt vì söï mong muoán quyeát ñònh haïnh thaønh töïu maø
tu phaàn Nhö yù.
2. Vì söï nhaát taâm quyeát ñònh haïnh thaønh töïu maø tu phaàn Nhö yù.
3. Vì söï tinh taán quyeát ñònh haïnh thaønh töïu maø tu phaàn Nhö yù.
4. Vì söï tö duy quyeát ñònh haïnh thaønh töïu maø tu phaàn Nhö yù.
Ñaây laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø naêm Caên,
naêm Caên goàm:
Tín caên, Tinh taán caên, Nieäm caên, Ñònh caên, Tueä caên. Ñaây laø
Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø naêm Löïc, naêm Löïc goàm
coù.
Tín löïc, tinh taán löïc, nieäm löïc, ñònh löïc, tueä löïc, ñaây laø Ñaïi
thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø baûy Giaùc phaàn, baûy Giaùc
phaàn goàm: Ñaïi Boà-taùt tu phaàn giaùc Nieäm, phaàn giaùc, phaàn giaùc Tinh
taán, phaàn giaùc Hyû, phaàn giaùc Tröø, phaàn giaùc Ñònh, phaàn giaùc Xaû,
nöông vaøo söï xa lìa, nôi khoâng nhieãm, höôùng ñeán Nieát-baøn. Ñoù goïi
laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù taùm phaàn Thaùnh ñaïo laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, taùm
phaàn Thaùnh ñaïo ñoù goàm: Chaùnh kieán, Chaùnh tö duy, Chaùnh ngöõ,
Chaùnh nghieäp, Chaùnh maïng, Chaùnh tinh taán, Chaùnh nieäm vaø Chaùnh
ñònh. Ñoù goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù ba moân Tam-muoäi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ba moân Tam-muoäi laø: Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng
vaø Tam-muoäi Voâ taùc.
Tam-muoäi khoâng laø noùi caùc phaùp töï töôùng roãng khoâng, ñoù goïi
laø giaûi thoaùt moân Khoâng.
Tam-muoäi Voâ töôùng laø noùi dieät hoaïi caùc phaùp töôùng, khoâng
nghó, khoâng nhôù, ñoù goïi laø giaûi thoaùt moân Voâ töôùng.
Tam-muoäi Voâ taùc laø noùi ñoái vôùi caùc phaùp khoâng mong caàu taïo
taùc, ñoù goïi laø giaûi thoaùt moân Voâ taùc.
Ba moân naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, chính laø Khoå trí, Taäp trí, Dieät
trí, Ñaïo trí, Taän trí, Voâ sinh trí, Phaùp trí, Tyû trí, Theá trí, Tha taâm trí
vaø Nhö thaät trí.
Theá naøo laø Khoå trí? Bieát khoå chaúng sinh, ñoù goïi laø Khoå trí.
Theá naøo laø Taäp trí? Bieát taäp phaûi döùt, ñoù goïi laø Taäp trí.
Theá naøo laø Dieät trí? Bieát khoå dieät, ñoù goïi laø Dieät trí.
Theá naøo laø Ñaïo trí? Bieát taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ñoù goïi laø Ñaïo
trí.
Theá naøo laø Taän trí? Bieát tham, saân, si dieät taän, ñoù goïi laø Taän
trí.
Theá naøo laø Voâ sinh trí? Bieát khoâng coøn sinh trong caùc coõi höõu
laäu, ñoù goïi laø Voâ sinh trí.
Theá naøo laø Phaùp trí? Bieát caên baûn cuûa naêm aám, ñoù goïi laø Phaùp
trí.
Theá naøo laø Tyû trí? Bieát nhaõn voâ thöôøng cho ñeán bieát caùc thoï do
yù xuùc laøm duyeân sinh ra laø voâ thöôøng, ñoù goïi laø Tyû trí.
Theá naøo laø Theá trí? Bieát nhaân duyeân danh töï, ñoù goïi laø Theá trí.
Theá naøo laø Tha taâm trí? Bieát taâm nieäm cuûa caùc chuùng sinh
khaùc, ñoù goïi laø Tha taâm trí.
Theá naøo laø Nhö thaät trí? Bieát Nhaát thieát chuûng trí cuûa chö Phaät,
ñoù goïi laø Nhö thaät trí.
Möôøi moät trí naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt vì khoâng thaät coù.
Laïi coù ba caên laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ba caên aáy goàm: Caên vò tri duïc tri, Caên tri vaø Caên trí giaû.
1. Tín caên, Tinh taán caên, Nieäm caên, Ñònh caên vaø Tueä caên, naêm
Caên cuûa haøng Höõu hoïc chöa ñaéc quaû, ñoù goïi laø Caên vò tri duïc tri.
www.daitangkinh.org
2. Naêm Caên cuûa haøng Höõu hoïc ñaõ ñaéc quaû, ñoù goïi laø Tri caên.
3. Naêm Caên cuûa baäc Voâ hoïc, hoaëc A-la-haùn, Bích-chi-phaät,
hoaëc chö Phaät, ñoù goïi laø Caên trí giaû.
Ba caên naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt vì khoâng thaät coù.
Laïi coù ba Tam-muoäi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt. Ba Tam-muoäi
aáy goàm: Tam-muoäi Höõu giaùc höõu quaùn, Tam-muoäi Voâ giaùc höõu quaùn
vaø Tam-muoäi Voâ giaùc voâ quaùn.
1. Rôøi nhöõng duïc nhieãm vaø rôøi caùc phaùp aùc baát thieän coù giaùc,
coù quaùn, rôøi duïc nhieãm phaùt sinh hyû laïc nhaäp vaøo Thieàn thöù nhaát, ñoù
goïi laø Tam-muoäi höõu giaùc höõu quaùn.
2. Chaëng giöõa cuûa Thieàn thöù nhaát vaø Thieàn thöù hai, ñoù goïi laø
Tam-muoäi Voâ giaùc höõu quaùn.
3. Töø Thieàn thöù hai ñeán Phi höõu töôûng phi voâ töôûng ñònh, ñoù
goïi laø Tam-muoäi Voâ giaùc voâ quaùn.
Ba Tam-muoäi naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät
coù.
Laïi coù möôøi nieäm laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Möôøi nieäm aáy laø: Nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, nieäm
giôùi, nieäm xaû, nieäm thieân, nieäm thieän, nieäm hôi thôû ra vaøo, nieäm
thaân vaø nieäm cheát.
Möôøi chaùnh nieäm naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät
coù.
Laïi coù boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán ñònh Voâ saéc, taùm
Boäi xaû vaø chín Ñònh thöù ñeä laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng
thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø möôøi Löïc.
Möôøi Löïc aáy laø:
1. Phaät bieát nhö thaät caùc töôùng choã ñuùng, choã khoâng ñuùng cuûa
taát caû phaùp.
2. Phaät bieát nhö thaät nhöõng nghieäp, nhöõng phaùp laõnh thoï cuûa
chuùng sinh khaùc, bieát choã taïo nghieäp, bieát nhaân duyeân, bieát quaû baùo
cuûa chuùng sinh khaùc.
3. Phaät bieát nhö thaät caùc töôùng caáu tònh khaùc nhau cuûa caùc
thieàn giaûi thoaùt, caùc Tam-muoäi vaø caùc ñònh.

4. Phaät bieát nhö thaät caùc töôùng caên taùnh thöôïng, haï cuûa chuùng
sinh khaùc.
5. Phaät bieát nhö thaät caùc thöù duïc giaûi cuûa chuùng sinh khaùc.
6. Phaät bieát nhö thaät voâ soá taùnh loaïi khaùc nhau cuûa theá gian.
7. Phaät thaáy bieát nhö thaät choã ñeán cuûa taát caû ñaïo haïnh.
8. Phaät nhö thaät bieát tuùc maïng cuûa mình vaø cuûa chuùng sinh
khaùc töø moät ñôøi ñeán voâ löôïng ñôøi trong voâ löôïng kieáp coù töôùng nhö
vaäy, coù nhaân duyeân nhö vaäy.
9. Phaät coù Thieân nhaõn thanh tònh hôn caùc vò trôøi, bieát nhö thaät
chuùng sinh cheát ñaây sinh kia, hoaëc ñöôøng laønh hoaëc ñöôøng aùc.
10. Phaät bieát nhö thaät caùc laäu heát neân taâm voâ laäu giaûi thoaùt, tueä
voâ laäu giaûi thoaùt, trong phaùp hieän taïi töï chöùng bieát nhaäp vaøo phaùp
aáy, nghóa laø chöùng bieát nhö thaät ta ñaõ heát sinh töû, ñaõ thaønh phaïm
haïnh, töø ñôøi naøy chaúng coøn thaáy coù ñôøi sau nöõa.
Möôøi Trí löïc naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø boán Voâ sôû uùy, boán Voâ sôû
yù goàm:
1. Phaät noùi lôøi thaønh thaät raèng ta laø Baäc Nhaát Thieát Chaùnh
Trí. Ñoái vôùi nhöõng ñieàu nhö thaät gaïn hoûi veà caùc phaùp cuûa taát caû ñaïi
chuùng, Phaät töï thaáy khoâng coù maûy may e sôï. Vì theá neân Phaät raát
ñöôïc an oån, ñöôïc voâ sôû uùy, an truï, ngoâi Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi
chuùng caát tieáng sö töû roáng, chuyeån phaùp luaân thanh tònh maø taát caû
haøng Sa-moân, Baø-la-moân, Thieân vöông, Phaïm vöông, Ma vöông,
cuøng chuùng sinh khaùc ñeàu khoâng theå xoay ñöôïc, ñaây laø voâ sôû uùy
thöù nhaát.
2. Phaät noùi lôøi thaønh thaät raèng ta laø baäc maø taát caû laäu ñaõ döùt
tröø saïch heát. Ñoái vôùi lìa gaïn hoûi nhö thaät veà döùt tröø phieàn naõo höõu
laäu cuûa taát caû ñaïi chuùng, Phaät töï thaáy khoâng coù maûy may e sôï. Vì
theá neân Phaät raát ñöôïc an oån, ñöôïc voâ sôû uùy, an truï treân ngoâi Thaùnh
chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát tieáng nhö sö töû roáng chuyeån phaùp luaân
thanh tònh maø taát caû trôøi, ngöôøi vaø chuùng sinh khaùc khoâng chuyeån
ñöôïc. Ñaây laø voâ sôû uùy thöù hai.
www.daitangkinh.org
3. Phaät noùi lôøi thaønh thaät raèng ñaây laø nhöõng phaùp chöôùng ngaïi
chaùnh ñaïo giaûi thoaùt. Ñoái vôùi nhöõng lôøi gaïn hoûi nhö thaät veà phaùp
chöôùng ñaïo naøy cuûa taát caû ñaïi chuùng, Phaät töï thaáy khoâng coù maûy
may e sôï. Vì theá neân Phaät raát ñöôïc an oån, ñöôïc voâ sôû uùy, an truï baäc
Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát tieáng nhö sö töû roáng chuyeån phaùp
luaân thanh tònh maø taát caû trôøi, ngöôøi vaø cuøng chuùng sinh khaùc ñeàu
khoâng chuyeån ñöôïc. Ñaây laø voâ sôû uùy thöù ba.
4. Phaät noùi lôøi thaønh thaät raèng caùc Thaùnh ñaïo maø ta ñaõ daïy chaéc
chaén giuùp ra khoûi theá gian, theo ñaây thöïc haønh thì seõ heát khoå. Ñoái vôùi
nhöõng lôøi gaïn hoûi nhö thaät veà Thaùnh ñaïo naøy cuûa taát caû ñaïi chuùng,
Phaät töï thaáy khoâng coù maûy may e sôï. Vì theá neân Phaät raát ñöôïc an oån,
ñöôïc voâ sôû uùy, an truï baäc Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát tieáng nhö
sö töû roáng chuyeån phaùp luaân thanh tònh maø taát caû trôøi, ngöôøi vaø chuùng
sinh khaùc ñeàu khoâng xoay ñöôïc. Ñaây laø voâ sôû uùy thöù tö.
Boán Voâ sôû uùy naøy laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø boán Trí voâ ngaïi.
Boán trí aáy laø: Trí Phaùp voâ ngaïi, trí Nghóa voâ ngaïi, trí Töø voâ
ngaïi vaø trí Nhaïo thuyeát voâ ngaïi. Ñaây laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt vì
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt ñoù laø möôøi taùm phaùp Baát coäng,
möôøi taùm phaùp aáy goàm:
1. Thaân chö Phaät khoâng loãi.
2. mieäng chö Phaät khoâng loãi.
3. YÙ nieäm cuûa chö Phaät khoâng loãi.
4. Chö Phaät khoâng coù dò töôùng.
5. Chö Phaät khoâng coù taâm baát ñònh.
6. Chö Phaät khoâng coù taâm chaúng bieát neân xaû.
7. Nguyeän duïc khoâng dieät.
8. Tinh taán khoâng dieät.
9. Chaùnh nieäm khoâng dieät.
10. Tueä khoâng dieät.
11. Giaûi thoaùt khoâng dieät.
12. Giaûi thoaùt tri kieán khoâng dieät.
13. Taát caû thaân nghieäp cuûa Phaät ñeàu thöïc haønh theo trí tueä.
14. Taát caû khaåu nghieäp ñeàu thöïc haønh theo trí tueä.
15. Taát caû yù nghieäp ñeàu thöïc haønh theo trí tueä.
16. Trí tueä cuûa Phaät thaáy bieát quaù khöù khoâng ngaïi, khoâng
chöôùng.
17. Trí tueä thaáy bieát thuôû vò lai khoâng ngaïi, khoâng chöôùng.
18. Trí tueä thaáy bieát hieän taïi khoâng ngaïi, khoâng chöôùng.
Ñaây laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñoù laø caùc chöõ nhaäp moân cuûa
caùc vaên töï, caùc ngoân ngöõ.
Caùc chöõ nhaäp moân cuûa caùc vaên töï, ngoân ngöõ aáy laø:
Moân chöõ A, vì taát caû phaùp töø ñaàu voán laø khoâng sinh.
Moân chöõ La, vì taát caû phaùp lìa caáu.
Moân chöõ Ba, vì taát caû phaùp Ñeä nhaát nghóa vaäy.
Moân chöõ Giaù, taát caû phaùp hoaøn toaøn khoâng thaät coù, vì taát caû
phaùp baát dieät, baát sinh.
Moân chöõ Na, vì taát caû phaùp lìa danh töôùng khoâng ñöôïc, khoâng
maát.
Moân chöõ Laõ, vì taát caû phaùp thoaùt khoûi theá gian, cuõng laø vì nhaân
duyeân thuoäc chi aùi ñaõ döùt dieät.
Moân chöõ Ñaø, vì taát caû phaùp taâm thieän phaùt sinh, cuõng laø töôùng
xaû thí.
Moân chöõ Baø, vì caùc phaùp baø töï rôøi lìa.
Moân chöõ Ñoà vì caùc phaùp ñoà töï thanh tònh.
Moân chöõ Sa, vì caùc phaùp taùnh töï taïi thanh tònh.
Moân chöõ Hoøa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, döùt baët ngöõ ngoân.
Moân chöõ Ña, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, nhö töôùng baát ñoäng.
Moân chöõ Daï, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, nhö thaät baát sinh.
Moân chöõ Tra, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chieát phuïc khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ca, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, taùc giaû khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ta, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, thôøi gian khoâng thaät coù, vì
caùc phaùp thôøi gian lay chuyeån.
www.daitangkinh.org
Moân chöõ Ma, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, ngaõ sôû khoâng thaät coù.
Moân chöõ Giaø, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, caùc khöù khaùc khoâng thaät coù.
Moân chöõ Tha, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, nôi choán khoâng thaät coù.
Moân chöõ Xaø, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, sinh khoâng thaät coù.
Moân chöõ Baû, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chöõ Baû khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ñaø, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, taùnh khoâng thaät coù.
Moân chöõ Xa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, ñònh khoâng thaät coù.
Moân chöõ Khö, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, hö khoâng khoâng thaät coù.
Moân chöõ Xoa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, dieät taän khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ñaù, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, höõu khoâng thaät coù.
Moân chöõ Nhaõ, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, trí khoâng thaät coù
Moân chöõ Tha, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, tha töï khoâng thaät coù.
Moân chöõ Baø, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, phaù hoaïi khoâng thaät coù.
Moân chöõ Xa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, duïc khoâng thaät coù, naêm aám
nhö aûnh cuõng khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ma, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chöõ ma khoâng thaät coù.
Moân chöõ Hoûa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, keâu goïi khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ta, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, ta töï khoâng thaät coù.
Moân chöõ Noa, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chaúng ñeán, chaúng ñi,
chaúng ñöùng, chaúng ngoài, chaúng naèm.
Moân chöõ Phaû, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, bôø meù khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ca, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chöõ Ca khoâng thaät coù.
Moân chöõ Sai, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, chöõ Sai khoâng thaät coù.
Moân chöõ Giaø, vì nhaäp vaøo caùc phaùp hieän haønh khoâng thaät coù.
Moân chöõ Tra, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, cong vaïy khoâng thaät coù.
Moân chöõ Ñoà, vì nhaäp vaøo caùc phaùp, choã cuøng toät beán bôø neân
chaúng dieät, chaúng sinh.
Ngoaøi chöõ Ñoà thì khoâng coøn chöõ naøo coù theå giaûng noùi. Vì sao?
Vì khoâng coøn coù chöõ. Nhöõng chöõ voâ ngaïi, voâ danh, cuõng dieät, chaúng
noùi ñöôïc, chaúng chæ ñöôïc, chaúng thaáy ñöôïc, chaúng bieân cheùp ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát taát caû phaùp nhö hö khoâng. Ñoù goïi laø
Ñaø-la-ni moân, chính laø nghóa chöõ A.
Neáu Ñaïi Boà-taùt, ñoái vôùi caùc töï moân aán, A töï aán naøy, hoaëc nghe,
hoaëc thoï, hoaëc ñoïc, hoaëc tuïng, hoaëc trì, hoaëc giaûng noùi cho ngöôøi
khaùc nghe thì bieát raèng seõ ñöôïc hai möôi coâng ñöùc. Hai möôi coâng
ñöùc aáy goàm:
1. Ñöôïc nhôù dai.
2. Bieát hoå theïn.
3. Ñöôïc taâm kieân coá.
4. Ñöôïc chæ thuù cuûa kinh.
5. Ñöôïc trí tueä.
6. Ñöôïc laïc thuyeát voâ ngaïi.
7. Deã ñöôïc nhöõng moân Ñaø-la-ni khaùc.
8. Ñöôïc taâm khoâng nghi ngôø hoái haän.
9. Ñöôïc nghe laønh chaúng möøng, nghe döõ chaúng giaän.
10. Ñöôïc chaúng cao, chaúng thaáp, an truï taâm khoâng theâm, khoâng
bôùt.
11. Ñöôïc kheùo leùo, bieát lôøi noùi cuûa chuùng sinh.
12. Ñöôïc phaân bieät hoaøn toaøn veà naêm aám, möôøi hai nhaäp, möôøi
taùm giôùi, möôøi hai nhaân duyeân, boán duyeân vaø boán ñeá.
13. Phaân bieät hoaøn toaøn veà caùc caên taùnh lôïi ñoän cuûa chuùng
sinh.
14. Kheùo bieát taâm nieäm cuûa ngöôøi khaùc.
15. Kheùo phaân bieät ngaøy, thaùng, naêm, muøa.
16. Kheùo phaân bieät Thieân nhó thoâng.
17. Kheùo phaân bieät Tuùc maïng thoâng.
18. Kheùo phaân bieät sinh töû thoâng.
19. Kheùo giaûng noùi nôi ñuùng, nôi sai.
20. Kheùo bieát oai nghi qua, laïi, ngoài, ñöùng cuûa thaân.
Caùc moân Ñaø-la-ni, moân töï, moân chöõ A naøy goïi laø phaùp Ñaïi
thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì khoâng thaät coù.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 6
Phaåm 20: HÖÔÙNG ÑEÁN

–OÂng hoûi theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt höôùng ñeán Ñaïi thöøa?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät, töø moät ñòa naøy ñeán moät ñòa khaùc, ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt höôùng
ñeán Ñaïi thöøa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt töø moät ñòa naøy ñeán
moät ñòa khaùc?
Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp khoâng coù töôùng ñeán vaø ñi, cuõng
khoâng coù phaùp hoaëc ñeán ñi, hoaëc ñeán, chaúng ñeán, vì caùc phaùp töôùng
baát dieät.
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc ñòa chaúng nghó nhôù, chaúng tö duy maø tu
taäp trò ñòa nghieäp, cuõng chaúng thaáy ñòa.
Theá naøo laø Trò ñòa nghieäp?
Luùc an truï Sô ñòa, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh möôøi vieäc:
1. Thaâm taâm kieân coá, vì duïng khoâng thaät coù.
2. Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh taâm bình ñaúng, vì chuùng sinh khoâng
thaät coù.
3. Boá thí cho ngöôøi, vì thoï giaû khoâng thaät coù.
4. Gaàn guõi Thieän tri thöùc, cuõng chaúng töï cao.
5. Caàu phaùp, vì taát caû phaùp khoâng thaät coù.
6. Thöôøng xuaát gia, vì gia khoâng thaät coù.
7. Öa thích thaân Phaät, vì töôùng toát khoâng thaät coù.
8. Giaûng noùi giaùo phaùp xuaát theá, vì phaân bieät caùc phaùp khoâng
thaät coù.
9. Phaù kieâu maïn, vì phaùp sinh tueä khoâng thaät coù.
10. Thaät ngöõ, vì caùc ngöõ ngoân khoâng thaät coù.
Treân ñaây laø möôøi vieäc trò ñòa nghieäp maø Ñaïi Boà-taùt an truï ôû
Ñòa thöù nhaát tu taäp.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong baäc Ñòa thöù hai
thöôøng nhôù taùm phaùp, taùm phaùp ñoù laø:
1. Giôùi thanh tònh.
2. Bieát aân vaø baùo aân.
3. An truï trong naêng löïc nhaãn nhuïc.
4. Ñöôïc vui möøng.
5. Chaúng rôøi boû taát caû chuùng sinh.
6. Nhaäp taâm ñaïi Bi.
7. Kính tin vaø thöa hoûi thaày.
8. Caàn caàu caùc moân Ba-la-maät.
Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù hai ñaày ñuû taùm phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù ba thöïc haønh
naêm phaùp, naêm phaùp goàm:
1. Hoïc vaán nhieàu nhöng khoâng töï maõn.
2. Thanh tònh phaùp thí cuõng chaúng töï cao.
3. Thanh tònh caû Phaät cuõng chaúng töï cao.
4. Chòu ñöïng voâ löôïng söï ñau khoå theá gian maø vaãn chaúng nhaøm
chaùn.
5. An truï trong hoå theïn.
Ñaây laø naêm phaùp maø Ñaïi Boà-taùt an truï trong baäc Ñòa thöù ba
phaûi ñaày ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù tö phaûi laõnh thoï
thöïc haønh chaúng boû möôøi phaùp. Möôøi phaùp aáy laø:
1. Chaúng boû choã A-lan-nhaõ.
2. Ít muoán.
3. Bieát ñuû.
www.daitangkinh.org
4. Chaúng boû coâng ñöùc Ñaàu-ñaø.

5. Chaúng boû giôùi.
6. Quôû traùch chaùn gheùt caùc duïc nhieãm.
7. Nhaøm lìa taâm theá gian, thuaän theo taâm Nieát-baøn.
8. Xaû boû taát caû nhöõng gì mình coù.
9. Taâm chaúng dính maéc naëng neà.
10. Chaúng tieác taát caû vaät.
Ñaây laø möôøi phaùp maø Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù tö chaúng
boû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù naêm xa lìa möôøi
hai phaùp, möôøi hai phaùp aáy laø:
1. Xa lìa söï gaàn guõi ngöôøi taïi gia.
2. Xa lìa Tyø-kheo-ni.
3. Xa lìa söï tham tieác nhaø ngöôøi khaùc.
4. Xa lìa vieäc noùi suoâng voâ ích.
5. Lìa boû söï giaän hôøn.
6. Lìa boû söï töï toân töï ñaïi.
7. Khoâng khinh mieät ngöôøi khaùc.
8. Xa lìa möôøi nghieäp baát thieän.
9. Khoâng gaëp ñaïi naïn.
10. Lìa boû töï duïng.
11. Xa lìa ñieân ñaûo.
12. Döùt boû tham, saân, si.
Ñaây laø möôøi hai ñieàu maø Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù naêm
phaûi xa lìa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù saùu neân coù ñuû
saùu phaùp, chính laø saùu phaùp Ba-la-maät.
Ñòa thöù saùu laïi coù saùu phaùp chaúng neân laøm, saùu phaùp aáy laø:
1. Chaúng sinh taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
2. Chaúng coù yù lo ngaïi khi boá thí.
3. Bò ñoøi hoûi caàu xin, khoâng coù taâm troán traùnh.
4. Nhöõng vaät mình coù ñeàu ñem boá thí.
5. Sau khi boá thí, khoâng coù yù hoái tieác.

6. Chaúng nghi ngôø phaùp thaâm dieäu.
Ñaây laø saùu phaùp phaûi ñaày ñuû vaø saùu phaùp phaûi xa lìa cuûa Ñaïi
Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù saùu, hai möôi phaùp aáy laø:
1. Khoâng chaáp ngaõ.
2. Khoâng chaáp chuùng sinh.
3. Khoâng chaáp thoï giaû.
4. Khoâng chaáp soá chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy.
5. Khoâng chaáp ñoaïn kieán.
6. Khoâng chaáp thöôøng kieán.
7. Khoâng neân khôûi töôùng traïng.
8. Khoâng neân khôûi duyeân kieán.
9. Khoâng chaáp danh saéc.
10.Khoâng chaáp naêm aám.
11.Khoâng chaáp möôøi hai nhaäp.
12. Khoâng chaáp möôøi taùm giôùi.
13. Khoâng chaáp ba giôùi.
14. Khoâng khôûi taâm chaáp tröôùc.
15. Khoâng khôûi choã mong caàu.
16. Khoâng khôûi choã y chæ.
17. Khoâng chaáp tröôùc vaøo söï thaáy bieát laø phaûi nöông nôi Phaät.
18. Khoâng chaáp tröôùc vaøo söï thaáy bieát laø phaûi nöông nôi Phaùp.
19. Khoâng chaáp tröôùc vaøo söï thaáy laø phaûi nöông nôi Taêng.
20. Khoâng chaáp tröôùc vaøo söï thaáy bieát laø phaûi nöông nôi giôùi.
Ñaây laø hai möôi ñieàu chaúng neân chaáp tröôùc.
Laïi coù hai möôi phaùp maø baäc truï Ñòa thöù baûy phaûi ñaày ñuû, hai
möôi phaùp aáy laø:
1. Ñaày ñuû khoâng.
2. Chöùng voâ töôùng.
3. Bieát voâ taùc.
4. Ba phaàn thanh tònh.
5. Ñoái vôùi chuùng sinh coù trí Töø bi.
www.daitangkinh.org
6. Chaúng nhôù töôûng taát caû chuùng sinh.

7. Bình ñaúng quaùn taát caû phaùp, ôû ñaây cuõng chaúng chaáp tröôùc.
8. Bieát thaät töôùng caùc phaùp, cuõng chaúng nieäm töôûng vieäc naøy.
9. Voâ sinh phaùp nhaãn.
10. Voâ sinh trí.
11. Khoâng giaûng noùi caùc phaùp laø moät töôùng.
12. Phaù töôùng phaân bieät.
13. Chuyeån ñoåi nhôù töôûng.
14. Chuyeån ñoåi caùc kieán chaáp.
15. Chuyeån ñoåi phieàn naõo.
16. Ñoàng ñònh tueä baèng nhau.
17. Ñieàu phuïc yù.
18. Taâm vaéng laëng.
19. Khoâng coù trí haïn heïp.
20. Chaúng nhieãm aùi.
Treân ñaây laø hai möôi ñieàu chaúng neân chaáp tröôùc vaø hai möôi
ñieàu maø baäc Ñaïi Boà-taùt Ñòa thöù baûy phaûi ñaày ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong baùt ñòa phaûi ñaày ñuû naêm
phaùp, naêm phaùp aáy laø:
1. Thuaän nhaäp theo taâm chuùng sinh.
2. Daïo chôi trong caùc thaàn thoâng.
3. Thaáy caùc coõi Phaät.
4. Töï trang nghieâm coõi nöôùc mình nhö coõi Phaät ñaõ thaáy.
5. Quaùn thaân Phaät nhö thaät, töï trang nghieâm thaân Phaät.
Laïi phaûi coù ñuû naêm ñieàu:
1. Bieát caùc caên taùnh thöôïng haï.
2. Thanh tònh coõi Phaät.
3. Nhaäp Tam-muoäi nhö huyeãn.
4. Thöôøng nhaäp Tam-muoäi.
5. Tuøy theo coäi laønh thích öùng vôùi chuùng sinh maø thoï thaân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaây laø naêm phaùp vaø naêm ñieàu maø Ñaïi Boà-taùt
Ñòa thöù taùm phaûi coù ñuû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï ôû Ñòa thöù chín phaûi
coù ñuû möôøi hai phaùp, möôøi hai phaùp aáy laø:
1. Nhaän laáy voâ bieân theá giôùi thuoäc phaàn mình hoùa ñoä.
2. Boà-taùt ñöôïc nhö choã nguyeän caàu.
3. Bieát tieáng noùi cuûa caùc Trôøi, Roàng, Caøn-thaùt-baø ñeå noùi phaùp
cho hoï nghe.
4. Thaønh töïu thai sinh.
5. Thaønh töïu nhaø.
6. Thaønh töïu choã sinh.
7. Thaønh töïu hoï.
8. Thaønh töïu quyeán thuoäc.
9. Thaønh töïu xuaát sinh.
10. Thaønh töïu xuaát gia.
11. Thaønh töïu trang nghieâm caây Boà-ñeà.
12. Thaønh töïu taát caû caùc coâng ñöùc laønh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø möôøi hai phaùp maø vò Ñaïi Boà-taùt Ñòa thöù
chín phaûi coù ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát baäc Ñaïi Boà-taùt ôû Ñòa thöù möôøi gioáng
nhö Ñöùc Phaät.
Baáy giôø, Tueä maïng Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø thaâm taâm trò ñòa nghieäp cuûa
Ñaïi Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt töông öng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí, chöùa
tích taát caû coäi laønh, ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt thaâm taâm trò ñòa nghieäp
cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt khôûi taâm bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng
sinh?
Ñöùc Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt töông öng vôùi taâm Nhaát thieát trí, sinh khôûi boán
Taâm voâ löôïng laø Töø, Bi, Hyû, Xaû, ñoù goïi laø taâm bình ñaúng ñoái vôùi
taát caû chuùng sinh.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt tu taäp boá thí?

–Ñaïi Boà-taùt boá thí cho taát caû chuùng sinh maø khoâng phaân bieät,
ñoù goïi laø tu boá thí.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt gaàn guõi Thieän tri thöùc?
–Neáu gaàn guõi hoïc hoûi, cung kính cuùng döôøng caùc baäc coù khaû
naêng giaùo hoùa ngöôøi an truï trong trí Nhaát thieát, ñoù gaàn guõi Thieän tri
thöùc.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt coù taâm caàu phaùp?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt taâm caàu phaùp töông öng vôùi trí Nhaát thieát
khoâng theo caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñoù goïi laø caàu phaùp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöôøng xuaát gia trò ñòa nghieäp?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt ñôøi ñôøi chaúng lìa taâm xuaát gia, thöôøng xuaát
gia trong Phaät phaùp khoâng ai ngaên trôû ñöôïc, ñoù goïi laø thöôøng xuaát
gia trò ñòa nghieäp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt öa thích thaân töôùng Phaät tu trò ñòa nghieäp?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt thaáy thaân töôùng Phaät, cho ñeán khi thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng bao giôø rôøi nieäm Phaät, ñoù goïi
laø öa thích thaân töôùng Phaät tu trò ñòa nghieäp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt giaûng noùi giaùo phaùp xuaát theá tu trò ñòa
nghieäp?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt hoaëc Phaät hieän taïi, hoaëc Phaät ñaõ nhaäp dieät,
noùi phaùp cho chuùng sinh nghe, ñaàu, giöõa, cuoái ñeàu laønh, lôøi vaø nghóa
tuyeät haûo, thuaàn tònh hoaøn haûo, töø Tu-ña-la cho ñeán Öu-ba-ñeà-xaù. ñoù
goïi laø giaûng noùi giaùo phaùp xuaát theá tu trò ñòa nghieäp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt phaù tröø kieâu maïn tu trò ñòa nghieäp?
–Ñaïi Boà-taùt vì phaù tröø kieâu maïn neân chaúng bao giôø thoï sinh
vaøo nhaø thaáp heøn. Ñoù goïi laø phaù tröø kieâu maïn tu trò ñòa nghieäp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thaät ngöõ tu trò ñòa nghieäp?
–Ñaïi Boà-taùt ñuùng nhö lôøi maø thöïc haønh, ñoù goïi laø thaät ngöõ tu trò
ñòa nghieäp.
Treân ñaây laø möôøi söï tu trò ñòa nghieäp cuûa Ñaïi Boà-taùt an truï
trong baäc Ñòa thöù nhaát maø tu haønh.
Theá naøo laø Boà-taùt giöõ giôùi thanh tònh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng khôûi taâm Thanh vaên,
Bích-chi-phaät vaø nhöõng vieäc phaù giôùi laøm chöôùng ngaïi Phaät ñaïo, ñoù
goïi laø giôùi thanh tònh.
Theá naøo laø Boà-taùt bieát aân, baùo aân?
Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh haïnh Boà-taùt, cho ñeán moät chuùt aân
nhoû coøn chaúng queân, huoáng chi laø aân lôùn, ñoù goïi laø bieát aân, baùo aân.
Theá naøo laø Boà-taùt an truï vaøo naêng löïc nhaãn nhuïc?
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû chuùng sinh khoâng giaän hôøn,
khoâng laøm naõo haïi, ñoù goïi laø an truï naêng löïc nhaãn nhuïc.
Theá naøo laø Boà-taùt ñöôïc vui möøng?
Nghóa laø laáy söï giaùo hoùa thaønh töïu chuùng sinh laøm nieàm vui, ñoù
goïi laø ñöôïc vui möøng.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng boû taát caû chuùng sinh?
Neáu Boà-taùt nghó nhôù muoán cöùu giuùp taát caû chuùng sinh, ñoù goïi
laø chaúng boû taát caû chuùng sinh.
Theá naøo laø Boà-taùt nhaäp vaøo taâm ñaïi Bi?
Neáu Boà-taùt nghó raèng: “Ta töøng vì chuùng sinh maø chòu söï ñau
khoå trong ñòa nguïc suoát haèng haø sa kieáp cho ñeán khi chuùng sinh aáy
thaønh Phaät, nhaäp Nieát-baøn.” Ñoù laø vì taát caû chuùng sinh möôøi phöông
maø chòu ñöïng söï khoå nhoïc, neân goïi laø nhaäp taâm ñaïi Bi.
Theá naøo laø Boà-taùt tin töôûng, cung kính hoïc hoûi vôùi baäc Sö
tröôûng?
Neáu Boà-taùt ñoái vôùi baäc Sö tröôûng xem nhö Phaät, ñoù goïi laø tin
töôûng cung kính hoïc hoûi vôùi baäc Sö tröôûng.
Theá naøo laø Boà-taùt sieâng caàu caùc Ba-la-maät?
www.daitangkinh.org
Neáu Boà-taùt nhaát taâm sieâng naêng caàu caùc moân Ba-la-maät maø
khoâng caàu vieäc khaùc, ñoù goïi laø caàn caàu caùc Ba-la-maät.
Treân ñoù goïi laø taùm phaùp maø Ñaïi Boà-taùt an truï trong baäc Ñòa
thöù hai phaûi coù ñuû.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt hoïc vaán nhieàu nhöng khoâng töï maõn?
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaëc ôû theá giôùi naøy hay ôû caùc theá giôùi trong
möôøi phöông coù bao nhieâu chaùnh phaùp cuûa chö Phaät giaûng noùi thì
ñeàu muoán ñöôïc nghe nhôù thoï trì, ñoù goïi laø hoïc vaán nhieàu maø khoâng
töï maõn.
Theá naøo laø phaùp thí thanh tònh cuûa Boà-taùt?
Taát caû phaùp thí, cho ñeán coøn chaúng caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc huoáng laø nhöõng vieäc khaùc, ñoù goïi laø phaùp thí chaúng caàu
danh lôïi.
Theá naøo laø Boà-taùt trang nghieâm thanh tònh coõi Phaät?
Hoài höôùng taát caû caên laønh laøm thanh tònh coõi Phaät, ñoù goïi laø
trang nghieâm thanh tònh coõi Phaät.
Theá naøo laø Boà-taùt chòu ñöïng voâ löôïng söï khoå nhoïc theá gian maø
chaúng nhaøm chaùn?
Vì ñaày ñuû thieän caên neân coù khaû naêng thaønh töïu chuùng sinh,
cuõng trang nghieâm coõi Phaät, cho ñeán ñaày ñuû Nhaát thieát trí khoâng bao
giôø nhaøm chaùn, ñoù goïi laø chòu ñöïng voâ löôïng söï ñau khoå maø chaúng
nhaøm chaùn.
Theá naøo laø Boà-taùt an truï trong hoå theïn?
Hoå theïn vôùi caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñoù goïi laø an truï
trong hoå theïn.
Treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï baäc Ñòa thöù ba coù ñuû naêm phaùp.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng boû choã A-lan-nhaõ?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt coù khaû naêng cao hôn baäc Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, ñoù goïi laø chaúng boû choã A-lan-nhaõ.
Theá naøo laø Boà-taùt ít muoán?
Vì nieäm mong muoán ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc coøn khoâng coù, huoáng chi laø nhöõng söï mong muoán khaùc, ñoù goïi
laø ít muoán.
Theá naøo laø Boà-taùt bieát ñuû?

Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, ñoù goïi laø bieát ñuû.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng boû coâng ñöùc Ñaàu-ñaø?
Quaùn saùt caùc phaùp nhaãn saâu xa, ñoù goïi laø chaúng boû coâng ñöùc
Ñaàu-ñaø.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng boû giôùi?
Chaúng chaáp giôùi töôùng, ñoù goïi laø chaúng boû giôùi.
Theá naøo laø Boà-taùt quôû traùch chaùn gheùt caùc duïc nhieãm?
Vì taâm duïc chaúng phaùt sinh, ñoù goïi laø quôû traùch chaùn gheùt caùc
duïc nhieãm.
Theá naøo laø Boà-taùt nhaøm chaùn taâm theá gian maø thuaän theo taâm
Nieát-baøn?
Vì bieát taát caû phaùp chaúng taïo taùc, ñoù goïi laø nhaøm chaùn taâm theá
gian maø thuaän theo taâm Nieát-baøn.
Theá naøo laø Boà-taùt xaû boû taát caû vaät mình coù?
Chaúng tieác taát caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp, ñoù goïi laø xaû boû taát caû
sôû höõu.
Theá naøo laø Boà-taùt taâm chaúng dính maéc naëng neà?
Taâm chaúng sinh khôûi ôû hai thöù thöùc vaø xöù, ñoù goïi laø taâm chaúng
dính maéc naëng neà.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng tieác taát caû vaät?
Ñoái vôùi taát caû vaät chaúng chaáp tröôùc, chaúng nghó nhôù, ñoù goïi laø
chaúng tieác taát caû vaät.
Treân ñaây laø möôøi phaùp chaúng boû cuûa Ñaïi Boà-taùt an truï ôû baäc
Ñòa thöù tö.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa söï gaàn guõi ngöôøi taïi gia?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt sinh nôi ñaâu cuõng ñeàu xuaát gia, töø coõi
Phaät naøy ñeán coõi Phaät khaùc thöôøng xuaát gia caïo toùc maëc ca-sa, ñoù
goïi laø xa lìa söï gaàn guõi ngöôøi taïi gia.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa Tyø-kheo-ni?
Chaúng ôû chung choã vôùi Tyø-kheo-ni, cho ñeán chaúng nghó nhôù duø
trong khoaûng thôøi gian nhö buùng ngoùn tay, ñoù goïi laø xa lìa Tyø-kheo-
ni.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa söï laãn tieác nhaø ngöôøi khaùc?
Boà-taùt nghó raèng: “Toâi phaûi taïo söï an vui cho chuùng sinh, nay
hoï giuùp toâi an vui sao laïi sinh taâm laãn tieác”, ñoù goïi laø xa lìa söï laãn
tieác nhaø ngöôøi khaùc.
Theá naøo laø Boà-taùt döùt boû nhöõng lôøi luaän baøn voâ ích?
Neáu coù choã naøo luaän baøn coù theå phaùt sinh taâm Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, thì ta phaûi xa lìa, ñoù goïi laø xa lìa choã luaän baøn voâ
ích.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa taâm saân?
Chaúng ñeå cho taâm giaän hôøn, taâm naõo haïi, taâm ñaáu tranh xen
vaøo, ñoù goïi laø xa lìa taâm saân.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa söï töï toân töï ñaïi?
Chaúng thaáy coù noäi phaùp, ñoù goïi laø xa lìa söï töï toân töï ñaïi.
Theá naøo laø Boà-taùt khoâng khinh deã ngöôøi?
Chaúng thaáy coù ngoaïi phaùp, ñoù goïi laø khoâng khinh deã ngöôøi.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa möôøi nghieäp baát thieän?
Möôøi nghieäp baát thieän laøm chöôùng ngaïi taùm Thaùnh ñaïo,
huoáng chi quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù goïi laø xa lìa
möôøi nghieäp ñaïo baát thieän.
Theá naøo laø Boà-taùt lìa boû ñaïi kieâu maïn?
Chaúng thaáy phaùp gì coù theå laøm ñaïi kieâu maïn, ñoù goïi laø xa lìa
ñaïi kieâu maïn.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa töï duïng?
Chaúng thaáy phaùp gì coù theå töï duøng ñöôïc, ñoù goïi laø xa lìa töï
duïng.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa ñieân ñaûo?
Choã ñieân ñaûo khoâng thaät coù, ñoù goïi laø xa lìa ñieân ñaûo.
Theá naøo laø Boà-taùt xa lìa tham, saân, si?
Chaúng thaáy ñöôïc choã tham, saân, si, ñoù goïi laø xa lìa tham, saân,
si.
Treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù naêm xa lìa möôøi hai
phaùp.
Theá naøo laø Boà-taùt an truï trong Ñòa thöù saùu ñaày ñuû saùu phaùp?
An truï trong saùu phaùp Ba-la-maät coù khaû naêng vöôït ñeán bôø kia,
ñoù goïi laø ñaày ñuû saùu phaùp.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng sinh taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó raèng taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät
chaúng phaûi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Theá naøo laø Boà-taùt boá thí chaúng sinh taâm lo phieàn?
Boà-taùt nghó raèng neáu nhö vaäy thì chaúng phaûi ñaïo Voâ thöôïng
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng coù loøng troán traùnh khi bò caàu xin?
Boà-taùt nghó raèng neáu nhö vaäy thì chaúng phaûi ñaïo Voâ thöôïng
Theá naøo laø Boà-taùt boá thí nhöõng vaät mình coù?
Boà-taùt môùi phaùt taâm, luùc boá thí chaúng noùi caùi naøy cho ñöôïc, caùi
naøy chaúng cho ñöôïc.
Theá naøo laø Boà-taùt boá thí roài taâm khoâng hoái haän?
Vì naêng löïc töø bi neân sau khi boá thí chaúng aên naên.
Theá naøo laø Boà-taùt chaúng nghi ngôø phaùp thaâm dieäu?
Vì naêng löïc cuûa coâng ñöùc kính tin cho neân chaúng nghi ngôø phaùp
thaâm dieäu.
Treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï ôû Ñòa thöù saùu xa lìa saùu phaùp.
Boà-taùt chaúng chaáp ñaém ngaõ neân hoaøn toaøn voâ ngaõ.
Boà-taùt chaúng chaáp ñaém chuùng sinh, chaúng chaáp ñaém thoï maïng,
chaúng chaáp tröôùc höõu tình cho ñeán caùi bieát, caùi thaáy neân caùc phaùp roát
raùo khoâng thaät coù.
Boà-taùt chaúng chaáp ñoaïn kieán, khoâng coù phaùp ñoaïn dieät neân caùc
phaùp hoaøn toaøn khoâng sinh.
Boà-taùt chaúng chaáp thöôøng kieán, vì phaùp chaúng sinh neân cuõng
chaúng thöôøng coøn.
Boà-taùt chaúng töông öng vôùi söï chaáp chaët töôùng neân khoâng coù
caùc phieàn naõo.
Boà-taùt chaúng töông öng vôùi söï taïo taùc nhaân duyeân kieán chaáp
neân caùc kieán chaáp ñeàu chaúng thaät coù.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt chaúng chaáp tröôùc danh saéc, neân danh saéc, caùc xöù,
töôùng traïng ñeàu khoâng thaät coù.
Boà-taùt chaúng chaáp tröôùc naêm aám, chaúng chaáp tröôùc möôøi taùm
giôùi, chaúng chaáp tröôùc möôøi hai nhaäp, neân taùnh caùc phaùp ñeàu khoâng
thaät coù.
Boà-taùt chaúng chaáp tröôùc ba coõi, neân taùnh ba coõi ñeàu khoâng thaät
coù.
Boà-taùt chaúng töông öng vôùi söï khôûi taâm, chaúng töông öng vôùi
söï phaùt nguyeän vaø chaúng töông öng vôùi söï taïo taùc, choã nöông töïa,
neân taùnh caùc phaùp ñeàu khoâng.
Boà-taùt chaúng chaáp vaøo quan ñieåm nöông töïa Phaät, vì thaáy
nöông töïa Phaät laø chaúng thaáy Phaät.
Boà-taùt chaúng chaáp vaøo quan ñieåm nöông töïa Phaùp, vì Phaùp
chaúng theå thaáy.
Boà-taùt chaúng chaáp vaøo quan ñieåm nöông töïa Taêng, vì töôùng voâ
vi cuûa taêng chaúng theå nöông töïa.
Boà-taùt chaúng chaáp vaøo quan ñieåm nöông töïa giôùi, vì toäi vaø voâ
toäi ñeàu khoâng dính maéc.
Treân ñaây laø hai möôi phaùp chaúng neân chaáp tröôùc cuûa Ñaïi Boà-
taùt an truï trong baäc Ñòa thöù baûy.
Boà-taùt töông öng vôùi cuï tuùc khoâng, neân coù ñuû caùc phaùp, töï
töôùng khoâng.
Boà-taùt chöùng voâ töôùng, neân chaúng nghó nhôù caùc töôùng.
Boà-taùt bieát khoâng coù taïo taùc, neân chaúng taïo taùc trong ba coõi.
Boà-taùt do ba phaàn thanh tònh, neân coù ñuû möôøi nghieäp laønh.
Boà-taùt vì ñaày ñuû trí töø bi ñoái vôùi taát caû chuùng sinh neân ñöôïc ñaïi
Bi.
Boà-taùt vì chaúng nhôù töôûng taát caû chuùng sinh, neân trang nghieâm
thanh tònh coõi Phaät ñaày ñuû.
Boà-taùt bình ñaúng quaùn saùt taát caû phaùp neân ñoái vôùi taát caû phaùp
chaúng toån ích.
Boà-taùt vì bieát thaät töôùng caùc phaùp, vì thaät töôùng caùc phaùp ñeàu
khoâng bieát.
Do caùc phaùp khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng taïo taùc neân Boà-taùt
ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
Do bieát danh saéc khoâng sinh neân Boà-taùt ñöôïc Trí khoâng sinh.
Do taâm chaúng hieän haønh hai töôùng neân Boà-taùt giaûng noùi caùc
phaùp moät töôùng.
Do taát caû caùc phaùp chaúng phaân bieät neân Boà-taùt phaù töôùng
phaân bieät.
Do voâ löôïng töôûng nieäm lôùn nhoû ñeàu chuyeån neân Boà-taùt
chuyeån vaän söï nhôù töôûng.
Do kieán chaáp Thanh vaên, Bích-chi-phaät chuyeån neân Boà-taùt
chuyeån kieán chaáp.
Do döùt tröø caùc phieàn naõo neân Boà-taùt chuyeån phieàn naõo.
Do ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí neân Boà-taùt ñònh, tueä ñeàu ngang
baèng nhau.
Boà-taùt baát ñoäng ñoái vôùi ba coõi neân yù ñöôïc ñieàu thuaän.
Boà-taùt cheá ngöï saùu Caên neân taâm vaéng laëng.
Boà-taùt vì ñöôïc maét Phaät neân ñöôïc trí voâ ngaïi.
Boà-taùt vì xaû boû saùu traàn neân chaúng nhieãm aùi.
Treân ñaây laø hai möôi phaùp phaûi ñaày ñuû cuûa Ñaïi Boà-taùt an truï ôû
Ñòa thöù baûy.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thuaän nhaäp theo taâm chuùng sinh?
Ñaïi Boà-taùt duøng moät taâm bieát roõ taâm, taâm sôû cuûa taát caû chuùng
sinh.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt daïo chôi trong caùc thaàn thoâng?
Ñaïi Boà-taùt duøng thaàn thoâng töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät,
cuõng khoâng coù nhôù nghó coõi Phaät.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt caùc coõi Phaät?
Ñaïi Boà-taùt ôû coõi mình maø thaáy voâ löôïng coõi Phaät, cuõng khoâng
coù nghó nhôù coõi Phaät.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt töï trang nghieâm coõi nöôùc mình nhö coõi
Phaät ñaõ ñöôïc thaáy?
Ñaïi Boà-taùt ôû ngoâi Chuyeån luaân thaùnh vöông ñi khaép tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi ñeå töï trang nghieâm coõi nöôùc cuûa mình.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt nhö thaät quaùn thaân Phaät?
Ñaïi Boà-taùt nhö thaät quaùn Phaùp thaân.
Treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï ôû Ñòa thöù taùm ñaày ñuû naêm phaùp.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt bieát caùc caên taùnh thöôïng, haï?
Ñaïi Boà-taùt an truï trong möôøi Löïc cuûa Phaät, bieát caùc caên taùnh
thöôïng haï cuûa taát caû chuùng sinh.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt trang nghieâm thanh tònh coõi Phaät?
Ñoù laø laøm thanh tònh chuùng sinh neân coõi Phaät thanh tònh.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Tam-muoäi Nhö huyeãn?
Ñaïi Boà-taùt truï trong Tam-muoäi naøy thì coù khaû naêng thaønh töïu
taát caû vieäc, cuõng chaúng phaùt sinh taâm töôùng?
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöôøng nhaäp Tam-muoäi?
Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Tam-muoäi Baùo sinh.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt tuøy theo chuùng sinh maø öùng hieän caên
laønh thoï thaân?
Ñaïi Boà-taùt bieát chuùng sinh töông öng vôùi caên laønh naøo, tuøy
theo ñoù thoï thaân ñeå giaùo hoùa thaønh töïu chuùng sinh.
Treân ñaây laø naêm ñieàu maø Ñaïi Boà-taùt truï ôû Ñòa thöù taùm ñöôïc
ñaày ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thoï nhaän voâ bieân theá giôùi thuoäc
phaàn mình hoùa ñoä, thoï nhaän chuùng sinh trong möôøi phöông voâ löôïng
theá giôùi, ñuùng nhö phaùp cuûa chö Phaät tuøy choã ñaùng ñoä maø hoùa ñoä,
khieán cho giaûi thoaùt.
Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, neân ñöôïc ñuùng nhö
nhöõng ñieàu mình nguyeän caàu.
Ñaïi Boà-taùt nhôø naêng löïc cuûa Töø voâ ngaïi bieän, neân bieát tieáng
noùi cuûa caùc haøng Trôøi, Roàng, Caøn-thaùt-baø.
Ñaïi Boà-taùt ñöôïc thai sinh thaønh töïu, neân ñôøi ñôøi thöôøng hoùa
sinh.
Ñaïi Boà-taùt ñöôïc gia ñình thaønh töïu, neân thöôøng sinh trong nhaø
voïng toäc.
Ñaïi Boà-taùt ñöôïc choã sinh thaønh töïu, neân sinh trong doøng Saùt-
ñeá-lôïi hoaëc Baø-la-moân.
Ñaïi Boà-taùt theo ñuùng nhö hoï cuûa Boà-taùt sinh ôû quaù khöù maø sinh
trong ñoù, neân danh taùnh ñöôïc thaønh töïu.
Ñaïi Boà-taùt thuaàn duøng caùc Ñaïi Boà-taùt laøm quyeán thuoäc, neân
quyeán thuoäc ñöôïc thaønh töïu.
Ñaïi Boà-taùt luùc sinh ra, aùnh saùng chieáu khaép voâ löôïng, voâ bieân
theá giôùi, cuõng chaúng chaáp laáy töôùng aùnh saùng, neân sinh ra ñöôïc
thaønh töïu.
Ñaïi Boà-taùt khi xuaát gia coù voâ löôïng caùc vò trôøi theo haàu haï vaø
quyeát ñònh ñöa chuùng sinh ñeán quaû Tam thöøa, neân xuaát gia thaønh töïu.
Ñaïi Boà-taùt trang nghieâm caây giaùc ngoä thaønh töïu, ñoù laø caây Boà-
ñeà coù goác baèng vaøng roøng, baûy baùu laøm thaân, nhaùnh, caønh, laù; aùnh
saùng cuûa thaân, nhaùnh, caønh, laù chieáu saùng khaép a-taêng-kyø tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi ôû möôøi phöông.
Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu ñaày ñuû taát caû coâng ñöùc laønh, neân ñöôïc
chuùng sinh thanh tònh, coõi Phaät cuõng thanh tònh.
Treân ñaây laø möôøi hai phaùp maø Ñaïi Boà-taùt ôû Ñòa thöù chín thaønh
töïu ñaày ñuû.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt an truï ôû Ñòa thöù möôøi phaûi bieát gioáng
nhö Phaät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, boán
Nieäm xöù, cho ñeán ñaày ñuû möôøi taùm phaùp Baát coäng vaø Nhaát thieát
chuûng trí, döùt taát caû phieàn naõo vaø taäp khí, thì goïi laø Ñaïi Boà-taùt an truï
ôû Ñòa thöù möôøi phaûi bieát laø gioáng nhö Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï ôû Ñòa thöù möôøi naøy duøng
naêng löïc phöông tieän ñeå thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm
xöù cho ñeán thöïc haønh möôøi taùm phaùp Baát coäng, vöôït qua baäc Caøn
tueä ñòa, baäc Taùnh ñòa, baäc Baùt nhaân ñòa, baäc Kieán ñòa, baäc Baïc ñòa,
baäc Ly duïc ñòa, baäc Dó taùc ñòa, baäc Bích-chi-phaät ñòa, baäc Boà-taùt
ñòa. Vöôït qua chín baäc treân maø an truï Phaät ñòa, ñaây laø möôøi ñòa cuûa
Boà-taùt.
Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø höôùng veà Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi
Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Phaåm 21: RA ÑEÁN

–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng hoûi Ñaïi thöøa naøy töø choã naøo xuaát phaùt vaø
ñeán an truï choã naøo?
Phaät noùi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi thöøa naøy theå hieän ra töø trong ba coõi ñeán
an truï trong trí Nhaát thieát, vì phaùp khoâng hai.
Vì sao?
Ñaïi thöøa vaø trí Nhaát thieát laø hai phaùp chaúng hôïp, chaúng tan,
khoâng saéc töôùng, khoâng hình daïng, khoâng ñoái ñaõi, laø moät töôùng,
chính laø voâ töôùng.
Neáu coù ngöôøi muoán thaät teá theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ
töôùng ñöôïc theå hieän ra. Neáu coù ngöôøi muoán chaân nhö, phaùp taùnh,
taùnh chaúng suy nghó baøn luaän theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ
töôùng theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán saéc khoâng theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp
voâ töôùng theå hieän ra. Neáu coù ngöôøi muoán thoï, töôûng, haønh, thöùc theå
hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng khoâng cuûa saéc chaúng ngoaøi ba coõi, cuõng
chaúng an truï trí Nhaát thieát; töôùng khoâng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc
chaúng ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trí Nhaát thieát. Vì sao? Vì saéc,
töôùng saéc roãng khoâng; thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø töôùng thöùc cuõng
roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán töôùng khoâng cuûa nhaõn theå hieän ra, laø ngöôøi
muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra. Neáu coù ngöôøi muoán töôùng khoâng
cuûa nhó, tyû, thieät thaân, yù theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng
theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán cho ñeán töôùng khoâng cuûa caùc thoï do yù xuùc
laøm duyeân sinh ra khoâng theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng
theå hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng khoâng cuûa nhaõn chaúng ra ngoaøi ba coõi,

cuõng chaúng an truï trí Nhaát thieát; töôùng khoâng cuûa caùc thoï do yù xuùc
laøm duyeân sinh ra, chaúng ra ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trí Nhaát
thieát. Vì sao? Vì nhaõn, nhaõn töôùng roãng khoâng cho ñeán caùc thoï do yù
xuùc laøm duyeân sinh ra, töôùng caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra ñeàu
roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán töôùng trong moäng theå hieän ra, laø ngöôøi
muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán söï huyeãn aûo, soùng naéng, tieáng vang, hình
boùng vaø söï bieán hoùa theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå
hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng moäng chaúng ra ngoaøi ba coõi cuõng chaúng
an truï trong trí Nhaát thieát; töôùng huyeãn aûo, soùng naéng, tieáng vang,
hình boùng, söï bieán hoùa chaúng ra ngoaøi ba coõi cuõng chaúng an truï trong
trí Nhaát thieát. Vì sao? Vì moäng, töôùng moäng roãng khoâng cho ñeán söï
bieán hoùa, töôùng bieán hoùa cuõng roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán Boá thí ba-la-maät theå hieän ra, laø ngöôøi
muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät phaùt ra
thì ñoù laø muoán cho phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boá thí ba-la-maät chaúng ra ngoaøi ba coõi, cuõng
chaúng an truï trong trí Nhaát thieát; Trì giôùi ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät chaúng ra ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trong trí Nhaát
thieát. Vì sao? Vì Ñaøn-na, töôùng Ñaøn-na roãng khoâng; Trì giôùi ba-la-
maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät,
Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng noäi khoâng cho ñeán töôùng voâ phaùp höõu
phaùp khoâng, chaúng ra ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trong trí Nhaát
www.daitangkinh.org
thieát. Vì sao? Vì noäi khoâng, taùnh noäi khoâng laø roãng khoâng, cho ñeán
voâ phaùp höõu phaùp khoâng vaø taùnh voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø roãng
khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán boán Nieäm xöù theå hieän ra, laø ngöôøi muoán
phaùp voâ töôùng theå hieän ra. Vì sao? Vì taùnh boán Nieäm xöù chaúng ra
ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trong trí Nhaát thieát. Vì sao? Vì boán
Nieäm xöù vaø taùnh boán Nieäm xöù laø roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên,
naêm Löïc, baûy Giaùc chi, taùm Thaùnh ñaïo theå hieän ra, laø ngöôøi muoán
phaùp voâ töôùng theå hieän ra. Vì sao? Vì taùnh cuûa taùm Thaùnh ñaïo chaúng
ra ngoaøi ba coõi cuõng chaúng an truï trong trí Nhaát thieát. Vì sao? Vì taùm
Thaùnh ñaïo vaø taùnh cuûa taùm Thaùnh ñaïo laø roãng khoâng; cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö theá.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi muoán A-la-haùn theå hieän ra, laø
ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán Bích-chi-phaät theå hieän ra thì laø muoán cho
phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Neáu coù ngöôøi muoán Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng Giaùc theå
hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh A-la-haùn, taùnh Bích-chi-phaät vaø taùnh Phaät
chaúng ra ngoaøi ba coõi, cuõng chaúng an truï trong trí nhaát thieát. Vì sao?
Vì taùnh A-la-haùn, taùnh A-la-haùn roãng khoâng; taùnh Bích-chi-phaät,
taùnh Bích-chi-phaät roãng khoâng; Phaät taùnh, Phaät taùnh roãng khoâng.
Neáu coù ngöôøi muoán quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-
na-haøm, quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñaïo, Phaät ñaïo vaø Nhaát thieát
chuûng trí theå hieän ra, laø ngöôøi muoán phaùp voâ töôùng theå hieän ra.
Nhö treân ñaõ noùi, neáu coù ngöôøi muoán cho töôùng laäp baøy teân goïi
giaû danh chæ coù lôøi noùi ra thì ngöôøi naøy muoán cho phaùp voâ töôùng theå
hieän ra. Vì sao? Vì danh töï laø khoâng, khoâng ngoaøi ba coõi, cuõng
khoâng truï trong Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì töôùng danh töï, töôùng danh
töï laø khoâng, cho ñeán söï laäp baøy cuõng nhö theá. Ngöôøi naøy muoán cho
phaùp baát sinh baát dieät khoâng nhô khoâng saïch, khoâng phaûi phaùp laøm
ra, ngöôøi naøy muoán cho phaùp voâ töôùng theå hieän ra. Vì sao? Vì baát
sinh cho ñeán khoâng phaûi laø phaùp laøm ra, khoâng ngoaøi ba coõi, cuõng
khoâng truï trong Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì taùnh baát sinh, cho ñeán taùnh
voâ taùc laø taùnh khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân treân ñaây neân Ñaïi thöøa naøy phaùt
ra töø ba coõi, ñeán an truï trong trí Nhaát thieát, vì baát ñoäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng hoûi Ñaïi thöøa naøy ñeán an truï choã naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi thöøa naøy khoâng coõ choã an truï, vì taát caû
phaùp khoâng coù töôùng an truï. Ñaïi thöøa naøy neáu coù an truï thì chaúng
phaûi an truï.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö phaùp taùnh baát sinh, baát dieät, khoâng
nhô, khoâng saïch, khoâng khôûi, khoâng taùc, chaúng phaûi truï, chaúng phaûi
chaúng truï. Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi thöøa naøy cuõng nhö theá, chaúng truï,
chaúng phaûi khoâng truï. Vì sao? Vì phaùp taùnh chaúng truï, chaúng phaûi
chaúng truï. Vì sao? Vì phaùp taùnh laø khoâng, cho ñeán taùnh voâ taùc, taùnh
voâ taùc laø khoâng. Caùc phaùp khaùc cuõng gioáng nhö vaäy. Naøy Tu-boà-
ñeà! Vì nhaân duyeân ñoù cho neân thöøa naøy khoâng choã truï, vì phaùp baát
truï laø khoâng ñoäng. Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng hoûi ai seõ ngoài Ñaïi thöøa naøy
ñeå phaùt xuaát?
Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng coù ai ngoài nôi Ñaïi thöøa naøy ñeå phaùt
xuaát. Vì sao? Vì Ñaïi thöøa naøy cuøng ngöôøi phaùt xuaát, phaùp bò söû duïng
thôøi gian phaùt xuaát ñeàu khoâng thaät coù.
Neáu taát caû phaùp laø khoâng thaät coù thì duøng phaùp gì ñeå phaùt
xuaát? Vì sao? Vì ngaõ khoâng thaät coù, cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy
ñeàu khoâng thaät coù, vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Taùnh chaúng theå nghó baøn khoâng thaät coù, vì thanh tònh.
Naêm aám, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi khoâng thaät coù, vì hoaøn
toaøn thanh tònh.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù, vì
hoaøn toaøn thanh tònh.
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng chaúng thaät coù, vì
Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng khoâng thaät coù,
vì hoaøn toaøn thanh tònh.
www.daitangkinh.org
Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Boà-taùt, chö Phaät khoâng thaät coù, vì hoaøn
toaøn thanh tònh.
Quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät coù, vì
Baát sinh, baát dieät, chaúng nhô, chaúng saïch, voâ khôûi, voâ taùc
khoâng thaät coù, vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Ñôøi quaù khöù, ñôøi vò lai, ñôøi hieän taïi, sinh truï dieät khoâng thaät coù,
vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Theâm, bôùt khoâng thaät coù, vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Vì caùc phaùp naøo khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì phaùp taùnh khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù.
Vì nhö thaät teá, taùnh chaúng theå nghó baøn, phaùp töôùng, phaùp vò
khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù.
Vì Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù
neân khoâng thaät coù.
Vì noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng thaät coù neân
Vì boán Nieäm xöù ñeán baát coäng phaùp khoâng thaät coù neân laø khoâng
thaät coù.
Vì Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, chö Phaät khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù.
Vì quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-
haùn, Bích-chi-phaät ñaïo, Phaät ñaïo khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù.
Vì baát sinh, baát dieät cho ñeán voâ khôûi, voâ taùc khoâng thaät coù neân
Laïi vì Ñòa thöù nhaát ñeán Ñòa thöù möôøi khoâng thaät coù neân khoâng
thaät coù, vì hoaøn toaøn laø khoâng.
Theá naøo laø Ñòa thöù nhaát ñeán Ñòa thöù möôøi? Chính laø Caøn-tueä-
ñòa, Taùnh ñòa, Baùt nhaân ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly duïc ñòa, Dó taùc ñòa,
Bích-chi-phaät ñòa, Boà-taùt ñòa vaø Phaät ñòa.
Trong noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, chaúng thaät
coù Ñòa thöù nhaát cho ñeán Ñòa thöù möôøi.
Vì sao? Vì Ñòa thöù nhaát chaúng phaûi ñöôïc chaúng phaûi chaúng
ñöôïc, cho ñeán Ñòa thöù möôøi chaúng phaûi ñöôïc, chaúng phaûi chaúng
ñöôïc, vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Trong noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, thaønh töïu
chuùng sinh khoâng thaät coù, thanh tònh coõi Phaät khoâng thaät coù, vì hoaøn
toaøn thanh tònh.
Trong noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, naêm loaïi
maét khoâng thaät coù, vì hoaøn toaøn thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt do taát caû phaùp khoâng thaät
coù maø ngoài Ñaïi thöøa naøy, töø ba coõi phaùt xuaát; an truï trong trí Nhaát
thieát.
Phaåm 22: VÖÔÏT HÔN
Tueä maïng Tu-boà-ñeà baïch Phaät raèng:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi thöøa vaø ngöôøi Ñaïi thöøa vöôït hôn taát
caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi thöøa naøy ngang baèng vôùi hö khoâng.
Nhö hö khoâng dung chöùa voâ löôïng, voâ bieân a-taêng-kyø chuùng
sinh. Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi thöøa naøy dung thoï voâ löôïng, voâ bieân
a-taêng-kyø chuùng sinh.
Ñaïi thöøa naøy, chaúng thaáy choã ñeán, chaúng thaáy choã ñi, chaúng
thaáy choã döøng ôû.
Ñaïi thöøa naøy, chaúng thaät coù quaù khöù, chaúng thaät coù vò lai,
chaúng thaät coù hieän taïi. Ba ñôøi bình ñaúng laø Ñaïi thöøa naøy. Do ñoù neân
goïi laø Ñaïi thöøa.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt laø saùu
phaùp Ba-la-maät: Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-
la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt laø taát caû Ñaø-la-ni moân, taát caû
www.daitangkinh.org
Tam-muoäi moân. Nhö Tam-muoäi Thuû-laêng-nghieâm cho ñeán Tam-

muoäi Ly tröôùc nhö hö khoâng baát nhieãm.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt laø phaùp noäi khoâng cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng.
Laïi coù Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt laø boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû
theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coõi Duïc laø chaân thaät chaúng luoáng doái, laø
ñeá lyù chaúng ñieân ñaûo, thöôøng haèng chaúng hö hoaïi, chaúng phaûi phaùp
khoâng coù, thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø
Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi coõi Duïc laø luoáng doái, nhôù nghó, phaân bieät, hoøa hôïp danh
töï… coù taát caû töôùng voâ thöôøng phaù hoaïi, laø phaùp khoâng coù, cho neân
Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc laø chaân thaät coù
chaúng luoáng doái, laø ñeá lyù chaúng ñieân ñaûo, thöôøng haèng chaúng hö
hoaïi, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå vöôït
hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc laø luoáng doái, nhôù nghó, phaân bieät,
hoøa hôïp danh töï… coù taát caû töôùng voâ thöôøng phaù hoaïi, laø phaùp
khoâng coù, cho neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu saéc uaån cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm
duyeân sinh ra laø chaân thaät coù chaúng luoáng doái, laø ñeá lyù chaúng ñieân
ñaûo, thöôøng haèng chaúng hö hoaïi, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi
thöøa naøy khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi saéc uaån ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra laø luoáng
doái, nhôù töôûng, phaân bieät, hoøa hôïp danh töï… coù taát caû töôùng voâ
thöôøng phaù hoaïi, laø phaùp khoâng thaät coù, cho neân Ñaïi thöøa naøy khoâng
theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp taùnh nhö thaät teá, taùnh chaúng theå suy
nghó baøn luaän, laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi thöøa
naøy khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi phaùp taùnh cho ñeán taùnh chaúng theå nghó baøn taùnh khoâng coù
phaùp, chaúng phaûi phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå
vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp
naøo chaúng phaûi phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù thì Ñaïi thöøa naøy khoâng
theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi phaùp noäi noùi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng
chaúng coù phaùp, chaúng phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá
gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng laø phaùp coù, chaúng phaûi khoâng coù thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå
Bôûi boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng khoâng coù
phaùp, chaúng phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp Baùt nhaân, phaùp Tu-ñaø-hoaøn, phaùp
Tö-ñaø-haøm, phaùp A-na-haøm, phaùp A-la-haùn, phaùp Bích-chi-phaät vaø
phaùp Phaät laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi thöøa naøy
khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi phaùp taùnh nhaân cho ñeán phaùp Phaät khoâng coù phaùp, chaúng
phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-
tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu baäc Taùnh ñòa, baäc Baùt nhaân, baäc Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán Phaät laø phaùp coù chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi
thöøa naøy khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi taùnh ñòa ñeán chö Phaät khoâng coù phaùp chaúng phaûi phaùp, neân
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-
la laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå
Bôûi taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la khoâng coù phaùp,
chaúng phaûi phaùp, neân Ñaïi thöøa naøy vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán luùc
ngoài ñaïo traøng, caùc taâm trong khoaûng thôøi gian ñoù laø phaùp coù, chaúng
phaûi phaùp khoâng thì Ñaïi thöøa naøy khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian
vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi caùc taâm trong khoaûng giöõa töø luùc phaùt taâm ñeán luùc ngoài
ñaïo traøng cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp, cho neân
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu nhö trí tueä kim cang tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt laø
phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng theå
bieát ñöôïc taát caû keát söû vaø taäp khí khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp ñeå
Bôûi nhö trí tueä kim cang tueä khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp,
neân Ñaïi Boà-taùt bieát ñöôïc taát caû keát söû vaø taäp khí khoâng coù phaùp,
chaúng phaûi phaùp ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Theá neân, Ñaïi thöøa naøy
khoâng theå vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ba möôi hai töôùng cuûa chö Phaät laø phaùp coù
chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì oai ñöùc cuûa chö Phaät chaúng theå chieáu
saùng vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Bôûi ba möôi hai töôùng khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp, neân
oai ñöùc cuûa chö Phaät chieáu saùng vöôït hôn taát caû theá gian vaø Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu aùnh saùng cuûa chö Phaät laø phaùp coù, chaúng
phaûi phaùp khoâng coù, thì chaúng theå chieáu khaép haèng sa coõi nöôùc.
Bôûi aùnh saùng cuûa chö Phaät khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp
neân coù coâng naêng chieáu khaép haèng sa coõi nöôùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu saùu möôi thöù aâm thanh trang nghieâm cuûa
chö Phaät laø phaùp coù, chaúng phaûi phaùp khoâng thì chö Phaät chaúng theå
duøng saùu möôi thöù aâm thanh trang nghieâm aáy thaáu ñeán khaép voâ
löôïng a-taêng-kyø coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông.

Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp luaân cuûa chö Phaät laø phaùp coù, chaúng
phaûi phaùp khoâng thì chö Phaät khoâng theå chuyeån phaùp luaân maø taát caû
Sa-moân, Baø-la-moân hoaëc chö Thieân vöông, Ma vöông, Phaïm vöông
vaø taát caû theá gian chuùng sinh ñeàu chaúng chuyeån xoay ñöôïc.
Bôûi phaùp luaân cuûa chö Phaät khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp,
neân chö Phaät coù khaû naêng chuyeån phaùp luaân maø taát caû Sa-moân, Baø-
la-moân hoaëc Trôøi, ngöôøi vaø taát caû chuùng khaùc trong theá gian ñeàu
chaúng theå xoay ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chö Phaät vì chuùng sinh chuyeån phaùp luaân. Neáu
chuùng sinh aáy laø phaùp thaät coù, chaúng phaûi phaùp khoâng coù, thì khoâng
theå laøm cho chuùng sinh aáy ñoái vôùi Nieát-baøn Voâ dö y maø nhaäp Nieát-
baøn.
Bôûi chö Phaät vì chuùng sinh chuyeån phaùp luaân. Chuùng sinh aáy
khoâng coù phaùp, chaúng phaûi phaùp, neân coù theå laøm cho chuùng sinh aáy
ñoái vôùi Nieát-baøn Voâ dö y ñaõ ñöôïc dieät ñoä, ñang ñöôïc dieät ñoä, seõ
ñöôïc dieät ñoä.
Phaåm 23: ÑOÀNG VÔÙI HÖ KHOÂNG
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng noùi Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.

–Ñuùng vaäy, Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng chaúng coù möôøi phöông nhö
Ñoâng, Taây, Ñaïi thöøa cuõng khoâng coù möôøi phöông.
Nhö hö khoâng chaúng coù daøi, ngaén, vuoâng, troøn, Ñaïi thöøa cuõng
chaúng phaûi daøi, ngaén, vuoâng, troøn.
Nhö hö khoâng chaúng coù maøu xanh, vaøng, ñoû, traéng, ñen, Ñaïi
thöøa cuõng chaúng coù maøu xanh, vaøng, ñoû, traéng, ñen.
Cho neân noùi Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng chaúng coù quaù khöù, vò lai, hieän
taïi. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
www.daitangkinh.org
Nhö hö khoâng chaúng theâm, chaúng bôùt, cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi
thöøa chaúng theâm, chaúng bôùt.
Nhö hö khoâng chaúng nhô, chaúng saïch. Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi
thöøa chaúng nhô, chaúng saïch.
Nhö hö khoâng chaúng sinh, chaúng dieät, khoâng döøng, khoâng ñoåi.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi thöøa chaúng sinh, chaúng dieät, khoâng döøng,
khoâng ñoåi.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi thieän, baát thieän, chaúng phaûi kyù, voâ
kyù. Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi thieän, baát thieän,
chaúng phaûi kyù, voâ kyù.
Nhö hö khoâng chaúng thaáy nghe, chaúng hay bieát. Cuõng vaäy, Ñaïi
thöøa chaúng thaáy nghe, hay bieát.
Nhö hö khoâng chaúng theå bieát ñöôïc, chaúng theå hay ñöôïc, chaúng
theå thaáy ñöôïc, chaúng theå döùt ñöôïc, chaúng theå chöùng ñöôïc, chaúng theå
tu ñöôïc. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng theå bieát ñöôïc, hay ñöôïc, thaáy
ñöôïc, döùt ñöôïc, cuõng chaúng theå chöùng ñöôïc, tu ñöôïc.
Cho neân noùi raèng Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hö khoâng chaúng phaûi töôùng nhieãm, töôùng lìa.
Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi töôùng nhieãm, chaúng phaûi töôùng lìa.
Nhö hö khoâng chaúng thuoäc coõi Duïc, coõi saéc, coõi Voâ saéc. Cuõng
vaäy, Ñaïi thöøa chaúng thuoäc coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc.
Nhö hö khoâng chaúng coù baét ñaàu phaùt taâm cho ñeán taâm thöù
möôøi. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa khoâng coù baét ñaàu phaùt taâm cho ñeán taâm
thöù möôøi.
Nhö hö khoâng chaúng coù Caøn tueä ñòa, Taùnh nhaân ñòa, Baùt nhaân
ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly duïc ñòa, Dó taùc ñòa. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa
khoâng coù Caøn tueä ñòa cho ñeán Dó taùc ñòa.
Nhö hö khoâng chaúng coù quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû
A-na-haøm, quaû A-la-haùn. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa khoâng coù quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán quaû A-la-haùn.
Nhö hö khoâng chaúng coù Thanh vaên ñòa, Bích-chi-phaät ñòa. Cuõng
vaäy, Ñaïi thöøa khoâng coù Thanh vaên ñòa cho ñeán Phaät ñòa.
Theá neân noùi raèng Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng chaúng phaûi saéc, voâ saéc, chaúng
phaûi khaû kieán, baát khaû kieán, chaúng phaûi höõu ñoái, voâ ñoái, chaúng phaûi
hôïp, chaúng phaûi taùn. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi saéc cho ñeán
chaúng phaûi taùn.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi thöôøng, voâ thöôøng, chaúng phaûi laïc,
khoå, chaúng phaûi ngaõ, voâ ngaõ. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi Thöôøng
voâ thöôøng, laïc, khoå, ngaõ, voâ ngaõ.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi khoâng, baát khoâng, chaúng phaûi töôùng,
voâ töôùng, chaúng phaûi taùc, voâ taùc. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi
khoâng cho ñeán chaúng phaûi voâ taùc.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi vaéng laëng chaúng vaéng laëng, chaúng
phaûi lìa chaúng lìa. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi vaéng laëng cho ñeán
chaúng phaûi lìa.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi toái saùng. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng
phaûi toái saùng.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi ñöôïc, chaúng theå ñöôïc. Cuõng vaäy, Ñaïi
thöøa chaúng phaûi ñöôïc, chaúng phaûi chaúng ñöôïc.
Nhö hö khoâng chaúng phaûi khaû thuyeát, chaúng phaûi baát khaû
thuyeát. Cuõng vaäy, Ñaïi thöøa chaúng phaûi khaû thuyeát, chaúng phaûi chaúng
baát khaû thuyeát.
Cho neân noùi raèng Ñaïi thöøa ñoàng vôùi hö khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, nhö hö khoâng dung chöùa voâ
löôïng, voâ bieân voâ soá chuùng sinh, Ñaïi thöøa cuõng dung thoï voâ löôïng,
voâ bieân voâ soá chuùng sinh.
Ñuùng vaäy. Vì chuùng sinh khoâng thaät coù, neân bieát hö khoâng
chaúng thaät coù. Vì hö khoâng chaúng thaät coù, neân bieát Ñaïi thöøa cuõng
khoâng thaät coù. Do ñoù neân Ñaïi thöøa dung chöùa voâ löôïng, voâ bieân voâ
soá chuùng sinh.
Vì sao? Vì chuùng sinh, hö khoâng vaø Ñaïi thöøa ñeàu chaúng thaät
coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì Ñaïi thöøa khoâng thaät coù neân bieát voâ
soá khoâng thaät coù, vì voâ soá khoâng thaät coù neân bieát voâ löôïng khoâng
thaät coù, vì voâ löôïng khoâng thaät coù neân bieát voâ bieân khoâng thaät coù, vì
www.daitangkinh.org
voâ bieân khoâng thaät coù neân bieát taát caû caùc phaùp khoâng thaät coù. Do ñoù,
neân Ñaïi thöøa dung thoï voâ löôïng, voâ bieân voâ soá chuùng sinh.
Vì sao? Vì chuùng sinh, hö khoâng, Ñaïi thöøa, voâ soá voâ löôïng, voâ
bieân, taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy
ñeàu khoâng thaät coù, neân bieát raèng phaùp nhö, phaùp taùnh, thaät teá
Vì phaùp nhö, phaùp taùnh, thaät teá khoâng thaät coù, neân bieát cho ñeán
voâ soá löôïng voâ bieân ñeàu khoâng thaät coù.
Vì voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân khoâng thaät coù cho neân bieát taát caû
phaùp khoâng thaät coù.
Do nhaân duyeân naøy neân Ñaïi thöøa dung chöùa voâ löôïng, voâ bieân
voâ soá chuùng sinh. Vì sao? Vì chuùng sinh, ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát,
ngöôøi thaáy cuøng thaät teá ñeán voâ bieân vaø taát caû phaùp ñeàu khoâng thaät
coù.
ñeàu khoâng thaät coù, neân bieát chaúng theå nghó baøn taùnh khoâng thaät coù.
Vì khoâng nghó baøn taùnh chaúng thaät coù neân bieát saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng thaät coù.
Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng thaät coù neân bieát hö khoâng
Vì hö khoâng chaúng thaät coù, neân bieát Ñaïi thöøa khoâng thaät coù.
Vì Ñaïi thöøa chaúng thaät coù neân bieát voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân
ñeàu chaúng thaät coù.
Vì voâ bieân chaúng thaät coù, neân bieát taát caû phaùp khoâng thaät coù.
voâ soá chuùng sinh. Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy taát caû caùc
phaùp ñeàu khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngaõ khoâng thaät coù cho ñeán ngöôøi
bieát, ngöôøi thaáy khoâng thaät coù, neân bieát nhaõn, tyû, thieät, thaân, yù khoâng
thaät coù.
Vì nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù khoâng thaät coù neân bieát hö khoâng
Vì hö khoâng chaúng thaät coù neân bieát Ñaïi thöøa khoâng thaät coù.
Vì Ñaïi thöøa khoâng thaät coù neân bieát voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân vaø
taát caû phaùp khoâng thaät coù.
voâ soá chuùng sinh. Vì ngaõ cho ñeán taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng thaät coù.
ñeàu khoâng thaät coù neân Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñeàu khoâng thaät coù.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù neân bieát hö khoâng chaúng
thaät coù.
Vì Ñaïi thöøa khoâng thaät coù neân bieát voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân
Vì voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân khoâng thaät coù neân bieát taát caû caùc
voâ soá chuùng sinh. Vì sao? Vì ngaõ, chuùng sinh cho ñeán taát caû caùc phaùp
ñeàu khoâng thaät coù neân bieát noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng ñeàu chaúng thaät coù.
Vì voâ phaùp höõu phaùp chaúng thaät coù neân bieát hö khoâng chaúng
thaät coù.
Vì hö khoâng chaúng thaät coù neân bieát Ñaïi thöøa chaúng thaät coù.
Vì voâ bieân khoâng thaät coù neân bieát taát caû phaùp khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngaõ, chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát,
ngöôøi thaáy khoâng thaät coù neân bieát boán Nieäm xöù ñeán baát coäng phaùp
www.daitangkinh.org
Vì baát coäng phaùp khoâng thaät coù neân bieát hö khoâng chaúng thaät
coù.
Vì hö khoâng chaúng thaät coù neân bieát Ñaïi thöøa chaúng thaät coù.
voâ soá chuùng sinh. Vì sao? Vì ngaõ chuùng sinh cho ñeán taát caû caùc phaùp
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngaõ chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát,
ngöôøi thaáy khoâng thaät coù neân bieát taùnh ñòa cho ñeán Dó taùc ñòa khoâng
thaät coù.
Vì Dó taùc ñòa khoâng thaät coù neân bieát hö khoâng chaúng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi thaáy, ngöôøi bieát
khoâng thaät coù neân bieát Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán A-la-haùn khoâng thaät
coù.
Vì A-la-haùn khoâng thaät coù neân bieát taát caû caùc phaùp khoâng thaät
coù.
voâ soá chuùng sinh. Vì sao? Vì khoâng thaät coù.
khoâng thaät coù neân bieát thöøa Thanh vaên khoâng thaät coù.
Vì thöøa Thanh vaên khoâng thaät coù neân bieát thöøa Bích-chi-phaät
Vì thöøa Bích-chi-phaät khoâng thaät coù neân bieát Phaät thöøa khoâng
thaät coù.
Vì Phaät thöøa khoâng thaät coù neân bieát haøng Thanh vaên khoâng
thaät coù.
Vì haøng Thanh vaên khoâng thaät coù neân bieát Tu-ñaø-hoaøn khoâng
thaät coù, cho ñeán Phaät khoâng thaät coù.
Vì Phaät khoâng thaät coù neân bieát Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät
coù.
Vì Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät coù neân bieát hö khoâng khoâng
thaät coù.
Vì Ñaïi thöøa khoâng thaät coù neân voâ soá cho ñeán taát caû phaùp khoâng
thaät coù.
voâ soá chuùng sinh. Vì sao?
Vì khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö trong taùnh Nieát-baøn dung chöùa voâ löôïng,
voâ bieân voâ soá chuùng sinh, Ñaïi thöøa naøy cuõng dung chöùa voâ löôïng, voâ
bieân voâ soá chuùng sinh.
Do nhaân duyeân naøy neân noùi raèng Ñaïi thöøa ñoàng ñaúng vôùi hö
khoâng, cuõng dung chöùa voâ löôïng, voâ bieân voâ soá chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi thöøa naøy chaúng thaáy choã
ñeán, chaúng thaáy choã ñi, choã ôû. Ñuùng vaäy. Ñaïi thöøa naøy chaúng thaáy
choã ñeán, choã ñi, choã ôû. Vì sao? Vì taát caû caùc phaùp töôùng chaúng lay
ñoäng, cho neân caùc phaùp chaúng coù choã ñeán, choã ñi, choã ôû.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi
ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö
vaäy.
Saéc phaùp, thoï phaùp, töôûng phaùp, haønh phaùp, thöùc phaùp khoâng
töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Nhö cuûa saéc, nhö cuûa thoï, nhö cuûa töôûng, nhö cuûa haønh, nhö
cuûa thöùc khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Taùnh cuûa saéc, cho ñeán taùnh cuûa thöùc khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng
chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Töôùng cuûa saéc cho ñeán töôùng cuûa thöùc khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng
www.daitangkinh.org
chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.

Nhö naêm uaån, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi, saùu ñaïi chuûng
cuõng gioáng nhö vaäy. Nhaõn, nhaõn phaùp, nhaõn nhö, nhaõn taùnh, nhaõn
töôùng, cho ñeán thöùc chuûng, thöùc chuûng phaùp, thöùc chuûng nhö, thöùc
chuûng taùnh, thöùc chuûng töôùng khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu,
cuõng khoâng coù choã ôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö, phaùp nhö, nhö nhö, taùnh nhö, töôùng nhö,
thaät teá, phaùp thaät teá, nhö thaät teá, taùnh thaät teá, töôùng thaät teá, chaúng
theå nghó baøn, phaùp chaúng theå nghó baøn, nhö chaúng theå nghó baøn, taùnh
chaúng theå nghó baøn, töôùng chaúng theå nghó baøn, ñeàu khoâng töø ñaâu
ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boá thí ba-la-maät ñeán phaùp Boá thí ba-la-maät,
nhö Boá thí ba-la-maät, taùnh Boá thí ba-la-maät, töôùng ba-la-maät, khoâng
töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Boán Nieäm xöù, phaùp boán Nieäm xöù, nhö boán Nieäm xöù, taùnh boán
Nieäm xöù, töôùng boán Nieäm xöù, khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu,
cuõng khoâng coù choã ôû, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng
nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt, phaùp Boà-taùt, nhö Boà-taùt, taùnh Boà-taùt,
töôùng Boà-taùt khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù
choã ôû.
Phaät, phaùp Phaät, nhö Phaät, taùnh Phaät, töôùng Phaät khoâng töø ñaâu
ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, phaùp Chaùnh giaùc, nhö
Chaùnh giaùc, taùnh Chaùnh giaùc, töôùng Chaùnh giaùc khoâng töø ñaâu ñeán,
cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù choã ôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Höõu vi, phaùp höõu vi, nhö höõu vi, taùnh höõu vi,
töôùng höõu vi khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng coù
choã ôû.
Voâ vi, phaùp voâ vi, nhö voâ vi, taùnh voâ vi, töôùng voâ vi, khoâng töø
ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, cuõng khoâng choã ôû.
Do nhaân duyeân naøy neân Ñaïi thöøa naøy chaúng thaáy choã ñeán,
chaúng thaáy choã ñi, chaúng thaáy coù choã ôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi thöøa naøy, tröôùc, sau, giöõa
ñeàu khoâng thaät coù, Ñaïi thöøa ñoù goïi laø ba ñôøi bình ñaúng, neân goïi laø
Ñaïi thöøa.
Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi thöøa naøy ôû tröôùc khoâng thaät coù, ôû
sau khoâng thaät coù, ôû giöõa khoâng thaät coù, ba ñôøi bình ñaúng, neân goïi laø
Ñaïi thöøa.
Vì sao? Vì ñôøi quaù khöù thì ñôøi quaù khöù roãng khoâng, ñôøi vò lai
thì ñôøi vò lai roãng khoâng, ñôøi hieän taïi, thì ñôøi hieän taïi roãng khoâng, ba
ñôøi bình ñaúng thì ba ñôøi bình ñaúng roãng khoâng, Ñaïi thöøa thì Ñaïi thöøa
roãng khoâng, Boà-taùt thì Boà-taùt roãng khoâng. Vì sao? Taùnh khoâng naøy
chaúng phaûi moät, chaúng phaûi hai, chaúng phaûi khaùc, cho neân goïi laø ba
ñôøi bình ñaúng, laø Phaùp Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Trong Ñaïi thöøa naøy, bình ñaúng vaø chaúng bình ñaúng ñeàu khoâng
thaät coù, nhieãm vaø chaúng nhieãm, saân vaø chaúng saân, si vaø chaúng si,
maïn vaø chaúng maïn ñeàu baát khaû ñaéc, cho ñeán taát caû phaùp thieän vaø
phaùp baát thieän ñeàu khoâng thaät coù.
Trong Ñaïi thöøa naøy, thöôøng vaø voâ thöôøng, laïc cuøng khoå, thaät vaø
khoâng thaät, ngaõ cuøng voâ ngaõ ñeàu khoâng thaät coù.
Trong Ñaïi thöøa naøy, coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc ñeàu khoâng
thaät coù, vöôït qua coõi Duïc, vöôït qua coõi Saéc, vöôït qua coõi Voâ saéc ñeàu
Vì sao? Vì Ñaïi thöøa naøy, töï phaùp khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû quaù khöù, saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc ôû quaù khöù laø roãng khoâng. Saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc ôû vò lai, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû vò lai laø roãng khoâng. Saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû hieän taïi, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû hieän
taïi laø roãng khoâng.
Trong taùnh khoâng, saéc, thoï, tuôûng, haønh, thöùc ôû quaù khöù, vò lai,
hieän taïi ñeàu khoâng thaät coù. Vì sao? Vì trong taùnh khoâng, khoâng ñoù
coøn khoâng thaät coù huoáng chi trong taùnh khoâng maø coù caùc naêm uaån
trong ba ñôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong saùu phaùp Ba-la-maät, quaù khöù, vò lai, hieän
taïi ñeàu khoâng thaät coù. Trong ba ñôøi bình ñaúng, saùu phaùp Ba-la-maät
cuõng khoâng thaät coù. Vì sao? Vì trong bình ñaúng, quaù khöù, vò lai, hieän
www.daitangkinh.org
taïi ñeàu khoâng thaät coù. Trong bình ñaúng, bình ñaúng cuõng coøn khoâng
thaät coù, huoáng chi trong bình ñaúng maø coù quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
Nhö saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong quaù khöù, vò lai, hieän taïi, phaøm phu khoâng
thaät coù. Trong ba ñôøi bình ñaúng, ngöôøi phaøm phu cuõng khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy ñeàu
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong quaù khöù, vò lai, hieän taïi, Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, Boà-taùt vaø Phaät ñeàu khoâng thaät coù. Trong ba ñôøi bình
ñaúng, Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Boà-taùt vaø Phaät cuõng ñeàu khoâng thaät
coù.
Vì sao? Vì chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy ñeàu
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc
töôùng ba ñôøi bình ñaúng seõ coù ñöôïc ñaày ñuû Nhaát thieát chuûng trí. Ñoù
goïi laø Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, cuõng chính laø töôùng ba ñôøi bình
ñaúng.
Ñaïi Boà-taùt an truï trong ñaây thì hôn taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi,
A-tu-la, thaønh töïu trí Nhaát thieát.
Baáy giôøi Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laønh thay, laønh thay! Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi
Boà-taùt naøy, caùc Ñaïi Boà-taùt quaù khöù hoïc trong ñaây ñaõ ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí. Caùc Ñaïi Boà-taùt vò lai hoïc trong ñaây seõ ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí. Caùc Ñaïi Boà-taùt hieän taïi trong voâ löôïng, voâ soá coõi nöôùc ôû
khaép möôøi phöông cuõng hoïc trong ñaây maø ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do ñoù neân Ñaïi thöøa naøy thaät laø Ñaïi thöøa
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi hoïc trong Ñaïi
thöøa naøy ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc vaø hieän ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.


QUYEÅN 7
Phaåm 24: HOÄI TOÂNG
Baáy giôø, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät sai Tu-boà-ñeà giaûng noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät cho caùc vò Ñaïi Boà-taùt nghe. Nay sao laïi noùi Ñaïi thöøa laøm
chi?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con noùi Ñaïi thöøa coù lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaêng?
Phaät daïy:
–Tu-boà-ñeà noùi Ñaïi thöøa khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao?
Vì taát caû phaùp thieän, phaùp trôï ñaïo, hoaëc phaùp Thanh vaên, hoaëc phaùp
Bích-chi-phaät, hoaëc phaùp Boà-taùt, hoaëc phaùp Phaät ñeàu bao goàm trong
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp thieän, phaùp trôï ñaïo, phaùp
Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt, phaùp Phaät naøo ñeàu goàm
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö
yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ba
phaùp moân giaûi thoaùt, möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, ñaïi
Töø, ñaïi Bi, möôøi taùm phaùp Baát coäng naøy vaø caùc phaùp thieän, phaùp trôï
ñaïo khaùc, hoaëc phaùp Thanh vaên, hoaëc phaùp Bích-chi-phaät, hoaëc phaùp
Boà-taùt, hoaëc phaùp Phaät ñeàu bao goàm trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaëc Ñaïi thöøa cuûa Ñaïi Boà-taùt, hoaëc saùu phaùp
Ba-la-maät, hoaëc naêm aám cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh
www.daitangkinh.org
ra, hoaëc saùu ñaïi chuûng, hoaëc boán Nieäm xöù ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo,
ba moân Giaûi thoaùt vaø caùc phaùp thieän, hoaëc höõu laäu, voâ laäu, hoaëc höõu
vi, voâ vi, hoaëc boán Ñeá, hoaëc ba coõi, hoaëc möôøi taùm khoâng, hoaëc caùc
moân Tam-muoäi, caùc moân Ñaø-la-ni cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng,
hoaëc Phaät, phaùp Phaät, taùnh Phaät, nhö thaät teá, chaúng theå nghó baøn,
taùnh Nieát-baøn, taát caû caùc phaùp naøy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng
saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, khoâng ngaïi, moät töôùng khoâng gì baèng,
chính laø voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân Ñaïi thöøa cuûa oâng noùi
thuaän theo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì Ñaïi thöøa chaúng khaùc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng khaùc Ñaïi thöøa, Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø Ñaïi thöøa khoâng hai, khoâng khaùc. Naêm phaùp Ba-la-maät kia
Naøy Tu-boà-ñeà! Boán Nieäm xöù chaúng khaùc Ñaïi thöøa, Ñaïi thöøa
chaúng khaùc boán Nieäm xöù, boán Nieäm xöù vaø Ñaïi thöøa khoâng hai,
khoâng khaùc. Boán Chaùnh caàn cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng
gioáng nhö vaäy.
Do nhaân duyeân naøy neân Tu-boà-ñeà noùi Ñaïi thöøa chính laø noùi
Phaåm 25: MÖÔØI KHOÂNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñôøi tröôùc khoâng thaät coù, ñôøi
sau khoâng thaät coù, ñôøi giöõa khoâng thaät coù.
Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân Ñaïi Boà-taùt cuõng voâ
bieân.
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Ñaïi Boà-taùt, ñaây cuõng khoâng thaät
coù.
ÔÛ taát caû loaøi, taát caû choã tìm Ñaïi Boà-taùt ñeàu khoâng thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con seõ daïy cho caùc Ñaïi Boà-taùt naøo veà
Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt chæ coù teân goïi, nhö noùi teân goïi
ngaõ, ngaõ roát raùo chaúng sinh. Nhö ngaõ, caùc phaùp cuõng khoâng coù töï
taùnh nhö vaäy.
Caùc saéc naøo roát raùo chaúng sinh? Caùc thoï, töôûng, haønh, thöùc naøo
roát raùo chaúng sinh?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Roát raùo chaúng sinh thì chaúng goïi laø Saéc.
Roát raùo chaúng sinh thì chaúng goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaùp roát raùo chaúng sinh thì coù daïy
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaêng? Rôøi phaùp roát raùo chaúng sinh cuõng
khoâng coù Boà-taùt thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu Boà-taùt nghe lôøi noùi naøy maø taâm chaúng dính maéc naëng neà,
chaúng aên naên, chaúng kinh haõi, chaúng sôï seät, phaûi bieát raèng ñaây laø
Ñaïi Boà-taùt coù khaû naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Vì nhaân duyeân gì maø noùi ñôøi tröôùc cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thaät
coù, ñôøi sau khoâng thaät coù, ñôøi giöõa khoâng thaät coù?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi raèng vì saéc voâ bieân neân bieát Boà-taùt
cuõng voâ bieân, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân bieát Boà-taùt cuõng
voâ bieân?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi saéc laø Boà-taùt ñaây cuõng khoâng thaät coù;
thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Boà-taùt ñaây cuõng khoâng thaät coù?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi raèng ôû taát caû loaøi, taát caû choã, Boà-taùt
ñeàu khoâng thaät coù, thì seõ daïy nhöõng Boà-taùt naøo veà Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi Boà-taùt chæ coù teân goïi?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi raèng nhö noùi teân goïi ngaõ, ngaõ roát raùo
chaúng sinh? Nhö ngaõ, caùc phaùp cuõng khoâng töï taùnh nhö vaäy. Caùc saéc
naøo roát raùo chaúng sinh, caùc thoï, töôûng, haønh, thöùc naøo roát raùo chaúng
sinh?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi roát raùo chaúng sinh chaúng goïi laø saéc,
roát raùo chaúng sinh chaúng goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi raèng neáu phaùp roát raùo chaúng sinh thì
coù daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaêng?
www.daitangkinh.org
Vì nhaân duyeân gì maø noùi lìa phaùp roát raùo chaúng sinh cuõng
khoâng coù Boà-taùt thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Vì nhaân duyeân gì maø noùi neáu Boà-taùt nghe lôøi noùi naøy maø taâm
chaúng chìm ñaém, chaúng aên naên, chaúng kinh haõi, chaúng sôï seät thì goïi
laø baäc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà ñaùp lôøi Xaù-lôïi-phaát:
–Vì chuùng sinh khoâng thaät coù, neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng
thaät coù, ñôøi sau khoâng thaät coù, ñôøi giöõa khoâng thaät coù. Vì chuùng sinh
khoâng, vì chuùng sinh lìa neân ñôøi tröôùc Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì saéc khoâng thaät coù, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thaät coù
neân ñôøi tröôùc Boà-taùt khoâng thaät coù. Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
khoâng, vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc lìa, neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt
Vì naêm aám taùnh khoâng thaät coù neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng
thaät coù. Vì saùu phaùp Ba-la-maät khoâng thaät coù neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-
taùt khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì trong taùnh khoâng, ñôøi tröôùc khoâng thaät coù, ñôøi sau
khoâng thaät coù, ñôøi giöõa khoâng thaät coù.
Taùnh khoâng chaúng khaùc Boà-taùt, Boà-taùt chaúng khaùc ñôøi tröôùc.
Taùnh khoâng, Boà-taùt vaø ñôøi tröôùc, ba phaùp aáy khoâng hai, khoâng
khaùc. Vì nhaân duyeân naøy maø ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì saùu phaùp Ba-la-maät roãng khoâng, vì saùu
phaùp Ba-la-maät xa lìa, vì saùu phaùp Ba-la-maät taùnh khoâng thaät coù neân
ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì trong taùnh khoâng, ñôøi tröôùc khoâng thaät coù, ñôøi sau
khoâng thaät coù, ñôøi giöõa khoâng thaät coù.
Taùnh khoâng chaúng khaùc Boà-taùt. Boà-taùt chaúng khaùc ñôøi tröôùc.
Taùnh khoâng, Boà-taùt vaø ñôøi tröôùc, ba phaùp naøy khoâng hai khoâng khaùc.
Do ñoù neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì noäi khoâng cho ñeán phaùp voâ phaùp höõu
khoâng laø khoâng thaät coù, laø roãng khoâng, laø xa lìa, laø taùnh khoâng thaät
coù cho neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng laø khoâng thaät coù, laø
roãng khoâng, laø xa lìa, laø taùnh khoâng thaät coù, cho neân ñôøi tröôùc cuûa
Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì trong taùnh khoâng, ñôøi tröôùc, ñôøi sau vaø ñôøi giöõa ñeàu
khoâng thaät coù. Taùnh khoâng, Boà-taùt vaø ñôøi tröôùc ba thöù khoâng hai,
khoâng khaùc. Do ñoù neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì taát caû moân Tam-muoäi, taát caû moân Ñaø-la-ni
laø khoâng thaät coù, laø roãng khoâng, laø xa lìa, laø taùnh khoâng thaät coù cho
neân ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì phaùp taùnh, phaùp nhö, thaät teá, taùnh chaúng theå nghó baøn laø
khoâng thaät coù, roãng khoâng, taùnh xa lìa khoâng thaät coù, cho neân ñôøi
tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Phaät laø khoâng
thaät coù, roãng khoâng, taùnh xa lìa khoâng thaät coù cho neân ñôøi tröôùc cuûa
Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Nhaát thieát chuûng trí laø
khoâng thaät coù, roãng khoâng, taùnh xa lìa khoâng thaät coù cho neân ñôøi
tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì trong taùnh khoâng, ñôøi tröôùc, ñôøi sau, ñôøi giöõa ñeàu
khoâng thaät coù, Boà-taùt cuõng khoâng thaät coù.
Khoâng chaúng khaùc Boà-taùt, cuõng chaúng khaùc ñôøi tröôùc. Khoâng,
Boà-taùt vaø ñôøi tröôùc, ba phaùp naøy khoâng hai, khoâng khaùc. Do ñoù neân
ñôøi tröôùc cuûa Boà-taùt khoâng thaät coù.
Nhö ñôøi tröôùc, ñôøi sau vaø ñôøi giöõa cuõng gioáng nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Saéc nhö hö khoâng, thoï, töôûng, haønh,
thöùc nhö hö khoâng.
Vì sao? Nhö hö khoâng, ngoaøi bôø vaø chính giöõa ñeàu khoâng thaät
coù. Vì khoâng coù ngoaøi bôø vaø chính giöõa neân chæ goïi teân laø hö khoâng.
Cuõng vaäy, saéc, thoï, tuôûng, haønh, thöùc, ngoaøi bôø vaø chính giöõa
ñeàu khoâng thaät coù. Vì saéc roãng khoâng, trong roãng khoâng cuõng khoâng
coù ngoaøi bôø, khoâng coù chính giöõa. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng
nhö vaäy.
Do nhaân duyeân naøy, vì saéc voâ bieân neân bieát Boà-taùt cuõng voâ
bieân. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân bieát Boà-taùt cuõng voâ bieân,
www.daitangkinh.org
cho ñeán phaùp Baát coäng cuõng luaän thuyeát nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Saéc, töôùng cuûa saéc roãng khoâng, cho
ñeán töôùng cuûa thöùc roãng khoâng, Boá thí ba-la-maät vaø töôùng cuûa Boá thí
ba-la-maät roãng khoâng, cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, töôùng cuûa Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng roãng khoâng.
Noäi khoâng, töôùng noäi khoâng laø roãng khoâng, cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng, töôùng voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø roãng khoâng.
Boán Nieäm xöù, töôùng cuûa boán Nieäm xöù laø roãng khoâng, cho ñeán
phaùp Baát coäng, töôùng cuûa phaùp Baát coäng laø roãng khoâng.
Phaùp nhö, töôùng cuûa phaùp nhö laø roãng khoâng, cho ñeán taùnh
cuûa chaúng theå nghó baøn, töôùng cuûa taùnh chaúng theå nghó baøn laø roãng
khoâng.
Tam-muoäi moân, töôùng cuûa moân Tam-muoäi laø roãng khoâng, cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí, töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí laø roãng
khoâng.
Thanh vaên thöøa, töôùng Thanh vaên thöøa roãng khoâng, cho ñeán
Phaät thöøa, töôùng cuûa Phaät thöøa roãng khoâng.
Haøng Thanh vaên, töôùng cuûa haøng Thanh vaên roãng khoâng, cho
ñeán töôùng cuûa Phaät laø roãng khoâng.
Trong roãng khoâng thì saéc khoâng thaät coù, thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng khoâng thaät coù. Do ñoù, saéc laø Boà-taùt naøy cuõng khoâng thaät coù.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Boà-taùt naøy cuõng khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong saéc, saéc khoâng thaät coù. Trong
thoï, saéc khoâng thaät coù. Trong thoï, saéc khoâng thaät coù. Trong thoï, thoï
khoâng thaät coù. Trong saéc, thoï khoâng thaät coù. Trong töôûng, töôûng
khoâng thaät coù. Trong saéc, thoï, töôûng khoâng thaät coù. Trong haønh,
töôûng khoâng thaät coù. Trong haønh, haønh khoâng thaät coù.
Trong saéc thì thoï, töôûng, haønh khoâng thaät coù. Trong thöùc thì
haønh khoâng thaät coù. Trong thöùc thì thöùc khoâng thaät coù. Trong saéc thì
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thaät coù.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong nhaõn thì nhaõn khoâng thaät coù. Trong nhó
thì nhaõn khoâng thaät coù. Trong nhó thì nhó khoâng thaät coù. Trong nhaõn
thì nhó khoâng thaät coù. Trong tyû thì nhó khoâng thaät coù. Trong tyû thì tyû
khoâng thaät coù. Trong nhaõn thì nhó, tyû khoâng thaät coù. Trong thieät thì tyû
khoâng thaät coù. Trong thieät thì thieät khoâng thaät coù. Trong nhaõn thì nhó,
tyû, thieät khoâng thaät coù. Trong thaân thì thieät khoâng thaät coù. Trong thaân
thì thaân khoâng thaät coù. Trong yù thì thaân khoâng thaät coù. Trong yù thì yù
khoâng thaät coù. Trong nhaõn thì nhó, tyû, thieät, thaân, yù khoâng thaät coù.
Nhö naêm aám vaø saùu Caên, saùu traàn, saùu thöùc vaø saùu xuùc cuøng
caùc thoï do saùu xuùc laøm duyeân sinh ra cuõng gioáng nhö vaäy.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, noäi khoâng cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, taát caû phaùp moân Tam-muoäi ñeán taát caû phaùp moân Ñaø-la-ni,
taùnh phaùp cho ñeán Bích-chi-phaät phaùp, Ñòa thöù nhaát ñeán Ñòa thöù
möôøi, Nhaát thieát trí, Ñaïo chuûng trí vaø Nhaát thieát chuûng trí cuõng
gioáng nhö vaäy.
Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong Boà-taùt thì Boà-taùt khoâng thaät coù. Trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Boà-taùt khoâng thaät coù. Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù. Trong Boà-taùt thì Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng thaät coù. Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì giaùo hoùa khoâng thaät
coù khoâng thaät coù. Trong giaùo hoùa thì giaùo hoùa khoâng thaät coù. Trong
giaùo hoùa thì Boà-taùt vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù.
Taát caû phaùp khoâng thaät coù nhö vaäy. Do nhaân duyeân naøy neân
trong taát caû loaøi, taát caû choã, Boà-taùt khoâng thaät coù thì seõ daïy caùc Boà-
taùt naøo veà Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Saéc laø giaû danh. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc laø giaû danh. Saéc laø chaúng phaûi thaät saéc, cho ñeán thöùc laø chaúng
phaûi thaät thöùc.
Vì sao? Vì danh, töôùng cuûa danh laø roãng khoâng. Neáu roãng
khoâng thì chaúng phaûi Boà-taùt. Do nhaân duyeân naøy neân Boà-taùt chæ coù
giaû danh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boá thí ba-la-maät chæ coù teân goïi. Trong teân goïi
chaúng thaät coù Boá thí ba-la-maät. Trong Boá thí ba-la-maät chaúng thaät coù
teân goïi. Do nhaân duyeân naøy neân Boà-taùt chæ coù giaû danh.
Nhö Boá thí ba-la-maät, naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng gioáng nhö
vaäy.
www.daitangkinh.org
Nhö saùu phaùp Ba-la-maät, noäi khoâng cho ñeán voâ höõu phaùp
khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng, phaùp moân Tam-muoäi,
phaùp moân Ñaø-la-ni cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Do ñoù neân Boà-taùt chæ coù giaû danh.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ngaõ roát raùo khoâng thaät coù thì laøm
sao coù sinh. Cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy roát raùo khoâng thaät coù thì
laøm sao coù sinh?
Saéc cho ñeán thöùc roát raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù sinh?
Nhaõn cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra roát raùo khoâng
thaät coù thì laøm sao coù sinh?
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo khoâng thaät
coù thì laøm sao coù sinh?
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng roát raùo khoâng thaät
coù thì laøm sao coù sinh?
Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng roát raùo khoâng
thaät coù thì laøm sao coù sinh?
Phaùp moân Tam-muoäi cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí roát raùo
khoâng thaät coù thì laøm sao coù sinh?
Thanh vaên cho ñeán Phaät roát raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù
sinh?
Do nhaân duyeân naøy neân noùi raèng nhö ngaõ, danh töï ngaõ cuõng roát
raùo chaúng sinh.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì caùc phaùp hoøa hôïp sinh neân khoâng
coù töï taùnh.
Theá naøo hoøa hôïp sinh neân khoâng coù töï taùnh?
Saéc hoøa hôïp sinh neân khoâng coù töï taùnh.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc hoøa hôïp sinh neân khoâng coù töï taùnh.
Nhaõn cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra hoøa hôïp sinh
neân khoâng coù töï taùnh.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät hoøa hôïp sinh neân
khoâng coù töï taùnh.
Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng hoøa hôïp sinh
neân khoâng coù töï taùnh.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Taát caû phaùp voâ thöôøng cuõng khoâng
maát.
–Caùc phaùp naøo laø voâ thöôøng cuõng khoâng maát?
–Saéc voâ thöôøng cuõng khoâng maát. Thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ
thöôøng cuõng khoâng maát.
Vì sao? Vì neáu phaùp voâ thöôøng thì laø töôùng lay ñoäng, töôùng
roãng khoâng. Do ñoù neân taát caû phaùp höõu vi voâ thöôøng cuõng khoâng
maát.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Hoaëc phaùp höõu laäu hoaëc phaùp voâ
laäu, hoaëc phaùp höõu kyù, hoaëc phaùp voâ kyù, laø phaùp voâ thöôøng cuõng
khoâng maát.
Vì sao? Vì phaùp voâ thöôøng thì laø töôùng lay ñoäng, laø töôùng roãng
khoâng. Do ñoù neân taát caû phaùp coù taïo taùc voâ thöôøng cuõng khoâng maát.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Taát caû phaùp chaúng phaûi thöôøng,
chaúng phaûi dieät.
–Caùc phaùp naøo chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät?
–Saéc chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät, thoï, töôûng, haønh,
thöùc chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy.
Cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra chaúng phaûi thöôøng,
chaúng phaûi dieät. Vì sao? Vì taùnh töï nhö vaäy.
Do caùc nhaân duyeân treân ñaây, neân caùc phaùp hoøa hôïp sinh khoâng
coù töï taùnh.
–Vì sao maø saéc cho ñeán thöùc roát raùo chaúng sinh?
–Saéc cho ñeán thöùc chaúng phaûi phaùp taïo taùc, vì taùc giaû khoâng
thaät coù.
Nhaõn cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra chaúng phaûi
phaùp taïo taùc, vì taùc giaû khoâng thaät coù.
www.daitangkinh.org
Taát caû phaùp ñeàu chaúng phaûi thaät khôûi, chaúng phaûi taùc, vì taùc giaû
Do ñoù neân saéc cho ñeán thöùc roát raùo baát sinh.
–Vì sao roát raùo chaúng sinh thì chaúng goïi laø saéc cho ñeán thöùc?
–Taùnh cuûa saéc roãng khoâng, roãng khoâng naøy khoâng coù sinh,
khoâng coù dieät, khoâng coù truï, khoâng coù dò. Thoï, töôûng, haønh, thöùc
Nhaõn cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra vaø taát caû
phaùp höõu vi taùnh laø roãng khoâng. Roãng khoâng naøy khoâng coù sinh,
dieät, truï, dò.
Do ñoù neân roát raùo chaúng sinh thì chaúng goïi laø saéc. Roát raùo
chaúng sinh thì chaúng goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc.
–Phaùp roát raùo chaúng sinh, coù neân daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
chaêng?
–Roát raùo chaúng sinh chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-
maät chính laø roát raùo chaúng sinh. Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø roát raùo chaúng
sinh khoâng hai, khoâng khaùc. Do ñoù neân noùi raèng roát raùo chaúng sinh,
neân daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
–Vì sao xa lìa roát raùo chaúng sinh thì khoâng coù Boà-taùt thöïc haønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng thaáy roát
raùo chaúng sinh khaùc vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng thaáy roát raùo
chaúng sinh khaùc vôùi Boà-taùt, roát raùo chaúng sinh vaø Boà-taùt khoâng hai,
khoâng khaùc.
Chaúng thaáy roát raùo chaúng sinh khaùc vôùi saéc, vì roát raùo chaúng
sinh vaø saéc khoâng hai, khoâng khaùc.
Chaúng thaáy roát raùo chaúng sinh khaùc vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc,
vì roát raùo chaúng sinh vaø thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng hai, khoâng
khaùc. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Do ñoù neân lìa roát raùo chaúng sinh khoâng coù Boà-taùt thöïc haønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Vì sao Boà-taùt nghe noùi nhöõng vieäc treân ñaây taâm chaúng chìm
ñaém, chaúng aên naên, chaúng kinh haõi, chaúng sôï seät, thì goïi laø Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy caùc phaùp coù töôûng giaùc tri. Ñaïi Boà-taùt
thaáy taát caû caùc phaùp nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö aûnh, nhö aûo, nhö
soùng naéng, nhö bieán hoùa. Do ñoù neân nghe noùi nhöõng vieäc treân ñaây,
Boà-taùt taâm chaúng chìm ñaém, chaúng aên naên, chaúng kinh haõi, chaúng sôï
seät.
quaùn saùt caùc phaùp nhö vaäy. Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt chaúng laõnh thoï saéc,
chaúng hieån baøy saéc, chaúng an truï saéc, chaúng chaáp tröôùc saéc, cuõng
chaúng noùi laø saéc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Vôùi nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù chaúng laõnh thoï, chaúng hieån baøy,
chaúng an truï, chaúng chaáp tröôùc, cuõng chaúng noùi laø nhaõn cho ñeán yù.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng laõnh thoï,
chaúng hieån baøy, chaúng an truï, chaúng chaáp tröôùc, cuõng chaúng noùi laø
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vôùi noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, chaúng laõnh
thoï, chaúng hieån baøy, chaúng an truï, chaúng chaáp tröôùc, cuõng chaúng noùi
laø noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi boán Nieäm
xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí,
chaúng laõnh thoï, chaúng hieån baøy, chaúng an truï, chaúng chaáp tröôùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt chaúng thaáy saéc, cho ñeán chaúng thaáy Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Saéc chaúng sinh thì chaúng phaûi saéc. Thoï, töôûng, haønh,
www.daitangkinh.org
thöùc chaúng sinh thì chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Nhaõn chaúng sinh thì chaúng phaûi nhaõn. Nhó, tyõ, thieät, thaân, yù
chaúng sinh thì chaúng phaûi nhó, tyõ, thieät, thaân, yù.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng sinh thì
chaúng phaûi Boá thí ba-la-maät cho ñeán chaúng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng chaúng sinh thì
chaúng phaûi noäi khoâng cho ñeán chaúng phaûi voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Vì sao? Saéc chaúng sinh thì chaúng hai, chaúng khaùc. Cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng chaúng sinh thì chaúng hai, chaúng khaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Boán Nieäm xöù chaúng sinh thì chaúng phaûi
boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng chaúng sinh thì chaúng phaûi phaùp
Baát coäng.
Phaùp nhö, phaùp taùnh cho ñeán taùnh chaúng theå nghó baøn chaúng
sinh thì chaúng phaûi phaùp nhö cho ñeán chaúng phaûi taùnh chaúng theå nghó
baøn. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng sinh thì chaúng phaûi Nhaát
thieát chuûng trí.
Vì sao? Boán Nieäm xöù ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng sinh thì
chaúng hai, chaúng khaùc. Baát sinh naøy chaúng phaûi moät, chaúng phaûi hai,
ba, chaúng phaûi khaùc nhau. Cho neân phaùp aáy chaúng sinh thì chaúng
phaûi phaùp aáy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Saéc töôùng chaúng dieät thì chaúng phaûi saéc.
Vì sao? Saéc vaø töôùng chaúng dieät laø chaúng hai, chaúng khaùc. Vì
phaùp chaúng dieät naøy chaúng phaûi moät, chaúng phaûi hai, ba, chaúng phaûi
khaùc. Cho neân saéc töôùng chaúng dieät thì chaúng phaûi saéc.
Nhö saéc, coøn thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán phaùp Baát coäng
Do ñoù neân xeáp saéc vaøo phaùp soá khoâng hai, thoï, töôûng, haønh,
thöùc vaøo trong phaùp soá khoâng hai, cho ñeán xeáp Nhaát thieát chuûng trí
vaøo phaùp soá khoâng hai.
Μ
Phaåm 26: KHOÂNG SINH
Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:

–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät quaùn caùc phaùp. Theá
naøo laø Boà-taùt? Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät? Theá naøo laø quaùn?
–Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø phaùt taâm roäng lôùn,
cho neân goïi laø Boà-taùt. Ngöôøi naøy cuõng bieát taát caû phaùp, taát caû töôùng
maø chaúng chaáp tröôùc, bieát töôùng cuûa saéc cho ñeán bieát töôùng cuûa
phaùp Baát coäng cuõng chaúng chaáp tröôùc.
–Theá naøo laø taát caû phaùp töôùng?
–Neáu duøng danh töï, nhaân duyeân hoøa hôïp… ñeå bieát caùc phaùp,
ñaây laø saéc, ñaây laø thanh, höông, vò, xuùc, phaùp, laø phaùp höõu vi, laø
phaùp voâ vi. Duøng töôùng danh töï, ngöõ ngoân ñeå bieát caùc phaùp thì goïi laø
bieát caùc phaùp töôùng.
Nhö lôøi Xaù-lôïi-phaát hoûi, theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät? Vì xa
lìa neân goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Xa lìa caùc phaùp naøo? Xa lìa aám, giôùi, nhaäp, xa lìa Ba-la-maät, xa
lìa khoâng, do ñoù neân xa lìa goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi xa lìa boán Nieäm xöù cho ñeán xa lìa möôøi taùm phaùp Baát
coäng, xa lìa trí Nhaát thieát. Do ñoù neân xa lìa goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá naøo laø quaùn? Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
quaùn saéc chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng, chaúng phaûi laïc,
chaúng phaûi khoå, chaúng phaûi ngaõ, chaúng phaûi voâ ngaõ, chaúng phaûi
khoâng, chaúng phaûi baát khoâng, chaúng phaûi töôùng, chaúng phaûi voâ
töôùng, chaúng phaûi taùc, chaúng phaûi voâ taùc, chaúng phaûi vaéng laëng,
chaúng phaûi chaúng vaéng laëng, chaúng phaûi lìa, chaúng phaûi chaúng lìa.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy. Boá thí ba-la-maät cho ñeán
Baùt-nhaõ ba-la-maät, noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán
Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng, taát caû phaùp moân Tam-muoäi cho
www.daitangkinh.org
ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt
luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät quaùn caùc phaùp.
–Vì sao saéc chaúng sinh laø chaúng phaûi saéc; cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí chaúng sinh laø chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí?
–Saéc, töôùng cuûa saéc laø roãng khoâng. Trong saéc khoâng aáy chaúng
coù saéc cuõng chaúng coù sinh, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng
nhö vaäy. Do ñoù neân saéc chaúng sinh laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí chaúng sinh laø chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí.
–Do nhaân duyeân gì maø noùi saéc chaúng hai laø chaúng phaûi saéc, cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng hai laø chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng
trí?
–Coù saéc laø coù chaúng hai, cho ñeán coù Nhaát thieát chuûng trí laø coù
chaúng hai. Taát caû caùc phaùp naøy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng
saéc, khoâng hình, khoâng ñoái moät töôùng, töùc laø khoâng coù töôùng. Do ñoù
neân saéc chaúng hai laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
chaúng hai laø chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí.
–Vì sao noùi raèng saéc naøy ñöôïc xeáp vaøo phaùp soá chaúng hai, cho
ñeán nhaát thieát chuûng trì vaøo phaùp soá chaúng hai?
–Saéc chaúng khaùc khoâng sinh, khoâng sinh chaúng khaùc saéc. Saéc
töùc laø khoâng sinh, khoâng sinh töùc laø saéc. Do ñoù neân xeáp saéc vaøo phaùp
soá chaúng hai. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät quaùn caùc phaùp nhö vaäy thì thaáy saéc khoâng sinh, vì roát raùo
thanh tònh. Thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng sinh vì roát raùo thanh
tònh. Cho ñeán thaáy Phaät vaø phaùp Phaät khoâng sinh, vì roát raùo thanh
tònh.
–Cöù theo nghóa cuûa Tu-boà-ñeà noùi maø toâi ñöôïc nghe thì saéc laø
chaúng sinh, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø chaúng sinh, cho ñeán Phaät vaø
phaùp Phaät laø chaúng sinh.
Neáu nhö vaäy thì leõ ra nay chaúng neân ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tu-
ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, quaû Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, quaû A-na-haøm, A-
la-haùn, quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät, ñaïo Bích-chi-phaät, chaúng neân
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí cuûa Ñaïi Boà-taùt, cuõng khoâng coù chuùng sinh
khaùc nhau trong saùu ñöôøng, chaúng neân ñöôïc naêm thöù Boà-ñeà cuûa Ñaïi
Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp laø töôùng chaúng sinh, vì sao
Tu-ñaø-hoaøn tu ñaïo ñeá ñeå döùt ba keát söû? Tö-ñaø-haøm tu ñaïo ñeá ñeå
baøo moûng tham, saân, si? A-na-haøm tu ñaïo ñeá ñeå döùt naêm keát söû
phaàn haï? A-la-haùn tu ñaïo ñeá ñeå döùt naêm keát söû phaàn thöôïng? Bích-
chi-phaät vì phaùp Bích-chi-phaät neân tu ñaïo? Vì sao Ñaïi Boà-taùt vì
chòu khoå thay cho chuùng sinh maø laøm nhöõng vieäc khoù laøm? Vì sao
Phaät chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Vì sao Phaät
chuyeån phaùp luaân?
–Toâi chaúng muoán cho phaùp khoâng sinh coù sôû ñaéc. Toâi cuõng
chaúng muoán cho trong phaùp khoâng sinh coù ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn vaø quaû
Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán coù ñöôïc Bích-chi-phaät vaø ñaïo Bích-chi-phaät.
Toâi cuõng chaúng muoán trong phaùp khoâng sinh coù Boà-taùt laøm vieäc khoù
laøm ñeå thay theá chòu khoå cho chuùng sinh, Boà-taùt cuõng chaúng duøng
taâm khoù laøm ñeå haønh ñaïo.
Vì sao? Vì neáu sinh taâm khoù, taâm khoå thì chaúng theå lôïi ích cho
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nay ñaây Boà-taùt thöông xoùt chuùng sinh. Vôùi
chuùng sinh, Boà-taùt töôûng nhö cha meï, anh em, con chaùu, cuõng töôûng
nhö thaân mình. Theá neân Boà-taùt coù theå lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh, vì phaùp duïng khoâng thaät coù.
Boà-taùt neân nghó: “Nhö ngaõ khoâng thaät coù, ñoái vôùi taát caû loaøi,
taát caû choã, noäi phaùp, ngoaïi phaùp cuõng gioáng nhö vaäy, ñeàu khoâng thaät
coù.” Neáu sinh taâm nhö treân ñaây thì Boà-taùt khoâng coù taâm khoù, taâm
www.daitangkinh.org
khoå. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy ñoái vôùi taát caû loaøi, taát caû choã, taát caû phaùp
ñeàu chaúng laõnh thoï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Toâi cuõng chaúng muoán cho trong khoâng sinh
coù Phaät chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, trong khoâng sinh
coù chuyeån phaùp luaân, toâi cuõng chaúng muoán duøng phaùp khoâng sinh ñeå
ñaéc ñaïo.
–Nay Tu-boà-ñeà muoán duøng phaùp sinh ñeå ñaéc ñaïo hay phaùp
khoâng sinh ñeå ñaéc ñaïo?
–Toâi chaúng muoán duøng phaùp sinh ñeå ñaéc ñaïo.
–Vaäy thì Tu-boà-ñeà muoán duøng phaùp khoâng sinh ñeå ñaéc ñaïo
phaûi khoâng?
–Toâi cuõng chaúng muoán duøng phaùp Voâ sinh ñeå ñaéc ñaïo.
–Nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi thì laø voâ tri, voâ ñaéc.
–Coù tri, coù ñaéc khoâng phaûi hai phaùp. Nay theo danh töï theá gian
neân coù tri, coù ñaéc. Theo danh töï theá gian neân coù Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
coù chö Phaät.
Trong Ñeä nhaát nghóa ñeá thì voâ tri, voâ ñaéc, cuõng khoâng coù Tu-
ñaø-hoaøn cho ñeán khoâng coù chö Phaät.
–Neáu theo danh töï theá gian neân coù tri, coù ñaéc, thôøi saùu loaøi
khaùc nhau cuõng do danh töï theá gian maø coù, chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa
ñeá.
–Ñuùng vaäy, theo danh töï theá gian neân coù tri, coù ñaéc. Saùu loaøi
khaùc nhau cuõng do danh töï theá gian maø coù, chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa
ñeá.
Vì sao? Vì trong Ñeä nhaát nghóa ñeá khoâng coù nghieäp, khoâng coù
baùo, khoâng coù sinh, khoâng coù dieät, khoâng coù saïch, khoâng coù nhô.
–Phaùp chaúng sinh coù sinh chaêng? Phaùp sinh coù sinh chaêng?
–Toâi chaúng muoán laøm cho phaùp chaúng sinh coù sinh, cuõng chaúng
muoán laøm cho phaùp sinh coù sinh.
–Phaùp chaúng sinh naøo khoâng muoán cho sinh?
–Saéc laø phaùp chaúng sinh, töï taùnh noù roãng khoâng chaúng muoán
cho sinh. Cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø phaùp chaúng
sinh, töï taùnh noù roãng khoâng, chaúng muoán cho sinh.
–Sinh coù sinh hay chaúng sinh maø sinh?
–Chaúng phaûi sinh coù sinh, cuõng chaúng phaûi chaúng sinh coù
sinh.
Vì sao? Vì sinh vaø chaúng sinh laø hai phaùp chaúng hôïp, chaúng tan,
khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, moät töôùng, töùc laø khoâng coù töôùng.
Do ñoù neân chaúng phaûi sinh coù sinh, cuõng chaúng phaûi chaúng sinh coù
sinh.
–Tu-boà-ñeà kheùo öa thích noùi veà phaùp khoâng sinh vaø töôùng
khoâng sinh.
–Toâi thích noùi phaùp khoâng sinh vaø töôùng khoâng sinh.
Vì sao? Vì phaùp khoâng sinh, töôùng khoâng sinh vaø nhöõng lôøi
thích noùi ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng hình, khoâng
ñoái, moät töôùng, töùc laø khoâng coù töôùng.
–Tu-boà-ñeà öa thích noùi phaùp chaúng sinh, cuõng öa thích noùi
töôùng chaúng sinh, nhöõng lôøi thích noùi naøy cuõng chaúng sinh.
www.daitangkinh.org
–Ñuùng vaäy, vì saéc chaúng sinh cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
chaúng sinh. Do ñoù neân toâi thích noùi phaùp chaúng sinh, cuõng thích noùi
töôùng chaúng sinh, lôøi öa thích noùi naøy cuõng chaúng sinh.
–Trong nhöõng ngöôøi noùi phaùp, Tu-boà-ñeà xöùng ñaùng laø ngöôøi
treân heát. Vì coù hoûi ñieàu chi, Tu-boà-ñeà ñeàu ñaùp ñöôïc caû.
–Vì caùc phaùp khoâng coù sôû y.
–Theá naøo laø caùc phaùp khoâng coù sôû y?
–Taùnh saéc thöôøng khoâng, chaúng nöông töïa trong, chaúng nöông
töïa ngoaøi, chaúng nöông töïa chính giöõa. Cho ñeán taùnh cuûa Nhaát thieát
chuûng trí thöôøng khoâng, chaúng nöông töïa trong, chaúng nöông töïa
ngoaøi, chaúng nöông töïa chính giöõa. Do ñoù neân taát caû phaùp khoâng choã
nöông töïa, vì taùnh thöôøng khoâng.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá neân Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät phaûi thanh tònh saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán phaûi
thanh tònh Nhaát thieát chuûng trí.
–Theá naøo Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät laøm
thanh tònh Boà-taùt ñaïo?
–Coù Boá thí ba-la-maät theá gian, coù Boá thí ba-la-maät xuaát theá
gian. Naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng ñeàu coù theá gian vaø xuaát theá gian.
–Theá naøo laø Boá thí ba-la-maät theá gian? Theá naøo laø Boá thí ba-
la-maät xuaát theá gian?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt laøm thí chuû boá thí cho Sa-moân, Baø-la-moân vaø
ngöôøi ngheøo ñi xin: caàn aên cho aên, caàn uoáng cho uoáng, caàn maëc cho
aùo, caàn choã ôû cho choã ôû, caàn tieàn baïc, chaâu baùu, hoa höông cho tieàn
baïc, chaâu baùu, hoa höông, caàn thuoác men cho thuoác men, taát caû thöù
caàn duøng ñeàu cung caáp cho.
Luùc boá thí, Boà-taùt nghó raèng: “Ta cho hoï nhaän, toâi chaúng boûn
seûn, tham lam, toâi laø thí chuû, toâi coù khaû naêng thí xaû taát caû, toâi y theo
lôøi Phaät daïy maø thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.”
Boá thí xong, Boà-taùt duøng phaùp ñaõ ñöôïc, cuøng taát caû chuùng sinh
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø nghó raèng nhaân
duyeân boá thí naøy giuùp chuùng sinh ñöôïc söï an vui ñôøi nay, veà sau
khieán hoï ñöôïc söï an vui nhaäp Nieát-baøn.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt naøy boá thí coù ba ñieàu chöôùng ngaïi:
Moät laø ngaõ töôùng, hai laø tha töôùng, ba laø thí töôùng. Vì boá thí maø coù
ba töôùng naøy neân goïi laø Boá thí ba-la-maät theá gian.
Theá naøo goïi laø theá gian? Vì coøn ôû trong theá gian chaúng ñoåi dôøi,
chaúng sieâu xuaát.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá naøo goïi laø Boá thí ba-la-maät xuaát theá
gian? Chính laø ba phaàn thanh tònh.
Ba phaàn thanh tònh laø: Luùc boá thí, Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù
mình cho, chaúng thaáy coù ngöôøi nhaän, chaúng thaáy coù vaät boá thí, cuõng
chaúng mong ñöôïc baùo ñaùp. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt ba phaàn thanh tònh
Laïi luùc boá thí, Ñaïi Boà-taùt boá thí cho taát caû chuùng sinh maø
khoâng thaáy coù chuùng sinh, hoài höôùng söï boá thí naøy veà Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cho ñeán khoâng thaáy coù phaùp töôùng saâu kín.
Ñoù goïi laø Boá thí ba-la-maät xuaát theá gian.
Theá naøo goïi laø xuaát theá gian? Vì trong theá gian coù theå ñoåi dôøi,
coù theå sieâu xuaát.
Naêm moân Ba-la-maät kia neáu coù söï y cöù thì goïi laø theá gian, neáu
khoâng coù söï y cöù thì goïi laø xuaát theá gian, ngoaøi ra nhö ñaõ giaûi thích
veà Boá thí ba-la-maät. Luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
thanh tònh ñaïo Boà-taùt nhö vaäy.
–Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt vì ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
www.daitangkinh.org
–Tu haønh boán Nieäm xöù laø Ñaïi Boà-taùt vì ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, moân giaûi thoaùt, noäi
khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, taát caû phaùp moân Tam-muoäi
vaø moân Ñaø-la-ni, möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm
phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt vì ñaïo Voâ thöôïng
Xaù-lôïi-phaát khen:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Naêng löïc ba-
la-maät?
–Laø Naêng löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng
naêng sinh ra taát caû phaùp laønh cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Boà-taùt
vaø Phaät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng naïp thoï taát caû phaùp laønh, hoaëc
phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, hoaëc phaùp Boà-taùt vaø phaùp
Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Chö Phaät quaù khöù thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Chö Phaät vò lai cuõng
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Hieän taïi nay, chö Phaät trong caùc coõi nöôùc ôû möôøi phöông cuõng
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Neáu luùc nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng nghi ngôø,
chaúng cho laø khoù, thì neân bieát Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh ñaïo Boà-taùt.
Ngöôøi thöïc haønh ñaïo Boà-taùt vì cöùu taát caû chuùng sinh neân taâm
chaúng lìa boû taát caû chuùng sinh, bôûi khoâng thaät coù.
Boà-taùt phaûi thöôøng chaúng lìa nieäm naøy: chính laø nieäm ñaïi Bi.
Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi:
–Muoán khieán cho Ñaïi Boà-taùt thöôøng chaúng lìa nieäm naøy: chính
laø nieäm ñaïi Bi. Neáu Ñaïi Boà-taùt thöôøng chaúng lìa nieäm ñaïi Bi, thì nay
ñaây taát caû chuùng sinh seõ thaønh Boà-taùt, vì taát caû chuùng sinh cuõng
chaúng lìa caùc nieäm.
–Laønh thay, laønh thay! Xaù-lôïi-phaát muoán hoûi toâi maø trôû thaønh
giaûi nghóa cho toâi.
Vì sao? Vì chuùng sinh khoâng thaät coù neân nieäm cuõng khoâng. Vì
chuùng sinh taùnh khoâng thaät coù neân nieäm taùnh cuõng khoâng. Vì chuùng
sinh phaùp khoâng thaät coù neân nieäm phaùp cuõng khoâng. Vì chuùng sinh
lìa neân nieäm cuõng lìa. Vì chuùng sinh roãng khoâng neân nieäm cuõng
roãng khoâng. Vì chuùng sinh khoâng theå bieát neân nieäm cuõng khoâng theå
bieát.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì saéc khoâng thaät coù neân nieäm cuõng khoâng.
Vì saéc taùnh khoâng thaät coù neân nieäm taùnh cuõng khoâng. Vì saéc phaùp
khoâng thaät coù neân nieäm phaùp cuõng khoâng. Vì saéc lìa neân nieäm cuõng
lìa. Vì saéc roãng khoâng neân nieäm cuõng roãng khoâng. Vì saéc khoâng theå
bieát neân nieäm cuõng khoâng theå bieát. Cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, toâi muoán
chaúng lìa nieäm naøy: chính laø nieäm ñaïi Bi.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät khen:
–Laønh thay, laønh thay! Ñaây chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Ñaïi Boà-taùt. Ai muoán noùi thì phaûi noùi nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà noùi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu laø vaâng theo yù Phaät.
Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi hoïc nhö lôøi cuûa Tu-boà-ñeà
noùi.
Luùc Tu-boà-ñeà noùi phaåm Baùt-nhaõ ba-la-maät, coõi tam thieân ñaïi
thieân rung chuyeån saùu caùch.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät mæm cöôøi.
Tu-boà-ñeà thöa hoûi duyeân do.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ta noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät taïi coõi nöôùc
naøy, trong voâ löôïng, voâ soá coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông, chö Phaät
cuõng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Luùc Ñöùc Phaät noùi phaåm Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù möôøi hai na-do-
tha ngöôøi, trôøi ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
www.daitangkinh.org
Luùc möôøi phöông chö Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng coù voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Phaåm 27: VUA TRÔØI
Baáy giôø, trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, caùc vò trôøi ôû taàng
trôøi töù Thieân vöông cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò trôøi ñoàng ñeán phaùp
hoäi.
Caùc vò vua trôøi Ñao-lôïi cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vua trôøi, caùc
vò vua trôøi Daï-ma cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò vua trôøi, caùc vò vua
trôøi Ñaâu-suaát cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò vua trôøi, caùc vò vua trôøi
Hoùa laïc, cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò vua trôøi, caùc vò vua trôøi Töï taïi,
cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò vua trôøi, caùc vò vua trôøi Phaïm cho ñeán
vua trôøi Ñaïi töï taïi, cuøng voâ soá traêm ngaøn öùc vò vua trôøi ñoàng ñeán
phaùp hoäi.
Thaân phaùt ra aùnh saùng do nghieäp baùo sinh cuûa boán vò thieân
vöông cho ñeán caùc vò trôøi Ñaïi töï taïi so vôùi aùnh saùng bình thöôøng cuûa
Ñöùc Phaät khoâng baèng moät phaàn muoân öùc, ñöùng ôû beân Phaät khaùc naøo
caây coät chaùy naùm saùnh vôùi ñoáng vaøng Dieâm-phuø-ñaøn.
Thích Ñeà-hoaøn nhaân, vò vua trôøi cuûa taàng trôøi Ñao-lôïi baïch Tu-
boà-ñeà:
–Caùc vò vua trôøi ôû ñaây ñeàu muoán nghe Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà noùi
Baïch ngaøi Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân an truï trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät nhö theá naøo? Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt?
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Toâi seõ nöông vaøo yù cuûa Ñöùc Phaät vaø nöông
thaàn löïc Phaät maø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt, ñuùng nhö
choã caùc Ñaïi Boà-taùt phaûi an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nay caùc vò trôøi naøo chöa phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì neân phaùt taâm. Ngöôøi naøo nhaäp chaùnh vò Thanh vaên thì
chaúng theå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì
chöôùng caùch vôùi sinh töû.
Ngöôøi naøy neáu phaùt taâm Boà-ñeà, toâi cuõng tuøy hyû. Vì baäc
thöôïng nhaân phaûi caàu thöôïng phaùp. Toâi khoâng bao giôø döùt baët coâng
ñöùc cuûa hoï.
Naøy Kieàu-thi-ca! Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí ñeå nhôù nghó saéc laø
voâ thöôøng, laø khoå, laø khoâng, laø voâ ngaõ. Tö nieäm saéc nhö beänh, nhö
muïn nhoït vôõ beå, nhö muõi teân ghim vaøo thaân, laøm cho ñau ñôùn, suy
hoaïi, lo sôï chaúng an, vì khoâng thaät coù.
Nhôù nghó thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán ñòa thuûy, hoûa, phong
khoâng thöùc, saùu ñaïi chuûng cuõng gioáng nhö vaäy, vì ñeàu khoâng thaät coù.
Boà-taùt laïi quaùn saéc ñeán thöùc chuûng laø vaéng laëng, laø lìa, laø baát
sinh, laø baát dieät, laø baát caáu, laø baát tònh, vì khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát
thieát trí quaùn voâ minh duyeân ra caùc haønh, cho ñeán nhaân duyeân giaø
cheát, nhoùm hoïp nhöõng söï khoå lôùn, vì cuõng khoâng thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt quaùn vì voâ minh dieät neân caùc haønh dieät, cho ñeán vì
sinh dieät neân giaø cheát dieät. Vì giaø cheát dieät neân nhoùm khoå lôùn lo
buoàn khoå naõo cuõng dieät, vì khoâng thaät coù.
thieát trí tu boán Nieäm xöù, vì khoâng thaät coù. Cho ñeán tu möôøi taùm phaùp
Baát coäng, vì khoâng thaät coù.
thieát trí maø thöïc haønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán Thieàn ñònh ba-la-
maät, vì khoâng thaät coù neân khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt quaùn nhö vaày: Chæ coù caùc phaùp vaø caùc phaùp laøm nhaân
duyeân cho nhau maø coù nhuaän ích, taêng tröôûng, phaân bieät, so löôøng,
trong ñaây khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû.
Taâm hoài höôùng cuûa Boà-taùt chaúng ôû trong taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, taâm Boà-ñeà chaúng ôû trong hoài höôùng.
www.daitangkinh.org
Ñoái vôùi taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm hoài höôùng
ÔÛ trong taâm hoài höôùng, taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
Ñaïi Boà-taùt daàu quaùn taát caû phaùp, nhöng cuõng khoâng coù phaùp
thaät coù.
Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø taâm hoài höôùng cuûa Boà-taùt chaúng ôû trong taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cho ñeán ôû trong taâm hoài höôùng, taâm
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng thaät coù.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Taâm hoài höôùng vaø taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc chaúng phaûi taâm, chaúng phaûi töôùng cuûa taâm.
Trong chaúng phaûi töôùng cuûa taâm thì khoâng theå hoài höôùng.
Chaúng phaûi taâm töôùng naøy thöôøng chaúng phaûi taâm töôùng. Chaúng theå
töôùng nghó baøn thöôøng laø chaúng theå töôùng nghó baøn. Ñoù goïi laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà vì caùc Ñaïi Boà-taùt maø noùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät, an uûi taâm caùc vò Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con phaûi baùo aân, khoâng neân khoâng baùo
aân.
Thuôû quaù khöù, chö Phaät vaø caùc ñeä töû vì haøng Ñaïi Boà-taùt noùi
saùu phaùp Ba-la-maät daïy baûo lôïi ích vui möøng. Luùc aáy Ñöùc Theá Toân
cuõng ôû nôi ñoù hoïc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Hoâm nay con cuõng phaûi vì caùc Boà-taùt noùi saùu phaùp Ba-la-maät,
daïy baûo lôïi ích vui möøng, khieán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngaøi neân nghe choã an truï vaø choã chaúng neân
an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Kieàu-thi-ca! Saéc saéc roãng khoâng, cho ñeán thöùc thöùc roãng
khoâng, Boà-taùt Boà-taùt roãng khoâng.
Saéc khoâng vaø Boà-taùt khoâng naøy chaúng hai, chaúng khaùc, cho ñeán
thöùc khoâng vaø Boà-taùt khoâng chaúng hai, chaúng khaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt neân
an truï nhö vaäy.
Laïi nhaõn nhaõn roãng khoâng, cho ñeán yù yù roãng khoâng, Boà-taùt Boà-
taùt roãng khoâng.
Nhaõn khoâng cho ñeán Boà-taùt khoâng chaúng hai, chaúng khaùc.
Saùu traàn, cuõng nhö theá, ñòa chuûng ñòa chuûng khoâng, cho ñeán
thöùc chuûng thöùc chuûng khoâng, Boà-taùt Boà-taùt roãng khoâng. Naøy Kieàu-
thi-ca! Ñòa chuûng khoâng cho ñeán thöùc chuûng khoâng, Boà-taùt khoâng
chaúng hai, chaúng khaùc.
Voâ minh voâ minh roãng khoâng cho ñeán giaø cheát giaø cheát roãng
khoâng. Voâ minh dieät voâ minh dieät roãng khoâng, cho ñeán giaø cheát dieät
giaø cheát dieät roãng khoâng, Boà-taùt Boà-taùt roãng khoâng. Naøy Kieàu-thi-
ca! Voâ minh khoâng cho ñeán giaø cheát dieät khoâng vaø Boà-taùt khoâng
chaúng hai, chaúng khaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt phaûi
Laïi Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng, Nhaát thieát
chuûng trí trí roãng khoâng, Boà-taùt Boà-taùt roãng khoâng.
Nhaát thieát chuûng trí khoâng vaø Boà-taùt khoâng chaúng hai, chaúng
khaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt phaûi
Theá naøo laø choã chaúng neân an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt chaúng neân an truï trong saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc, vì coù sôû ñaéc. Chaúng neân an truï trong nhaõn cho
ñeán yù. Chaúng neân an truï trong saéc cho ñeán phaùp. Chaúng neân an truï
trong nhaõn thöùc cho ñeán yù thöùc. Chaúng neân an truï trong caùc thoï do
nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh
ra, vì coù sôû ñaéc.
www.daitangkinh.org
Chaúng neân an truï trong Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí, vì coù sôû ñaéc.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi saéc laø thöôøng, saéc
laø voâ thöôøng, saéc laø laïc, laø khoå, saéc laø tònh, saéc laø baát tònh, saéc laø
ngaõ, saéc laø voâ ngaõ, saéc laø khoâng, saéc laø baát khoâng, saéc laø vaéng laëng,
saéc laø chaúng vaéng laëng, saéc laø lìa, saéc laø chaúng lìa, ñeàu chaúng neân an
truï, vì coù sôû ñaéc. Nhö saéc, ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng
nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi töôùng voâ vi vaø
ruoäng phöôùc cuûa quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán cuûa Phaät ñeàu chaúng neân
an truï, vì coù sôû ñaéc.
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Ñòa thöù nhaát cho ñeán Ñòa thöù möôøi ñeàu
chaúng neân an truï, vì coù sôû ñaéc.
Trong luùc môùi phaùt taâm, ta phaûi ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät,
seõ nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt, seõ ôû baäc khoâng thoaùi chuyeån, coù ñuû naêm
thöù thaàn thoâng, nhö theá Ñaïi Boà-taùt ñeàu chaúng neân an truï, vì coù sôû
ñaéc.
Coù ñuû naêm thöù thaàn thoâng roài ta seõ ñeán voâ löôïng, voâ soá coõi
Phaät ñeå leã kính cuùng döôøng, nghe chö Phaät noùi phaùp, nghe xong noùi
laïi cho ngöôøi khaùc nghe nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñeàu chaúng neân truï, vì
coù sôû ñaéc.
Nhö coõi nöôùc trang nghieâm thanh tònh cuûa chö Phaät, toâi seõ trang
nghieâm thanh tònh coõi nöôùc nhö vaäy, seõ thaønh töïu chuùng sinh, khieán
hoï nhaäp vaøo Phaät ñaïo, seõ ñeán choã voâ löôïng, voâ soá chö Phaät ñeå khen
ngôïi, cung kính, cuùng döôøng, seõ giuùp cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh
phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt
ñeàu chaúng neân truï, vì coù sôû ñaéc.
Toâi seõ sinh naêm loaïi maét, seõ sinh taát caû Tam-muoäi, taát caû Ñaø-
la-ni, seõ ñöôïc möôøi Löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm
phaùp Baát coäng, seõ ñaày ñuû ñaïi Töø bi, ba möôi hai töôùng, taùm möôi
tuøy hình ñeïp. Taát caû nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñeàu chaúng neân an truï, vì
coù sôû ñaéc.
Ñaây laø Baùt nhaân, tín haønh nhaân, phaùp haønh nhaân, Tu-ñaø-hoaøn
coøn sinh baûy ñôøi, Tu-ñaø-hoaøn khi qua ñôøi döùt saïch phieàn naõo, Tu-ñaø-
hoaøn trung gian nhaäp Nieát-baøn, ngöôøi naøy höôùng veà chöùng quaû Tö-
ñaø-haøm, Tö-ñaø-haøm moät ñôøi nhaäp Nieát-baøn, ngöôøi naøy höôùng veà
chöùng quaû A-na-haøm, A-na-haøm nôi kia nhaäp Nieát-baøn, ngöôøi naøy
höôùng veà chöùng quaû A-la-haùn, A-la-haùn ñôøi naøy nhaäp Nieát-baøn Voâ
dö, ngöôøi naøy laø Bích-chi-phaät, truï Boà-taùt ñòa, vöôït hôn Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, ñöôïc Ñaïo chuûng trí, Nhaát thieát chuûng trí, ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ chuyeån phaùp luaân, laøm Phaät söï
ñoä voâ löôïng chuùng sinh nhaäp Nieát-baøn. Taát caû nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt
ñeàu chaúng neân truï, vì coù sôû ñaéc.
Ñöôïc boán Nhö yù tuùc, truï trong Tam-muoäi naøy seõ soáng laâu vôùi
soá kieáp nhö soá caùt soâng Haèng, seõ ñöôïc ba möôi hai töôùng, moãi töôùng
coù traêm phöôùc trang nghieâm, theá giôùi cuûa ta nhö haèng sa theá giôùi ôû
möôøi phöông, ñaïi thieân theá giôùi cuûa ta thuaàn laø Kim cang, caây boà-ñeà
cuûa ta seõ phaùt ra muøi thôm giuùp cho chuùng sinh döùt saïch thaân beänh
vaø taâm beänh, chuùng sinh nghe muøi thôm naøy seõ döùt saïch tham, saân,
si, cuõng khoâng coù taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät, taát caû seõ ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Taát caû nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñeàu
Seõ khieán trong theá giôùi cuûa ta khoâng coù teân goïi veà saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc, khoâng coù teân goïi Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-
nhaõ ba-la-maät, khoâng coù danh töï boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát
coäng, cuõng khoâng coù teân goïi Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät. Taát caû nhö
vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñeàu chaúng neân truï, vì coù sôû ñaéc.
Vì sao? Vì chö Phaät luùc ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, taát caû phaùp ñeàu khoâng sôû ñaéc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Theá neân ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt
Xaù-lôïi-phaát nghó: “Nay Boà-taùt phaûi an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät theá naøo?”
Bieát taâm nieäm cuûa Xaù-lôïi-phaát, Tu-boà-ñeà noùi:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theo yù Toân giaû thì chö Phaät an truï choã naøo?
–Chö Phaät khoâng coù choã truï. Chö Phaät chaúng truï trong saéc,
chaúng truï trong thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng truï trong taùnh höõu vi,
www.daitangkinh.org
trong taùnh voâ vi, chaúng an truï trong boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát
coäng, chaúng an truï trong Nhaát thieát chuûng trí.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi an truï nhö chö Phaät
an truï. Ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng phaûi an truï, chaúng phaûi chaúng an
truï.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc nhö vaäy, phaûi an
truï trong phaùp chaúng truï.
Baáy giôø trong phaùp hoäi coù caùc vò trôøi nghó raèng lôøi noùi, caâu
chöõ cuûa caùc Daï-xoa coøn coù theå bieát roõ ñöôïc, Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà
luaän baøn, giaûi thích Baùt-nhaõ ba-la-maät, chuùng toâi hoaøn toaøn chaúng
bieát chi caû.
Tu-boà-ñeà bieát taâm nieäm cuûa caùc vò trôøi neân hoûi raèng:
–Caùc ngaøi chaúng hieåu, chaúng bieát phaûi khoâng?
Caùc vò trôøi noùi:
–Baïch Ñaïi ñöùc! Chuùng toâi chaúng hieåu, chaúng bieát.
–Leõ ra thì caùc ngaøi phaûi chaúng bieát, coøn toâi thì khoâng coù luaän
noùi, cho ñeán chaúng coù moät chöõ, cuõng khoâng coù ngöôøi nghe.
Vì sao? Vì caùc chöõ chaúng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät khoâng coù ngöôøi nghe.
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa chö Phaät khoâng coù chöõ,
khoâng coù lôøi.
Naøy caùc vò! Nhö Ñöùc Phaät bieán hoùa thaønh hoùa nhaân. Hoùa nhaân
naøy laïi bieán hoùa thaønh boán boä chuùng Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-
taéc vaø Öu-baø-di. Hoùa nhaân ôû giöõa boán boä chuùng naøy noùi phaùp.
YÙ caùc vò nghó sao, trong ñoù coù ngöôøi noùi, coù ngöôøi nghe, coù
ngöôi hieåu chaêng?
–Baïch Ñaïi ñöùc, khoâng coù!
–Naøy caùc vò! Taát caû phaùp ñeàu nhö bieán hoùa, trong ñoù khoâng coù
ngöôøi noùi, khoâng coù ngöôøi nghe, cuõng khoâng coù ngöôøi bieát.
Naøy caùc vò! Ví nhö coù ngöôøi chieâm bao thaáy Phaät noùi phaùp. YÙ
caùc vò nghó sao? Trong ñoù coù ngöôøi noùi, ngöôøi nghe vaø ngöôøi hieåu
hay chaêng?
–Naøy caùc vò! Taát caû phaùp ñeàu nhö chieâm bao, khoâng coù ngöôøi
noùi, khoâng coù ngöôøi nghe, khoâng coù ngöôøi hieåu. Naøy caùc vò! Ví nhö
coù hai ngöôøi, moãi ngöôøi ôû moät beân bôø khe saâu leân tieáng khen ngôïi
Phaät, Phaùp vaø Taêng phaùt ra hai tieáng vang. YÙ caùc vò nghó sao? Hai
tieáng vang aáy coù hieåu laãn nhau chaêng?
Caùc Thieân töû noùi:
–Baïch Ñaïi ñöùc, khoâng!
–Naøy caùc vò! Taát caû phaùp cuõng nhö tieáng vang, khoâng coù ngöôøi
noùi, khoâng coù ngöôøi nghe, khoâng coù ngöôøi hieåu. Naøy caùc vò, nhö nhaø
aûo thuaät gioûi, ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa thaønh Phaät vaø boán boä chuùng roài noùi
phaùp. YÙ caùc vò nghó sao? Trong ñoù coù ngöôøi noùi, ngöôøi nghe, ngöôøi
hieåu hay khoâng?
–Naøy caùc vò! Taát caû phaùp nhö huyeãn aûo, trong ñoù khoâng coù
ngöôøi noùi, ngöôøi nghe, cuõng khoâng coù ngöôøi hieåu.
Baáy giôø caùc vò trôøi nghó raèng Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà giaûi thích muoán
cho deã hieåu maø trôû laïi caøng thaâm, caøng dieäu.
Tu-boà-ñeà bieát taâm nieäm cuûa caùc vò trôøi neân noùi raèng:
–Naøy caùc vò! Saéc chaúng phaûi thaâm, chaúng phaûi dieäu, thoï,
töôûng, haønh, thöùc chaúng phaûi thaâm, chaúng phaûi dieäu. Taùnh saéc cho
ñeán taùnh thöùc chaúng phaûi thaâm, chaúng phaûi dieäu. Taùnh nhaõn ñeán
taùnh yù, taùnh saéc cho ñeán taùnh phaùp, taùnh nhaõn giôùi cho ñeán taùnh yù
thöùc giôùi, nhaõn xuùc cho ñeán yù xuùc, caùc thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân
sinh ra ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra ñeàu chaúng phaûi
thaâm, chaúng phaûi dieäu.
www.daitangkinh.org
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, noäi khoâng cho ñeán
voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng, taát
caû Tam-muoäi cho ñeán taát caû Ñaø-la-ni, Nhaát thieát chuûng trí vaø Nhaát
thieát chuûng trí taùnh ñeàu chaúng phaûi thaâm, chaúng phaûi dieäu.
Caùc vò trôøi nghó raèng trong noùi phaùp aáy chaúng noùi saéc cho ñeán
chaúng noùi Nhaát thieát chuûng trí, chaúng noùi quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
quaû A-la-haùn, chaúng noùi ñaïo Bích-chi-phaät, chaúng noùi ñaïo Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñaïo, ñoái vôùi caùc phaùp aáy chaúng noùi
danh töï ngöõ ngoân.
Tu-boà-ñeà bieát taâm nieäm caùc vò trôøi beøn noùi raèng:
–Naøy caùc vò, ñuùng vaäy! Trong phaùp aáy, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc cuûa chö Phaät khoâng coù töôùng noùi ñöôïc, trong aáy khoâng
coù ngöôøi noùi, khoâng coù ngöôøi nghe, khoâng coù ngöôøi bieát.
Naøy caùc vò! Do ñoù neân thieän nam, ngöôøi thieän nöõ naøo neáu
muoán an truï quaû Tu-ñaø-hoaøn, muoán y chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, ngöôøi
naøy chaúng lìa trí nhaãn treân ñaây. Ngöôøi muoán an truï, muoán chöùng quaû
Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät vaø Phaät
ñaïo, ngöôøi naøy chaúng lìa trí nhaãn treân ñaây.
Naøy caùc vò! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm, ñoái vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät, phaûi an truï nhö vaäy. Vì khoâng coù noùi, khoâng coù nghe.


QUYEÅN 8
Phaåm 28: NGÖÔØI HUYEÃN NGHE PHAÙP
Baáy giôø, caùc vò trôøi nghó raèng:

–Neân duøng nhöõng ngöôøi naøo ñeå nghe phaùp do Ñaïi ñöùc Tu-boà-
ñeà noùi?
Bieát taâm nieäm cuûa caùc vò trôøi, Tu-boà-ñeà noùi:
–Naøy caùc vò! Nhö ngöôøi huyeãn hoùa nghe phaùp, toâi phaûi duøng
ngöôøi nhö vaäy. Vì ngöôøi nhö vaäy khoâng coù nghe, khoâng coù hieåu,
khoâng coù chöùng.
Caùc vò trôøi hoûi:
–Baïch Ñaïi ñöùc! Chuùng sinh nhö huyeãn, ngöôøi nghe phaùp cuõng
nhö huyeãn chaêng? Chuùng sinh nhö hoùa, ngöôøi nghe phaùp cuõng nhö
hoùa chaêng?
–Ñuùng vaäy, naøy caùc vò! Chuùng sinh nhö huyeãn, ngöôøi nghe
phaùp cuõng nhö huyeãn. Chuùng sinh nhö hoùa, ngöôøi nghe phaùp cuõng
nhö hoùa.
Naøy caùc vò! Ngaõ nhö huyeãn, nhö moäng, chuùng sinh cho ñeán
ngöôøi bieåt, ngöôøi thaáy cuõng nhö huyeãn, nhö moäng.
Saéc cho ñeán thöùc, nhaõn cho ñeán yù, saéc cho ñeán phaùp, nhaõn thöùc
cho ñeán yù thöùc, nhaõn xuùc cho ñeán yù xuùc, caùc thoï do nhaõn xuùc laøm
duyeân sinh ra cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra cuõng nhö
huyeãn, nhö moäng.
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, Boá thí ba-la-maät
cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng cuõng ñeàu nhö huyeãn, nhö moäng.
Quaû Tö-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät ñaïo cuõng nhö huyeãn, nhö moäng.
www.daitangkinh.org
Caùc vò trôøi hoûi:

–Ñaïi ñöùc noùi Phaät ñaïo nhö huyeãn, nhö moäng. Ñoái vôùi Nieát-
baøn, Ñaïi ñöùc cuõng noùi nhö huyeãn, nhö moäng chaêng?
–Toâi noùi Phaät ñaïo nhö huyeãn, nhö moäng, toâi noùi Nieát-baøn cuõng
nhö huyeãn, nhö moäng. Neáu coøn coù phaùp naøo hôn Nieát-baøn toâi noùi
cuõng nhö huyeãn, nhö moäng. Vì sao? Vì huyeãn moäng vaø Nieát-baøn
khoâng hai, khoâng khaùc.
Baáy giôø, caùc Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, Ma-ha
Caâu-si-la, Ma-ha Ca-chieân-dieân, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû, Ma-ha
Ca-dieáp vaø voâ soá Boà-taùt hoûi Tu-boà-ñeà:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy raát saâu xa, khoù thaáy, khoù hieåu,
khoù bieát, vaéng laëng nhieäm maàu. Ai seõ laø ngöôøi laõnh thoï ñöôïc?
Toân giaû A-nan noùi vôùi caùc ñaïi ñeä töû vaø caùc vò Boà-taùt:
–Caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån coù khaû naêng laõnh thoï Baùt-
nhaõ ba-la-maät raát saâu, khoù thaáy, khoù hieåu, khoù bieát, vaéng laëng nhieäm
maàu naøy. Nhöõng ngöôøi thaønh töïu chaùnh kieán, nhöõng baäc A-la-haùn
laäu taän, sôû nguyeän ñaõ maõn cuõng coù khaû naêng tin nhaän.
Laïi caùc thieän nam, thieän nöõ ñaõ gaëp nhieàu Ñöùc Phaät, ôû choã chö
Phaät ñaõ cuùng döôøng nhieàu troàng caên laønh, thöôøng gaàn guõi Thieän tri
thöùc, coù caên taùnh lanh lôïi, nhöõng ngöôøi naøy coù theå laõnh thoï, chaúng
noùi laø phaûi hay chaúng phaûi.
–Chaúng duøng khoâng ñeå phaân bieät saéc, chaúng duøng saéc ñeå
phaân bieät khoâng, chaúng duøng voâ töôùng, voâ taùc ñeå phaân bieät saéc,
chaúng duøng saéc ñeå phaân bieät voâ töôùng, voâ taùc, chaúng duøng khoâng
sinh, khoâng dieät, vaéng laëng vaø xa lìa ñeå phaân bieät saéc, chaúng duøng
saéc ñeå phaân bieät khoâng sinh, khoâng dieät, vaéng laëng vaø xa lìa. Nhö
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy, nhaõn ñeán caùc thoï
do yù xuùc laøm duyeân sinh ra cuõng gioáng nhö vaäy. Boá thí ba-la-maät
ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy. Chaúng duøng khoâng
cho ñeán xa lìa ñeå phaân bieät Nhaát thieát chuûng trí, chaúng duøng Nhaát
thieát chuûng trí ñeå phaân bieät khoâng.
Tu-boà-ñeà laïi baûo caùc vò trôøi:

–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy ai coù khaû naêng laõnh thoï?
Naøy caùc vò! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù phaùp chæ baøy
ñöôïc, khoâng coù phaùp luaän baøn ñöôïc. Neáu ñaõ khoâng coù phaùp chæ baøy
ñöôïc, khoâng coù phaùp giaûng noùi ñöôïc, thì ngöôøi laõnh thoï cuõng khoâng
theå ñöôïc.
Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng giaùo phaùp ba thöøa vaø giaùo
phaùp bao goàm Boà-taùt töø ngöôøi môùi phaùt taâm cho ñeán ngöôøi ôû Ñòa thöù
möôøi, töø Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, töø boán Nieäm
xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, thöôøng hoùa
sinh chaúng maát thaàn thoâng, ñaày ñuû thieän caên ñi ñeán caùc coõi Phaät,
muoán coù phaåm vaät ñeå cuùng döôøng thì lieàn ñöôïc nhö nguyeän. ÔÛ choã
chö Phaät nghe laõnh giaùo phaùp maõi cho ñeán trí Nhaát thieát khoâng döùt
maát, khoâng heà rôøi chaùnh ñònh, seõ ñöôïc bieän taøi mau choùng, bieän taøi
lanh lôïi, bieän taøi baát taän, bieän taøi khoâng ñuoái lyù, bieän taøi ñuùng cô,
bieän taøi ñuùng nghóa, bieän taøi hôn taát caû theá gian.
–Ñuùng vaäy, nhö lôøi Xaù-lôïi-phaát noùi, Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi
roäng giaùo phaùp ba thöøa vaø giaùo phaùp hoä trì Boà-taùt, cho ñeán Ñaïi Boà-
taùt ñöôïc bieän taøi toái thöôïng cuûa taát caû theá gian, vì khoâng thaät coù.
Ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy, ñeàu khoâng thaät coù. Saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc, Boá thí ba-la-maät ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng thaät coù. Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng chaúng
thaät coù. Boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät coù.
–Vì sao trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng veà giaùo phaùp ba thöøa
vì khoâng thaät coù?
Vì sao trong Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì Boà-taùt vì khoâng thaät coù?
Vì sao Ñaïi Boà-taùt ñöôïc bieän taøi lanh lôïi cho ñeán bieän taøi toái
thöôïng trong taát caû theá gian vì khoâng thaät coù?
www.daitangkinh.org
–Vì noäi khoâng cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng giaùo phaùp
ba thöøa khoâng thaät coù. Vì ngoaïi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng neân noùi roäng giaùo phaùp ba thöøa khoâng thaät coù.
Vì noäi khoâng cho neân hoä trì Boà-taùt ñeán ñöôïc bieän taøi toái thöôïng
trong taát caû theá gian khoâng thaät coù. Vì ngoaïi khoâng cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì Boà-taùt cho ñeán
bieän taøi toái thöôïng trong taát caû theá gian ñeàu khoâng thaät coù.
Phaåm 29: RAÛI HOA
Baáy giôø, trôøi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø caùc vò Thieân vöông trong
ñaïi thieân theá giôùi nghó raèng Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà vì chuùng ta maø ban
möa phaùp. Chuùng ta neân hoùa hieän hoa ñeïp ñeå raûi treân Ñöùc Phaät, caùc
Ñaïi Boà-taùt, caùc Ñaïi Boà-taùt, caùc Tyø-kheo Taêng, Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà vaø
Lieàn ñoù, caùc Thieân vöông hoùa hieän hoa ñeïp raûi treân Ñöùc Phaät,
caùc Ñaïi Boà-taùt, caùc Tyø-kheo Taêng, Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà vaø cuõng cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khaép theá giôùi ñaïi thieân luùc baáy giôø ñaày
hoa trong hö khoâng. Caùc hoa naøy hoùa thaønh nhöõng hoa ñaøi trang
nghieâm nhieäm maàu.
Tu-boà-ñeà nghó raèng hoa treân hö khoâng do caùc vò trôøi raûi chöa
töøng thaáy. Ñaây laø hoùa hoa, chaúng phaûi hoa töø caây sinh ra. Ñaây laø hoa
töø taâm thoï sinh, chaúng phaûi töø caây sinh.
Bieát taâm nieäm cuûa Tu-boà-ñeà, trôøi Ñeá Thích noùi:
–Baïch Ñaïi ñöùc! Hoa naøy chaúng phaûi hoa sinh, cuõng chaúng töø
caây yù sinh.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngaøi noùi hoa naøy chaúng phaûi hoa sinh,cuõng
chaúng phaûi töø caây yù sinh. Hoa naøy neáu chaúng phaûi sinh phaùp thì
chaúng goïi laø hoa.
Trôøi Ñeá Thích noùi:
–Baïch Ñaïi ñöùc! Chæ coù hoa naøy laø chaúng sinh, hay saéc vaø thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng sinh?

–Naøy Kieàu-thi-ca! Chaúng phaûi chæ coù hoa naøy laø chaúng sinh,
maø saéc cuõng chaúng sinh. Neáu ñaõ chaúng sinh thì chaúng goïi laø saéc.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng sinh. Neáu chaúng sinh thì chaúng
goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc. Nhö naêm aám, saùu nhaäp, saùu thöùc, saùu
xuùc vaø caùc thoï do saùu xuùc laøm duyeân sinh ra cuõng gioáng nhö vaäy.
Boá thí ba-la-maät ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng sinh, neáu chaúng
sinh thì chaúng goïi laø Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng cuõng gioáng nhö vaäy.
Boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng chaúng sinh, Nhaát thieát chuûng trí
cuõng chaúng sinh. Neáu chaúng sinh thì chaúng goïi laø boán Nieäm xöù cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Thieân ñeá nghó raèng Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà coù trí tueä raát saâu xa,
chaúng hoaïi giaû danh maø noùi caùc phaùp töôùng.
Phaät bieát taâm nieäm cuûa Thieân ñeá neân noùi raèng:
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Kieàu-thi-ca! Tu-boà-ñeà coù trí tueä raát saâu,
chaúng hoaïi giaû danh maø noùi caùc phaùp töôùng.
Thieân ñeá thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà chaúng hoaïi giaû danh
maø noùi caùc phaùp töôùng nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Saéc chæ laø giaû danh, Tu-boà-ñeà chaúng hoaïi giaû danh maø noùi caùc
phaùp töôùng. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chæ laø giaû danh, Tu-boà-ñeà
cuõng chaúng hoaïi giaû danh maø noùi caùc phaùp töôùng.
Vì sao? Vì caùc phaùp töôùng khoâng coù hoaïi vaø chaúng hoaïi, choã
Tu-boà-ñeà noùi cuõng khoâng coù hoaïi vaø chaúng hoaïi.
Nhö naêm aám, saùu nhaäp cho ñeán caùc thoï do saùu xuùc laøm duyeân
sinh ra, Boá thí ba-la-maät cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán
Nieäm xöù cho ñeán phaùp Baát coäng, quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät
ñaïo, trí Nhaát thieát ñeán Nhaát thieát chuûng trí, Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
Phaät, taát caû chæ laø giaû danh, Tu-boà-ñeà cuõng chaúng hoaïi giaû danh maø
noùi caùc phaùp töôùng.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì caùc phaùp töôùng khoâng coù hoaïi vaø chaúng hoaïi, ñieàu
Tu-boà-ñeà noùi cuõng khoâng coù hoaïi vaø chaúng hoaïi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñuùng vaäy. Tu-boà-ñeà chaúng hoaïi giaû danh maø
noùi caùc phaùp töôùng.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Thieân ñeá:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Nhö lôøi Phaät noùi, caùc phaùp chæ laø
giaû danh.
Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát caùc phaùp chæ laø giaû danh nhö vaäy. Phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø chaúng hoïc saéc, chaúng hoïc thoï, töôûng,
haønh, thöùc.
Vì sao? Vì chaúng thaáy coù saéc ñeå hoïc, cuõng chaúng thaáy coù thoï,
töôûng, haønh, thöùc ñeå hoïc.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø chaúng hoïc Boá thí ba-la-maät cho ñeán
Vì sao? Vì chaúng thaáy coù Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-
la-maät ñeå hoïc.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø chaúng hoïc noäi khoâng cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng, laø chaúng hoïc boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm
Vì sao? Vì chaúng thaáy coù noäi khoâng cho ñeán phaùp Baát coäng ñeå
hoïc.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø chaúng hoïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì chaúng thaáy coù quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán coù Nhaát
thieát chuûng trí ñeå hoïc.
Thieân ñeá hoûi:
–Baïch Ñaïi ñöùc! Vì sao chaúng thaáy saéc cho ñeán chaúng thaáy
–Saéc saéc khoâng cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, Nhaát thieát chuûng
trí khoâng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Saéc khoâng chaúng hoïc saéc khoâng, cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí khoâng chaúng hoïc Nhaát thieát chuûng trí khoâng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu chaúng hoïc khoâng nhö vaäy thì goïi laø hoïc
khoâng, vì chaúng hai.
Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc saéc khoâng cho ñeán hoïc Nhaát thieát chuûng trí
khoâng, vì chaúng hai.
Neáu hoïc saéc khoâng vì chaúng hai, cho ñeán hoïc Nhaát thieát
chuûng trí khoâng vì Nhaát thieát chuûng trí chaúng hai Ñaïi Boà-taùt naøy coù
theå hoïc Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät vì chaúng hai.
Neân hoïc boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng vì chaúng
hai. Neân hoïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí vì chaúng
hai. Ñaïi Boà-taùt naøy coù khaû naêng hoïc voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø
Phaät phaùp, neáu coù khaû naêng hoïc voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø Phaät
phaùp thì Boà-taùt naøy khoâng bò saêc taêng hoïc, khoâng bò saéc giaûm hoïc,
cho ñeùn khoâng bò Nhaát thieát chuûng trí taêng hoïc, Nhaát thieát chuûng trí
giaûm hoïc. Neáu khoâng bò saéc theâm bôùt hoïc, cho ñeán khoâng bò Nhaát
thieát chuûng trí theâm bôùt hoïc thì Boà-taùt naøy khoâng bò saéc thoï hoïc,
khoâng bò saéc dieät hoïc, khoâng bò thoï, töôûng, haønh, thöùc thoï hoc, cuõng
khoâng bò dieät hoïc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng bò thoï
hoïc, cuõng khoâng bò dieät hoïc.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá khoâng bò thoï saéc hoïc, khoâng bò giaûm
saéc hoïc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng bò thoï hoïc, cuõng
khoâng bò dieät hoïc.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá thì khoâng bò thoï saéc hoïc, khoâng bò
dieät saéc hoïc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng bò thoï hoïc
cuõng khoâng bò dieät hoïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì nhaân duyeân gì Ñaïi Boà-taùt khoâng bò thoï saéc
hoïc, khoâng bò dieät saéc hoïc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng
bò thoï hoïc, cuõng khoâng bò dieät hoïc?
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng thoï, thì ñeán ñöôïc
www.daitangkinh.org
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy saéc sinh,
chaúng thaáy saéc dieät, chaúng thaáy saéc thoï, chaúng thaáy saéc chaúng thoï,
chaúng thaáy saéc nhô, chaúng thaáy saéc saïch, chaúng thaáy saéc theâm,
chaúng thaáy saéc bôùt. Vì sao? Vì saéc, taùnh laø roãng khoâng.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng chaúng thaáy sinh, chaúng thaáy
dieät, chaúng thaáy thoï, chaúng thaáy chaúng thoï, chaúng thaáy nhô, chaúng
thaáy saïch, chaúng thaáy theâm, chaúng thaáy bôùt. Vì sao? Vì Nhaát thieát
chuûng trí taùnh laø roãng khoâng.
Ñaïi Boà-taùt vì taát caû phaùp chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng thoï,
chaúng xaû, chaúng nhô, chaúng saïch, chaúng hôïp, chaúng tan, chaúng theâm,
chaúng bôùt, neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vì
khoâng choã hoïc neân khoâng coù choã ñeán.
Baáy giôø, trôøi Ñeá Thích hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt neân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû choã naøo?
–Ñaïi Boà-taùt neân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû trong phaåm Tu-boà-
ñeà.
Thieân ñeá hoûi Tu-boà-ñeà:
–Coù phaûi nhôø thaàn löïc cuûa Ñaïi ñöùc khieán ngaøi Xaù-lôïi-phaát
noùi Ñaïi Boà-taùt neân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû trong phaåm Tu-boà-ñeà
chaêng?
–Chaúng phaûi thaàn löïc cuûa toâi.
–Vaäy laø thaàn löïc cuûa ai?
–Ñoù laø thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät.
–Taát caû phaùp ñeàu khoâng coù choã thoï. Vì sao? Noùi laø thaàn löïc
cuûa Ñöùc Phaät, lìa töôùng khoâng thoï xöù thì Nhö Lai khoâng thaät coù, lìa
phaùp nhö thì Nhö Lai cuõng khoâng thaät coù.
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Lìa töôùng khoâng coù choã thoï thì
Nhö Lai khoâng thaät coù, lìa phaùp nhö thì Nhö Lai cuõng khoâng thaät coù.
Trong töôùng khoâng coù choã thoï, Nhö Lai Khoâng thaät coù. Trong nhö
cuûa phaùp, Nhö Lai khoâng thaät coù.
Trong nhö cuûa saéc, nhö cuûa Nhö Lai khoâng thaät coù, trong nhö
cuûa Nhö Lai, nhö cuûa saéc khoâng thaät coù.
Trong phaùp töôùng cuûa saéc, phaùp töôùng cuûa Nhö Lai khoâng thaät
coù. Trong phaùp töôùng cuûa Nhö Lai, phaùp töôùng cuûa saéc khoâng thaät
coù. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö Lai trong nhö cuûa saéc chaúng hôïp, chaúng
tan, Nhö Lai trong nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng hôïp, chaúng
tan. Nhö Lai lìa nhö cuûa saéc chaúng hôïp, chaúng tan, Nhö Lai lìa nhö
cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng hôïp, chaúng tan.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö Lai ñoái vôùi phaùp töôùng cuûa saéc chaúng hôïp, chaúng tan, Nhö
Lai ñoái vôùi phaùp töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng hôïp, chaúng
tan.
Nhö Lai lìa phaùp töôùng cuûa saéc, chaúng hôïp, chaúng tan, Nhö Lai
lìa phaùp töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng hôïp, chaúng tan. Cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoái vôùi caû phaùp chaúng hôïp, chaúng tan laø
thaàn löïc cuûa Nhö Lai, vì duøng phaùp khoâng coù laõnh thoï. Nhö lôøi
Kieàu-thi-ca noùi, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät neân caàu ôû
choã naøo?
Naøy Kieàu-thi-ca! Chaúng neân ôû trong saéc hay lìa saéc maø caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng neân ôû trong thoï, töôûng, haønh, thöùc hay lìa
thoï, töôûng, haønh, thöùc maø caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc,
taát caû phaùp naøy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng hình,
khoâng ñoái, moät töôùng duy nhaát töùc laø voâ töôùng.
Cho ñeán chaúng neân ôû trong Nhaát thieát chuûng trí maø caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng neân lìa nhaát thíeât chuûng trí maø caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø nhaát thíeât chuûng trí, taát caû
www.daitangkinh.org
phaùp naøy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng hình, khoâng
ñoái, moät töôùng duy nhaát laø voâ töôùng.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cuõng chaúng phaûi lìa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Cho
ñeán chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí, cuõng chaúng phaûi lìa Nhaát thieát
chuûng trí.
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi nhö cuûa saéc, cuõng chaúng phaûi lìa
nhö cuûa saéc. Cho ñeán chaúng phaûi nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí, cuõng
chaúng phaûi lìa nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi saéc phaùp, cuõng chaúng phaûi lìa
saéc phaùp. Cho ñeán chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí phaùp, cuõng chaúng
phaûi lìa Nhaát thieát chuûng trí phaùp.
Vì sao? Naøy Kieàu-thi-ca! Taát caû phaùp naøy ñeàu khoâng thaät coù,
khoâng theå ñaéc.
Khoâng thaät coù khoâng thuû ñaéc, cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
phaûi saéc cuõng chaúng phaûi lìa saéc, cho ñeán chaúng phaûi Nhaát thieát
chuûng trí, cuõng chaúng phaûi lìa Nhaát thieát chuûng trí. Chaúng phaûi nhö
cuûa saéc cuõng chaúng phaûi rôøi nhö cuûa saéc, cho ñeán chaúng phaûi nhö
cuûa Nhaát thieát chuûng trí, cuõng chaúng phaûi lìa nhö cuûa Nhaát thieát
chuûng trí. Chaúng phaûi nhö cuûa saéc, cuõng chaúng phaûi lìa nhö cuûa saéc,
cho ñeán chaúng phaûi nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí cuõng chaúng phaûi lìa
nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Chaúng phaûi saéc phaùp, cuõng chaúng phaûi
lìa saéc phaùp, cho ñeán chaúng phaûi phaùp cuûa Nhaát thieát chuûng trí,
chaúng phaûi rôøi phaùp cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Thieân ñeá noùi:
–Ma-ha ba-la-maät naøy laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Voâ löôïng ba-la-maät, voâ bieân ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Ñaïi Boà-taùt.
Caùc Tu-ñaø-hoaøn vaø quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán caùc A-la-haùn vaø
quaû A-la-haùn, caùc Bích-chi-phaät vaø ñaïo Bích-chi-phaät, caùc Ñaïi Boà-
taùt ñeàu töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø hoïc thaønh.
Coù khaû naêng thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, chöùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy maø hoïc thaønh.
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ma-ha ba-la-maät naøy laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt. Voâ löôïng ba-la-maät, voâ bieân ba-la-maät laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt. Cuõng töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy maø hoïc thaønh quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán thaønh Voâ thöôïng Chaùnh
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì saéc roäng lôùn neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
roäng lôùn. Vì sao? Vì saéc ñôøi tröôùc, sau, giöõa ñeàu khoâng thaät coù. Vì
thoï, töôûng, haønh, thöùc roäng lôùn neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng roäng
lôùn, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc, ñôøi tröôùc, ñôøi sau, ñôøi giöõa ñeàu
khoâng thaät coù. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Do nhaân duyeân naøy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì saéc voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
löôïng, vì löôïng cuûa saéc khoâng thaät coù. Nhö löôïng cuûa hö khoâng
khoâng thaät coù, cuõng vaäy löôïng cuûa saéc khoâng thaät coù. Hö khoâng voâ
löôïng neân saéc voâ löôïng, vì saéc voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
löôïng. Cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät voâ löôïng.
Vì sao? Vì Nhaát thieát chuûng trí löôïng khoâng thaät coù. Nhö löôïng
cuûa hö khoâng khoâng thaät coù, cuõng vaäy löôïng cuûa Nhaát thieát chuûng trí
khoâng thaät coù. Hö khoâng voâ löôïng neân Nhaát thieát chuûng trí cuõng voâ
löôïng. Vì Nhaát thieát chuûng trí voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
voâ löôïng. Do nhaân duyeân naøy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt
laø voâ löôïng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Saéc voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi
Boà-taùt voâ bieân. Vì sao? Vì saéc, ñôøi tröôùc, ñôøi sau, ñôøi giöõa ñeàu
khoâng thaät coù. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí voâ bieân neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät voâ bieân. Vì Nhaát thieát chuûng trí, ñôøi tröôùc, ñôøi sau, ñôøi
giöõa ñeàu khoâng thaät coù. Do nhaân duyeân naøy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø voâ bieân.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì duyeân vaøo voâ bieân neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät voâ bieân.
www.daitangkinh.org
–Theá naøo laø duyeân vaøo voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
bieân?
–Vì duyeân taát caû phaùp voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
–Theá naøo laø duyeân vaøo taát caû phaùp voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät voâ bieân?
–Vì duyeân voâ bieân phaùp taùnh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì duyeân voâ bieân phaùp nhö neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
–Theá naøo laø duyeân voâ bieân phaùp nhö neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
bieân?
–Vì nhö cuûa phaùp voâ bieân neân duyeân cuõng voâ bieân. Vì duyeân
voâ bieân neân nhö cuûa phaùp cuõng voâ bieân. Do nhaân duyeân naøy neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt cuõng voâ bieân.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì chuùng sinh voâ bieân neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät voâ bieân.
–Theá naøo laø chuùng sinh voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
bieân?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Theo yù ngaøi thì nhöõng phaùp naøo goïi laø
chuùng sinh?
–Khoâng coù phaùp naøo goïi laø chuùng sinh, vì giaû danh neân goïi laø
chuùng sinh. Teân goïi aáy voán khoâng coù phaùp, cuõng khoâng coù choã ñeán.
Chæ göôïng ñaët teân thoâi.
–YÙ oâng nghó sao? Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy noùi chuùng sinh
coù thaät chaêng?

–Khoâng thaät.
–Neáu trong Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng noùi thaät coù, thì chuùng sinh
voâ bieân cuõng khoâng thaät coù.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó sao? Chö Phaät trong haèng sa kieáp
noùi chuùng sinh vaø teân goïi chuùng sinh, thì coù phaùp chuùng sinh naøo coù
sinh, coù dieät chaêng?
–Khoâng coù. Vì xöa nay chuùng sinh thöôøng thanh tònh.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Do nhaân duyeân naøy, vì chuùng sinh voâ bieân
neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Phaåm 30: BA LAÀN KHEN NGÔÏI
Baáy giôø, caùc Thieân vöông vaø caùc vò trôøi, caùc Phaïm vöông vaø
caùc Phaïm thieân, caùc Thaàn tieân vaø caùc Thieân nöõ ñoàng thôøi ba laàn
khen ngôïi:
–Hay thay, hay thay! Phaùp cuûa Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà giaûng noùi
ñeàu do nhaân duyeân, do aân löïc cuûa Ñöùc Phaät ra ñôøi ban boá giaùo
phaùp naøy.
Neáu coù Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy, thì chuùng toâi xem vò ñoù nhö Ñöùc Phaät.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy daàu khoâng coù phaùp naøo
thaät coù, töø saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, nhöng coù giaùo phaùp ba
thöøa, töùc laø Thanh vaên thöøa, Bich-chi Phaät thöøa vaø Phaät thöøa.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc Thieân töû! Nhö lôøi cuûa caùc vò noùi: Trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy daàu khoâng coù phaùp naøo thaät coù, töø saéc cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí, nhöng coù giaùo phaùp ba thöøa: Thanh vaên
www.daitangkinh.org
thöøa, Bích-chi-phaät thöøa vaø Phaät thöøa.

Naøy caùc Thieân töû! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy maø chaúng lìa thì neân xem nhö Ñöùc Phaät, vì khoâng thaät coù
vaäy.
Vì sao?
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng veà giaùo phaùp ba thöøa:
Thanh vaên thöøa, Bích-chi-phaät thöøa vaø Phaät thöøa. Trong Boá thí ba-
la-maät, Phaät khoâng thaät coù. Rôøi Boá thí ba-la-maät, Phaät cuõng khoâng
thaät coù.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, Phaät khoâng thaät coù, lìa Nhaát thieát
chuûng trí, Phaät cuõng khoâng thaät coù.
Naøy caùc Thieân töû! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc taát caû phaùp naøy, thì töø
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, vì vieäc treân ñaây neân
xem vò aáy nhö Phaät.
Naøy Thieân töû! Thuôû xöa, vaøo thôøi Phaät Nhieân Ñaêng, ôû ñaàu ngaõ
tö ñöôøng trong thaønh Hoa nghieâm, ta ñöôïc thaáy Phaät vaø nghe phaùp,
lieàn chaúng lìa coâng haïnh Boá thí ba-la-maät cho ñeán chaúng lìa coâng
haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät; chaúng lìa noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng; chaúng lìa boán Nieäm xöù ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo; chaúng
lìa boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Voâ saéc ñònh; chaúng lìa taát caû
moân Tam-muoäi, taát caû moân Ñaø-la-ni; chaúng lìa boán Voâ sôû uùy, möôøi
Löïc, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng; chaúng lìa ñaïi Töø, ñaïi
Bi vaø voâ löôïng Phaät phaùp khaùc, vì khoâng thaät coù.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng thoï kyù cho ta, qua moät a-taêng-
kyø kieáp ôû vò lai, seõ thaønh Phaät hieäu laø Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai,
ÖÙng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian
Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät,
Theá Toân.
Caùc vò trôøi thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Raát laø ít coù, Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù
coâng naêng laøm cho caùc Ñaïi Boà-taùt ñöôïc trí Nhaát thieát, vì töø saéc ñeán
Nhaát thieát chuûng trí chaúng thuû, chaúng xaû.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät nhìn khaép hoäi chuùng caùc Tyø-kheo, Tyø-kheo-
ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, caùc Ñaïi Boà-taùt, caùc Thieân vöông, caùc Phaïm
vöông vaø caùc Thieân töû, Thieân nöõ. Nhìn khaép hoäi chuùng xong, Ñöùc
Phaät baûo trôøi Ñeá thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Hoaëc Ñaïi Boà-taùt, hoaëc boán chuùng, hoaëc caùc
Thieân töû, Thieân nöõ, neáu ai nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, gaàn guõi, giaûng noùi,
nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, chaúng rôøi taâm cuûa Nhaát thieát trí thì
caùc loaøi ma chaúng phaù hoaïi ñöôïc.
Vì sao? Vì thieän nam, thieän nöõ naøy bieát roõ saéc khoâng cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí laø khoâng. Khoâng chaúng theå phaù hoaïi khoâng, voâ
töôùng chaúng theå phaù hoaïi voâ töôùng, voâ taùc chaúng theå phaù hoaïi voâ
taùc.
Vì sao? Vì caùc phaùp naøy töï taùnh, töï töôùng khoâng thaät coù cho
neân khoâng vieäc gì phaù hoaïi ñöôïc thì ñaâu coù ai chòu naõo haïi!
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam vaø thieän nöõ naøy, caùc
ngöôøi, chaúng phaûi ngöôøi khoâng theå haïi ñöôïc.
Vì sao? Vì thieän nam vaø thieän nöõ naøy, ñoái vôùi taát caû chuùng sinh
kheùo tu taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû, vì khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam vaø thieän nöõ naøy khoâng
bao giôø bò cheát baát ngôø.
Vì sao? Vì thieän nam vaø thieän nöõ naøy thöïc haønh Boá thí ba-la-
maät, ñoái vôùi taát caû chuùng sinh ñeàu duøng taâm bình ñaúng maø cung caáp.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
caùc Thieân vöông, caùc Phaïm vöông vaø caùc Thieân töû, caùc Thieân nöõ,
coù ai phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø chöa nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø chöa thoï trì, gaàn guõi thì vò trôøi aáy nay
phaûi nghe, thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, chaùnh nhôù nghó, chaúng lìa taâm
cuûa Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Caùc thieän nam vaø thieän nöõ nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät roài thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, chaùnh nhôù nghó, chaúng
lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí, thì hoaëc ôû nhaø vaéng, hoaëc ôû nuùi röøng, hoaëc
ôû choã ñoâng ngöôøi khoâng bao giôø coù söï kinh sôï.
Vì sao? Vì caùc thieän nam vaø thieän nöõ naøy bieát roõ noäi khoâng,
bieát roõ ngoaïi khoâng, cho ñeán bieát roõ voâ phaùp höõu phaùp khoâng, vì
www.daitangkinh.org
Caùc vò trôøi baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam vaø thieän nöõ thoï trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø gaàn guõi, ñoïc tuïng, chaùnh nhôù nghó, chaúng lìa taâm
cuûa Nhaát thieát trí, thì caùc vò trôøi chuùng toâi seõ thöôøng che chôû ngöôøi
ñoù.
Vì sao? Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì nhaân duyeân cuûa Ñaïi Boà-taùt neân
döùt ñöôïc ba ñöôøng aùc, döùt ñöôïc söï ngheøo cuøng cuûa trôøi, ngöôøi, döùt
ñöôïc caùc tai hoaïn, taät beänh, ñoùi khaùt.
Vì Ñaïi Boà-taùt laøm nhaân duyeân neân coù möôøi nghieäp laønh xuaát
hieän ôû theá gian, vaø cuõng xuaát hieän ôû boán Thieàn cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí.
Vì Ñaïi Boà-taùt laøm nhaân duyeân neân theá gian môùi coù nhöõng nhaø
ñaïi toäc, nhöõng doøng hoï toân quyù vaø Chuyeån luaân thaùnh vöông cuøng
caùc vò trôøi töø Töù vöông cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh.
Vì Ñaïi Boà-taùt laøm nhaân duyeân neân coù quaû xuaát theá Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán ñaïo Bích-chi-phaät.
Vì Ñaïi Boà-taùt laøm nhaân duyeân neân coù thaønh töïu chuùng sinh,
thanh tònh coõi Phaät maø coù chö Phaät xuaát hieän ôû theá gian, maø coù
chuyeån phaùp luaân, maø bieát coù Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Tyø-kheo Taêng
baûo.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân treân ñaây neân taát caû theá
gian, caùc vò trôøi, ngöôøi vaø A-tu-la phaûi che chôû vò Ñaïi Boà-taùt naøy.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc Thieân töû! Vì Ñaïi Boà-taùt laøm nhaân duyeân
maø döùt ba ñöôøng aùc cho ñeán coù Tam baûo xuaát hieän treân theá gian. Vì
theá neân caùc vò trôøi, ngöôøi, A-tu-la phaûi thöôøng che chôû, cuùng döôøng
cung kính, toân troïng khen ngôïi vò Ñaïi Boà-taùt naøy.
Naøy caùc Thieân töû! Cuùng döôøng kính troïng Ñaïi Boà-taùt naøy töùc laø
cuùng döôøng Phaät.
Naøy caùc Thieân töû! Ví nhö trong coõi tam thieân ñaïi thieân, haøng
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät ñoâng ñuùc nhö röøng raäm, luùa meø, tre lau,
coù thieän nam, thieän nöõ cuùng döôøng, cung kính khaép taát caû caùc vò aáy
cuõng khoâng baèng phöôùc ñöùc cuùng döôøng, kính troïng vò Ñaïi Boà-taùt
môùi phaùt taâm chaúng lìa saùu phaùp Ba-la-maät.

Vì sao? Vì chaúng do Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät laøm nhaân
duyeân neân coù Ñaïi Boà-taùt vaø chö Phaät ra ñôøi, maø do Ñaïi Boà-taùt laøm
nhaân duyeân neân coù Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø chö Phaät xuaát hieän
ôû theá gian.
Cho neân, naøy Kieàu-thi-ca! Taát caû theá gian, caùc vò trôøi, ngöôøi vaø
A-tu-la phaûi thöôøng che chôû, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng khen
ngôïi vò Ñaïi Boà-taùt naøy.
Phaåm 31: DÖÙT TRANH CAÕI

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Raát laï luøng ít coù, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Ñaïi Boà-taùt! Neáu ai ñöôïc nghe, thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi,
ghi nhôù thì ñöôïc coâng ñöùc trong hieän ñôøi nhö vaäy, cuõng thaønh töïu
chuùng sinh, trang nghieâm thanh tònh coõi Phaät, töø moät coõi Phaät ñeán
moät coõi Phaät cuùng döôøng chö Phaät, muoán coù ñoà cuùng döôøng lieàn
ñöôïc tuøy yù, theo chö Phaät nghe phaùp, ñeán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc khoâng bao giôø giöõa chöøng queân soùt. Vò Ñaïi Boà-taùt
naøy cuõng ñöôïc thaønh töïu veà nhaø, thaønh töïu veà maãu, thaønh töïu veà
sinh, thaønh töïu veà quyeán thuoäc, thaønh töïu veà töôùng, thaønh töïu veà aùnh
saùng, thaønh töïu veà nhaõn, thaønh töïu veà nhó, thaønh töïu veà Tam-muoäi,
thaønh töïu veà Ñaø-la-ni.
Ñaïi Boà-taùt naøy duøng naêng löïc phöông tieän bieán thaân nhö Phaät,
ñeán caùc coõi nöôùc khoâng coù Phaät ñeå khen ngôïi saùu phaùp Ba-la-maät,
boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, duøng naêng löïc
phöông tieän maø noùi phaùp, duøng phaùp ba thöøa laø Thanh vaên thöøa,
Bích-chi-phaät thöøa vaø Phaät thöøa ñeå ñoä thoaùt chuùng sinh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! raát laø ít coù! Thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
ñaõ goàm nhieáp naêm phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, cuõng laø goàm nhieáp quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät ñaïo vaø Nhaát
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñaõ
goàm nhieáp naêm phaùp Ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, gaàn guõi,
ñoïc tuïng, giaûng noùi, chaùnh nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì hieän
ñôøi ñöôïc coâng ñöùc, neân nhaát taâm nghe kyõ.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con kính xin thoï giaùo.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí, hoaëc ma
vöông, ma daân, hoaëc ngöôøi taêng thöôïng maïn muoán choáng traùi, phaù
hoaïi taâm Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt, nhöõng keû aáy vöøa sinh taâm aùc
thì lieàn tan bieán, chaúng bao giôø ñöôïc theo yù muoán.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöôøng thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi tham lam tranh ñua neân Ñaïi Boà-taùt
buoâng xaû taát caû caùc noäi vaät, ngoaïi vaät ñeå an laäp chuùng sinh trong Boá
thí ba-la-maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi phaù giôùi neân Ñaïi Boà-taùt buoâng xaû
taát caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp ñeå an laäp chuùng sinh trong Giôùi ba-la-
maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi ñaáu tranh neân Ñaïi Boà-taùt buoâng xaû
taát caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp ñeå an laäp chuùng sinh trong Nhaãn nhuïc
ba-la-maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi bieáng nhaùc neân Ñaïi Boà-taùt buoâng
xaû taát caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp ñeå an laäp chuùng sinh trong Tinh taán
ba-la-maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi loaïn taâm neân Ñaïi Boà-taùt buoâng xaû
taát caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp ñeå an laäp chuùng sinh trong Thieàn ñònh
ba-la-maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi ngu si neân Ñaïi Boà-taùt buoâng xaû taát
caû noäi phaùp, ngoaïi phaùp ñeå an laäp chuùng sinh trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Do caùc chuùng sinh maõi maõi vì aùi keát maø troâi laên trong sinh töû,
neân Ñaïi Boà-taùt naøy duøng naêng löïc phöông tieän döùt aùi keát cuûa chuùng
sinh, ñeå an laäp chuùng sinh trong boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán
Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán Phaät ñaïo.
Treân ñaây laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc coâng
ñöùc ôû ñôøi hieän taïi, coøn coâng ñöùc ñôøi sau thì ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, chuyeån phaùp luaân, ñaày ñuû haïnh nguyeän, nhaäp
Nieát-baøn Voâ dö.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ nghe, thoï
trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi, nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, thì
choã ngöôøi naøy ôû, caùc haøng ngoaïi ñaïo, ma vöông, ma daân, ngöôøi taêng
thöôïng maïn muoán khinh huûy, baét beû, phaù hoaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng bao giôø thaønh. Taâm aùc cuûa ngöôøi naøy laàn giaûm bôùt maø coâng
ñöùc daàn theâm lôùn. Nhôø nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy neân töø ñaïo ba
thöøa döùt heát nhöõng vieäc khoå.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö coù vò thuoác teân ma-kyø. Coù con raén
ñoùi ñi kieám aên thaáy con moài muoán moå aên, con moài chaïy, ñeán choã vò
thuoác ma-kyø. Do naêng löïc cuûa hôi thuoác neân raén khoâng daùm tieán laïi
maø phaûi quay ñaàu boû chaïy. Vì naêng löïc thuoác hôn naêng löïc chaát
ñoäc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy nghe, thoï trì, gaàn
guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, neáu coù
nhöõng vieäc ñaáu tranh muoán ñeán phaù hoaïi, do oai löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät, neân vieäc aùc lieàn tieâu dieät, ngöôøi naøy lieàn sinh taâm laønh, theâm
nhieàu coâng ñöùc.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù coâng naêng döùt tröø nhöõng
söï ñaáu tranh.
Theá naøo laø söï ñaáu tranh? Chính laø tham, saân, si, voâ minh cho
ñeán nhöõng caùi, keát, söû, trieàn, nhoùm khoå lôùn, ngaõ kieán, nhaân kieán,
chuùng sinh kieán, ñoaïn kieán, thöôøng kieán, caáu kieán, tònh kieán, höõu
kieán, voâ kieán, xan tham, phaïm giôùi, saân nhueá, bieáng nhaùc, loaïn yù, voâ
trí, thöôøng töôûng, laïc töôûng, tònh töôûng, ngaõ töôûng, chaáp saéc, chaáp
thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaáp Boá thí ba-la-maät, cho ñeán chaáp Nhaát
thieát chuûng trí, chaáp Nieát-baøn, nhöõng söï ñaáu tranh naøy ñeàu bò tieâu
dieät, khoâng cho taêng tröôûng.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
caùc Thieân vöông cho ñeán caùc vò trôøi ôû taàng trôøi Saéc cöùu caùnh thöôøng
che chôû thieän nam, thieän nöõ naøo nghe, thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät,
cuùng döôøng ngöôøi ñoïc tuïng, giaûng noùi, nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chö Phaät möôøi phöông hieän taïi cuõng ñoàng uûng hoä thieän nam,
thieän nöõ naøy.
Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy döùt phaùp aùc, theâm lôùn phaùp laønh,
nhö Boá thí ba-la-maät taêng ñeán Nhaát thieát chuûng trí, caøng taêng vì
khoâng thaät coù. Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy coù noùi ra lôøi gì ñeàu ñöôïc
ngöôøi tín nhaän, tình baïn thaân beàn chaët. Thieän nam, thieän nöõ naøy
khoâng noùi lôøi voâ ích, chaúng bò saân khueå che ñaäy, chaúng bò kieâu maïn,
xan tham, taät ñoá che ñaäy. Ngöôøi naøy töï mình chaúng saùt sinh, chaúng
xuùi giuïc ngöôøi saùt sinh, khen ngôïi phaùp chaúng saùt sinh, cuõng vui
möøng khen ngôïi ngöôøi chaúng saùt sinh. Ngöôøi naøy töï mình xa lìa troäm
caép, daïy ngöôøi chaúng troäm caép, khen ngôïi phaùp chaúng troäm caép,
cuõng vui möng khen ngôïi ngöôøi chaúng troäm caép. Ngöôøi naøy töï mình
chaúng taø daâm, daïy ngöôøi chaúng taø daâm, khen ngôïi phaùp chaúng taø
daâm, cuõng vui möøng khen ngôïi ngöôøi chaúng taø daâm. Ngöôøi naøy töï
mình chaúng voïng ngöõ, daïy ngöôøi chaúng noùi doái, khen ngôïi phaùp
chaúng noùi doái, cuõng vui möøng khen ngôïi ngöôøi chaúng noùi doái. Ñoái
vôùi chaúng noùi hai löôõi, chaúng aùc khaåu, chaúng noùi lôøi voâ ích cuõng
gioáng nhö vaäy.
Ngöôøi naøy töï mình chaúng tham, daïy ngöôøi chaúng tham, khen
ngôïi phaùp chaúng tham, cuõng vui möøng khen ngôïi ngöôøi chaúng tham.
Ñoái vôùi chaúng saân naõo vaø chaúng taø kieán cuõng gioáng nhö vaäy.
Ngöôøi naøy töï thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, daïy ngöôøi thöïc haønh
Boá thí ba-la-maät, khen ngôïi phaùp Boá thí ba-la-maät, cuõng vui möøng
khen ngôïi ngöôøi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät. Cho ñeán töï ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí, daïy ngöôøi ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, khen ngôïi phaùp
Nhaát thieát chuûng trí, cuõng vui möøng khen ngôïi ngöôøi ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
Ñaïi Boà-taùt naøy luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, coù boá thí bao
nhieâu ñeàu cuøng chuùng sinh hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, vì khoâng thaät coù.
Luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät nhö vaäy, thieän nam, thieän
nöõ naøy nghó raèng neáu khoâng boá thí, thì ta seõ sinh vaøo nhaø ngheøo
cuøng, chaúng theå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, cuõng
chaúng theå ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Neáu khoâng giöõ giôùi thì ta seõ ñoïa vaøo ba ñöôøng aùc, thaân ngöôøi
coøn chaúng ñöôïc huoáng chi thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät,
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu khoâng tu nhaãn nhuïc thì thaân ta seõ bò huûy hoaïi caùc caên, saéc
löïc seõ khoâng ñaày ñuû, chaúng theå ñöôïc saéc thaân toaøn veïn cuûa Boà-taùt
maø chuùng sinh nhìn thaáy seõ theâm lôùn caên laønh, maõi ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng theå thaønh töïu chuùng sinh, thanh
tònh coõi Phaät, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Neáu bieáng nhaùc thì ta chaúng theå ñöôïc ñaïo Boà-taùt, thaønh töïu
chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Neáu loaïn taâm thì ta seõ chaúng sinh ñöôïc caùc thieàn ñònh, cuõng
chaúng theå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
Neáu ta voâ trí, khoâng coù trí phöông tieän thì khoâng theå vöôït hôn
baäc Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi
Phaät, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Ñaïi Boà-taùt naøy laïi nghó raèng: “Ta chaúng neân theo xan tham
maø chaúng ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, chaúng neân theo phaïm giôùi maø
chaúng ñaày ñuû Thi-la ba-la maät, chaúng neân theo saân khueå maø chaúng
ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät, chaúng neân theo bieáng nhaùc maø chaúng
ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät, chaúng neân theo loaïn yù maø chaúng ñaày ñuû
Thieàn ñònh ba-la-maät, chaúng neân theo taâm si maø chaúng ñaày ñuû Baùt-
nhaõ ba-la-maät.”
Neáu chaúng coù ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, thì toâi troïn chaúng theå
thaønh töïu Nhaát thieát chuûng trí.
Thieän nam, thieän nöõ naøy thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi,
nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, cuõng chaúng lìa taâm cuûa Nhaát
thieát trí, ñöôïc caùc coâng ñöùc ñôøi ôû naøy vaø ñôøi sau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ít coù thay, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi
www.daitangkinh.org
Boà-taùt vì hoài höôùng taâm cuûa Nhaát thieát trí, cuõng vì khoâng coù taâm
cao ngaïo.
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-
taùt vì hoài höôùng taâm cuûa Nhaát thieát trí, cuõng vì khoâng coù taâm cao
ngaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh theá gian Boá thí
ba-la-maät boá thí cho chöù Phaät, Bích-chi-phaät, Thanh vaên vaø ngöôøi
ngheøo naøn khoán khoå, vì khoâng coù naêng löïc phöông tieän neân sinh taâm
cao ngaïo. Neáu thöïc haønh theá gian Trì giôùi ba-la-maät, nghó raèng: “Ta
thöïc haønh trì giôùi, ta coù theå ñaày ñuû Giôùi ba-la-maät, vì khoâng coù naêng
löïc phöông tieän neân sinh taâm cao ngaïo. Cho ñeán thöïc haønh theá gian
Baùt-nhaõ ba-la-maät, nghó raèng: Ta thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta tu
Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì khoâng coù naêng löïc phöông tieän neân sinh taâm
cao ngaïo.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt luùc tu boán Nieäm xöù theá gian, töï
nghó raèng: “Ta tu boán Nieäm xöù, ta ñaày ñuû boán Nieäm xöù, vì khoâng coù
phöông tieän neân sinh taâm cao ngaïo. Cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, nghó raèng: Ta tu phaùp Baát coäng, ta
seõ thaønh töïu chuùng sinh, ta seõ thanh tònh coõi Phaät, ta seõ ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí. Vì coøn coù ngaõ, khoâng coù naêng löïc phöông tieän neân
sinh taâm cao ngaïo.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh phaùp laønh theá gian
nhö vaäy, vì thaáy coù ngaõ neân sinh taâm cao ngaïo.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-maät
xuaát theá gian chaúng thaáy coù ngöôøi thí, chaúng thaáy coù keû nhaän, chaúng
thaáy coù vaät boá thí.
Thöïc haønh Boá thí ba-la-maät xuaát theá gian nhö vaäy, vì hoài höôùng
Nhaát thieát chuûng trí, cuõng chaúng sinh taâm cao ngaïo.
Thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät khoâng thaät coù.
Thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät khoâng
thaät coù.
Thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät khoâng thaät
coù.
Thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät khoâng
thaät coù.
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät
coù.
Tu boán Nieäm xöù, boán Nieäm xöù khoâng thaät coù.
Cho ñeán tu Nhaát thieát chuûng trí, Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät
coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt laø nhö
vaäy, vì hoài höôùng Nhaát thieát chuûng trí, vì chaúng sinh taâm cao ngaïo.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 9
Phaåm 32: THAÙP BAÙU SAÙNG RÖÏC
Ñöùc Phaät baûo Thieân ñeá:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy maø thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù,
chaúng rôøi taâm cuûa Nhaát thieát trí, luùc laâm traän, nhôø tuïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät neân xoâng vaøo quaân traän chaúng bao giôø maát maïng, ñao teân
khoâng haïi ñöôïc. Vì sao? Thieän nam, thieän nöõ naøy maõi maõi thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät, töï nhoå boû ñao teân daâm duïc cuûa mình, cuõng nhoå
boû ñao teân daâm duïc cuûa ngöôøi khaùc, cuõng nhoå boû ñao teân saân haän
cuûa mình, cuõng nhoå boû ñao teân saân haän cuûa ngöôøi khaùc, töï nhoå boû
ñao teân ngu si cuûa mình, cuõng nhoå boû ñao teân ngu si cuûa ngöôøi khaùc,
töï nhoå boû ñao teân taø kieán cuûa mình, cuõng nhoå boû ñao teân taø kieán cuûa
ngöôøi, töï nhoå boû ñao teân trieàn caáu cuûa mình, cuõng nhoå boû ñao teân
trieàn caáu cuûa ngöôøi, töï nhoå boû ñao teân keát söû cuûa mình, cuõng nhoå boû
ñao teân keát söû cuûa ngöôøi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Do nhaân duyeân naøy neân thieän nam, thieän nöõ
naøy chaúng bò ñao teân laøm haïi.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy roài thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù,
chaúng rôøi taâm cuûa Nhaát thieát trí, hoaëc duøng thuoác ñoäc, xoâng hoaëc coå
ñoäc, haàm löûa, nöôùc saâu, dao cheùm ñeàu khoâng laøm haïi ñöôïc.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø chuù ñaïi minh, laø voâ chuù
thöôïng.
Neáu thieän nam, thieän nöõ maø hoïc chuù ñaïi minh naøy thì chaúng töï
gaây haïi cho thaân mình, cuõng chaúng gaây haïi cho ngöôøi khaùc, cuõng
chaúng gaây haïi cho caû mình vaø ngöôøi.
Vì sao? Vì thieän nam, thieän nöõ naøy chaúng thaáy coù ngaõ, chaúng
thaáy coù chuùng sinh, cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy ñeàu khoâng thaät
coù. Chaúng thaáy coù saéc, cho ñeán chaúng thaáy coù Nhaát thieát chuûng trí.
Vì chaúng thaáy coù, neân chaúng töï gaây haïi cho thaân mình, chaúng
gaây haïi cho ngöôøi khaùc, cuõng chaúng gaây haïi cho caû mình laãn ngöôøi.
Vì hoïc chuù ñaïi minh naøy cho neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, quaùn taâm cuûa taát caû chuùng sinh maø tuøy yù noùi phaùp.
Vì sao? Vì chö Phaät quaù khöù hoïc chuù ñaïi minh naøy ñaõ ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chö Phaät vò lai hoïc chuù ñaïi minh naøy
seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chö Phaät hieän taïi hoïc
chuù ñaïi minh naøy ñang ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù ngöôøi chæ bieân cheùp kinh Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy maø thôø trong nhaø, maø khoâng thoï trì, khoâng ñoïc
tuïng, chaúng giaûng noùi, chaúng ghi nhôù, taát caû Nhaân, Phi nhaân cuõng
khoâng theå phaù haïi choã ñoù ñöôïc.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñöôïc taát caû caùc Thieân vöông,
caùc Phaïm vöông cuøng caùc vò trôøi trong theá giôùi ñaïi thieân vaø trong voâ
soá, voâ löôïng caùc theá giôùi ôû möôøi phöông ñoàng che chôû.
Choã thôø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, caùc vò trôøi ñeàu ñeán cuùng
döôøng, kính troïng, khen ngôïi, leã laïy roài ñi.
Chæ coù bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thôø taïi nhaø, maø thieän
nam, thieän nöõ aáy coøn ñöôïc coâng ñöùc trong hieän ñôøi nhö vaäy.
Ví nhö coù ngöôøi hoaëc coù suùc vaät ñeán döôùi caây Boà-ñeà, thì Nhaân,
Phi nhaân coù aùc yù ñeán cuõng khoâng laøm haïi ñöôïc.
Vì sao? Vì choã caây Boà-ñeà naøy laø nôi maø chö Phaät quaù khöù ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chö Phaät vò lai vaø chö Phaät hieän
taïi cuõng ôû ñoù ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Khi ñöôïc
thaønh Phaät roài, ñeàu boá thí söï khoâng kinh sôï cho taát caû chuùng sinh,
laøm cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh ñöôïc phöôùc laïc trong loaøi Ngöôøi,
treân coõi Trôøi, cuõng laøm cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh ñöôïc quaû Tu-
ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Do oai löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân choã aáy ñöôïc söï cung
kính, leã baùi, cuùng döôøng.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân
cheùp, cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc coù thieän nam, thieän nöõ
sau khi Ñöùc Phaät nhaäp dieät xaây thaùp cuùng döôøng xaù-lôïi, hai ngöôøi
naøy ai ñöôïc phöôùc nhieàu?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ta hoûi laïi oâng, tuøy yù oâng ñaùp.
Do hoïc ñaïo gì maø Phaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuøng thaân töôùng toát ñeïp naøy?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuøng thaân töôùng toát ñoan
nghieâm.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ñöùc Phaät töø trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø hoïc ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Kieàu-thi-ca! Chaúng phaûi do thaân töôùng toát maø goïi laø Phaät.
Chính laø do ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí môùi goïi laø Phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhaát thieát chuûng trí cuûa Phaät sinh ra töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thaân Phaät ñaây laø choã sôû y cuûa Nhaát thieát
chuûng trí. Nhôø thaân naøy maø Phaät ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Neân nghó
raèng thaân Phaät ñaây laø choã sôû y cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Vì theá neân
sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, xaù-lôïi seõ ñöôïc cuùng döôøng, toân thôø.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy roài bieân cheùp, thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, ghi
nhôù, cung kính, cuùng döôøng, toân troïng, khen ngôïi, thì töùc laø cuùng
döôøng Nhaát thieát chuûng trí.
Vì theá neân thieän nam, thieän nöõ neân bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy, roài thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, ghi nhôù, kính troïng, cuùng
döôøng, khen ngôïi.
Sau khi Ñöùc Phaät nhaäp Nieát-baøn, neáu coù thieän nam, thieän nöõ
naøo xaây thaùp cuùng döôøng xaù-lôïi, kính leã, khen ngôïi.
Laïi coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp, thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät naøy vaø kính troïng, cuùng döôøng, khen ngôïi, thì ñöôïc phöôùc raát
nhieàu.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra noäi khoâng, cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, sinh ra boán Nieäm xöù ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng, sinh ra taát caû Tam-muoäi, taát caû thieàn ñònh, taát caû Ñaø-
la-ni, thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät ñeàu sinh ra töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy. Boà-taùt, thaønh töïu taát caû coâng haïnh cuõng töø trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Taát caû phöôùc quaû cuûa loaøi ngöôøi vaø coõi trôøi,
cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra. Caùc
quaû Thaùnh töø Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán chö Phaät vaø Nhaát thieát chuûng trí
cuûa chö Phaät ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà chaúng cuùng
döôøng, cung kính, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi chaêng vì hoï
chaúng bieát cuùng döôøng thì ñöôïc nhieàu lôïi ích?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, ñoái vôùi Phaät, Phaùp,
Taêng coù bao nhieâu ngöôøi coù loøng tin baát hoaïi? Coù bao nhieâu ngöôøi
khoâng nghi? Coù bao nhieâu ngöôøi quyeát ñònh?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Phaät, Phaùp, Taêng, trong coõi
Dieâm-phuø-ñeà ít ngöôøi coù loøng tin baát hoaïi, cuõng ít coù ngöôøi khoâng
nghi ngôø vaø quyeát ñònh.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, coù bao nhieâu ngöôøi
ñöôïc ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, ba cöûa Giaûi thoaùt, taùm Boäi xaû, chín
Ñònh thöù ñeä, boán Trí voâ ngaïi, saùu Thaàn thoâng?
Trong coõi Dieâm-phuø-ñeà coù bao nhieâu ngöôøi döùt ba keát söû, ñöôïc
ñaïo Tu-ñaø-hoaøn? Coù bao nhieâu ngöôøi döùt ba keát söû vaø moûng daàn
tham, saân, si, ñöôïc ñaïo Tö-ñaø-haøm? Bao nhieâu ngöôøi döùt naêm kieát
haï phaàn, ñöôïc ñaïo A-na-haøm? Bao nhieâu ngöôøi döùt naêm kieát thöôïng
phaàn, ñöôïc ñaïo A-la-haùn? Bao nhieâu ngöôøi caàu ñaïo Bích-chi-phaät?
Bao nhieâu ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org

–Trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, ít ngöôøi ñöôïc ba möôi baûy phaåm Trôï
ñaïo, cho ñeán ít ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Trong coõi Dieâm-phuø-ñeà ít ngöôøi
ñoái vôùi Phaät, Phaùp, Taêng coù loøng tin baát hoaïi, khoâng nghi vaø quyeát
ñònh. Cuõng ít ngöôøi ñöôïc ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, cho ñeán ít
ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Trong nhöõng ngöôøi phaùt taâm naøy laïi ít ngöôøi thöïc haønh haïnh
Boà-taùt.
Vì sao? Vì nhöõng chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, ñôøi tröôùc
hoï chaúng thaáy Phaät, chaúng nghe Phaùp, chaúng cuùng döôøng Tyø-kheo
Taêng, chaúng boá thí, chaúng trì giôùi, chaúng nhaãn nhuïc, chaúng tinh taán,
chaúng thieàn ñònh, chaúng trí tueä, chaúng nghe noäi khoâng cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng, chaúng nghe, chaúng tu boán Nieäm xöù cho ñeán
möôøi taùm phaùp Baát coäng, chaúng nghe, chaúng tu Tam-muoäi, caùc moân
Ñaø-la-ni, cuõng chaúng tu trí Nhaát thieát vaø Nhaát thieát chuûng trí.
Do ñoù neân ít chuùng sinh coù loøng tin baát hoaïi ñoái vôùi Tam baûo,
cho ñeán ít ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Trong nhöõng ngöôøi phaùt taâm laïi ít ngöôøi thöïc haønh ñaïo Boà-taùt.
Trong nhöõng ngöôøi thöïc haønh ñaïo Boà-taùt laïi ít ngöôøi ñöôïc Voâ
Naøy Kieàu-thi-ca! Ta duøng Phaät nhaõn thaáy trong caùc theá giôùi
phöông Ñoâng coù voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, nhöng vì xa lìa naêng
löïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät neân coù raát ít ngöôøi ñöôïc an truï
khoâng thoaùi chuyeån, coøn phaàn nhieàu thì ñi vaøo haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät. Trong chín phöông kia cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì theá neân thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø phaûi thoï trì,
gaàn guõi, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, laïi phaûi bieân cheùp, cung kính,
toân troïng, khen ngôïi vaø cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Caùc phaùp laønh khaùc thuoäc veà Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng phaûi
nghe, thoï trì, cho ñeán cuùng döôøng. Theá naøo laø caùc phaùp laønh khaùc?
Chính laø Ñaøn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ
chaúng lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ
chaúng lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí.
Ba-la-maät, noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, caùc
moân Tam-muoäi, moân Ñaø-la-ni, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi.
Voâ löôïng phaùp laønh nhö vaäy ñeàu thuoäc veà Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng phaûi nghe, thoï trì, cho ñeán ghi nhôù vaø khen ngôïi, cuùng döôøng.
Thieän nam, thieän nöõ naøy phaûi nghó raèng luùc laøm Boà-taùt, Ñöùc
Phaät ñaõ hoïc vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø voâ löôïng phaùp laønh
nhö vaäy, chuùng ta cuõng phaûi hoïc theo nhö vaäy.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø voâ löôïng, voâ bieân phaùp laø choã
toân quyù cuûa ta, laø phaùp aán cuûa chö Phaät, cuõng laø phaùp aán cuûa Thanh
vaên, Bích-chi-phaät.
Chö Phaät nhôø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí maø ñöôïc ñeán bôø beân kia.
Naøy Kieàu-thi-ca, theá neân thieän nam, thieän nöõ naøo luùc Phaät coøn
taïi theá hoaëc sau khi nhaäp Nieát-baøn, phaûi nöông theo Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Trì giôùi ba-la-maät, Boá thí ba-la-maät, cho ñeán phaûi nöông theo Nhaát
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí laø
choã maø caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Boà-taùt, chö Phaät vaø taát caû theá
gian, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la ñeàu ñaùng nöông theo ñoù.
Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, neáu thieän nam, thieän nöõ naøo vì
cuùng döôøng Phaät maø xaây thaùp baûy baùu cao moät do-tuaàn, duøng hoa
höông, anh laïc, phan caùi, kyõ nhaïc coõi trôøi daâng leân cuùng döôøng, cung
kính, toân troïng, khen ngôïi.
www.daitangkinh.org
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhôø nhaân duyeân naøy, thieän nam, thieän nöõ aáy
ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
Thieân ñeá baïch raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Nhöng vaãn khoâng baèng phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ nghe
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø bieân cheùp, thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng,
ghi nhôù, chaúng lìa taâm Nhaát thieát trí vaø cung kính, toân troïng, khen
ngôïi, cuùng döôøng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Chaúng phaûi chæ moät thaùp baûy baùu, maø sau khi
Phaät nhaäp Nieát-baøn, vì cuùng döôøng Phaät neân thieän nam, thieän nöõ xaây
thaùp baûy baùu khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà cuõng ñeàu cao moät do-tuaàn, duøng
hoa höông, anh laïc, phöôùn loïng, kyõ nhaïc coõi trôøi ñeå cuùng döôøng,
cung kính, toân troïng, khen ngôïi. Thieän nam, thieän nöõ aáy ñöôïc phöôùc
nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ aáy raát
nhieàu.
Phaät daïy:
–Nhöng vaãn chaúng baèng phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ nghe
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán cuùng döôøng, cung kính, khen ngôïi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Baát luaän xaây thaùp khaép moät Dieâm-phuø-ñeà,
maø sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, thieän nam, thieän nöõ vì cuùng döôøng
Phaät neân xaây thaùp baûy baùu ñeàu cao moät do-tuaàn khaép trong boán
chaâu thieân haï, vaäy thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu
chaêng?
Phaät daïy:
–Nhöng vaãn chaúng baèng phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp cho ñeán cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Kieàu-thi-ca! Laïi
baát luaän xaây thaùp baûy baùu khaép boán chaâu thieân haï.
Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, thieän nam, thieän nöõ vì cuùng döôøng
Phaät neân xaây thaùp baûy baùu ñeàu cao moät do-tuaàn khaép tieåu thieân theá
giôùi. Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu, raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Nhöng vaãn chaúng baèng phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, roài thoï trì, cung kính, toân troïng, khen
ngôïi, cuùng döôøng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Laïi baát luaän xaây thaùp baûy baùu ñaày khaép theá
giôùi ñaïi thieân. Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, vì cuùng döôøng Phaät neân
moãi chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu xaây thaùp baûy
baùu vaø cuùng döôøng troïn ñôøi, vaãn chaúng baèng phöôùc cuûa thieän nam,
thieän nöõ bieân cheùp, thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán ghi nhôù,
chaúng rôøi taâm cuûa Nhaát thieát trí, cung kính, toân troïng, khen ngôïi,
cuùng döôøng.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng vaäy. Neáu coù ai cuùng döôøng, toân
troïng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì ñoù laø cuùng döôøng chö
Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, neáu moãi
chuùng sinh trong haèng haø sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông, vì cuùng döôøng
Phaät neân xaây thaùp baûy baùu cao moät do-tuaàn, roài cuùng döôøng baûo thaùp
baùu hoaëc moät kieáp hoaëc döôùi moät kieáp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng ngöôøi cuùng döôøng nhö vaäy, coù ñöôïc
phöôùc nhieàu chaêng?
Phaät daïy:
–Raát nhieàu.
–Neáu coù thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho
ñeán ghi nhôù, cung kính, toân troïng, khen ngôïi vaø cuùng döôøng, thì ñöôïc
phöôùc laïi nhieàu hôn. Vì sao? Vì taát caû phaùp laønh ñeàu xeáp vaøo Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Caùc phaùp laønh, nhö möôøi ñieàu laønh, boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, ba cöûa
www.daitangkinh.org
Giaûi thoaùt, boán Ñeá, saùu Thaàn thoâng, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä,
saùu phaùp Ba-la-maät, möôøi taùm khoâng, caùc moân Tam-muoäi, caùc moân
Ñaø-la-ni, möôøi Trí löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, ñaïi Töø, ñaïi Bi,
möôøi taùm phaùp Baát coäng, Nhaát thieát trí, Ñaïo chuûng trí, Nhaát thieát
chuûng trí.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù goïi laø phaùp aán cuûa taát caû chö Phaät.
Trong phaùp naøy, taát caû Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø chö Phaät ba ñôøi
do hoïc phaùp naøy maø ñöôïc ñeán bôø kia.
Phaåm 33: THUAÄT THAØNH
Baáy giôø, Ñöùc Phaät baûo trôøi Ñeá Thích:

–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng, gaàn guõi,
giaûng noùi, ghi nhôù, laïi theâm duøng hoa höông, chuoãi ngoïc, phöôùn
loïng, kyõ nhaïc cuùng döôøng, seõ ñöôïc voâ soá voâ löôïng chaúng theå nghó
baøn, baát khaû xöng löôïng voâ bieân phöôùc ñöùc.
Vì sao?
Vì trí Nhaát thieát vaø Nhaát thieát chuûng trí cuûa chö Phaät ñeàu töø
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
Vì noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng ñeàu töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø sinh ra.
Vì boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng vaø naêm loaïi
maét cuûa Phaät ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
Vì thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, Ñaïo chuûng trí,
Nhaát thieát chuûng trí, taát caû Phaät phaùp, Thanh vaên thöøa, Bích-chi-phaät
thöøa vaø Phaät thöøa ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Naøy Kieàu-thi-ca! Theá neân phöôùc ñöùc bieân cheùp cho ñeán cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy hôn phöôùc ñöùc cuùng döôøng thaùp baùu
tröôùc kia, traêm ngaøn muoân phaàn chaúng baèng moät phaàn, cho ñeán tính
soá thí duï ñeàu chaúng baèng ñöôïc.
Vì sao?
Vì neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät toàn taïi treân theá gian thì Phaät baûo,
Phaùp baûo vaø Tyø-kheo Taêng baûo chaúng bao giôø döùt maát.
Vì neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät toàn taïi treân theá gian, thì möôøi nghieäp
laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, saùu phaùp Ba-
la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, trí Nhaát
thieát, Nhaát thieát chuûng trí ñeàu hieän ra ñôøi.
Vì neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät toàn taïi treân theá gian thì coù nhöõng ñaïi
toäc, tröôûng giaû, cö só, trôøi Töù Thieân vöông cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh,
quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Boà-
taùt, ñaïo Phaät voâ thöôïng, chuyeån phaùp luaân, thaønh töïu chuùng sinh,
thanh tònh coõi Phaät.
Phaåm 34: KHUYEÁN KHÍCH THOÏ TRÌ
Baáy giôø, caùc coõi nöôùc trong ñaïi thieân theá giôùi coù bao nhieâu
haøng Töù thieân vöông cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh, baûo trôøi Ñeá Thích
vaø chö Thieân raèng:
–Caùc vò phaûi thoï trì, phaûi gaàn guõi, phaûi ñoïc tuïng, phaûi giaûng
noùi, phaûi ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Vì sao?
Vì thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì taát caû
phaùp laønh tu taäp seõ ñöôïc ñaày ñuû. Caùc vò trôøi theâm ñoâng, A-tu-la
giaûm bôùt.
Vì thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì haït gioáng
Phaät chaúng döùt, haït gioáng Voâ hoïc chaúng döùt, haït gioáng Taêng chaúng
döùt.
Vì haït gioáng Phaät, Phaùp vaø Taêng chaúng döùt, neân coù saùu phaùp
Ba-la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng xuaát hieän
ôû ñôøi, neân coù quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeán quaû Phaät xuaát hieän ôû ñôøi.
Ñöùc Phaät baûo Thieân ñeá:
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng neân thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy.
www.daitangkinh.org
Vì sao?
Neáu A-tu-la muoán chieán ñaáu vôùi caùc vò trôøi ôû taàng trôøi Tam
thaäp tam, oâng neân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm aùc cuûa A-tu-la
lieàn tieâu dieät, chaúng coøn muoán chieán ñaáu.
Neáu coù vò Thieân töû hay Thieân nöõ hieän ra naêm töôùng cheát vaø seõ
rôi vaøo loaøi chaúng vöøa yù, oâng neân ôû tröôùc maët hoï maø ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Nhôø nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùc Thieân töû, Thieân nöõ
aáy seõ theâm lôùn coâng ñöùc neân ñöôïc sinh trôû laïi choã cuõ. Vì nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc lôïi ích lôùn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ hay Thieân töû,
Thieân nöõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, vì ñöôïc coâng ñöùc neân daàn daàn
seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
Vì sao?
Chö Phaät vì quaù khöù vaø caùc ñeä töû ñeàu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhaäp Voâ dö y Nieát-
baøn.
Chö Phaät vò lai vaø hieän taïi cuøng caùc ñeä töû cuõng ñeàu hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
nhaäp Nieát-baøn Voâ dö y.
Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy bao goàm taát caû phaùp
laønh nhö phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt vaø phaùp
Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø chuù Ñaïi minh, laø
chuù Voâ thöôïng minh, laø chuù Voâ ñaúng ñaúng minh.
Vì sao?
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thöôøng coù coâng naêng döùt tröø taát caû
phaùp baát thieän, ñem ñeán taát caû phaùp thieän.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø chuù Ñaïi
minh, laø chuù Voâ thöôïng minh, laø chuù Voâ ñaúng ñaúng minh.
Vì sao?
Vì chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu nhôø minh chuù naøy maø

Nhôø minh chuù naøy neân theá gian coù möôøi nghieäp laønh, coù boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, coù Boá thí ba-la-maät cho
ñeán phaùp Baát coäng, coù phaùp taùnh, phaùp nhö, phaùp töôùng, phaùp truï,
phaùp vò, thaät teá, coù naêm loaïi maét, quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán trí Nhaát
thieát vaø Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Kieàu-thi-ca! Do Ñaïi Boà-taùt neân theá gian xuaát hieän möôøi
phaùp laønh, boán Thieàn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán Phaät.
Ví nhö traêng troøn chieáu saùng, caùc ngoâi sao cuõng coù khaû naêng
chieáu saùng.
Taát caû phaùp laønh cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ôû theá gian, neáu
thôøi kyø khoâng coù Phaät ra ñôøi thì ñeàu phaùt sinh töø caùc vò Boà-taùt.
Phöông tieän löïc cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy ñeàu sinh töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Ñaïi Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän naøy ñeå thöïc haønh Boá
thí ba-la-maät ñeán Thieàn ñònh ba-la-maät, ñeå thöïc haønh noäi khoâng
cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, ñeå thöïc haønh boán Nieäm xöù cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, chaúng chöùng baäc Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, cuõng coù coâng naêng thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi
Phaät, coù theå thaønh töïu tuoåi thoï, thaønh töïu coõi nöôùc, thaønh töïu quyeán
thuoäc Boà-taùt, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Taát caû nhö theá ñeàu töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaùt sinh.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thoï trì, gaàn guõi cho ñeán ghi nhôù thì seõ thaønh töïu coâng ñöùc
ñôøi naøy, ñôøi sau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, cho ñeán ghi
nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc coâng ñöùc ôû hieän taïi nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät cho ñeán ghi nhôù, thì chaúng bao giôø bò truùng ñoäc maø cheát, ñao
thöông chaúng haïi ñöôïc, nöôùc löûa cuõng chaúng chìm ñoát ñöôïc, cho ñeán
www.daitangkinh.org
boán traêm leû boán thöù beänh chaúng xaâm nhaäp ñöôïc, tröø nghieäp baùo ñôøi
tröôùc cuûa ngöôøi aáy.
Neáu coù vieäc quan xaûy ra, thieän nam, thieän nöõ naøy ñeán tröôùc
maët quan khoâng bò khieån traùch. Vì sao? Vì nhôø oai löïc cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Neáu thieän nam, thieän nöõ ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeán tröôùc
maët vua chuùa, ñaïi thaàn, thì vua chuùa, ñaïi thaàn ñeàu vui möøng ñoùn
tieáp, chuyeän troø nieàm nôû. Vì sao? Vì nhôø thieän nam, thieän nöõ naøy
thöôøng coù taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû ñoái vôùi chuùng sinh.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù laø thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi
nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi hieän taïi.
Theá naøo laø coâng ñöùc ôû ñôøi vò lai?
Thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì chaúng bao giôø rôøi möôøi ñieàu laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng,
boán Ñònh khoâng, saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng. Ngöôøi naøy chaúng bao giôø rôi vaøo ba ñöôøng aùc,
thaân theå toát ñeïp, chaúng bao giôø sinh vaøo nhaø ngheøo naøn thaáp keùm.
Thöôøng ñöôïc ba möôi hai töôùng. Thöôøng ñöôïc hoùa sinh trong coõi
nöôùc hieän coù Phaät. Chaúng bao giôø lìa thaàn thoâng cuûa Boà-taùt. Neáu
muoán töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät ñeå cuùng döôøng chö Phaät vaø
nghe Phaät phaùp thì ñöôïc nhö yù. Nhöõng coõi nöôùc ñaõ ñeán thì ngöôøi naøy
ñeàu coù khaû naêng thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, daàn daàn
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù laø coâng ñöùc ôû ñôøi sau.
Vì theá neân thieän nam, thieän nöõ phaûi thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng,
ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, duøng hoa höông, phöôùn loïng, aâm
nhaïc cuùng döôøng, thöôøng chaúng rôøi taâm cuûa Nhaát thieát trí. Thieän
nam, thieän nöõ naøy ñöôïc thaønh töïu coâng ñöùc ñôøi naøy, ñôøi sau cho ñeán
Μ
Phaåm 35: KHIEÅN TRAÙCH DÒ ÑAÏO
Baáy giôø, caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí muoán ñeán tìm sôû ñoaûn cuûa
Ñöùc Phaät.
Thieân ñeá nghó raèng caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí naøy muoán ñeán tìm
sôû ñoaûn cuûa Ñöùc Phaät, ta neân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc
Phaät vöøa daïy baûo, thì caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí naøy khoâng bao giôø
laøm trôû ngaïi vieäc giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Phaät ñöôïc.
Nghó ñoaïn, Thieân ñeá lieàn tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Luùc ñoù, caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí chæ ôû xa nhieãu quanh Ñöùc Phaät
roài trôû veà.
Xaù-lôïi-phaát suy nghó vì sao caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí chæ ôû xa
nhieãu quanh Ñöùc Phaät roài trôû veà nhö theá?
–Vì Thích Ñeà-hoaøn Nhaân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân
caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí ôû xa ñeán nhieãu quanh Ñöùc Phaät roài ñi trôû veà.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta chaúng thaáy caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí aáy coù
chuùt taâm toát, hoï mang aùc yù ñeán muoán tìm sôû ñoaûn cuûa Ñöùc Phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta chaúng thaáy taát
caû theá gian hoaëc chö Thieân, chö Ma, chö Phaïm, hoaëc trong chuùng Sa-
moân, coù ai mang aùc yù ñeán phaù hoaïi ñöôïc.
Vì sao? Vì trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi naøy, caùc Töù
Thieân vöông cho ñeán trôøi Ñaïi Töï taïi, caùc Thanh vaên, caùc Bích-chi-
phaät, caùc vò Boà-taùt vaø chö Phaät ñeàu cuøng giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy.
Vì sao? Vì chö Thieân cho ñeán chö Phaät ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong haèng sa coõi nöôùc möôøi
phöông, chö Thieân cho ñeán chö Phaät cuõng ñoàng giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Vì sao? Vì chö Thieân ñeán chö Phaät möôøi phöông cuõng ñeàu
sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baáy giôø, coù aùc ma nghó raèng nay Phaät cuøng boán chuùng hoäi hoïp
vôùi chö Thieân coõi Duïc, coõi Saéc, trong ñoù taát coù caùc vò Ñaïi Boà-taùt
www.daitangkinh.org
ñöôïc thoï kyù seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ta phaûi
ñeán ñoù ñeå phaù hoaïi ñaïo taâm cuûa hoï.
Nghó ñoaïn, aùc ma lieàn hoùa ra boán boä binh keùo ñeán choã Ñöùc
Phaät.
Thieân ñeá bieát khoâng phaûi binh chuûng cuûa vua Taàn-baø-la hay
vua Ba-tö-naëc, cuõng khoâng phaûi cuûa doøng Thích-ca vaø doøng Leâ-xa.
Maø ñaây chính laø binh cuûa aùc ma hoùa hieän. AÙc ma naøy thöôøng tìm dòp
haïi chuùng sinh, ta phaûi tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thieân ñeá lieàn tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät.
AÙc ma nghe tieáng tuïng nieäm, lieàn tan raõ trôû veà.
Chö Thieân coõi Töù vöông cho ñeán coõi Saéc cöùu caùnh ôû coõi naøy vaø
haèng sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông cuøng hoùa hieän caùc hoa trôøi töø treân
hö khoâng raûi leân mình Ñöùc Phaät vaø cuøng xöôùng raèng:
–Caàu nguyeän Baùt-nhaõ ba-la-maät truï laâu ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà.
Vì sao? Vì ngöôøi coõi Dieâm-phuø-ñeà thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc truï ôû theá gian. Tuøy thôøi gian Baùt-nhaõ ba-la-
maät an truï maø Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Taêng baûo ôû Dieâm-phuø-ñeà cuõng
an truï chaúng dieät, cuõng phaân bieät bieát roõ ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Vaû laïi, choã naøo coù thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thì choã ñoù seõ choùi saùng, rôøi xa söï toái taêm.
Ñöùc Phaät baûo Thieân ñeá vaø taát caû chö Thieân:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca vaø caùc Thieân töû! ngöôøi ôû Dieâm-
phuø-ñeà thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, theo thôøi gian maø söï thoï trì naøy
coøn toàn taïi, thì cuõng laø thôøi gian maø Tam baûo toàn taïi. Cho ñeán choã
naøo coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì choã aáy seõ choùi saùng, rôøi xa söï toái taêm.
Chö Thieân töû hoùa hieän hoa trôøi raûi treân mình Ñöùc Phaät maø baïch
raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät cho ñeán ghi nhôù thì ma chuùa, ma daân khoâng laøm haïi ñöôïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con cuõng seõ uûng hoä nhöõng ngöôøi
naøy, vì chuùng con xem nhöõng ngöôøi naøy nhö Ñöùc Phaät, hoaëc keá thöøa
Ñöùc Phaät.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät cho ñeán ghi nhôù, phaûi bieát nhöõng ngöôøi naøy ñôøi tröôùc ñaõ
laøm nhieàu coâng ñöùc ôû choã Phaät, ñaõ gaàn guõi cuùng döôøng chö Phaät,
ñöôïc Thieän tri thöùc hoä nieäm.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trí Nhaát thieát cuûa chö Phaät phaûi tìm caàu
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng phaûi tìm caàu trong
trí Nhaát thieát.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng khaùc trí Nhaát thieát, trí
Nhaát thieát chaúng khaùc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø trí
Nhaát thieát chaúng phaûi hai, chaúng phaûi khaùc.
Do ñoù neân chö Thieân chuùng toâi xem nhöõng ngöôøi naøy nhö Ñöùc
Phaät hoaëc keá thöøa Ñöùc Phaät.
Phaät baûo:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Trí Nhaát thieát cuûa chö Phaät töùc laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø trí Nhaát thieát.
Vì sao? Naøy Kieàu-thi-ca, trí Nhaát thieát cuûa chö Phaät ñeàu sinh ra
töø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng khaùc trí Nhaát thieát,
trí Nhaát thieát chaúng khaùc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
trí Nhaát thieát chaúng phaûi hai, chaúng phaûi khaùc.
Phaåm 36: NGÖÔØI DAÃN DAÉT TOÂN QUYÙ
Baáy giôø, Tueä maïng A-nan baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Côù sao chaúng khen ngôïi Boá thí ba-la-maät
cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, maø chæ khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
Phaät baûo A-nan:
–Ñoái vôùi naêm moân Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng
thì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi daãn daét cao quyù cuûa taát caû.
Naøy A-nan! Boá thí maø chaúng hoài höôùng trí Nhaát thieát thì coù
www.daitangkinh.org
ñöôïc goïi laø Boá thí ba-la-maät chaêng? Trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán,
thieàn ñònh vaø trí tueä maø chaúng hoài höôùng trí Nhaát thieát thì coù ñöôïc
goïi laø Trì giôùi ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
A-nan thöa:
Phaät noùi:
–Do ñoù neân bieát raèng Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi daãn daét cao
quyù ñoái vôùi naêm phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng,
neân phaûi khen ngôïi.
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø boá thí cho ñeán trí tueä hoài
höôùng trí Nhaát thieát ñöôïc thaønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Duøng boá thí khoâng coù hai phaùp maø hoài höôùng trí Nhaát thieát,
thì goïi laø Boá thí ba-la-maät, vì baát sinh khoâng thaät coù neân boá thí, hoài
höôùng trí Nhaát thieát thì goïi laø Boá thí ba-la-maät.
Cho ñeán duøng trí tueä khoâng coù hai phaùp hoài höôùng trí Nhaát
thieát thì goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì baát sinh khoâng thaät coù neân trí
tueä hoài höôùng trí Nhaát thieát thì goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø duøng phaùp khoâng hai maø boá
thí cho ñeán duøng phaùp khoâng hai maø trí tueä hoài höôùng trí Nhaát thieát,
thì goïi laø Boá thí ba-la-maät cho ñeán goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Vì saéc khoâng phaûi hai phaùp, vì thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng phaûi hai phaùp, cho ñeán vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng phaûi hai phaùp.
Vì sao?
Vì töôùng cuûa saéc roãng khoâng, Boá thí ba-la-maät vaø saéc khoâng
hai, khoâng khaùc, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø Boá
thí ba-la-maät khoâng hai, khoâng khaùc. Naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng
gioáng nhö vaäy.
Theá neân, naøy A-nan! Chæ khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi
daãn daét cao quyù cuûa naêm phaùp Ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí.
Naøy A-nan! Ví nhö maët ñaát, raûi haït gioáng xuoáng, ñuû nhaân
duyeân hoøa hôïp neân moïc leân. Caùc haït gioáng aáy nöông nôi ñaát maø
moïc leân.
Cuõng vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø sinh. Boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñeàu nöông vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh, cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi daãn
daét cao quyù cuûa naêm phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät noùi khoâng heát coâng ñöùc cuûa
ngöôøi thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì ngöôøi thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng cuûa chö Phaät ba ñôøi. Vì muoán ñöôïc trí Nhaát
thieát phaûi tìm caàu trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán ñöôïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät phaûi tìm caàu trong trí Nhaát thieát.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø theá gian xuaát hieän möôøi nghieäp laønh, boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Do thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät maø theá gian coù
nhöõng danh nhaân voïng toäc, coù trôøi Töù vöông cho ñeán trôøi Saéc cöùu
caùnh.
Do thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät maø theá gian coù
Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, Ñaïi
Boà-taùt.
Do thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät maø coù chö Phaät,
Theá Toân xuaát hieän ôû theá gian.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi nhôù
www.daitangkinh.org
Baùt-nhaõ ba-la-maät ta chaúng noùi hoï chæ ñöôïc ngaàn aáy coâng ñöùc chaúng
lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí thì thaønh töïu voâ löôïng giôùi phaåm, thaønh töïu
voâ löôïng ñònh phaåm, tueä phaåm, giaûi thoaùt phaåm, giaûi thoaùt tri kieán
phaåm, phaûi bieát ngöôøi naøy nhö Phaät.
Taát caû giôùi phaåm, ñònh phaåm, tueä phaåm, giaûi thoaùt phaåm, giaûi
thoaùt tri kieán phaåm cuûa caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñoái vôùi ngöôøi
naøy khoâng baèng moät phaàn traêm ngaøn muoân öùc, cho ñeán tính soá thí duï
ñeàu khoâng baèng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp, thoï trì
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät roài cuùng döôøng, cung kính, toân troïng cuõng
ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi naøy vaø ñôøi sau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con seõ thöôøng che chôû caùc thieän nam,
thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng lìa taâm
cuûa Nhaát thieát trí, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Luùc thieän nam, thieän nöõ muoán ñoïc tuïng,
giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì voâ löôïng traêm ngaøn chö Thieân ñeàu
ñeán nghe phaùp.
Thieän nam, thieän nöõ giaûng noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì chö
Thieân giuùp theâm naêng löïc cho nhöõng ngöôøi aáy.
Neáu caùc Phaùp sö aáy moûi meät thì ñöôïc chö Thieân giuùp theâm
naêng löïc neân laïi coù theå giaûng noùi nöõa.
Thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi nhôù, cuùng döôøng Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi naøy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ aáy ôû giöõa boán
boä chuùng, luùc giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm khoâng sôï haõi. Luùc bò
hoûi baét beû cuõng khoâng sôï seät. Vì sao? Vì thieän nam, vaø thieän nöõ aáy
ñöôïc söï che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng phaân bieät taát caû phaùp, hoaëc theá
gian hay xuaát theá gian, hoaëc höõu laäu hay voâ laäu, hoaëc thieän hay baát
thieän, hoaëc höõu vi hay voâ vi, hoaëc phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-
phaät, phaùp Boà-taùt hay phaùp Phaät.

Vì thieän nam, thieän nöõ aáy an truï trong noäi khoâng cho ñeán voâ
phaùp höõu phaùp khoâng, neân chaúng thaáy coù gì chöôùng naïn ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng thaáy ngöôøi bò baét beû, cuõng chaúng thaáy
Thieän nam, thieän nöõ aáy ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät che chôû, neân
khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc.
Luùc thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, thieän nam, thieän
nöõ aáy chaúng maát, chaúng kinh, chaúng sôï.
Vì sao? Vì thieän nam, thieän nöõ aáy chaúng thaáy coù phaùp maát,
chaúng thaáy coù phaùp kinh sôï.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán ghi nhôù,
cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, laïi ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi hieän taïi.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì ñeán ghi
nhôù, bieân cheùp, cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngöôøi naøy ñöôïc
cha meï yeâu thöông, thaân toäc, beø baïn kính meán, ñöôïc Sa-moân, Baø-la-
moân kính neå, ñöôïc chö Phaät, caùc Ñaïi Boà-taùt, caùc Bích-chi-phaät, caùc
A-la-haùn cho ñeán caùc vò Tu-ñaø-hoaøn aùi kính, taát caû theá gian, chö
Thieân, Ma, Phaïm, A-tu-la cuõng aùi kính ngöôøi naøy.
Ngöôøi naøy thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Boá thí ba-la-maät khoâng
luùc naøo döùt maát. Trì giôùi ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
gioáng nhö vaäy, khoâng luùc naøo döùt maát.
Ngöôøi naøy tu noäi khoâng chaúng döùt, cho ñeán tu voâ phaùp höõu
phaùp khoâng chaúng döùt, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng chaúng döùt, tu caùc phaùp moân Tam-muoäi chaúng döùt, tu caùc phaùp
moân Ñaø-la-ni chaúng döùt, tu thaàn thoâng cuûa caùc Boà-taùt chaúng döùt,
thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät chaúng döùt, cho ñeán tu Nhaát
thieát chuûng trí chaúng döùt. Ngöôøi naøy cuõng coù khaû naêng haøng phuïc keû
baét beû huûy baùng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi naøy, ñôøi sau nhö
vaäy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Taïi choã ôû cuûa thieän nam, thieän nöõ
bieân cheùp kinh naøy, chö Thieân coõi trôøi Töù vöông, Ñao-lôïi cho ñeán
www.daitangkinh.org
coõi trôøi Saéc cöùu caùnh, toaøn theå chö Thieân trong coõi ñaïi thieân naøy vaø
trong caùc theá giôùi ôû möôøi phöông, nhöõng vò ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñeàu ñeán choã aáy ñeå ra maét kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, leã laïy roài trôû veà.
Ngoaøi ra caùc vò Thieân, Long, Baùt boä trong coõi naøy vaø ôû caùc theá
giôùi möôøi phöông cuõng ñeàu ñeán choã aáy ñeå ra maét kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, leã laïy roài trôû veà.
Thieän nam, thieän nöõ naøy nghó raèng chö Thieân cuøng taùm boä thaàn
chuùng trong coõi naøy vaø trong caùc theá giôùi ôû möôøi phöông ñeàu ñeán ra
maét kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng
döôøng, leã baùi, nhö theá thì toâi ñaõ ban phaùp boá thí roài.
Naøy Kieàu-thi-ca! Chö Thieân ôû coõi ñaïi thieân cuøng chö Thieân
trong caùc theá giôùi ôû möôøi phöông, töø trôøi Töù vöông cho ñeán trôøi Saéc
cöùu caùnh, nhöõng vò ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
ñeàu uûng hoä caùc thieän nam, thieän nöõ naøy, laøm cho nhöõng keû aùc, nhöõng
vieäc aùc khoâng xaâm haïi ñöôïc. Ngoaïi tröø ngöôøi aáy ñôøi tröôùc coù toäi
naëng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy cuõng ñöôïc coâng
ñöùc ôû ñôøi hieän taïi. Caùc vò Thieân töû ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu ñeán choã ôû cuûa ngöôøi naøy.
Vì sao? Vì nhöõng Thieân töû ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc ñeàu muoán cöùu hoä taát caû chuùng sinh, chaúng boû taát caû
chuùng sinh, muoán taát caû chuùng sinh ñöôïc an vui.
Thieân ñeá baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy laøm sao bieát
ñöôïc chö Thieân trong theá giôùi naøy vaø caùc chö Thieân ôû caùc theá giôùi
trong möôøi phöông ñeàu ra maét kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc
tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, leã laïy?
Phaät hoûi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu caùc thieän nam, thieän nöõ thaáy aùnh saùng
thanh tònh röïc rôõ, thì bieát chaéc laø luùc coù caùc chö Thieân ñeán ra maét
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, leã
laïy.
Laïi neáu caùc thieän nam, thieän nöõ nghe muøi höông laï nhieäm maàu,
cuõng bieát chaéc laø luùc coù caùc chö Thieân ñeán ra maét Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, leã laïy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì caùc thieän nam, thieän nöõ coâng
haïnh thanh tònh trong saïch, neân caùc chö Thieân ñeán ra maét kinh Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, cuùng döôøng, vui
möøng leã laïy.
Trong choã ñoù, neáu coù boïn tieåu quyû thì chuùng lieàn ñi ra, vì
chaúng chòu noåi oai ñöùc roäng lôùn cuûa caùc chö Thieân.
Do caùc vò trôøi coù oai ñöùc lôùn ñeán, neân thieän nam, thieän nöõ naøy
phaùt ñaïi taâm. Vì theá neân choã naøo coù Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì boán phía
phaûi saïch seõ, thaép ñeøn, ñoát höông thôm, raûi nhöõng hoa ñeïp, daàu thôm
röôùi ñaát, trang söùc vôùi nhöõng loïng baùu, côø phöôùn.
Luùc noùi phaùp, caùc thieän nam, thieän nöõ naøy khoâng bao giôø moûi
meät, töï caûm thaáy thaân theå thô thôùi, taâm thaàn an vui. Ñuùng phaùp naèm
nghæ, an oån khoâng thaáy aùc moäng. Trong giaác mô thaáy Phaät coù ba
möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp. Chuùng Tyø-kheo cung kính vaây
quanh. Ñöùc Phaät noùi phaùp cho chö Taêng nghe.
Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy nghe vaø laõnh thoï phaùp giaùc, nhö laø
saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Cuõng phaân bieät nghóa cuûa saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán nghóa cuûa
Trong giaác mô, caùc thieän nam, thieän nöõ naøy cuõng thaáy caây boà-
ñeà trang nghieâm ñeïp ñeõ. Thaáy caùc vò Boà-taùt ñeán coäi caây boà-ñeà
thaønh Ñaúng chaùnh giaùc, chuyeån phaùp luaân. Cuõng thaáy traêm ngaøn
muoân öùc Boà-taùt cuøng keát taäp chaùnh phaùp, luaän nghò raèng: Phaûi caàu
trí Nhaát thieát nhö vaäy, phaûi thaønh töïu chuùng sinh nhö vaäy, phaûi
thanh tònh coõi Phaät nhö vaäy. Cuõng thaáy möôøi phöông voâ soá traêm
ngaøn muoân öùc chö Phaät. Cuõng nghe danh hieäu chö Phaät aáy ôû
phöông naøo, coõi naøo, hieäu gì, coù bao nhieâu Boà-taùt, bao nhieâu Thanh
vaên vaây quanh cung kính, Ñöùc Phaät aáy noùi phaùp cho ñaïi chuùng
nghe. Laïi thaáy voâ soá traêm ngaøn muoân öùc chö Phaät ôû möôøi phöông
nhaäp Nieát-baøn. Laïi thaáy voâ soá traêm ngaøn öùc thaùp baûy baùu cuûa chö
Phaät. Laïi thaáy cuùng döôøng thaùp baùu vôùi nhöõng höông hoa, cho ñeán
phöôùn loïng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi.
www.daitangkinh.org
Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy naèm chieâm bao
thaáy nhöõng caûnh laønh nhö vaäy, neân luùc nguû yeân, luùc thöùc cuõng yeân.
Chö Thieân giuùp theâm khí löïc, neân ngöôøi naøy töï caûm thaáy thaân theå
nheï nhaøng, chaúng quaù ham nhöõng ñoà uoáng aên, y phuïc, ñoà naèm, thuoác
men. Ñoái vôùi boán thöù cuùng döôøng, loøng ngöôøi naøy xem nheï. Nhö Tyø-
kheo ngoài thieàn, sau khi xuaát ñònh, taâm hôïp vôùi thieàn ñònh, chaúng
ham uoáng aên, taâm hoï thanh thaûn.
Vì sao? Vì chö Thieân töï nhieân duøng tinh chaát cuûa moùn aên ñeå
theâm khí löïc cho ngöôøi naøy.
Chö Phaät möôøi phöông vaø haøng Trôøi, Roàng, Quyû, Thaàn, A-tu-
la, Caøn-thaùt-baø, Ca-laâu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la-giaø cuõng giuùp
theâm khí löïc cho ngöôøi naøy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì theá neân caùc thieän nam, thieän nöõ muoán
ñöôïc coâng ñöùc ôû hieän ñôøi nhö vaäy thì phaûi thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng,
giaûng noùi, suy nghó ñuùng Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng lìa taâm cuûa
Nhaát thieát trí.
Neáu khoâng theå thoï trì cho ñeán ghi nhôù thì caùc thieän nam, thieän
nöõ phaûi bieân cheùp kinh naøy roài cung kính, toân troïng, khen ngôïi, cuùng
döôøng hoa höông, anh laïc, côø phöôùn, loïng baùu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu caùc thieän nam, thieän nöõ nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy roài thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, bieân cheùp
kinh naøy, cung kính, toân troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng hoa höông,
anh laïc, phöôùn loïng, thì coâng ñöùc raát nhieàu, hôn coâng ñöùc boán vieäc
cuùng döôøng chö Phaät möôøi phöông vaø caùc ñeä töû, cuøng xaây thaùp baûy
baùu cuùng döôøng sau khi chö Phaät vaø ñeä töû nhaäp Nieát-baøn.


QUYEÅN 10
Phaåm 37: XAÙ-LÔÏI
Phaät baûo trôøi Ñeá Thích:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ñem xaù-lôïi cuûa Phaät ñaày caû Dieâm-phuø-
ñeà laøm moät phaàn, laïi coù ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm moät
phaàn, trong hai phaàn naøy oâng laáy phaàn naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con laáy phaàn kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì
sao? Vì ñoái vôùi xaù-lôïi Phaät, chaúng phaûi laø con chaúng cung kính toân
troïng, nhöng vì xaù-lôïi naøy sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät, do Baùt-nhaõ
ba-la-maät huaân tu, neân xaù-lôïi naøy môùi ñöôïc cung kính, cuùng döôøng,
toân troïng, khen ngôïi.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi Thieân ñeá:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng theå chaáp ñöôïc, noù khoâng saéc,
khoâng hình, khoâng ñoái, moät töôùng duy nhaát, töùc laø voâ töôùng, sao oâng
laïi muoán laáy? Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng do laáy maø coù,
chaúng do boû maø coù, chaúng do theâm bôùt, tuï taùn, toån ích, caáu tònh maø
coù. Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng cuøng phaùp Phaät, chaúng boû phaùp
phaøm phu, khoâng cuøng phaùp Bích-chi-phaät, phaùp A-la-haùn, phaùp Höõu
hoïc, chaúng boû phaùp phaøm phu, chaúng cuøng vôùi taùnh voâ vi, chaúng boû
taùnh höõu vi, chaúng cuøng vôùi noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, chaúng cuøng vôùi boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí,
chaúng boû phaùp phaøm phu.
–Ñuùng vaäy, thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Neáu coù ngöôøi bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy chaúng cuøng vôùi phaùp Phaät, cuõng chaúng boû phaùp
phaøm phu, cho ñeán chaúng cuøng vôùi phaùp Nhaát thieát chuûng trí, cuõng
www.daitangkinh.org
chaúng boû phaùp phaøm phu. Ñaïi Boà-taùt naøy haõy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, haõy tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng hieän haønh hai phaùp. Phaùp
chaúng hai laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaùp chaúng hai laø Thieàn-na cho ñeán
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng hieän haønh hai phaùp. Phaùp chaúng hai laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán Boá thí ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù ngöôøi muoán ñöôïc hai töôùng phaùp
taùnh, laø ngöôøi naøy muoán ñöôïc hai töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì phaùp taùnh vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng hai khoâng
khaùc, cho ñeán Boá thí ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
Neáu coù ngöôøi muoán ñöôïc thaät teá khoâng nghó baøn taùnh hai
töôùng, thì ngöôøi naøy muoán ñöôïc hai töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø thaät teá khoâng nghó baøn taùnh,
khoâng hai khoâng khaùc, cho ñeán Boá thí ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû theá gian, loaøi ngöôøi vaø chö Thieân,
A-tu-la ñeàu phaûi kính laïy, cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñaïi Boà-taùt hoïc ñöôïc Voâ
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con thöôøng ngoài taïi Thieän phaùp ñöôøng.
Nhöõng luùc con khoâng ngoài taïi Thieän phaùp ñöôøng, caùc Thieân töû
ñeán cuùng döôøng con, höôùng veà phía toøa con ngoài kính leã ñi nhieãu roài
trôû veà. Caùc Thieân töû naøy nghó raèng vì Thieân ñeá thöôøng ngoài taïi toøa
naøy noùi phaùp cho chö Thieân coõi trôøi Ñao-lôïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuõng nhö vaäy, choã naøo coù bieân cheùp kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, choã naøo thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy, thì caùc Trôøi, Roàng, taùm boä chuùng ñeàu ñeán kính leã
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuùng döôøng xong roài ñi.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra chö Phaät, vaø sinh ra
taát caû nhöõng ñoà caàn thieát vöøa yù taát caû chuùng sinh.
Xaù-lôïi Phaät cuõng laø vaät laøm nhaân duyeân cho Nhaát thieát chuûng
trí.
Vì theá neân, baïch Ñöùc Theá Toân! Trong hai phaàn, con laáy phaàn
Laïi baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät, neáu taâm con nhaäp vaøo phaùp thì luùc aáy con chaúng thaáy töôùng sôï
haõi.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù töôùng maïo, khoâng
coù lôøi noùi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng coù töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø coù töôùng chaúng
phaûi voâ töôùng thì chö Phaät leõ ra chaúng neân bieát taát caû phaùp khoâng coù
töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi maø chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, roài laïi vì haøng ñeä töû giaûng noùi caùc phaùp cuõng khoâng coù
töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Bôûi Baùt-nhaõ ba-la-maät ñích thaät laø khoâng
coù töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi neân chö Phaät bieát caùc phaùp khoâng coù
töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi maø chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, roài vì haøng ñeä töû giaûng noùi caùc phaùp cuõng khoâng coù
töôùng maïo, khoâng coù lôøi noùi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì theá neân taát caû theá gian, loaøi ngöôøi, chö
Thieân, A-tu-la ñeàu phaûi toân troïng, khen ngôïi, cung kính, cuùng döôøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy caùc höông hoa, anh laïc, cho ñeán caùc thöù
phöôùn loïng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi naøo thoï trì, gaàn guõi, ñoïc
tuïng, ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, vaø bieân cheùp, cuùng döôøng vôùi
höông hoa, anh laïc, phöôùn loïng, thì chaúng bò ñoïa vaøo caùc loaøi ñòa
nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, cuõng chaúng ñi vaøo baäc Thanh vaên, Bích-chi-
phaät, cho ñeán khi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thöôøng
thaáy chö Phaät, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, cung kính, toân
troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng chö Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Xaù-lôïi Phaät ñaày caû coõi ñaïi thieân laøm moät
phaàn, cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh moät phaàn. Trong hai phaàn
www.daitangkinh.org
naøy con vaãn choïn laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra xaù-lôïi chö Phaät.
Theá neân xaù-lôïi ñöôïc cung kính, cuùng döôøng, toân troïng, khen ngôïi.
Thieän nam, thieän nöõ do cung kính, cuùng döôøng xaù-lôïi neân ñöôïc
höôûng phöôùc laïc treân coõi trôøi, trong loaøi ngöôøi, thöôøng chaúng ñoïa
vaøo ba ñöôøng aùc, theo yù nguyeän daàn daàn do phaùp ba thöøa maø nhaäp
Nieát-baøn.
Theá neân, baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ngöôøi ñöôïc thaáy Ñöùc Phaät
hieän taïi, neáu ñöôïc thaáy kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng ñoàng nhau
khoâng khaùc. Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Phaät khoâng hai khoâng khaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät truï theá coù ba vieäc thò hieän,
noùi möôøi hai boä kinh töø Tu-ña-la ñeán Öu-baø-ñeà-xaù.
Coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy thì cuõng ñoàng nhö Ñöùc Phaät truï theá khoâng khaùc.
Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra ba vieäc thò hieän vaø
möôøi hai boïâ kinh.
Laïi coù ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät roài giaûng laïi cho ngöôøi
khaùc nghe thì cuõng ñoàng nhö treân khoâng khaùc.
Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra chö Phaät, cuõng sinh ra
möôøi hai boä kinh, töø Tu-ña-la ñeán Öu-baø-ñeà-xaù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi cuùng döôøng chö Phaät trong
haèng sa theá giôùi ôû möôøi phöông, cuõng cung kính, toân troïng, khen
ngôïi. Laïi coù ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân
troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng vôùi nhöõng hoa höông, phöôùn loïng. Hai
ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc nhö nhau.
Vì sao? Vì chö Phaät möôøi phöông ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät naøy roài thoï trì, ñoïc tung, ghi nhôù, cuõng giaûng noùi cho ngöôøi
khaùc nghe thì chaúng coøn rôi vaøo ba ñöôøng aùc, cuõng chaúng theo caùc
Vì sao? Vì phaûi bieát ngöôøi naøy ñaõ truï trong khoâng thoaùi
chuyeån.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy xa lìa taát caû khoå naõo suy beänh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø thoï trì, ñoïc tuïng, cung kính, toân
troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng, thì xa lìa caùc söï sôï haõi.
Ví nhö ngöôøi mang nôï maø gaàn guõi haàu haï cung caáp beân quoác
vöông, thì chuû nôï trôû laïi cung kính, cuùng döôøng ngöôøi naøy. Ngöôøi
naøy khoâng coøn sôï haõi, vì nöông oai löïc cuûa quoác vöông.
Cuõng nhö vaäy, nhôø söï huaân tu Baùt-nhaõ ba-la-maät maø xaù-lôïi chö
Phaät ñöôïc cuùng döôøng, cung kính. Xaù-lôïi ví nhö ngöôøi mang nôï, coøn
Baùt-nhaõ ba-la-maät ví nhö quoác vöông, nhôø nöông gaàn quoác vöông maø
ngöôøi mang nôï ñöôïc cuùng döôøng.
Cuõng vaäy, xaù-lôïi nöông söï huaân tu cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
ñöôïc cuùng döôøng.
Nhaát thieát chuûng trí cuûa chö Phaät cuõng do Baùt-nhaõ ba-la-maät
huaân tu maø ñöôïc thaønh töïu.
Vì nhöõng leõ nhö treân, neân trong hai phaàn, con laáy phaàn Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Vì sao?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra xaù-lôïi vaø
ba möôi hai töôùng cuûa chö Phaät.
Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng sinh ra möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy,
boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi cuûa chö
Phaät.
Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra naêm phaùp Ba-la-maät, cuõng laøm
cho ñöôïc danh töï Ba-la-maät.
Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra Nhaát thieát chuûng trí cuûa chö
Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong ñaïi thieân theá giôùi, neáu coù ai thoï trì,
cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
choã ñoù taát caû ngöôøi, hoaëc quyû thaàn khoâng laøm haïi ñöôïc, ngöôøi naøy
laàn laàn ñöôïc nhaäp Nieát-baøn.
Baùt-nhaõ ba-la-maät coù lôïi ích roäng lôùn nhö vaäy, coù theå laøm Phaät
söï trong ñaïi thieân theá giôùi.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Choã naøo coù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì choã ñoù
chính laø coù Phaät.
Ví nhö choã ñeå baûo chaâu ma-ni thì caùc phi nhaân khoâng xaâm haïi
ñöôïc. Neáu coù ngöôøi bò beänh soát, hay bò beänh caûm laïnh, ñem baûo chaâu
naøy cho ngöôøi beänh ñeo thì lieàn ñöôïc laønh maïnh.
Baûo chaâu naøy laïi laøm cho choã toái thaønh saùng, noùng böùc thaønh
maùt meû, laïnh leõo thaønh aám aùp.
Choã naøo coù baûo chaâu naøy thì choã ñoù chaúng laïnh, chaúng noùng,
thôøi tieát ñieàu hoøa thích hôïp, cuõng khoâng coù caùc loaøi truøng ñoäc.
Coù ai bò raén ñoäc caén, ñem baûo chaâu ñeán gaàn thì noïc ñoäc lieàn
tieâu.
Coù ngöôøi naøo ñau maét, muø loøa, ñem baûo chaâu ñeán gaàn thì maét
lieàn saùng toû heát beänh.
Neáu ngöôøi bò beänh phong cuøi gheû ñoäc, cho ñeo baûo chaâu naøy
thì ñöôïc laønh maïnh.
Boû baûo chaâu naøy vaøo nöôùc thì nöôùc thaønh moät maøu.
Neáu duøng vaät maøu xanh goùi baûo chaâu naøy boû vaøo nöôùc, thì
nöôùc lieàn coù maøu xanh.
Neáu duøng vaät maøu vaøng, ñoû, traéng, hoàng hay nhieàu maøu goùi
baûo chaâu naøy ñeå vaøo nöôùc, thì nöôùc lieàn coù maøu aáy.
Neáu boû baûo chaâu vaøo nöôùc ñuïc, thì nöôùc ñuïc lieàn trong.
A-nan hoûi Thieân ñeá:
–Baûo chaâu ma-ni aáy laø vaät treân coõi trôøi hay laø vaät ôû nhaân
gian?
–Laø baûo chaâu treân coõi trôøi, ngöôøi ôû Dieâm-phuø-ñeà cuõng coù baûo
chaâu nhö vaäy, nhöng coâng löïc coù choã chaúng ñaày ñuû.
Baûo chaâu coõi trôøi thanh tònh nheï nhaøng, toát ñeïp, khoâng theå laáy
gì ñeå ví duï ñöôïc.
Ñöïng baûo chaâu naøy vaøo hoäp, khi laáy baûo chaâu ra roài, vì coâng
ñöùc cuûa baûo chaâu xoâng öôùp, neân hoäp aáy ñöôïc ngöôøi quyù troïng.
Cuõng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Choã naøo coù ngöôøi bieân cheùp
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì choã aáy khoâng coù söï naõo haïi.
Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn, xaù-lôïi ñöôïc cuùng döôøng, ñeàu laø do
coâng löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, coâng löïc cuûa Thieàn ñònh ba-la-maät
cho ñeán Boá thí ba-la-maät, noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, Nhaát thieát trí,
phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò, phaùp taùnh, thaät teá, taùnh khoâng nghó
baøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Thieän nam, thieän nöõ nghó: “Xaù-lôïi Phaät laø choã cuûa Nhaát thieát
chuûng trí ñaïi Töø, ñaïi Bi, laø choã cuûa caùc coâng ñöùc döùt haún taát caû keát
söû vaø taäp khí, haønh phaùp bình ñaúng khoâng sai laàm, thöôøng xaû, truï xöù
coâng ñöùc cuûa chö Phaät, do ñoù neân xaù-lôïi ñöôïc cung kính, cuùng
döôøng.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Xaù-lôïi laø truï xöù cuûa Ba-la-maät caùc coâng
ñöùc baùu, laø truï xöù cuûa Ba-la-maät baát caáu baát tònh, laø truï xöù cuûa Ba-
la-maät baát sinh baát dieät, laø truï xöù cuûa Ba-la-maät baát nhaäp baát xuaát, laø
truï xöù cuûa Ba-la-maät baát taêng baát giaûm, laø truï xöù cuûa baát lai Ba-la-
maät baát khöù baát truï.
Xaù-lôïi Phaät laø truï xöù cuûa caùc phaùp töôùng Ba-la-maät. Do caùc
phaùp töôùng Ba-la-maät huaân tu neân xaù-lôïi ñöôïc kính troïng, cuùng
döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baát luaän xaù-lôïi ñaày khaép ñaïi thieân theá
giôùi. Duøng cho xaù-lôïi Phaät ñaày caû haèng sa theá giôùi laøm moät phaàn, laïi
coù ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm moät phaàn, trong hai phaàn
treân ñaây, con laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra xaù-lôïi chö Phaät,
do Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy huaân tu neân xaù-lôïi ñöôïc cuùng döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo cuùng döôøng,
cung kính, toân troïng, khen ngôïi xaù-lôïi, ñöôïc coâng ñöùc quaû baùo voâ
bieân, höôûng thoï phöôùc vui nhaân gian vaø treân coõi trôøi, cho ñeán do
nhaân duyeân phöôùc ñöùc naøy neân seõ ñöôïc heát khoå.
Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng, giaûi thích, ghi
nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, seõ ñöôïc ñaày ñuû Thieàn ñònh ba-la-maät
cho ñeán Boá thí ba-la-maät, seõ ñöôïc ñaày ñuû boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng, hôn baäc Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø an truï ñòa
vò Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Ñaõ an truï ñòa vò Boà-taùt thì ñöôïc thaàn thoâng Boà-taùt, töø moät coõi
Phaät ñeán moät coõi Phaät.
Boà-taùt naøy vì chuùng sinh maø thoï thaân. Tuøy theo choã chuùng sinh
ñaùng ñöôïc thaønh töïu maø Boà-taùt naøy hoaëc hieän laøm Chuyeån luaân
thaùnh vöông, hoaëc laøm Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân ñeå giuùp cho chuùng sinh
ñöôïc thaønh töïu.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi khinh maïn baát kính maø con
chaúng laáy xaù-lôïi, vì thieän nam, thieän nöõ naøo cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì chính laø cuùng döôøng xaù-lôïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù ngöôøi muoán thaáy phaùp thaân vaø saéc thaân
chö Phaät hieän taïi trong voâ löôïng, voâ soá theá giôùi ôû möôøi phöông,
ngöôøi naøy phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù,
giaûng noùi cho ngöôøi khaùc nghe. Thieän nam, thieän nöõ naøy seõ ñöôïc
thaáy phaùp thaân vaø saéc thaân cuûa chö Phaät hieän taïi trong voâ löôïng, voâ
soá theá giôùi ôû möôøi phöông.
Thieän nam, thieän nöõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng phaûi
duøng phaùp töôùng ñeå tu Tam-muoäi nieäm Phaät.
Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán thaáy chö Phaät hieän taïi thì phaûi
thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cho ñeán ghi nhôù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù hai loaïi phaùp töôùng: caùc phaùp töôùng
höõu vi vaø caùc phaùp töôùng voâ vi.
Theá naøo goïi laø caùc phaùp töôùng höõu vi? Chính laø trí tueä trong
noäi khoâng cho ñeán trí tueä trong voâ phaùp höõu phaùp khoâng, trí tueä
trong boán Nieäm xöù cho ñeán trí tueä trong möôøi taùm phaùp Baát coäng, trí
tueä trong phaùp thieän, trong phaùp baát thieän, trí tueä trong phaùp höõu laäu,
trong phaùp voâ laäu, trí tueä trong phaùp theá gian, trong phaùp xuaát theá
gian. Treân ñaây laø caùc phaùp töôùng cuûa phaùp höõu vi.
Theá naøo goïi laø caùc phaùp töôùng voâ vi? Chính laø töï taùnh cuûa caùc
phaùp, töï taùnh naøy khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng truï, khoâng dò, khoâng
nhô, khoâng saïch, khoâng theâm, khoâng bôùt. Theá naøo goïi laø töï taùnh caùc
phaùp? Taùnh khoâng thaät coù cuûa caùc phaùp laø töï taùnh cuûa caùc phaùp. Ñoù
goïi laø caùc phaùp töôùng voâ vi.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Chö Phaät quaù khöù do nôi Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Caùc ñeä töû
cuûa chö Phaät quaù khöù cuõng do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc ñaïo Tu-
ñaø-hoaøn cho ñeán ñaïo A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät.
Chö Phaät vò lai vaø hieän taïi vaø caùc ñeä töû cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng nghóa ba thöøa. Vì
laø phaùp khoâng töôùng. Vì laø phaùp khoâng sinh, khoâng dieät. Vì laø phaùp
khoâng nhô, khoâng saïch. Vì laø phaùp khoâng taùc, khoâng khôûi. Vì laø
phaùp khoâng nhaäp, khoâng xuaát, khoâng theâm, khoâng bôùt, khoâng laáy,
khoâng boû. Bôûi laø phaùp theá tuïc neân chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng phaûi ñaây kia, chaúng
phaûi cao, thaáp, chaúng phaûi baèng, khoâng baèng, chaúng phaûi töôùng, phi
töôùng, chaúng phaûi theá gian, xuaát theá gian, chaúng phaûi höõu laäu, voâ
laäu, chaúng phaûi höõu vi, voâ vi, chaúng phaûi thieän, baát thieän, chaúng phaûi
quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng laáy phaùp Thanh
vaên, Bích-chi-phaät, cuõng chaúng boû phaùp phaøm phu.
bieát roõ taâm cuûa taát caû chuùng sinh, cuõng chaúng thaät coù chuùng sinh, cho
ñeán chaúng thaät coù ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy.
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaät coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng
thaät coù ñöôïc nhaõn cho ñeán yù, chaúng ñöôïc saéc ñeán phaùp, chaúng thaät
ñöôïc caùc thoï do nhaõn xuùc laøm duyeân sinh ra cho ñeán caùc thoï do yù
xuùc laøm duyeân sinh ra, chaúng thaät ñöôïc boán Nieäm xöù cho ñeán phaùp
Baát coäng, chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng thaät
ñöôïc phaùp Phaät, chaúng thaät ñöôïc Phaät.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng vì ñöôïc phaùp maø xuaát
hieän.
Vì sao? Vì taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng thaät coù, chaúng coù
caùi cuûa mình. Choã chaúng thaät coù cuûa phaùp cuõng chaúng thaät coù.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi Boà-taùt
thöôøng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
www.daitangkinh.org
giaùc coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø Boà-taùt vaø phaùp Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù phaûi Ñaïi Boà-taùt chæ thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, maø chaúng thöïc haønh ba-la-maät khaùc hay khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh caû saùu phaùp Ba-la-
maät, vì khoâng thaät coù.
Thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, chaúng thaáy ngöôøi boá thí, chaúng
thaáy ngöôøi nhaän, chaúng thaáy taøi vaät cho.
Thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, chaúng thaáy giôùi, chaúng thaáy
ngöôøi trì giôùi, chaúng thaáy ngöôøi phaù giôùi.
Cho ñeán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy trí tueä,
chaúng thaáy ngöôøi trí tueä, chaúng thaáy ngöôøi khoâng trí tueä.
Naøy Kieàu-thi-ca! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh boá thí, chính Baùt-
nhaõ ba-la-maät laøm ngöôøi daãn daét saùng suoát cho boá thí, neân ñöôïc ñaày
ñuû Boá thí ba-la-maät.
Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh trì giôùi, chính Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm
ngöôøi daãn daét saùng suoát cho trì giôùi, neân ñöôïc ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-
maät.
Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhaãn nhuïc, chính Baùt-nhaõ ba-la-maät
laøm ngöôøi daãn daét saùng suoát cho nhaãn nhuïc, neân ñöôïc ñaày ñuû Nhaãn
nhuïc ba-la-maät.
Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh tinh taán, chính Baùt-nhaõ ba-la-maät
laøm ngöôøi daãn daét saùng suoát cho tinh taán, neân ñöôïc ñaày ñuû Tinh taán
ba-la-maät.
Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Thieàn-na, chính Baùt-nhaõ ba-la-maät
laøm ngöôøi daãn daét saùng suoát cho Thieàn-na, neân ñöôïc ñaày ñuû Thieàn
ñònh ba-la-maät.
Luùc Ñaïi Boà-taùt quaùn caùc phaùp, chính Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm
ngöôøi daãn daét saùng suoát cho quaùn trí, neân ñöôïc ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Vì taát caû phaùp töø saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñeàu khoâng
thaät coù.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö caây Dieâm-phuø-ñeà, caùc laù, caùc hoa, caùc
quaû, caùc maøu saéc, coù nhieàu thöù khaùc nhau, nhöng boùng maùt cuûa caây
thì khoâng khaùc nhau.
Caùc Ba-la-maät vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát
trí, khoâng khaùc nhau cuõng gioáng nhö vaäy, vì khoâng thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh töïu coâng ñöùc
roäng lôùn, thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh töïu voâ
löôïng coâng ñöùc, thaønh töïu voâ bieân coâng ñöùc, thaønh töïu voâ ñaúng coâng
ñöùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, cung kính, cuùng döôøng, toân troïng, khen
ngôïi, laïi ghi nhôù nhö lôøi kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi coù thieän nam, thieän nöõ naøo cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy roài ñem cho ngöôøi khaùc. Baïch Ñöùc Theá Toân! Hai ngöôøi treân ñaây
ai ñöôïc phöôùc nhieàu?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nay Phaät hoûi laïi oâng, oâng nghó sao thì ñaùp
nhö vaäy.
Neáu coù ngöôøi cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi xaù-
lôïi cuûa chö Phaät, laïi coù ngöôøi chia xaù-lôïi ra nhoû nhö haït caûi ñeå cho
ngöôøi khaùc cuùng döôøng, ai ñöôïc phöôùc nhieàu hôn?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con nghe phaùp nghóa cuûa Phaät daïy:
ngöôøi töï mình cuùng döôøng xaù-lôïi, neáu laïi coù ngöôøi phaân xaù-lôïi ra
nhoû nhö haït caûi ñeå cho ngöôøi khaùc cuùng döôøng, ngöôøi naøy ñöôïc
phöôùc raát nhieàu.
Vì thaáy phöôùc naøy lôïi ích chuùng sinh, neân Ñöùc Phaät nhaäp Tam-
muoäi Kim cang, laøm naùt thaân Kim cang thaønh haït xaù-lôïi.
Vì sao? Vì sau khi Ñöùc Phaät nhaäp dieät, ngöôøi cuùng döôøng xaù-lôïi
Phaät daàu nhoû baèng haït caûi, ngöôøi naøy cuõng ñöôïc phöôùc voâ bieân cho
ñeán dieät heát khoå.
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuùng döôøng, cung kính. Laïi coù ngöôøi
bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñem cho ngöôøi khaùc hoïc, thieän
nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Neáu coù thieän nam, thieän nöõ ñuùng vôùi nghóa trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø giaûng noùi cho ngöôøi khaùc ñöôïc hieåu bieát. Coâng ñöùc cuûa
ngöôøi naøy hôn ngöôøi tröôùc.
Nhöõng ngöôøi theo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi xem ngöôøi
naøy nhö Phaät. Cuõng xem nhö ngöôøi coù phaïm haïnh cao sieâu.
Vì sao? Vì phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø Phaät, Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng khaùc Phaät, Phaät chaúng khaùc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
hoïc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ngöôøi phaïm haïnh cao sieâu töùc laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån cuõng do hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
Caùc Thanh vaên hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø ñöôïc ñaïo A-la-
haùn.
Ngöôøi caàu ñaïo Bích-chi-phaät hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
ñöôïc ñaïo Bích-chi-phaät.
Haøng Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc böôùc leân ñòa vò
Boà-taùt.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì theá neân thieän nam, thieän nöõ muoán cung
kính, cuùng döôøng chö Phaät hieän taïi, thì neân cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Vì thaáy coù lôïi ích naøy, neân luùc môùi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, ta nghó raèng coù ai laø ngöôøi ñaùng ñöôïc cuùng döôøng,
cung kính, toân troïng, khen ngôïi, nöông theo hay khoâng?
Naøy Kieàu-thi-ca! Trong taát caû theá gian, trong caùc haøng chö
Thieân, Ma, Phaïm, hoaëc Sa-moân, Baø-la-moân, ta chaúng thaáy ai saùnh
baèng Phaät caû, huoáng chi laø coù ngöôøi hôn.
Ta laïi töï nghó raèng phaùp cuûa ta ñöôïc, töï laøm cho ta thaønh
Phaät. Ta cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi phaùp naøy vaø
nöông theo phaùp naøy maø an truï.

Phaùp naøy laø gì? Chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Phaät coøn töï mình cuùng döôøng, cung kính, toân
troïng, khen ngôïi vaø nöông theo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Huoáng chi laø
thieän nam, thieän nöõ muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
maø chaúng cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-
la-maät? Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñaïi Boà-taùt.
Trong caùc Ñaïi Boà-taùt sinh ra chö Phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Theá neân thieän nam, thieän nöõ naøo hoaëc caàu
Phaät ñaïo, hoaëc caàu ñaïo Bích-chi-phaät, hoaëc caàu ñaïo Thanh vaên, thì
ñeàu phaûi, cung kính, toân troïng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuùng
döôøng hoa höông, anh laïc cho ñeán phöôùn loïng.
Phaåm 38: PHAÙP THÍ
Phaät baûo trôøi Ñeá Thích:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo daïy ngöôøi
trong coõi Dieâm-phuø-ñeà thöïc haønh möôøi nghieäp laønh thì ngöôøi naøy
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Vaãn khoâng baèng phöôùc cuûa ngöôøi bieân
cheùp, thoï trì kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät roài ñem cho ngöôøi khaùc baûo ñoïc
tuïng, giaûng noùi. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi roäng caùc
phaùp voâ laäu. Caùc thieän nam, thieän nöõ töø ñaây tu hoïc, ñaõ hoïc, seõ hoïc,
ñang hoïc, ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc, ñang ñöôïc, nhaäp vaøo chaùnh vò, ñaõ ñöôïc,
seõ ñöôïc, ñang ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán quaû A-la-haùn. Ngöôøi
caàu ñaïo Bích-chi-phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Caùc Ñaïi Boà-taùt caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñaõ
nhaäp, seõ nhaäp, ñang nhaäp chaùnh phaùp vò, ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc, ñang
www.daitangkinh.org

Naøy Kieàu-thi-ca! Theá naøo laø phaùp voâ laäu?
Ñoù laø boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Thieän nam, thieän nöõ naøo hoïc phaùp naøy thì ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc,
ñang ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo daïy cho moät
ngöôøi chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc nhieàu hôn daïy
cho ngöôøi trong moät Dieâm-phuø-ñeà thöïc haønh möôøi nghieäp laønh.
Vì sao? Vì daïy cho ngöôøi trong moät Dieâm-phuø-ñeà thöïc haønh
möôøi nghieäp laønh, chaúng ñöôïc lìa haún khoå ba ñöôøng aùc.
Coøn daïy cho moät ngöôøi chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn thì lìa haún khoå
ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh.
Cho ñeán quaû A-la-haùn vaø ñaïo Bích-chi-phaät cuõng gioáng nhö
vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo daïy cho ngöôøi
trong moät Dieâm-phuø-ñeà chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-
haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, chaúng baèng daïy cho moät ngöôøi
chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñöôïc phöôùc raát
nhieàu.
Vì sao? Vì töø nhaân duyeân cuûa Boà-taùt maø sinh ra Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán Bích-chi-phaät, töø nhaân duyeân Boà-taùt maø sinh ra chö Phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì theá neân bieát raèng thieän nam, thieän nöõ naøo
cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñem cho ngöôøi khaùc ñoïc tuïng, giaûi
thích thì ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù noùi roäng caùc phaùp
laønh. Hoïc caùc phaùp laønh naøy thì sinh ra caùc ñaïi toäc ôû nhaân gian vaø
chö Thieân caùc taàng trôøi cho ñeán trôøi Phi phi töôûng.
Hoïc caùc phaùp laønh naøy thì sinh ra boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí, thì coù Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät, thì coù chö
Phaät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Baát luaän daïy ngöôøi trong moät Dieâm-
phuø-ñeà, neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo daïy caû chuùng sinh trong boán
thieân haï thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, chaúng baèng ngöôøi cheùp kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñem cho ngöôøi khaùc ñoïc tuïng, giaûi thích, ñöôïc
phöôùc raát nhieàu, nhöõng ñieàu khaùc nhö treân ñaõ noùi.
Baát luaän boán thieân haï, neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo daïy caû
chuùng sinh trong tieåu thieân theá giôùi, trung thieân theá giôùi, ñaïi thieân
theá giôùi, cho ñeán daïy caû chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi thöïc haønh
möôøi nghieäp laønh, chaúng baèng ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñem cho ngöôøi khaùc ñoïc tuïng, giaûi thích, ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Nhöõng ñieàu khaùc nhö treân ñaõ noùi.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Coù ngöôøi daïy chuùng sinh trong moät
Dieâm-phuø-ñeà cho hoï ñöùng vöõng treân boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng. Boán Ñònh voâ saéc, naêm Thaàn thoâng. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc
nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Vaãn chaúng baèng thieän nam, thieän nöõ kia vieát cheùp kinh Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñem cho ngöôøi khaùc ñoïc tuïng, giaûi thích, ñöôïc phöôùc
raát nhieàu.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi roäng caùc phaùp laønh.
Nhöõng ñieàu khaùc nhö treân ñaõ noùi. Cho ñeán daïy caû chuùng sinh trong
haèng sa theá giôùi ôû möôøi phöông thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, so saùnh
phöôùc ñöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ thoï trì,
ñoïc tuïng, giaûi thích, ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ngöôøi naøy ñöôïc
phöôùc hôn ngöôøi daïy cho caû chuùng sinh trong Dieâm-phuø-ñeà thöïc
haønh möôøi nghieäp laønh cuøng an laäp trong boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ñeán naêm Thaàn thoâng.
Ngöôøi thoï trì, gaàn guõi cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät,
chaúng do hai phaùp, cuõng chaúng do phaùp khoâng hai.
Thoï trì, gaàn guõi cho ñeán ghi nhôù Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán
ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Boá thí ba-la-
maät, chaúng do hai phaùp, cuõng chaúng do phaùp khoâng hai.
Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neân ghi nhôù noäi khoâng
www.daitangkinh.org
cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, chaúng do phaùp hai, cuõng chaúng do phaùp
khoâng hai.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo do
nhieàu nhaân duyeân vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaân bieät, khai thò cho hoï ñöôïc hieåu bieát.
Theá naøo laø nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø:
Chaúng neân duøng hai töôùng ñeå quaùn, chaúng neân duøng töôùng
khoâng hai ñeå quaùn, chaúng phaûi töôùng coù, chaúng phaûi töôùng khoâng,
chaúng vaøo, chaúng ra, chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch,
chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng thuû, chaúng xaû, chaúng truï, chaúng baát
truï, chaúng phaûi thaät, chaúng phaûi hö, chaúng phaûi hôïp, chaúng phaûi tan,
chaúng phaûi tröôùc, chaúng phaûi chaúng tröôùc, chaúng nhaân, chaúng phaûi
chaúng nhaân, chaúng phaûi phaùp, chaúng phaûi chaúng phaûi phaùp, chaúng
phaûi nhö, chaúng phaûi baát nhö, chaúng phaûi thaät teá, chaúng phaûi chaúng
phaûi thaät teá.
Thieän nam, thieän nöõ naøo duøng nhieàu nhaân duyeân giaûng noùi,
khai thò, phaân bieät cho ngöôøi khaùc ñöôïc hieåu bieát nghóa Baùt-nhaõ ba-
la-maät naøy. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu, hôn laø töï mình thoï
trì, ñoïc tuïng cho ñeán ghi nhôù.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ töï thoï trì cho
ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng duøng nhieàu nhaân duyeân giaûng
noùi, phaân bieät, khai thò cho ngöôøi khaùc ñöôïc hieåu bieát, thì ngöôøi naøy
ñöôïc coâng ñöùc raát nhieàu.
Thieân ñeá baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøy phaûi giaûng noùi,
khai thò, phaân bieät nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy laøm cho ngöôøi
khaùc ñöôïc hieåu bieát ö?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ giaûng noùi,
khai thò, phaân bieät nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy giuùp cho ngöôøi
khaùc ñöôïc hieåu bieát, ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá phöôùc ñöùc.
Neáu coù ngöôøi cuùng döôøng voâ löôïng, voâ soá chö Phaät möôøi
phöông, troïn ñôøi tuøy theo nhöõng vieäc caàn duøng maø cung kính, toân
troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng hoa höông, cho ñeán phöôùn loïng.
Neáu coù ngöôøi duøng nhieàu nhaân duyeân giaûng roäng nghóa Baùt-
nhaõ ba-la-maät, khai thò, phaân bieät nghóa laøm cho ngöôøi khaùc hieåu bieát
thì ñöôïc coâng ñöùc raát nhieàu. Vì sao? Vì quaù khöù, vò lai, hieän taïi chö
Phaät hoïc töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc, ñang ñöôïc
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ trong voâ
löôïng, voâ bieân, voâ soá kieáp thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, chaúng baèng
thieän nam, thieän nöõ giaûng noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät, khai thò,
phaân bieät cho ngöôøi khaùc hieåu bieát phöôùc ñöùc raát nhieàu.
Vì sao? Vì khoâng coù sôû ñaéc.
Theá naøo goïi laø coù sôû ñaéc?
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù sôû ñaéc maø boá thí. Luùc boá
thí, thaáy coù ngöôøi cho, ngöôøi nhaän, vaät ñeå cho, ñoù goïi laø ñöôïc Ñaøn-
na maø chaúng ñöôïc ba-la-maät.
Luùc trì giôùi, cho raèng ta trì giôùi, ñaây laø giôùi, ñoù goïi laø ñöôïc Thi-
la maø chaúng ñöôïc ba-la-maät.
Luùc nhaãn nhuïc, cho raèng ta nhaãn nhuïc, vì ngöôøi aáy maø nhaãn
nhuïc, ñoù goïi laø ñöôïc Saèn-ñeà maø chaúng ñöôïc Ba-la-maät.
Luùc tinh taán, cho raèng mình tinh taán, vì vieäc ñoù maø sieâng naêng
tinh taán, ñoù goïi laø ñöôïc Tyø-leâ-da maø chaúng ñöôïc Ba-la-maät.
Luùc tu thieàn, cho raèng mình tu thieàn, vieäc tu taäp laø thieàn, ñoù goïi
laø ñöôïc Thieàn-na maø chaúng ñöôïc Ba-la-maät.
Luùc tu tueä, cho raèng mình tu tueä, vieäc tu taäp laø tueä, ñoù goïi laø
ñöôïc Baùt-nhaõ maø chaúng ñöôïc Ba-la-maät.
Thieän nam, thieän nöõ naøo thöïc haønh nhö vaäy thì chaúng ñöôïc
ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, cho ñeán chaúng ñöôïc ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt tu theá naøo ñeå ñöôïc ñaày ñuû Boá
thí ba-la-maät, cho ñeán ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Kieàu-thi-ca! Luùc boá thí, Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy ngöôøi
cho, chaúng thaáy ngöôøi nhaän, chaúng thaáy vaät ñem cho. Ngöôøi naøy
ñöôïc ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät.
Cho ñeán luùc tu tueä, Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy tueä, chaúng thaáy tueä
ñöôïc tu taäp thì ngöôøi naøy ñöôïc ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thieän nam, thieän nöõ naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy, neân vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät, khai
thò, phaân bieät cho hoï ñöôïc hieåu. Naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng
gioáng nhö vaäy.
Vì sao? Vì ñôøi vò lai coù ngöôøi muoán noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhöng chæ noùi töông töïï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Coù thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, vì nghe töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø maát chaùnh
ñaïo.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt phaûi vì ngöôøi naøy maø giaûng noùi ñuû nghóa
Baùt-nhaõ ba-la-maät, khai thò, phaân bieät cho hoï hieåu.
Trôøi Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Coù thieän nam, thieän nöõ naøo noùi coù sôû ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñaây laø töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Theá naøo laø thieän nam, thieän nöõ naøo noùi coù sôû ñaéc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, ñaây laø töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät baûo:
–Thieän nam, thieän nöõ noùi raèng saéc laø voâ thöôøng, thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø voâ thöôøng, thöïc haønh nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ngöôøi tu haønh tìm saéc voâ thöôøng, tìm thoï, töôûng, haønh, thöùc
voâ thöôøng, ñoù laø thöïc haønh töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Noùi nhaõn voâ thöôøng cho ñeán yù voâ thöôøng, noùi saéc voâ thöôøng
cho ñeán phaùp voâ thöôøng, noùi nhaõn giôùi, saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi voâ
thöôøng cho ñeán yù giôùi, phaùp giôùi, yù thöùc giôùi voâ thöôøng, noùi ñòa
chuûng voâ thöôøng cho ñeán thöùc chuûng voâ thöôøng, noùi nhaõn xuùc voâ
thöôøng cho ñeán yù xuùc voâ thöôøng, noùi caùc thoï do nhaõn xuùc laøm
duyeân sinh ra voâ thöôøng cho ñeán caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh
ra voâ thöôøng.
Nhö noùi veà voâ thöôøng, ñoái vôùi noùi khoå, noùi voâ ngaõ cuõng gioáng
nhö vaäy.
Luùc haønh giaû thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, vì noùi saéc cho ñeán
caùc thoï do yù xuùc laøm duyeân sinh ra voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ, neáu thöïc
haønh ñöôïc nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhö luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-
la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc thöïc haønh boán Thieàn cho ñeán
boán Ñònh voâ saéc, luùc thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát trí,
cuõng noùi cho nghe voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ, neáu thöïc haønh ñöôïc nhö
vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö treân goïi laø töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi naøy, Kieàu-thi-ca! Thuôû vò lai coù thieän nam, thieän nöõ naøo
noùi töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät raèng caùc ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, luùc tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùc ngöôøi seõ ñöôïc Ñòa thöù
nhaát cho ñeán Ñòa thöù möôøi. Vôùi Thieàn-na cho ñeán Boá thí ba-la-maät
cuõng noùi nhö vaäy.
Nghe lôøi giaûi thích nhö treân, haønh giaû duøng töông töï coù sôû ñaéc,
duøng toång töôùng tu Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, ñoù goïi laø töông töï Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán noùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät, baûo raèng caùc ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
roài seõ vöôït hôn caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñoù goïi laø noùi töông töï
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ vì caàu Phaät ñaïo,
neân giaûi thích raèng caùc ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät xong, seõ
nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt, ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Ñaõ ñöôïc phaùp Nhaãn
voâ sinh neân truï vaøo thaàn thoâng cuûa Boà-taùt, töø moät coõi Phaät ñeán moät
coõi Phaät, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi chö Phaät. Ñaây
laø giaûi thích töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì caàu Phaät ñaïo neân thieän nam, thieän
nöõ giaûi thích raèng caùc ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, thoï trì, ñoïc
www.daitangkinh.org
tuïng, ghi nhôù thì seõ ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá coâng ñöùc, ñoù goïi
laø noùi töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Vì caàu Phaät ñaïo neân thieän nam, thieän
nöõ noùi raèng nhö chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi, taát caû coâng ñöùc
thieän caên töø khi baét ñaàu phaùt taâm cho ñeán thaønh Phaät, ñeàu hoài höôùng
veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaây laø giaûi thích töông töï
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao thieän nam, thieän nöõ vì caàu Phaät
ñaïo, khoâng noùi töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, thieän nöõ vì caàu Phaät ñaïo maø
noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaày: Naøy thieän nam! Ngöôi tu haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät chôù quaùn saéc voâ thöôøng. Vì sao? Vì saéc, taùnh saéc laø
roãng khoâng. Taùnh saéc aáy chaúng phaûi phaùp, peáu chaúng phaûi phaùp, thì
goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, saéc chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi
voâ thöôøng. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, saéc coøn khoâng thaät
coù, huoáng chi laø thöôøng vaø voâ thöôøng. Giaûi thích thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng gioáng nhö vaäy. Giaûi thích nhö vaäy thì goïi laø chaúng noùi
töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi naøy, Kieàu-thi-ca! Vì caàu Phaät ñaïo, neân thieän nam, thieän nöõ
noùi raèng: “Ngöôi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoái vôùi caùc phaùp chôù coù
ñi qua cuõng chôù coù ñöùng laïi.” Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät,
khoâng coù phaùp gì qua ñöôïc, ñöùng ñöôïc. Bôûi taát caû phaùp töï taùnh laø
roãng khoâng. Töï taùnh roãng khoâng laø chaúng phaûi phaùp, neáu chaúng phaûi
phaùp thì töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp gì vaøo ñöôïc, ra ñöôïc,
sinh ñöôïc, dieät ñöôïc. Giaûi thích nhö vaäy thì goïi laø chaúng noùi töông töï
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cho ñeán noùi roäng nhö vaäy traùi haún vôùi töông töï,
thì goïi laø chaúng noùi töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ phaûi noùi nghóa Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö vaäy. Neáu noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, thì
ñöôïc coâng ñöùc hôn tröôùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa taát caû chuùng sinh
trong Dieâm-phuø-ñeà, trong boán thieân haï, trong tieåu thieân theá giôùi,
trong trung thieân theá giôùi, trong ñaïi thieân theá giôùi, cho ñeán giaùo hoùa
taát caû chuùng sinh trong haèng sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông ñeàu ñöôïc
quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn,
quaû Bích-chi-phaät. YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Phaät daïy:
–Vaãn khoâng baèng thieän nam, thieän nöõ duøng nhieàu nhaân duyeân
vì ngöôøi khaùc giaûng noùi, khai thò, phaân bieät nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy cho hoï hieåu. Baûo raèng caùc vò ñeán laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy, sieâng ñoïc sieâng tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, thöïc haønh ñuùng nhö
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy noùi. Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät
sinh ra Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñaïo Bích-chi-phaät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa chuùng
sinh trong moät Dieâm-phuø-ñeà cho ñeán giaùo hoùa chuùng sinh trong haèng
sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông, khieán phaùt taâm Boà-ñeà, cho ñeán giuùp hoï
khoâng thoaùi chuyeån, daàu ñöôïc phöôùc raát nhieàu, nhöng vaãn khoâng
baèng ngöôøi giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ngöôøi nghe, duøng moïi
nhaân duyeân khai thò, phaân bieät cho hoï hieåu, baûo hoï tu haønh ñuùng nhö
lôøi daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, seõ ñöôïc Nhaát thieát trí, phaùp Nhaát
thieát trí vaø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñaïi Boà-taùt môùi
phaùt taâm, cho ñeán sinh ra caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Chuùng sinh trong moät Dieâm-phuø-ñeà
cho ñeán trong haèng sa theá giôùi ôû möôøi phöông phaùt taâm caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu coù thieän nam, thieän nöõ vì hoï
maø noùi roäng nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø khai thò, phaân bieät cho hoï
ñöôïc hieåu bieát.
Coù ngöôøi vì moät Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån maø giaûng noùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø khai thò, phaân bieät cho ñöôïc hieåu bieát thì ngöôøi naøy
ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù chuùng sinh trong moät Dieâm-
phuø-ñeà, cho ñeán trong haèng sa theá giôùi ôû möôøi phöông ñeàu ñöôïc
khoâng thoaùi chuyeån. Coù thieän nam, thieän nöõ ñem giaûng giaûi yù nghóa
Baùt-nhaõ ba-la-maät cho nhöõng ngöôøi naøy nghe. Trong ñaây coù moät
Boà-taùt muoán mau chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neáu
coù ngöôøi giaûng giaûi yù nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät cho Boà-taùt naøy thì
ñöôïc phöôùc nhieàu hôn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñaïi Boà-taùt caøng gaàn ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, laïi caøng neân giaùo hoùa thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät, caøng neân giaùo hoùa thöïc haønh noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng. Laïi
neân cuùng döôøng y phuïc, ñoà naèm, aåm thöïc, thuoác men, tuøy theo söï
caàn duøng maø cung caáp.
Thieän nam, thieän nöõ duøng phaùp thí vaø taøi thí cuùng döôøng Ñaïi
Boà-taùt naøy thì ñöôïc coâng ñöùc hôn nhöõng coâng ñöùc tröôùc. Vì Ñaïi Boà-
taùt naøy mau thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng vì ñeä töû baäc
Thaùnh maø an uûi caùc Ñaïi Boà-taùt vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, neân ñem phaùp thí, taøi thí laøm lôïi ích, theo leõ thì phaûi nhö vaäy.
Vì sao? Vì töø caùc Boà-taùt sinh ra chö Phaät, Thaùnh chuùng.
Neáu Boà-taùt chaúng phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, thôøi Boà-taùt naøy chaúng theå hoïc saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán
möôøi taùm phaùp Baát coäng, chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Neáu chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì
khoâng coù Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì theá neân caùc Ñaïi Boà-taùt hoïc saùu phaùp Ba-
la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Do hoïc saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng
maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Do ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neân döùt dieät ba
ñöôøng aùc ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh. Theá gian coù caùc doøng haøo toäc,
coù caùc taàng trôøi töø taàng trôøi Töù vöông cho ñeán trôøi Phi phi töôûng, coù
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù noäi khoâng cho ñeán
voâ phaùp höõu phaùp khoâng, coù boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng, coù Thanh vaên thöøa, Bích-chi-phaät thöøa vaø Phaät thöøa ñeàu
xuaát hieän ôû theá gian.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 11
Phaåm 39: TUØY HYÛ
Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt Di-laëc baûo Tu-boà-ñeà:

–Coù Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû phöôùc ñöùc, cuøng taát caû chuùng sinh hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì khoâng thaät coù. Coù
Thanh vaên, hoaëc Bích-chi-phaät, hoaëc taát caû chuùng sinh, do boá thí, trì
giôùi, hoaëc tu thieàn ñònh maø tuøy hyû phöôùc ñöùc.
Vò Ñaïi Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc ñöùc, cuøng taát caû chuùng sinh hoài
höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì phöôùc ñöùc naøy laø
baäc nhaát treân heát, nhieäm maàu treân heát khoâng gì saùnh baèng. Vì sao?
Vì Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø taát caû chuùng sinh boá thí, trì giôùi, tu
thieàn ñònh maø tuøy hyû phöôùc ñöùc, laø ñeå töï ñieàu phuïc, töï thanh tònh, töï
ñoä, maø tu haønh nhöõng boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo vaø
khoâng, voâ töôùng, voâ taùc.
Boà-taùt tuøy hyû phöôùc ñöùc, hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, duøng coâng ñöùc naøy ñeå ñieàu phuïc taát caû chuùng sinh, ñeå
thanh tònh taát caû chuùng sinh, ñeå ñoä thoaùt taát caû chuùng sinh, vì khoâng
thaät coù.
–Caùc Ñaïi Boà-taùt töôûng nieäm voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá chö
Phaät dieät ñoä trong voâ löôïng, voâ bieân voâ soá coõi nöôùc ôû möôøi phöông,
töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, nhaäp Nieát-baøn Voâ dö y cho ñeán chaùnh phaùp dieät taän, coù taát caû
thieän caên ñuùng vôùi saùu phaùp Ba-la-maät. Cuøng vôùi thieän caên cuûa
haøng Thanh vaên, nhö phöôùc ñöùc boá thí, phöôùc ñöùc trì giôùi, phöôùc
ñöùc tu taäp thieàn ñònh, vaø thieän caên voâ laäu cuûa haøng höõu hoïc, voâ
hoïc, giôùi tuï, ñònh tuï, tueä tuï, nhoùm giaûi thoaùt, nhoùm giaûi thoaùt tri
kieán, Nhaát thieát trí, ñaïi Töø, ñaïi Bi cuûa chö Phaät, cuøng vôùi voâ löôïng,
voâ soá caùc phaùp Phaät khaùc vaø phaùp cuûa chö Phaät giaûng noùi. Trong
caùc phaùp naøy tu ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû A-la-haùn vaø ñaïo
Bích-chi-phaät, böôùc leân ñòa vò Ñaïi Boà-taùt, cuøng caùc chuùng sinh khaùc
vun troàng thieän caên.
Taát caû caùc thieän caên aáy hoøa hôïp tuøy hyû phöôùc ñöùc hoài höôùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì ñoù laø phöôùc ñöùc baäc nhaát
treân heát, nhieäm maàu treân heát khoâng gì saùnh baèng.
Tuøy hyû nhö vaäy roài, hoài höôùng phöôùc ñöùc tuøy hyû naøy veà Voâ
Neáu coù thieän nam, thieän nöõ tu haønh thöøa Boà-taùt, nghó raèng taâm
ta höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaây laø sinh taâm duyeân vaøo söï.
Neáu thieän nam, thieän nöõ thöïc haønh töôùng hoài höôùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì coù ñöôïc nhö choã ñaõ nghó töôûng chaêng?
Boà-taùt Di-laëc noùi:
–Neáu thieän nam, thieän nöõ thöïc haønh töôùng, thì chaúng ñöôïc nhö
choã ñaõ nghó töôûng.
–Neáu caùc duyeân, caùc söï khoâng thaät coù, thieän nam, thieän nöõ naøy
thöïc haønh thöøa Boà-taùt, giöõ gìn laáy töôùng, ñoái vôùi thieän caên töø luùc
phaùt taâm cho ñeán luùc chaùnh phaùp dieät heát cuûa chö Phaät möôøi phöông,
cuøng vôùi thieän caên cuûa haøng Thanh vaên höõu hoïc voâ hoïc, ñeàu hoøa hôïp
taát caû, coâng ñöùc tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, vì voâ töôùng.
Nhö theá thì Boà-taùt naøy chaúng phaûi laaø ñieân ñaûo, voâ thöôøng cho
laø thöôøng, khoå cho laø vui, voâ ngaõ cho laø ngaõ, baát tònh cho laø tònh, maø
thaønh ra töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân ñaûo sao?
Neáu duyeân vaø söï hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Taâm hoài höôùng cuõng gioáng nhö vaäy.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng nhö
vaäy.
www.daitangkinh.org
Neáu nhö vaäy, thôøi theá naøo laø duyeân, theá naøo laø söï, theá naøo laø
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, theá naøo laø thieän caên, theá naøo laø
taâm tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt töø laâu ñaõ thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
thöôøng cuùng döôøng chö Phaät, gieo troàng thieän caên, luoân gaàn guõi
Thieän tri thöùc, kheùo tu hoïc phaùp töï töôùng khoâng. Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy
duøng duyeân nhö vaäy vaø söï nhö vaäy, ñoái vôùi thieän caên cuûa chö Phaät,
tuøy hyû phöôùc ñöùc, chaúng chaáp laáy töôùng hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc vì chaúng phaûi hai phaùp, chaúng phaûi chaúng phaûi hai
phaùp, chaúng phaûi töôùng chaúng phaûi voâ töôùng, chaúng phaûi phaùp thaät
coù, chaúng phaûi phaùp chaúng thaät coù, chaúng phaûi phaùp nhô, chaúng phaûi
phaùp saïch, chaúng phaûi phaùp sinh, chaúng phaûi phaùp dieät, neân ñoù goïi
laø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu caùc vò Boà-taùt tu haønh saùu phaùp Ba-la-maät chöa ñöôïc bao
laâu, cuùng döôøng chö Phaät chaúng ñöôïc nhieàu, chaúng gieo troàng caên
laønh, chaúng gaàn guõi Thieän tri thöùc, chaúng kheùo tu hoïc phaùp töï töôùng
khoâng. Boà-taùt naøy duøng duyeân nhö vaäy, söï nhö vaäy maø tuøy hyû phöôùc
ñöùc cuûa chö Phaät, taâm giöõ laáy töôùng hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, ñaây chaúng goïi laø chaân thaät hoài höôùng Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, cho ñeán
nghóa cuûa Nhaát thieát chuûng trí, nhö noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng, chaúng neân giaûng noùi cho haøng Boà-taùt taân hoïc nghe, vì
seõ laøm maát loøng kính tin thanh tònh maø Boà-taùt naøy ñaõ ñöôïc chuùt ít.
Neân noùi vôùi caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Hoaëc vôùi ngöôøi ñöôïc söï hoä trì cuûa Thieän tri thöùc, hoaëc vôùi
ngöôøi töø laâu cuùng döôøng chö Phaät, gieo troàng thieän caên thì cuõng neân
giaûng noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, cho ñeán nghóa cuûa Nhaát thieát
chuûng trí nhö noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Nhöõng ngöôøi naøy nghe phaùp nhö vaäy khoâng maát, khoâng kinh,
khoâng sôï.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû phöôùc ñöùc phaûi hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö vaäy.
Nghóa laø Boà-taùt duøng taâm tuøy hyû phöôùc ñöùc hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm naøy dieät heát bieán lìa. Duyeân aáy,
söï aáy, caùc thieän caên aáy cuõng dieät heát bieán lìa.
Trong ñaây, theá naøo laø taâm tuøy hyû, theá naøo laø duyeân, theá naøo laø
söï, theá naøo laø thieän caên tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc?
Hai taâm chaúng chung khôûi. Taâm taùnh naøy cuõng hoài höôùng
khoâng thuû ñaéc.
Boà-taùt theá naøo duøng taâm tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc?
Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, bieát roõ Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù phaùp nhö vaäy, cho ñeán Boá thí ba-la-maät
khoâng coù phaùp, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc khoâng coù phaùp nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt phaûi tuøy hyû coâng ñöùc nhö vaäy maø hoài höôùng Voâ
Neáu coù theå hoài höôùng nhö vaäy, thì goïi laø tuøy hyû coâng ñöùc hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Thieân ñeá hoûi Tu-boà-ñeà:
–Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe vieäc naøy haù khoâng kinh sôï ö?
Theá naøo laø Boà-taùt môùi phaùt taâm tu caùc thieän caên hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Laïi theá naøo laø tuøy hyû phöôùc ñöùc hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
–Neáu Boà-taùt môùi phaùt taâm thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng
thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, vì khoâng coù sôû ñaéc, vì voâ töôùng, cho ñeán
Boá thí ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy. Laïi tin hieåu nhieàu veà noäi
khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng. Tin hieåu nhieàu veà boán
Nieäm xöù ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, thöôøng theo Thieän tri thöùc.
Thieän tri thöùc naøy giaûng noùi nghóa saùu phaùp Ba-la-maät vaø khai
thò, phaân bieät cho. Daïy doã nhö vaäy laøm cho thöôøng chaúng lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cho ñeán ñöôïc böôùc leân ñòa vò Boà-taùt chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-
www.daitangkinh.org
la-maät, cho ñeán chaúng lìa Boá thí ba-la-maät. Chaúng lìa boán Nieäm xöù
cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng. Cuõng daïy noùi veà vieäc ma. Nghe
nhöõng vieäc ma roài vaãn chaúng theâm, chaúng bôùt.
Vì sao? Vì Boà-taùt naøy chaúng thoï taát caû phaùp.
Boà-taùt naøy cuõng thöôøng chaúng lìa chö Phaät. Cho ñeán luùc naøo
Boà-taùt cuõng vun troàng thieän caên. Do thieän caên naøy maø sinh vaøo nhaø
Boà-taùt. Cho ñeán luùc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng
khi naøo rôøi thieän caên naøy.
Laïi Ñaïi Boà-taùt môùi phaùt taâm naøy ñoái vôùi chö Phaät quaù khöù
trong voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông, döùt
ñöôøng sinh töø, döùt ñöôøng hyù luaän, boû haún gaùnh naëng, dieät gai xoùm
laøng, döùt caùc höõu laäu, ñöôïc chaùnh trí giaûi thoaùt, cuøng caùc ñeä töû tu
haønh coâng ñöùc. Hoaëc caùc ñaïi toäc, tröôûng giaû cö só, chö Thieân töø coõi
trôøi Töù vöông cho ñeán Saéc cöùu caùnh vun troàng thieän caên, taát caû coâng
ñöùc ñeàu hoøa hôïp. Duøng taâm tuøy hyû baäc nhaát treân heát, hôn heát, khoâng
gì baèng maø tuøy hyû, tuøy hyû roài hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Boà-taùt Di-laëc noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Neáu Boà-taùt môùi phaùt taâm nghó nhôù ñeán thieän caên cuûa chö Phaät
vaø caùc ñeä töû, duøng taâm tuøy hyû baäc nhaát nhieäm maàu hôn heát khoâng gì
baèng maø tuøy hyû coâng ñöùc. Tuøy hyû roài hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt naøy laøm theá naøo chaúng rôi vaøo töôûng ñieân
ñaûo, taâm ñieân ñaûo vaø kieán ñieân ñaûo?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt nieäm Phaät vaø Taêng. Trong ñaây, chaúng töôûng
laø Phaät, töôûng laø Taêng, cuõng chaúng töôûng laø thieän caên. Duøng taâm naøy
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Trong taâm naøy cuõng
chaúng coù töôûng laø taâm. Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy thì töôûng chaúng
ñieân ñaûo, taâm chaúng ñieân ñaûo, kieán chaúng ñieân ñaûo.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nhôù nghó thieän caên cuûa Phaät vaø Taêng, naém laáy
töôùng. Naém laáy töôùng roài hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy, thì goïi laø töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân
ñaûo vaø kieán ñieân ñaûo.
Neáu Ñaïi Boà-taùt duøng taâm naøy nhôù nghó thieän caên cuûa chö Phaät
vaø chuùng Taêng. Luùc nieäm nhö vaäy lieàn bieát dieät heát. Neáu dieät heát thì
phaùp aáy khoâng thaät coù. Taâm duøng ñeå hoài höôùng cuõng laø töôùng dieät
heát. Choã hoài höôùng vaø phaùp cuõng laø töôùng dieät heát.
Neáu hoài höôùng nhö vaäy thì goïi laø chaùnh hoài höôùng, chaúng phaûi
taø hoài höôùng.
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
nhö vaäy.
Vaû laïi, neáu ñoái vôùi thieän caên cuûa chö Phaät quaù khöù vaø caùc ñeä
töû, thieän caên cuûa phaøm phu nghe phaùp, thieän caên cuûa taùm boä trôøi
roàng cho ñeán cuûa trôøi Saéc cöùu caùnh nghe phaùp phaùt taâm Voâ thöôïng
Taát caû phöôùc ñöùc naøy ñeàu hoøa hôïp, Boà-taùt duøng taâm baäc nhaát
nhieäm maàu hôn heát, khoâng gì saùnh baèng maø tuøy hyû coâng ñöùc roài hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Baáy giôø, neáu Ñaïi Boà-taùt
bieát caùc phaùp aáy dieät heát, choã hoài höôùng vaø phaùp cuõng töï taùnh
khoâng. Hoài höôùng ñöôïc nhö vaäy thì goïi laø chaân thaät hoài höôùng Voâ
Laïi Ñaïi Boà-taùt bieát khoâng coù phaùp naøo hoài höôùng ñöôïc phaùp
naøo, vì taát caû phaùp töï töôùng khoâng. Hoài höôùng nhö theá thì goïi laø
chaùnh hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-
maät nhö vaäy, thì chaúng rôi vaøo töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán
ñieân ñaûo. Bôûi Boà-taùt naøy chaúng chaáp laáy söï hoài höôùng aáy, cuõng
chaúng thaáy hoài höôùng caùc thieän caên veà taâm Boà-ñeà, ñoù goïi laø hoài
höôùng voâ thöôïng cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi neáu Ñaïi Boà-taùt bieát phöôùc ñöùc ñaõ vun troàng, lìa haún naêm
aám, möôøi hai xöù, möôøi taùm giôùi. Cuõng bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cho
ñeán Boá thí ba-la-maät laø loøa töôùng, bieát noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng laø lìa töôùng, bieát boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng laø lìa töôùng. Ñaïi Boà-taùt khôûi taâm tuøy hyû phöôùc ñöùc
nhö vaäy, thì goïi laø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, neáu Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû phöôùc ñöùc, bieát tuøy hyû phöôùc
ñöùc töï taùnh lìa, cuõng bieát chö Phaät lìa, Phaät taùnh caùc thieän caên cuõng
lìa, taùnh cuûa thieän caên cuõng lìa, taâm Boà-ñeà vaø taùnh cuûa taâm Boà-ñeà
www.daitangkinh.org
cuõng lìa, hoài höôùng vaø hoài höôùng taùnh cuõng ly, Boà-taùt vaø Boà-taùt taùnh
cuõng lìa, Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät cuõng lìa, taùnh
Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán taùnh Boá thí ba-la-maät cuõng lìa, noäi khoâng
cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng cuõng lìa, taùnh noäi khoâng cho ñeán
taùnh cuûa voâ phaùp höõu phaùp khoâng cuõng lìa, boán Nieäm xöù cho ñeán
möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng lìa, taùnh boán Nieäm xöù cho ñeán taùnh
baát coäng phaùp cuõng lìa.
Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät lìa töôùng nhö
vaäy.
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt töø Baùt-nhaõ ba-la-maät phaùt sinh tuøy hyû
phöôùc ñöùc.
Laïi Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi thieän caên cuûa chö Phaät quaù khöù ñaõ dieät
ñoä, neáu muoán hoài höôùng thì phaûi hoài höôùng nhö vaày: Phaûi nghó raèng
nhö töôùng chö Phaät dieät ñoä, töôùng caùc thieän caên cuõng nhö vaäy, töôùng
phaùp dieät doä cuõng gioáng nhö vaäy. Ta duøng taâm hoài höôùng, töôùng cuûa
taâm naøy cuõng gioáng nhö vaäy.
Neáu hoài höôùng ñöôïc nhö vaäy thì goïi laø hoài höôùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Hoài höôùng nhö vaäy thì chaúng rôi vaøo ñieân
ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân ñaûo.
Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chaáp laáy
töôùng thieän caên cuûa chö Phaät ñeå hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì chaúng goïi laø hoài höôùng. Vì sao? Vì chö Phaät quaù khöù
vaø thieän caên chaúng phaûi töôùng duyeân, chaúng phaûi khoâng coù töôùng
duyeân.
Neáu Ñaïi Boà-taùt chaáp laáy töôùng nhö vaäy thì chaúng goïi laø hoài
höôùng thieän caên veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt naøy rôi vaøo töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân
ñaûo.
Neáu Boà-taùt chaúng chaáp laáy töôùng chö Phaät, caùc thieän caên, cuõng
chaúng chaáp laáy töôùng hoài höôùng, thì goïi laø hoài höôùng caùc thieän caên
veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt chaúng sa vaøo töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân
ñaûo.
Boà-taùt Di-laëc hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc thieän caên chaúng chaáp laáy
töôùng maø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Do vieäc naøy neân phaûi bieát trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi
Boà-taùt caàn coù naêng löïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu laø phöôùc ñöùc lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì chaúng ñöôïc hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät, chö Phaät khoâng thaät coù, caùc thieän caên khoâng thaät coù, taâm
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng khoâng thaät coù.
ÔÛ ñaây, luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân nghó
raèng thaân chö Phaät quaù khöù vaø ñeä töû ñeàu dieät heát, caùc thieän caên
cuõng dieät heát. Nay neáu ta chaáp laáy töôùng phaân bieät chö Phaät, thieän
caên vaø taâm maø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thôøi
chö Phaät chaúng chaáp nhaän. Vì sao? Vì chaáp laáy töôùng thì coù naém
baét.
Nghóa laø ñoái vôùi chö Phaät quaù khöù chaáp laáy töôùng phaân bieät.
Theá neân, Ñaïi Boà-taùt muoán duøng caùc thieän caên hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì chaúng neân chaáp laáy ñeå hoài
höôùng.
Neáu coù ñöôïc vaø chaáp laáy ñeå hoài höôùng thì chö Phaät chaúng noùi
coù lôïi ích lôùn.
Vì sao? Vì hoài höôùng nhö vaäy laø taïp ñoäc.
Ví nhö ñoà aên ngon coù laãn chaát ñoäc, daàu coù maøu ñeïp höông
thôm ñöôïc ngöôøi ham thích maø trong ñoù coù chaát ñoäc. Keû ngu daïi
thích aên vì ham maøu ñeïp höông thôm vò ngon vöøa mieäng. Luùc thöùc
aên naøy tieâu hoùa, keû ngu aáy phaûi chòu söï khoå ñau cheát choùc.
Neáu thieän nam, thieän nöõ chaúng thoï trì, ñoïc tuïng raønh reõ, chaúng
hieåu nghóa trong ñaây maø giaûng daïy cho ngöôøi khaùc raèng:
Chö Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi khaép möôøi phöông, töø môùi
phaùt taâm ñeán thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhaäp Nieát-
baøn Voâ dö y cho ñeán chaùnh phaùp dieät heát, trong thôøi gian ñoù, luùc
thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät gieo troàng caên laønh, luùc tu boán Thieàn,
boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm
www.daitangkinh.org
phaùp Baát coäng, vun troàng caên laønh, luùc thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, vun troàng caên laønh cuøng vôùi nhöõng giôùi, ñònh, tueä, giaûi
thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, Nhaát thieát chuûng trí, phaùp khoâng sai laàm
thöôøng haønh xaû cuûa chö Phaät, caùc ñeä töû gieo troàng, cuøng vôùi nhöõng
ngöôøi ñöôïc chö Phaät thoï kyù seõ thaønh Bích-chi-phaät, taùm boä trôøi roàng
gieo troàng caên laønh, taát caû phöôùc ñöùc aáy hoøa hôïp laïi roài tuøy hyû hoài
höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì söï hoài höôùng naøy chaáp laáy töôùng vaø coù phaùp ñöôïc neân gioáng
nhö moùn aên coù laãn chaát ñoäc.
Ngöôøi coù phaùp ñöôïc thì khoâng bao giôø coù chaùnh hoài höôùng.
Vì sao? Vì coù phaùp ñöôïc thì ñaây laø coù laãn ñoäc, coù töôùng, coù
ñoäng, coù hyù luaän.
Neáu hoài höôùng nhö vaäy thì laø huûy baùng Phaät, laø chaúng theo lôøi
Phaät daïy, laø chaúng theo chaùnh phaùp ñaõ noùi.
Thieän nam, thieän nöõ naøy caàu Phaät ñaïo phaûi hoïc nhö theá naøy:
Thieän caên cuûa chö Phaät ba ñôøi töø luùc baét ñaàu phaùt taâm cho ñeán
thaønh Phaät, nhaäp Nieát-baøn Voâ dö y chaùnh phaùp dieät heát, caùc ñeä töû
luùc tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ gieo troàng, cho ñeán luùc tu Nhaát
thieát chuûng trí, taát caû phöôùc ñöùc hoài höôùng nhö vaày: Nhö trí tueä voâ
thöôïng maø chö Phaät ñaõ bieát, caùc töôùng thieän caên, taùnh caùc thieän caên
aáy, toâi cuõng tuøy hyû nhö vaäy. Nhö chö Phaät ñaõ bieát, toâi cuõng hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö vaäy.
Neáu thieän nam, thieän nöõ hoài höôùng nhö vaäy thì chaúng huûy baùng
Phaät, ñuùng nhö lôøi Phaät daïy, ñuùng vôùi phaùp Phaät ñaõ noùi. Hoài höôùng
nhö vaäy laø khoâng laãn loän chaát ñoäc.
Laïi thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät phaûi hoài höôùng thieän caên nhö vaày:
Nhö saéc chaúng thuoäc coõi Duïc, chaúng thuoäc coõi Saéc, chaúng
thuoäc coõi Voâ saéc, chaúng thuoäc phaùp, chaúng goïi quaù khöù, vò lai, hieän
taïi. Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng cuõng gioáng nhö vaäy.
Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö phaùp taùnh, phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò, thaät teá, taùnh
chaúng nghó baøn, giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, Nhaát
thieát chuûng trí chaúng thuoäc coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, chaúng thuoäc
phaùp, chaúng goïi quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.

Hoài höôùng naøy, choã hoài höôùng naøy vaø haønh giaû ñeàu chaúng heä
thuoäc cuõng gioáng nhö vaäy. Chö Phaät vaø caùc thieän caên naøy cuõng
chaúng heä thuoäc. Thieän caên cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaây cuõng
chaúng heä thuoäc, chaúng thuoäc phaùp, chaúng thuoäc quaù khöù, vò lai,
hieän taïi.
Neáu luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát saéc… ñeàu
chaúng heä thuoäc, chaúng theå duøng phaùp chaáp laáy töôùng coù choã naém ñeå
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Saéc… naøy ñaây
laø khoâng sinh. Neáu phaùp ñaõ khoâng sinh thì laø voâ phaùp, phaùp voâ phaùp
khoâng theå hoài höôùng.
Hoài höôùng nhö treân ñaây thì khoâng coù laãn chaát ñoäc.
Neáu thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo chaáp laáy töôùng coù sôû ñaéc
hoài höôùng thieän caên veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì goïi laø
taø hoài höôùng.
Neáu laø taø hoài höôùng thì chö Phaät chaúng khen ngôïi.
Duøng taø hoài höôùng naøy thì chaúng ñaày ñuû ñöôïc Boá thí ba-la-maät
cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng ñaày ñuû ñöôïc boán Nieäm xöù cho
ñeán möôøi Löïc. Chaúng theå thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh.
Neáu chaúng theå thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh thì
chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì hoài höôùng naøy coù laãn chaát ñoäc.
Laïi luùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi nghó raèng nhö
nhöõng thieän caên hoài höôùng maø chö Phaät ñaõ bieát, ñoù laø chaân thaät hoài
höôùng, toâi cuõng duøng phaùp töôùng hoài höôùng aáy, ñoù goïi laø chaùnh hoài
höôùng.
Ñöùc Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Vì laøm Phaät söï, vì caùc Ñaïi Boà-taùt maø
oâng noùi phaùp hoài höôùng chaân chaùnh phaûi thöïc haønh. Bôûi khoâng
töôùng, khoâng ñöôïc, khoâng xuaát, khoâng nhô, khoâng saïch, khoâng
phaùp taùnh, töï töôùng roãng khoâng, thöôøng töï taùnh roãng khoâng, nhö
phaùp taùnh, nhö thaät teá.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá
www.daitangkinh.org
giôùi ñeàu thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng,
boán Ñònh voâ saéc, naêm Thaàn thoâng, oâng nghó sao, chuùng sinh aáy coù
ñöôïc nhieàu phöôùc chaêng?
Tu-boà-ñeà thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñöôïc phöôùc raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Chaúng baèng thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi caùc thieän caên, taâm
chaúng chaáp laáy maø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phöôùc ñöùc naøy baäc nhaát hôn heát, raát nhieäm maàu, voâ thöôïng, khoâng gì
saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu tu ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät.
Coù thieän nam, thieän nöõ troïn ñôøi cuùng döôøng boán thöù vaø cung
kính, toân troïng, khen ngôïi, cung caáp ñaày ñuû ñoà caàn duøng. Nhaân
duyeân naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Vaãn chaúng baèng thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi caùc thieän caên,
taâm chaúng chaáp laáy maø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Phöôùc ñöùc naøy baäc nhaát hôn heát, raát nhieäm maàu voâ thöôïng,
khoâng gì saùnh baèng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh trong coõi nöôùc ñaïi
thieân ñeàu phaùt taâm Boà-ñeà. Caùc chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi,
ñeàu cung kính, cuùng döôøng Boà-taùt naøy trong haèng sa kieáp. Nhaân
duyeân naøy coù ñöôïc phöôùc nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöôïc raát nhieàu voâ löôïng, voâ bieân khoâng
gì thí duï ñöôïc. Neáu phöôùc ñöùc naøy coù hình daïng thì haèng sa coõi nöôùc
cuõng khoâng dung chöùa heát.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Daàu vaäy, nhöng
chaúng baèng thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi caùc thieän caên, taâm chaúng
chaáp laáy maø hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Coâng ñöùc hoài höôùng khoâng chaáp laáy naøy, saùnh vôùi coâng ñöùc
treân thì hôn caû traêm ngaøn muoân öùc laàn, cho ñeán tính soá thí duï cuøng
khoâng saùnh baèng.
Vì sao? Vì ngöôøi treân kia chaáp laáy töôùng coù phaùp ñöôïc maø
thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán
Ñònh voâ saéc, naêm Thaàn thoâng, vaø chaáp laáy töôùng coù phaùp ñöôïc maø
cuùng döôøng, cung kính Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán cung kính, cuùng döôøng
Boà-taùt.
Töù Thieân vöông vaø hai muoân vò trôøi chaép tay leã Phaät maø baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoài höôùng raát roäng lôùn, vì laø
naêng löïc phöông tieän. Vì khoâng thaät coù. Vì voâ töôùng, vì laø voâ giaùc.
Hoài höôùng caùc thieän caên veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö
vaäy thì chaúng ñi vaøo hai phaùp.
Trôøi Ñeá Thích cuõng vaø voâ soá chö Thieân ôû coõi Ñao-lôïi vaø caùc
Thieân töû khaùc ñoàng ñem hoa trôøi, höông trôøi, anh laïc, côø phöôùn trôøi,
troáng trôøi, nhaïc trôøi cuùng döôøng leân Ñöùc Phaät, baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoài höôùng raát roäng lôùn, vì laø
naêng löïc phöông tieän, vì khoâng thaät coù, vì laø voâ töôùng, vì laø voâ giaùc.
Hoài höôùng thieän caên veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö vaäy
thì chaúng rôi vaøo hai phaùp.
Caùc Phaïm thieân cuøng voâ soá chö Thieân ñeán leã döôùi chaân Phaät,
baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät chöa töøng coù, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc söï
giuùp cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhôø naêng löïc neân hôn ngöôøi chaáp laáy
töôùng coù phaùp ñöôïc ôû treân.
Trôøi Quang aâm cho ñeán trôøi Saéc cöùu caùnh cuõng leã Phaät, baïch
nhö vaäy.
Phaät baûo Töù Thieân vöông cho ñeán chö Thieân Saéc cöùu caùnh:
–Naøy caùc Thieân töû! Neáu taát caû chuùng sinh trong ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Taát caû Boà-taùt
naøy nhôù nghó thieän caên ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi cuûa chö Phaät vaø caùc
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, töø luùc môùi phaùt taâm ñeán phaùp truï, cuøng
www.daitangkinh.org
vôùi thieän caên cuûa taát caû chuùng sinh nhö boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc,
tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri
kieán, vaø voâ löôïng Phaät phaùp khaùc ñeàu hoøa hôïp tuøy hyû taát caû. Tuøy hyû
xong, ñeàu hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì chaáp laáy
töôùng coù choã naém baét.
Laïi coù thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc cuõng nhôù nghó thieän caên cuûa chö Phaät ba ñôøi vaø caùc
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuøng thieän caên cuûa taát caû chuùng sinh vaø
caùc Phaät phaùp khaùc ñeàu hoøa hôïp tuøy hyû, nhöng vì khoâng coù choã naém
baét, vì khoâng coù hai phaùp, vì khoâng coù töôùng, vì chaúng chaáp laáy
phaùp, vì khoâng thaáy coù, ñaây laø söï tuøy hyû baäc nhaát hôn heát, nhieäm
maàu voâ thöôïng, khoâng gì saùnh baèng. Tuøy hyû xong, hoài höôùng veà Voâ
Coâng ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy nhieàu hôn coâng ñöùc treân
caû traêm ngaøn muoân öùc laàn, cho ñeán khoâng theå ví duï ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät noùi thieän nam, thieän nöõ hoøa
hôïp tuøy hyû baäc nhaát hôn heát, nhieäm maàu voâ thöôïng, khoâng gì saùnh
baèng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø tuøy hyû baäc nhaát cho ñeán khoâng
gì saùnh baèng?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi caùc phaùp quaù
khöù, vò lai, hieän taïi maø chaúng laáy, chaúng boû, chaúng nhôù chaúng phaûi
chaúng nhôù, chaúng ñöôïc chaúng phaûi chaúng ñöôïc. Trong caùc phaùp ñoù
cuõng chaúng coù phaùp sinh dieät, nhô saïch, theâm bôùt, ñeán ñi, hôïp taùn, ra
vaøo. Nhö caùc phaùp töôùng, nhö nhö töôùng, phaùp taùnh, phaùp truï, phaùp
vò, quaù khöù, vò lai, hieän taïi, toâi cuõng tuøy hyû nhö vaäy. Tuøy hyû xong,
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaây laø hoài höôùng baäc nhaát hôn heát, nhieäm maàu voâ thöôïng,
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp tuøy hyû naøy saùnh vôùi caùc phaùp tuøy hyû khaùc
nhieàu traêm ngaøn muoân öùc laàn hôn, cho ñeán thí duï cuõng khoâng saùnh
baèng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, ñoái
vôùi thieän caên ba ñôøi töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán phaùp truï cuûa chö
Phaät vaø caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cho ñeán voâ löôïng phaùp Phaät
khaùc, cuøng thieän caên cuûa caùc chuùng sinh khaùc, neáu muoán tuøy hyû thì
phaûi tuøy hyû nhö theá naøy:
Phaûi nghó raèng boá thí ñoàng vôùi giaûi thoaùt, naêm ñoä kia cuõng
ñoàng vôùi giaûi thoaùt, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoàng vôùi giaûi thoaùt,
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng ñoàng vôùi giaûi thoaùt,
boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo ñoàng vôùi giaûi thoaùt,
möôøi Löïc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñoàng vôùi giaûi thoaùt, giôùi,
ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán ñoàng vôùi giaûi thoaùt, tuøy hyû
ñoàng vôùi giaûi thoaùt, caùc phaùp quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñoàng vôùi giaûi
thoaùt, chö Phaät möôøi phöông ñoàng vôùi giaûi thoaùt, chö Phaät hoài
höôùng ñoàng vôùi giaûi thoaùt, chö Phaät ñoàng vôùi giaûi thoaùt, chö Phaät
dieät ñoä ñoàng vôùi giaûi thoaùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñoàng vôùi giaûi
thoaùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät dieät ñoä ñoàng vôùi giaûi thoaùt, phaùp
töôùng cuûa chö Phaät ñoàng vôùi giaûi thoaùt, phaùp töôùng cuûa Thanh vaên,
Bích-chi-phaät ñoàng vôùi giaûi thoaùt. Taát caû caùc phaùp töôùng ñoàng vôùi
giaûi thoaùt, toâi duøng töôùng caùc thieän caên naøy tuøy hyû coâng ñöùc, hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng ñoàng vôùi giaûi thoaùt,
vì baát sinh baát dieät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû coâng ñöùc baäc nhaát
hôn heát, nhieäm maàu, voâ thöôïng, khoâng gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaønh töïu coâng ñöùc naøy thì mau ñöôïc Voâ
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Hieän taïi neáu coù thieän nam, thieän nöõ vì
caàu Phaät ñaïo neân troïn ñôøi cuùng döôøng haèng sa chö Phaät vaø Thanh
vaên, Bích-chi-phaät ôû möôøi phöông hieän taïi cung phuïng taát caû ñoà caàn
duøng vaø cung kính, toân troïng, khen ngôïi. Sau khi chö Phaät naøy dieät
ñoä, thieän nam, thieän nöõ aáy ngaøy ñeâm sieâng naêng saém söûa ñoà cuùng
döôøng vaø cung kính, toân troïng, khen ngôïi, vì naém laáy töôùng sôû ñaéc.
Thöïc haønh trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, vì chaáp laáy
töôùng sôû ñaéc.
Laïi coù thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm caàu voâ thöôïng, thöïc
www.daitangkinh.org
haønh saùu phaùp Ba-la-maät, ñem nhöõng thieän caên chaúng chaáp laáy
töôùng khoâng sôû ñaéc, naêng löïc phöông tieän hoài höôùng veà Voâ thöôïng
Phöôùc ñöùc naøy baäc nhaát hôn heát, nhieäm maàu voâ thöôïng, khoâng
gì saùnh baèng, hôn phöôùc ñöùc treân traêm ngaøn muoân öùc laàn, cho ñeán ví
duï cuõng khoâng baèng ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
nhö vaäy, vì naêng löïc phöông tieän neân phaûi ñem thieän caên hoài höôùng
veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì chaúng chaáp laáy töôùng voâ
sôû ñaéc.
Phaåm 40: CHIEÁU MINH
Baáy giôø, Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaây chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät!
Xaù-lôïi-phaát thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng chieáu
saùng taát caû phaùp, vì roát raùo thanh tònh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng dính maéc ba coõi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät xua tan caùc söï toái taêm,
vì taát caû phieàn naõo kieán chaáp ñeàu bò döùt tröø.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong taát caû phaùp trôï ñaïo thì Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø toái thöôïng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø an oån vì coù coâng
naêng döùt tröø taát caû lo sôï khoå naõo.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng ñem laïi
aùnh saùng, vì trang nghieâm vôùi naêm loaïi maét.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng daét daãn
caùc chuùng sinh traùnh khoûi rôi vaøo taø kieán, vì lìa haún hai beân.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Nhaát thieát chuûng trí,
vì taát caû phieàn naõo vaø taäp khí ñeàu döùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa caùc Ñaïi Boà-
taùt, vì coù coâng naêng sinh ra caùc phaùp Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät baát sinh baát dieät, vì töï
töôùng laø roãng khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät xa lìa sinh töû, vì chaúng
phaûi thöôøng, chaúng phaûi dieät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø choã che chôû ngöôøi
khoâng ai cöùu giuùp, vì ban boá cho taát caû chaâu baùu.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaày ñuû naêng löïc, vì
khoâng gì phaù hoaïi ñöôïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng ba laàn
chuyeån möôøi hai haønh phaùp luaân, vì taát caû caùc phaùp chaúng löu
chuyeån, chaúng hoaøn dieät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng hieån baøy
caùc phaùp taùnh, vì laø voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät theá
naøo?
Phaät daïy:
–Phaûi cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö cuùng döôøng Phaät,
phaûi leã Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö leã Phaät.
Vì sao? Vì Phaät chaúng khaùc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng khaùc Phaät. Phaät töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ
ba-la-maät töùc laø Phaät.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra chö Phaät, caùc vò Boà-taùt,
Bích-chi-phaät, A-la-haùn, A-na-haøm, Tö-ñaø-haøm, Tu-ñaø-hoaøn.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra möôøi nghieäp laønh, boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, naêm thaàn thoâng, noäi
khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra möôøi Löïc, möôøi taùm phaùp
www.daitangkinh.org
Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, Nhaát thieát chuûng trí.
Baáy giôø, trôøi Ñeá Thích nghó raèng: “Vì sao ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi
Ñöùc Phaät nhöõng vieäc nhö vaäy.” Nghó ñoaïn, Thieân ñeá beøn hoûi Xaù-lôïi-
phaát.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät che chôû,
do naêng löïc phöông tieän, ñoái vôùi thieän caên cuûa chö Phaät ba ñôøi töø khi
baét ñaàu phaùt taâm cho ñeán baäc Phaùp truï, ñeàu hoøa hôïp tuøy hyû, taát caû
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì vaäy neân toâi thöa
hoûi vieäc aáy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt hôn Boá thí
ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-
maät, vaø Thieàn ñònh ba-la-maät.
Ví nhö ngöôøi muø baåm sinh, hoaëc soá traêm, soá ngaøn, hoaëc caû
traêm ngaøn ngöôøi, maø khoâng ai daãn ñöôøng thì hoï khoâng theå ñi vaøo
thaønh ñöôïc.
Cuõng vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät maø lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
nhö keû muø khoâng ngöôøi daãn ñöôøng, khoâng theå tieán ñaïo, khoâng theå
Neáu ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät daét daãn thì naêm phaùp Ba-la-maät
goïi laø maét vaø ñöôïc teân goïi Ba-la-maät.
Thieân ñeá hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Nhö lôøi Toân giaû noùi laø nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät daét daãn maø
naêm phaùp Ba-la-maät ñöôïc teân goïi Ba-la-maät.
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Neáu khoâng coù Boá thí ba-la-maät giuùp
söùc thì naêm phaùp Ba-la-maät chaúng ñöôïc teân goïi Ba-la-maät. Neáu
khoâng coù Trì giôùi ba-la-maät, hoaëc neáu khoâng coù Nhaãn nhuïc ba-la-
maät, hoaëc khoâng coù Tinh taán ba-la-maät hay Thieàn ñònh ba-la-maät
giuùp söùc thì naêm phaùp Ba-la-maät chaúng ñöôïc teân goïi Ba-la-maät.
Neáu nhö theá vì sao chæ khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Ñuùng nhö lôøi Kieàu-thi-ca noùi, neáu khoâng coù Boá thí ba-la-maät…
thì naêm phaùp Ba-la-maät chaúng ñöôïc teân goïi Ba-la-maät.
Nhöng vì Ñaïi Boà-taùt an truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì coù theå
ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät cho ñeán Thieàn ñònh ba-la-maät.
Vì theá neân ñoái vôùi naêm phaùp Ba-la-maät thì Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø baäc nhaát treân heát, laø nhieäm maàu voâ löôïng, khoâng gì saùnh baèng.
Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi phaùt sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät theá
naøo?
Phaät daïy:
–Vì saéc chaúng sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh. Vì thoï, töôûng,
haønh, thöùc chaúng sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh. Vì Boá thí ba-la-
maät cho ñeán Thieàn ñònh ba-la-maät chaúng sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
sinh. Vì noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng chaúng sinh, vì
boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng sinh neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh.
Vì taát caû caùc phaùp chaúng sinh nhö vaäy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø vì saéc chaúng sinh neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh, cho ñeán theá naøo laø vì taát caû phaùp chaúng sinh neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh?
Phaät baûo:
–Saéc chaúng khôûi, chaúng sinh vì chaúng ñöôïc, chaúng maát. Cho
ñeán taát caû caùc phaùp chaúng khôûi, chaúng sinh vì chaúng ñöôïc, chaúng
maát. Do ñoù, maø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy hôïp vôùi
caùc phaùp naøo?
Phaät noùi:
–Khoâng coù cuøng hôïp, cho neân ñöôïc goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng coù cuøng hôïp vôùi caùc phaùp naøo?
Ñöùc Phaät noùi:
–Chaúng hôïp vôùi phaùp baát thieän, chaúng hôïp vôùi phaùp thieän,
www.daitangkinh.org
chaúng hôïp vôùi phaùp theá gian, chaúng hôïp vôùi phaùp xuaát theá gian,
chaúng hôïp vôùi phaùp höõu laäu, chaúng hôïp vôùi phaùp voâ laäu, chaúng hôïp
vôùi phaùp toäi, chaúng hôïp vôùi phaùp voâ toäi, chaúng hôïp vôùi phaùp höõu vi,
chaúng hôïp vôùi phaùp voâ vi. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng vì
ñöôïc caùc phaùp maø sinh, cho neân ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù choã hôïp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng hôïp vôùi
Nhaát thieát trí phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng
hôïp vaø Nhaát thieát trí cuõng chaúng ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaúng nhö danh töï, chaúng nhö töôùng, chaúng nhö phaùp khôûi taùc
hôïp.
–Hôïp theá naøo?
Phaät noùi:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng laáy, chaúng thoï, chaúng ôû, chaúng maéc,
chaúng döùt, hôïp nhö vaäy cuõng khoâng coù choã hôïp, cuõng nhö vaäy Baùt-
nhaõ ba-la-maät taát caû phaùp hôïp cuõng khoâng coù choã hôïp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät chöa töøng coù. Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy vì taát caû phaùp chaúng khôûi, chaúng sinh, chaúng ñöôïc, chaúng maát
cho neân sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø nghó raèng Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc hôïp vôùi taát caû phaùp,
hoaëc chaúng hôïp thì vò Boà-taùt naøy ñaõ boû Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaõ lìa
Phaät noùi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù nhaân duyeân khieán Ñaïi Boà-taùt boû vaø xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó raèng Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy khoâng thaät coù, troáng roãng, chaúng beàn chaéc thì Ñaïi Boà-taùt naøy laø
boû vaø lìa xa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng tin phaùp
naøo?
Phaät daïy:
–Tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng tin saéc, chaúng tin thoï, töôûng,
haønh, thöùc, chaúng tin nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù, chaúng tin saéc,
thanh, höông, vò, xuùc, phaùp, chaúng tin nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi,
chaúng tin Boá thí ba-la-maät cho ñeán Thieàn ñònh ba-la-maät, chaúng tin
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, chaúng tin boán Nieäm xöù
cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, chaúng tin möôøi Löïc cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng, chaúng tin quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñaïo Bích-chi-phaät,
chaúng tin ñaïo Boà-taùt, chaúng tin Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vì sao? Vì saéc khoâng thaät coù neân tin
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng tin saéc, cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí
khoâng thaät coù neân tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng tin Nhaát thieát
chuûng trí.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng
tin saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy goïi laø Ñaïi ba-la-
maät. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng laø saéc lôùn, chaúng laø
saéc nhoû, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng laø lôùn,
chaúng laø nhoû, chö Phaät chaúng laø lôùn, chaúng laø nhoû.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng laø saéc hôïp, chaúng laø saéc tan,
cho ñeán chö Phaät chaúng laø hôïp, chaúng laø tan.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng laø saéc voâ löôïng, chaúng laø saéc
chaúng phaûi voâ löôïng, cho ñeán chö Phaät chaúng laø voâ löôïng, chaúng laø
saéc chaúng phaûi voâ löôïng.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng laø saéc roäng, chaúng laø saéc heïp,
cho ñeán chö Phaät chaúng laø roäng, chaúng laø heïp.
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng phaûi saéc coù naêng löïc, chaúng
phaûi saéc khoâng coù naêng löïc, cho ñeán chö Phaät chaúng phaûi coù naêng
löïc, chaúng phaûi khoâng coù naêng löïc.
www.daitangkinh.org
Do nhaân duyeân treân ñaây neân Baùt-nhaõ ba-la-maät goïi laø Ñaïi ba-
la-maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt môùi phaùt taâm chaúng xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng xa lìa Thieàn ñònh ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-
la-maät, nghó raèng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng phaûi saéc lôùn, chaúng
phaûi saéc nhoû, chaúng phaûi saéc hôïp, chaúng phaûi saéc tan, chaúng phaûi saéc
voâ löôïng, chaúng phaûi saéc chaúng phaûi voâ löôïng, chaúng phaûi saéc coù
naêng löïc, chaúng phaûi saéc khoâng naêng löïc, cho ñeán chö Phaät cuõng
gioáng nhö vaäy. Boà-taùt bieát nhö vaäy thì chaúng hieän haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Vì sao? Vì chaúng phaûi töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nghóa laø saéc
lôùn, nhoû cho ñeán coù naêng löïc, khoâng naêng löïc, cho ñeán chö Phaät laø
lôùn, nhoû, coù naêng löïc, khoâng naêng löïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì duïng coù sôû ñaéc, Boà-taùt naøy lieàn maéc loãi
lôùn. Nghóa laø luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø saéc lôùn, nhoû, cho
ñeán chö Phaät laø coù naêng löïc, khoâng coù naêng löïc.
Vì sao? Vì ngöôøi coù sôû ñaéc thì khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì chuùng sinh chaúng sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
sinh, cho ñeán vì Phaät chaúng sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng sinh.
Vì taùnh chuùng sinh khoâng neân taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng,
vì taùnh saéc laø khoâng neân taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng. Cho ñeán
vì taùnh Phaät laø khoâng neân taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng.
Vì chuùng sinh chaúng phaûi phaùp neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
phaûi phaùp, vì saéc chaúng phaûi phaùp neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi
phaùp, cho ñeán vì Phaät chaúng phaûi phaùp neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
phaûi phaùp.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät roãng khoâng neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät roãng khoâng.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät lìa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
ly.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät laø khoâng coù neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoâng coù.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät chaúng theå suy nghó baøn
luaän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng theå suy nghó baøn luaän.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät chaúng dieät neân Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng dieät.
Vì saéc cuûa chuùng sinh cho ñeán Phaät khoâng theå bieát neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoâng theå bieát.
Vì naêng löïc cuûa chuùng chaúng thaønh töïu cho neân naêng löïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät chaúng thaønh töïu. Vì saéc löïc khoâng thaønh töïu neân naêng
löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaønh töïu, cho ñeán Phaät löïc khoâng
thaønh töïu, naêng löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaønh töïu.
Theá neân, baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-
taùt goïi laø Ñaïi ba-la-maät.
Phaåm 41: TIN VAØ HUÛY
Baáy giôø, Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù Ñaïi Boà-taùt tin hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy. Ñaïi Boà-taùt aáy töø ñaâu sinh ñeán ñaây? Phaùt taâm Boà-ñeà ñaõ ñöôïc
bao laâu? Ñaõ cuùng döôøng bao nhieâu Ñöùc Phaät? Thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät ñöôïc bao laâu maø nay coù khaû naêng thuaän theo vaø hieåu saâu
yù nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ cuùng döôøng chö Phaät möôøi phöông maø sinh
ñeán ñaây. Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc töø voâ löôïng, voâ bieân a-taêng-kyø traêm ngaøn muoân öùc kieáp. Töø luùc
môùi phaùt taâm Boà-ñeà, Ñaïi Boà-taùt naøy thöôøng thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy hoaëc thaáy, hoaëc nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät lieàn nghó raèng: “Toâi thaáy Phaät, nghe Phaät noùi phaùp.”
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy coù khaû naêng thuaän theo hieåu
saâu yù nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät vì khoâng coù töôùng, khoâng hai vaø
khoâng sôû ñaéc.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù theå nghe, coù
theå thaáy ñöôïc chaêng?
Phaät noùi:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù ai nghe, cuõng khoâng coù ai
thaáy.
Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng nghe khoâng thaáy, vì caùc phaùp saâu kín.
Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-
maät, Trì giôùi ba-la-maät vaø Boá thí ba-la-maät khoâng nghe khoâng thaáy,
vì caùc phaùp saâu kín.
Boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo khoâng nghe khoâng thaáy,
vì caùc phaùp saâu kín.
Möôøi Löïc cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng khoâng nghe khoâng
thaáy, vì caùc phaùp saâu kín.
Phaät vaø Phaät ñaïo khoâng nghe khoâng thaáy, vì caùc phaùp saâu kín.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thöïc haønh ñaïo bao laâu maø Boà-taùt naøy coù
khaû naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong ñaây phaûi noùi theo thöù lôùp.
Coù Ñaïi Boà-taùt baét ñaàu phaùt taâm thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
saâu xa, do naêng löïc phöông tieän neân ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù söï
phaù hoaïi, chaúng thaáy trong caùc phaùp coù phaùp naøo chaúng lôïi ích, cuõng
chaúng bao giôø xa lìa thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, cuõng chaúng xa
lìa chö Phaät. Töø moät theá giôùi cho ñeán moät theá giôùi, neáu muoán duøng
naêng löïc thieän caên ñeå cuùng döôøng chö Phaät, thì tuøy yù lieàn ñöôïc,
chaúng bao giôø coøn gaù sinh trong buïng meï. Chaúng bao giôø lìa caùc thaàn
thoâng, chaúng bao giôø sinh ra caùc phieàn naõo vaø taâm nieäm Thanh vaên,
Bích-chi-phaät. Ñi töø moät coõi nöôùc naøy cho ñeán moät coõi nöôùc khaùc ñeå
thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt neân tu taäp thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù Ñaïi Boà-taùt thöôøng thaáy chö Phaät,
hoaëc töø voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc kieáp theo chö Phaät thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät, vì khoâng coù naêng löïc phöông tieän, ñeàu vì coù sôû
ñaéc cho neân luùc nghe giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, lieàn boû
chuùng hoäi, chaúng cung kính Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa vaø chö Phaät.
Caùc vò Boà-taùt aáy hieän ngoài trong ñaïi chuùng naøy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa, vì khoâng thích neân boû ñi.
Vì sao? Vì nhöõng ngöôøi naøy ñôøi tröôùc luùc nghe noùi veà Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa beøn boû ñi neân ñôøi nay nghe noùi veà Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa cuõng boû ñi, thaân taâm khoâng hoøa hôïp. Nhöõng ngöôøi naøy
gieo gioáng nghieäp duyeân ngu si.
Do nghieäp duyeân ngu si neân khi nghe giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa beøn khinh cheâ, vì khinh cheâ Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa töùc laø
khinh cheâ Nhaát thieát trí vaø Nhaát thieát chuûng trí cuûa chö Phaät ba ñôøi.
Vì ngöôøi naøy khinh cheâ Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät ba ñôøi neân
phaùt khôûi nghieäp phaù phaùp. Do toäi phaù phaùp keát hôïp ñuû nhaân duyeân
neân ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc trong voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc naêm.
Nhöõng ngöôøi phaù phaùp naøy, töø moät ñaïi ñòa nguïc ñeán moät ñaïi
ñòa nguïc. Nôi ñoù, luùc kieáp hoûa phaùt khôûi, ngöôøi naøy laïi gaù sinh vaøo
moät ñaïi ñòa nguïc ôû coõi khaùc, töø moät ñaïi ñòa nguïc ñeán moät ñaïi ñòa
nguïc. Neáu luùc coõi ñoù hoûa tai phaùt khôûi, thì ngöôøi naøy laïi gaù sinh
vaøo ñaïi ñòa nguïc ôû coõi khaùc. Laàn löôït gaù sinh nhö vaäy cho ñeán caùc
theá giôùi ôû khaép möôøi phöông. Vì toäi phaù phaùp chöa heát, neân sinh
trôû laïi coõi naøy, töø moät ñaïi ñòa nguïc cho ñeán moät ñaïi ñòa nguïc, chòu
voâ löôïng khoå. Khi coõi naøy phaùt khôûi hoûa kieáp laïi gaù sinh vaøo ñaïi
ñòa nguïc ôû coõi khaùc.
Ngöôøi naøy luùc gaù sinh vaøo suùc sinh chòu khoå vì toäi phaù phaùp
cuõng nhö vaäy.
Luùc toäi naëng moûng daàn thì ngöôøi naøy ñöôïc thaân ngöôøi, sinh vaøo
nhaø ngöôøi muø baåm sinh, hoaëc sinh vaøo nhaø Chieân-ñaø-la, sinh vaøo
nhöõng nhaø thaáp heøn nhö queùt raùc hay khieâng thaây cheát… Hoaëc khoâng
coù maét, hoaëc moät maét, hoaëc maét muø, khoâng löôõi, khoâng tai, khoâng
chaân tay. Nôi ngöôøi naøy gaù sinh khoâng coù Phaät, khoâng coù chaùnh
phaùp, khoâng coù ñeä töû Phaät. Vì sao? Vì toäi phaù phaùp chöùa nhoùm quaù
saâu naëng neân chòu laáy quaû baùo nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Naêm toäi nghòch vaø toäi phaù phaùp coù töông
töï nhau khoâng?
Phaät baûo:
–Chaúng neân noùi laø töông töïa. Vì sao? Vì neáu coù ngöôøi nghe noù
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø chaúng tin roài huûy baùng raèng chaúng neân
hoïc phaùp aáy. Ñoù laø phi phaùp, chaúng phaûi phaùp laønh, chaúng phaûi lôøi
Phaät daïy, chaúng phaûi Phaät giaùo.
Ngöôøi naøy töï huûy baùng, cuõng xuùi giuïc ngöôøi khaùc huûy baùng
Ngöôøi naøy töï phaù hoaïi thaân mình, cuõng phaù hoaïi thaân ngöôøi
khaùc.
Ngöôøi naøy uoáng thuoác ñoäc gieát thaân mình, cuõng ñaàu ñoäc ngöôøi
khaùc.
Ngöôøi naøy töï laøm maát thaân mình, cuõng laøm maát thaân ngöôøi
khaùc.
Ngöôøi naøy töï chaúng tin, chaúng bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa,
cuõng laøm cho ngöôøi khaùc chaúng tin, chaúng bieát.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta coøn chaúng cho nghe teân ngöôøi aáy, huoáng
chi laø maét thaáy vaø ôû chung. Vì sao? Vì phaûi bieát ngöôøi naøy goïi laø keû
laøm nhô chaùnh phaùp, bò rôi vaøo taùnh oâ tröôïc suy hoaïi. Ai nghe vaø tin
theo lôøi ngöôøi naøy thì cuõng chòu khoå nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu ngöôøi naøo phaù huûy Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì goïi laø keû hoaïi phaùp.
–Ñöùc Theá Toân noùi ngöôøi hoaïi phaùp phaûi mang laáy toäi naëng maø
chaúng noùi thaân theå lôùn nhoû cuûa ngöôøi naøy phaûi chòu.
Phaät daïy:
–Chaúng neân noùi ngöôøi naøy chòu thaân lôùn nhoû. Vì sao? Vì ngöôøi
phaù phaùp naøy neáu nghe thaân lôùn nhoû maø mình phaûi chòu thì seõ baát
tænh ngaït thôû, hoaëc cheát, hoaëc saép cheát. Ngöôøi phaù phaùp naøy nghe
thaân nhö vaäy, coù toäi naëng nhö vaäy, seõ raát buoàn lo nhö muõi teân ñaâm
vaøo tim, seõ daàn khoâ heùo maø nghó raèng toäi phaù phaùp phaûi mang thaân
ñaïi quyû, chòu voâ löôïng khoå nhö vaäy.
Vì theá neân Phaät chaúng cho Xaù-lôïi-phaát hoûi thaân lôùn nhoû maø
ngöôøi phaù phaùp naøy phaûi chòu.
–Xin Ñöùc Theá Toân noùi ñeå laøm ñieàu raên saùng suoát cho ngöôøi ñôøi
sau, khieán hoï bieát raèng toäi nghieäp phaù phaùp phaûi mang thaân lôùn xaáu,
chòu khoå nhö vaäy.
–Neáu ngöôøi ñôøi sau nghe toäi phaù phaùp laøm nghieäp nhaân naëng
neà phaûi chòu voâ löôïng khoå laâu daøi trong ñaïi ñòa nguïc, cuõng ñuû laøm
ñieàu raên saùng suoát roài.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thieän nam, thieän nöõ taùnh laønh thanh
tònh ñöôïc nghe phaùp naøy cuõng ñuû laøm choã y chæ, thaø maát thaân maïng
chôù chaúng huûy phaù chaùnh phaùp. Hoï töï nghó raèng neáu ta huûy phaù
chaùnh phaùp thì seõ phaûi chòu laáy söï khoå nhö vaäy.
–Caùc thieän nam, thieän nöõ phaûi kheùo giöõ gìn ba nghieäp thaân,
khaåu, yù chôù ñeå chòu laáy söï khoå nhö vaäy, hoaëc chaúng ñöôïc thaáy Phaät,
hoaëc chaúng ñöôïc nghe phaùp, hoaëc chaúng ñöôïc gaàn guõi chö Taêng,
hoaëc sinh ôû coõi nöôùc khoâng coù Phaät, hoaëc sinh vaøo nhaø ngheøo heøn,
hoaëc bò moïi ngöôøi chaúng tín nhaän lôøi mình noùi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân khaåu nghieäp, coù toäi naëng
phaù phaùp nhö vaäy chaêng?
Phaät noùi:
–Do nhaân duyeân khaåu nghieäp cuõng coù toäi naëng phaù phaùp nhö
vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ngu si aáy ôû trong Phaät phaùp xuaát gia thoï
giôùi roài, phaù hoaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, cheâ bai chaúng tin
nhaän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaù Baùt-nhaõ ba-la-maät, cheâ bai Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thì laø phaù Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät möôøi phöông. Phaù
Nhaát thieát trí laø phaù Phaät baûo, phaù Phaät baûo laø phaù Phaùp baûo, phaù
Phaùp baûo laø phaù Taêng baûo, phaù Taêng baûo laø phaù chaùnh kieán cuûa
www.daitangkinh.org
theá gian, phaù chaùnh kieán cuûa theá gian laø phaù boán Nieäm xöù cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí, phaù Nhaát thieát chuûng trí thì maéc voâ löôïng, voâ
bieân a-taêng-kyø toäi, phaûi chòu voâ löôïng, voâ bieân a-taêng-kyø söï buoàn
khoå.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù maáy nhaân duyeân maø ngöôøi ngu si naøy
cheâ bai, phaù hoaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa?
Phaät noùi:
–Coù boán nhaân duyeân.
1. Bò ma sai khieán.
2. Chaúng tin phaùp saâu xa, chaúng tin, chaúng hieåu, taâm khoâng
thanh tònh.
3. Gaàn guõi thaày baïn xaáu aùc, taâm meâ toái bieáng nhaùc, chaáp chaët
thaân naêm aám.
4. Thöôøng töùc giaän, töï cao, khinh ngöôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do boán nhaân duyeân treân ñaây maø ngöôøi ngu si
muoán phaù hoaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi töông ñaéc vôùi baïn aùc, gieo troàng
haït gioáng baát thieän, chaúng sieâng naêng tinh taán tu phaùp laønh thì khoù
tin, khoù hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Phaät baûo:
–Ñuùng vaäy, ngöôøi aáy khoù tin, khoù hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu
xa naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu khoù
tin, khoù hieåu?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao? Vì taùnh
khoâng thaät laø saéc.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao? Vì taùnh
khoâng thaät coù thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng troùi, chaúng
môû. Vì sao? Vì taùnh khoâng thaät coù laø saùu phaùp Ba-la-maät.
Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng chaúng troùi, chaúng
môû. Vì sao? Vì taùnh khoâng thaät coù noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng.
Boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát trí vaø Nhaát thieát chuûng trí
chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao? Vì taùnh khoâng thaät coù laø boán Nieäm xöù
cho ñeán Nhaát thieát trí vaø Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caên baûn cuûa saéc chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao?
Vì taùnh caên baûn khoâng thaät coù laø saéc.
Cho ñeán caên baûn cuûa Nhaát thieát chuûng trí chaúng troùi, chaúng môû.
Vì sao? Vì taùnh caên baûn khoâng thaät coù laø Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaàn sau cuûa saéc cho ñeán phaàn sau cuûa Nhaát
thieát chuûng trí chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao? Vì taùnh cuûa phaàn sau
khoâng thaät coù saéc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc hieän taïi cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí hieän
taïi chaúng troùi, chaúng môû. Vì sao? Vì hieän taïi taùnh khoâng thaät coù saéc,
cho ñeán laø Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng ngöôøi chaúng sieâng naêng tinh taán,
chaúng gieo troàng caên laønh, gaàn guõi baïn aùc, bieáng nhaùc, öa queân,
khoâng coù trí tueä phöông tieän kheùo leùo, thaät khoù tin, khoù hieåu Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Nhöõng ngöôøi aáy thaät khoù tin khoù
hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Vì sao? Vì saéc thanh tònh thì quaû cuõng
thanh tònh. Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh thì quaû cuõng thanh tònh,
cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thanh tònh thì quaû cuõng
thanh tònh.
Laïi vì saéc thanh tònh töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh, Baùt-
nhaõ ba-la-maät thanh tònh töùc laø saéc thanh tònh. Cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí thanh tònh töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh, Baùt-nhaõ ba-
la-maät thanh tònh töùc laø Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh.
Saéc thanh tònh vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh khoâng hai,
www.daitangkinh.org
khoâng khaùc, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
thanh tònh vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh khoâng hai, khoâng khaùc,
khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaúng hai thanh tònh neân saéc thanh
tònh. Vì chaúng hai thanh tònh neân Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh.
Vì sao? Vì chaúng hai thanh tònh naøy vaø saéc thanh tònh cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh khoâng hai, khoâng khaùc.
Vì ngaõ thanh tònh, chuùng sinh cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy
thanh tònh neân saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh.
Vì saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh neân ngaõ, chuùng
sinh cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy thanh tònh.
Vì sao? Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi thaáy thanh tònh naøy vaø saéc cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh chaúng hai, chaúng khaùc, khoâng
ñoaïn, khoâng hoaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì tham, saân, si thanh tònh neân saéc cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh.
Vì sao? Vì tham, saân, si thanh tònh vaø saéc cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí thanh tònh chaúng hai, chaúng khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì voâ minh thanh tònh neân haønh thanh tònh, vì
haønh thanh tònh neân thöùc thanh tònh, vì thöùc thanh tònh neân danh saéc
thanh tònh, vì danh saéc thanh tònh neân luïc nhaäp thanh tònh, vì luïc
nhaäp thanh tònh neân xuùc thanh tònh, vì xuùc thanh tònh neân thoï thanh
tònh, vì thoï thanh tònh neân aùi thanh tònh, vì aùi thanh tònh neân thuû thanh
tònh, vì thuû thanh tònh neân höõu thanh tònh, vì höõu thanh tònh neân sinh
thanh tònh, vì sinh thanh tònh neân giaø cheát thanh tònh, vì giaø cheát
thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
thanh tònh neân Thieàn-na thanh tònh, cho ñeán vì Ñaøn-na thanh tònh neân
noäi khoâng thanh tònh, vì noäi khoâng thanh tònh neân cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng thanh tònh, vì voâ phaùp höõu phaùp khoâng thanh tònh
neân boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát trí thanh tònh, vì Nhaát thieát trí
thanh tònh neân Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh. Vì sao? Vì Nhaát thieát
trí naøy vaø Nhaát thieát chuûng trí khoâng hai, khoâng khaùc, khoâng ñoaïn,
khoâng hoaïi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh neân
saéc thanh tònh, cho ñeán vì Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh neân Nhaát
thieát trí thanh tònh.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vaø Nhaát thieát trí khoâng hai,
khoâng khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Thieàn ñònh ba-la-maät thanh tònh neân cho ñeán
Nhaát thieát trí thanh tònh, cho ñeán Boá thí ba-la-maät thanh tònh neân cho
ñeán Nhaát thieát trí thanh tònh. Vì noäi khoâng thanh tònh neân cho ñeán
Nhaát thieát trí thanh tònh. Vì boán Nieäm xöù thanh tònh neân cho ñeán
Nhaát thieát trí thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Nhaát thieát trí thanh tònh neân cho ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì höõu vi thanh tònh neân voâ vi thanh tònh.
Vì sao? Vì höõu vi thanh tònh vaø voâ vi thanh tònh khoâng hai,
khoâng khaùc, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì quaù khöù thanh tònh neân vò lai vaø hieän taïi
thanh tònh. Vì vò lai thanh tònh neân quaù khöù vaø hieän taïi thanh tònh. Vì
hieän taïi thanh tònh neân quaù khöù vaø vò lai thanh tònh.
Vì sao? Vì hieän taïi thanh tònh vaø quaù khöù vaø vò lai thanh tònh
khoâng hai, khoâng khaùc, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 12
Phaåm 42: KHEN NGÔÏI THANH TÒNH
Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät raèng:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thanh tònh naøy raát saâu xa?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh.
–Vì caùc phaùp naøo thanh tònh neân thanh tònh naøy raát saâu xa?
Phaät baûo:
–Vì saéc thanh tònh neân thanh tònh naøy raát saâu xa. Vì thoï, töôûng,
haønh, thöùc thanh tònh, vì boán Nieäm xöù thanh tònh, cho ñeán vì möôøi
taùm phaùp Baát coäng thanh tònh, vì Boà-taùt thanh tònh, vì Phaät thanh
tònh, vì Nhaát thieát trí vaø Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh cho neân söï
thanh tònh naøy raát saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy raát saùng?
Phaät baûo:
–Vì phaùp naøo thanh tònh neân söï thanh tònh naøy raát saùng?
Phaät baûo:
–Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät thanh tònh neân
söï thanh tònh naøy raát saùng. Vì boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí thanh tònh neân söï thanh tònh naøy raát saùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy chaúng noái nhau?

–Vì caùc phaùp naøo chaúng töông tuïc neân söï thanh tònh naøy chaúng
noái nhau?
Phaät baûo:
–Vì saéc chaúng ñi, chaúng noái nhau neân söï thanh tònh naøy chaúng
noái nhau, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng ñi, chaúng noái nhau neân
söï thanh tònh naøy chaúng noái nhau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy voâ caáu?
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp naøo voâ caáu neân söï thanh tònh naøy voâ caáu?
–Vì saéc taùnh thöôøng thanh tònh neân söï thanh tònh naøy voâ caáu,
cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí taùnh thöôøng thanh tònh neân söï thanh
tònh naøy voâ caáu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy voâ ñaéc, voâ tröôùc?
–Vì caùc phaùp naøo voâ ñaéc, voâ tröôùc neân söï thanh tònh naøy voâ
ñaéc, voâ tröôùc?
Phaät baûo:
–Vì saéc voâ ñaéc, voâ tröôùc cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí voâ ñaéc,
voâ tröôùc neân söï thanh tònh naøy voâ ñaéc, voâ tröôùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy khoâng sinh?
Phaät baûo:
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì caùc phaùp naøo khoâng sinh neân söï thanh
tònh naøy khoâng sinh?
Phaät baûo:
–Vì saéc khoâng sinh, cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí khoâng sinh
neân söï thanh tònh naøy khoâng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy chaúng sinh trong coõi
Duïc?
Phaät baûo:
–Vì sao söï thanh tònh naøy chaúng sinh trong coõi Duïc?
Phaät baûo:
–Taùnh coõi Duïc khoâng thaät coù neân söï thanh tònh naøy chaúng sinh
trong coõi Duïc.
Saéc?
Phaät baûo:
–Vì sao söï thanh tònh naøy chaúng sinh trong coõi Saéc?
Phaät baûo:
–Taùnh coõi Saéc khoâng thaät coù neân söï thanh tònh naøy chaúng sinh
trong coõi Saéc.
Voâ saéc?
Phaät daïy:
–Vì sao söï thanh tònh naøy chaúng sinh trong coõi Voâ saéc?
Phaät daïy:
–Taùnh cuûa coõi Voâ saéc khoâng thaät coù neân söï thanh tònh naøy
chaúng sinh trong coõi Voâ saéc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thanh tònh naøy voâ tri?
Phaät noùi:
–Vì sao söï thanh tònh naøy voâ tri?
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp saâu kín söï thanh tònh naøy voâ tri.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì saéc voâ tri neân söï thanh tònh naøy thanh
tònh?
Phaät noùi:
–Vì sao saéc voâ tri neân söï thanh tònh naøy thanh tònh?
Phaät daïy:
–Vì töï taùnh cuûa saéc roãng khoâng neân saéc voâ tri maø söï thanh tònh
naøy thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ tri neân söï
thanh tònh naøy thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì sao thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ tri neân söï thanh tònh naøy
thanh tònh?
Phaät ñaùp:
www.daitangkinh.org
–Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc töï taùnh roãng khoâng neân thoï, töôûng,
haønh, thöùc voâ tri, söï maø thanh tònh naøy thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû phaùp thanh tònh neân söï thanh tònh
naøy thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì sao taát caû phaùp thanh tònh neân söï thanh tònh naøy thanh tònh?
Phaät daïy:
–Vì taát caû phaùp khoâng thaät coù neân taát caû phaùp thanh tònh maø söï
thanh tònh naøy thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñoái vôùi Nhaát thieát
trí khoâng laøm theâm, khoâng laøm bôùt?
Phaät noùi:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao ñoái vôùi Nhaát thieát trí, Baùt-nhaõ ba-
la-maät naøy khoâng laøm theâm, khoâng laøm bôùt?
Phaät daïy:
–Vì phaùp thöôøng truï, neân ñoái vôùi Nhaát thieát trí, Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy khoâng laøm theâm, khoâng laøm bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh naøy ñoái vôùi
caùc phaùp khoâng choã thoï nhaän?
Phaät noùi:
–Vì sao Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh ñoái vôùi caùc phaùp khoâng
coù thoï nhaän?
Phaät daïy:
–Vì phaùp taùnh baát ñoäng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh naøy
khoâng coù thoï nhaän ñoái vôùi caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì ngaõ thanh tònh neân saéc thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì sao ngaõ thanh tònh neân saéc thanh tònh roát raùo thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì ngaõ khoâng thaät coù neân saéc khoâng thaät coù maø roát raùo thanh
tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì ngaõ thanh tònh neân thoï, töôûng, haønh,
thöùc thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì sao ngaõ thanh tònh neân thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh roát
raùo thanh tònh?
Phaät daïy:
–Vì ngaõ khoâng thaät coù neân thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thaät coù
maø roát raùo thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì ngaõ thanh tònh neân saùu phaùp Ba-la-
maät, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì ngaõ khoâng thaät coù neân saùu
phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng khoâng thaät coù maø
roát raùo thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì ngaõ thanh tònh neân quaû Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán Phaät ñaïo thanh tònh?
www.daitangkinh.org
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì töï töôùng khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaõ thanh tònh neân Nhaát thieát trí thanh
tònh?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì voâ töôùng voâ nieäm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do hai thanh tònh neân voâ ñaéc, voâ tröôùc laø
thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì voâ caáu, voâ tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì ngaõ voâ bieân neân saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc thanh tònh?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì roát raùo khoâng vaø voâ thæ
khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát ñöôïc nhö vaäy thì goïi
laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt?
Phaät baûo:
–Vì roát raùo thanh tònh. Vì sao? Vì bieát haït gioáng ñaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
do naêng löïc phöông tieän neân nghó raèng saéc chaúng bieát saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc chaúng bieát thoï, töôûng, haønh, thöùc; phaùp quaù khöù
chaúng bieát phaùp quaù khöù; phaùp vò lai chaúng bieát phaùp vò lai; phaùp
hieän taïi chaúng bieát phaùp hieän taïi.
Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, do naêng löïc phöông
tieän neân chaúng nghó ta boá thí cho ngöôøi, cuõng chaúng nghó raèng: “Ta
trì giôùi, trì giôùi nhö vaäy, ta nhaãn nhuïc, nhaãn nhuïc nhö vaäy, ta tinh
taán, tinh taán nhö vaäy, ta nhaäp thieàn, nhaäp thieàn nhö vaäy, ta tu trí tueä,
tu trí tueä nhö vaäy, ta ñöôïc phöôùc ñöùc, ñöôïc phöôùc ñöùc nhö vaäy.”
Ñaïi Boà-taùt naøy cuõng chaúng nghó raèng: “Toâi seõ böôùc leân baäc
Boà-taùt, ta seõ thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, ta seõ ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
do naêng löïc phöông tieän neân khoâng coù caùc nhôù töôûng phaân bieät, vì
noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng,
ñeä nhaát nghóa khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo khoâng, voâ
thæ khoâng, taùn khoâng, taùnh khoâng, caùc phaùp khoâng, töï töôùng khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, do naêng löïc phöông tieän neân ñöôïc voâ ngaïi.
Trôøi Ñeá Thích hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø thieän nam caàu ñaïo Boà-taùt bò phaùp chöôùng ngaïi?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Coù caùc thieän nam, thieän nöõ tìm ñaïo Boà-taùt
maø chaáp laáy taâm töôùng. Ñoù laø chaáp laáy töôùng Boá thí ba-la-maät, chaáp
laáy töôùng Trì giôùi ba-la-maät cho ñeán töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaáp
laáy töôùng noäi khoâng cho ñeán töôùng voâ phaùp höõu phaùp khoâng, chaáp
laáy töôùng boán Nieäm xöù cho ñeán töôùng taùm Thaùnh ñaïo, chaáp laáy
töôùng möôøi Löïc cho ñeán töôùng möôøi taùm phaùp Baát coäng, chaáp laáy
töôùng chö Phaät, chaáp laáy töôùng thieän caên maø chö Phaät gieo troàng.
Ñem töôùng do chaáp laáy taát caû phöôùc ñöùc hoøa hôïp ñoù hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù laø phaùp chöôùng ngaïi cuûa thieän
nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt.
Duïng phaùp treân ñaây thì chaúng theå thöïc haønh voâ ngaïi ñoái vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì töôùng saéc, töôùng thoï, töôûng, haønh,
thöùc chaúng theå hoài höôùng, cho ñeán töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí
chaúng theå hoài höôùng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu giaùo hoùa cho ngöôøi ñeán ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi giaùo hoùa baèng thaät töôùng
cuûa taát caû phaùp.
Neáu thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt, luùc thöïc haønh Boá thí
www.daitangkinh.org
ba-la-maät, chaúng neân phaân bieät raèng ta boá thí, ta trì giôùi, ta nhaãn
nhuïc, ta tinh taán, ta nhaäp ñònh, ta tu trí tueä, chaúng neân phaân bieät raèng
ta tu noäi khoâng ñeán ta tu voâ phaùp höõu phaùp khoâng, ta tu boán Nieäm xöù
cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Neáu giaùo hoùa baèng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö
vaäy, thì töï mình khoâng sai laàm cuõng nhö söï noùi phaùp cuûa Ñöùc Phaät,
laøm cho thieän nam, thieän nöõ xa lìa taát caû phaùp chöôùng ngaïi.
Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi veà caùc phaùp
chöôùng ngaïi cuûa caùc Boà-taùt.
Nay oâng laïi laéng nghe töôùng chöôùng ngaïi vi teá.
Coù thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc chaáp töôùng ñeå nhôù nghó chö Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc töôùng coù theå coù, thì ñeàu laø töôùng chöôùng
ngaïi.
Laïi ñoái vôùi chö Phaät, töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán luùc Phaùp
truï, coù bao nhieâu thieän caên, caùc thieän nam, thieän nöõ naøy chaáp laáy
töôùng maø töôûng nhôù, roài hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc töôùng coù ñöôïc thì ñeàu laø töôùng chöôùng
ngaïi.
Laïi ñoái vôùi nhöõng thieän caên cuûa chö Phaät, cuûa ñaïi ñeä töû, cuûa
caùc chuùng sinh khaùc, maø chaáp laáy töôùng hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc töôùng coù ñöôïc ñeàu laø töôùng chöôùng ngaïi.
Vì sao? Vì chaúng neân chaáp laáy töôùng ñeå nghó nhôù chö Phaät,
cuõng chaúng neân chaáp laáy töôùng ñeå nhôù nghó thieän caên cuûa chö Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu xa!
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp thöôøng lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con phaûi kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät noùi:
–Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng khôûi, khoâng taùc neân khoâng ai
coù theå ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû phaùp cuõng chaúng theå bieát, chaúng
theå ñöôïc.
Phaät baûo:
–Taát caû phaùp moät taùnh duy nhaát, chaúng phaûi hai taùnh.
Phaùp taùnh duy nhaát naøy cuõng laø voâ taùnh. Voâ taùnh naøy chính laø
taùnh. Taùnh naøy chaúng khôûi, chaúng taùc.
Ñuùng vaäy, neáu Ñaïi Boà-taùt bieát caùc phaùp moät taùnh duy nhaát laø
voâ taùnh khoâng khôûi, khoâng taùc, thì xa lìa taát caû chöôùng ngaïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoù bieát, khoù
hieåu.
Phaät baûo:
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng ngöôøi
thaáy, khoâng ngöôøi nghe, khoâng ngöôøi hay, khoâng ngöôøi bieát, khoâng
ngöôøi ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng theå suy
nghó baøn luaän.
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng töø taâm
sinh, chaúng töø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh ra, cho ñeán chaúng töø
möôøi taùm phaùp Baát coäng sinh ra.
www.daitangkinh.org
Phaåm 43: VOÂ TAÙC
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø voâ sôû taùc?
Phaät baûo:
–Vì taùc giaû khoâng thaät coù. Vì saéc khoâng thaät coù cho ñeán taát caû
–Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi
thöïc haønh theá naøo?
Phaät daïy:
–Muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc
haønh saéc, chaúng thöïc haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng
thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí, thì ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Ñaïi Boà-taùt, ñoái vôùi saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, chaúng thöïc
haønh thöôøng hay voâ thöôøng, thì laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt, ñoái vôùi saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, chaúng
thöïc haønh laø ngaõ hay chaúng phaûi ngaõ, thì laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Ñaïi Boà-taùt, ñoái vôùi saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, chaúng thöïc
haønh tònh hay baát tònh, thì laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí naøy voán khoâng coù taùnh thì laøm sao laïi coù thöôøng, coù voâ thöôøng, coù
khoå, coù vui, coù ngaõ, coù chaúng ngaõ, coù tònh, coù baát tònh ñöôïc?
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc haønh saéc chaúng ñaày ñuû, cho ñeán chaúng thöïc
haønh Nhaát thieát chuûng trí chaúng ñaày ñuû, thì ñoù laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì saéc chaúng ñaày ñuû thì chaúng goïi laø saéc,
nhö ñaây cuõng chaúng haønh thì goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng ñaày ñuû thì chaúng goïi laø Nhaát
thieát chuûng trí, nhö ñaây cuõng chaúng haønh thì goïi laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Thaät chöa töøng coù, Ñöùc Theá Toân kheùo noùi töôùng daïng ngaïi vaø
töôùng daïng chaúng ngaïi cuûa caùc thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt.
Phaät noùi:
–Ñuùng vaäy, Phaät kheùo noùi töôùng daïng ngaïi vaø töôùng daïng
chaúng ngaïi cuûa caùc thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu
Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc haønh saéc, chaúng chöôùng ngaïi, thì ñoù laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán chaúng thöïc haønh Nhaát thieát chuûng
trí, chaúng chöôùng ngaïi, thì ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, Ñaïi
Boà-taùt bieát saéc laø chaúng chöôùng ngaïi, bieát thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
chaúng chöôùng ngaïi, cho ñeán bieát Nhaát thieát chuûng trí laø chaúng
chöôùng ngaïi. Bieát quaû Tu-ñaø-hoaøn laø chaúng chöôùng ngaïi, cho ñeán
bieát ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø chaúng chöôùng ngaïi.
–Thaät chöa töøng coù, baïch Ñöùc Theá Toân!
Phaùp saâu xa naøy, hoaëc giaûng noùi, hoaëc chaúng giaûng noùi cuõng
ñeàu chaúng theâm, chaúng bôùt.
Phaät noùi:
–Ñuùng vaäy, phaùp saâu xa naøy, hoaëc noùi, hoaëc chaúng noùi cuõng
ñeàu chaúng theâm, chaúng bôùt.
Ví nhö ñoái vôùi Ñöùc Phaät, hoaëc khen ngôïi hoaëc cheâ bai cho ñeán
troïn ñôøi vaãn nhö hö khoâng, hoaëc khen ngôïi hoaëc cheâ bai, cuõng ñeàu
chaúng theâm, chaúng bôùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi huyeãn, luùc khen hay luùc cheâ cuõng
ñeàu chaúng theâm, chaúng bôùt. Luùc khen chaúng möøng, luùc cheâ chaúng
buoàn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp töôùng cuûa caùc phaùp cuõng gioáng nhö vaäy,
luùc noùi cuõng gioáng nhö vaäy khoâng khaùc, luùc chaúng noùi cuõng gioáng
nhö vaäy khoâng khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc maø caùc Ñaïi Boà-taùt laøm raát khoù. Luùc
www.daitangkinh.org
tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, caùc Ngaøi chaúng möøng chaúng lo, maø
coù theå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng thoaùi chuyeån treân
ñöôøng tieán tôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì baïch Ñöùc Theá Toân! Tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
tu haønh hö khoâng. Nhö trong hö khoâng, chaúng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho ñeán khoâng coù Boá thí ba-la-maät. Nhö trong hö khoâng, khoâng coù
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán khoâng coù möôøi taùm phaùp Baát
coäng. Nhö trong hö khoâng, khoâng coù quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán ñaïo
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng
nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû ñeàu neân kính leã caùc Ñaïi Boà-taùt coù
theå trang nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn naøy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy vì chuùng sinh maø trang
nghieâm baèng theä nguyeän roäng lôùn sieâng naêng tinh taán, nhö hö khoâng
ñöôïc trang nghieââm baèng theä nguyeän roäng lôùn sieâng naêng tinh taán.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy muoán ñoä chuùng sinh
nhö muoán ñoä hö khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn nhö laø hö khoâng, trang nghieâm khaép caû chuùng sinh
baèng theä nguyeän roäng lôùn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn ñeå ñoä chuùng sinh, nhö toaøn theå hö khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc naêng löïc ñaïi tinh
taán, vì muoán ñoä chuùng sinh maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy raát maïnh meõ, vì ñoä
chuùng sinh ñoàng nhö hö khoâng maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Vì sao? Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì neáu caùc Ñöùc Phaät ñaày khaép
trong coõi ñaïi thieân nhö tre, lau, mía, luùa, meø, luøm röøng, thöôøng noùi
phaùp suoát trong moät kieáp. Moãi Ñöùc Phaät ñoä voâ löôïng, voâ bieân voâ soá
chuùng sinh giuùp cho hoï nhaäp Nieát-baøn.
Taùnh chuùng sinh naøy cuõng vaãn chaúng theâm, chaúng bôùt.
Vì sao? Vì chuùng sinh voán khoâng thaät coù, laø lìa.

Cho ñeán caùc Ñöùc Phaät trong caùc coõi nöôùc ôû möôøi phöông ñoä
chuùng sinh, taùnh chuùng sinh vaãn khoâng theâm, khoâng bôùt cuõng gioáng
nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân aáy con noùi raèng caùc Ñaïi
Boà-taùt naøy vì muoán ñoä chuùng sinh maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, vì muoán ñoä hö khoâng.
Baáy giôø coù moät vò Tyø-kheo noùi:
–Toâi phaûi ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
daàu khoâng coù phaùp sinh, khoâng coù phaùp dieät, maø coù caùc giôùi, caùc
ñònh, caùc tueä, coù chuùng giaûi thoaùt, coù chuùng giaûi thoaùt tri kieán. Coù
caùc baäc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, caùc Ñöùc Phaät. Coù Phaät baûo, Phaùp baûo, Tyø-kheo Taêng baûo, coù
chuyeån phaùp luaân.
Luùc ñoù, Thieân ñeá hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät laø tu taäp phaùp gì?
Tu-boà-ñeà baûo Thieân ñeá:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt naøy tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
tu taäp khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thieän nam, thieän nöõ thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy vaø gaàn guõi, ñoïc tuïng giaûi noùi, nhôù nghó, thì chuùng con
phaûi giöõ gìn nhöõng gì?
Tu-boà-ñeà hoûi Thieân ñeá:
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng coù thaáy phaùp gì ñeå giöõ gìn ñöôïc ñöôïc
chaêng?
–Khoâng, baïch Ñaïi ñöùc! Con chaúng thaáy phaùp gì ñeå giöõ gìn caû.
–Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo tu haønh ñuùng nhö lôøi daïy trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì chính laø giöõ gìn, nghóa laø thöôøng tu haønh ñuùng
nhö lôøi daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chaúng xa lìa thì ngöôøi hay
phi nhaân khoâng laøm haïi ñöôïc thieän nam, thieän nöõ naøy.
www.daitangkinh.org
Phaûi bieát raèng thieän nam, thieän nöõ naøy chaúng xa lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ai muoán giöõ gìn che chôû caùc Boà-taùt tu
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì ñoù laø muoán giöõ gìn che chôû hö khoâng.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó sao? Ngaøi coù theå giöõ gìn chieâm
bao, soùng naéng, boùng daùng, tieáng vang, aûo hoùa ñöôïc chaêng?
–Khoâng theå giöõ gìn ñöôïc.
–Neáu ai muoán giöõ gìn che chôû caùc Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì cuõng gioáng nhö vaäy, chæ luoáng nhoïc nhaèn maø thoâi.
Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng coù giöõ gìn ñöôïc choã bieán hoùa cuûa Phaät
hay chaêng?
–Toâi chaúng giöõ gìn ñöôïc.
–Neáu ai muoán giöõ gìn che chôû ñöôïc caùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät thì cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Coù theå giöõ gìn phaùp taùnh, thaät teá, phaùp nhö,
taùnh chaúng nghó baøn ñöôïc chaêng?
–Khoâng theå giöõ gìn ñöôïc.
–Neáu ai muoán giöõ gìn caùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì cuõng gioáng nhö vaäy.
–Thöa Ngaøi Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät thaáy bieát caùc phaùp nhö moäng, nhö soùng naéng, nhö aûnh,
nhö tieáng vang, nhö huyeãn, nhö hoùa? Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt nhö
söï thaáy bieát cuûa mình neân chaúng quan nieäm moäng, chaúng quan nieäm
laø moäng, chaúng nhôù nghó duøng moäng, chaúng nghó ta naèm moäng?
Nhö moäng ñoái vôùi soùng naéng, hình aûnh, tieáng vang, huyeãn vaø
hoùa cuõng gioáng nhö vaäy.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, chaúng nghó laø saéc, chaúng quan nieäm laø saéc, chaúng quan nieäm
duøng saéc, chaúng quan nieäm saéc cuûa ta thì Ñaïi Boà-taùt naøy cuõng coù theå
chaúng nghó moäng, chaúng nghó laø moäng, chaúng nghó duøng moäng,
chaúng nghó ta naèm moäng, cho ñeán huyeãn vaø hoùa cuõng nhö vaäy.
Neáu Ñaïi Boà-taùt cho ñeán Nhaát thieát trí, chaúng cho raèng Nhaát
thieát trí, chaúng quan nieäm laø Nhaát thieát trí, chaúng quan nieäm duøng
Nhaát thieát trí, chaúng quan nieäm Nhaát thieát trí cuûa ta thì Ñaïi Boà-taùt
naøy cuõng coù theå cho ñeán chaúng quan nieäm hoùa, chaúng quan nieäm laø
hoùa, chaúng quan nieäm duøng hoùa, chaúng quan nieäm hoùa cuûa ta.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh nhö vaäy bieát caùc
phaùp nhö moäng, nhö soùng naéng, nhö hình boùng, nhö tieáng vang, nhö
huyeãn, nhö hoùa.
Baáy giôø do thaàn löïc Phaät, neân trong ñaïi thieân theá giôùi, caùc taàng
trôøi Töù Thieân vöông, trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi
Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa töï taïi, trôøi Phaïm thieân, trôøi Phaïm phuï, trôøi
Phaïm chuùng, trôøi Ñaïi phaïm, trôøi Thieåu quang, cho ñeán taàng trôøi Tònh
cö, taát caû nhöõng caùc taàng trôøi naøy ñeàu tung raûi höông Chieân-ñaøn coõi
trôøi leân mình Ñöùc Phaät, cuøng nhau ñeán choã Phaät, ñaàu maët laïy döôùi
chaân Phaät, roài ñöùng qua moät phía.
Do thaàn löïc Phaät, neân caùc vò trôøi naøy ñeàu thaáy ngaøn Ñöùc Phaät ôû
phöông Ñoâng noùi phaùp, cuõng töôùng traïng nhö vaäy, danh hieäu nhö
vaäy, giaûng noùi phaåm Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, caùc Tyø-kheo ñeàu teân
Tu-boà-ñeà, ngöôøi gaïn hoûi phaåm Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu teân laø Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân.
Nhö phöông Ñoâng, chín phöông kia cuõng ñeàu hieän ngaøn Ñöùc
Phaät nhö vaäy.
–Vaøo thôøi Ñaïi Boà-taùt Di-laëc chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, cuõng seõ noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät taïi choã naøy. Caùc Ñaïi Boà-
taùt trong hieàn kieáp, luùc chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
cuõng ôû taïi choã naøy maø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc Boà-taùt Di-laëc thaønh Phaät duøng töôùng
gì, nhaân gì, nghóa gì maø noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Boà-taùt Di-laëc chöùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc seõ noùi phaùp nhö vaày:
Saéc chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng.
Saéc chaúng phaûi khoå, chaúng phaûi vui.
Saéc chaúng phaûi ngaõ, chaúng phaûi voâ ngaõ.
Saéc chaúng phaûi tònh, chaúng phaûi baát tònh.
Saéc chaúng phaûi troùi buoäc, chaúng phaûi giaûi thoaùt.
Saéc chaúng phaûi quaù khöù, chaúng phaûi vò lai, chaúng phaûi hieän
taïi.
Saéc roát raùo thanh tònh.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát trí cuõng gioáng nhö
vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thanh tònh?
Phaät noùi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh
tònh. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu saéc chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng caáu,
chaúng saïch thì goïi laø saéc thanh tònh. Neáu thoï, töôûng, haønh, thöùc
chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng nhô, chaúng saïch thì goïi laø thoï, töôûng,
haønh, thöùc thanh tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì hö khoâng thanh tònh neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø vì hö khoâng thanh tònh neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì hö khoâng chaúng sinh, chaúng dieät neân thanh
tònh. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc chaúng nhieãm oâ neân Baùt-nhaõ ba-
la-maät thanh tònh. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng nhieãm oâ neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì nhö hö khoâng vì chaúng nhieãm oâ ñöôïc
cho neân hö khoâng thanh tònh.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì hö khoâng chaúng thaät coù neân hö
khoâng thanh tònh. Vì hö khoâng thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
thanh tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì hö khoâng coù theå noùi veà noù ñöôïc neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Vì sao? Vì töø hö khoâng coù hai aâm thanh phaùt ra, cho neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng nhö hö khoâng coù theå noùi cho neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì hö khoâng chaúng theå thuyeát minh neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät thanh tònh. Baïch Ñöùc Theá Toân, vì sao? Hö khoâng
chaúng theå noùi neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Phaät baûo:
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng chaúng theå noùi neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät thanh tònh. Laïi nhö hö khoâng khoâng thaät coù neân hö khoâng thanh
tònh, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng thaät coù neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
thanh tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì taát caû phaùp chaúng sinh, chaúng dieät,
chaúng nhô, chaúng saïch, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Vì sao? Vì taát caû phaùp roát raùo thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät naøy vaø gaàn guõi, ghi nhôù thì chaúng bao giôø bò beänh,
www.daitangkinh.org
nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân cuõng chaúng bao giôø beänh, thaân khoâng taøn taät
cuõng chaúng suy giaø, chaúng cheát oan, voâ soá caùc vò trôøi, töø trôøi Töù
vöông cho ñeán trôøi Tònh cö ñeàu theo ñeå nghe hoïc. Moãi thaùng ñeán saùu
ngaøy trai: muøng taùm, möôøi boán, möôøi laêm, hai möôi ba, hai möôi chín
vaø ngaøy ba möôi, ôû choã thieän nam, thieän nöõ naøy laøm Phaùp sö, giaûng
noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùc thieân chuùng ñeàu nhoùm hoïp ñeán. ÔÛ giöõa
ñaïi chuùng, thieän nam, thieän nöõ giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá chaúng theå nghó baøn, khoâng theå so
löôøng phöôùc ñöùc.
Phaät baûo:
–Ñuùng nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
chaâu baùu lôùn. Chaâu baùu lôùn laø gì? Laø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, coù
coâng naêng nhoå ñöôïc söï ngheøo naøn cuûa ñòa nguïc, suùc sinh, ngaï quyû vaø
loaøi ngöôøi. Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng ban cho haøo toäc, ñaïi
taùnh, Saùt-lôïi, Baø-la-moân, Cö só, ban cho coõi trôøi Töù vöông cho ñeán
Phi phi töôûng, ban cho quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-
haùn, Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi roäng veà möôøi phaùp
laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù,
taùm phaàn Thaùnh ñaïo, Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn
nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ
ba-la-maät, möôøi taùm Khoâng, möôøi Löïc, boán Voâ uùy, möôøi taùm phaùp
Baát coäng, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Hoïc theo ñaây thì sinh ra ñaïi taùnh Saùt-lôïi, ñaïi taùnh Baø-la-moân,
ñaïi taùnh Cö só, trôøi Töù vöông, trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát-
ñaø, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa töï taïi, trôøi Phaïm chuùng, trôøi Phaïm phuï,
trôøi Phaïm vöông, trôøi Thieåu quang, trôøi Voâ löôïng quang, trôøi Quang
aâm, trôøi Thieåu tònh, trôøi Voâ löôïng tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Voâ vaân,
trôøi Phöôùc sinh, trôøi Quaûng quaû, trôøi Voâ töôûng, trôøi Voâ phieàn, trôøi Voâ
nhieät, trôøi Thieän kieán, trôøi Thieän hieän, trôøi Saéc cöùu caùnh, trôøi Khoâng
voâ bieân xöù, trôøi Thöùc voâ bieân xöù, trôøi Voâ sôû höõu xöù, trôøi Phi höõu
töôûng phi voâ töôûng xöù.
Hoïc töø phaùp naøy ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-
na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh

Naøy Tu-boà-ñeà! Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät goïi laø chaâu baùu lôùn.
Trong chaâu baùu Ba-la-maät, khoâng phaùp gì thaät coù, hoaëc sinh,
hoaëc dieät, hoaëc nhô, hoaëc saïch, hoaëc laáy, hoaëc boû.
Trong chaâu baùu Ba-la-maät cuõng khoâng coù phaùp thieän, hoaëc baát
thieän, hoaëc theá gian, hoaëc xuaát theá gian, hoaëc höõu laäu, hoaëc voâ laäu,
hoaëc höõu vi, hoaëc voâ vi.
Theá neân goïi laø chaâu baùu ba-la-maät khoâng coù sôû ñaéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chaâu baùu Ba-la-maät naøy khoâng coù phaùp gì laøm
nhieãm oâ ñöôïc.
Vì sao? Vì nhieãm phaùp ñöôïc duøng laø khoâng thaät coù.
Vì theá neân goïi laø chaâu baùu Ba-la-maät khoâng nhieãm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, cuõng chaúng bieát nhö vaäy, chaúng phaân bieät nhö vaäy, cuõng
khoâng theå chaáp ñaém nhö vaäy, chaúng hyù luaän nhö vaäy. Ñoù laø coù theå
tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng coù theå kính leã caùc Phaät, töø moät coõi
Phaät ñeán moät coõi Phaät ñeå cuùng döôøng, cung kính khen ngôïi caùc Ñöùc
Phaät, ñi ñeán caùc coõi Phaät ñeå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi
Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi caùc phaùp, Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng
coù naêng löïc, chaúng phaûi khoâng coù naêng löïc, cuõng khoâng laõnh thoï,
khoâng ban cho, chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng nhô, chaúng saïch, chaúng
theâm, chaúng bôùt.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng chaúng phaûi quaù khöù, chaúng phaûi vò
lai, chaúng phaûi hieän taïi, chaúng lìa coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, cuõng
chaúng truï coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng ban cho Boá thí ba-la-maät ñeán
Thieàn ñònh ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät; cuõng chaúng boû Boá thí
ba-la-maät ñeán Thieàn ñònh ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng cho noäi khoâng ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng, cuõng chaúng boû; chaúng cho boán Nieäm xöù ñeán taùm Thaùnh
ñaïo, cuõng chaúng boû; chaúng cho möôøi Löïc ñeán möôøi taùm phaùp Baát
www.daitangkinh.org
coäng cuõng chaúng boû, chaúng cho quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeán Nhaát thieát trí
cuõng chaúng boû.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng cho phaùp A-la-haùn, chaúng boû
phaùp phaøm phu, chaúng cho phaùp Bích-chi-phaät, chaúng boû phaùp A-la-
haùn, chaúng cho phaùp Phaät, chaúng boû phaùp Bích-chi-phaät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng chaúng cho phaùp voâ vi, chaúng boû
phaùp höõu vi.
Vì sao? Vì hoaëc coù Phaät hoaëc khoâng Phaät, caùc phaùp töôùng naøy
luoân thöôøng truï khoâng ñoåi khaùc, vì phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò
thöôøng truï chaúng sai, chaúng maát.
Baáy giôø, caùc vò trôøi ñöùng trong hö khoâng, vui möøng hôùn hôû phaùt
ra aâm thanh lôùn, ñem hoa Öu-baùt-la, hoa Ba-ñaàu-ma, hoa Caâu-vaät-
ñaàu, hoa Phaân-ñaø-lôïi raûi leân treân mình Ñöùc Phaät maø noùi raèng ôû
Dieâm-phuø-ñeà chuùng toâi thaáy phaùp luaân chuyeån laàn thöù hai.
Trong ñaây coù voâ löôïng traêm ngaøn vò trôøi ñöôïc phaùp Nhaãn voâ
sinh.
–Phaùp luaân naøy chuyeån, chaúng phaûi chuyeån laàn thöù nhaát, chaúng
phaûi chuyeån laàn thöù hai.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng do löu chuyeån, chaúng do hoaøn
dieät maø xuaát hieän, vì voâ phaùp höõu phaùp roãng khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø voâ phaùp höõu phaùp roãng khoâng
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng do löu chuyeån, chaúng do hoaøn dieät maø
xuaát hieän?
Phaät baûo:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät, töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät
roãng khoâng, cho ñeán Boá thí ba-la-maät töôùng Boá thí ba-la-maät roãng
khoâng, noäi khoâng, töôùng noäi khoâng roãng khoâng cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng, töôùng voâ phaùp höõu phaùp khoâng töôùng roãng khoâng,
boán Nieäm xöù töôùng boán Nieäm xöù roãng khoâng cho ñeán taùm Thaùnh
ñaïo töôùng taùm Thaùnh ñaïo roãng khoâng, möôøi Löïc cuûa Phaät töôùng
möôøi Löïc roãng khoâng cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng töôùng möôøi
taùm phaùp Baát coäng roãng khoâng, quaû Tu-ñaø-hoaøn töôùng quaû Tö-ñaø-
haøm roãng khoâng cho ñeán Nhaát thieát trí, töôùng cuûa Nhaát thieát trí
roãng khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt laø
Ma-ha ba-la-maät. Vì sao?
Daàu taát caû phaùp, töï taùnh laø roãng khoâng, nhöng caùc Ñaïi Boà-taùt
nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
cuõng khoâng coù phaùp ñöôïc chuyeån phaùp luaân, cuõng khoâng coù phaùp löu
chuyeån, cuõng khoâng coù phaùp hoaøn dieät.
Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng khoâng coù phaùp thaáy ñöôïc.
Vì sao? Vì phaùp naøy khoâng coù ñöôïc hoaëc löu chuyeån hoaëc hoaøn
dieät, vì taát caû phaùp roát raùo chaúng sinh.
Vì sao? Vì töôùng khoâng naøy, töôùng voâ töôùng naøy, töôùng voâ taùc
naøy chaúng phaûi löu chuyeån, chaúng phaûi hoaøn dieät.
Neáu giaûi thích Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc nhö vaäy, coù khaû naêng
giaûng daïy, khai thò, phaân bieät raønh reõ, giaûi thích caën keõ, thì goïi laø
thanh tònh giaûi thích Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng khoâng coù ngöôøi noùi,
cuõng khoâng coù ngöôøi nghe, cuõng khoâng coù ngöôøi chöùng.
Neáu khoâng noùi, khoâng nghe, khoâng chöùng, thì cuõng khoâng dieät
maát.
Trong noùi phaùp naøy, cuõng khoâng coù ruoäng phöôùc quyeát ñònh.
Phaåm 44: KHEN NGÔÏI CUØNG KHAÉP
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ba-la-maät voâ bieân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì nhö hö khoâng voâ bieân.
–Ba-la-maät bình ñaúng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp bình ñaúng.
–Ba-la-maät xa lìa laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì roát raùo roãng khoâng.
–Ba-la-maät baát hoaïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng bôø kia laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì khoâng danh, khoâng thaân.
–Ba-la-maät khoâng ñaïi chuûng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì thôû ra, thôû vaøo khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng theå noùi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì giaùc quaùn khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ danh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng ñi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp khoâng ñeán.
–Ba-la-maät khoâng di chuyeån laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp khoâng theå neùp phuïc ñöôïc.
–Ba-la-maät taän laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp roát raùo cuøng taän.
–Ba-la-maät baát sinh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp baát dieät.
–Ba-la-maät baát dieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp baát sinh.
–Ba-la-maät voâ taùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taùc giaû khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ tri laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì ngöôøi bieát khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät baát ñaùo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì sinh töû khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng maát laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp chaúng maát.
www.daitangkinh.org
–Ba-la-maät moäng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì cho ñeán nhöõng vieäc thaáy trong moäng ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät tieáng vang laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì ngöôøi nghe tieáng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät hình boùng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì hình boùng trong göông khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät soùng naéng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì doøng nöôùc aáy khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät huyeãn laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì aûo thuaät khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng nhô laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phieàn naõo khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng saïch laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phieàn naõo luoáng doái.
–Ba-la-maät khoâng oâ tröôïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì nôi choán khoâng thaät coù.

–Ba-la-maät baát hyù luaän laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû hyù luaän bò phaù hoaïi.
–Ba-la-maät baát nieäm laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû nieäm bò phaù hoaïi.
–Ba-la-maät baát ñoäng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaùp taùnh thöôøng truï.
–Ba-la-maät khoâng nhieãm laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì bieát taát caû phaùp voïng giaûi.
–Ba-la-maät baát khôûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp voâ phaân bieät.
–Ba-la-maät tòch dieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñöùc Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp töôùng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ duïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì duïc khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ saân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Phaät baûo:
–Vì saân nhueá khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ si laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì voâ minh ñen toái döùt dieät.
–Ba-la-maät voâ phieàn naõo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaân bieät öùc töôûng laø luoáng doái.
–Ba-la-maät voâ chuùng sinh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì chuùng sinh khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ ñoaïn laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp chaúng sinh khôûi.
–Ba-la-maät khoâng hai beân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì khoâng hai beân.
–Ba-la-maät baát phaù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp chaúng lìa nhau.
–Ba-la-maät baát thuû laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì vöôït hôn caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
–Ba-la-maät baát phaân bieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Phaät baûo:
–Vì caùc voïng töôûng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ löôïng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp haïn löôïng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät hö khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Ba-la-maät voâ thöôøng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp phaù hoaïi.
–Ba-la-maät khoå laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp laø töôùng khoå naõo.
–Ba-la-maät voâ ngaõ laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp chaúng chaáp.
–Ba-la-maät khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Ba-la-maät voâ töôùng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp chaúng sinh.
www.daitangkinh.org
–Ba-la-maät noäi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì noäi phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät ngoaïi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì ngoaïi phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät noäi ngoaïi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì noäi ngoaïi phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät khoâng khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaùp khoâng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät ñaïi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Ba-la-maät ñeä nhaát nghóa khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì Nieát-baøn khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät höõu vi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaùp höõu vi khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ vi khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaùp voâ vi khoâng thaät coù.

–Ba-la-maät roát raùo khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp roát raùo khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät voâ thæ khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp voâ thæ khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät taùn khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taùn phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät taùnh khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì höõu vi voâ vi taùnh khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät caùc phaùp khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Ba-la-maät voâ sôû ñaéc khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät töï töôùng khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì caùc phaùp, töï töôùng laø xa lìa.
–Ba-la-maät voâ phaùp khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Phaät baûo:
–Vì voâ phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät höõu phaùp khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì höõu phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì voâ phaùp höõu phaùp ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Nieäm xöù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì thaân, thoï, taâm vaø phaùp khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Chaùnh caàn laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaùp thieän vaø phaùp baát thieän khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Nhö yù tuùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì boán Nhö yù tuùc khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Caên laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì naêm Caên khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Löïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì naêm Löïc khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Giaùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Phaät baûo:
–Vì baûy Giaùc phaàn khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Ñaïo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taùm phaàn Thaùnh ñaïo khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Voâ taùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì voâ taùc khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì töôùng khoâng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Voâ töôùng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì töôùng vaéng laëng khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Boäi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taùm Boäi xaû khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Ñònh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì chín Ñònh thöù ñeä khoâng thaät coù.
–Boá thí ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì xan tham khoâng thaät coù.
www.daitangkinh.org
–Ba-la-maät Thi-la laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì phaù giôùi khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Saèn-ñeà laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì nhaãn vaø chaúng nhaãn ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Tyø-leâ-da laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì bieáng nhaùc vaø tinh taán ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Thieàn-na laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì ñònh vaø loaïn ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät Baùt-nhaõ laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì ngu si vaø trí tueä ñeàu khoâng thaät coù.
–Ba-la-maät möôøi Löïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp chaúng theå khuaát phuïc.
–Ba-la-maät boán Voâ sôû uùy laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì Ñaïo chuûng trí chaúng maát.
–Ba-la-maät Voâ ngaïi trí laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì taát caû phaùp voâ chöôùng, voâ ngaïi.

–Ba-la-maät Phaät phaùp laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì vöôït hôn taát caû phaùp.
–Ba-la-maät Nhö thaät thuyeát laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì lôøi noùi ñeàu nhö thaät.
–Ba-la-maät Töï nhieân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì töï taïi ñoái vôùi taát caû phaùp.
–Ba-la-maät Phaät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–Vì bieát Nhaát thieát chuûng trí.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 13
Phaåm 45: NGHE ÑÖÔÏC THOÏ TRÌ
Luùc ñoù, trôøi Ñeá Thích suy nghó: “Neáu tai cuûa thieän nam, thieän
nöõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ngöôøi naøy ñaõ ôû choã Phaät ñôøi
tröôùc tu taïo caùc coâng ñöùc, ñaõ gaàn guõi Thieän tri thöùc. Huoáng chi ngöôøi
thoï trì, gaàn guõi, ñoïc tuïng, nhôù nghó, ñuùng nhö lôøi daïy maø tu haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, phaûi bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñaõ gaàn guõi
nhieàu Ñöùc Phaät. Ngöôøi ñöôïc nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, tu haønh
ñuùng nhö lôøi daïy, coù khaû naêng hoûi, coù khaû naêng ñaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy, phaûi bieát ngöôøi naøy ñôøi tröôùc ñaõ nhieàu ñôøi cuùng döôøng, gaàn
guõi caùc Ñöùc Phaät. Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø chaúng kinh
sôï, phaûi bieát ngöôøi naøy cuõng ñaõ töø voâ löôïng öùc kieáp thöïc haønh Boá thí
ba-la-maät, Thi ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Taán ba-la-maät, Thieàn ba-
la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät.”
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy maø chaúng kinh sôï. Nghe roài thoï trì, gaàn guõi,
ñuùng nhö lôøi maø tu taäp. Phaûi bieát ngöôøi naøy laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån. Vì sao? Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
raát saâu xa. Neáu laø ngöôøi ñôøi tröôùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
chöa laâu, thì nay khoâng theå tin ñöôïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo khinh cheâ
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, phaûi bieát ngöôøi aáy ñôøi tröôùc cuõng ñaõ töøng
khinh cheâ Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa. Vì sao? Vì luùc nghe noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa, ngöôøi aáy khoâng tin öa, loøng khoâng thanh tònh.
Ngöôøi aáy ñôøi tröôùc chaúng thöa hoûi caùc Ñöùc Phaät vaø ñeä töû Phaät thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät nhö theá naøo, phaûi tu taäp noäi khoâng cho ñeán
voâ phaùp höõu phaùp khoâng nhö theá naøo, phaûi tu boán Nieäm xöù cho ñeán
taùm Thaùnh ñaïo nhö theá naøo, phaûi tu möôøi Löïc cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng nhö theá naøo.
Thieân ñeá thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo ñôøi tröôùc chaúng coù nhieàu
ngaøy tu taäp saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Nhöõng ngöôøi naøy nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù taâm tin
hieåu, thì khoâng coù gì ñaùng laøm laï.
Thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Toâi kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät, kính leã
Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø kính leã Nhaát thieát trí.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø kính leã Nhaát thieát
trí. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí cuûa caùc Ñöùc Phaät ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Nhaát thieát trí töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá neân, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ muoán truï Nhaát
thieát trí, thì phaûi truï vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán sinh ra Ñaïo chuûng
trí thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán döùt taát caû keát söû vaø
taäp khí thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán chuyeån phaùp
luaân thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-
ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, quaû Bích-chi-phaät, thì phaûi
Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán giaùo hoùa chuùng sinh chöùng quaû
Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Bích-chi-phaät, thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán giaùo hoùa chuùng sinh cho ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, muoán che chôû taát caû Tyø-kheo
Taêng, thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
theá naøo goïi laø Ñaïi Boà-taùt truï Baùt-nhaõ ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-
maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät,
Boá thí ba-la-maät? Theá naøo truï trong noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng? Theá naøo laø truï boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh
www.daitangkinh.org
voâ saéc, naêm thaàn thoâng? Theá naøo laø truï boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo? Theá naøo laø truï möôøi Löïc ñeán phaùp Baát coäng?
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá
thí ba-la-maät, theá naøo laø thöïc haønh noäi khoâng cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng?
Phaät baûo:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng hoûi ñöôïc nhöõng
ñieàu nhö vaäy, ñoù laø do thaàn löïc cuûa Phaät caû.
Naøy Kieàu-thi-ca! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
neáu khoâng truï trong saéc, khoâng truï trong thoï, töôûng, haønh, thöùc,
khoâng truï trong nhaõn, nhó, cho ñeán khoâng truï trong yù thöùc giôùi, thì ñoù
laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñoù laø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät; khoâng truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät
thì ñoù laø thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät; khoâng truï trong Tinh taán
ba-la-maät thì ñoù laø thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät; khoâng truï trong
Nhaãn nhuïc ba-la-maät thì ñoù laø thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät;
chaúng truï trong Trì giôùi ba-la-maät thì ñoù laø thöïc haønh Trì giôùi ba-la-
maät; khoâng truï trong Boá thí ba-la-maät thì ñoù laø thöïc haønh Boá thí ba-
la-maät.
Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt khoâng truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì laø
Naøy Kieàu-thi-ca! Chaúng truï trong noäi khoâng thì ñoù laø thöïc haønh
noäi khoâng, cho ñeán khoâng truï trong voâ phaùp höõu phaùp khoâng thì ñoù
laø thöïc haønh voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Chaúng truï trong boán Thieàn thì ñoù laø thöïc haønh boán Thieàn.
Chaúng truï trong boán Taâm voâ löôïng thì ñoù laø thöïc haønh boán Taâm
voâ löôïng.
Chaúng truï trong boán Ñònh voâ saéc thì ñoù laø thöïc haønh boán Ñònh
voâ saéc.
Chaúng truï trong naêm Thaàn thoâng thì ñoù laø thöïc haønh naêm Thaàn
thoâng.
Chaúng truï trong boán Nieäm xöù thì ñoù laø thöïc haønh boán Nieäm xöù.
Cho ñeán chaúng truï trong taùm Thaùnh ñaïo thì ñoù laø thöïc haønh taùm
Thaùnh ñaïo.
Chaúng truï trong möôøi Löïc thì ñoù laø thöïc haønh möôøi Löïc. Cho
ñeán chaúng truï trong möôøi taùm phaùp Baát coäng thì ñoù laø taäp haønh möôøi
taùm phaùp Baát coäng. Vì sao?
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt naøy ñoái vôùi saéc, chaúng ñöôïc choã
truï, chaúng ñöôïc choã thöïc haønh, cho ñeán ñoái vôùi möôøi taùm phaùp Baát
coäng, chaúng ñöôïc choã truï, chaúng ñöôïc choã thöïc haønh.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc haønh saéc cho
ñeán chaúng taäp haønh phaùp Baát coäng, ñoù goïi laø thöïc haønh saéc cho ñeán
thöïc haønh möôøi taùm phaùp Baát coäng. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy, ñoái
vôùi saéc, chaëng tröôùc, khoâng thaät coù, chaëng giöõa, khoâng thaät coù,
chaëng sau, khoâng thaät coù, cho ñeán phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö
vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu xa!
Phaät baûo:
–Vì saéc nhö raát saâu xa, cho ñeán vì phaùp Baát coäng nhö raát saâu
xa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät khoù ño löôøng ñöôïc!
Phaät baûo:
–Vì saéc khoù ño löôøng ñöôïc, cho ñeán phaùp Baát coäng khoù ño
löôøng ñöôïc neân Baùt-nhaõ ba-la-maät khoù ño löôøng ñöôïc.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø voâ löôïng!
Phaät baûo:
–Vì saéc voâ löôïng, cho ñeán phaùp Baát coäng voâ löôïng neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät voâ löôïng. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng haønh saéc saâu xa thì ñoù laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng haønh saéc khoù ño löôøng thì laø haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, chaúng haønh saéc voâ löôïng thì ñoù laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì töôùng saâu xa cuûa saéc laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán töôùng
www.daitangkinh.org
thaäm thaâm cuûa phaùp Baát coäng laø chaúng phaûi phaùp Baát coäng. Vì töôùng
khoù ño löôøng cuûa saéc laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán töôùng khoù ño löôøng
cuûa phaùp Baát coäng laø chaúng phaûi phaùp Baát coäng. Vì töôùng voâ löôïng
cuûa saéc laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán töôùng voâ löôïng cuûa phaùp Baát
coäng laø chaúng phaûi phaùp Baát coäng. Chaúng thöïc haønh nhö vaäy laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu xa. Töôùng
raát saâu, khoù thaáy, khoù hieåu, chaúng nghó löôøng ñöôïc. Chaúng neân noùi
cho Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe. Vì sao? Vì Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa, hoaëc seõ kinh sôï roài sinh taâm nghi hoái
maø chaúng tin, chaúng tu haønh.
Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy neân noùi vôùi baäc Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån. Nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa, baäc Ñaïi Boà-
taùt naøy chaúng kinh sôï, chaúng sinh taâm nghi hoái, seõ kính tin vaø thöïc
haønh.
Thieân ñeá hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Neáu ñoái vôùi caùc Boà-taùt môùi phaùt taâm maø noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät raát saâu, thì seõ coù loãi theá naøo?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy, caùc
Boà-taùt môùi phaùt taâm coù theå seõ kinh sôï, huûy baùng chaúng tin; huûy baùng
chaúng tin Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy thì seõ gieo nghieäp nhaân ba
ñöôøng aùc. Do nghieäp nhaân naøy neân khoù ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Coù Boà-taùt ñöôïc thoï kyù naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu
naøy maø chaúng kinh sôï chaêng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù Boà-taùt naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
raát saâu xa naøy maø chaúng kinh sôï thì phaûi bieát ñoù laø Boà-taùt chaúng bao
laâu seõ ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng quaù
moät hai Ñöùc Phaät.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt ñoù töø laâu ñaõ phaùt taâm thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät, ñaõ cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy, chaúng kinh sôï, nghe roài thoï trì, tu haønh
ñuùng nhö lôøi daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con muoán noùi thí duï.
Nhö thieän nam, thieän nöõ naøo caàu ñaïo Boà-taùt, trong chieâm bao
thaáy mình tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhaäp thieàn ñònh, sieâng naêng
tinh taán, ñaày ñuû nhaãn nhuïc, giöõ gìn giôùi caám, thöïc haønh boá thí, tu taäp
noäi khoâng, ngoaïi khoâng cho ñeán ngoài ñaïo traøng. Phaûi bieát thieän nam,
thieän nöõ naøy gaàn ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Huoáng chi
laø baäc Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, luùc thöùc
thì chaân thaät tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc nhaäp thieàn ñònh thì sieâng
naêng tinh taán, ñaày ñuû nhaãn nhuïc, giöõ gìn giôùi caám, thöïc haønh boá thí
maø laïi chaúng mau thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ngoài ñaïo
traøng ö?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ thaønh töïu thieän caên
neân ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn thoï trì vaø tu haønh ñuùng nhö lôøi
daïy.
Phaûi bieát ngöôøi naøy laø baäc Ñaïi Boà-taùt, ñaõ phaùt taâm töø laâu, gieo
troàng caên laønh, ñaõ cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, gaàn guõi Thieän tri
thöùc.
Ngöôøi naøy coù theå thoï trì cho ñeán nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaûi bieát ñoù laø ngöôøi gaàn ñöôïc thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Phaûi bieát ngöôøi naøy nhö baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Ngöôøi naøy chaúng thoaùi chuyeån ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, coù theå ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu. Ñöôïc roài coù theå
thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán nhôù nghó.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi ñaõ ñi qua traêm do-tuaàn,
hoaëc hai traêm, ba traêm, boán traêm do-tuaàn ñöôøng hieåm trôû hoang
vaéng. Ngöôøi naøy tröôùc tieân thaáy ngöôøi chaên suùc vaät, hoaëc thaáy ranh
giôùi, hoaëc thaáy vöôøn töôïc, thì bieát laø ñaõ ñeán gaàn thaønh aáp, xoùm laøng.
www.daitangkinh.org
Taâm ngöôøi naøy an oån, chaúng coøn sôï thuù döõ, ñoäc truøng, giaëc cöôùp, ñoùi
khaùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuõng nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt neáu ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy maø thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán ghi nhôù, thì
bieát laø gaàn ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neân bieát
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng coøn sôï theo caùc Thanh vaên hay Bích-chi-phaät.
Vì ñaõ phaùt hieän nhöõng töôùng tieân khôûi, ñoù laø ñöôïc nghe thaáy, ñöôïc
thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
–Ñuùng vaäy, neáu ngöôøi thích noùi thí duï nöõa thì neân noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö muoán ngöôøi thaáy bieån caû maø ñi veà
höôùng bieån caû. Ñeán luùc chaúng coøn thaáy caây, chaúng coøn thaáy nuùi thì
bieát ñaõ gaàn ñeán bieån, maëc daàu chöa thaáy bieån, vì maët bieån baèng
phaúng, khoâng caây, khoâng nuùi.
Cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
roài thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán ghi nhôù thì bieát laø gaàn ñöôïc thoï kyù Voâ
Nhö ñaàu xuaân, treân caùc caây laù cuõ ñaõ ruïng heát thì bieát nhöõng
caây aáy seõ naåy maàm, troå laù, ñôm boâng, keát traùi. Moïi ngöôøi thaáy töôùng
laù cuõ ruïng heát ñeàu sinh taâm vui möøng.
Cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
roài thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán ghi nhôù vaø thöïc haønh ñuùng nhö lôøi. Phaûi
bieát Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ thaønh töïu thieän caên, cuùng döôøng nhieàu Ñöùc
Phaät. Ñaïi Boà-taùt naøy neân nghó raèng mình nhôø thieän caên höôùng veà Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ôû ñôøi tröôùc neân ñôøi naøy ñöôïc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, roài thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán ghi nhôù,
thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy. Caùc Thieân töû ñaõ töøng thaáy caùc Ñöùc Phaät
ñeàu vui möøng maø nghó raèng caùc Boà-taùt tröôùc cuõng coù töôùng tieân khôûi
ñöôïc thoï kyù nhö vaäy. Hieän nay, Ñaïi Boà-taùt naøy chaéc seõ gaàn ñöôïc thoï
kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi meï mang thai, thaân theå naëng
nhoïc, ñi ñöùng baát tieän, ngoài naèm chaúng an, aên nguû caøng keùm,
chaúng thích noùi cöôøi, chaùn vieäc quen tröôùc. Coù caùc ngöôøi meï khaùc
thaáy theá bieát baø meï naøy saép sinh saûn.

Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt gieo thieän caên cuùng döôøng nhieàu
Ñöùc Phaät, thöïc haønh saùu ñoä, gaàn guõi Thieän tri thöùc, nay thieän caên
thaønh töïu, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, thoï trì, ñoïc tuïng, cho
ñeán ghi nhôù, thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy. Moïi ngöôøi cuõng bieát Ñaïi
Boà-taùt naøy saép ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Lôøi cuûa Xaù-lôïi-phaát vöøa noùi ñeàu nhôø
vaøo Phaät löïc.
–Hy höõu thay Ñöùc Theá Toân Voâ Thöôïng ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc raát kheùo phoù thaùc söï vieäc cho caùc Ñaïi Boà-taùt!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc, an oån cho ña soá chuùng sinh, laøm cho voâ löôïng chuùng sinh ñöôïc
lôïi laïc vì Ñaïi Boà-taùt thöông xoùt haøng trôøi, ngöôøi.
Luùc thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, caùc Boà-taùt naøy duøng boán söï kieän ñeå
nhieáp ñoä voâ löôïng chuùng sinh. Ñoù laø: Boá thí, AÙi ngöõ, Lôïi ích, Ñoàng
söï.
Caùc Boà-taùt naøy cuõng ñem möôøi nghieäp laønh ñeå thaønh töïu chuùng
sinh. Töï mình tu Sô thieàn cho ñeán ñònh Phi phi töôûng. Cuõng daïy moïi
ngöôøi tu Sô thieàn cho ñeán Phi phi töôûng ñònh. Töï mình thöïc haønh Boá
thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng daïy moïi ngöôøi thöïc
haønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Caùc Boà-taùt naøy ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng naêng löïc phöông
tieän daïy cho chuùng sinh ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-
haøm, A-la-haùn maø töï mình chaúng chöùng quaû aáy, cuõng daïy cho chuùng
sinh ñöôïc quaû Bích-chi-phaät maø töï mình chaúng chöùng quaû.
Caùc Boà-taùt naøy töï tu saùu phaùp Ba-la-maät, cuõng daïy cho voâ
löôïng Boà-taùt khaùc tu saùu phaùp Ba-la-maät, töï truï baäc khoâng thoaùi,
cuõng daïy ngöôøi khaùc truï vaøo ñòa vò khoâng lui suït, töï tònh coõi Phaät,
cuõng daïy ngöôøi khaùc thanh tònh coõi Phaät, töï thaønh töïu chuùng sinh,
cuõng daïy ngöôøi khaùc thaønh töïu chuùng sinh, töï ñöôïc thaàn thoâng, töï
www.daitangkinh.org
ñöôïc moân Ñaø-la-ni, cuõng daïy ngöôøi khaùc ñöôïc Ñaø-la-ni, töï ñaày ñuû
bieän taøi voâ ngaïi, cuõng daïy ngöôøi khaùc ñuû bieän taøi voâ ngaïi, töï thoï
saéc thaân troïn veïn ba möôi hai töôùng, cuõng daïy ngöôøi khaùc thaønh
töïu saéc thaân ba möôi hai töôùng, töï thaønh töïu baäc ñoàng chaân, cuõng
daïy ngöôøi khaùc thaønh töïu baäc ñoàng chaân. Töï thaønh töïu möôøi Trí
löïc, cuõng daïy ngöôøi khaùc thaønh töïu möôøi Trí löïc, töï thöïc haønh boán
Voâ uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, cuõng daïy ngöôøi
khaùc thöïc haønh boán Voâ uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi
Bi, töï ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, cuõng daïy ngöôøi khaùc ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí, töï xa lìa taát caû keát söû vaø taäp khí, cuõng daïy ngöôøi
khaùc rôøi lìa taát caû keát söû vaø taäp khí, töï chuyeån phaùp luaân, cuõng daïy
ngöôøi khaùc chuyeån phaùp luaân.
–Hy höõu thay, Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu coâng
ñöùc lôùn, vì taát caû chuùng sinh maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ñaày ñuû?
–Neáu luùc tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt chaúng thaáy töôùng
theâm cuõng chaúng thaáy töôùng bôùt cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho
ñeán cuûa Nhaát thieát chuûng trí, ñoù laø luùc Boà-taùt ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Boà-taùt chaúng thaáy phaùp, phi phaùp, cuõng chaúng thaáy phaùp quaù khöù,
phaùp vò lai, phaùp hieän taïi, phaùp laønh, phaùp aùc, phaùp voâ kyù, phaùp
höõu vi, phaùp voâ vi, cuõng chaúng thaáy coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc,
cuõng chaúng thaáy Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc
ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-
la-maät, cho ñeán chaúng thaáy Nhaát thieát chuûng trí. Ñoù laø Boà-taùt tu
haønh ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì caùc phaùp ñeàu khoâng coù
töôùng, caùc phaùp laø khoâng, laø luoáng doái, laø chaúng beàn chaéc, khoâng
coù giaùc bieát, khoâng coù thoï maïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Lôøi daïy cuûa Ñöùc Theá Toân quaû thaät chaúng
theå suy nghó baøn luaän.
–Vì saéc chaúng theå suy nghó baøn luaän neân lôøi Phaät noùi chaúng theå
suy nghó baøn luaän. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí chaúng theå suy nghó baøn luaän neân lôøi Phaät noùi chaúng theå suy
nghó baøn luaä.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-
taùt bieát saéc chaúng theå suy nghó baøn luaän, bieát thoï, töôûng, haønh, thöùc,
cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí laø chaúng theå suy nghó baøn luaän thì Boà-
taùt naøy chaúng ñaày ñuû ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy ai laø ngöôøi
seõ tìm hieåu?
–Neáu coù Ñaïi Boà-taùt naøo töø laâu ñaõ thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät, gieo caên laønh, cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, gaàn guõi Thieän tri
thöùc thì Boà-taùt naøy tin hieåu ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt tu haønh saùu phaùp
Ba-la-maät, gieo caên laønh, cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, gaàn guõi Thieän
tri thöùc?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng phaân bieät saéc, chaúng phaân bieät töôùng
saéc, chaúng phaân bieät taùnh saéc, cho ñeán chaúng phaân bieät Nhaát thieát
chuûng trí, chaúng phaân bieät töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí, chaúng
phaân bieät taùnh cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc chaúng theå nghó baøn cho ñeán vì
Nhaát thieát chuûng trí chaúng theå nghó baøn.
Theá neân, Ñaïi Boà-taùt treân ñaây ñöôïc goïi laø tu haønh saùu phaùp Ba-
la-maät töø laâu, gieo caên laønh, cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, thöôøng gaàn
guõi Thieän tri thöùc.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì saéc raát saâu xa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
raát saâu xa. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí raát
saâu xa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø kho chaâu baùu, vì
nôi ñoù coù baùu Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-
chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì nôi ñoù coù baùu boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, naêm Thaàn thoâng, boán
Nieäm xöù cho ñeán taùm Chaùnh ñaïo, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ
ngaïi trí, ñaïi Töø, ñaïi Bi, möôøi taùm phaùp Baát coäng vaø Nhaát thieát chuûng
trí.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø kho thanh tònh.
Vì saéc thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø kho thanh tònh. Vì thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø kho thanh tònh.
Baïch Ñöùc Theá Toân, raát laï thay! Luùc noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
coù nhieàu söï chöôùng ngaïi.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy
coù nhieàu söï chöôùng ngaïi. Vì leõ aáy neân luùc thieän nam, thieän nöõ naøo
muoán bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì neân mau bieân cheùp. Luùc
muoán ñoïc tuïng, tö duy, giaûng noùi, nhôù nghó, tu haønh thì neân mau tu
haønh. Vì sao? Vì luùc bieân cheùp, ñoïc tuïng cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät raát saâu naøy chaúng muoán coù caùc chöôùng ngaïi phaùt khôûi.
Thieän nam, thieän nöõ naøo neáu coù theå moät thaùng, hai thaùng, ba
thaùng hoaëc cho ñeán moät naêm bieân cheùp xong thì neân sieâng naêng bieân
cheùp cho xong. Neáu ñoïc tuïng cho ñeán tu haønh trong moät thaùng hoaëc
moät naêm ñöôïc thaønh töïu thì neân sieâng naêng laøm cho thaønh töïu, vì
kho chaâu baùu naøy coù nhieàu trôû ngaïi phaùt khôûi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy
aùc ma öa gaây trôû ngaïi, chaúng cho bieân cheùp, ñoïc tuïng, tö duy, giaûng
noùi, ghi nhôù, tu haønh.
–Daàu aùc ma muoán gaây chöôùng ngaïi cho Baùt-nhaõ ba-la-maät raát
saâu xa naøy, chaúng cho bieân cheùp, cho ñeán tu haønh, nhöng aùc ma cuõng
chaúng phaù hoaïi ñöôïc söï bieân cheùp, cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt naøy.
Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do naêng löïc naøo laøm cho aùc ma chaúng
gaây chöôùng ngaïi ñöôïc caùc Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp, cho ñeán tu haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa naøy?
–Ñoù laø do Phaät löïc laøm cho aùc ma chaúng chöôùng ngaïi ñöôïc caùc
Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa
naøy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Cuõng do thaàn löïc cuûa caùc Ñöùc Phaät hieän taïi
caùc coõi nöôùc ôû möôøi phöông che chôû cho Ñaïi Boà-taùt naøy neân aùc ma
chaúng chöôùng ngaïi ñöôïc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Thieän nam, thieän nöõ ñoù phaûi nghó raèng mình
bieân cheùp, cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy ñeàu do
thaàn löïc cuûa caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân
cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy ñeàu do thaàn löïc
cuûa caùc Ñöùc Phaät neân bieát raèng nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc caùc Ñöùc Phaät
che chôû.
–Ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì bieân cheùp cho ñeán tu haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy ñeàu do Phaät löïc neân bieát raèng cuõng
ñöôïc caùc Phaät che chôû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hieän taïi voâ löôïng, voâ bieân voâ soá caùc Phaät
ôû möôøi phöông ñeàu bieát, ñeàu thaáy luùc thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp
cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy phaûi chaêng?
–Ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Hieän taïi voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá
caùc Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông ñeàu bieát, ñeàu thaáy luùc thieän nam, thieän
www.daitangkinh.org
nöõ bieân cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! ÔÛ ñaây, thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt
maø bieân cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, thì
neân bieát raèng nhöõng ngöôøi aáy ñaõ ñeán gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp cho ñeán ghi
nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thì nhöõng ngöôøi naøy ñoái vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät saâu xa coù söï tin hieåu saâu chaéc, laïi cuõng cuùng döôøng,
cung kính, toân troïng, khen ngôïi. Caùc Phaät ñeàu bieát, ñeàu thaáy thieän
nam, thieän nöõ naøy.
Do coâng ñöùc cuùng döôøng maø thieän nam, thieän nöõ naøy seõ ñöôïc
lôïi ích lôùn, seõ ñöôïc quaû baùo lôùn.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Do coâng ñöùc cuùng döôøng naøy maø thieän nam,
thieän nöõ aáy chaúng bao giôø rôi vaøo ñöôøng aùc, khoâng bao giôø xa lìa caùc
Phaät cho ñeán khi böôùc leân ñòa vò khoâng lui suït.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Do nhaân duyeân caên laønh naøy maø thieän nam,
thieän nöõ aáy maõi ñeán khi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
chaúng bao giôø xa lìa saùu phaùp Ba-la-maät, chaúng xa lìa noäi khoâng cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, chaúng xa lìa boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo, chaúng xa lìa möôøi Trí löïc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Sau khi Phaät nhaäp dieät, Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa naøy seõ ñeán coõi nöôùc phöông Nam. Nôi ñoù, caùc Tyø-kheo, Tyø-
kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di seõ bieân cheùp, seõ thoï trì, ñoïc tuïng, tö
duy, giaûng noùi, ghi nhôù, tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Do nhaân duyeân caên laønh naøy maø boán chuùng aáy chaúng coøn rôi
vaøo ñöôøng aùc, ñöôïc höôûng phöôùc vui coõi trôøi, coõi ngöôøi, theâm lôùn
saùu phaùp Ba-la-maät, cuùng döôøng, cung kính, ngôïi khen caùc Ñöùc Phaät,
laàn laàn ñaéc quaû Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø Phaät thöøa.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy seõ töø phöông
Nam truyeàn ñeán phöông Taây, töø phöông Taây seõ truyeàn ñeán phöông
Baéc, haøng boán chuùng ôû caùc coõi nöôùc aáy seõ bieân cheùp, thoï trì, ñoïc
tuïng, tö duy, giaûng noùi, ghi nhôù, tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy. Do nhaân duyeân caên laønh aáy maø hoï chaúng coøn rôi vaøo ñöôøng aùc,
höôûng phöôùc vui coõi trôøi, coõi ngöôøi, theâm lôùn saùu phaùp Ba-la-maät,
cuùng döôøng, cung kính, ngôïi khen caùc Ñöùc Phaät, laàn laàn ñaéc quaû
Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø Phaät thöøa.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baáy giôø ôû phöông Baéc, Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa naøy seõ laøm Phaät söï ôû ñoù.
Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vaøo thôøi kyø chaùnh phaùp cuûa ta thaïnh
haønh khoâng coù töôùng hoaïi dieät. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta ñaõ nhôù caùc
thieän nam, thieän nöõ thoï trì cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy. Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy coù theå bieân cheùp, cung kính, cuùng
döôøng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy do nhaân duyeân caên laønh treân maø
chaúng coøn rôi vaøo ñöôøng aùc, ñöôïc höôûng phöôùc vui coõi trôøi, coõi
ngöôøi, theâm lôùn saùu phaùp Ba-la-maät, cuùng döôøng, cung kính, ngôïi
khen caùc Ñöùc Phaät, laàn laàn ñaéc quaû Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø
Phaät thöøa.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta duøng Phaät nhaõn thaáy caùc ngöôøi aáy, ta
cuõng ngôïi khen caùc ngöôøi aáy. Voâ löôïng, voâ bieân voâ soá caùc Ñöùc Phaät
ôû möôøi phöông cuõng thaáy, cuõng ngôïi khen caùc ngöôøi aáy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy veà sau seõ
thaïnh haønh ôû phöông Baéc phaûi chaêng?
–Ñuùng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy veà sau seõ thaïnh
haønh ôû phöông Baéc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Sau naøy ôû phöông Baéc, neáu thieän nam, thieän
nöõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy maø bieân cheùp, thoï trì, ñoïc
tuïng, tö duy, giaûng noùi, ghi nhôù, tu haønh nhö lôøi daïy, phaûi bieát caùc
ngöôøi aáy töø laâu ñaõ phaùt taâm Ñaïi thöøa, ñaõ cuùng döôøng nhieàu caùc Ñöùc
Phaät, gieo troàng caên laønh, thöôøng gaàn guõi Thieän tri thöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sau naøy ôû phöông Baéc coù bao nhieâu thieän
nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo maø bieân cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy?
www.daitangkinh.org

–Sau naøy ôû phöông Baéc coù nhieàu thieän nam, thieän nöõ caàu
Phaät ñaïo nhöng coù ít ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy maø
khoâng kinh sôï. Vì sao? Vì caùc ngöôøi naøy gaàn guõi cuùng döôøng nhieàu
Ñöùc Phaät, nhieàu hoïc hoûi caùc Ñöùc Phaät. Caùc ngöôøi naøy ñaày ñuû saùu
phaùp Ba-la-maät, ñaày ñuû boán Nieäm xöù, ñaày ñuû möôøi taùm phaùp Baát
coäng.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc ngöôøi naøy nhôø caên laønh thuaàn thuïc, vì
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, maø coù theå ñem lôïi ích nhieàu cho
chuùng sinh. Nay ta cuõng nhö caùc Phaät quaù khöù vì thieän nam, thieän nöõ
naøy maø noùi phaùp Nhaát thieát chuûng trí. Do nhaân duyeân naøy neân ñôøi
sau caùc ngöôøi aáy tieáp noái ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
roài cuõng vì ngöôøi khaùc maø noùi phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy ñeàu nhaát taâm hoøa hôïp. Ma vaø daân
ma coøn khoâng phaù hoaïi ñöôïc taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
cuûa hoï, huoáng chi laø nhöõng keû aùc cheâ bai ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy maø phaù hoaïi ñöôïc taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc cuûa hoï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt, nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thì ñöôïc phaùp hyû lôùn, ñöôïc phaùp laïc
lôùn, cuõng gaày döïng nhieàu ngöôøi ôû nôi caên laønh ñeå ñöôïc Voâ thöôïng
Caùc thieän nam, thieän nöõ naøy ñôøi quaù khöù ôû tröôùc chö Phaät
tuyeân theä nguyeän raèng luùc toâi thöïc haønh ñaïo Boà-taùt seõ ñoä voâ soá
chuùng sinh phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, daïy baûo
cho hoï ñöôïc lôïi ích vui möøng cho ñeán thoï kyù ñöôïc khoâng lui suït. Chö
Phaät quaù khöù cuõng bieát roõ taâm hoï maø tuøy hyû.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy taâm nguyeän cuûa
hoï roäng lôùn neân saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp cuûa hoï thoï höôûng
cuõng roäng lôùn, hoï cuõng coù theå boá thí lôùn, gieo caên laønh lôùn. Hoï gieo
caên laønh lôùn neân ñöôïc quaû baùo roäng lôùn. Vì ñeå giuùp ñôõ chuùng sinh
neân hoï duøng quaû baùo lôùn, ôû giöõa chuùng sinh cho ñeán xaû thí nhöõng vaät
sôû höõu trong thaân, ngoaøi thaân. Do nhaân duyeân caên laønh naøy hoï phaûi
nguyeän muoán sinh veà coõi nöôùc phöông khaùc, nôi maø caùc Ñöùc Phaät
hieän ñöông noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa. Ñôøi tröôùc caùc Phaät nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa roài, hoï cuõng chæ daïy lôïi ích vui möøng cho
traêm ngaøn muoân öùc chuùng sinh nôi ñoù, ñeàu khieán phaùt taâm Voâ
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät ñoái vôùi caùc phaùp quaù khöù, vò
lai, hieän taïi khoâng phaùp naøo chaúng bieát, khoâng phaùp nhö naøo maø
Phaät chaúng bieát, taát caû haïnh nghieäp cuûa chuùng sinh khoâng vieäc naøo
maø Phaät chaúng bieát. Nay Ñöùc Phaät bieát roõ caùc Phaät vaø Boà-taùt,
Thanh vaên quaù khöù. Ñöùc Phaät cuõng bieát roõ caùc Phaät vaø Boà-taùt,
Thanh vaên ôû hieän taïi, bieát roõ caùc Phaät vaø Boà-taùt, Thanh vaên ñôøi vò
lai.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñôøi vò lai caùc thieän nam, thieän nöõ sieâng
caàu saùu phaùp Ba-la-maät ñeå thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán tu haønh coù ñöôïc
hay khoâng?
–Neáu thieän nam, thieän nöõ nhaát taâm tinh taán sieâng caàu seõ ñöôïc
caùc kinh ñuùng saùu phaùp Ba-la-maät saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam, thieän nöõ sieâng naêng thöïc
haønh nhö vaäy coù ñöôïc boä kinh töông öng vôùi saùu phaùp Ba-la-maät saâu
xa hay khoâng?
–Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy ñöôïc boä kinh töông öng vôùi saùu
phaùp Ba-la-maät saâu xa naøy. Vì sao? Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy vì
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø noùi phaùp lôïi ích an vui cho
chuùng sinh an truï saùu phaùp Ba-la-maät. Do ñoù neân caùc thieän nam,
thieän nöõ chuyeån sinh ñôøi sau ñeå ñöôïc kinh töông öng vôùi saùu phaùp
Ba-la-maät saâu xa. Khi ñöôïc roài hoï tu haønh ñuùng nhö saùu phaùp Ba-la-
maät-ñaõ noùi. Hoï tinh taán chaúng nghæ cho ñeán thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh, chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
Phaåm 46: VIEÄC MA

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät ñaõ ngôïi khen, ñaõ noùi coâng ñöùc
cuûa caùc thieän nam, thieän nöõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh
coõi nöôùc Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, coù
nhöõng trôû ngaïi gì?
–Bieän taøi thuyeát giaûng chaúng phaùt sinh ngay, phaûi bieát ñaây laø
vieäc ma cuûa Boà-taùt. Vì sao? Vì coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoù ñaày ñuû ñöôïc saùu phaùp Ba-la-maät, theá neân taøi thuyeát
giaûng chaúng phaùt sinh ngay, ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Bieän taøi thuyeát giaûng phaùt khôûi gaáp
cuõng laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät öa thích
noùi phaùp. Theá neân bieän taøi thuyeát giaûng phaùt khôûi gaáp cuõng laø vieäc
ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø khinh lôøn ngaïo maïn, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp kinh naøy maø cöôøi ñuøa
loaïn taâm, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp kinh naøy maø khinh cöôøi,
chaúng cung kính, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp kinh naøy neáu taâm taùn
loaïn baát ñònh, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp kinh naøy neáu moïi ngöôøi
chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ naøo nghó raèng ta
khoâng ñöôïc yù vò hay trong kinh, beøn boû ñi, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma
cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi
nhôù maø khinh lôøn, ngaïo maïn, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thoï trì kinh naøy, luùc gaàn guõi, ghi
nhôù, neáu cuøng nhau ra daáu cöôøi côït, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-
taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thoï trì cho ñeán tu haønh kinh naøy
neáu khinh mieät laãn nhau, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thoï trì cho ñeán ghi nhôù kinh naøy
neáu taâm taùn loaïn, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thoï trì cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø taâm chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-
taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät daïy raèng thieän nam, thieän
nöõ töï nghó ta khoâng ñöôïc yù vò hay trong kinh, beøn boû ñi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt chaúng ñöôïc yù vò hay trong kinh beøn
boû ñi?
–Boà-taùt naøy ñôøi tröôùc chaúng daøy coâng thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät, neân nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn nghó raèng ta chaúng ghi
nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta chaúng thanh tònh, beøn ñöùng daäy boû ñi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Phaät chaúng thoï kyù cho ngöôøi nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöùng daäy boû ñi?
–Neáu Boà-taùt chöa vaøo trong phaùp vò thì chö Phaät chaúng thoï kyù
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu luùc nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø nghó raèng trong ñaây khoâng coù noùi ñeán teân toâi, do ñoù maø taâm
chaúng thanh tònh, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
–Vì sao trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy chaúng noùi teân cuûa
Boà-taùt aáy?
www.daitangkinh.org
–Caùc Ñöùc Phaät chaúng noùi teân Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø nghó
raèng trong ñaây khoâng noùi ñeán nôi sinh cuûa toâi, ngöôøi naøy khoâng
muoán nghe beøn ñöùng daäy rôøi phaùp hoäi boû ñi. Luùc ngöôøi naøy ñöùng
daäy, cöù moãi nieäm phaûi moät kieáp tinh taán caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc trôû laïi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boû Baùt-nhaõ ba-la-maät maø hoïc caùc kinh
khaùc, Boà-taùt naøy khoâng theå naøo ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, ñaây laø
boû goác maø níu nhaùnh laù, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc kinh naøo maø thieän nam, thieän nöõ hoïc
theo chaúng theå naøo ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí?
–Ñoù laø caùc kinh haøng Thanh vaên thöïc haønh. Nhö laø boán Nieäm
xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc chi,
taùm Thaùnh ñaïo, caùc moân khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, giaûi thoaùt. Caùc
thieän nam, thieän nöõ truï trong caùc phaùp treân ñaây ñöôïc quaû Tu-ñaø-
hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû, A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaây laø choã cuûa
haøng Thanh vaên ñi, khoâng theå ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñaïi Boà-taùt,
thaønh töïu phaùp theá gian vaø xuaát theá gian. Luùc hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Ñaïi Boà-taùt cuõng hoïc phaùp theá gian vaø xuaát theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö con choù chaúng theo chuû nhaø ñeå ñoøi aên
maø theo gaõ phuïc vuï. Cuõng vaäy, ñôøi sau coù thieän nam, thieän nöõ boû
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa coäi goác, laïi chaáp theo kinh phaùp nhaùnh laù
laø sôû haønh cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa
Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi muoán thaáy voi, ñöôïc voi
roài laïi nhìn daáu chaân voi, theo yù oâng thì keû ñoù coù khoân kheùo chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi aáy chaúng khoân kheùo.
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa laïi boû ñi, caàu laáy kinh phaùp sôû haønh
cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi muoán thaáy bieån lôùn trôû laïi tìm
nöôùc ñoïng ôû daáu chaân traâu maø nghó raèng nöôùc bieån lôùn coù baèng
nöôùc daáu chaân traâu chaêng? YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi aáy coù khoân kheùo
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi aáy chaúng khoân kheùo.
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñôøi sau coù thieän nam, thieän nöõ caàu
Phaät ñaïo, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa laïi boû ñi, caàu laáy kinh phaùp
sôû haønh cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa
Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö chaøng hoïa só, ñònh veõ cung ñieän huy hoaøng
cuûa Thieân ñeá maø laïi veõ cung ñieän nhaät nguyeät. YÙ oâng nghó sao?
Ngöôøi hoïa só naøy coù khoân kheùo chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi hoïa só naøy chaúng khoân kheùo.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng vaäy, ñôøi sau coù thieän nam, thieän nöõ
phöôùc ñöùc moûng caàu Phaät ñaïo, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
laïi boû ñi, caàu laáy kinh sôû haønh cuûa haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät,
phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi muoán thaáy Chuyeån luaân
thaùnh vöông, ñöôïc gaëp maø chaúng bieát, veà sau thaáy caùc Tieåu quoác
vöông cho raèng khoâng khaùc gì Chuyeån luaân thaùnh vöông. YÙ oâng nghó
sao? Ngöôøi naøy coù khoân kheùo chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy chaúng khoân kheùo.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng nhö vaäy, ñôøi sau coù thieän nam, thieän nöõ
phöôùc ñöùc moûng caàu Phaät ñaïo, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
laïi boû ñi, caàu laáy kinh tu haønh cuûa haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät,
phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi ñang ñoùi, boû côm noùng
ngon, laïi aên côm thiu laâu ngaøy. YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi ñoùi naøy coù
khoân ngoan chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi ñoùi naøy chaúng khoân ngoan tí naøo.
Phaät ñaïo, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy laïi boû ñi, laáy kinh
tu haønh cuûa haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå caàu ñöôïc Nhaát thieát
www.daitangkinh.org
chuûng trí, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.

Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi ñöôïc chaâu ma-ni voâ giaù, laïi
ñem saùnh vôùi chaâu thuûy tinh. YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi naøy coù khoân
ngoan chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy chaúng khoân ngoan.
Phaät ñaïo, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy laïi boû ñi, laáy caùc
kinh sôû haønh cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå caàu ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc thieän nam, thieän nöõ aáy luùc bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy öa noùi nhöõng vieäc chaúng ñuùng phaùp,
bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy chaúng thaønh. Theá naøo laø
öa noùi nhöõng vieäc chaúng ñuùng phaùp? Ñoù laø öa noùi saéc, thanh,
höông, vò, xuùc, phaùp. Öa noùi trì giôùi, caùc thieàn, caùc ñònh, öa noùi saùu
phaùp Ba-la-maät, öa noùi boán Nieäm xöù cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng
coù töôùng öa noùi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø töôùng chaúng theå nghó baøn,
laø töôùng baát sinh, baát dieät, baát caáu, baát loaïn, baát taùn. Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø töôùng khoâng noùi, khoâng daïy, khoâng lôøi, khoâng nghóa. Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø töôùng khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù taát caû caùc phaùp
aáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, luùc
bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø taâm taùn loaïn duyeân theo
caùc phaùp aáy, phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù bieân cheùp ñöôïc
chaêng?
–Khoâng bieân cheùp ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät töï taùnh
khoâng. Vì Thieàn-na Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
töï taùnh khoâng. Töï taùnh ñaõ khoâng thì chaúng goïi laø phaùp, khoâng phaùp
chaúng theå bieân cheùp ñöôïc khoâng phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt, nghó
raèng khoâng phaùp laø Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, phaûi bieát ñoù laø vieäc
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-ñeà,
duøng vaên töï ñeå bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, töï nghó raèng mình bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng chöõ bieân dòch Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi
bieát cuõng laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Vì sao? Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng
coù vaên töï, Thieàn ñònh ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät khoâng coù
vaên töï, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
khoâng coù vaên töï.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaáp khoâng vaên töï laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät cho ñeán chaáp khoâng vaên töï laø Nhaát thieát chuûng trí, cuõng laø vieäc
Nhö bieân cheùp, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, tu haønh ñuùng nhö
lôøi daïy cuõng gioáng nhö vaäy.
–Thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, luùc bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät naøy maø töôûng nhôù coõi nöôùc, thaønh aáp, phöông höôùng, nghe
huûy baùng thaày mình maø nghó ñeán cha meï, anh em, chò em, baø con,
nghó ñeán keû cöôùp, nam nöõ, nghó ñeán nhöõng vieäc khaùc nhö vaäy seõ bò
aùc ma xuùi giuïc nghó nhôù theâm, phaù hö vieäc bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaù hö vieäc ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo, luùc
bieân cheùp cho ñeán luùc tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø ham muoán
danh döï, cung kính, lôïi loäc thì khoâng theå hoaøn thaønh coâng vieäc bieân
cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaûi bieát ñoù cuõng laø vieäc
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät
ñaïo, bieân cheùp cho ñeán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, aùc ma tìm
www.daitangkinh.org
phöông tieän ñem nhöõng boä kinh saâu xa khaùc ñeán taëng cho. Ngöôøi
coù naêng löïc phöông tieän chaúng neân ham muoán nhöõng kinh saâu xa
khaùc cuûa aùc ma ñem ñeán vì caùc kinh aáy khoâng ñöa ngöôøi ñeán Nhaát
Keû khoâng ñuû naêng löïc phöông tieän, nghe noùi caùc kinh saâu xa
khaùc beøn boû Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy. Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa naøy Ñöùc Phaät coù giaûng daïy nhieàu ñaïo phöông tieän cuûa Ñaïi
Boà-taùt. Ñaïi Boà-taùt neân tìm ôû trong ñaây. Neáu thieän nam, thieän nöõ caàu
ñaïo Boà-taùt maø boû Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, laïi caàu phöông tieän
ôû caùc kinh saâu xa cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, phaûi bieát ñoù cuõng laø
vieäc ma cuûa Boà-taùt.


QUYEÅN 14
Phaåm 47: LOÃI HAI BEÂN KHOÂNG HOØA HÔÏP

–Ngöôøi nghe phaùp, ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät muoán bieân cheùp,
ñoïc tuïng, hoûi nghóa, ghi nhôù maø ngöôøi noùi phaùp löôøi bieáng chaúng
muoán noùi, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Ngöôøi noùi phaùp chaúng löôøi bieáng maø ngöôøi nghe phaùp chaúng
chòu nghe nhaän, taâm hai beân chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma
cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp muoán bieân cheùp cho
ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ngöôøi noùi phaùp muoán ñi ñeán choã
khaùc, phaûi bieát ñaây cuõng laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Ngöôøi noùi phaùp muoán cho bieân cheùp, thoï trì maø ngöôøi nghe
phaùp laïi ñi ñeán choã khaùc, taâm hai beân chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát ñaây
laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp coi troïng vaät boá thí,
caùc thöù y phuïc, thöïc phaåm, phoøng xaù, thuoác men; ngöôøi nghe phaùp
laïi ít muoán bieát ñuû, chaùnh nieäm tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, taâm hai
beân chaúng hoøa hôïp, chaúng bieân cheùp ñöôïc cho ñeán chaúng ghi nhôù
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Ngöôøi noùi phaùp ít muoán bieát ñuû, chaùnh nieäm tinh taán, thieàn
ñònh, trí tueä, ngöôøi nghe phaùp coi troïng vaät boá thí, boán thöù caàn duøng,
cuûa caûi rieâng tö, taâm hai beân chaúng hoøa hôïp, chaúng bieân cheùp ñöôïc,
cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp thoï möôøi hai haïnh
Ñaàu-ñaø: Moät laø thöôøng khaát thöïc, hai laø thöù lôùp khaát thöïc, ba laø giöõa
www.daitangkinh.org
ngaøy aên moät böõa, boán laø aên vöøa no, naêm laø sau giôø ngoï chaúng uoáng
nöôùc traùi caây, saùu laø chæ chöùa ba y, baûy laø ba naïp y, taùm laø ôû choã A-
lan-nhaõ, chín laø ôû trong goø maû, möôøi laø ôû goác caây, möôøi moät laø ôû ñaát
troáng, möôøi hai laø thöôøng ngoài khoâng naèm, ngöôøi nghe phaùp chaúng
thoï möôøi hai haïnh Ñaàu-ñaø, hai beân chaúng hoøa hôïp, chaúng bieân cheùp
ñöôïc cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây
laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Ngöôøi nghe phaùp thoï möôøi hai haïnh Ñaàu-ñaø, ngöôøi noùi phaùp
chaúng thoï möôøi hai haïnh Ñaàu-ñaø, hai beân chaúng hoøa hôïp, chaúng bieân
cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát
ñaây laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp coù tín taâm, coù giôùi
haïnh, muoán bieân cheùp, thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán ghi nhôù;
ngöôøi nghe phaùp khoâng coù tín taâm, khoâng coù giôùi haïnh, chaúng muoán
bieân cheùp cho ñeán chaúng muoán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát
ñaây laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Ngöôøi nghe phaùp coù tín taâm, coù giôùi haïnh, ngöôøi noùi phaùp
khoâng coù tín taâm, khoâng coù giôùi haïnh, hai beân chaúng hoøa hôïp, phaûi
bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp boá thí taát caû, chaúng laãn
tieác, ngöôøi nghe phaùp boûn seûn, chaúng thí xaû, hai beân chaúng hoøa hôïp,
phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Ngöôøi nghe phaùp hay boá thí taát caû, chaúng laãn tieác, ngöôøi noùi
phaùp boûn seûn, chaúng thí xaû, hai beân chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát ñaây laø
vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp muoán cuùng döôøng
ngöôøi thuyeát phaùp nhöõng ñoà vaät duïng cuï sinh hoaït, ngöôøi thuyeát
phaùp chaúng chòu nhaän, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Ngöôøi noùi phaùp muoán cung caáp duïng cuï sinh hoaït cho ngöôøi
nghe phaùp, ngöôøi nghe phaùp chaúng chòu nhaän, hai beân chaúng hoøa
hôïp, chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp deã toû ngoä, ngöôøi nghe
phaùp aùm ñoän, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Ngöôøi nghe phaùp mau toû ngoä, ngöôøi noùi phaùp aùm ñoän, hai beân
chaúng hoøa hôïp, chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp bieát nghóa thöù lôùp cuûa
möôøi hai boä kinh laø Kheá kinh cho ñeán Luaän nghò, ngöôøi nghe phaùp
chaúng bieát. Hoaëc ngöôøi nghe phaùp bieát nghóa thöù lôùp cuûa möôøi hai
boä kinh, ngöôøi noùi phaùp chaúng bieát, hai beân chaúng hoøa hôïp neân
chaúng bieân cheùp ñöôïc cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp thaønh töïu saùu phaùp Ba-
la-maät, ngöôøi nghe phaùp chaúng thaønh töïu. Hoaëc ngöôøi nghe phaùp coù
saùu phaùp Ba-la-maät, ngöôøi noùi phaùp chaúng coù. Hai beân chaúng hoøa
hôïp, chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp coù naêng löïc phöông
tieän ñoái vôùi saùu phaùp Ba-la-maät, ngöôøi nghe phaùp khoâng coù. Hoaëc
ngöôøi nghe phaùp coù naêng löïc phöông tieän ñoái vôùi saùu phaùp Ba-la-
maät, ngöôøi noùi phaùp khoâng coù. Hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng
bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi
bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp ñöôïc Ñaø-la-ni, ngöôøi
nghe phaùp khoâng ñöôïc. Hoaëc ngöôøi nghe phaùp ñöôïc Ñaø-la-ni, ngöôøi
noùi phaùp khoâng ñöôïc. Hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp
ñöôïc cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu
laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp muoán cho bieân cheùp,
cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngöôøi nghe phaùp chaúng muoán.
Hoaëc ngöôøi nghe phaùp muoán bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù, ngöôøi noùi
phaùp chaúng muoán cho bieân cheùp cho ñeán chaúng muoán cho ghi nhôù
Baùt-nhaõ ba-la-maät, hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp
ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu
laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp khoâng coù tham duïc,
giaän hôøn, nguû nghæ, traïo hoái, nghi ngôø, ngöôøi nghe phaùp laïi coù tham
www.daitangkinh.org
duïc cho ñeán nghi ngôø. Hoaëc ngöôøi nghe phaùp lìa naêm caùi: tham duïc
cho ñeán nghi ngôø, ngöôøi noùi phaùp laïi coù naêm caùi. Hai beân chaúng hoøa
hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-
nhaõ ba-la-maät, coù ngöôøi noùi veà nhöõng vieäc ñau khoå trong ba ñöôøng
aùc roài baûo raèng sao ngay ñôøi naøy ngaøi chaúng döùt khoå nhaäp Nieát-baøn,
laïi caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm gì?
Hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán
chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-
nhaõ ba-la-maät, coù ngöôøi ñeán khen ngôïi caùc coõi trôøi, khen ngôïi trôøi
Töù vöông cho ñeán trôøi Phi phi töôûng, khen ngôïi sô thieàn cho ñeán ñònh
Phi phi töôûng roài baûo raèng: Thöa ngaøi, ba coõi daàu thoï höôûng phöôùc
vui nhöng cuõng ñeàu laø voâ thöôøng, laø khoå, khoâng, voâ ngaõ, töôùng ñeàu
khaép chia lìa, sao ngaøi chaúng ñôøi naøy chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
quaû A-la-haùn, quaû Bích-chi-phaät, laïi ôû trong theá gian sinh töû chòu khoå
ñeå caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm gì?
Vì hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc cho ñeán
chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp moät thaân khoâng phieàn
luïy, töï taïi voâ ngaïi, ngöôøi nghe phaùp daét theo nhieàu ngöôøi; hoaëc
ngöôøi nghe phaùp moät thaân khoâng phieàn luïy, töï taïi voâ ngaïi, ngöôøi noùi
phaùp daét theo nhieàu ngöôøi, hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân
cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát
ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp baûo ngöôøi nghe phaùp
raèng neáu ngöôi coù theå tuøy theo yù ta, thì seõ cho ngöôi bieân cheùp cho
ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, baèng khoâng tuøy theo yù ta, thì ta seõ
khoâng cho. Vì hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc
cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø
vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp muoán thuaän theo yù
ngöôøi noùi phaùp maø ngöôøi noùi phaùp chaúng cho, vì hai beân chaúng hoøa
hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp vì muoán ñöôïc taøi lôïi
maø cho bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngöôøi nghe
phaùp vì theá neân chaúng chòu nghe. Hoaëc ngöôøi nghe phaùp vì taøi lôïi maø
muoán bieân cheùp, cho ñeán muoán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì theá
neân ngöôøi noùi phaùp chaúng muoán cho. Vì hai beân chaúng hoøa hôïp neân
chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp muoán ñeán choã nguy
hieåm tai naïn, ngöôøi nghe phaùp chaúng muoán ñi theo. Hoaëc ngöôøi
nghe phaùp muoán ñeán choã nguy hieåm tai naïn, ngöôøi noùi phaùp chaúng
muoán ñeán. Vì hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc,
cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu laø
vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp muoán ñeán choã luùc bò
ngheøo ñoùi, ngöôøi nghe phaùp khoâng muoán ñi theo. Hoaëc ngöôøi nghe
phaùp muoán ñeán choã ñoùi khaùt, ngöôøi noùi phaùp chaúng muoán ñeán. Vì
hai beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi
nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp muoán ñeán xöù giaøu vui,
ngöôøi nghe phaùp muoán ñi theo. Ngöôøi noùi phaùp baûo raèng oâng vì taøi
lôïi maø ñi theo ta, oâng neân suy nghó kyõ, hoaëc ñöôïc taøi lôïi hoaëc chaúng
ñöôïc, chôù ñeå ngaøy sau aên naên, ngöôøi nghe phaùp nghe noùi cho raèng
khoâng muoán mình ñi theo neân sinh taâm chaùn naûn maø khoâng ñi. Vì hai
beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi
nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp muoán ñeán choã hoang
vaéng coù naïn giaëc cöôùp, thuù döõ, truøng ñoäc, ngöôøi nghe phaùp muoán ñi
theo. Ngöôøi noùi baûo raèng ngöôi ñeán choã hoang vaéng hieåm naïn laøm
chi. Ngöôøi nghe phaùp nghe noùi cho raèng khoâng muoán cho mình bieân
cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, sinh taâm chaùn naûn chaúng ñi
theo. Vì hai beân chaúng hoøa hôïp neân ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp coù nhieàu thí chuû,
www.daitangkinh.org
thöôøng phaûi ñeán nhaø hoï vieáng thaêm, baûo ngöôøi nghe phaùp raèng ta coù
vieäc ñeán nhaø hoï. Ngöôøi nghe phaùp bieát yù neân chaúng cuøng ñi. Vì hai
beân chaúng hoøa hôïp neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi
nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñeàu laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma laøm Tyø-kheo ñeán choã thieän
nam, thieän nöõ duøng phöông tieän phaù hoaïi chaúng cho bieân cheùp, cho
ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! AÙc ma giaû laøm Tyø-kheo duøng caùch naøo
ñeå phaù hoaïi?
–AÙc ma giaû laøm Tyø-kheo ñeán choã thieän nam, thieän nöõ baûo raèng
kinh cuûa ta noùi môùi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, coøn kinh ñoù khoâng phaûi.
Luùc aùc ma duøng lôøi phaù hoaïi tín taâm nhö vaäy thì coù thieän nam, thieän
nöõ chöa ñöôïc thoï kyù beøn sinh taâm nghi, vì nghi neân chaúng bieân cheùp
cho ñeán chaúng ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng hoøa hôïp, phaûi bieát
ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma giaû laøm Tyø-kheo ñeán baûo raèng
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chöùng thaät teá, ñöôïc quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán quaû Bích-chi-phaät. Do ñoù maø chaúng hoøa hôïp, chaúng
bieân cheùp ñöôïc cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi
bieát ñeàu laø vieäc ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, coù nhieàu
vieäc ma khôûi leân laøm trôû ngaïi. Ñaïi Boà-taùt phaûi sôùm bieát ñeå xa lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng vieäc ma naøo laøm trôû ngaïi Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø Boà-taùt phaûi sôùm bieát ñeå xa lìa?
–Töông töï Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán töông töï Boá thí ba-la-maät
laø vieäc ma phaùt khôûi, Boà-taùt phaûi sôùm bieát ñeå xa lìa.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc kinh tu haønh cuûa haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät laø vieäc ma cuûa Boà-taùt, phaûi sôùm bieát ñeå xa lìa.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma giaû laøm Tyø-kheo tìm phöông
tieän trao cho Boà-taùt caùc kinh daïy veà noäi khoâng, ngoaïi khoâng, cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, daïy veà boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
chaùnh ñaïo, ba moân Giaûi thoaùt, khoâng, voâ töôùng, voâ taùc ñeå ñöôïc quaû
Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Bích-chi-phaät. Do ñoù maø chaúng hoøa hôïp
neân chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa thaønh thaân Phaät maøu vaøng
cao moät tröôïng saùu choùi saùng, ñeán choã Boà-taùt. Vì ham thích thaân
Phaät naøy maø Boà-taùt hao toån chaùnh trí tueä. Do ñoù chaúng hoøa hôïp,
chaúng bieân cheùp ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa thaønh Phaät vaø chuùng Tyø-
kheo ñeán choã Boà-taùt. Caùc Tyø-kheo naøy noùi phaùp cho Boà-taùt nghe.
Boà-taùt ham thích töï nghó raèng ñôøi sau toâi cuõng seõ ñöôïc nhö vaäy. Vì
ham thích thaân ma maø hao toån chaùnh trí tueä, chaúng bieân cheùp ñöôïc,
cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây laø vieäc
ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa thaønh voâ soá Boà-taùt thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät, chæ daïy cho thieän nam, thieän nöõ. Vì ham
thích maø thieän nam, thieän nöõ hao toån chaùnh trí tueä, chaúng bieân cheùp
ñöôïc, cho ñeán chaúng ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát ñaây
laø vieäc ma.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy khoâng coù saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán khoâng coù Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì khoâng coù saéc cho ñeán khoâng coù Nhaát thieát
chuûng trí, neân trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy khoâng coù Phaät,
khoâng coù Boà-taùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì taát caû phaùp töï
taùnh laø khoâng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaøng baïc, chaâu ngoïc ôû Dieâm-phuø-
ñeà coù nhieàu naïn, nhieàu cöôùp. Cuõng vaäy, luùc thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät phaùt khôûi nhieàu naïn, nhieàu
oaùn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng vaäy. Vaøng baïc chaâu ngoïc ôû coõi
www.daitangkinh.org
Dieâm-phuø-ñeà coù nhieàu naïn, nhieàu cöôùp. Luùc thieän nam, thieän nöõ
bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät phaùt khôûi nhieàu naïn,
nhieàu oaùn, nhieàu vieäc ma.
Vì sao? Vì haïng ngöôøi ngu si bò ma sai söû maø phaù hoaïi, xa lìa
vieäc bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ ngu si ít trí ít tueä naøy
luùc bieân cheùp cho ñeán luùc ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa laïi phaù
hoaïi, xa lìa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Haïng ngöôøi ngu si naøy taâm hoï chaúng öa
thích phaùp Ñaïi thöøa neân hoï chaúng bieân cheùp, ñoïc tuïng, thoï trì, ghi
nhôù, chaúng tu haønh ñuùng nhö lôøi daïy, hoï laïi phaù hoaïi ngöôøi khaùc,
chaúng cho bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù.
–Ñuùng vaäy, caùc thieän nam, thieän nöõ môùi phaùt taâm Ñaïi thöøa vì
bò ma sai söû, chaúng gieo troàng caên laønh, chaúng cuùng döôøng caùc Ñöùc
Phaät, chaúng theo Thieän tri thöùc neân chaúng bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø laïi gaây trôû ngaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo hay bieân cheùp
cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thì vieäc ma chaúng
phaùt khôûi. Ngöôøi naøy ñaày ñuû ñöôïc Thieàn ñònh ba-la-maät cho ñeán
Boá thí ba-la-maät, ñaày ñuû ñöôïc boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ñoù laø do naêng löïc cuûa Phaät neân thieän
nam, thieän nöõ aáy seõ bieân cheùp ñöôïc cho ñeán ghi nhôù ñöôïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy, cuõng ñaày ñuû ñöôïc Thieàn ñònh ba-la-maät cho
ñeán Boá thí ba-la-maät, ñaày ñuû ñöôïc noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng, ñaày ñuû ñöôïc boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hieän taïi voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá caùc Ñöùc Phaät,
caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ôû möôøi phöông cuõng trôï giuùp,
uûng hoä thieän nam, thieän nöõ naøy bieân cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa.
Μ
Phaåm 48: PHAÄT MAÃU

–Ví nhö baø meï coù con trai, hoaëc naêm, hoaëc möôøi, hoaëc traêm
ngaøn ngöôøi con trai. Baø meï bò beänh, caùc con ñeàu lo buoàn tìm caùch
cöùu chöõa, vì nhôù aân meï sinh duïc vaø daïy doã mình.
Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Phaät vaø caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ôû möôøi
phöông ñeàu thöôøng duøng maét Phaät nhìn Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thöôøng hieån baøy töôùng
theá gian, thöôøng sinh ra caùc Phaät, thöôøng cho Nhaát thieát chuûng trí,
cuõng thöôøng sinh ra Thieàn ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät,
thöôøng sinh ra noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, thöôøng
sinh ra boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, thöôøng sinh ra Tu-
ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, thöôøng
sinh ra caùc Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Phaät ñaõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, caùc Phaät ñang ñöôïc vaø caùc Ñöùc Phaät seõ ñöôïc ñeàu töø
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy maø ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ caàu Phaät ñaïo neân bieân
cheùp cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy. Caùc Ñöùc Phaät
thöôøng duøng Phaät nhaõn nhìn ngöôøi naøy, che chôû cho hoï ñöôïc chaúng
thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät daïy, Baùt-nhaõ ba-la-maät
thöôøng sinh ra caùc Phaät, thöôøng hieån baøy töôùng theá gian.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng sinh
ra caùc Ñöùc Phaät? Thöôøng hieån baøy töôùng theá gian? Theá naøo laø caùc
Ñöùc Phaät töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra? Caùc Ñöùc Phaät noùi töôùng theá
gian nhö theá naøo?
–Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy sinh ra möôøi Trí löïc cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vì ñöôïc caùc phaùp treân ñaây neân goïi laø Phaät,
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Phaät.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Phaät noùi naêm aám laø töôùng theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi
töôùng naêm aám? Theá naøo laø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy töôùng
naêm aám?
–Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng hieån baøy naêm aám bò phaù, chaúng hieån
baøy naêm aám bò hoaïi, chaúng hieån baøy sinh, dieät, nhô, saïch, theâm, bôùt,
chaúng hieån baøy ra, vaøo, chaúng hieån baøy quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Vì sao? Vì töôùng khoâng chaúng phaù chaúng hoaïi, vì töôùng voâ
töôùng chaúng phaù chaúng hoaïi, vì töôùng voâ taùc chaúng phaù chaúng hoaïi.
Vì phaùp khoâng khôûi, phaùp khoâng sinh, phaùp khoâng thaät coù, phaùp taùnh
chaúng phaù chaúng hoaïi. Vì töôùng hieån baøy nhö vaäy neân Phaät noùi töø
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa hieån baøy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø caùc Ñöùc
Phaät bieát roõ taâm nieäm cuûa voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy khoâng coù
chuùng sinh, khoâng coù danh töø chuùng sinh, khoâng saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cho ñeán khoâng coù Nhaát thieát chuûng trí, khoâng coù danh töø
Nhaát thieát chuûng trí. Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa hieån naøy
töôùng theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy chaúng hieån baøy
saéc thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng hieån baøy Nhaát thieát chuûng
trí.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy coøn khoâng Baùt-
nhaõ ba-la-maät huoáng chi laø saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù bao nhieâu chuùng sinh ñoái vôùi caùc
teân goïi hoaëc loaøi coù saéc hay khoâng saéc, coù töôûng hay khoâng töôûng,
hoaëc chaúng phaûi coù töôûng, chaúng phaûi khoâng töôûng, ôû coõi nöôùc naøy
cho ñeán khaép coõi nöôùc ôû möôøi phöông. Caùc chuùng sinh aáy hoaëc taâm
ñònh, hoaëc taâm loaïn, Ñöùc Phaät ñeàu bieát roõ taát caû taâm nieäm cuûa hoï.
Do ñaâu maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ töôùng traïng taâm nieäm cuûa
chuùng sinh?
Vì Ñöùc Phaät duøng phaùp töôùng neân bieát roõ.

Duøng phaùp töôùng gì ñeå bieát?
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong phaùp töôùng naøy coøn khoâng coù töôùng phaùp
töôùng huoáng chi laø taâm ñònh vaø taâm loaïn. Vì duøng phaùp töôùng naøy
maø Ñöùc Phaät bieát roõ veà taâm ñònh, taâm loaïn cuûa taát caû chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm ñònh, taâm
loaïn cuûa chuùng sinh.
Do ñaâu maø bieát? Vì do töôùng cuøn taän neân bieát, do töôùng khoâng
nhieãm neân bieát, do töôùng dieät neân bieát, do töôùng ñoaïn neân bieát, do
töôùng vaéng laëng neân bieát, do töôùng lìa neân bieát. Ñöùc Phaät do Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø bieát roõ taâm ñònh, taâm loaïn cuûa chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät
bieát thaät roõ taâm nhieãm cuûa chuùng sinh, bieát thaät roõ taâm saân, taâm si
cuûa chuùng sinh, neáu chuùng sinh coù taâm nhieãm, taâm saân, taâm si.
Vì sao Ñöùc Phaät bieát thaät roõ nhö vaäy? Naøy Tu-boà-ñeà, vì thaät
töôùng cuûa taâm nhieãm khoâng coù töôùng nhieãm, vì thaät töôùng cuûa taâm
saân, taâm si khoâng coù töôùng saân, khoâng coù töôùng si.
Vì sao? Vì trong thaät töôùng khoâng coù taâm vöông, taâm sôû, huoáng
chi coù ñöôïc taâm nhieãm, taâm saân, taâm si, huoáng chi coù ñöôïc taâm
chaúng nhieãm, chaúng saân, chaúng si.
Theá neân naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät
bieát thaät roõ taâm nhieãm, taâm saân, taâm si cuûa taát caû chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät
bieát thaät roõ taâm khoâng nhieãm, khoâng saân, khoâng si cuûa taát caû chuùng
sinh neáu chuùng sinh khoâng coù taâm nhieãm, saân, si.
Vì sao? Vì trong taâm khoâng nhieãm, khoâng saân, khoâng si naøy
chaúng coù töôùng nhieãm, saân, si, chaúng coù töôùng chaúng nhieãm, saân, si.
Vì hai taâm chaúng ñi chung. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm khoâng nhieãm, saân, si cuûa chuùng
sinh neáu chuùng sinh khoâng coù taâm nhieãm, saân, si.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu chuùng
sinh coù taâm roäng lôùn thì Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm roäng lôùn cuûa
chuùng sinh.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì Ñöùc Phaät bieát roõ töôùng taâm cuûa chuùng sinh chaúng
roäng, chaúng heïp, chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng ñeán, chaúng ñi, vì taâm
töôùng xa lìa, vì taâm taùnh voán khoâng neân khoâng coù gì laøm roäng, laøm
heïp, laøm theâm, laøm bôùt, laøm ñeán, laøm ñi.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát
thaät roõ taâm roäng lôùn cuûa chuùng sinh neáu chuùng sinh coù taâm roäng lôùn.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu chuùng sinh
coù taâm roäng lôùn, Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm roäng lôùn cuûa chuùng sinh.
Vì sao? Vì Ñöùc Phaät chaúng thaáy taâm chuùng sinh coù töôùng ñeán, töôùng
ñi, töôùng sinh, truï, dò, dieät. Vì sao? Vì taâm taùnh voán khoâng neân khoâng
coù ai ñeán, ñi, khoâng coù ai sinh, truï, dò, dieät.
Cho neân, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh coù taâm roäng lôùn, do
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm roäng lôùn cuûa chuùng
sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh coù taâm voâ löôïng, do
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm voâ löôïng cuûa
chuùng sinh. Vì sao? Vì nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát roõ
taâm aáy cuûa chuùng sinh: chaúng thaáy an truï, chaúng thaáy chaúng an truï.
Vì töôùng cuûa taâm voâ löôïng khoâng choã nöông töïa, ñaâu coù choã truï,
chaúng truï.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh coù taâm voâ löôïng, do Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm voâ löôïng aáy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Taâm chaúng theå thaáy ñöôïc cuûa chuùng
sinh, do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm chaúng theå
thaáy ñöôïc aáy. Vì sao? Vì taâm chuùng sinh laø voâ töôùng, vì töï töôùng voán
khoâng, Ñöùc Phaät bieát thaät roõ voâ töôùng. Taâm cuûa chuùng sinh caû naêm
loaïi maét ñeàu khoâng thaáy ñöôïc.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Taâm chaúng theå thaáy ñöôïc cuûa chuùng
sinh, do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát thaät roõ taâm chaúng theå
thaáy ñöôïc aáy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùc loaïi taâm
xuaát hieän chìm maát, co giaõn cuûa chuùng sinh, Ñöùc Phaät bieát thaät roõ.
Vì sao? Vì taát caû loaïi taâm xuaát hieän, chìm maát, co giaõn cuûa chuùng
sinh ñeàu y cöù vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc maø sinh khôûi. ÔÛ trong
aáy, Ñöùc Phaät bieát roõ caùc thöù taâm xuaát hieän, chìm maát, co giaõn cuûa
chuùng sinh. Ñoù laø thaàn ngaõ vaø theá gian thöôøng coøn, ñaây laø söï thaät,
ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc thí cho thaàn ngaõ vaø
theá gian voâ thöôøng, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp
naøy y cöù vaøo saéc thí cho thaàn ngaõ vaø theá gian vöøa thöôøng vöøa voâ
thöôøng, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo
saéc thí cho thaàn ngaõ vaø theá gian chaúng phaûi thöôøng chaúng phaûi voâ
thöôøng, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo
saéc thí cho thaàn ngaõ vaø theá gian thöôøng, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø
noùi sai.
Cuõng nhö kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc, kieán chaáp naøy y cöù vaøo
thoï, y cöù vaøo töôûng, y cöù vaøo haønh, y cöù vaøo thöùc cuõng gioáng nhö
vaäy.
Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc vaø theá gian höõu bieân, ñaây laø söï
thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc vaø theá gian voâ
bieân, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc
vaø theá gian vöøa höõu bieân vöøa voâ bieân, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi
sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc vaø theá gian chaúng phaûi höõu bieân
chaúng phaûi voâ bieân, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai.
Nhö y cöù vaøo saéc, kieán chaáp naøy y cöù vaøo thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Thaàn chính laø thaân, kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc. Thaàn khaùc
thaân khaùc, y cöù vaøo saéc. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo thoï, töôûng, haønh vaø
thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Sau khi cheát coù nhö ñi, ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán
chaáp naøy y cöù vaøo saéc, sau khi cheát coù nhö ñi hoaëc khoâng coù nhö ñi,
ñaây laø söï thaät, ngoaøi ra laø noùi sai. Kieán chaáp naøy y cöù vaøo saéc, sau
khi cheát chaúng phaûi coù nhö ñi, chaúng phaûi khoâng coù nhö ñi, ñaây laø söï
thaät, ngoaøi ra laø noùi sai.
Nhö kieán thöùc y cöù vaøo saéc, y cöù vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät
bieát thaät roõ caùc loaïi taâm xuaát hieän, chìm maát co giaõn cuûa chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát roõ töôùng saéc. Bieát roõ
www.daitangkinh.org
töôùng saéc nhö theá naøo? Nhö laø töôùng nhö: chaúng hoaïi, khoâng phaân
bieät, khoâng töôùng, khoâng ghi nhôù, khoâng hyù luaän, khoâng ñöôïc, saéc
töôùng cuõng gioáng nhö vaäy, cuõng chaúng hoaïi cho ñeán cuõng khoâng
ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát roõ töôùng thoï, cho ñeán bieát roõ
töôùng thöùc laø chaúng hoaïi, cho ñeán khoâng ñöôïc nhö laø nhö töôùng.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát roõ töôùng nhö cuûa chuùng
sinh vaø töôùng nhö cuûa loaïi taâm xuaát hieän chìm maát co giaõn cuûa
chuùng sinh, töôùng nhö cuûa naêm aám, töôùng nhö cuûa caùc haønh, cuõng
chính laø taát caû töôùng nhö cuûa caùc phaùp, ñoù laø töôùng nhö cuûa saùu phaùp
Ba-la-maät, ñoù laø töôùng nhö cuûa ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, ñoù laø
töôùng nhö cuûa möôøi taùm khoâng, ñoù laø töôùng nhö boäi xaû, ñoù laø töôùng
nhö chín Ñònh thöù ñeä, ñoù laø töôùng nhö möôøi Trí löïc, ñoù laø töôùng nhö
cuûa boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, ñaïi Töø, ñaïi Bi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, ñoù laø töôùng nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí, ñoù laø töôùng nhö cuûa
phaùp thieän, phaùp baát thieän, phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian, phaùp
höõu laäu, phaùp voâ laäu, phaùp quaù khöù, vò lai, hieän taïi, phaùp höõu vi,
phaùp voâ vi, ñoù laø töôùng nhö cuûa quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm,
quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, quaû Bích-chi-phaät, quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Phaät. Töôùng nhö cuûa caùc Ñöùc Phaät
ñeàu laø töôùng nhaát nhö, chaúng hai, chaúng khaùc, chaúng taän, chaúng hoaïi.
Ñoù goïi laø töôùng nhö cuûa taát caû phaùp.
Ñöùc Phaät do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc töôùng nhö nhö vaäy.
Cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy
töôùng theá gian. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát roõ töôùng nhö
cuûa taát caû phaùp, chaúng khaùc bieät, chaúng phaûi chaúng nhö. Vì ñöôïc
töôùng nhö nhö vaäy neân Ñöùc Phaät ñöôïc goïi laø Nhö Lai.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôùng nhö cuûa caùc phaùp chaúng khaùc bieät,
chaúng phaûi chaúng nhö aáy raát laø saâu xa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Phaät duøng phaùp aáy noùi cho ngöôøi
nghe phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ai laø ngöôøi tin hieåu
ñöôïc? Chæ coù Boà-taùt khoâng thoaùi, ngöôøi coù ñuû chaùnh kieán, baäc A-
la-haùn voâ laäu. Vì phaùp naøy raát saâu xa.

–Vì phaùp töôùng naøy voâ taän neân raát saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp naøo laø töôùng voâ taän neân raát laø saâu
xa?
–Vì taát caû phaùp voâ taän neân raát saâu xa.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät ñöôïc taát caû phaùp aáy roài neân
noùi phaùp cho chuùng sinh nghe.
Phaåm 49: HOÛI VEÀ TÖÔÙNG
Baáy giôø, trong coõi ñaïi thieân coù caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc raûi
hoa höông roài bay ñeán choã Phaät, ñaûnh leã döôùi chaân Phaät, sau ñoù ñöùng
qua moät phía maø baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu, theá naøo laø
töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu?
Ñöùc Phaät baûo caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc:
–Naøy caùc Thieân töû! Töôùng khoâng, töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc
laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu, töôùng voâ khôûi, khoâng sinh,
khoâng dieät, chaúng nhô, chaúng saïch, voâ sôû höõu, voâ töôùng, voâ sôû y,
töôùng hö khoâng laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa.
Naøy caùc Thieân töû! Caùc töôùng nhö laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät
raát saâu.
Ñöùc Phaät duøng phaùp theá gian ñeå giaûng noùi cho chuùng sinh
nghe, chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa.
Naøy caùc Thieân töû! Caùc töôùng aáy, taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la
trong ñôøi khoâng phaù hoaïi ñöôïc. Vì sao? Vì Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong
ñôøi cuõng laø töôùng.
Naøy caùc Thieân töû! Töôùng khoâng theå phaù hoaïi töôùng, töôùng
khoâng theå bieát töôùng, töôùng khoâng theå bieát voâ töôùng, voâ töôùng khoâng
www.daitangkinh.org
theå bieát töôùng, töôùng naøy laø voâ töôùng, töôùng, voâ töôùng laø voâ sôû höõu.
Nghóa laø bieát töôùng, ngöôøi bieát vaø phaùp bieát ñeàu chaúng thaät coù. Vì
sao? Naøy caùc Thieân töû, caùc töôùng aáy chaúng phaûi saéc laøm ra, chaúng
phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc laøm ra, chaúng phaûi saùu phaùp Ba-la-maät
laøm ra, cho ñeán chaúng phaûi Nhaát thieát chuûng trí laøm ra.
Naøy caùc Thieân töû! Caùc töôùng aáy chaúng phaûi sôû höõu cuûa ngöôøi,
cuûa trôøi, chaúng phaûi theá gian, xuaát theá gian, chaúng phaûi höõu laäu, voâ
laäu, chaúng phaûi höõu vi, voâ vi.
Naøy caùc Thieân töû! Nhö coù ngöôøi hoûi raèng theá naøo laø töôùng cuûa
hö khoâng? Caâu hoûi naøy coù ñuùng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caâu hoûi aáy khoâng ñuùng. Vì hö khoâng
chaúng coù töôùng ñeû noùi, vì hö khoâng chaúng sinh khôûi, chaúng phaûi laø
caùi ñöôïc laøm ra.
Phaät baûo caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc:
–Coù Phaät hay khoâng coù Phaät, taùnh töôùng vaãn thöôøng truï. Vì
taùnh töôùng ñuùng nhö thaät maø Phaät ñöôïc goïi laø Nhö Lai.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät ñöôïc taùnh töôùng raát saâu cuûa caùc
phaùp. Ñöôïc taùnh töôùng aáy roài thì ñöôïc trí voâ ngaïi. Truï trong töôùng
naøy duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhoùm hoïp töï töôùng caùc phaùp.
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø choã thöôøng haønh ñaïo cuûa caùc Ñöùc
Phaät. Do haønh ñaïo naøy neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Do ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø thoâng ñaït taát
caû phaùp töôùng, hoaëc töôùng cuûa saéc cho ñeán töôùng cuûa Nhaát thieát
chuûng trí.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc Thieân töû! Töôùng naõo hoaïi laø töôùng cuûa
saéc, caûm giaùc laø töôùng cuûa thoï, duyeân laáy laø töôùng cuûa töôûng, sinh
khôûi taïo taùc laø töôùng cuûa haønh, seõ bieát laø töôùng cuûa thöùc. Ñöùc Phaät
ñöôïc taùnh khoâng cuûa caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Xaû thí laø töôùng cuûa Boá thí ba-la-maät, khoâng
noùng böùc laø töôùng cuûa Trì giôùi ba-la-maät, chaúng ñoåi khaùc laø töôùng
cuûa Nhaãn ba-la-maät, chaúng thoaùi lui laø töôùng cuûa Taán ba-la-maät,
nhieáp taâm laø töôùng cuûa Thieàn ba-la-maät, xa lìa laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Ñöùc Phaät ñöôïc taùnh khoâng cuûa caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Taâm khoâng nhieãu loaïn laø töôùng cuûa boán Thieàn,
boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc. Ñöùc Phaät ñöôïc taùnh khoâng cuûa
caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Xuaát theá gian laø töôùng cuûa ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, xa lìa laø töôùng cuûa khoâng giaûi thoaùt, vaéng laëng laø töôùng cuûa
voâ töôùng giaûi thoaùt, khoå laø töôùng cuûa voâ taùc giaûi thoaùt. Ñöùc Phaät
ñöôïc taùnh khoâng cuûa caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Sieâu thaéng laø töôùng cuûa möôøi Trí löïc, chaúng
kinh sôï laø töôùng cuûa boán Voâ uùy, bieát khaép laø töôùng cuûa boán Trí voâ
ngaïi, ngöôøi khaùc khoâng ñöôïc laø töôùng cuûa möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Ñöùc Phaät ñöôïc taùnh khoâng cuûa caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Thöông xoùt chuùng sinh laø töôùng cuûa ñaïi Töø, ñaïi
Bi, chaân thaät laø töôùng cuûa khoâng sai laàm, khoâng chaáp laø töôùng cuûa
thöôøng xaû, hieän taïi bieát roõ laø töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Ñöùc
Phaät ñöôïc taùnh khoâng cuûa caùc töôùng aáy.
Naøy caùc vò trôøi! Vì ñöôïc töôùng cuûa taát caû phaùp neân Ñöùc Phaät
ñöôïc goïi laø baäc trí voâ ngaïi.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa caùc Ñöùc Phaät. Baùt-nhaõ ba-la-
maät hieån baøy töôùng theá gian. Theá neân Phaät nöông vaøo phaùp ñeå truï,
cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi phaùp aáy. Phaùp aáy laø gì?
Chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñöùc Phaät nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñeå truï, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra caùc Ñöùc Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Ñöùc Phaät laø ngöôøi bieát veà taùc giaû. Neáu coù
ngöôøi hoûi ñeå bieát veà taùc giaû thì ngöôøi ñaùp ñuùng, khoâng ai hôn Ñöùc
Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Ñöùc Phaät laø ngöôøi bieát taùc giaû neân ñoái vôùi
phaùp cuûa Ñöùc Phaät ñi vaø ñaïo cuûa Ñöùc Phaät seõ chöùng ñöôïc Voâ thöôïng
Ñöùc Phaät laïi cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, khen ngôïi phaùp
www.daitangkinh.org
aáy, ñaïo aáy vaø thoï trì, giöõ gìn phaùp aáy, ñaïo aáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Ñöùc Phaät laø ngöôøi bieát taùc giaû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät bieát taát caû phaùp khoâng coù
töôùng taïo taùc vì khoâng coù töôùng taùc giaû. Taát caû phaùp khoâng coù töôùng
sinh khôûi vì khoâng coù hình daùng söï vieäc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñöùc Phaät bieát caùc
phaùp khoâng coù töôùng taïo taùc, khoâng coù töôùng sinh khôûi. Vì vaäy maø
Ñöùc Phaät laø ngöôøi bieát taùc giaû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
ñöôïc taát caû phaùp chaúng sinh, vì khoâng coù sôû ñaéc. Theá neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy töôùng theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø khoâng bieát, laø khoâng
thaáy taïi sao Baùt-nhaõ ba-la-maät laïi sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy
töôùng theá gian?
–Ñuùng vaäy, taát caû phaùp khoâng bieát, khoâng thaáy. Theá naøo laø
khoâng bieát, laø khoâng thaáy? Vì taát caû phaùp voán khoâng, laø luoáng doái
chaúng beàn chaéc, neân taát caû phaùp khoâng bieát, khoâng thaáy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp khoâng nöông töïa, khoâng
coù leä thuoäc, theá neân taát caû phaùp khoâng bieát, khoâng thaáy.
Do ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy
Vì chaúng thaáy saéc, chaúng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán
chaúng thaáy Nhaát thieát chuûng trí neân Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy
töôùng theá gian, sinh ra caùc Ñöùc Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao chaúng thaáy saéc cho ñeán chaúng
thaáy Nhaát thieát chuûng trí neân Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy töôùng theá
gian?
–Neáu chaúng duyeân theo saéc ñeå sinh phaân bieät, chaúng duyeân
theo thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå sinh phaân bieät, cho ñeán chaúng duyeân
theo Nhaát thieát chuûng trí ñeå sinh phaân bieät, ñoù goïi laø chaúng thaáy
töôùng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng thaáy töôùng cuûa
Nhaát thieát chuûng trí, neân hieån baøy töôùng theá gian. Do ñoù maø Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra
caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy töôùng theá gian?
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy theá gian khoâng.
Hieån baøy theá gian khoâng nhö theá naøo?
Laø hieån baøy naêm aám theá gian khoâng, hieån baøy möôøi hai nhaäp
theá gian khoâng, hieån baøy möôøi taùm giôùi theá gian khoâng, hieån baøy
möôøi hai nhaân duyeân theá gian khoâng, hieån baøy ngaõ kieán cuøng saùu
möôi hai kieán chaáp theá gian khoâng, hieån baøy möôøi nghieäp laønh theá
gian khoâng, hieån baøy boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh theá
gian khoâng, hieån baøy ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo theá gian khoâng,
hieån baøy saùu phaùp Ba-la-maät theá gian khoâng, hieån baøy noäi khoâng,
ngoaïi khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng theá gian khoâng,
hieån baøy taùnh höõu vi, taùnh voâ vi theá gian khoâng, hieån baøy möôøi Trí
löïc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí theá gian khoâng. Ñoù laø hieån baøy theá
gian khoâng.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñöùc
Phaät, hieån baøy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät do Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån
baøy theá gian khoâng, neân bieát theá gian khoâng, giaùc theá gian khoâng, tö
duy theá gian khoâng, phaân bieät theá gian khoâng. Theá neân, Baùt-nhaõ ba-
la-maät sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy Phaät theá
gian khoâng.
Theá naøo laø hieån baøy Phaät theá gian khoâng? Laø hieån baøy khoâng
cuûa naêm aám theá gian, cho ñeán hieån baøy khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng
trí theá gian.
Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra caùc Ñöùc Phaät, hieån baøy
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy Phaät laø
chaúng theå nghó baøn cuûa theá gian. Hieån baøy chaúng theå nghó baøn cuûa
www.daitangkinh.org
naêm aám theá gian, cho ñeán hieån baøy chaúng theå nghó baøn cuûa Nhaát
thieát chuûng trí theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy Phaät lìa
theá gian. Hieån baøy naêm aám ly theá gian cho ñeán hieån baøy Nhaát thieát
chuûng trí lìa theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät baøy töôùng vaéng laëng
cuûa Phaät vaø theá gian. Hieån baøy naêm aám theá gian vaéng laëng cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí theá gian laø vaéng laëng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy roát raùo
khoâng cuûa Phaät vaø theá gian, theá naøo laø roát raùo khoâng cuûa theá gian.
Hieån baøy naêm aám roát raùo khoâng cuûa theá gian, cho ñeán hieån baøy roát
raùo khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng trí vaø theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy taùnh
khoâng cuûa Phaät vaø theá gian. Hieån baøy naêm aám taùnh khoâng cuûa theá
gian cho ñeán hieån baøy Nhaát thieát chuûng trí taùnh khoâng cuûa theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy Phaät phaùp
khoâng cuûa theá gian. Hieån baøy naêm aám phaùp khoâng cuûa theá gian, cho
ñeán voâ phaùp khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng trí ôû theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy Phaät voâ
phaùp khoâng cuûa Phaät vaø theá gian. Hieån baøy naêm aám höõu phaùp khoâng
cuûa theá gian, cho ñeán hieån baøy höõu phaùp khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng
trí ôû theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy höõu phaùp
khoâng cuûa theá gian, hieån baøy naêm aám höõu phaùp khoâng cuûa theá
gian, cho ñeán hieån baøy höõu phaùp khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng trí ôû
theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy voâ phaùp
höõu phaùp khoâng cuûa Phaät vaø theá gian. Hieån baøy naêm aám voâ phaùp
höõu phaùp khoâng cuûa theá gian cho ñeán hieån baøy voâ phaùp höõu phaùp
khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng trí ôû theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät hieån baøy ñoäc nhaát
khoâng cuûa Phaät vaø theá gian. Hieån baøy naêm aám ñoäc nhaát khoâng cuûa
theá gian, cho ñeán hieån baøy ñoäc nhaát khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng trí ôû
theá gian.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng sinh ra caùc

Ñöùc Phaät, hieån baøy töôùng Phaät vaø theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy hieån baøy
töôùng theá gian, ñoù laø töôùng chaúng sinh ôû ñôøi naøy, ñôøi sau. Vì sao? Vì
caùc phaùp khoâng coù töôùng ñeå sinh ra ñôøi naøy, ñôøi sau ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vì vieäc lôùn maø
phaùt khôûi, vì vieäc chaúng theå nghó baøn maø phaùt khôûi, vì vieäc khoâng
theå noùi maø phaùt khôûi, vì vieäc voâ löôïng maø phaùt khôûi, vì vieäc voâ ñaúng
maø phaùt khôûi.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy vì vieäc lôùn,
vì vieäc chaúng theå nghó baøn, vì vieäc khoâng theå noùi, vì vieäc voâ ñaúng
ñaúng maø phaùt khôûi.
Theá naøo Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc lôùn neân phaùt khôûi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc lôùn cuûa caùc Phaät laø: cöùu taát caû chuùng sinh,
chaúng lìa boû taát caû chuùng sinh.
Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc chaúng theå nghó baøn neân
phaùt khôûi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc chaúng theå nghó baøn laø Phaät phaùp, laø phaùp
cuûa Nhö Lai, laø phaùp cuûa Ñaáng Töï Nhieân, laø phaùp cuûa Baäc Nhaát
Thieát Trí.
Theá naøo Baùt-nhaõ ba-la-maät vì söï baát khaû neâu leân maø phaùt
khôûi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc khoâng theå noùi laø vì trong taát caû chuùng
sinh khoâng ai coù theå tö duy, noùi leân, so löôøng ñöôïc phaùp cuûa Phaät,
phaùp cuûa Nhö Lai, phaùp cuûa Ñaáng Töï Nhieân, laø phaùp cuûa Baäc Nhaát
thieát trí.
Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc voâ löôïng maø phaùt khôûi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong taát caû chuùng sinh khoâng ai löôøng ñöôïc
phaùp cuûa Phaät, phaùp cuûa Nhö Lai, phaùp cuûa Ñaáng Töï Nhieân, laø phaùp
cuûa Baäc Nhaát Thieát Trí, theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc khoâng theå
so löôøng maø phaùt khôûi.
www.daitangkinh.org
Theá naøo Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc khoâng gì saùnh baèng maø phaùt
khôûi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong taát caû chuùng sinh khoâng ai saùnh ngang
vôùi Ñöùc Phaät huoáng chi laø hôn, theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät vì söï
khoâng saùnh baèng maø phaùt khôûi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ vì phaùp cuûa Phaät,
phaùp cuûa Nhö Lai, phaùp cuûa Ñaáng Töï Nhieân, laø phaùp cuûa Baäc Nhaát
Thieát Trí, laø söï chaúng theå nghó baøn, khoâng theå neâu leân, khoâng theå
löôøng, khoâng saùnh baèng maø phaùt khôûi ö?
–Ñuùng vaäy, phaùp cuûa Phaät, cuûa Nhö Lai, cuûa Ñaáng Töï Nhieân,
cuûa Baäc Nhaát Thieát Trí laø söï chaúng theå nghó baøn, khoâng theå noùi leân,
khoâng theå so löôøng, khoâng theå saùnh baèng. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, phaùp taùnh, phaùp töôùng ñeàu cuõng chaúng
theå nghó baøn, khoâng theå neâu leân, khoâng theå so löôøng, khoâng theå saùnh
baèng. Trong ñaây, taâm vaø taâm sôû ñeàu khoâng thaät coù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc khoâng thaät coù cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí khoâng thaät coù neân saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
ñeàu chaúng theå nghó baøn, khoâng theå noùi leân, khoâng theå so löôøng,
khoâng theå saùnh baèng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao vì saéc khoâng thaät coù neân chaúng
theå nghó baøn ñeán khoâng gì saùnh baèng? Cho ñeán do ñaâu maø Nhaát thieát
chuûng trí khoâng thaät coù neân Nhaát thieát chuûng trí chaúng theå nghó baøn
ñeán khoâng theå saùnh baèng?
–Vì khoâng ai so löôøng ñöôïc saéc cho ñeán khoâng ai löôøng ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí neân saéc khoâng thaät coù, cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí khoâng thaät coù.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc töôùng chaúng theå nghó baøn neân
khoâng ai löôøng ñöôïc cho ñeán vì saéc töôùng khoâng gì saùnh baèng neân
khoâng ai so löôøng ñöôïc. Vì Nhaát thieát chuûng trí chaúng theå nghó baøn
neân khoâng ai so löôøng ñöôïc, cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí khoâng
saùnh baèng neân khoâng ai so löôøng ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Trong chaúng theå nghó baøn, cho
ñeán ñoái vôùi khoâng saùnh baèng coù theå ñöôïc chaêng? Saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí coù theå ñöôïc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng theå ñöôïc!
–Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeàu chaúng theå nghó baøn
cho ñeán cuõng ñeàu khoâng saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaät phaùp ñaây chaúng theå nghó baøn, khoâng theå
noùi leân, khoâng theå so löôøng, khoâng theå saùnh baèng. Ñoù goïi laø Phaät
phaùp chaúng theå nghó baøn cho ñeán noùi laø khoâng gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaät phaùp khoâng theå nghó baøn vì vöôït quaù söï
suy nghó baøn luaän. Phaät phaùp khoâng theå noùi leân vì vöôït quaù söï noùi
leân. Phaät phaùp khoâng theå so löôøng vì vöôït quaù söï so löôøng. Phaät phaùp
khoâng gì saùnh baèng vì vöôït quaù söï saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do ñoù neân taát caû phaùp khoâng theå nghó baøn cho
ñeán khoâng gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå nghó baøn laø noùi nghóa aáy khoâng theå
nghó baøn, khoâng theå noùi leân, laø noùi nghóa aáy khoâng theå noùi leân,
khoâng theå so löôøng laø noùi nghóa aáy khoâng theå so löôøng, khoâng theå
saùnh baèng laø noùi nghóa aáy khoâng gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät naøy khoâng theå nghó baøn
cho ñeán khoâng saùnh baèng.
Khoâng theå nghó baøn nhö hö khoâng chaúng theå nghó baøn, khoâng
theå noùi leân nhö hö khoâng chaúng theå noùi leân, khoâng theå so löôøng nhö
hö khoâng khoâng theå so löôøng, khoâng saùnh baèng nhö hö khoâng khoâng
gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø khoâng theå nghó baøn cho ñeán khoâng gì
saùnh baèng cuûa Phaät phaùp.
Phaät phaùp voâ löôïng nhö vaäy, taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la khoâng
ai coù theå tính löôøng, nghó baøn ñöôïc.
Luùc Ñöùc Phaät noùi phaåm Phaät phaùp chaúng theå nghó baøn, khoâng
theå noùi leân, khoâng theå suy löôøng, khoâng theå saùnh baèng naøy coù naêm
www.daitangkinh.org
traêm Tyø-kheo vaø hai möôi Tyø-kheo-ni vì chaúng leä thuoäc taát caû phaùp
neân phieàn naõo döùt, taâm ñöôïc giaûi thoaùt, chöùng A-la-haùn, saùu muoân
Öu-baø-taéc vaø ba muoân Öu-baø-di xa lìa buïi nhô, ñöôïc Phaùp nhaõn
thanh tònh, hai möôi Ñaïi Boà-taùt ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, seõ ñöôïc thoï
kyù trong Hieàn kieáp naøy.


QUYEÅN 15
Phaåm 50: THAØNH BIEÄN

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy vì vieäc lôùn
maø phaùt khôûi, vì vieäc khoâng theå nghó baøn, vì vieäc khoâng theå noùi leân,
vì vieäc khoâng theå so löôøng, vì vieäc khoâng theå saùnh baèng maø phaùt
khôûi.
–Ñuùng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy vì vieäc khoâng theå
nghó baøn cho ñeán vì vieäc khoâng theå saùnh baèng maø phaùt khôûi.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät chöùa ñöïng naêm phaùp Ba-
la-maät, chöùa ñöïng möôøi taùm khoâng, chöùa ñöïng boán Nieäm xöù cho
ñeán taùm Thaùnh ñaïo, chöùa ñöïng möôøi Trí löïc cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí.
Ví nhö nhaø vua laø baäc toân quyù trong nöôùc, bao nhieâu vieäc nöôùc
ñeàu uûy nhieäm cho ñaïi thaàn, nhaø vua voâ söï, an vui nhaøn nhaõ.
Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Bao nhieâu phaùp Thanh vaên, phaùp
Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt, phaùp Phaät, taát caû ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät coù coâng naêng hoaøn thaønh nhöõng vieäc
ñoù.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vieäc lôùn maø phaùt
khôûi, cho ñeán vì vieäc khoâng gì saùnh baèng maø phaùt khôûi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng chaáp saéc,
chaúng dính saéc, neân hoaøn thaønh ñöôïc, chaúng laáy, chaúng dính vaøo thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán chaúng chaáp, chaúng dính vaøo Nhaát thieát
chuûng trí neân coù theå hoaøn thaønh ñöôïc, chaúng chaáp, chaúng dính quaû
Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán chaúng laáy, chaúng dính vaøo Voâ thöôïng Chaùnh
www.daitangkinh.org
ñaúng Chaùnh giaùc neân Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù coâng naêng hoaøn
thaønh ñöôïc taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo vì chaúng chaáp, chaúng dính vaøo
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán vì chaúng chaáp, chaúng dính vaøo
Nhaát thieát chuûng trí maø Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng coù coâng naêng
hoaøn thaønh taát caû phaùp?
–YÙ oâng nghó sao? Thaáy saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù theå chaáp,
coù theå dính maéc ñöôïc chaêng? Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí coù theå
chaáp, coù theå dính maéc ñöôïc chaêng?
–Laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät cuõng chaúng thaáy saéc coù
theå chaáp, coù theå dính maéc ñöôïc cho ñeán chaúng thaáy Nhaát thieát chuûng
trí coù theå chaáp, coù theå dính maéc ñöôïc. Vì chaúng thaáy neân chaúng
chaáp, vì chaúng chaáp neân chaúng dính maéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät cuõng chaúng thaáy phaùp cuûa Phaät, phaùp
cuûa Nhö Lai, phaùp cuûa Ñaáng Töï nhieân, phaùp cuûa baäc Nhaát thieát trí
coù theå chaáp, coù theå dính maéc ñöôïc. Vì chaúng thaáy neân chaúng chaáp, vì
chaúng chaáp neân chaúng dính maéc.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt chaúng neân chaáp, chaúng
neân dính maéc saéc, cho ñeán chaúng neân chaáp, chaúng neân dính maéc vaøo
phaùp cuûa baäc Nhaát thieát trí.
Baáy giôø caùc trôøi coõi Duïc, coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy khoù thaáy,
khoù hieåu chaúng theå suy nghó, so löôøng bieát ñöôïc, ngöôøi coù trí tueä
vaéng laëng kheùo leùo môùi bieát ñöôïc.
Ngöôøi tin ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, phaûi bieát ñoù laø Ñaïi Boà-
taùt ñaõ cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, troàng nhieàu caên laønh, gaàn guõi
Thieän tri thöùc, neân tin hieåu ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu naøy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu trong coõi ñaïi thieân coù bao nhieâu
chuùng sinh, taát caû ñeàu laøm ngöôøi tín haønh, ngöôøi phaùp haønh, laøm Baùt
nhaân, laøm Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, laøm Bích-
chi-phaät hoaëc trí hoaëc ñoaïn, ñeàu chaúng baèng ñöôïc Boà-taùt naøy thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät trong moät ngaøy. Vì sao? Vì ngöôøi tín haønh,
ngöôøi phaùp haønh cho ñeán Bích-chi-phaät hoaëc trí hoaëc ñoaïn chính laø
phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Boà-taùt.
Phaät baûo caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc trôøi ngöôøi, ngöôøi tín haønh, ngöôøi phaùp
haønh, cho ñeán Bích-chi-phaät chính laø phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Ñaïi Boà-
taùt. Naøy caùc trôøi, ngöôøi, neáu thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy roài bieân cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng, cho ñeán ghi
nhôù thì seõ mau ñöôïc Nieát-baøn hôn thieän nam, thieän nöõ vì caàu Thanh
vaên hay Bích-chi-phaät maø lìa boû Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh theo
kinh khaùc moät kieáp hoaëc döôùi moät kieáp. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy coù noùi roäng veà phaùp thöôïng dieäu maø ngöôøi tín
haønh, ngöôøi phaùp haønh cho ñeán Ñaïi Boà-taùt ñeàu phaûi hoïc. Hoïc xong
chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baáy giôø caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc ñoàng thanh thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy goïi laø Ma-ha ba-
la-maät, goïi laø Ba-la-maät khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi leân,
khoâng theå so löôøng, khoâng theå saùnh baèng. Ngöôøi tín haønh, ngöôøi
phaùp haønh cho ñeán Bích-chi-phaät hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñöôïc
thaønh Ñaïi Boà-taùt, ñöôïc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng chaúng theâm, chaúng bôùt.
Baïch xong, caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc ñaûnh leã döôùi chaân Phaät,
nhieãu quanh Phaät roài trôû veà coõi trôøi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa naøy maø lieàn tin, lieàn hieåu thì ngöôøi naøy töø nôi naøo cheát roài
sinh vaøo nhaân gian?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy lieàn tin,
lieàn hieåu, chaúng queân, chaúng boû, chaúng thaéc maéc, chaúng nghi ngôø,
chaúng aên naên, maø vui möøng thích nghe, nghe xong ghi nhôù, chaúng xa
lìa, hoaëc ñi ñöùng, hoaëc luùc naèm ngoài chaúng heà queân soùt, thöôøng theo
saùt Phaùp sö.
www.daitangkinh.org
Nhö traâu ngheù theo saùt traâu meï, Boà-taùt vì nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø thöôøng theo saùt Phaùp sö, khi ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät roài
mieäng nieäm tuïng, taâm hieåu, chaùnh kieán thoâng suoát.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy töø loaøi ngöôøi cheát maø
sinh laïi trong nhaân gian naøy.
Vì sao? Ngöôøi caàu Phaät ñaïo, ñôøi tröôùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
roài bieân cheùp, cung kính, cuùng döôøng, neân sau khi cheát sinh trôû laïi
nhaân gian, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn tin, lieàn hieåu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù vò Boà-taùt naøo ôû coõi khaùc thaønh töïu
coâng ñöùc treân ñaây, cuùng döôøng caùc Phaät roài boû thaân maø sinh ñeán
nhaân gian naøy, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn tin, lieàn hieåu, bieân
cheùp thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù hay chaêng?
Phaät daïy:
–Coù, ôû coõi khaùc, Boà-taùt thaønh töïu coâng ñöùc treân ñaây cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät, boû thaân sinh ñeán nhaân gian naøy, ñöôïc nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät saâu xa lieàn tin, lieàn hieåu, bieân cheùp thoï trì, ñoïc tuïng,
ghi nhôù. Phaûi bieát ñoù laø do coâng ñöùc thaønh töïu ôû ñôøi tröôùc neân ñöôïc
nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt ôû choã Boà-taùt Di-laëc ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, do caên laønh aáy maø sinh ñeán nhaân
gian naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù Boà-taùt ñôøi tröôùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø chaúng thöa hoûi nhöõng vieäc trong ñoù. Vì khoâng thöa hoûi neân sinh
ñeán nhaân gian naøy nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy loøng hoï tieáp
tuïc nghi ngôø, khoù toû ngoä.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt ñôøi tröôùc hoaëc nghe Thieàn ba-la-
maät, hoaëc nghe Tinh taán ba-la-maät, hoaëc nghe Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
hoaëc nghe Trì giôùi ba-la-maät, hoaëc nghe Boá thí ba-la-maät maø khoâng
thöa hoûi nhöõng vieäc trong ñoù. Vì ñôøi tröôùc khoâng thöa hoûi neân sinh
ñeán nhaân gian naøy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa taâm hoï tieáp tuïc
nghi ngôø, khoù toû ngoä.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ñôøi tröôùc Boà-taùt hoaëc nghe noäi
khoâng, ngoaïi khoâng, cho ñeán nghe Nhaát thieát chuûng trí maø khoâng
thöa hoûi nhöõng vieäc trong ñoù, vì ñôøi tröôùc khoâng thöa hoûi ñeå ñöôïc
hieåu chính xaùc neân sinh ñeán nhaân gian naøy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa taâm hoï tieáp tuïc nghi ngôø, khoù toû ngoä.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ñôøi tröôùc Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa roài thöa hoûi nhöõng vieäc trong aáy maø khoâng thöïc haønh,
khi boû thaân naøy sinh ñeán ñôøi sau, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
trong khoaûng moät ngaøy hoaëc hai, ba, boán, naêm ngaøy, taâm hoï tin hieåu
vöõng chaéc khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc. Neáu hoï xa lìa ñieàu ñöôïc nghe thì
seõ lui suït. Vì sao? Vì ôû ñôøi tröôùc luùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät daàu hoï
coù thöa hoûi vieäc aáy nhöng chaúng thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy. Ngöôøi
naøy coù luùc muoán nghe, coù luùc chaúng muoán nghe, taâm chaúng vöõng
chaéc, chí chaúng quyeát ñònh, nhö caùi loâng nheï, theo gioù maø bay ñeán
choã naøy choã khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Boà-taùt naøy phaùt taâm chaúng ñöôïc bao
laâu, chaúng thöôøng gaàn guõi Thieän tri thöùc, chaúng cuùng döôøng nhieàu
Ñöùc Phaät, ñôøi tröôùc daàu ñöôïc nghe maø chaúng bieân cheùp, chaúng ñoïc
tuïng, chaúng ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng hoïc saùu phaùp Ba-la-
maät, chaúng hoïc noäi khoâng, ngoaïi khoâng, cho ñeán chaúng hoïc Nhaát
thieát chuûng trí. Boà-taùt naøy môùi phaùt taâm Ñaïi thöøa, vì ít tin ít thích
neân chaúng ñoïc tuïng, chaúng nhôù nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng theå
bieân cheùp, cho ñeán ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Phaät ñaïo maø
chaúng bieân cheùp, chaúng thoï trì cho ñeán chaúng ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy, cuõng chaúng ñöôïc söï che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa naøy, cho ñeán cuõng chaúng ñöôïc söï che chôû cuûa Nhaát
thieát chuûng trí. Ngöôøi naøy cuõng chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñuùng nhö lôøi cho ñeán ñoái vôùi Nhaát thieát chuûng trí cuõng chaúng thöïc
haønh ñuùng nhö lôøi daïy. Ngöôøi naøy hoaëc theo caùc Thanh vaên hoaëc
Bích-chi-phaät.
Vì sao? Ngöôøi naøy chaúng bieân cheùp cho ñeán chaúng thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng ñöôïc söï che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa, theá neân hoï seõ ñi vaøo moät trong hai thöøa aáy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 51: THÍ DUÏ

–Ví nhö thuyeàn hö bò chìm giöõa bieån lôùn, neáu ngöôøi naøo trong
thuyeàn chaúng naém phao, chaúng oâm caây vaùn hoaëc thaây cheát thì nhöõng
ngöôøi aáy khoâng theå vaøo bôø vaø seõ chìm cheát. Ngöôøi naøo naém phao
hoaëc oâm caây vaùn, thaây cheát thì ngöôøi naøy chaúng bò chìm cheát, seõ
ñöôïc vaøo ñeán bôø, an oån töï do.
Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Phaät
ñaïo, neáu chæ coù taâm tin öa maø chaúng theo Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng
bieân cheùp, chaúng thoï trì, chaúng ñoïc, chaúng tuïng, chaúng giaûng noùi,
chaúng ghi nhôù, vôùi naêm phaùp Ba-la-maät kia cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí cuõng ñeàu chaúng y cöù, chaúng bieân cheùp, ñoïc tuïng, ghi nhôù,
phaûi bieát thieän nam, thieän nöõ naøy giöõa ñöôøng suy hao, chaúng ñeán
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, seõ chöùng quaû Thanh vaên hoaëc Bích-chi-
phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Phaät ñaïo, coù
ñöùc tin, ñöùc nhaãn, coù tònh taâm, thaâm taâm, coù nguyeän, coù hieåu bieát, coù
xaû, coù tinh taán, theo Baùt-nhaõ ba-la-maät, bieân cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng,
giaûng noùi, ghi nhôù, ngöôøi naøy ñöôïc söï che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa, cho ñeán ñöôïc söï che chôû cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Nhôø söï che
chôû neân ngöôøi naøy chaúng bò giöõa ñöôøng suy hao, vöôït khoûi baäc
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, thöôøng thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, seõ chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi duøng caùi bình ñaát chöa nung
chín ñeå muùc nöôùc, phaûi bieát khoâng bao laâu caùi bình aáy seõ beå raõ, trôû
veà vôùi ñaát.
Cuõng nhö vaäy, neáu thieän nam, thieän nöõ daàu coù taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, coù ñöùc tin, ñöùc nhaãn, coù tònh taâm, thaâm
taâm, coù nguyeän, coù hieåu bieát, coù xaû, coù tinh taán, maø chaúng ñöôïc söï
che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa cho ñeán cuûa Nhaát thieát
chuûng trí, ngöôøi naøy giöõa ñöôøng bò suy hao, seõ rôi vaøo caùc Thanh
vaên, Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi duøng caùi bình ñaát ñaõ nung
chín ñeå ñöïng nöôùc, phaûi bieát caùi bình naøy seõ chöùa ñöôïc nöôùc maø
khoâng bò raõ.
Cuõng vaäy, coù thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, coù ñöùc tin, ñöùc nhaãn, coù tònh taâm, thaâm taâm, coù
nguyeän, coù hieåu chaéc tinh taán, laïi ñöôïc söï che chôû cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, phaûi bieát ngöôøi naøy chaúng bò suy
hao giöõa ñöôøng maø vöôït khoûi haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, thöôøng
thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, chöùng ñöôïc Voâ thöôïng
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö thuyeàn trang bò chöa hoaøn thaønh
maø chôû taøi vaät vöôït bieån khôi, phaûi bieát thuyeàn naøy seõ bò chìm giöõa
bieån, ngöôøi moät nôi, thuyeàn vaø taøi vaät chìm troâi moät ngaû. Vì phöông
tieän khoâng ñaày ñuû neân laùi buoân phaûi maát taøi vaät.
Cuõng nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ naøo daàu coù taâm Boà-taùt, coù
ñöùc tin, ñöùc nhaãn, nguyeän tònh taâm, thaâm taâm cho ñeán tinh taán maø
khoâng ñöôïc naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí che chôû, phaûi bieát ngöôøi naøy giöõa ñöôøng bò suy
hao maát chaâu baùu lôùn, Nhaát thieát chuûng trí, ñi theo caùc Thanh vaên,
Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi coù trí, trang bò thuyeàn lôùn ñaøy ñuû,
sau ñoù môùi cho thuyeàn haï thuûy chuyeân chôû taøi vaät, phaûi bieát thuyeàn
naøy seõ khoâng bò hö giöõa ñöôøng, seõ ñeán ñöôïc choã muoán ñeán.
Cuõng nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Phaät ñaïo, coù ñöùc
tin, coù nhaãn, coù tònh taâm, thaâm taâm, coù nguyeän, hieåu chaéc, tinh taán,
laïi ñöôïc naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí che chôû, phaûi bieát ngöôøi naøy seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng bò suy hao giöõa ñöôøng, khoâng theo
caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi giaø hôn traêm tuoåi, suy yeáu
nhieàu beänh. Ngöôøi giaø beänh naøy naèm lieät treân giöôøng khoâng theå daäy
ñi ñöôïc, hoaëc coù daäy ñi ñöôïc cuõng khoâng theå böôùc ñi xa moät, hai
möôi daëm.
Cuõng nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ naøo daàu coù taâm Boà-ñeà, coù
www.daitangkinh.org
ñöùc tin, ñöùc nhaãn, coù tònh taâm, thaâm taâm, coù nguyeän, hieåu chaéc,
tinh taán nhöng chaúng ñöôïc naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät che chôû, cho ñeán chaúng ñöôïc naêng löïc phöông tieän cuûa Nhaát
thieát chuûng trí che chôû, phaûi bieát ngöôøi naøy giöõa ñöôøng cuõng rôi
vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Nhö ngöôøi giaø hôn traêm tuoåi, suy yeáu nhieàu beänh, muoán ñöùng
daäy böôùc ñi, coù hai ngöôøi khoûe maïnh heát loøng dìu hai beân, nhôø ñoù
ngöôøi giaø beänh ñeán ñöôïc choã muoán ñeán.
Cuõng nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ naøo caàu Phaät ñaïo, coù ñöùc
tin, coù nhaãn, coù tònh taâm, thaâm taâm, coù duïc, hieåu chaéc, xaû, tinh taán,
laïi ñöôïc naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí che chôû, phaûi bieát ngöôøi naøy giöõa ñöôøng khoâng rôi
vaøo caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø ñeán ñöôïc choã muoán ñeán, ñoù laø
Ñeán ñaây Ñöùc Phaät laïi khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Vì caùc Boà-taùt maø thöa hoûi
Nhö Lai vieäc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo töø luùc môùi phaùt
taâm ñeán nay, duøng taâm ngaõ ngaõ sôû maø boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
taán, thieàn ñònh, trí tueä. Luùc boá thí cho ñeán trí tueä, ngöôøi naøy nghó
raèng: mình laø thí chuû, mình boá thí cho ngöôøi aáy, mình boá thí vaät aáy,
cho ñeán nghó raèng mình laø ngöôøi tu trí tueä, mình tu trí tueä aáy, mình coù
trí tueä. Ngöôøi naøy chaúng bieát bôø naøy, bôø kia, chaúng ñöôïc söï che chôû
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán chaúng ñöôïc söï che chôû cuûa Nhaát
thieát chuûng trí. Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät
khoâng coù söï phaân bieät nhö vaäy. Xa lìa bôø naøy bôø kia, ñoù laø töôùng cuûa
saùu phaùp Ba-la-maät. Vì khoâng ñöôïc che chôû neân ngöôøi naøy chaúng
ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí maø theo caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø ngöôøi caàu Phaät ñaïo maø khoâng coù
phöông tieän?
Ngöôøi caàu Phaät ñaïo töø luùc baét ñaàu phaùt taâm ñeán nay khoâng coù
naêng löïc phöông tieän khi thöïc haønh saùu ñoä, ngöôøi naøy cho raèng mình
laø thí chuû boá thí cho ngöôøi vaø duøng taøi vaät aáy ñeå boá thí, cho ñeán nghó
raèng mình tu tueä aáy, coù tueä aáy, do ñoù maø coù quan nieäm töï cao: Nôi
boá thí töï cao, trì giôùi töï cao, nhaãn nhuïc töï cao, tinh taán töï cao, thieàn
ñònh töï cao, trí tueä töï cao. Ngöôøi naøy chaúng bieát raèng khoâng phaân
bieät nhôù töôûng, xa lìa bôø naøy, bôø kia laø töôùng cuûa saùu phaùp Ba-la-
maät. Vì khoâng bieát bôø naøy, khoâng bieát bôø kia neân ngöôøi naøy khoâng
ñöôïc söï che chôû cuûa Boá thí ba-la-maät, cho ñeán khoâng ñöôïc söï che
chôû cuûa Nhaát thieát chuûng trí, do ñoù khoâng theå ñeán ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí maø theo caùc haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng ñöôïc naêng löïc
phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät che chôû thì seõ theo caùc Thanh
vaên, Bích-chi-phaät. Neáu ñöôïc söï che chôû cuûa naêng löïc phöông tieän
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Ñaïi Boà-taùt seõ mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng bò ñi theo Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Theá naøo laø ñöôïc söï che chôû?
Naøy Tu-boà-ñeà! Töø ban sô ñeán nay, Boà-taùt duøng naêng löïc
phöông tieän maø boá thí, khoâng coù taâm ngaõ, ngaõ sôû, cho ñeán khoâng coù
taâm ngaõ, ngaõ sôû maø tu trí tueä. Boà-taùt naøy chaúng nghó raèng: “Mình coù
boá thí, ñoù laø cuûa mình boá thí, chaúng vì boá thí maø töï cao, cho ñeán
chaúng vì trí tueä maø töï cao.” Boà-taùt naøy chaúng nghó raèng: “Mình laø thí
chuû, mình boá thí cho ngöôøi aáy, mình ñem vaät aáy ñeå boá thí.” Cho ñeán
chaúng nghó raèng: “Mình tu trí tueä, mình coù trí tueä aáy.” Vì sao? Vì
trong Boá thí ba-la-maät khoâng coù söï phaân bieät nhö vaäy, xa lìa bôø naøy,
bôø kia laø töôùng cuûa Boá thí ba-la-maät, cho ñeán xa lìa bôø naøy, bôø kia laø
töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng söï nhôù nghó, phaân bieät nhö vaäy.
Boà-taùt naøy bieát bôø naøy, bieát bôø kia. Boà-taùt naøy ñöôïc Boá thí ba-
la-maät che chôû, cho ñeán ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät che chôû, ñöôïc noäi
khoâng, ngoaïi khoâng cho ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí che chôû. Vì
ñöôïc söï che chôû ñoù neân Boà-taùt naøy chaúng theo caùc Thanh vaên, Bích-
chi-phaät maø ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vì ñöôïc naêng löïc phöông
tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät che chôû neân chaúng theo caùc Thanh vaên,
Bích-chi-phaät maø mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
Phaåm 52: TRI THÖÙC

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt taân hoïc phaûi hoïc saùu phaùp Ba-la-
maät nhö theá naøo?
–Neáu muoán hoïc saùu phaùp Ba-la-maät thì Boà-taùt taân hoïc tröôùc
phaûi cuùng döôøng gaàn guõi Thieän tri thöùc thöôøng giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy. Thieän tri thöùc aáy giaûng daïy: Naøy thieän nam! Coù
bao nhieâu boá thí ñeàu hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
taát caû, coù bao nhieâu trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä
ñeàu hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc taát caû. Ngöôi chôù
cho raèng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, chôù cho saùu phaùp Ba-la-maät laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, chôù cho noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chôù cho boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chôù cho möôøi Trí
löïc cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì chaúng chaáp saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thì
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng chaáp saùu phaùp Ba-
la-maät, cho ñeán chaúng naém laáy möôøi taùm phaùp Baát coäng thì ñöôïc Voâ
Naøy thieän nam! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
chôù tham saéc, tham thoï, töôûng, haønh, thöùc, chôù tham saùu phaùp Ba-la-
maät, cho ñeán chôù tham Nhaát thieát chuûng trí. Vì saéc chaúng phaûi caùi ñeå
tham, cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí chaúng phaûi laø caùi ñeå tham.
Naøy thieän nam! Chôù tham quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán chôù tham
ñòa vò Boà-taùt, chôù tham Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao?
Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng phaûi caùi ñeå tham. Vì
sao? Vì caùc phaùp laø taùnh khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc vò Boà-taùt thöôøng laøm ñöôïc vieäc khoù:
Ñoái vôùi taát caû phaùp taùnh khoâng maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng laøm ñöôïc vieäc
khoù: Ñoái vôùi phaùp taùnh khoâng maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì muoán an oån theá gian neân caùc Ñaïi Boà-taùt
phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì muoán an vui theá
gian, cöùu giuùp theá gian, laøm choã trôû veà cho theá gian, laøm choã y cöù
cho theá gian, laøm coàn baõi cho theá gian, laøm ngöôøi dìu daét theá gian,
laøm con ñöôøng roát raùo cho theá gian, laøm choã ñeán cho theá gian maø
caùc Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo vì an oån theá gian, vì an vui theá gian maø
caùc Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Ñaïi
Boà-taùt luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cöùu vôùt chuùng
sinh saùu ñöôøng ra khoûi lo khoå saàu naõo, ñaët leân bôø Nieát-baøn khoâng
coøn sôï haõi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo vì cöùu giuùp theá gian maø caùc Ñaïi Boà-taùt
phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cöùu khoå sinh töû cho chuùng sinh, noùi
phaùp cho chuùng sinh, chuùng sinh ñöôïc nghe phaùp daàn daàn töø ba thöøa
maø ñöôïc ñoä thoaùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm choã trôû veà cho theá gian maø
Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cöùu vôùt chuùng sinh
ra khoûi töôùng sinh, giaø, beänh, cheát, lo buoàn saàu naõo, ñaët chuùng treân
bôø Nieát-baøn khoâng coøn sôï haõi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm choã y cöù cho theá gian maø caùc
Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Ñaïi Boà-taùt
luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì chuùng sinh maø noùi taát
caû phaùp khoâng choã y cöù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø taát caû phaùp khoâng choã y cöù?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc chaúng noái nhau ñoù laø saéc khoâng sinh, saéc
khoâng sinh ñoù laø saéc khoâng dieät, saéc khoâng sinh dieät ñoù laø saéc khoâng
choã y cöù. Nhö saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí cuõng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm con ñöôøng roát raùo choã theá
gian maø caùc Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc? Luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt vì
chuùng sinh maø noùi phaùp nhö vaày: Töôùng roát raùo cuûa saéc, cuûa thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán cuûa Nhaát thieát chuûng trí chaúng phaûi saéc,
chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán chaúng phaûi Nhaát thieát
chuûng trí.
Nhö töôùng roát raùo, taát caû phaùp töôùng ñeàu nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp ñeàu nhö töôùng roát raùo,
taïi sao caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì trong töôùng roát raùo cuûa saéc, cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán
trong töôùng roát raùo cuûa Nhaát thieát chuûng trí ñeàu khoâng coù phaân bieät
laø saéc, laø thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán khoâng coù phaân bieät laø Nhaát
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Trong töôùng roát raùo cuûa saéc, cuûa
thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán trong töôùng roát raùo cuûa Nhaát thieát
chuûng trí khoâng coù phaân bieät laø saéc, laø thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho
ñeán khoâng coù phaân bieät laø Nhaát thieát chuûng trí.
Tu-boà-ñeà! Ñaây laø vieäc khoù cuûa Ñaïi Boà-taùt: quaùn saùt töôùng
vaéng laëng cuûa caùc phaùp maø taâm Boà-taùt chaúng maát, chaúng boû. Vì
Ñaïi Boà-taùt nghó raèng phaùp saâu xa nhö vaäy mình phaûi bieát nhö vaäy,
luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc seõ vì chuùng sinh maø
noùi phaùp vaéng laëng nhieäm maàu nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm coàn baõi cho theá gian maø Ñaïi
Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Trong soâng
trong bieån, choã ñaát boán phía ñeàu bò nöôùc caét ñöùt thì goïi laø coàn baõi.
Cuõng vaäy, saéc tröôùc sau ñöùt ñoaïn, thoï, töôûng, haønh, thöùc tröôùc sau
ñöùt ñoaïn, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí tröôùc sau ñöùt ñoaïn. Vì tröôùc
sau ñöùt ñoaïn neân taát caû phaùp ñeàu ñöùt ñoaïn.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp tröôùc sau ñöùt ñoaïn ñoù laø vaéng laëng, ñoù
laø vaät baûo, töùc laø khoâng, khoâng coù sôû ñaéc, nhieãm aùi döùt saïch, laø lìa
duïc Nieát-baøn.
Luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt vì
chuùng sinh maø noùi phaùp vaéng laëng nhieäm maàu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm ngöôøi dìu daét theá gian maø
Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì chuùng sinh maø
giaûng noùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng
nhô, chaúng saïch, vì chuùng sinh maø giaûng noùi möôøi hai nhaäp, möôøi
taùm giôùi, boán Thieàn, voán Taâm voâ löôïng, boán khoâng ñònh, boán Nieäm
xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, naêm thaàn thoâng laø chaúng sinh, dieät,
chaúng nhô, saïch, giaûng noùi quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí laø chaúng sinh, dieät, nhô, saïch.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø vì laøm choã ñeán cho chuùng sinh maø
Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì chuùng sinh maø
giaûng noùi saéc cho ñeán khoâng, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeán khoâng, cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñeán khoâng. Vì chuùng sinh giaûng noùi saéc
chaúng phaûi ñeán chaúng phaûi chaúng ñeán, cho ñeán giaûng noùi Nhaát thieát
chuûng trí chaúng phaûi ñeán chaúng phaûi chaúng ñeán. Vì sao? Vì töôùng
khoâng cuûa saéc chaúng phaûi ñeán chaúng phaûi chaúng ñeán, vì töôùng khoâng
cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán töôùng khoâng cuûa Nhaát thieát chuûng
trí chaúng phaûi ñeán chaúng phaûi chaúng ñeán. Vì taát caû phaùp ñeán khoâng
töùc laø ñeán maø chaúng coù ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong Khoâng ñeàu
khoâng coù ñeán hay chaúng ñeán.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán voâ töôùng. Söï ñeán naøy chaúng ñi
qua ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong voâ töôùng, ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán voâ taùc. Söï ñeán naøy chaúng ñi
ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong voâ taùc, ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng
thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán khoâng sinh khôûi, ñeán khoâng sinh
dieät, ñeán khoâng nhô saïch, ñeán khoâng thaät coù. Söï ñeán naøy chaúng ñi
www.daitangkinh.org
ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong khoâng sinh khôûi, trong khoâng thaät coù,
trong khoâng sinh dieät, khoâng nhô saïch, ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán moäng, huyeãn, tieáng vang, aûnh,
hoùa. Söï ñeán naøy chaúng ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong moäng, huyeãn,
tieáng vang, aûnh, hoùa, ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán voâ löôïng, voâ bieân. Söï ñeán naøy
chaúng ñi ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong voâ löôïng, voâ bieân, ñeán vaø
chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán chaúng cho, chaúng laáy. Söï ñeán naøy
chaúng ñi ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong chaúng cho, chaúng laáy naøy, ñeán
vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán chaúng cao, chaúng thaáp. Söï ñeán naøy
chaúng ñi ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong chaúng cao, chaúng thaáp naøy,
ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán khoâng theâm, khoâng bôùt. Söï ñeán naøy
chaúng ñi ñeán ñaâu caû. Vì sao? Vì trong khoâng theâm, khoâng bôùt naøy,
ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán khoâng tôùi lui, khoâng ra vaøo,
khoâng hôïp tan, khoâng chaáp tröôùc ñoaïn dieät. Söï ñeán naøy chaúng qua
ñeán ñaâu. Vì sao? Vì trong chaúng ñeán ñi, nhaäp xuaát, hôïp taùn, tröôùc
ñoaïn, ñeán vaø chaúng ñeán ñeàu khoâng thaät coù.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán ngaõ, ñeán nhaân, ñeán chuùng sinh,
ñeán thoï giaû, ñeán khôûi leân, ñeán laøm cho khôûi leân, ñeán haønh ñoäng, ñeán
laøm cho haønh ñoäng, ñeán ngöôøi bieát, ñeán ngöôøi thaáy. Söï ñeán naøy
chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy ñeàu
roát raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù ñeán, chaúng ñeán?
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán thöôøng, ñeán laïc, ñeán ngaõ, ñeán
tònh. Söï ñeán naøy chaúng ñeán ñaâu. Vì sao? Vì thöôøng, laïc, ngaõ, tònh roát
raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù ñeán, chaúng ñeán?
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán voâ thöôøng, ñeán khoå, ñeán baát tònh,
ñeán voâ ngaõ. Söï ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì voâ thöôøng,
khoå, baát tònh, voâ ngaõ roát raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù ñeán,
chaúng ñeán?
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán tham, saân, si, maïn, nghi, kieán. Söï
ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì tham, saân, si, maïn, nghi, kieán
roát raùo khoâng thaät coù thì laøm sao coù ñeán, chaúng ñeán?
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán nhö, ñeán phaùp taùnh, ñeán thaät teá,
ñeán taùnh chaúng nghó baøn. Söï ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì
trong nhö, trong phaùp taùnh, thaät teá, taùnh chaúng nghó baøn khoâng coù
ñeán, khoâng coù ñi.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán bình ñaúng, ñeán töôùng baát ñoäng. Söï
ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì trong bình ñaúng, trong töôùng
baát ñoäng khoâng coù ñeán vaø chaúng ñeán.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán saéc, ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc, ñeán
möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi. Söï ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao?
Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, nhaäp, giôùi ñeàu chaúng thaät coù ñöôïc thì
laøm sao coù ñeán, chaúng ñeán?
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi
taùm khoâng, ñeán ba möôi baûy trôï ñaïo. Söï ñeán naøy laø chaúng ñi ñeán
ñaâu. Vì sao? Vì saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo ñeàu
khoâng thaät coù thì laøm sao coù ñeán, chaúng ñeán.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cho ñeán möôøi Trí löïc cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí. Söï ñeán naøy chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì trong Nhaát thieát
chuûng trí khoâng coù ñeán, chaúng ñeán.
Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeán quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Söï ñeán naøy laø chaúng ñi ñeán ñaâu. Vì sao? Vì
trong quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán trong Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng coù ñeán, chaúng ñeán.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ai laø ngöôøi thöôøng hay tin hieåu Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa naøy?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Ñaïi Boà-taùt töø tröôùc ôû choã caùc Ñöùc Phaät ñaõ
tu saùu phaùp Ba-la-maät, thieän caên thuaàn thuïc, cuùng döôøng voâ soá traêm
ngaøn muoân öùc caùc Ñöùc Phaät, thöôøng gaàn guõi Thieän tri thöùc. Nhöõng
ngöôøi naøy thöôøng tin hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi thöôøng hay tin hieåu Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa naøy coù taùnh gì, töôùng gì, maïo gì?
–Taùnh, töôùng, maïo xa lìa tham, saân, si, Ñaïi Boà-taùt naøy tin hieåu
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
Phaåm 53: HÖÔÙNG ÑEÁN NHAÁT THIEÁT TRÍ
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu
xa naøy seõ ñeán choã naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy
seõ ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí naøy laøm choã trôû veà cho taát caû chuùng sinh, vì tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Tu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø tu taát caû phaùp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng choã tu laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät,
chaúng thoï nhaän tu, hö hoaïi tu laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Do phaùp gì hö hoaïi maø Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hö hoaïi tu?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì saéc hö hoaïi neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
Hoaïi tu.
Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc hö hoaïi, vì möôøi hai nhaäp, möôøi taùm
giôùi hoaïi, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Hoaïi tu.
Vì ngaõ cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy hoaïi, neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø Hoaïi tu.
Vì Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaïi neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø Hoaïi tu.
Vì noäi khoâng hoaïi, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng hoaïi, neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Hoaïi tu.
Vì boán Nieäm xöù hoaïi, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí hoaïi, neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Hoaïi tu.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc hoaïi cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí hoaïi neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Hoaïi tu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy,
baäc Boà-taùt ôû ñòa vò khoâng lui suït phaûi nghieäm bieát.
Neáu ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy maø chaúng chaáp
tröôùc, phaûi bieát ñoù laø baïâc Boà-taùt ôû ñòa vò khoâng lui suït.
Neáu ñoái vôùi Thieàn ñònh ba-la-maät cho ñeán ñoái vôùi Nhaát thieát
chuûng trí maø chaúng tröôùc chaáp, phaûi bieát ñoù laø baäc Boà-taùt ôû ñòa vò
khoâng lui suït.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, vò Boà-taùt ôû ñòa vò
khoâng lui suït chaúng laáy lôøi ngöôøi khaùc laøm khaån yeáu, cuõng chaúng
laøm theo lôøi chæ baûo cuûa ngöôøi khaùc.
Vò Boà-taùt ôû ñòa vò khoâng lui suït chaúng bò taâm duïc, taâm saân, taâm
si daãn daét, chaúng bao giôø xa lìa saùu phaùp Ba-la-maät.
Luùc nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, vò Boà-taùt ôû ñòa vò
khoâng lui suït chaúng kinh sôï, chaúng aên naên, nghi ngôø maø hoan hyû öa
nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù vaø thöïc haønh ñuùng nhö lôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Boà-taùt naøy ñôøi tröôùc ñaõ töøng nghe
nhöõng vieäc trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy vaø ñaõ thoï trì, ñoïc
tuïng, ghi nhôù. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy hieän coù oai ñöùc lôùn roäng,
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø taâm khoâng kinh sôï, aên naên, nghi
ngôø, laïi vui möøng öa nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa naøy maø khoâng kinh sôï, lai öa nghe cho ñeán ghi nhôù thì phaûi
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy theá naøo?
Phaät daïy:
–Thuaän theo taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí, ñaây laø choã phaûi thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo goïi laø thuaän theo taâm cuûa Nhaát
www.daitangkinh.org
thieát chuûng trí maø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhö
vaäy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Laáy khoâng ñeå thuaän theo laáy voâ töôùng, voâ taùc
ñeå thuaän theo laáy voâ sôû höõu, baát sinh, baát dieät, khoâng nhô, khoâng
saïch ñeå thuaän theo ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa.
Laáy nhö moäng, nhö huyeãn, soùng naéng, tieáng vang, bieán hoùa ñeå
thuaän theo ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät giaûng daïy laáy khoâng cho
ñeán laáy nhö moäng, huyeãn ñeå thuaän theo ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät phaûi nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh phaùp gì?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc haønh saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cho ñeán chaúng thöïc haønh nôi Nhaát thieát chuûng trí. Vì sao?
Vì choã thöïc haønh cuûa Boà-taùt naøy khoâng phaùp laøm, khoâng phaùp hoaïi,
khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng chaúng ñi ñaâu, khoâng choã truï, khoâng tính
ñöôïc, khoâng löôøng ñöôïc. Neáu khoâng tính ñöôïc, khoâng löôøng ñöôïc thì
phaùp aáy laø chaúng thaät coù, chaúng theå duøng saéc ñeå ñöôïc cho ñeán chaúng
theå duøng Nhaát thieát chuûng trí ñeå ñöôïc. Vì sao? Vì saéc töùc laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø saéc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø Nhaát thieát chuûng
trí.
Neáu nhö cuûa saéc töôùng cho ñeán nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí
töôùng thì ñeàu laø nhö duy nhaát, khoâng hai, khoâng khaùc.
Nhö saéc töôùng, nhö cuûa töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät laø nhö duy
nhaát, khoâng hai, khoâng khaùc.
Cho ñeán nhö cuûa töôùng Nhaát thieát chuûng trí, nhö cuûa töôùng Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø nhö duy nhaát, khoâng hai, khoâng khaùc.


QUYEÅN 16
Phaåm 54: ÑAÏI NHÖ
Baáy giôø caùc vò trôøi ôû caùc taàng trôøi coõi Duïc, coõi Saéc ñem höông
boät Chieân-ñaøn coõi trôøi, vaø caùc hoa sen sinh, ñoû, hoàng, traéng coõi trôøi
voùi raûi cuùng döôøng Ñöùc Phaät, ñeán choã Ñöùc Phaät ñaûnh leã döôùi chaân
Phaät, roài ñöùng qua moät phía, maø baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa
caùc Phaät laø raát saâu, khoù thaáy, khoù hieåu chaúng theå suy gaãm maø bieát
ñöôïc, laø nhieäm maàu vaéng laëng, chæ coù ngöôøi trí môùi bieát ñöôïc, ngoaøi
ra taát caû theá gian chaúng theà tin ñöôïc. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa coù noùi raèng: Saéc töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-
maät töùc laø saéc, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø Nhaát thieát chuûng trí. Töôùng nhö cuûa saéc,
töôùng nhö cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, laø moät nhö, khoâng hai, khoâng
khaùc. Cho ñeán töôùng nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí, töôùng nhö cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø moät nhö, khoâng hai, khoâng khaùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc vò trôøi! Saéc töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Baùt-
nhaõ ba-la-maät töùc laø saéc. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Nhaát thieát chuûng trí.
Töôùng nhö cuûa saéc, cho ñeán töôùng nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí
laø moät nhö, khoâng hai, khoâng khaùc.
Theá neân, naøy caùc vò trôøi! Luùc môùi thaønh ñaïo, taâm Phaät muoán
yeân laëng, chaúng muoán noùi phaùp. Vì sao? Vì phaùp Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Phaät chöùng ñöôïc raát saâu, khoù thaáy, khoù hieåu,
chaúng theå suy gaãm bieát ñöôïc, laø nhieäm maàu vaéng laëng, chæ ngöôøi trí
bieát ñöôïc, coøn taát caû theá gian chaúng theå tin ñöôïc.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng coù ngöôøi
ñöôïc, khoâng coù choã ñöôïc, khoâng coù thôøi gian ñöôïc, ñoù goïi laø töôùng
raát saâu cuûa caùc phaùp, chính laø khoâng coù hai phaùp.
Naøy caùc vò trôøi! Ví nhö vì hö khoâng raát saâu neân phaùp naøy raát
saâu, vì nhö raát saâu neân phaùp naøy raát saâu, vì phaùp taùnh, thaät teá, chaúng
theå nghó baøn, voâ bieân raát saâu neân phaùp naøy raát saâu, vì khoâng ñeán,
khoâng ñi raát saâu neân phaùp naøy raát saâu, vì baát sinh, baát dieät, chaúng
nhô, chaúng saïch, voâ trí, voâ ñaéc raát saâu neân phaùp naøy raát saâu.
Naøy caùc vò trôøi vì ngaõ raát saâu cho ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy raát
saâu neân phaùp naøy raát saâu.
Naøy caùc vò trôøi! Vì saéc raát saâu, thoï, töôûng, haønh, thöùc raát saâu
neân phaùp naøy raát saâu. Vì saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng raát saâu neân phaùp naøy raát saâu. Vì boán Nieäm xöù cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí raát saâu neân phaùp naøy raát saâu.
Caùc vò trôøi ôû coõi Duïc, coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp vöøa ñöôïc Ñöùc Phaät daïy, taát caû theá
gian chaúng theå tin ñöôïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp raát saâu xa naøy chaúng noùi vì laáy hay
boû saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng noùi vì boû hay laáy Nhaát
Caùc theá gian ñeàu thoï laáy maø thöïc haønh, naøo saéc laø ngaõ, laø ngaõ
sôû, naøo thoï, töôûng, haønh, thöùc laø ngaõ, laø ngaõ sôû, cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí laø ngaõ, laø ngaõ sôû.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc vò trôøi! Phaùp raát saâu xa naøy chaúng phaûi noùi
vì laáy hay boû saéc, cho ñeán chaúng phaûi noùi vì laáy hay boû Nhaát thieát
chuûng trí.
Naøy caùc vò trôøi! Neáu coù Boà-taùt vì thoï laáy saéc cho ñeán vì thoï laáy
Nhaát thieát chuûng trí maø tu haønh, Boà-taùt naøy chaúng tu haønh ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng tu haønh ñöôïc Thieàn ba-la-maät, cho ñeán chaúng
tu haønh ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp raát saâu xa naøy thuaän theo taát caû
phaùp thuaän theo Boá thí ba-la-maät cho ñeán thuaän theo Nhaát thieát
chuûng trí.
Phaùp naøy voâ ngaïi: Chaúng ngaïi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho
ñeán chaúng ngaïi Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy caùc vò trôøi! Phaùp naøy teân laø töôùng voâ ngaïi, vì ñoàng nhö hö
khoâng, vì ñoàng nhö phaùp taùnh, phaùp truï, thaät teá, chaúng theå nghó baøn
taùnh, vì ñoàng nhö khoâng, voâ töôùng, voâ taùc.
Phaùp naøy chaúng sinh töôùng: Saéc chaúng sinh cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí chaúng sinh, vì khoâng thaät coù.
Phaùp naøy khoâng nôi choán, vì nôi choán cuûa saéc cho ñeán nôi choán
cuûa Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät coù.
Baáy giôø caùc vò trôøi ôû coõi Duïc, coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tu-boà-ñeà laø Phaät töû, töø Phaät sinh ra, vì
sao? Vì lôøi noùi cuûa Tu-boà-ñeà ñeàu hôïp vôùi Khoâng.
–Naøy caùc vò trôøi! Caùc oâng baûo Tu-boà-ñeà laø Phaät töû, töø Phaät sinh
ra, theá naøo laø töø Phaät sinh ra?
Vì töôùng nhö neân Tu-boà-ñeà töø Phaät sinh ra. Vì sao? Vì töôùng
nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai chaúng ñeán, chaúng ñi, töôùng nhö cuûa Tu-boà-ñeà
cuõng chaúng ñeán, chaúng ñi, theá neân Tu-boà-ñeà töø Phaät sinh ra.
Laïi Tu-boà-ñeà töø xöa ñeán giôø vaãn töø Phaät sinh. Vì sao? Vì
töôùng Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai, töùc laø töôùng nhö cuûa taát caû phaùp,
töôùng nhö cuûa taát caû phaùp töùc laø töôùng nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai. Trong
töôùng nhö naøy cuõng khoâng coù töôùng Nhö. Theá neân, Tu-boà-ñeà laø töø
Phaät sinh ra.
Laïi, Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai laø töôùng thöôøng truï, Nhö cuûa Tu-boà-
ñeà cuõng laø töôùng thöôøng truï. Töôùng nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai khoâng
rieâng, khoâng khaùc, töôùng Nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng rieâng,
khoâng khaùc. Cho neân Tu-boà-ñeà laø töø Phaät sinh ra.
Töôùng Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai khoâng coù choã ngaïi, töôùng Nhö cuûa
cuûa taát caû phaùp cuõng khoâng coù choã ngaïi, ñaây laø töôùng Nhö cuûa Nhö
Lai vaø töôùng Nhö cuûa taát caû phaùp laø moät nhö, khoâng hai, khoâng khaùc.
Töôùng nhö naøy voâ taùc hoaøn toaøn khoâng chaúng nhö, neân töôùng nhö
www.daitangkinh.org
naøy laø nhö duy nhaát, khoâng hai, khoâng khaùc. Theá neân Tu-boà-ñeà laø töø
Phaät sinh ra.
Töôùng Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai ôû taát caû choã voâ nieäm, voâ bieät,
töôùng nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng ôû taát caû choã voâ nieäm, voâ bieät. Töôùng
Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai chaúng rieâng khaùc, chaúng thaät coù, Tu-boà-ñeà
cuõng vaäy, theá neân Tu-boà-ñeà laø töø Phaät sinh ra.
Töôùng Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai chaúng xa lìa töôùng Nhö cuûa caùc
phaùp, neân hoaøn toaøn khoâng chaúng nhö, vì nhö chaúng khaùc neân Tu-
boà-ñeà laø töø Phaät sinh ra ra, maø cuõng khoâng coù vieäc töø.
Laïi töôùng Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai chaúng coù quaù khöù, chaúng coù vò
lai, chaúng coù hieän taïi, töôùng Nhö cuûa phaùp cuõng chaúng coù quaù khöù,
chaúng coù vò lai, chaúng coù hieän taïi, theá neân Tu-boà-ñeà laø töø Phaät sinh
ra.
Laïi Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai chaúng ôû trong nhö quaù khöù, chaúng ôû
trong nhö vò lai, chaúng ôû trong nhö hieän taïi. Nhö quaù khöù, nhö vò lai,
nhö hieän taïi cuõng chaúng ôû trong nhö cuûa Nhö Lai, laø moät nhö, khoâng
hai, khoâng khaùc.
Nhö cuûa saéc, nhö cuûa Nhö Lai, Nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc,
nhö cuûa Nhö Lai, laø moät nhö, khoâng hai, khoâng khaùc.
Nhö cuûa ngaõ cho ñeán nhö cuûa ngöôøi bieát, nhö cuûa ngöôøi thaáy,
Nhö cuûa Boá thí ba-la-maät cho ñeán nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí,
Ñaïi Boà-taùt do ñöôïc nhö vaäy neân goïi laø Nhö Lai.
Luùc Tu-boà-ñeà noùi phaåm Nhö Töôùng treân ñaây, ñaïi thieân theá giôùi
naøy rung chuyeån saùu caùch. Caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc ñem boät
Chieân-ñaøn höông coõi trôøi raûi treân mình Ñöùc Phaät vaø cuõng raûi treân
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät chöa töøng coù. Ngaøi Tu-boà-ñeà do
Nhö cuûa Ñöùc Nhö Lai maø töø Phaät sinh ra.
Tu-boà-ñeà laïi noùi vôùi caùc vò trôøi:
–Naøy caùc ngaøi! Tu-boà-ñeà chaúng töø trong saéc maø töø Phaät sinh
ra, cuõng chaúng töø trong Nhö cuûa saéc maø töø Phaät sinh ra. Tu-boà-ñeà
chaúng rôøi saéc maø töø Phaät sinh ra, cuõng chaúng rôøi Nhö cuûa saéc maø töø
Phaät sinh ra, cho ñeán Tu-boà-ñeà chaúng töø Nhaát thieát chuûng trí maø töø
Phaät sinh ra, cuõng chaúng trong nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí maø töø
Phaät sinh ra, chaúng lìa Nhaát thieát chuûng trí maø töø Phaät sinh ra, cuõng
chaúng lìa Nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí maø töø Phaät sinh ra.
Tu-boà-ñeà chaúng töø trong voâ vi maø töø Phaät sinh ra, chaúng töø
trong Nhö cuûa voâ vi maø töø Phaät sinh ra, chaúng lìa voâ vi maø töø Phaät
sinh ra, cuõng chaúng lìa nhö cuûa voâ vi maø töø Phaät sinh ra.
Vì sao? Vì taát caû phaùp aáy ñeàu khoâng thaät coù, ñeàu khoâng coù sôû
ñaéc, khoâng coù ngöôøi töø ñoù sinh ra, cuõng khoâng coù phaùp töø ñoù sinh ra.
Baáy giôø Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö aáy chaân thaät chaúng luoáng doái. Phaùp
töôùng, phaùp truï, phaùp vò raát saâu. Trong daây, saéc khoâng thaät coù, nhö
cuûa saéc khoâng thaät coù. Vì sao? Vì saéc coøn khoâng thaät coù, huoáng chi
Nhö cuûa saéc maø laïi thaät coù hay sao?
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng thaät coù, Nhö cuûa Nhaát
thieát chuûng trí chaúng thaät coù. Vì sao? Vì Nhaát thieát chuûng trí coøn
chaúng thaät coù, huoáng chi Nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí maø laïi thaät
coù hay sao?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö aáy chaân thaät chaúng luoáng
doái. Phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò raát saâu. Trong ñaây, saéc cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí ñeàu chaúng thaät coù, Nhö cuûa saéc cho ñeán Nhö cuûa
Nhaát thieát chuûng trí ñeàu chaúng thaät coù. Vì sao? Vì saéc cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí coøn chaúng thaät coù, huoáng chi Nhö cuûa saéc cho ñeán nhö
cuûa Nhaát thieát chuûng trí maø thaät coù hay sao?
Luùc Xaù-lôïi-phaát noùi töôùng cuûa Nhö treân ñaây, trong phaùp hoäi coù
hai traêm vò Tyø-kheo vì chaúng coøn leä thuoäc taát caû phaùp neân döùt heát
phieàn naõo, thaønh A-la-haùn, naêm traêm Tyø-kheo-ni xa lìa buïi nhô,
ñöôïc Phaùp nhaõn thanh tònh, naêm ngaøn Ñaïi Boà-taùt ñöôïc phaùp Nhaãn voâ
sinh. Saùu ngaøn Boà-taùt vì chaúng coøn leä thuoäc taát caû phaùp neân döùt heát
phieàn naõo, taâm ñöôïc giaûi thoaùt, chöùng quaû A-la-haùn.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Saùu ngaøn Boà-taùt chöùng quaû A-la-haùn treân
www.daitangkinh.org
ñaây, ñôøi tröôùc hoï ñöôïc cuùng döôøng, gaàn guõi naêm traêm Ñöùc Phaät.
Hoï thöïc haønh boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh. Vì
khoâng coù naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät neân hoï thöïc
haønh theo töôùng khaùc. Hoï nghó ñaây laø boá thí, ñaây laø trì giôùi, ñaây laø
nhaãn nhuïc, ñaây laø tinh taán, ñaây laø thieàn ñònh. Vì khoâng coù Baùt-nhaõ
ba-la-maät neân khoâng coù naêng löïc phöông tieän. Vì khoâng coù naêng
löïc phöông tieän neân thöïc haønh theo töôùng khaùc. Vì theo töôùng khaùc
neân khoâng ñöôïc töôùng khoâng khaùc. Vì khoâng ñöôïc töôùng khoâng
khaùc neân chaúng ñöôïc böôùc leân ñòa vò Boà-taùt. Vì chaúng ñöôïc böôùc
leân baäc Boà-taùt neân ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñöôïc quaû A-la-
haùn.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt daàu thöïc haønh ñaïo Boà-taùt maø xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng coù naêng löïc phöông tieän, neân ñoái vôùi
thaät teá chöùng laáy maø thaønh quaû vò Thanh vaên thöøa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân gì cuõng ñoàng tu haønh
phaùp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, maø ngöôøi khoâng coù naêng löïc phöông
tieän thì chöùng laáy thaät teá, thaønh Thanh vaên thöøa, ngöôøi coù naêng löïc
phöông tieän laïi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Boà-taùt vì lìa taâm Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
tu phaùp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc neân khoâng coù naêng löïc phöông tieän,
do ñoù maø thaønh Thanh vaên thöøa.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Laïi coù Boà-taùt chaúng lìa taâm Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø tu phaùp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc neân coù naêng löïc phöông
tieän, do ñoù maø böôùc leân ñòa vò Boà-taùt, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö thaân chim daøi lôùn ñeán moät traêm do-
tuaàn, hoaëc hai traêm, ba traêm do-tuaàn maø khoâng coù caùnh, töø trôøi
Ñao-lôïi rôi xuoáng Dieâm-phuø-ñeà. YÙ oâng nghó sao, naøy Xaù-lôïi-phaát,
giöõa ñöôøng ñang rôi, chim khoâng caùnh aáy muoán trôû veà coõi trôøi coù
ñöôïc chaêng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Chim aáy mong raèng sau khi rôi xuoáng
Dieâm-phuø-ñeà, thaân chim seõ nguyeân veïn khoâng ñau ñôùn coù ñöôïc
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng theå ñöôïc! Luùc ñaõ rôi xuoáng ñaát,
chim aáy seõ phaûi ñau ñôùn hoaëc cheát. Vì chim aáy thaân ñaõ lôùn laïi khoâng
coù caùnh.
–Cuõng gioáng nhö vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt daàu coù thôøi gian
vôùi soá kieáp nhieàu nhö caùt soâng Haèng, tu haïnh boá thí, trì giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, sinh ñaïi taâm, laøm vieäc lôùn vì ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø thoï voâ löôïng nguyeän, neáu xa lìa
naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi ñi vaøo Thanh
vaên thöøa hoaëc ñaïo Bích-chi-phaät.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Boà-taùt daàu nhôù nghó trì giôùi, thieàn ñònh,
trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, vò lai,
hieän taïi nhöng laïi chaáp töôùng thoï trì, Boà-taùt naøy chaúng bieát, chaúng
hieåu giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa caùc Ñöùc Phaät,
chæ nghe noùi veà caùc danh töø: khoâng, voâ töôùng, voâ taùc roài chaáp laáy caùc
danh töø aáy ñeå hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt
naøy truï trong haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, khoâng theå vöôït qua
ñöôïc. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy xa lìa naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø thoï trì caùc thieän caên ñeå hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù Boà-taùt töø khi môùi phaùt taâm ñeán nay
khoâng xa lìa taâm Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu haïnh boá thí, trì giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, vì coù naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät neân khoâng chaáp laáy töôùng, ñoái vôùi giôùi, ñònh, tueä, giaûi
thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa caùc Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi chaúng
chaáp laáy töôùng, ba moân Giaûi thoaùt, khoâng, voâ töôùng, voâ taùc. Phaûi
bieát Boà-taùt naøy chaúng theo caùc Thanh vaên, Duyeân giaùc, maø thaúng
ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy luùc
naøo vaãn khoâng chaáp laáy töôùng trong khi tu caùc thieän caên, khoâng
chaáp laáy töôùng boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh,
khoâng chaáp laáy töôùng giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán
cuûa caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñoù goïi laø Boà-taùt coù naêng löïc phöông tieän
www.daitangkinh.org
duøng taâm lìa töôùng maø tu haønh boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán,
thieàn ñònh, cho ñeán duøng taâm lìa töôùng tu haønh Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con nhaän hieåu nghóa cuûa Phaät noùi,
neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng xa lìa naêng löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì phaûi bieát Boà-taùt naøy gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì töø khi môùi phaùt taâm ñeán nay, Boà-taùt naøy vaãn khoâng caùch
naøo bieát ñöôïc hoaëc laø saéc hoaëc laø thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán
Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt maø
xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø naêng löïc phöông tieän thì phaûi bieát ngöôøi
aáy ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù khi ñöôïc coù khi
chaúng ñöôïc. Vì sao? Vì thieän nam, thieän nöõ caàu ñaïo Boà-taùt aáy coù boá
thí ñeàu chaáp töôùng, coù trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, ñeàu
chaáp töôùng, theá neân chaúng chaéc chaén ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì yeáu toá treân ñaây neân Ñaïi Boà-taùt muoán
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng neân xa lìa naêng löïc
phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt naøy truï trong naêng
löïc phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng taâm voâ töôùng, voâ ñaéc
xöùng ñaùng tu haønh boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh.
Cho ñeán duøng taâm voâ töôùng, voâ ñaéc xöùng ñaùng tu Nhaát thieát chuûng
trí.
Luùc Baáy giôø caùc vò trôøi coõi Saéc, coõi Duïc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thaät
laø khoù ñöôïc. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát taát caû caùc phaùp roài môùi
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, phaùp aáy cuõng chaúng thaät
coù.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy caùc vò Thieân töû! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc raát khoù ñöôïc. Ñöùc Phaät cuõng ñaõ ñöôïc taát caû phaùp Nhaát
thieát chuûng trí roài ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng
voâ sôû ñaéc, khoâng hay bieát, khoâng bò bieát, khoâng ngöôøi bieát. Vì sao?
Vì caùc phaùp roát raùo thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät daïy, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc raát khoù ñöôïc. Theo con hieåu nghóa cuûa Phaät daïy thì Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøy raát deã ñöôïc. Vì sao? Vì khoâng
coù ngöôøi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng coù
phaùp bò ñöôïc, taát caû phaùp, taát caû phaùp töôùng khoâng: khoâng phaùp bò
ñöôïc, khoâng coù ngöôøi ñöôïc, vì taát caû phaùp khoâng. Cuõng khoâng coù
phaùp theâm, khoâng coù phaùp bôùt. Töø boá thí cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí, caùc phaùp naøy ñeàu khoâng coù phaùp bò ñöôïc, khoâng coù ngöôøi ñöôïc.
Do ñoù neân theo yù con thì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc deã
ñöôïc. Vì sao? Vì saéc, töôùng saéc laø khoâng cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí, töôùng Nhaát thieát chuûng trí laø khoâng.
–Thöa Toân giaû! Neáu taát caû phaùp khoâng nhö hö khoâng, hö khoâng
kia chaúng nghó raèng: “Toâi seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.” Neáu Ñaïi Boà-taùt tin hieåu taát caû phaùp khoâng nhö hö khoâng maø
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøy deã ñöôïc, taïi sao hieän nay coù
haèng haø sa Boà-taùt caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laïi thoaùi
chuyeån? Cho neân bieát raèng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
chaúng phaûi deã ñöôïc.
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù thoaùi chuyeån chaêng? Cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí coù thoaùi chuyeån chaêng?
–Khoâng coù thoaùi chuyeån.
–Thöa Xaù-lôïi-phaát! Ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, rôøi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp gì thoaùi chuyeån chaêng?
cho ñeán rôøi Nhaát thieát chuûng trí coù phaùp gì thoaùi chuyeån chaêng?
–Khoâng coù thoaùi chuyeån!
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! YÙ ngaøi nghó sao? Töôùng nhö cuûa
saéc, töôùng nhö cuûa thoï cho ñeán lìa töôùng nhö cuûa Nhaát thieát chuûng
trí, ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån
chaêng?
www.daitangkinh.org
–Khoâng coù gì thoaùi chuyeån!

–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Lìa töôùng nhö cuûa saéc cho ñeán rôøi
töôùng nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí, coù phaùp gì thoaùi chuyeån nôi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Khoâng coù phaùp thoaùi chuyeån.
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñoái vôùi nhö cuûa Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån chaêng? Cho ñeán phaùp taùnh, phaùp
truï, phaùp vò, thaät teá, taùnh chaúng nghó baøn, ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån chaêng?
–Khoâng coù thoaùi chuyeån.
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Lìa nhö, lìa phaùp taùnh, phaùp truï,
phaùp vò, thaät teá, taùnh chaúng nghó baøn, ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc coù phaùp gì thoaùi chuyeån chaêng?
–Khoâng coù phaùp gì thoaùi chuyeån.
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Neáu caùc phaùp roát raùo chaúng thaät
coù thì phaùp gì thoaùi chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
–Nhö lôøi Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi, trong phaùp nhaãn aáy khoâng coù
Boà-taùt thoaùi chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu khoâng thoaùi chuyeån, theo Ñöùc Phaät daïy, ngöôøi caàu ñaïo coù
ba haïng: ñaïo A-la-haùn, ñaïo Bích-chi- phaät vaø ñaïo Phaät, ba haïng laø
khoâng khaùc nhau. Nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi thì chæ coù moät haïng Ñaïi Boà-
taùt caàu Phaät ñaïo maø thoâi.
Baây giôø, Maõn Töø Töû baûo Xaù-lôïi-phaát:
–Toân giaû neân hoûi Tu-boà-ñeà laø coù moät Boà-taùt thöøa chaêng?
Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Phaûi chaêng Toân giaû muoán noùi coù moät Boà-taùt thöøa?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñoái vôùi nhö cuûa caùc phaùp, ngaøi
muoán coù ba thöøa Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø Phaät thöøa chaêng?
–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà, khoâng!
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Trong ba thöøa khaùc nhau aáy coù
Nhö ñeå ñöôïc chaêng?

–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Nhö aáy coù moät töôùng, hai töôùng,
ba töôùng chaêng?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Trong nhö aáy, Toân giaû muoán coù
nhieàu Boà-taùt cho ñeán coù moät Boà-taùt ñöôïc chaêng?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Trong boán thöù aáy ñeàu khoâng theå
coù ñöôïc ngöôøi ba thöøa, sao Xaù-lôïi-phaát laïi nghó raèng ngöôøi caàu thöøa
Thanh vaên, ngöôøi caàu thöøa Bích-chi-phaät, ngöôøi caàu Phaät thöøa?
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Boà-taùt nghe töôùng nhö cuûa caùc
phaùp naøy maø loøng chaúng kinh, chaúng sôï, chaúng aên naên, chaúng nghi
ngôø thì goïi laø Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Ñöùc Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Lôøi cuûa Toân giaû noùi ñoù
ñeàu laø naêng löïc cuûa Phaät.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe noùi phaùp Nhö aáy khoâng coù caùc phaùp khaùc
nhau maø chaúng kinh sôï, nghi ngôø, phaûi bieát Boà-taùt naøy seõ thaønh töïu
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaønh töïu Boà-ñeà naøo?
–Thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi tu haønh theá naøo?
–Phaûi sinh khôûi taâm bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, cuõng
duøng taâm bình ñaúng khi noùi vôùi hoï, khoâng coù thieân leäch.
Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaùt khôûi taâm ñaïi Töø, cuõng duøng taâm
ñaïi Töø khi noùi vôùi hoï.
Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi coù taâm nhuùn mình, cuõng duøng
www.daitangkinh.org
taâm nhuùn mình khi noùi vôùi hoï.

Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi coù taâm laøm an oån, cuõng duøng aâm
laøm an oån khi noùi vôùi hoï.
Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi coù taâm voâ ngaïi, cuõng duøng taâm
voâ ngaïi khi noùi vôùi hoï.
Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi coù taâm khoâng naõo haïi, cuõng
duøng taâm khoâng naõo haïi noùi vôùi hoï.
Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi coù taâm kính meán, cuõng duøng taâm
kính meán khi noùi vôùi hoï. Kính meán hoï nhö cha meï, nhö anh chò em,
nhö con chaùu, nhö baø con, nhö baïn beø.
Ñaïi Boà-taùt naøy phaûi töï mình chaúng saùt sinh, cuõng daïy ngöôøi
chaúng saùt sinh, khen ngôïi phaùp chaúng saùt sinh, vui möøng khen ngôïi
nhöõng ngöôøi chaúng saùt sinh. Cho ñeán töï mình phaûi khoâng taø kieán,
cuõng daïy ngöôøi khaùc khoâng taø kieán, khen ngôïi phaùp khoâng taø kieán,
vui möøng khen ngôïi nhöõng ngöôøi khoâng taø kieán.
Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt
phaûi tu haønh nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi töï tu haønh Thieàn thöù nhaát, Thieàn
thöù hai, Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, phaûi töï tu haønh taâm Töø, taâm Bi,
taâm Hyû, taâm Xaû, phaûi töï tu haønh ñònh Khoâng xöù, ñònh Thöùc xöù,
ñònh Voâ sôû höõu xöù, ñònh Phi phi töôûng xöù, khen ngôïi phaùp Thieàn
thöù nhaát cho ñeán phaùp ñònh Phi phi töôûng xöù, vui möøng khen ngôïi
nhöõng ngöôøi tu haønh Thieàn thöù nhaát ñeán tu haønh ñònh Phi phi töôûng
xöù.
Phaûi töï mình ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, Thi ba-la-maät, Nhaãn ba-
la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng daïy ngöôøi khaùc tu ñaày ñuû saùu phaùp
Ba-la-maät, khen ngôïi saùu phaùp Ba-la-maät, vui möøng khen ngôïi
nhöõng ngöôøi tu ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi töï mình tu noäi khoâng cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo, töï tu Tam-muoäi khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, töï tu taùm Boäi
xaû, töï tu chín Ñònh thöù ñeä, cuõng daïy ngöôøi khaùc tu noäi khoâng, cho
ñeán chín Ñònh thöù ñeä, khen ngôïi caùc phaùp noäi khoâng cho ñeán chín
Ñònh thöù ñeä, vui möøng ngôïi khen nhöõng ngöôøi tu noäi khoâng, cho
ñeán chín Ñònh thöù ñeä.
Ñaïi Boà-taùt phaûi töï ñaày ñuû möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ
ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, cuõng daïy ngöôøi khaùc
ñaày ñuû möôøi Trí löïc cho ñeán ñaïi Töø, ñaïi Bi, khen ngôïi caùc phaùp aáy,
vui möøng khen ngôïi nhöõng ngöôøi ñaày ñuû möôøi Trí löïc cho ñeán ñaïi
Töø, ñaïi Bi.
Ñaïi Boà-taùt phaûi töï mình quaùn thuaän, quaùn nghòch möôøi hai
nhaân duyeân, cuõng daïy ngöôøi khaùc quaùn thuaän, quaùn nghòch möôøi hai
nhaân duyeân, khen ngôïi phaùp quaùn aáy vaø vui möøng khen ngôïi ngöôøi
thöïc haønh.
Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt
phaûi tu haønh nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt laïi phaûi töï mình bieát khoå, döùt taäp, chöùng dieät, tu
ñaïo, cuõng daïy ngöôøi khaùc bieát khoå, döùt taäp, chöùng dieät, tu ñaïo, khen
ngôïi phaùp bieát döùt chöùng tu aáy vaø vui möøng khen ngôïi ngöôøi bieát
khoå, döùt taäp, chöùng dieät, tu ñaïo.
Ñaïi Boà-taùt töï mình phaùt sinh chöùng trí quaû Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán töï phaùt sinh chöùng trí quaû Bích-chi-phaät, maø chaúng töï chöùng
laáy quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán chaúng töïu chöùng laáy quaû Bích-chi-
phaät, cuõng daïy ngöôøi khaùc chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán daïy
ngöôøi khaùc chöùng quaû Bích-chi-phaät, khen ngôïi phaùp quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán khen ngôïi phaùp ñaïo Bích-chi-phaät, vui möøng khen
ngôïi ngöôøi chöùng nhaäp quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán ngöôøi chöùng nhaäp
ñaïo Bích-chi-phaät.
Ñaïi Boà-taùt töï mình böôùc leân ñòa vò Boà-taùt, thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh, cuõng daïy ngöôøi khaùc böôùc leân ñòa vò Boà-taùt,
thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, khen ngôïi phaùp böôùc leân
ñòa vò Boà-taùt, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, vui möøng
khen ngôïi ngöôøi böôùc leân ñaïi vò Boà-taùt, thanh tònh coõi Phaät, thaønh
töïu chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt töï mình phaùt khôûi thaàn thoâng cuûa Boà-taùt, töï sinh
Nhaát thieát chuûng trí, cuõng daïy ngöôøi khaùc phaùt khôûi thaàn thoâng cuûa
Boà-taùt, sinh Nhaát thieát chuûng trí, khen ngôïi phaùp phaùt khôûi thaàn
www.daitangkinh.org
thoâng cuûa Boà-taùt, phaùt sinh Nhaát thieát chuûng trí, vui möøng khen ngôïi
ngöôøi phaùt khôûi thaàn thoâng cuûa Boà-taùt, sinh Nhaát thieát chuûng trí.
Ñaïi Boà-taùt phaûi töï döùt taäp khí taát caû keát söû, cuõng daïy ngöôøi döùt
taäp khí taát caû keát söû, khen ngôïi phaùp döùt taäp khí, vui möøng khen ngôïi
ngöôøi döùt taäp khí taát caû keát söû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi töï giöõ gìn thaønh töïu veà thoï maïng,
cuõng daïy ngöôøi giöõ gìn laáy thaønh töïu veà thoï maïng, khen ngôïi phaùp
giöõ gìn thaønh töïu veà thoï maïng, vui möøng khen ngôïi ngöôøi giöõ gìn
thaønh töïu veà thoï maïng.
Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu phaùp truï, cuõng daïy ngöôøi thaønh töïu phaùp
truï, khen ngôïi phaùp thaønh töïu phaùp truï, vui möøng khen ngôïi ngöôøi
thaønh töïu phaùp truï.
Naøy Tu-boà-ñeà! Muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, Ñaïi Boà-taùt phaûi tu haønh nhö vaäy. Cuõng phaûi hoïc naêng löïc
phöông tieän cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Luùc hoïc nhö vaäy, luùc tu haønh nhö vaäy, Boà-taùt naøy seõ ñöôïc saéc
voâ ngaïi, seõ ñöôïc thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ ngaïi, cho ñeán seõ ñöôïc
phaùp truï voâ ngaïi. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy töø tröôùc ñeán nay chaúng
thoï laáy saéc, chaúng thoï laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán chaúng thoï
laáy Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì saéc maø chaúng ngöôøi thoï laø chaúng phaûi saéc, cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí maø chaúng ngöôøi thoï laø chaúng phaûi Nhaát thieát
chuûng trí.
Luùc noùi haïnh Boà-taùt naøy, coù hai ngaøn Boà-taùt ñöôïc phaùp Nhaãn
voâ sinh.
Phaåm 55: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do haïnh gì, loaïi gì, töôùng maïo gì maø bieát
laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát ñöôïc phaøm phu, haøng
Thanh vaên, haøng Bích-chi-phaät vaø Phaät. Trong töôùng Nhö cuûa caùc
vò aáy khoâng hai, khoâng khaùc, cuõng chaúng nghó, chaúng phaân bieät.
Vaøo trong Nhö aáy, nghe vieäc aáy vöôït thaúng qua khoâng nghi ngôø. Vì
sao? Vì trong Nhö aáy khoâng coù moät töôùng, khoâng coù hai töôùng.
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng noùi lôøi voâ ích, chæ noùi toaøn nhöõng lôøi lôïi
ích, chaúng nhìn ñeán choã hay dôû cuûa ngöôøi khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo nhö vaäy maø
bieát baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laïi coøn do haïnh, loaïi, töôùng maïo naøo maø
bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù theå thaáy ñöôïc taát caû phaùp khoâng
haïnh, khoâng loaïi, khoâng töôùng maïo, phaûi bieát ñaây laø baäc Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng haïnh, khoâng loaïi,
khoâng töôùng maïo, Ñaïi Boà-taùt chuyeån nhöõng phaùp gì maø goïi laø baäc
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chuyeån saéc ñòa cho ñeán
chuyeån thoï, töôûng, haønh, thöùc, chuyeån Boá thí ba-la-maät cho ñeán
chuyeån Trí tueä ba-la-maät, chuyeån noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu
phaùp khoâng, chuyeån boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng,
chuyeån Thanh vaên, Bích-chi-phaät, chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì goïi laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Vì sao? Vì taùnh saéc laø khoâng cho ñeán taùnh Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc laø khoâng thì Boà-taùt naøy seõ truï choã naøo.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng xeùt theo dieän maïo,
ngoân ngöõ cuûa ngoaïi ñaïo, cuûa Sa-moân, cuûa Baø-la-moân. Boà-taùt chaúng
bao giôø nghó raèng caùc ngoaïi ñaïo, Sa-moân, Baø-la-moân naøy thaät bieát,
thaät thaáy, hoaëc noùi chaùnh kieán.
Boà-taùt chaúng coù taâm nghi ngôø, chaúng chaáp giôùi thuû, chaúng rôi
vaøo taø kieán, cuõng chaúng caàu vieäc toát cuûa theá tuïc ñeå laøm thanh tònh,
chaúng leã laïy cuùng döôøng caùc vò trôøi.
www.daitangkinh.org
Do caùc haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng sinh vaøo nhaø thaáp
heøn, cho ñeán chaúng sinh choã taùm naïn, thöôøng chaúng laøm thaân nöõ. Do
nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng thöïc haønh möôøi
nghieäp laønh: töï mình chaúng saùt sinh cho ñeán chaúng taø kieán, cuõng daïy
ngöôøi chaúng saùt sinh cho ñeán chaúng taø kieán, vui möøng khen ngôïi ngöôøi
chaúng saùt sinh cho ñeán chaúng taø kieán. Boà-taùt naøy daàu trong giaác chieâm
bao cuõng chaúng phaïm möôøi nghieäp aùc. Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng
maïo treân ñaây maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì lôïi ích cho chuùng sinh maø Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoù goïi laø
baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû möôøi hai boä kinh, töø Kheá kinh
cho ñeán Nghò luaän, Ñaïi Boà-taùt thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù.
Luùc ban phaùp thí, Ñaïi Boà-taùt nghó raèng do phaùp thí maø taâm nguyeän
cuûa taát caû chuùng sinh hoaøn maõn, ñem coâng ñöùc phaùp thí naøy cho taát
caû chuùng sinh cuøng hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
ñoù goïi laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! ñoái vôùi phaùp raát saâu, Ñaïi Boà-taùt chaúng
nghi ngôø. Vì sao? Vì baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån naøy ñeàu
chaúng thaáy coù phaùp naøo sinh ñöôïc söï nghi ngôø. Töø saéc cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí, chaúng thaáy phaùp naøo sinh ñöôïc söï nghi ngôø. Do
nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ba nghieäp thaân, khaåu, yù cuûa Ñaïi Boà-taùt
ñeàu dòu daøng. Do ñöùc töø maø thaân, khaåu, yù thaønh töïu. Do ñoù maø bieát
laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng chung cuøng vôùi naêm
trieàn caùi: daâm duïc, saân haän, thuøy mieân, ñieäu hoái vaø nghi. Do haïnh,
loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi taát caû choã, Ñaïi Boà-taùt ñeàu
khoâng luyeán aùi. Do ñoù maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc ra vaøo, ñi laïi, ngoài, naèm, ñi, ñöùng,
giôû chaân, ñaët chaân, Ñaïi Boà-taùt luoân an oån, thöôøng töï chaùnh nieäm,
nhaát taâm nhìn döôùi ñaát maø böôùc. Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo
naøy maø bieát baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Y phuïc, meàn neäm cuûa Ñaïi Boà-taùt maëc
duøng khoâng ai gôùm nhô, Boà-taùt naøy öa thích saïch seõ, ít bò beänh taät.
Do ñoù maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thaân ngöôøi thöôøng coù taùm vaïn hoä
truøng xaâm phaïm caén aên. Thaân cuûa baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån khoâng coù caùc hoä truøng aáy. Vì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy vöôït
ngoaøi theá gian. Tuøy theo coâng ñöùc xuaát theá naøy taêng ích maø Boà-taùt
ñöôïc thaân thanh tònh. Do caùc haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát baäc
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc thaân thanh tònh, ñöôïc
taâm thanh tònh theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tuøy thieän caên taêng ích ñaõ ñöôïc maø döùt tröø taâm
vaïy voø, taâm taø voïng, ñoù goïi laø thaân thanh tònh vaø taâm thanh tònh.
Nhôø thaân thanh tònh vaø taâm thanh tònh naøy maø Ñaïi Boà-taùt vöôït hôn
caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå böôùc leân ñòa vò Boà-taùt, ñoù goïi laø
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng ham lôïi döôõng. Daàu
thöïc haønh möôøi hai haïnh Ñaàu-ñaø maø chaúng quyù phaùp Ñaàu-ñaø. Do ñoù
maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng chaúng sinh taâm xan
tham, taâm ganh gheùt, taâm ngu si, thöôøng chaúng sinh taâm phaù giôùi,
taâm saân ñoäng, taâm bieáng nhaùc, taâm taùn loaïn. Do caùc haïnh, loaïi,
töôùng maïo ñaây maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt taâm an truï chaúng lay ñoäng,
thaâm nhaäp trí tueä, nhaát taâm nghe nhaän phaùp theo nghe, söï vieäc theá
gian ñeàu hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng thaáy coù söï nghieäp naøo
www.daitangkinh.org
chaúng nhaäp vaøo phaùp taùnh, thaáy taát caû ñeàu hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Ñaây laø töôùng maïo khoâng thoaùi chuyeån cuûa baäc Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! ÔÛ tröôùc Ñaïi Boà-taùt, neáu aùc ma hoùa
thaønh taùm ñaïi ñòa nguïc, trong ñoù coù ngaøn öùc muoân Boà-taùt ñang bò ñoát
naáu ñau khoå. AÙc ma baûo Ñaïi Boà-taùt naøy:
–Nhöõng ngöôøi trong ñòa nguïc naøy toaøn laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù maø ñoïa vaøo ñaây. Neáu oâng ñöôïc
Ñöùc Phaät thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån thì cuõng seõ ñoïa vaøo ñaïi ñòa
nguïc naøy. Chi baèng ngaøi xaû boû taâm Boà-taùt thì chaúng bò ñoïa ñòa nguïc
maø seõ ñöôïc sinh leân coõi trôøi.
Daàu thaáy vieäc treân, daàu nghe lôøi noùi treân, Boà-taùt naøy vaãn
chaúng ñoäng taâm, chaúng nghi, chaúng sôï maø töï nghó raèng khoâng bao
giôø coù vieäc aáy. Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo treân ñaây maø bieát laø
Naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma laïi hoùa thaønh Tyø-kheo ñaép y ñeán baûo
Boà-taùt:
–Tröôùc kia ngaøi nghe baûo phaûi tu saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán
baûo phaûi tònh tu ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñoù, ngaøi
neân mau boû ñi, töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay coù bao nhieâu thieän caên
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, oâng cuõng neân mau boû
ñi. Neáu ngaøi baèng loøng boû, toâi seõ daïy ngaøi Phaät phaùp chaân thaät. Söï
nghe hoïc tröôùc kia cuûa oâng ñeàu chaúng phaûi Phaät phaùp, chaúng phaûi
cuûa Phaät daïy, ñoù ñeàu laø vaên chöông nhoùm hôïp laøm ra thoâi. Lôøi noùi
cuûa toâi môùi thaät laø Phaät phaùp.
Neáu Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy roài maø sinh taâm kinh sôï, nghi
ngôø, phaûi bieát ñaây laø ngöôøi chöa ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù, chöa vaøo
trong taùnh khoâng lui suït. Neáu laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng lui suït daàu
nghe noùi nhö vaäy maø taâm chaúng lay doäng, chaúng sôï, chaúng nghi,
luoân thuaän theo y chæ vaøo phaùp voâ taùc, khoâng sinh, chaúng tin laøm
theo lôøi ngöôøi khaùc. Luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät chaúng theo
lôøi ngöôøi khaùc, cho ñeán luùc thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuõng chaúng nghe theo lôøi ngöôøi khaùc, hieän thaáy thaät töôùng caùc
phaùp, ví nhö baäc A-la-haùn laäu taän thì aùc ma chaúng lay chuyeån ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vôùi Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thì nhöõng
haøng caàu Thanh vaên, Bích-chi-phaät chaúng theå phaù hoaïi ñöôïc, chaúng
theå thu phuïc ñöôïc taâm cuûa Boà-taùt naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy quyeát ñònh an truï trong ñòa vò
khoâng thoaùi chuyeån chaúng nghe theo lôøi ngöôøi khaùc, daàu laø lôøi cuûa
Phaät daïy cuõng chaúng tin ngay, huoáng chi laø lôøi cuûa nhöõng ngöôøi caàu
Thanh vaên, caàu Bích-chi-phaät vaø cuûa aùc ma, ngoaïi ñaïo, Phaïm chí maø
laïi tin theo, khoâng bao giôø coù vieäc aáy.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaáy coù phaùp gì ñeå tin theo:
chaúng thaáy coù saéc, hoaëc thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc Nhö cuûa saéc
cho ñeán Nhö cuûa thöùc, cho ñeán chaúng thaáy Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, hoaëc Nhö cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do
haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa thaân thaønh Tyø-kheo ñeán
baûo Boà-taùt: Haïnh tu haønh cuûa ngaøi laø phaùp sinh töû, chaúng phaûi ñaïo
cuûa Nhaát thieát trí, trong ñôøi naøy oâng neân chöùng quaû khoå taän. Khi ñoù
aùc ma duøng haïnh theá gian noùi phaùp töông töï ñaïo, phaùp töï ñaïo naøy laø
söï troùi buoäc trong ba coõi, nhö laø töôùng xöông traéng, hoaëc noùi veà Sô
thieàn cho ñeán noùi veà Phi phi töôûng xöù. OÂng thöïc haønh ñaïo naøy, haïnh
naøy seõ ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán seõ ñöôïc quaû A-la-haùn. OÂng
thöïc haønh ñaïo naøy thì ngay ñôøi nay seõ döùt heát khoå sinh töû, sao ngaøi
laïi maõi chòu laáy nhöõng khoå naõo trong sinh töû laøm gì, chaúng caàn thoï
laáy thaân töù ñaïi ñôøi naøy, huoáng chi laø thoï thaân ñôøi sau.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøy nghe lôøi noùi aáy loøng chaúng
kinh sôï, nghi ngôø, töï nghó raèng vò Tyø-kheo naøy laøm lôïi ích cho toâi
chaúng ít, vì toâi maø noùi phaùp töï ñaïo, thöïc haønh phaùp töï ñaïo naøy coøn
chaúng chöùng ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, huoáng chi chöùng ñöôïc quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt naøy caøng theâm vui möøng
maø nghó raèng: “Vò Tyø-kheo naøy laøm lôïi cho toâi khoâng ít, vì toâi maø
noùi phaùp chöôùng ñaïo, toâi bieát ñoù laø phaùp chöôùng ñaïo, chöôùng hoïc ba
thöøa.”
Khi ñoù, aùc ma bieát Boà-taùt vui möøng neân baûo:
–Ngaøi muoán thaáy haøng Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng haèng sa caùc
www.daitangkinh.org
Phaät, cuõng ôû choã haèng sa caùc Phaät tu haønh saùu phaùp Ba-la-maät, cuõng
haàu haï haèng sa caùc Ñöùc Phaät thöa hoûi ñaïo Boà-taùt: Theá naøo laø an truï
thöøa Boà-taùt? Theá naøo laø thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù
cho ñeán ñaïi Töø, ñaïi Bi? Haøng Ñaïi Boà-taùt theo ñuùng nhö lôøi caùc Ñöùc
Phaät daïy maø an truï, maø thöïc haønh, maø tu taäp. Haøng Ñaïi Boà-taùt tu hoïc
nhö vaäy maø coøn chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
chaúng ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí huoáng chi ngaøi seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ö?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøy khi nghe noùi nhö vaäy maø
taâm chaúng kinh laï, caøng theâm vui möøng maø töï nghó: “Tyø-kheo naøy
laøm lôïi cho toâi chaúng ít, vì toâi maø noùi phaùp chöôùng ñaïo.”
Baáy giôø, aùc ma bieát taâm Boà-taùt naøy chaúng kinh nghi neân lieàn
hoùa thaønh raát nhieàu Tyø-kheo maø baûo Boà-taùt naøy:
–Nhöõng vò naøy ñeàu laø Boà-taùt phaùt taâm caàu Phaät ñaïo, hieän nay
ñeàu an truï ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån caû. Nhöõng vò naøy coøn chaúng theå
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, huoáng laø ngaøi coù theå ñöôïc
hay sao?
Nghe vaø thaáy söï vieäc treân ñaây, Ñaïi Boà-taùt naøy lieàn nghó ñaây
laø aùc ma noùi phaùp töông töï ñaïo, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng neân thoaùi chuyeån taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, cuõng chaúng ñeå rôi vaøo trong ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-
phaät. Laïi nghó: “Thöïc haønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí maø chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
khoâng bao giôø coù söï aáy.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo treân ñaây maø
bieát laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töï nghó: “Neáu Boà-taùt theo
ñuùng lôøi Phaät daïy, chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí, Boà-taùt naøy chaúng bao giôø thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, neáu Boà-taùt bieát vieäc ma cuõng chaúng maát Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø bieát töôùng Ñaïi Boà-taùt
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuyeån phaùp gì goïi laø khoâng thoaùi
chuyeån?
Phaät daïy:
–Chuyeån töôùng cuûa saéc, chuyeån töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh,
thöùc, cho ñeán chuyeån töôùng cuûa Phaät, do ñoù maø goïi laø töôùng cuûa Ñaïi
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy duøng phaùp töï töôùng khoâng theå nhaäp
ñòa vò Boà-taùt, ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
Theá naøo goïi laø phaùp Nhaãn voâ sinh? Vì trong ñaây khoâng coù chuùt
phaùp naøo thaät coù, vì chaúng thaät coù neân chaúng laøm, vì chaúng laøm neân
chaúng sinh, ñoù goïi laø phaùp Nhaãn voâ sinh. Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng
maïo naøy neân goïi laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 17
Phaåm 56: KIEÂN COÁ
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma ñeán choã Boà-taùt, muoán phaù
hoaïi taâm cuûa Boà-taùt neân baûo: Nhaát thieát chuûng trí ñoàng vôùi hö
khoâng roãng khoâng, chaúng coù töôùng, caùc phaùp cuõng ñoàng vôùi hö
khoâng roãng khoâng, chaúng coù töôùng. Ñoái vôùi caùc phaùp ñoàng vôùi hö
khoâng roãng khoâng, chaúng coù töôùng aáy, khoâng coù ai ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng coù ai chaúng ñöôïc, caùc phaùp aáy
ñeàu nhö hö khoâng, chaúng coù töôùng. Ngaøi chòu khoå sieâng tu voâ ích.
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa ngaøi nghe ñoù ñeàu laø vieäc
ma, chaúng phaûi lôøi Phaät daïy. Ngaøi neân buoân g boû taâm nguyeän aáy ñi.
Ngaøi chôù maõi chòu ñöïng söï khoå, lo laéng chaúng an aáy maø phaûi rôi
vaøo ñöôøng aùc.
Luùc nghe lôøi traùch cöù aáy, Boà-taùt naøy nghó raèng ñaây laø aùc ma
muoán phaù hoaïi taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa ta.
Caùc phaùp daàu nhö hö khoâng, chaúng thaät coù, töï töôùng roãng
khoâng, nhöng chuùng sinh chaúng bieát, chaúng thaáy, chaúng hieåu.
Toâi cuõng do theä nguyeän roäng lôùn trang nghieâm roãng khoâng,
chaúng coù töï töôùng, ñoàng nhö hö khoâng maø ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
roài vì chuùng sinh maø noùi phaùp cho hoï ñöôïc giaûi thoaùt, chöùng quaû Tu-
ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc baét ñaàu phaùt taâm veà sau, neáu
nghe nhöõng vieäc treân töï phaûi vöõng taâm, chaúng ñeå xao ñoäng. Do taâm
vöõng chaéc, chaúng xao ñoäng naøy maø thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
seõ ñöôïc vaøo ñòa vò Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì chaúng chuyeån maø goïi laø chaúng thoaùi
chuyeån hay bò chuyeån maø goïi laø chaúng thoaùi chuyeån?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaúng chuyeån maø goïi laø chaúng thoaùi

chuyeån, bò chuyeån cuõng goïi laø chaúng thoaùi chuyeån.
Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng bò chuyeån ñoái vôùi baäc
Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì goïi laø chaúng thoaùi chuyeån. Neáu Ñaïi
Boà-taùt chuyeån baäc Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì cuõng goïi laø chaúng
thoaùi chuyeån.
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo treân ñaây maø ñöôïc goïi laø Ñaïi
Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån luùc
muoán nhaäp Thieàn thöù nhaát ñeán ñònh dieät taän thì lieàn ñöôïc nhaäp. Luùc
muoán tu boán Nieäm xöù cho ñeán naêm thaàn thoâng thì lieàn tu. Daàu tu boán
Nieäm xöù ñeán naêm thaàn thoâng, nhöng Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thoï laáy
quaû cuûa boán Nieäm xöù, daàu tu caùc thieàn maø chaúng thoï laáy quaû cuûa
caùc thieàn, cho ñeán chaúng thoï laáy quaû A-la-haùn, quaû Bích-chi-phaät.
Ñaïi Boà-taùt naøy vì chuùng sinh maø thoï laáy thaân ñeå tuøy theo choã ñaùng
laø, choã neân laøm, ñeå lôïi ích cho hoï.
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø goïi laø Ñaïi Boà-taùt
chaúng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng chuyeån thöôøng nghó
nhôù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng bao giôø xa lìa taâm
cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Vì chaúng xa lìa taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí neân chaúng coi
troïng saéc, chaúng coi troïng töôùng, chaúng coi troïng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, chaúng coi troïng saùu ñoä, chaúng coi troïng boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng cho ñeán naêm thaàn thoâng, chaúng coi troïng boán Nieäm xöù
cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, chaúng coi troïng möôøi Trí löïc ccho ñeán möôøi
taùm phaùp Baát coäng, chaúng coi troïng thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, chaúng coi troïng thaáy Phaät, chaúng coi troïng troàng thieän
caên.
Vì sao? Vì taát caû phaùp töï töôùng khoâng, chaúng thaáy coù phaùp
ñöôïc coi troïng vaø taâm thöôøng coi troïng. Taát caû phaùp khoâng thaät coù,
töï töôùng khoâng ñoàng nhö hö khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån naøy thaønh töïu
www.daitangkinh.org
coù taâm nhö treân, trong boán oai nghi cuûa thaân: ñi, ñöùng, naèm, ngoài, tôùi
lui, ra vaøo thöôøng nhaát taâm baát loaïn.
Do caùc thöù haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø goïi laø Ñaïi Boà-taùt
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt hieän thaân taïi gia vì lôïi ích
chuùng sinh maø thoï laáy naêm duïc ñeå boá thí cho chuùng sinh: ngöôøi caàn
aên cho aên, caàn uoáng cho uoáng, caàn y phuïc, ngoïa cuï, thuoác men ñeàu
cung caáp cho. Ñaïi Boà-taùt naøy töï thöïc haønh Boá thí ba-la-maät vaø daïy
ngöôøi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, khen ngôïi phaùp Boá thí ba-la-maät,
cuõng vui möøng khen ngôïi ngöôøi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, cho
ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. ÔÛ taïi gia, Ñaïi Boà-taùt naøy
ñem chaâu baùu ñaày khaép Dieâm-phuø-ñeà, ñaày coõi ñaïi thieân ñeå cung
caáp boá thí cho moïi loaøi chuùng sinh, chaúng töï vì mình maø thöôøng tu
phaïm haïnh, chaúng hieáp ñaùp, khinh deã, cöôùp giöït cuûa keû khaùc khieán
hoï phaûi saàu lo.
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo naøy maø goïi laø Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chaáp Kim Cang Thaàn Vöông cho ñeán
Nguõ Taùnh Chaáp Kim Cang Thaàn thöôøng theo gaàn guõi che chôû Ñaïi
Boà-taùt naøy vaø nghó raèng: “Ñaïi Boà-taùt naøy seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Do ñoù neân caùc Thieân töû, hoaëc caùc Ma vöông,
Phaïm vöông, hoaëc ngöôøi coù theá löïc ôû nhaân gian ñeàu chaúng phaù hoaïi
ñöôïc taâm cuûa Nhaát thieát trí cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy, cho ñeán thaønh Voâ
Ñoù goïi laø töôùng Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng ñaày ñuû naêm Caên cuûa
baäc Boà-taùt: Tín caên, Tinh taán caên, Nieäm caên, Ñònh caên, Tueä caên. Ñoù
goïi laø töôùng chaúng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån laøm
Thöôïng nhaân chôù chaúng laøm Haï nhaân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Thöôïng nhaân?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt nhaát taâm thöïc haønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm chaúng taùn loaïn thì goïi laø
Thöôïng nhaân.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng nhaát taâm nieäm Phaät
ñaïo, vì sinh hoaït thanh tònh neân chaúng laøm nhöõng ngheà chuù thuaät,
hoøa hôïp, thuoác men, chaúng phuø chuù quyû thaàn sai nhaäp vaøo nam nöõ
ñeå hoûi vieäc laønh döõ, phöôùc loäc, soáng cheát. Vì sao? Vì bieát roõ caùc
phaùp töï töôùng khoâng, chaúng thaáy caùc töôùng neân chaúng chaúng laøm
vieäc taø maïng maø laøm chaùnh maïng. Ñoù goïi laø töôùng Ñaïi Boà-taùt chaúng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nay Phaät seõ noùi haïnh, loaïi, töôùng
maïo cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån, ngöôi neân nhaát taâm laéng
nghe.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì thöôøng chaúng xa
lìa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neân chaúng noùi vieäc naêm aám,
chaúng noùi vieäc möôøi hai nhaäp, chaúng noùi vieäc möôøi taùm giôùi. Vì sao?
Vì thöôøng quan nieäm töôùng cuûa naêm aám, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm
giôùi laø khoâng.
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thích noùi veà vieäc quan. Vì sao? Vì an truï
trong töôùng khoâng cuûa caùc phaùp neân chaúng thaáy coù vieäc sang, vieäc
heøn.
Chaúng thích noùi vieäc troäm cöôùp, vì caùc phaùp töï töôùng khoâng
neân chaúng thaáy hoaëc ñöôïc, hoaëc maát.
Chaúng thích noùi vieäc quaân traän, vì caùc phaùp töï töôùng khoâng neân
chaúng thaáy hoaëc nhieàu, hoaëc ít.
Chaúng thích noùi vieäc chieán ñaáu, vì caùc phaùp töï töôùng khoâng
neân chaúng thaáy hoaëc thöông, hoaëc gheùt.
Chaúng thích noùi vieäc phuï nöõ, truï trong phaùp khoâng neân chaúng
thaáy hoaëc ñeïp, hoaëc xaáu.
Chaúng thích noùi vieäc xoùm laøng, vì caùc phaùp töï töôùng khoâng neân
chaúng thaáy hoaëc hôïp, hoaëc tan.
Chaúng thích noùi vieäc thaønh thò, vì truï trong thaät teá chaúng thaáy
hoaëc thaéng, hoaëc thua.
Chaúng thích noùi quoác söï, vì an truï trong thaät teá chaúng thaáy coù
phaùp thuoäc nôi ñoù, hoaëc chaúng thuoäc nôi ñoù.
Chaúng thích noùi veà chính mình, vì an truï trong phaùp taùnh neân
www.daitangkinh.org
chaúng thaáy coù phaùp naøo laø ngaõ, hoaëc voâ ngaõ, cho ñeán chaúng thaáy coù
ai bieát, ai thaáy.
Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt chaúng thích noùi caùc vieâïc theá gian, chæ öa
noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng xa lìa taâm cuûa Nhaát thieát trí.
Luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät chaúng thöïc haønh xan tham. Luùc
thöïc haønh Thi ba-la-maät chaúng thöïc haønh phaù giôùi, luùc thöïc haønh
Nhaãn ba-la-maät chaúng thöïc haønh söï töùc giaän caõi coï, luùc thöïc haønh
Taán ba-la-maät chaúng thöïc haønh söï bieáng nhaùc, luùc thöïc haønh Thieàn
ba-la-maät chaúng thöïc haønh söï taùn loaïn, luùc thöïc haønh Tueä ba-la-maät
chaúng thöïc haønh söï ngu si.
Ñaïi Boà-taùt naøy daàu thöïc haønh taát caû phaùp khoâng, nhöng öa
thích chaùnh phaùp, kính meán chaùnh phaùp. Daàu thöïc haønh phaùp taùnh
nhöng thöôøng khen ngôïi phaùp baát hoaïi maø meán thích Thieän tri thöùc
nhö caùc Ñöùc Phaät vaø caùc Boà-taùt, Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Coù theå
giaùo hoùa ngöôøi öa muoán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt naøy thöôøng muoán thaáy caùc Ñöùc Phaät. Khi nghe noùi
Phaät hieän ôû coõi nöôùc naøo lieàn nguyeän vaõng sinh veà. Ngaøy ñeâm luoân
khôûi taâm töôûng nhôù nghó Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy nhaäp vaøo Thieàn thöù nhaát cho
ñeán ñònh Phi phi töôûng xöù, vì duøng naêng löïc phöông tieän neân phaùt
khôûi taâm coõi Duïc, gaù sinh vaøo trong haøng chuùng sinh hay thöïc haønh
möôøi nghieäp laønh, vaøo trong choã hieän taïi coù Phaät truï.
Do caùc haïnh, loaïi, töôùng maïo treân ñaây, phaûi bieát ñoù laø baäc Ñaïi
Boà-taùt truï trong noäi khoâng, ngoaïi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng, an truï trong boán Nieäm xöù cho ñeán ba moân Giaûi thoaùt: khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc. Vôùi ñòa vò cuûa mình töï bieát raát roõ, chaúng coøn nghi
laø phaûi hay khoâng phaûi baäc Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng coøn thaáy coù chuùt phaùp naøo
trong Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc hoaëc chuyeån hay chaúng
thoaùi chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, truï trong
quaû Tu-ñaø-hoaøn, töï bieát roõ raøng, chaúng heà nghi ngôø. Cuõng vaäy, an
truï trong ñòa vò chaúng thoaùi chuyeån, Ñaïi Boà-taùt naøy töï bieát roõ raøng,
chaúng heà nghi ngôø. An truï trong ñòa vò naøy, Ñaïi Boà-taùt thanh tònh coõi
Phaät, thaønh töïu chuùng sinh. Luùc caùc vieäc ma phaùt khôûi thì lieàn hay
bieát, cuõng chaúng theo vieäc ma, phaù hoaïi vieäc ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi phaïm naêm toäi nghòch, taâm
naêm toäi nghòch luoân theo dính ngöôøi ñoù, cho ñeán cheát chaúng rôøi,
daàu coù nghó vieäc khaùc cuõng vaãn khoâng ngaên caùch taâm toäi aáy. Cuõng
gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt naøy töï an truï trong ñòa vò cuûa mình, taâm
thöôøng baát ñoäng. Taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong ñôøi khoâng laøm
xao ñoäng ñöôïc taâm Boà-taùt naøy. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy vöôït treân
taát caû haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la maø vaøo trong ñòa vò chaùnh phaùp,
truï trong nôi baäc mình ñaõ chöùng, ñaày ñuû thaàn thoâng Boà-taùt, thöôøng
hay tònh Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi
Phaät. ÔÛ choã chö Phaät möôøi phöông gieo troàng caùc thieän caên, haàu
gaàn thöa hoûi caùc Phaät. Ñaïi Boà-taùt naøy an truï nhö vaäy, luùc coù vieäc
ma phaùt khôûi lieàn hay bieát maø chaúng theo, duøng naêng löïc phöông
tieän ñaët vieäc ma vaøo trong thaät teá. Vôùi ñòa vò töï chöùng, Ñaïi Boà-taùt
naøy chaúng nghi ngôø, hoái tieác. Vì trong thaät teá chaúng coù töôùng nghi,
tieác. Bieát roõ thaät teá naøy chaúng phaûi moät, chaúng phaûi hai. Do côù treân
ñaây maø Ñaïi Boà-taùt naøy cho ñeán luùc chuyeån thaân, chaúng bao giôø
höôùng veà haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Trong caùc phaùp töï töôùng khoâng, Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thaáy coù
phaùp naøo hoaëc sinh hoaëc dieät, hoaëc nhô hoaëc saïch.
Naøy Tu-boà-ñeà! Cho ñeán luùc chuyeån thaân, Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng
bao giôø nghi ngôø raèng mình seõ ñöôïc hay chaúng ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì caùc phaùp töï töôùng khoâng chính ñoù laø Voâ
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy an truï trong ñòa vò cuûa mình
chöùng, chaúng theo lôøi ngöôøi khaùc, khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc. Vì ngöôøi
naøy ñaõ thaønh töïu trí tueä baát ñoäng.
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo treân ñaây, phaûi bieát ñoù goïi laø
baäc Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù aùc ma hieän thaân Phaät ñeán baûo
Ñaïi Boà-taùt naøy raèng: Nay ngaøi ôû trong ñaây chöùng quaû A-la-haùn, ngaøi
www.daitangkinh.org
cuõng chaúng ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng
chöa ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, ngaøi khoâng coù haïnh, loaïi, töôùng maïo
cuûa baäc khoâng thoaùi chuyeån, cuõng khoâng coù töôùng ñeå ñöôïc thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luùc nghe lôøi noùi nhö treân, Ñaïi
Boà-taùt naøy khoâng bao giôø kinh sôï, nghi ngôø maø töï bieát chaéc chaén seõ
ñöôïc caùc Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì
caùc Boà-taùt do phaùp aáy maø ñöôïc thoï kyù, nay toâi cuõng coù phaùp aáy seõ
ñöôïc thoï kyù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu aùc ma hoaëc ngöôøi bò ma sai hieän hình Phaät
ñeán thoï kyù quaû Thanh vaên, Bích-chi-phaät cho Ñaïi Boà-taùt naøy.
Ñaïi Boà-taùt naøy lieàn töï nghó ñaây laø aùc ma hoaëc ngöôøi bò aùc ma
sai hieän hình Phaät ñeán laøm nhö vaäy. Vì caùc Ñöùc Phaät chaúng bao giôø
baûo Boà-taùt xa lìa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeå an truï baäc
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo nhö treân, maø goïi laø baäc Ñaïi
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hieän thaân Phaät ñeán choã Boà-taùt
vaø baûo: Kinh saùch cuûa Ngaøi hoïc chaúng phaûi cuûa Phaät noùi, cuõng
chaúng phaûi cuûa Thanh vaên noùi, ñoù laø cuûa ma noùi.
Ñaïi Boà-taùt naøy lieàn töï nghó, bieát laø aùc ma hieän ra baûo ta xa lìa
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Phaät
quaù khöù thoï kyù cho, ñaõ ôû ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
Vì sao? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt coù bao nhieâu haïnh, loaïi, töôùng maïo
khoâng thoaùi chuyeån thì Ñaïi Boà-taùt naøy cuõng coù ñuû nhöõng haïnh, loaïi,
töôùng maïo aáy. Ñoù goïi laø baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Boà-taùt naøy vì hoä trì chaùnh phaùp maø chaúng tieác thaân maïng huoáng laø
nhöõng vaät khaùc. Luùc hoä trì Phaät phaùp, Ñaïi Boà-taùt nghó raèng: “Chaúng
phaûi vì hoä trì chaùnh phaùp cuûa moät Ñöùc Phaät maø vì hoä trì chaùnh phaùp
cuûa taát caû chö Phaät ba ñôøi möôøi phöông neân chaúng tieác thaân maïng.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi Phaät daïy: “Taát caû phaùp ñeàu khoâng”.
Luùc coù keû ngu si phaù hoaïi, chaúng nghe theo lôøi Phaät maø noùi
raèng ñoù laø phi phaùp, laø chaúng laønh, chaúng phaûi lôøi Phaät daïy. Naøy Tu-
boà-ñeà! Vì hoä trì phaùp chaân khoâng nhö vaäy maø Ñaïi Boà-taùt chaúng tieác
thaân maïng.
Ñaïi Boà-taùt cuõng phaûi töï nghó raèng: “Toâi cuõng ôû trong soá caùc
Phaät vò lai, ñaõ ñöôïc thoï kyù trong soá ñoù, phaùp chaân khoâng aáy cuõng laø
phaùp cuûa ta. Toâi vì hoä trì phaùp aáy maø chaúng tieác thaân maïng.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì thaáy söï lôïi ích quan troïng nhö vaäy neân Ñaïi
Boà-taùt chaúng tieác thaân maïng ñeå giöõ gìn.
Do nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo aáy maø bieát laø töôùng cuûa baäc
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nghe Ñöùc Phaät noùi phaùp, Ñaïi Boà-taùt
chaúng nghi hoái, nghe xong ghi nhôù, thoï trì, chaúng heà queân maát. Vì
sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñöôïc Ñaø-la-ni.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöôïc Ñaø-la-ni gì maø khi nghe Ñöùc Phaät
noùi caùc kinh phaùp laïi chaúng queân maát?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Boà-taùt ñöôïc Ñaø-la-ni vaên trì neân chaúng queân
maát caùc kinh phaùp cuûa Ñöùc Phaät ñaõ daïy vaø chaúng nghi ngôø hoái haän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ laø chaúng queân, chaúng nghi kinh phaùp
cuûa Ñöùc Phaät daïy, coøn cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, taùm boä trôøi
roàng noùi coù chaúng queân, chaúng nghi ngôø chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû lôøi noùi veà caùc vieäc, Boà-taùt ñöôïc Ñaø-la-
ni naøy ñeàu chaúng queân, chaúng nghi ngôø.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo nhö vaäy, phaûi bieát
ñoù laø baäc Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån.
Phaåm 57: SAÂU KÍN
Luùc aáy, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thaønh töïu
coâng ñöùc roäng lôùn, thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc, thaønh töïu voâ bieân
coâng ñöùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
www.daitangkinh.org
thaønh töïu ñaïi coâng ñöùc, thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc, thaønh töïu voâ
bieân coâng ñöùc.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñöôïc voâ löôïng, voâ
bieân trí tueä, chaúng ñoàng vôùi haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Truï trong trí tueä aáy, Ñaïi Boà-taùt naøy phaùt sinh boán Trí voâ ngaïi.
Vì ñöôïc boán Trí voâ ngaïi naøy neân taát caû trôøi, ngöôøi, theá gian khoâng
theå cuøng taän ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät coù theå ôû trong haèng sa kieáp
khen ngôïi nhöõng haïnh, loaïi, töôùng maïo cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi
chuyeån.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån naøy truï
trong choã saâu kín naøo maø luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät ñöôïc
ñaày ñuû boán Nieäm xöù cho ñeán ñaày ñuû Nhaát thieát chuûng trí?
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng vì Ñaïi Boà-taùt
chaúng thoaùi chuyeån maø hoûi choã saâu kín ñoù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Choã saâu kín naøy nghóa cuûa noù laø khoâng, laø voâ
töôùng, voâ taùc, voâ khôûi, khoâng sinh, khoâng nhieãm, laø lìa, laø vaéng laëng,
laø nhö, laø phaùp taùnh, thaät teá, laø Nieát-baøn. Caùc phaùp treân ñaây laø nghóa
cuûa saâu kín.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ coù khoâng, voâ töôùng, voâ taùc cho ñeán
Nieát-baøn laø saâu kín, coøn taát caû phaùp laø chaúng phaûi ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp khaùc cuõng ñeàu laø nghóa saâu kín
caû: saéc cuõng saâu kín, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng saâu kín, cho ñeán yù
cuõng saâu kín, saéc ñeán phaùp cuõng saâu kín, nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc
giôùi cuõng saâu kín, Boá thí ba-la-maät cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc cuõng saâu kín.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø saéc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc cuõng ñeàu saâu kín?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Nhö cuûa saéc saâu kín neân saéc cuõng saâu kín,
cho ñeán vì nhö cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc saâu kín neân
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng saâu kín.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Nhö cuûa saéc saâu kín cho ñeán
nhö cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc saâu kín?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ñoù cuûa saéc chaúng phaûi saéc chaúng phaûi lìa
saéc, cho ñeán Nhö ñoù cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng
phaûi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng phaûi lìa Voâ thöôïng
–Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät laø hy höõu!
Ñöùc Phaät duøng naêng löïc phöông tieän nhieäm maàu laøm cho Ñaïi
Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån lìa Nieát-baøn cuûa saéc xöù, cuõng laøm cho lìa
taát caû Nieát-baøn cuûa phaùp xöù.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät duøng naêng löïc phöông
tieän nhieäm maàu laøm cho Ñaïi Boà-taùt chaúng thoaùi chuyeån lìa Nieát-baøn
cuûa saéc xöù, cuõng laøm cho lìa taát caû Nieát-baøn cuûa phaùp xöù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù phaùp saâu kín nhö vaäy vôùi töông
öng Baùt-nhaõ ba-la-maät, quan saùt, so löôøng, suy gaãm, nghó raèng: “Ta
phaûi thöïc haønh nhö theá ñuùng nhö lôøi daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta
phaûi hoïc taäp nhö theá, ñuùng nhö trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ noùi.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù theå laøm, coù theå hoïc ñuùng
nhö lôøi, quaùn saùt ñuùng nhö trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, sieâng naêng
tinh taán ñaày ñuû thì luùc phaùt khôûi moät nieäm seõ ñöôïc voâ löôïng, voâ
bieân voâ soá phöôùc ñöùc, vöôït qua voâ löôïng kieáp, gaàn quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, huoáng chi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñuùng vôùi nieäm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ví nhö ngöôøi taùnh naëng veà daâm duïc, heïn öôùc vôùi moät coâ gaùi
xinh ñeïp, ñeán giôø heïn coâ gaùi vì trôû ngaïi neân khoâng ñeán ñöôïc. YÙ oâng
nghó sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Söï nhôù töôûng cuûa gaõ ñaøn oâng ñoù seõ ñaët ôû
ñaâu?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Gaõ aáy trong taâm luoân nghó ñeán coâ gaùi,
mong coâ seõ ñeán ñeå cuøng ngoài, cuøng naèm, cuøng vui.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong moät ngaøy ñeâm, trong taâm gaõ aáy coù maáy
nieäm phaùt sinh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö
lôøi trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh trong khoaûng moät nieäm seõ
www.daitangkinh.org
vöôït qua soá kieáp, cuõng baèng vôùi soá taâm nieäm trong moät ngaøy ñeâm
cuûa gaõ ñoù.
Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, xa lìa nhöõng: toäi
cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt naøy trong moät ngaøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöôïc thieän caên coâng ñöùc chaúng bôùt, coâng ñöùc ñaày caû haèng sa coõi ñaïi
thieân. Vôùi nhöõng coâng ñöùc keùm khaùc saùnh chaúng baèng moät phaàn
traêm, moät phaàn ngaøn, cho ñeán tính soá thí duï cuõng chaúng baèng ñöôïc
moät phaàn coâng ñöùc naøy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø cuùng döôøng Tam baûo: Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Taêng baûo trong thôøi
gian haèng sa kieáp ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Raát nhieàu, ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân voâ soá
phöôùc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vaãn khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñaïo cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt. Thöïc
haønh ñaïo naøy mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät,
traûi qua soá kieáp nhö haèng sa, cuùng döôøng caùc vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø caùc Phaät. Ngöôøi naøy
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vaãn khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät tu haønh ñuùng nhö lôøi daïy.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì hôn
haún caùc vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät, nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt, seõ ñöôïc
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc ngöôøi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, trong haèng
sa kieáp tu taäp boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh vaø trí
tueä. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc ñöùc coù nhieàu chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phöôùc ñöùc ñoù vaãn khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö lôøi daïy, tu haønh boá
thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä trong moät ngaøy.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, sinh ra
caùc Ñaïi Boà-taùt. Vì caùc Ñaïi Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
ñaày ñuû ñöôïc taát caû Phaät phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, trong
haèng sa kieáp laøm vieäc phaùp thí. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vaãn khoâng baèng laøm phöôùc phaùp thí trong moät
ngaøy cuûa ngöôøi ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thöïc haønh ñuùng nhö lôøi
daïy.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
chaúng xa lìa Nhaát thieát chuûng trí, chaúng xa lìa Nhaát thieát chuûng trí thì
chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thì chaúng neân xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø tu haønh boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí traûi qua
haèng sa kieáp. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vaãn khoâng nhieàu baèng phöôùc moät ngaøy tu taäp
boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuûa ngöôøi ñoái vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng
bao giôø thoaùi chuyeån Nhaát thieát chuûng trí, coøn xa lìa thì coù theå thoaùi
chuyeån.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh chaúng neân xa lìa
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, traûi haèng sa kieáp thöïc haønh taøi thí, phaùp thí vaø thieàn ñònh, roài
hoài höôùng coâng ñöùc veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ngöôøi
naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
www.daitangkinh.org

Naøy Tu-boà-ñeà! Vaãn khoâng baèng moät ngaøy taøi thí, phaùp thí,
thieàn ñònh, hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa thieän
nam, thieän nöõ ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thöïc haønh ñuùng nhö lôøi
daïy.
Vì sao? Vì hoài höôùng baèng Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hoài höôùng baäc
nhaát. Neáu lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø hoài höôùng thì chaúng goïi laø hoài
höôùng. Theá neân, muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc hoài höôùng baèng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, traûi qua haèng sa kieáp hoøa hôïp, tuøy hyû thieän caên cuûa caùc Ñöùc
Phaät ba ñôøi vaø cuûa haøng ñeä töû Phaät roài hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhieàu khoâng baèng phöôùc moät ngaøy tuøy hyû thieän
caên, hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa thieän nam,
thieän nöõ ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy.
Cho neân, muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc phöông tieän trong Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cöù theo lôøi Ñöùc Phaät ñaõ daïy thì caùc
phaùp do nhaân duyeân sinh khôûi taùc duïng ñeàu töø voïng töôûng sinh ra,
chaúng phaûi chaân thaät, theá sao thieän nam, thieän nöõ laïi ñöôïc phöôùc
ñöùc lôùn?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì laø phaùp nhaân duyeân sinh khôûi taùc duïng
thì chaúng theå ñöôïc chaùnh kieán, nhaäp vaøo phaùp vò, chaúng theå ñöôïc
quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Vì laø phaùp laøm nhaân duyeân sinh
khôûi taùc duïng thì chaúng theå ñöôïc chaùnh kieán, nhaäp vaøo phaùp vò, cho
ñeán chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát
phaùp laøm nhaân duyeân phaùt khôûi taùc duïng cuõng khoâng, chaúng beàn
chaét, luoáng doái chaúng thaät. Vì Ñaïi Boà-taùt naøy kheùo hoïc noäi khoâng
cho ñeán kheùo hoïc voâ phaùp höõu phaùp khoâng. An truï trong möôøi taùm
phaùp khoâng naøy, Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt phaùp thöïc haønh phaùt khôûi taùc
duïng laø khoâng, thì chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, daàn daàn ñöôïc voâ
löôïng, voâ bieân voâ soá phöôùc ñöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ soá vaø voâ löôïng, voâ bieân coù gì khaùc
nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ soá laø noùi chaúng ôû trong soá caùc phaùp höõu vi
hoaëc voâ vi. Voâ löôïng laø noùi caùc phaùp chaúng löôøng ñöôïc, hoaëc ôû quaù
khöù hoaëc ôû vò lai, hoaëc ôû hieän taïi. Voâ bieân laø noùi caùc phaùp khoâng theå
coù bôø meù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vaû laïi coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc naøo
cuõng coù voâ soá voâ löôïng, voâ bieân chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù nhaân duyeân neân saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng coù voâ soá voâ löôïng, voâ bieân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân gì maø saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuõng coù voâ soá voâ löôïng, voâ bieân?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc khoâng, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng
neân cuõng voâ soá voâ löôïng, voâ bieân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ coù saéc khoâng, chæ coù thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng chöù chaúng phaûi taát caû phaùp ñeàu khoâng caû ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaät chaúng thöôøng noùi taát caû phaùp khoâng hay
sao?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät thöôøng phaùn daïy taát caû phaùp
khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp khoâng töùc laø voâ taän, voâ soá, voâ
löôïng, voâ bieân.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong Khoâng ñoù, soá chaúng thaät coù, löôïng
chaúng thaät coù, bieân chaúng thaät coù. Theá neân voâ taän, voâ soá, voâ löôïng,
vaø voâ bieân yù nghóa khoâng khaùc nhau.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Nhöõng phaùp aáy yù nghóa khaùc bieät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp aáy chaúng noùi ñöôïc. Ñöùc Phaät duøng naêng
löïc phöông tieän maø phaân bieät giaûng noùi, ñoù laø voâ taän, voâ soá, voâ
löôïng, voâ bieân, voâ tröôùc, khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, voâ khôûi, khoâng
www.daitangkinh.org
sinh, khoâng dieät, khoâng nhieãm, Nieát-baøn. Duøng naêng löïc phöông tieän
maø Ñöùc Phaät phaân bieät, giaûng noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät laø hy höõu! Caùc phaùp thaät töôùng
chaúng noùi ñöôïc maø Ñöùc Phaät duøng söùc phöông tieän giaûng noùi.
Cöù theo choã con hieåu nghóa cuûa Ñöùc Phaät daïy thì taát caû phaùp
chaúng noùi ñöôïc.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp chaúng noùi ñöôïc. Töôùng
chaúng noùi ñöôïc taát caû phaùp töùc laø khoâng. Töôùng khoâng ñoù cuõng
chaúng noùi ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nghóa chaúng noùi ñöôïc coù theâm, coù bôùt
hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nghóa chaúng noùi ñöôïc chaúng theâm, chaúng bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu nghóa chaúng noùi ñöôïc ñoù chaúng
theâm, chaúng bôùt thì Boá thí ba-la-maät cuõng chaúng theâm bôùt, cho ñeán
möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng chaúng theâm bôùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán phaùp Baát
coäng chaúng theâm bôùt vì sao Ñaïi Boà-taùt laïi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng nhö vaäy! Nghóa chaúng noùi ñöôïc ñoù chaúng
theâm, chaúng giaûm.
Ñaïi Boà-taùt luùc tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì coù naêng löïc phöông
tieän neân chaúng nghó raèng: “Ta laøm theâm leân Baùt-nhaõ ba-la-maät cho
ñeán theâm leân Boá thí ba-la-maät, maø nghó raèng chæ vì danh töï maø goïi laø
Boá thí ba-la-maät thoâi.”
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, taâm vaø thieän caên
hoài höôùng ñuùng nhö töôùng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
cho ñeán luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm vaø hoài höôùng ñuùng
nhö töôùng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö töôùng cuûa taát caû phaùp, ñoù goïi laø Voâ
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töôùng nhö cuûa taát caû phaùp goïi
laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?

–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö töôùng cuûa saéc, nhö töôùng cuûa thoï, töôûng,
haønh, thöùc cho ñeán nhö töôùng cuûa Nieát-baøn laø Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Töôùng nhö aáy cuõng chaúng theâm, chaúng bôùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöôøng
quaùn saùt phaùp Nhö aáy chaúng thaáy coù theâm, coù bôùt. Cho neân nghóa
chaúng theå neâu baøy khoâng theâm bôùt, Boá thí ba-la-maät cho ñeán phaùp
Baát coäng cuõng khoâng theâm bôùt. Ñaïi Boà-taùt do phaùp khoâng theâm bôùt
naøy töông öùng vôùi haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm ñaàu tieân ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc hay laø duøng taâm sau cuøng ñöôïc Voâ
Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm ñaàu tieân aáy chaúng ñeán taâm sau cuøng,
coøn taâm sau cuøng kia chaúng ôû taïi taâm ban ñaàu. Taâm vaø taâm sôû chaúng
cuøng chung nhö vaäy thì laøm sao thieän caên laïi taêng ích. Neáu thieän caên
chaúng theâm thì laøm sao ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì oâng maø Phaät seõ duøng ví duï. Ngöôøi coù trí coù
ñöôïc ví duï thì deã hieåu nghóa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö thaép ñeøn, laø duøng ngoïn löûa ban ñaàu ñeå ñoát
chaùy tim ñeøn hay duøng ngoïn löûa sau cuøng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi ngoïn löûa ban ñaàu ñoát chaùy
tim ñeøn, cuõng chaúng phaûi lìa ngoïn löûa ban ñaàu. Chaúng phaûi ngoïn
löûa sau cuøng ñoát chaùy tim ñeøn, cuõng chaúng lìa ngoïn löûa sau cuøng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tim ñeøn aáy coù bò ñoát chaùy khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tim ñeøn aáy coù bò ñoát chaùy.
–Cuõng nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng taâm ban
ñaàu ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng chaúng lìa taâm
ban ñaàu ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng duøng
taâm sau cuøng cuõng chaúng lìa taâm sau cuøng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc maø thaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong daây Ñaïi Boà-taùt baét ñaàu phaùt taâm thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaày ñuû möôøi Ñòa, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø möôøi Ñòa maø Ñaïi Boà-taùt ñaày
ñuû roài ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû Caøn tueä ñòa, Taùnh ñòa, Baùt
Nhaân ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly Duïc ñòa, Dó Taùc ñòa, Bích-chi-phaät
ñòa, Boà-taùt ñòa vaø Phaät ñòa. Ñaày ñuû caùc ñòa ñoù roài Ñaïi Boà-taùt ñöôïc
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc ñuû möôøi ñòa ñoù roài, chaúng phaûi
do taâm ban ñaàu cuõng chaúng lìa taâm ban ñaàu, chaúng phaûi taâm sau
cuøng cuõng chaúng lìa taâm sau cuøng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc maø thaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp nhaân duyeân aáy raát saâu: chaúng phaûi
taâm ban ñaàu cuõng lìa taâm ban ñaàu, chaúng phaûi taâm sau cuøng cuõng
chaúng lìa taâm sau cuøng maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
maø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taâm ñaõ dieät thì taâm aáy coù sinh trôû laïi
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taâm sinh laø töôùng dieät phaûi khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, laø töôùng dieät!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng dieät cuûa taâm laø dieät phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng vaãn truï nhö vaäy chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuõng truï nhö vaäy, truï nhö nhö.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taâm ñoù truï nhö nhö seõ chöùng thaät teá chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö theá coù phaûi laø raát saâu xa chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät laø raát saâu xa!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chæ laø taâm nhö vaäy phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù lìa taâm nhö vaäy chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö thaáy ñöôïc Nhö chaêng?

–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ñöôïc nhö vaäy thì coù
phaûi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt haønh nhö vaäy, ñoù laø thöïc haønh
choã naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù laø haønh maø khoâng coù choã haønh. Vì
Ñaïi Boà-taùt neáu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì truï trong Nhö cuûa caùc
phaùp, khoâng coù quan nieäm nhö theá, khoâng choã quan nieäm, khoâng ai
quan nieäm.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy, ñoù laø thöïc
haønh choã naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt aáy thöïc haønh choã nhö vaày:
thöïc haønh trong nghóa Ñeä nhaát, vì khoâng coù töôùng khaùc nhau.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh voâ nieäm baäc nhaát,
ñoù laø töôùng thöïc haønh phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt aáy coù hoaïi caùc töôùng chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø khoâng hoaïi caùc töôùng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt aáy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø chaúng nghó raèng ta seõ hoaïi töôùng caùc phaùp. Baïch Ñöùc Theá
Toân, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chöa ñuû möôøi Trí
löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, ñaïi Töø, ñaïi Bi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng thì chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì naêng löïc phöông tieän neân Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi caùc phaùp cuõng chaúng chaáp laáy töôùng, cuõng chaúng phaù hoaïi
töôùng.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt bieát roõ taát caû töï töôùng caùc phaùp laø khoâng.
An truï trong töï töôùng khoâng, Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh maø nhaäp
ba Tam-muoäi. Duøng ba Tam-muoäi ñoù ñeå thaønh töïu chuùng sinh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nhaäp ba Tam-muoäi thaønh töïu
chuùng sinh theá naøo?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! An truï trong ba Tam-muoäi, Ñaïi Boà-taùt thaáy

chuùng sinh thöïc haønh phaùp taïo taùc, beøn duøng naêng löïc phöông tieän
daïy cho hoï ñöôïc voâ taùc. Thaáy chuùng sinh soáng trong ngaõ töôùng, beøn
duøng naêng löïc phöông tieän daïy cho hoï thöïc haønh khoâng. Thaáy chuùng
sinh soáng trong taát caû töôùng, beøn duøng naêng löïc phöông tieän daïy cho
hoï thöïc haønh voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ba Tam-muoäi vaø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng ba Tam-muoäi ñoù ñeå thaønh töïu chuùng sinh.
Phaåm 58: THÖÏC HAØNH TRONG MOÄNG
Luùc ñoù, Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:

–Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc chieâm bao nhaäp vaøo ba Tam-muoäi: khoâng,
voâ töôùng vaø voâ taùc Tam-muoäi, coù lôïi ích gì vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
hay chaêng?
–Neáu luùc ban ngaøy, Ñaïi Boà-taùt nhaäp ba Tam-muoäi coù lôïi ích
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ban ñeâm trong chieâm bao cuõng seõ coù
lôïi ích. Vì sao? Vì ngaøy chieâm bao, ñeâm chieâm bao gioáng nhau
khoâng khaùc.
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Neáu ban ngaøy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät coù lôïi ích ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thì trong
chieâm bao, thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng phaûi coù lôïi ích.
–Trong chieâm bao, Ñaïi Boà-taùt haønh ñoäng taïo nghieäp, nhöõng
nghieäp ñoù coù hôïp thaønh chaêng? Theo nhö lôøi Phaät daïy thì taát caû phaùp
nhö chieâm bao, vì theá leõ ra chaúng neân coù hôïp thaønh. Vì sao? Vì trong
chieâm bao khoâng coù phaùp hôïp thaønh, luùc thöùc nhôù töôûng, phaân bieät
neân môùi coù hôïp thaønh.
–Neáu ngöôøi trong chieâm bao gieát cheát chuùng sinh, khi thöùc daäy
nghó nhôù, phaân bieät haønh ñoäng ñoù: ta gieát nhö theá laø ñuùng ñöôïc laém!
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Vieäc ñoù theá naøo?

–Khoâng coù caûnh duyeân thì nghieäp chaúng sinh, khoâng coù caûnh
duyeân thì taâm sôû tö chaúng sinh. Coù duyeân thì nghieäp sinh, coù duyeân
thì taâm sôû tö môùi sinh.
–Ñuùng vaäy, khoâng coù duyeân thì nghieäp chaúng sinh, khoâng coù
duyeân thì taâm sôû tö chaúng sinh. Coù duyeân thì nghieäp sinh, coù duyeân
thì taâm sôû tö sinh.
Taâm phaùt sinh ôû trong thaáy nghe, hay bieát taâm chaúng sinh töø
nôi chaúng coù thaáy, nghe, hay bieát.
Trong ñaây taâm coù saïch, coù nhô cho neân vì coù caûnh duyeân maø
nghieäp sinh, nghieäp chaúng sinh nôi khoâng coù duyeân. Vì coù caûnh
duyeân maø taâm sôû tö sinh, taâm sôû tö chaúng sinh nôi khoâng coù duyeân.
–Nhö lôøi Phaät noùi: Taát caû nghieäp, taát caû taâm sôû ñeàu töï töôùng
lìa, sao laïi baûo raèng vì coù duyeân neân nghieäp sinh, khoâng duyeân thì
nghieäp chaúng sinh. Vì coù duyeân neân taâm sôû tö sinh, khoâng duyeân thì
taâm sôû tö chaúng sinh?
–Vì chaáp laáy töôùng neân coù duyeân thì nghieäp sinh, khoâng coù
duyeân thì chaúng sinh. Vì chaáp laáy töôùng neân coù duyeân thì taâm sôû tö
sinh, khoâng duyeân thì chaúng sinh.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt trong chieâm bao thaáy mình boá thí, trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, ñem hoài höôùng thieän caên
phöôùc ñöùc naøy veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaây coù phaûi
laø thaät hoài höôùng hay chaêng?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Hieän ñaây coù Boà-taùt Di-laëc ñaõ ñöôïc
Ñöùc Phaät thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån, seõ thaønh Phaät, Toân giaû neân hoûi
Boà-taùt Di-laëc seõ giaûi ñaùp.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi Boà-taùt Di-laëc:
www.daitangkinh.org
–Thöa Toân giaû, nhö lôøi Toân giaû Tu-boà-ñeà vöøa baûo raèng hieän
ñaây coù Boà-taùt Di-laëc ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån seõ
thaønh Phaät, Boà-taùt Di-laëc seõ giaûi ñaùp.
Boà-taùt Di-laëc baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Seõ duøng danh töø Di-laëc ñeå ñaùp chaêng? Hoaëc laø saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc ñeå ñaùp chaêng? Hoaëc duøng khoâng cuûa saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc ñeå ñaùp chaêng?
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thì chaúng theå ñaùp ñöôïc. Khoâng cuûa
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng theå ñaùp ñöôïc. Toâi chaúng thaáy phaùp
ñaùp ñöôïc, cuõng chaúng thaáy ai ñaùp ñöôïc. Toâi chaúng thaáy ngöôøi aáy
ñöôïc thoï kyù, cuõng chaúng thaáy phaùp ñöôïc thoï kyù, chaúng thaáy nôi choán
thoï kyù. Taát caû caùc phaùp aáy ñeàu khoâng hai, khoâng khaùc.
–Nhö lôøi Toân giaû noùi ñoù, coù ñöôïc phaùp taùc chöùng chaêng?
–Nhö phaùp cuûa toâi noùi, nhö vaäy chaúng coù chöùng.
Luùc ñoù, Xaù-lôïi-phaát nghó raèng: “Boà-taùt Di-laëc coù trí tueä saâu xa,
töø laâu ñaõ thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, vì duøng voâ sôû ñaéc neân noùi
ñöôïc nhö vaäy.”
Baáy giôø Phaät baûo Xaù-lôïi-phaát:
–OÂng duøng phaùp aáy ñöôïc A-la-haùn, oâng coù thaáy phaùp aáy
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, chaúng thaáy!
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng gioáng nhö vaäy, chaúng nghó raèng phaùp aáy seõ ñöôïc thoï kyù, phaùp
aáy ñaõ ñöôïc thoï kyù, phaùp aáy ñang ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng nghi ngôø raèng ta ñöôïc hay chaúng ñöôïc maø töï bieát mình thaät
–Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, hoaëc thaáy
chuùng sinh ñoùi reùt, y phuïc raùch röôùi, phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi
gian toâi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät ñoù, nguyeän luùc toâi ñöôïc thaønh
Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù söï ñoùi reùt nhö vaäy.
Nhöõng ñoà duøng, ñoà uoáng aên, y phuïc nhö coõi trôøi. Töù vöông, trôøi Ñao-
lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha hoùa töï taïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì seõ ñaày ñuû Boá thí
ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt thaáy chuùng sinh saùt sinh, troäm cöôùp cho ñeán taø kieán, bò cheát
yeåu, nhieàu beänh, xaáu töôùng, thieáu oai ñöùc, ngheøo heøn, taøn taät, phaûi
phaùt nguyeän raèng: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät
naøy, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng
coù nghieäp aùc vaø quaû baùo xaáu nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì seõ ñaày ñuû Trì
giôùi ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt thaáy chuùng sinh giaän gheùt, maéng nhieác, ñaùnh ñaäp, gieát
haïi laãn nhau, phaûi phaùt nguyeän raèng: “Theo thôøi gian toâi thöïc haønh
Nhaãn nhuïc ba-la-maät naøy, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh
trong coõi nöôùc toâi khoâng coù nhöõng vieäc ñoù, taát caû ñeàu xem nhau,
nhö cha nhö meï, anh em, chò em, nhö Thieän tri thöùc, ñeàu coù taâm Töø
bi.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì seõ ñaày ñuû Nhaãn
nhuïc ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt thaáy chuùng sinh löôøi bieáng, chaúng sieâng tu phaùp laønh, rôøi boû
ba thöøa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Phaät thöøa thì phaûi phaùt nguyeän
raèng: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, nguyeän luùc toâi
thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù vieäc nhö vaäy, taát
caû ñeàu sieâng tu tinh taán, ñeàu ñöôïc ñoä baèng phaùp ba thöøa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy seõ ñaày ñuû Tinh taán
ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Thieàn ba-la-maät, Ñaïi
www.daitangkinh.org
Boà-taùt thaáy chuùng sinh bò naêm trieàn caùi che ñaày nhö: daâm duïc, giaän
thuø, hoân traàm, ñieäu hoái, nghi ngôø; maát thieàn, maát ñònh, maát taâm voâ
löôïng, phaûi phaùt nguyeän raèng: Theo thôøi gian toâi tu Thieàn ba-la-maät,
nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi ñeàu khoâng
coù nhöõng vieäc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy seõ ñaày ñuû Thieàn
ñònh ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt thaáy chuùng sinh ngu si, maát chaùnh kieán theá gian, xuaát theá gian
hoaëc cho raèng khoâng coù nghieäp, khoâng coù nhaân duyeân nghieäp, hoaëc
cho raèng thaân laø thöôøng coøn, hoaëc cho raèng ñoaïn dieät, hoaëc cho laø
khoâng coù gì caû thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän
luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù nhöõng
vieäc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì seõ ñaày ñuû Baùt-
nhaõ ba-la-maät, gaàn keà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt thaáy chuùng sinh an truï trong ba tuï: moät laø nhoùm chaùnh ñònh,
hai laø nhoùm taø ñònh, ba laø nhoùm baát ñònh thì phaûi phaùt nguyeän: Theo
thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi
nöôùc toâi khoâng coù nhoùm taø ñònh, cuõng khoâng coù danh töø nhoùm taø.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy seõ ñaày ñuû saùu phaùp
Ba-la-maät, gaàn keà Nhaát thieát chuûng trí.
Boà-taùt thaáy chuùng sinh trong ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, phaûi phaùt
nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thanh tònh
coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, trong coõi
nöôùc toâi khoâng coù ba ñöôøng aùc, cuõng khoâng coù danh töø ba ñöôøng aùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt thaáy maët ñaát gai choâng, haàm hoá, goø noång, möông raõnh nhô ueá thì
phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, coõi nöôùc toâi khoâng coù nhöõng vieäc nhö
vaäy, maët ñaát baèng phaúng nhö baøn tay.
Boà-taùt thaáy coõi naøy thuaàn laø ñaát thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian
toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, coõi
nöôùc toâi maët ñaát toaøn baèng vaøng roøng traûi ñaày khaép nôi.
Boà-taùt thaáy chuùng sinh luyeán aùi tham ñaém thì phaûi phaùt nguyeän:
Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät thanh tònh coõi Phaät,
nöôùc toâi khoâng coù luyeán aùi tham ñaém nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy seõ ñöôïc ñaày ñuû saùu
phaùp Ba-la-maät, gaàn keà Nhaát thieát chuûng trí.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt thaáy boán giai caáp cuûa chuùng sinh: Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Tyø-xaù,
Thuû-ñaø-la thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän
luùc toâi thaønh Phaät, trong coõi nöôùc toâi khoâng coù danh töø boán giai caáp.
Ba-la-maät, gaàn Nhaát thieát chuûng trí.
Boà-taùt thaáy chuùng sinh coù nhöõng haïng haï, trung, thöôïng, coù nhaø haï,
trung, thöôïng thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän
luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù söï hôn
keùm nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì seõ ñaày ñuû saùu
phaùp Ba-la-maät, gaàn Nhaát thieát chuûng trí.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-
www.daitangkinh.org
la-maät, thaáy chuùng sinh coù thaân hình khaùc nhau thì phaûi phaùt nguyeän:
Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät,
nöôùc toâi khoâng coù thaân hình khaùc nhau, taát caû ñeàu xinh ñeïp, khoâi
ngoâ, saïch seõ, ñaày ñuû töôùng maïo.
la-maät, thaáy chuùng sinh coù chuùa, coù toâi, phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi
gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, coõi nöôùc toâi khoâng coù danh töø
chuùa toâi, cuõng khoâng coù hình töôïng khaùc nhau, chæ tröø Ñöùc Phaät Phaùp
vöông.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy, thì seõ ñaày ñuû saùu
la-maät, thaáy chuùng sinh chia ra saùu loaøi khaùc nhau thì phaûi phaùt
coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, coõi nöôùc
toâi khoâng coù saùu loaøi: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, loaøi ngöôøi, caùc
Thaàn, caùc vò trôøi, taát caû chuùng sinh trong nöôùc toâi ñeàu ñoàng tu haønh
boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo.
la-maät, thaáy chuùng sinh coù boán loaøi sinh: noaõn, thai, thaáp vaø hoùa sinh
thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh
Phaät, trong coõi nöôùc toâi taát caû chuùng sinh chæ coù hoùa sinh maø khoâng
coù ba thöù sinh kia.
la-maät, thaáy chuùng sinh khoâng coù naêm thöù thaàn thoâng, phaûi phaùt
coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, taát caû
chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi ñeàu ñöôïc naêm thöù thaàn thoâng.
la-maät, thaáy chuùng sinh ñaïi tieåu tieän nhô baån thì phaûi phaùt nguyeän:
thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, taát caû chuùng sinh
trong coõi nöôùc toâi ñeàu duøng phaùp hyû laøm thöùc aên, hoaøn toaøn khoâng
coù ñaïi tieåu tieän dô baån.
la-maät, thaáy chuùng sinh khoâng coù aùnh saùng thì phaûi phaùt nguyeän:
thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi thaønh Phaät, taát caû chuùng sinh
trong coõi nöôùc toâi thaân ñeàu coù aùnh saùng.
la-maät, thaáy coù thôøi tieát, ngaøy giôø, thaùng, naêm, phaûi phaùt nguyeän:
Luùc toâi thaønh Phaät, coõi nöôùc toâi khoâng coù danh töø ngaøy, giôø, thaùng,
naêm.
la-maät, thaáy chuùng sinh yeåu maïng thì phaûi phaùt nguyeän: Luùc toâi
thaønh Phaät, taát caû chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi ñeàu soáng laâu voâ
löôïng kieáp.
la-maät, thaáy chuùng sinh thaân khoâng coù töôùng ñeïp thì phaûi phaùt
www.daitangkinh.org
nguyeän: Luùc toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi ñeàu ñaày ñuû
ba möôi hai töôùng toát.
la-maät, thaáy chuùng sinh xa lìa thieän caên, phaûi phaùt nguyeän: Luùc toâi
thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi ñeàu thaønh töïu thieän caên, do
phöôùc ñöùc aáy maø cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông.
la-maät, thaáy chuùng sinh coù ba ñoäc, boán beänh thì phaûi phaùt nguyeän:
Luùc toâi thaønh Phaät, taát caû chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù boán
beänh laïnh, noùng, phong, ñaøm, khoâng coù ba ñoäc tham, saân, si.
la-maät, thaáy chuùng sinh coù ba thöøa, phaûi phaùt nguyeän: Luùc toâi thaønh
Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù teân goïi Nhò thöøa, chæ coù
thuaàn moät Ñaïi thöøa.
la-maät, thaáy chuùng sinh taêng thöôïng maïn thì phaûi phaùt nguyeän: Luùc
toâi thaønh Phaät, chuùng sinh trong coõi nöôùc toâi khoâng coù danh töø taêng
thöôïng maïn.
la-maät, töï nghó aùnh saùng, tuoåi thoï cuûa toâi coù soá löôïng, taêng theâm höõu
haïn, phaûi phaùt nguyeän raèng: Luùc toâi thaønh Phaät, aùnh saùng, tuoåi thoï
voâ soá löôïng taêng theâm voâ haïn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh nhö vaäy thì ñaày ñuû saùu phaùp
Ba-la-maät, gaàn Nhaát thieát chuûng trí.

la-maät, thì phaûi phaùt nguyeän: Theo thôøi gian toâi thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, nguyeän luùc toâi
thaønh Phaät, coõi nöôùc toâi nhö haèng sa coõi nöôùc cuûa caùc Ñöùc Phaät.
Boà-taùt neân nghó raèng daàu ñöôøng sinh töû daøi, taùnh chuùng sinh raát
nhieàu, nhöng bôø sinh töû nhö hö khoâng, bôø taùnh cuûa chuùng sinh cuõng
nhö hö khoâng. Trong ñoù thaät khoâng coù sinh töû qua laïi, cuõng khoâng coù
ai giaûi thoaùt.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 18
Phaåm 59: HAÈNG-GIAØ ÑEÀ-BAØ
Baáy giôø, trong ñaïi chuùng coù moät ngöôøi nöõ teân Haèng-giaø Ñeà-baø,
lieàn ñöùng daäy, tròch y baøy vai phaûi, goái phaûi chaám ñaát, chaép tay baïch
Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con seõ thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät ñeå
thanh tònh coõi Phaät, ñuùng nhö lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Ngöôøi nöõ naøy ñem hoa vaøng, hoa baïc, hoa töôi döôùi nöôùc, treân
ñaát raûi leân mình Phaät vaø nhöõng moùn cuùng döôøng trang nghieâm, hai
taám thaûm deät baèng chæ vaøng, daâng leân Ñöùc Phaät. Treân hö khoâng,
ngay ñaûnh Ñöùc Phaät, caùc moùn ngöôøi nöõ vöøa raûi cuùng döôøng ñoù lieàn
hoùa thaønh boán coät ñaøi baùu ngay ngaén xinh ñeïp. Ngöôøi nöõ naøy cuøng
taát caû chuùng sinh hoài höôùng coâng ñöùc cuùng döôøng Phaät veà Voâ thöôïng
Khi ñoù, Ñöùc Phaät bieát roõ thaâm taâm cuûa ngöôøi nöõ naøy neân
Ngaøi lieàn mæm cöôøi, ñuùng nhö caùch thöùc cuûa caùc Ñöùc Phaät, caùc tia
saùng nhieàu maøu xanh, vaøng, ñoû, traéng, hoàng töø mieäng Ñöùc Phaät
chieáu khaép voâ löôïng, voâ bieân coõi Phaät ôû möôøi phöông, caùc tia saùng
aáy xoay trôû veà nhieãu quanh beân phaûi Ñöùc Phaät ba voøng roài nhaäp
vaøo ñaûnh Phaät.
A-nan lieàn ñöùng daäy, quyø goái phaûi, chaép tay baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân gì maø Ñöùc Phaät mæm
cöôøi? Theo phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät, khoâng bao giôø voâ côù maø mæm
cöôøi.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Haèng-giaø Ñeà-baø naøy seõ thaønh Phaät ôû ñôøi vò lai
trong kieáp Tinh tuù, hieäu laø Phaät Kim Hoa.

Naøy A-nan! Coâ gaùi naøy sau khi qua ñôøi seõ laøm thaân nam, sinh
veà coõi Dieäu hyû cuûa Ñöùc Phaät A-suùc. ÔÛ nöôùc Dieäu hyû ñoù tu phaïm
haïnh thanh tònh.
Naøy A-nan! ÔÛ coõi Dieäu hyû, Boà-taùt ñoù hieäu laø Kim Hoa. Khi
maõn baùo thaân ôû nöôùc Dieäu hyû, Boà-taùt Kim Hoa seõ sinh veà coõi nöôùc
cuûa caùc Ñöùc Phaät khaùc, maõi maõi chaúng xa lìa caùc Phaät.
Nhö Chuyeån luaân thaùnh vöông töø moät haønh cung naøy ñeán moät
haønh cung khaùc, troïn ñôøi chaân vua chaúng ñaïp ñaát.
Cuõng vaäy, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, maõi ñeán khi thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt Kim Hoa khoâng coù luùc
naøo chaúng thaáy Phaät.
A-nan thaàm nghó: “Ñaïi Boà-taùt Kim Hoa veà sau thaønh Phaät, phaûi
bieát ñaïi hoäi cuûa Boà-taùt naøy cuõng nhö phaùp hoäi cuûa Phaät Thích-ca.”
Phaät baûo A-nan:
–Ñuùng nhö oâng vöøa nghó, vaøo thôøi Phaät Kim Hoa, ñaïi hoäi Boà-
taùt phaûi bieát laø phaùp hoäi cuûa Phaät.
Naøy A-nan! Vaøo thôøi Phaät Kim Hoa, Tyø-kheo Taêng ñoâng voâ
löôïng, voâ bieân, chaúng ñeám ñöôïc, chaúng noùi ñöôïc, coù theå laø traêm
ngaøn muoân öùc na-do-tha, trong coõi ñoù khoâng coù nhöõng thöù xaáu ueá
nhö coõi naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töø nôi naøo maø ngöôøi nöõ naøy gieo coäi
phöôùc ñöùc, troàng caên laønh?
–Naøy A-nan! Töø choã Phaät Nhieân Ñaêng, ngöôøi nöõ naøy baét ñaàu
phaùt taâm Boà-ñeà, troàng caên laønh, hoài höôùng Phaät ñaïo.
Luùc ñoù, ngöôøi nöõ naøy cuõng duøng hoa vaøng, raûi cuùng döôøng Phaät
Nhieân Ñaêng ñeå caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy A-nan! Luùc ñoù chính ta duøng naêm caønh hoa, raûi cuùng
döôøng Phaät Nhieân Ñaêng ñeå caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaät Nhieân Ñaêng bieát thieän caên cuûa ta ñaõ thaønh töïu neân thoï kyù Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho ta. Nöõ nhaân naøy nghe ta ñöôïc
thoï kyù lieàn nguyeän: “Caàu mong cho toâi ôû ñôøi sau cuõng ñöôïc thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö Ñaïi Boà-taùt naøy.”
www.daitangkinh.org
Naøy A-nan! OÂng neân bieát raèng töø choã Phaät Nhieân Ñaêng, coâ gaùi
naøy môùi ñaàu phaùt taâm Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi chaêng ngöôøi nöõ naøy töø laâu ñaõ tu taäp
–Ñuùng vaäy, naøy A-nan! Töø laâu ngöôøi nöõ naøy ñaõ tu taäp Voâ
Phaåm 60: HOÏC VEÀ KHOÂNG, CHAÚNG COÙ CHÖÙNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt hoïc khoâng Tam-muoäi vaø nhaäp khoâng Tam-muoäi nhö theá naøo?
Hoïc voâ töôùng Tam-muoäi, voâ taùc Tam-muoäi vaø nhaäp voâ töôùng, voâ taùc
Tam-muoäi nhö theá naøo? Hoïc boán Nieäm xöù cho ñeán hoïc taùm Thaùnh
ñaïo vaø tu boán Nieäm xöù cho ñeán tu taùm Thaùnh ñaïo theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
phaûi quaùn saéc khoâng, phaûi quaùn thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng, phaûi
quaùn möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi khoâng, cho ñeán phaûi quaùn coõi
Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc khoâng.
Luùc quaùn nhö vaäy chôù ñeå taâm taùn loaïn.
Neáu taâm chaúng taùn loaïn thì Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy phaùp aáy.
Neáu chaúng thaáy phaùp aáy thì chaúng chöùng. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy
kheùo hoïc töï töôùng khoâng, chaúng coù dö, chaúng coù phaàn chöùng, phaùp
chöùng, ñeàu chaúng theå thaáy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät daïy: Ñaïi Boà-taùt chaúng neân
ñoái vôùi phaùp khoâng maø taùc chöùng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Ñaïi Boà-taùt truï trong phaùp khoâng maø
chaúng taùc chöùng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt quaùn veà khoâng ñöôïc ñaày ñuû,
tröôùc heát nguyeän nhö vaày: Toâi chaúng neân ñoái vôùi phaùp khoâng maø taùc
chöùng, nay laø luùc toâi hoïc, chaúng phaûi luùc toâi chöùng. Ñaïi Boà-taùt chaúng
chuyeân nhieáp taâm coät vaøo caûnh duyeân, vì theá maø Ñaïi Boà-taùt chaúng
thoaùi chuyeån trong Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng chaúng
chöùng quaû voâ laäu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt raát kheùo thöïc haønh nhö vaäy thì
phaùp maàu ñöôïc thaønh töïu. Vì sao? Luùc truï trong phaùp khoâng, Ñaïi
Boà-taùt töï nghó nay laø luùc toâi hoïc, chaúng phaûi luùc chöùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nghó raèng: “Nay laø luùc toâi hoïc
Boá thí ba-la-maät cho ñeán laø luùc toâi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng
phaûi laø luùc chöùng, laø luùc toâi tu boán Nieäm xöù, chaúng phaûi laø luùc
chöùng, cho ñeán laø luùc toâi tu taùm Thaùnh ñaïo, chaúng phaûi laø luùc chöùng,
laø luùc toâi tu ba Tam-muoäi, chaúng phaûi laø luùc chöùng, laø luùc tu möôøi
Trí löïc, chaúng phaûi laø luùc chöùng, cho ñeán laø luùc toâi hoïc Nhaát thieát
chuûng trí, chaúng phaûi laø luùc chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán quaû A-
la-haùn vaø ñaïo Bích-chi-phaät.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö theá, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät hoïc, quaùn nieäm veà khoâng, an truï trong khoâng, hoïc voâ töôùng, voâ
taùc quaùn, an truï trong voâ töôùng, voâ taùc, tu boán Nieäm xöù cho ñeán tu
taùm Thaùnh ñaïo, chaúng chöùng laáy boán Nieäm xöù cho ñeán chaúng chöùng
laáy taùm Thaùnh ñaïo.
Ñaïi Boà-taùt naøy daàu tu hoïc, daàu thöïc haønh ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo maø chaúng taùc chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán chaúng taùc
chöùng quaû Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi traùng só coù söùc maïnh, gioûi saùu
möôi boán moân binh phaùp, tay naém chaët binh khí ñöùng yeân baát ñoäng,
taøi ngheä gioûi, töôùng saïch ñeïp, moïi ngöôøi ai cuõng kính meán, laøm ít
vieäc, ñöôïc lôïi ích nhieàu. Vì vaäy neân ñöôïc ñaïi chuùng cung kính, toân
troïng, khen ngôïi. Thaáy moïi ngöôøi kính troïng, traùng só naøy caøng vui
möøng, vì ít vieäc laøm neân ñeán xöù khaùc ñeå giuùp ñôõ ngöôøi giaø yeáu qua
khoûi choã hieåm naïn sôï haõi. Giöõa ñöôøng hieåm trôû coù nhieàu giaëc cöôùp
aån nuùp, leùn cöôùp haïi. Do traùng só ñoù coù ñuû trí löïc neân moïi ngöôøi
qua ñöôïc ñöôøng hieåm trôû, veà ñeán nhaø chaúng bò cöôùp haïi, ñeàu an oån
vui möøng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû
chuùng sinh, taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû traøn ñaày cuøng khaép, khi ñoù Ñaïi Boà-
taùt truï trong boán Taâm voâ löôïng, ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, chaúng
www.daitangkinh.org
chöùng laáy quaû voâ laäu, hoïc Nhaát thieát chuûng trí, nhaäp ba moân Giaûi
thoaùt: khoâng, voâ töôùng, voâ taùc. Baáy giôø, Boà-taùt chaúng theo taát caû caùc
töôùng, cuõng chaúng chöùng Tam-muoäi voâ töôùng neân chaúng theo caùc vò
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö chim coù ñuû caùnh, bay löôïn trong hö
khoâng chaúng bò rôi, daàu chim ôû trong hö khoâng maø cuõng chaúng an truï
trong hö khoâng.
Cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt daàu hoïc ba moân Giaûi thoaùt khoâng, voâ
töôùng, voâ taùc maø chaúng taùc chöùng. Vì chaúng taùc chöùng neân chaúng rôi
vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Daàu chöa coù ñuû möôøi Trí löïc,
ñaïi Töø, ñaïi Bi, voâ löôïng Phaät phaùp, Nhaát thieát chuûng trí maø cuõng
chaúng chöùng laáy ba moân Giaûi thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi coù taøi baén gioûi, baén teân leân hö
khoâng, laïi baén tieáp leân, teân sau ghim laáy teân tröôùc, caùc muõi teân ghim
giöõ nhau chaúng cho rôi xuoáng ñaát theo yù cuûa ngöôøi baén. Neáu muoán
cho rôùt thì thoâi khoâng baén teân leân nöõa. Baáy giôø caùc muõi teân môùi rôùt
xuoáng ñaát.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù naêng löïc phöông tieän, luùc
caùc thieän caên chöa ñaày ñuû thì chaúng chöùng laáy thaät teá, neáu thieän caên
ñaõ ñaày ñuû môùi chöùng laáy thaät teá.
Theá neân, Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt neân nhö vaäy maø quaùn phaùp töôùng cuûa caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-taùt thaät laø raát saâu.
Vì sao? Vì duø cho Ñaïi Boà-taùt hoïc caùc phaùp töôùng aáy, hoïc thaät teá, hoïc
nhö, hoïc phaùp taùnh, hoïc roát raùo khoâng, cho ñeán hoïc töï töôùng khoâng
vaø ba moân Giaûi thoaùt maø chaúng bao giôø giöõa ñöôøng bò rôi vaøo haøng
Nhò thöøa: Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì thaät laø ít coù.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaúng rôøi boû taát caû chuùng sinh neân Ñaïi Boà-
taùt naøy phaùt nguyeän nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó raèng: “Ta chaúng neân lìa
boû taát caû chuùng sinh. Taát caû chuùng sinh chìm trong phaùp khoâng thaät
coù, ta phaûi cöùu ñoä hoï.”
Luùc ñoù Boà-taùt lieàn nhaäp moân giaûi thoaùt khoâng, moân giaûi thoaùt
voâ töôùng, moân giaûi thoaùt voâ taùc. Phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy thaønh töïu
naêng löïc phöông tieän, luùc chöa ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, thöïc haønh
ba moân Giaûi thoaùt maø chaúng ôû giöõa ñöôøng chöùng laáy thaät teá.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán quaùn caùc phaùp saâu
xa, ñoù laø noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù
cho ñeán ba moân Giaûi thoaùt. Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt phaûi coù taâm nieäm
nhö vaày: Caùc chuùng sinh maõi ñi trong töôùng ngaõ cho ñeán töôùng ngöôøi
bieát, ngöôøi thaáy, dính maéc caùc phaùp coù sôû ñaéc, toâi vì döùt caùc töôùng
naøy cho chuùng sinh neân luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
toâi seõ noùi phaùp. Baáy giôø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ba moân Giaûi thoaùt
khoâng, voâ töôùng, voâ taùc maø chaúng chöùng thaät teá. Vì chaúng chöùng neân
chaúng theo haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do taâm muoán thaønh töïu thieän caên nhö vaäy neân
Ñaïi Boà-taùt chaúng ôû giöõa ñöôøng taùc chöùng thaät teá, chaúng maát boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù, cho ñeán
chaúng maát möôøi taùm phaùp Baát coäng. Khi ñoù, Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taát
caû phaùp trôï ñaïo, cho ñeán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc chaúng bao giôø hao toån, chaúng bao giôø giaûm bôùt. Vì coù naêng löïc
phöông tieän neân Boà-taùt naøy thöôøng taêng ích phaùp laønh, caên trí lanh
lôïi hôn caû caên trí A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó raèng: Caùc chuùng sinh maõi
dính maéc boán ñieân ñaûo: chaáp thöôøng, chaáp laïc, chaáp tònh vaø chaáp
ngaõ. Vì caùc chuùng sinh naøy maø toâi caàu Nhaát thieát chuûng trí. Luùc toâi
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ vì hoï maø noùi phaùp voâ
thöôøng, khoå, baát tònh vaø phaùp voâ ngaõ. Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm
nguyeän nhö vaäy, duøng naêng löïc phöông tieän thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, daàu chöa ñöôïc Tam-muoäi Nhö Phaät, chöa ñaày ñuû möôøi Trí
löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, ñaïi Töø, ñaïi Bi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, nhöng chaúng chöùng laáy thaät teá. Luùc aáy Boà-taùt tu moân giaûi thoaùt
voâ taùc, daàu chöa ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhöng
chaúng chöùng laáy thaät teá.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nghó raèng: Caùc chuùng sinh
maõi chaáp tröôùc phaùp coù sôû ñaéc. Ñoù laø ngaõ, chuùng sinh cho ñeán ngöôøi
bieát, ngöôøi thaáy. AÁy laø saéc, laø thoï, töôûng, haønh, thöùc, laø nhaäp, laø giôùi,
www.daitangkinh.org
laø boán Thieàn, laø boán Taâm voâ löôïng, laø boán Ñònh voâ saéc, laø tu haønh
nhö vaäy. Luùc toâi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ laøm
cho caùc chuùng sinh chaúng chaáp phaùp coù sôû ñaéc nhö vaäy.
Boà-taùt thaønh töïu taâm ñoù, duøng naêng löïc phöông tieän thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc chöa ñaày ñuû möôøi Trí löïc cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng thì chaúng chöùng laáy thaät teá, khi ñoù Boà-taùt tu ñaày ñuû
Tam-muoäi khoâng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó raèng: Chuùng
sinh maõi maõi soáng trong caùc töôùng, ñoù laø nhöõng töôùng nam, nöõ, saéc,
voâ saéc. Neáu luùc toâi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ
laøm cho chuùng sinh khoâng coù caùc nhaän thöùc caùc töôùng sai laàm nhö
vaäy. Boà-taùt thaønh töïu taâm ñoù, duøng naêng löïc phöông tieän thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc chöa ñaày ñuû möôøi Trí löïc cho ñeán phaùp Baát
coäng thì khoâng chöùng laáy thaät teá. Khi ñoù, Boà-taùt tu Tam-muoäi voâ
töôùng ñaày ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc saùu phaùp Ba-la-maät, hoïc
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, hoïc boán Nieäm xöù cho
ñeán hoïc ba phaùp moân giaûi thoaùt, hoïc möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán
voâ ngaïi, ñaïi Töø, ñaïi Bi, hoïc möôøi taùm phaùp Baát coäng, thaønh töïu trí
tueä nhö vaäy thì chaúng bao giôø chaáp tröôùc caùc phaùp taïo taùc, hoaëc truï
tröôùc trong taâm giôùi.
Luùc Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc phaùp trôï ñaïo vaø haønh phaùp trôï ñaïo,
neân thöû hoûi raèng: Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc sao laïi hoïc quaùn caùc phaùp khoâng maø chaúng chöùng laáy
thaät teá, vì chaúng chöùng laáy neân chaúng theo haøng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät. Quaùn voâ töôùng, voâ taùc, voâ khôûi, khoâng sinh, khoâng thaät coù,
cuõng chaúng chöùng laáy thaät teá maø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöû hoûi nhö treân, neáu Ñaïi Boà-taùt ñoù ñaùp:
Ñaïi Boà-taùt chæ neân quaùn khoâng, chæ neân quaù voâ töôùng, voâ taùc, voâ
khôûi, khoâng sinh, khoâng thaät coù, Ñaïi Boà-taùt chaúng neân hoïc khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc, khoâng sinh, khoâng khôûi, khoâng thaät coù, chaúng neân
hoïc phaùp trôï ñaïo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Boà-taùt ñoù chöa ñöôïc caùc Phaät thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì ngöôøi naøy chaúng noùi
ñöôïc sôû hoïc cuûa baäc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, chaúng trình baøy
ñöôïc, chaúng giaûi ñaùp ñöôïc.
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoù noùi ñöôïc, trình baøy ñöôïc, giaûi ñaùp ñöôïc choã
sôû hoïc cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, phaûi bieát ñoù laø ngöôøi ñaõ hoïc
ñaïo Boà-taùt, nhaäp vaøo Boà-taùt Baïc ñòa nhö caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù Boà-taùt naøo chöa ñöôïc khoâng thoaùi maø
giaûi ñaùp ñöôïc chaêng?
Phaät daïy:
–Coù. Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñoù ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc
ñaõ nghe, hoaëc chaúng nghe, maø giaûi ñaùp ñöôïc thì nhö baäc Ñaïi Boà-taùt
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù raát nhieàu Boà-taùt caàu Phaät ñaïo maø ít
coù Boà-taùt giaûi ñaùp ñöôïc, nhö caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
trong haøng Höõu hoïc vaø voâ hoïc nhö vaäy.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, Boà-taùt ñoù raát ít. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ít ñöôïc thoï
kyù Caøn tueä khoâng thoaùi chuyeån. Neáu ngöôøi naøo ñöôïc thoï kyù thì giaûi
ñaùp ñöôïc. Thieän caên cuûa ngöôøi ñoù saùng roõ. Taát caû caùc vò trôøi cuøng
ngöôøi ñôøi khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc.
Phaåm 61: TRONG MOÄNG KHOÂNG CHÖÙNG

–Neáu Ñaïi Boà-taùt duø trong chieâm bao, chaúng tham muoán quaû vò
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuõng chaúng tham muoán ba coõi. Quaùn bieát
caùc phaùp nhö moäng, nhö huyeãn, nhö tieáng vang, nhö soùng naéng, nhö
bieán hoùa, cuõng chaúng chöùng laáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ñoù laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån cuûa
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trong chieâm bao thaáy Phaät
vaø voâ soá Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, Trôøi, Roàng,
Quyû thaàn. Thaáy Ñöùc Phaät noùi phaùp cho ñaïi chuùng. Boà-taùt naøy theo
Phaät nghe phaùp lieàn hieåu nghóa roài thöïc haønh theo phaùp.
Phaûi bieát ñoù laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Trong chieâm bao, Ñaïi Boà-taùt thaáy Ñöùc
Phaät ñuû ba möôi hai töôùng, hai möôi taùm veû ñeïp tuøy hình, phaùt ra
aùnh saùng voït leân khoâng noùi phaùp cho chuùng ñaïi Tyø-kheo, nghe roài
hieän thaàn löïc roäng lôùn bieán thaønh hoùa nhaân ñeán coõi Phaät khaùc maø
laøm Phaät söï.
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu trong chieâm bao, Ñaïi Boà-taùt thaáy
giaëc noåi daäy ñaùnh phaù xoùm laøng, thaønh thò, hoaëc phoùng hoûa, hoaëc
thaáy caùc thuù döõ coïp, soùi, sö töû, hoaëc thaáy coù keû muoán ñeán chaët ñaàu
mình, hoaëc thaáy cha meï, anh chò, baïn thaân cheát. Daàu thaáy raát nhieâu
söï hung aùc, khoå saàu nhö vaäy maø chaúng kinh sôï, buoàn lo. Sau khi thöùc
giaác lieàn suy gaãm ba coõi luoáng doái ñeàu nhö caûnh chieâm bao. Luùc ta
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ giaûng noùi cho chuùng
sinh nghe maø ba coõi nhö chieâm bao.
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Laøm sao bieát laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, trong coõi nöôùc
khoâng coù ba ñöôøng aùc ñaïo?
Trong chieâm bao, neáu Ñaïi Boà-taùt thaáy caùc suùc sinh, ngaï quyû,
ñòa nguïc lieàn nghó raèng: “Ta phaûi sieâng naêng tinh taán, luùc ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, trong coõi nöôùc ta khoâng coù ba
ñöôøng aùc. Vì sao? Vì caûnh chieâm bao vaø caùc phaùp khoâng, hai khoâng
khaùc.”
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Trong chieâm bao, Ñaïi Boà-taùt thaáy löûa
ñòa nguïc naáu ñoát chuùng sinh, lieàn phaùt theä nguyeän: Neáu toâi thaät laø
baäc khoâng thoaùi chuyeån, nguyeän löûa naøy taét ngay.
Neáu löûa ñòa nguïc taét ngay theo lôøi nguyeän, phaûi bieát ñoù laø
töôùng khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ban ngaøy Ñaïi Boà-taùt thaáy thaønh thò bò
löûa chaùy lieàn nghó raèng: “Trong chieâm bao, toâi thaáy haønh ñoäng, loaïi,
töôùng maïo khoâng thoaùi chuyeån, nay toâi thaät coù nhö vaäy.” Töï laäp theä:
“Xin cho löûa naøy taét ngay.”
Sau khi laäp theä, neáu löûa taét ngay thì phaûi bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, truï vaøo ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån.
Neáu löûa ñoù chaúng taét ngay maø ñoát chaùy töø nhaø naøy ñeán nhaø
khaùc, töø xoùm naøy ñeán xoùm khaùc, naøy Tu-boà-ñeà, phaûi bieát caùc ngoâi
nhaø bò chaùy laø do ñôøi tröôùc nghieäp nhaân phaù phaùp saâu daày neân ñôøi
nay mang tai hoïa thöøa aáy.
Vì nhaân duyeân ñoù, phaûi bieát ñoù laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån
cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nay Ñöùc Phaät laïi vì ngöôi maø noùi haønh
ñoäng, loaïi, töôùng maïo cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Neáu coù ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ bò quyû thaàn döïa. Khi ñoù, Boà-
taùt töï nghó: Neáu toâi ñöôïc caùc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù, taâm toâi
thanh tònh caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thöïc haønh chaùnh
ñaïo thanh tònh, xa lìa taâm caàu Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Xa lìa taâm
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñaùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Toâi chaéc chaén seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, chaúng phaûi khoâng ñöôïc. Hieän taïi voâ löôïng caùc Ñöùc Phaät ôû caùc
coõi nöôùc ôû möôøi phöông khoâng gì chaúng bieát, chaúng thaáy, chaúng
hieåu, chaúng chöùng. Caùc Phaät bieát thaâm taâm toâi, quyeát chaéc seõ ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do taâm chí thaønh phaùt theä aáy,
ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ bò quyû thaàn döïa vaøo naõo haïi naøy seõ ñöôïc
khoûi khoå naïn, quyû thaàn seõ xa lìa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt phaùt theä nhö vaäy, neáu quyû thaàn chaúng
rôøi ñi, thì phaûi bieát Boà-taùt chöa ñöôïc caùc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu quyû thaàn rôøi ñi, thì phaûi
www.daitangkinh.org
bieát ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Do caùc haønh ñoäng, loaïi, töôùng maïo ñoù maø bieát laø Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt xa lìa saùu phaùp Ba-la-maät
vaø naêng löïc phöông tieän, tu haønh boán Nieäm xöù cho ñeán ba moân
Tam-muoäi chöa laâu, chöa nhaäp ñòa vò Boà-taùt. Boà-taùt ñoù bò aùc ma
nhieãu haïi neân phaùt theä: Neáu toâi thaät ñöôïc caùc Ñöùc Phaät thoï kyù thì
quyû thaàn naøy phaûi rôøi ñi. Luùc ñoù, aùc ma lieàn baûo quyû thaàn rôøi ñi.
AÙc ma coù oai löïc hôn quyû thaàn neân quyû thaàn lieàn rôøi ñi. Boà-taùt naøy
nghó raèng do naêng löïc theä nguyeän cuûa toâi maø quyû thaàn phaûi rôøi ñi,
chôù chaúng bieát laø naêng löïc cuûa aùc ma. Vì caäy vaøo choã chöùng ñaéc ñoù
neân vò naøy xem thöôøng caùc Boà-taùt khaùc: Toâi ñaõ ñöôïc caùc Phaät thoï
kyù, coøn caùc Ngaøi thì chöa. Do ñoù, vò naøy sinh taâm taêng thöôïng maïn
maø xa lìa Nhaát thieát chuûng trí, xa lìa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát ngöôøi ñoù ñi theo haøng Thanh vaên,
hoaëc haøng Bích-chi-phaät.
Do nhaân duyeân theä nguyeän luoáng doái nhö treân, khoâng coù naêng
löïc phöông tieän neân vieäc ma phaùt khôûi. Ngöôøi ñoù vì chaúng gaàn guõi,
nöông töïa Thieän tri thöùc, chaúng hoûi raønh töôùng maïo khoâng thoaùi
chuyeån neân bò ma troùi buoäc caøng theâm beàn chaéc.
Vì sao? Vì Boà-taùt ñoù thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät chaúng ñöôïc
bao laâu neân khoâng coù naêng löïc phöông tieän.
Phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät chaúng ñöôïc bao laâu, cho ñeán chöa nhaäp ñòa vò Boà-taùt, bò aùc ma
nhieãu haïi?
Naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa hieän caùc thöù thaân hình ñeán baûo Boà-
taùt: ÔÛ choã caùc Phaät, ngaøi ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, ngaøi teân aáy, cha teân aáy, meï teân aáy, anh chò em teân aáy, baûy ñôøi
cha meï cuûa ngaøi teân hoï nhö vaäy, ngaøi sinh trong aáp aáy, laøng aáy,
thaønh aáy, nöôùc aáy, taïi ñòa phöông aáy. Neáu thaáy Boà-taùt taùnh haïnh
meàm moûng, aùc ma noùi: Ñôøi tröôùc ngaøi cuõng meàm moûng. Neáu thaáy
Boà-taùt taùnh haïnh noùng gaáp, aùc ma noùi: Ñôøi tröôùc ngaøi cuõng gioáng
nhö vaäy. Neáu thaáy Boà-taùt tu haïnh vaéng laëng, aùc ma noùi: Ñôøi tröôùc
ngaøi cuõng tu nhö vaäy. Neáu thaáy Boà-taùt khaát thöïc, maëc y löôïm, chieàu
chaúng uoáng nöôùc traùi caây, giöõa ngaøy aên moät böõa, aên moät baùt, ôû nôi
goø maû, ôû choã troáng, ôû döôùi caây, thöôøng ngoài chaúng naèm, ngoài kieát
giaø, chæ thoï ba y, hoaëc ít muoán, hoaëc bieát ñuû, hoaëc tu haïnh xa lìa,
hoaëc chaúng thoa chaân, hoaëc ít noùi chuyeän, aùc ma beøn noùi: Ñôøi tröôùc
ngaøi cuõng tu haïnh nhö vaäy, ñôøi nay ngaøi coù coâng ñöùc Ñaàu-ñaø naøy,
ñôøi tröôùc ngaøi cuõng coù coâng ñöùc nhö vaäy.
Boà-taùt ñoù nghe noùi vieäc ñôøi tröôùc vaø hoï teân, laïi nghe khen ngôïi
coâng ñöùc Ñaàu-daø lieàn vui möøng, sinh taâm kieâu maïn.
Baáy giôø aùc ma noùi: Ngaøi coù coâng ñöùc nhö vaäy, coù töôùng nhö
vaäy, ngaøi thaät ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoaëc hieän thaønh Tyø-kheo quaán y, hoaëc
hieän laøm cö só, hoaëc hieän hình cha meï ñeán baûo Boà-taùt: Ngaøi ñaõ ñöôïc
thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì bao nhieâu
töôùng khoâng thoaùi chuyeån, ngaøi ñeàu coù ñuû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thaät ra nhöõng töôùng maïo khoâng thoaùi chuyeån
chaân thaät theo nhö Ñöùc Phaät noùi, ngöôøi naøy hoaøn toaøn khoâng coù.
Phaûi bieát Boà-taùt ñoù bò ma nhieãu haïi. Vì sao? Vì Boà-taùt ñoù hoaøn
toaøn khoâng coù töôùng maïo khoâng thoaùi chuyeån, nhôø nghe khen taëng
maø sinh taâm kieâu maïn, xem thöôøng ngöôøi khaùc.
Phaûi bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
chöa ñöôïc laâu, chaúng bieát töôùng danh töï, chaúng bieát töôùng saéc, töôùng
thoï, töôûng, haønh, thöùc. AÙc ma ñeán noùi: Ñôøi sau, luùc Ngaøi ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ coù caùc danh hieäu nhö vaày. Roài aùc
ma tuøy theo choã töôûng nieäm cuûa Boà-taùt maø noùi danh hieäu. Boà-taùt voâ
trí, khoâng coù phöông tieän beøn nghó raèng: “Mình ñaõ coù danh hieäu
thaønh Phaät nhö ngöôøi naøy noùi, hôïp vôùi boån yù cuûa mình. Chaéc laø mình
ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Phaät thoï kyù.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng maïo khoâng thoaùi chuyeån cuûa Ñöùc Phaät
noùi, ngöôøi naøy hoaøn toaøn khoâng coù. Chæ theo danh hieäu troáng roãng aáy
www.daitangkinh.org
roài kieâu maïn, khinh thöôøng ngöôøi khaùc. Vì theá maø xa lìa Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt naøy xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng
coù naêng löïc phöông tieän, xa lìa Thieän tri thöùc, theo aùc tri thöùc, theo
hai haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät. Neáu ngay ôû ñôøi naøy vò aáy aên
naên saùm hoái, thì phaûi qua laïi laâu daøi trong sinh töû, sau môùi trôû laïi y
chæ Baùt-nhaõ ba-la-maät. neáu gaëp Thieän tri thöùc, thöôøng gaàn guõi thì seõ
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Coøn neáu ngöôøi aáy ôû ñôøi
naøy chaúng saùm hoái ngay thì seõ ñi theo hai haøng Thanh vaên, hoaëc
Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi boán giôùi troïng, neáu Tyø-kheo phaïm moät
giôùi thì chaúng phaûi Sa-moân, chaúng phaûi Thích töû, hieän ñôøi naøy chaúng
ñöôïc boán quaû Sa-moân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñoù ham thích danh hieäu giaû doái, coù taâm
kieâu maïn, khinh thöôøng ngöôøi khaùc, phaûi bieát toäi naøy naëng hôn toäi
phaïm giôùi troïng cuûa Tyø-kheo. Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng nhöõng naëng
hôn boán giôùi troïng maø coøn hôn caû naêm toäi nghòch. Bôûi ham thích
danh hieäu giaû doái maø sinh taâm cao ngaïo khinh thöôøng ngöôøi khaùc,
phaûi bieát laø toäi raát naëng. Ñoù laø caùc nhöõng danh hieäu, coøn caùc vieäc ma
nhoû nhaët khaùc, Boà-taùt phaûi caûnh giaùc bieát roõ.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ôû choã vaéng veû nuùi ñaàm hoang
vaéng. Ma ñeán khen ngôïi raèng: Haïnh ngaøi laøm laø phaùp xa lìa cuûa Phaät
khen ngôïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät chaúng khen ngôïi söï xa lìa nhö vaäy,
nghóa laø chæ ôû nôi vaéng veû, nuùi non hoang vaéng maø goïi laø xa lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ôû choã vaéng veû nuùi non hoang vaéng
nhö vaäy maø chaúng phaûi laø phaùp xa lìa thì coù phaùp xa lìa khaùc theá
naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt xa lìa taâm Thanh vaên, Bích-chi-
phaät, ôû choã vaéng veû nuùi non hoang vaéng ñaây laø phaùp xa lìa maø Ñöùc
Phaät höùa khaû. Phaùp xa lìa naøy Boà-taùt phaûi tu haønh. Ngaøy ñeâm thöïc
haønh phaùp xa lìa naøy thì goïi laø haïnh xa lìa cuûa Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp xa lìa cuûa aùc ma noùi, ôû choã vaéng veû
nuùi non hoang vaéng maø taâm Boà-taùt naøy ôû taïi nôi oàn naùo: ñoù laø chaúng
xa lìa taâm nieäm Thanh vaên, Bích-chi-phaät, chaúng sieâng tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät, Boà-taùt naøy chaúng ñaày ñuû ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Boà-taùt
naøy thöïc haønh phaùp xa lìa cuûa aùc ma noùi, loøng chaúng thanh tònh maø
khinh thöôøng caùc Boà-taùt, ôû gaàn thaønh thò maø taâm thanh tònh, khoâng
coù taâm nieäm oàn naùo, Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuõng khoâng coù taâm
taïp aùc khaùc, ñaày ñuû thieàn ñònh, giaûi thoaùt, trí tueä, thaàn thoâng.
Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù naêng löïc phöông tieän
ñoù, daàu ôû choã raát hoang vaéng ngoaøi traêm do-tuaàn, choã caàm thuù, quyû
thaàn, la-saùt ôû, hoaëc moät naêm cho ñeán traêm ngaøn muoân öùc naêm, hoaëc
laâu hôn thôøi gian treân, maø chaúng bieát phaùp xa lìa chaân thaät cuûa Boà-
taùt: ñoù laø thaâm taâm phaùt Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng
coù taâm taïp aùc, oàn naùo. Vieäc laøm cuûa Boà-taùt naøy Ñöùc Phaät khoâng cho
pheùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät noùi phaùp xa lìa chaân thaät. Boà-taùt naøy
chaúng ôû trong ñoù, cuõng chaúng thaáy töôùng xa lìa ñoù. Vì sao? Vì Boà-taùt
naøy chæ thöïc haønh phaùp xa lìa luoáng doái. Baáy giôø, aùc ma ñeán ñöùng
trong hö khoâng khen: Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam! Ñoù laø
phaùp xa lìa chaân thaät cuûa Phaät noùi. Ngaøi thöïc haønh phaùp xa lìa aáy seõ
mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nghe lôøi khen aáy, Boà-
taùt naøy coù taâm nieäm ham thích phaùp xa lìa aáy thì seõ khinh deã caùc
ngöôøi caàu Phaät ñaïo khaùc maø cho laø oàn naùo.
Ñoù laø laáy oàn naùo laøm chaúng oàn naùo, laáy chaúng oàn naùo laøm oàn
naùo, ñaùng cung kính maø chaúng cung kính, chaúng ñaùng cung kính maø
cung kính. Boà-taùt naøy noùi: Caùc quyû thaàn nhôù töôûng ñeán khen ngôïi
toâi. Vieäc maø toâi haønh trì ñuùng laø haïnh xa lìa, khoâng ai khen taëng
nhöõng ngöôøi ôû gaàn thaønh thò. Do ñoù maø Boà-taùt naøy khinh thöôøng caùc
Boà-taùt khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Boà-taùt naøy goïi laø Boà-taùt Chieân-ñaø-la,
laøm oâ nhieãm caùc Boà-taùt. Ngöôøi naøy gioáng hình daïng Boà-taùt maø thaät
laø keû ñaïi taëc ôû nhaân gian vaø treân coõi trôøi, cuõng laø keû giaëc quaán y
trong haøng Sa-moân. Vôùi ngöôøi nhö vaäy, nhöõng ngöôøi caàu Phaät ñaïo
chaúng neân gaàn guõi, cuùng döôøng, cung kính. Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì phaûi bieát ngöôøi naøy rôi vaøo haøng taêng
thöôïng maïn.
Theá neân neáu Ñaïi Boà-taùt muoán chaúng lìa boû Nhaát thieát trí, muoán
www.daitangkinh.org
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhaát taâm mong caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, muoán lôïi ích taát caû chuùng sinh thì
neân gaàn guõi haïng ngöôøi nhö vaäy ñeå cung kính, cuùng döôøng.
Theo phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt, phaûi thöôøng caàu töï lôïi, nhaøm chaùn
theá gian, taâm luoân xa lìa ba coõi, ñoái vôùi haïng ngöôøi aáy phaûi coù taâm
Töø, Bi, Hyû, Xaû. Khi ta thöïc haønh ñaïo Boà-taùt chaúng neân sinh ra toäi loãi
nhö vaäy. Neáu coù loãi nhö vaäy thì phaûi mau döùt tröø.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi kheùo caûnh giaùc vieäc ma aáy. ÔÛ
trong vieäc ma aáy phaûi kheùo coá gaéng ra khoûi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vôùi thaâm taâm muoán ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, phaûi gaàn guõi, cung kính, cuùng
döôøng Thieän tri thöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ai laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Phaät laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-
taùt. Caùc Ñaïi Boà-taùt cuõng laø Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt. A-la-haùn cuõng
laø Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät laø Thieän tri thöùc
cuûa Boà-taùt. Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng laø
Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt. Nhö, thaät teá, phaùp taùnh cuõng laø Thieän tri
thöùc cuûa Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät laø Theá Toân, saùu phaùp Ba-
la-maät laø ñaïo, laø raát saùng, laø ñuoác, laø trí, laø tueä, laø cöùu, laø quy, laø coàn
ñaûo, laø ñöôøng roát raùo, laø cha, laø meï. Boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì sao? Vì saùu phaùp Ba-la-maät vaø ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo
laø cha, laø meï cuûa caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, caùc Ñöùc Phaät vò lai, caùc
Ñöùc Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông. Vì sao? Vì saùu phaùp Ba-la-maät vaø
ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo sinh ra caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, vò lai, hieän
taïi ôû möôøi phöông.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh thì phaûi hoïc
saùu phaùp Ba-la-maät ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo vaø boán nhieáp phaùp
ñeå giaùo hoùa chuùng sinh. Ñaây laø boá nhieáp phaùp: boá thí, aùi ngöõ, lôïi ích
vaø ñoàng söï.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì coù coâng naêng lôïi ích nhö vaäy neân ta noùi saùu
phaùp Ba-la-maät vaø ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo laø Ñaïi Boà-taùt, laø Theá
Toân, laø ñaïo, laø raát saùng, laø ñuoác, laø trí, laø tueä, laø cöùu, laø quy, laø coàn
ñaûo, laø ñöôøng roát raùo, laø cha, laø meï.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán an truï chaúng nghe theo lôøi ngöôøi
khaùc, muoán döùt nghi cho taát caû chuùng sinh, muoán thanh tònh coõi Phaät,
muoán thaønh töïu chuùng sinh, thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi roäng caùc phaùp maø
caùc Ñaïi Boà-taùt caàn phaûi hoïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö töôùng hö khoâng laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù duyeân côù naøo maø töôùng caùc phaùp
cuõng nhö töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Töôùng caùc phaùp cuõng nhö töôùng
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì taát caû phaùp laø töôùng lìa, töôùng khoâng. Do nhaân
duyeân aáy neân töôùng caùc phaùp cuõng nhö töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät. ñoù
laø töôùng lìa, töôùng khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø taát caû phaùp lìa, taát caû
phaùp laø taát caû phaùp khoâng, thì laøm sao bieát chuùng sinh laø nhô hoaëc
saïch?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp lìa töôùng khoâng nhô, khoâng saïch.
Phaùp khoâng töôùng khoâng nhô, khoâng saïch. Phaùp lìa töôùng, khoâng
töôùng chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Lìa töôùng
vaø khoâng töôùng chaúng coù phaùp ñeå ñöôïc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong ly töôùng, trong khoâng töôùng chaúng
coù Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy thì con laøm sao bieát ñöôïc nghóa
cuûa Ñöùc Phaät giaûng noùi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taâm ngaõ, ngaõ sôû cuûa chuùng sinh coù maõi maõi
hieän haønh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, coù! Taâm ngaõ, ngaõ sôû cuûa chuùng sinh maõi
maõi hieän haønh.
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taâm ngaõ, ngaõ sôû ñoù coù lìa töôùng chaêng? Coù
khoâng töôùng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm ngaõ, ngaõ sôû lìa töôùng, khoâng töôùng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do taâm ngaõ, ngaõ sôû ñoù, chuùng sinh coù qua laïi
trong sinh töû chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do taâm ngaõ, ngaõ sôû ñoù, chuùng sinh qua
laïi trong sinh töû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chuùng sinh qua laïi trong sinh töû neân bieát laø
coù caáu, coù naõo.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu bieát chuùng sinh khoâng coù taâm ngaõ, ngaõ
sôû, taâm khoâng chaáp tröôùc thì chaúng coøn qua laïi trong sinh töû. Neáu
chaúng qua laïi trong sinh töû thì khoâng coù caáu, naõo. Cho neân chuùng
sinh coù tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy, ñoù laø
chaúng thöïc haønh saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, laø chaúng thöïc haønh boán
Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, laø chaúng thöïc haønh noäi khoâng cho
ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, laø chaúng thöïc haønh möôøi Trí löïc cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì phaùp aáy chaúng thaät coù, cuõng khoâng coù ngöôøi thöïc
haønh, cuõng khoâng coù choã haønh, cuõng khoâng coù phaùp haønh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy, taát caû Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la ôû theá gian chaúng haøng phuïc ñöôïc Ñaïi Boà-taùt naøy. Taát
caû Thanh vaên, Bích-chi-phaät chaúng baèng ñöôïc Boà-taùt naøy.
Vì sao? Vì choã an truï cuûa Boà-taùt naøy khoâng ai baèng ñöôïc, ñoù laø
ñòa vò Boà-taùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Sôû haønh cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy ñuùng vôùi taâm
cuûa Nhaát thieát chuûng trí, khoâng ai baèng ñöôïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy mau gaàn vôùi
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Neáu taát caû moïi loaøi chuùng sinh
ôû Dieâm-phuø-ñeà ñeàu thöïc haønh nghieäp ngöôøi, ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi vaø
ñeàu ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc caû. Neáu coù thieän nam,
thieän nöõ troïn ñôøi cung kính, cuùng döôøng, ngôïi khen taát caû caùc Ñöùc
Phaät ñoù, roài hoài höôùng taát caû thieän caên veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Vì côù aáy coù ñöôïc phöôùc nhieàu chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phöôùc khoâng nhieàu baèng thieän nam, thieän nöõ
ôû giöõa ñaïi chuùng giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chæ daïy raønh reõ, khai
giaûng roõ raøng ñuùng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø cuõng ghi nhôù, cho ñeán
chuùng sinh trong coõi ñaïi thieân cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö taát caû chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà
ñoàng thôøi ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi. Coù thieän nam, thieän nöõ daïy hoï thöïc
haønh möôøi phaùp laønh, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ
saéc, daïy hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Bích-chi-phaät, daïy hoï
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoài höôùng thieän caên daïy
baûo ñoù veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thieän nam, thieän nöõ
ñoù ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phöôùc nhieàu khoâng baèng thieän nam, thieän nöõ
giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, chæ daïy roõ raøng, raønh reõ cho chuùng
sinh, cuõng chaúng xa lìa Nhaát thieát chuûng trí.
Nhö Dieâm-phuø-ñeà, cho ñeán coõi ñaïi thieân cuõng gioáng nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng xa lìa taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí thì
ñeán toät cuøng bôø taát caû ruoäng phöôùc. Tröø caùc Ñöùc Phaät, khoâng coù
phaùp naøo baèng theá löïc cuûa Ñaïi Boà-taùt aáy.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt aáy luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaùt khôûi taâm ñaïi Töø, vì thaáy chuùng sinh
höôùng ñeán choã cheát neân sinh taâm ñaïi Bi. Luùc haønh ñaïo, Boà-taùt öa
thích neân sinh taâm ñaïi Hyû. Vì chaúng chung vôùi töôûng nieäm neân
ñöôïc ñaïi Xaû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc aùnh saùng ñaïi trí. AÙnh
saùng ñaïi trí naøy töùc laø saùu phaùp Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thieän nam, thieän nöõ ñoù daàu chöa thaønh Phaät
maø coù theå laøm ruoäng phöôùc lôùn cho taát caû chuùng sinh, chaúng thoaùi
chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thoï höôûng boán
vieäc cuùng döôøng, thöïc haønh ñuùng taâm Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaéc chaén
baùo ñöôïc aân thí chuû, mau gaàn Nhaát thieát chuûng trí.
www.daitangkinh.org
Cho neân, Ñaïi Boà-taùt muoán chaúng thoï höôûng uoång phí boán vieäc
cuùng thí cuûa ngöôøi, muoán daïy ñaïo ba thöøa cho chuùng sinh, muoán laøm
aùnh saùng röïc rôõ cho chuùng sinh, muoán cöùu vôùt lao nguïc ba coõi, muoán
ban con maét saùng cho taát caû chuùng sinh, thì phaûi thöôøng thöïc haønh
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt muoán noùi thì chæ
noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät roài thöôøng ghi nhôù
Thöôøng ghi nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät roài thì thöôøng thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng ñeå cho taâm nieäm khaùc phaùt sinh, ngaøy
ñeâm sieâng naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm nieäm töông öng,
chaúng thoâi, chaúng nghæ.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi chöa töøng ñöôïc chaâu ma-ni, luùc
sau ñöôïc, taâm vui möøng hôùn hôû. Veà sau laïi ñaùnh maát, beøn raát lo raàu,
thöôøng nhôù töôûng chaâu ma-ni ñoù, töï nghó taïi sao toâi laïi ñaùnh maát
chaâu ma-ni.
Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöôøng nghó nhôù Baùt-nhaõ ba-la-maät,
chaúng rôøi taâm Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû nieäm töôûng, taùnh cuûa noù töï lìa,
taùnh cuûa noù töï khoâng, vì sao Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng lìa taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí? Trong phaùp xa lìa, phaùp
khoâng ñoù, chaúng coù Boà-taùt, cuõng khoâng coù nieäm, khoâng coù Nhaát
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp nhö vaäy,
taùnh noù töï lìa, taùnh noù töï khoâng, chaúng phaûi do Thanh vaên, Bích-
chi-phaät laøm ra, cuõng chaúng phaûi do Phaät laøm ra. Caùc phaùp töôùng
thöôøng truï, phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò, nhö, thaät teá, ñoù goïi laø
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng lìa taâm cuûa Nhaát thieát
chuûng trí. Vì sao? vì Baùt-nhaõ ba-la-maät taùnh töï lìa, taùnh töï khoâng,
chaúng theâm, chaúng bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät, taùnh noù töï lìa,
taùnh noù töï khoâng, thì laøm sao Ñaïi Boà-taùt baèng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt baèng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng
theâm, chaúng bôùt. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi moät,

chaúng phaûi khaùc.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy maø
chaúng kinh sôï, nghi ngôø. Phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt naøy an truï ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng voâ sôû höõu laø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät chaêng?
–Khoâng phaûi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Lìa khoâng, coù phaûi phaùp thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù phaûi laø thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät coù phaûi laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaûi laø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Saùu phaùp Ba-la-maät laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng coù phaûi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôùng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
khoâng, laø luoáng doái chaúng thaät, khoâng coù gì, töôùng chaúng beàn chaéc,
töôùng nhö, phaùp töôùng, phaùp truï, phaùp vò, thaät teá laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp
www.daitangkinh.org
Baát coäng töôùng khoâng, luoáng doái chaúng thaät, cho ñeán thaät teá laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp ñoù ñeàu chaúng thöïc haønh,
thì thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo môùi goïi laø Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy phaùp naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy sôû haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Ñaïi Boà-taùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp maø oâng chaúng thaáy ñoù, phaùp aáy coù thaät
coù chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp aáy chaúng thaät coù, phaùp aáy coù sinh
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Boà-taùt thaønh töïu nhaãn naøy thì ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Ñoù goïi laø voâ sôû uùy, trí voâ ngaïi cuûa Phaät. Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh phaùp ñoù sieâng naêng tinh taán thì chaúng maát Nhaát thieát
chuûng trí, ñoù laø trí Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Khoâng bao
giôø chaúng ñöôïc. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, cho
ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng lui suït, chaúng giaûm
bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp töôùng khoâng sinh, trong ñoù
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp töôùng sinh, trong ñoù ñöôïc thoï
kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp töôùng sinh, khoâng sinh, trong
ñoù ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp chaúng phaûi sinh, chaúng phaûi
khoâng sinh, trong ñoù ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt laøm sao bieát laø caùc phaùp ñöôïc
thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôi thaáy coù phaùp ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con chaúng thaáy coù phaùp ñöôïc thoï
kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Con cuõng chaúng thaáy coù
ngöôøi ñöôïc sôû ñaéc.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu luùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû
phaùp khoâng thaät coù, chaúng nghó raèng: “Ta seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng chaúng nghó raèng nhôø vieäc ñoù maø ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù goïi laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.”
Vì sao? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù töôûng nhôù, phaân bieät.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù töôûng nhôù, phaân
bieät.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 19
Phaåm 62: MA SAÀU
Khi ñoù, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu khoù thaáy,
khoâng coù nhôù töôûng, phaân bieät, vì laø roát raùo xa lìa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng sinh naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy maø thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, gaàn guõi, thöïc haønh ñuùng
nhö lôøi daïy, cho ñeán luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
chaúng xen laãn taâm vaø taâm sôû khaùc, phaûi bieát laø chaúng töø coâng ñöùc
nhoû maø coù.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy cho ñeán chaúng xen laãn caùc taâm, taâm sôû khaùc, thì chaúng phaûi töø
coâng ñöùc nhoû maø coù.
Naøy Kieàu-thi-ca! yù oâng nghó sao? Neáu chuùng sinh trong Dieâm-
phuø-ñeà thaønh töïu möôøi nghieäp laønh, thaønh töïu boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc. Laïi coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì
Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoïc tuïng, gaàn guõi, ghi nhôù, thöïc haønh ñuùng nhö
lôøi daïy thì thieän nam, thieän nöõ naøy hôn haún chuùng sinh kia traêm ngaøn
muoân öùc laàn, cho ñeán tính soá ví duï ñeàu chaúng baèng ñöôïc.
Baáy giôø coù moät Tyø-kheo noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Thieän nam, thieän nöõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù, coâng
ñöùc nhieàu hôn oâng.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi:
–Thieän nam, thieän nöõ ñoù chæ moät laàn phaùt taâm laø hôn toâi, huoáng
chi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, thöïc haønh
ñuùng nhö lôøi daïy.
Thieän nam, thieän nöõ ñoù chaúng nhöõng chæ hôn toâi, maø coøn hôn
taát caû Trôøi, ngöôøi, A-tu-la ôû theá gian. Chaúng phaûi chæ hôn taát caû
Trôøi, ngöôøi, A-tu-la ôû theá gian maø cuõng hôn caùc vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-
ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät. Chaúng phaûi chæ hôn
caùc vò Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät, maø coøn hôn caùc Boà-taùt
thöïc haønh naêm phaùp Ba-la-maät maø lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng hôn
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng coù naêng löïc phöông
tieän.
Thieän nam, thieän nöõ ñoù thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö
lôøi daïy, thì chaúng maát döùt haït gioáng Phaät, thöôøng ñöôïc thaáy Phaät,
sôùm gaàn ñaïo traøng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy laø vì muoán cöùu vôùt chuùng sinh
khoûi bò chìm ñaém trong bieån moäng.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø vì chaúng hoïc nhöõng moân hoïc cuûa
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy, boán Thieân vöông ñeán choã Boà-taùt thöa:
Ngaøi neân sieâng naêng hoïc gaáp. Luùc ngoài ñaïo traøng thaønh Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhö caùc Phaät quaù khöù thoï boán caùi baùt,
chuùng toâi seõ mang ñeán daâng leân Ngaøi. Vaø caùc vò trôøi khaùc cho ñeán
trôøi Ñaïi Töï Taïi cuõng seõ cuùng döôøng. Caùc Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông
cuõng thöôøng hoä nieäm Ñaïi Boà-taùt naøy.
Ñoái vôùi taát caû vieäc naïn aùch khoán khoå theá gian, Boà-taùt naøy ñeàu
thoaùt khoûi caû, cuõng khoâng coù boán traêm leû boán thöù beänh theá gian.
Vì thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc coâng
ñöùc ôû ñôøi hieän taïi.
A-nan nghó: “Trôøi Ñeá Thích baèng töï löïc mình noùi nhö vaäy, hay
laø nhôø thaàn löïc Phaät?”
Bieát taâm nieäm cuûa A-nan, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi:
–Lôøi toâi vöøa noùi ñeàu laø nhôø thaàn löïc Phaät.
Phaät baûo A-nan:
–Ñuùng nhö lôøi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi, ñeàu laø oai thaàn Phaät.
Naøy A-nan! Luùc Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, caùc
aùc ma trong coõi ñaïi thieân ñeàu nghi ngôø: Boà-taùt naøy seõ ñöôïc Voâ
www.daitangkinh.org
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hay seõ giöõa chöøng chöùng thaät teá, rôi
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu luùc Ñaïi Boà-taùt chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì aùc ma raát saàu khoå nhö muõi teân nhoïn xuyeân vaøo tim. AÙc ma
laïi phaùt ra gioù löûa lôùn noåi leân boán phía, muoán laøm cho Boà-taùt khieáp
sôï bieáng treã, cho ñeán sinh moät nieäm loaïn taâm ñoái vôùi Nhaát thieát
chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Boà-taùt ñeàu bò aùc ma laøm nhieãu loaïn,
hay coù ngöôøi chaúng bò laøm nhieãu loaïn?
–Naøy A-nan! Coù ngöôøi bò nhieãu loaïn, coù ngöôøi chaúng bò nhieãu
loaïn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Boà-taùt naøo bò aùc ma laøm nhieãu loaïn?
–Naøy A-nan! Coù Boà-taùt ôû ñôøi tröôùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
taâm khoâng tin, khoâng hieåu. Boà-taùt naøy bò ma nhieãu loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Luùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt coù yù
nghi ngôø: chaúng bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaät coù hay khoâng? Boà-taùt
naøy bò ma nhieãu loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Coù Boà-taùt lìa boû Thieän tri thöùc, theo aùc tri
thöùc, chaúng nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì chaúng nghe neân chaúng thaáy,
chaúng thöa hoûi neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Neân
tu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Boà-taùt naøy aùc ma nhieãu loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt lìa boû Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå
thoï nhöõng phaùp khaùc. Boà-taùt naøy bò aùc ma nhieãu loaïn. AÙc ma nghó:
“Boïn naøy seõ coù baïn coù ñaûng, seõ thoûa maõn nguyeän voïng cuûa ta.”
Boà-taùt naøy töï mình rôi vaøo Nhò thöøa, cuõng laøm cho ngöôøi khaùc rôi
vaøo Nhò thöøa.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Luùc nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi
Boà-taùt baûo ngöôøi raèng: Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy, chính ta coøn
chaúng thaáu ñaùo ñöôïc, caùc vò nghe hoïc laøm gì? Boà-taùt naøy bò aùc ma
nhieãu loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt khinh thöôøng Boà-taùt khaùc:
Toâi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh xa lìa khoâng, ngaøi
khoâng coù coâng ñöùc ñoù. Baáy giôø, aùc ma raát vui möøng hôùn hôû: Neáu
coù Boà-taùt töï caäy danh taùnh beø ñaûng ñoâng ñaûo maø khinh thöôøng caùc
Boà-taùt toát khaùc, thì Boà-taùt naøy chaúng thaät coù coâng ñöùc khoâng thoaùi
chuyeån. Vì khoâng coù thaät neân sinh caùc phieàn naõo, chæ ham hö danh
maø khinh thöôøng ngöôøi khaùc, khoâng ôû trong phaùp cuûa mình ñöôïc.
AÙc ma nghó: “Caûnh giôùi cung ñieän cuûa ta seõ troáng khoâng, ba ñöôøng
aùc seõ ñoâng theâm.”
Baáy giôø, aùc ma giuùp oai löïc cho Boà-taùt ñoù laøm cho ngöôøi tin lôøi
noùi cuûa Boà-taùt ñoù.
Vì tin lôøi noùi neân thoï laõnh söï tu hoïc theo kinh cuûa Boà-taùt ñoù.
Luùc tu hoïc theo kinh ñoù, theâm nhieàu caùc keát söû. Vì taâm cuûa nhöõng
ngöôøi naøy ñieân ñaûo neân ba nghieäp thaân khaåu yù gaây ra toäi maø ñeàu
chòu aùc baùo, do ñoù theâm nhieàu ba ñöôøng aùc maø cung ñieän quyeán
thuoäc ma caøng ñoâng. Vì thaáy lôïi ích nhö vaäy neân aùc ma vui möøng,
hôùn hôû.
Naøy A-nan! Neáu ngöôøi thöïc haønh ñaïo Boà-taùt tranh ñaáu vôùi
ngöôøi caàu Thanh vaên, aùc ma thaáy vaäy nghó raèng ñoù laø xa lìa Nhaát
Neáu Boà-taùt tranh ñaáu giaän döõ maéng nhieác, aùc ma raát möøng
raèng caû hai ñeàu xa boû Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù coù taâm aùc tranh ñaáu
maéng nhieác ñoái vôùi Boà-taùt ñaõ ñöôïc thoï kyù, thì tuøy theo khôûi nieäm
nhieàu ít, seõ phaûi traûi qua töøng aáy soá kieáp. Neáu chaúng boû Nhaát thieát
chuûng trí, thì sau ñoù phaûi buø laïi töøng aáy soá kieáp roài môùi ñöôïc ñaïi
trang nghieâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm aùc ñoù traûi qua bao nhieâu kieáp soá nhö
vaäy, giöõa chöøng coù ñöôïc döùt tröø chaêng?
–Naøy A-nan! Tuy ta coù noùi ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt vaø ngöôøi caàu
Thanh vaên ñeàu ñöôïc khoûi toäi, nhöng vôùi ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt maø
giaän döõ tranh ñaáu maéng nhieác oâm hôøn maø chaúng aên naên, chaúng boû
loãi, thì ta chaúng noùi ñöôïc khoûi toäi. Hoï phaûi chòu laïi töøng aáy kieáp soá
ñoù. Neáu hoï chaúng boû Nhaát thieát chuûng trí thì sau môùi ñöôïc ñaïi trang
nghieâm.
Neáu Boà-taùt ñoù töï söûa ñoåi: Ta coù loãi lôùn, ta seõ chòu khuaát döôùi
taát caû chuùng sinh, ñôøi nay vaø ñôøi sau ta ñeàu laøm cho hoï ñöôïc hoøa
giaûi. Ta seõ nhaän chòu söï ñaïp leân maø ñi cuûa taát caû chuùng sinh nhö caàu,
www.daitangkinh.org
nhö ñoø, nhö keû ñieác caâm. Vì sao ta laïi maéng nhieác ngöôøi? Ta chaúng
neân phaù hoaïi taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luùc ta ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ta seõ ñoä taát caû chuùng sinh khoå
naõo naøy, sao ta laïi giaän döõ ñoái vôùi hoï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt ôû chung vôùi Boà-taùt thì phaûi theá
naøo?
–Naøy A-nan! Cuøng ôû chung thì Boà-taùt phaûi xem nhau nhö Phaät.
Vì sao? Vì Boà-taùt phaûi nghó raèng: Boà-taùt naøy laø baïn cuøng ngoài moät
thuyeàn vôùi toâi, cuøng toâi ñoàng hoïc saùu phaùp Ba-la-maät ñeán Nhaát thieát
chuûng trí.
Neáu Boà-taùt ñoù tu taïp haïnh, lìa taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí thì
toâi khoâng neân hoïc theo.
Neáu Boà-taùt ñoù chaúng tu taïp haïnh, chaúng lìa taâm cuûa Nhaát thieát
chuûng trí thì toâi hoïc theo nhö vaäy.
Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì goïi laø baïn ñoàng hoïc.
Phaåm 63: HOÏC BÌNH ÑAÚNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phaùp bình ñaúng cuûa Ñaïi Boà-
taùt maø Boà-taùt phaûi hoïc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng
laø phaùp bình ñaúng cuûa Boà-taùt.
Saéc vaø khoâng cuûa töôùng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø khoâng
cuûa töôùng thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø töôùng khoâng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
laø phaùp bình ñaúng cuûa Boà-taùt.
Ñoù goïi laø phaùp bình ñaúng cuûa Ñaïi Boà-taùt. An truï trong phaùp
bình ñaúng naøy maø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt vì saéc taän, vì saéc ly, vì saéc
dieät, vì saéc baát sinh neân hoïc, ñoù laø hoïc Nhaát thieát chuûng trí? Cho ñeán
vì boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng: taän, ly, dieät vaø baát
sinh neân hoïc Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc cho ñeán phaùp Baát coäng: taän, ly, dieät vaø
baát sinh neân hoïc, ñoù laø hoïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Nhö cuûa saéc cho ñeán Nhö cuûa
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Nhö cuûa Phaät. Caùc nhö ñoù coù
taän, coù dieät, coù ñoaïn chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø hoïc Nhaát thieát
chuûng trí, chaúng taùc chöùng, chaúng dieät, chaúng ñoaïn nhö vaäy. Hoïc nhö
theá laø Ñaïi Boà-taùt hoïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø hoïc saùu phaùp Ba-la-
maät, hoïc boán Nieäm xöù ñeán hoïc phaùp Baát coäng. Neáu hoïc boán Nieäm
xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñoù laø hoïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoïc nhö vaäy laø cuøng taän bôø meù cuûa caùc moân
hoïc. Ma vaø thieân ma chaúng phaù hoaïi ñöôïc. Hoïc nhö vaäy thì thaúng
ñeán ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Hoïc nhö vaäy laø hoïc theo ñöôøng ñaõ ñi
cuûa Phaät. Hoïc nhö vaäy thì ñöôïc phaùp che chôû, laø hoïc ñaïi Töø, ñaïi Bi,
laø hoïc thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoïc nhö vaäy laø hoïc ba laàn chuyeån möôøi hai
haønh phaùp luaân. Hoïc nhö vaäy laø hoïc ñoä chuùng sinh. Hoïc nhö vaäy laø
hoïc chaúng döùt doøng gioáng Phaät. Hoïc nhö vaäy laø hoïc môû cöûa cam loä.
Hoïc nhö vaäy laø hoïc muoán hieän baøy taùnh voâ vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi thaáp keùm chaúng theå hoïc ñöôïc nhö vaäy.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy laø vì muoán cöùu vôùt chuùng sinh chìm ñaém trong
sinh töû.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy chaúng bao giôø ñoïa ñòa nguïc, ngaï quûy, suùc
sinh, chaúng bao giôø sinh ôû bieân ñòa, chaúng bao giôø sinh vaøo nhaø
Chieân Ñaø-la, chaúng bao giôø bò caùc taät ñieác ñui, caâm ngoïng, queø thoït,
caùc caên ñaày ñuû, quyeán thuoäc thaønh töïu, chaúng bao giôø coâ ñoäc, ngheøo
cuøng.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy chaúng bao giôø saùt sinh, cho ñeán chaúng bao
giôø coù kieán.
www.daitangkinh.org
Ngöôøi hoïc nhö vaäy chaúng soáng theo taø maïng, chaúng gaàn ngöôøi
aùc, ngöôøi phaù giôùi.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy, nhôø naêng löïc phöông tieän neân chaúng sinh
leân taàng Trôøi Tröôøng Thoï. Theá naøo laø naêng löïc phöông tieän? Nhö
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi: Ñaïi Boà-taùt nhôø naêng löïc phöông tieän
maø nhaäp boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc maø chaúng
theo Ñònh voâ saéc ñeå thoï sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt hoïc nhö vaäy, ñoái vôùi taát caû phaùp ñöôïc
thanh tònh, ñoù laø thanh tònh taâm Thanh vaên, taâm Bích-chi-phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû phaùp boån taùnh thanh tònh thì sao
Ñöùc Phaät daïy raèng Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp ñöôïc thanh tònh?
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng nhö vaäy! Taát caû phaùp boån taùnh thanh
tònh. Ñoái vôùi caùc phaùp ñoù, neáu Ñaïi Boà-taùt taâm ñöôïc thoâng ñaït, chaúng
meâ môø, ñoù chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Caùc phaùp nhö vaäy, taát caû phaøm phu chaúng bieát, chaúng thaáy.
Vì nhöõng chuùng sinh ñoù maø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-
maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoïc nhö vaäy, Boà-taùt ñoái voùi taát caû phaùp ñöôïc
möôøi Trí löïc, boán Voâ sôû uùy. Hoïc nhö vaäy ñeå bieát taâm xu höôùng cuûa
taát caû chuùng sinh.
Ví nhö treân quaû ñaát, coù ít choã xuaát sinh ra vaøng baïc, chaâu baùu.
Cuõng vaäy, trong chuùng sinh coù ít ngöôøi hoïc ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät, coøn phaàn nhieàu tu theo Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Ví nhö trong loaøi ngöôøi, coù ít ngöôøi gieo nghieäp Chuyeån luaân
thaùnh vöông, coøn ngöôøi gieo nghieäp Tieåu vöông thì nhieàu.
Cuõng vaäy, moät soá ít chuùng sinh thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
caàu Nhaát thieát chuûng trí, phaàn ñoâng hoïc ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-
chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong caùc Boà-taùt phaùt taâm caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ít coù ngöôøi haønh ñuùng nhö lôøi daïy, maø phaàn
nhieàu thöïc haønh theo Thanh vaên, baäc Bích-chi-phaät. Nhieàu Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù naêng löïc phöông tieän, neân ít
ngöôøi truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán truï vaøo ñòa vò
khoâng thoaùi chuyeån, muoán truï trong soá khoâng thoaùi chuyeån, phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
chaúng tham lam, caêm giaän, ngu si, bieáng nhaùc, taùn loaïn, phaù giôùi,
chaúng sinh taâm laàm loãi khaùc, chaúng chaáp laáy töôùng cuûa saéc, chaáp laáy
töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng chaáp laáy töôùng cuûa boán
Nieäm xöù cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì
khoâng coù phaùp ñeå ñöôïc. Vì khoâng coù phaùp ñeå ñöôïc neân chaúng chaáp
laáy töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa nhö
vaäy thì bao goàm taát caû ba-la-maät, laøm cho caùc Ba-la-maät ñöôïc theâm
nhieàu, caùc Ba-la-maät khaùc ñeàu theo. Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy laø choã vaøo cuûa taát caû ba-la-maät.
Ví nhö trong ngaõ kieán bao goàm heát saùu möôi hai kieán. Cuõng
gioáng nhö vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy bao goàm heát caùc Ba-la-maät.
Ví nhö ngöôøi cheát, vì maïng caên dieät neân caùc caên khaùc cuõng ñeàu
dieät theo. Cuõng gioáng nhö vaäy, luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy thì caùc Ba-la-maät ñeàu theo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Muoán cho caùc Ba-la-maät ñöôïc thaønh töïu roát
raùo, thì Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thì vöôït treân taát
caû chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong coõi ñaïi thieân, chuùng sinh coù nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng sinh trong Dieâm-phuø-ñeà coøn raát
nhieàu huoáng chi laø trong coõi ñaïi thieân.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû chuùng sinh trong coõi ñaïi thieân ñoàng
thì ñöôïc thaân ngöôøi, ñeàu chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
coù vò Boà-taùt ñem y phuïc, ñoà uoáng aên, ñoà naèm, thuoác men cuùng döôøng
töøng aáy Phaät nhö vaäy, do nhaân duyeân cuùng döôøng ñoù coù ñöôïc phöôùc
nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu, raát nhieàu!
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phöôùc aáy khoâng nhieàu baèng thieän nam, thieän
nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, ghi nhôù, thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theá löïc laøm cho Ñaïi Boà-taùt
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán vöôït treân taát caû
chuùng sinh thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán laøm choã cöùu hoä
cho chuùng sinh khoâng ñöôïc cöùu hoä, muoán laøm choã nöông naùu cho
chuùng sinh khoâng coù choã nöông naùu, muoán laøm con ñöôøng roát raùo
cho chuùng sinh khoâng coù ñöôøng roát raùo, muoán laøm maét saùng cho
chuùng sinh muø loøa, muoán ñöôïc coâng ñöùc cuûa Phaät, muoán laøm theo töï
taïi du hyù cuûa Phaät, muoán laøm tieáng roáng sö töû cuûa Phaät, muoán doäng
chuoâng Phaät, leân toøa cao cuûa Phaät noùi phaùp, muoán döùt nghi cho taát
caû chuùng sinh thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
thì khoâng coâng ñöùc laønh naøo maø chaúng ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoù coù ñöôïc coâng ñöùc nhö cuûa
Thanh vaên, Bích-chi-phaät hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñeàu coù theå ñöôïc caû, nhöng chaúng truï trong ñoù,
duøng trí quaùn xong lieàn nhaäp thaúng vaøo trong ñòa vò Boà-taùt.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì gaàn Nhaát thieát chuûng trí, mau ñöôïc
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì laøm ruoäng phöôùc cho taát caû Trôøi,
Ngöôøi, A-tu-la ôû theá gian.
Hoïc nhö vaäy, thì Ñaïi Boà-taùt vöôït treân haøng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, mau gaàn Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì goïi laø chaúng boû,
chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöôøng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa nhö
vaäy, phaûi bieát laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån Boà-taùt, mau gaàn Nhaát
thieát chuûng trí, rôøi boû Thanh vaên, Bích-chi-phaät, gaàn Voâ thöôïng
taùt naøy nghó raèng: “Ñaây laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta nhôø Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy maø ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.” Neáu Boà-taùt coù yù nghó nhö
treân thì chaúng goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng nghó:
“Ñaây laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaây laø ngöôøi coù Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaây
laø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaây laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.” Neáu Boà-taùt chaúng coù
yù nghó nhö treân thì goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt nghó raèng khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-
maät aáy, khoâng coù ngöôøi coù Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy, khoâng coù thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì
sao? Vì taát caû phaùp nhö, phaùp taùnh, thaät teá thöôøng truï. Thöïc haønh
nhö vaäy goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 64: TÒNH NGUYEÄN
Khi ñoù, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó raèng: “Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät, Taán ba-la-maät, Nhaãn ba-
la-maät, Giôùi ba-la-maät, Thí ba-la-maät, cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, thì vöôït treân taát caû chuùng sinh, huoáng chi laø luùc ñöôïc Voâ
Caùc chuùng sinh nghe Nhaát thieát chuûng trí naøy, neáu ngöôøi naøo
tin hieåu thì ñöôïc lôïi laønh trong loaøi ngöôøi, ñöôïc hôn heát trong ngöôøi
coù tuoåi thoï, huoáng chi laø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Chuùng sinh naøy phaùt ñöôïc taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, caùc chuùng sinh khaùc ñeàu phaûi mong muoán.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân raûi hoa Maïn-ñaø-la coõi Trôøi leân mình Ñöùc
Phaät maø tuyeân boá:
–Do phöôùc ñöùc naøy, neáu coù ai phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì laøm cho ngöôøi aáy ñaày ñuû Phaät phaùp, ñaày ñuû Nhaát
thieát chuûng trí, ñaày ñuû phaùp töï nhieân, neáu ai caàu Thanh vaên thì laøm
cho hoï ñaày ñuû phaùp Thanh vaên.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng
www.daitangkinh.org
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, con chaúng bao giôø sinh moät nieäm muoán hoï
thoaùi chuyeån, con cuõng chaúng sinh moät nieäm khieán hoï thoaùi chuyeån,
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con nguyeän cho caùc Boà-taùt theâm tinh taán
ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc hôn, thaáy chuùng sinh ôû
trong sinh töû bò nhieàu khoå naõo neân muoán lôïi ích an vui cho taát caû theá
gian, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la, do taâm ñoù maø nguyeän raèng: Ta ñaõ töï ñoä
cuõng seõ ñoä ngöôøi chöa ñöôïc ñoä, ta ñaõ töï giaûi thoaùt, cuõng seõ giaûi thoaùt
cho ngöôøi chöa giaûi thoaùt, ta ñaõ an oån cuõng seõ an oån cho ngöôøi chöa
ñöôïc an oån, ta ñaõ dieät ñoä cuõng seõ khieán ngöôøi chöa ñöôïc dieät ñoä
ñöôïc dieät ñoä.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Boà-taùt môùi phaùt taâm, thieän nam,
thieän nöõ coù taâm tuøy hyû coâng ñöùc thì ñöôïc bao nhieâu phöôùc? Vôùi Boà-
taùt phaùt taâm laâu, coù taâm tuøy hyû coâng ñöùc thì ñöôïc bao nhieâu phöôùc?
Vôùi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, coù taâm tuøy hyû coâng ñöùc thì ñöôïc bao
nhieâu phöôùc? Vôùi Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù, coù taâm tuøy hyû coâng ñöùc thì
ñöôïc bao nhieâu phöôùc?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Coõi nöôùc Töù thieân haï coù theå caân ñeå bieát caân
löôïng nhöng khoâng theå caân löôøng ñöôïc phöôùc ñöùc tuøy hyû naøy. Coõi
nöôùc ñaïi thieân coù theå caân bieát ñöôïc caân löôïng nhöng khoâng theå caân
löôøng ñöôïc phöôùc ñöùc tuøy hyû naøy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Coõi nöôùc ñaïi thieân, nöôùc bieån ñaày
trong ñoù, cheû moät sôïi toùc ra laøm traêm phaàn, laáy moät phaàn sôïi toùc ñoù
chaám laáy nöôùc bieån coù theå bieát ñöôïc soá gioït, nhöng khoâng theå ñeám
bieát ñöôïc phöôùc ñöùc tuøy hyû naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chuùng sinh naøo taâm chaúng tuøy hyû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì ñeàu laø quyeán thuoäc cuûa ma. Caùc
ngöôøi taâm chaúng tuøy hyû laø töø trong ma sinh ra. Vì sao? Vì nhöõng
ngöôøi phaùt taâm tuøy hyû ñeàu vì phaù caûnh giôùi ma maø thoï sinh. Theá neân
muoán kính meán Tam baûo thì phaûi coù taâm tuøy hyû, roài hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì chaúng phaûi moät töôùng, chaúng phaûi
hai töôùng.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! vôùi caùc Boà-taùt, neáu ngöôøi coù taâm
tuøy hyû hoài höôùng nhö vaäy thì thöôøng ñöôïc gaëp caùc Ñöùc Phaät. Ngöôøi
ñoù chaúng bao giôø thaáy saéc xaáu, chaúng bao giôø nghe tieáng dôû, chaúng
bao giôø ngöûi muøi hoâi, chaúng bao giôø aên vò dôû, chaúng bao giôø chaïm
vaät xaáu, chaúng bao giôø theo nieäm aùc, chaúng bao giôø xa lìa caùc Ñöùc
Phaät. Ngöôøi ñoù seõ sinh töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, luoân ôû gaàn
beân Phaät vaø gieo troàng caên laønh.
Vì sao? Vì ngöôøi ñoù ñoái vôùi voâ löôïng, voâ soá thieän caên cuûa caùc
Boà-taùt môùi phaùt taâm cuûa caùc Boà-taùt ñeä Nhò ñòa ñeán ñeä Tam ñòa, ñeä
Thaäp ñòa, Nhaát sinh boå xöù maø tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Do nhaân duyeân caên laønh naøy, ngöôøi ñoù mau gaàn
Caùc Boà-taùt naøy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài ñoä
thoaùt voâ löôïng, voâ bieân voâ soá chuùng sinh.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì theá neân thieän nam, thieän nöõ maø dooùi vôùi
thieän caên cuûa Boà-taùt môùi phaùt taâm phaûi tuøy hyû hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng phaûi taâm cuõng chaúng phaûi
lìa taâm. Ñoùi vôùi thieän caên cuûa Boà-taùt phaùt taâm laâu, cuûa Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån, cuûa Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù phaûi tuøy hyû hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng phaûi taâm cuõng
chaúng phaûi lìa taâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm aáy nhö huyeãn, laøm sao coù theå ñöôïc
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy ñöôïc taâm nhö huyeãn ñoù hay
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con chaúng thaáy huyeãn, cuõng
chaúng thaáy taâm nhö huyeãn.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng huyeãn, cuõng khoâng coù taâm nhö
huyeãn, oâng coù thaáy taâm ñoù chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Lìa huyeãn vaø lìa taâm nhö huyeãn, ngöôi thaáy coù
www.daitangkinh.org
phaùp naøo ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con chaúng thaáy lìa huyeãn vaø lìa
taâm nhö huyeãn laïi coù phaùp ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con chaúng thaáy coù nhöõng phaùp naøo ñeå noùi
ñöôïc laø coù, laø khoâng, vì phaùp töôùng ñoù roát raùo lìa, neân chaúng rôi vaøo
coù, chaúng rôi vaøo khoâng.
Neáu phaùp roát raùo lìa thì chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Phaùp khoâng thaät coù cuõng chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì taát caû phaùp voâ sôû höõu, trong ñoù khoâng
coù gì nhô, khoâng coù gì saïch.
Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa, Thieàn ba-la-maät, Taán
ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Giôùi ba-la-maät vaø Thí ba-la-maät ñeàu roát
raùo lìa, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng roát raùo lìa.
Neáu phaùp ñaõ roát raùo lìa thì chaúng neân tu, chaúng neân hoaïi. Thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù phaùp naøo ñeå ñöôïc, vì roát raùo
lìa.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa, sao laïi
nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng roát raùo lìa. Trong hai
thöù roát raùo lìa ñoù laøm sao coù caùi bò ñöôïc.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa, Thieàn,
Taán, Nhaãn, Giôùi vaø Thí ba-la-maät ñeàu roát raùo lìa, cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí roát raùo lìa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa, cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí roát raùo lìa. Vì theá neân coù theå ñöôïc Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chaúng phaûi roát raùo lìa thì chaúng goïi laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät, chaúng goïi laø Thieàn, Taán, Nhaãn, Giôùi, Thí ba-la-maät,
cho ñeán chaúng goïi laø Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thì roát raùo lìa, cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí roát raùo lìa. Vì theá neân chaúng phaûi do Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cuõng
chaúng do lìa maø ñöôïc lìa. Nhöng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc chaúng phaûi chaúng do Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï haønh ñoäng ñuùng nghóa cuûa Ñaïi Boà-taùt
thaät raát saâu xa.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Söï haønh ñoäng ñuùng nghóa cuûa Ñaïi
Boà-taùt thaät raát saâu xa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt laøm ñöôïc nhöõng vieäc khoù laøm,
ñoù laø haønh ñoäng ñuùng nghóa saâu xa maø chaúng chöùng quaû Thanh vaên,
Bích-chi-phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con nghe nghóa lyù cuûa Phaät daïy thì
söï haønh ñoäng cuûa Ñaïi Boà-taùt chaúng laáy laøm khoù. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-
taùt chaúng ñöôïc söï ñuùng nghóa saâu xa ñoù ñeå taùc chöùng, cuõng chaúng
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät taùc chöùng, cuõng khoâng coù ngöôøi taùc chöùng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp chaúng thaät coù thì nghóa lyù
gì coù theå taùc chöùng, theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät taùc chöùng, theá naøo
laø ngöôøi taùc chöùng, taùc chöùng roài ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc hay chaêng?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù goïi laø haïnh voâ sôû ñaéc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy thì ñeàu ñöôïc saùng toû taát caû phaùp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp ñoù maø taâm
chaúng kinh sôï, meâ môø thì goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng thaáy mình
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
chaúng thaáy mình seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng
nghó: “Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa mình, Nhaát thieát chuûng trí
gaàn mình.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö hö khoâng kia chaúng nghó raèng coù phaùp
caùch xa noù hay gaàn noù, vì hö khoâng chaúng coù phaân bieät.
Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng
nghó haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa mình, Nhaát thieát chuûng
trí gaàn mình. Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaân bieät.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi huyeãn chaúng nghó raèng nhaø aûo
thuaät gaàn mình, khaùn giaû xa mình. Vì ngöôøi huyeãn khoâng coù phaân
bieät.
nghó laø gaàn laø xa, vì khoâng coù phaân bieät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö hình aûnh trong göông chaúng nghó raèng
hình aûnh gaàn mình, thöù khaùc thì xa mình. Vì hình aûnh khoâng coù phaân
bieät.
nghó laø gaàn, laø xa, vì khoâng coù phaân bieät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng thöông, khoâng gheùt. Vì töï taùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät khoâng thöông, khoâng gheùt.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng thöông, khoâng
gheùt. Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù thöông, khoâng coù gheùt.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät, taát caû phaân bieät, töôûng
nieäm ñaõ döùt maát. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì taát caû
phaân bieät, töôûng nieäm cuõng döùt maát, vì roát raùo khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät hieän ra hoùa nhaân, hoùa nhaân
ñoù chaúng nghó haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa mình, Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc gaàn mình, vì hoùa nhaân ñoù khoâng coù
phaân bieät.
nghó raèng Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa mình, Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc caùch mình gaàn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi vì coù vieäc caàn laøm neân bieán
hoùa, vieäc bieán hoùa ñoù khoâng coù phaân bieät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, vì coù vieäc phaûi laøm maø tu.
Vieäc aáy thaønh töïu maø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù phaân bieät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi thôï, vì coù vieäc phaûi laøm neân
thaày troø taïo ra ngöôøi goã, hoaëc voi, ngöïa, traâu, deâ baèng goã. Caùc hình
goã ñoù cuõng laøm ñöôïc vieäc maø khoâng coù phaân bieät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, vì coù vieäc phaûi laøm neân noùi
vieäc aáy thaønh töïu, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaân bieät.
–Chæ coù Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng coù phaân bieät thoâi, coøn naêm
phaùp Ba-la-maät kia coù phaân bieät phaûi chaêng?
–Naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng ñeàu khoâng phaân bieät.
–Saéc khoâng phaân bieät, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng phaân bieät,
möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi khoâng phaân bieät, boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù ñeán taùm Thaùnh ñaïo, khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi, ñaïi Töø, ñaïi
Bi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
taùnh voâ vi cuõng ñeàu khoâng phaân bieät.
Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp töø saéc ñeán voâ vi taùnh
ñeàu khoâng phaân bieät thì laøm sao phaân bieät coù saùu ñaïo sinh töû: ñoù laø
ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, trôøi, ngöôøi, laø A-tu-la? Laøm sao phaân
bieät ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, laø caùc Ñöùc Phaät?
–Vì nhaân duyeân chuùng sinh ñieân ñaûo taïo nghieäp nôi thaân, khaåu,
yù, theo nghieäp tröôùc maø thoï thaân trong saùu ñöôøng laø: thaân ñòa nguïc,
ngaï quyû, suùc sinh, A-tu-la, ngöôøi, trôøi.
Nhö lôøi Toân giaû noùi, laøm sao phaân bieät coù Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
caùc Ñöùc Phaät?
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Tu-ñaø-hoaøn töùc laø khoâng phaân bieät
maø coù. Quaû Tu-ñaø-hoaøn cuõng laø khoâng phaân bieät maø coù, cho ñeán
Phaät vaø quaû Phaät cuõng laø khoâng phaân bieät maø coù.
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Caùc Ñöùc Phaät thôøi quaù khöù cuõng laø
khoâng phaân bieät, do döùt phaân bieät maø coù.
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Vì theá neân phaûi bieát taát caû phaùp
khoâng coù phaân bieät, vì töôùng baát hoaïi, caùc phaùp nhö, phaùp taùnh,
thaät teá.
www.daitangkinh.org
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Theá neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät khoâng phaân bieät, thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
phaân bieät roài thì ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng
phaân bieät.
Phaåm 65: ÑOÄ HÖ KHOÂNG
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:

–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø thöïc haønh phaùp chaân thaät hay thöïc haønh phaùp khoâng chaân
thaät?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø thöïc haønh phaùp khoâng chaân thaät. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy khoâng chaân thaät, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng
chaân thaät.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng chaân thaät, coøn
chaúng thaät coù, huoáng chi laø chaân thaät. Cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát
chuûng trí phaùp khoâng chaân thaät coøn chaúng thaät coù, huoáng chi laø phaùp
chaân thaät.
Luùc ñoù, caùc vò trôøi coõi Duïc, coõi Saéc nghó: “Coù thieän nam, thieän
nöõ naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thöïc haønh ñuùng
nhö nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ noùi, ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng chöùng
thaät teá, chaúng rôi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ngöôøi nhö vaäy
ñaùng ñöôïc ñaûnh leã.”
Tu-boà-ñeà noùi vôùi caùc vò trôøi:
–Caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp bình ñaúng chaúng chöùng quaû
Thanh vaên, Bích-chi-phaät chaúng laáy gì laøm khoù.
Caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi ñaïi trang nghieâm, ta seõ ñoä voâ löôïng, voâ
bieân, voâ soá chuùng sinh. Bieát chuùng sinh hoaøn toaøn chaúng thaät coù maø
ñoä chuùng sinh, ñoù môùi laø khoù.
Naøy caùc Thieân töû! Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc nguyeän: Ta seõ ñoä taát caû chuùng sinh.

Chuùng sinh chaúng thaät coù, ngöôøi naøy muoán ñoä chuùng sinh nhö
muoán ñoä hö khoâng.
Vì sao? Vì hö khoâng laø lìa, phaûi bieát chuùng sinh cuõng laø lìa. Vì
hö khoâng laø khoâng, phaûi bieát chuùng sinh cuõng laø khoâng. Vì hö khoâng
chaúng beàn chaéc, phaûi bieát chuùng sinh cuõng khoâng beàn chaéc. Vì hö
khoâng luoáng doái, phaûi bieát chuùng sinh cuõng luoáng doái.
Naøy caùc Thieân töû! Theá neân bieát vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-taùt laø
khoù. Vì lôïi ích chuùng sinh voâ sôû höõu neân ñaïi trang nghieâm. Boà-taùt
naøy vì chuùng sinh maø keát theä nguyeän, laø muoán tranh ñaáu vôùi hö
khoâng.
Boà-taùt naøy keát theä nguyeän roài cuõng chaúng thaáy coù chuùng sinh
maø vì chuùng sinh keát theä nguyeän.
Vì sao? Vì chuùng sinh laø lìa, phaûi bieát theä nguyeän cuõng lìa. Vì
chuùng sinh luoáng doái, phaûi bieát theä nguyeän cuõng luoáng doái.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp nhö vaäy maø taâm chaúng sôï, chaúng
meâ, phaûi bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì töôùng lìa cuûa saéc töùc laø lìa cuûa chuùng sinh, lìa cuûa
thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø lìa cuûa chuùng sinh. Lìa cuûa saéc töùc laø lìa
cuûa saùu phaùp Ba-la-maät; lìa cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø lìa cuûa
saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán lìa cuûa Nhaát thieát chuûng trí töùc laø lìa
cuûa saùu phaùp Ba-la-maät.
Neáu nghe taát caû töôùng lìa cuûa phaùp nhö vaäy maø loøng chaúng
kinh sôï, meâ môø, phaûi bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Vì sao Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät loøng khoâng meâ
môø?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù neân
khoâng meâ môø, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät lìa neân khoâng meâ môø, vì Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaéng laëng neân khoâng meâ môø.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân nhö vaäy neân Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät taâm chaúng meâ môø. Ñoái vôùi Boà-taùt naøy thì
www.daitangkinh.org
chaúng coù ngöôøi meâ môø, chaúng coù söï meâ môø, chaúng coù choã meâ môø, vì
taát caû phaùp naøy ñeàu chaúng thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp nhö vaäy maø
taâm chaúng sôï seät, chaúng meâ môø, phaûi bieát Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Vì sao? Vì ngöôøi, söï vaø choã ñeàu chaúng thaät coù.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, caùc vò trôøi,
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân, trôøi Phaïm thieân vöông vaø caùc Thieân chuû theá
giôùi ñeàu neân laøm leã.
–Chaúng nhöõng caùc vò trôøi aáy neân ñaûnh leã, maø caùc vò trôøi coõi
treân nöõa nhö trôøi Quang aâm, trôøi Bieán tònh, trôøi Quaûng quaû, trôøi Tònh
cö, ñeàu neân ñaûnh leã Boà-taùt ñoù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hieän taïi caùc Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông cuõng che
chôû Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù, phaûi bieát Boà-taùt ñoù
nhö Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh trong haèng sa theá giôùi ñeàu
thaønh ma, moãi ma naøy laïi bieán hoùa thaønh haèng sa ma. Taát caû soá ma
ñoù chaúng gaây trôû ngaïi ñöôïc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu hai phaùp sau ñaây thì ma
chaúng phaù hoaïi ñöôïc: Moät laø quaùn taát caû phaùp khoâng, hai laø chaúng
lìa boû taát caû chuùng sinh. Boà-taùt thaønh töïu hai phaùp naøy thì ma chaúng
phaù hoaïi ñöôïc.
Laïi coù hai phaùp maø Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu thì ma chaúng phaù hoaïi
ñöôïc: moät laø vieäc laøm ñuùng nhö lôøi noùi, hai laø ñöôïc caùc Phaät che
chôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy, caùc vò trôøi ñeàu
ñeán choã Boà-taùt ñeå gaàn guõi, thaêm hoûi, khuyeán duï, an uûi: Khoâng laâu,
ngaøi seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, oâng thöôøng phaûi
thöïc haønh caùc haïnh khoâng, voâ töôùng, voâ taùc. Vì sao? Vì oâng thöïc
haønh caùc haïnh ñoù thì oâng uûng hoä cho chuùng sinh khoâng ñöôïc uûng hoä,
oâng laø choã nöông cho chuùng sinh khoâng choã nöông, oâng cöùu chuùng
sinh khoâng ñöôïc cöùu, oâng laøm con ñöôøng roát raùo cho chuùng sinh
khoâng coù con ñöôøng roát raùo, oâng laøm choã trôû veà cho chuùng sinh
khoâng coù trôû veà, laøm coàn ñaûo cho chuùng sinh khoâng coù coàn ñaûo, laøm
aùnh saùng cho keû toái, laøm maét saùng cho keû muø.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì hieän taïi
voâ löôïng, voâ soá caùc Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông luùc ôû trong ñaïi chuùng
noùi phaùp, ñeàu khen ngôïi tuyeân döông teân hoï cuûa Ñaïi Boà-taùt raèng:
Ñaïi Boà-taùt danh hieäu aáy thaønh töïu coâng ñöùc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö luùc ta noùi phaùp, ta khen ngôïi Boà-taùt Baûo
Töôùng, Boà-taùt Thi Khí.
Laïi coù caùc Ñaïi Boà-taùt ôû taïi coõi nöôùc cuûa Ñöùc Phaät A-suùc thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, tònh tu phaïm haïnh. Ta cuõng khen ngôïi teân
hoï cuûa Boà-taùt ñoù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng nhö phöông Ñoâng caùc Ñöùc Phaät hieän ñang
noùi phaùp. Trong ñoù coù Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, tònh
tu phaïm haïnh. Ta cuõng vui möøng khen ngôïi Boà-taùt ñoù. Chín phöông
kia cuõng gioáng nhö vaäy.
Laïi coù Boà-taùt töø khi môùi phaùt taâm muoán ñaày ñuû Phaät ñaïo cho
ñeán ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Luùc noùi phaùp caùc Ñöùc Phaät cuõng vui
möøng khen ngôïi Boà-taùt ñoù. Vì sao? Vì vieäc laøm cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt
raát khoù, laø caùc coâng haïnh chaúng laøm döùt maát doøng gioáng Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Boà-taùt naøo, luùc caùc Ñöùc Phaät noùi
phaùp ñöôïc khen ngôïi tuyeân döông?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, luùc caùc Ñöùc Phaät
noùi phaùp ñöôïc khen ngôïi tuyeân döông.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån naøo ñöôïc Phaät
ngôïi khen?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Ñöùc Phaät A-suùc luùc coøn laøm Boà-taùt thöïc
haønh tu taäp, caùc Boà-taùt cuõng hoïc gioáng nhö vaäy. Caùc Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån naøy ñöôïc caùc Ñöùc Phaät vui möøng khen ngôïi luùc noùi
phaùp.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
tin hieåu taát caû phaùp khoâng sinh maø chöa ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, tin
hieåu taát caû phaùp khoâng maø chöa ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, tin hieåu taát
www.daitangkinh.org
caû phaùp luoáng doái chaúng thaät, khoâng coù gì, chaúng beàn chaéc maø chöa
ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy, ñöôïc caùc Ñöùc Phaät vui
möøng khen ngôïi, tuyeân döông teân hoï luùc noùi phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt naøo ñöôïc caùc Ñöùc Phaät vui
möøng khen ngôïi luùc noùi phaùp thì vöôït khoûi haøng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, seõ ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo ñöôïc caùc Ñöùc Phaät vui
möøng khen ngôïi khi noùi phaùp thì seõ ñöôïc truï ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån. Truï vaøo ñòa vò ñoù roài seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy, Ñaïi Boà-taùt taâm saùng suoát chaúng nghi ngôø maø nghó: “Vieäc ñoù
ñuùng nhö Ñöùc Phaät ñaõ noùi.”
Ñaïi Boà-taùt ñoù cuõng ôû choã Ñöùc Phaät A-suùc vaø caùc Boà-taùt ñöôïc
nghe roäng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng tin hieåu. Tin hieåu roài thöïc
haønh ñuùng nhö lôøi Phaät daïy seõ ñöôïc truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chæ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc lôïi ích lôùn,
huoáng chi laø tin hieåu, tin hieåu roài giöõ ñuùng lôøi, thöïc haønh ñuùng nhö
lôøi. Giöõ gìn vaø thöïc haønh ñuùng nhö lôøi daïy roài an truï trong Nhaát thieát
chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu nhö Ñöùc Phaät noùi caùc Ñaïi Boà-taùt giöõ
gìn ñuùng nhö lôøi, thöïc haønh ñuùng nhö lôøi, truï trong Nhaát thieát chuûng
trí. Ñaïi Boà-taùt khoâng coù phaùp ñeå ñöôïc thì laøm theá naøo truï trong Nhaát
thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong phaùp nhö ñoù laø truï trong
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tröø Nhö ra, khoâng coøn phaùp naøo thaät coù
thì ai truï trong Nhö? Truï trong Nhö roài seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc? Ai truï trong Nhö ñeå thuyeát phaùp? Nhö aáy coøn
chaúng thaät coù, huoáng chi laø truï trong Nhö ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Khoâng bao giôø coù ai truï trong Nhö ñeå thuyeát phaùp.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö vaäy. Tröø Nhö ra khoâng coøn phaùp
naøo thaät coù, ai truï trong Nhö, truï trong nhö roài seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ai truï trong nhö ñeå noùi phaùp. Nhö aáy coøn
chaúng thaät coù, huoáng laø ai truï trong Nhö ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, ai truï trong Nhö ñeå noùi phaùp.
Vì sao? Nhö laø khoâng coù sinh, khoâng coù dieät, khoâng coù truï,
khoâng coù dò. Neáu phaùp khoâng coù sinh, dieät, truï, dò thì trong ñoù ai seõ
truï Nhö. Ai seõ truï Nhö roài ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ai seõ truï Nhö maø noùi phaùp, khoâng bao giôø coù vieäc ñoù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc laøm cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt raát khoù: ñoái
vôùi trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
Vì sao? Vì khoâng coù ai truï trong Nhö, cuõng khoâng ai seõ ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng ai noùi phaùp. Ñaïi Boà-
taùt ñoái vôùi vieäc naøy chaúng kinh sôï, nghi ngôø.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Trôøi Ñeá Thích: OÂng noùi vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-
taùt raát khoù: ñoái vôùi phaùp raát khoù ñoù maø chaúng kinh sôï, nghi ngôø.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoái vôùi caùc phaùp khoâng, ai kinh sôï? Ai nghi
ngôø?
–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Ñieàu Toân giaû noùi chæ laø phaùp khoâng,
chaúng coù chöôùng ngaïi. Nhö baén muõi teân leân hö khoâng, muõi teân bay ñi
khoâng chöôùng ngaïi. Tu-boà-ñeà noùi phaùp voâ ngaïi cuõng gioáng nhö vaäy.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 20
Phaåm 66: CHUÙC LUÏY
Khi ñoù Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con noùi nhö vaäy, ñaùp nhö vaäy, coù phaûi laø
thuaän theo phaùp, coù phaûi laø ñaùp ñuùng khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Lôøi ñaùp cuûa oâng ñeàu thuaän theo phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät laø hy höõu! Lôøi Tu-boà-ñeà noùi ñeàu laø
khoâng, laø voâ töôùng, laø voâ taùc, laø boán Nieäm xöù cho ñeán laø Voâ thöôïng
–Naøy Kieàu-thi-ca! Tyø-kheo Tu-boà-ñeà luùc thöïc haønh veà khoâng,
Boá thí ba-la-maät coøn khoâng thaät coù huoáng chi laø ngöôøi thöïc haønh
Boá thí ba-la-maät. Cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät coøn khoâng coù sôû ñaéc,
huoáng chi laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boán Nieäm xöù coøn
khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi tu boán Nieäm xöù. Cho ñeán baùt
thaùnh ñaïo coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi thöïc haønh taùm
thaùnh ñaïo. Thieàn, giaûi thoaùt, Tam-muoäi ñònh coøn khoâng coù sôû ñaéc,
huoáng chi laø ngöôøi tu möôøi Trí löïc. Boán Voâ uùy coøn khoâng thaät coù,
huoáng chi laø ngöôøi phaùt sinh boán Voâ uùy. Boán Voâ ngaïi trí coøn khoâng
coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi phaùt sinh boán Voâ ngaïi trí. Ñaïi Töø, ñaïi
Bi coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi haønh ñaïi Töø, ñaïi Bi.
möôøi taùm phaùp Baát coäng coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi ngöôøi
thöôøng sinh ra möôøi taùm phaùp Baát coäng. Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhaát thieát trí coøn khoâng coù sôû ñaéc,
huoáng chi laø ngöôøi ñöôïc Nhaát thieát trí. Nhö Lai coøn khoâng coù sôû
ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi seõ thaønh Nhö Lai. Phaùp khoâng sinh coøn
khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi chöùng ñöôïc phaùp khoâng sinh.
Ba möôi hai töôùng coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng chi laø ngöôøi ñöôïc ba
möôi hai töôùng toát. Taùm möôi veû ñeïp coøn khoâng coù sôû ñaéc, huoáng
chi laø ngöôøi ñöôïc taùm möôi veû ñeïp.
Vì sao? Naøy Kieàu-thi-ca! Vì Tyø-kheo Tu-boà-ñeà ñoái vôùi taát caû
phaùp haønh lìa, haønh khoâng thaät coù, haønh khoâng, haønh voâ töôùng, haønh
voâ taùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ñem vieäc laøm naøy cuûa Tyø-kheo Tu-boà-
ñeà saùnh vôùi haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt thì khoâng baèng
moät phaàn traêm, khoâng baèng moät phaàn ngaøn, khoâng baèng moät phaàn
ngaøn muoân öùc, cho ñeán tính soá thí duï cuõng khoâng baèng ñöôïc.
Vì sao? Vì tröø coâng haïnh cuûa Phaät, so vôùi coâng haïnh cuûa
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät, thì coâng haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Ñaïi Boà-taùt laø toái toân, toái thöôïng, toái dieäu. Theá neân, Ñaïi Boà-taùt
muoán ñöôïc toái thöôïng trong taát caû chuùng sinh thì phaûi thöïc haønh
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt vöôït treân haøng
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät maø böôùc leân ñòa vò Boà-taùt, ñaày ñuû Phaät
phaùp, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, döùt taát caû taäp khí phieàn naõo, chöùng
thaønh quaû Phaät.
Baáy giôø trong ñaïi hoäi, caùc vò trôøi Ñao-lôïi rraûi hoa Maïn-ñaø-la
coõi trôøi leân mình Ñöùc Phaät vaø caùc vò Taêng.
Khi ñoù, taùm traêm vò Tyø-kheo ñöùng daäy raûi hoa cuùng Phaät, veùn
y, quyø thaúng chaép tay baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con seõ thöïc haønh coâng haïnh voâ
thöôïng maø haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät khoâng theå thöïc haønh
ñöôïc.
Ñöùc Phaät bieát taâm nieäm cuûa caùc vò Tyø-kheo neân Ngaøi mæm
cöôøi. Nhö phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät, nhöõng tia saùng nhieàu maøu: xanh,
vaøng, ñoû, traéng, hoàng, tía töø mieäng Ñöùc Phaät phaùt ra chieáu khaép coõi
ñaïi thieân, nhieãu quanh Ñöùc Phaät ba voøng roài roùt vaøo ñaûnh Ñöùc Phaät.
Toân giaû A-nan lieàn ñöùng daäy veùn y, quyø thaúng chaép tay baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Duyeân côù gì maø Ñöùc Phaät mæm cöôøi? Caùc
Ñöùc Phaät khoâng bao giôø chaúng coù nhaân duyeân maø cöôøi.
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Taùm traêm vò Tyø-kheo naøy vaøo kieáp Tinh tuù seõ
thaønh Phaät ñoàng hieäu laø Taùn Hoa, ñaïi chuùng, coõi nöôùc vaø tuoåi thoï
cuõng ñeàu ñoàng. Moãi vò ñeàu qua taùm muoân tuoåi ñi xuaát gia thaønh
Phaät. Thôøi kyø ñoù, caùc coõi nöôùc cuûa caùc Phaät aáy thöôøng raõi hoa trôøi
naêm maøu nhö möa.
Theá neân, naøy A-nan! Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh coâng haïnh toái
thöôïng thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thöïc haønh ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy thì phaûi bieát ñoù laø Boà-taùt boû thaân trong
loaøi ngöôøi maø sinh ñeán coõi naøy, hoaëc töø treân taàng trôøi Ñaâu-suaát maø
ñeán sinh xuoáng coõi naøy, ñaõ töø trong loaøi ngöôøi hoaëc treân taàng trôøi
Ñaâu-suaát nghe nhieàu veà Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Naøy A-nan! Ta thaáy caùc Ñaïi Boà-taùt ñoù thöôøng hay thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy roài thoï trì, ñoïc tuïng, gaàn guõi, ghi nhôù, laïi daïy cho
ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt, phaûi bieát thieän nam, thieän nöõ ñoù ñích thaân
gaëp caùc Ñöùc Phaät, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, roài thoï trì, ñoïc
tuïng, gaàn guõi, cuõng ñaõ troàng caên laønh ôû choã caùc Ñöùc Phaät.
Thieän nam, thieän nöõ ñoù neân nghó: “Ta gieo troàng caên laønh
chaúng phaûi töø choã Thanh vaên, cuõng chaúng phaûi töø choã Thanh vaên
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.”
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng,
gaàn guõi, tuøy nghóa, tuøy phaùp maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy, phaûi bieát ñoù laø ngöôøi ñích thaân thaáy Phaät.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa naøy maø loøng tin thanh tònh khoâng bò ngaên phaù, phaûi
bieát ñoù laø ngöôøi ñaõ töøng cuùng döôøng Phaät, gieo troàng caên laønh, cuøng
Thieän tri thöùc töông ñaéc.
Naøy A-nan! Ngöôøi ôû choã ruoäng phöôùc cuûa chö Phaät gieo troàng
caên laønh daàu raèng chaúng luoáng doái nhöng phaûi caàn Thanh vaên, Bích-
chi-phaät vaø Phaät maø ñöôïc giaûi thoaùt thì phaûi raønh reõ thaáu ñaùo thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Nhö vaäy,
khoâng bao giôø coù vieäc ngöôøi naøy chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc maø truï vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Naøy A-nan! Theá neân ta chuùc luïy Baùt-nhaõ ba-la-maät cho oâng.
Naøy A-nan! Neáu ngöôøi naøo thoï trì taát caû phaùp, tröø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, neáu queân maát thì loãi coøn ít, chaúng thaønh toäi lôùn. Ngöôøi thoï trì
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa neáu queân maát thì toäi raát naëng. Theá neân ta
chuùc luïy Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy cho oâng, oâng phaûi kheùo thoï
trì ñoïc tuïng thoâng thuoäc.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät, ñoù laø thoï trì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñöùc
Phaät ba ñôøi quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo hieän taïi cuùng
döôøng ta caùc hoa höông, chuoãi ngoïc, y phuïc, phöôùn loïng vaø cung
kính, toân troïng, khen ngôïi, thì phaûi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ñoïc
tuïng, giaûng noùi, gaàn guõi, cung kính, toân troïng, khen ngôïi, cuùng döôøng
hoa höông chuoãi ngoïc, phöôùn loïng.
Naøy A-nan! Cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cuùng döôøng ta,
cuõng laø ñaõ cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät ba ñôøi.
Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
loøng tin thanh tònh, cung kính öa thích, ñoù laø ñaõ coù loøng tin thanh tònh
cung kính, öa meán caùc Ñöùc Phaät ba ñôøi.
Naøy A-nan! Ngöôøi meán thích chaúng lìa Phaät thì phaûi meán thích
chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, duø chæ moät caâu chôù ñeå queân maát.
Naøy A-nan! Ta noùi nhaân duyeân chuùc luïy raát nhieàu, nay chæ noùi
toùm löôïc:
Nhö ta laø Theá Toân thì Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng laø Theá Toân. Theá
neân vì nhieàu nhaân duyeân, ta chuùc luïy Baùt-nhaõ ba-la-maät cho oâng.
Naøy A-nan! ÔÛ trong taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la, ta
chuùc luïy cho oâng: nhöõng ai chaúng muoán boû Phaät, boû Phaùp, boû Taêng,
chaúng boû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñöùc Phaät quaù
khöù, vò lai, hieän taïi thì caån thaän chôù lìa boû Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy A-nan! Ñaây chính laø phaùp maø ta daïy baûo cho caùc ñeä töû.
Naøy A-nan! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-nhaõ
www.daitangkinh.org
ba-la-maät saâu xa, ñoïc tuïng, giaûng noùi, ghi nhôù, roài laïi noùi roâïng caùc
yù nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù cho ngöôøi khaùc vaø chæ daïy, giaûng
noùi raønh reõ laøm cho deã hieåu. Ngöôøi naøy mau ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, mau gaàn Nhaát thieát chuûng trí. Vì trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa
caùc Ñöùc Phaät.
Naøy A-nan! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñöùc
Phaät quaù khöù vaø vò lai ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông cuõng
sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá neân, Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc phaûi neân hoïc saùu phaùp Ba-la-maät. Vì saùu phaùp Ba-la-maät laø meï
cuûa Boà-taùt, sinh ra caùc Boà-taùt.
Naøy A-nan! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt hoïc saùu phaùp Ba-la-maät naøy thì
seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì theá, ta chuùc luïy saùu
phaùp Ba-la-maät cho oâng laàn nöõa.
Naøy A-nan! Saùu phaùp Ba-la-maät naøy laø taïng phaùp voâ taän cuûa
caùc Ñöùc Phaät:
Phaùp maø caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ñang noùi ôû möôøi phöông ñeàu töø
trong taïng phaùp saùu phaùp Ba-la-maät.
Caùc Ñöùc Phaät quaù khöù cuõng hoïc töø trong saùu phaùp Ba-la-maät
maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Caùc Ñöùc Phaät töông lai seõ hoïc töø trong saùu phaùp Ba-la-maät maø
Ñeä töû cuûa caùc Ñöùc Phaät ba ñôøi ñeàu hoïc töø trong saùu phaùp Ba-
la-maät maø ñöôïc dieät ñoä: hoaëc ñaõ dieät ñoä, hoaëc ñang dieät ñoä, hoaëc seõ
dieät ñoä.
Naøy A-nan! Ngöôøi vì haøng Thanh vaên maø noùi phaùp, laøm cho
chuùng sinh trong coõi ñaïi thieân ñeàu chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, vaãn
chöa phaûi laø vieäc cuûa ñeä töû Phaät. Neáu coù ngöôøi ñem moät caâu ñuùng
vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy cho Ñaïi Boà-taùt môùi laø vieäc cuûa ñeä töû
Phaät. Ta cuõng vui möøng hôn laø ñoái vôùi ngöôøi daïy cho chuùng sinh
trong coõi ñaïi thieân ñeàu chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Chuùng sinh trong coõi ñaïi thieân naøy, khoâng
tröôùc khoâng sau, ñoàng thôøi ñeàu chöùng quaû A-la-haùn. Caùc A-la-haùn
naøy thöïc haønh coâng ñöùc boá thí, trì giôùi, thieàn ñònh. Coâng ñöùc ñoù coù
nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, xoâng ñöùc ñoù raát nhieàu!
–Vaãn chaúng baèng ñeä töû cuûa ta ñem phaùp ñuùng vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät noùi cho Ñaïi Boà-taùt nghe duø chöøng moät ngaøy. Phöôùc ñöùc ngöôøi
naøy raát nhieàu.
Chaúng nhöõng moät ngaøy, chæ chöøng nöûa ngaøy, hoaëc chöøng
khoaûng böõa aên, hoaëc chæ noùi phaùp ñoù trong giaây phuùt, phöôùc ñöùc
cuõng raát nhieàu. Vì caên laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt hôn taát caû Thanh vaên vaø
Bích-chi-phaät.
Ñaïi Boà-taùt töï mình muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuõng daïy baûo ngöôøi khaùc cho hoï ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt nhö vaäy thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí, theâm
lôùn caên laønh maø chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì
khoâng bao giôø coù.
Luùc noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, ôû giöõa boán chuùng trôøi,
ngöôøi, quyû thaàn, taùm boä, Ñöùc Phaät hieän thaàn thoâng bieán hoùa. Taát caû
ñaïi chuùng ñeàu thaáy Ñöùc Phaät A-suùc ñang noùi phaùp cho caùc Tyø-kheo
Taêng nghe. Chö Taêng naøy soá ñoâng nhö soá gioït nöôùc bieån, ñeàu laø baäc
A-la-haùn saïch heát phieàn naõo, ñeàu ñöôïc töï taïi giaûi thoaùt: taâm giaûi
thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt, taâm ñieàu hoøa meàm moûng nhö voi ñaàu ñaøn,
vieäc phaûi laøm ñaõ xong, ñaõ ñöôïc töï lôïi, heát keát söû, ñöôïc chaùnh trí giaûi
thoaùt, taát caû taâm vaø taâm sôû ñeàu ñöôïc töï taïi. Cuõng thaáy caùc Ñaïi Boà-
taùt thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät thu laïi thaàn tuùc, ñaïi chuùng khoâng coøn thaáy
Ñöùc Phaät A-suùc vaø ñaïi hoäi Thanh vaên Boà-taùt cuøng nöôùc Dieäu hyû ôû
tröôùc maét nöõa.
Phaät baûo A-nan:
–Naøy A-nan! Taát caû phaùp chaúng ñoái laäp tröôùc maét, caùc phaùp
chaúng thaáy nhau, caùc phaùp chaúng bieát nhau.
Nhö coõi nöôùc Phaät A-suùc vaø Thanh vaên Boà-taùt chaúng ñoái laäp
www.daitangkinh.org
tröôùc maét, caùc phaùp cuõng chaúng ñoái laäp tröôùc maét: caùc phaùp chaúng
thaáy nhau, caùc phaùp chaúng bieát nhau. Vì caùc phaùp khoâng thaáy, khoâng
bieát, khoâng taùc, khoâng ñoäng, chaúng naém baét ñöôïc, chaúng nghó baøn
ñöôïc.
Nhö ngöôøi huyeãn hoùa khoâng laõnh thoï, khoâng caûm giaùc, khoâng
chaân thaät. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, chaúng chaáp laáy caùc phaùp.
Naøy A-nan! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy goïi laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Ngöôøi muoán ñöôïc caùc Ba-la-maät phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Hoïc nhö vaäy goïi laø Ñeä nhaát hoïc, laø toái thöôïng hoïc, laø vi dieäu
hoïc.
Hoïc nhö vaäy laø laøm an vui lôïi ích cho taát caû theá gian, laøm ngöôøi
cöùu hoä cho keû khoâng ñöôïc cöùu hoä.
Hoïc nhö vaäy laø choã hoïc cuûa caùc Ñöùc Phaät. Caùc Ñöùc Phaät an truï
trong söï hoïc ñoù neân coù theå duøng tay phaûi naâng coõi ñaïi thieân leân roài
ñaët laïi choã cuõ maø chuùng sinh trong ñoù vaãn khoâng heà hay bieát. Vì sao?
Naøy A-nan! Caùc Ñöùc Phaät hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, ñöôïc tri kieán
voâ ngaïi ñoái vôùi taát caû phaùp quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.
Naøy A-nan! Trong caùc söï hoïc, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toái toân ñeä
nhaát, nhieäm maàu voâ thöôïng.
Naøy A-nan! Coù ngöôøi naøo muoán ñöôïc bôø meù cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät, ñoù laø muoán ñöôïc bôø meù cuûa hö khoâng.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng, ta chaúng bao giôø noùi
löôïng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhöõng danh töø, nhöõng caâu, nhöõng chöõ
laø höõu löôïng. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng?
–Naøy A-nan! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ taän neân voâ löôïng. Vì
Baùt-nhaõ ba-la-maät lìa neân voâ löôïng.
Naøy A-nan! Caùc Phaät quaù khöù hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
ñöôïc giaûi thoaùt neân laø voâ taän. Caùc Phaät vò lai hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy maø ñöôïc giaûi thoaùt neân laø voâ taän. Caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ôû
möôøi phöông hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø ñöôïc giaûi thoaùt neân laø
voâ taän, ñaõ, ñang vaø seõ voâ taän.
Ngöôøi naøo muoán cuøng taän Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì ñoù laø
ngöôøi muoán cuøng taän hö khoâng.
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng cuøng taän; ñaõ, seõ vaø ñang chaúng cuøng
taän.
Naêm phaùp Ba-la-maät: Thieàn cho ñeán Thí ba-la-maät cuõng chaúng
cuøng taän; ñaõ, seõ vaø ñang chaúng cuøng taän.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Vì sao? Vì taát caû caùc phaùp ñoù ñeàu khoâng sinh. Neáu caùc phaùp ñoù
khoâng sinh thì laøm sao coù cuøng taän.
Khi ñoù, Ñöùc Phaät hieän chieác löôõi che truøm caû maët, maø baûo A-
nan:
–Töø ngaøy nay ôû giöõa boán boä chuùng neân giaûng daïy roäng raõi Baùt-
nhaõ ba-la-maät, phaûi cho roõ raøng, deã hieåu.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy coù noùi roäng caùc
phaùp töôùng. Trong ñaïi chuùng ñaây, ngöôøi caàu Thanh vaên, caàu Bích-
chi-phaät, caàu Phaät ñaïo ñeàu phaûi hoïc trong naøy. Hoïc xong thì ñeàu
ñöôïc thaønh töïu caû.
Naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy laø taát caû töï moân.
Thöïc haønh ôû ñaây seõ vaøo ñöôïc moân Ñaø-la-ni. Boà-taùt hoïc moân Ñaø-la-
ni naøy thì ñöôïc taát caû bieän taøi voâ ngaïi.
Naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp maàu cuûa taát caû ba ñôøi
caùc Ñöùc Phaät.
Vì theá neân ta vì ngöôi maø giaûng daïy raønh reõ.
Neáu coù ngöôøi naøo thoï trì, ñoïc tuïng, gaàn guõi Baùt-nhaõ saâu xa thì
coù theå thoï trì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñöùc Phaät
ba ñôøi.
Naøy A-nan! Ta noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hai chaân cuûa haønh giaû.
Ngöôi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì coù khaû naêng thoï trì taát caû
phaùp, vì ñöôïc Ñaø-la-ni.
www.daitangkinh.org
Phaåm 67: KHOÂNG THEÅ CUØNG TAÄN
Khi ñoù, Tu-boà-ñeà nghó: “Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
cuûa caùc Ñöùc Phaät raát saâu xa, ta phaûi hoûi Ñöùc Phaät.”
Nghó ñoaïn, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy chaúng theå cuøng
taän. Nhö Ñöùc Phaät daïy vì hö khoâng chaúng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät chaúng theå cuøng taän.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao phaûi sinh khôûi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät phaûi sinh. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå cuøng taän neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì Boá thí ba-la-maät khoâng theå cuøng taän neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì Thí ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Taán
ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå cuøng taän
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Cho ñeán vì Nhaát thieát chuûng trí
chaúng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì khoâng cuûa voâ minh chaúng theå cuøng
taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt phaûi sinh. Vì khoâng cuûa haønh
khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì khoâng cuûa
thöùc khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì khoâng
cuûa danh saéc khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh.
Vì khoâng cuûa saùu nhaäp khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
phaûi sinh, vì khoâng cuûa luïc xuùc khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät phaûi sinh, vì khoâng cuûa thoï khoâng theå cuøng taän neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi sinh, vì khoâng cuûa aùi khoâng theå cuøng taän neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh, vì khoâng cuûa thuû khoâng theå cuøng taän
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh, vì khoâng cuûa höõu khoâng theå cuøng
taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì khoâng cuûa sinh khoâng theå
cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi sinh. Vì khoâng cuûa giaø, cheát,
lo, buoàn khoå naõo khoâng theå cuøng taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Boà-taùt phaûi sinh.
Nhö vaäy, cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt phaûi sinh.
Möôøi hai nhaân duyeân nhö vaäy laø phaùp rieâng cuûa Boà-taùt, thöôøng
döùt tröø ñöôïc caùc kieán chaáp ñieân ñaûo.
Luùc ngoài ñaïo traøng neân quaùn nhö vaäy seõ ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt naøo duøng phaùp hö khoâng
chaúng theå cuøng taän maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, quaùn möôøi hai
nhaân duyeân, thì chaúng rôi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñöôïc
an truï Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt maø thoaùi chuyeån, ñoù laø vì
xa lìa taâm nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi ñoù chaúng bieát thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø duøng phaùp
hö khoâng chaúng theå cuøng taän nhö theá naøo ñeå quaùn möôøi hai nhaân
duyeân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt maø chaúng ñöôïc naêng
löïc phöông tieän nhö vaäy neân thoaùi chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng bò thoaùi chuyeån nôi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñeàu do ñöôïc naêng löïc phöông tieän
nhö vaäy caû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi duøng phaùp hö khoâng chaúng theå
cuøng taän ñeå quaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaûi duøng phaùp hö khoâng
chaúng theå cuøng taän ñeå sinh khôûi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc quaùn möôøi hai nhaân
duyeân, chaúng thaáy coù phaùp naøo khoâng töø nhaân duyeân sinh, chaúng
thaáy coù phaùp naøo thöôøng coøn chaúng dieät, chaúng thaáy coù phaùp naøo coù
ngaõ, coù nhaân, coù tuoåi thoï, maïng soáng, chuùng sinh, cho ñeán ngöôøi
bieát, ngöôøi thaáy, chaúng thaáy coù phaùp voâ thöôøng, chaúng thaáy phaùp
khoå, voâ ngaõ, chaúng thaáy phaùp vaéng laëng vaø chaúng vaéng laëng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi quaùn möôøi hai
nhaân duyeân nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù theå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät nhö vaäy, thì luùc ñoù chaúng thaáy saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng,
laø khoå hay laïc, laø ngaõ hay voâ ngaõ, laø vaéng laëng hay chaúng vaéng laëng.
www.daitangkinh.org
Nhö saéc, ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Luùc ñoù, Ñaïi Boà-taùt cuõng chaúng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
chaúng thaáy duøng phaùp aáy ñeå thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cho ñeán chaúng
thaáy Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng chaúng thaáy duøng phaùp
aáy ñeå thaáy Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì taát caû phaùp ñeàu
khoâng thaät coù. Ñoù laø ñuùng vôùi haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù choã
ñaéc, thì aùc ma saàu khoå nhö bò muõi teân xuyeân qua tim, nhö ngöôøi coù
cha meï môùi qua ñôøi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ moät aùc ma bò saàu khoå, hay aùc ma
trong coõi ñaïi thieân ñeàu bò saàu khoå?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc aùc ma trong coõi ñaïi thieân ñeàu saàu khoå nhö
teân xuyeân qua tim, khoâng ñöôïc an oån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöôïc nhö vaäy thì luùc ñoù taát caû theá gian Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la chaúng
theå naøo haïi ñöôïc.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì tu troïn veïn Thí,
Giôùi, Nhaãn, Taán, Thieàn vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñaày ñuû caùc moân
Ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì theá naøo ñaày ñuû caùc Ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù boá thí bao nhieâu ñeàu hoài höôùng
Nhaát thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt
ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù trì giôùi ñeàu hoài höôùng veà Nhaát
thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû
Trì giôùi ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù bao nhieâu nhaãn nhuïc ñeàu hoài
höôùng veà Nhaát thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät.

Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù bao nhieàu tinh taán ñeàu hoài höôùng
veà Nhaát thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù bao nhieâu thieàn ñònh ñeàu hoài
höôùng veà Nhaát thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû Thieàn ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù bao nhieâu trí tueä ñeàu hoài höôùng
veà Nhaát thieát trí, theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät.
Phaåm 68: SÖÏ TÖÔNG QUAN GIÖÕA SAÙU ÑOÄ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt an truï Boá thí ba-
la-maät maø giöõ ñöôïc Trì giôùi ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc boá thí, Ñaïi Boà-taùt hoài höôùng söï boá thí ñoù
veà Nhaát thieát trí, ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, caû thaân, khaåu, yù an truï
trong ñöùc töø. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt an truï Boá thí ba-la-maät maø giöc ñöôïc
Trì giôùi ba-la-maät.
la-maät maø chaáp laáy Nhaãn nhuïc ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Ñaïi Boà-taùt boá thí, ngöôøi laõnh thoï giaän
maéng Boà-taùt, Boà-taùt nhòn nhuïc chaúng sinh taâm phieàn giaän. Ñoù laø Ñaïi
Boà-taùt an truï Boá thí ba-la-maät maø giöõ ñöôïc Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
la-maät maø chaáp laáy Tinh taán ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Ñaïi Boà-taùt boá thí, ngöôøi laõnh thoï giaän
maéng, Boà-taùt boá thí theâm vaø nghó raèng: “Ta phaûi boá thí chaúng neân
www.daitangkinh.org
hoái tieác, lieàn luùc ñoù phaùt sinh hai thöù tinh taán: thaân tinh taán vaø taâm
tinh taán.” Ñoù laø Boà-taùt an truï Boá thí ba-la-maät maø giöõ ñöôïc Tinh taán
ba-la-maät.
la-maät maø giöõ ñöôïc Thieàn ñònh ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc boá thí, Boà-taùt hoài höôùng veà Nhaát thieát trí,
chaúng mong haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät chæ nhaát taâm nghó ñeán
Nhaát thieát trí. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï Boá thí ba-la-maät maø giöõ ñöôïc
la-maät maø giöõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc boá thí, Ñaïi Boà-taùt bieát boá thí laø khoâng,
cuõng nhö huyeãn aûo, chaúng thaáy vì chuùng sinh coù ích hay voâ ích maø
boá thí. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Boá thí ba-la-maät maø giöõ ñöôïc
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi
ba-la-maät maø giöõ ñöôïc naêm phaùp Ba-la-maät kia?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Trì giôùi ba-la-maät, ba
nghieäp thaân, khaåu, yù phaùt sinh phöôùc ñöùc boá thí, giuùp neân Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, giöõ mong haøng ñöùc naøy, chaúng laáy
baäc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, truï trong Trì giôùi ba-la-maät, chaúng
bieát ñoaït maïng soáng keû khaùc, chaúng cöôùp troäm taøi vaät cuûa keû khaùc,
chaúng taø daâm, chaúng noùi doái, chaúng noùi hai löôõi, chaúng aùc khaåu,
chaúng theâu deät, chaúng tham lam boûn seûn, chaúng giaän döõ ganh gheùt,
chaúng taø kieán; thöïc haønh boá thí: cho keû ñoùi aên, cho keû khaùt uoáng,
caàn xe cho xe, caàn aùo cho aùo, caàn chuoãi ngoïc cho chuoãi ngoïc, caàn
höông hoa cho höông hoa, caàn giöôøng neäm, phoøng nhaø, ñeøn ñuoác,
taát caû ñoà sinh hoaït ñeàu cung caáp cho caû, ñem söï boá thí ñoù cuøng caùc
chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoài
höôùng nhö vaäy thì chaúng rôi vaøo haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-maät maø giöõ Boá thí ba-la-
maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-maät, neáu coù
ai ñeán laøm raõ rôøi thaân theå, luùc ñoù Boà-taùt chaúng sinh moät nieäm giaän
thuø, töï nghó: “Ta ñöôïc lôïi ích raát lôùn, hoï ñeán laøm thaân theå ta raõ rôøi, ta
khoâng coù moät nieäm giaän thuø”, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-
la-maät maø giöõ laáy Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaân tinh taán vaø taâm tinh taán thöôøng
chaúng lìa boû, töï nghó: “Taát caû chuùng sinh ôû trong bieån sinh töû, ta phaûi
cöùu vôùt, ñaët hoï treân bôø cam loä.” Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi
ba-la-maät maø giöõ laáy Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nhaäp Sô thieàn, Nhò thieàn, Tam thieàn,
Töù thieàn, chaúng tham haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, töï nghó: “Ta
phaûi truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät ñeå ñoä taát caû chuùng sinh trong
sinh töû.” Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-maät maø giöõ laáy
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-maät khoâng
coù phaùp naøo thaáy ñöôïc: hoaëc phaùp taùc, hoaëc voâ taùc, phaùp soá, phaùp
töôùng, hoaëc coù, hoaëc khoâng, chæ thaáy taát caû ñeàu chaúng ngoaøi töôùng
Nhö, nhôø naêng löïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät neân chaúng rôi vaøo
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi
ba-la-maät maø giöõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn
nhuïc ba-la-maät maø giöõ ñöôïc naêm phaùp Ba-la-maät kia?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm cho ñeán luùc ngoài
ñaïo traøng, trong khoaûng thôøi gian ñoù, neáu coù chuùng sinh naøo ñeán
giaän maéng, hoaëc chaët ñöùt thaân theå, Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc, töï
nghó: Ta phaûi boá thí cho taát caû chuùng sinh, chaúng neân chaúng cho,
chuùng sinh caàn aên uoáng cho aên uoáng, cho ñeán taát caû ñoà sinh hoaït
neáu caàn toâi ñeàu cho hoï taát caû, ñem coâng ñöùc ñoù cuøng vôùi taát caû
chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luùc
Boà-taùt hoài höôùng chaúng sinh hai taâm nieäm: ai hoài höôùng vaø hoài
höôùng veà choã naøo. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-
maät maø giöõ laáy Boá thí ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán luùc ngoài
ñaïo traøng, trong khoaûng thôøi gian ñoù chaúng bao giôø gieát haïi, troäm
cöôùp, taø daâm cho ñeán chaúng taø kieán, cuõng chaúng tham haøng Thanh
vaên, Bích-chi-phaät. Ñem coâng ñöùc ñoù cuøng vôùi taát caû chuùng sinh hoài
www.daitangkinh.org
höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luùc hoài höôùng, Boà-taùt
chaúng sinh ba taâm nieäm: ai hoài höôùng, duøng phaùp gì ñeå hoài höôùng vaø
hoài höôùng choã naøo. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät
maø giöõ laáy Trì giôùi ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät, phaùt
sinh Tinh taán, töï nghó: Toâi seõ qua moät do-tuaàn, hoaëc möôøi, traêm,
ngaøn muoân öùc do-tuaàn, toâi seõ qua moät theá giôùi, cho ñeán qua traêm
ngaøn muoân öùc theá giôùi, hoaëc chæ ñeå khuyeân daïy moät ngöôøi giöõ naêm
giôùi thoâi, huoáng chi laøm cho hoï chöùng ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät hay quaû Phaät. Ñem coâng ñöùc ñoù cuøng
vôùi taát caû chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät maø giöõ laáy
Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät, lìa
duïc, lìa aùc, caùc phaùp baát thieän, coù giaùc, coù quaùn, lìa sinh hyû laïc, nhaäp
Thieàn thöù nhaát, cho ñeán xaû nieäm thanh tònh nhaäp Thieàn thöù tö, trong
caùc thieàn aáy, vôùi taâm, taâm sôû thanh tònh ñeàu hoài höôùng veà Nhaát thieát
trí. Luùc hoài höôùng, Boà-taùt naøy ñoái vôùi thieàn vaø thieàn chi ñeàu khoâng
thaät coù. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät maø giöõ laáy
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
quaùn caùc phaùp: hoaëc töôùng lìa, töôùng vaéng laëng, töôùng voâ taän,
chaúng chöùng laáy töôùng vaéng laëng, cho ñeán ngoài ñaïo traøng ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí, rôøi ñaïo traøng ñeå chuyeån phaùp luaân. Ñaây laø Ñaïi
Boà-taùt truï trong Nhaãn nhuïc ba-la-maät maø giöõ laáy Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vì chaúng laáy boû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Tinh taán
ba-la-maät maø giöõ laáy naêm phaùp Ba-la-maät kia?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt an truï Tinh taán ba-la-maät, thaân taâm tinh
taán chaúng löôøi chaúng nghæ, töï nghó: Ta chaéc chaén seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng phaûi khoâng ñöôïc. Vì lôïi ích cho
chuùng sinh maø Boà-taùt naøy ñeán moät do-tuaàn, hoaëc ñeán traêm ngaøn
muoân öùc do-tuaàn, hoaëc qua moät theá giôùi, hoaëc qua traêm ngaøn muoân
öùc theá giôùi, hoaëc chæ daïy ñöôïc moät ngöôøi vaøo trong Phaät ñaïo, hay
vaøo trong ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Thanh vaên, hoaëc chæ daïy ñöôïc moät
ngöôøi thöïc haønh möôøi nghieäp laønh, tinh taán chaúng bieáng treã, thöïc
haønh phaùp thí vaø taøi thí cho hoï ñöôïc ñaày ñuû. Ñem coâng ñöùc naøy cuøng
taát caû chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
chaúng hoài höôùng veà haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñaây laø Ñaïi Boà-
taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät maø giöõ laáy Boá thí ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät töø luùc môùi
phaùt taâm ñeán luùc ngoài ñaïo traøng, töï mình chaúng saùt sinh, chaúng baûo
ngöôøi saùt sinh, khen ngôïi phaùp chaúng saùt sinh, vui möøng khen ngôïi
ngöôøi chaúng saùt sinh, cho ñeán töï mình xa lìa taø kieán, baûo ngöôøi xa lìa
taø kieán, khen ngôïi phaùp chaúng taø kieán, vui möøng khen ngôïi ngöôøi
chaúng taø kieán. Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-maät, chaúng caàu phöôùc
coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, chaúng caàu haøng Thanh vaên, Bích-chi-
phaät. Ñem coâng ñöùc naøy cuøng taát caû chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt chaúng sinh ba taâm nieäm:
chaúng thaáy ngöôøi hoài höôùng, chaúng thaáy phaùp hoài höôùng vaø chaúng
thaáy choã hoài höôùng veà. Ñaây laø Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät
maø giöõ laáy Trì giôùi ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät, töø luùc
môùi phaùt taâm cho ñeán luùc ngoài ñaïo traøng, trong khoaûng thôøi gian ñoù,
hoaëc coù ngöôøi hay phi nhaân ñeán chaët ñöùt thaân theå, Boà-taùt suy nghó:
“Ai cheùm ta, ai chaët ta, ai cöôùp haïi ta.” Boà-taùt laïi nghó: “Ta ñöôïc lôïi
laønh raát lôùn, ta vì chuùng sinh maø thoï laáy thaân naøy, hoâm nay chuùng
sinh ñeán laáy laïi.” Khi ñoù, Boà-taùt ghi nhôù thaät töôùng caùc phaùp. Ñem
coâng ñöùc naøy cuøng caùc chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng caàu haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñaây laø
Ñaïi Boà-taùt an truï Tinh taán ba-la-maät maø giöõ laáy Nhaãn nhuïc ba-la-
maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät lìa duïc aùc,
baát thieän, coù giaùc, coù quaùn, lìa sinh hyû laïc nhaäp Thieàn thöù nhaát, nhaäp
Thieàn thöù hai, Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, nhaäp Töø, Bi, Hyû, Xaû, cho
ñeán nhaäp ñònh Phi töôûng phi phi töôûng xöù, thoï trì boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng vaø boán Ñònh voâ saéc naøy, nhöng chaúng thoï quaû baùo maø
thoï sinh nôi lôïi ích cho chuùng sinh ñeå duøng saùu phaùp Ba-la-maät thaønh
www.daitangkinh.org
töïu chuùng sinh, ñoù laø Boá thí ba-la-maät ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, töø moät
coõi Phaät naøy ñeán moät coõi Phaät khaùc, cuùng döôøng gaàn guõi caùc Ñöùc
Phaät ñeå gieo troàng caên laønh. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-
la-maät maø giöõ laáy Thieàn ñònh ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät, chaúng thaáy
phaùp Boá thí ba-la-maät, chaúng thaáy töôùng Boá thí ba-la-maät, cho ñeán
chaúng thaáy phaùp Thieàn ñònh ba-la-maät, chaúng thaáy töôùng Thieàn ñònh
ba-la-maät, chaúng thaáy phaùp boán Nieäm xöù, chaúng thaáy töôùng boán
Nieäm xöù, cho ñeán chaúng thaáy phaùp Nhaát thieát chuûng trí, chaúng thaáy
töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Thaáy taát caû phaùp, phi phaùp, phi phi
phaùp. Ñoái vôùi taát caû phaùp, Boà-taùt khoâng chaáp tröôùc. Boà-taùt naøy vieäc
laøm ñuùng nhö lôøi noùi, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Tinh taán ba-la-maät
maø giöõ laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Thieàn
ñònh ba-la-maät maø giöõ laáy naêm phaùp Ba-la-maät kia?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät lìa duïc,
lìa aùc baát thieän, coù giaùc, coù quaùn, lìa sinh hyû laïc, nhaäp Thieàn thöù
nhaát, Thieàn thöù hai, Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, nhaäp Töø, Bi, Hyû, Xaû,
cho ñeán nhaäp ñònh Phi höõu töôûng phi voâ töôûng xöù, truï trong Thieàn
ñònh ba-la-maät, taâm chaúng loaïn ñoäng, thöïc haønh hai vieäc boá thí taøi,
phaùp lôïi ích chuùng sinh. Boà-taùt naøy töï mình thöïc haønh hai vieäc boá thí,
daïy ngöôøi thöïc haønh boá thí, khen ngôïi phaùp boá thí vaø vui möøng khen
ngôïi ngöôøi thöïc haønh boá thí. Ñem coâng ñöùc naøy cuøng taát caû chuùng
sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng caàu
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñaây laø Boà-taùt truï trong Thieàn ñònh
ba-la-maät maø giöõ laáy Boá thí ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät chaúng
sinh taâm daâm duïc, saân haän, ngu si, chaúng naõo haïi ngöôøi, chæ tu haønh
taâm töông öng vôùi Nhaát thieát trí. Ñem coâng ñöùc naøy cuøng taát caû
chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng
caàu haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong
Thieàn ñònh ba-la-maät maø giöõ laáy Trì giôùi ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät quaùn saéc
nhö chuøm boït, quaùn thoï nhö boùng boùng nöôùc, quaùn töôûng nhö soùng
naéng, quaùn haønh nhö caây chuoái, quaùn thöùc nhö huyeãn aûo. Luùc quaùn
nhö vaäy, thaáy naêm aám laø töôùng khoâng beàn chaéc, töï nghó: Cheùm ta laø
ai? Chaët ta laø ai? Ai laø thoï, laø töôûng, ai laø haønh, laø thöùc, ai laø ngöôøi
maéng, ai laø ngöôøi bò maéng, ai sinh loøng giaän. Ñaây laø Boà-taùt truï trong
Thieàn ñònh ba-la-maät maø giöõ laáy Nhaãn nhuïc ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Thieàn ñònh ba-la-maät nhaäp vaøo
caùc thieàn ñònh. Caùc thieàn, caùc ñònh vaø nhöõng töôùng thieàn chi ñoù phaùt
sinh ra caùc thaàn thoâng: ñi treân nöôùc nhö ñi treân ñaát, vaøo trong ñaát
xuoáng nöôùc, coù Thieân nhó, bieát taâm nieäm ngöôøi khaùc laø loaïn hay
ñònh, bieát nhöõng ñôøi tröôùc, coù Thieân nhaõn. Nöông naêm thöù thaàn
thoâng ñoù, Boà-taùt ñi töø coõi Phaät naøy ñeán coõi Phaät khaùc, gaàn guõi cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät ñeå vun troàng goác laønh, thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh. Ñem coâng ñöùc naøy cuøng vôùi taát caû chuùng sinh
hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaây laø Boà-taùt an
truï Thieàn ñònh ba-la-maät maø giöõ laáy Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt an truï Thieàn ñònh ba-la-maät chaúng thaáy
coù saéc, chaúng thaáy coù thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng thaáy coù saùu phaùp
Ba-la-maät, chaúng thaáy coù boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí,
chaúng thaáy coù taùnh höõu vi, taùnh voâ vi, vì chaúng thaáy coù neân chaúng
taùc, vì chaúng taùc neân chaúng sinh, vì chaúng sinh neân chaúng dieät. Vì
sao? Vì coù Phaät hay khoâng Phaät vaãn laø nhö, phaùp töôùng, phaùp taùnh
thöôøng truï, chaúng sinh, chaúng dieät. Boà-taùt naøy thöôøng nhaát taâm ñuùng
vôùi Nhaát thieát chuûng trí. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt an truï Thieàn ñònh ba-la-
maät maø giöõ laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø giöõ laáy naêm phaùp Ba-la-maät kia?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät: noäi
khoâng, noäi khoâng chaúng theå naém baét ñöôïc, ngoaïi khoâng, ngoaïi
khoâng chaúng theå naém baét ñöôïc, noäi ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng
chaúng theå naém baét ñöôïc, khoâng khoâng, khoâng khoâng chaúng theå
naém baét ñöôïc, cho ñeán taát caû phaùp khoâng, taát caû phaùp khoâng chaúng
theå naém baét ñöôïc. Boà-taùt truï trong möôøi boán khoâng ñoù, chaúng thaáy
coù töôùng saéc hoaëc khoâng, hay chaúng khoâng, chaúng thaáy coù töôùng
thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc khoâng, hay chaúng khoâng, chaúng thaáy coù
www.daitangkinh.org
boán Nieäm xöù hoaëc khoâng, hay chaúng khoâng, cho ñeán chaúng thaáy coù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc hoaëc khoâng, hay chaúng khoâng,
chaúng thaáy coù taùnh höõu vi, taùnh voâ vi hoaëc khoâng, hay chaúng
khoâng. Boà-taùt naøy truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy coù boá thí
ñeàu quaùn boá thí khoâng. Theá naøo laø khoâng? Ngöôøi thí, keû thoï vaø vaät
thí ñeàu khoâng, chaúng cho taâm nieäm boûn seûn tham ñaém sinh khôûi. Vì
sao? Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät töø luùc môùi phaùt taâm
ñeán luùc ngoài ñaïo traøng khoâng coù voïng töôûng phaân bieät, nhö caùc
Ñöùc Phaät luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng coù
taâm tham ñaém, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng coù taâm tham ñaém. Choã ñaùng toân troïng nhaát cuûa Boà-taùt naøy
chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaây laø Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø giöõ laáy Boá thí ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng sinh
taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Vôùi Boà-taùt naøy thì haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät khoâng thaät coù, taâm höôùng veà Thanh vaên, Bích-chi-phaät
cuõng khoâng thaät coù. Boà-taùt naøy töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán luùc ngoài
ñaïo traøng, trong khoaûng thôøi gian ñoù töï mình chaúng saùt sinh, chaúng
baûo ngöôøi saùt sinh, khen ngôïi phaùp chaúng saùt sinh, vui möøng khen
ngôïi ngöôøi chaúng saùt sinh, cho ñeán töï mình khoâng taø kieán, khen ngôïi
phaùp chaúng taø kieán, chaúng baûo ngöôøi taø kieán, khen ngôïi phaùp chaúng
taø kieán, vui möøng khen ngôïi ngöôøi chaúng taø kieán. Nhôø nhaân duyeân trì
giôùi naøy khoâng coù phaùp thaät coù, hoaëc haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät
huoáng chi laø caùc phaùp khaùc. Ñaây laø Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø giöõ laáy Trì giôùi ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät phaùt
sinh tuøy thuaän phaùp nhaãn, nghó raèng trong phaùp naøy khoâng coù gì
hoaëc sinh hoaëc dieät, hoaëc sinh hoaëc töû, khoâng coù phaùp gì hoaëc chöûi
hoaëc maéng, hoaëc cheùm hoaëc chaët, hoaëc troùi hoaëc ñaùnh, hoaëc ñaïp
hoaëc gieát. Boà-taùt naøy töø luùc môùi phaùt taâm ñeán luùc ngoài ñaïo traøng,
neáu coù taát caû chuùng sinh ñeán maéng chöûi, duøng dao gaäy, ngoùi ñaù
cheùm chaët toån haïi, Boà-taùt cuõng chaúng ñoäng taâm, töï nghó: “Laï thay,
trong phaùp naøy chaúng coù ai bò maéng gieát, toån haïi caû, maø chuùng sinh
laïi nhaän laáy söï khoå naõo naøy.” Ñaây laø Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø giöõ laáy Nhaãn nhuïc ba-la-maät.

Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät vì chuùng
sinh maø noùi phaùp khieán hoï thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, daïy hoï tu
boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, cho hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, cho hoï ñöôïc quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng truï trong taùnh höõu vi, chaúng
truï trong taùnh voâ vi. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø giöõ laáy Tinh taán ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhaäp vaøo
taát caû caùc Tam-muoäi, ngoaïi tröø Tam-muoäi cuûa caùc Ñöùc Phaät, hoaëc
Tam-muoäi cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Boà-taùt ñeàu thöïc haønh,
ñeàu nhaäp vaøo caû. Ñoái vôùi caùc Tam-muoäi ñoù, Boà-taùt nghòch thuaän,
ra vaøo taùm Boäi xaû: boäi xaû thöù nhaát laø trong coù saéc töôùng ngoaøi
quaùn saéc, boäi xaû thöù hai laø trong khoâng saéc töôùng ngoaøi quaùn saéc,
boäi xaû thöù ba laø tònh boäi xaû thaân taùc chöùng, boäi xaû thöù tö laø vöôït
qua taát caû saéc töôùng, döùt dieät töôùng coù ñoái ñaõi, vì chaúng nghó nhôù
caùc thöù saéc töôùng neân nhaäp vaøo Hö khoâng voâ bieân xöù, boäi xaû thöù
naêm laø vöôït qua taát caû Hö khoâng xöù, nhaäp thöùc Voâ bieân xöù, boäi xaû
thöù saùu laø vöôït qua taát caû thöùc xöù, nhaäp vaøo Voâ sôû höõu xöù, boäi xaû
thöù baûy laø vöôït qua taát caû Voâ sôû höõu xöù, nhaïâp Phi höõu töôûng phi voâ
töôûng xöù, boäi xaû thöù taùm laø vöôït qua taát caû phi töôûng phi phi töôûng
xöù, nhaäp vaøo dieät thoï, töôûng, ñònh. Ñoái vôùi chaùnh ñònh cuûa taùm Boäi
xaû, Boà-taùt naøy nghòch thuaän, ra vaøo chín Ñònh thöù ñeä: boán Thieàn,
boán Ñònh voâ saéc vaø ñònh Dieät thoï töôûng.
Boà-taùt naøy y theo taùm Boäi xaû vaø chín Ñònh thöù ñeä maø nhaäp
Tam-muoäi Sö töû phaán taán. Tu-boà-ñeà, Tam-muoäi Sö töû phaán taán nghóa
laø Boà-taùt nhaäp vaø xuaát caùc ñònh theo thöù lôùp. Nhaäp Thieàn thöù nhaát,
xuaát ñònh thöù nhaát, nhaäp Thieàn thöù hai cho ñeán xuaát ñònh Phi phi
töôûng xöù, nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän, nhaäp ñònh Phi phi
töôûng xöù, cho ñeán xuaát Thieàn thöù hai, laïi nhaäp Thieàn thöù nhaát. Boà-
taùt naøy y theo Tam-muoäi Sö töû phaán taán maø nhaäp sieâu vieät Tam-
muoäi: nhaäp Thieàn thöù nhaát, xuaát Thieàn thöù nhaát, nhaäp Thieàn thöù hai,
cho ñeán xuaát Phi phi töôûng xöù, nhaäp ñònh dieät thoï töôûng, xuaát ñònh
dieät taän, nhaäp Thieàn thöù nhaát, xuaát Thieàn thöù nhaát, nhaäp ñònh dieät
www.daitangkinh.org
taän, xuaát ñònh dieät taän nhaäp Thieàn thöù hai, xuaát Thieàn thöù hai nhaäp
ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän, nhaäp Thieàn thöù ba, xuaát Thieàn thöù
ba nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän nhaäp Thieàn thöù tö, xuaát
Thieàn thöù tö nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän nhaäp Hö khoâng
xöù, xuaát hö khoâng xöù nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän nhaäp
Thöùc xöù, xuaát Thöùc xöù, nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät taän, nhaäp
Voâ sôû höõu xöù, xuaát voâ sôû höõu xöù nhaäp ñònh dieät taän, xuaát ñònh dieät
taän nhaäp Phi phi töôûng xöù, xuaát Phi phi töôûng xöù, nhaäp ñònh dieät taän,
xuaát ñònh dieät taän nhaäp Taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp ñònh dieät taän,
xuaát ñònh dieät taän laïi nhaäp Taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp Phi phi töôûng
xöù, xuaát Phi phi töôûng xöù laïi vaøo Taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp vaøo Voâ
sôû höõu xöù, xuaát voâ sôû höõu xöù vaøo Taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp Thöùc
xöù, xuaát thöùc xöù vaøo Taùn taâm, xuaát taùn taâm, nhaäp vaøo Khoâng xöù,
xuaát khoâng xöù nhaäp vaøo Taùn taâm, xuaát taùn taâm, nhaäp Thieàn thöù tö,
xuaát Thieàn thöù tö nhaäp vaøo taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp Thieàn thöù ba,
xuaát Thieàn thöù ba nhaäp vaøo taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp Thieàn thöù
hai, xuaát Thieàn thöù hai vaøo taùn taâm, xuaát taùn taâm nhaäp Thieàn thöù
nhaát, xuaát Thieàn thöù nhaát nhaäp vaøo taùn taâm. Boà-taùt naøy ñoái vôùi Tam-
muoäi sieâu vieät chöùng ñöôïc töôùng bình ñaúng cuûa taát caû phaùp. Ñaây laø
Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø giöõ laáy Thieàn ñònh ba-la-maät.


QUYEÅN 21
Phaåm 69: ÑAÏI PHÖÔNG TIEÄN
Khi ñoù, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu naêng löïc phöông
tieän nhö vaäy, töø luùc phaùt taâm ñeán nay ñöôïc bao laâu?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu ñöôïc naêng löïc phöông
tieän, töø luùc phaùt taâm ñeán nay ñaõ voâ löôïng, voâ soá kieáp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu naêng löïc phöông
tieän nhö vaäy laø do cuùng döôøng bao nhieâu Ñöùc Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu naêng löïc phöông tieän
nhö vaäy laø cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt ñöôïc naêng löïc phöông tieän nhö
vaäy laø do troàng caên laønh naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaønh töïu naêng löïc phöông tieän nhö
vaäy, töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay ñaày ñuû caû Boá thí ba-la-maät, Trì
giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh
ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu naêng löïc phöông
tieän nhö vaäy thaät raát laø ít coù.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö maët trôøi, maët traêng xoay quanh soi saùng
boán thieân haï, ñem laïi nhieàu söï lôïi ích. Cuõng nhö vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-
maät chieáu soi naêm phaùp Ba-la-maät kia ñem laïi nhieàu söï lôïi ích.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Chuyeån luaân thaùnh vöông, do thaønh töïu
luaân baûo neân ñöôïc goïi laø Chuyeån luaân thaùnh vöông. Cuõng nhö vaäy,
naêm phaùp Ba-la-maät kia neáu lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng ñöôïc
www.daitangkinh.org
goïi laø Ba-la-maät. Neáu chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì naêm phaùp Ba-
la-maät kia ñöôïc goïi laø Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö phuï nöõ khoâng choàng deã bò xaâm phaïm.
Cuõng gioáng nhö vaäy, neáu naêm phaùp Ba-la-maät kia xa lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì aùc ma, hoaëc thieân ma phaù hoaïi raát deã daøng. Neáu naêm phaùp
Ba-la-maät kia coù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ma khoâng ngaên phaù
ñöôïc. Nhö phuï nöõ coù choàng thì khoù bò xaâm phaïm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö binh töôùng trang bò aùo giaùp khí tröôïng ñaày
ñuû thì caùc nöôùc maïnh laùng gieàng khoâng xaâm laêng ñöôïc. Cuõng gioáng
nhö vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät kia chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
aùc ma hoaëc thieân ma, hoaëc keû taêng thöôïng maïn, hoaëc Boà-taùt, Chieân-
ñaø-la khoâng phaù hoaïi ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö caùc Tieåu vöông ñuùng thôøi veà chaàu Chuyeån
luaân thaùnh vöông. Cuõng gioáng vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät thuaän theo
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö caùc doøng nöôùc chaûy vaøo soâng Haèng roài ñoå
ra bieån caû. Cuõng gioáng nhö vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät nhôø Baùt-nhaõ
ba-la-maät che chôû maø theo ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö tay maët cuûa ngöôøi laøm vieäc tieän lôïi, Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy. Nhö tay traùi cuûa ngöôøi laøm vieäc
chaúng tieän, naêm phaùp Ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö caùc doøng nöôùc hoaëc lôùn hoaëc nhoû ñeàu chaûy
ra bieån lôùn. Cuõng vaäy, naêm phaùp Ba-la-maät ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
che chôû maø, theo Baùt-nhaõ ba-la-maät nhaäp vaøo Nhaát thieát chuûng trí
ñöôïc goïi laø Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö boán binh chuûng cuûa Chuyeån luaân thaùnh
vöông, luaân baûo daãn ñöôøng ñi tröôùc. YÙ vua muoán döøng laïi thì luaân
baûo lieàn döøng laïi, khieán boán binh chuûng ñeàu ñöôïc maõn nguyeän maø
luaân baûo cuõng chaúng rôøi khoûi vò trí cuûa noù. Cuõng gioáng nhö vaäy, Baùt-
nhaõ ba-la-maät daãn daét naêm phaùp Ba-la-maät ñeán Nhaát thieát chuûng trí,
luoân ôû trong ñoù chaúng rôøi khoûi choã.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö luaân baûo daãn daét boán binh chuûng cuûa Luaân
vöông. Cuõng gioáng nhö vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät daãn ñöôøng naêm phaùp
Ba-la-maät ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng phaân bieät raèng Boá thí
ba-la-maät tuøy tuøng, coøn boán Ba-la-maät kia thì khoâng tuøy tuøng. Boá thí
ba-la-maät cuõng chaúng phaân bieät raèng mình tuøy tuøng Baùt-nhaõ ba-la-
maät, coøn boán Ba-la-maät kia thì khoâng tuøy tuøng. Caùc Ba-la-maät kia
cuõng ñeàu chaúng phaân bieät gioáng nhö vaäy. Vì sao? Vì taùnh cuûa caùc
Ba-la-maät khoâng coù söï taïo taùc, töï taùnh laø khoâng, laø luoáng doái nhö
soùng naéng.
Khi ñoù, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp töï taùnh khoâng, vì sao
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
nghó raèng taâm theá gian naøy ñeàu ñieân ñaûo, neáu ta khoâng duøng naêng
löïc phöông tieän thì khoâng theå ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû. Vì
chuùng sinh maø ta thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät,
Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät vaø
Vì chuùng sinh maø Boà-taùt xaû thí vaät sôû höõu trong thaân, ngoaøi
thaân. Luùc xaû nghó raèng: “Ta khoâng xaû chi caû.” Vì sao? Vì nhöõng vaät
ñoù seõ baïi hoaïi.
Suy nghó nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Boá thí ba-la-maät.
Vì chuùng sinh maø Boà-taùt khoâng bao giôø phaù giôùi, nghó raèng:
“Toâi vì chuùng sinh maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
neáu gieát haïi chuùng sinh thì khoâng ñuùng.” Cho ñeán nghó: “Toâi vì
chuùng sinh maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neáu taø
kieán hay öa thích haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì khoâng ñuùng.”
Suy nghó nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Trì giôùi ba-la-maät.
Vì chuùng sinh maø Boà-taùt chaúng sinh taâm saân haän daàu chæ moät
nieäm, nghó raèng: “Ta phaûi laøm lôïi ích cho chuùng sinh vì sao laïi sinh
taâm saân haän.”
Suy nghó nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Nhaãn nhuïc ba-la-
maät.
Vì chuùng sinh neân töø luùc phaùt taâm ñeán luùc ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt khoâng heà sinh taâm löôøi bieáng.
www.daitangkinh.org
Sieâng naêng nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Tinh taán ba-la-
maät.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt khoâng ñeå taâm taùn loaïn.
Nhieáp taâm nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Thieàn ñònh ba-la-
maät.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Boà-taùt chaúng bao giôø xa rôøi trí tueä. Vì ngoaøi
trí tueä khoâng coøn phaùp naøo ñeå ñoä chuùng sinh.
Tu trí tueä nhö vaäy, Boà-taùt seõ troïn veïn ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc Ba-la-maät khoâng coù töôùng khaùc
nhau, taïi sao trong naêm phaùp Ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät laïi
nhieäm maàu toái thöôïng baäc nhaát?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ba-la-maät vaãn khoâng khaùc
nhau, nhöng neáu khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät thì naêm phaùp Ba-la-
maät kia khoâng ñöôïc goïi laø Ba-la-maät. Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø naêm
phaùp Ba-la-maät kia ñöôïc goïi laø Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö nhöõng loaøi chim nhieàu maøu saéc, ñeán gaàn
beân nuùi Tu-di thì ñeàu ñoàng moät maøu.
Naêm phaùp Ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy, do Baùt-nhaõ cho ñeán
trong Nhaát thieát chuûng trí chuyeån thaønh moät thöù khoâng khaùc nhau.
Chaúng coøn phaân bieät laø Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn
nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Vì sao? Vì caùc Ba-la-maät khoâng töï taùnh, do ñoù maø caùc Ba-la-
maät khoâng khaùc nhau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu theo thaät nghóa khoâng phaân bieät thì
vì sao Baùt-nhaõ ba-la-maät trong naêm phaùp Ba-la-maät laïi nhieäm maàu
toái thöôïng?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Daàu trong thaät nghóa khoâng coù phaân
bieät, nhöng vì theá tuïc maø noùi laø Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Vì muoán ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû, nhöng thaät thì chuùng
sinh chaúng sinh, chaúng cheát, chaúng khôûi, chaúng luøi.

Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chuùng sinh voâ sôû höõu neân phaûi bieát taát caû
phaùp voâ sôû höõu. Do ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät trong naêm phaùp Ba-la-
maät laø nhieäm maàu toái toân toái thöôïng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ôû Dieâm-phuø-ñeà trong caùc phuï nöõ, thì ngoïc
nöõ laø baäc nhaát toái thöôïng toái dieäu.
Cuõng gioáng nhö vaäy, trong naêm phaùp Ba-la-maät thì Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø baäc nhaát toái thöôïng nhieäm maàu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toái
thöôïng toái dieäu?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy giöõ laáy taát caû phaùp
laønh cho ñeán trong Nhaát thieát chuûng trí, truï maø chaúng truï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù phaùp laáy ñöôïc, boû
ñöôïc chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp laáy
ñöôïc, khoâng phaùp boû ñöôïc. Vì sao? Vì taát caû phaùp chaúng laáy, chaúng
boû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi nhöõng phaùp naøo maø Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaúng laáy, chaúng boû?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñoái vôùi saéc chaúng laáy,
chaúng boû, ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng laáy, chaúng boû, cho
ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng laáy, chaúng boû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao chaúng laáy saéc cho ñeán chaúng
chaáp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt chaúng nhôù nghó saéc cho ñeán chaúng
nhôù nghó Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù goïi laø chaúng chaáp
saéc cho ñeán chaúng chaáp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaúng nghó nhôù saéc cho ñeán chaúng
nghó nhôù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì laøm sao taêng ích
ñöôïc caên laønh. Caên laønh chaúng theâm ích thì theá naøo troïn veïn ñöôïc
caùc Ba-la-maät. Neáu caùc Ba-la-maät chaúng troïn veïn thì laøm sao ñöôïc
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt chaúng nghó nhôù saéc cho ñeán
www.daitangkinh.org
chaúng nghó nhôù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chính luùc ñoù
caên laønh ñöôïc taêng ích. Do caên laønh taêng ích neân troïn veïn caùc Ba-
la-maät. Do troïn veïn caùc Ba-la-maät neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
Vì sao? Vì luùc chaúng nghó nhôù saéc cho ñeán chaúng nghó nhôù Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì chính laø luùc ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao luùc chaúng nghó nhôù saéc cho ñeán
chaúng nghó nhôù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì ñöôïc Voâ
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì nhôù nghó maø tham ñaém ba coõi: Duïc, Saéc vaø
Voâ saéc. Vì chaúng nhôù nghó neân khoâng tham ñaém. Theá neân Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng neân coù choã tham ñaém.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy,
Ñaïi Boà-taùt truï vaøo choã naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Haønh nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt chaúng truï vaøo saéc,
cho ñeán chaúng truï Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Ñaïi Boà-taùt chaúng truï vaøo saéc, cho
ñeán chaúng truï vaøo Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaúng tham ñaém neân chaúng truï. Vì sao? Vì
Boà-taùt naøy chaúng thaáy coù phaùp naøo ñeå ñaém, ñeå truï. Nhö vaäy, Ñaïi
Boà-taùt duøng chaúng ñaém, chaúng truï vaøo phaùp ñeå thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt nghó raèng laøm ñöôïc nhö vaäy, tu
ñöôïc nhö vaäy ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta ñang tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Neáu Boà-taùt chaáp laáy töôùng nhö vaäy thì chính laø xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Neáu xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chính laø xa lìa Boá
thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù choã ñaém, töï taùnh laø
khoâng.
Neáu Boà-taùt chaáp töôùng nhö vaäy thì lìa khoûi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì lìa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
chaúng ñöôïc thoï kyù.
Neáu Boà-taùt nghó raèng truï Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy seõ sinh ra Boá
thí ba-la-maät cho ñeán sinh ra ñaïi Bi. Nghó nhö vaäy thì maát Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Maát Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng sinh ñöôïc Boá thí ba-la-
maät cho ñeán chaúng sinh ñöôïc ñaïi Bi.
Neáu Boà-taùt nghó raèng caùc Ñöùc Phaät vì bieát caùc phaùp khoâng
thoï, khoâng töôûng neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu Boà-taùt giaûng noùi khai thò daïy baûo nhö vaäy thì maát Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Vì sao? Vì ñoái vôùi caùc phaùp, caùc Ñöùc Phaät khoâng heà bieát,
khoâng heà ñöôïc, cuõng khoâng coù phaùp noùi ñöôïc, huoáng chi laø coù choã
ñöôïc, khoâng bao giôø coù nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm
theá naøo khoâng bò loãi laàm ñoù?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
nghó raèng caùc phaùp voâ sôû höõu, chaúng thaät coù. Neáu phaùp ñaõ khoâng
thaät coù, khoâng chaáp ñöôïc thì khoâng coù choã naém baét. Thöïc haønh nhö
vaäy chính laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu Boà-taùt chaáp tröôùc phaùp voâ sôû höõu thì xa lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp “chaáp
tröôùc”.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù xa lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaêng? Boá thí ba-la-maät coù xa lìa Boá thí ba-la-maät chaêng?
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí coù xa lìa Nhaát thieát chuûng trí chaêng?
Neáu nhö vaäy thì laøm sao Boà-taùt coù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí?
khoâng quan nieäm veà saéc: ñaây laø saéc, laø saéc gì? Cho ñeán khoâng quan
nieäm Nhaát thieát chuûng trí: ñaây laø Nhaát thieát chuûng trí, Nhaát thieát
chuûng trí gì? Nhö vaäy laø Boà-taùt ñoù thöôøng sinh ra ñöôïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät cho ñeán thöôøng sinh ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Boà-taùt chaúng quaùn saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng, laø khoå hay laïc, laø
ngaõ hay voâ ngaõ, laø khoâng hay baát khoâng, laø lìa hay chaúng lìa.
Vì sao? Vì töï taùnh chaúng sinh ñöôïc töï taùnh.
www.daitangkinh.org
Cho ñeán ñoái vôùi Nhaát thieát chuûng trí cuõng gioáng nhö vaäy.
Neáu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø quaùn saéc cho ñeán quaùn
Nhaát thieát chuûng trí nhö vaäy, thì Boà-taùt sinh ra ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät cho ñeán sinh ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Nhö Chuyeån luaân thaùnh vöông ñeán choán naøo thì boán binh chuûng
ñeàu ñi theo.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeán ñaâu thì naêm phaùp
Ba-la-maät ñeàu theo, ñeán truï trong Nhaát thieát chuûng trí.
Nhö gioûi ñaùnh xe boán ngöïa chaúng laïc khoûi ñöôøng baèng phaúng
thì seõ ñeán choã muoán.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät ngoài treân naêm phaùp
Ba-la-maät chaúng maát chaùnh ñaïo cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñaïo, theá naøo laø phi ñaïo cuûa
Ñaïi Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-phaät chaúng phaûi
laø ñaïo cuûa Boà-taùt. Ñaïo cuûa Nhaát thieát trí laø ñaïo cuûa Boà-taùt, ñoù goïi laø
ñaïo vaø phi ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt vì vieäc lôùn maø phaùt khôûi
Baùt-nhaõ ba-la-maät: ñoù laø hieån baøy laø ñaïo, laø phi ñaïo.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì vieäc lôùn maø Baùt-nhaõ ba-la-maät
phaùt khôûi: ñoù laø hieån baøy laø ñaïo, laø phi ñaïo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät vì ñoä voâ löôïng chuùng sinh
maø phaùt khôûi, vì lôïi ích voâ soá chuùng sinh maø phaùt khôûi.
Daàu laøm söï lôïi ích ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng thoï saéc,
chaúng thoï thoï, töôûng, haønh, thöùc, cuõng chaúng thoï haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi daãn ñöôøng cuûa caùc
Ñaïi Boà-taùt, chæ baøy Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hay laøm
cho xa lìa haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, an truï vaøo Nhaát thieát
chuûng trí. Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng sinh, khoâng dieät, caùc phaùp
thöôøng truï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng sinh,
khoâng dieät thì caùc Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì sao
laïi phaûi boá thí, phaûi trì giôùi, phaûi nhaãn nhuïc, phaûi tinh taán, phaûi thieàn
ñònh? Sao laïi phaûi tu trí tueä?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nhôù nghó Nhaát thieát chuûng trí phaûi
boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä. Ñaïi Boà-taùt
ñem coâng ñöùc ñoù cuøng vôùi taát caû chuùng sinh hoài höôùng veà Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoài höôùng nhö vaäy thì troïn veïn saùu phaùp
Ba-la-maät vaø taâm töø bi cuøng caùc coâng ñöùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng xa lìa saùu phaùp Ba-la-
maät thì chaúng lìa Nhaát thieát chuûng trí.
giaùc thì phaûi hoïc, phaûi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät.
Ñaïi Boà-taùt haønh saùu phaùp Ba-la-maät thì ñaày ñuû taát caû caùc caên
laønh, seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Theá neân, Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi quaùn nhö theá naøy:
Saéc chaúng hôïp, chaúng tan. Thoï, töôûng, haønh vaø thöùc chaúng hôïp,
chaúng tan. Cho ñeán vó Nhaát thieát chuûng trí chaúng hôïp, chaúng tan. Ñoù
goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nghó raèng: Ta chaúng
neân truï trong saéc, ta chaúng neân truï trong thoï, töôûng, haønh, thöùc. Cho
ñeán ta chaúng neân truï trong Nhaát thieát chuûng trí. Vì sao? Vì saéc khoâng
choã truï, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng choã truï, cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí khoâng choã truï.
Ñaïi Boà-taùt duøng phaùp voâ truï thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät thì
seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi muoán aên traùi am-la, traùi ba-na-baø
thì phaûi gieo haït cuûa noù, roài sieâng naêng töôùi boùn vun veùn, caây ñoù laàn
laàn lôùn leân, ñeán thôøi tieát hoøa hôïp thì coù traùi ñeå ñöôïc.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc phaûi hoïc saùu phaùp Ba-la-maät: duøng Boá thí ñeå nhieáp
laáy chuùng sinh, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä ñeå
www.daitangkinh.org
nhieáp laáy chuùng sinh, ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû. Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh nhö vaäy seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán chaúng theo lôøi ngöôøi
thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, muoán thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, muoán ngoài ñaïo traøng, muoán chuyeån phaùp luaân thì phaûi
Ñoái vôùi taát caû phaùp Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc töï taïi thì phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì ñöôïc töï taïi ñoái vôùi
taát caû phaùp.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi taát caû phaùp, Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø lôùn nhaát. Nhö bieån caû laø roäng lôùn nhaát trong muoân doøng soâng. Theá
neân ngöôøi muoán caàu Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø ñaïo Boà-taùt thì phaûi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi baén gioûi, tay caàm cung teân nhö yù thì
chaúng sôï keû thuø.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì ma vaø thieân ma chaúng phaù hoaïi ñöôïc.
giaùc thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñöôïc caùc Ñöùc Phaät ôû
möôøi phöông che chôû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông
che chôû Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, thì
caùc Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông ñeàu che chôû, luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-
la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-
maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät thì caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông ñeàu che chôû.
Che chôû theá naøo?
Boá thí khoâng thaät coù, trì giôùi cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñeàu
Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng chaáp tröôùc caùc phaùp nhö vaäy thì caùc Ñöùc
Phaät ñeàu che chôû Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Phaät chaúng vì saéc, chaúng vì
thoï, töôûng, haønh, thöùc maø nieäm, cho ñeán chaúng vì Nhaát thieát chuûng
trí maø nieäm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sôû hoïc cuûa Ñaïi Boà-taùt raát nhieàu, thaät ra
khoâng coù sôû hoïc.
Vì sao? Vì sôû hoïc caùc phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt ñeàu khoâng thaät coù.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Sôû hoïc cuûa Ñaïi Boà-taùt raát nhieàu,
thaät ra khoâng coù sôû hoïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Lôøi noùi phaùp hoaëc löôïc, hoaëc roäng cuûa
Ñöùc Phaät. Ñoái vôùi caùc phaùp ñoù, caùc Ñaïi Boà-taùt muoán caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoái vôùi saùu phaùp Ba-la-maät hoaëc löôïc, hoaëc
roäng phaûi thoï trì, ñoïc tuïng, roài suy gaãm chaùnh quaùn, vì taâm vaø taâm sôû
chaúng hieän haønh.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Ñaïi Boà-taùt hoïc saùu phaùp Ba-la-maät
hoaëc löôïc, hoaëc roäng thì phaûi bieát töôùng löôïc, töôùng roäng cuûa taát caû
phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt bieát töôùng löôïc, roäng cuûa taát
caû phaùp nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Bieát töôùng Nhö cuûa saéc, bieát töôùng Nhö cuûa
thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán bieát töôùng Nhö cuûa Nhaát thieát chuûng
trí. Ñoù laø bieát ñöôïc töôùng löôïc vaø roäng cuûa taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töôùng Nhö cuûa saéc, theá naøo laø
töôùng Nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán töôùng Nhö cuûa Nhaát
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö cuûa saéc laø: khoâng sinh, khoâng dieät,
khoâng truï, khoâng dò, ñoù goïi laø töôùng Nhö cuûa saéc. Cho ñeán Nhö cuûa
Nhaát thieát chuûng trí laø: khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng truï, khoâng dò,
ñoù goïi laø töôùng Nhö cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Trong ñaây Ñaïi Boà-taùt
caàn phaûi hoïc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc bieát thaät teá cuûa caùc
phaùp, ñoù laø bieát töôùng löôïc vaø roäng cuûa taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø thaät teá cuûa caùc phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng thaät teá goïi laø thaät teá. Boà-taùt hoïc thaät teá
naøy thì bieát töôùng löôïc, roäng cuûa taát caû phaùp.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát phaùp taùnh cuûa caùc phaùp thì
bieát ñöôïc töôùng löôïc, roäng cuûa taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phaùp taùnh cuûa caùc phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc taùnh goïi laø Phaùp taùnh.
Taùnh ñoù khoâng phaûi phaàn, khoâng phaûi phi phaàn. Vì bieát phaùp
taùnh maø Boà-taùt bieát töôùng löôïc, roäng cuûa taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laïi phaûi theá naøo thì bieát töôùng löôïc, roäng
cuûa taát caû phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp chaúng hôïp,
chaúng tan.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp naøo chaúng hôïp, chaúng tan?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc chaúng hôïp, chaúng tan. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc chaúng hôïp, chaúng tan. Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng hôïp,
chaúng tan. Taùnh höõu vi, taùnh voâ vi chaúng hôïp, chaúng tan.
Vì sao? Vì caùc phaùp ñoù töï taùnh khoâng thì laøm sao coù hôïp, coù
tan! Neáu caùc phaùp laø töï taùnh khoâng thì thuoäc veà phi phaùp. Phaùp vaø
phi phaùp chaúng hôïp, chaúng tan. Phaûi bieát töôùng löôïc, roäng cuûa taát caû
phaùp nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù goïi laø löôïc nhieáp Baùt-nhaõ ba-la-maät
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong löôïc nhieáp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy,
caùc Boà-taùt môùi phaùt taâm caàn phaûi hoïc, cho ñeán Ñaïi Boà-taùt Ñòa thöù
möôøi cuõng phaûi hoïc.
Ñaïi Boà-taùt hoïc löôïc nhieáp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì bieát töôùng
löôïc, roäng cuûa taát caû phaùp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp moân naøy, caùc Ñaïi Boà-taùt lôïi caên coù
khaû naêng nhaäp ñöôïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Boà-taùt ñoän caên cuõng nhaäp ñöôïc phaùp moân
naøy. Baäc Boà-taùt trung caên vaø Boà-taùt taùn taâm cuõng nhaäp ñöôïc phaùp
moân naøy.
Phaùp moân naøy khoâng trôû ngaïi.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nhaát taâm hoïc, ñeàu nhaäp ñöôïc phaùp moân naøy.
Ngöôøi bieáng nhaùc ít tinh taán, voïng nhôù nghó loaïn taâm thì chaúng
nhaäp ñöôïc. Ngöôøi tinh taán chaúng bieáng nhaùc, ghi nhôù nhieáp taâm thì
vaøo ñöôïc.
Ngöôøi muoán truï ôû ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, ngöôøi muoán ñeán
Nhaát thieát chuûng trí thì vaøo ñöôïc.
Caùc Boà-taùt naøy phaûi hoïc ñuùng nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ noùi,
cho ñeán phaûi hoïc ñuùng nhö Boá thí ba-la-maät noùi.
Ñaïi Boà-taùt naøy seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù bao nhieâu vieäc
ma vöøa phaùt sinh thì lieàn dieät maát.
Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán coù naêng löïc phöông tieän thì phaûi
Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh, taäp vaø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy
thì ñöôïc caùc Phaät hieän taïi trong voâ löôïng, voâ soá theá giôùi che chôû.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra caùc Ñöùc Phaät
quaù khöù, caùc Ñöùc Phaät vò lai vaø caùc Ñöùc Phaät hieän taïi.
Theá neân, Ñaïi Boà-taùt phaûi nghó raèng phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät ba
ñôøi chöùng ñöôïc, toâi cuõng seõ ñöôïc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu taäp
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, thì mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Do ñoù neân Boà-taùt thöôøng chaúng ñöôïc xa lìa taâm Nhaát thieát
chuûng trí.
Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy duø chæ
trong thôøi gian buùng ngoùn tay cuõng ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu.
Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa chuùng sinh trong coõi ñaïi thieân boá thí
khoâng haïn cheá, daïy hoï trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, daïy hoï ñöôïc giaûi
thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, daïy hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû
Bích-chi-phaät, vaãn chaúng baèng Boà-taùt naøy tu Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ
trong thôøi gian buùng ngoùn tay.
Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh ra boá thí ñeán trí
tueä, sinh ra quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeán quaû Bích-chi-phaät.
Caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ôû khaép möôøi phöông ñeàu töø trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
www.daitangkinh.org
Caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, caùc Ñöùc Phaät vò lai cuõng ñeàu töø trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng taâm cuûa Nhaát thieát
chuûng trí maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc trong khoaûng thôøi
gian bíng ngoùn tay, hoaëc nöûa ngaøy hay moät ngaøy, moät thaùng, traêm
ngaøy, moät naêm, hoaëc traêm naêm, moät kieáp, traêm kieáp, cho ñeán voâ
löôïng, voâ bieân, voâ soá kieáp. Boà-taùt ñoù tu Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu, hôn laø daïy chuùng sinh trong haèng sa theá
giôùi ôû möôøi phöông boá thí, trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi
thoaùt tri kieán, ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Bích-chi-phaät.
Vì sao? Vì caùc Ñöùc Phaät sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät giaûng noùi
boá thí cho ñeán giaûi thoaùt tri kieán, giaûng noùi quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán
quaû Bích-chi-phaät.
Neáu coù Ñaïi Boà-taùt an truï ñuùng nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi,
phaûi bieát ñoù laø vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñöôïc caùc Ñöùc Phaät
che chôû.
Naêng löïc phöông tieän nhö vaäy thaønh töïu, phaûi bieát Boà-taùt ñoù
gaàn guõi cuùng döôøng voâ löôïng ngaøn muoân öùc caùc Ñöùc Phaät, gieo
troàng caên laønh, theo saùt caùc baäc Thieän tri thöùc, töø laâu ñaõ thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät, töø laâu ñaõ tu möôøi taùm khoâng, boán Nieäm xöù ñeán
taùm Thaùnh ñaïo, möôøi Trí löïc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Phaûi bieát
Ñaïi Boà-taùt ñoù truï ôû ñòa vò Phaùp vöông töû, ñaày ñuû caùc haïnh nguyeän,
thöôøng chaúng lìa caùc Ñöùc Phaät, chaúng lìa caên laønh, töø moät coõi Phaät
ñeán moät coõi Phaät. Phaûi bieát Boà-taùt ñoù bieän taøi voâ taän, ñaày ñuû Ñaø-la-
ni, thaân saéc ñaày ñuû, thoï kyù ñaày ñuû, vì chuùng sinh maø thoï thaân. Phaûi
bieát Boà-taùt ñoù gioûi veà vaên töï, kheùo bieát chaúng phaûi vaên töï. Kheùo noùi,
kheùo chaúng noùi. Kheùo nôi moät lôøi, hai lôøi vaø nhieàu lôøi. Kheùo bieát
tieáng nöõ, tieáng nam. Kheùo bieát saéc cho ñeán thöùc. Kheùo bieát taùnh theá
gian, taùnh Nieát-baøn. Kheùo bieát caùc phaùp töôùng. Kheùo bieát töôùng höõu
vi, töôùng voâ vi, kheùo bieát phaùp höõu, phaùp voâ. Kheùo bieát töï taùnh, tha
taùnh. Kheùo bieát phaùp hôïp, phaùp tan. Kheùo bieát phaùp töông öng, phaùp
chaúng töông öng. Kheùo bieát Nhö vaø chaúng nhö. Kheùo bieát phaùp taùnh,
phaùp vò. Kheùo bieát duyeân vaø khoâng duyeân. Kheùo bieát aám, nhaäp vaø
giôùi. Kheùo bieát boán ñeá, kheùo bieát möôøi hai nhaân duyeân. Kheùo bieát
boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng vaø boán Ñònh voâ saéc. Kheùo bieát saùu
phaùp Ba-la-maät, boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Kheùo
bieát taùnh höõu vi, taùnh voâ vi. Kheùo bieát taùnh coù, taùnh khoâng. Kheùo
bieát quaùn saéc, quaùn thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán quaùn Nhaát thieát
chuûng trí. Kheùo bieát saéc töôùng khoâng cuûa saéc, cho ñeán Boà-ñeà töôùng
khoâng cuûa Boà-ñeà. Kheùo bieát xaû ñaïo vaø chaúng xaû ñaïo. Kheùo bieát sinh
vaø dieät. Kheùo bieát truï vaø dò. Kheùo bieát duïc, saân, si. Kheùo bieát chaúng
duïc, chaúng saân, chaúng si. Kheùo bieát kieán vaø baát kieán. Kheùo bieát taø
kieán vaø chaùnh kieán. Kheùo bieát taát caû kieán. Kheùo bieát danh, kheùo bieát
saéc, kheùo bieát danh saéc, kheùo bieát nhaân duyeân, thöù ñeä duyeân, duyeân
duyeân, taêng thöôïng duyeân. Kheùo bieát haønh töôùng, kheùo bieát khoå,
kheùo bieát taäp, kheùo bieát dieät, kheùo bieát ñaïo. Kheùo bieát ñòa nguïc vaø
ñöôøng ñeán ñòa nguïc, kheùo bieát ngaï quyû vaø ñöôøng ñeán ngaï quyû, kheùo
bieát suùc sinh vaø ñöôøng ñeán suùc sinh. Kheùo bieát ngöôøi vaø ñöôøng ñeán
coõi ngöôøi, kheùo bieát trôøi vaø ñöôøng ñeán coõi trôøi. Kheùo bieát Tu-ñaø-
hoaøn, quaû Tu-ñaø-hoaøn vaø ñaïo Tu-ñaø-hoaøn. Kheùo bieát Tö-ñaø-haøm,
quaû Tö-ñaø-haøm vaø ñaïo Tö-ñaø-haøm. Kheùo bieát A-na-haøm, quaû A-na-
haøm vaø ñaïo A-na-haøm. Kheùo bieát A-la-haùn, quaû A-la-haùn vaø ñaïo A-
la-haùn. Kheùo bieát Bích-chi-phaät, kheùo bieát Phaät, Nhaát thieát chuûng trí
vaø ñaïo cuûa Nhaát thieát chuûng trí. Kheùo bieát caùc caên vaø ñaày ñuû caùc
caên. Kheùo bieát tueä, tueä nhanh choùng, tueä coù naêng löïc, tueä beùn nhaïy,
tueä xuaát ly, tueä thoâng ñaït, tueä roäng khaép, tueä saâu xa, tueä roäng lôùn,
tueä khoâng gì baèng, tueä chaân thaät. Kheùo bieát ñôøi quaù khöù, ñôøi vò lai,
ñôøi hieän taïi. Kheùo bieát phöông tieän, kheùo bieát thuaän chuùng sinh.
Kheùo bieát taâm, thaâm taâm. Kheùo bieát nghóa, kheùo bieát ngöõ, kheùo bieát
phaûi bieát ba thöøa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, sinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc nhöõng lôïi ích nhö
vaäy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 70: BA TUEÄ

theá naøo? Sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät theá naøo? Tu Baùt-nhaõ ba-la-maät
theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc vaéng laëng, vì saéc khoâng, vì saéc luoáng
doái, vì saéc chaúng beàn chaéc neân phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Nhö lôøi oâng hoûi, sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Vì nhö
hö khoâng sinh, neân sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhö lôøi oâng hoûi, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Vì tu caùc
phaùp phaù hoaïi, neân tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, sinh ra
Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi coù bao nhieâu thôøi
gian?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töø luùc môùi phaùt taâm ñeán luùc ngoài ñaïo traøng
neân thöïc haønh, neân sinh ra, neân tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm nieäm naøo neân thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Thöôøng chaúng lìa boû taâm cuûa Nhaát thieát chuûng
trí, chaúng cho taâm nieäm khaùc xen vaøo, ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, laø sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät, laø tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu taâm vaø taâm sôû chaúng hieän haønh, ñoù laø thöïc haønh, laø sinh ra, laø tu
taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät coù ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng!
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng tu Baùt-nhaõ ba-la-maät coù ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù vöøa tu vöøa chaúng tu maø ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi tu, chaúng phaûi chaúng tu maø
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng nhö vaäy thì laøm theá naøo ñeå
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí nhö
töôùng nhö.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nhö töôùng nhö?
–Naøy Tu-boà-ñeà, nhö thaät teá!
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nhö thaät teá?
–Naøy Tu-boà-ñeà, nhö phaùp taùnh!
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nhö phaùp taùnh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö taùnh cuûa ngaõ, taùnh chuùng sinh, taùnh thoï
maïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø taùnh ngaõ, taùnh chuùng sinh,
taùnh thoï maïng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Phaùp, ngaõ, chuùng sinh, thoï
maïng coù thaät coù chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, chaúng thaät coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngaõ, chuùng sinh, thoï maïng chaúng thaät coù
thì sao laïi noùi laø coù taùnh ngaõ, taùnh chuùng sinh, taùnh thoï maïng.
Neáu trong Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng noùi taát caû phaùp thì seõ ñöôïc
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ coù Baùt-nhaõ ba-la-maät laø chaúng theå
noùi, coøn Thieàn ba-la-maät cho ñeán Boá thí ba-la-maät coù phaûi cuõng
chaúng theå noùi hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng theå noùi, Boá thí ba-
la-maät cho ñeán taát caû phaùp hoaëc höõu vi, voâ vi, hoaëc phaùp Thanh
vaên, phaùp Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt, phaùp Phaät cuõng ñeàu chaúng
theå noùi.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp chaúng theå noùi, sao laïi
noùi laø ñòa nguïc, laø ngaï quyû, laø suùc sinh, laø ngöôøi, laø trôøi, laø Tu-ñaø-
hoaøn, laø Tö-ñaø-haøm, laø A-na-haøm, laø A-la-haùn, laø Bích-chi-phaät, laø
Boà-taùt, laø caùc Ñöùc Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Teân goïi cuûa chuùng sinh thaät
coù chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh ñaõ khoâng thaät coù thì laøm sao
laïi noùi laø coù ñòa nguïc cho ñeán caùc Ñöùc Phaät?
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät phaûi neân hoïc taát caû phaùp khoâng theå noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät phaûi hoïc saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán phaûi hoïc Nhaát thieát
chuûng trí.
phaûi hoïc saéc chaúng theâm, chaúng bôùt, cho ñeán phaûi hoïc Nhaát thieát
chuûng trí chaúng theâm, chaúng bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø hoïc saéc chaúng theâm, chaúng
bôùt cho ñeán theá naøo laø hoïc Nhaát thieát chuûng trí chaúng theâm, chaúng
bôùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì baát sinh, baát dieät neân hoïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø hoïc baát sinh, baát dieät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaúng khôûi, chaúng taùc caùc haønh nghieäp,
hoaëc coù hoaëc khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø chaúng khôûi, chaúng taùc caùc
haønh nghieäp hoaëc coù hoaëc khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì quaùn caùc phaùp töï taùnh khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi quaùn caùc phaùp töï taùnh khoâng nhö
theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi quaùn saéc, töôùng saéc laø khoâng. Phaûi quaùn
thoï, töôûng, haønh, thöùc, töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoâng.
Phaûi quaùn nhaõn, töôùng nhaõn laø khoâng. Cho ñeán phaûi quaùn yù thöùc
giôùi, töôùng cuûa yù thöùc giôùi laø khoâng. Phaûi quaùn noäi khoâng, töôùng cuûa
noäi khoâng laø khoâng. Cho ñeán phaûi quaùn voâ phaùp höõu phaùp khoâng,
töôùng cuûa voâ phaùp höõu phaùp khoâng laø khoâng. Phaûi quaùn boán Thieàn,
töôùng cuûa boán Thieàn laø khoâng. Cho ñeán phaûi quaùn ñònh dieät thoï
töôûng, töôùng cuûa ñònh dieät thoï töôûng laø khoâng. Phaûi quaùn boán Nieäm
xöù, töôùng cuûa boán Nieäm xöù laø khoâng. Cho ñeán phaûi quaùn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, töôùng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc laø khoâng.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-
taùt phaûi quaùn töï töôùng caùc phaùp laø khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu saéc, töôùng saéc laø khoâng, cho ñeán Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, töôùng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc laø khoâng, thì Ñaïi Boà-taùt sao laïi phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng haønh, ñoù goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo chaúng haønh maø goïi laø thöïc haønh
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng thaät coù, neân
Boà-taùt khoâng thaät coù, haønh cuõng khoâng thaät coù, vì ngöôøi haønh, phaùp
haønh, choã haønh ñeàu khoâng thaät coù. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt haønh,
chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì taát caû caùc hyù luaän ñeàu
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaúng thöïc haønh laø Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì Boà-taùt môùi phaùt taâm thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, Boà-taùt phaûi hoïc
Vì Boà-taùt naøy duøng phaùp khoâng coù sôû ñaéc maø boá thí, trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä cho ñeán duøng phaùp khoâng coù
sôû ñaéc ñeå tu Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo goïi laø coù sôû ñaéc? Theá naøo goïi laø
khoâng sôû ñaéc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp coù hai laø coù sôû ñaéc, khoâng coù hai laø
khoâng coù sôû ñaéc.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø coù hai laø coù sôû ñaéc? Theá naøo
laø khoâng hai laø khoâng coù sôû ñaéc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaõn vaø saéc laø hai, yù vaø phaùp laø hai, cho ñeán
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø Phaät laø hai. Ñoù goïi laø hai.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töø coù sôû ñaéc maø khoâng coù sôû ñaéc, hay töø
khoâng sôû ñaéc maø khoâng coù sôû ñaéc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng töø coù sôû ñaéc maø khoâng coù sôû ñaéc, cuõng
chaúng töø khoâng coù sôû ñaéc maø khoâng coù sôû ñaéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù sôû ñaéc vaø khoâng sôû ñaéc bình ñaúng, ôû ñaây
goïi laø khoâng sôû ñaéc.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp coù sôû ñaéc vaø
khoâng sôû ñaéc caàn phaûi hoïc bình ñaúng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì
goïi laø ngöôøi coù sôû ñaéc, ngöôøi khoâng laàm loãi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø chaúng thöïc haønh coù sôû ñaéc, chaúng thöïc haønh khoâng coù sôû
ñaéc thì laøm sao töø moät baäc leân moät baäc ñeå ñeán ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí?
chaúng töø coù sôû ñaéc ñeå töø moät baäc leân moät baäc.
Vì sao? Vì töø coù sôû ñaéc thì khoâng theå töø moät baäc leân ñöôïc moät
baäc. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng sôû ñaéc laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät, khoâng sôû ñaéc cuõng laø töôùng cuûa ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù,
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng thaät coù, ngöôøi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù, thì laøm sao caùc Ñaïi Boà-taùt phaân
bieät caùc phaùp töôùng: laø saéc, laø thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán laø Voâ
chaúng thaáy coù saéc, cho ñeán chaúng thaáy coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù saéc, cho ñeán chaúng thaáy coù Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, laøm sao ñaày ñuû ñöôïc saùu phaùp Ba-la-maät
vaøo ñòa vò Boà-taùt. Vaøo xong, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng
sinh ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí xong,
chuyeån phaùp luaân laøm Phaät söï, ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng vì saéc maø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cho ñeán chaúng vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt vì vieäc gì maø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì khoâng coù sôû haønh maø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù sôû haønh, khoâng coù sôû taùc, Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù sôû haønh, khoâng coù sôû taùc, Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng khoâng coù sôû haønh, khoâng coù sôû taùc,
Ñaïi Boà-taùt cuõng khoâng coù sôû haønh, khoâng coù sôû taùc.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät khoâng coù sôû haønh, khoâng coù sôû taùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng coù sôû haønh, khoâng
coù sôû taùc thì chaúng neân phaân bieät coù ba thöøa: thöøa Thanh vaên, thöøa
Bích-chi-phaät vaø Phaät thöøa.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù sôû haønh, khoâng coù
sôû taùc thì khoâng coù phaân bieät. Ñoái vôùi coù sôû haønh, coù sôû taùc thì coù
phaân bieät.
Vì sao? Vì phaøm phu ngu nhaân chaúng nghe Thaùnh phaùp, chaáp
ñaém naêm aám: saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Hoï chaáp ñaém Boá thí ba-la-
maät cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Keû ngu naøy quan
nieäm coù saéc vaø ñöôïc saéc ñoù, cho ñeán coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt nghó raèng: “Ta seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, ta seõ ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ta duøng naêm loaïi maét quan saùt coøn chaúng thaáy
coù saéc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, huoáng chi laø keû
www.daitangkinh.org
ngu khoâng coù maét maø muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñöùc Phaät duøng naêm loaïi maét quan
saùt chaúng thaáy keû ñöôïc ñoä trong caùc chuùng sinh bò sinh töû, vì sao
ngaøy nay Ñöùc Theá Toân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
phaân bieät chuùng sinh coù ba nhoùm: chaùnh ñònh, taø ñònh vaø baát ñònh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ta ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
voán chaúng thaáy coù chuùng sinh ba nhoùm: chaùnh ñònh, taø ñònh, baát
ñònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chuùng sinh ñoái vôùi khoâng phaùp maø töôûng coù
phaùp, ñeå döùt tröø söï luoáng doái chaáp ñaém phaùp theá tuïc cuûa hoï neân ta
noùi coù ñöôïc, chöù chaúng phaûi laø Ñeä nhaát nghóa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi ñoái vôùi Ñeä nhaát nghóa maø
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi ñieân ñaûo maø ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaúng ñoái vôùi Ñeä nhaát nghóa maø
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì cuõng chaúng töø ñieân ñaûo
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc; phaûi chaêng laø khoâng coù
Theá Toân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng phaûi nhö vaäy! Ta thaät ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng truï vaøo töôùng höõu vi, vaøo töôùng voâ
vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hoùa nhaân do Phaät bieán hoùa ra ñoù, chaúng truï
vaøo töôùng höõu vi, voâ vi, maø hoùa nhaân cuõng coù ñeán, ñi, ngoài, ñöùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoùa nhaân ñoù hoaëc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
thöïc haønh boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, thöïc haønh ñònh voâ saéc, naêm
thöù thaàn thoâng, thöïc haønh boán Nieäm xöù ñeán taùm Thaùnh ñaïo, nhaäp
Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ taùc, thöïc
haønh noäi khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, haønh taùm Boäi xaû,
chín Ñònh thöù ñeä, thöïc haønh möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi,
ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chuyeån
phaùp luaân. Hoùa nhaân ñoù bieán hoùa voâ löôïng chuùng sinh coù ba nhoùm.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Hoùa nhaân ñoù coù thöïc haønh Boá
thí ba-la-maät cho ñeán coù ba nhoùm chuùng sinh chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät cuõng gioáng nhö vaäy. Ñöùc Phaät bieát
caùc phaùp nhö hoùa. Nhö hoùa nhaân hoùa ñoä chuùng sinh. Khoâng coù chuùng
sinh thaät ñeå ñoä.
maät, thöïc haønh nhö hoùa nhaân thöïc haønh nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp ñeàu nhö hoùa, thì Phaät vaø
hoùa nhaân coù gì khaùc nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaät vaø hoùa nhaân khoâng khaùc. Vì sao? Vì Phaät
laøm ñöôïc vieäc, hoùa nhaân cuõng laøm ñöôïc söï vieäc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng Phaät, chæ coù hoùa nhaân thì laøm
ñöôïc vieäc chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chæ coù hoùa nhaân thì cuõng laøm ñöôïc vieäc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao khoâng coù Phaät maø hoùa nhaân vaãn
laøm ñöôïc vieäc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö thuôû quaù khöù coù Ñöùc Phaät hieäu laø Tu-
phieán-ña, vì muoán ñoä caùc Boà-taùt maø hieän ra hoùa Phaät, roài töï dieät ñoä.
Hoùa Phaät ñoù truï theá nöûa kieáp laøm Phaät söï, thoï kyù cho caùc Boà-taùt
xong roài dieät ñoä. Taát caû chuùng sinh theá gian ñeàu cho laø Phaät thaät dieät
ñoä. Nhöng naøy Tu-boà-ñeà, Hoùa nhaân thaät khoâng sinh, khoâng dieät.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
phaûi tin vaø bieát raèng taát caû phaùp nhö huyeãn hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñöùc Phaät vaø hoùa nhaân do Ñöùc Phaät
bieán hoùa ra ñoù khoâng khaùc nhau, thì laøm sao khieán ngöôøi boá thí thanh
tònh?
Nhö coù ngöôøi cuùng döôøng Ñöùc Phaät, ngöôøi naøy cho ñeán luùc
nhaäp Nieát-baøn Voâ dö ñöôïc phöôùc ñöùc chaúng cuøng taän.
Neáu coù ngöôøi cuùng döôøng hoùa Phaät, coù ñöôïc phöôùc ñöùc chaúng
cuøng taän nhö vaäy chaêng?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät duøng thaät töôùng caùc phaùp maø laøm
ruoäng phöôùc cho trôøi, ngöôøi vaø taát caû chuùng sinh. Hoùa Phaät cuõng
duøng thaät töôùng caùc phaùp maø laøm ruoäng phöôùc cho trôøi, ngöôøi vaø taát
caû chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Gaùc vieäc hoùa Phaät vaø gieo phöôùc ñöùc vaøo choã
hoùa Phaät ñoù laïi, neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thaønh taâm cung kính
nieäm Phaät. Nhaân duyeân goác laønh naøy maõi ñeán giaûi thoaùt, phöôùc ñöùc
cuûa thieän nam, thieän nöõ aáy vaãn chaúng cuøng taän.
Gaùc söï thaønh taâm cung kính nieäm Phaät ñoù laïi, neáu coù thieän
nam, thieän nöõ naøo raûi moät boâng hoa treân hö khoâng maø nieäm Phaät,
ngöôøi naøy maõi ñeán luùc giaûi thoaùt, phöôùc ñöùc ñoù chaúng cuøng taän.
Gaùc söï thaønh taâm cung kính nieäm Phaät vaø raûi hoa nieäm Phaät ñoù
laïi, neáu coù ngöôøi chæ moät laàn xöng Nam-moâ Phaät, ngöôøi naøy maõi ñeán
luùc giaûi thoaùt, phöôùc ñöùc aáy vaãn chaúng cuøng taän.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Gieo goác laønh trong ruoäng phöôùc Phaät,
ñöôïc phöôùc voâ löôïng. Vì theá neân bieát raèng Ñöùc Phaät vaø hoùa Phaät
khoâng khaùc nhau. Vì phaùp töôùng cuûa caùc phaùp khoâng khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
nhaäp vaøo thaät töôùng caùc phaùp nhö vaäy. Thaät töôùng caùc phaùp ñoù
chaúng hö hoaïi, ñoù goïi laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán laø töôùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng hö hoaïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thaät töôùng caùc phaùp chaúng hö hoaïi,
vì sao Ñöùc Phaät laïi hoaïi caùc phaùp töôùng, maø daïy raèng ñaây laø saéc, laø
thoï, töôûng, haønh vaø thöùc, laø noäi phaùp, laø ngoaïi phaùp, laø phaùp thieän,
laø phaùp baát thieän, laø höõu laäu, laø voâ laäu, laø theá gian, laø xuaát theá gian,
laø phaùp höõu traùnh, laø phaùp voâ traùnh, laø phaùp höõu vi, laø phaùp voâ vi…
vaäy Ñöùc Theá Toân khoâng hoaïi töôùng caùc phaùp hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng! Vì duøng töôùng danh töï ñeå chæ baøy caùc
phaùp muoán cho chuùng sinh ñöôïc hieåu neân Ñöùc Phaät chaúng hoaïi phaùp
töôùng caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu vì duøng töôùng danh töï ñeå chuùng sinh
ñöôïc hieåu maø noùi caùc phaùp, neáu caùc phaùp khoâng danh, khoâng töôùng
thì laøm sao duøng danh töôùng hieån baøy maø muoán cho chuùng sinh ñöôïc
hieåu?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theo phaùp theá tuïc coù danh töôùng chôù thaät ra
thì khoâng coù choã chaáp ñaém.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi phaøm phu nghe noùi khoå lieàn chaáp
laáy danh töôùng. Coøn caùc Ñöùc Phaät vaø caùc thaùnh ñeä töû thì chaúng chaáp
laáy danh töôùng. Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu danh chaáp danh, töôùng chaáp
töôùng thì leõ ra hö khoâng cuõng chaáp hö khoâng, voâ töôùng cuõng chaáp voâ
töôùng, voâ taùc cuõng chaáp voâ taùc, thaät teá cuõng chaáp thaät teá, phaùp taùnh
cuõng chaáp phaùp taùnh, taùnh voâ vi cuõng chaáp taùnh voâ vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñoù chæ coù danh töôùng, phaùp ñoù
chaúng thuoäc veà danh töôùng.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ôû trong danh töôùng phaûi
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoái vôùi danh töôùng ñoù cuõng chaúng neân
chaáp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp höõu vi chæ coù danh
töôùng, thì Ñaïi Boà-taùt vì ai maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, chòu nhieàu söï khoå nhoïc? Luùc Boà-taùt haønh ñaïo, Boà-taùt boá
thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, sieâng tinh taán, nhaäp thieàn ñònh, tu trí tueä,
haønh boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù
cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, haønh khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, thöïc haønh
möôøi Trí löïc cho ñeán ñaïi Töø, ñaïi Bi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi Tu-boà-ñeà vöøa noùi, neáu taát caû phaùp
höõu vi chæ coù danh töôùng thì Ñaïi Boà-taùt vì ai maø thöïc haønh ñaïo Boà-
taùt?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp höõu vi chæ coù danh töôùng, ñoàng vôùi
danh töôùng ñoù, danh töôùng cuõng khoâng. Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt haønh
ñaïo Boà-taùt ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, chuyeån phaùp luaân, duøng phaùp
ba thöøa ñoä thoaùt chuùng sinh.
Danh töôùng ñoù khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng truï, khoâng dò.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Theá Toân noùi Nhaát thieát chuûng trí
phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ta noùi Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät noùi Nhaát thieát trí, noùi Ñaïo
chuûng trí, noùi Nhaát thieát chuûng trí. Ba trí ñoù khaùc nhau theá naøo?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaát thieát trí laø trí cuûa taát caû Thanh vaên vaø
Bích-chi-phaät, Ñaïo chuûng trí laø trí cuûa Ñaïi Boà-taùt, Nhaát thieát chuûng
trí laø trí cuûa caùc Ñöùc Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao maø Nhaát thieát trí laø trí cuûa Thanh
vaên vaø Bích-chi-phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Danh töø nhaát thieát laø noùi phaùp noäi, phaùp
ngoaïi, laø phaùp maø haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät bieát ñöôïc, chaúng
theå duøng nhaát thieát ñeå noùi Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Ñaïo chuûng trí laø trí cuûa caùc Ñaïi
Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi nhaát thieát ñaïo, hoaëc ñaïo Thanh vaên,
ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Boà-taùt Boà-taùt, Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát ñaày ñuû.
Cuõng phaûi duøng ñaïo naøy ñeå ñoä chuùng sinh, cuõng chaúng laøm thaät teá
ñeå chöùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ñöùc Phaät daïy: Ñaïi Boà-taùt phaûi ñaày
ñuû caùc ñaïo maø chaúng neân laáy ñaïo naøy laøm thaät teá ñeå chöùng. Vì sao?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy chöa thanh tònh coõi Phaät, chöa
thaønh töïu chuùng sinh, luùc naøy chaúng neân chöùng laáy thaät teá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt truï trong ñaïo chöùng thaät teá chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Truï trong phi ñaïo coù chöùng thaät teá
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Truï trong ñaïo vaø phi ñaïo coù chöùng thaät
teá chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Truï trong chaúng phaûi ñaïo, chaúng phaûi phi
ñaïo coù chöùng thaät teá chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt truï choã naøo thì chöùng thaät teá?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi truï trong ñaïo, vì chaúng
thoï caùc phaùp neân laäu taän, taâm coù ñöôïc giaûi thoaùt phaûi chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi truï phi ñaïo maø laäu taän, taâm coù ñöôïc
giaûi thoaùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi truï trong ñaïo vaø phi ñaïo maø laäu taän taâm
coù giaûi thoaùt chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi truï trong chaúng phaûi ñaïo chaúng phaûi phi
ñaïo maø laäu taän taâm coù giaûi thoaùt chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con khoâng coù choã truï, chaúng thoï
caùc phaùp, laäu taän, taâm ñöôïc giaûi thoaùt.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng gioáng nhö vaäy, khoâng choã truï
chöùng thaät teá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì töôùng duy nhaát maø goïi laø Nhaát thieát chuûng
trí, ñoù laø töôùng taát caû phaùp vaéng laëng.
Laïi nhöõng haønh loaïi, töôùng maïo, danh töï theå hieän lôøi noùi, Ñöùc
Phaät ñeàu bieát ñuùng nhö thaät, theá neân goïi laø Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhaát thieát trí, Ñaïo chuûng trí vaø Nhaát thieát
chuûng trí, ba trí ñoù veà ñoaïn keát söû coù khaùc nhau, coù heát haún vaø coù
thöøa khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phieàn naõo ñeå döùt khoâng khaùc nhau. Taäp khí
phieàn naõo, caùc Phaät ñeàu döùt haún taát caû, Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät
chaúng döùt heát haún.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng ngöôøi ñoù chaúng ñöôïc phaùp voâ vi
coù döùt ñöôïc phieàn naõo chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong phaùp voâ vi coù ñöôïc khaùc nhau
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu trong phaùp voâ vi khoâng theå khaùc
nhau ñöôïc, vì sao noùi ngöôøi naøy phieàn naõo taäp khí döùt haún, ngöôøi naøy
chaúng döùt haún?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taäp khí chaúng phaûi phieàn naõo. Haøng Thanh
www.daitangkinh.org
vaên, Bích-chi-phaät, thaân vaø mieäng coù nhöõng töôùng daïng töông töï
daâm duïc, saân haän vaø ngu si maø keû phaøm phu vì ñoù maéc phaûi toäi, ñoù
laø taäp khí cuûa ba ñoäc. Chö Phaät khoâng coù nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ñaïo khoâng phaùp, Nieát-baøn cuõng
khoâng coù phaùp, taïi sao laïi phaân bieät noùi laø Tu-ñaø-hoaøn, laø Tö-ñaø-
haøm, laø A-na-haøm, laø A-la-haùn, laø Bích-chi-phaät, laø Boà-taùt, laø
Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù ñeàu do phaùp voâ vi maø coù phaân bieät khaùc
nhau nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät do phaùp voâ vi maø phaân bieät coù Tu-
ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do lôøi noùi cuûa theá gian maø coù khaùc nhau nhö
vaäy, chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa. Trong Ñeä nhaát nghóa khoâng coù
phaân bieät lôøi noùi. Vì sao? Vì trong Ñeä nhaát nghóa khoâng coù lôøi noùi.
Vì keát söû ñoaïn döùt maø noùi giai ñoaïn sau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong caùc phaùp töï töôùng laø khoâng, ñoaïn
tröôùc coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø noùi coù giai ñoaïn sau.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng nhö vaäy! Trong töï töôùng khoâng cuûa caùc
phaùp, giai ñoaïn tröôùc coøn chaúng coù, huoáng chi laø coù giai ñoaïn sau.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì chuùng sinh chaúng bieát töï töôùng khoâng cuûa caùc
phaùp neân noùi laø giai ñoaïn tröôùc, noùi laø giai ñoaïn sau. Trong töï töôùng
khoâng cuûa caùc phaùp thì ñoaïn tröôùc, ñoaïn sau ñeàu khoâng thaät coù.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi ñoái vôùi töï töôùng
khoâng cuûa caùc phaùp maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh phaùp töï töôùng khoâng, thì khoâng coù
choã chaáp, hoaëc noäi phaùp hoaëc ngoaïi phaùp, hoaëc phaùp höõu vi, hoaëc
phaùp voâ vi, hoaëc phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, hoaëc phaùp
Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thöôøng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, do nghóa
gì maø Baùt-nhaõ ba-la-maät goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöôïc Ñeä nhaát nghóa vöôït qua taát caû phaùp ñeán
bôø kia, do nghóa treân ñaây maø goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chö Phaät, Boà-taùt, Bích-chi-phaät vaø A-
la-haùn duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñeå ñeán bôø kia, do nghóa naøy maø
goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaân bieät, tính löôøng, phaù hoaïi taát caû
phaùp cho ñeán buïi nhô, trong ñoù chaúng coù söï beàn chaéc, do nghóa naøy
maø goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp nhö, phaùp taùnh vaø thaät teá ñeàu
vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, do nghóa naøy maø goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù phaùp
hoaëc hôïp hoaëc tan, hoaëc coù saéc hoaëc khoâng saéc, hoaëc thaáy ñöôïc
hoaëc chaúng thaáy ñöôïc, hoaëc coù ñoái hoaëc khoâng ñoái, hoaëc höõu laäu
hoaëc voâ laäu, hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, moät töôùng duy nhaát, ñoù laø
voâ töôùng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy sinh taát caû
phaùp, taát caû bieän taøi, taát caû saùng toû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, taát caû ma hoaëc thieân
ma, hoaëc ngöôøi caàu Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cuøng caùc ngoaïi ñaïo,
Phaïm chí, keû thuø, ngöôøi aùc chaúng theå phaù hoaïi ñöôïc Boà-taùt thöïc
Vì sao? Vì nhöõng haïng ngöôøi ñoù, ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh ñuùng nghóa Baùt-nhaõ
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh nghóa
Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi thöïc haønh nghóa voâ thöôøng, nghóa khoå,
nghóa khoâng, nghóa voâ ngaõ. Cuõng phaûi thöïc haønh nghóa khoå trí,
nghóa taäp trí, nghóa dieät trí, nghóa ñaïo trí, nghóa phaùp trí, nghóa tyû
trí, nghóa theá trí, nghóa tha taâm trí, nghóa taän trí, nghóa khoâng sinh
trí, nghóa nhö thaät trí.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vì nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy,
nghóa vaø phi nghóa ñeàu khoâng naém baét ñöôïc, taïi sao Ñaïi Boà-taùt laïi
www.daitangkinh.org
vì nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vì nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
neân nghó: Tham duïc laø phi nghóa, nghóa nhö vaäy chaúng neân thöïc
haønh, saân haän vaø ngu si laø phi nghóa, nghóa nhö vaäy chaúng neân haønh,
taát caû taø kieán laø phi nghóa, nghóa nhö vaäy chaúng neân thöïc haønh. Vì
sao? Vì töôùng nhö cuûa ba ñoäc khoâng coù nghóa, khoâng coù phi nghóa,
töôùng Nhö cuûa taát caû taø kieán khoâng coù nghóa, khoâng coù phi nghóa.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nghó: “Saéc chaúng phaûi
nghóa, chaúng phaûi phi nghóa, cho ñeán thöùc chaúng phaûi nghóa, chaúng
phaûi phi nghóa, Boá thí ba-la-maät cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc chaúng phaûi nghóa, chaúng phaûi phi nghóa.” Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Phaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng coù phaùp ñeå ñöôïc, hoaëc nghóa hoaëc phi nghóa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Phaät hay khoâng Phaät, caùc phaùp, phaùp töôùng
thöôøng truï khoâng coù nghóa, khoâng coù phi nghóa.
maät phaûi lìa nghóa vaø phi nghóa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi
nghóa, chaúng phaûi phi nghóa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp höõu vi khoâng töôùng voâ taùc, vì leõ
ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi nghóa, chaúng phaûi phi nghóa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû Thaùnh hieàn nhö Phaät vaø ñeä töû
Phaät ñeàu laáy voâ vi laøm nghóa, taïi sao Ñöùc Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng coù nghóa vaø phi nghóa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Daàu taát caû Thaùnh hieàn ñeàu laáy voâ vi laøm nghóa,
cuõng chaúng phaûi vì theá maø voâ vi theâm, cuõng chaúng vì theá maø bôùt.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö hö khoâng nhö, chaúng laøm lôïi ích cho
chuùng sinh, cuõng chaúng laøm toån haïi chuùng sinh. Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuûa Boà-taùt cuõng khoâng theâm, khoâng bôùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt chaúng hoïc voâ vi Baùt-nhaõ ba-
la-maät coù ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc voâ vi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, vì chaúng coù hai phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp chaúng hai coù theå ñöôïc phaùp chaúng
hai chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hai phaùp coù theå ñöôïc phaùp chaúng hai
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt khoâng laáy hai phaùp, khoâng laáy
chaúng hai phaùp thì laøm sao ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng sôû ñaéc töùc laø ñaéc, bôûi ñaéc naøy laø khoâng
sôû ñaéc.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 22
Phaåm 71: CAÂY CHAÙNH ÑAÏO

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát saâu xa. Caùc
Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù chuùng sinh maø vì chuùng sinh caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaây laø vieäc raát khoù. Nhö ngöôøi
muoán troàng caây giöõa hö khoâng thì raát khoù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt vì chuùng
sinh maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chuùng sinh cuõng
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc laøm cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt raát
khoù: vì chuùng sinh maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cöùu
ñoä chuùng sinh ñieân ñaûo chaáp ngaõ, ngaõ sôû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi troàng caây chaúng bieát goác, thaân,
caønh, laù, boâng, traùi maø yeâu quyù vun boùn xôùi töôùi. Caây aáy lôùn daàn,
hoa, laù, traùi haït ñeàu thaønh töïu neân ñöôïc thoï höôûng.
Cuõng gioáng nhö vaäy, caùc Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, daàn daàn thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät, ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, thaønh töïu caây giaùc ngoä, ñem hoa, traùi,
laù haït laøm lôïi ích chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø laù caây laøm lôïi ích chuùng sinh?
Chuùng sinh nhôø Ñaïi Boà-taùt maø ñöôïc lìa khoûi ba ñöôøng aùc, ñoù laø
laù lôïi ích.
Theá naøo laø hoa lôïi ích chuùng sinh?
Nhôø Ñaïi Boà-taùt maø chuùng sinh ñöôïc sinh laøm ngöôøi doøng hoï
giaøu sang, ñöôïc sinh leân taàng trôøi Töù Thieân, cho ñeán taàng trôøi Phi phi
töôûng, ñoù laø hoa lôïi ích.
Theá naøo laø quaû lôïi ích chuùng sinh?
Ñaïi Boà-taùt ñoù ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí laøm cho chuùng sinh
ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû Phaät, chuùng sinh naøy daàn daàn
duøng phaùp ba thöøa nhaäp vaøo Ñaïi Nieát-baøn Voâ dö y, ñoù laø quaû lôïi ích
chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt ñoù chaúng thaáy thaät coù chuùng sinh ñeå ñoä maø ñoä
chuùng sinh, khieán lìa chaáp ngaõ ñieân ñaûo. Ñaïi Boà-taùt nghó: “Trong taát
caû caùc phaùp khoâng coù chuùng sinh, ta vì chuùng sinh maø caàu Nhaát thieát
chuûng trí, chuùng sinh ñoù khoâng thaät coù.”
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi bieát raèng Boà-taùt ñoù gioáng nhö Phaät.
Vì sao? Vì nhôø Boà-taùt ñoù maø döùt taát caû haït gioáng ñòa nguïc, suùc
sinh, ngaï quyû, döùt taát caû maàm gioáng caùc naïn, ngheøo cuøng thaáp keùm,
döùt taát caû haït gioáng coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát raèng Boà-taùt ñoù gioáng nhö
Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng phaùt taâm caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì theá gian khoâng coù caùc Ñöùc Phaät quaù khöù,
vò lai, hieän taïi, theá gian cuõng khoâng coù Bích-chi-phaät, A-la-haùn, A-
na-haøm, Tö-ñaø-haøm, Tu-ñaø-hoaøn. Cuõng khoâng luùc naøo chaám döùt ba
ñöôøng aùc vaø ba coõi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi Boà-taùt ñoù gioáng nhö
Phaät.
Vì sao? Vì Nhö maø goïi laø Nhö Lai. Vì Nhö maø goïi laø Bích-chi-
phaät, A-la-haùn vaø taát caû Hieàn thaùnh. Vì Nhö maø goïi laø saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc. Vì Nhö maø goïi laø taát caû phaùp, cho ñeán taùnh höõu vi,
taùnh voâ vi. Caùc Nhö ñoù ñeàu nhö thaät, khoâng khaùc nhau, vì theá maø goïi
laø Nhö.
Caùc Ñaïi Boà-taùt hoïc Nhö ñoù ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, ñöôïc goïi
laø Nhö Lai.
Do nhaân duyeân ñoù, do haønh töôùng ñoù maø noùi raèng phaûi bieát Ñaïi
Boà-taùt gioáng nhö Phaät. Vì laø töôùng Nhö.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá neân Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc Nhö Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Boà-taùt hoïc Nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät thì seõ hoïc ñöôïc taát caû phaùp
Nhö. Hoïc taát caû phaùp Nhö thì ñöôïc ñaày ñuû taát caû phaùp nhö. Ñöôïc ñaày
ñuû taát caû phaùp Nhö roài thì truï taát caû phaùp Nhö ñöôïc töï taïi. Truï taát caû
phaùp Nhö, ñöôïc töï taïi roài thì kheùo bieát caên cô cuûa taát caû chuùng sinh.
Kheùo bieát caên cô cuûa taát caû chuùng sinh roài thì kheùo bieát caên cuï tuùc
cuûa taát caû chuùng sinh vaø kheùo bieát nghieäp nhaân duyeân cuûa taát caû
chuùng sinh.
Bieát nghieäp nhaân duyeân cuûa taát caû chuùng sinh roài thì ñöôïc
nguyeän trí ñaày ñuû. Ñöôïc nguyeän trí ñaày ñuû roài thì trí tueä ba ñôøi thanh
tònh. Trí tueä ba ñôøi thanh tònh roài thì laøm lôïi ích taát caû chuùng sinh.
Lôïi ích taát caû chuùng sinh roài thì laøm thanh tònh coõi Phaät. Thanh tònh
coõi Phaät roài thì ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
roài thì chuyeån phaùp luaân. Chuyeån phaùp luaân roài thì an laäp chuùng sinh
trong ba thöøa khieán nhaäp Nieát-baøn Voâ dö y.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc taát caû coâng ñöùc
lôïi mình, lôïi ngöôøi thì phaûi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
saâu xa ñuùng nhö lôøi daïy thì taát caû theá gian Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la phaûi
neân ñaûnh leã.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät saâu xa ñuùng nhö lôøi daïy thì taát caû theá gian Trôøi, Ngöôøi, A-tu-
la phaûi neân ñaûnh leã.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt môùi phaùt taâm vì chuùng sinh
maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc bao nhieâu phöôùc
ñöùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh trong tieåu thieân quoác ñoä ñeàu
phaùt taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät, yù oâng nghó sao, phöôùc ñöùc cuûa
hoï coù nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, nhieàu voâ löôïng!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phöôùc cuûa hoï saùnh vôùi phöôùc ñöùc cuûa Boà-taùt
môùi phaùt taâm chaúng baèng moät phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, phaàn
muoân öùc, cho ñeán tính soá thí duï cuõng vaãn khoâng baèng ñöôïc. Vì sao?
Vì phaùt taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeàu töø Boà-taùt maø ra, coøn Boà-
taùt khoâng bao giôø do Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø ra.
Ñoái vôùi trung thieân nhò thieân quoác ñoä vaø tam thieân ñaïi thieân
quoác ñoä so saùnh cuõng gioáng nhö vaäy. Vaø ñeå chuùng sinh trong tam
thieân ñaïi thieân quoác ñoä phaùt taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät laïi. Cöù
nhö chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä ñeàu truï vaøo ñòa vò
Caøn tueä ñòa, Taùnh ñòa, Baùt nhaân ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly duïc ñòa,
Dó bieân ñòa, Bích-chi-phaät ñòa, taát caû phöôùc ñöùc ñoù neáu muoán saùnh
vôùi Boà-taùt môùi phaùt taâm thì vaãn chaúng baèng moät phaàn traêm, moät
phaàn ngaøn, moät phaàn muoân öùc, cho ñeán tính soá thí duï ñeàu chaúng
baèng ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Boà-taùt môùi phaùt taâm trong ñaïi thieân quoác
ñoä chaúng baèng Boà-taùt nhaäp phaùp vò. Caùc Boà-taùt nhaäp phaùp vò trong
ñaïi thieân quoác ñoä chaúng baèng Boà-taùt höôùng veà Phaät ñaïo. Caùc Boà-taùt
höôùng veà Phaät ñaïo trong ñaïi thieân quoác ñoä chaúng baèng coâng ñöùc cuûa
Phaät, moät phaàn traêm, phaàn ngaøn, phaàn muoân öùc, cho ñeán tính soá thí
duï ñeàu chaúng baèng ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt môùi phaùt taâm neân nhôù nghó nhöõng
phaùp naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neân nghó nhôù Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Nhaát thieát chuûng trí? Nhöõng
duyeân gì, taêng thöôïng gì, haønh loaïi gì, töôùng maïo gì cuûa Nhaát thieát
chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaát thieát chuûng trí khoâng thaät coù, khoâng
nieäm, khoâng sinh, khoâng hieån baøy.
Nhö Tu-boà-ñeà hoûi veà caùc duyeân, caùc taêng thöôïng, caùc haønh,
caùc töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaát thieát chuûng trí khoâng coù phaùp, duyeân nieäm
laøm taêng thöôïng, vaéng laëng laøm haønh, voâ töôùng laø höôùng. Ñoù goïi laø
duyeân, taêng thöôïng, haønh vaø töôùng cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ coù Nhaát thieát chuûng trí laø phaùp
khoâng, hay laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán höõu vi töôùng, voâ vi
töôùng cuõng laø khoâng phaùp?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc cho ñeán töôùng höõu vi, töôùng voâ vi cuõng laø
khoâng phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Nhaát thieát chuûng trí laø phaùp
khoâng, saéc cho ñeán töôùng höõu vi, töôùng voâ vi cuõng laø phaùp khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Nhaát thieát chuûng trí töï taùnh khoâng, neáu
phaùp töï taùnh khoâng thì goïi laø phaùp khoâng. Saéc cho ñeán töôùng höõu vi,
töôùng voâ vi cuõng gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao töï taùnh caùc phaùp laø khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp hoøa hôïp nhaân duyeân sinh, trong
phaùp khoâng töï taùnh, neáu khoâng töï taùnh thì goïi laø phaùp khoâng.
Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát taát caû phaùp khoâng taùnh. Vì sao?
Vì taát caû phaùp taùnh laø khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng taùnh, Boà-taùt môùi
phaùt taâm duøng naêng löïc phöông tieän gì ñeå thöïc haønh Boá thí ba-la-maät
cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng
sinh, ñeå thöïc haønh boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc,
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, boán Nieäm xöù cho ñeán
taùm Thaùnh ñaïo, ba Tam-muoäi, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi
Löïc cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, Nhaát thieát chuûng trí, thanh tònh coõi nöôùc, thaønh
töïu chuùng sinh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù theå hoïc taùnh khoâng cuûa caùc
phaùp cuõng coù theå thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, bieát coõi
nöôùc vaø chuùng sinh cuõng khoâng taùnh, ñoù chính laø naêng löïc phöông
tieän.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoù thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
tu hoïc Phaät ñaïo, cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí tu hoïc Phaät
ñaïo, cuõng bieát Phaät ñaïo khoâng taùnh. Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät, tu hoïc Phaät ñaïo, cho ñeán chöa thaønh töïu möôøi Löïc
cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng,
ñaïi Töø, ñaïi Bi, Nhaát thieát chuûng trí, ñoù laø tu hoïc Phaät ñaïo, khi ñaõ
ñaày ñuû nhaân duyeân Phaät ñaïo roài thì duøng moät nieäm töông öng tueä
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, ñoàng thôøi taát caû phieàn naõo taäp khí döùt
haún, vì chaúng sinh.
Baáy giôø, duøng Phaät nhaõn nhìn coõi ñaïi thieân, thaáy phaùp khoâng,
coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø coù phaùp.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh khoâng taùnh
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø naêng löïc phöông tieän cuûa Ñaïi Boà-taùt,
phaùp khoâng coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø coù phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy luùc boá thí, ngöôøi thoï vaø taâm Boà-
taùt, voâ phaùp khoâng coøn chaúng theå bieát ñöôïc, huoáng chi laø coù phaùp.
Cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí: ngöôøi ñöôïc, phaùp ñöôïc vaø choã ñöôïc,
phaùp khoâng coøn chaúng theå bieát ñöôïc, huoáng chi laø coù phaùp.
Vì sao? Vì taát caû phaùp boån taùnh nhö vaäy. Chaúng phaûi do Phaät
laøm, chaúng phaûi do Thanh vaên, Bích-chi-phaät hay ngöôøi khaùc laøm. Vì
taát caû phaùp khoâng coù taùc giaû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp, taùnh caùc phaùp laø lìa chaêng?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp, taùnh caùc phaùp laø lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp taùnh caùc phaùp laø lìa, thì
laøm sao phaùp lìa laïi bieát ñöôïc phaùp lìa, hoaëc coù hoaëc khoâng?
Vì sao? Vì phaùp khoâng chaúng bieát ñöôïc phaùp khoâng, phaùp coù
chaúng bieát ñöôïc phaùp coù, phaùp khoâng chaúng bieát ñöôïc phaùp coù, phaùp
coù chaúng bieát ñöôïc phaùp khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy thì taát caû caùc phaùp khoâng coù
töôùng, vì sao Ñaïi Boà-taùt laïi phaân bieät phaùp ñoù laø coù hay khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do theá tuïc ñeá maø Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh noùi
coù hoaëc khoâng, chôù chaúng phaûi laø Ñeä nhaát nghóa ñeá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá tuïc ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá coù khaùc
nhau chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theá tuïc ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá khoâng khaùc
nhau. Vì sao? Vì Nhö cuûa theá ñeá töùc laø Nhö cuûa Ñeä nhaát nghóa. Bôûi
chuùng sinh chaúng thaáy, chaúng bieát Nhö naøy neân Ñaïi Boà-taùt duøng theá
tuïc ñeá daïy chuùng sinh maø noùi coù hoaëc khoâng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì chuùng sinh ñoái vôùi naêm aám coù chaáp
laáy töôùng maø chaúng bieát laø khoâng thaät coù. Vì daïy chuùng sinh ñoù maø
Ñaïi Boà-taùt noùi coù hoaëc khoâng, khieán chuùng sinh bieát khoâng thaät coù.
www.daitangkinh.org
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi neân thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Phaåm 72: HAÏNH BOÀ-TAÙT

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Theá Toân noùi haïnh Boà-taùt. Theá naøo
laø haïnh Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Haïnh Boà-taùt laø vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc maø thöïc haønh, ñoù goïi laø haïnh Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt vì Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø thöïc haønh, goïi ñoù laø haïnh Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh khoâng veà saéc,
thöïc haønh khoâng veà thoï, töôûng, haønh, thöùc, thöïc haønh khoâng veà
nhaõn cho ñeán yù, thöïc haønh khoâng veà saéc cho ñeán phaùp, thöïc haønh
khoâng veà nhaõn giôùi cho ñeán yù thöùc giôùi, thöïc haønh Boá thí ba-la-maät
cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi
ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng, Ñeä nhaát nghóa khoâng, höõu vi
khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng, taùn khoâng, caùc
phaùp khoâng, taùnh khoâng, töï töôùng khoâng, voâ phaùp khoâng, höõu phaùp
khoâng, voâ phaùp höõu phaùp khoâng, thöïc haønh Thieàn thöù nhaát cho ñeán
Thieàn thöù tö, thöïc haønh Töø, Bi, Hyû, Xaû, thöïc haønh hö khoâng voâ
bieân xöù cho ñeán phi töôûng phi phi töôûng xöù, thöïc haønh boán Nieäm
xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc
phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, thöïc haønh Tam-muoäi Khoâng, Tam-
muoäi Voâ taùc, Tam-muoäi Voâ töôùng, haønh taùm Boäi xaû, haønh chín
Ñònh thöù ñeä, thöïc haønh möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ
ngaïi trí, thöïc haønh möôøi taùm phaùp Baát coäng, thöïc haønh ñaïi Töø daïi
bi, thöïc haønh tònh coõi Phaät, thöïc haønh thaønh töïu chuùng sinh, thöïc
haønh caùc thöù bieän taøi, thöïc haønh vaên töï, thöïc haønh khoâng vaên töï,
thöïc haønh caùc moân Ñaø-la-ni, thöïc haønh taùnh höõu vi, thöïc haønh taùnh
voâ vi, taát caû haønh ñeàu nhö Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc duy
nhaát, chaúng thöïc haønh coù thöù khaùc nhau.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy goïi laø haïnh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaây laø haïnh
Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Theá Toân noùi Phaät coù nghóa gì maø goïi
laø Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Bieát thaät nghóa cuûa caùc phaùp neân goïi laø Phaät.
Ñöôïc thaät töôùng cuûa caùc phaùp neân goïi laø Phaät. Thoâng ñaït nghóa thaät
neân goïi laø Phaät. Bieát taát caû caùc phaùp ñuùng nhö thaät neân goïi laø Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù nghóa gì maø goïi laø Boà-ñeà?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nghóa Khoâng laø nghóa Boà-ñeà, nghóa Nhö,
nghóa Phaùp taùnh, nghóa Thaät teá laø nghóa Boà-ñeà.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Danh töôùng, ngoân thuyeát laø nghóa Boà-
ñeà.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thaät nghóa cuûa Boà-taùt chaúng hoaïi ñöôïc, chaúng
phaân bieät ñöôïc, ñoù laø nghóa Boà-ñeà.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thaät töôùng cuûa caùc phaùp chaúng luoáng
doái, chaúng dò dieät laø nghóa Boà-ñeà. Vì theá neân goïi laø Boà-ñeà.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-ñeà laø sôû höõu cuûa caùc Ñöùc Phaät neân
goïi laø Boà-ñeà.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chaùnh bieán tri cuûa caùc Ñöùc Phaät neân
goïi laø Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt vì Boà-ñeà maø thöïc haønh
saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí, ñoái vôùi
caùc phaùp, goïi laø ñöôïc, laø maát, laø theâm, laø bôùt, laø sinh, laø dieät, laø nhô,
laø saïch?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt vì Boà-ñeà maø thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí, ñoái vôùi caùc
phaùp khoâng ñöôïc, khoâng maát, khoâng theâm, khoâng bôùt, khoâng sinh,
khoâng dieät, khoâng nhô, khoâng saïch.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng vì
ñöôïc, maát, theâm, bôùt, sinh, dieät, nhô, saïch maø phaùt khôûi.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaúng vì ñöôïc, maát, theâm, bôùt, sinh, dieät, nhô, saïch maø phaùt
khôûi, thì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm sao giöõ laáy
ñöôïc Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, laøm sao thöïc haønh
noäi khoâng ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, laøm sao thöïc haønh boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, laøm sao thöïc haønh boán
Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, laøm sao thöïc haønh ba moân Giaûi
thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, laøm sao thöïc haønh möôøi Löïc cuûa Phaät,
boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi
Bi, laøm sao thöïc haønh möôøi ñòa cuûa Boà-taùt, laøm sao hôn haøng Thanh
vaên, Bích-chi-phaät, nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt?
vì chaúng duøng hai phaùp maø thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán vì
chaúng duøng hai phaùp maø thöïc haønh Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng hai phaùp maø
thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán chaúng duøng hai phaùp maø thöïc
haønh Nhaát thieát chuûng trí, thì Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán taâm roát
raùo sau cuøng laøm sao theâm lôùn caên laønh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu duøng hai phaùp maø thöïc haønh thì caên laønh
chaúng theâm lôùn ñöôïc.
Vì sao? Vì taát caû phaøm phu ñeàu nöông vaøo hai phaùp maø chaúng
theâm lôùn ñöôïc caên laønh. Ñaïi Boà-taùt chaúng duøng hai phaùp maø thöïc
haønh neân töø sô taâm ñeán haäu taâm, caên laønh ñöôïc theâm lôùn. Vì theá neân
taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi, A-tu-la ñeàu khoâng theå phuïc, khoâng theå
hoaïi ñöôïc caên laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt laøm cho rôi vaøo haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät vaø caùc phaùp aùc baát thieän ñeàu khoâng theå cheá ngöï Ñaïi
Boà-taùt khieán chaúng theå thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät ñeå theâm lôùn
caên laønh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nhö vaäy maø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù phaûi Ñaïi Boà-taùt vì caên laønh maø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng phaûi vì caên laønh, cuõng chaúng phaûi
chaúng vì caên laønh, vaø cuõng chaúng phaûi vì chaúng phaûi caên laønh maø
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theo phaùp Ñaïi Boà-taùt, chöa cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät, chöa ñaày ñuû caên laønh, chöa ñöôïc chaân Thieän tri
thöùc, thì chaúng theå ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng caùc
Ñöùc Phaät, ñaày ñuû caên laønh, ñöôïc chaân Thieän tri thöùc, ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cuùng döôøng
caùc Ñöùc Phaät, möôøi hai boä kinh cuûa caùc Ñöùc Phaät giaûng noùi: Tu-ña-
la cho ñeán luaän nghò, Ñaïi Boà-taùt ñoù nghe, thoï trì, tuïng thuoäc, suy
gaãm, thaáu roõ. Vì thaáu roõ neân ñöôïc Ñaø-la-ni. Vì ñöôïc Ñaø-la-ni neân
phaùt sinh trí voâ ngaïi. Vì phaùt sinh trí voâ ngaïi neân sinh veà ñaâu, cho
ñeán khi ñöôïc Nhaát thieát trí chaúng bao giôø queân maát. Ñaïi Boà-taùt cuõng
ôû choã caùc Ñöùc Phaät gieo troàng caên laønh. Do thieän caên ñoù hoä trì maø
chaúng bao giôø bò ñoïa vaøo ñöôøng aùc, caùc naïn. Nhôø thieän caên ñoù maø
ñöôïc thaân taâm thanh tònh. Vì ñöôïc thaân taâm thanh tònh neân thanh tònh
coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh. Nhôø thieän caên ñoù che chôû neân thöôøng
chaúng xa lìa Thieän tri thöùc, ñoù laø caùc Ñöùc Phaät, caùc Ñaïi Boà-taùt vaø
caùc Thanh vaên hay khen ngôïi Phaät, Phaùp, Taêng.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi cuùng döôøng caùc Ñöùc
Phaät, vun troàng caên laønh, gaàn guõi chaân Thieän tri thöùc.
Phaåm 73: GIEO TROÀNG THIEÄN CAÊN

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng cuùng döôøng chö
Phaät, chaúng ñaày ñuû caên laønh, chaúng ñöôïc chaân Thieän tri thöùc, seõ
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, vun
troàng caên laønh, ñöôïc chaân Thieän tri thöùc coøn khoù ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí, huoáng chi khoâng cuùng döôøng Phaät, chaúng vun troàng caên
www.daitangkinh.org
laønh, chaúng ñöôïc chaân Thieän tri thöùc.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, vun
troàng caên laønh, ñöôïc chaân Thieän tri thöùc taïi sao laïi khoù ñöôïc Nhaát
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoù xa lìa naêng löïc phöông tieän,
chaúng theo caùc Phaät ñeå nghe naêng löïc phöông tieän, vun troàng caên laønh
chaúng ñaày ñuû, chaúng thöôøng theo söï chæ daïy cuûa chaân Thieän tri thöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø naêng löïc phöông tieän maø Ñaïi
Boà-taùt thöïc haønh theo ñoù ñeå ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töù luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh Boá
thí ba-la-maät, ñuùng theo taâm cuûa Nhaát thieát trí maø boá thí cho Phaät,
hoaëc Bích-chi-phaät, hoaëc Thanh vaên, hoaëc ngöôøi hay chaúng phaûi
ngöôøi. Ñaïi Boà-taùt luùc aáy chaúng sinh tö töôûng boá thí, chaúng sinh tö
töôûng ngöôøi laõnh thoï. Vì sao? Vì quaùn töï töôùng taát caû phaùp laø khoâng,
khoâng sinh, khoâng coù töôùng nhaát ñònh, khoâng coù choã chuyeån maø theå
nhaäp vaøo thaät töôùng caùc phaùp, ñoù laø töôùng voâ taùc, voâ khôûi cuûa taát caû
phaùp. Ñaïi Boà-taùt ñoù duøng naêng löïc phöông tieän naøy laøm cho thieän
caên theâm lôùn. Vì thieän caên theâm lôùn maø thöïc haønh Boá thí ba-la-maät,
thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, boá thí chaúng thoï höôûng quaû
baùo theá gian. Ñaïi Boà-taùt ñoù chæ vì muoán cöùu ñoä taát caû chuùng sinh maø
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm thöïc
haønh Trì giôùi ba-la-maät, ñuùng theo taâm cuûa Nhaát thieát chuûng trí maø
trì giôùi, chaúng rôi vaøo daâm, noä, si, cuõng chaúng rôi vaøo söï troùi buoäc
cuûa phieàn naõo, vaø caùc phaùp phaù ñaïo, baát thieän nhö tham lam, phaù
giôùi, saân haän, bieáng nhaùc, loaïn yù, ngu si, maïn, ñaïi maïn, maïn maïn,
ngaõ maïn, taêng thöôïng maïn, baát nhö maïn, taø maïn, hoaëc coù taâm Thanh
vaên, hoaëc coù taâm Bích-chi-phaät.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù quaùn taát caû phaùp töï töôùng laø khoâng,
khoâng sinh, khoâng coù töôùng nhaát ñònh, khoâng bò chuyeån maø nhaäp vaøo
thaät töôùng caùc phaùp, ñoù laø töôùng voâ taùc, voâ khôûi cuûa caùc phaùp. Vì
Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu naêng löïc phöông tieän naøy neân caên laønh theâm
lôùn, vì caên laønh theâm lôùn neân thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, thanh
tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, trì giôùi chaúng thoï höôûng quaû baùo
theá gian, chæ vì muoán cöùu ñoä taát caû chuùng sinh maø thöïc haønh Trì giôùi
ba-la-maät.
haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät, ñuùng theo taâm cuûa Nhaát thieát trí, nhôø
naêng löïc phöông tieän thöïc thaønh töïu neân haønh ñaïo kieán ñeá vaø ñaïo tö
duy, nhöng chaúng chaáp quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-
la-haùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù bieát caùc phaùp töï töôùng laø khoâng,
khoâng sinh, khoâng töôùng nhaát ñònh, khoâng bò chuyeån. Ñaïi Boà-taùt ñoù
daàu thöïc haønh caùc phaùp trôï ñaïo maø hôn haøng Thanh vaên, haøng Bích-
chi-phaät. Ñoù goïi laø phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
haønh Tinh taán ba-la-maät, nhaäp Thieàn thöù nhaát ñeán Thieàn thöù tö, nhaäp
boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc. Daàu xuaát nhaäp caùc thieàn maø
chaúng thoï quaû baùo. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu naêng löïc
phöông tieän, bieát caùc thieàn ñònh töï töôùng khoâng, khoâng sinh, khoâng
coù töôùng nhaát ñònh, khoâng bò chuyeån, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh, tinh taán maø chaúng thoï höôûng quaû baùo theá gian. Chæ vì
muoán cöùu ñoä taát caû chuùng sinh maø thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät.
haønh Thieàn ñònh ba-la-maät, ñuùng vôùi taâm cuûa Nhaát thieát trí nhaäp vaào
taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, cuõng chaúng chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán quaû A-la-haùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù bieát caùc phaùp töï töôùng laø
khoâng, khoâng sinh, khoâng coù töôùng nhaát ñònh, khoâng bò chuyeån.
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, boán
Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, cho ñeán chöa
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, chöa thanh tònh coõi Phaät, chöa thaønh töïu
chuùng sinh, trong giai ñoaïn ñoù phaûi hoïc nhö vaäy. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-
taùt ñoù bieát caùc phaùp töï töôùng laø khoâng, khoâng sinh, khoâng coù töôùng
nhaát ñònh, khoâng bò chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng thoï höôûng quaû baùo nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 74: HOÏC KHAÉP

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoù thaønh töïu trí tueä roäng lôùn,
thöïc haønh phaùp raát saâu ñoù maø cuõng chaúng thoï höôûng quaû baùo.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu trí tueä roäng
lôùn thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa ñoù cuõng chaúng thoï quaû baùo.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù baát ñoäng ñoái vôùi taùnh caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baát ñoäng ñoái vôùi taùnh cöûa caùc phaùp naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi taùnh voâ sôû höõu baát ñoäng, ñoái vôùi taùnh
saéc baát ñoäng, ñoái vôùi taùnh thoï, töôûng, haønh, thöùc baát ñoäng, ñoái vôùi
taùnh Boá thí ba-la-maät baát ñoäng, ñoái vôùi taùnh Trì giôùi ba-la-maät cho
ñeán taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät baát ñoäng. Ñoái vôùi taùnh Töù thieàn, taùnh
boán Taâm voâ löôïng, taùnh Ñònh voâ saéc baát ñoäng. Ñoái vôùi taùnh boán
Nieäm xöù cho ñeán taùnh taùm phaàn Thaùnh ñaïo baát ñoäng. Ñoái vôùi taùnh
Tam-muoäi, taùnh ñaïi Töø, ñaïi Bi baát ñoäng.
Vì sao? Vì caùc phaùp taùnh ñoù chính laø khoâng thaät coù. Vì phaùp
khoâng thaät coù chaúng theå ñöôïc phaùp thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp thaät coù coù theå ñöôïc phaùp thaät coù
hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp thaät coù coù theå ñöôïc phaùp khoâng thaät
coù chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp khoâng thaät coù coù theå ñöôïc phaùp
khoâng thaät coù chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaùp khoâng thaät coù chaúng coù theå ñöôïc
phaùp thaät coù, phaùp thaät coù chaúng theå ñöôïc phaùp thaät coù, phaùp thaät coù
chaúng theå ñöôïc phaùp khoâng thaät coù, phaùp khoâng thaät coù chaúng theå
ñöôïc phaùp khoâng thaät coù, vaäy leõ naøo Ñöùc Theá Toân chaúng ñöôïc ñaïo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù ñöôïc, chaúng do boán caâu ñoù.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø coù ñöôïc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi thaät coù, chaúng phaûi khoâng thaät coù,
khoâng coù caùc hyù luaän, ñoù goïi laø ñöôïc ñaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø hyù luaän cuûa Ñaïi Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt cho raèng saéc laø thöôøng hoaëc
laø voâ thöôøng, ñoù laø hyù luaän. Cho raèng thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
thöôøng hoaëc voâ thöôøng, ñoù laø hyù luaän. Cho raèng saéc laø khoå hoaëc
laïc, ñoù laø hyù luaän. Cho raèng thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoå hoaëc laïc,
ñoù laø hyù luaän. Cho raèng saéc laø ngaõ, laø voâ ngaõ, ñoù laø hyù luaän. Cho
raèng thoï, töôûng, haønh, thöùc laø ngaõ, laø voâ ngaõ, ñoù laø hyù luaän. Cho
raèng saéc laø vaéng laëng hoaëc chaúng vaéng laëng, ñoù laø hyù luaän. Cho
raèng thoï, töôûng, haønh, thöùc vaéng laëng hoaëc chaúng vaéng laëng, ñoù laø
hyù luaän. Cho raèng khoå Thaùnh ñeá phaûi thaáy, taäp Thaùnh ñeá phaûi döùt,
dieät Thaùnh ñeá phaûi chöùng, ñaïo Thaùnh ñeá phaûi tu, ñoù laø hyù luaän.
Cho raèng phaûi tu boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc,
ñoù laø hyù luaän. Cho raèng phaûi tu boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán
Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc chi, taùm phaàn Thaùnh ñaïo,
ñoù laø hyù luaän. Cho raèng phaûi tu moân giaûi thoaùt khoâng, moân giaûi
thoaùt voâ töôùng, moân giaûi thoaùt voâ taùc, ñoù laø hyù luaän. Cho raèng phaûi
tu taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, ñoù laø hyù luaän. Cho raèng ta phaûi
hôn quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn,
ñaïo Bích-chi-phaät, ñoù laø hyù luaän. Ta phaûi troïn veïn möôøi ñòa cuûa
Boà-taùt, ñoù laø hyù luaän. Ta phaûi nhaäp Boà-taùt vò, ñoù laø hyù luaän. Ta
phaûi thanh tònh coõi Phaät, ñoù laø hyù luaän. Ta phaûi thaønh töïu chuùng
sinh, ñoù laø hyù luaän. Ta phaûi phaùt sinh möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ
sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng cuûa Phaät, ñoù laø hyù
luaän. Ta seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, ñoù laø hyù luaän. Ta seõ döùt taäp
khí taát caû phieàn naõo, ñoù laø hyù luaän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoù luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng hyù
luaän ñöôïc neân chaúng hyù luaïân.
Vì sao? Taùnh chaúng hyù luaïân taùnh, voâ taùnh chaúng hyù luaïân voâ
taùnh, ngoaøi taùnh vaø voâ taùnh khoâng coøn phaùp gì ñeå ñöôïc goïi laø keû hyù
www.daitangkinh.org
luaïân, laø phaùp hyù luaïân vaø choã hyù luaïân.

Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí
khoâng hyù luaïân. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ hyù luaïân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø saéc chaúng hyù luaïân ñöôïc, cho
ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng hyù luaïân ñöôïc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc taùnh laø khoâng, cho ñeán Nhaát thieát chuûng
trí taùnh khoâng. Neáu phaùp taùnh khoâng töùc laø khoâng hyù luaïân. Vì theá
neân saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí chaúng hyù luaïân ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöôøng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät ñöôïc voâ hyù luaïân nhö vaäy thì lieàn ñöôïc nhaäp vaøo ñòa vò Boà-
taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaùp khoâng coù taùnh, Boà-taùt thöïc
haønh ñaïo gì maø nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt? Duøng ñaïo Thanh vaên, ñaïo
Bích-chi-phaät hay duøng Phaät ñaïo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng duøng ñaïo Thanh vaên, chaúng ñaïo Bích-
chi-phaät, chaúng duøng Phaät ñaïo maø ñöôïc vaøo ñòa vò Boà-taùt. Ñaïi Boà-taùt
hoïc khaép caùc ñaïo maø ñöôïc vaøo ñòa vò Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö haøng Baùt nhaân tröôùc hoïc caùc ñaïo roài môùi
vaøo chaùnh vò, chöa ñöôïc quaû maø sinh ñaïo cuûa quaû tröôùc.
Cuõng vaäy, Boà-taùt tröôùc hoïc khaép caùc ñaïo roài môùi nhaäp ñòa vò
Boà-taùt, chöa ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí maø sinh khôûi Tam-muoäi kim
cang tröôùc. Baáy giôø duøng moät nieäm töông öng tueä ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc khaép caùc ñaïo, nhaäp
ñòa vò Boà-taùt, vaäy thì baäc Baùt nhaân, höôùng Tu-ñaø-hoaøn ñöôïc Tu-ñaø-
hoaøn, höôùng Tö-ñaø-haøm ñöôïc Tö-ñaø-haøm, höôùng A-na-haøm ñöôïc A-
na-haøm, höôùng A-la-haùn ñöôïc A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Phaät
ñaïo. Caùc ñaïo nhö vaäy ñeàu khaùc nhau.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc khaép caùc ñaïo roài môùi
nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt, Boà-taùt naøy neáu sinh Baùt ñaïo leõ ra phaûi laøm
baäc Baùt nhaân, neáu sinh kieán ñaïo leõ ra phaûi laøm Tu-ñaø-hoaøn, neáu sinh
tö duy ñaïo leõ ra phaûi thaønh Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, neáu
sinh Bích-chi-phaät ñaïo leõ ra phaûi laøm Bích-chi-phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt maø laøm Baùt nhaân roài môùi
nhaäp Boà-taùt vò thì khoâng bao giôø coù. Chaúng nhaäp ñòa vò Boà-taùt maø
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí thì cuõng khoâng bao giôø coù. Neáu Ñaïi Boà-taùt
maø thaønh Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán thaønh Bích-chi-phaät roài môùi nhaäp ñòa
vò Boà-taùt vò cuõng khoâng bao giôø coù. Chaúng nhaäp ñòa vò Boà-taùt maø
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng bao giôø coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con neân hieåu theá naøo veà Ñaïi Boà-taùt hoïc
khaép caùc ñaïo ñeå ñöôïc nhaäp ñòa vò Boà-taùt?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt phaûi thaønh Baùt
nhaân, ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñöôïc quaû A-la-haùn, ñöôïc quaû
Bích-chi-phaät roài môùi nhaäp ñòa vò Boà-taùt thì khoâng bao giôø coù. Chaúng
nhaäp Boà-taùt vò maø ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí cuõng khoâng bao giôø coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh saùu
phaùp Ba-la-maät, duøng trí quaùn taùm ñòa. Taùm ñòa ñoù laø Caøn tueä ñòa,
Taùnh ñòa, Baùt nhaân ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly duïc ñòa, Dó bieän ñòa vaø
Bích-chi-phaät ñòa, duøng Ñaïo chuûng trí nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt. Sau
khi ñaõ nhaäp ñòa vò Boà-taùt, duøng Nhaát thieát chuûng trí döùt taát caû taäp khí
phieàn naõo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaëc laø trí, hoaëc laø ñoaïn cuûa haøng Baùt nhaân,
cuûa Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán hoaëc laø trí hoaëc laø ñoaïn cuûa A-la-haùn, cuûa
Bích-chi-phaät ñeàu laø phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Boà-taùt ñoù.
Boà-taùt ñoù hoïc ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-phaät nhö vaäy, duøng
Ñaïo chuûng trí nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt. Nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt roài,
duøng Nhaát thieát chuûng trí döùt taát caû taäp khí phieàn naõo, ñöôïc Phaät
ñaïo. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc khaép caùc ñaïo ñaày ñuû
thì ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc roài thì lôïi ích taát caû chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïo cuûa Ñöùc Theá Toân giaûng noùi laø ñaïo
Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-phaät vaø Phaät ñaïo. Theá naøo laø Ñaïo chuûng trí
cuûa Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi sinh khôûi taát caû tònh Ñaïo
chuûng trí.
Theá naøo laø tònh Ñaïo chuûng trí?
Nhö töôùng maïo caùc phaùp, caùc phaùp coù coâng naêng hieån baøy
www.daitangkinh.org
ñöôïc, Boà-taùt phaûi coù chaùnh tri. Ñaõ chaùnh tri roài vì ngöôøi khaùc maø
giaûng noùi, môû baøy, laøm cho chuùng sinh ñöôïc hieåu.
Ñaïi Boà-taùt naøy phaûi hieåu taát caû aâm thanh ngoân ngöõ, duøng aâm
thanh ñoù maø noùi phaùp cuøng khaép theá giôùi ñaïi thieân nhö tieáng vang.
Vì theá, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tröôùc phaûi hoïc ñaày ñuû taát caû
ñaïo. Ñaïo trí ñaày ñuû roài phaân bieät bieát thaâm taâm cuûa chuùng sinh. Ñoù
laø chuùng sinh ñöôøng ñòa nguïc, ñöôøng suùc sinh, ñöôøng ngaï quyû. Nhaân
cuûa ñòa nguïc, suùc sinh, ngaï quyû; quaû cuûa ñòa nguïc, suùc sinh, ngaï quyû.
Boà-taùt phaûi bieát, phaûi ngaên. Nhaân vaø quaû cuûa roàng thaàn, A-tu-la, taùm
boä, Boà-taùt phaûi bieát, phaûi ngaên. Nhaân vaø quaû cuûa trôøi, ngöôøi, Boà-taùt
phaûi bieát. Nhaân vaø quaû boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo
Boà-taùt phaûi bieát. Nhaân vaø quaû cuûa ba moân Giaûi thoaùt khoâng, voâ
töôùng, voâ taùc, möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí,
möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, Boà-taùt phaûi bieát.
Boà-taùt duøng ñaïo naøy laøm cho chuùng sinh nhaäp vaøo quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán quaû A-la-haùn, nhaäp ñaïo Bích-chi-phaät vaø ñaïo Voâ
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø thanh tònh Ñaïo chuûng trí cuûa Ñaïi Boà-
taùt.
Boà-taùt hoïc Ñaïo chuûng trí naøy roài nhaäp vaøo töôùng thaâm taâm cuûa
chuùng sinh. Vaøo xong, tuøy theo taâm cuûa chuùng sinh maø noùi phaùp
ñuùng choã, lôøi noùi chaúng uoång phí.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoù kheùo bieát caên töôùng cuûa chuùng sinh,
kheùo bieát taâm vaø taâm sôû cuûa taát caû chuùng sinh, soáng cheát ñi veà ñaâu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Vì sao? Vì taát caû phaùp haønh, taát caû phaùp trôï ñaïo ñeàu nhaäp vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø caùc Ñaïi Boà-taùt, caùc Thanh vaên, caùc Bích-chi-
phaät phaûi thöïc haønh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu boán Nieäm xöù cho ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taát caû phaùp ñoù ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan,
khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, laø nhaát töôùng, ñoù laø voâ töôùng, thì
caùc phaùp trôï ñaïo ñoù laøm sao chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp nhaát töôùng chaúng hôïp, chaúng tan,
khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, ñoù laø phaùp voâ töôùng, khoâng chaáp
laáy, khoâng choã boû, nhö hö khoâng, khoâng laáy khoâng boû.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Caùc phaùp töï töôùng khoâng, khoâng
chaáp laáy, khoâng buoâng boû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù caùc chuùng sinh chaúng bieát caùc phaùp töï töôùng
laø khoâng. Vì nhöõng chuùng sinh ñoù maø hieån baøy phaùp trôï ñaïo laøm cho
hoï ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Bao nhieâu phaùp: saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc, saùu ñoä, möôøi taùm khoâng, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán
Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ba moân Giaûi
thoaùt, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ uùy,
boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, Nhaát thieát
chuûng trí, trong nhöõng Thaùnh phaùp naøy ñeàu khoâng hôïp, khoâng tan,
khoâng hình, khoâng saéc, khoâng ñoái, laø nhaát töôùng, ñoù laø voâ töôùng.
Vì duøng phaùp theá tuïc giaûng noùi cho chuùng sinh ñöôïc hieåu, chôù
chaúng phaûi duøng Ñeä nhaát nghóa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi taát caû phaùp naøy, Ñaïi Boà-taùt phaûi duøng
trí thaáy bieát maø hoïc. Hoïc xong, phaân bieät caùc phaùp neân duøng hay
chaúng neân duøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng phaùp naøo Boà-taùt phaân bieät roài neân
duøng hay chaúng neân duøng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, Boà-taùt
phaân bieät bieát nhöng chaúng neân duøng.
Nhaát thieát chuûng trí, Boà-taùt phaân bieät bieát vaø neân duøng.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc Thaùnh phaùp ñoù,
phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao goïi laø Thaùnh phaùp vaø theá naøo laø
Thaùnh phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt vaø
caùc Ñöùc Phaät ñoái vôùi tham, saân, si, maïn, nghi, aùc kieán chaúng hôïp,
chaúng tan, ñoái vôùi saân haän, duïc nhieãm chaúng hôïp, chaúng tan, ñoái vôùi
saéc nhieãm, voâ saéc nhieãm, trao cöû, taùn loaïn, voâ minh chaúng hôïp,
chaúng tan, ñoái vôùi Thieàn thöù nhaát cho ñeán Thieàn thöù tö chaúng hôïp,
www.daitangkinh.org
chaúng tan, ñoái vôùi Töø, Bi, Hyû, Xaû ñeán phi phi töôûng xöù chaúng hôïp,
chaúng tan, ñoái vôùi boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo chaúng
hôïp, chaúng tan, ñoái vôùi noäi khoâng cho ñeán ñaïi Bi, höõu vi, voâ vi taùnh
chaúng hôïp, chaúng tan.
Vì sao? Vì taát caû phaùp ñoù ñeàu khoâng coù saéc, khoâng coù hình,
khoâng coù ñoái, nhaát töôùng, ñoù laø voâ töôùng.
Phaùp voâ saéc vaø phaùp voâ saéc khoâng hôïp, khoâng tan. Phaùp voâ
hình vaø phaùp voâ hình chaúng hôïp, chaúng tan. Phaùp voâ ñoái vaø phaùp voâ
ñoái chaúng hôïp, chaúng tan. Phaùp nhaát töôùng vaø phaùp nhaát töôùng chaúng
hôïp, chaúng tan. Phaùp voâ töôùng vaø phaùp voâ töôùng chaúng hôïp, chaúng
tan.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ saéc, voâ hình, voâ ñoái, nhaát
töôùng, ñoù laø voâ töôùng, caùc Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc, hoïc xong, chaúng
ñöôïc caùc töôùng cuûa phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt chaúng hoïc töôùng saéc, töôùng
thoï, töôûng, haønh, thöùc chaêng?
Chaúng hoïc töôùng nhaõn cho ñeán töôùng yù, chaúng hoïc töôùng saéc
cho ñeán töôùng phaùp, chaúng hoïc töôùng ñòa chuûng cho ñeán töôùng thöùc
chuûng ö?
Chaúng hoïc töôùng Boá thí ba-la-maät cho ñeán töôùng Baùt-nhaõ ba-
la-maät ö?
Chaúng hoïc töôùng noäi khoâng cho ñeán töôùng voâ phaùp höõu phaùp
khoâng ö?
Chaúng hoïc töôùng boán Thieàn, töôùng boán Taâm voâ löôïng, töôùng
boán Ñònh voâ saéc ö?
Chaúng hoïc töôùng boán Nieäm xöù ñeán töôùng taùm phaàn Thaùnh ñaïo
ö?
Chaúng hoïc töôùng khoâng, töôùng voâ töôùng, töôùng voâ taùc ö?
Chaúng hoïc töôùng taùm Boäi xaû, töôùng chín Ñònh thöù ñeä ö?
Chaúng hoïc töôùng möôøi Löïc ñeán töôùng ñaïi Töø, ñaïi Bi ö?
Chaúng hoïc töôùng boán ñeá, töôùng thuaän nghòch cuûa möôøi hai
nhaân duyeân ö?
Chaúng hoïc töôùng cuûa taùnh höõu vi, taùnh voâ vi ö?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaúng hoïc töôùng caùc phaùp thì Ñaïi Boà-
taùt laøm sao laïi hoïc töôùng caùc phaùp ñeå vöôït hôn haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät?
Neáu chaúng vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì laøm sao
nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt? Neáu chaúng nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt thì laøm
sao môùi ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí? Neáu chaúng ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí thì laøm sao seõ chuyeån phaùp luaân? Neáu chaúng chuyeån phaùp luaân thì
laøm sao duøng ba thöøa ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp thaät coù töôùng thì Boà-taùt neân hoïc
töôùng ñoù.
Naøy Tu-boà-ñeà! bôûi taát caû phaùp thaät khoâng coù töôùng, khoâng coù
saéc, khoâng coù hình, khoâng coù ñoái, laø nhaát töôùng, ñoù laø voâ töôùng. Vì
theá neân Ñaïi Boà-taùt chaúng hoïc töôùng, chaúng hoïc voâ töôùng. Vì sao? Vì
coù Phaät hay khoâng Phaät, caùc phaùp vaãn laø nhaát töôùng, vaãn laø taùnh
thöôøng truï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp chaúng phaûi coù töôùng,
chaúng phaûi khoâng töôùng, thì Ñaïi Boà-taùt laøm sao tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät? Neáu chaúng tu Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng vöôït hôn haøng
Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Neáu chaúng vöôït hôn haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät thì chaúng nhaäp ñòa vò Boà-taùt. Neáu chaúng nhaäp ñòa vò
Boà-taùt thì chaúng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Neáu chaúng ñöôïc phaùp
Nhaãn voâ sinh thì khoâng theå ñöôïc caùc thöù thaàn thoâng cuûa Boà-taùt. Neáu
chaúng ñöôïc thaàn thoâng cuûa Boà-taùt thì khoâng theå thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh. Neáu chaúng thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu
chuùng sinh thì khoâng theå ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Neáu chaúng ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí thì khoâng theå chuyeån phaùp luaân. Neáu chaúng
chuyeån phaùp luaân thì khoâng theå laøm cho chuùng sinh ñöôïc caùc quaû:
Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät vaø
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cuõng chaúng theå laøm cho chuùng
sinh ñöôïc phöôùc boá thí, trì giôùi, phöôùc tu thieàn ñònh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö vaäy. Caùc phaùp voâ töôùng laø chaúng
phaûi nhaát töôùng, dò töôùng. Tu voâ töôùng laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø tu voâ töôùng laø tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tu caùc phaùp hö hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø tu caùc phaùp hö hoaïi laø tu Baùt-
nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tu saéc bò hoaïi, thoï, töôûng, haønh, thöùc bò hoaïi
laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù bò hoaïi; tu saéc, thanh, höông, vò,
xuùc, phaùp bò hoaïi; tu quaùn baát tònh bò hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu Thieàn thöù nhaát, Thieàn thöù hai, Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö bò
hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu Töø, Bi, Hyû, Xaû bò hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu Khoâng voâ bieân xöù, Thöùc voâ bieân xöù, Voâ sôû höõu xöù, Phi höõu
töôûng phi voâ töôûng xöù hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, nieäm giôùi, nieäm xaû,
nieäm Thieân, nieäm A-na-baùt-na hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu töôùng voâ thöôøng, töôùng khoå, töôùng voâ ngaõ, töôùng khoâng,
töôùng taäp, töôùng nhaân, töôùng sinh, töôùng duyeân, töôùng ñeá, töôùng dieät,
töôùng dieäu, töôùng xuaát, töôùng ñaïo, töôùng chaùnh, töôùng tích, töôùng lìa
ñeàu hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu möôøi hai nhaân duyeân hoaïi, tu töôùng ngaõ nhaân, chuùng sinh,
thoï giaû, cho ñeán töôùng ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Tu töôùng thöôøng laïc, ngaõ, tònh hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu boán Nieäm xöù cho ñeán tu taùm phaàn Thaùnh ñaïo hoaïi laø tu
Tu Tam-muoäi khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ taùc
Tu Tam-muoäi Höõu giaùc höõu quaùn, Tam-muoäi Voâ giaùc höõu
quaùn, Tam-muoäi Voâ giaùc voâ quaùn hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu khoå Thaùnh ñeá, taäp Thaùnh ñeá, dieät Thaùnh ñeá, ñaïo Thaùnh ñeá
Tu Khoå trí, Taäp trí, Dieät trí, Ñaïo trí hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Tu Taän trí, Voâ sinh trí hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu Phaùp trí, Tyû trí, Theá trí, Tha taâm trí hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Tu saùu phaùp Ba-la-maät hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu noäi khoâng hoaïi cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng hoaïi laø tu
Tu möôøi Löïc cuûa Phaät, cho ñeán phaùp Baát coäng hoaïi laø tu Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Tu quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät
Tu Nhaát thieát trí hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu döùt haún taäp khí taát caû phieàn naõo hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo goïi laø tu saéc hoaïi cho ñeán tu döùt
haún taäp khí taát caû phieàn naõo hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät?
chaúng cho raèng coù saéc phaùp, coù thoï, töôûng, haønh, thöùc phaùp, cho ñeán
chaúng cho raèng coù döùt haún taäp khí taát caû phieàn naõo veà phaùp, ñoù laø tu
Vì sao? Vì ngöôøi cho raèng coù phaùp laø chaúng tu Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Ngöôøi quan nieäm coù phaùp laø chaúng tu Boá thí ba-la-maät cho ñeán
chaúng tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì ngöôøi ñoù chaáp tröôùc caùc phaùp, chaúng thöïc
haønh Boá thí ba-la-maät ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi chaáp tröôùc nhö
vaäy, khoâng coù giaûi thoaùt, khoâng coù ñaïo, khoâng coù Nieát-baøn.
Tu taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä hoaïi laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi cho raèng coù phaùp, chaúng tu boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
phaàn Thaùnh ñaïo, chaúng tu Tam-muoäi khoâng cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí. Vì ngöôøi ñoù chaáp tröôùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø coù phaùp? Theá naøo laø khoâng
phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Hai laø coù phaùp, khoâng hai laø khoâng phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø hai?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng saéc cho ñeán töôùng thöùc laø hai. Töôùng
www.daitangkinh.org
nhaõn cho ñeán töôùng yù laø hai. Töôùng saéc cho ñeán töôùng cuûa phaùp laø
hai. Töôùng Boá thí ba-la-maät cho ñeán töôùng Phaät laø hai. Töôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho ñeán töôùng voâ vi taùnh laø hai.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû töôùng laø hai, taát caû hai ñeàu laø coù phaùp.
Vöøa coù phaùp thì lieàn coù sinh töû.
Vöøa coù sinh töû thì lieàn chaúng lìa ñöôïc nhöõng vieäc sinh, giaø,
beänh, cheát, lo buoàn khoå naõo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá phaûi bieát töôùng coù hai phaùp thì khoâng coù
Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng coù ñaïo, khoâng coù
quaû, cho ñeán khoâng coù thuaän nhaãn, huoáng chi thaáy töôùng saéc cho ñeán
thaáy töôùng Nhaát thieát chuûng trí.
Neáu khoâng tu taäp ñaïo haïnh thì laøm sao ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø döùt haún taäp khí taát caû phieàn naõo!


QUYEÅN 23
Phaåm 75: LAØM THEO BA LAÀN
Luùc aáy, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù töôùng cuûa phaùp thì coøn chaúng
thuaän vôùi nhaãn, huoáng chi laø ñaéc ñaïo.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng coù töôùng cuûa phaùp thì coù thuaän
vôùi nhaãn chaêng? Thì seõ ñöôïc caùc baäc naøy chaêng? Hoaëc Caøn tueä ñòa,
hoaëc Taùnh ñòa, hoaëc Baùt nhaân ñòa, hoaëc Kieán ñòa, hoaëc Baïc ñòa, hoaëc
Ly duïc ñòa, hoaëc Dó bieän ñòa, hoaëc Bích-chi-phaät ñòa, hoaëc Boà-taùt
ñòa, hoaëc Phaät ñòa, hoaëc tu ñaïo, do tu ñaïo naøy coù döùt ñöôïc phieàn naõo
chaêng? Vì caùc phieàn naõo aáy neân chaúng vöôït hôn baäc Thanh vaên, baäc
Bích-chi-phaät ñeå nhaäp ñòa vò Boà-taùt. Neáu chaúng nhaäp vaøo ñòa vò Boà-
taùt thì chaúng ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Neáu chaúng ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí thì chaúng döùt ñöôïc taát caû taäp khí phieàn naõo.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng coù töôùng cuûa phaùp thì caùc ñaïo
phaùp aáy chaúng phaùt sinh. Neáu chaúng phaùt sinh caùc ñaïo phaùp aáy thì
–Ñuùng vaäy, neáu ngöôøi khoâng coù phaùp thì seõ thuaän vôùi nhaãn cho
ñeán döùt taát caû taäp khí phieàn naõo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt coù phaùp töôùng chaêng? Ñoù laø töôùng saéc ñeán töôùng thöùc, töôùng
nhaõn cho ñeán töôùng yù, töôùng saéc cho ñeán töôùng phaùp, töôùng nhaõn
giôùi cho ñeán töôùng yù thöùc giôùi, töôùng boán Nieäm xöù cho ñeán töôùng
Nhaát thieát chuûng trí, töôùng saéc, töôùng saéc döùt cho ñeán töôùng thöùc,
töôùng thöùc döùt, töôùng möôøi hai xöù, töôùng möôøi hai xöù döùt, töôùng
möôøi taùm giôùi, töôùng möôøi taùm giôùi döùt, töôùng möôøi hai nhaân
www.daitangkinh.org
duyeân, töôùng möôøi hai nhaân duyeân döùt, töôùng tham duïc, töôùng tham
duïc döùt, töôùng saân, töôùng saân döùt, töôùng si, töôùng si döùt, töôùng boán
ñeá, töôùng boán ñeá döùt, cho ñeán töôùng Nhaát thieát chuûng trí, töôùng döùt
taát caû taäp khí phieàn naõo.
–Khoâng, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt khoâng coù töôùng phaùp vaø töôùng phi phaùp, chính ñaây laø thuaän
nhaãn. Neáu khoâng coù töôùng phaùp vaø töôùng phi phaùp thì laø tu ñaïo, laø
ñaïo quaû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt, coù phaùp laø ñaïo Boà-taùt,
khoâng phaùp laø quaû Boà-taùt. Vì nhö vaäy neân phaûi bieát taát caû phaùp ñeàu
khoâng coù taùnh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng coù taùnh, thì laøm
sao Ñöùc Phaät do bieát taát caû phaùp khoâng taùnh maø ñöôïc thaønh Phaät, coù
naêng löïc töï taïi ñoái vôùi taát caû phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng vaäy! Taát caû phaùp khoâng coù taùnh.
Ngaøy tröôùc, luùc haønh ñaïo Boà-taùt, ta tu saùu phaùp Ba-la-maät, lìa
caùc aùi duïc, lìa caùc phaùp aùc baát thieän, coù giaùc, coù quaùn, lìa duïc aùi,
sinh hyû laïc, nhaäp Thieàn thöù nhaát cho ñeán nhaäp Thieàn thöù tö. Ñoái vôùi
caùc thieàn aáy vaø caùc chi thieàn, ta chaúng chaáp laáy töôùng cuûa noù, ta
chaúng nghó laø coù caùc thieàn aáy, ta chaúng thoï höôûng thieàn vò, cuõng
chaúng thaáy ñöôïc thieàn, ta thöïc haønh boán Thieàn maø vaãn thanh tònh
khoâng nhieãm ñaém. Ñoái vôùi caùc thieàn aáy ta chaúng nhaäp laáy quaû baùo.
Y truï vaøo boán Thieàn, ta phaùt khôûi naêm Thaàn thoâng: Thieân nhaõn
thoâng, Thieân nhó thoâng, Tuùc maïng thoâng, Tha taâm thoâng vaø Thaàn tuùc
thoâng. Ñoái vôùi caùc Thaàn thoâng aáy ta chaúng chaáp laáy töôùng, chaúng
nghó laø coù Thaàn thoâng aáy, chaúng thoï höôûng Thaàn thoâng vò, chaúng
thaáy ñöôïc Thaàn thoâng, ñoái vôùi naêm Thaàn thoâng aáy ta chaúng phaân
bieät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Khi aáy ta duøng moät nieäm töông öng tueä ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, ñoù laø khoå Thaùnh ñeá, taäp Thaùnh ñeá, dieät
Thaùnh ñeá, ñaïo Thaùnh ñeá, thaønh töïu möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí
voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñöôïc thaønh Phaät,
bieát roõ ba nhoùm chuùng sinh: nhoùm chaùnh ñònh, nhoùm taø ñònh vaø
nhoùm baát ñònh
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù taùnh, laøm sao
Ñöùc Theá Toân phaùt khôûi boán Thieàn, naêm Thaàn thoâng? Chuùng sinh
cuõng khoâng coù, laøm sao phaân bieät laøm ba nhoùm?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp duïc aùc baát thieän coù taùnh töï, taùnh
tha thì luùc thöïc haønh Boà-taùt tröôùc kia, ta khoâng theå quaùn caùc phaùp
duïc aùc baát thieän laø khoâng coù taùnh ñeå nhaäp Sô thieàn.
Bôûi caùc phaùp duïc aùc baát thieän khoâng coù taùnh töï, taùnh tha, ñeàu
laø khoâng coù taùnh, neân luùc thöïc haønh haïnh Boà-taùt tröôùc kia, ta lìa boû
caùc phaùp duïc aùc baát thieän, nhaäp Thieàn thöù nhaát cho ñeán nhaäp Thieàn
thöù tö.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc Thaàn thoâng coù taùnh töï, taùnh tha thì ta
khoâng theå bieát ñöôïc caùc Thaàn thoâng laø khoâng coù taùnh ñeå chöùng Voâ
Bôûi caùc Thaàn thoâng khoâng coù taùnh töï, taùnh tha, ñeàu khoâng coù
taùnh, cho neân caùc Ñöùc Phaät ñoái vôùi caùc Thaàn thoâng bieát laø khoâng coù
taùnh maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt bieát caùc phaùp khoâng coù
taùnh, do boán Thieàn vaø naêm Thaàn thoâng maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, thì haøng Boà-taùt taân hoïc ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù
taùnh, laøm sao theo thöù lôùp tu haønh, thöù lôùp hoïc hoûi, thöù lôùp haønh ñaïo,
roài do thöù lôùp haønh, thöù töï hoïc vaø thöù töï ñaïo maø ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt luùc ban ñaàu hoaëc töø caùc Ñöùc Phaät maø
ñöôïc nghe, hoaëc töø söï cuùng döôøng nhieàu Ñöùc Phaät, caùc Boà-taùt maø
ñöôïc nghe, hoaëc töø caùc A-la-haùn, caùc A-na-haøm, caùc Tö-ñaø-haøm, caùc
Tu-ñaø-hoaøn maø ñöôïc nghe, vì ñöôïc khoâng thaät coù neân laø Phaät, vì
ñöôïc khoâng thaät coù neân laø A-la-haùn, laø A-na-haøm, laø Tö-ñaø-haøm, laø
Tu-ñaø-hoaøn. Vì taát caû Hieàn thaùnh ñeàu khoâng thaät coù neân coù danh
hieäu. Taát caû phaùp höõu vi taïo taùc ñeàu khoâng coù taùnh, cho ñeán khoâng
coù maûy may chöøng nhö ñaøu sôïi loâng.
Boà-taùt ñoù ñöôïc nghe nhö vaäy roài nghó raèng neáu taát caû phaùp ñeàu
khoâng coù taùnh, vì ñöôïc taùnh khoâng thaät coù neân thaønh Phaät, vì ñöôïc
taùnh khoâng thaät coù neân thaønh A-la-haùn, laø A-na-haøm, laø Tö-ñaø-haøm,
laø Tu-ñaø-hoaøn.
www.daitangkinh.org
Ta seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neáu ta chaúng
ñöôïc taát caû phaùp thöôøng, khoâng coù taùnh. Taïi sao ta khoâng phaùt taâm
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Ta ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài, taát caû chuùng
sinh soáng trong töôùng coù, ta seõ laøm cho hoï truï trong khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nghó nhö vaäy roài, Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñeå ñoä taát caû chuùng sinh, vieäc laøm theo thöù
lôùp tu haønh, thöù töï hoïc vaø thöù töï ñaïo cuûa Boà-taùt ñoù ñuùng nhö vieäc
laøm cuûa caùc Boà-taùt ôû quaù khöù ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Haøng Boà-taùt taân hoïc ñoù neân hoïc saùu phaùp Ba-la-maät: Boá thí ba-
la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät,
Thieàn ñònh ba-la-maät, vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt luùc ñoù thöïc haønh Boá thí ba-la-maät: töï boá thí, cuõng
khuyeân ngöôøi boá thí, khen ngôïi coâng ñöùc boá thí vaø vui möøng khen
ngôïi ngöôøi laøm vieäc boá thí.
Do nhaân duyeân boá thí aáy maø Boà-taùt raát ñöôïc giaøu coù. Boà-taùt
naøy lìa boû taâm boûn seûn, ñem ñoà uoáng aên, y phuïc, ñoà naèm, phoøng
nhaø, ñeøn ñuoác, höông hoa, chuoãi ngoïc, caùc vaät duïng sinh soáng ñeàu
cung caáp cho taát caû chuùng sinh.
Boà-taùt naøy thöïc haønh boá thí, trì giôùi nhö vaäy neân sinh leân coõi
trôøi, coõi ngöôøi, thì laøm baäc toân quyù. Do boá thí, trì giôùi nhö vaäy neân
ñöôïc caùc thieàn ñònh. Do boá thí, trì giôùi, thieàn ñònh nhö vaäy neân ñöôïc
caùc trí tueä, caùc giaûi thoaùt, caùc giaûi thoaùt tri kieán, vöôït hôn haøng
Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø böôùc leân baäc Boà-taùt. Böôùc leân baäc Boà-
taùt roài ñöôïc thanh tònh coõi Phaät. Ñöôïc thanh tònh coõi Phaät roài thì ñöôïc
thaønh töïu chuùng sinh. Ñöôïc thaønh töïu chuùng sinh roài thì ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí roài chuyeån phaùp luaân, ñem
phaùp ba thöøa ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt duøng vieäc boá thí aáy maø theo thöù lôùp tu
haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo ñeàu khoâng thaät coù. Vì sao? Vì taát caû
phaùp khoâng coù töï taùnh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, töï
trì giôùi, cuõng daïy ngöôøi trì giôùi, khen coâng ñöùc trì giôùi, vui möøng
khen ngôïi ngöôøi trì giôùi. Do nhaân duyeân trì giôùi neân sinh leân coõi trôøi,
coõi ngöôøi, ñöôïc söï toân quyù, thaáy ngöôøi ngheøo cuøng ban cho cuûa caûi,
thaáy ngöôøi chaúng trì giôùi daïy hoï trì giôùi, thaáy ngöôøi loaïn taâm daïy hoï
thieàn ñònh, thaáy ngöôøi si meâ daïy hoï trí tueä, thaáy ngöôøi khoâng giaûi
thoaùt daïy hoï giaûi thoaùt, thaáy ngöôøi khoâng giaûi thoaùt tri kieán daïy hoï
giaûi thoaùt tri kieán. Do söï trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi
thoaùt tri kieán neân vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø böôùc
vaøo baäc Boà-taùt. Vaøo baäc Boà-taùt roài ñöôïc thanh tònh coõi Phaät. Ñöôïc
thanh tònh coõi Phaät roài thì thaønh töïu chuùng sinh. Thaønh töïu chuùng
sinh roài ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí roài
chuyeån phaùp luaân, duøng phaùp ba thöøa doä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh
töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Duøng trì giôùi aáy, Boà-taùt theo thöù lôùp tu haønh,
thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo nhö vaäy. Vieäc ñoù ñeàu khoâng thaät coù. Vì sao?
Vì taát caû phaùp khoâng coù töï taùnh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm, töï thöïc
haønh nhaãn nhuïc, cuõng daïy ngöôøi nhaãn nhuïc, khen ngôïi coâng ñöùc
nhaãn nhuïc, vui möøng khen ngôïi ngöôøi nhaãn nhuïc. Luùc thöïc haønh
Nhaãn nhuïc ba-la-maät nhö vaäy, Boà-taùt boá thí cho chuùng sinh ñöôïc
ñaày ñuû, daïy hoï trì giôùi, daïy hoï thieàn ñònh, daïy hoï trí tueä, daïy hoï
giaûi thoaùt, daïy hoï giaûi thoaùt tri kieán. Do nhaân duyeân boá thí, trì giôùi,
thieàn ñònh, trí tueä nhö vaäy neân vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-
phaät maø böôùc leân ñòa vò Boà-taùt. Böôùc leân baäc Boà-taùt roài ñöôïc thanh
tònh coõi Phaät. Ñöôïc thanh tònh coõi Phaät roài, thaønh töïu chuùng sinh.
Thaønh töïu chuùng sinh roài ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí roài chuyeån phaùp luaân, duøng phaùp ba thöøa ñoä chuùng
sinh thoaùt khoûi sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Duøng Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Boà-taùt theo thöù lôùp
tu haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo nhö vaäy. Vieäc ñoù ñeàu khoâng naém baét
ñöôïc. Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù töï taùnh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, töï
thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät, cuõng daïy ngöôøi tinh taán, khen ngôïi
coâng ñöùc tinh taán, vui möøng khen ngôïi ngöôøi tinh taán. Luùc thöïc
haønh Tinh taán ba-la-maät nhö vaäy, Boà-taùt boá thí cho chuùng sinh ñöôïc
www.daitangkinh.org
ñaày ñuû, daïy hoï trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri
kieán. Do nhaân duyeân ñoù neân vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-
phaät maø böôùc leân baäc Boà-taùt. Vaøo baäc Boà-taùt roài ñöôïc thanh tònh
coõi Phaät, thanh tònh coõi Phaät roài, thaønh töïu chuùng sinh. Thaønh töïu
chuùng sinh roài ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
roài chuyeån phaùp luaân, duøng phaùp ba thöøa giaùo hoùa chuùng sinh thoaùt
khoûi sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Duøng Tinh taán ba-la-maät, Boà-taùt theo thöù töï tu
haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo nhö vaäy. Vieäc ñoù ñeàu khoâng thaät coù. Vì
sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù töï taùnh.
nhaäp thieàn, töï nhaäp taâm voâ löôïng, nhaäp ñònh Voâ saéc, cuõng daïy ngöôøi
nhaäp thieàn ñònh, khen ngôïi coâng ñöùc nhaäp thieàn ñònh, vui möøng khen
ngôïi ngöôøi nhaäp thieàn ñònh. Truï nhöõng thieàn ñònh, Boà-taùt boá thí cho
chuùng sinh ñöôïc ñaày ñuû, daïy hoï trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt,
giaûi thoaùt tri kieán. Do nhaân duyeân ñoù neân vöôït hôn haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät maø böôùc leân baäc Boà-taùt. Böôùc leân baäc Boà-taùt roài ñöôïc
thanh tònh coõi Phaät, thanh tònh coõi Phaät roài, thaønh töïu chuùng sinh.
Thaønh töïu chuùng sinh roài ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí roài chuyeån phaùp luaân, duøng phaùp ba thöøa ñoä chuùng sinh
thoaùt khoûi sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Duøng Thieàn ñònh ba-la-maät, Boà-taùt theo thöù töï
tu haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo nhö vaäy, vieäc ñoù ñeàu khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù töï taùnh.
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, boá thí cho chuùng sinh ñöôïc ñaày ñuû, daïy
hoï trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán. Luùc thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, Boà-taùt töï thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät, cuõng daïy ngöôøi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, khen ngôïi
coâng ñöùc ngöôøi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, vui möøng khen ngôïi
ngöôøi thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät. Boà-taùt do nhaân duyeân Boá thí
ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-
maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy vaø naêng löïc
phöông tieän neân vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø vaøo
baäc Boà-taùt. Vaøo baäc Boà-taùt roài ñöôïc thanh tònh coõi Phaät, thanh tònh
coõi Phaät roài thaønh töïu chuùng sinh. Thaønh töïu chuùng sinh roài ñöôïc
Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí roài chuyeån phaùp luaân,
duøng phaùp ba thöøa ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Duøng saùu phaùp Ba-la-maät, Boà-taùt theo thöù töï tu
haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo nhö vaäy. Vieäc ñoù ñeàu khoâng thaät coù. Vì
sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù töï taùnh.
Ñoù goïi laø Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm theo thöù töï haønh, thöù töï hoïc,
thöù töï ñaïo.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, do
taâm töông öng vôùi Nhaát thieát chuûng trí, tin hieåu caùc phaùp khoâng coù
taùnh maø tu saùu nieäm. Ñoù laø nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, nieäm
Giôùi, nieäm Xaû vaø nieäm Thieân.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm Phaät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nieäm Phaät chaúng duøng saéc ñeå nieäm,
chaúng duøng thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå nieäm. Vì sao? Vì saéc khoâng coù
töï taùnh, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù töï taùnh. Neáu phaùp khoâng coù
töï taùnh thì ñoù laø khoâng thaät coù. Vì sao? Vì voâ nieäm ñoù laø nieäm Phaät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nieäm Phaät chaúng duøng ba möôi
hai töôùng ñeå nieäm, cuõng chaúng duøng thaân vaøng roøng, chaúng duøng
vaàng haøo quang, chaúng duøng taùm möôi veû ñeïp tuøy thaâu ñeå nieäm. Vì
sao? Vì thaân Phaät ñoù khoâng coù töï taùnh. Neáu phaùp khoâng coù taùnh, ñoù
laø khoâng thaät coù. Vì sao? Vì voâ nieäm ñoù laø nieäm Phaät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng neân duøng caùc giôùi ñeå nieäm
Phaät. Chaúng neân duøng caùc ñònh, caùc tueä, caùc giaûi thoaùt, caùc giaûi thoaùt
tri kieán ñeå nieäm Phaät. Vì sao? Vì caùc giôùi... aáy khoâng coù töï taùnh.
Neáu phaùp khoâng coù töï taùnh, ñoù laø khoâng thaät coù. Vì sao? Vì voâ nieäm
ñoù laø nieäm Phaät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng neân duøng möôøi Trí löïc, boán Voâ
sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi ñeå
nieäm Phaät. Vì sao? Vì khoâng coù töï taùnh. Neáu phaùp khoâng coù töï taùnh,
ñoù laø khoâng thaät coù. Vì sao? Vì voâ nieäm laø nieäm Phaät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng neân duøng möôøi hai nhaân duyeân
ñeå nieäm Phaät. Vì sao? Vì phaùp nhaân duyeân khoâng coù töï taùnh, neáu
www.daitangkinh.org
phaùp khoâng coù töï taùnh, ñoù laø khoâng thaät coù. Vì sao? Vì khoâng nieäm
laø nieäm Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt phaûi
neân nieäm Phaät nhö vaäy.
Ñaây laø Boà-taùt luùc môùi phaùt taâm theo thöù töï haønh, thöù töï hoïc,
thöù töï ñaïo.
Boà-taùt ñoù truï trong thöù töï haønh, thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo, ñaày ñuû
boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc,
baûy Giaùc phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, tu haønh Tam-muoäi khoâng, voâ
töôùng, voâ taùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí, vì caùc phaùp khoâng coù töï
taùnh, Boà-taùt ñoù bieát caùc phaùp khoâng coù taùnh, trong aáy khoâng coù taùnh
coù, khoâng coù taùnh khoâng.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm Phaùp?
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt chaúng
nhôù nghó phaùp thieän, chaúng nhôù nghó phaùp baát thieän, chaúng nhôù nghó
phaùp kyù, chaúng nhôù nghó phaùp voâ kyù, chaúng nhôù nghó phaùp theá gian,
chaúng nhôù nghó phaùp xuaát theá gian, chaúng nhôù nghó phaùp tònh, chaúng
nhôù nghó phaùp baát tònh, chaúng nhôù nghó phaùp Thaùnh, chaúng nhôù nghó
phaùp phaøm, chaúng nhôù nghó phaùp höõu laäu, chaúng nhôù nghó phaùp voâ
laäu, chaúng nhôù nghó phaùp thuoäc coõi Duïc, thuoäc coõi Saéc, thuoäc coõi Voâ
saéc, chaúng nieäm phaùp höõu vi, phaùp voâ vi. Vì sao? Vì caùc phaùp aáy
khoâng coù töï taùnh. Neáu phaùp khoâng coù töï taùnh, ñoù laø khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì voâ nieäm ñoù laø nieäm Phaùp. Vì hoïc trong phaùp khoâng coù
taùnh neân seõ ñöôïc ñaày ñuû boán Nieäm xöù cho ñeán seõ ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí. Luùc Boà-taùt naøy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
ñöôïc caùc phaùp khoâng coù taùnh. Trong khoâng coù taùnh aáy: chaúng phaûi
töôùng coù, chaúng phaûi töôùng khoâng.
Boà-taùt phaûi neân tu nieäm Phaùp nhö vaäy. Ñoái vôùi phaùp aáy, duø
chuùt nieäm cuõng khoâng, huoáng chi laø nieäm Phaùp.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm Taêng?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nieäm Taêng, vì phaùp voâ vi neân phaân bieät
coù chuùng ñeä töû Phaät. Trong ñoù, cho ñeán khoâng coù chuùt nieäm, huoáng
laø nieäm Taêng. Boà-taùt phaûi nieäm Taêng nhö vaäy.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm giôùi?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán nay phaûi
neân nieäm Thaùnh giôùi: giôùi khoâng thieáu, giôùi khoâng hôû, giôùi khoâng
daáu veát, giôùi khoâng ñuïc, giôùi khoâng vöôùng, giôùi töï taïi, giôùi maø ngöôøi
trí khen ngôïi, giôùi cuï tuùc, giôùi theo chaùnh ñònh. Phaûi nieäm giôùi ñoù
khoâng coù töï taùnh, cho ñeán khoâng coù chuùt nieäm, huoáng chi laø nieäm
giôùi.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm xaû?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay phaûi nieäm
xaû: hoaëc nieäm xaû vôùi mình, hoaëc nieäm xaû vôùi ngöôøi, hoaëc xaû taøi,
hoaëc xaû phaùp, hoaëc xaû phieàn naõo, vì quaùn söï xaû aáy khoâng thaät coù,
cho ñeán khoâng coù chuùt nieäm, huoáng chi laø nieäm xaû.
Theá naøo laø Boà-taùt tu nieäm Thieân?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó raèng caùc taàng trôøi Töù Thieân vöông
coù tín, giôùi, thí, vaên, tueä. ÔÛ ñaây cheát sinh leân taàng trôøi aáy. Ta cuõng
coù tín, giôùi, thí, vaên, tueä ñoù. Cho ñeán trôøi taàng Tha hoùa, trôøi Töï taïi coù
caùc tín, giôùi, thí, vaên, tueä. ÔÛ ñaây cheát sinh leân taàng trôøi aáy. Toâi cuõng
coù tín, giôùi, thí, vaên, tueä ñoù. Boà-taùt phaûi neân nhôù nghó treân caùc taàng
trôøi khoâng coù töï taùnh, coøn khoâng coù chuùt nieäm, huoáng chi laø nieäm
Thieân.
Boà-taùt thöïc haønh saùu nieäm nhö vaäy thì goïi laø theo thöù töï haønh,
thöù töï hoïc, thöù töï ñaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng coù taùnh, ñoù laø
nieäm saéc khoâng coù taùnh, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù taùnh, nhaõn
ñeán yù, saéc cho ñeán phaùp ñeàu khoâng coù taùnh, nhaõn giôùi cho ñeán yù
thöùc giôùi khoâng coù taùnh, Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-
maät, noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng ñeàu khoâng coù taùnh,
boán Nieäm xöù cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí ñeàu khoâng coù taùnh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng coù taùnh thì khoâng
coù ñaïo, khoâng trí, khoâng coù quaû phaûi chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôi thaáy taùnh saéc ñoù thaät coù hay chaêng?
Cho ñeán taùnh cuûa Nhaát thieát chuûng trí ñoù thaät coù hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng thaáy coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng chaúng thaáy caùc phaùp thaät coù, sao laïi hoûi
nhö vaäy?
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! ÔÛ ñaây con khoâng daùm coù nghi ngôø, maø
chæ vì ñôøi sau nhöõng Tyø-kheo caàu ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-phaät,
ñaïo Boà-taùt seõ cho raèng: Neáu taát caû phaùp khoâng coù taùnh thì ai nhô, ai
saïch, ai troùi buoäc, ai giaûi thoaùt? Vì chaúng hieåu bieát, hoï coù theå phaù
giôùi, phaù kieán, phaù oai nghi, phaù tònh maïng. Vì phaù nhö vaäy, neân hoï
bò ñoïa vaøo ba döôøng aùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Sôï ñôøi sau seõ coù söï teä haïi nhö vaäy neân con
thöa hoûi Ñöùc Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi phaùp khoâng coù taùnh, con tin hieåu,
khoâng nghi ngôø, khoâng aên naên.
Phaåm 76: NHAÁT NIEÄM

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng coù taùnh, thì Boà-taùt
thaáy nhöõng lôïi ích gì maø vì chuùng sinh khai phaùt taâm Voâ thöôïng
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì taát caû phaùp khoâng thaät coù neân Boà-taùt vì
chuùng sinh maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì nhöõng ai coù ñöôïc coù chaáp thì khoù ñöôïc giaûi thoaùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi coù ñöôïc töôùng thì khoâng coù ñaïo, khoâng
coù quaû, khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi khoâng ñöôïc töôùng thì coù ñaïo, coù
quaû, coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng coù ñöôïc töùc laø ñaïo, töùc laø quaû, töùc laø
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì phaùp taùnh chaúng hoaïi dieät.
Neáu phaùp khoâng thaät coù maø muoán ñöôïc ñaïo, muoán ñöôïc quaû,
muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù laø muoán hoaïi
phaùp taùnh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaùp khoâng coù ñöôïc töùc laø ñaïo, töùc
laø quaû, töùc laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, sao laïi coù Boà-taùt
Ñòa thöù nhaát cho ñeán Ñòa thöù möôøi, sao laïi coù phaùp Nhaãn voâ sinh,
sao laïi coù quaû baùo ñöôïc thaàn thoâng, sao laïi coù quaû baùo ñöôïc Boá thí,
Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä, an truï trong caùc
quaû baùo ñaéc aáy coù theå thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh,
cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät caùc thöù y phuïc, uoáng aên, hoa höông,
chuoãi ngoïc, phoøng nhaø, giöôøng neäm, ñeøn ñuoác, nhöõng vaät duïng caàn
ñeå soáng, cho ñeán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng
döùt maát phöôùc ñöùc ñoù, cho ñeán sau khi nhaäp dieät, xaù-lôïi vaø ñeä töû
ñöôïc cuùng döôøng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì caùc phaùp khoâng coù töôùng neân ñöôïc Boà-taùt
Sô ñòa ñeán Thaäp ñòa, coù quaû baùo ñaéc naêm pheùp thaàn thoâng, saùu phaùp
Ba-la-maät, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, cuõng do nhaân
duyeân thieän caên maø laøm lôïi ích chuùng sinh, cho ñeán sau khi nhaäp
dieät, xaù-lôïi vaø ñeä töû ñöôïc cuùng döôøng
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng coù töôùng thì saùu
phaùp Ba-la-maät, naêm pheùp thaàn thoâng coù gì khaùc nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp khoâng coù töôùng, boá thí, trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, caùc thaàn thoâng khoâng coù khaùc
nhau. Do chuùng sinh chaáp coù boá thí cho ñeán caùc thaàn thoâng neân phaân
bieät maø noùi thoâi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñoái vôùi phaùp khoâng coù töôùng,
boá thí cho ñeán caùc loaïi thaàn thoâng khoâng coù khaùc nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ngöôøi thí, keû thoï ñeàu khoâng thaät coù maø thöïc haønh boá thí, khoâng ñöôïc
giôùi maø trì giôùi, khoâng ñöôïc nhaãn maø haønh nhaãn nhuïc, khoâng ñöôïc
tinh taán maø haønh tinh taán, khoâng ñöôïc thieàn maø haønh thieàn, khoâng
ñöôïc trí tueä maø haønh trí tueä, khoâng ñöôïc thaàn thoâng maø haønh thaàn
thoâng, khoâng ñöôïc boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo maø thöïc
haønh boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, khoâng ñöôïc ba Tam-
muoäi maø thöïc haønh ba Tam-muoäi, chaúng ñöôïc chuùng sinh maø thaønh
töïu chuùng sinh, khoâng ñöôïc thanh tònh coõi Phaät maø thanh tònh coõi
Phaät, khoâng ñöôïc caùc phaùp Phaät maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
www.daitangkinh.org
maät khoâng coù ñöôïc nhö vaäy. Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät khoâng coù ñöôïc naøy, thì ma hay thieân ma khoâng phaù hoaïi
ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, laøm sao trong moät nieäm maø ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán
taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ba moân Giaûi thoaùt, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy,
boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ba möôi
hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp tuøy thaân?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khi thöïc haønh boá thí, Boà-taùt chaúng xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät, khi tu trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä
chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán taùm möôi veû ñeïp chaúng xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo Ñaïi Boà-taùt vì chaúng xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät neân trong moät nieäm thöïc haønh ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-
maät cho ñeán taùm möôi veû ñeïp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt coù
thöïc haønh boá thí chaúng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng thaáy coù hai
töôùng, luùc trì giôùi cuõng chaúng thaáy coù hai töôùng, cho ñeán taùm möôi
veû ñeïp cuõng chaúng thaáy coù hai töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo Ñaïi Boà-taùt luùc boá thí cho ñeán
luùc tu taùm möôi veû ñeïp chaúng thaáy coù hai töôùng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
muoán ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, trong Boá thí ba-la-maät bao goàm heát
caùc Ba-la-maät vaø boán Nieäm xöù cho ñeán taùm möôi veû ñeïp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laà Ñaïi Boà-taùt luùc boá thí bao goàm
heát caùc phaùp voâ laäu?
an truï taâm voâ laäu maø boá thí. Trong taâm voâ laäu chaúng thaáy töôùng ai
thí, ai thoï vaø vaät thí. Do taâm voâ töôùng, taâm voâ laäu naøy döùt tröø taâm aùi
nhieãm, taâm xan tham maø thöïc haønh boá thí. Baáy giôø, chaúng thaáy boá
thí cho ñeán chaúng thaáy phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt naøy duøng taâm voâ töôùng, taâm voâ laäu maø trì giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, chaúng thaáy laø giôùi, laø nhaãn nhuïc, laø
tinh taán, cho ñeán chaúng thaáy phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Boà-taùt naøy duøng taâm voâ töôùng, taâm voâ laäu maø tu boán Nieäm xöù,
chaúng thaáy laø boán Nieäm xöù cho ñeán chaúng thaáy taùm möôi veû ñeïp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp voâ töôùng, voâ taùc, thì laøm
sao ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät cho ñeán ñaày ñuû taùm möôi veû ñeïp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng
taâm voâ töôùng, taâm voâ laäu maø haønh boá thí: ngöôøi caàn aên cho aên, cho
ñeán caàn duøng ñeán thöù gì ñeàu cung caáp cho taát caû, hoaëc vaät ngoaøi
thaân, vaät trong thaân, hoaëc caét xeû thaân theå, hoaëc quoác thaønh, vôï con
ñeàu boá thí cho chuùng sinh.
Neáu coù ngöôøi ñeán baûo: Caàn chi phaûi boá thí nhö vaäy, khoâng coù
lôïi ích gì.
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy nghó raèng daàu ngöôøi
naøy ñeán traùch toâi boá thí nhöng ta vaãn khoâng hoái haän, ta phaûi sieâng
naêng boá thí, chaúng neân chaúng ban cho, boá thí xong cuøng vôùi taát caû
chuùng sinh hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cuõng
chaúng thaáy coù nhöõng töôùng ngöôøi thí, ngöôøi thoï, vaät thí, ngöôøi hoài
höôùng; phaùp hoài höôùng, choã hoài höôùng laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Ñeàu khoâng thaáy coù caùc töôùng ñoù. Vì sao? Vì taát caû phaùp
do noäi khoâng neân khoâng, do ngoaïi khoâng neân khoâng, do noäi ngoaïi
khoâng neân khoâng, do khoâng khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, roát
raùo khoâng, voâ thæ khoâng, taùn khoâng, töï töôùng khoâng neân khoâng. Luùc
quaùn nhö vaäy nghó raèng: “Ai hoài höôùng? Hoài höôùng veà choã naøo?
Duøng phaùp gì ñeå hoài höôùng?” Ñoù goïi laø chaùnh hoài höôùng.
Baáy giôø, Boà-taùt thöôøng thaønh töïu cho chuùng sinh, thöôøng thanh
tònh coõi Phaät, laøm ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, ba Tam-muoäi cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Boà-taùt naøy ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät maø chaúng thoï höôûng quaû
baùo theá gian.
Ví nhö coõi trôøi Tha hoùa töï taïi heã caàn duøng thöù gì ñeàu ñöôïc tuøy
yù. Cuõng nhö vaäy, taâm Boà-taùt nguyeän nhöõng gì lieàn ñöôïc nhö yù. Do
quaû baùo boá thí ñoù, Ñaïi Boà-taùt cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, cuõng hay
ban ñaày ñuû cho taát caû chuùng sinh trôøi, ngöôøi, A-tu-la.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt naøy duøng Boá thí ba-la-maät che chôû chuùng sinh. Duøng
naêng löïc phöông tieän ñem phaùp ba thöøa cöùu ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi
sinh töû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp voâ töôùng, voâ ñaéc,
voâ taùc maø ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp voâ
töôùng, voâ ñaéc, voâ taùc maø ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät?
Luùc thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt trì caùc thöù giôùi.
Ñoù laø giôùi voâ laäu cuûa baäc Thaùnh, theå nhaäp taùm phaàn Thaùnh ñaïo,
giôùi töï nhieân ñaéc, giôùi do quaû baùo ñaéc, giôùi do thoï maø ñaéc, giôùi do
taâm sinh, taát caû caùc giôùi naøy ñeàu chaúng thieáu, chaúng phaù, chaúng
xen laãn, chaúng oâ tröôïc, chaúng chaáp. Laø giôùi töï taïi, laø giôùi ñöôïc
ngöôøi trí khen ngôïi. Duøng giôùi naøy maø khoâng choã chaáp laáy, hoaëc
saéc, hoaëc thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc ba möôi hai töôùng, hoaëc taùm
möôi veû ñeïp, hoaëc doøng lôùn Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Cö só, hoaëc trôøi
Töù vöông, trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Hoùa laïc, trôøi
Tha hoùa töï taïi, trôøi coõi Saéc, trôøi coõi Voâ saéc, hoaëc quaû Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät hoaëc Chuyeån luaân
thaùnh vöông hoaëc Thieân vöông. Chæ vì taát caû chuùng sinh maø cuøng
hoï hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Bôûi voâ töôùng, voâ
ñaéc, khoâng hai maø hoài höôùng laø phaùp theá tuïc, chaúng phaûi Ñeä nhaát
thaät nghóa.
Boà-taùt naøy ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät, duøng naêng löïc phöông
tieän phaùt khôûi boán Thieàn, vì khoâng tham meâ thieàn neân ñöôïc naêm
pheùp thaàn thoâng. Nhôø boán Thieàn maø ñöôïc Thieân nhaõn. Boà-taùt naøy coù
hai thöù Thieân nhaõn: do tu taäp maø ñaéc vaø do quaû baùo maø ñaéc.
Ñöôïc Thieân nhaõn roài, Boà-taùt naøy thaáy caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ôû
phöông Ñoâng cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vôùi chín
phöông kia cuõng ñeàu thaáy nhö vaäy. Nhöõng vieäc ñaõ thaáy khoâng sai,
khoâng queân.
Baèng Thieân nhó thanh tònh hôn haún tai thöôøng, Boà-taùt naøy nghe
caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông noùi phaùp. Ñieàu ñöôïc nghe khoâng sai,
khoâng queân, laøm lôïi ích mình vaø ngöôøi.
Duøng Tha taâm trí, Boà-taùt naøy bieát taâm cuûa caùc Ñöùc Phaät ôû
möôøi phöông vaø bieát taâm cuûa taát caû chuùng sinh, cuõng laøm lôïi ích taát
caû chuùng sinh.
Duøng Tuùc maïng trí, Boà-taùt naøy bieát nhöõng nghieäp nhaân quaù
khöù, vì nghieäp nhaân duyeân chaúng maát neân chuùng sinh ñoù sinh veà nôi
naøo ñeàu bieát roõ.
Duøng Laäu taän trí, Boà-taùt naøy giuùp cho chuùng sinh chöùng ñöôïc
caùc quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeán A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Choã naøo, nôi naøo
cuõng ñeàu coù khaû naêng laøm cho chuùng sinh ñi vaøo trong phaùp laønh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp khoâng töôùng,
khoâng ñaéc, khoâng taùc maø ñaày ñuû Trì giôùi ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp voâ
töôùng, voâ ñaéc, voâ taùc maø ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay,
maõi ñeán luùc ngoài ñaïo traøng, trong thôøi gian ñoù coù baát luaän chuùng sinh
naøo ñeán ñaùnh ñaäp, cheùm gieát, Boà-taùt naøy chaúng sinh taâm giaän hôøn
daàu chæ moät yù nieäm.
Boà-taùt phaûi tu hai thöù nhaãn.
1. Chaúng sinh taâm giaän thuø ñoái vôùi baát luaän chuùng sinh naøo ñeán
maéng chöûi, ñaùnh ñaäp, cheùm gieát.
2. Taát caû phaùp khoâng sinh.
Phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Boà-taùt laø khi bò ngöôøi ñeán maéng chöûi,
ñaùnh ñaäp, phaûi nghó: “Maéng ta laø ai? Ai cheâ, ai ñaùnh, ai ñaäp? Ai chòu
ñöïng? Boà-taùt phaûi suy gaãm thaät taùnh caùc phaùp, ñoù laø roát raùo khoâng,
khoâng phaùp, khoâng chuùng sinh. Caùc phaùp coøn khoâng thaät coù, huoáng
chi chuùng sinh maø coù. Luùc quaùn saùt nhö vaäy, Boà-taùt chaúng thaáy
ngöôøi maéng, chaúng thaáy ngöôøi cheùm gieát. Luùc quaùn saùt nhö vaäy, Boà-
taùt naøy lieàn ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
Theá naøo goïi laø phaùp Nhaãn voâ sinh? Vì bieát caùc phaùp töôùng
thöôøng chaúng sinh, caùc phieàn naõo töø xöa ñeán giôø cuõng thöôøng chaúng
sinh.
An truï trong hai thöù nhaãn naøy, Ñaïi Boà-taùt seõ ñaày ñuû boán Thieàn,
boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ñaày ñuû boán Nieäm xöù cho ñeán
www.daitangkinh.org
taùm Thaùnh ñaïo, ba moân Giaûi thoaùt, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí
voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi.
Boà-taùt naøy an truï phaùp Thaùnh voâ laäu xuaát theá, chaúng cuøng vôùi
taát caû caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät, ñaày ñuû thaàn thoâng cuûa baäc
Thaùnh.
An truï trong thaàn thoâng cuûa baäc Thaùnh, Boà-taùt naøy duøng Thieân
nhaõn thaáy caùc Ñöùc Phaät ôû phöông Ñoâng, lieàn ñöôïc Tam-muoäi nieäm
Phaät cho ñeán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, phöông kia
Duøng Thieân nhó, Boà-taùt naøy nghe phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät ôû
möôøi phöông giaûng noùi, roài ñem choã ñaõ ñöôïc nghe daïy laïi chuùng
sinh.
Boà-taùt naøy cuõng bieát taâm caùc Ñöùc Phaät, bieát taâm nieäm cuûa taát
caû chuùng sinh. Bieát taâm cuûa chuùng sinh roài theo taâm cuûa hoï maø noùi
phaùp.
Duøng Tuùc maïng trí, Boà-taùt naøy bieát caên laønh ñôøi tröôùc cuûa taát
caû chuùng sinh roài vì chuùng sinh maø noùi phaùp cho hoï vui möøng.
Duøng thaàn thoâng laäu taän, Boà-taùt naøy giaùo hoùa chuùng sinh cho
hoï ñöôïc Thaùnh quaû ba thöøa.
Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät duøng naêng löïc
phöông tieän thaønh töïu chuùng sinh, ñaày ñuû Nhaát thieát chuûng trí, ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chuyeån phaùp luaân.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp voâ töôùng, voâ ñaéc, voâ taùc ñaày ñuû
Nhaãn nhuïc ba-la-maät nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo ñoái vôùi phaùp voâ töôùng, voâ ñaéc,
voâ taùc, Ñaïi Boà-taùt seõ ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät?
thaønh töïu thaân tinh taán, taâm tinh taán, nhaäp Thieàn thöù nhaát cho ñeán
Thieàn thöù tö, ñöôïc caùc thöù thaàn thoâng, phaân moät thaân thaønh nhieàu
thaân, cho ñeán tay sôø ñeán maët trôøi, maët traêng.
Vì thaønh töïu thaân tinh taán, Boà-taùt naøy bay ñeán voâ löôïng traêm
ngaøn muoân öù theá giôùi cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät ñuû taát caû vaät duïng
caàn thieát, cho ñeán luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
phöôùc ñöùc quaû baùo vaãn chaúng döùt heát.

Luùc Boà-taùt naøy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taát caû
trôøi vaø ngöôøi ôû theá gian ñeán heát loøng cuùng döôøng y phuïc, thöùc aên, ñoà
uoáng, cho ñeán sau khi nhaäp Nieát-baøn, xaù-lôïi vaø ñeä töû ñöôïc cuùng
döôøng, cuõng do naêng löïc thaàn thoâng aáy ñöôïc ñeán choã Phaät ñeå nghe,
laõnh giaùo phaùp, cho ñeán luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
troïn chaúng heà traùi, chaúng heà maát.
Boà-taùt naøy luùc tu Nhaát thieát chuûng trí, thanh tònh coõi Phaät,
thaønh töïu chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt thaønh
töïu thaân tinh taán, laøm cho ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Boà-taùt thaønh töïu taâm tinh taán, laøm
cho hay ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät?
Ñaïi Boà-taùt taâm tinh taán, duøng taâm tinh taán Thaùnh voâ laäu naøy
nhaäp vaøo taùm phaàn Thaùnh ñaïo, chaúng cho nghieäp baát thieän cuûa
thaân hay mieäng ñöôïc vaøo, cuõng chaúng chaáp laáy caùc phaùp töôùng laø
thöôøng hay voâ thöôøng, laø khoå hay vui, laø ngaõ hay voâ ngaõ, laø höõu vi
hay voâ vi, laø coõi Duïc, coõi Saéc hay coõi Voâ saéc, laø taùnh höõu laäu hay
taùnh voâ laäu, laø Thieàn thöù nhaát cho ñeán hay laø Thieàn thöù tö, laø Töø,
laø Bi hay laø Hyû, laø Xaû, laø hö khoâng voâ bieân xöù cho ñeán Phi töôûng
phi phi töôûng xöù, laø boán Nieäm xöù, laø boán Chaùnh caàn, laø boán Nhö yù
tuùc, laø naêm Caên, laø naêm Löïc, laø baûy Giaùc phaàn, laø taùm phaàn Thaùnh
ñaïo, laø khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, laø möôøi Trí löïc cho ñeán möôøi taùm
Boà-taùt naøy chaúng chaáp laáy töôùng laø thöôøng hay voâ thöôøng, laø
khoå hay vui, laø ngaõ hay voâ ngaõ, laø quaû Tu-ñaø-hoaøn, laø quaû Tö-ñaø-
haøm, laø quaû A-na-haøm, laø quaû A-la-haùn, laø ñaïo Bích-chi-phaät, laø ñaïo
Boà-taùt, laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, laø vò Tu-ñaø-hoaøn, laø vò
Tö-ñaø-haøm, laø vò A-na-haøm, laø vò A-la-haùn, laø vò Bích-chi-phaät, laø vò
Boà-taùt, laø vò Phaät.
Boà-taùt naøy chaúng chaáp laáy töôùng do chuùng sinh naøy döùt keát söû
ba coõi neân ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, vì chuùng sinh naøy daàn moûng ba ñoâïc
neân ñöôïc quaû Tö-ñaø-haøm, vì chuùng sinh naøy döùt kieát taäp coõi Duïc neân
ñöôïc quaû A-na-haøm, vì chuùng sinh naøy döùt kieát taäp coõi treân neân ñöôïc
www.daitangkinh.org
quaû A-la-haùn, vì chuùng sinh naøy duøng ñaïo Bích-chi-phaät neân ñöôïc
quaû Bích-chi-phaät, vì chuùng sinh naøy thöïc haønh Ñaïo chuûng trí neân
goïi laø Boà-taùt.
Cuõng chaúng chaáp laáy caùc phaùp töôùng naøy. Vì sao? Vì chaúng
neân duøng taùnh chaáp laáy töôùng, vì laø taùnh khoâng.
Duøng taâm tinh taán naøy, Boà-taùt laøm lôïi ích roäng lôùn cho chuùng
sinh, cuõng chaúng thaáy coù chuùng sinh aáy.
Ñaây laø Boà-taùt do ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät maø ñaày ñuû caùc
phaùp, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, vì khoâng thaät coù.
Vì thaønh töïu thaân tinh taán vaø taâm tinh taán, Boà-taùt naøy nhaän
laáy taát caû phaùp laønh, vaø vì cuõng chaúng chaáp laáy caùc phaùp laønh naøy,
Boà-taùt ñi töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, laøm lôïi ích chuùng sinh,
hieän caùc thaàn thoâng tuøy yù voâ ngaïi: hoaëc möa hoa, möa höông, hoaëc
troãi caùc thöù kyõ nhaïc, hoaëc laøm rung chuyeån maët ñaát, hoaëc phaùt ra
aùnh saùng, hoaëc hieän theá giôùi baûy baùu trang nghieâm, hoaëc hieän
nhieàu thöù thaân hình, hoaëc phaùt ra aùnh saùng ñaïi trí tueä, laøm cho
chuùng sinh bieát Thaùnh ñaïo, laøm cho chuùng sinh lìa boû saùt sinh cho
ñeán taø kieán, hoaëc duøng vieäc boá thí ñeå lôïi ích chuùng sinh, hoaëc duøng
trì giôùi, hoaëc ñem thaân theå chia xeû, hoaëc ñem vôï con, quoác thaønh,
hoaëc ñem chính thaân mình ñeå caáp cho, tuøy phöông caùch tieän lôïi laøm
lôïi ích cho chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi caùc phaùp
voâ töôùng, voâ ñaéc, voâ taùc, Ñaïi Boà-taùt duøng thaân vaø taâm tinh taán, laøm
cho ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñoái vôùi phaùp voâ töôùng, voâ
ñaéc, voâ taùc, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng laøm cho
ñaày ñuû Thieàn ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tröø caùc thieàn ñònh cuûa Phaät, Ñaïi Boà-taùt ñeàu
seõ ñaày ñuû taát caû caùc thieàn ñònh.
Boà-taùt naøy xa lìa caùc duïc nhieãm, caùc phaùp baát thieän, caùc phaùp
aùc, do lìa duïc maø hyû laïc, coù giaùc, coù quaùn, nhaäp Thieàn thöù nhaát cho
ñeán Thieàn thöù tö.
Boà-taùt naøy duøng taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû truøm khaép taát caû theá gian
möôøi phöông.
Boà-taùt naøy qua khoûi taát caû töôùng cuûa saéc, döùt töôùng coù ñoái ñaõi,
vì chaúng nghó nhôù töôùng khaùc bieät maø nhaäp vaøo Voâ bieân hö khoâng
xöù, cho ñeán nhaäp vaøo Phi töôûng phi phi töôûng xöù.
Truï trong Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt naøy thuaän vaø nghòch nhaäp
taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, nhaäp vaøo Tam-muoäi Khoâng, Tam-
muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ taùc, hoaëc coù luùc nhaäp Tam-muoäi Ñieän
quang, hoaëc coù luùc nhaäp Tam-muoäi Thaùnh chaùnh, hoaëc coù luùc nhaäp
Tam-muoäi Nhö kim cang.
Truï trong Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt naøy tu ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, duøng Ñaïo chuûng trí nhaäp vaøo taát caû thieàn ñònh, vöôït qua
Caøn tueä ñòa, Taùnh ñòa, Baùt nhaân ñòa, Kieán ñòa, Baïc ñòa, Ly Duïc ñòa,
Dó bieän ñòa vaø Bích-chi-phaät ñòa maø vaøo ñòa vò Boà-taùt, khi ñaõ nhaäp
ñòa vò Boà-taùt roài thì ñaày ñuû Phaät ñòa, ñi trong caùc ñòa aáy cho ñeán luùc
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng bao giôø chaáp laáy
ñaïo quaû giöõa chöøng.
Truï trong Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt naøy töø moät coõi Phaät ñeán moät
coõi Phaät cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, ôû choã chö Phaät gieo troàng caên
laønh, thanh tònh coõi Phaät, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät laøm lôïi
ích chuùng sinh, hoaëc duøng boá thí giuùp ñôõ chuùng sinh, hoaëc duøng trì
giôùi, hoaëc duøng Tam-muoäi, hoaëc duøng trí tueä, hoaëc duøng giaûi thoaùt,
hoaëc duøng tri kieán giaûi thoaùt giuùp ñôõ chuùng sinh, giaùo hoùa chuùng sinh
khieán cho hoï ñöôïc phaùp laønh cuûa quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñaïo Bích-
chi-phaät, ñeàu coù khaû naêng daïy cho chuùng sinh ñaéc ñaïo.
Truï trong Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt naøy thöôøng phaùt sinh taát caû
moân Ñaø-la-ni, ñöôïc boán Trí voâ ngaïi, ñöôïc caùc thaàn thoâng coù ñöôïc do
quaû baùo.
Boà-taùt naøy chaúng bao giôø vaøo baøo thai ngöôøi meï, chaúng bao giôø
thoï naêm duïc, thöôøng khoâng sinh baát sinh, daàu coù sinh cuõng chaúng bò
phaùt sinh laøm oâ nhieãm. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy thaáy taát caû phaùp nhö
huyeãn aûo maø laøm lôïi ích chuùng sinh, cuõng khoâng thaáy coù chuùng sinh
vaø taát caû phaùp, ñeå ñöôïc giaùo hoùa chuùng sinh, khieán hoï ñöôïc voâ sôû
ñaéc vì laø phaùp theá tuïc, chaúng phaûi thaät nghóa ñeä nhaát.
Truï Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt naøy thöïc haønh taát caû thieàn ñònh,
giaûi thoaùt, Tam-muoäi, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
www.daitangkinh.org
chaúng bao giôø xa lìa Thieàn ba-la-maät.

Luùc thöïc haønh Ñaïo chuûng trí nhö vaäy, Boà-taùt naøy ñöôïc Nhaát
thieát chuûng trí, döùt taát caû taäp khí phieàn naõo. Döùt xong, töï lôïi ích cho
mình ñoàng thôøi cuõng lôïi ích cho ngöôøi. Ñaõ töï lôïi vaø lôïi tha roài laøm
ruoäng phöôùc cho taát caû trôøi, ngöôøi, A-tu-la trong ñôøi.
laøm cho ñaày ñuû voâ töôùng Thieàn ba-la-maät nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø truï trong phaùp voâ töôùng, voâ
taùc, voâ ñaéc luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm cho Ñaïi Boà-taùt tu
taäp ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät?
ñoái vôùi caùc phaùp chaúng thaáy töôùng quyeát ñònh thaät. Boà-taùt naøy thaáy
saéc baát ñònh chaúng phaûi thaät töôùng, cho ñeán thaáy thöùc baát ñònh
chaúng phaûi thaät töôùng, chaúng thaáy saéc sinh cho ñeán chaúng thaáy thöùc
sinh.
Neáu chaúng thaáy saéc sinh, cho ñeán chaúng thaáy thöùc sinh thì ñoái
vôùi taát caû phaùp höõu laäu hay voâ laäu ñeàu chaúng thaáy choã ñeán, choã ñi,
cuõng chaúng thaáy choã taäp hoïc. Luùc quaùn saùt nhö vaäy, Boà-taùt chaúng
thaáy coù saéc taùnh cho ñeán thöùc taùnh, cuõng chaúng thaáy coù taùnh phaùp
höõu laäu vaø taùnh phaùp voâ laäu.
Boà-taùt naøy luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät tin hieåu taát caû
phaùp khoâng coù töôùng. Tin hieåu nhö vaäy roài, Boà-taùt thöïc haønh noäi
khoâng cho ñeán thöïc haønh voâ phaùp höõu phaùp khoâng, ñoái vôùi caùc phaùp
töø saéc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng chaáp laáy.
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaät coù, Boà-taùt naøy thöôøng
ñaày ñuû ñaïo Boà-taùt, ñoù laø saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán ba möôi baûy
phaåm Trôï ñaïo, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm
phaùp Baát coäng, ba möôi hai töôùng, taùm möôi veû ñeïp.
Boà-taùt naøy truï trong Phaät ñaïo roãng rang thanh tònh, ñoù laø saùu
phaùp Ba-la-maät, ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, duøng caùc phaùp naøy
laøm lôïi ích cho chuùng sinh: neân duøng boá thí ñeå giuùp ñôõ thì daïy hoï
boá thí; neân duøng trì giôùi ñeå giuùp ñôõ thì daïy hoï trì giôùi, neân duøng
thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán ñeå giuùp ñôõ thì daïy
hoï thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt vaø giaûi thoaùt tri kieán; neân duøng caùc
ñaïo phaùp ñeå daïy thì daïy hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm,
quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn vaø ñaïo Bích-chi-phaät; neân duøng Phaät
ñaïo ñeå giaùo hoùa thì daïy hoï ñöôïc ñaïo Boà-taùt, ñaày ñuû Phaät ñaïo. Tuøy
theo choã neân giaùo hoùa chuùng sinh, khieán cho hoï ñeàu ñöôïc söï lôïi ích
ñaùng ñöôïc.
Luùc hieän nhöõng thöù naêng löïc thaàn thoâng nhö vaäy, Boà-taùt ñi qua
voâ löôïng haèng sa coõi nöôùc ñoä chuùng sinh ra khoûi sinh töû, cung caáp
nhöõng ñoà caàn duøng cho chuùng sinh ñöôïc ñaày ñuû, töø moät coõi Phaät ñeán
moät coõi Phaät, thaáy coõi nöôùc thanh tònh nhieäm maàu ñeå töï trang
nghieâm coõi nöôùc mình.
Nhö treân taàng trôøi Tha hoùa töï taïi, nhöõng ñoà caàn duøng tuøy yù
hieän ñeán, cuõng nhö caùc tònh ñoä xa lìa caàu duïc, Boà-taùt trang nghieâm
coõi mình cuõng nhö vaäy.
Do phöôùc baùo naøy, Boà-taùt ñöôïc Boá thí ba-la-maät, Giôùi ba-la-
maät, Nhaãn ba-la-maät, Taán ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-
la-maät, naêm thaàn thoâng do quaû baùo ñöôïc, haønh ñaïo Boà-taùt, Ñaïo
chuûng trí, thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Baáy giôø, vò Boà-taùt naøy chaúng thoï saéc cho ñeán chaúng thoï thöùc,
chaúng thoï taát caû phaùp laønh hay chaúng laønh, theá gian hay xuaát theá
gian, höõu laäu hay voâ laäu, höõu vi hay voâ vi, taát caû phaùp nhö vaäy ñeàu
chaúng thoï.
Luùc Boà-taùt naøy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taát caû
ñoà vaät caàn duøng sinh soáng trong nöôùc ñeàu khoâng coù chuû. Vì sao? Vì
Boà-taùt naøy thöïc haønh chaúng thoï taát caû phaùp, ñeàu khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp voâ töôùng, Ñaïi Boà-taùt thöôøng ñaày
ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 77: SAÙU VÍ DUÏ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñoái vôùi caùc phaùp voâ töôùng töï
www.daitangkinh.org
töôùng laø khoâng, chaúng phaân bieät maø tu troïn veïn saùu phaùp Ba-la-maät,
laø Thí ba-la-maät, Giôùi ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Tieán ba-la-maät,
Thieàn ba-la-maät vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñoái vôùi phaùp khoâng khaùc nhau
maø phaân bieät noùi töôùng khaùc nhau?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät bao goàm caû
thí, giôùi, nhaãn, tieán vaø thieàn?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø thöïc haønh phaùp coù töôùng khaùc
nhau roài duøng ñaïo moät töôùng maø ñaéc quaû?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong naêm aám nhö moäng, nhö
tieáng vang, nhö hình boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa maø
thöïc haønh boá thí, trì giôùi, maø tu nhaãn nhuïc, tinh taán, maø nhaäp vaøo
thieàn ñònh, maø reøn luyeän trí tueä, bieát naêm aám naøy nhö moäng, nhö
tieáng vang, nhö hình boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa, bieát
naêm aám laø voâ töôùng, nhö moäng, cho ñeán bieát naêm aám laø voâ töôùng
nhö hoùa.
Vì sao? Vì moäng khoâng coù töï taùnh, tieáng vang, hình boùng, soùng
naéng, huyeãn, hoùa, ñeàu khoâng töï taùnh. Neáu phaùp khoâng töï taùnh laø
phaùp voâ töôùng. Neáu phaùp voâ töôùng laø phaùp moät töôùng, ñoù laø Voâ
töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân nhö vaäy neân bieát Boà-taùt boá thí
voâ töôùng: ngöôøi thí voâ töôùng, ngöôøi thoï cuõng voâ töôùng. Coù theå bieát
boá thí nhö vaäy thì ñaày ñuû ñöôïc Boá thí ba-la-maät cho ñeán ñaày ñuû Baùt-
nhaõ ba-la-maät, ñaày ñuû boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, ñaày ñuû
noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, ñaày ñuû Tam-muoäi
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ taùc, ñaày ñuû taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, naêm
thaàn thoâng, naêm traêm moân Ñaø-la-ni, ñaày ñuû möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy,
boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Boà-taùt naøy truï trong quaû baùo naøy ñöôïc phaùp voâ laäu, bay ñeán voâ
löôïng coõi nöôùc ôû phöông Ñoâng, cho ñeán bay ñeán voâ löôïng coõi nöôùc ôû
möôøi phöông, cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, laøm lôïi ích chuùng sinh.
Chuùng sinh naøo neân duøng boá thí ñeå giuùp ñôõ thì duøng boá thí giuùp ñôõ
hoï, neân duøng trì giôùi ñeå giuùp ñôõ thì duøng trì giôùi ñeå daïy hoï, neân duøng
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä ñeå giuùp ñôõ thì daïy hoï nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, cho ñeán duøng caùc phaùp laønh ñeå
giuùp ñôõ thì duøng caùc phaùp laønh ñeå giuùp ñôõ hoï.
Boà-taùt naøy thaønh töïu taát caû phaùp laønh nhö vaäy, thoï thaân theá
gian chaúng bò sinh töû ôû theá gian laøm oâ nhieãm. Vì chuùng sinh neân Boà-
taùt ôû treân coõi trôøi, trong loaøi ngöôøi thoï höôûng söï toân quyù giaøu vui,
duøng söï toân quyù giaøu vui naøy giuùp ñôõ chuùng sinh.
Vì Boà-taùt naøy bieát taát caû phaùp laø voâ töôùng, neân bieát quaû Tu-
ñaø-hoaøn maø chaúng truï trong ñoù, bieát quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-
haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät maø chaúng truï trong ñoù. Vì
sao? Vì Boà-taùt naøy duøng Nhaát thieát chuûng trí bieát taát caû phaùp, roài
seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí neân chaúng ñoàng vôùi haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp laø voâ töôùng nhö vaäy
roài, bieát saùu phaùp Ba-la-maät laø voâ töôùng, cho ñeán bieát taát caû Phaät
phaùp laø voâ töôùng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï naêm aám nhö moäng,
nhö tieáng vang, nhö hình boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa
thì hay ñaày ñuû ñöôïc Giôùi ba-la-maät voâ töôùng. Giôùi naøy chaúng thieáu,
chaúng hö, chaúng taïp, chaúng chaáp, laø giôùi voâ laäu maø baäc Thaùnh khen
ngôïi ñi vaøo taùm phaàn Thaùnh ñaïo. Truï trong giôùi naøy trì taát caû giôùi,
ñoù laø giôùi danh töï, giôùi töï nhieân, giôùi luaät nghi, giôùi taùc, giôùi voâ taùc,
giôùi oai nghi, giôùi phi oai nghi.
Ñaïi Boà-taùt naøy thaønh töïu caùc giôùi, chaúng nguyeän caàu sinh vaøo
doøng hoï lôùn Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Cö só, cuõng chaúng nguyeän caàu
sinh vaøo nhaø Tieåu vöông hay Chuyeån luaân thaùnh vöông, chaúng
nguyeän caàu sinh leân caùc coõi trôøi, chaúng nguyeän caàu ñöôïc quaû Thanh
vaên, ñaïo Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì taát caû phaùp voâ töôùng ñoù laø moät
töôùng, phaùp voâ töôùng khoâng theå ñöôïc phaùp voâ töôùng, phaùp höõu töôùng
khoâng theå ñöôïc phaùp höõu töôùng, phaùp höõu töôùng khoâng theå ñöôïc
phaùp voâ töôùng, phaùp voâ töôùng khoâng theå ñöôïc phaùp höõu töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö vaäy ñöôïc ñaày ñuû Giôùi ba-la-maät maø nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt, vaøo
ñaïi vò Boà-taùt roài ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, thöïc haønh Ñaïo chuûng trí,
www.daitangkinh.org
ñöôïc quaû baùo ñaéc naêm pheùp thaàn thoâng, truï trong naêm traêm moân Ñaø-
la-ni, ñöôïc boán Trí voâ ngaïi, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät, daàu
vaøo trong naêm ñöôøng chuùng sinh maø khoâng bò nghieäp baùo sinh töû laøm
nhieãm oâ ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö hoùa Chuyeån luaân thaùnh vöông daàu ngoài,
naèm, ñi, ñöùng chaúng thaáy choã ñeán, chaúng thaáy choã ñi, chaúng thaáy
choã ñöùng, choã ngoài, choã naèm maø thöôøng laøm lôïi ích chuùng sinh, cuõng
chaúng thaáy coù chuùng sinh. Boà-taùt naøy cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö Ñöùc Phaät Tu-phieán-ña ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì ba thöøa maø chuyeån phaùp luaân, khoâng coù
ai ñöôïc thoï kyù Boà-ñeà, neân hoùa thaønh Phaät roài xaû thoï maïng, nhaäp
Nieát-baøn Voâ dö. Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng
nhö vaäy, ñaày ñuû Giôùi ba-la-maät. Ñaày ñuû Giôùi ba-la-maät thì bao goàm
taát caû phaùp laønh.
Boà-taùt truï trong naêm aám nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö hình boùng,
nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa, ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät voâ
töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong hai thöù nhaãn thì seõ ñaày ñuû
Nhaãn nhuïc ba-la-maät, ñoù laø sinh nhaãn vaø phaùp nhaãn. Töø luùc môùi
phaùt taâm ñeán luùc ngoài ñaïo traøng, neáu baát luaän coù chuùng sinh naøo
ñeán maéng chöûi, ñaùnh ñaäp, cheùm gieát Boà-taùt, Boà-taùt naøy vì muoán
ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät neân chaúng sinh taâm giaän thuø, daàu chæ
moät nieäm.
Boà-taùt naøy nghó: “Ai maéng ta? Ai ñaùnh ta? Ai cheùm ta?” Vì
sao? Vì Boà-taùt naøy ñoái vôùi taát caû phaùp ñöôïc nhaãn voâ töôùng, neân
chaúng bao giôø nghó raèng ngöôøi ñoù maéng ta, haïi ta.
Neáu thöïc haønh nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt naøy seõ ñaày ñuû Nhaãn nhuïc
ba-la-maät. Do ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät neân ñöôïc phaùp Nhaãn voâ
sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phaùp Nhaãn voâ sinh? Nhaãn naøy
döùt tröø nhöõng gì vaø bieát nhöõng gì?

–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöôïc phaùp nhaãn, duø cho maûy may phaùp chaúng
laønh cuõng chaúng sinh neân goïi laø Voâ sinh nhaãn. Taát caû phieàn naõo phaûi
döùt cuûa Boà-taùt ñeàu heát, ñoù goïi laø döùt tröø. Duøng trí tueä bieát taát caû
phaùp chaúng sinh, ñoù goïi laø bieát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Boà-taùt coù gì khaùc nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaëc trí hoaëc ñoaïn cuûa Tu-ñaø-hoaøn goïi laø
nhaãn cuûa Boà-taùt, hoaëc trí hoaëc ñoaïn cuûa Tö-ñaø-haøm goïi laø nhaãn
cuûa Boà-taùt, hoaëc trí hoaëc ñoaïn cuûa A-na-haøm goïi laø nhaãn cuûa Boà-
taùt, hoaëc trí hoaëc ñoaïn cuûa A-la-haùn goïi laø nhaãn cuûa Boà-taùt, hoaëc
trí hoaëc ñoaïn cuûa Bích-chi-phaät goïi laø nhaãn cuûa Boà-taùt, ñoù laø khaùc
nhau.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu nhaãn naøy hôn caû haøng
An truï trong quaû baùo do ñöôïc Voâ sinh nhaãn naøy, Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh ñaïo Boà-taùt ñaày ñuû Ñaïo chuûng trí. Vì ñaày ñuû Ñaïo chuûng trí
neân thöôøng chaúng lìa ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo cho ñeán Tam-muoäi
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ taùc, thöôøng chaúng lìa naêm pheùp thaàn thoâng. Vì
chaúng lìa naêm pheùp thaàn thoâng neân thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh
coõi Phaät, seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät baèng
voâ töôùng nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt an truï trong naêm aám voâ töôùng
nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö
hoùa, maø thöïc haønh thaân tinh taán vaø taâm tinh taán.
Do thaân tinh taán maø phaùt khôûi thaàn thoâng. Do phaùt khôûi thaàn
thoâng maø ñeán caùc theá giôùi ôû möôøi phöông cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät,
lôïi ích chuùng sinh. Duøng naêng löïc cuûa thaân tinh taán maø giaùo hoùa
chuùng sinh cho hoï truï trong ba thöøa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñöôïc
ñaày ñuû Tinh taán ba-la-maät voâ töôùng nhö vaäy.
Boà-taùt naøy nhôø taâm tinh taán, tinh taán voâ laäu cuûa baäc Thaùnh maø
theå nhaäp vaøo taùm phaàn Thaùnh ñaïo, laøm cho ñaày ñuû Tinh taán ba-la-
www.daitangkinh.org
maät, Tinh taán ba-la-maät naøy bao goàm taát caû phaùp laønh, ñoù laø boán
Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy
Giaùc phaàn, taùm Thaùnh ñaïo, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh
voâ saéc, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán
Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng. Boà-taùt thöïc haønh nhöõng phaùp
laønh trong ñaây phaûi ñaày ñuû Nhaát thieát chuûng trí. Ñaày ñuû Nhaát thieát
chuûng trí roài, döùt taát caû taäp chuûng phieàn naõo, ñaày ñuû ba möôi hai
töôùng, thaân phaùt ra voâ löôïng, voâ soá tia saùng. Phaùt ra aùnh saùng roài
chuyeån ba laàn möôøi hai haønh phaùp luaân. Do chuyeån phaùp luaân neân
ñaïi thieân theá giôùi rung chuyeån saùu caùch, aùnh saùng chieáu khaép ñaïi
thieân theá giôùi. Chuùng sinh trong ñaïi thieân theá giôùi nghe aâm thanh noùi
phaùp ñeàu nhôø ba thöøa maø ñöôïc ñoä thoaùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Tinh taán ba-la-maät laøm
lôïi ích lôùn cho chuùng sinh, ñöôïc ñaày ñuû Nhaát thieát chuûng trí nhö
vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt truï trong naêm aám voâ töôùng nhö
moäng, nhö tieáng vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö
hoùa, ñöôïc ñaày ñuû Thieàn ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nhaäp Thieàn thöù nhaát cho ñeán nhaäp
Thieàn thöù tö, nhaäp boán Taâm voâ löôïng Töø, Bi, Hyû, Xaû, nhaäp Khoâng
voâ bieân xöù cho ñeán nhaäp Phi töôûng phi phi töôûng xöù, nhaäp Tam-muoäi
Khoâng, cho ñeán nhaäp Tam-muoäi Voâ töôùng, Voâ taùc, nhaäp Tam-muoäi
Nhö Ñieän quang, nhaäp Tam-muoäi Nhö Kim cang, nhaäp Tam-muoäi
Thaùnh chaùnh. Tröø Tam-muoäi cuûa caùc Ñöùc Phaät, caùc Tam-muoäi khaùc,
hoaëc caùc Tam-muoäi cuøng ñoàng vôùi Thanh vaên, Bích-chi-phaät thì Boà-
taùt naøy ñeàu chöùng, ñeàu nhaäp. Daàu nhaäp nhöng cuõng chaúng thoï muøi vò
Tam-muoäi, cuõng chaúng thoï quaû Tam-muoäi.
Vì sao? Vì Boà-taùt naøy bieát caùc Tam-muoäi aáy voâ töôùng, khoâng
taùnh thaät coù thì coù ñaâu ôû trong phaùp khoâng töôùng maø thoï muøi vò phaùp
khoâng töôùng, ôû trong phaùp khoâng thaät coù maø thoï muøi vò phaùp khoâng
thaät coù.
Neáu chaúng thoï muøi vò thì chaúng theo naêng löïc thieàn ñònh maø
sinh leân coõi trôøi Saéc hay coõi Voâ saéc.
Vì sao? Vì Boà-taùt naøy chaúng thaáy hai coõi aáy, cuõng chaúng thaáy
thieàn ñònh aáy, cuõng chaúng thaáy ngöôøi nhaäp ñònh, cuõng chaúng thaáy
ngöôøi duøng phaùp aáy nhaäp ñònh, chaúng thaáy choã nhaäp cuûa ñònh.
Neáu khi ñoái vôùi phaùp aáy maø chaúng thaät coù thì Boà-taùt lieàn ñöôïc
ñaày ñuû voâ töôùng Thieàn ñònh ba-la-maät.
Boà-taùt ñoái vôùi voâ töôùng Thieàn ñònh ba-la-maät naøy seõ vöôït hôn
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt do ñaày ñuû voâ töôùng
Thieàn ñònh ba-la-maät maø vöôït hôn haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy kheùo hoïc noäi khoâng, kheùo hoïc
ngoaïi khoâng, cho ñeán kheùo hoïc voâ phaùp höõu phaùp khoâng. Ñoái vôùi
caùc thöù khoâng aáy, khoâng coù phaùp ñeå laøm choã truï, nhö hoaëc laø quaû
Tu-ñaø-hoaøn, hoaëc laø quaû Tö-ñaø-haøm, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Caùc phaùp khoâng naøy cuõng khoâng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhöõng phaùp khoâng nhö vaäy ñöôïc nhaäp
vaøo haøng Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø baäc Ñaïi Boà-taùt? Theá naøo laø
chaúng phaûi baäc Boà-taùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû thaät coù sôû ñaéc laø chaúng phaûi baäc Boà-
taùt. Taát caû khoâng sôû ñaéc laø baäc Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø coù sôû ñaéc? Theá naøo laø khoâng
sôû ñaéc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc laø coù sôû ñaéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø coù
sôû ñaéc. Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù laø coù sôû ñaéc, cho ñeán Nhaát thieát
chuûng trí laø coù sôû ñaéc, ñoù chaúng phaûi laø baäc Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baäc Boà-taùt laø caùc phaùp aáy chaúng chæ baøy ñöôïc,
chaúng noùi phoâ ñöôïc.
Caùc phaùp naøo chaúng chæ baøy ñöôïc, chaúng noùi phoâ ñöôïc? Ñoù laø
saéc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Taùnh saéc laø chaúng chæ ra ñöôïc,
chaúng noùi ra ñöôïc, cho ñeán taùnh Nhaát thieát chuûng trí laø chaúng chæ ra
ñöôïc, chaúng noùi ra ñöôïc. Nhö theá goïi laø Boà-taùt.
Boà-taùt nhaäp vaøo baäc Boà-taùt roài, taát caû thieàn ñònh Tam-muoäi coøn
chaúng theo naêng löïc cuûa thieàn ñònh ñeå sinh ra, huoáng chi truï trong
www.daitangkinh.org
tham, saân, si, ñeå sinh khôûi nhöõng toäi nghieäp ö.

Boà-taùt truï trong phaùp nhö huyeãn lôïi ích cho chuùng sinh, nhöng
cuõng chaúng thaáy coù chuùng sinh, cuõng chaúng thaáy coù huyeãn. Neáu taát
caû khoâng thaáy thaät coù thì thöôøng laøm cho thaønh töïu chuùng sinh, thanh
tònh coõi Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö theá goïi laø Boà-taùt ñaày ñuû Thieàn ba-la-maät
voâ töôùng hay chuyeån phaùp luaân, ñoù laø phaùp luaân khoâng thaät coù.
maät bieát taát caû phaùp nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö boùng, nhö soùng
naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp
aám nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn,
nhö hoùa?
chaúng thaáy moäng, chaúng thaáy ngöôøi naèm moäng, chaúng thaáy tieáng
vang, chaúng thaáy ngöôøi nghe tieáng vang, chaúng thaáy boùng, chaúng
thaáy ngöôøi thaáy boùng, chaúng thaáy soùng naéng, chaúng thaáy ngöôøi thaáy
soùng naéng, chaúng thaáy huyeãn, chaúng thaáy ngöôøi thaáy huyeãn, chaúng
thaáy hoùa, chaúng thaáy ngöôøi thaáy hoùa.
Vì sao? Vì caùc thöù moäng, tieáng vang, boùng, soùng naéng, huyeãn
vaø hoùa aáy laø phaùp ñieân ñaûo cuûa keû phaøm, ngöôøi ngu.
A-la-haùn chaúng thaáy moäng, chaúng thaáy ngöôøi naèm moäng, cho
ñeán chaúng thaáy hoùa, chaúng thaáy ngöôøi thaáy hoùa.
Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt vaø caùc Ñöùc Phaät ñeàu cuõng chaúng
thaáy moäng, chaúng thaáy ngöôøi naèm moäng, cho ñeán chaúng thaáy hoùa,
chaúng thaáy ngöôøi thaáy hoùa.
Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng coù taùnh thaät coù, chaúng sinh, chaúng
ñònh.
Neáu laø phaùp khoâng coù taùnh thaät coù chaúng sinh, chaúng ñònh thì
laøm theá naøo Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laïi ôû trong aáy
chaáp laáy töôùng sinh, töôùng ñònh! Vieäc aáy chaúng ñuùng.
Vì sao? Vì caùc phaùp neáu coù ít nhieàu taùnh, coù sinh, coù ñònh thì
chaúng goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thaät vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt

chaúng chaáp ñaém vaøo saéc cho ñeán chaúng chaáp tröôùc vaøo thöùc, chaúng
chaáp tröôùc ba coõi Duïc, Saéc, Voâ saéc, chaúng chaáp ñaém caùc thieàn, caùc
Tam-muoäi giaûi thoaùt, chaúng chaáp tröôùc boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
Thaùnh ñaïo, chaúng chaáp ñaém Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng,
Tam-muoäi Voâ taùc, chaúng chaáp ñaém Boá thí ba-la-maät cho ñeán Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Vì chaúng chaáp neân ñöôïc ñaày ñuû Ñòa thöù nhaát cuûa Boà-taùt, ñoái
vôùi Ñòa thöù nhaát cuõng chaúng chaáp ñaém.
Vì sao? Vì Boà-taùt naøy coøn chaúng thaáy coù ñöôïc ñòa vò aáy, huoáng
chi laø sinh taâm chaáp tröôùc, cho ñeán Ñòa thöù möôøi cuõng vaäy.
Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng thaáy
coù ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng thaáy coù ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, thì luùc aáy thaáy taát caû phaùp ñeàu nhaäp vaøo Baùt-nhaõ ba-
la-maät, cuõng chaúng thaáy coù ñöôïc caùc phaùp aáy. Vì caùc phaùp aáy vaø
Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng hai, khoâng khaùc.
Vì sao? Vì caùc phaùp nhaäp vaøo nhö, phaùp taùnh, thaät teá neân
khoâng phaân bieät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng töôùng, khoâng phaân
bieät thì sao laïi noùi laø thieän, laø baát thieän, laø höõu laäu, laø voâ laäu, laø theá
gian, laø xuaát theá gian, laø höõu vi, laø voâ vi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Ñoái vôùi thaät töôùng caùc phaùp,
coù phaùp naøo noùi ñöôïc laø thieän, laø baát thieän, cho ñeán höõu vi, voâ vi
chaêng? Coù phaùp naøo noùi ñöôïc laø quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Boà-taùt, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, chaúng noùi ñöôïc!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì nhaân duyeân nhö vaäy neân phaûi bieát taát caû
phaùp khoâng töôùng, khoâng phaân bieät, khoâng sinh, khoâng ñònh, chaúng
chæ baøy, chaúng noùi naêng ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngaøy tröôùc, luùc ta thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, cuõng
khoâng coù phaùp naøo coù taùnh ñöôïc, hoaëc laø saéc, hoaëc laø thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cho ñeán hoaëc laø höõu vi hoaëc laø voâ vi, hoaëc laø quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
maät töø luùc môùi phaùt taâm ñeán luùc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc phaûi kheùo hoïc caùc phaùp taùnh.
Vì kheùo hoïc caùc phaùp taùnh neân goïi laø ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh
Thöïc haønh ñaïo aáy ñöôïc ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, thaønh töïu
chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät.
Truï trong phaùp aáy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
duøng phaùp ba thöøa ñoä thoaùt chuùng sinh, cuõng chaúng chaáp ñaém phaùp
ba thöøa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng phaùp voâ töôùng ñeå hoïc Baùt-nhaõ


QUYEÅN 24
Phaåm 78: BOÁN NHIEÁP

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp nhö moäng, nhö tieáng
vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa, khoâng coù thaät,
khoâng coù taùnh, töï töôùng roãng khoâng thì laøm sao phaân bieät laø phaùp
laønh, phaùp chaúng laønh, phaùp theá gian, phaùp xuaát theá, phaùp höõu laäu,
phaùp voâ laäu, phaùp höõu vi, phaùp voâ vi, phaùp laøm cho ñöôïc quaû Tu-
ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, phaùp laøm
cho ñöôïc ñaïo Bích-chi-phaät, laø phaùp laøm cho ñöôïc Voâ thöôïng
–Ñoái vôùi keû phaøm, ngöôøi ngu thì coù moäng, coù ngöôøi naèm moäng,
cho ñeán coù hoùa, coù ngöôøi thaáy hoùa. Do ñoù, hoï phaùt khôûi thaân, khaåu,
yù gaây nghieäp thieän, nghieäp baát thieän, nghieäp voâ kyù, nghieäp phöôùc,
nghieäp toäi, nghieäp baát ñoäng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät truï trong hai thöù
khoâng: roát raùo khoâng vaø voâ thæ khoâng, vì chuùng sinh maø noùi phaùp:
–Naøy caùc chuùng sinh! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc roãng khoâng,
khoâng coù thaät, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi roãng khoâng, chaúng coù
thaät.
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi laø
moäng, laø tieáng vang, laø boùng, laø soùng naéng, laø huyeãn, laø hoùa.
Trong ñoù khoâng coù naêm uaån, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi,
khoâng coù moäng, cuõng khoâng coù ngöôøi naèm moäng, khoâng coù tieáng
vang, cuõng khoâng coù ngöôøi nghe tieáng vang, khoâng coù boùng, cuõng
www.daitangkinh.org
khoâng coù ngöôøi thaáy boùng, khoâng coù soùng naéng, cuõng khoâng coù
ngöôøi thaáy soùng naéng, khoâng coù huyeãn, cuõng khoâng coù ngöôøi thaáy
huyeãn, khoâng coù hoùa cuõng khoâng coù ngöôøi thaáy hoùa.
Taát caû phaùp khoâng coù caên baûn, taùnh khoâng thaät coù.
Con ngöôøi ñoái vôùi khoâng coù aám laïi thaáy coù aám, khoâng coù nhaäp
laïi thaáy coù nhaäp, khoâng coù giôùi laïi thaáy coù giôùi.
Taát caû phaùp aáy ñeàu töø nhaân duyeân hoøa hôïp maø sinh, do taâm
ñieân ñaûo maø khôûi, thuoäc veà nghieäp quaû baùo.
Vì sao caùc ngöôøi ñoái vôùi caùc phaùp roãng khoâng, khoâng coù caên
baûn maø laïi chaáp laáy töôùng caên baûn?
Baáy giôø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät duøng naêng löïc
phöông tieän ñoái vôùi phaùp xan tham maø cöùu thoaùt chuùng sinh ra, daïy
hoï thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, giöõ gìn coâng ñöùc boá thí naøy ñöôïc
phöôùc baùo lôùn. Töø phöôùc baùo lôùn cöùu thoaùt ra, daïy hoï trì giôùi, nöông
coâng ñöùc trì giôùi, ñöôïc sinh choã toân quyù treân coõi trôøi. Roài laïi cöùu
thoaùt ra, daïy hoï truï vaøo Thieàn thöù nhaát, do coâng ñöùc Thieàn thöù nhaát,
sinh leân coõi trôøi Phaïm thieân, cho ñeán daïy hoï Truï vaøo Thieàn thöù hai,
Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, Khoâng voâ bieân xöù, Thöùc voâ bieân xöù, Voâ
sôû höõu xöù, Phi phi töôûng xöù cuõng gioáng nhö vaäy.
Ñoái vôùi chuùng sinh thöïc haønh boá thí aáy vaø quaû baùo boá thí, trì
giôùi vaø quaû baùo trì giôùi, thieàn ñònh vaø quaû baùo thieàn ñònh, Boà-taùt töø
nôi ñoù maø cöùu thoaùt hoï, ñaët hoï vaøo Nieát-baøn Voâ dö, vaø trong ñaïo
Nieát-baøn ñoù laø boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm
Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn, taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ba moân Giaûi
thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi
Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Boà-taùt laøm an oån chuùng sinh, cho hoï an truï trong phaùp voâ laäu
cuûa baäc Thaùnh, khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái.
Ai coù khaû naêng ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, thì Boà-taùt an oån giaùo hoùa
hoï, giuùp cho hoï truï quaû Tu-ñaø-hoaøn.
Ai coù khaû naêng ñöôïc quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-
haùn, ñaïo Bích-chi-phaät thì Boà-taùt an oån giaùo hoùa, giuùp cho hoï truï vaøo
quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät.
Ai coù khaû naêng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì
Boà-taùt an oån giaùo hoùa, giuùp cho hoï truï vaøo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt raát laø hy höõu khoù saùnh
baèng. Caùc ngaøi coù khaû naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
naøy. Caùc phaùp khoâng coù taùnh laø roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng, maø caùc
ngaøi phaân bieät caùc phaùp laø thieän, laø baát thieän, laø höõu laäu, laø voâ laäu,
cho ñeán laø höõu vi, laø voâ vi.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt raát laø hy höõu, khoù
saùnh baèng, thöïc haønh ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa naøy. Caùc phaùp
khoâng coù taùnh, roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng, maø caùc ngaøi phaân bieät
caùc phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc oâng bieát phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy raát
hy höõu, khoù saùnh baèng, thì bieát raèng taát caû haøng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät chaúng theå coù ñöôïc, huoáng chi laø ngöôøi khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phaùp laø hy höõu, khoù saùnh
baèng cuûa Ñaïi Boà-taùt maø taát caû haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät khoâng
theå coù ñöôïc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Haõy nhaát taâm laéng nghe. Coù Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät truï trong saùu phaùp Ba-la-maät quaû baùo ñaéc,
vaø truï trong naêm thaàn thoâng do quaû baùo ñaéc, ba möôi baûy phaåm Trôï
ñaïo, caùc Ñaø-la-ni, caùc trí voâ ngaïi, ñi ñeán caùc coõi nöôùc ôû möôøi
phöông, coù ai neân ñoä baèng boá thí thì duøng boá thí giuùp ñôõ hoï, coù ai
neân ñoä baèng trì giôùi thì duøng trì giôùi giuùp ñôõ hoï, coù ai neân ñoä baèng
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä thì duøng nhaãn nhuïc, tinh taán,
thieàn ñònh, trí tueä ñeå giuùp ñôõ hoï. Coù ai neân ñoä baèng Thieàn thöù nhaát
thì duøng Thieàn thöù nhaát ñeå giuùp ñôõ hoï. Coù ai neân ñoä baèng Thieàn thöù
hai, Thieàn thöù ba cho ñeán Phi phi töôûng xöù thì theo choã thích öùng maø
giuùp ñôõ hoï. Coù ai neân ñoä baèng Töø, Bi, Hyû, Xaû thì duøng Töø, Bi, Hyû,
Xaû ñeå giuùp ñôõ hoï. Coù ai neân ñoä baèng boán Nieäm xöù, boán Chaùnh caàn,
boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn, taùm phaàn Thaùnh
ñaïo, Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ taùc thì
theo choã thích öùng ñeå giuùp ñôõ hoï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt duøng boá thí lôïi ích chuùng sinh
nhö theá naøo?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt boá

thí tuøy theo chuùng sinh caàn duøng thöù gì maø cung caáp taát caû thöù aáy cho
hoï, nhö laø thöùc aên, thöùc uoáng, y phuïc, xe ngöïa, höông hoa, anh laïc…
ñoàng nhö cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät hay Bích-chi-phaät, A-la-haùn, A-
na-haøm, Tö-ñaø-haøm, Tu-ñaø-hoaøn khoâng khaùc. Hoaëc boá thí cho ngöôøi
ñaõ nhaäp chaùnh ñaïo, ngöôøi phaøm, döôùi ñeán chim thuù ñeàu khoâng phaân
bieät khaùc nhau, boá thí bình ñaúng.
Vì sao? Vì taát caû phaùp chaúng khaùc, chaúng phaân bieät neân Boà-taùt
naøy khoâng khaùc, khoâng phaân bieät.
Boá thí nhö vaäy thì seõ ñöôïc quaû baùo cuûa phaùp khoâng phaân bieät,
ñoù laø Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thaáy keû aên xin maø nghó: Phaät laø
ruoäng phöôùc, ta neân cuùng döôøng, chim thuù chaúng phaûi ruoäng phöôùc,
ta chaúng neân boá thí thì chaúng phaûi laø phaùp cuûa Boà-taùt.
Vì sao? Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thì chaúng nghó: “Chuùng sinh naøy neân boá thí vì ñöôïc lôïi ích,
chuùng sinh kia chaúng neân boá thí, vì boá thí chuùng sinh naøy ñöôïc sinh
doøng lôùn Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Cö só, cho ñeán vì boá thí neân duøng
phaùp ba thöøa ñoä hoï vaøo Nieát-baøn Voâ dö.”
Neáu coù chuùng sinh ñeán xin, Boà-taùt chaúng sinh taâm phaân bieät
khaùc nhau, neân cho ngöôøi naøy, khoâng neân cho ngöôøi kia.
Vì sao? Boà-taùt vì caùc chuùng sinh naøy maø phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neáu coøn phaân bieät choïn löïa thì rôi vaøo choã
quôû traùch cuûa caùc Ñöùc Phaät, Boà-taùt, Bích-chi-phaät, Thanh vaên vaø taát
caû trôøi, ngöôøi, theá gian.
Ai thænh oâng cöùu ñoä taát caû chuùng sinh! OÂng laø nhaø cuûa taát caû
chuùng sinh, laø choã cöùu giuùp taát caû chuùng sinh, laø choã nöông töïa cuûa
taát caû chuùng sinh maø laïi phaân bieät, löïa choïn neân cho, khoâng neân
cho.
Laïi nöõa, luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc coù
ngöôøi hay chaúng phaûi ngöôøi ñeán muoán caàu xin thaân theå, tay chaân cuûa
Boà-taùt, baáy giôø Boà-taùt khoâng neân sinh hai yù nghó: “Neân cho, khoâng
neân cho.”
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh maø thoï thaân, nay chuùng
sinh ñeán laáy sao laïi khoâng cho. Boà-taùt phaûi nghó raèng ta vì lôïi ích
chuùng sinh maø thoï thaân naøy, chuùng sinh khoâng xin coøn phaûi cho hoï,
huoáng chi hoï xin maø laïi khoâng cho!
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi hoïc nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thaáy coù ngöôøi ñeán xin, Ñaïi Boà-taùt
phaûi nghó raèng: Trong ñaây, ai cho, ai nhaän, gì laø vaät cho? Taát caû phaùp
aáy ñeàu khoâng coù töï taùnh, vì laø roát raùo khoâng. Phaùp khoâng töôùng thì
khoâng coù cho, khoâng coù nhaän. Vì sao? Vì laø roát raùo khoâng, laø noäi
khoâng, laø ngoaïi khoâng, laø noäi ngoaïi khoâng, laø ñaïi khoâng, laø ñeä nhaát
nghóa khoâng, laø töï töôùng khoâng. Truï trong caùc thöù khoâng aáy maø boá
thí thì ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät. Vì ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät neân neáu
bò ñaâm cheùm, hay bò cöôùp giöït taøi vaät, Boà-taùt naøy lieàn nghó raèng:
“Cheùm chaët ta laø ai? Cöôùp giöït cuûa ta laø ai?”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai duøng maét Phaät thaáy phöông Ñoâng
coù haèng sa Ñaïi Boà-taùt, vaøo ñaïi ñòa nguïc laøm cho taét löûa, nöôùc soâi
laïnh, duøng ba vieäc ñeå giaùo hoùa: moät laø thaàn thoâng, hai laø bieát taâm
nieäm keû khaùc, ba laø noùi phaùp.
Boà-taùt naøy duøng naêng löïc thaàn thoâng laøm cho trong ñaïi ñòa
nguïc taét löûa, nöôùc soâi laïnh, bieát taâm nieäm keû khaùc, duøng Töø, Bi,
Hyû, Xaû tuøy yù noùi phaùp. Caùc chuùng sinh aáy ñoái vôùi Boà-taùt sinh taâm
thanh tònh, thoaùt khoûi ñòa nguïc roài laàn laàn do phaùp Ba thöøa maø ñöôïc
heát khoå sinh töû.
Nhö phöông Ñoâng, ôû chín phöông kia cuõng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai duøng maét Phaät quan saùt trong
haèng sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông, thaáy caùc Boà-taùt haàu haï caùc Ñöùc
Phaät, cung caáp ñoà caàn duøng, kính meán caùc Ñöùc Phaät. Neáu caùc Ñöùc
Phaät coù daïy baûo thì caùc Boà-taùt aáy ñeàu thoï trì taát caû cho ñeán luùc thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng bao giôø queân soùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai duøng maét Phaät quan saùt haèng sa
coõi nöôùc khaép möôøi phöông, thaáy caùc Boà-taùt vì suùc sinh maø xaû thaân
phaân taùn caùc nôi, Suùc sinh naøo aên thòt Ñaïi Boà-taùt aáy ñeàu sinh taâm
kính meán. Do coù taâm kính meán Boà-taùt neân thoaùt khoû loaøi suùc sinh,
ñöôïc gaëp caùc Ñöùc Phaät, nghe phaùp tu haønh, do ba thöøa Thanh vaên,
Bích-chi-phaät vaø Phaät phaùp maø nhaäp Nieát-baøn Voâ dö.
www.daitangkinh.org
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt laøm lôïi ích chuùng
sinh raát nhieàu, giaùo hoùa chuùng sinh khieán phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñuùng phaùp tu haønh cho ñeán nhaäp Nieát-baøn
Voâ dö.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai duøng maét Phaät thaáy caùc
Ñaïi Boà-taùt trong haèng sa coõi nöôùc khaép möôøi phöông tröø dieät caùc
khoå ñoùi khaùt cuûa ngaï quyû. Caùc ngaï quyû naøy ñeàu kính meán Boà-taùt. Do
söï kính meán Boà-taùt naøy maø ñöôïc thoaùt lìa ngaï quyû, gaëp Phaät nghe
phaùp, tu haønh ñuùng phaùp, laàn laàn do ba thöøa Thanh vaên, Bích-chi-
phaät, Phaät thöøa maø nhaäp Nieát-baøn Voâ dö.
Ñaïi Boà-taùt vì ñoä chuùng sinh maø thöïc haønh ñaïi Bi nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt ôû treân taàng trôøi Töù Thieân vöông noùi phaùp. Cuõng noùi phaùp
taïi coõi trôøi Ñao-lôïi, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Hoùa laïc, trôøi Tha
hoùa. Caùc vò trôøi nghe Boà-taùt noùi phaùp, laàn laàn do ba thöøa maø ñöôïc
dieät ñoä.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong caùc vò trôøi naøy, neáu coù ai say meâ naêm
duïc, Boà-taùt hieän löûa ñoát chaùy cung ñieän hoï roài noùi phaùp cho hoï
nghe: Naøy caùc vò trôøi, taát caû phaùp höõu vi ñeàu voâ thöôøng, ñaâu coù an
oån.
Phaïm thieân trong haèng sa coõi nöôùc ôû tcaùc theá giôùi möôøi phöông chaáp
laáy taø kieán. Caùc Boà-taùt daïy hoï xa lìa taø kieán maø baûo: Sao caùc vò ñoái
vôùi caùc phaùp luoáng doái voâ töôùng maø laïi sinh taø kieán!
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï taâm ñaïi Töø vì chuùng sinh maø
noùi phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø phaùp hy höõu khoù saùnh baèng cuûa Boà-taùt.
Ñaïi Boà-taùt trong haèng sa coõi nöôùc ôû caùc theá giôùi möôøi phöông duøng
boán vieäc ñeå giuùp ñôõ chuùng sinh. Ñoù laø Boá thí, AÙi ngöõ, Lôïi ích, Ñoàng
söï.
Theá naøo laø Boà-taùt duøng boá thí ñeå giuùp ñôõ chuùng sinh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt duøng hai thöù boá thí ñeå cöùu giuùp chuùng
sinh. Ñoù laø taøi thí vaø phaùp thí.
Theá naøo laø taøi thí cöùu giuùp chuùng sinh?

Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng caùc thöù vaät baùu: vaøng, baïc,
löu ly, pha leâ, chaân chaâu, kha boái, san hoâ…, hoaëc ñem ñoà uoáng aên, y
phuïc, meàn goái, phoøng xaù, ñeøn ñuoác, hoa höông, anh laïc, hoaëc con
trai, con gaùi, hoaëc boø, deâ, voi, ngöïa, xe coä, hoaëc ñem thaân mình maø
cung caáp cho chuùng sinh. Boà-taùt baûo chuùng sinh: Caùc ngöôi neáu coù
caàn duøng gì thì ñeán laáy nhö ñeán laáy vaät cuûa mình, chôù coù nghi ngaïi.
Boá thí xong, Boà-taùt naøy daïy cho hoï phaùp ba quy y: quy y Phaät, quy
y Phaùp, quy y Taêng. Hoaëc daïy cho hoï thoï naêm giôùi, thoï taùm trai
giôùi, hoaëc daïy Thieàn thöù nhaát, cho ñeán ñòn Phi töôûng phi phi töôûng,
hoaëc daïy Töø, Bi, Hyû, Xaû, hoaëc daïy nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm
Taêng, nieäm Giôùi, nieäm Xaû, nieäm Thieân, hoaëc daïy quaùn baát tònh,
quaùn hôi thôû ra vaøo, hoaëc töôùng, hoaëc xuùc, hoaëc daïy boán Nieäm xöù,
taùm phaàn Thaùnh ñaïo, Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-
muoäi Voâ taùc, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Löïc, boán Voâ uùy,
boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ba möôi
hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, hoaëc daïy quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, hoaëc daïy Voâ thöôïng
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän giaùo hoùa chuùng sinh: taøi thí xong
laïi daïy cho hoï ñöôïc Nieát-baøn an oån voâ thöôïng. Ñoù goïi laø phaùp hy
höõu khoù saùnh kòp cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Boà-taùt duøng phaùp thí cöùu giuùp
chuùng sinh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp thí coù hai thöù: moät laø theá gian, hai laø xuaát
theá gian.
Theá naøo laø phaùp thí theá gian?
Trình baøy daïy roõ phaùp theá gian nhö quaùn baát tònh, quaùn hôi thôû
ra vaøo, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc. Caùc phaùp
theá gian nhö vaäy vaø phaùp thöïc haønh cuûa phaøm phu, thì goïi laø phaùp
thí theá gian.
Boà-taùt naøy baèng phaùp thí theá gian nhö vaäy, duøng nhieàu caùch
www.daitangkinh.org
giaùo hoùa cho hoï xa lìa phaùp theá gian. Xa lìa phaùp theá gian roài, Boà-taùt
duøng naêng löïc phöông tieän laøm cho hoï ñöôïc phaùp voâ laäu cuûa baäc
Thaùnh vaø quaû voâ laäu cuûa baäc Thaùnh.
Theá naøo laø phaùp voâ laäu cuûa baäc Thaùnh?
Theá naøo laø quaû voâ laäu cuûa baäc Thaùnh?
Phaùp voâ laäu cuûa baäc Thaùnh laø ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo vaø ba
moân Giaûi thoaùt.
Quaû voâ laäu cuûa baäc Thaùnh laø quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán quaû A-
la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp Thaùnh voâ laäu cuûa Ñaïi Boà-taùt
coøn coù trí tueä trong quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán trí tueä trong quaû A-la-
haùn, trí tueä trong ñaïo Bích-chi-phaät, trí tueä trong ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, trí tueä trong saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán trí tueä trong ñaïi
Töø, ñaïi Bi.
Taát caû phaùp nhö vaäy, hoaëc phaùp theá gian, xuaát theá gian, trí tueä,
hoaëc höõu laäu, hoaëc voâ laäu, hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi, Nhaát thieát chuûng
trí trong phaùp aáy thì goïi laø phaùp Thaùnh voâ laäu cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Theá naøo laø quaû Thaùnh voâ laäu?
Döùt taát caû haït gioáng taäp khí phieàn naõo thì goïi quaû Thaùnh voâ
laäu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt coù ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt vaø Phaät coù gì khaùc nhau?
–Naøy Tu-boà-ñeà, coù khaùc! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí
thì goïi laø Phaät.
Vì sao? Vì taâm Boà-taùt vaø taâm Phaät khoâng khaùc nhau.
Boà-taùt truï trong Nhaát thieát chuûng trí, ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng
phaùp naøo chaúng soi saùng.
Ñaây goïi laø phaùp thí theá gian cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nhôø phaùp thí theá gian maø ñöôïc phaùp
thí xuaát theá gian.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh cho hoï
ñöôïc phaùp theá gian, duøng naêng löïc phöông tieän daïy cho hoï ñöôïc
phaùp xuaát theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø phaùp xuaát theá gian cuûa Boà-taùt? Caùc
phaùp chaúng ñoàng vôùi phaùp phaøm phu. Ñoù laø boán Nieäm xöù, boán
Chaùnh caàn, boán Nhö yù tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc phaàn, taùm
phaàn Thaùnh ñaïo, ba moân Giaûi thoaùt, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä,
möôøi Löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ba
möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, naêm traêm moân Ñaø-la-ni, ñoù goïi
laø phaùp xuaát theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø boán Nieäm xöù?
Ñaïi Boà-taùt quaùn noäi thaân theo thaân maø quaùn saùt, quaùn ngoaïi
thaân, theo thaân maø quaùn saùt, sieâng naêng tinh taán, duøng nhaát taâm trí
tueä quaùn, quaùn taäp nhaân cuûa thaân do nhaân duyeân sinh, quaùn thaân
dieät, quaùn haønh sinh dieät cuûa thaân taäp, ñaïo naøy khoâng choã nöông töïa,
ñoái vôùi theá gian khoâng thoï nhaän. Ñoù laø thaân nieäm xöù.
Thoï nieäm xöù, taâm nieäm xöù, phaùp nieäm xöù cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø boán Chaùnh caàn?
1. Caùc phaùp aùc baát thieän chöa sinh, vì chaúng ñeå cho sinh neân
sieâng naêng tinh taán.
2. Caùc phaùp aùc baát thieän ñaõ sinh, vì döùt tröø neân sieâng naêng tinh
taán.
3. Caùc phaùp laønh chöa sinh, vì laøm cho sinh khôûi neân sieâng
naêng tinh taán.
4. Caùc phaùp laønh ñaõ sinh, vì laøm cho theâm lôùn ñaày ñuû neân
sieâng naêng tinh taán. Ñoù goïi boán Chaùnh caàn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø boán Nhö yù tuùc?
1. Tam-muoäi nguyeän muoán quyeát ñònh thöïc haønh cho thaønh töïu.
2. Tam-muoäi tinh taán quyeát ñònh thöïc haønh cho thaønh töïu.
3. Tam-muoäi nhaát taâm quyeát ñònh thöïc haønh cho thaønh töïu.
4. Tam-muoäi tö duy quyeát ñònh thöïc haønh cho thaønh töïu.
Ñoù goïi laø boán Nhö yù tuùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø naêm Caên? Ñoù laø Tín caên, Tinh taán
www.daitangkinh.org
caên, Nieäm caên, Ñònh caên vaø Tueä caên.

Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø naêm Löïc? Ñoù laø Tín löïc, Tinh taán
löïc, Nieäm löïc, Ñònh löïc vaø Tueä löïc.
Theá naøo laø baûy Giaùc phaàn? Ñoù laø Giaùc phaàn nieäm, Giaùc phaàn
traïch phaùp, Giaùc phaàn tinh taán, Giaùc phaàn hyû, Giaùc phaàn khinh an,
Giaùc phaàn ñònh vaø Giaùc phaàn xaû.
Theá naøo laø taùm phaàn Thaùnh ñaïo? Ñoù laø Chaùnh kieán, Chaùnh tö
duy, Chaùnh ngöõ, Chaùnh nghieäp, Chaùnh maïng, Chaùnh tinh taán, Chaùnh
nieäm vaø Chaùnh ñònh.
Theá naøo laø ba Tam-muoäi? Ñoù laø moân Tam-muoäi khoâng, moân
Tam-muoäi voâ töôùng, moân Tam-muoäi voâ taùc.
Theá naøo laø Tam-muoäi khoâng? Duøng tu haønh khoâng vaø tu haønh
voâ ngaõ ñeå nhieáp taâm, goïi laø Tam-muoäi khoâng.
Theá naøo laø Tam-muoäi voâ töôùng? Duøng tu haønh Tam-muoäi vaø tu
haønh xa lìa ñeå giöõ taâm goïi laø Tam-muoäi voâ töôùng.
Theá naøo laø Tam-muoäi voâ taùc? Duøng tu haønh voâ thöôøng vaø tu
haønh veà khoå ñeå nhieáp taâm, goïi laø Tam-muoäi voâ taùc.
Theá naøo laø taùm Boäi xaû?
Trong khoâng töôùng saéc, ngoaøi quaùn saéc laø boäi xaû thöù nhaát.
Trong coù töôùng saéc, ngoaøi quaùn saéc laø boäi xaû thöù hai. Tònh boäi xaû laø
boäi xaû thöù ba. Qua khoûi taát caû töôùng saéc, dieät töôùng coù ñoái ngaïi, vì
chaúng nghó ñeán taát caû töôùng khaùc nhau maø quaùn hö khoâng voâ bieân,
theå nhaäp voâ bieân hö khoâng xöù, laø boäi xaû thöù tö. Cho ñeán vöôït qua Phi
höõu töôûng Phi voâ töôûng xöù, theå nhaäp boäi xaû dieät thoï töôûng, laø boäi xaû
thöù taùm.
Theá naøo laø chín Ñònh thöù ñeä?
Haønh giaû xa lìa phaùp aùi duïc, aùc baát thieän, coù giaùc, coù quaùn, lìa
duïc, sinh hyû laïc, nhaäp Thieàn thöù nhaát, cho ñeán vöôït qua Phi phi
töôûng xöù, nhaäp ñònh dieät thoï töôûng, goïi laø chín Ñònh thöù ñeä.
Theá naøo laø möôøi Trí löïc cuûa Phaät?
1. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät veà choã ñuùng, choã sai.
2. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät veà caùc nghieäp, caùc tuoåi
thoï, bieát choã taïo nghieäp, bieát nhaân duyeân, bieát quaû baùo suoát thuôû
quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai cuûa chuùng sinh.

3. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät taát caû thieàn ñònh, giaûi
thoaùt Tam-muoäi.
4. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät veà caên taùnh thöôïng,
trung, haï cuûa taát caû chuùng sinh.
5. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät caùc tri kieán hieåu bieát vaø
choã öa thích cuûa taát caû chuùng sinh.
6. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät nhöõng caûnh giôùi sai
khaùc cuûa taát caû chuùng sinh.
7. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät choã ñeán ñöôïc cuûa taát caû
ñaïo haïnh.
8. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät ñôøi tröôùc cuûa taát caû
chuùng sinh töø moät kieáp ñeán voâ löôïng kieáp.
9. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät, duøng Thieân nhaõn thaáy
chuùng sinh sinh veà ñöôøng laønh, ñöôøng döõ, cho ñeán nhaäp Nieát-baøn.
10. Naêng löïc trí tueä bieát ñuùng nhö thaät veà taâm voâ laäu giaûi
thoaùt.
Ñaây laø möôøi Trí löïc cuûa Phaät.
–Theá naøo laø boán Voâ sôû uùy?
Phaät daïy:
–Ta laø Baäc Nhaát Thieát Chaùnh Trí. Neáu coù Sa-moân hay Baø-la-
moân, hoaëc caùc Thieân, Ma vöông, Phaïm vöông, hoaëc hoäi chuùng khaùc
baûo raèng ta chaúng bieát phaùp aáy. Ta cuõng chaúng thaáy duø cho chuùt
töôùng sôï seät. Vì theá neân ta ñöôïc an oån, ñöôïc khoâng choã sôï, truï trong
choã cuûa baäc Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát tieáng roáng nhö sö töû,
chuyeån phaùp luaân thanh tònh, maø taát caû chuùng khaùc, hoaëc Sa-moân
hay Baø-la-moân, caùc Thieân, Ma, Phaïm chaúng chuyeån ñöôïc. Ñaây laø voâ
uùy thöù nhaát.
Phaät noùi:
–Nôi ta taát caû taäp khí, laäu hoaëc ñaõ heát saïch. Neáu coù Sa-moân
hay Baø-la-moân, hoaëc caùc vò trôøi hay Ma vöông, Phaïm vöông, hoaëc
caùc hoäi chuùng khaùc noùi raèng: Ta chaúng heát taäp laäu, ta cuõng chaúng
www.daitangkinh.org
thaáy duø cho coù chuùt töôùng sôï seät. Vì theá neân ta ñöôïc an oån, ñöôïc
khoâng sôï seät, truï trong choã cuûa baäc Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát
tieáng roáng nhö sö töû, chuyeån phaùp luaân thanh tònh, maø caùc Sa-moân
hay Baø-la-moân hoaëc caùc Thieân, Ma vöông, Phaïm vöông hoaëc caùc
chuùng sinh khaùc chaúng chuyeån ñöôïc. Ñaây laø voâ uùy thöù hai.
–Ta noùi ñaây laø phaùp chöôùng ñaïo. Neáu coù Sa-moân hay Baø-la-
moân, hoaëc caùc vò trôøi hay Ma vöông, Phaïm vöông, hoaëc caùc hoäi
chuùng khaùc noùi raèng: thoï phaùp aáy chaúng chöôùng ñaïo, ta cuõng chaúng
thaáy duø cho coù chuùt töôùng sôï seät. Vì theá neân ta ñöôïc an oån, ñöôïc
khoâng sôï seät, truï trong choã cuûa baäc Thaùnh chuùa, ôû giöõa ñaïi chuùng caát
tieáng roáng nhö sö töû, chuyeån phaùp luaân thanh tònh, maø caùc Sa-moân,
hay Baø-la-moân hoaëc caùc vò trôøi, Ma vöông, hoaëc nhöõng chuùng khaùc
chaúng theå chuyeån ñöôïc. Ñaây laø voâ uùy thöù ba.
Phaät noùi:
–Thaùnh ñaïo cuûa ta noùi coù coâng naêng ra khoûi theá gian, thöïc
haønh theo ñaây thì seõ heát khoå. Neáu coù Sa-moân hay Baø-la-moân, hoaëc
caùc vò trôøi, hay Ma vöông, Phaïm vöông, hoaëc caùc chuùng khaùc laïi
noùi haønh ñaïo aáy chaúng theå ra khoûi theá gian, chaúng theå heát khoå. Ta
cuõng chaúng thaáy duø cho coù chuùt töôùng sôï seät. Vì theá neân ta ñöôïc an
oån, ñöôïc khoâng sôï seät, truï trong choã cuûa baäc Thaùnh chuùa, ôû giöõa
ñaïi chuùng caát tieáng roáng nhö sö töû, chuyeån phaùp luaân thanh tònh,
maø caùc Sa-moân Baø-la-moân, hoaëc caùc vò trôøi, Ma vöông, Phaïm
vöông, hoaëc caùc chuùng khaùc chaúng theå chuyeån ñöôïc. Ñaây laø voâ uùy
thöù tö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø boán Trí voâ ngaïi?
1. Trí voâ ngaïi veà nghóa.
2. Trí voâ ngaïi veà phaùp.
3. Trí voâ ngaïi veà töø.
4. Trí voâ ngaïi veà giaûng noùi.
Trí tueä duyeân vaøo nghóa laø voâ ngaïi veà nghóa.
Trí tueä duyeân vaøo phaùp laø voâ ngaïi veà phaùp.
Trí tueä duyeân vaøo ngoân töø laø voâ ngaïi veà ngoân töø.
Trí tueä duyeân vaøo giaûng noùi thoâng suoát laø voâ ngaïi veà giaûng
noùi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø möôøi taùm phaùp Baát coäng?
ÔÛ caùc Ñöùc Phaät coù:
1. Thaân khoâng loãi.
2. Mieäng khoâng loãi.
3. Nieäm khoâng loãi.
4. Khoâng coù tö töôûng xen taïp.
5. Khoâng coù taâm chaúng ñònh.
6. Khoâng coù vieäc chaúng bieát maø boû.
7. Nguyeän duïc khoâng bôùt.
8. Tinh taán khoâng bôùt.
9. Nieäm khoâng bôùt.
10. Tueä khoâng bôùt.
11. Giaûi thoaùt khoâng bôùt.
12. Giaûi thoaùt tri kieán khoâng giaûm.
13. Taát caû thaân nghieäp haønh ñoäng theo trí tueä.
14. Taát caû khaåu nghieäp haønh ñoäng theo trí tueä.
15. Taát caû yù nghieäp haønh ñoäng theo trí tueä.
16. Trí tueä bieát ñôøi quaù khöù voâ ngaïi.
17. Trí tueä bieát ñôøi vò lai voâ ngaïi.
18. Trí tueä bieát ñôøi hieän taïi voâ ngaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø ba möôi hai töôùng toát?
1. Loøng baøn chaân baèng phaúng.
2. Loøng baøn chaân coù hình baùnh xe ngaøn caêm.
3. Ngoùn tay vaø ngoùn chaân daøi hôn ngöôøi khaùc.
4. Tay vaø chaân meàm maïi hôn choã khaùc treân thaân.
5. Goùt chaân no troøn.
6. Caùc ngoùn tay, ngoùn chaân coù maøng löôùi moûng trong suoát lieàn
nhau, ñeïp hôn ngöôøi khaùc.
7. Mu baøn chaân cao baèng, töông xöùng vôùi goùt chaân.
8. Baép chaân thon ñeïp nhö baép chaân cuûa nai ñaàu ñaøn.
www.daitangkinh.org
9. Ñöùng thaúng hai tay daøi quaù ñeán goái.

10. Töôùng aâm taøng aån kín nhö ngöïa ñaàu ñaøn, voi ñaàu ñaøn.
11. Thaân ngang roäng nhö coäi caây Ni-caâu-loâ.
12. Moãi loã chaân loâng moïc moät sôïi loâng maøu xanh dòu meàm
xoaén veà phía phaûi.
13. Loâng höôùng leân maøu xanh dòu meàm maø xoaén veà phía phaûi.
14. Thaân maøu vaøng roàng, maøu ñeïp hôn vaøng Dieâm-phuø-ñaøn.
15. AÙnh saùng töø thaân chieáu xa moät tröôïng.
16. Da moûng mòn trôn chaúng dính buïi, ruoài muoãi chaúng ñaäu
ñöôïc.
17. Baûy choã treân thaân no ñaày: hai loøng baøn chaân, hai loøng baøn
tay, hai vai vaø coå.
18. Döôùi hai naùch no ñaày.
19. Phaàn thaân treân nhö sö töû.
20. Thaân hình ngay thaúng.
21. Vai troøn ñeïp.
22. Coù boán möôi chieác raêng.
23. Raêng traéng baèng khít vaø chaân raát saâu.
24. Boán raêng nanh raát traéng vaø lôùn.
25. Hai maù vuoâng baàu nhö maù sö töû.
26. Trong coå hoïng coù hai choã ròn nöôùc taân dòch, vò ngoït ngon
treân caùc vò ngoït ngon.
27. Löôõi lôùn moûng meàm le ra coù theå che truøm ñeán mí toùc vaø
tai.
28. AÂm thanh trong treûo vang xa nhö tieáng chim ca-laêng-taàn-
giaø.
29. Maøu maét saùng nhö vaøng roøng.
30. Loâng nheo nhö loâng nheo cuûa traâu ñaàu ñaøn.
31. Giöõa hai ñaàu chaân maøy coù sôïi loâng traéng meàm maïi nhö
boâng.
32. Xöông treân ñænh ñaàu nhoâ cao thaønh buùi.
Thaân Phaät thaønh töïu ñuû ba möôi hai töôùng naøy, aùnh saùng chieáu
khaép coõi ñaïi thieân. Neáu luùc muoán chieáu roäng thì chieáu khaép voâ
löôïng, voâ soá theá giôùi ôû möôøi phöông. Vì chuùng sinh neân Ñöùc Phaät thoï
thaân aùnh saùng moät tröôïng. Neáu phaùt ra voâ löôïng aùnh saùng thì khoâng
coøn coù thôøi tieát, naêm thaùng, ngaøy giôø.
AÂm thanh cuûa Ñöùc Phaät vang khaép coõi ñaïi thieân. Neáu luùc
muoán tieáng lôùn thì vang khaép voâ löôïng, voâ soá theá giôùi ôû möôøi
phöông. Tuøy theo soá chuùng sinh nhieàu ít, aâm thanh cuûa Ñöùc Phaät
ñeàu khaép ñeán hoï caû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø taùm möôi veû ñeïp tuøy thaân?
1. Ñænh ñaàu khoâng theå thaáy.
2. Muõi thaúng cao ñeïp vaø loã kín.
3. Chaân maøy nhö vaønh traêng môùi moïc vaø maøu ngoïc löu ly
bieác.
4. Vaønh tai lôùn ñaày.
5. Thaân voùc vöõng chaéc nhö Na-la-dieân.
6. Ñaàu xöông moùc nhau nhö moùc xích.
7. Luùc xoay mình laïi gioáng nhö voi ñaàu ñaøn.
8. Luùc ñi baøn chaân caùch ñaát boán taác maø daáu chaân laïi hieän treân
ñaát.
9. Moùng tay maøu ñoàng ñoû, moûng maø laùng boùng.
10. Xöông ñaàu goái cöùng chaéc troøn ñeïp.
11. Toaøn thaân saïch seõ.
12. Thaân meàm dòu.
13. Thaân chaúng cong veïo.
14. Ngoùn tay daøi nhoïn troøn.
15. Chæ tay trang nghieâm.
16. Maïch maùu aån saâu.
17. Maét caù chaúng loä.
18. Thaân trôn laùng.
19. Thaân töï giöõ ngay, ñi chaúng xieân.
20. Thaân ñaày ñuû.
21. Bieát ñaày ñuû.
www.daitangkinh.org
22. Dung nghi ñaày ñuû.

23. Luoân an oån khoâng gì laøm loaïn ñoäng ñöôïc.
24. Oai ñöùc chaán ñoäng taát caû.
25. Taát caû ñeàu thích nhìn.
26. Khuoân maët chaúng lôùn daøi.
27. Chaùnh dung maïo chaúng ñoåi saéc.
28. Khuoân maët ñaày ñuû.
29. Maøu moâi ñoû nhö traùi taàn-baø.
30. Ba möôi, aâm thanh vaúng saâu.
31. Loã ruùn saâu troøn ñeïp.
32. Loâng xoaén veà phía phaûi.
33. Tay chaân ñeàu baèng ñaày.
34. Tay chaân nhö yù.
35. Chæ tay thaúng saùng.
36. Chæ tay roõ raøng.
37. Chæ tay chaúng ñöùt.
38. Taát caû chuùng sinh coù taâm aùc khi nhìn thaáy ñeàu hoøa vui.
39. Göông maët roäng raát ñeïp.
40. Göông maët ñaày saïch nhö maët traêng.
41. Tuøy theo yù chuùng sinh maø hoøa vui cuøng noùi chuyeän.
42. Chaân loâng thoaûng ra hôi thôm.
43. Mieäng thoaûng ra hôi thôm voâ löôïng.
44. Nghi dung nhö sö töû.
45. Ñi ñöùng nhö voi ñaàu ñaøn.
46. Caùch ñi nhö ngoãng ñaàu ñaøn.
47. Ñaàu nhö traùi ma-ñaø-na.
48. Tieáng noùi roõ raøng ñaày ñuû.
49. Raêng beùn.
50. Löôõi maøu ñoû.
51. Löôõi moûng.
52. Loâng maøu hoàng.
53. Loâng saïch seõ.
54. Maét roäng daøi.

55. Töôùng caùc loã ñaày ñuû.
56. Tay chaân traéng ñoû nhö maøu hoa sen hoàng.
57. Ruùn chaúng loä.
58. Buïng chaúng loä.
59. Buïng nhoû.
60. Thaân chaúng nghieâng ñoäng.
61. Thaân vöõng naëng.
62. Thaân phaàn lôùn.
63. Thaân cao lôùn.
64. Tay chaân meàm dòu saïch seõ.
65. Töø thaân aùnh saùng chieáu xa moät tröôïng.
66. Khi ñi coù aùnh saùng chieáu thaân.
67. Nhìn bình ñaúng chuùng sinh.
68. Chaúng khinh thöôøng chuùng sinh.
69. Tuøy theo chuùng sinh, aâm thanh chaúng theâm bôùt.
70. Noùi phaùp chaúng thaáp.
71. Tuøy theo ngoân ngöõ cuûa chuùng sinh maø noùi phaùp cho hoï.
72. Phaùt aâm ñuùng caùc aâm thanh.
73. Thöù lôùp theo nhaân duyeân maø noùi phaùp.
74. Taát caû chuùng sinh khoâng ai coù theå thaáy heát caùc töôùng treân
thaân Phaät.
75. Ngöôøi nhìn ngaém khoâng nhaøm chaùn.
76. Toùc daøi ñeïp.
77. Toùc chaúng roái.
78. Toùc xoaén ñeïp.
79. Toùc maøu nhö ngoïc xanh.
80. Tay chaân coù töôùng phöôùc ñöùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thaân Phaät coù ñuû taùm möôi veû ñeïp tuøy thaân nhö
vaäy.
Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh: Naøy thieän nam! Phaûi kheùo phaân bieät caùc
www.daitangkinh.org
chöõ, cuõng kheùo bieát moät chöõ cho ñeán boán möôi hai chöõ. Taát caû ngoân
ngöõ ñeàu nhaäp vaøo maãu töï ñaàu tieân. Taát caû ngoân ngöõ cuõng nhaäp vaøo
maãu töï thöù hai, cho ñeán maãu töï thöù boán möôi hai, taát caû ngoân ngöõ
ñeàu nhaäp vaøo trong ñoù. Moät chöõ ñeàu nhaäp trong boán möôi hai chöõ,
boán möôi hai chöõ cuõng nhaäp vaøo moät chöõ.
Chuùng sinh phaûi kheùo hoïc boán möôi hai chöõ aáy. Kheùo hoïc boán
möôi hai chöõ roài coù theå kheùo giaûng noùi phaùp coù chöõ. Kheùo giaûng noùi
phaùp coù chöõ roài kheùo giaûng noùi phaùp khoâng chöõ.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Ñöùc Phaät kheùo bieát phaùp, kheùo bieát chöõ,
kheùo bieát khoâng chöõ, vì phaùp khoâng chöõ maø noùi phaùp coù chöõ. Vì sao?
Vì vöôït qua taát caû phaùp veà teân vaø chöõ neân goïi laø Phaät phaùp. Nhö
vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng hai thöù boá thí cöùu giuùp chuùng
sinh, ñoù laø taøi thí vaø phaùp thí.
Ñaây laø vieäc hy höõu khoù saùnh baèng cuûa haøng Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt cöùu giuùp baèng aùi ngöõ
chuùng sinh? Ñaïi Boà-taùt duøng saùu phaùp Ba-la-maät, vì chuùng sinh
phaùp raèng: Caùc vò thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät bao goàm taát caû
phaùp laønh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt baèng lôïi haønh giuùp ñôõ
chuùng sinh? Ñaïi Boà-taùt thöôøng giaùo hoùa chuùng sinh, baûo hoï thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt cöùu giuùp baèng ñoàng söï
chuùng sinh? Do duøng naêng löïc saùu thöù thaàn thoâng, Ñaïi Boà-taùt bieán
hoùa nhieàu caùch vaøo trong saùu loaøi, ñoàng söï, roài duøng boán Nhieáp phaùp
maø giuùp ñôõ hoï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chuùng sinh hoaøn toaøn khoâng thaät coù,
phaùp cuõng khoâng thaät coù, phaùp taùnh cuõng khoâng thaät coù, vì hoaøn toaøn
khoâng, voâ thæ khoâng. Ñaïi Boà-taùt laøm sao luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-
maät, Trì giôùi ba-la-maät, Boá thí ba-la-maät laïi haønh boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, möôøi
taùm khoâng; laïi thöïc haønh Tam-muoäi khoâng, voâ töôùng vaø voâ taùc, taùm
Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, laïi thöïc haønh möôøi Löïc cuûa Phaät, boán Voâ
uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, ba möôi hai töôùng toát,
taùm möôi veû ñeïp?
Laøm sao laïi truï vaøo naêm thaàn thoâng quaû baùo ñaéc maø vì chuùng
sinh noùi phaùp; chuùng sinh khoâng thaät coù vì chuùng sinh khoâng theå naém
baét. Saéc khoâng theå naém baét, cho ñeán thöùc khoâng theå naém baét, vì naêm
aám khoâng theå naém baét. Saùu phaùp Ba-la-maät, cho ñeán taùm möôi veû
ñeïp ñeàu khoâng theå naém baét. Trong caùc thöù khoâng thaät coù aáy, khoâng
thaät coù chuùng sinh, khoâng coù saéc, cho ñeán khoâng thaät coù taùm möôi veû
ñeïp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, vì chuùng sinh maø noùi phaùp?
Baïch Ñöùc Theá Toân Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Boà-taùt coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø coù phaùp cuûa Boà-taùt!
–Ñuùng vaäy, ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Vì chuùng sinh khoâng thaät coù
neân bieát laø noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng,
ñaïi khoâng, ñeä nhaát nghóa khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, roát raùo
khoâng, voâ thæ khoâng, taùn khoâng, caùc phaùp khoâng, taùnh khoâng, töôùng
khoâng, khoâng theå naém baét khoâng, voâ phaùp khoâng, höõu phaùp khoâng,
voâ phaùp höõu phaùp khoâng.
Vì chuùng sinh khoâng thaät coù neân bieát laø naêm aám khoâng, möôøi
hai nhaäp khoâng, möôøi taùm giôùi khoâng, möôøi hai nhaân duyeân khoâng,
boán ñeá khoâng, ngaõ, chuùng sinh thoï maïng ñeàu khoâng, ngöôøi sinh,
ngöôøi döôõng, ngöôøi giaùo duïc ñeàu khoâng, ngöôøi, ngöôøi laøm, ngöôøi sai
laøm ñeàu khoâng, ngöôøi phaùt khôûi, ngöôøi khieán phaùt khôûi, ngöôøi nhaän,
ngöôøi sai nhaän ñeàu khoâng, ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy ñeàu khoâng.
Vì chuùng sinh khoâng thaät coù neân bieát boán Thieàn laø khoâng, boán
Taâm voâ löôïng laø khoâng, boán Ñònh voâ saéc laø khoâng, neân bieát ba möôi
baûy phaùp Trôï ñaïo laø khoâng; khoâng, voâ töôùng, voâ taùc ñeàu khoâng, taùm
Boäi xaû khoâng, chín Ñònh thöù ñeâï laø khoâng.
Vì chuùng sinh khoâng thaät coù neân bieát möôøi Löïc cuûa Phaät laø
khoâng, boán Voâ uùy laø khoâng, boán voâ ngaïi laø khoâng, möôøi taùm phaùp
Baát coäng laø khoâng. Neân bieát quaû Tu-ñaø-hoaøn laø khoâng, quaû Tö-ñaø-
haøm laø khoâng, quaû A-na-haøm laø khoâng, quaû A-la-haùn laø khoâng, ñaïo
www.daitangkinh.org
Bích-chi-phaät laø khoâng. Neân bieát ñòa vò cuûa Boà-taùt laø khoâng, Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaáy taát caû phaùp khoâng nhö vaäy, vì
chuùng sinh noùi phaùp maø chaúng maát caùc töôùng khoâng.
Boà-taùt naøy luùc quaùn nhö vaäy bieát roõ taát caû phaùp voâ ngaïi. Bieát
taát caû phaùp voâ ngaïi roài chaúng phaù hoaïi caùc töôùng cuûa phaùp, chaúng
thaáy khaùc, chaúng phaân bieät, chæ vì chuùng sinh maø noùi phaùp ñuùng nhö
thaät.
Ví nhö hoùa nhaân do Ñöùc Phaät bieán hoùa ra, hoùa nhaân naøy laïi hoùa
ra laøm voâ löôïng ngaøn traêm öùc ngöôøi, coù ngöôøi daïy boá thí, coù ngöôøi
daïy trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, coù ngöôøi daïy boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Hoùa nhaân do Ñöùc Phaät bieán
hoùa ra ñoù coù phaân bieät, phaù hoaïi caùc phaùp chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hoùa nhaân ñoù khoâng coù taâm, khoâng coù
taâm sôû, ñaâu coù phaân bieät, phaù hoaïi caùc phaùp.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theá neân phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät vì chuùng sinh maø noùi phaùp ñuùng choã ñaùng noùi, daét
chuùng sinh ra khoûi choã ñieân ñaûo, giuùp cho chuùng sinh ñöôïc ñeán choã
an truï, vì phaùp chaúng troùi, chaúng môû.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc chaúng troùi, chaúng môû. Thoï,
töôûng, haønh, thöùc chaúng troùi, chaúng môû.
Saéc khoâng troùi, khoâng môû, chaúng phaûi saéc. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng troùi, khoâng môû, chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Vì sao? Vì saéc roát raùo thanh tònh. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc cho
ñeán taát caû phaùp hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi cuõng ñeàu roát raùo thanh tònh.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh noùi phaùp
cuõng chaúng thaät coù chuùng sinh vaø taát caû phaùp. Vì taát caû phaùp khoâng
thaät.
Boà-taùt vì chaúng truï vaøo phaùp neân truï vaøo caùc phaùp töôùng, ñoù laø
saéc khoâng, cho ñeán phaùp höõu vi, phaùp voâ vi khoâng.
Vì sao? Vì saéc cho ñeán phaùp höõu vi, phaùp voâ vi töï taùnh khoâng
thaät coù neân khoâng coù choã truï. Phaùp khoâng thaät coù chaúng truï vaøo phaùp
khoâng thaät coù. Phaùp töï taùnh chaúng truï vaøo phaùp töï taùnh. Phaùp tha
taùnh chaúng truï vaøo phaùp tha taùnh.
Vì sao? Vì taát caû phaùp aáy ñeàu khoâng thaät coù. Phaùp khoâng thaät
coù seõ truï vaøo choã naøo?
maät, duøng caùc phaùp khoâng aáy coù theå noùi phaùp nhö vaäy.
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, ñoái vôùi caùc Ñöùc Phaät vaø
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät khoâng coù loãi.
Vì sao? Vì caùc Ñöùc Phaät, caùc Boà-taùt vaø Bích-chi-phaät cuøng A-
la-haùn ñöôïc phaùp naøy roài vì chuùng sinh noùi phaùp cuõng chaúng chuyeån
ñoåi caùc phaùp töôùng. Vì Nhö, phaùp taùnh, thaät teá chaúng chuyeån ñoåi
ñöôïc. Vì sao? Vì caùc phaùp khoâng coù taùnh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Phaùp taùnh, Nhö, thaät teá chaúng chuyeån
thì saéc vaø phaùp taùnh coù khaùc nhau chaêng? Saéc vaø Nhö, thaät teá coù
khaùc nhau chaêng? Thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán phaùp höõu vi, phaùp
voâ vi, phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian, phaùp höõu laäu, phaùp voâ laäu
coù khaùc nhau chaêng?
–Khoâng, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc chaúng khaùc phaùp taùnh, chaúng khaùc
nhö, chaúng khaùc thaät teá. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán höõu laäu, voâ
laäu cuõng chaúng khaùc nhau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu saéc chaúng khaùc phaùp taùnh, chaúng
khaùc nhö, chaúng khaùc thaät teá, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán höõu
laäu, voâ laäu chaúng khaùc nhau thì laøm sao phaân bieät phaùp aùc coù quaû
baùo aùc laø ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, phaùp laønh coù quaû baùo laønh laø
ngöôøi vaø trôøi? Laøm sao phaân bieät phaùp aùc, phaùp laønh coù quaû baùo
aùc, quaû baùo laønh; phaùp khoâng aùc, khoâng thieän coù baùo khoâng aùc,
khoâng thieän laø quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì laø theá ñeá neân phaân bieät noùi coù quaû baùo,
chaúng phaûi trong Ñeä nhaát nghóa ñeá. Trong Ñeä nhaát nghóa ñeá chaúng
theå noùi nhaân duyeân, quaû baùo. Vì sao? Vì Ñeä nhaát nghóa ñeá thaät
khoâng coù töôùng, khoâng coù phaân bieät, cuõng khoâng coù ngoân thuyeát. Ñoù
laø vì saéc cho ñeán phaùp höõu laäu, voâ laäu, baát sinh, baát dieät, chaúng nhô,
chaúng saïch, roát raùo khoâng, voâ thæ khoâng.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu do theá ñeá maø phaân bieät noùi coù quaû
baùo chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa ñeá, thì taát caû ngöôøi phaøm leõ ra coù
quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ cuûa oâng nghó sao? Ngöôøi phaøm coù bieát laø theá
ñeá, coù bieát Ñeä nhaát nghóa ñeá chaêng? Neáu bieát thì ngöôøi phaøm aáy leõ ra
ñaõ ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Bôûi ngöôøi phaøm thaät chaúng bieát theá ñeá, chaúng
bieát Ñeä nhaát nghóa ñeá, chaúng bieát ñaïo, chaúng bieát phaân bieät ñaïo quaû
thì laøm sao coù ñöôïc caùc quaû.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baäc Thaùnh bieát theá ñeá, bieát Ñeä nhaát nghóa ñeá,
coù ñaïo, coù tu ñaïo, theá neân baäc Thaùnh coù caùc quaû khaùc nhau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tu ñaïo coù ñöôïc quaû chaêng?
–Khoâng. Naøy Tu-boà-ñeà, Tu ñaïo chaúng ñöôïc quaû, chaúng tu ñaïo
cuõng chaúng ñöôïc quaû, cuõng chaúng lìa ñaïo maø ñöôïc quaû, cuõng chaúng
truï trong ñaïo maø ñöôïc quaû.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt vì chuùng sinh maø phaân bieät caùc quaû, cuõng chaúng phaân bieät laø
taùnh höõu vi, taùnh voâ vi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chaúng phaân bieät taùnh höõu vi, taùnh voâ
vi maø ñöôïc caùc quaû thì taïi sao Ñöùc Phaät laïi noùi vì ba keát söû heát neân
goïi laø quaû Tu-ñaø-hoaøn, vì tham, saân, si moûng neân goïi laø Tö-ñaø-haøm,
vì tham, saân, si, maïn, nghi coõi Duïc heát neân goïi laø quaû A-na-haøm, vì
tham, saân, si, maïn, nghi coõi Saéc, coõi Voâ saéc heát neân goïi laø quaû A-la-
haùn, bao nhieâu phaùp taäp nhaân ñeàu dieät tan thì goïi laø ñaïo Bích-chi-
phaät, vì taát caû taäp chuûng phieàn naõo döùt haún neân goïi laø Voâ thöôïng
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con phaûi phaân bieät taùnh höõu vi, taùnh voâ vi
nhö theá naøo ñeå ñöôïc caùc quaû?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng cho raèng quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-
haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø höõu vi hay voâ vi?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñeàu laø voâ vi!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong phaùp voâ vi coù phaân bieät chaêng?

–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo thoâng ñaït taát
caû phaùp, hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi laø moät töôùng, ñoù laø voâ töôùng, thì coù
phaân bieät laø höõu vi hay voâ vi chaêng?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh noùi phaùp
chaúng phaân bieät caùc phaùp. Ñoù laø noäi khoâng cho ñeán laø voâ phaùp höõu
phaùp khoâng.
Boà-taùt aáy töï mình ñöôïc phaùp khoâng coù söï chaáp tröôùc roài, cuõng
daïy ngöôøi khaùc phaùp khoâng coù söï chaáp tröôùc: hoaëc laø saùu phaùp Ba-
la-maät, hoaëc laø boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, hoaëc
laø ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vì Boà-
taùt naøy töï mình chaúng chaáp tröôùc, neân cuõng daïy ngöôøi khaùc chaúng
chaáp tröôùc.
Vì khoâng coù choã chaáp tröôùc neân khoâng coù choã ngaïi.
Ví nhö hoùa nhaân Ñöùc Phaät bieán hoùa ra, coù boá thí maø chaúng thoï
quaû baùo boá thí, chæ vì ñoä chuùng sinh. Cho ñeán thöïc haønh Nhaát thieát
chuûng trí chaúng thoï quaû baùo cuûa Nhaát thieát chuûng trí.
Cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán
thöïc haønh taát caû phaùp, hoaëc höõu laäu, voâ laäu, höõu vi, voâ vi, Ñaïi Boà-taùt
chaúng truï, cuõng chaúng thoï quaû baùo, chæ vì ñoä chuùng sinh. Vì sao? Vì
Ñaïi Boà-taùt aáy thoâng ñaït hoaøn toaøn taát caû phaùp töôùng.
Phaåm 79: KHEÙO LEÙO THOÂNG ÑAÏT

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Boà-taùt kheùo leùo thoâng ñaït
töôùng caùc phaùp?
–Ví nhö hoùa nhaân chaúng haønh ñoäng theo tham, saân, si, chaúng
haønh ñoäng theo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng haønh ñoäng theo
noäi ngoaïi phaùp, chaúng haønh ñoäng theo phieàn naõo keát söû, chaúng haønh
www.daitangkinh.org
ñoäng theo phaùp höõu laäu, phaùp voâ laäu, phaùp theá gian, phaùp xuaát theá
gian, phaùp höõu vi, phaùp voâ vi, cuõng khoâng coù quaû Thaùnh.
Cuõng gioáng nhö vaäy, Boà-taùt khoâng coù nhöõng vieäc aáy, cuõng
chaúng phaân bieät phaùp aáy. Ñoù goïi laø thoâng ñaït caùc phaùp töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hoùa nhaân tu ñaïo nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Hoùa nhaân tu ñaïo chaúng nhô, chaúng saïch, cuõng
chaúng ôû trong naêm thöù sinh töû.
YÙ oâng nghó sao, naøy Tu-boà-ñeà! Hoùa nhaân do Ñöùc Phaät bieán hoùa
ra coù caên baûn thaät söï, coù nhô, coù saïch chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Hoùa nhaân do Ñöùc Phaät bieán hoùa
ra khoâng coù söï thaät caên baûn, cuõng khoâng coù nhô, cuõng khoâng coù
saïch, cuõng chaúng ôû trong naêm loaøi sinh töû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kheùo thoâng ñaït caùc phaùp töôùng cuõng
gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö
bieán hoùa phaûi chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû saéc nhö bieán hoùa, taát caû thoï, töôûng,
haønh, thöùc nhö bieán hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû saéc nhö bieán hoùa, taát caû thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán taát caû phaùp nhö bieán hoùa, hoùa nhaân khoâng
coù saéc, khoâng coù thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng nhô, khoâng saïch,
khoâng ôû trong naêm loaøi sinh töû, cuõng khoâng coù choã giaûi thoaùt, thì Boà-
taùt coù nhöõng coâng duïng gì?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ñaïo
Boà-taùt, caùc vò coù thaáy chuùng sinh töø trong ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc
sinh, ngöôøi, trôøi ñöôïc giaûi thoaùt chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ngaøi khoâng thaáy coù.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù chuùng
sinh töø ba coõi ñöôïc giaûi thoaùt. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt thaáy bieát taát caû
phaùp nhö huyeãn, nhö hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thaáy bieát taát caû phaùp nhö
huyeãn, nhö hoùa, vì vieäc gì maø Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät,
thöïc haønh boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, thöïc haønh boán Ñònh voâ saéc,
haønh ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo cho ñeán haønh ñaïi Töø, ñaïi Bi, laøm
thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh töï bieát caùc phaùp nhö huyeãn,
nhö hoùa thì Ñaïi Boà-taùt chaúng bao giôø ôû trong voâ soá kieáp vì chuùng
sinh maø haønh ñaïo Boà-taùt.
Bôûi chuùng sinh chaúng töï bieát caùc phaùp nhö huyeãn, nhö hoùa neân
Ñaïi Boà-taùt ôû trong voâ löôïng, voâ soá kieáp thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät, thaønh töïu chuùng sinh, laøm thanh tònh coõi Phaät, ñöôïc Voâ thöôïng
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp nhö moäng, nhö tieáng
vang, nhö boùng, nhö soùng naéng, nhö huyeãn, nhö hoùa thì chuùng sinh
bò leä thuoäc choã naøo ñeå ñöôïc Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät
cöùu vôùt?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh bò leä thuoäc bôûi danh töôùng, luoáng
doái, öùc töôûng, phaân bieät, vì theá neân Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-
maät töø trong danh töôùng, luoáng doái cöùu vôùt chuùng sinh ra.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø danh? Theá naøo laø töôùng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Danh aáy chæ laø göôïng giaû ñaët ra: naøy laø saéc, laø
thoï, töôûng, haønh, thöùc; naøy laø nam, laø nöõ, laø lôùn, laø nhoû; naøy laø ñòa
nguïc, laø ngaï quyû, laø suùc sinh, laø ngöôøi, laø trôøi; naøy laø höõu vi, laø voâ vi;
naøy laø quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-
haùn, ñaïo Bích-chi-phaät; naøy laø Phaät ñaïo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp hoøa hôïp ñeàu laø giaû danh. Duøng
danh giöõ laáy caùc phaùp neân goïi laø danh. Taát caû phaùp höõu vi chæ coù
danh töôùng. Ngöôøi phaøm ñoái vôùi danh töôùng ñoù sinh ra chaáp ñaém.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì duøng naêng löïc
phöông tieän neân ñoái vôùi danh töï, daïy cho hoï xa lìa maø baûo: Naøy caùc
chuùng sinh, danh aáy chæ coù teân suoâng, phaùt sinh töø trong luoáng doái,
nhôù töôûng, phaân bieät. Caùc ngöôi chôù chaáp tröôùc luoáng doái, nhôù
töôûng. Vieäc aáy xöa nay ñeàu khoâng coù, vì töï taùnh roãng khoâng, ngöôøi
trí chaúng chaáp tröôùc.
maät, duøng naêng löïc phöông tieän vì chuùng sinh maø noùi phaùp. Ñoù laø
Danh.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø Töôùng?

Naøy Tu-boà-ñeà! Coù hai thöù töôùng laø choã maø phaøm phu chaáp
tröôùc:
1. Töôùng cuûa saéc.
2. Töôùng cuûa voâ saéc.
Theá naøo goïi laø töôùng cuûa saéc? Nhöõng thöù thuoäc veà saéc, hoaëc
thoâ, hoaëc teá, hoaëc toát, hoaëc xaáu, ñeàu laø roãng khoâng. Ñoái vôùi caùc
phaùp roãng khoâng aáy nhôù töôûng, phaân bieät ñeå taâm chaáp laáy töôùng. Ñoù
goïi laø töôùng cuûa saéc.
Theá naøo laø töôùng cuûa voâ saéc?
Ñoái vôùi caùc phaùp khoâng phaûi saéc maø nhôù töôûng, phaân bieät ñeå
taâm chaáp laáy töôùng neân sinh ra phieàn naõo. Ñoù goïi laø töôùng cuûa voâ
saéc.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng naêng löïc phöông
tieän daïy chuùng sinh xa lìa söï chaáp ñaém töôùng aáy. Ñoái vôùi phaùp voâ
töôùng khieán hoï xa lìa hai phaùp, ñoù laø töôùng vaø voâ töôùng.
maät daïy chuùng sinh xa lìa töôùng, khieán hoï truï trong taùnh voâ töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp chæ coù danh töôùng, thì
laøm sao Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå töï lôïi ích,
cuõng daïy ngöôøi khaùc khieán hoï ñöôïc lôïi ích toát ñeïp? Laøm sao Boà-taùt
ñaày ñuû caùc ñòa vò: töï moät ñòa vò naøy ñeán moät ñòa vò khaùc, cuõng daïy
chuùng sinh khieán hoïc ñöôïc Ba thöøa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp quyeát ñònh laø coù thaät maø chaúng
phaûi chæ laø danh töôùng, thì Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng coù theå töï lôïi ích, cuõng chaúng theå lôïi ích cho ngöôøi khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì caùc phaùp khoâng thaät coù maø chæ coù danh
töôùng, neân Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñaày ñuû Thieân
ba-la-maät, Tieán ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Giôùi ba-la-maät, Thí ba-
la-maät, vì laø voâ töôùng. Seõ ñaày ñuû boán Thieàn ba-la-maät, boán Taâm voâ
löôïng ba-la-maät, boán Ñònh voâ saéc ba-la-maät, vì laø voâ töôùng, seõ ñaày
ñuû boán Nieäm xöù ba-la-maät, cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo ba-la-maät.
Seõ ñaày ñuû Noäi khoâng ba-la-maät cho ñeán Voâ phaùp höõu phaùp khoâng
ba-la-maät, vì laø voâ töôùng, seõ ñaày ñuû Giaûi thoaùt ba-la-maät, chín Ñònh
thöù ñeä ba-la-maät, vì laø voâ töôùng. Seõ ñaày ñuû möôøi Löïc cuûa Phaät cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng ba-la-maät, vì laø voâ töôùng. Vì voâ töôùng,
neân Boà-taùt töï mình ñaày ñuû caùc phaùp laønh, cuõng giaùo hoùa ngöôøi khaùc
khieán hoï ñaày ñuû phaùp laønh, vì laø voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp töôùng maø thaät coù chöøng cöïc nhoû,
thì luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt chaúng bieát ñöôïc caùc
phaùp voâ töôùng, voâ nieäm ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
cuõng daïy chuùng sinh khieán hoï ñöôïc phaùp voâ laäu. Vì sao? Vì taát caû
phaùp voâ laäu ñeàu voâ töôùng, voâ nieäm.
maät duøng phaùp voâ laäu lôïi ích chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø voâ töôùng, voâ nieäm,
sao laïi cho laø phaùp Thanh vaên, laø phaùp Bích-chi-phaät, laø phaùp Boà-
taùt, laø phaùp Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, phaùp voâ töôùng vaø phaùp Thanh
vaên coù khaùc nhau chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp voâ töôùng vaø phaùp Bích-chi-phaät, phaùp
Boà-taùt, phaùp Phaät coù khaùc nhau chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp voâ töôùng coù phaûi laø quaû Tu-ñaø-hoaøn,
quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, phaùp Bích-chi-phaät,
phaùp Boà-taùt, phaùp Phaät hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñuùng vaäy!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì leõ aáy neân bieát taát caû phaùp ñeàu voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi Boà-taùt hoïc taát caû phaùp voâ töôùng naøy thì ñöôïc
theâm lôùn phaùp laønh, ñoù laø saùu phaùp Ba-la-maät, boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù, cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng. Vì sao? Boà-taùt chaúng cho caùc phaùp khaùc quan troïng baèng
ba moân Giaûi thoaùt. Vì taát caû phaùp töï töôùng khoâng, ñoù goïi laø moân
Giaûi thoaùt khoâng. Vì taát caû phaùp voâ töôùng, ñoù goïi laø moân giaûi thoaùt
voâ töôùng. Vì taát caû phaùp voâ taùc, voâ khôûi, ñoù goïi laø moân giaûi thoaùt voâ
taùc. Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc ba moân Giaûi thoaùt thì seõ hoïc ñöôïc töôùng
naêm aám, coù theå hoïc töôùng möôøi hai nhaäp, coù theå hoïc töôùng möôøi taùm
www.daitangkinh.org
giôùi, coù theå hoïc töôùng boán Thaùnh ñeá, coù theå hoïc möôøi hai nhaân
duyeân, coù theå hoïc noäi khoâng, cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp khoâng, coù
theå hoïc saùu phaùp Ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
coù theå hoïc töôùng naêm aám nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát
töôùng cuûa saéc, bieát söï sinh dieät cuûa saéc, bieát Nhö cuûa saéc.
Theá naøo laø bieát töôùng cuûa saéc?
Bieát saéc roát raùo laø khoâng, phaân tích thaønh phaàn cuûa noù thì hö
giaû khoâng thaät nhö boït nöôùc, khoâng beàn chaéc. Ñoù laø bieát töôùng cuûa
saéc.
Theá naøo laø bieát söï sinh dieät cuûa saéc?
Luùc sinh khôûi, saéc khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà ñaâu.
Neáu bieát chaúng ñeán, chaúng ñi, ñoù laø bieát söï sinh dieät cuûa saéc.
Theá naøo laø bieát Nhö cuûa saéc?
Nhö aáy cuûa saéc chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng ñeán, chaúng ñi,
chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch, ñoù laø bieát Nhö cuûa
saéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ñoù laø noùi nhö thaät chaúng doái. Nhö ñoù laø
tröôùc sau vaø ôû giöõa cuõng nhö vaäy, thöôøng chaúng ñoåi khaùc. Ñoù laø bieát
Nhö cuûa saéc.
Theá naøo laø bieát töôùng thoï? Theá naøo laø bieát söï sinh dieät cuûa
thoï? Theá naøo laø bieát Nhö cuûa thoï?
Boà-taùt bieát töôùng cuûa caùc thoï nhö bong boùng nöôùc; moät caùi
khôûi, moät caùi dieät. Ñoù laø bieát töôùng cuûa thoï.
Bieát thoï khoâng töø ñaâu ñeán, khoâng ñi veà ñaâu. Ñoù laø bieát söï sinh
dieät cuûa thoï.
Nhö aáy cuûa thoï chaúng sinh, chaúng dieïât, chaúng ñeán, chaúng ñi,
chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch. Ñoù laø bieát Nhö cuûa
thoï.
Theá naøo laø bieát töôùng cuûa töôûng? Sinh dieät cuûa töôûng? Nhö cuûa
töôûng?
Veà töôûng, Boà-taùt bieát nhö soùng naéng, chaúng thaät coù, maø voïng
töôûng laø nöôùc. Ñoù laø töôùng cuûa töôûng.

Töôûng aáy khoâng töø ñaâu ñeán, khoâng ñi veà ñaâu. Ñoù laø bieát söï
sinh dieät cuûa töôûng.
Nhö aáy cuûa töôûng chaúng sinh, chaúng dieïât, chaúng ñeán, chaúng ñi,
chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch, chaúng thay ñoåi thaät
töôùng. Ñoù laø bieát nhö cuûa töôûng.
Theá naøo laø bieát töôùng cuûa haønh? Sinh dieät cuûa haønh? Nhö cuûa
haønh?
Boà-taùt bieát haønh nhö caây chuoái, loät boû töø beï töø beï, chaúng coù loõi
cöùng chaéc, ñoù laø bieát töôùng cuûa haønh.
Caùc haønh sinh khôûi khoâng töø ñaâu ñeán, khoâng ñi veà ñaâu. Ñoù laø
bieát söï sinh dieät cuûa haønh.
Caùc haønh chaúng sinh, chaúng dieïât, chaúng ñeán, chaúng ñi, chaúng
theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch. Ñoù laø bieát Nhö cuûa haønh.
Theá naøo laø bieát töôùng cuûa thöùc? Sinh dieät cuûa thöùc? Nhö cuûa
thöùc?
Boà-taùt bieát thöùc nhö nhaø aûo thuaät, huyeãn hoùa ra boán binh
chuûng, khoâng coù thaät. Ñoù laø bieát töôùng cuûa thöùc.
Thöùc aáy luùc phaùt sinh khoâng töø ñaâu ñeán, ñi khoâng veà ñaâu. Ñoù
laø bieát söï sinh dieät cuûa thöùc.
Thöùc nhö aáy chaúng sinh, chaúng dieïât, chaúng ñeán, chaúng ñi,
chaúng theâm, chaúng bôùt, chaúng nhô, chaúng saïch. Ñoù laø bieát Nhö cuûa
thöùc.
Theá naøo laø bieát möôøi hai nhaäp?
Boà-taùt bieát nhaõn caên, taùnh khoâng cuûa nhaõn caên, cho ñeán yù caên,
taùnh khoâng cuûa yù caên, bieát saéc, taùnh khoâng cuûa saéc, cho ñeán phaùp,
taùnh khoâng cuûa phaùp.
Theá naøo laø bieát möôøi taùm giôùi?
Boà-taùt bieát nhaõn giôùi taùnh khoâng cuûa nhaõn giôùi, cho ñeán yù thöùc
giôùi, taùnh khoâng cuûa yù thöùc giôùi.
Theá naøo laø bieát boán Thaùnh ñeá?
Luùc bieát Khoå thaùnh ñeá, Boà-taùt xa lìa quan nieäm khaùc nhau,
thaáy coù hai phaùp maø bieát Khoå ñeá chaúng hai, chaúng khaùc.
www.daitangkinh.org
Ñoái vôùi Taäp, Dieät vaø Ñaïo cuõng gioáng nhö vaäy.
Theá naøo laø bieát möôøi hai nhaân duyeân?
Boà-taùt bieát möôøi hai nhaân duyeân chaúng coù töôùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu
Ñaïi Boà-taùt phaân bieät rieâng töôùng phaàn ñeå bieát caùc phaùp, leõ naøo
khoâng do saéc taùnh maø phaù hoaïi phaùp taùnh, cho ñeán do taùnh cuûa Nhaát
thieát chuûng trí maø phaù hoaïi phaùp taùnh chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngoaøi phaùp taùnh coøn coù phaùp thì môùi phaù
hoaïi phaùp taùnh.
Ngoaøi phaùp taùnh, chaúng theå coù phaùp neân chaúng hoaïi. Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà, vì Phaät vaø ñeä töû cuûa Phaät bieát ngoaøi phaùp taùnh, chaúng
theå coù phaùp. Vì phaùp chaúng theå coù neân chaúng theå noùi ngoaøi phaùp
taùnh coù phaùp.
maät phaûi hoïc phaùp taùnh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt neáu hoïc phaùp taùnh phaûi chaêng
laø khoâng coù sôû hoïc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc phaùp taùnh thì hoïc taát caû phaùp.
Vì sao? Vì taát caû phaùp laø phaùp taùnh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao taát caû phaùp laø phaùp taùnh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeàu theå nhaäp vaøo taùnh voâ vi voâ
töôùng. Vì theá neân hoïc phaùp taùnh thì hoïc taát caû phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø phaùp taùnh, taïi sao Ñaïi
Boà-taùt hoïc saùu phaùp Ba-la-maät, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán
Ñònh voâ saéc? Taïi sao Boà-taùt hoïc ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, ba moân
Giaûi thoaùt, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Trí löïc cuûa Phaät, cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng? Taïi sao hoïc saùu thaàn thoâng, ba möôi
hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp? Taïi sao Boà-taùt thoï sinh vaøo nhaø ñaïi
toäc, caùc taàng trôøi? Taïi sao Boà-taùt hoïc ñòa phaùt taâm thöù nhaát ñeán Ñòa
thöù möôøi? Taïi sao Boà-taùt hoïc ñòa Thanh vaên, ñòa Bích-chi-phaät, vò
Boà-taùt? Taïi sao Boà-taùt hoïc thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät,
caùc moân Ñaø-la-ni, giaûng noùi löu loaùt? Taïi sao Boà-taùt hoïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoïc xong ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí bieát taát
caû phaùp?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong phaùp taùnh cuûa caùc phaùp khoâng coù söï
khaùc nhau aáy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi chaêng Boà-taùt ñi vaøo phi chaùnh ñaïo.
Vì sao? Vì trong phaùp taùnh khoâng coù söï khaùc nhau aáy. Trong phaùp
taùnh khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Phaùp taùnh cuõng chaúng xa
lìa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Saéc töùc laø phaùp taùnh, phaùp taùnh töùc
laø saéc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö vaäy, taát caû phaùp cuõng nhö
vaäy.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi: saéc töùc laø
phaùp taùnh, thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø Phaùp taùnh.
taùt thaáy coù phaùp ngoaøi phaùp taùnh thì chaúng phaûi caàu Voâ thöôïng
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt bieát taùnh cuûa taát
caû caùc phaùp laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì theá neân luùc
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp laø phaùp
taùnh roài ñoái vôùi phaùp khoâng danh töôùng ñeå giaûng noùi, ñoù laø saéc, laø
thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö nhaø aûo thuaät ôû tröôùc coâng chuùng duøng
huyeãn thuaâït bieán ra caùc thöù hình saéc, naøo laø gaùi, trai, voi, ngöïa, naøo
laø vöôøn röøng xinh töôi vaø caùc nhaø cöûa. Naøo laø suoái chaûy, ao taém,
xieâm y, hoa höông, anh laïc, ñoà uoáng, moùn aên, naøo laø hoøa ca taáu nhaïc
ñeå giuùp vui moïi ngöôøi.
Nhaø aûo thuaät naøy laïi duøng huyeãn thuaät bieán ra ngöôøi roài baûo boá
thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä.
Nhaø aûo thuaät laïi duøng huyeãn thuaät bieán ra doøng ñaïi toäc, caùc
taàng trôøi, caùc Thaùnh Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm thöïc haønh saùu phaùp
Ba-la-maät, thöïc haønh Ñòa thöù nhaát cho ñeán Ñòa thöù möôøi, nhaäp vaøo
ñòa vò Boà-taùt, ñöôïc du hyù thaàn thoâng, thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh
coõi Phaät, du hyù trong caùc thieàn ñònh giaûi thoaùt Tam-muoäi, thöïc haønh
www.daitangkinh.org
möôøi Löïc cuûa Phaät cho ñeán thaân Phaät ñuû ba möôi hai töôùng toát, taùm
möôi veû ñeïp.
Nhaø aûo thuaät duøng huyeãn thuaät laøm ra nhö vaäy cho moïi ngöôøi
xem.
Trong caùc khaùn giaû, ngöôøi khoâng hieåu bieát heát söùc khen ngôïi
söï taøi gioûi cuûa nhaø aûo thuaät. Ngöôøi hieåu bieát thì suy gaãm: thaät chöa
töøng coù, trong aáy khoâng coù söï thaät maø coù theå duøng phaùp khoâng thaät
coù ñeå laøm vui loøng moïi ngöôøi, töø choã khoâng hình töôùng khieán coù hình
töôùng, khoâng coù söï vieäc laøm cho coù söï vieäc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng thaáy coù phaùp lìa ngoaøi phaùp
taùnh. Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì naêng löïc phöông tieän, Ñaïi
Boà-taùt daàu chaúng thaáy chuùng sinh maø töï boá thí, cuõng daïy ngöôøi khaùc
boá thí, khen ngôïi boá thí, vui möøng khen ngôïi ngöôøi boá thí. Cho ñeán töï
tu trí tueä, cuõng daïy ngöôøi tu trí tueä, vui möøng khen ngôïi ngöôøi tu trí
tueä.
Ñaïi Boà-taùt töï thöïc haønh möôøi phaùp laønh, naêm giôùi, taùm giôùi,
boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, ba möôi baûy phaùp
Trôï ñaïo, cho ñeán töï thöïc haønh möôøi taùm phaùp Baát coäng, khen ngôïi
möôøi taùm phaùp Baát coäng, vui möøng khen ngôïi ngöôøi thöïc haønh möôøi
taùm phaùp Baát coäng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp taùnh tröôùc, sau vaø giöõa coù khaùc nhau
thì Ñaïi Boà-taùt chaúng theå do naêng löïc phöông tieän ñeå hieån baøy phaùp
taùnh, thaønh töïu chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì phaùp taùnh tröôùc, sau vaø giöõa khoâng khaùc
nhau, theá neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì söï lôïi ích
chuùng sinh maø thöïc haønh ñaïo Boà-taùt.


QUYEÅN 25
Phaåm 80: THAÄT TEÁ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chuùng sinh roát raùo khoâng thaät coù thì
Boà-taùt vì ai maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Boà-taùt vì thaät teá maø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thaät teá khaùc vôùi cuøng chuùng sinh teá thì Boà-
taùt chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhöng vì thaät teá, chuùng sinh
teá chaúng khaùc nhau neân Ñaïi Boà-taùt vì lôïi ích chuùng sinh maø thöïc
Boà-taùt vì chaúng phaù hoaïi thaät teá maø an laäp chuùng sinh trong thaät teá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thaät teá töùc laø chuùng sinh teá thì Boà-taùt
kieán laäp thaät teá ôû thaät teá.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu kieán laäp thaät teá ôû nôi thaät teá töùc laø
kieán laäp töï taùnh ôû töï taùnh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng ñöôïc kieán laäp töï taùnh ôû töï taùnh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt kieán laäp chuùng sinh ôû thaät teá?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Thaät teá chaúng theå kieán laäp ôû thaät teá, töï taùnh
chaúng theå kieán laäp ôû töï taùnh.
Nay Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì naêng löïc
phöông tieän neân kieán laäp chuùng sinh ôû thaät teá.
Thaät teá chaúng khaùc chuùng sinh teá, thaät teá cuøng chuùng sinh teá
khoâng hai, khoâng khaùc.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø naêng löïc phöông tieän cuûa Ñaïi
Boà-taùt? Duøng naêng löïc phöông tieän aáy, Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät an laäp chuùng sinh ôû thaät teá, cuõng chaúng phaù hoaïi
töôùng thaät teá.
vì naêng löïc phöông tieän neân an laäp chuùng sinh ôû boá thí. An laäp
xong, Boà-taùt noùi boá thí roát raùo roãng khoâng: Boá thí nhö vaäy tröôùc,
sau, chaëng giöõa ñeàu roãng khoâng, ngöôøi thí roãng khoâng, quaû baùo boá
thí roãng khoâng, ngöôøi thoï nhaän cuõng roãng khoâng. Naøy caùc ngöôøi,
trong thaät teá, taát caû phaùp aáy ñeàu khoâng thaät coù. Caùc ngöôøi chôù cho
raèng boá thí khaùc, ngöôøi thí khaùc, quaû baùo boá thí khaùc, ngöôøi thoï
nhaän khaùc. Neáu caùc ngöôøi chaúng cho raèng khaùc nhau thì boá thí seõ
ñöa ñeán muøi vò cam loä, ñöôïc quaû muøi vò cam loä. Vì boá thí nhö theá
neân caùc vò chôù chaáp tröôùc saéc, chôù chaáp tröôùc thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Vì sao? Vì Boá thí aáy, töôùng boá thí roãng khoâng. Ngöôøi thí thì
ngöôøi thí roãng khoâng. Quaû baùo thí thì quaû baùo thí roãng khoâng. Keû
thoï nhaän thì keû thoï nhaän roãng khoâng. Trong roãng khoâng maø boá thí
thì boá thí khoâng thaät coù, ngöôøi thí khoâng thaät coù, quaû baùo boá thí
khoâng thaät coù, keû thoï nhaän khoâng thaät coù. Vì sao? Vì caùc phaùp aáy
roát raùo töï taùnh laø roãng khoâng.
Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän daïy chuùng sinh trì giôùi, baûo hoï
raèng caùc ngöôøi döùt boû saùt sinh cho ñeán döùt boû taø kieán. Vì sao? Vì
phaùp maø caùc vò phaân bieät khoâng coù taùnh nhö vaäy. Caùc vò neân suy
nghó kyõ: theá naøo laø chuùng sinh muoán gieát cheát? Duøng nhöõng vaät gì ñeå
gieát cheát? Cho ñeán ñoái vôùi taø kieán cuõng suy nghó kyõ nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän nhö vaäy
maø thaønh töïu chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt naøy vì chuùng sinh maø noùi quaû baùo boá thí, trì giôùi.
Quaû baùo boá thí, trì giôùi aáy töï taùnh roãng khoâng.
Bieát quaû baùo boá thí, trì giôùi töï taùnh roãng khoâng roài, trong aáy
chaúng chaáp ñaém. Vì chaúng chaáp ñaém neân taâm chaúng taùn loaïn thöôøng
sinh ra trí tueä. Duøng trí tueä aáy döùt tröø taát caû keát söû phieàn naõo, nhaäp
Nieát-baøn Voâ dö.
Treân ñaây laø phaùp theá tuïc, chaúng phaûi Ñeä nhaát thaät nghóa. Vì
sao? Vì trong roãng khoâng, chaúng coù dieät, cuõng chaúng coù keû dieät, caùc
phaùp roát raùo khoâng, ñoù chính laø Nieát-baøn.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thaáy chuùng sinh coù taâm
phieàn naõo giaän hôøn neân daïy: Ngöôøi thieän nam ñeán ñaây! Ngöôøi neân
tu haïnh nhaãn nhuïc, laøm ngöôøi nhaãn nhuïc, ngöôøi neân öa thích nhaãn
nhuïc. Saân haän cuûa ngöôøi, töï taùnh laø roãng khoâng. Ngöôøi neân suy
nghó kyõ: toâi ñoái vôùi phaùp naøo maø giaän? Ai laø ngöôøi giaän? Ngöôøi bò
giaän laø ai? Phaùp aáy ñeàu khoâng. Phaùp taùnh khoâng aáy khoâng coù luùc
naøo chaúng roãng khoâng. Roãng khoâng aáy chaúng phaûi do Phaät, Boà-taùt,
Thanh vaên, Bích-chi-phaät laøm ra, cuõng chaúng phaûi do caùc vò trôøi
hay quyû thaàn laøm ra.
Ngöôøi neân suy nghó kyõ: Giaän ai? Ai laø ngöôøi giaän? Theá naøo laø
söï giaän? Taát caû phaùp aáy töï taùnh roãng khoâng. Phaùp roãng khoâng chaúng
coù vieäc giaän.
Boà-taùt duøng phaùp nhaân duyeân aáy an laäp chuùng sinh trong taùnh khoâng,
thöù lôùp laàn laàn chæ daïy cho hoï ñöôïc lôïi ích vui möøng, cho hoï ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc phaùp theá tuïc naøy chaúng phaûi Ñeä nhaát
thaät nghóa. Vì sao? Vì trong taùnh khoâng aáy khoâng coù ngöôøi ñöôïc,
khoâng coù phaùp ñöôïc, khoâng coù choã ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø phaùp thaät teá taùnh khoâng.
Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh maø haønh phaùp aáy.
Chuùng sinh aáy cuõng khoâng thaät coù. Vì sao? Vì taát caû phaùp lìa
töôùng chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt vì naêng löïc phöông tieän neân thaáy chuùng sinh löôøi bieáng,
daïy cho hoï thaân tinh taán, taâm tinh taán, baûo hoï: Naøy caùc ngöôøi!
Trong taùnh khoâng cuûa caùc phaùp khoâng coù löôøi bieáng, khoâng coù
ngöôøi löôøi bieáng, khoâng coù söï löôøi bieáng, taùnh cuûa taát caû phaùp naøy
ñeàu khoâng, khoâng gì vöôït hôn taùnh khoâng. Caùc ngöôøi haõy phaùt khôûi
thaân tinh taán, taâm tinh taán. Vì sinh phaùp laønh neân chôù coù löôøi bieáng.
Ñaây laø phaùp laønh: hoaëc boá thí, hoaëc trì giôùi, hoaëc nhaãn nhuïc, hoaëc
tinh taán, hoaëc thieàn ñònh, hoaëc trí tueä, hoaëc caùc thieàn ñònh, giaûi
www.daitangkinh.org
thoaùt Tam-muoäi, hoaëc boán Nieäm xöù cho ñeán taùm Thaùnh ñaïo, hoaëc
ba moân giaûi thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, chôù coù löôøi bieáng.
Naøy caùc ngöôøi! Trong taùnh khoâng cuûa taát caû phaùp aáy phaûi bieát
khoâng coù töôùng ñoái ñaõi. Trong phaùp khoâng ñoái ñaõi aáy, khoâng coù
ngöôøi löôøi bieáng, khoâng coù phaùp löôøi bieáng.
Boà-taùt daïy chuùng sinh cho hoï truï trong taùnh khoâng, chaúng rôi vaøo
phaùp coù hai. Vì sao? Vì trong taùnh khoâng aáy khoâng coù hai, khoâng coù
khaùc nhau. Phaùp khoâng hai aáy khoâng coù choã chaáp ñaém.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
taùnh khoâng, Ñaïi Boà-taùt daïy cho chuùng sinh tinh taán, baûo: Naøy caùc
ngöôøi! Phaûi sieâng naêng tinh taán hoaëc boá thí, hoaëc trì giôùi, hoaëc nhaãn
nhuïc, hoaëc tinh taán, hoaëc thieàn ñònh, hoaëc trí tueä, hoaëc thieàn ñònh
giaûi thoaùt Tam-muoäi, hoaëc boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh
ñaïo, hoaëc ba moân Giaûi thoaùt khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, hoaëc möôøi Löïc
Phaät, hoaëc boán Voâ uùy, hoaëc boán Voâ ngaïi trí, hoaëc möôøi taùm phaùp
Baát coäng, hoaëc ñaïi Töø, ñaïi Bi. Vôùi caùc phaùp aáy caùc ngöôøi chôù cho laø
töôùng hai, cuõng chôù cho laø töôùng chaúng hai.
Vì sao? Vì taùnh caùc phaùp aáy ñeàu khoâng, phaùp taùnh khoâng naøy,
chaúng neân cho laø töôùng hai, cuõng chaúng neân cho raèng töôùng chaúng
hai.
Boà-taùt nhôø naêng löïc phöông tieän neân thaønh töïu chuùng sinh. Thaønh
töïu chuùng sinh xong, thöù lôùp daïy cho hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû
Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, nhaäp
ñòa vò Boà-taùt, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt thaáy chuùng sinh loaïn taâm neân duøng naêng löïc phöông tieän, vì
lôïi ích chuùng sinh, neân baûo hoï: Naøy caùc ngöôøi! Phaûi tu thieàn ñònh,
caùc ngöôøi chôù sinh loaïn töôûng, phaûi sinh nhaát taâm. Vì sao? Taùnh cuûa
caùc phaùp aáy ñeàu laø taùnh khoâng. Trong taùnh roãng khoâng aáy khoâng coù
caùc phaùp ñeå ñöôïc, hoaëc laø taùn loaïn, hoaëc laø nhaát taâm. Caùc ngöôøi truï
trong Tam-muoäi aáy, coù caùc taùc nghieäp hoaëc laø thaân, laø khaåu, laø yù,
hoaëc boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, hoaëc sieâng naêng tinh taán, thöïc haønh
thieàn ñònh, tu trí tueä, hoaëc thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn
Thaùnh ñaïo, hoaëc thöïc haønh caùc giaûi thoaùt, caùc ñònh theo thöù lôùp,
hoaëc thöïc haønh möôøi Löïc cuûa Phaät cho ñeán ñaïi Töø, ñaïi Bi, hoaëc thöïc
haønh ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, hoaëc ñaïo Thanh vaên,
ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Boà-taùt, Phaät ñaïo, hoaëc quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû
Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, hoaëc ñaïo Bích-chi-phaät,
hoaëc Nhaát thieát chuûng trí, hoaëc thaønh töïu cho chuùng sinh, hoaëc laøm
thanh tònh coõi Phaät. Caùc ngöôøi phaûi tuøy theo sôû nguyeän cuûa mình maø
thöïc haønh ñeå ñöôïc truï trong taùnh khoâng.
maät duøng naêng löïc phöông tieän vì laøm lôïi ích cho chuùng sinh neân töø
khi baét ñaàu phaùt taâm chaúng bao giôø löôøi boû, thöôøng caàu phaùp laønh
ñeå lôïi ích chuùng sinh, töø moät coõi Phaät ñeán moät coõi Phaät, cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät, theo caùc Ñöùc Phaät nghe phaùp, boû thaân thoï
thaân cho ñeán khi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng
bao giôø queân maát.
Caùc Boà-taùt aáy thöôøng ñöôïc caùc Ñaø-la-ni, caùc caên ñaày ñuû, ñoù laø
thaân caên, ngöõ caên vaø yù caên.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy thöôøng tu Nhaát thieát chuûng trí. Vì tu
Nhaát thieát chuûng trí neân taát caû ñaïo haïnh ñeàu tu, hoaëc ñaïo Thanh vaên,
ñaïo Bích-chi-phaät, hoaëc laø thaàn thoâng roäng lôùn cuûa Boà-taùt. Luùc thöïc
haønh ñaïo thaàn thoâng, Boà-taùt thöôøng lôïi ích chuùng sinh chaúng bao giôø
queân maát. Boà-taùt aáy truï trong nôi thaàn thoâng do quaû baùo ñaéc, laøm lôïi
ích chuùng sinh, vaøo trong naêm loaøi sinh töû maø chaúng bao giôø queân
maát.
maät, truï trong taùnh khoâng, duøng thieàn ñònh lôïi ích chuùng sinh.
maät, truï trong taùnh khoâng, vì naêng löïc phöông tieän neân lôïi ích chuùng
sinh, baûo hoï:
–Naøy caùc ngöôøi! Phaûi quaùn taát caû phaùp taùnh khoâng, caùc ngöôøi
neân thöïc haønh caùc nghieäp: hoaëc thaân nghieäp, hoaëc khaåu nghieäp,
hoaëc yù nghieäp höôùng ñeán muøi vò cam loä, ñöôïc quaû cam loä. Trong
www.daitangkinh.org
taùnh khoâng chaúng coù phaùp thoaùi lui. Vì sao? Taùnh khoâng chaúng coù
thoaùi lui, cuõng khoâng coù ngöôøi thoaùi. Bôûi taùnh khoâng chaúng phaûi laø
phaùp, cuõng chaúng phaûi laø phi phaùp, ôû trong phaùp khoâng thaät coù laøm
sao coù thoaùi!
daïy baûo chuùng sinh nhö vaäy, thöôøng chaúng lìa boû.
Boà-taùt naøy töï thöïc haønh möôøi ñieàu laønh, cuõng daïy ngöôøi khaùc
thöïc haønh möôøi ñieàu laønh. Vôùi naêm giôùi, taùm trai giôùi cuõng gioáng
nhö vaäy.
Boà-taùt naøy töï thöïc haønh boán Thieàn, cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc
haønh boán Thieàn. Thöôøng töï thöïc haønh Töø, Bi, Hyû, Xaû, töï thöïc haønh
boán Ñònh voâ saéc, töï thöïc haønh boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh
ñaïo, töï thöïc haønh möôøi Löïc cuûa Phaät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, cho ñeán taùm möôi veû ñeïp, cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc haønh töø
taâm cho ñeán taùm möôi veû ñeïp nhö vaäy.
Boà-taùt naøy ôû trong quaû Tu-ñaø-hoaøn sinh trí tueä nhöng chaúng truï
trong quaû aáy, cuõng daïy ngöôøi khaùc ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán A-
la-haùn cuõng vaäy.
Boà-taùt naøy töï mình ôû trong ñaïo Bích-chi-phaät sinh trí tueä nhöng
chaúng truï trong ñoù, cuõng daïy ngöôøi ñöôïc ñaïo Bích-chi-phaät.
Boà-taùt naøy töï mình ñeán ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, cuõng daïy ngöôøi khaùc ñeán ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
maät, nhôø naêng löïc phöông tieän neân chaúng bao giôø lìa boû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp thöôøng khoâng. Trong taùnh
thöôøng roãng khoâng aáy, chuùng sinh khoâng khoâng thaät coù, phaùp vaø phi
phaùp cuõng khoâng thaät coù thì Ñaïi Boà-taùt laøm sao caàu Nhaát thieát chuûng
trí?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, taùnh caùc phaùp
ñeàu khoâng. Trong taùnh khoâng aáy, chuùng sinh khoâng thaät coù, phaùp vaø
phi phaùp cuõng khoâng thaät coù.

Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp taùnh chaúng khoâng thì Ñaïi Boà-
taùt chaúng y cöù taùnh khoâng thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
vaø vì chuùng sinh noùi phaùp taùnh khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh cuûa saéc roãng khoâng, taùnh cuûa thoï, töôûng,
haønh, thöùc roãng khoâng. Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-
taùt noùi phaùp naêm aám taùnh khoâng, phaùp möôøi hai nhaäp taùnh khoâng,
phaùp möôøi taùm giôùi taùnh khoâng, phaùp boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng, boán Ñònh voâ saéc taùnh khoâng, phaùp boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
phaàn Thaùnh ñaïo taùnh khoâng, phaùp ba moân Giaûi thoaùt, taùm Boäi xaû,
chín Ñònh thöù ñeä, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi
taùm phaùp Baát coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi
veû ñeïp ñeàu laø taùnh khoâng.
Ñaïi Boà-taùt noùi caùc phaùp quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû
A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Nhaát thieát chuûng trí döùt
taäp chuûng phieàn naõo ñeàu taùnh khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp höõu phaùp
khoâng maø taùnh chaúng khoâng thì phaù hoaïi taùnh khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh khoâng aáy chaúng thöôøng, chaúng ñoaïn. Vì
sao? Vì taùnh khoâng aáy khoâng choã truï, cuõng khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng
khoâng ñi veà ñaâu. Ñoù goïi laø töôùng phaùp truï. Trong ñaây khoâng coù
phaùp, khoâng coù truï, khoâng coù taùn, khoâng coù theâm, khoâng coù bôùt,
khoâng coù sinh, khoâng coù dieät, khoâng coù nhô, khoâng coù saïch. Ñaây laø
caùc phaùp töôùng.
Ñaïi Boà-taùt truï trong caùc phaùp töôùng aáy phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng thaáy phaùp coù choã phaùt, khoâng coù
phaùt, khoâng coù truï. Ñoù goïi laø töôùng phaùp truï.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt aáy thaáy taát caû
phaùp taùnh khoâng, chaúng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao?
Vì Boà-taùt aáy chaúng thaáy coù phaùp laøm chöôùng ngaïi thì töø choã naøo maø
sinh nghi. Ñoù goïi laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Taùnh khoâng aáy chaúng coù chuùng sinh, chaúng coù ngaõ, chaúng coù
nhaân, chaúng coù thoï, chaúng coù maïng, cho ñeán chaúng coù ngöôøi bieát,
ngöôøi thaáy.
www.daitangkinh.org
Trong taùnh khoâng aáy, saéc khoâng thaät coù, thoï, töôûng, haønh, thöùc
khoâng thaät coù, cho ñeán taùm möôi veû ñeïp khoâng thaät coù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö Ñöùc Phaät hoùa ra boán chuùng: Tyø-kheo,
Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, roài vì boán chuùng naøy maø thöôøng
noùi phaùp trong ngaøn muoân öùc kieáp chaúng döùt. YÙ oâng nghó sao, hoùa
chuùng aáy seõ ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán seõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì sao? Vì caùc hoùa chuùng aáy
khoâng thaät coù, taát caû phaùp taùnh khoâng, cuõng khoâng chaân thaät, thì coù
nhöõng chuùng sinh naøo ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán ñöôïc thoï kyù Voâ
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng gioáng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt vì chuùng sinh
noùi phaùp taùnh khoâng. Chuùng sinh aáy khoâng thaät coù. Vì chuùng sinh rôi
vaøo trong ñieân ñaûo neân cöùu vôùt chuùng sinh, khieán hoï truï nôi chaúng
ñieân ñaûo. Ñieân ñaûo töùc laø khoâng ñieân ñaûo. Ñieân ñaûo vaø khoâng ñieân
ñaûo ñeàu laø moät töôùng, maø coù nhieàu ñieân ñaûo, coù ít chaúng ñieân ñaûo. ÔÛ
trong khoâng ñieân ñaûo thì khoâng coù ngaõ, khoâng coù chuùng sinh, cho
ñeán khoâng coù ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy. ÔÛ trong khoâng ñieân ñaûo cuõng
khoâng coù saéc, khoâng coù thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng coù möôøi hai
nhaäp, cho ñeán khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñoù goïi
laø caùc phaùp taùnh khoâng.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt truï trong ñaây, ôû
trong töôùng chuùng sinh ñieân ñaûo maø cöùu vôùt chuùng sinh.
Ñoù laø töø trong töôùng khoâng chuùng sinh, coù chuùng sinh maø cöùu
vôùt ra. Cho ñeán töø trong töôùng ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy maø cöùu vôùt ra.
ÔÛ trong töôùng khoâng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, coù saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc maø cöùu vôùt chuùng sinh. Möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi,
cho ñeán taát caû phaùp höõu laäu cuõng gioáng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng coù caùc phaùp voâ laäu. Ñoù laø boán Nieäm xöù,
taùm phaàn Thaùnh ñaïo. Caùc phaùp aáy ñeàu laø phaùp voâ laäu, cuõng chaúng
baèng töôùng Ñeä nhaát nghóa.
Töôùng Ñeä nhaát nghóa aáy voâ taùc, voâ vi, khoâng sinh, voâ töôùng, voâ
thuyeát. Ñoù goïi laø Ñeä nhaát nghóa, cuõng goïi laø taùnh khoâng, cuõng goïi laø
Phaät ñaïo. Trong aáy, chuùng sinh khoâng thaät coù, cho ñeán ngöôøi bieát,
ngöôøi thaáy khoâng thaät coù, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thaät coù,
cho ñeán taùm möôi veû ñeïp cuõng khoâng thaät coù.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt chaúng phaûi vì ñaïo phaùp maø caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt vì thaät töôùng taùnh khoâng
cuûa caùc phaùp maø caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Taùnh khoâng aáy, ôû khoaûng tröôùc, sau vaø giöõa ñeàu laø taùnh
khoâng! Thöôøng laø taùnh khoâng, chaúng coù luùc naøo chaúng laø taùnh roãng
khoâng.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vôùi taùnh khoâng, vì caùc
chuùng sinh chaáp tröôùc töôùng chuùng sinh, muoán cöùu vôùt hoï maø caàu
Ñaïo chuûng trí.
Luùc caàu Ñaïo chuûng trí, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh khaép taát caû ñaïo
nhö laø ñaïo Thanh vaên, ñaïo Bích-chi-phaät, ñaïo Boà-taùt. Ñaïi Boà-taùt aáy
ñaày ñuû taát caû ñaïo, cöùu vôùt chuùng sinh ra khoûi taø töôûng, chaáp tröôùc,
thanh tònh coõi Phaät xong, tuøy theo tuoåi thoï maø ñöôïc Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Thuôû quaù khöù, ñaïo cuûa caùc Ñöùc Phaät trong
möôøi phöông laø taùnh khoâng. Thuôû vò lai, thuôû hieän taïi, ñaïo cuûa caùc
Ñöùc Phaät ôû möôøi phöông laø taùnh khoâng. Rôøi taùnh khoâng, theá gian
khoâng coù ñaïo, khoâng coù quaû. Phaûi gaàn guõi caùc Ñöùc Phaät nghe daïy
caùc phaùp taùnh khoâng naøy, thöïc haønh phaùp naøy chaúng maát Nhaát thieát
chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát laø hy höõu! Caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
phaùp taùnh khoâng aáy maø cuõng chaúng phaù hoaïi töôùng taùnh khoâng. Ñoù
laø saéc khaùc vôùi taùnh khoâng, thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc vôùi taùnh
khoâng, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khaùc vôùi taùnh
khoâng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc töùc laø taùnh khoâng, taùnh khoâng töùc laø saéc.
Cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc töùc laø taùnh khoâng, taùnh
khoâng töùc laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu saéc khaùc vôùi taùnh khoâng, cho ñeán Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khaùc vôùi taùnh khoâng thì Ñaïi Boà-taùt
www.daitangkinh.org
Nay, saéc chaúng khaùc taùnh khoâng, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc chaúng khaùc taùnh khoâng. Theá neân Ñaïi Boà-taùt bieát
taát caû phaùp taùnh khoâng, phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Vì sao? Vì trong aáy khoâng coù phaùp naøo laø thaät, hoaëc laø thöôøng,
chæ vì caùc phaøm phu chaáp tröôùc saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaáp laáy
töôùng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, coù taâm chaáp ngaõ tham ñaém noäi
phaùp, ngoaïi phaùp, neân thoï thaân naêm aám saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
keá sau. Vì leõ aáy maø chaúng thoaùt ñöôïc sinh, giaø, beänh, cheát, saàu bi
khoå naõo, qua laïi trong naêm ñöôøng.
Cho neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh taùnh khoâng Baùt-nhaõ ba-la-maät,
chaúng phaù hoaïi saéc thoï… töôùng caùc phaùp laø khoâng hoaëc baát khoâng.
Vì sao? Vì taùnh khoâng cuûa töôùng saéc chaúng phaù hoaïi saéc, ñoù laø
saéc, laø khoâng, laø thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc cuõng gioáng nhö vaäy.
Ví nhö hö khoâng chaúng phaù hoaïi hö khoâng. Noäi hö khoâng chaúng
phaù hoaïi ngoaïi hö khoâng, ngoaïi hö khoâng chaúng phaù hoaïi noäi hö
khoâng.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc chaúng phaù hoaïi töôùng khoâng cuûa
saéc. Töôùng khoâng cuûa saéc chaúng phaù hoaïi saéc. Vì sao? Vì hai phaùp
aáy khoâng coù taùnh ñeå bò phaù hoaïi, ñoù laø khoâng vaø chaúng phaûi khoâng.
Cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp roãng khoâng, khoâng phaân
bieät, taïi sao Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay phaùt nguyeän
raèng toâi seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng phaân bieät, taïi sao
Boà-taùt phaùt taâm raèng ta seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaân bieät caùc phaùp thì chaúng theå ñöôïc
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh hai töôùng
thì khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu phaân bieät laøm
hai phaàn thì khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu
chaúng hai, chaúng phaân bieät caùc phaùp thì laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Boà-ñeà laø töôùng khoâng hai, laø töôùng baát hoaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-ñeà aáy chaúng thöïc haønh trong saéc, chaúng
thöïc haønh trong thoï, töôûng, haønh, thöùc. Cho ñeán Boà-ñeà chaúng haønh
trong Boà-ñeà. Vì sao? Vì saéc töùc laø Boà-ñeà, Boà-ñeà töùc laø saéc, chaúng
hai, chaúng phaân bieät. Cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng
nhö vaäy.
Boà-ñeà chaúng phaûi vì laáy maø thöïc haønh, chaúng phaûi vì boû maø
thöïc haønh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt, ñoái vôùi Boà-ñeà chaúng
phaûi vì laáy maø thöïc haønh, chaúng phaûi vì boû maø thöïc haønh, vaäy Ñaïi
Boà-taùt, ñoái vôùi choã naøo cuûa Boà-ñeà maø thöïc haønh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Nhö hoùa nhaân do Ñöùc Phaät
bieán hoùa ra thì thöïc haønh ôû choã naøo, laø thöïc haønh trong laáy hay laø
thöïc haønh trong boû?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi thöïc haønh trong laáy, chaúng
phaûi thöïc haønh trong boû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-ñeà cuûa Ñaïi Boà-taùt cuõng gioáng nhö vaäy,
chaúng phaûi thöïc haønh trong laáy, chaúng phaûi thöïc haønh trong boû.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? A-la-haùn ôû trong chieâm bao,
Boà-ñeà thöïc haønh choã naøo? Laø thöïc haønh trong laáy hay laø thöïc haønh
trong boû?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! chaúng phaûi thöïc haønh trong laáy,
chaúng phaûi thöïc haønh trong boû. Vì sao? Vì A-la-haùn roát raùo khoâng
nguû thì laøm sao coù chieâm bao, Boà-ñeà laø thöïc haønh trong laáy hay laø
thöïc haønh trong boû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc Ñaïi Boà-taùt
cuõng gioáng nhö vaäy. Chaúng phaûi thöïc haønh trong laáy, chaúng phaûi
thöïc haønh trong boû, ñoù laø thöïc haønh trong saéc, cho ñeán thöïc haønh
trong Nhaát thieát chuûng trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaûi chaêng Ñaïi Boà-taùt chaúng thöïc haønh
möôøi ñòa, chaúng thöïc haønh saùu phaùp Ba-la-maät, chaúng thöïc haønh ba
möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, chaúng thöïc haønh möôøi taùm khoâng, chaúng
thöïc haønh caùc thieàn giaûi thoaùt Tam-muoäi, chaúng thöïc haønh möôøi Trí
löïc, cho ñeán, chaúng thöïc haønh taùm möôi veû ñeïp, truï trong naêm thaàn
www.daitangkinh.org
thoâng, thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh, ñöôïc Voâ thöôïng
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Ñoái vôùi Boà-
taùt, daàu Boà-ñeà khoâng coù choã thöïc haønh, nhöng neáu chaúng ñaày ñuû
möôøi ñòa, saùu phaùp Ba-la-maät, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán
Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù, cho ñeán taùm möôi veû ñeïp, haïnh thöôøng
xaû, phaùp chaúng luoáng doái, phaùp chaúng sai laàm, chaúng ñaày ñuû caùc
phaùp aáy thì chaúng bao giôø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt aáy truï trong töôùng cuûa saéc, truï trong töôùng cuûa thoï,
töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán truï trong töôùng cuûa Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, seõ ñaày ñuû möôøi Ñòa, cho ñeán ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Töôùng aáy thöôøng vaéng laëng, khoâng coù phaùp
coù theâm, coù bôùt, coù sinh, coù dieät, coù nhô, coù saïch, coù theå ñaéc ñaïo, coù
theå ñaéc quaû. Vì phaùp theá tuïc ñeá maø Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát thaät nghóa. Vì sao? Vì
trong Ñeä nhaát nghóa khoâng coù saéc, cho ñeán khoâng coù Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng coù ngöôøi thöïc haønh Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Taát caû phaùp aáy ñeàu noùi theo theá tuïc ñeá, chôù
chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, thöïc
haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø Boà-ñeà cuõng chaúng
taêng theâm, chuùng sinh cuõng chaúng giaûm bôùt, Boà-taùt cuõng khoâng
theâm bôùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Neáu ngöôøi luùc môùi ñaéc ñaïo truï
trong Tam-muoäi voâ giaùn, ñöôïc caên voâ laäu thaønh töïu, hoaëc quaû Tu-
ñaø-hoaøn, hoaëc quaû Tö-ñaø-haøm, hoaëc quaû A-na-haøm, hoaëc quaû A-la-
haùn. Luùc baáy giôø, oâng coù söï chöùng ñaéc, hoaëc laø moäng, hoaëc laø taâm,
hoaëc laø ñaïo, hoaëc laø ñaïo quaû chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Laøm theá naøo bieát ngöôøi ñöôïc ñaïo A-la-haùn?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì theá tuïc ñeá neân phaân bieät goïi laø ñaïo A-
la-haùn.
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá tuïc ñeá neân goïi laø Boà-taùt, neân
goïi laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí.
Trong Boà-ñeà khoâng coù phaùp ñeå ñöôïc, hoaëc theâm, hoaëc bôùt. Bôûi
vì caùc phaùp taùnh khoâng.
Caùc phaùp taùnh khoâng coøn khoâng thaät coù, huoáng chi laø coù ñöôïc
taâm Ñòa thöù nhaát, cho ñeán taâm Ñòa thöù möôøi, huoáng chi coù saùu phaùp
Ba-la-maät, ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, cho ñeán taát caû Phaät phaùp!
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc lôïi ích chuùng sinh nhö vaäy.
Phaåm 81: CUÏ TUÙC

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh saùu phaùp Ba-
la-maät, möôøi taùm khoâng, ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, möôøi Trí löïc,
boán Voâ uùy, boán Voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng maø chaúng ñaày ñuû
ñaïo Boà-taùt, chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vaäy
Ñaïi Boà-taùt phaûi laøm theá naøo ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
–Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu Ñaïi Boà-taùt nhôø naêng
löïc phöông tieän neân thöïc haønh Boá thí ba-la-maät: chaúng thaáy coù vaät
boá thí, chaúng thaáy coù ngöôøi thí, chaúng thaáy coù ngöôøi thoï, cuõng chaúng
xa lìa caùc phaùp aáy maø thöïc haønh Boá thí ba-la-maät. Ñaây laø soi saùng
ñaïo Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nhôø naêng löïc phöông tieän neân ñaày ñuû
ñaïo Boà-taùt nhö vaäy. Ñaày ñuû xong thì seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä cho
ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng cuõng gioáng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá naøo?
www.daitangkinh.org
–Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì naêng löïc
phöông tieän neân chaúng phaù hoaïi saéc, chaúng tuøy theo saéc. Vì sao? Vì
saéc taùnh khoâng, neân chaúng phaù hoaïi, chaúng thuaän theo. Cho ñeán thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö vaäy.
naêng löïc phöông tieän neân thöïc haønh Boá thí ba-la-maät chaúng phaù
hoaïi, chaúng thuaän theo. Vì sao? Vì Boá thí ba-la-maät taùnh khoâng, neân
chaúng phaù hoaïi, chaúng thuaän theo. Cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng coù töï taùnh phaù hoaïi
ñöôïc, coù theå thuaän theo ñöôïc, thì laøm theá naøo Ñaïi Boà-taùt coù theå tu
taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø caùc hoïc xöù cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt? Vì sao? Vì
Ñaïi Boà-taùt neáu chaúng hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng theå ñöôïc Voâ
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö lôøi oâng noùi, Boà-taùt chaúng hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì chaúng coù theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì chaúng lìa naêng löïc phöông tieän neân coù theå ñöôïc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø coù moät phaùp taùnh ñeå naém baét ñöôïc thì môùi neân laáy, coøn
neáu khoâng theå naém baét thì seõ laáy choã naøo? Nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñoái vôùi Thieàn ñònh ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-
maät, Trì giôùi ba-la-maät, Boá thí ba-la-maät, saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuõng gioáng nhö
vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy chaúng chaáp laáy töôùng
ñöôïc, cho ñeán taát caû Phaät phaùp chaúng chaáp laáy töôùng ñöôïc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñoù goïi laø khoâng chaáp Baùt-nhaõ ba-la-maät cho
ñeán Phaät phaùp, laø choã phaûi neân hoïc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Luùc Ñaïi Boà-taùt hoïc, ñoái vôùi töôùng hoïc coøn khoâng thaät coù huoáng
chi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaùp Phaät, phaùp Boà-taùt, phaùp Bích-chi-
phaät, phaùp Thanh vaên, phaùp phaøm phu.
Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc phaùp khoâng moät phaùp naøo coù
taùnh.
Caùc phaùp khoâng coù taùnh nhö vaäy thì theá naøo laø phaøm phu, laø
Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, Boà-taùt,

Phaät!
Neáu khoâng coù caùc baäc Hieàn thaùnh aáy thì laøm sao coù phaùp, vì
bieát phaùp aáy neân phaân bieät noùi laø phaøm phu, laø Tu-ñaø-hoaøn, cho
ñeán Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng coù taùnh, khoâng
thaät, khoâng caên baûn thì laøm sao bieát laø phaøm phu cho ñeán bieát laø
Phaät?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Choã phaøm phu chaáp tröôùc nhö saéc… coù taùnh,
coù thaät chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Chæ do taâm ñieân ñaûo maø thoâi.
taùt nhôø naêng löïc phöông tieän, thaáy caùc phaùp khoâng coù taùnh, khoâng
coù caên baûn neân coù theå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Ñaïi Boà-taùt nhôø naêng löïc phöông tieän, vì thaáy caùc phaùp khoâng coù
taùnh, khoâng coù coäi goác neân phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
taùt chaúng thaáy coäi goác caùc phaùp neân khoâng ñoái vôùi ñoù maø thoaùi maát,
sinh taâm bieáng nhaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nay coäi goác caùc phaùp thaät khoâng coù ngaõ,
khoâng coù taùnh sôû höõu, thöôøng roãng khoâng. Chæ vì ñieân ñaûo ngu si neân
chuùng sinh chaáp giöõ laáy aám, nhaäp, giôùi.
Ñaïi Boà-taùt luùc naøy thaáy caùc phaùp khoâng thaät coù, thöôøng roãng
khoâng, töï töôùng khoâng, neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, töï ñaët
mình nhö nhaø aûo thuaät vì chuùng sinh maø noùi phaùp.
Vôùi ngöôøi xan tham, Boà-taùt vì hoï noùi phaùp boá thí. Vôùi ngöôøi
phaù giôùi, noùi phaùp trì giôùi. Vôùi ngöôøi saân haän, noùi phaùp nhaãn nhuïc.
Vôùi ngöôøi löôøi bieáng, noùi phaùp tinh taán. Vôùi ngöôøi taùn loaïn, noùi phaùp
thieàn ñònh. Vôùi ngöôøi ngu si, noùi phaùp trí tueä.
Boà-taùt noùi phaùp giuùp cho chuùng sinh an truï Boá thí, Trì giôùi,
www.daitangkinh.org
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä. Roài sau ñoù vì hoï maø noùi
Thaùnh phaùp ñeå ra khoûi khoå. Theo phaùp aáy coù theå ñöôïc quaû Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt coù ñöôïc chuùng sinh khoâng thaät
coù aáy, daïy hoï boá thí cho ñeán trí tueä, roài môùi noùi Thaùnh phaùp coù coâng
naêng giuùp ra khoûi khoå. Vì nhôø phaùp aáy neân ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn,
cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
taùt khoâng coù loãi coù choã naém baét.
Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt chaúng coù ñöôïc chuùng sinh, chæ vì phaùp roãng khoâng noái
nhau maø goïi laø chuùng sinh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt truï trong hai ñeá maø vì chuùng sinh
noùi phaùp, ñoù laø theá ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Trong hai ñeá, daàu chuùng sinh khoâng thaät coù,
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhôø naêng löïc phöông tieän
neân thuyeát phaùp cho chuùng sinh.
Chuùng sinh nghe phaùp aáy ñoái vôùi ngaõ, ngaõ sôû ñôøi nay coøn
khoâng thaät coù, huoáng chi ngöôøi seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø phaùp duøng ñeå tu taäp!
nhôø naêng löïc phöông tieän neân noùi phaùp cho chuùng sinh nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt aáy taâm roäng lôùn, khoâng coù
phaùp thaät coù hoaëc laø töôùng moät, hoaëc laø töôùng khaùc, hoaëc laø töôùng
phaân bieät maø coù theå ñaïi trang nghieâm nhö vaäy. Vì duøng söï trang
nghieâm aáy neân chaúng sinh coõi Duïc, chaúng sinh coõi Saéc, chaúng sinh
coõi Voâ saéc.
Boà-taùt aáy chaúng thaáy taùnh höõu vi, taùnh voâ vi maø ôû trong ba coõi
ñoä thoaùt chuùng sinh, cuõng chaúng coù ñöôïc chuùng sinh. Vì sao? Vì
chuùng sinh chaúng troùi, chaúng môû. Vì chuùng sinh chaúng troùi, chaúng môû
neân khoâng nhô, khoâng saïch. Vì khoâng nhô, khoâng saïch neân khoâng
phaân bieät naêm loaøi. Vì khoâng phaân bieät naêm loaøi neân khoâng nghieäp,
khoâng phieàn naõo. Vì khoâng nghieäp, khoâng phieàn naõo neân chaúng coù
quaû baùo. Vì quaû baùo aáy maø sinh trong ba coõi.
–Ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö lôøi oâng noùi, neáu chuùng sinh
laø tröôùc coù sau khoâng thì caùc Ñöùc Phaät, Boà-taùt coù loãi. Caùc phaùp, naêm
ñöôøng sinh töû cuõng gioáng nhö vaäy, neáu tröôùc coù sau khoâng thì caùc
Ñöùc Phaät, caùc Boà-taùt coù loãi.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baát luaän coù Phaät hay khoâng Phaät, caùc töôùng
phaùp vaãn thöôøng truï khoâng khaùc nhau. Trong töôùng phaùp aáy coøn
khoâng coù ngaõ, khoâng coù chuùng sinh, ngöôøi soáng cho ñeán khoâng coù
ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy, huoáng chi coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Neáu
khoâng coù caùc phaùp aáy thì laøm sao coù naêm ñöôøng luaân hoài vaø choã cöùu
vôùt chuùng sinh ra.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc phaùp aáy, taùnh noù thöôøng khoâng. Cho neân
caùc Ñaïi Boà-taùt töø nôi caùc Ñöùc Phaät quaù khöù nghe töôùng phaùp aáy maø
phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, trong aáy khoâng coù
phaùp gì ñeå ta ñöôïc, cuõng khoâng coù choã maø chuùng sinh bò leä thuoäc.
Neân chaúng theå ra khoûi, chæ vì chuùng sinh ñieân ñaûo neân chaáp laáy. Bôûi
theá maø Ñaïi Boà-taùt phaùt ñaïi trang nghieâm, thöôøng chaúng thoaùi chuyeån
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt naøy chaúng nghi ngôø raèng
ta seõ chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Chaéc chaén ta
seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Sau khi ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài, duøng thaät phaùp lôïi ích chuùng sinh, giuùp
hoï ra khoûi ñieân ñaûo.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö nhaø aûo thuaät, hoùa thaønh traêm ngaøn
muoân öùc ngöôøi, cho thöùc uoáng aên no ñuû. Nhöõng ngöôøi naøy vui möøng
hoâ leân raèng toâi ñöôïc phöôùc lôùn, toâi ñöôïc phöôùc lôùn. YÙ oâng nghó sao,
trong aáy coù ngöôøi naøo aên uoáng no ñuû chaêng?
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt töø khi môùi phaùt taâm trôû ñi, thöïc
haønh saùu phaùp Ba-la-maät, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh
voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng, ñaày ñuû ñaïo
Boà-taùt, thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät. Nhöng khoâng coù
phaùp chuùng sinh naøo ñeå ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ñaïo Boà-taùt? Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh ñaïo aáy coù theå thaønh töïu chuùng sinh, thanh tònh coõi Phaät.
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm trôû ñi, thöïc
haønh Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho
ñeán thöïc haønh möôøi taùm phaùp Baát coäng, thaønh töïu chuùng sinh,
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Boá thí
ba-la-maät ñeå thaønh töïu chuùng sinh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät,
töï mình boá thí, daïy ngöôøi khaùc boá thí, baûo hoï raèng caùc vò chôù chaáp
laáy boá thí, neáu chaáp laáy boá thí thì seõ phaûi thoï thaân nöõa. Vì phaûi thoï
thaân nöõa neân phaûi chòu nhieàu söï khoå. Naøy caùc ngöôøi, ñoái vôùi töôùng
caùc phaùp khoâng coù vaät boá thí, khoâng coù ngöôøi boá thí, khoâng coù ngöôøi
nhaän laõnh. Ba thöù aáy ñeàu laø taùnh roãng khoâng. Phaùp taùnh roãng khoâng
aáy chaúng thaät coù. Töôùng khoâng thaät coù laø taùnh roãng khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt boá
thí cho chuùng sinh, trong aáy chaúng ñöôïc vaät boá thí, chaúng coù ngöôøi
thí, chaúng coù ngöôøi nhaän. Vì sao? Vì khoâng thaät coù Ba-la-maät goïi laø
Vì Boà-taùt aáy chaúng coù ñöôïc ba phaùp aáy neân coù theå daïy chuùng
sinh cho hoï ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt thaønh töïu chuùng sinh. Boà-taùt aáy töï mình thöïc haønh boá thí,
cuõng daïy ngöôøi boá thí, khen ngôïi phaùp boá thí, vui möøng khen ngôïi
ngöôøi boá thí.
Boá thí nhö vaäy xong, Boà-taùt aáy sinh vaøo nhaø cuûa doøng lôùn Saùt-
ñeá-lôïi, Baø-la-moân, Cö só, hoaëc laøm Tieåu vöông, hoaëc laøm Chuyeån
luaân thaùnh vöông. Baáy giôø duøng boán vieäc cöùu giuùp chuùng sinh. Ñoù laø
Boá thí, AÙi ngöõ, Lôïi haønh, Ñoàng söï.
Duøng boán vieäc aáy cöùu giuùp chuùng sinh roài, chuùng sinh daàn daàn
an truï nôi giôùi, boán Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán
Nieäm xöù, cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo, ba phaùp moân giaûi thoaùt,
ñöôïc vaøo chaùnh vò, ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán quaû A-la-haùn,
hoaëc ñöôïc ñaïo Bích-chi-phaät. Hoaëc daïy cho hoï ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, baûo hoï raèng caùc ngöôøi neân phaùt taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
aáy raát deã ñöôïc. Vì sao? Khoâng coù phaùp nhaát ñònh naøo laøm choã ñeå
chuùng sinh chaáp laáy, chæ vì ñieân ñaûo neân chuùng sinh chaáp laáy thoâi.
Theá neân caùc ngöôøi töï mình xa lìa sinh töû, cuõng phaûi daïy ngöôøi khaùc
xa lìa sinh töû. Caùc ngöôøi phaûi phaùt taâm laøm lôïi ích cho mình, cuõng seõ
lôïi ích cho ngöôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät
nhö vaäy. Do thöïc haønh Boá thí ba-la-maät maø töø khi môùi phaùt taâm trôû
ñi, Boà-taùt chaúng bao giôø ñoïa vaøo coõi aùc, thöôøng laøm Chuyeån luaân
thaùnh vöông. Vì sao? Vì tuøy theo nhaân ñaõ gieo maø ñöôïc quaû baùo
lôùn nhoû.
Luùc Boà-taùt aáy laøm Chuyeån luaân thaùnh vöông, thaáy coù ngöôøi
ñeán xin, nghó raèng: “Ta chaúng vì vieäc gì khaùc maø nhaän ngoâi Chuyeån
luaân thaùnh vöông, maø chæ vì lôïi ích taát caû chuùng sinh.” Nghó xong,
baûo ngöôøi ñeán xin raèng ñaây laø vaät cuûa nhaø ngöôi, nhaø ngöôi töï laáy ñi
chôù ngaïi, ta khoâng tieác ñaâu. Ta vì chuùng sinh maø chòu laáy sinh töû, vì
thöông xoùt caùc ngöôi maø ta ñaày ñuû taâm ñaïi Bi.
Boà-taùt thöïc haønh ñaïi Bi laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cuõng chaúng
coù töôùng thaät cuûa chuùng sinh maø chæ giaû danh neân goïi laø chuùng sinh.
Danh töï aáy cuõng roãng khoâng, nhö tieáng vang, thaät chaúng theå noùi
töôùng thaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Boá thí ba-la-maät
nhö vaäy, ñoái vôùi chuùng sinh khoâng tieác gì caû, cho ñeán chaúng tieác da
thòt cuûa chính mình, huoáng chi laø vaät ngoaøi thaân. Do phaùp naøy maø
cöùu vôùt ñöôïc chuùng sinh ra khoûi sinh töû. Phaùp naøy laø gì? Ñoù laø Boá
thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-
la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng, duøng nhöõng phaùp aáy laøm cho chuùng sinh thoaùt khoûi
sinh töû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Boá thí ba-la-maät,
boá thí xong baûo: Naøy caùc vò, caùc vò ñeán ñaây giöõ giôùi, toâi seõ cung caáp
cho caùc vò khoâng ñeå thieáu huït. Nhöõng ñoà uoáng aên, y phuïc, ñoà naèm,
cho ñeán taát caû ñoà duøng trong ñôøi soáng toâi seõ cung caáp cho caùc vò. Vì
www.daitangkinh.org
thieáu ñoùi maø caùc ngöôøi phaù giôùi, toâi seõ cung caáp ñaày ñuû ñoà duøng cho
caùc ngöôøi khoâng thieáu huït, hoaëc laø moùn aên, thöùc uoáng cho ñeán baûy
chaát baùu. Caùc ngöôøi truï trong giôùi luaät nghi naøy, laàn laàn seõ ñöôïc heát
khoå, nöông vaøo ba thöøa maø ñöôïc giaûi thoaùt, hoaëc thöøa Thanh vaên,
hoaëc thöøa Bích-chi-phaät, hoaëc Phaät thöøa.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï trong Boá thí ba-la-
maät, neáu thaáy chuùng sinh saân haän thì baûo hoï: Naøy caùc vò, vì sao maø
caùc vò giaän hôøn? Toâi seõ caáp ñoà duøng cho caùc vò. Caùc vò muoán vaät gì
cöù laáy ôû toâi, toâi seõ cung caáp ñaày ñuû ñeå caùc vò khoûi thieáu thoán.
Boà-taùt naøy truï trong Boá thí ba-la-maät, daïy chuùng sinh nhaãn
nhuïc, baûo hoï raèng: Trong taát caû phaùp, khoâng coù phaùp naøo chaéc thaät,
söï töùc giaän cuûa caùc vò chæ laø nhaân duyeân roãng khoâng, chaúng thaät coù,
ñeàu töø nhôù töôûng, luoáng doái maø sinh. Caùc ngöôøi bò saân haän khoâng coù
nôi choán, phaù hoaïi nôi taâm maø aùc khaåu maéng nhieác, duøng dao gaäy
haïi nhau, cho ñeán gieát cheát. Caùc ngöôøi chôù vì phaùp luoáng doái aáy maø
sinh taâm saân haän ñeå roài phaûi ñoïa vaøo trong ñòa nguïc, suùc sinh, ngaï
quyû, chòu voâ löôïng khoå. Caùc ngöôøi chôù vì caùc phaùp luoáng doái khoâng
thaät maø gaây toäi nghieäp. Vì toäi nghieäp aáy thì thaân ngöôøi coøn chaúng
ñöôïc, huoáng chi laø ñöôïc sinh vaøo thôøi coù Phaät. Naøy caùc vò, ñôøi coù
Phaät khoù gaëp, thaân ngöôøi khoù ñöôïc. Caùc vò chôù ñeå maát dòp toát, neáu
maát dòp toát thì chaúng cöùu ñöôïc.
Ñaïi Boà-taùt aáy giaùo hoùa chuùng sinh nhö vaäy. Töï mình thöïc
haønh nhaãn nhuïc, cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc haønh nhaãn nhuïc, khen
ngôïi phaùp nhaãn nhuïc, vui möøng khen ngôïi ngöôøi thöïc haønh nhaãn
nhuïc.
Boà-taùt aáy laøm cho chuùng sinh an truï trong nhaãn nhuïc, daàn daàn
do ba thöøa maø ñöôïc heát khoå.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Boá thí ba-la-maät,
laøm cho chuùng sinh truï vaøo nhaãn nhuïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï Boá thí ba-la-maät laøm
cho chuùng sinh tinh taán?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaáy chuùng sinh bieáng nhaùc, baûo hoï: Caùc
vò sao laïi bieáng nhaùc? Chuùng sinh thöa: “Vì coù ít ñieàu kieän.” Boà-taùt
baûo moïi ngöôøi raèng toâi seõ giuùp cho caùc vò ñaày ñuû ñieàu kieän: hoaëc boá
thí, hoaëc trì giôùi, hoaëc nhaãn nhuïc, nhöõng ñieàu kieän nhö vaäy laøm cho
caùc vò ñeàu ñaày ñuû. Caùc chuùng sinh aáy ñöôïc Boà-taùt laøm cho coù nhaân
duyeân lôïi ích neân hoï ñöôïc thaân tinh taán, mieäng tinh taán, taâm tinh taán.
Vì ba nghieäp tinh taán neân ñaày ñuû taát caû phaùp laønh, tu phaùp Thaùnh voâ
laäu. Vì tu phaùp Thaùnh voâ laäu neân ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Voâ
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-
maät, an truï Tinh taán ba-la-maät ñeå cöùu giuùp chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-
la-maät, giaùo hoùa chuùng sinh, khieán hoï tu Thieàn ba-la-maät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaáy chuùng sinh loaïn taâm, baûo hoï raèng
caùc ngöôøi neân tu thieàn ñònh. Chuùng sinh thöa chuùng toâi chaúng coù ñuû
ñieàu kieän. Boà-taùt baûo: Ta seõ laøm cho caùc ngöôøi coù ñuû ñieàu kieän, caùc
ngöôøi taâm chaúng theo giaùc quaùn, taâm chaúng taùn loaïn. Do coù ñieàu
kieän aáy, chuùng sinh döùt giaùc quaùn, nhaäp Thieàn thöù nhaát, Thieàn thöù
hai, Thieàn thöù ba, Thieàn thöù tö, haønh Töø, Bi, Hyû, Xaû. Do thieàn vaø
taâm voâ löôïng aáy maø chuùng sinh coù theå tu boán Nieäm xöù cho ñeán taùm
phaàn Thaùnh ñaïo. Luùc tu ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo aáy, chuùng sinh
laàn nhaäp vaøo Ba thöøa maø ñöôïc Nieát-baøn, chaúng bao giôø maát ñaïo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng vaäy, luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt duøng Thieàn ba-la-maät cöùu giuùp chuùng sinh, khieán hoï thöïc
haønh Thieàn ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-
maät, duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät cöùu giuùp chuùng sinh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaáy chuùng sinh ngu si, khoâng coù trí tueä,
baûo hoï raèng: vì sao caùc ngöôøi khoâng tu trí tueä? Chuùng sinh thöa vì
khoâng ñaày ñuû ñieàu kieän. Boà-taùt aáy baûo nhöõng ñieàu kieän maø caùc
ngöôøi caàn ñeå ñöôïc ñaày ñuû trí tueä coù theå laáy ôû ta, ñoù laø boá thí, trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh. Khi caùc nhaân duyeân aáy ñaõ ñaày ñuû,
caùc vò phaûi suy nghó nhö vaày: Luùc suy nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù
phaùp gì ñeå ñöôïc chaêng? Nhöõng gì laø ngaõ, chuùng sinh, thoï maïng, cho
ñeán ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy coù thaät ñöôïc chaêng? Nhöõng thöù saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc, coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, saùu phaùp Ba-la-maät,
ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-
www.daitangkinh.org
na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng

Chaùnh giaùc coù thaät ñöôïc chaêng?
Luùc suy nghó nhö vaäy, ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, chuùng sinh
aáy khoâng coù phaùp naøo thaät ñöôïc, coù theå chaáp laáy.
Neáu chaúng chaáp laáy caùc phaùp, baáy giôø chuùng sinh aáy chaúng
thaáy phaùp coù sinh, coù dieät, coù nhô, coù saïch, chaúng phaân bieät laø ñòa
nguïc, laø suùc sinh, laø ngaï quyû, laø A-tu-la, laø ngöôøi, laø trôøi, laø trì giôùi,
laø phaù giôùi laø Tu-ñaø-hoaøn, laø Tö-ñaø-haøm, laø A-na-haøm, laø A-la-haùn,
laø Bích-chi-phaät, laø Phaät.
Boà-taùt duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät cöùu giuùp chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt truï trong Boá thí ba-la-
maät duøng Giôùi ba-la-maät, Nhaãn ba-la-maät, Tieán ba-la-maät, Thieàn ba-
la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo cöùu
giuùp chuùng sinh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Boá thí ba-la-maät, ñem ñoà
caáp döôõng lôïi ích cho chuùng sinh. Do nhaân duyeân laøm lôïi ích naøy,
chuùng sinh coù theå tu boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh ñaïo.
Chuùng sinh thöïc haønh ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo aáy ñöôïc ra khoûi
sinh töû.
Nhö vaäy, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng Thaùnh phaùp voâ laäu cöùu
giuùp chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Ñaïi Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh,
neân baûo hoï: Naøy caùc vò! Caùc vò ñeán choã ta maø laáy nhöõng vaäy caàn
duøng, ñoù laø ñoà uoáng aên, y phuïc, ñoà naèm, höông hoa cho ñeán baûy chaát
baùu. Töø nay caùc ngöôøi maõi maõi ñöôïc lôïi ích an vui. Caùc ngöôøi chôù
nghó raèng nhöõng vaät naøy chaúng phaûi sôû höõu cuûa mình. Töø laâu, thöôøng
ta vì chuùng sinh maø taäp hôïp caùc vaät aáy, caùc vò neân laáy nhöõng vaät aáy
nhö vaät cuûa mình khoâng khaùc.
Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh boá thí, trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, cho ñeán khieán hoï ñöôïc ba
möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, möôøi Trí löïc cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng, cuõng khieán hoï ñöôïc caùc phaùp voâ laäu, ñoù laø quaû Tu-ñaø-hoaøn,
quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät,

Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy, luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh cho hoï ñöôïc thoaùt khoûi ba ñöôøng aùc vaø
taát caû söï khoå qua laïi trong sinh töû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt truï trong Trì giôùi ba-la-
maät giaùo hoùa chuùng sinh, baûo hoï: Caùc vò thieáu ñieàu kieän gì maø phaù
giôùi? Ta seõ caáp cho caùc vò ñeå ñaày ñuû ñieàu kieän, ñoù laø boá thí, cho
ñeán trí tueä vaø caùc vaät duøng trong cuoäc soáng.
Ñaïi Boà-taùt naøy truï trong Trì giôùi ba-la-maät laøm lôïi ích chuùng
sinh, khieán hoï thöïc haønh möôøi ñieàu laønh, xa lìa möôøi ñieàu baát thieän.
Caùc chuùng sinh aáy trì caùc giôùi, chaúng phaù giôùi, chaúng thieáu
giôùi, chaúng nhô giôùi, chaúng taïp giôùi, chaúng chaáp giôùi, laàn laàn do ba
thöøa maø ñöôïc heát khoå.
Trì giôùi ba-la-maät daãn ñaàu cuõng nhö Boá thí ba-la-maät.
Boán Ba-la-maät kia cuõng gioáng nhö vaäy.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 26
Phaåm 82: THANH TÒNH COÕI PHAÄT
Baáy giôø Tu-boà-ñeà nghó: “Theá naøo laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt?”
Boà-taùt truï trong ñaïo aáy coù theå ñaïi trang nghieâm nhö vaäy baèng
theä nguyeän roäng lôùn.
Ñöùc Phaät bieát taâm nieäm cuûa Tu-boà-ñeà lieàn daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt, ba
möôi baûy phaùp Trôï ñaïo laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt, taùm Boäi xaû, chín Ñònh
thöù ñeä laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt, möôøi Trí löïc cho ñeán möôøi taùm phaùp
Baát coäng laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-taùt, taát caû phaùp cuõng laø ñaïo cuûa Ñaïi Boà-
taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù phaùp naøo Boà-taùt chaúng hoïc maø ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng?
Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng coù phaùp naøo maø Boà-taùt chaúng hoïc. Vì
sao? Vì neáu Boà-taùt chaúng hoïc taát caû phaùp thì chaúng theå ñöôïc Nhaát
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø khoâng, sao laïi noùi Boà-
taùt hoïc taát caû phaùp. Phaûi chaêng Ñöùc Theá Toân ñoái vôùi khoâng hyù luaän
maø laøm hyù luaän ö, ñoù laø caùi naøy, caùi kia, laø phaùp theá gian, laø phaùp
xuaát theá gian, laø höõu laäu, laø voâ laäu, laø höõu vi, laø voâ vi, laø phaùp phaøm
phu, laø phaùp A-la-haùn, laø phaùp Bích-chi-phaät, laø phaùp Phaät.
–Ñuùng nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp thaät roãng khoâng!
Naøy Tu-boà-ñeà, neáu taát caû caùc phaùp chaúng roãng khoâng thì Ñaïi Boà-taùt
Naøy Tu-boà-ñeà! Nay vì taát caû phaùp thaät roãng khoâng neân Ñaïi Boà-
taùt coù theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, neáu taát caû phaùp roãng khoâng,
phaûi chaêng Ñöùc Phaät ñoái vôùi khoâng hyù luaän maø laøm hyù luaän, ñoù laø
phaân bieät ñaây kia, laø phaùp theá gian, laø phaùp xuaát theá gian cho ñeán laø
Phaät phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh ôû theá gian bieát taát caû phaùp laø
khoâng thì Ñaïi Boà-taùt chaúng hoïc taát caû phaùp ñeå ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí.
Nay vì chuùng sinh chaúng bieát taát caû phaùp khoâng neân Ñaïi Boà-taùt
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài phaân bieät caùc phaùp,
giaûng noùi cho chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi ñaïo Boà-taùt naøy, töø luùc ñaàu ñeán nay phaûi
suy nghó nhö vaày: Trong taát caû phaùp khoâng coù taùnh nhaát ñònh, chæ töø
nhaân duyeân hoøa hôïp maø sinh khôûi, neân ñöôïc goïi laø caùc phaùp, toâi phaûi
suy nghó caùc phaùp khoâng coù thaät taùnh, khoâng theå chaáp laáy, hoaëc laø
saùu phaùp Ba-la-maät, ba möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, hoaëc laø quaû Tu-ñaø-
hoaøn, cho ñeán quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät, Voâ thöôïng Chaùnh
Vì sao? Vì taát caû phaùp, taát caû phaùp taùnh laø roãng khoâng, khoâng
chaúng chaáp laáy khoâng, khoâng coøn chaúng thaät coù, huoáng chi laø ñoái vôùi
khoâng maø chaáp laáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Suy nghó nhö vaäy, Boà-taùt chaúng chaáp laáy taát caû
phaùp maø hoïc taát caû phaùp.
Boà-taùt truï trong söï hoïc aáy, quaùn saùt taâm hoaït ñoäng cuûa chuùng
sinh: taâm chuùng sinh naøy hoaït ñoäng ôû choã naøo?
Boà-taùt bieát taâm chuùng sinh hoaït ñoäng trong luoáng doái chaúng
thaät, neân nghó raèng chuùng sinh aáy chaáp laáy phaùp luoáng doái chaúng
thaät, raát deã cöùu ñoä.
Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng naêng löïc
phöông tieän neân giaùo hoùa chuùng sinh: Naøy caùc vò, neân thöïc haønh boá
thí seõ ñöôïc nhieàu cuûa caûi, cuõng chaúng neân caäy quaû baùo boá thí maø töï
coáng cao. Vì sao? Vì trong aáy khoâng coù phaùp chaéc thaät.
Giaùo hoùa hoï trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä
cuõng gioáng nhö vaäy. Chuùng sinh thöïc haønh phaùp aáy seõ ñöôïc quaû Tu-
ñaø-hoaøn, cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhöng chôù
nghó laø coù phaùp aáy.
www.daitangkinh.org
Giaùo hoùa nhö vaäy thì goïi laø haønh ñaïo Boà-taùt, vì ñoái vôùi caùc
phaùp coù khoâng choã chaáp laáy, vì caùc phaùp aáy khoâng chaéc thaät. Vì sao?
Vì taát caû phaùp khoâng coù töôùng chaáp laáy, bôûi laø taùnh khoâng coù, laø
taùnh roãng khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc thöïc haønh ñaïo Boà-taùt nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt
khoâng coù choã truï.
Boà-taùt aáy vì phaùp chaúng truï, neân thöïc haønh Boá thí ba-la-maät,
cuõng chaúng truï trong aáy, thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät cuõng chaúng truï
trong aáy, thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät cuõng chaúng truï trong aáy,
thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät cuõng chaúng truï trong aáy, thöïc haønh
Thieàn ñònh ba-la-maät cuõng chaúng truï trong aáy, thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng chaúng truï trong aáy, thöïc haønh boán Thieàn, boán Taâm voâ
löôïng, boán Ñònh voâ saéc, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä cuõng chaúng truï
trong aáy. Vì sao? Vì Thieàn thöù nhaát, Thieàn thöù nhaát taùnh laø roãng
khoâng, ngöôøi haønh thieàn… cuõng roãng khoâng, phaùp ñöôïc duøng cuõng
roãng khoâng. Ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán ñöôïc ñaïo Bích-chi-phaät
cuõng chaúng truï trong aáy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao chaúng truï trong aáy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do hai nhaân duyeân maø chaúng truï trong aáy:
1. Caùc ñaïo quaû taùnh roãng khoâng, khoâng coù choã truï, cuõng khoâng
coù phaùp ñöôïc duøng, cuõng khoâng coù ngöôøi truï.
2. Chaúng laáy chuùt ít laøm ñuû. Boà-taùt nghó raèng: “Ta chaúng neân
chaúng ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, ta chaéc chaén seõ ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn,
chaúng neân truï trong quaû aáy cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc chaúng neân an truï trong aáy.” Vì sao? Vì töø luùc môùi phaùt taâm trôû
ñi, ta khoâng coøn coù taâm naøo khaùc, chæ nhaát taâm höôùng veà Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt aáy truï trong nhaát taâm nhö vaäy coù
coâng naêng sinh ra ñaïo giaùc ngoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp baát sinh thì laøm sao Ñaïi
Boà-taùt sinh ra ñaïo Boà-ñeà?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp khoâng sinh! Vì sao
khoâng sinh? Vì khoâng coù choã laøm, khoâng coù choã khôûi neân taát caû phaùp
baát sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù Phaät hay khoâng coù Phaät, phaùp töôùng
cuûa caùc phaùp vaãn thöôøng truï ö?
–Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Coù Phaät hay khoâng coù Phaät, phaùp
töôùng cuûa caùc phaùp vaãn thöôøng truï.
Bôûi chuùng sinh chaúng bieát phaùp aáy truï vaøo phaùp töôùng, neân Ñaïi
Boà-taùt vì chuùng sinh maø sinh ra ñaïo Boà-ñeà. Boà-taùt duøng ñaïo aáy cöùu
giuùp chuùng sinh ra khoûi sinh töû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Duøng ñaïo sinh coù ñöôïc Boà-ñeà chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Duøng ñaïo khoâng sinh coù ñöôïc Boà-ñeà
chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Duøng ñaïo khoâng sinh, chaúng phaûi khoâng
sinh coù ñöôïc Boà-ñeà chaêng?
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao môùi ñöôïc Boà-ñeà?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi duøng ñaïo maø ñöôïc Boà-ñeà, cuõng
chaúng phaûi duøng phi ñaïo maø ñöôïc Boà-ñeà.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-ñeà töùc laø ñaïo, ñaïo töùc laø Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-ñeà töùc laø ñaïo vaø ñaïo töùc laø Boà-
ñeà, thì luùc naøy Boà-taùt chöa thaønh Phaät leõ ra ñaõ ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Sao laïi noùi chö Phaät, Nhö Lai, ÖÙng Cuùng,
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, coù ba möôi haûi töôùng toát, taùm möôi veû
ñeïp, möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, ñaïi Töø, ñaïi Bi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Ñöùc Phaät coù ñöôïc Boà-ñeà
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät khoâng coù ñöôïc Boà-ñeà. Vì sao?
Vì Phaät töùc laø Boà-ñeà, Boà-ñeà töùc laø Phaät.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi hoûi cuûa Tu-boà-ñeà, luùc laøm Boà-taùt leõ ra
cuõng ñöôïc Boà-ñeà.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt aáy ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, ba
möôi baûy phaùp Trôï ñaïo, ñaày ñuû möôøi Trí löïc, boán Voâ uùy, boán Trí voâ
www.daitangkinh.org
ngaïi, möôøi taùm phaùp Baát coäng, truï trong Tam-muoäi nhö kim cang,
duøng moät nieäm töông öng vôùi tueä ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, baáy giôø goïi laø Phaät, ñoái vôùi taát caû phaùp ñöôïc töï taïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt laøm thanh tònh coõi
nöôùc Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm trôû ñi töï tröø
nghieäp thoâ nôi thaân, tröø nghieäp thoâ nôi mieäng, tröø nghieäp thoâ nôi yù,
cuõng laøm saïch ba nghieäp thoâ cuûa ngöôøi khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nghieäp thoâ cuûa thaân, nghieäp
thoâ cuûa mieäng, nghieäp thoâ cuûa yù?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng nghieäp baát thieän nhö saùt sinh cho ñeán
taø kieán goïi laø ba nghieäp thoâ cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Taâm tham lam, taâm phaù giôùi, taâm giaän
hôøn, taâm bieáng nhaùc, taâm taùn loaïn, taâm ngu si goïi laø yù nghieäp thoâ
cuûa Boà-taùt.
Giôùi chaúng thanh tònh goïi laø nghieäp thoâ cuûa thaân, khaåu, yù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt xa lìa haïnh boán Nieäm xöù
thì goïi laø nghieäp thoâ cuûa Boà-taùt, xa lìa boán Chaùnh caàn cho ñeán taùm
phaàn Thaùnh ñaïo, taùm moân giaûi thoaùt cuõng goïi laø nghieäp thoâ cuûa
Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt tham quaû Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán tham quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-chi-phaät thì goïi laø nghieäp thoâ
cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt coù töôùng saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc, coù töôùng nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù, coù töôùng saéc, thanh,
höông, vò, xuùc, phaùp, töôùng naêm, töôùng nöõ, coù töôùng coõi Duïc, coõi
Saéc, coõi Voâ saéc, coù töôùng phaùp laønh, phaùp chaúng laønh, höõu vi, voâ vi
thì goïi laø nghieäp thoâ cuûa Boà-taùt.
Ñaïi Boà-taùt ñeàu xa lìa caùc töôùng nghieäp thoâ nhö vaäy, töï mình boá
thí, cuõng daïy ngöôøi khaùc boá thí: caàn thöùc aên cho thöùc aên, caàn y phuïc
cho y phuïc, cho ñeán caàn caùc thöù vaät duïng trong cuoäc soáng ñeàu caáp cho
taát caû. Cuõng daïy ngöôøi khaùc thöïc haønh boá thí nhö vaäy. Ñem phöôùc ñöùc
aáy cuøng vôùi taát caû chuùng sinh hoài höôùng laøm thanh tònh coõi nöôùc Phaät.
Trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä cuõng gioáng nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt aáy hoaëc ñem chaâu baùu ñaày caû coõi ñaïi thieân cuùng
döôøng Tam baûo, phaùt nguyeän raèng do nhaân duyeân caên laønh naøy
khieán cho coõi nöôùc ta ñeàu ñöôïc laøm baèng baûy baùu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñem aâm nhaïc coõi trôøi troãi
tröôùc Phaät vaø thaùp Phaät, phaùt nguyeän raèng do nhaân duyeân caên laønh
naøy laøm cho ôû coõi nöôùc ta thöôøng nghe nhaïc trôøi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñem höông trôøi ñaày ñuû caû
coõi ñaïi thieân cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät vaø thaùp Phaät, phaùt nguyeän
raèng do nhaân duyeân caên laønh naøy laøm cho coõi nöôùc ta thöôøng coù
höông trôøi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng traêm thöùc uoáng aên
cuùng döôøng Phaät vaø Taêng, phaùt nguyeän raèng do nhaân duyeân caên laønh
naøy laøm cho chuùng sinh trong coõi nöôùc ta ñeàu ñöôïc traêm thöùc uoáng
aên.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt duøng höông trôøi cuùng döôøng
Phaät vaø Taêng, phaùt nguyeän raèng do nhaân duyeân caên laønh naøy laøm
cho chuùng sinh trong coõi nöôùc ta, taát caû ñeàu thoï höông trôøi.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Tuøy yù duøng naêm duïc cuùng döôøng Phaät
vaø taêng cuøng taát caû chuùng sinh, phaùt nguyeän raèng do nhaân duyeân caên
laønh naøy laøm cho trong coõi nöôùc toâi, haøng ñeä töû vaø taát caû chuùng sinh
ñeàu ñöôïc naêm duïc tuøy yù, cuøng taát caû chuùng sinh ñoàng hoài höôùng,
thanh tònh coõi nöôùc Phaät, nguyeän raèng luùc ta thaønh Phaät, trong coõi
nöôùc toâi coù naêm duïc nhö coõi trôøi öùng theo taâm hieän ñeán.
Boà-taùt nguyeän raèng ta seõ töï mình nhaäp Thieàn thöù nhaát, cuõng daïy cho
chuùng sinh nhaäp Thieàn thöù nhaát, Thieàn thöù hai, cho ñeán ba möôi baûy
phaåm Trôï ñaïo cuõng gioáng nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt aáy cuõng nguyeän: Luùc ta ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, ta seõ laøm cho chuùng sinh chaúng xa lìa boán Thieàn
cho ñeán ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy coù theå thanh tònh coõi
nöôùc Phaät.
Boà-taùt aáy vôùi ngaàn aáy thôøi gian thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, ñaày ñuû
caùc nguyeän.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt aáy töï thaønh töïu taát caû phaùp laønh, cuõng laøm cho taát caû
chuùng sinh thaønh töïu phaùp laønh.
Boà-taùt aáy töï thoï thaân hình xinh ñeïp, caùc chuùng sinh ñöôïc hoùa
ñoä cuõng xinh ñeïp. Vì sao? Vì nhaân duyeân phöôùc ñöùc saâu daøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân thanh tònh coõi nöôùc Phaät nhö
vaäy.
Trong coõi nöôùc aáy cho ñeán khoâng coù danh töø ba ñöôøng aùc, cuõng
khoâng coù danh töø taø kieán, ba ñoäc, hai thöøa Thanh vaên vaø Bích-chi-
phaät. Tai chaúng nghe tieáng voâ thöôøng khoå khoâng, cuõng khoâng coù ngaõ
vaø ngaõ sôû, cho ñeán khoâng coù teân goïi caùc keát söû phieàn naõo, cuõng
khoâng coù teân caùc quaû khaùc nhau.
Trong coõi nöôùc aáy, gioù thoåi caây baûy baùu, tuøy theo choã ñaùng
ñöôïc ñoä maø vang ra aâm thanh, nhö laø aâm thanh voâ töôùng, voâ taùc,
thaät töôùng caùc phaùp, coù Phaät hay khoâng coù Phaät, taát caû phaùp, taát caû
phaùp töôùng ñeàu khoâng, trong roãng khoâng aáy khoâng coù töôùng, trong
khoâng coù töôùng thì khoâng coù taùc, phaùt ra phaùp aâm nhö vaäy. Hoaëc
ngaøy hoaëc ñeâm, hoaëc naèm, hoaëc ngoài, hoaëc ñöùng, hoaëc ñi, thöôøng
nghe phaùp aâm aáy.
Luùc Boà-taùt aáy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, caùc
Ñöùc Phaät trong caùc coõi nöôùc ôû möôøi phöông ñeàu khen ngôïi. Chuùng
sinh nghe danh hieäu caùc Ñöùc Phaät aáy chaéc chaén seõ ñeán Voâ thöôïng
Luùc Boà-taùt aáy ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài noùi
phaùp. Chuùng sinh nghe phaùp, khoâng ai chaúng tin maø sinh nghi noùi
raèng: ñuùng phaùp, chaúng ñuùng phaùp. Vì sao? Vì ñoái vôùi thaät töôùng caùc
phaùp ñeàu ñuùng phaùp, khoâng coù chaúng ñuùng phaùp.
Coù nhöõng ngöôøi phöôùc moûng, chaúng gieo caên laønh ñoái vôùi caùc
Ñöùc Phaät vaø caùc ñeä töû Phaät, chaúng theo Thieän tri thöùc, chìm trong
ngaõ kieán, cho ñeán chìm trong taát caû kieán chaáp, rôi vaøo bieân kieán,
hoaëc ñoaïn hoaëc thöôøng. Keû aáy vì taø kieán neân chaúng phaûi Phaät noùi
cho laø Phaät, noùi laø Phaät noùi laïi cho laø chaúng phaûi Phaät noùi. Keû aáy
ñoái vôùi phi phaùp noùi laø phaùp, phaùp laïi noùi laø phi phaùp. Vì phaù phaùp
neân keû aáy khi thaân hoaïi, cheát ñi phaûi ñoïa vaøo ñöôøng aùc nhö ñòa
nguïc…
Luùc caùc Ñöùc Phaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
thaáy caùc chuùng sinh aáy luaân hoài trong naêm loaøi, neân laøm cho hoï rôøi
khoûi nhoùm taø, an laäp hoï trong nhoùm chaùnh ñònh. Chuùng sinh aáy
khoâng coøn taâm taïp ueá, hoaëc phaùp theá gian, hoaëc phaùp xuaát theá
gian, hoaëc höõu laäu, hoaëc voâ laäu, hoaëc höõu vi, hoaëc voâ vi cho ñeán
laøm cho chuùng sinh trong coõi nöôùc aáy, chaéc chaén ñeán Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt laønh thanh tònh coõi nöôùc
Phaät.
Phaåm 83: QUYEÁT ÑÒNH

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt aáy ñaõ quyeát ñònh hay chöa
quyeát ñònh?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt aáy ñaõ quyeát ñònh, khoâng phaûi chöa
quyeát ñònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Quyeát ñònh nôi ñaâu? Trong ñaïo Thanh
vaên, trong ñaïo Bích-chi-phaät hay trong Phaät ñaïo?
–Ñaïi Boà-taùt chaúng phaûi quyeát ñònh trong ñaïo Thanh vaên, Bích-
chi-phaät maø quyeát ñònh trong Phaät ñaïo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laø Boà-taùt ôû choã môùi phaùt taâm quyeát ñònh
hay laø Boà-taùt ôû thaân cuoái cuøng quyeát ñònh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt môùi phaùt taâm quyeát ñònh, Boà-taùt khoâng
thoaùi quyeát ñònh, Boà-taùt toái haäu thaân quyeát ñònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt ñaõ quyeát ñònh coù ñoïa vaøo ñöôøng
aùc chaêng?
–Khoâng. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Hoaëc baäc Baùt nhaân,
hoaëc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät coù
ñoïa trong ñöôøng aùc chaêng?
www.daitangkinh.org
–Cuõng nhö vaäy. Naøy Tu-boà-ñeà! Töø luùc môùi phaùt taâm trôû ñi, Ñaïi
Boà-taùt boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, haønh thieàn, trí tueä, döùt taát
caû nghieäp baát thieän, khoâng bao giôø coøn ñoïa ñöôøng aùc, hoaëc khoâng
bao giôø sinh vaøo coõi trôøi Tröôøng thoï, hoaëc sinh ôû choã chaúng ñöôïc tu
phaùp laøm laønh, hoaëc sinh bieân ñòa, hoaëc sinh nhaø aùc, taø kieán, ôû caùc
ñòa phöông nghe hieäu Phaät, khoâng nghe teân Phaùp, khoâng nghe teân
Taêng. Boà-taùt aáy khoâng bao giôø coøn sinh vaøo nhöõng nôi ñoù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt môùi phaùt taâm ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc khoâng bao giôø coù taâm gaây ra möôøi ñieàu aùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù thieän caên coâng ñöùc
thaønh töïu nhö vaäy thì seõ chaúng thoï laáy quaû baùo baát thieän.
Nhö Ñöùc Phaät töï noùi veà ñôøi tröôùc cuûa Ngaøi chòu laáy quaû baùo
baát thieän. Luùc ñoù thieän caên coâng ñöùc ôû ñaâu?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì lôïi ích cho chuùng sinh, Ñaïi Boà-taùt tuøy theo
ñoù maø thoï laáy thaân, roài duøng thaân aáy laøm lôïi ích cho chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luùc laøm suùc sinh coù naêng löïc phöông
tieän roäng lôùn. Neáu bò keû thuø muoán tìm gieát haïi, Boà-taùt duøng naêng löïc
nhaãn nhuïc voâ thöôïng, duøng taâm töø bi voâ thöôïng boû thaân maø chaúng
naõo haïi keû thuø. Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùc oâng coù naêng löïc
phöông tieän aáy chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì leõ aáy neân phaûi bieát raèng Ñaïi Boà-taùt muoán
coù taâm ñaïi Bi, vì thöông xoùt lôïi ích cho chuùng sinh maø laøm thaân suùc
sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt truï trong caùc caên laønh gì maø
laøm caùc thaân nhö vaäy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán luùc
ngoài ñaïo traøng thaønh Phaät, trong khoaûng thôøi gian aáy khoâng coù caên
laønh naøo maø chaúng ñaày ñuû, ñaày ñuû roài seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
Vì theá neân töø luùc môùi phaùt taâm, Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc ñaày ñuû taát
caû caên laønh. Hoïc caên laønh roài seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, seõ döùt taát
caû taäp khí phieàn naõo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu phaùp laønh
voâ laäu nhö vaäy maø laïi ñoïa vaøo loaøi ñöôøng aùc, suùc sinh?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Ñöùc Phaät coù thaønh töïu phaùp
laønh voâ laäu chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû phaùp laønh voâ laäu Ñöùc Phaät ñeàu ñaõ
thaønh töïu.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñöùc Phaät töï hoùa thaønh thaân suùc sinh ñeå
laøm Phaät söï ñoä chuùng sinh thì coù phaûi laø thaät suùc sinh chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng gioáng nhö vaäy, thaønh töïu
phaùp laønh voâ laäu, vì ñoä chuùng sinh maø laøm thaân suùc sinh, duøng thaân
aáy ñeå giaùo hoùa chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö A-la-haùn coù khaû naêng bieán hoùa ra caùc thöù
thaân ñeå laøm cho chuùng sinh vui möøng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, coù khaû naêng!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng vaäy! Ñaïi Boà-taùt duøng phaùp laønh voâ laäu
aáy tuøy theo choã caàn laøm maø thoï thaân, duøng thaân aáy laøm lôïi ích chuùng
sinh, cuõng chaúng bò ñau khoå.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Nhö nhaø aûo thuaät, hoùa ra caùc
thöù thaân hình, naøo laø voi, ngöïa, boø, deâ, nam, nöõ… ñeå bieåu dieãn cho
ngöôøi vui.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc vaät vaø ngöôøi hoùa ra aáy coù thaät chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng thaät.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu phaùp laønh
voâ laäu hieän laøm caùc thöù thaân, duøng caùc thöù thaân aáy laøm lôïi ích cho
taát caû chuùng sinh, cuõng chaúng bò caùc söï khoå.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc trí tueä Thaùnh voâ laäu tuøy
theo thaân hình naøo thích öùng ñeå ñoä chuùng sinh thì hieän caùc thöù thaân
hình aáy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt truï vaøo phaùp laønh naøo ñeå laøm
nhöõng phöông tieän nhö vaäy maø chaúng bò oâ nhieãm?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm naêng löïc
phöông tieän nhö vaäy, ôû trong haèng haø sa coõi nöôùc ôû khaép möôøi
www.daitangkinh.org
phöông laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cuõng chaúng tham laáy caùc thaân
aáy.
Vì sao? Vì keû naém laáy, phöông phaùp laáy vaø choã laáy, caû ba thöù
aáy ñeàu khoâng thaät coù, vì töï taùnh laø roãng khoâng. Khoâng chaúng laáy
khoâng. Trong khoâng chaúng coù keû laáy, cuõng chaúng coù choã laáy. Vì sao?
Vì töôùng laø roãng khoâng, trong roãng khoâng, khoâng theå chaáp laáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø khoâng cuûa khoâng thaät coù. Boà-taùt truï
trong ñaây coù theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt chæ truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chöù chaúng truï trong phaùp
khaùc phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù phaùp naøo chaúng thuoäc veà Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät töï taùnh laø khoâng,
thì taïi sao taát caû phaùp ñeàu thuoäc veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong khoâng chaúng coù phaùp thuoäc veà hay
chaúng thuoäc veà?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp, taát caû töôùng cuûa phaùp coù khoâng
hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñeàu khoâng caû!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp, taát caû phaùp töôùng laø khoâng,
sao oâng laïi noùi taát caû phaùp chaúng thuoäc veà khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, truï trong taát caû phaùp khoâng maø coù theå phaùt khôûi thaàn
thoâng ba-la-maät. An truï trong thaàn thoâng ba-la-maät aáy, ñi ñeán haèng
haø coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông cuùng döôøng caùc Phaät hieän taïi, nghe
caùc Phaät noùi phaùp, ôû choã caùc Ñöùc Phaät vun troàng caên laønh?
xem haèng haø sa coõi nöôùc ôû möôøi phöông ñeàu khoâng. Caùc Ñöùc Phaät
trong coõi nöôùc aáy cuõng laø taùnh khoâng, chæ vì giaû danh töï neân caùc Phaät
hieän thaân. Giaû danh töï aáy cuõng khoâng.
Neáu coõi nöôùc trong möôøi phöông vaø caùc Phaät taùnh chaúng
khoâng, thì leõ ra khoâng aáy coù nghieâng leäch.
Bôûi khoâng aáy chaúng nghieâng leäch neân taát caû phaùp, taát caû phaùp
töôùng khoâng. Vì leõ aáy neân taát caû phaùp, taát caû phaùp töôùng laø khoâng.
Theá neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät duøng naêng löïc
phöông tieän sinh ra Thaàn thoâng ba-la-maät, phaùt khôûi Thieân nhaõn,
Thieân nhó, nhö yù tuùc, bieát tha thaâm, bieát tuùc maïng, bieát sinh töû cuûa
chuùng sinh.
Neáu lìa Thaàn thoâng ba-la-maät, Boà-taùt chaúng theå laøm lôïi ích
chuùng sinh, cuõng chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Thaàn thoâng ba-la-maät aáy cuûa Ñaïi Boà-taùt laø laøm lôïi ích cho Voâ
Vì sao? Vì duøng Thieân nhaõn aáy töï thaáy caùc phaùp laønh cuûa
mình vaø cuõng daïy ngöôøi khaùc ñöôïc caùc phaùp laønh. Ñoái vôùi phaùp
laønh aáy cuõng chaúng chaáp laáy, vì laø töï taùnh khoâng. Roãng khoâng
chaúng coù choã chaáp laáy. Neáu chaáp laáy thì thoï muøi vò, trong roãng
khoâng chaúng coù muøi vò.
Ñaïi Boà-taùt aáy luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng hay sinh
ra Thieân nhaõn nhö vaäy. Duøng Thieân nhaõn aáy thaáy taát caû phaùp roãng
khoâng.
Thaáy phaùp roãng khoâng aáy chaúng chaáp töôùng, chaúng taùc nghieäp,
vaø cuõng noùi phaùp aáy cho ngöôøi, cuõng chaúng thaáy coù töôùng chuùng
sinh, chaúng thaáy coù danh töø chuùng sinh.
Ñaïi Boà-taùt aáy vì duøng phaùp khoâng thaät coù neân phaùt khôûi thaàn
thoâng ba-la-maät.
Duøng thaàn thoâng ba-la-maät aáy, bao nhieâu vieäc maø thaàn thoâng
laøm ñöôïc, Boà-taùt aáy ñeàu laøm ñöôïc.
Boà-taùt duøng Thieân nhaõn vöôït hôn maét ngöôøi, thaáy caùc coõi
nöôùc ôû khaép möôøi phöông. Thaáy roài, Boà-taùt aáy bay ñeán möôøi
phöông laøm lôïi ích chuùng sinh: hoaëc duøng boá thí, hoaëc duøng trì giôùi,
hoaëc duøng nhaãn nhuïc, hoaëc duøng tinh taán, hoaëc duøng thieàn ñònh,
hoaëc duøng trí tueä laøm lôïi ích chuùng sinh. Hoaëc duøng ba möôi baûy
phaùp Trôï ñaïo, caùc thieàn giaûi thoaùt Tam-muoäi, hoaëc duøng phaùp
Thanh vaên, phaùp Bích-chi-phaät, phaùp Boà-taùt, hoaëc duøng phaùp Phaät
lôïi ích chuùng sinh.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt vì keû tham lam maø noùi phaùp nhö sau: Caùc vò neân boá thí,
ngheøo cuøng laø söï khoå naõo, ngöôøi ngheøo cuøng töï lôïi ích coøn chaúng
ñöôïc, laøm sao lôïi ích ngöôøi khaùc ñöôïc, vì theá neân caùc vò phaûi sieâng
naêng boá thí. Boá thí thì töï mình ñöôïc vui söôùng, cuõng laøm cho keû khaùc
vui söôùng. Chôù vì ngheøo cuøng maø aên nuoát, troäm caép laãn nhau, ñeå roài
chaúng thoaùt khoûi ba ñöôøng aùc.
Boà-taùt vì keû phaù giôùi maø noùi phaùp: Naøy caùc vò, söï phaù giôùi raát
laø khoå naõo. Ngöôøi phaù giôùi töï mình coøn chaúng lôïi ích, laøm sao coù theå
lôïi ích ngöôøi khaùc. Söï phaù giôùi phaûi chòu quaû baùo khoå: hoaëc ôû ñòa
nguïc, hoaëc ôû ngaï quyû, hoaëc ôû suùc sinh. Caùc ngöôøi phaù giôùi bò ñoïa
trong ba ñöôøng aùc coøn chaúng töï cöùu ñöôïc, laøm sao cöùu ñöôïc ngöôøi
khaùc. Vì theá neân caùc ngöôøi chôù neân chìu theo taâm nieäm phaù giôùi, ñeán
luùc cheát seõ hoái haän.
Vôùi nhöõng ngöôøi töùc giaän, caõi coï nhau, Boà-taùt noùi phaùp: Caùc
vò chôù neân giaän nhau. Söï töùc giaän laøm cho roái loaïn loøng ngöôøi,
chaúng thuaän vôùi phaùp laønh. Nay caùc ngöôøi giaän nhau laøm loaïn taâm,
seõ bò ñoïa ñòa nguïc, ngaï quyû hoaëc suùc sinh. Vì theá neân caùc vò chaúng
neân sinh moät nieäm giaän thuø, huoáng chi laø nhieàu. Vôùi nhöõng ngöôøi
bieáng nhaùc, Boà-taùt noùi phaùp laøm cho hoï tinh taán. Vôùi nhöõng ngöôøi
loaïn taâm, Boà-taùt noùi phaùp laøm cho hoï ñöôïc thieàn ñònh. Vôùi nhöõng
ngöôøi ngu si, Boà-taùt noùi phaùp cho hoï ñöôïc trí tueä. Vôùi keû laøm vieäc
daâm duïc, daïy hoï quaùn baát tònh. Vôùi keû giaän hôøn, daïy hoï quaùn töø bi.
Vôùi keû ngu si, daïy hoï quaùn möôøi hai nhaân duyeân. Chuùng sinh thöïc
haønh taø ñaïo, daïy hoï nhaäp vaøo chaùnh ñaïo, laø ñaïo Thanh vaên, ñaïo
Bích-chi-phaät, Phaät ñaïo.
Vì chuùng sinh aáy, Boà-taùt noùi phaùp: Theo nhö vieäc chaáp tröôùc
cuûa caùc vò, phaùp laønh aáy taùnh noù roãng khoâng. Trong phaùp taùnh roãng
khoâng aáy chaúng neân chaáp tröôùc. Töôùng chaúng chaáp tröôùc laø roãng
khoâng.
Boà-taùt truï trong Thaàn thoâng ba-la-maät laøm lôïi ích chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu xa lìa thaàn thoâng, Boà-taùt chaúng theå thuaän
theo yù cuûa chuùng sinh ñeå kheùo noùi phaùp.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt phaûi phaùt khôûi thaàn thoâng.

Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö chim kia khoâng coù caùnh chaúng bay cao
ñöôïc.
Cuõng nhö vaäy, khoâng coù thaàn thoâng thì Boà-taùt chaúng theå giaùo
hoùa chuùng sinh theo yù mình.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá neân luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Ñaïi Boà-taùt phaûi phaùt khôûi caùc thaàn thoâng, phaùt khôûi thaàn thoâng roài,
neáu muoán lôïi ích chuùng sinh thì seõ laøm ñöôïc tuøy yù.
Boà-taùt aáy duøng Thieân nhaõn thaáy haèng haø sa coõi nöôùc, cuõng thaáy
chuùng sinh trong caùc coõi nöôùc aáy. Thaáy roài duøng söùc thaàn thoâng ñeán
caùc nôi aáy, bieát roõ taâm chuùng sinh roài theo choã thích öùng maø noùi
phaùp cho hoï ñöôïc lôïi ích. Hoaëc noùi boá thí, hoaëc noùi trì giôùi, hoaëc noùi
nhaãn nhuïc, hoaëc noùi tinh taán, hoaëc noùi thieàn ñònh, hoaëc noùi trí tueä,
cho ñeán hoaëc noùi phaùp Nieát-baøn.
Duøng Thieân nhó, Boà-taùt aáy nghe hai thöù aâm thanh: cuûa ngöôøi vaø
cuûa chaúng phaûi ngöôøi.
Duøng Thieân nhó, Boà-taùt aáy nghe caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông noùi
phaùp, nghe roài ñeàu coù theå thoï trì. Boà-taùt aáy theo ñuùng nhö choã ñaõ
ñöôïc nghe, ñem daïy cho chuùng sinh.
Boà-taùt aáy duøng Tha taâm trí bieát roõ taâm chuùng sinh roài tuøy theo
choã thích öùng ñeå noùi phaùp, hoaëc noùi boá thí, cho ñeán hoaëc noùi phaùp
Nieát-baøn.
Boà-taùt aáy duøng Tuùc maïng trí nhôù bieát caùc ñôøi tröôùc cuûa mình,
cuõng nhôù bieát nhöõng ñôøi tröôùc cuûa ngöôøi khaùc.
Duøng Tuùc maïng trí, Boà-taùt aáy nhôù bieát danh hieäu caùc Ñöùc Phaät
vaø Thaùnh chuùng thuôû quaù khöù cuøng caùc nôi aáy.
Coù chuùng sinh naøo tin öa tuùc maïng, Boà-taùt aáy vì hoï maø hieän
caùc vieäc ñôøi tröôùc ñeå noùi phaùp cho hoï, hoaëc noùi boá thí, cho ñeán hoaëc
noùi phaùp Nieát-baøn.
Duøng naêng löïc nhö yù thaàn thoâng, Boà-taùt aáy ñeán voâ löôïng coõi
nöôùc cuûa caùc Ñöùc Phaät, cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, theo caùc Ñöùc Phaät
gieo caên laønh roài trôû veà coõi mình.
Duøng Laäu taän trí chöùng thoâng, Boà-taùt naøy tuøy theo choã thích
www.daitangkinh.org
öùng maø noùi phaùp cho chuùng sinh. Hoaëc noùi boá thí, cho ñeán noùi phaùp
Nieát-baøn.
Boà-taùt phaûi phaùt khôûi caùc thöù thaàn thoâng nhö vaäy.
Do tu caùc thaàn thoâng aáy neân Boà-taùt tuøy yù thoï thaân, nhöõng vieäc
khoå vui chaúng quaáy nhieãu ñöôïc.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt du hyù trong thaàn
thoâng nhö vaäy thì seõ thanh tònh coõi Phaät, thaønh töïu chuùng sinh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt chaúng thanh tònh coõi
Phaät, chaúng thaønh töïu chuùng sinh thì chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì chaúng ñaày ñuû nhaân duyeân neân
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nhaân duyeân ñaày ñuû, nhôø ñoù
Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp laønh laø nhaân duyeân Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø phaùp laønh, nhôø caùc phaùp laønh
aáy neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm trôû ñi, Boá thí ba-la-
maät laø nhaân duyeân phaùp laønh, trong aáy chaúng phaân bieät ngöôøi thí, keû
nhaän, vì taùnh laø roãng khoâng.
Baèng Boá thí ba-la-maät naøy, Boà-taùt coù theå töï lôïi ích vaø lôïi ích
chuùng sinh, cöùu hoï ra khoûi choán sinh töû, cho hoï ñöôïc Nieát-baøn. Caùc
phaùp laønh aáy ñeàu laø nhaân duyeân Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuûa Ñaïi Boà-taùt. Thöïc haønh ñaïo aáy, caùc Ñaïi Boà-taùt ôû quaù khöù,
vò lai, hieän taïi ñöôïc ra khoûi sinh töû, ñaõ ra khoûi, ñang ra khoûi, seõ ra
khoûi.
Trì giôùi ba-la-maät cho ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, boán Thieàn, boán
Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn
Thaùnh ñaïo, möôøi taùm khoâng cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng,
nhöõng coâng ñöùc nhö vaäy ñeàu laø ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø phaùp laønh. Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû caùc
phaùp laønh aáy roài seõ ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Ñöôïc Nhaát thieát chuûng
trí roài, Ñaïi Boà-taùt seõ chuyeån phaùp luaân ñoä taát caû chuùng sinh.
Phaåm 84: TÖÙ ÑEÁ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp aáy laø phaùp cuûa Boà-taùt thì
theá naøo laø phaùp cuûa Phaät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö oâng hoûi, nhöõng phaùp aáy laø phaùp cuûa Boà-
taùt thì theá naøo laø phaùp cuûa Phaät?
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp cuûa Boà-taùt cuõng laø phaùp cuûa Phaät. Neáu
bieát Nhöù thieát chuûng trí laø ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, döùt taát caû taäp
khí phieàn naõo, Boà-taùt seõ ñöôïc phaùp aáy. Ñöùc Phaät do moät nieäm töông
öng vôùi tueä bieát taát caû phaùp neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø söï khaùc nhau giöõa Ñöùc Phaät vaø Boà-taùt. Ví
nhö höôùng ñaïo khaùc vôùi ñaéc quaû. Hai ngöôøi aáy ñeàu laø baäc Thaùnh maø
coù höôùng vaø ñaéc khaùc nhau.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ñi trong ñaïo voâ ngaïi thì goïi laø Ñaïi Boà-
taùt. Trong ñaïo giaûi thoaùt khoâng coøn taát caû toái taêm chöôùng ngaïi thì goïi
laø Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp töï töôùng roãng khoâng thì
trong phaùp töôùng roãng khoâng aáy, sao laïi coù söï khaùc nhau veà ñòa
nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, ngöôøi, trôøi, baäc Caøn tueä, baäc Taùnh ñòa, baäc
Baùt nhaân ñòa, Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-
chi-phaät, laø Boà-taùt, laø Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng Chaùnh
Giaùc? Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi khoâng coù sôû ñaéc, thì nghieäp
nhaân duyeân cuõng khoâng thaät coù, quaû baùo cuõng khoâng thaät coù.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, trong töï töôùng khoâng
cuûa phaùp chaúng coù chuùng sinh, chaúng coù nghieäp nhaân duyeân, chaúng
coù quaû baùo.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh chaúng bieát caùc phaùp töï töôùng laø
khoâng. Chuùng sinh aáy gaây taïo nghieäp laøm nhaân duyeân, hoaëc thieän
hoaëc aùc, hoaëc nghieäp baát ñoäng.
Do toäi nghieäp laøm nhaân duyeân maø chuùng sinh aáy ñoïa vaøo ba
ñöôøng aùc, do phöôùc nghieäp laøm nhaân duyeân maø sinh vaøo loaøi ngöôøi
hay caùc taàng trôøi coõi Duïc, do nghieäp baát ñoäng laøm nhaân duyeân maø
sinh vaøo coõi Saéc hay Voâ saéc.
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm
phaùp Baát coäng, thoï trì thöïc haønh heát caùc phaùp trôï ñaïo aáy, vaøo Tam-
muoäi Kim cang, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài, laøm lôïi
ích cho chuùng sinh. Vì söï lôïi ích aáy thöôøng chaúng maát neân chaúng ñoïa
vaøo saùu ñöôøng sinh töû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc roài, coù bò sinh töû trong saùu ñöôøng chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Phaät khoâng bò sinh töû trong saùu ñöôøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät coù nghieäp aùc, nghieäp thieän,
nghieäp voâ kyù chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng coù!
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng coù, sao Ñöùc Phaät laïi noùi laø
ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, trôøi, ngöôøi; laïi noùi laø Tu-ñaø-hoaøn, Tö-
ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, Boà-taùt vaø caùc Ñöùc
Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chuùng sinh bieát caùc phaùp töï töôùng laø
khoâng thì Ñaïi Boà-taùt chaúng caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
cuõng chaúng cöùu giuùp chuùng sinh trong ba ñöôøng aùc, cho ñeán luaân hoài
sinh töû trong saùu ñöôøng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Bôûi chuùng sinh thaät chaúng bieát caùc phaùp töï
töôùng laø khoâng, neân chaúng thoaùt ñöôïc sinh töû saùu ñöôøng. Boà-taùt aáy ôû
choã caùc Ñöùc Phaät, nghe caùc phaùp töï töôùng laø khoâng, phaùt taâm caàu
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp chaúng phaûi nhö haøng phaøm phu chaáp
ñaém. Caùc chuùng sinh aáy ñoái vôùi phaùp khoâng thaät coù laïi ñieân ñaûo
voïng töôûng phaân bieät coù ñöôïc phaùp.
Khoâng coù chuùng sinh laïi töôûng laø coù chuùng sinh, khoâng coù
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laïi töôûng laø coù saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Cho ñeán taát caû phaùp höõu vi, ñeàu khoâng thaät coù, laïi duøng taâm
ñieân ñaûo voïng töôûng gaây ra caùc nghieäp: thaân, khaåu, yù roài luaân hoài
sinh töû trong saùu ñöôøng chaúng thoaùt ra ñöôïc.
Ñaïi Boà-taùt aáy luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, taát caû phaùp
laønh ñeàu ñöôïc bao goàm trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, haønh ñaïo Boà-taùt,
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc roài vì chuùng sinh maø noùi phaùp boán Thaùnh ñeá: khoå
Thaùnh ñeá, khoå taäp Thaùnh ñeá, khoå dieät Thaùnh ñeá, khoå dieät ñaïo Thaùnh
ñeá. Chæ baøy raønh reõ taát caû phaùp laønh trôï ñaïo ñeàu bao goàm trong boán
Thaùnh ñeá. Vì nhôø phaùp laønh trôï ñaïo aáy neân phaân bieät coù Tam baûo laø:
Phaät baûo, phaùp baûo vaø Taêng baûo. Vì chaúng tin vaø ñoái nghòch vôùi Tam
baûo neân chaúng thoaùt ñöôïc sinh töû saùu ñöôøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù phaûi laø duøng khoå Thaùnh ñeá ñöôïc ñoä,
duøng khoå trí ñöôïc ñoä, duøng taäp Thaùnh ñeá ñöôïc ñoä, duøng taäp trí ñöôïc
ñoä, duøng dieät Thaùnh ñeá ñöôïc ñoä, duøng dieät trí ñöôïc ñoä, duøng ñaïo
Thaùnh ñeá ñöôïc ñoä, duøng ñaïo trí ñöôïc ñoä hay chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi do khoå Thaùnh ñeá ñöôïc ñoä, cuõng
chaúng phaûi do khoå trí ñöôïc ñoä, cho ñeán chaúng phaûi do ñaïo Thaùnh ñeá
ñöôïc ñoä, cuõng chaúng phaûi do ñaïo trí ñöôïc ñoä.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì boán Thaùnh ñeá bình ñaúng, neân ta noùi töùc laø
Nieát-baøn. Chaúng duøng khoå Thaùnh ñeá cho ñeán chaúng duøng ñaïo Thaùnh
ñeá, cuõng chaúng duøng khoå trí cho ñeán chaúng duøng ñaïo trí maø ñöôïc
Nieát-baøn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø töôùng bình ñaúng cuûa boán
Thaùnh ñeá?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng coù khoå, khoâng coù khoå trí, khoâng coù
taäp, khoâng coù taäp trí, khoâng coù dieät, khoâng coù dieät trí, khoâng coù ñaïo,
khoâng coù ñaïo trí thì goïi laø töôùng bình ñaúng cuûa boán Thaùnh ñeá.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö cuûa boán Thaùnh ñeá chaúng khaùc
vôùi phaùp töôùng, phaùp taùnh, phaùp truï, phaùp vò, thaät teá. Coù Phaät hay
khoâng coù Phaät, phaùp töôùng vaãn thöôøng truï. Vì sao? Vì chaúng hö,
chaúng maát.
www.daitangkinh.org
Ñaïi Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì thoâng ñaït thaät
teá neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt vì thoâng ñaït thaät
teá neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät? Nhö vì thoâng ñaït thaät teá neân
chaúng rôi vaøo ñòa vò Thanh vaên, ñòa vò Bích-chi-phaät maø thaúng vaøo
ñòa vò Boà-taùt.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt ñuùng nhö thaät thaáy caùc phaùp.
Thaáy roài ñöôïc phaùp khoâng thaät coù. Ñöôïc phaùp khoâng thaät coù roài thaáy
taát caû phaùp khoâng ñeàu bao goàm trong boán Thaùnh ñeá. Caùc phaùp chaúng
bao goàm trong boán Thaùnh ñeá cuõng ñeàu khoâng. Neáu thaáy nhö vaäy, thì
luùc aáy nhaäp vaøo ñòa vò Boà-taùt. Ñoù laø Boà-taùt truï trong taùnh ñòa chaúng
theo ñaûnh ñoïa. Vì sao? Vì ñaûnh ñoïa aáy thì rôi vaøo ñòa vò Thanh vaên,
ñòa vò Bích-chi-phaät. Boà-taùt aáy truï trong Taùnh ñòa laøm phaùt sinh boán
Thieàn, boán Taâm voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc.
Boà-taùt aáy truï trong ñònh Ñòa thöù nhaát, phaân bieät taát caû caùc phaùp,
thoâng ñaït boán Thaùnh ñeá: bieát khoå, chaúng sinh taâm duyeân khoå, cho
ñeán bieát ñaïo, chaúng sinh taâm duyeân ñaïo, chæ thuaän theo Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø quaùn töôùng caùc phaùp nhö thaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø quaùn töôùng caùc phaùp nhö thaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà, laø quaùn caùc phaùp khoâng!
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø quaùn khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà, laø Töï töôùng khoâng! Boà-taùt aáy duøng trí tueä nhö
vaäy maø quaùn taát caû phaùp khoâng, khoâng coù phaùp taùnh ñeå thaáy ñöôïc,
truï trong phaùp taùnh aáy maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Vì sao? Vì töôùng voâ taùnh laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Töôùng voâ taùnh aáy chaúng phaûi do caùc Ñöùc Phaät laøm ra, chaúng
phaûi do Bích-chi-phaät laøm ra, chaúng phaûi do A-la-haùn laøm ra, cuõng
chaúng phaûi do haøng Höôùng ñaïo laøm ra, cuõng chaúng phaûi haøng ñaéc
quaû laøm ra, cuõng chaúng phaûi Boà-taùt laøm ra. Chæ vì chuùng sinh chaúng
bieát, chaúng thaáy caùc phaùp nhö thaät töôùng, neân Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng naêng löïc phöông tieän maø noùi phaùp cho
chuùng sinh nghe.
Μ
Phaåm 85: BAÛY VÍ DUÏ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp taùnh khoâng thaät coù, chaúng
do Phaät laøm ra cho ñeán chaúng phaûi do Boà-taùt laøm ra, thì sao laïi
phaân bieät coù caùc phaùp khaùc nhau nhö ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh,
ngöôøi, trôøi, nhöõng laø do nghieäp laøm nhaân duyeân maø bieát coù keû ñoïa
ñòa nguïc, coù keû ñoïa ngaï quyû, coù keû ñoïa suùc sinh, do nghieäp laøm
nhaân duyeân maø bieát coù keû sinh leân laøm ngöôøi, sinh leân caùc coõi trôøi,
cho ñeán trôøi Phi töôûng Phi phi töôûng, do nghieäp laøm nhaân duyeân maø
bieát coù ngöôøi ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, do nghieäp laøm nhaân duyeân maø bieát caùc Ñaïi Boà-taùt,
do nghieäp laøm nhaân duyeân maø bieát Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh
Ñaúng Chaùnh Giaùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong phaùp voâ taùnh khoâng coù nghieäp
duïng, sao laïi coù vì gaây nghieäp laøm nhaân duyeân maø ñoïa ñòa nguïc, ngaï
quyû, suùc sinh, hoaëc sinh leân coõi trôøi, hoaëc ñöôïc quaû Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt haønh ñaïo Boà-taùt seõ ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí, vì ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí neân coù theå cöùu ñoä chuùng sinh
ra khoûi sinh töû?
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Trong phaùp voâ taùnh khoâng coù nghieäp,
khoâng coù quaû baùo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaøm phu chaúng nhaäp Thaùnh phaùp, chaúng bieát
caùc phaùp khoâng coù taùnh töôùng. Vì ñieân ñaûo ngu si neân hoï khôûi caùc
nghieäp laøm nhaân duyeân.
Caùc chuùng sinh aáy, theo nghieäp maø coù thaân, hoaëc thaân ñòa
nguïc, thaân ngaï quyû, thaân suùc sinh, thaân ngöôøi, thaân trôøi.
Phaùp voâ taùnh aáy khoâng coù nghieäp, khoâng coù quaû baùo. Thöôøng
cuûa voâ taùnh laø voâ taùnh.
Nhö Tu-boà-ñeà noùi, neáu taát caû phaùp voâ taùnh, sao laïi coù Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán caùc Phaät ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Ñaïo coù phaûi laø voâ taùnh chaêng?
www.daitangkinh.org
Quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán caùc Phaät, Nhaát thieát chuûng trí coù phaûi laø voâ
taùnh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïo voâ taùnh, quaû Tu-ñaø-hoaøn cuõng voâ
taùnh, cho ñeán caùc Phaät, Nhaát thieát chuûng trí cuõng voâ taùnh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp voâ taùnh coù ñöôïc phaùp voâ taùnh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp voâ taùnh khoâng theå ñöôïc phaùp voâ
taùnh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp höõu taùnh coù ñöôïc phaùp höõu taùnh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp höõu taùnh khoâng theå ñöôïc phaùp höõu
taùnh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp voâ taùnh vaø ñaïo, taát caû phaùp aáy ñeàu
chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, laø nhaát
töôùng, ñoù laø voâ töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi
Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän thaáy chuùng sinh vì ñieân ñaûo chaáp
ñaém naêm aám, trong voâ thöôøng thaáy laø thöôøng, trong khoå thaáy laø laïc,
trong baát tònh thaáy laø tònh, trong voâ ngaõ thaáy laø ngaõ. Chaáp ñaém choã
Boà-taùt aáy vì duøng naêng löïc phöông tieän, ôû trong khoâng thaät coù
cöùu thoaùt chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Choã chaáp ñaém cuûa phaøm phu coù thaät
chaêng? Coù khaùc nhau chaêng? Vì chaáp ñaém neân khôûi nghieäp, vì
nghieäp nhaân duyeân neân ôû trong naêm ñöôøng sinh töû chaúng ra khoûi
ñöôïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Choã chaáp tröôùc khôûi nghieäp cuûa phaøm phu
khoâng coù moät söï thaät nhö ñaàu sôïi loâng. Chæ vì ñieân ñaûo thoâi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nay seõ vì oâng maø noùi ví duï. Ngöôøi hieåu bieát do
ví duï maø ñöôïc hieåu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö nhöõng ñieàu thaáy trong chieâm bao, ngöôøi
thoï höôûng naêm duïc coù thaät vieäc aáy chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chieâm bao coøn laø luoáng doái khoâng thaät
coù, huoáng chi laø ngöôøi ôû trong chieâm bao thoï höôûng naêm duïc maø coù
thaät hay sao?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp, hoaëc höõu laäu voâ laäu, hoaëc höõu vi voâ
vi, vaø coù phaùp gì chaúng nhö chieâm bao chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp, hoaëc höõu laäu voâ laäu, hoaëc höõu
vi voâ vi, khoâng coù phaùp gì chaúng nhö chieâm bao.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong chieâm bao coù sinh töû luaân hoài naêm
ñöôøng chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong chieâm bao coù tu ñaïo, do söï tu ñaïo naøy
hoaëc caáu nhieãm, hoaëc thanh tònh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì sao? Vì chieâm bao khoâng coù söï
thaät, chaúng theå noùi laø nhô, laø saïch ñöôïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Hình töôïng trong göông coù söï thaät chaêng? Coù
theå taïo nghieäp, roài do nghieäp aáy laøm nhaân duyeân maø ñoïa ñòa nguïc,
ngaï quyû, suùc sinh, hoaëc sinh trong loaøi ngöôøi, treân coõi trôøi chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Hình töôïng aáy khoâng coù söï thaät,
chæ coù gaït ñöôïc treû con thoâi. Hình töôïng aáy laøm sao coù gaây nghieäp
laøm nhaân duyeân, roài do nghieäp aáy laøm nhaân duyeân seõ ñoïa ñòa nguïc
cho ñeán sinh trong loaøi ngöôøi, treân coõi trôøi!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Hình töôïng trong göông aáy coù tu ñaïo, do söï tu
aáy maø bò caáu hay tònh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì sao? Vì hình töôïng aáy roãng
khoâng chaúng coù söï thaät, neân khoâng theå noùi laø nhô, laø saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö trong khe saâu coù tieáng vang. Tieáng vang
aáy gaây nghieäp, roài do nghieäp aáy laøm nhaân duyeân hoaëc ñoïa ñòa nguïc
cho ñeán sinh trong loaøi ngöôøi, treân coõi trôøi hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Tieáng vang aáy roãng khoâng, chaúng
coù aâm thanh thaät thì laøm sao coù nghieäp roài do nghieäp aáy laøm nhaân
duyeân maø ñoïa ñòa nguïc cho ñeán sinh trong loaøi ngöôøi, treân coõi trôøi.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tieáng vang aáy coù tu ñaïo, do tu ñaïo aáy maø coù
nhieãm, coù tònh chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì sao? Vì tieáng vang aáy khoâng
coù söï thaät neân chaúng theå noùi laø nhô, laø saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö soùng naéng chaúng phaûi nöôùc maø nhö daùng
www.daitangkinh.org
nöôùc, chaúng phaûi soâng maø nhö daùng soâng. Soùng naéng aáy coù gaây
nghieäp, roài do nghieäp aáy laøm nhaân duyeân maø ñoïa ñòa nguïc, cho ñeán
do coù tu ñaïo maø coù nhô, coù saïch chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Trong soùng naéng chaúng bao giôø
coù nöôùc, chæ gaït ñöôïc maét keû voâ trí thoâi. Soùng naéng aáy khoâng coù söï
thaät, laøm sao coù ñöôïc nghieäp, cho ñeán chaúng theå noùi laø nhô, laø saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö thaønh Caøn-thaùt-baø, luùc maët trôøi moïc thaáy
thaønh Caøn-thaùt-baø. Khoâng coù thaønh maø keû voâ trí töôûng coù thaønh.
Thaønh Caøn-thaùt-baø aáy coù gaây nghieäp, roài do nghieäp aáy laøm nhaân
duyeân hoaëc ñoïa ñòa nguïc, cho ñeán do söï tu ñaïo maø coù nhô, coù saïch
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Thaønh Caøn-thaùt-baø aáy hoaøn toaøn
khoâng coù, chæ gaït ñöôïc maét keû voâ trí thoâi, thì laøm sao coù ñöôïc nghieäp
cho ñeán coù theå noùi ñöôïc laø nhô, laø saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhaø aûo thuaät, hoùa ra caùc vaät, nhö laø voi, ngöïa,
boø, deâ, nam, nöõ. Huyeãn aûo aáy coù nghieäp, roài do nghieäp aáy laøm nhaân
duyeân maø ñoïa ñòa nguïc, cho ñeán do coù tu ñaïo maø coù nhô, coù saïch
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vaät huyeãn aûo aáy roãng khoâng, chaúng coù
söï thaät thì laøm sao coù ñöôïc nghieäp, cho ñeán coù theå noùi laø nhô, laø
saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö hoùa nhaân do Ñöùc Phaät bieán hoùa ra. Hoùa
nhaân aáy coù nghieäp, do nghieäp aáy laøm nhaân duyeân maø ñoïa ñòa nguïc,
cho ñeán coù nhô, coù saïch chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Hoùa nhaân aáy khoâng coù söï thaät thì
laøm sao coù nghieäp aáy laøm nhaân duyeân maø ñoïa ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc
sinh, hoaëc sinh trong loaøi ngöôøi, treân coõi trôøi, laøm sao coù ñöôïc söï tu
ñaïo aáy maø coù nhô, coù saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? ÔÛ trong töôùng roãng khoâng aáy
coù keû nhô, coù keû saïch chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Trong aáy khoâng thaät coù, khoâng coù
keû bò nhô, khoâng coù keû ñöôïc saïch.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö khoâng coù keû bò nhô, khoâng coù keû ñöôïc
saïch thì cuõng khoâng coù nhô, saïch. Vì sao? Vì chuùng sinh ôû trong ngaõ
vaø ngaõ sôû neân coù nhô, coù saïch.

Ngöôøi thaáy thaät thì chaúng nhô, chaúng saïch. Nhö ngöôøi thaáy thaät
chaúng nhô, chaúng saïch neân cuõng khoâng coù nhô, saïch.
Phaåm 86: BÌNH ÑAÚNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi thaáy söï thaät thì chaúng nhô, chaúng
saïch. Ngöôøi thaáy söï baát thaät cuõng chaúng nhô, chaúng saïch. Vì sao? Vì
taát caû phaùp taùnh khoâng thaät coù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong khoâng thaät coù khoâng coù nhô, khoâng
coù saïch. Trong thaät coù cuõng khoâng coù nhô, khoâng coù saïch.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong khoâng thaät coù, trong thaät coù cuõng
khoâng coù nhô, khoâng coù saïch.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao ngöôøi noùi nhö thaät chaúng nhô,
chaúng saïch, ngöôøi noùi chaúng nhö thaät cuõng chaúng nhô, chaúng saïch?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng caùc phaùp bình ñaúng ta noùi laø saïch.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø caùc phaùp bình ñaúng? Ñoù laø nhö,
khoâng khaùc, khoâng doái, phaùp töôùng, phaùp taùnh, phaùp truï, phaùp vò,
thaät teá. Coù Phaät hay khoâng Phaät, phaùp taùnh vaãn thöôøng truï, ñoù goïi
laø saïch.
Ñaây laø noùi theo Theá ñeá, chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa. Ñeä
nhaát nghóa vöôït qua taát caû ngöõ ngoân, luaän nghò, aâm thanh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp roãng khoâng, chaúng theå
noùi ñöôïc nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö soùng naéng, nhö boùng, nhö
huyeãn, nhö hoùa, thì taïi sao Ñaïi Boà-taùt laïi duøng caùc phaùp nhö moäng,
nhö tieáng vang, nhö soùng naéng, nhö boùng, nhö huyeãn, nhö hoùa; laøm
sao phaùt ñöôïc taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø nguyeän:
Ta seõ ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, ta seõ ñaày ñuû Thaàn thoâng ba-la-
maät, ta seõ ñaày ñuû Trí ba-la-maät, ta seõ ñaày ñuû boán Thieàn, boán Taâm
voâ löôïng, boán Ñònh voâ saéc, boán Nieäm xöù cho ñeán taùm phaàn Thaùnh
www.daitangkinh.org
ñaïo, ta seõ ñaày ñuû ba moân Giaûi thoaùt, taùm Boäi xaû, chín Ñònh thöù ñeä,
ta seõ ñaày ñuû möôøi Trí löïc cho ñeán ñaày ñuû möôøi taùm phaùp Baát coäng,
ta seõ ñaày ñuû ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp tuøy thaân, ta seõ
ñaày ñuû caùc moân Ñaø-la-ni, caùc moân Tam-muoäi, ta seõ phaùt ra aùnh
saùng chieáu khaép möôøi phöông, bieát taâm nieäm cuûa chuùng sinh maø
noùi phaùp thích öùng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Caùc phaùp cuûa oâng noùi coù nhö
tieáng vang, nhö soùng naéng, nhö boùng, nhö huyeãn, nhö hoùa chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, coù! Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp
nhö moäng cho ñeán nhö hoùa, thì laøm sao Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät? Nhö moäng cho ñeán nhö hoùa laø luoáng doái chaúng thaät,
chaúng neân duøng phaùp luoáng doái chaúng thaät ñeå ñöôïc ñaày ñuû Boá thí ba-
la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Phaùp luoáng doái chaúng thaät chaúng
theå ñöôïc ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng.
Thöïc haønh phaùp luoáng doái chaúng thaät aáy chaúng theå ñöôïc Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp aáy ñeàu laø phaùp do taïo taùc nhôù
töôûng tö duy. Duøng phaùp taïo taùc nhôù töôûng tö duy aáy chaúng theå ñöôïc
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp aáy coù theå trôï giuùp ñaïo phaùp maø
chaúng theå taêng ích cho quaû, caùc phaùp aáy khoâng coù sinh, khoâng coù
xuaát, khoâng coù töôùng.
Töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán nay, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
nghieäp laønh nhö Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vì
sao? Vì Ñaïi Boà-taùt aáy bieát caùc phaùp nhö moäng cho ñeán nhö hoùa,
caùc phaùp nhö vaäy chaúng coù ñöôïc Boá thí ba-la-maät cho ñeán Nhaát
thieát chuûng trí, chaúng thaønh töïu cho chuùng sinh ñöôïc, chaúng thanh
tònh coõi nöôùc Phaät ñöôïc, chaúng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Ñaïi Boà-taùt aáy thöïc haønh nghieäp laønh Boá thí ba-la-maät cho ñeán
Nhaát thieát chuûng trí, bieát nhö moäng cho ñeán bieát nhö hoùa, cuõng bieát
taát caû chuùng sinh nhö soáng trong moäng, cho ñeán nhö soáng trong hoùa.
Ñaïi Boà-taùt aáy chaúng chaáp laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp coù. Vì
chaúng chaáp laáy nhö vaäy neân ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, bieát caùc phaùp
nhö moäng, khoâng coù choã chaáp laáy, cho ñeán bieát caùc phaùp nhö hoùa,
khoâng choã chaáp laáy. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå chaáp
laáy töôùng, Thieàn ba-la-maät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát coäng chaúng
theå chaáp laáy töôùng.
Ñaïi Boà-taùt bieát taát caû phaùp laø chaúng theå chaùp laáy töôùng, sau ñoù
phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Taát caû
phaùp chaúng theå chaáp laáy töôùng, khoâng coù söï thaät nhaát ñònh, vì nhö
moäng cho ñeán nhö hoùa.
Duøng phaùp chaúng theå chaáp laáy töôùng, khoâng theå coù ñöôïc phaùp
chaúng theå chaáp laáy töôùng. Chæ vì chuùng sinh chaúng bieát, chaúng thaáy
caùc phaùp töôùng nhö vaäy, neân Ñaïi Boà-taùt aáy vì chuùng sinh maø caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc!
Töø luùc môùi phaùt taâm ñeán nay, Ñaïi Boà-taùt aáy coù boá thí laø vì taát
caû chuùng sinh, cho ñeán coù tu trí tueä ñeàu vì taát caû chuùng sinh, chaúng
phaûi vì baûn thaân mình. Caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Ñaïi
Boà-taùt chaúng vì vieäc khaùc maø chæ vì taát caû chuùng sinh.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt thaáy chuùng sinh
khoâng thaät coù chuùng sinh maø truï trong töôùng chuùng sinh, cho ñeán
khoâng coù ngöôøi bieát, khoâng coù ngöôøi thaáy maø truï trong töôùng bieát,
töôùng thaáy. Ñaïi Boà-taùt aáy laøm cho chuùng sinh xa lìa ñieân ñaûo, xa lìa
roài an trí chuùng sinh truï trong phaùp taùnh cam loä khoâng coù töôùng
luoáng doái, ñoù laø khoâng coù töôùng chuùng sinh cho ñeán khoâng coù töôùng
ngöôøi bieát, töôùng ngöôøi thaáy.
Baáy giôø, Boà-taùt aáy lìa boû taát caû taâm ñoäng, taâm coù nieäm, taâm hyù
luaän maø thöôøng thöïc haønh taâm chaúng ñoäng, taâm chaúng nieäm, taâm
chaúng hyù luaän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do naêng löïc phöông tieän nhö vaäy, luùc thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt töï mình ñöôïc khoâng choã chaáp laáy,
cuõng daïy taát caû chuùng sinh cho hoï khoâng coù choã chaáp laáy. Ñoù laø theá
ñeá chôù chaúng phaûi Ñeä nhaát nghóa ñeá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, Ñöùc Theá Toân ñöôïc caùc Phaät phaùp, ñoù laø do Theá ñeá maø ñöôïc
hay do Ñeä nhaát nghóa ñeá maø ñöôïc?
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do theá ñeá maø noùi Ñöùc Phaät ñöôïc phaùp aáy.
Trong phaùp aáy khoâng coù phaùp gì ñeå goïi laø ngöôøi aáy ñöôïc phaùp aáy. Vì
sao? Vì ngöôøi aáy ñöôïc phaùp aáy laø coù sôû ñaéc. Neáu duøng phaùp hai kia
khoâng coù ñaïo, khoâng coù quaû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu thöïc haønh phaùp hai thì khoâng coù
ñaïo, khoâng coù quaû, coøn thöïc haønh phaùp khoâng hai thì coù ñaïo, coù quaû
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Thöïc haønh phaùp hai, khoâng ñaïo, khoâng quaû,
haønh phaùp khoâng hai cuõng khoâng ñaïo, khoâng quaû.
Neáu khoâng coù phaùp hai, khoâng coù phaùp khoâng hai töùc laø ñaïo,
töùc laø quaû. Vì sao? Duøng phaùp nhö vaäy ñaéc ñaïo, ñaéc quaû, duøng phaùp
nhö vaäy chaúng ñaéc ñaïo, chaúng ñaéc quaû, ñoù laø hyù luaän. Trong caùc
phaùp bình ñaúng khoâng coù hyù luaän. Töôùng khoâng coù hyù luaän laø caùc
phaùp bình ñaúng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp khoâng coù taùnh, trong ñoù theá
naøo laø bình ñaúng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu chaúng phaùp coù, chaúng phaùp khoâng, cuõng
chaúng noùi caùc phaùp töôùng bình ñaúng, tröø bình ñaúng khoâng coøn phaùp
naøo khaùc rôøi khoûi taát caû phaùp töôùng bình ñaúng. Töôùng bình ñaúng aáy,
hoaëc phaøm phu, hoaëc baäc Thaùnh ñeàu khoâng theå ñi ñöôïc, khoâng theå
ñeán ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cho ñeán Ñöùc Phaät cuõng chaúng theå ñi,
chaúng theå ñeán ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp bình ñaúng aáy taát caû baäc Thaùnh ñeàu
chaúng theå ñi, chaúng theå ñeán, daàu laø Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät coù naêng löïc töï taïi ñi trong taát
caû phaùp, sao laïi noùi Ñöùc Phaät cuõng chaúng theå ñi, cuõng chaúng theå
ñeán?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc phaùp bình ñaúng khaùc vôùi Phaät thì neân
hoûi nhö vaäy. Nay haøng phaøm phu bình ñaúng, caùc baäc Thaùnh Tu-ñaø-
hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt,
caùc Phaät vaø Thaùnh phaùp ñeàu bình ñaúng, laø bình ñaúng duy nhaát,
khoâng coù hai.
Nghóa laø caùc phaøm phu, Tu-ñaø-hoaøn, cho ñeán caùc Ñöùc Phaät aáy
ôû trong taát caû phaùp bình ñaúng ñeàu khoâng thaät coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng ñeàu
chaúng coù phaøm phu cho ñeán Phaät, thì caùc phaøm phu, Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán Phaät khoâng coù khaùc nhau ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Trong caùc phaùp bình ñaúng khoâng coù
khaùc nhau, laø phaøm phu, laø Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán laø Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng coù phaøm phu, laø Tu-ñaø-hoaøn
cho ñeán Phaät khaùc nhau, thì laøm sao phaân bieät coù Tam baûo xuaát hieän
ôû theá gian?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Phaät baûo, Phaùp baûo, Taêng
baûo bình ñaúng hay khaùc vôùi caùc phaùp?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con ñöôïc nghe yù nghóa töø Ñöùc Phaät
daïy thì Tam baûo vaø caùc phaùp bình ñaúng khoâng khaùc nhau.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Taêng baûo töùc laø
bình ñaúng. Phaùp aáy ñeàu chaúng hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng
hình, khoâng ñoái, laø nhaát töôùng, nghóa laø voâ töôùng.
Ñöùc Phaät baèng trí löïc aáy coù khaû naêng phaân bieät ñöôïc caùc phaùp
voâ töôùng nhö phaøm phu, Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-
haùn, Bích-chi-phaät, Ñaïi Boà-taùt, caùc Ñöùc Phaät.
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! YÙ oâng nghó sao? Neáu caùc Phaät ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø chaúng phaân bieät caùc phaùp thì
seõ bieát laø ñòa nguïc, laø ngaï quyû, laø suùc sinh, laø ngöôøi, laø trôøi, laø trôøi
Töù Thieân vöông, cho ñeán trôøi Phi töôûng phi phi töôûng, laø boán Nieäm
xöù cho ñeán laø taùm phaàn Thaùnh ñaïo, laø noäi khoâng cho ñeán voâ phaùp
höõu phaùp khoâng, laø möôøi Löïc cuûa Phaät cho ñeán möôøi taùm phaùp Baát
coäng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, seõ chaúng bieát!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá neân bieát raèng Ñöùc Phaät coù aân löïc roäng
lôùn, ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng chaúng ñoäng maø phaân bieät caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng
chaúng ñoäng, ngöôøi phaøm phu ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng cuõng ñoäng,
Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng cuõng
chaúng ñoäng.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu töôùng caùc phaùp bình ñaúng töùc laø töôùng
phaøm phu, töùc laø töôùng Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán caùc Ñöùc Phaät, töùc laø
töôùng bình ñaúng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nay caùc phaùp ñeàu coù töôùng rieâng. Nghóa laø
töôùng saéc khaùc, töôùng thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc, töôùng nhó, thieät,
thaân, yù khaùc, töôùng ñaát khaùc, töôùng thuûy, hoûa, phong, khoâng, thöùc
khaùc, töôùng tham khaùc, töôùng saân, si khaùc, töôùng taø kieán khaùc, töôùng
thieàn khaùc, töôùng taâm voâ löôïng khaùc, töôùng ñònh Voâ saéc khaùc, töôùng
boán Nieäm xöù khaùc, cho ñeán töôùng taùm phaàn Thaùnh ñaïo khaùc, töôùng
Boá thí ba-la-maät khaùc, cho ñeán töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät khaùc, töôùng
ba phaùp moân giaûi thoaùt khaùc, töôùng möôøi taùm khoâng khaùc, töôùng
möôøi Löïc cuûa Phaät khaùc, töôùng boán Voâ uùy khaùc, töôùng boán Trí voâ
ngaïi khaùc, töôùng möôøi taùm phaùp Baát coäng khaùc, töôùng phaùp höõu vi
khaùc, töôùng phaùp voâ vi khaùc.
Töôùng phaøm phu khaùc, cho ñeán töôùng Phaät khaùc, caùc phaùp ñeàu
coù töôùng rieâng khaùc nhö vaäy, laøm theá naøo luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc töôùng nhau khaùc maø chaúng sinh phaân
bieät. Neáu chaúng sinh chaúng phaân bieät thì chaúng theå thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Neáu chaúng theå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng
theå töø moät ñòa naøy ñeán moät ñòa khaùc. Neáu chaúng theå töø moät ñòa naøy
ñeán moät ñòa khaùc thì chaúng theå vaøo ñòa vò Boà-taùt. Vì chaúng theå vaøo
ñòa vò Boà-taùt neân chaúng theå vöôït qua ñòa vò Thanh vaên, ñòa vò Bích-
chi-phaät neân chaúng ñaày ñuû Thaàn thoâng ba-la-maät. Vì chaúng ñaày ñuû
Thaàn thoâng ba-la-maät neân chaúng ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, cho ñeán
chaúng ñaày ñuû ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, töø moät coõi Phaät naøy ñeán moät
coõi Phaät khaùc, cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät, ôû choã caùc Ñöùc Phaät gieo
troàng caùc caên laønh, duøng caên laønh aáy thaønh töïu caùc chuùng sinh, laøm
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng hoûi, caùc phaùp töôùng aáy cuõng laø
töôùng phaøm phu, cuõng laø Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp aáy ñeàu coù töôùng rieâng, nghóa laø
töôùng saéc khaùc, cho ñeán töôùng phaùp höõu vi, töôùng phaùp voâ vi khaùc,
laøm sao Ñaïi Boà-taùt quaùn ñöôïc moät töôùng chaúng sinh khôûi phaân bieät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Töôùng saéc aáy coù roãng khoâng
chaêng? Cho ñeán töôùng caùc Ñöùc Phaät coù roãng khoâng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät roãng khoâng!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Trong roãng khoâng, caùc phaùp töôùng coù thaät coù
hay chaêng? Nghóa laø töôùng saéc cho ñeán töôùng Phaät coù thaät coù hay
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, chaúng thaät coù!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì leõ aáy neân phaûi bieát raèng ñoái vôùi caùc phaùp
bình ñaúng chaúng phaûi phaøm phu, cuõng chaúng lìa phaøm phu, cho ñeán
chaúng phaûi Phaät, cuõng chaúng lìa Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Bình ñaúng laø phaùp höõu vi hay phaùp voâ vi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi phaùp höõu vi, chaúng phaûi phaùp voâ
vi. Vì sao? Lìa phaùp höõu vi thì chaúng coù phaùp voâ vi, lìa phaùp voâ vi thì
chaúng coù phaùp höõu vi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh höõu vi, taùnh voâ vi, caû hai phaùp aáy chaúng
hôïp, chaúng tan, khoâng saéc, khoâng hình, khoâng ñoái, laø moät töôùng,
nghóa laø voâ töôùng.
Ñöùc Phaät cuõng duøng Theá ñeá ñeå noùi chôù chaúng phaûi duøng Ñeä
nhaát nghóa. Vì sao? Trong Ñeä nhaát nghóa khoâng coù nghieäp veà thaân,
khoâng coù nghieäp veà khaåu, khoâng coù nghieäp veà yù, cuõng chaúng lìa
nghieäp thaân, khaåu, yù maø coù ñöôïc Ñeä nhaát nghóa. Töôùng bình ñaúng
cuûa caùc phaùp höõu vi, voâ vi, töùc laø Ñeä nhaát nghóa.
Luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Ñeä nhaát
nghóa chaúng ñoäng maø laøm vieäc Boà-taùt lôïi ích cho chuùng sinh.
Phaåm 87: NHÖ HOÙA

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp bình ñaúng khoâng coù taïo
taùc, laøm ra, thì laøm sao Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái
vôùi phaùp bình ñaúng chaúng ñoäng maø laøm vieäc Boà-taùt ñeå Boá thí, AÙi
ngöõ, Lôïi ích, Ñoàng söï?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, caùc phaùp
bình ñaúng aáy khoâng coù taïo taùc.
Neáu chuùng sinh töï bieát caùc phaùp bình ñaúng, thì Ñöùc Phaät chaúng
duøng thaàn löïc ñoái vôùi caùc phaùp bình ñaúng chaúng ñoäng maø cöùu giuùp
hoï ra khoûi töôùng ngaõ, töôùng ngaõ sôû, cho ñeán töôùng ngöôøi bieát, töôùng
ngöôøi thaáy, do roãng khoâng maø ra khoûi sinh töû naêm ñöôøng, ra khoûi
töôùng saéc, cho ñeán töôùng thöùc, ra khoûi töôùng maét cho ñeán töôùng yù, ra
khoûi töôùng ñòa chuûng cho ñeán töôùng thöùc chuûng. Laøm cho hoï xa lìa
taùnh töôùng höõu vi ñeå ñöôïc taùnh töôùng voâ vi. Taùnh töôùng voâ vi töùc laø
roãng khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Duøng nhöõng thöù khoâng gì maø taát caû phaùp
khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt xa lìa taát caû phaùp töôùng. Vì duøng khoâng
aáy neân taát caû phaùp khoâng. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Neáu coù
hoùa nhaân laøm ra hoùa nhaân. Hoùa nhaân aáy coù laø thaät chaúng phaûi roãng
khoâng hay chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hoùa nhaân aáy khoâng coù thaät, ñeàu laø roãng
khoâng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng vaø hoùa nhaân, hai vieäc aáy chaúng hôïp,
chaúng tan, vì khoâng neân khoâng, chaúng neân phaân bieät laø khoâng, laø
hoùa. Vì sao? Vì hai vieäc aáy ñoái vôùi khoâng ñeàu chaúng coù laø khoâng, laø
hoùa. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc töùc laø hoùa, thoï, töôûng, haønh, thöùc
laø hoùa, cho ñeán Nhaát thieát chuûng trí töùc laø hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp theá gian laø hoùa, coøn phaùp xuaát theá
coù phaûi laø hoùa chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeàu laø hoùa. ÔÛ trong phaùp aáy, coù
phaùp Thanh vaên bieán hoùa, coù phaùp Bích-chi-phaät bieán hoùa, coù phaùp
Ñaïi Boà-taùt bieán hoùa, coù phaùp do caùc Ñöùc Phaät bieán hoùa, coù phaùp do
phieàn naõo bieán hoùa, coù phaùp do nghieäp nhaân duyeân bieán hoùa.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì leõ aáy neân taát caû phaùp ñeàu laø bieán hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phieàn naõo döùt tröø, nghóa laø quaû Tu-
ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, ñaïo Bích-
chi-phaät, Phaät ñaïo, döùt boû taäp chuûng caùc phieàn naõo coù phaûi ñeàu laø
bieán hoùa chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù phaùp töôùng sinh dieät thì ñeàu laø bieán
hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp gì khoâng phaûi bieán hoùa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu laø phaùp khoâng sinh, khoâng dieät thì khoâng
phaûi bieán hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp gì khoâng sinh, khoâng dieät maø khoâng
phaûi bieán hoùa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nieát-baøn khoâng coù töôùng luoáng doái laø chaúng
phaûi bieán hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ñöùc Phaät töï noùi, caùc phaùp bình ñaúng
chaúng phaûi do Thanh vaên laøm ra, chaúng phaûi Bích-chi-phaät laøm ra,
chaúng phaûi Ñaïi Boà-taùt laøm ra, chaúng phaûi caùc Phaät laøm ra. Coù Phaät
hay khoâng coù Phaät, taùnh caùc phaùp vaãn thöôøng khoâng. Taùnh khoâng töùc
laø Nieát-baøn, sao Ñöùc Phaät laïi noùi moät phaùp Nieát-baøn chaúng phaûi bieán
hoùa?
–Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy! Caùc phaùp bình ñaúng chaúng phaûi
Thanh vaên laøm ra, cho ñeán taùnh khoâng töùc laø Nieát-baøn. Neáu Boà-taùt
môùi phaùt taâm, nghe taát caû phaùp ñeàu roát raùo taùnh khoâng cho ñeán Nieát-
baøn cuõng ñeàu nhö hoùa thì taâm raát kinh sôï. Ñoù laø vì môùi phaùt taâm neân
Boà-taùt aáy coøn phaân bieät phaùp sinh dieät thì nhö hoùa, phaùp chaúng sinh
dieät thì chaúng nhö hoùa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao daïy Boà-taùt môùi phaùt taâm bieát
ñöôïc taùnh khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù phaûi caùc phaùp laø tröôùc coù maø nay laø khoâng
hay chaêng?
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 27
Phaåm 88: TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN
Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:

–Ñaïi Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhö Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-
luaân. Ñaïi Boà-taùt aáy hieän nay ôû choã Phaät Ñaïi loâi aâm maø thöïc haønh
ñaïo Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caàu Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân tröôùc kia, luùc caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng tieác thaân maïng, chaúng maøng danh lôïi.
Khi vò aáy ôû trong röøng vaéng, nghe treân hö khoâng coù tieáng baûo:
–Naøy thieän nam! Ngöôøi töø ñaây ñi qua phöông Ñoâng chôù nghó
ñeán moûi meät, chôù nghó ñeán nguû nghæ, chôù nghó ñeán uoáng aên, chôù nghó
ñeán ngaøy ñeâm, chôù nghó ñeán laïnh noùng, chôù nghó ñeán trong ngoaøi.
Khi ñi ngöôøi chôù nhìn hai beân, khi ñi ngöôøi chôù phaù hoaïi töôùng thaân,
chôù phaù hoaïi töôùng saéc, töôùng thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Vì neáu
phaù hoaïi caùc töôùng aáy thì ñoái vôùi Phaät phaùp coù trôû ngaïi. Neáu ñoái vôùi
Phaät phaùp coù trôû ngaïi thì sinh töû qua laïi naêm ñöôøng, cuõng chaúng
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñaùp:
–Toâi seõ y theo lôøi daïy. Vì sao? Toâi muoán vì taát caû chuùng sinh
maø laøm aùnh saùng röïc rôõ, toâi muoán taäp hôïp phaùp cuûa taát caû caùc Ñöùc
Phaät, toâi muoán ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Treân hö khoâng laïi coù tieáng noùi:
–Laønh thay, laønh thay! Ngöôøi neân coù taâm kính tin phaùp khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc. Ñem taâm lìa töôùng maø caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät: lìa
töôùng ngaõ, cho ñeán lìa töôùng ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy. Ngöôøi phaûi xa
lìa aùc tri thöùc, phaûi gaàn guõi cuùng döôøng Thieän tri thöùc.
Ai laø Thieän tri thöùc? Laø ngöôøi coù khaû naêng giaûng noùi phaùp
khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, khoâng sinh, khoâng dieät vaø Nhaát thieát chuûng
trí, laøm cho ngöôøi nghe, taâm hoï thaâm nhaäp vui möøng tin öa, ñoù laø
Thieän tri thöùc. Neáu ngöôøi ñi nhö vaäy khoâng laâu seõ ñöôïc nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät, hoaëc ñöôïc nghe töø trong kinh naøy, hoaëc ñöôïc nghe töø
Boà-taùt noùi.
Choã maø ngöôøi theo ñoù ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngöôøi
phaûi xem nôi aáy nhö Phaät. Ngöôøi phaûi bieát aân, phaûi nghó raèng ñoù töùc
laø Thieän tri thöùc cuûa mình. Do nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy, ta seõ
choùng ñöôïc chaúng thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
ñöôïc gaàn caùc Phaät, thöôøng sinh trong nöôùc coù Phaät, xa lìa caùc chöôùng
naïn, ñöôïc ñaày ñuû choã khoâng chöôùng naïn.
Ngöôøi phaûi suy löôøng coâng ñöùc aáy, phaûi ôû choã ñöôïc nghe phaùp
xem nhö Phaät. Ngöôøi chôù sinh taâm vì lôïi döôõng theá gian maø theo beân
Phaùp sö, maø chæ vì öa thích chaùnh phaùp, chæ vì kính troïng chaùnh phaùp
neân theo Boà-taùt Phaùp sö. Luùc baáy giôø ngöôøi phaûi caûnh giaùc bieát roõ
nhöõng vieäc ma.
Neáu aùc ma giaû vì phaùp maø ñem naêm duïc ñeán daâng cho Boà-taùt
Phaùp sö thì Boà-taùt Phaùp sö nhaäp vaøo phaùp nhö thaät, vôùi naêng löïc
coâng ñöùc neân thoï nhaän laáy, nhöng khoâng heà nhieãm naêm duïc aáy.
Boà-taùt Phaùp sö laïi vì ba vieäc neân nhaän laáy naêm duïc aáy: moät laø
vì naêng löïc phöông tieän, hai laø vì muoán cho chuùng sinh gieo troàng
caên laønh, ba laø vì muoán ñoàng söï vôùi chuùng sinh.
Ñoái vôùi vieäc aáy, ngöôøi chôù sinh taâm chaúng kính tin maø phaûi
sinh taâm kính tin, nghó raèng: “Toâi chöa ñöôïc trí phöông tieän. Ñaïi sö
vì ñoä chuùng sinh neân duøng phaùp phöông tieän cho hoï ñöôïc phöôùc ñöùc,
neân Ñaïi sö môùi nhaän laáy naêm duïc aáy, Boà-taùt coù trí tueä vaãn khoâng leä
thuoäc, khoâng bò chöôùng ngaïi, chaúng bò naêm duïc laøm nhieãm oâ.”
Ngöôøi phaûi quaùn thaät töôùng caùc phaùp, nghóa laø taát caû phaùp
chaúng nhô, chaúng saïch. Vì sao? Taát caû phaùp töï taùnh roãng khoâng,
khoâng coù chuùng sinh, khoâng coù ngaõ, khoâng coù ngöôøi. Taát caû phaùp
www.daitangkinh.org
nhö huyeãn, nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö hình boùng, nhö soùng
naéng, nhö bieán hoùa. Ngöôøi quaùn thaät töôùng caùc phaùp aáy roài phaûi theo
Phaùp sö, khoâng laâu ngöôøi seõ thaønh töïu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, ngöôøi phaûi caûnh giaùc bieát vieäc ma. Neáu Boà-taùt Phaùp
sö thaáy ngöôøi muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chaúng ñeå yù ñeán thì
ngöôøi chôù sinh taâm thuø gheùt. Ngöôøi chæ neân vì phaùp maø sinh taâm
cung kính, chôù coù yù chaùn löôøi, phaûi thöôøng theo beân Phaùp sö.
Sau khi ñöôïc nghe lôøi chæ baûo töø treân hö khoâng, Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân ñi veà phöông Ñoâng khoâng bao laâu chôït nghó raèng vì sao ta
khoâng hoûi tieáng treân hö khoâng phaûi ñi ñeán nôi naøo, xa hay gaàn, seõ
phaûi theo ai ñeå ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn ñöùng laïi, buoàn baõ khoùc than, nghó
raèng: “Toâi ôû laïi ñaây chaúng nghó ñeán moûi nhoïc, cho ñeán chaúng nhôù
ñeán ñoùi khaùt, laïnh noùng, neáu chaúng ñöôïc nhaân duyeân nghe hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät thì toâi quyeát chaúng rôøi khoûi nôi ñaây.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi chæ coù moät ñöùa con trai, ñöùa con aáy
chôït cheát ñi, ngöôøi aáy buoàn baõ ñau khoå, trong loøng chæ buoàn khoå chôù
chaúng nghó gì khaùc.
Cuõng nhö vaäy, luùc aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân khoâng nghó gì
khaùc ngoaøi vieäc mong muoán bieát ñöôïc bao giôø mình ñöôïc nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät, vì sao ta khoâng hoûi aâm thanh treân hö khoâng:
–Toâi phaûi ñeán nôi naøo, xa hay gaàn, seõ theo ai ñeå hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Luùc Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân buoàn nghó nhö vaäy, treân hö khoâng
coù Ñöùc Phaät baûo raèng:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam, caùc Ñöùc Phaät quaù khöù
luùc haønh ñaïo Boà-taùt, caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö ngöôøi naøy nay.
Ngöôøi giöõ gìn taâm sieâng naêng tinh taán, öa thích chaùnh phaùp aáy maø ñi
qua phöông Ñoâng caùch ñaây naêm traêm do-tuaàn, coù ngoâi thaønh teân laø
Chuùng höông. Thaønh aáy coù baûy lôùp, baûy chaát baùu trang nghieâm, nhaø
cöûa töôøng thaønh ñeàu trang söùc baèng baûy chaát baùu, aùnh saùng baûy baùu,
haøng caây baûy baùu bao quanh baûy voøng. Ngoâi thaønh aáy roäng moãi beà
möôøi hai do-tuaàn, giaøu vui an oån, daân chuùng ñoâng ñuùc, coù naêm traêm
thò xaõ, ñöôøng saù töông ñoái ñeïp toát nhö tranh veõ. Caàu coáng roäng raõi
saïch seõ nhö ñaát baèng. Treân baûy lôùp thaønh ñeàu coù laâu ñaøi, caây baùu
baûy haøng, nhaùnh laø baèng vaøng roøng, baïc traéng, xa cöø, maõ naõo, san
hoâ, löu ly, pha leâ vaø chaân chaâu maøu hoàng. Daây baùu keát giaêng, linh
löôùi baèng vaøng truøm leân thaønh. Gioù thoåi linh khua vang tieáng hoøa
nhaõ laøm vui loøng ngöôøi nghe, naêm thöù aâm nhaïc kheùo hoøa taáu raát vui
veû, tieáng löôùi vaøng vaø linh baùu cuõng gioáng nhö vaäy. Boán phía thaønh
coù ao nöôùc chaûy trong saïch, laïnh aám vöøa yù thích. Trong ao coù nhöõng
chieác thuyeàn baèng baûy baùu. Ñoù laø do nghieäp ñôøi tröôùc cuûa chuùng
sinh nôi aáy taïo neân. Hoï ngoài thuyeàn baùu aáy qua laïi vui chôi. Trong
nöôùc ao coù caùc loaïi hoa sen xanh, vaøng, ñoû, traéng vaø nhieàu thöù hoa
khaùc che khaép maët ao. Bao nhieâu thöù hoa trong coõi ñaïi thieân ñeàu coù
trong aáy. Boán phía thaønh laïi coù naêm traêm khu vöôøn nhaø baûy baùu
trang nghieâm raát ñaùng öa thích. Trong moãi khu vöôøn aáy ñeàu coù naêm
traêm ao nöôùc. Moãi ao roäng moãi beà möôøi daëm cuõng baèng baûy chaát
baùu nhieàu maøu trang nghieâm. Trong ao nöôùc aáy cuõng coù hoa sen
xanh, vaøng, ñoû, traéng xen ñaày maët nöôùc. Hoa sen aáy lôùn nhö baùnh
xe: maøu xanh aùnh saùng xanh, maøu vaøng aùnh saùng vaøng, maøu ñoû aùnh
saùng ñoû, maøu traéng aùnh saùng traéng. Maët nöôùc ao laïi coù nhieàu loaïi
chim: chim le, chim nhaïn, chim uyeân öông keâu tieáng hoøa nhau. Caùc
vöôøn nhaø aáy khoâng thuoäc rieâng ai. Ñoù laø do nghieäp laønh ñôøi tröôùc
cuûa chuùng sinh nôi aáy taïo neân, hoï maõi tin öa chaùnh phaùp saâu xa vaø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät neân thoï höôûng quaû baùo aáy.
Naøy thieän nam! Trong thaønh Chuùng höông coù toøa ñaøi cao, cung
ñieän cuûa Ñaïi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ôû treân ñaøi aáy. Cung aáy roäng moät
do-tuaàn, baèng baûy chaát baùu nhieàu maøu trang nghieâm raát ñaùng öa
thích. Töôøng raøo baûy lôùp cuõng baèng baûy baùu, töôøng thaønh baûy baùu,
laàu gaùc baûy baùu, haøo coù baûy baùu lôùp cuõng baèng baûy baùu, choàng chaát
xaây thaønh, baûy lôùp haøng caây, nhaùnh laù baûy baùu, baûy lôùp vöôøn röøng
bao quanh. Trong cung ñieän aáy coù boán khu vöôøn vui chôi: moät khu
vöôøn teân Thöôøng hyû, khu thöù hai teân Ly öu, khu thöù ba teân Hoa söùc,
khu thöù tö teân Höông söùc. Trong moãi khu vöôøn coù taùm ao: ao thöù
nhaát teân Hieàn, ao thöù hai teân Hieàn thöôïng, ao thöù ba teân Hoan hyû, ao
thöù tö teân Hyû thöôïng, ao thöù naêm teân An oån, ao thöù saùu teân Ña an oån,
ao thöù baûy teân Vieãn ly, ao thöù taùm teân Khoâng thoaùi chuyeån. Boán beân
www.daitangkinh.org
ao, moãi maët laø moät thöù baùu rieâng: vaøng roøng, baïc traéng, löu ly vaø pha
leâ. Ngoïc mai khoâi laøm ñaùy ao, treân traûi caùt vaøng roøng. Caïnh moãi ao
ñeàu coù theàm baäc baèng caùc thöù baùu. Khoaûng giöõa theàm baäc coù haøng
caây baèng vaøng Dieâm-phuø-ñaøn. Trong taát caû ao ñeàu coù hoa sen xanh,
vaøng, ñoû, traéng che treân maët nöôùc. Boán beân caùc ao ñeàu coù caây hoa
ñeïp, gioù thoåi hoa rôi vaøo trong nöôùc ao. Nöôùc ao coù ñuû taùm coâng ñöùc,
thôm nhö Chieân-ñaøn, ñaày ñuû maøu saéc vaø muøi vò, vöøa nheï vöøa meàm
maïi.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät cuøng saùu muoân taùm ngaøn theå nöõ, ñaày ñuû
naêm duïc, cuøng chung vui höôûng. Ngöôøi daân trong thaønh cuøng vaøo caùc
vöôøn Thöôøng hyû vaø ao Hieàn…, ñaày ñuû naêm duïc, cuøng chung vui
höôûng.
Naøy thieän nam! Sau khi cuøng caùc theå nöõ daïo chôi vui thuù xong,
moãi ngaøy ba thôøi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nam nöõ lôùn nhoû trong thaønh Chuùng höông choïn nôi ñoâng ngöôøi nhoùm
hoïp, laäp phaùp toøa lôùn. Boán chaân phaùp toïa aáy hoaëc baèng vaøng roøng,
hoaëc baèng baïc traéng, hoaëc baèng löu ly, hoaëc baèng pha leâ, treân traûi
neäm eâm daøy nhieàu maøu thoøng nhöõng tua tuïi, duøng luïa traéng ñeïp
truøm leân treân, raûi nhöõng hoa ñeïp höông thôm. Phaùp toøa aáy cao naêm
daëm, giaêng tröôùng gaén ngoïc traéng. Boán phía khoaûng ñaát aáy traûi hoa
naêm maøu, ñoát nhöõng höông thôm, nöôùc thôm töôùi treân ñaát. Ñoù laø ñeå
cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân phaùp toøa aáy giaûng noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Daân chuùng trong thaønh aáy cuùng döôøng cung kính Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ñeå nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñaïi hoäi aáy coù traêm ngaøn muoân chuùng, caùc vò trôøi cuøng ngöôøi
theá gian hoøa hôïp moät choã. Trong ñoù coù ngöôøi laéng nghe, coù ngöôøi
laõnh thoï, coù ngöôøi giöõ gìn, coù ngöôøi nieäm tuïng, coù ngöôøi ghi cheùp, coù
ngöôøi chaùnh quaùn, coù ngöôøi thöïc haønh ñuùng theo lôøi daïy.
Baáy giôø, do nhaân duyeân aáy neân chuùng sinh ñeàu chaúng ñoïa vaøo
ñöôøng aùc, chaúng thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy thieän nam! Ngöôøi qua ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät seõ
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät laø Thieän tri thöùc
trong nhieàu ñôøi tröôùc cuûa ngöôøi, thöôøng daïy cho ngöôøi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chæ daïy cho ngöôøi ñöôïc lôïi ích vui möøng.
Thuôû tröôùc, luùc Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng nhö ngöôøi ngaøy nay. Ngöôøi ñi chôù keå ngaøy ñeâm, chôù e ngaïi,
khoâng laâu ngöôøi seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi nghe lôøi chæ baûo treân hö khoâng, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát
vui möøng nghó raèng bao giôø ta seõ ñöôïc thaáy vò Thieän tri thöùc aáy ñeå
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi truùng phaûi teân ñoäc, trong loøng
ngöôøi aáy khoâng nghó gì khaùc, chæ nghó raèng luùc naøo gaëp ñöôïc thaày
thuoác nhoå teân ñoäc ra, chöõa khoûi naïn khoå cho toâi. Cuõng vaäy, Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân khoâng coøn nghó gì khaùc, chæ taâm nguyeän luùc naøo toâi
ñöôïc thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, cho toâi ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät,
döùt heát taâm chaáp coù.
ÔÛ taïi choã cuõ aáy, khi Taùt-ñaø-ba-luaân nhôù nghó ñeán Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät, thì ñoái vôùi taát caû phaùp ñöôïc thaáy bieát voâ ngaïi, lieàn
ñöôïc voâ löôïng moân Tam-muoäi hieän tieàn, ñoù laø: Tam-muoäi Chö
phaùp taùnh quaùn, Tam-muoäi Chö phaùp taùnh quaùn khoâng thaät coù,
Tam-muoäi Phaù caùc phaùp voâ minh, Tam-muoäi Chö phaùp baát dò, Tam-
muoäi Chö phaùp baát hoaïi töï taïi, Tam-muoäi Chö phaùp naêng chieáu
minh, Tam-muoäi Chö phaùp ly aùm, Tam-muoäi Chö phaùp voâ dò töông
tuïc, Tam-muoäi Chö phaùp khoâng theå naém baét, Tam-muoäi Taùn hoa,
Tam-muoäi Chö phaùp voâ ngaõ, Tam-muoäi Nhö huyeãn oai theá, Tam-
muoäi Ñaéc nhö caûnh töôïng, Tam-muoäi Ñaéc nhaát thieát chuùng sinh
ngöõ ngoân, Tam-muoäi Nhaát thieát chuùng sinh hoan hyû, Tam-muoäi
Nhaäp phaân bieät aâm thanh, Tam-muoäi Ñaéc chuûng chuûng ngöõ ngoân töï
cuù trang nghieâm, Tam-muoäi Voâ uùy, Tam-muoäi Taùnh thöôøng maëc
nhieân, Tam-muoäi Ñaéc voâ ngaïi giaûi thoaùt, Tam-muoäi Ly traàn caáu,
Tam-muoäi Danh töï ngöõ cuù trang nghieâm, Tam-muoäi Kieán caùc phaùp,
Tam-muoäi Chö phaùp voâ ngaïi ñaûnh, Tam-muoäi Nhö hö khoâng, Tam-
muoäi Nhö kim cang, Tam-muoäi Baát uùy tröôùc saéc, Tam-muoäi Ñaéc
thaéng, Tam-muoäi Chuyeån nhaõn, Tam-muoäi Taát phaùp taùnh, Tam-
muoäi Naêng giöõ an oån, Tam-muoäi Sö töû hoáng, Tam-muoäi Thaéng nhaát
thieát chuùng sinh, Tam-muoäi Hoa trang nghieâm, Tam-muoäi Ñoaïn
nghi, Tam-muoäi Ñoaïn nhaát thieát kieân coá, Tam-muoäi Xuaát caùc phaùp
www.daitangkinh.org
ñaéc thaàn thoâng löïc voâ uùy, Tam-muoäi Naêng ñaït caùc phaùp, Tam-muoäi
Chö phaùp taøi aán, Tam-muoäi Chö phaùp voâ phaân bieät kieán, Tam-muoäi
Ly caùc kieán, Tam-muoäi Ly nhaát thieát aùm, Tam-muoäi Ly nhaát thieát
töôùng, Tam-muoäi Giaûi thoaùt nhaát thieát töôùng, Tam-muoäi Tröø nhaát
thieát giaûi ñaõi, Tam-muoäi Ñaéc thaâm phaùp minh, Tam-muoäi Chaúng
theå ñoaït, Tam-muoäi Phaù ma, Tam-muoäi Baát tröôùc tam giôùi, Tam-
muoäi Khôûi quang minh, Tam-muoäi Kieán chö Phaät.
An truï trong caùc Tam-muoäi aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn thaáy
voâ löôïng, voâ soá caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông, vì caùc Ñaïi Boà-taùt maø noùi
Luùc aáy, caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông an uûi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
raèng: Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam! Thuôû tröôùc luùc chuùng ta
haønh ñaïo Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc caùc Tam-muoäi aáy cuõng
nhö choã ñöôïc cuûa ngöôøi hieän nay. Ñöôïc caùc Tam-muoäi aáy roài chuùng
ta kheùo nhaäp vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät, thaønh töïu naêng löïc phöông tieän,
truï khoâng thoaùi chuyeån.
Chuùng ta quaùn taùnh caùc Tam-muoäi aáy chaúng thaáy coù phaùp gì
xuaát Tam-muoäi, nhaäp Tam-muoäi, cuõng chaúng thaáy ai thöïc haønh Phaät
ñaïo, cuõng chaúng thaáy ai ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy thieän nam! Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, nghóa laø chaúng
quan nieäm coù caùc phaùp aáy.
Naøy thieän nam! Chuùng ta an truï trong phaùp voâ sôû nieäm maø
ñöôïc thaân maøu vaøng roøng raát saùng choùi naøy, coù ba möôi hai töôùng
toát, taùm möôi veû ñeïp, trí tueä chaúng theå nghó baøn ñöôïc, giôùi voâ
thöôïng, Tam-muoäi Voâ thöôïng, trí tueä voâ thöôïng cuûa Phaät, taát caû coâng
ñöùc thaûy ñeàu ñaày ñuû. Ñaõ ñaày ñuû taát caû coâng ñöùc maø Ñöùc Phaät coøn
chaúng theå duøng töôùng noùi heát ñöôïc, huoáng chi laø haøng Thanh vaên,
Bích-chi-phaät vaø nhöõng ngöôøi khaùc!
Naøy thieän nam! Vì leõ aáy neân ôû trong Phaät phaùp naøy phaûi caøng
cung kính yeâu meán, sinh tín taâm thanh tònh, ñoái vôùi Thieän tri thöùc
phaûi xem nhö Phaät. Vì sao? Vì nhôø Thieän tri thöùc che chôû maø Boà-taùt
mau ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Luùc aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baïch caùc Ñöùc Phaät möôøi
phöông:
–Ai laø Thieän tri thöùc cuûa con ñeå gaàn guõi cuùng döôøng.
Caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông baûo Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñaõ nhieàu ñôøi giaùo hoùa Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc cho ngöôøi thaønh töïu. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät che chôû
ngöôøi, daïy cho ngöôøi naêng löïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät, Boà-taùt
aáy laø Thieän tri thöùc cuûa ngöôøi.
Duø ngöôøi coù cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät hoaëc moät kieáp,
hai kieáp, ba kieáp cho ñeán hôn traêm kieáp, ñaàu ñoäi cung kính, ñem taát
caû vaät saéc, thanh, höông, vò, xuùc, öa thích trong coõi ñaïi thieân cuùng
döôøng heát cuõng chöa ñaùp ñöôïc aân Phaät trong khoaûnh khaéc. Vì sao?
Vì do nhaân duyeân cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät laøm cho ngöôøi ñöôïc caùc
Tam-muoäi nhö vaäy, ñöôïc naêng löïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö vaäy.
Caùc Ñöùc Phaät an uûi giaùo hoùa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nhö vaäy,
laøm cho vò aáy vui möøng xong, boãng nhieân bieán maát. Ra khoûi Tam-
muoäi, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân chaúng coøn thaáy caùc Ñöùc Phaät neân nghó
raèng: “Caùc Ñöùc Phaät aáy töø ñaâu ñeán, ñi veà ñaâu?”
Vì chaúng thaáy caùc Ñöùc Phaät neân vò aáy buoàn raàu chaúng vui: “Ai
seõ döùt heát söï nghi ngôø cuûa toâi?”
Vò aáy laïi nghó raèng: “Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät töø laâu ñaõ thöôøng thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñöôïc naêng löïc phöông tieän vaø caùc Ñaø-la-ni,
ñöôïc töï taïi ñoái vôùi phaùp Boà-taùt, cuùng döôøng nhieàu caùc Ñöùc Phaät quaù
khöù, nhieàu ñôøi laøm thaày ta, thöôøng laøm lôïi ích cho ta. Ta seõ hoûi Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät: Caùc Ñöùc Phaät töø ñaâu ñeán, ñi veà ñaâu?”
Luùc aáy, ñoái vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
sinh taâm cung kính, toân troïng, öa meán, nghó raèng: “Ta phaûi laáy gì
cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät?”
Hieän nay, ta ngheøo cuøng, khoâng coù hoa höông, vaøng baïc, chaâu
baùu. Khoâng coù caùc vaät ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Phaùp sö
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Ta khoâng neân ñi tay khoâng ñeán choã Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Neáu ta ñi tay khoâng thì khoù sinh taâm möøng rôõ. Vì Baùt-
nhaõ ba-la-maät, ta phaûi baùn thaân ñeå coù taøi vaät cuùng döôøng Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät.
Töø nhieàu ñôøi ta ñaõ maát voâ soá thaân, trong sinh töû voâ thæ hoaëc
www.daitangkinh.org
cheát, hoaëc baùn, hoaëc vì duïc voïng maø nhieàu ñôøi chòu voâ löôïng khoå
naõo ôû trong ñòa nguïc, chöa bao giôø vì phaùp thanh tònh, vì Phaùp sö
maø maát thaân.
Giöõa ñöôøng, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaøo moät ngoâi thaønh, ñeán
giöõa chôï rao raèng:
–Ai caàn ngöôøi! Ai caàn ngöôøi! Ai muoán mua ngöôøi?
Baáy giôø, aùc ma nghó raèng, vì meán chaùnh phaùp maø Taùt-ñaø-ba-
luaân naøy töï baùn thaân, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø cuùng döôøng Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. OÂng aáy seõ thaønh chaùnh vaán Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
naêng löïc phöông tieän: Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät theá
naøo ñeå choùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? OÂng aáy seõ
ñöôïc ñaày ñuû hoïc roäng nhö nöôùc bieån caû, luùc ñoù chaúng theå ngaên trôû
phaù hoaïi ñöôïc. OÂng aáy seõ ñaày ñuû taát caû coâng ñöùc lôïi ích cuûa caùc
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, qua khoûi
caûnh giôùi cuûa ta, vaø cuõng daïy nhöõng ngöôøi khaùc ra khoûi caûnh giôùi
cuûa ta ñeå ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ta phaûi phaù
hoaïi coâng vieäc cuûa oâng aáy.
Baáy giôø, aùc ma che tai caùc vò Baø-la-moân, Cö só chaúng nghe
tieáng rao baùn thaân cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, chæ tröø moät nöõ tröôûng
giaû, vì nhaân duyeân ñôøi tröôùc neân aùc ma chaúng che ñöôïc.
Taùt-ñaø-ba-luaân rao baùn thaân chaúng ai hoûi mua, neân buoàn baõ
khoùc loùc, ñöùng laïi moät nôi, rôi leä nghó raèng: “Vì ta coù toäi lôùn neân baùn
thaân maø chaúng ai mua, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø toâi töï baùn thaân ñeå
cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.”
Baáy giôø, trôøi Ñeá Thích nghó raèng Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân öa meán
chaùnh phaùp maø töï baùn thaân, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät neân muoán cuùng
döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, ta seõ thöû oâng aáy coi coù phaûi thaät vì thaâm
taâm meán phaùp maø xaû chaân chaêng?
Trôøi Ñeá Thích lieàn hoùa thaønh ngöôøi Baø-la-moân ñi ngang qua
choã Taùt-ñaø-ba-luaân, ñöùng hoûi raèng:
–Vì sao ngöôi ñöùng ñaây khoùc than buoàn raàu, daùng veû tieàu tuïy
nhö vaäy?
–Thöa Baø-la-moân, toâi kính meán chaùnh phaùp. Vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät neân toâi baùn thaân ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät nhöng
khoâng ai mua. Toâi nghó mình phöôùc moûng khoâng coù cuûa baùu, muoán
baùn thaân cuõng chaúng ai mua. Toâi laáy gì cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Vò Baø-la-moân noùi:
–Toâi chaúng caàn ngöôøi, hieän giôø toâi muoán teá trôøi, caàn coù tim,
maùu vaø tuûy ngöôøi. OÂng coù theå baùn nhöõng vaät aáy cho toâi khoâng?
Taùt-ñaø-ba-luaân nghó raèng: “Toâi ñöôïc lôïi lôùn, ñöôïc lôïi baäc nhaát,
nay toâi vì ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät, naêng löïc phöông tieän neân ñöôïc
ngöôøi mua tim, maùu vaø tuûy.”
Nghó xong, Taùt-ñaø-ba-luaân trong loøng raát vui möøng khoâng coøn
buoàn raàu, baûo Baø-la-moân:
–Toâi baèng loøng trao cho oâng taát caû nhöõng vaät oâng muoán duøng.
Baø-la-moân hoûi:
–OÂng laáy giaù bao nhieâu?
Taùt-ñaø-ba-luaân ñaùp:
–Tuøy yù oâng cho bao nhieâu cuõng ñöôïc.
Noùi ñoaïn, Taùt-ñaø-ba-luaân tay maët caàm dao beùn ñaâm vaøo caùnh
tay traùi maùu tuoân ra, roài caét thòt baép veá beân maët, muoán chaët xöông ñeå
laáy tuûy.
Khi aáy, coù moät nöõ tröôûng giaû ôû treân gaùc cao thaáy Taùt-ñaø-ba-
luaân töï caét thaân, chaúng tieác maïng soáng, muoán bieát duyeân do, lieàn
xuoáng gaùc, ñeán hoûi Taùt-ñaø-ba-luaân raèng:
–Ngöôøi ôi, sao laïi töï huûy thaân khoán khoå nhö vaäy. Duøng tim,
maùu, tuûy naøy ñeå laøm gì?
–Toâi muoán baùn cho vò Baø-la-moân naøy, ñeå coù tieàn vaät cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Nöõ tröôûng giaû hoûi:
–OÂng muoán ñem baùn tim, maùu vaø tuûy ñeå cuùng döôøng Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät seõ ñöôïc coâng ñöùc gì?
–Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät hoïc ñaày ñuû veà Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
naêng löïc phöông tieän. Ngaøi seõ giaûng daïy toâi vieäc phaûi laøm cuûa Boà-
www.daitangkinh.org
taùt vaø haønh ñaïo cuûa Boà-taùt. Toâi hoïc phaùp aáy, ñaïo aáy, luùc ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm nôi y chæ cho chuùng sinh seõ
ñöôïc thaân maøu vaøng roøng ñuû ba möôi hai töôùng, taùm möôi veû ñeïp
saùng choùi voâ löôïng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñaïi Hyû, ñaïi Xaû, boán Voâ uùy, boán
Trí voâ ngaïi, möôøi Löïc cuûa Phaät, möôøi taùm phaùp Baát coäng, saùu thaàn
thoâng chaúng theå nghó baøn, giôùi ñònh tueä thanh tònh, ñöôïc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoái vôùi caùc phaùp ñöôïc thaáy bieát khoâng
coøn gì ngaên ngaïi, ñem Phaùp baûo voâ thöôïng phaân boá cho taát caû
chuùng sinh. Nhöõng coâng ñöùc lôïi ích nhö vaäy, toâi seõ ñöôïc töø nôi Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Nöõ tröôûng giaû nghe Phaät phaùp saâu maøu aáy loøng raát vui möøng
kinh ngaïc noåi oác noùi:
–Raát laø hy höõu! Ñieàu oâng noùi thaät nhieäm maàu khoù ñöôïc nghe.
Vì moãi coâng ñöùc phaùp aáy ñaùng xaû caû haèng sa thaân maïng. Ñieàu oâng
noùi raát laø nhieäm maàu! Nay oâng caàn gì, toâi seõ cung caáp heát. Nhöõng
thöù vaøng baïc, chaâu baùu, hoa höông, phöôùn loïng, y phuïc, nhaïc khí, toâi
seõ caáp cho oâng taát caû ñeå oâng cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät. OÂng chôù neân huûy hoaïi thaân theå. Toâi cuõng seõ giuùp
oâng ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät cuøng oâng vun troàng caên laønh ñeå
ñöôïc phaùp nhieäm maàu nhö lôøi oâng noùi ñoù.
Luùc aáy, trôøi Ñeá Thích hieän laïi nguyeân hình khen ngôïi:
–Laønh thay, laønh thay! OÂng chòu ñöïng söï ñau khoå nhö vaäy maø
chaúng ñoäng taâm. Caùc Ñöùc Phaät quaù khöù luùc haønh ñaïo Boà-taùt cuõng
gioáng nhö vaäy maø caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø naêng löïc phöông tieän
neân ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Toâi thaät chaúng duøng
tim, maùu, tuûy ngöôøi, chæ ñeán ñeå thöû oâng thoâi, oâng caàu mong ñieàu gì,
toâi seõ giuùp cho!
Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Toâi caàu mong Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Ñieàu aáy söùc toâi khoâng laøm ñöôïc. Ñoù laø caûnh giôùi chö Phaät.
Nhöng toâi quyeát phaûi baùo ñeàn, vaäy oâng neân caàu vieäc khaùc.
Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Neáu nhö vaäy, xin thaân theå toâi bình phuïc nhö cuõ.
Lieàn ñoù, thaân theå Taùt-ñaø-ba-luaân bình phuïc khoâng coøn thöông
tích, y nhö tröôùc khoâng khaùc.
Trôøi Ñeá Thích boãng nhieân bieán maát.
Nöõ tröôûng giaû baûo Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Ngöôøi ñeán nhaø toâi, caàn thöù gì toâi seõ xin cha meï toâi caáp cho.
Toâi cuõng seõ töø giaõ cha meï roài mang theo keû haàu haï cuøng ngöôøi ñeán
choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå cuùng döôøng vaø caàu phaùp.
Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn ñeán ñöùng ngoaøi cöûa nhaø nöõ tröôûng giaû.
Naøng vaøo thöa cha meï xin ñuû ñoà duøng ñeå cuùng döôøng vaø xin pheùp
cha meï cho naøng mang theo naêm traêm thò nöõ voán laø keû haàu haï cuøng
ñi vôùi Taùt-ñaø-ba-luaân ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå cuùng döôøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt aáy seõ vì chuùng con maø noùi phaùp. Con seõ
thöïc haønh ñuùng theo vaø seõ ñöôïc phaùp cuûa chö Phaät.
Cha meï naøng hoûi:
–Taùt-ñaø-ba-luaân laø ai?
Naøng thöa:
–Ngöôøi aáy hieän ñöùng ôû ngoaøi cöûa. Ngöôøi aáy duøng thaâm taâm
caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, muoán ñoä taát caû chuùng sinh
khoûi voâ löôïng khoå sinh töû. Vì caàu phaùp maø ngöôøi aáy töï baùn thaân
mình ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc goïi
laø ñaïo phaûi hoïc cuûa Boà-taùt. Vì cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät maø Taùt-ñaø-ba-luaân ôû giöõa chôï rao lôùn: Ai muoán caàn
ngöôøi, ai muoán mua ngöôøi? Baùn thaân khoâng ai hoûi mua, ngöôøi aáy
ñöùng moät choã buoàn baõ khoùc than. Trôøi Ñeá Thích hoùa thaønh ngöôøi
Baø-la-moân ñeán thöû thaùch hoûi duyeân côù. Taùt-ñaø-ba-luaân noùi: “Toâi
muoán baùn thaân ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät, nhöng vì phöôùc moûng neân chaúng ai hoûi mua.” Baø-la-moân noùi:
“Toâi chaúng caàn ngöôøi, toâi muoán teá trôøi, phaûi duøng tim, maùu vaø tuûy
ngöôøi. OÂng coù baùn ñöôïc khoâng?” Taùt-ñaø-ba-luaân nghe noùi heát buoàn
baõ, vui möøng chòu baùn khoâng caàn giaù caû. Luùc aáy Taùt-ñaø-ba-luaân tay
maët caàm dao beùn ñaâm vaøo caùnh tay traùi laáy maùu, roài caét thòt baép veá
beân phaûi, muoán cheû xöông laáy tuûy. Con ôû treân gaùc ngoù thaáy voäi
xuoáng hoûi duyeân côù. Khi bieát roõ duyeân do, con höùa cung caáp ñuû ñoà
cuùng döôøng vaø ngaên ngöôøi aáy huûy hoaïi thaân theå. Con cuõng höùa seõ
www.daitangkinh.org
xin pheùp cha meï cuøng ñi vôùi ngöôøi aáy ñeán cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Cha meï naøng noùi:
–Thaät laø hy höõu khoù ñöôïc. Ngöôøi aáy tinh taán vì phaùp vaø raát öa
thích phaùp töôùng. Nhöõng Phaät phaùp aáy chaúng theå suy nghó baøn, laø
toái thöôïng Ñeä nhaát treân taát caû theá gian, laø nhaân duyeân an vui cuûa
taát caû chuùng sinh. Vì phaùp aáy maø ngöôøi aáy trang nghieâm baèng theä
nguyeän roäng lôùn. Cha meï cho pheùp con ñeán gaëp Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät ñeå gaàn guõi cuùng döôøng. Vì con ñaõ phaùt taâm roäng lôùn muoán
ñöôïc Phaät phaùp. Con tinh taán nhö vaäy leõ naøo chaúng ñöôïc vui veû cho
pheùp.
Ñöôïc cha meï cho pheùp, nöõ tröôûng giaû raát vui möøng, lieàn trang
nghieâm naêm traêm coã xe baûy baùu. Ñích thaân naøng cuøng naêm traêm thò
nöõ saém söûa ñoà cuùng döôøng, ñem caùc thöù hoa töôi vaø hoa vaøng, hoa
baïc, nhöõng thöù y phuïc chaâu baùu, chuoãi ngoïc, höông thôm ñaëc bieät,
ñoà aên uoáng thôm ngon, roài cuøng Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm thò
nöõ, moãi ngöôøi ngoài moät xe, cung kính trang troïng ñi laàn veà phöông
Ñoâng, thaáy thaønh Chuùng höông trang nghieâm baèng baûy baùu, baûy
lôùp vaây quanh, haøo baèng baûy baùu, haøng caây baûy baùu cuõng ñeàu baûy
lôùp. Thaønh aáy roäng möôøi hai do-tuaàn, giaøu thaïnh an tónh, raát laø vui
söôùng. Trong thaønh ngöôøi daân ñoâng ñaûo, coù naêm traêm thò xaõ, ñöôøng
saù töông ñoái ñeïp ñeõ nhö tranh veõ. Caàu kyø baèng phaúng, roäng raõi,
saïch seõ.
Khi vaøo trong thaønh, hoï thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân
phaùp toøa giöõa ñaøi cao ñang noùi phaùp cho voâ löôïng traêm ngaøn muoân
öùc thính chuùng cung kính vaây quanh.
Luùc thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, taâm Taùt-ñaø-ba-luaân raát vui möøng
nhö Tyø-kheo nhaäp Thieàn thöù ba, nhieáp taâm an tónh, töï nghó raèng:
“Theo nghóa thì chuùng ta chaúng neân ngoài xe ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät.” Suy nghó xong hoï lieàn xuoáng xe ñi boä. Nöõ tröôûng giaû cuøng naêm
traêm thò nöõ cuõng xuoáng xe ñi boä.
Baáy giôø, Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ
vôùi chaâu baùu trang nghieâm cung kính vaây quanh, ñoàng ñeán choã Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät coù ñaøi baèng baûy chaát baùu vaø trang
nghieâm vôùi ngöu ñaàu chieân-ñaøn ñoû, maøn löôùi keát ngoïc quyù che truøm
phía treân, boán goùc ñeàu treo chaâu baùu ma-ni ñeå laøm ñeøn saùng vaø coù
boán loø höông baùu thöôøng ñoát höông thôm ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Trong ñaøi coù giöôøng lôùn baûy baùu, giöôøng nhoû boán baùu ñaët treân
giöôøng lôùn. Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc bieân vaøo laù baèng vaøng roøng vaø
thôø treân trang nhoû. Caùc thöù phöôùn loïng trang nghieâm giaêng che phía
treân.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng nhöõng ngöôøi nöõ thaáy ñaøi baùu thôø
Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy coù caùc chaâu baùu trang nghieâm. Laïi thaáy trôøi
Ñeá Thích cuøng voâ löôïng traêm ngaøn muoân caùc vò trôøi duøng hoa trôøi
Maïn-ñaø-la, Chieân-ñaøn nghieàn boät caùc thöù baùu raûi treân ñaøi. Treân hö
khoâng troãi aâm nhaïc trôøi ñeå cuùng döôøng ñaøi baùu aáy.
Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi trôøi Ñeá Thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Vì sao ngaøi duøng voâ löôïng traêm ngaøn caùc
vò trôøi ñem hoa höông trôøi vaø aâm nhaïc trôøi cuùng döôøng ñaøi aáy nhö
vaäy?
Trôøi Ñeá Thích ñaùp:
–Ngaøi chaúng bieát ö! Ñaây laø Ma-ha Baùt-nhaõ ba-la-maät, laø meï
cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, sinh ra caùc Ñöùc Phaät vaø che chôû Boà-taùt. Boà-taùt
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy thì thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, ñöôïc caùc
Phaät phaùp vaø Nhaát thieát chuûng trí.
Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn vui möøng hoûi trôøi Ñeá Thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy laø meï caùc Ñaïi Boà-taùt,
hay sinh caùc Phaät vaø che chôû Boà-taùt. Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
aáy thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, ñöôïc caùc Phaät phaùp vaø Nhaát thieát
chuûng trí nay ôû choã naøo?
Trôøi Ñeá Thích ñaùp:
–Trong ñaøi cao aáy coù giöôøng lôùn baèng baûy baùu, treân giöôøng lôùn
ñaët giöôøng nhoû baèng boán chaát baùu, Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc vieát treân
laù baèng vaøng roøng toân trí treân giöôøng nhoû aáy. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
duøng aán baûy baùu aán leân. Chuùng ta khoâng theå môû ñöôïc ñeå cho ngöôøi
xem.
www.daitangkinh.org
Luùc aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm
thò nöõ ñem ñoà cuùng döôøng nhö hoa höông, chuoãi ngoïc, phöôùn loïng
chia laøm hai phaàn: moät phaàn cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, moät
phaàn cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñang ngoài treân phaùp toïa.
Sau khi cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät xong, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-
luaân cuøng caùc ngöôøi nöõ ñem phaàn cuùng döôøng thöù hai ñeán choã Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân phaùp toïa, lieàn vì
phaùp daâng ñoà cuùng döôøng leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Caùc ñoà cuùng
döôøng aáy hieän leân hö khoâng, phía treân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, hoùa
thaønh ñaøi hoa, tröôùng baùu, loïng baùu, boán phía loïng baùu treo thoøng
nhöõng phöôùn baùu.
Taùt-ñaø-ba-luaân vaø caùc ngöôøi nöõ thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät bieán
hoùa nhö vaäy loøng raát vui möøng nghó raèng: “Thaät chöa töøng coù. Coâng
ñöùc thaàn thoâng cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät laø nhö vaäy. Luùc haønh ñaïo
Boà-taùt maø naêng löïc thaàn thoâng ñaõ ñöôïc nhö vaäy huoáng chi laø luùc
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”
Nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ vôùi loøng tin thanh tònh kính
troïng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, ñoàng nguyeän raèng:
–Nhö Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñöôïc caùc phaùp saâu xa cuûa Boà-taùt,
nhö Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhö Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ôû trong ñaïi chuùng hieån baøy giaûng noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-
la-maät, nhö Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñöôïc naêng löïc phöông tieän Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thaønh töïu thaàn thoâng, ñoái vôùi coâng vieäc cuûa Boà-taùt ñöôïc
töï taïi, chuùng toâi cuõng seõ ñöôïc nhö vaäy.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø caùc ngöôøi nöõ cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät roài, ñoàng ñaûnh leã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät,
sau ñoù cuøng ñöùng qua moät phía.
Ñöùng qua moät phía xong, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baïch vôùi Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Ngaøy tröôùc, luùc toâi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät, ôû trong röøng vaéng
veû nghe tieáng noùi trong khoâng daïy raèng: “Naøy thieän nam, töø ñaây
ngöôøi ñi veà phöông Ñoâng seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Toâi theo
lôøi ñi veà phöông Ñoâng. Chaúng bao laâu toâi nghó raèng sao toâi chaúng hoûi
tieáng noùi trong hö khoâng: “Toâi phaûi ñi ñeán xöù naøo, xa gaàn, nghe
phaùp vôùi ai?” Toâi buoàn baõ khoùc loùc, ôû laïi ñoù baûy ngaøy ñeâm, vì quaù
buoàn baõ neân toâi khoâng maøng aên uoáng, chæ nghó raèng luùc naøo mình
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Luùc toâi ñang buoàn baõ nhaát taâm nieäm
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì thaáy Ñöùc Phaät hieän thaân treân hö
khoâng baûo raèng: “Ngöôi chôù buoâng boû taâm ñaïi nguyeän, ñaïi tinh taán.
Duøng taâm ñaïi nguyeän, ñaïi tinh taán aáy, ngöôi ñi veà phöông Ñoâng caùch
ñaây naêm traêm do-tuaàn coù ngoâi thaønh teân Chuùng höông, trong thaønh
aáy coù Ñaïi Boà-taùt teân Ñaøm-voâ-kieät, ngöôi seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, Boà-taùt aáy laø Thieän tri thöùc nhieàu ñôøi
cuûa ngöôi, thöôøng che chôû nhaø ngöôi.”
Ñöôïc Ñöùc Phaät chæ baûo xong, toâi ñi veà phöông Ñoâng, trong loøng
chaúng nghó gì khaùc, chæ taâm nieäm bao giôø mình ñöôïc thaáy Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät vì ta maø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Luùc aáy, toâi döøng laïi giöõa ñöôøng, ñoái vôùi taát caû phaùp, toâi ñöôïc
söï thaáy bieát voâ ngaïi, ñöôïc caùc Tam-muoäi Quaùn caùc phaùp taùnh… hieän
ra tröôùc. Toâi truï trong caùc Tam-muoäi aáy, thaáy voâ löôïng, voâ soá chö
Phaät möôøi phöông giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chö Phaät khen toâi:
“Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam! Thuôû tröôùc, luùc caàu Baùt-nhaõ
ba-la-maät, ta ñöôïc caùc Tam-muoäi cuõng nhö ngöôi hoâm nay. Ñöôïc caùc
Tam-muoäi aáy roài thì ñöôïc caùc Phaät phaùp.” Chö Phaät noùi phaùp vaø an
uûi toâi xong, boãng nhieân bieán maát.
Khi xuaát ñònh, toâi nghó: “Chö Phaät töø ñaâu ñeán vaø ñi veà ñaâu?” Vì
khoâng thaáy chö Phaät neân toâi raát buoàn baõ.
Toâi laïi nghó raèng: “Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät tröôùc ñaây ñaõ cuùng
döôøng chö Phaät, gieo troàng caên laønh, töø laâu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø naêng löïc phöông tieän, ñoái vôùi ñaïo Boà-taùt ñaõ ñöôïc töï taïi, laø
Thieän tri thöùc cuûa toâi, che chôû toâi.” Toâi seõ hoûi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
vieäc aáy: “Chö Phaät töø ñaâu ñeán vaø ñi veà ñaâu?”
Nay toâi hoûi Ñaïi sö: “Caùc Ñöùc Phaät aáy töø ñaâu ñeán vaø ñi veà
ñaâu?” Ñaïi sö vì toâi noùi choã Caùc Phaät ñeán vaø ñi cho toâi ñöôïc bieát. Toâi
bieát roài cuõng thöôøng chaúng rôøi vieäc gaëp caùc Ñöùc Phaät.
www.daitangkinh.org
Phaåm 89: ÑAØM-VOÂ-KIEÄT
Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät baûo Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:

–Naøy thieän nam! Chö Phaät khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà
ñaâu. Vì sao? Vì Nhö cuûa caùc phaùp, töôùng chaúng ñoäng. Nhö cuûa caùc
phaùp töùc laø Phaät.
Phaùp khoâng sinh khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp khoâng sinh töùc laø
Phaät.
Phaùp khoâng dieät khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp khoâng dieät töùc laø
Phaät.
Phaùp thaät teá khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp thaät teá töùc laø Phaät.
Phaùp khoâng khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp khoâng laø Phaät.
Phaùp khoâng nhieãm khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp khoâng nhieãm laø
Phaät.
Phaùp vaéng laëng khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp vaéng laëng laø Phaät.
Taùnh hö khoâng chaúng ñeán, chaúng ñi, taùnh hö khoâng laø Phaät.
Naøy thieän nam! Lìa caùc phaùp aáy khoâng coøn coù Phaät. Nhö cuûa
chö Phaät, Nhö cuûa caùc phaùp laø moät nhö, khoâng khaùc nhau.
Naøy thieän nam! Nhö aáy thöôøng moät, khoâng coù hai, khoâng coù ba,
ngoaøi caùc phaùp soá, vì khoâng thaät coù.
Ví nhö thaùng cuoái xuaân, giöõa ngaøy luùc naéng noùng, coù ngöôøi
thaáy aùnh naéng dôïn soùng beøn ñuoåi theo mong tìm ñöôïc nöôùc. YÙ ngaøi
nghó sao? Nöôùc aáy töø ao naøo, nuùi naøo, suoái naøo chaûy ñeán, nay chaûy
veà ñaâu, hoaëc laø chaûy veà bieån Ñoâng, bieån Taây, bieån Nam hay bieån
Baéc?
Taùt-ñaø-ba-luaân thöa:
–Thöa Ñaïi sö! Trong soùng naéng coøn khoâng coù nöôùc, laøm sao coù
ñöôïc choã nöôùc ñeán, nöôùc ñi!
–Naøy thieän nam! Keû ngu voâ trí bò söï khaùt eùp ngaët, thaáy soùng
naéng dôïn neân töôûng laø nöôùc.
Naøy thieän nam! Neáu coù ngöôøi phaân bieät chö Phaät coù ñeán coù ñi,
phaûi bieát caùc ngöôøi aáy ñeàu laø keû ngu.
Vì sao? Naøy thieän nam! Chö Phaät chaúng theå duøng saéc thaân maø
thaáy ñöôïc. Phaùp thaân chö Phaät khoâng ñeán, khoâng ñi, cuõng khoâng choã
ñeán, choã ñi.
Naøy thieän nam! Ví nhö nhaø aûo thuaät, hoùa ra caùc thöù nhö voi,
ngöïa, boø, deâ, nam, nöõ. YÙ ngaøi nghó sao? Vieäc huyeãn aáy töø choã naøo
ñeán, ñi veà ñaâu?
–Thöa Ñaïi sö! Vieäc huyeãn khoâng thaät, laøm sao coù choã ñeán, choã
ñi.
–Naøy thieän nam! Ngöôøi naøo phaân bieät Phaät coù ñeán, coù ñi cuõng
gioáng nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Ví nhö chieâm bao thaáy voi, ngöïa, boø, deâ, naêm,
nöõ. YÙ ngaøi nghó sao? Caûnh vaät thaáy trong chieâm bao coù choã ñeán choã
ñi chaêng?
–Thöa Ñaïi sö! Caûnh vaät thaáy trong chieâm bao ñeàu laø luoáng doái,
laøm sao coù ñeán, coù ñi.
–Naøy thieän nam! Neáu ngöôøi phaân bieät Phaät coù ñeán, coù ñi cuõng
gioáng nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Ñöùc Phaät noùi caùc phaùp nhö chieâm bao. Neáu
chuùng sinh naøo chaúng bieát phaùp nghóa aáy, cho danh töï saéc thaân laø
Phaät, thì ngöôøi aáy phaân bieät caùc Phaät coù ñeán, coù ñi.
Vì chaúng bieát töôùng thaät teá cuûa caùc phaùp, neân ñeàu laø haïng ngu
phu voâ trí. Caùc ngöôøi aáy maõi luaân hoài trong naêm ñöôøng, xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät, xa lìa caùc Phaät phaùp.
Naøy thieän nam! Ñöùc Phaät noùi caùc phaùp nhö huyeãn, nhö moäng.
Neáu coù chuùng sinh naøo bieát ñuùng nhö thaät, thì ngöôøi aáy chaúng phaân
bieät caùc phaùp, hoaëc ñeán, hoaëc ñi, hoaëc sinh, hoaëc dieät. Neáu chaúng
phaân bieät caùc phaùp hoaëc ñeán, hoaëc ñi, hoaëc sinh, hoaëc dieät thì seõ bieát
ñöôïc thaät töôùng caùc phaùp maø Ñöùc Phaät ñaõ noùi. Ngöôøi aáy thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, goïi laø ñeä
töû Phaät chaân chính, aên duøng cuûa tín thí chaúng uoång phí. Ngöôøi aáy
ñaùng nhaän cuùng döôøng, laø ruoäng phöôùc theá gian.
Naøy thieän nam! Ví nhö bieån lôùn, caùc chaâu baùu trong nöôùc
chaúng töø phöông Ñoâng ñeán, chaúng töø phöông Nam ñeán, chaúng töø
phöông Taây ñeán, chaúng töø phöông Baéc ñeán, cuõng chaúng töø boán goùc
www.daitangkinh.org
vaø treân döôùi. Vì do caên laønh cuûa caùc chuùng sinh maø bieån sinh chaâu
baùu aáy. Chaâu baùu aáy cuõng chaúng phaûi khoâng coù nhaân duyeân maø sinh.
Chaâu baùu aáy ñeàu töø nhaân duyeân hoøa hôïp maø sinh. Neáu chaâu baùu aáy
bò dieät maát, noù cuõng chaúng ñi ñeán möôøi phöông. Caùc duyeân hoøa hôïp
thì coù, caùc duyeân lìa tan thì dieät.
Naøy thieän nam! Thaân caùc Ñöùc Phaät cuõng vaäy, töø baûn nghieäp
nhaân duyeân quaû baùo maø sinh. Luùc sinh chaúng töø möôøi phöông ñeán,
luùc dieät cuõng chaúng ñi veà möôøi phöông. Chæ caùc duyeân hôïp thì coù,
caùc duyeân lìa thì dieät.
Naøy thieän nam! Ví nhö ñaøn khoâng haàu, luùc tieáng phaùt ra
khoâng choã ñeán, luùc tieáng dieät khoâng choã ñi. Vì caùc duyeân hoøa hôïp
neân coù tieáng. Coù thuøng, coù da, coù daây, coù truï, coù caàn, coù ngöôøi
duøng tay khaûy, caùc duyeân aáy hoøa hôïp maø coù aâm thanh. AÂm thanh
cuõng chaúng töø thuøng ñaøn cho ñeán chaúng töø tay ngöôøi phaùt ra. Caùc
duyeân hoøa hôïp thì coù aâm thanh. Luùc caùc duyeân lìa tan, aâm thanh
cuõng khoâng coù choã ñi.
Naøy thieän nam! Thaân chö Phaät cuõng gioáng nhö vaäy, töø voâ löôïng
coâng ñöùc nhaân duyeân sinh ra, chaúng töø moät nhaân, moät duyeân, moät
coâng ñöùc sinh, cuõng chaúng phaûi khoâng nhaân duyeân maø coù. Vì caùc
duyeân hoøa hôïp neân coù. Thaân chö Phaät chaúng rieâng töø moät vieäc maø
thaønh. Ñeán khoâng töø ñaâu, ñi khoâng veà ñaâu.
Naøy thieän nam! Phaûi bieát töôùng ñeán, töôùng ñi cuûa chö Phaät laø
nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Cuõng phaûi bieát taát caû phaùp khoâng coù töôùng
ñeán, ñi. Neáu oâng bieát chö Phaät vaø caùc phaùp khoâng coù töôùng ñeán, ñi,
sinh, dieät thì seõ ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng laø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø naêng löïc phöông tieän.
Luùc aáy, trôøi Ñeá Thích trao hoa Maïn-ñaø-la coõi trôøi cho Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân maø noùi raèng:
–Nhaân giaû daâng hoa naøy cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, toâi
seõ che chôû cuùng döôøng Nhaân giaû. Vì sao? Vì Nhaân giaû maø hoâm nay
coù söï lôïi ích lôùn cho traêm ngaøn muoân öùc chuùng sinh, khieán hoï ñöôïc
Thöa Nhaân giaû! Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät aáy raát khoù ñöôïc gaëp. Vì
lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø Ñaïi Boà-taùt aáy chòu nhöõng söï nhoïc
nhaèn khoå sôû trong voâ löôïng, voâ soá kieáp.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nhaän laáy hoa Maïn-ñaø-la raûi treân Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät vaø baïch raèng:
–Thöa Ñaïi sö! Töø ngaøy hoâm nay, thaân toâi thuoäc veà Ñaïi sö duøng
ñeå phuïc vuï cuùng döôøng.
Luùc aáy, nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ thöa vôùi Boà-taùt Taùt-
ñaø-ba-luaân raèng:
–Töø nay thaân chuùng toâi cuõng thuoäc veà ngaøi. Do goác laønh nhaân
duyeân naøy, chuùng toâi seõ ñöôïc phaùp, cuõng nhö ngaøi ñaõ ñöôïc. Chuùng
toâi cuøng ngaøi ñôøi ñôøi cuùng döôøng chö Phaät, ñôøi ñôøi thöôøng cuùng
döôøng ngaøi.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baûo caùc ngöôøi nöõ:
–Caùc vò vôùi taâm chí thaønh muoán thuoäc veà toâi, toâi seõ nhaän caùc
vò.
Caùc ngöôøi nöõ thöa:
–Chuùng toâi chí thaønh xin thuoäc veà ngaøi, tuøy ngaøi daïy baûo.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø caùc ngöôøi nöõ ñem caùc vaät baùu trang
nghieâm cuøng naêm traêm coã xe baûy baùu daâng leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
maø baïch:
–Toâi ñem naêm traêm ngöôøi nöõ naøy cung caáp cho Ñaïi sö, naêm
traêm coã xe naøy tuøy Ñaïi sö duøng.
Trôøi Ñeá Thích lieàn khen:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Nhaân giaû, Ñaïi Boà-taùt thí xaû taát caû
sôû höõu phaûi nhö vaäy. Boá thí nhö vaäy seõ choùng ñöôïc Voâ thöôïng
Cuùng döôøng ngöôøi noùi phaùp nhö vaäy seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät vaø naêng löïc phöông tieän. Chö Phaät quaù khöù, luùc haønh ñaïo
Boà-taùt cuõng truï trong söï boá thí nhö vaäy maø ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø naêng löïc phöông tieän roài môùi ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh
Luùc aáy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät muoán cho Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
ñöôïc caên laønh ñaày ñuû neân nhaän laáy naêm traêm coã xe, naêm traêm thò nöõ
www.daitangkinh.org
vaø nöõ tröôûng giaû. Sau khi nhaän laáy, vò aáy ñem cho laïi Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân.
Sau khi noùi phaùp ñeán khi maët trôøi laën, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät rôøi
khoûi phaùp toïa vaøo cung.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghó: “Ta vì phaùp maø ñeán ñaây, vaäy ta
chaúng neân ngoài naèm. Ta phaûi duøng hai oai nghi: hoaëc ñi, hoaëc ñöùng
ñeå chôø Phaùp sö töø noäi cung ra noùi phaùp.”
Luùc aáy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät suoát baûy naêm nhaát taâm nhaäp trong
voâ löôïng a-taêng-kyøø Tam-muoäi cuûa Boà-taùt vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø naêng löïc phöông tieän.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuõng troïn baûy naêm ñi kinh haønh, hoaëc
ñöùng, chaúng ngoài, chaúng naèm, khoâng coù nguû nghæ, khoâng tham duïc
giaän hôøn phieàn naõo, loøng chaúng say ñaém muøi vò, chæ nhôù nghó Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät bao giôø xuaát ñònh ra noùi phaùp.
Quaù baûy naêm, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghó raèng: “Ta phaûi vì
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät maø laäp baøy phaùp toïa ñeå Ngaøi ngoài treân ñoù noùi
phaùp. Ta phaûi röôùi nöôùc, queùt doïn saïch seõ, raûi caùc thöù hoa, trang
nghieâm choã noùi phaùp, vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät seõ noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø naêng löïc phöông tieän.”
Luùc aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm
thò nöõ ñaët giöôøng baûy baùu. Naêm traêm ngöôøi nöõ ñeàu côûi thöôïng y cuûa
mình traûi treân phaùp toïa, vôùi yù nghó Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät seõ ngoài treân
phaùp toïa naøy thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø naêng löïc phöông tieän. Saép
ñaët phaùp toïa xong, hoï tìm nöôùc röôùi ñaát maø khoâng tìm ñöôïc. Vì sao?
Vì aùc ma ngaên che laøm cho nöôùc chaúng coù.
Ma nghó raèng: “Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân tìm nöôùc chaúng ñöôïc,
ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neáu sinh khôûi moät nieäm
yeáu keám thì trí tueä chaúng chieáu, caên laønh chaúng lôùn theâm, seõ chaäm
treã Nhaát thieát trí.”
Luùc aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghó raèng: “Ta phaûi töï ñaâm
mình laáy maùu röôùi ñaát ñeå buïi khoâng bay laøm dô baån Ñaïi sö. Ta coøn
caàn gì thaân theå naøy, vì noù seõ hö hoaïi. Töø voâ thæ ñeán nay, toâi thöôøng
maát maïng maø chöa töøng ñöôïc phaùp.”
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn töï ñaâm dao beùn vaøo thaân, duøng maùu
röôùi ñaát. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng nöõ tröôûng giaû vaø naêm traêm thò
nöõ ñeàu khoâng coù taâm nieäm khaùc, ma cuõng khoâng coù dòp haïi ñöôïc.
Trôøi Ñeá Thích nghó raèng: “Thaät chöa töøng coù, Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân yeâu meán chaùnh phaùp ñeán nhö vaäy. Töï ñaâm thaân mình duøng
maùu röôùi ñaát. Boà-taùt aáy cuøng caùc ngöôøi nöõ taâm chaúng dao ñoäng. AÙc
ma Ba-tuaàn chaúng phaù hö ñöôïc caên laønh cuûa hoï. Taâm hoï vöõng chaéc,
phaùt ñaïi trang nghieâm, chaúng tieác thaân maïng, duøng thaâm taâm caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, seõ ñoä taát caû chuùng sinh khoûi voâ
löôïng khoå sinh töû.”
Trôøi Ñeá Thích khen ngôïi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Naøy thieän nam! Ngaøi coù naêng löïc tinh taán beàn chaéc khoù lay
ñoäng, chaúng theå nghó baøn. Ngaøi yeâu meán chaùnh phaùp, caàu ñöôïc
chaùnh phaùp raát laø voâ thöôïng.
Naøy thieän nam! Chö Phaät thuôû quaù khöù cuõng gioáng nhö vaäy,
duøng thaâm taâm yeâu phaùp, tieác phaùp, troïng phaùp, nhoùm hoïp caùc coâng
ñöùc, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghó raèng: “Ta ñaõ vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
laäp baøy phaùp toïa, queùt röôùi ñaát saïch seõ roài, ta phaûi tìm ôû ñaâu ñeå ñöôïc
hoa ñeïp thôm ñeå trang nghieâm choã noùi phaùp naøy. Vaø luùc Boà-taùt ngoài
treân phaùp toøa noùi phaùp, toâi coøn phaûi raûi hoa cuùng döôøng.”
Bieát taâm nieäm Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, trôøi Ñeá Thích lieàn trao
ba ngaøn gioû hoa Maïn-ñaø-la coõi trôøi cho Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân.
Ñöôïc hoa roài, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân duøng phaân nöûa soá hoa raûi
ñaát, coøn phaân nöûa soá hoa chôø luùc Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ra ngoài thuyeát
phaùp seõ cuùng döôøng.
Luùc aáy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät nhaäp Tam-muoäi quaù baûy naêm môùi
xuaát, vì noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät neân cuøng voâ löôïng traêm ngaøn muoân
chuùng cung kính vaây quanh ñeán ngoài treân phaùp toøa.
Luùc thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát vui
möøng nhö Tyø-kheo nhaäp vaøo Thieàn thöù ba, neân cuøng nöõ tröôûng giaû
vaø naêm traêm thò nöõ ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät raûi hoa cuùng döôøng,
ñaàu maët ñaûnh leã, roài ngoài qua moät phía.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät thaáy ñaïi chuùng ñaõ ngoài, beøn baûo Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân:
www.daitangkinh.org
–Naøy thieän nam, laéng nghe vaø ghi nhaän kyõ! Vì oâng toâi seõ noùi
töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy thieän nam! Vì caùc phaùp bình ñaúng neân
phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bình ñaúng. Vì caùc phaùp lìa neân
phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng lìa. Vì caùc phaùp baát ñoäng neân phaûi
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng baát ñoäng. Vì caùc phaùp voâ nieäm neân phaûi
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ nieäm. Vì caùc phaùp khoâng sôï haõi neân
phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng sôï haõi. Vì caùc phaùp moät vò
neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng moät vò. Vì caùc phaùp voâ bieân
neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân. Vì caùc phaùp khoâng
sinh neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng sinh. Vì caùc phaùp
khoâng dieät neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng dieät. Vì hö
khoâng voâ bieân neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân. Vì
nöôùc bieån lôùn voâ bieân neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Vì nuùi Tu-di trang nghieâm neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
trang nghieâm. Vì hö khoâng chaúng phaân bieät neân phaûi bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng chaúng phaân bieät. Vì saéc voâ bieân neân phaûi bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân
phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân. Vì ñòa chuûng voâ bieân neân
phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân. Vì thuûy chuûng, hoûa chuûng,
phong chuûng voâ bieân neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Vì khoâng chuûng voâ bieân neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ
bieân. Vì nhö Kim cang bình ñaúng neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng bình ñaúng. Vì caùc phaùp khoâng phaân bieät neân phaûi bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng khoâng phaân bieät. Vì caùc taùnh khoâng thaät coù neân phaûi
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng thaät coù. Vì caùc phaùp khoâng thaät
coù bình ñaúng neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng thaät coù,
bình ñaúng. Vì caùc phaùp voâ taùc neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
voâ taùc. Vì caùc phaùp khoâng theå nghó baøn neân phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng khoâng theå nghó baøn.
Lieàn luùc aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ôû taïi choã ngoài ñöôïc caùc
Tam-muoäi, ñoù laø Tam-muoäi Chö phaùp ñaúng, Tam-muoäi Chö phaùp ly,
Tam-muoäi Chö phaùp voâ uùy, Tam-muoäi Chö phaùp nhaát vò, Tam-muoäi
Chö phaùp voâ bieân, Tam-muoäi Chö phaùp khoâng sinh, Tam-muoäi Phaùp
khoâng dieät, Tam-muoäi Hö khoâng voâ bieân, Tam-muoäi Ñaïi haûi thuûy
voâ, Tam-muoäi Tu-di nuùi trang nghieâm bieân, Tam-muoäi Hö khoâng

khoâng phaân bieät, Tam-muoäi Saéc voâ bieân, Tam-muoäi Thoï, töôûng,
haønh, thöùc voâ bieân, Tam-muoäi Ñòa chuûng voâ bieân, Tam-muoäi Thuûy,
hoûa, phong khoâng chuûng voâ bieân, Tam-muoäi Nhö kim cang ñaúng,
Tam-muoäi Chö phaùp voâ phaân bieät, Tam-muoäi Chö phaùp chaúng theå
nghó baøn. Ñöôïc saùu traêm vaïn moân Tam-muoäi nhö vaäy.
Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Nhö hoâm nay trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ta coù caùc vò
Taêng Tyø-kheo vaây quanh, laáy töôùng maïo aáy, laáy hieän töôïng aáy, laáy
danh töï aáy maø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñöôïc saùu traêm muoân moân Tam-muoäi aáy,
thaáy trong ñaïi thieân theá giôùi ôû khaép möôøi phöông haèng sa chö Phaät
cuøng caùc vò Taêng Tyø-kheo cung kính vaây quanh, laáy töôùng maïo nhö
vaäy, laáy hieän töôïng nhö vaäy, laáy danh töï aáy noùi maø ñöôïc ñaïi Baùt-nhaõ
ba-la-maät aáy, cuõng gioáng nhö vaäy.
Töø thuôû aáy veà sau, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân hoïc roäng trí tueä
chaúng nghó baøn ñöôïc nhö nöôùc trong bieån lôùn, thöôøng chaúng lìa caùc
Ñöùc Phaät, sinh ôû coõi nöôùc coù Phaät, cho ñeán trong giaác mô cuõng chaúng
coù luùc naøo chöa töøng thaáy Phaät, taát caû caùc naïn thaûy ñeàu döùt, ñöôïc
sinh veà coõi Phaät tuøy theo nguyeän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát nhaân duyeân Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy coù
coâng naêng thaønh töïu taát caû coâng ñöùc cho Ñaïi Boà-taùt, ñöôïc Nhaát thieát
chuûng trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá neân caùc Ñaïi Boà-taùt neáu muoán hoïc saùu
phaùp Ba-la-maät, muoán thaâm nhaäp trí tueä cuûa caùc Ñöùc Phaät, muoán
ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí thì phaûi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy, ñoïc
tuïng ghi nhôù kyõ, vì ngöôøi maø giaûng noùi roäng vaø bieân cheùp kinh naøy,
toân troïng khen ngôïi cuùng döôøng höông hoa cho ñeán aâm nhaïc. Vì
sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän
taïi ôû möôøi phöông. Chö Phaät möôøi phöông ñeàu toân troïng Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Baáy giôø, Phaät baûo Toân giaû A-nan:

–Naøy A-nan! YÙ oâng nghó sao? Ñöùc Phaät coù phaûi laø Ñaïi sö cuûa
oâng chaêng? Coøn oâng coù phaûi laø ñeä töû cuûa Phaät chaêng?
Toân giaû A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät laø Ñaïi sö cuûa con. Ñaáng Thieän
Theä laø Ñaïi sö cuûa con, con laø ñeä töû cuûa Phaät.
–Ñuùng vaäy, Ñöùc Phaät laø Ñaïi sö cuûa oâng, oâng laø ñeä töû cuûa Phaät.
Neáu nhö vieäc phaûi laøm cuûa ñeä töû thì oâng ñaõ laøm roài.
Naøy A-nan! OÂng duøng nghieäp thaân, khaåu, yù nhaân töø cuùng
döôøng, haàu haï Phaät, cuõng thöôøng ñuùng theo yù Phaät, khoâng coù traùi loãi.
Naøy A-nan! Ñoái vôùi thaân ta trong hieän taïi, oâng ñaõ aùi kính, cuùng
döôøng, cung caáp, haàu haï, taâm oâng thöôøng thanh tònh. Sau khi ta dieät
ñoä, taát caû söï yeâu kính, cuùng döôøng, cung caáp aáy oâng phaûi daønh cho
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cho ñeán laàn thöù hai, laàn thöù ba, Ñöùc Phaät chuùc
luïy Baùt-nhaõ ba-la-maät cho oâng.
Naøy A-nan! OÂng chôù coù queân, chôù ñeå maát, chôù laøm ngöôøi cuoái
cuøng döùt maát haït gioáng giaùc ngoä.
Naøy A-nan! Chöøng naøo Baùt-nhaõ ba-la-maät coøn ôû theá gian thì
phaûi bieát laø chöøng aáy coøn coù Phaät ôû ñôøi noùi phaùp.
Naøy A-nan! Neáu coù ai bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài thoï trì,
ñoïc tuïng, ghi nhôù, roäng giaûng noùi cho ngöôøi nghe, duøng caùc thöù hoa
höông, phöôùn loïng, vaûi quyù, ñeøn ñuoác, cung kính, toân troïng, khen
ngôïi, cuùng döôøng, phaûi bieát ngöôøi aáy thöôøng thaáy Phaät, thöôøng nghe
phaùp, thöôøng ôû gaàn Phaät.
Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät roài, caùc Ñaïi Boà-taùt nhö Boà-taùt Di-
laëc…, Tueä maïng Tu-boà-ñeà, Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-
lieân, Ma-ha Ca-dieáp, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû, Ma-ha Caâu-si-la,
Ma-ha Ca-chieân-dieân, A-nan… cuøng taát caû ñaïi chuùng vaø taát caû theá
gian, caùc vò Trôøi, Ngöôøi, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la… nghe lôøi Phaät daïy
ñeàu raát vui möøng.

SOÁ 224
KINH ÑAÏO HAØNH BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Haùn dòch: Ñôøi Haäu Haùn, Tam taïng Phaùp sö Chi-laâu-ca-saám,
ngöôøi nöôùc Nhuïc Chi.
QUYEÅN 1
Phaåm 1: ÑAÏO HAØNH
Ñöùc Phaät ngöï trong nuùi Kyø-xaø-quaät gaàn thaønh La-duyeät-kyø

cuøng vôùi caùc vò ñaïi Tyø-kheo ñoâng khoâng keå xieát. Caùc ñeä töû nhö Toân
giaû Xaù-lôïi-phaát, Tu-boà-ñeà… vaø voâ soá caùc vò Ñaïi Boà-taùt nhö Boà-taùt
Di-laëc, Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi…
Baáy giôø nhaèm ngaøy raèm thuyeát giôùi, Ñöùc Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–Hoâm nay laø ngaøy hoäi lôùn cuûa Boà-taùt, oâng haõy thuyeát phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt ñeå hoï tu hoïc.
Xaù-lôïi-phaát thaàm nghó: “Hoâm nay neáu Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt thì ñoù laø do töï söùc cuûa Toân
giaû hay laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät?”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa Xaù-lôïi-phaát, lieàn noùi vôùi Xaù-lôïi-
phaát:
–Ñeä töû cuûa Phaät ñaâu daùm töï yù thuyeát phaùp, phaùp ñöôïc tuyeân
thuyeát ñeàu nhôø vaøo oai thaàn cuûa Phaät. Vì sao? Vì phaùp Phaät noùi, y
vaøo ñoù tu hoïc ñeàu coù chöùng ñaéc. Roài ñeàu y theo phaùp aáy laàn löôït
truyeàn daïy cho nhau ñeå ñeàu ñöôïc chöùng ñaéc. Trong Chaùnh phaùp,
khoâng bao giôø coù tranh caõi. Vì sao? Vì luùc nghe thuyeát phaùp khoâng
ai töï caûm thaáy khoâng thích thuù. Thieän nam, thieän nöõ neân theo ñoù
maø tu hoïc.
–Phaät baûo con thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt.
Boà-taùt phaûi theo phaùp naøy tu hoïc ñeå ñöôïc thaønh töïu. Phaät baûo con
noùi vôùi Boà-taùt nhöng vôùi Boà-taùt maø coù danh töï töùc laø chaáp tröôùc
vaøo Boà-taùt. Coù danh töï töùc chaúng phaûi laø danh töï, thì laøm sao trong
phaùp naøy coù danh töï goïi laø Boà-taùt, maø thaät ra hoaøn toaøn khoâng thaáy
coù phaùp goïi laø Boà-taùt. Phaùp Boà-taùt vaø danh töï Boà-taùt hoaøn toaøn
khoâng coù, cuõng khoâng thaáy coù Boà-taùt, cuõng khoâng thaáy coù phaùp cuûa
Boà-taùt thì laøm sao coù Boà-taùt ñeå daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät! Boà-taùt
nghe noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø taâm khoâng chaùn ngaùn,
khoâng kinh, khoâng khieáp, khoâng gheùt, khoâng sôï thì Boà-taùt phaûi nghó
laø hoïc nhö theá, phaûi nghó laø truï nhö theá. Heã ngöôøi vaøo trong phaùp
naøy, thì taâm chaúng neân nghó mình laø Boà-taùt. Vì sao? Vì coù taâm töùc
laø chaúng phaûi taâm.
–Vì sao coù taâm töùc laø chaúng phaûi taâm?
Tu-boà-ñeà ñaùp:
–Vì taâm cuõng chaúng coù, cuõng chaúng khoâng, cuõng chaúng thaät coù,
cuõng chaúng bieát ñöôïc choã truï.
–Vì sao taâm cuõng chaúng coù, cuõng chaúng khoâng, cuõng chaúng
thaät coù, cuõng chaúng bieát ñöôïc choã truï. Nhö vaäy cuõng chaúng coù, cuõng
chaúng khoâng, cuõng chaúng coù “coù taâm”, cuõng chaúng khoâng “khoâng
taâm”?
–Ñuùng theá, cuõng chaúng coù “coù taâm”, cuõng chaúng khoâng “khoâng
taâm”.
–Hay thay, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi hoïc vì muoán thaønh Phaät maø hoïc
Phaät thì khoâng theå khoâng nghe noùi ñeán baäc truï trí tueä thaân khoâng
(Tu-boà-ñeà), vì Toân giaû laø ngöôøi baäc nhaát thuyeát phaùp veà trí tueä thaân
khoâng. Boà-taùt töø trong phaùp naøy ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån (A-duy-
SOÁ 224 –KINH ÑAÏO HAØNH BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT, quyeån 1 709
vieät trí). Ngöôøi naøo hoïc phaùp Khoâng naøy thì chaúng bao giôø coøn ñaùnh
maát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö vaäy laø do Boà-taùt ñaõ truï trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Ngöôøi muoán hoïc phaùp A-la-haùn thì phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät, phaûi hoïc taäp, phaûi thoï trì. Ngöôøi muoán hoïc phaùp Bích-chi-
phaät thì phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi hoïc taäp, phaûi thoï trì.
Ngöôøi muoán hoïc phaùp Boà-taùt thì phaûi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi
hoïc taäp, phaûi thoï trì. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu neân
Boà-taùt caàn phaûi hoïc.
–Con nghó kyõ, vì taâm cuûa Boà-taùt chaúng thaät coù, cuõng chaúng theå
bieát choã truï, cuõng chaúng theå thaáy noù ôû ñaâu, cho neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuûa Boà-taùt chaúng theå noùi, danh töï Boà-taùt cuõng chaúng theå noùi.
Boà-taùt khoâng coù choã truï, hoaøn toaøn khoâng thaät coù, cuõng khoâng ra,
cuõng khoâng vaøo, cuõng khoâng truï, cuõng khoâng döøng. Vì sao? Vì danh
töï Boà-taùt hoaøn toaøn khoâng thaät coù, khoâng truï, khoâng döøng. Boà-taùt
nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá, taâm khoâng chaùn ngaùn, khoâng
kinh, khoâng khieáp, khoâng gheùt, khoâng sôï. Vì böôùc vaøo quaû vò khoâng
thoaùi chuyeån neân bieát khoâng coøn lui suït.
Boà-taùt tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng truï trong saéc,
khoâng truï trong thoáng döông (thoï), tö töôûng, sinh töû (haønh), thöùc. Vì
sao? Vì truï trong saéc laø tu haønh baèng voïng thöùc, truï trong thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc laø tu haønh baèng voïng thöùc. Chaúng neân
tu haønh baèng voïng thöùc. Neáu truï trong ñoù, nghóa laø chaúng tuaân theo
lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì tu haønh baèng voïng thöùc,
neân chaúng tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt chaúng tu thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng ñaéc trí Nhaát thieát trí.
–Boà-taùt phaûi tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo ñeå
ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Boà-taùt tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng chaáp saéc, khoâng
chaáp thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc. Chaúng chaáp saéc töùc laø
khoâng saéc, chaúng chaáp thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc töùc laø
khoâng coù thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc. Caû Baùt-nhaõ ba-la-maät
www.daitangkinh.org
cuõng khoâng chaáp. Vì sao khoâng chaáp? Vì nhö boùng khoâng thaät coù,
khoâng thaät coù neân khoâng chaáp. Boà-taùt tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, khoâng chaáp taát caû danh töï, vì theá Tam-muoäi khoâng coù hai beân,
khoâng coù chính giöõa. Caùc baäc A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå
saùnh baèng.
Laïi nöõa Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt khoâng chaáp trí Nhaát thieát trí. Vì
sao? Vì Boà-taùt khoâng neân mang yù töôûng thaáy trí Nhaát thieát trí, duø
nghó muoán thaáy cuõng khoâng bao giôø thaáy ñöôïc, thì cuõng nhö ñaïo
nhaân khaùc chaúng tin trí Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì hoï chaáp coù thaân.
Giaû söû vò ñaïo nhaân aáy tin Phaät. Tin Phaät roài, phaûn laïi tieåu ñaïo ñeå vaøo
trong Phaät ñaïo. Heã vaøo trong Phaät ñaïo roài thì ngöôøi aáy chaúng coøn
chaáp, nghóa laø chaúng chaáp saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc.
Chaúng chaáp roài nhöng cuõng chöa hieåu, vaãn chöa thaønh töïu, cuõng
chaúng thaáy trí naøy, nghóa laø chaúng thaáy trí naøy ôû nôi saéc beân trong,
cuõng chaúng thaáy trí naøy ôû nôi saéc beân ngoaøi, cuõng chaúng thaáy trí naøy
ôû choã khaùc, cuõng chaúng thaáy trí naøy ôû nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc beân trong, cuõng chaúng thaáy trí naøy ôû nôi thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc beân ngoaøi, cuõng chaúng thaáy trí naøy ôû choã khaùc,
cuõng chaúng nhôø phaùp khaùc maø ñöôïc giaûi thoaùt. Vì hoïc ñöôïc Phaät
phaùp môùi roõ bieát laø nhôø phaùp naøy maø ñöôïc giaûi thoaùt, roài cho raèng:
Phaùp naøy ñoàng vôùi Neâ-hoaøn. Boà-taùt chôù laøm nhö theá, ñöøng thaáy
phaùp töø beân trong, beân ngoaøi, roài noùi laø ñoàng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Taát caû ñeàu khoâng nhaän theo thì ai laø ngöôøi ñaéc phaùp, khoâng naém
khoâng buoâng, cuõng khoâng coù yù töôûng veà Neâ-hoaøn, vì theá Boà-taùt cuõng
khoâng chaáp caû Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng khoâng chaáp saéc, thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc, cuõng chaúng ôû giöõa chöøng maø Baùt-neâ-
hoaøn thì aét ñaày ñuû möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng
cuûa Phaät. Boà-taùt ñaõ tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi thaáy
ñieàu gì? Vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy truï ôû ñaâu? Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy hoaøn toaøn khoâng thaät coù, hoaøn toaøn khoâng theå bieát choã truï,
theá neân Boà-taùt phaûi nghó raèng: “Boà-taùt naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy maø khoâng chaùn ngaùn, khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng gheùt, khoâng
sôï thì bieát Boà-taùt aáy khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt caàn phaûi
bieát roõ nhö vaäy.”

–Boà-taùt do ñaâu hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät? Coù phaûi laø do saéc lìa
ngay nôi saéc; thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc lìa ngay nôi thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc; Baùt-nhaõ ba-la-maät lìa chính Baùt-nhaõ
ba-la-maät hay khoâng?
–Ñuùng theá!
–Hay thay, Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt lìa caùc phaùp aáy thì lieàn töï ñaït
ñeán trí Nhaát thieát trí.
–Ñuùng theá! Boà-taùt lìa caùc phaùp aáy lieàn töï ñaït ñeán trí Nhaát thieát
trí. Vì sao? Vì trí Nhaát thieát trí khoâng töø ñaâu sinh, cuõng khoâng töø ñaâu
ra. Boà-taùt nhö vaäy mau gaàn thaønh Phaät. Boà-taùt tu thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì khoâng ngaên caùch vôùi trí Nhaát thieát trí.
–Vò Boà-taùt tinh taán noùi nhö vaày: Neáu nhö haønh saéc töùc laø haønh
töôûng (chaáp töôùng), sinh saéc haønh töùc laø haønh töôûng, quaùn saéc haønh
töùc laø haønh töôûng, dieät saéc haønh töùc laø haønh töôûng, khoâng saéc haønh
töùc laø haønh töôûng, thöùc haønh laäp ra vì muoán thuû ñaéc, aáy laø haønh
töôûng, haønh thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc töùc laø haønh töôûng,
sinh thöùc haønh töùc laø haønh töôûng, quaùn thöùc haønh töùc laø haønh töôûng,
dieät thöùc haønh töùc laø haønh töôûng, khoâng thöùc haønh töùc laø haønh töôûng.
Boà-taùt naøy vì haønh töôûng vaø chaáp laáy caùi haønh aáy neân chaúng thaâu
giöõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, nghóa laø chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Neáu Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöøng coù
haønh töôûng (chaáp töôùng).
–Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
–Chaúng haønh saéc, chaúng sinh haønh, chaúng quaùn saéc haønh,
chaúng dieät saéc haønh, chaúng khoâng saéc haønh, chaúng haønh thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng sinh thöùc haønh, chaúng quaùn thöùc
www.daitangkinh.org
haønh, chaúng dieät thöùc haønh, chaúng khoâng thöùc haønh. Chaúng haønh
saéc, chaúng haønh saéc töôûng, chaúng haønh saéc sinh, chaúng haønh saéc
quaùn, chaúng haønh thöùc dieät, chaúng haønh thöùc khoâng, cuõng khoâng
chaáp, cuõng khoâng haønh, cuõng khoâng chaáp haønh, khoâng chaáp khoâng
haønh, khoâng cuõng khoâng haønh, cuõng khoâng ñình chæ haønh, nhö vaäy laø
khoâng chaáp. Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng bò
mang ñi ñaâu. Ñaïi Boà-taùt khoâng chaáp danh töï ñoái vôùi taát caû phaùp danh
töï, vì theá Tam-muoäi khoâng coù hai beân, khoâng coù chính giöõa, caùc vò
A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå bieát ñeán. Ñaïi Boà-taùt tu theo Tam-
muoäi naøy choùng ñöôïc thaønh Phaät.
Tu-boà-ñeà nöông nhôø oai thaàn cuûa Phaät noùi lôøi naøy:
–Boà-taùt ñeàu ñöôïc mang danh töï khoâng thoaùi chuyeån, ñöôïc Ñöùc
Phaät quaù khöù thoï kyù thaønh Phaät, tu theo Tam-muoäi naøy, nhöng cuõng
chaúng chaáp Tam-muoäi, cuõng chaúng coù yù töôûng veà Tam-muoäi, cuõng
chaúng cho laø Tam-muoäi, cuõng chaúng nhôù veà Tam-muoäi, cuõng chaúng
nghó laø truï Tam-muoäi, cuõng chaúng noùi laø Tam-muoäi cuûa toâi. Ngöôøi
ñaõ tu theo phaùp naøy thì khoâng coù nghi.
–Laøm theá naøo ñeå tu theo Tam-muoäi naøy? Boà-taùt ñaõ ñöôïc mang
danh töï khoâng thoaùi chuyeån, ñöôïc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù thaønh
Phaät coù theå thaáy ñöôïc choã truï cuûa Tam-muoäi naøy khoâng?
–Khoâng theå thaáy ñöôïc. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Thieän nam töû cuõng
chaúng bieát cuõng chaúng hieåu.
–Vì sao chaúng bieát, chaúng hieåu?
–Cuõng khoâng ñaéc Tam-muoäi, cuõng khoâng coù Tam-muoäi, cuõng
khoâng coù danh töï Tam-muoäi.
–Hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö ta ñaõ noùi oâng laø ngöôøi kheùo truï
nôi trí tueä thaân khoâng. OÂng noùi nhö theá laø vì caùc Boà-taùt, laø vì thuaän
theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt hoïc nhö theá töùc laø hoïc
Xaù-lôïi-phaát baïch Ñöùc Phaät:

–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Boà-taùt hoïc nhö theá töùc laø hoïc
Xaù-lôïi-phaát hoûi Ñöùc Phaät:
–Hoïc nhö theá laø hoïc phaùp naøo?
–Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc phaùp khoâng coù gì ñeå hoïc. Vì phaùp
voâ sôû ñaéc, ñöøng ngu si nhö treû con hoïc.
–Ai coù theå ñaéc phaùp naøy?
–Khoâng coù ñaéc, do theá maø ñaéc phaùp voâ sôû ñaéc. Ñöøng ngu si
nhö treû con hoïc, cho raèng coù giaû danh thì chaúng theå ñaéc maø muoán
hoïc taäp phaùp naøy thì ñuùng laø mang hai lôùp ngu si, cuõng chaúng bieát,
cuõng chaúng hieåu, cuõng chaúng roõ phaùp. Vì sao? Vì hoïc danh töï cuõng
laø saéc, vì muoán ñaéc phaùp naøy theá neân khoâng roõ phaùp sôû nieäm, cuõng
chaúng chöùng phaùp naøy, vì khoâng hieåu, khoâng tin neân khoâng truï trong
phaùp naøy, roài noùi laø coù thaân, vì theá ngu si nhö treû con hoïc.
Xaù-lôïi-phaát baïch Ñöùc Phaät:
–Boà-taùt hoïc nhö theá laø chaúng hoïc phaùp naøo caû!
–Hoïc nhö theá laø chaúng hoïc phaùp naøo caû! Phaät chaúng hoïc nhö
theá môùi chính laø hoïc, neân Phaät ñöôïc thaønh Phaät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ngöôøi hoûi: Ngöôøi
huyeãn hoùa coù tu hoïc thì hoï coù theå chöùng ñaéc Phaät quaû vaø thaønh Phaät
khoâng? Hoaëc hoûi phaûi laáy phaùp naøo ñeå chæ daïy hoï?
–Ta hoûi laïi oâng, tuøy yù oâng ñaùp. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao,
huyeãn cuøng saéc coù khaùc nhau khoâng, huyeãn cuøng vôùi thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc coù khaùc nhau khoâng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, vaâng! Huyeãn khoâng khaùc saéc.
www.daitangkinh.org
Saéc laø huyeãn, huyeãn laø saéc. Huyeãn khoâng khaùc thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, coù phaûi laø theo naêm aám khôûi
voïng töôûng khoâng ñuùng phaùp ñaët ra giaû danh Boà-taùt khoâng?
–Ñuùng theá, baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Boà-taùt tu hoïc muoán
thaønh Phaät chæ caàn hoïc huyeãn maø thoâi. Vì sao? Vì ngöôøi huyeãn phaûi
tu hoïc phaùp huyeãn, nghóa laø phaûi tu hoïc naêm aám saéc thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc nhö huyeãn, saùu suy (saùu caên) nhö huyeãn, noùi laø
chæ coù giaû danh, goïi laø naêm aám, saùu suy.
–Coù Boà-taùt môùi hoïc naøo nghe lôøi daïy naøy maø khoâng sôï haõi
chaêng?
–Neáu Boà-taùt môùi hoïc maø gaëp phaûi thaày aùc vaø theo hoïc vôùi thaày
aùc thì coù sôï haõi. Coøn neáu Boà-taùt môùi hoïc gaëp ñöôïc thaày laønh vaø theo
hoïc vôùi thaày laønh thì khoâng sôï haõi.
–Ai laø thaày aùc cuûa Boà-taùt? Vaø laøm sao bieát ñöôïc?
–Thaày aùc laø ngöôøi khoâng toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, baûo
ngöôøi lìa boû taâm Boà-taùt, trôû laïi daïy hoïc caùc taïp kinh, öa thích caùc taïp
kinh, coøn daïy hoïc caùc kinh noùi veà ñaïo phaùp A-la-haùn, Bích-chi-phaät
vaø khuyeán khích ñoïc tuïng. Hoaëc noùi vieäc ma, ma, nhaân ñoù laøm hö
hoûng Boà-taùt. Hoaëc ñem nhöõng noãi nhoïc nhaèn khoå sôû trong sinh töû noùi
ra ñeå chöùng toû ñaïo Boà-taùt khoâng thaät coù.
–Ai laø thaày laønh cuûa Boà-taùt? Laøm sao bieát ñöôïc?
–Thaày laønh laø ngöôøi toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, luoân luoân
daïy ngöôøi khieán cho vieäc hoïc thaønh töïu vaø noùi vieäc ma ñeå Boà-taùt
hieåu bieát maø phoøng hoä.
Tu-boà-ñeà thöa hoûi Phaät:

–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì sao goïi laø Boà-taùt? Theá naøo
laø ñuùng nghóa Boà-taùt?
–Ngöôøi naøo hoïc vaø hieåu bieát caùc kinh phaùp, bieát roõ heát caùc
kinh phaùp, thì ñöôïc goïi laø Boà-taùt.
–Ngöôøi hieåu bieát raønh reõ heát caùc kinh phaùp neân ñöôïc goïi laø
Boà-taùt. Vì sao coøn goïi laø Ma-ha-taùt?
–Ma-ha-taùt nghóa laø baäc cao quyù nhaát trong haøng trôøi, ngöôøi.
–Con cuõng thích nghe noùi vì sao goïi laø Ma-ha-taùt?
–Neáu oâng thích nghe, Phaät seõ vì oâng noùi. Ma-ha-taùt nghóa laø
ngöôøi töï thaáy roõ heát, töï bieát roõ heát moïi ñieàu ôû khaép möôøi phöông cuûa
ngöôøi trong thieân haï, bieát tuoåi thoï cuûa ngöôøi, bieát coù aùc hay khoâng
aùc, vui hay khoâng vui, coù chí hay khoâng chí, hieåu roõ caên taùnh cuûa hoï
maø thuyeát phaùp nhöng khoâng chaáp tröôùc, theá neân goïi laø Ma-ha-taùt.
–Con xin hoûi veà Ma-ha-taùt. Vì sao goïi laø Ma-ha-taùt? Giaû söû
taâm Boà-taùt naøy khoâng coù ai saùnh baèng, khoâng coù taâm naøo coù theå bì
kòp thì taâm cuûa caùc vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå saùnh baèng.
Taâm Phaät cuõng vaäy, laø taâm khoâng chaáp tröôùc, taâm khoâng ra, khoâng
vaøo. Neáu taâm Phaät khoâng ra, khoâng vaøo laø taâm khoâng chaáp tröôùc,
neân ñöôïc goïi laø Ma-ha-taùt, cao toät khoâng coù ai saùnh baèng.
–Vì sao taâm cuûa Boà-taùt khoâng chaáp tröôùc?
–Vì taâm khoâng sinh neân khoâng chaáp tröôùc?
Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát (Maõn Töø Töû) baïch Phaät:
–Vì sao goïi Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc
phaùt taâm höôùng ñeán Ñaïi thöøa?
www.daitangkinh.org
Phaät noùi:
–Ñuùng theá! Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc,
phaùt taâm höôùng ñeán Ñaïi thöøa.
–Vì sao Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc? Do
ñaâu maø bieát Ñaïi Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc?
–Taâm cuûa Ñaïi Boà-taùt nghó theá naøy: “Ta phaûi ñoä voâ löôïng, voâ
bieân ngöôøi khieán cho hoï ñeàu Baùt-neâ-hoaøn. Baùt-neâ-hoaøn nhö theá maø
trong phaùp aáy khoâng thaáy coù moät ngöôøi naøo ñöôïc Baùt-neâ-hoaøn. Vì
sao? Vì voán laø khoâng. Ví nhö nhaø huyeãn thuaät bieán hoùa ra hai toøa
thaønh lôùn ôû choã ñaát troáng vaø bieán hoùa ra ngöôøi ñaày trong thaønh, roài
chaët ñaàu heát nhöõng ngöôøi ñöôïc bieán hoùa ra aáy. Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó
sao, trong hai thaønh ñoù, coù ngöôøi bò töû thöông chaêng?
–Baïch Theá Toân, khoâng!
–Ñaïi Boà-taùt ñoä voâ löôïng, voâ bieân ngöôøi, khieán hoï ñeàu Baùt-neâ-
hoaøn maø khoâng thaáy coù moät ngöôøi naøo ñöôïc Baùt-neâ-hoaøn. Boà-taùt naøo
nghe lôøi noùi naøy maø khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng giaän, khoâng boû ñi
theo ñaïo khaùc, thì bieát ñoù laø Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi
coâng ñöùc.
–Nhö con ñaõ ñöôïc nghe lôøi Phaät daïy, con nghó: “Boà-taùt khoâng
vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc. Vì sao? Boà-taùt laøm nhö
theá, vì trí Nhaát thieát trí khoâng taïo taùc, moïi ngöôøi cuõng khoâng taïo taùc,
thì Boà-taùt vì ai maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc! Saéc khoâng nhieãm,
khoâng buoäc, khoâng môû.
Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Saéc khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû; thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc cuõng khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû laø
nghóa gì?
–Saéc khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû; thoáng döông, tö

töôûng, sinh töû, thöùc cuõng khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû.
Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát hoûi:
–Theá naøo laø saéc khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû? Theá naøo
laø thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng khoâng nhieãm, khoâng troùi,
khoâng môû?
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát:
–Vì saéc nhö huyeãn neân khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû. Vì
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc nhö huyeãn neân khoâng nhieãm,
khoâng troùi, khoâng môû. Vì voâ bieân neân khoâng nhieãm, khoâng troùi,
khoâng môû, ví nhö hö khoâng khoâng nhieãm, khoâng troùi, khoâng môû. Theá
neân Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc.
–Vì sao phaùt taâm höôùng ñeán Ñaïi thöøa? Theá naøo laø Ñaïi thöøa?
Ñaïi thöøa truï ôû ñaâu? Ñaïi thöøa töø ñaâu ra? Ai laø ngöôøi thaønh töïu Ñaïi
thöøa?
–Ñaïi thöøa khoâng coù chính giöõa, khoâng coù hai beân.
Tu-boà-ñeà hoûi Phaät:
–Con muoán bieát Ñaïi thöøa töø ñaâu ra? Töø ba coõi maø ra vaø truï vaøo
trí Nhaát thieát trí hay cuõng khoâng töø trong ba coõi sinh ra, khoâng coù
sinh ra laïi ôû vò lai. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì sao?
–Neáu ñaõ sinh ra roài maø vò lai coøn sinh laïi nöõa thì thaønh ra coù
hai phaùp. Giaû söû coù hai phaùp thì khoâng thaät coù phaùp Ñaïi thöøa. Neáu
khoâng ñaéc phaùp Ñaïi thöøa thì do phaùp naøo maø ñi ra khoûi ba coõi.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi thöøa coù nghóa laø ngöôøi naøo
truï trong aáy thì trong trôøi ngöôøi khoâng coù ai saùnh baèng. Ñaïi thöøa roäng
lôùn baèng hö khoâng. Nhö hö khoâng che chôû voâ löôïng, voâ soá ngöôøi,
Ñaïi thöøa cuõng che chôû voâ löôïng, voâ soá ngöôøi, neân goïi laø Ñaïi thöøa.
Ñaïi thöøa nghóa laø chaúng thaáy coù ñeán, cuõng chaúng thaáy coù ñi, cuõng
chaúng thaáy choã truï, cuõng chaúng thaáy coù chính giöõa vaø hai beân, cuõng
www.daitangkinh.org
chaúng thuoäc thaáy nghe, cuõng khoâng phaûi laø ñoái töôïng ñeå thaáy, cuõng
khoâng thaáy ôû ba coõi. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, vì theá cho neân
goïi laø Ñaïi thöøa.
–Hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá goïi laø Ñaïi thöøa.
Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát baïch Phaät:
–Ñöùc Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät,
nhöng nay vì sao Toân giaû laïi noùi Ñaïi thöøa?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Tu-boà-ñeà noùi caùc nghóa cuûa
Ñaïi thöøa phaûi chaêng khoâng traùi vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Neáu noùi caùc nghóa Ñaïi thöøa khoâng traùi vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø noùi ñuùng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Boà-taùt cuõng khoâng nghó quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Vì saéc voâ
bieân neân Boà-taùt cuõng voâ bieân. Saéc cuøng vôùi Boà-taùt khoâng theå naém,
khoâng theå baét. Taát caû Boà-taùt khoâng theå naém, khoâng theå baét, thì choã
naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt? Phaûi töø ñaâu maø noùi Boà-taùt ñeàu
khoâng theå thaáy, cuõng khoâng theå bieát choã nôi? Phaûi töø ñaâu maø noùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät khieán Boà-taùt ñöôïc goïi trôû laïi laø Boà-taùt?
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Taïi sao nghó raèng chæ laø giaû
danh maø thoâi? Theá naøo laø yù? YÙ khoâng coù choã nôi, yù khoâng coù hình
töôùng hay yù voán laø phaùp coù hình töôùng. Theá naøo laø saéc? Saéc chaúng
theå ñöôïc thaáy, cuõng khoâng coù thaân thì trong phaùp naøy choã naøo coù
saéc! Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå ñöôïc thaáy, Boà-taùt
cuõng chaúng theå ñöôïc thaáy. Boà-taùt vaø thöùc (naêm aám) hoaøn toaøn khoâng
bieát choã nôi cuõng chaúng theå thaáy. Taát caû Boà-taùt hoaøn toaøn khoâng coù
choã nôi, hoaøn toaøn khoâng theå thaáy, thì choã naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuûa Boà-taùt? Nhö vaäy noùi Boà-taùt ñeàu chaúng theå ñöôïc thaáy, cuõng
chaúng theå bieát choã nôi, hoaøn toaøn khoâng thaät coù thì phaûi töø trong
phaùp naøo maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, theá neân giaû danh goïi laø Boà-
taùt.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Töôûng veà giaû danh cuõng khoâng coù, giaû
danh cuõng khoâng coù töôûng thì choã naøo laø yù? Caùi gì ñöôïc ñaët teân laø yù?
Ñeán choã goác thì yù naøy sinh, yù thì khoâng coù töôùng, do ñaâu maø bieát
thöùc khoâng thaät coù. Naém ñeán goác thì cuõng khoâng coù ñoái töôïng bò naém
thì do ñaâu coù thöùc? Töôùng cuûa phaùp nhö theá, töôùng cuõng khoâng coù
goác. Neáu nhö töôùng khoâng coù goác thì phaùp cuõng khoâng coù ai taïo taùc,
cuõng khoâng coù goác. Phaùp voán khoâng coù goác thì töø ñaâu maø thuyeát
phaùp. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng khaùc, cuõng khoâng coù goác. Phaùp
cuûa Boà-taùt cuõng voâ sôû ñaéc. Neáu coù ngöôøi naøo haønh ñaïo Boà-taùt, nghe
lôøi noùi naøy maø khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng gheùt, thì bieát ñoù chính laø
ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät caàn phaûi suy nghó chín
chaén nhö vaäy. Ngay luùc aáy chaúng nhaäp vaøo saéc. Vì sao? Vì saéc
khoâng sinh töùc laø chaúng phaûi saéc. Neáu nhö vaäy chaúng phaûi saéc töùc laø
khoâng coù saéc, cuõng khoâng coù sinh. Töø trong phaùp naøy maø voâ sôû ñaéc
thì goïi laø boån voâ (chaân nhö) ôû trong phaùp saéc. Boån voâ naøy laø phaùp
maø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhaän thaáy, laø phaùp maø
Boà-taùt phaûi tö duy thaâm nhaäp. Baáy giôø Boà-taùt cuõng khoâng nhaäp vaøo
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc. Vì sao? Vì thöùc khoâng sinh töùc
laø chaúng phaûi thöùc, cuõng chaúng ra töø trong thöùc, cuõng chaúng vaøo töø
trong thöùc. Phaùp naøy hoaøn toaøn khoâng thaät coù.
–Toâi nghe Toân giaû thuyeát phaùp, noùi raèng Boà-taùt hoaøn toaøn
chaúng sinh. Neáu Boà-taùt hoaøn toaøn chaúng sinh thì Boà-taùt ñaâu caàn tu
caùc haïnh khoå cuûa ñaïo Boà-taùt, ñaâu caàn vì moïi ngöôøi ôû khaép möôøi
phöông maø tu caùc haïnh khoå khoù laøm?
Tu-boà-ñeà ñaùp lôøi Xaù-lôïi-phaát:
–Toâi cuõng khoâng cho raèng coù Boà-taùt tu caùc haïnh khoå khoù laøm.
Luùc haønh ñaïo Boà-taùt, Boà-taùt töï nghó: “Ta khoâng xem ñaây laø haïnh
khoå khoù laøm.” Vì sao? Vì taâm Boà-taùt chaúng neân nghó raèng: “Ta
nhaãn chòu caùc khoå khoù laøm.” Taâm Boà-taùt chöa töøng coù yù nghó nhö
theá vaø cuõng ñöøng neân nghó nhö theá. Vì muoán laøm cho voâ löôïng, voâ
soá ngöôøi an oån neân nghó hoï nhö cha, nhö meï, nhö con, nhö baûn thaân
khoâng khaùc, thöôøng neân xoùt thöông nghó ñeán hoï. Boà-taùt phaûi gìn
www.daitangkinh.org
giöõ taâm nhö theá. Taát caû Boà-taùt chaúng thaáy, cuõng chaúng bieát choã
nôi. Phaùp beân trong, phaùp beân ngoaøi cuõng vaäy. Phaûi nghó nhö theá,
phaûi laøm nhö theá. Boà-taùt laøm nhö theá chaúng cho laø nhaãn chòu caùc
khoå. Naøy Xaù-lôïi-phaát, giaû söû noùi nhö theá, thì chaúng thaáy Boà-taùt coù
sinh, vì Boà-taùt thì khoâng sinh.
–Giaû söû Boà-taùt khoâng sinh, trí Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh.
–Ñuùng theá, trí Nhaát thieát trí khoâng sinh.
–Giaû söû noùi nhö theá veà Boà-taùt, nghóa laø Boà-taùt chaúng thaáy sinh
vì Boà-taùt khoâng sinh.
Xaù-lôïi-phaát noùi tieáp vôùi Tu-boà-ñeà:
–Giaû söû Boà-taùt khoâng sinh thì trí Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh.
–Ñuùng theá, trí Nhaát thieát trí khoâng sinh.
–Giaû söû trí Nhaát thieát trí khoâng sinh cho ñeán ñaéc Thieàn cuõng
khoâng sinh.
–Ñuùng theá, cho ñeán ñaéc Thieàn cuõng khoâng sinh.
–Trong phaùp naøy, Boà-taùt khoâng sinh. Vì Boà-taùt khoâng sinh neân
trí Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh. Vì phaùp trí Nhaát thieát trí khoâng
sinh, neân cho ñeán ñaéc Thieàn ñaày ñuû cuõng khoâng sinh. Cho ñeán ñaéc
phaùp Thieàn cuõng khoâng sinh, aáy laø Boà-taùt voâ sôû ñaéc, laø trí Nhaát thieát
trí voâ sôû ñaéc.
–Phaùp khoâng sinh ñaéc khoâng sinh, cuõng ñaéc phaùp khoâng sinh,
cuõng chaúng phaûi khoâng ñaéc khoâng sinh.
–Giaû söû chaúng phaûi khoâng coù khoâng sinh ñaéc phaùp khoâng sinh,
vì theá neân ñaéc phaùp khoâng sinh.
–Giaû söû phaùp khoâng sinh maø sinh thì laïi chaúng phaûi laø khoâng
sinh, vì theá neân ñaéc khoâng sinh.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Giaû söû khoâng sinh chaúng phaûi laø khoâng sinh,
theá neân, thöa Toân giaû, khoâng sinh môùi laø khoâng sinh.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Khoâng sinh laø khoâng sinh khôûi söï thích nghe. Naøy Xaù-lôïi-
phaát! Khoâng sinh söï öa thích neân goïi laø thích.
–Khoâng khôûi söï sinh nghe töùc laø nghe.
–Nghe lôøi noùi ñoù.
–Chaúng phaûi khoâng coù lôøi noùi, aáy laø noùi maø khoâng noùi, aáy laø
thích maø khoâng thích, cho neân noùi, cho neân thích.
–Hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Toân giaû laø ngöôøi baäc nhaát trong
haøng ñeä töû thuyeát phaùp. Vì sao? Vì Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaõ tuøy theo
caâu hoûi maø ñaùp.
–Vieäc thuyeát phaùp khaép möôøi phöông cuûa ñeä töû Phaät cuõng
khoâng bieát ngöôøi ñöôïc giaùo hoùa töø ñaâu laïi, cöù tuøy theo ñieàu hoûi maø
giaûi ñaùp. Vì sao? Vì phaùp trong möôøi phöông cuõng khoâng bieát töø ñaâu
sinh.
–Hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Toân giaû töø trong phaùp naøo ñoä Boà-
taùt?
–Töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh. Khi nghe noùi phaùp naøy
hoaëc khi ñöôïc ñoïc phaùp naøy, Boà-taùt tin hieåu, khoâng nghi. Boà-taùt phaûi
bieát duø coù theo thì phaùp naøy cuõng chaúng theâm, hay duø khoâng theo thì
phaùp naøy cuõng chaúng giaûm.
www.daitangkinh.org

–Theo thì phaùp naøy cuõng chaúng theâm, khoâng theo thì phaùp naøy
cuõng chaúng giaûm. Theo phaùp naøy daïy moïi ngöôøi. Ai theo phaùp naøy
thì ñeàu trôû thaønh Ñaïi Boà-taùt khoâng soùt ngöôøi naøo. Vì sao? Vì moïi
ngöôøi ñeàu hoïc phaùp naøy maø phaùp naøy vaãn tieáp tuïc nhö cuõ.
–Hay thay! Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Vieäc lyù giaûi naøy ñuùng nhö lôøi
Toân giaû noùi, khoâng khaùc. Vì sao? Vì phaûi quaùn nieäm kyõ caøng veà thaân
ngöôøi, phaûi thaáu roõ nhö vaày: Thaân ngöôøi coù ngaàn aáy thöù roãng khoâng
thì yù nieäm cuõng coù ngaàn aáy thöù roãng khoâng. Bieát thaân ngöôøi thaät khoù
bieát roõ thì yù nieäm cuûa noù cuõng thaät khoù bieát roõ.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt caàn phaûi hoïc nhö theá, caàn phaûi haønh
nhö theá.
Phaåm 2: NAÏN VAÁN
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø boán vaïn Thieân töû cuøng nhau
ñeán ngoài trong phaùp hoäi. Töù Thieân vöông vaø hai vaïn Thieân töû cuøng
nhau ñeán ngoài trong phaùp hoäi. Phaïm thieân Ca-di vaø moät vaïn Thieân töû
cuøng nhau ñeán ngoài trong phaùp hoäi. Phaïm thieân Ña Hoäi vaø naêm ngaøn
Thieân töû cuøng nhau ñeán ngoài trong phaùp hoäi. Do phöôùc ñöùc ñôøi tröôùc
neân haøo quang cuûa caùc Thieân töû ñöôïc chieáu saùng.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Thöa Hieàn giaû Tu-boà-ñeà! Ngaàn aáy ngaøn vaïn Thieân töû taäp hoïp
muoán nghe Hieàn giaû noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt truï trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö theá naøo?
–Naøy Caâu-döïc! Neáu ngaàn aáy ngaøn vaïn Thieân töû muoán nghe, toâi
seõ noùi.
Tu-boà-ñeà nöông nhôø söùc oai thaàn cuûa Phaät noùi vôùi caùc Thieân töû
moät caùch ñaày ñuû veà Baùt-nhaõ ba-la-maät. vò Thieân töû naøo chöa haønh
ñaïo Boà-taùt, hoâm nay ñeàu neân haønh. Ngöôøi ñaõ ñaéc ñaïo Tu-ñaø-hoaøn
thì khoâng theå naøo ñaéc ñaïo Boà-taùt. Vì sao? Vì ngöôøi aáy ñaõ ñoùng chaët
ñöôøng sinh töû. Giaû söû, ngöôøi aáy haønh ñaïo Boà-taùt, toâi seõ möøng thay
cho ngöôøi ñoù, toâi khoâng bao giôø ñoaïn döùt phaùp coâng ñöùc. Toâi khieán
cho hoï muoán tu hoïc ñaïo phaùp chaân thaät voâ thöôïng, böôùc leân ngoâi vò
Phaät.
–Hay thay, Tu-boà-ñeà! Khuyeân baûo caùc Boà-taùt laø phaûi nhö vaäy
ñoù.
–Con phaûi baùo aân, con chaúng ñöôïc baùo aân. Vì sao? Vì caùc
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù khöù ñeàu sai caùc ñeä töû
vì caùc Boà-taùt maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tröôùc kia, Ñöùc Nhö Lai
cuõng hoïc phaùp naøy, nhôø phaùp naøy maø ñöôïc thaønh Phaät, vì theá phaûi
baùo aân Phaät. Hoâm nay con cuõng laïi thuyeát nhö theá veà Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Boà-taùt cuõng phaûi hoï trì phaùp Boà-taùt! Con laïi khuyeân baûo
hoï. Con ñaõ thoï trì vaø ñaõ khuyeân baûo roài, do ñoù Boà-taùt mau choùng
ñöôïc thaønh Phaät.
–Naøy Caâu-döïc! Haõy nghe toâi ñaùp ñieàu oâng ñaõ hoûi: “Boà-taùt truï
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?” Boà-taùt thoï trì phaùp khoâng, ñoù
laø truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Caâu-döïc! Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc phaùt taâm
höôùng ñeán Ñaïi thöøa chaúng neân truï saéc; chaúng neân truï thoáng döông,
tö töôûng, sinh töû, thöùc; chaúng neân truï Tu-ñaø-hoaøn, chaúng neân truï
Tö-ñaø-haøm, chaúng neân truï A-na-haøm, chaúng neân truï A-la-haùn,
chaúng neân truï Bích-chi-phaät, chaúng neân truï nôi Phaät; chaúng neân truï
nôi coù saéc, khoâng saéc, chaúng neân truï nôi coù thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc, khoâng thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc; chaúng neân
truï nôi coù Tu-ñaø-hoaøn, khoâng Tö-ñaø-haøm; chaúng neân truï nôi coù Tö-
ñaø-haøm; khoâng Tö-ñaø-haøm; chaúng neân truï nôi coù A-na-haøm, khoâng
A-na-haøm, chaúng neân truï nôi coù A-la-haùn, khoâng A-la-haùn; chaúng
neân truï nôi coù Bích-chi-phaät, khoâng Bích-chi-phaät; chaúng neân truï
nôi coù Phaät, khoâng Phaät; chaúng neân truï nôi saéc chaúng phaûi voâ
thöôøng, chaúng neân truï nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
www.daitangkinh.org
chaúng phaûi voâ thöôøng; chaúng neân truï nôi saéc hoaëc khoå hoaëc vui;
chaúng neân truï nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc hoaëc khoå
hoaëc vui, chaúng neân truï nôi saéc hoaëc toát hoaëc xaáu; chaúng neân truï
nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc hoaëc toát hoaëc xaáu; chaúng
neân truï nôi saéc thuoäc veà ngaõ, chaúng thuoäc veà ngaõ; chaúng neân truï
nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc thuoäc veà ngaõ, chaúng thuoäc
veà ngaõ; chaúng neân truï vaøo söï thaønh töïu baát ñoäng (Thieàn ñònh) cuûa
ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, chaúng neân truï nôi ñaïo Tu-ñaø-hoaøn ñaõ thaønh töïu.
Vì sao? Vì ñaïo Tu-ñaø-hoaøn coøn baûy laàn sinh töû môùi Baùt-neâ-hoaøn, vì
theá chaúng neân truï nôi ñaïo Tu-ñaø-hoaøn.
Chaúng neân truï vaøo söï thaønh töïu baát ñoäng cuûa ñaïo Tö-ñaø-haøm,
chaúng neân truï nôi ñaïo Tö-ñaø-haøm ñaõ thaønh töïu. Vì sao? Vì ñaïo Tö-
ñaø-haøm coù moät laàn sinh töû nöõa môùi Baùt-neâ-hoaøn, vì theá chaúng neân
truï nôi ñaïo Tö-ñaø-haøm.
Chaúng neân truï vaøo söï thaønh töïu baát ñoäng cuûa ñaïo A-na-haøm,
chaúng neân truï nôi ñaïo A-na-haøm ñaõ thaønh töïu. Vì sao? Vì ñaïo A-na-
haøm thaønh töïu roài thì sinh leân trôøi môùi Baùt-neâ-hoaøn, vì theá chaúng
neân truï nôi ñaïo A-na-haøm.
Chaúng neân truï nôi söï thaønh töïu baát ñoäng cuûa ñaïo A-la-haùn,
chaúng neân truï vaøo ñaïo A-la-haùn ñaõ thaønh töïu. Vì sao? Vì ñaïo A-la-
haùn thaønh töïu roài thì khoâng coøn qua laïi ôû theá gian nöõa, ôû trong Neâ-
hoaøn Baùt-neâ-hoaøn, vì theá chaúng neân truï nôi ñaïo A-la-haùn.
Chaúng neân truï nôi söï thaønh töïu baát ñoäng cuûa ñaïo Bích-chi-phaät.
Vì sao? Vì ñaïo Bích-chi-phaät thaønh töïu roài thì hôn ñaïo A-la-haùn maø
khoâng baèng Phaät ñaïo vaø ôû trong khoaûng giöõa aáy Baùt-neâ-hoaøn, vì theá
chaúng neân truï nôi ñaïo Bích-chi-phaät.
Chaúng neân truï nôi Phaät ñaïo. Vì sao? Vì taïo lôïi laïc cho khoâng
theå tính keå voâ soá ngöôøi neân taïo taùc coâng ñöùc, ta ñeàu laøm cho khoâng
theå tính keå voâ soá ngöôøi ñeàu Baùt-neâ-hoaøn, chính laø truï vaøo ngoâi vò
Phaät, vì theá chaúng neân truï nôi Phaät ñaïo.
Xaù-lôïi-phaát thaàm nghó: “Phaät phaûi truï nhö theá naøo?”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa Xaù-lôïi-phaát, beøn hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–YÙ Toân giaû nghó sao? Phaät truï ôû choã naøo?
–Phaät khoâng truï nôi naøo caû. Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc
taâm khoâng truï nôi naøo caû, khoâng truï nôi ñoäng (höõu vi), cuõng khoâng
truï nôi khoâng ñoäng (voâ vi).
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Boà-taùt phaûi hoïc nhö theá, nhö Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc truï cuõng chaúng theå truï, phaûi truï nhö theá,
chính laø hoïc khoâng coù choã truï.
Baáy giôø caùc vò Thieân töû thaàm nghó: “Caùc yù nghó cuûa haøng Daï-
xoa chuùng ta ñeàu bieát, lôøi noùi hoaëc to, hoaëc nhoû cuûa haøng Daï-xoa
chuùng ta ñeàu bieát, nhöng nhöõng ñieàu cuûa Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi ra thì
chuùng ta laïi hoaøn toaøn khoâng bieát.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó naøy cuûa caùc Thieân töû, neân noùi vôùi caùc
Thieân töû:
–Lôøi naøy khoù hieåu, cuõng chaúng theå nghe, cuõng chaúng theå bieát.
Caùc Thieân töû laïi thaàm nghó: “Lôøi noùi naøy phaûi ñöôïc lyù giaûi, vì
Toân giaû Tu-boà-ñeà hieåu saâu, bieát saâu.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa caùc Thieân töû, môùi noùi vôùi caùc Thieân
töû:
–Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, neáu truï trong ñoù thì
khoâng thích lìa khoûi caùi nhaân (Voâ sinh phaùp nhaãn) naøy. Ngöôøi ñaõ
chöùng ñaéc ñaïo Tö-ñaø-haøm, neáu truï ôû trong ñoù thì khoâng thích lìa
khoûi caùi nhaân naøy. Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc ñaïo A-na-haøm, neáu truï ôû
trong ñoù thì chaúng thích lìa khoûi caùi nhaân naøy. Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc
ñaïo A-la-haùn, neáu truï ôû trong ñoù thì chaúng thích lìa khoûi caùi nhaân
naøy. Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc ñaïo Bích-chi-phaät, neáu truï ôû trong ñoù thì
chaúng thích lìa khoûi caùi nhaân naøy. Ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc ñaïo quaû Phaät,
neáu truï ôû trong ñoù thì chaúng thích lìa khoûi caùi nhaân naøy.
Caùc Thieân töû laïi thaàm nghó: “Lôøi cuûa Toân giaû Tu-boà-ñeà laø nhö
theá, thì phaûi coøn tìm ôû ñaâu vò Phaùp sö thuyeát phaùp nhö Tu-boà-ñeà.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa caùc Thieân töû, môùi noùi vôùi caùc Thieân
töû:
–Phaùp sö nhö huyeãn, muoán theo toâi nghe phaùp, cuõng khoâng coù
phaùp ñöôïc nghe, cuõng khoâng chöùng ñaéc.
www.daitangkinh.org
Caùc Thieân töû laïi thaàm nghó: “Phaùp naøo laøm cho ngöôøi nghe
phaûi nhö vaäy?”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa caùc Thieân töû, môùi noùi vôùi hoï:
–Huyeãn nhö ngöôøi, ngöôøi nhö huyeãn. Toâi noùi ñaïo Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñeàu nhö huyeãn, thaäm
chí Phaät ñaïo, cuõng noùi nhö huyeãn.
Caùc Thieân töû noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Thaäm chí Phaät ñaïo cuõng noùi laø nhö huyeãn.
–Thaäm chí Neâ-hoaøn höõu dö, Neâ-hoaøn voâ dö vaø Neâ-hoaøn voâ truï
ñeàu cuõng nhö huyeãn sao?
Tu-boà-ñeà noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Giaû söû coù moät phaùp naøo hôn caû Neâ-hoaøn, toâi cuõng noùi nhö
huyeãn. Vì sao? Vì Neâ-hoaøn cuûa ngöôøi huyeãn thì roãng laëng nhö hö
khoâng khoâng thaät coù.
Xaù-lôïi-phaát, Baân-kyø-vaên-ñaø-phaát, Ma-ha Caâu-tö, Ma-ha Ca-
chieân-dieân hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät? Vaø töø phaùp naøy sinh
ra phaùp naøo?
–Töø phaùp naøy sinh ra Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, ñoù laø töôùng
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng nhö caùc ñeä töû nghe phaùp ñeàu ñaày ñuû
mau choùng thaønh A-la-haùn.
Tu-boà-ñeà noùi tieáp:
–Noùi veà töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø nhö theá, töø trong naøy
khoâng thaät coù, khoâng nghe, khoâng ñaéc. Tyø-kheo ñuùng nhö phaùp thì
khoâng nghe phaùp, khoâng ñaéc phaùp, töø trong phaùp naøy khoâng coù thoï
nhaän.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thaàm nghó: “Lôøi thuyeát phaùp cuûa Toân giaû
Tu-boà-ñeà laø möa phaùp baûo. Ta neân bieán hoùa ra hoa ñeå raûi leân Toân
giaû Tu-boà-ñeà.”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân bieán hoùa ra hoa, raûi leân Tu-boà-ñeà. Taâm
Toân giaû Tu-boà-ñeà roõ bieát, noùi:
–Hoa naøy chaúng sinh töø treân trôøi Ñao-lôïi, toâi ñaõ töøng thaáy hoa
naøy. Hoa naøy raûi leân treân toâi laø hoa do bieán hoùa ra maø thoâi. Hoa naøy
laø hoa ñöôïc hoùa ra, khoâng töø caây coái sinh ra. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân
hoùa ra hoa naøy raûi leân treân toâi laø töø caây taâm sinh ra, chaúng töø caây coái
sinh ra.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Hoa naøy khoâng töø ñaâu sinh ra. Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà, hoa
naøy cuõng chaúng töø caây taâm sinh ra.
–Nhö lôøi Caâu-döïc noùi, hoa naøy khoâng töø ñaâu sinh ra, cuõng
chaúng töø caây taâm sinh, thì chaúng phaûi hoa.
–Toân giaû Tu-boà-ñeà bieát moät caùch saâu saéc neân noùi phaùp khoâng
taêng, khoâng giaûm. Toâi noùi nhö theá laø theo lôøi daïy cuûa Toân giaû Tu-
boà-ñeà. Boà-taùt caàn phaûi hoïc nhö vaäy.
–Naøy Caâu-döïc! Lôøi naøy khoâng sai. Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø ñi
saâu vaøo phaùp naøy. Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø khoâng hoïc ñaïo Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, maø laø hoïc Phaät ñaïo,
hoïc ñaïo trí Nhaát thieát trí, hoïc nhö vaäy laø hoïc khoâng theå tính keå voâ soá
quyeån kinh, chaúng hoïc veà saéc, chaúng hoïc veà thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc, khoâng hoïc laáy phaùp khaùc, cuõng khoâng hoïc laáy, cuõng
khoâng hoïc boû; khoâng hoïc laáy, boû, töùc laø hoïc trí Nhaát thieát trí, töùc laø
sinh ra trí Nhaát thieát trí.
–Hoïc phaùp naøy cuõng laø hoïc khoâng laáy khoâng boû, laø hoïc trí
Nhaát thieát trí, laø sinh ra trí Nhaát thieát trí chaêng?
–Ñuùng theá, Xaù-lôïi-phaát! Hoïc nhö theá cuõng laø hoïc khoâng laáy
khoâng boû. Hoïc nhö theá laø hoïc trí Nhaát thieát trí, laø sinh ra trí Nhaát
thieát trí.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Xaù-lôïi-phaát:
www.daitangkinh.org
Xaù-lôïi-phaát ñaùp:
–OÂng neân hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Nhôø aân oai thaàn cuûa ai maø coù theå hoïc vaø hieåu?
–Nhôø aân oai thaàn cuûa Phaät maø coù theå hoïc vaø hieåu. Naøy Caâu-
döïc, oâng hoûi Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
Cuõng chaúng theå töø saéc haønh, cuõng chaúng theå lìa saéc haønh, cuõng
chaúng theå töø thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc haønh, cuõng chaúng
theå lìa thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc haønh. Vì sao? Vì Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng phaûi laø saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng lìa saéc, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi:
–Ma-ha ba-la-maät voâ löôïng, voâ bieân laø Ba-la-maät nhö theá naøo?
–Naøy Caâu-döïc! Ma-ha ba-la-maät voâ bieân laø Ba-la-maät voâ
löôïng. Ma-ha ba-la-maät hoaøn toaøn chaúng thaät coù. Ba-la-maät voâ bieân
hoaøn toaøn khoâng theå thaáy. Ba-la-maät voâ löôïng hoaøn toaøn khoâng theå
ño löôøng. Ngöôøi voâ löôïng laïi cuõng chaúng phaûi voâ löôïng, voâ löôïng laïi
cuõng chaúng phaûi voâ löôïng, Ba-la-maät voâ löôïng laïi cuõng chaúng phaûi
voâ löôïng. Ba-la-maät voâ löôïng laïi cuõng chaúng phaûi voâ löôïng, cuõng
khoâng coù ôû giöõa hay hai beân, cuõng khoâng coù tröôùc sau, hoaøn toaøn
khoâng theå löôøng, hoaøn toaøn khoâng theå bieát.
–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! YÙ Toân giaû nghó sao, vì sao ngöôøi voâ
löôïng neân Ba-la-maät voâ löôïng?
–Vieäc naøy ñeàu khoâng theå tính keå, giaû söû tính gaáp boäi laïi gaáp
boäi, ngöôøi voâ löôïng neân Ba-la-maät voâ löôïng.
–Do ñaâu maø Toân giaû noùi ngöôøi voâ löôïng neân Ba-la-maät voâ
löôïng?
–YÙ oâng Caâu-döïc nghó sao! ÔÛ trong phaùp naøo daïy ngöôøi voán
ñöôïc sinh ra?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñaùp:
–Khoâng coù phaùp daïy nhö theá, cuõng khoâng coù phaùp daïy truï chæ
nhö theá. Giaû söû coù noùi ra ñi nöõa cuõng chæ laø giaû danh maø thoâi, giaû söû
coù truï chæ cuõng chæ laø giaû danh maø thoâi. Chæ laø duøng giaû danh ñeå goïi
maø thoâi. Heã coù choã truï chæ thì chæ laø giaû danh, hoaøn toaøn khoâng thaät
coù, chæ laø duøng giaû danh ñeå goïi maø thoâi. Ngöôøi trôû laïi choã cuûa ngöôøi,
goác ngoïn voán khoâng, khoâng thaät coù.
–YÙ oâng Caâu-döïc nghó sao ngöôøi coù theå ñöôïc thaáy chaêng?
–Ngöôøi, khoâng theå ñöôïc thaáy!
–Naøy Caâu-döïc! Vì sao coù ngöôøi nghó ñeán choã naøo laø giôùi haïn
cuûa loaøi ngöôøi? Giaû söû Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc tuoåi thoï
vôùi soá kieáp nhö caùt ôû bôø soâng Haèng ñoä ngöôøi, moïi ngöôøi laïi laàn löôït
ñoä nhau, söï sinh ra cuûa hoï coù luùc ñoaïn tuyeät chaêng?
–Khoâng coù luùc ñoaïn tuyeät. Vì sao? Vì ngöôøi khoâng coù luùc taän.
–Ngöôøi voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ löôïng. Ngöôøi hoïc
ñaïo Boà-taùt phaûi hieåu vaø phaûi bieát raèng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
nhö theá.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 2
Phaåm 3: COÂNG ÑÖÙC
Baáy giôø caùc vò trôøi Ñeá-thích, Phaïm thieân, Phaïm phuï, Ñaïi töï taïi
vaø caùc Thieân nöõ ñoàng thôøi noùi lôøi ngôïi khen phaùp naøy ba laàn:
–Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Hieàn giaû Tu-boà-ñeà tuyeân thuyeát
raát saâu xa, caùc Ñöùc Nhö Lai ñeàu töø phaùp naøy sinh. Ngöôøi naøo nghe
phaùp naøy roài hoaëc ñoïc tuïng, hoaëc tu haønh thì ñöôïc chuùng con cung
kính coi nhö Ñöùc Nhö Lai. Chuùng con cung kính ngöôøi thoï trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö vò Ñaïi Boà-taùt.
Phaät baûo chö Thieân:
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Thuôû xöa, ta ôû tröôùc Ñöùc Phaät Nhieân
Ñaêng ñaéc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ta ñöôïc Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng
thoï kyù: “Veà sau seõ ñaéc trí tueä Phaät, laøm baäc Ñaïo sö trong loaøi ngöôøi.
Sau voâ soá a-taêng-kyø kieáp, oâng seõ thaønh Phaät hieäu Thích-ca Vaên, laø
baäc toân quyù hôn heát trong haøng Trôøi, ngöôøi, chaùnh phaùp röïc rôõ soi
saùng theá gian, toân hieäu laø Phaät.”
Caùc Thieân ñoàng thanh baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, hay thay! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät töï ñaït ñeán trí Nhaát thieát trí.
Luùc aáy Ñöùc Phaät ngoài trong chuùng hoäi, giöõa chö Thieân. Ñöùc
Phaät baûo Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di:
–Nay ñaây boán chuùng haõy laøm chöùng, chö Thieân coõi Duïc, chö
Thieân coõi Saéc laø Phaïm thieân, Quang aâm thieân ñeàu chöùng bieát.
Ñöùc Phaät baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Neáu coù thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc thoï
trì hoaëc ñoïc tuïng, thì ma hoaëc thieân ma khoâng bao giôø coù cô hoäi
thuaän tieän ñeå phaù haïi. Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøy
khoâng bò cheát oan.
Naøy Caâu-döïc! Chö Thieân treân cung trôøi Ñao-lôïi, neáu vò naøo tu
haønh Phaät ñaïo maø chöa ñöôïc gaëp Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc chöa hoïc,
hoaëc chöa tuïng thì caùc vò trôøi aáy ñeàu neân qua ñeán choã cuûa thieän nam,
thieän nöõ naøy thoï hoïc. Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng, hoaëc ôû choã raûnh rang,
hoaëc ôû nôi vaéng veû thì cuõng khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng haõi.
Töù Thieân vöông baïch Phaät:
–Chuùng con töï nguyeän cuøng nhau uûng hoä thieän nam, thieän nöõ
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc thoï trì hoaëc ñoïc tuïng.
Phaïm thieân vöông vaø chuùng Phaïm thieân cuõng ñeàu baïch Phaät:
–Chuùng con töï nguyeän cuøng nhau uûng hoä thieän nam, thieän nöõ
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng.
–Con töï nguyeän uûng hoä thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch tieáp:
–Thaät khoù coù ai bì kòp vôùi ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
thieän nam, thieän nöõ naøy taâm khoâng lay ñoäng, vì ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät töùc laø thoï trì ñuû caû saùu phaùp Ba-la-maät.
–Ñuùng theá, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc
laø thoï trì ñuû caû saùu phaùp Ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ haõy laéng nghe ta
noùi veà vieäc hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Caâu-
döïc, ta noùi lôøi tröôùc cuõng thieän, lôøi giöõa cuõng thieän, lôøi sau cuõng
thieän, vaäy oâng phaûi neân laéng nghe lôøi ta noùi.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân saün saøng laéng nghe vaø tieáp nhaän giaùo
phaùp cuûa Phaät.
Ñöùc Phaät noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Ñoái vôùi giaùo phaùp cuûa ta, neáu coù ngöôøi muoán khuaáy nhieãu, coù
ngöôøi muoán phaù hoaïi, coù ngöôøi muoán laøm loaïn, nhöõng keû aáy vöøa
www.daitangkinh.org
khôûi aùc yù muoán ñi ñeán phaù hoaïi, hoï ñang ñi giöõa ñöôøng chöa ñeán ñaõ
tieâu tan aùc yù. Boïn hoï veà sau khoâng bao giôø ñöôïc laøm nhö yù muoán. Vì
sao? Vì thieän nam, thieän nöõ naøy hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhôø thoï trì,
ñoïc tuïng, khieán cho boïn ngöôøi mang aùc yù kia chöa ñeán nôi ñaõ quay
veà, cuoái cuøng khoâng ñöôïc nhö yù.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät,
hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng, heã laøm ñieàu gì cuõng ñeàu töï theå hieän
phaùp naøy. Ví nhö coù caây thuoác teân laø Ma-thæ, coù con raén ñoùi ñang boø
ñi tìm thöùc aên, giöõa ñöôøng gaëp con truøng, raén muoán aên con truøng,
nhöng muøi cuûa caây thuoác Ma-thæ xoâng ñeán choã cuûa con truøng. Con
raén ngöûi thaáy muøi thuoác, lieàn boø ñi. Vì sao? Vì coâng naêng cuûa thuoác
laø laøm tieâu tan noïc ñoäc loaøi raén, laøm cho loaøi raén phaûi boû ñi.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät,
hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng, neáu coù ngöôøi muoán haïi thì aùc yù cuûa hoï töï
tieâu tan laø do bò söùc oai thaàn cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaåy lui, laø do bò
söùc oai thaàn cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm cho hoï boû ñi.
–Giaû söû coù ngöôøi möu toan phaù hoaïi, thì ngöôøi aáy ñang treân
ñöôøng ñi töï maát aùc yù, vieäc aùc khoâng thaønh. Töù Thieân vöông ñeàu
uûng hoä thieän nam, thieän nöõ thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc suy
nghó laøm moïi vieäc moät caùch töï taïi, lôøi noùi nhö cam loä, lôøi noùi khoâng
khinh baïc, khoâng sinh giaän hôøn, khoâng töï kieâu ngaïo. Töù Thieân
vöông ñeàu uûng hoä thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc
thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng, thì lôøi noùi khoâng coù sai ngoa, lôøi noùi nhö cam
loä, lôøi noùi khoâng khinh baïc, khoâng sinh giaän hôøn, khoâng töï kieâu
ngaïo cao maïn. Vì sao? Vì hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät neân chaúng töï giaän
hôøn, chaúng töï kieâu ngaïo, chaúng töï yû thò. Thieän nam, thieän nöõ töï
nghó: “Neáu coù söï ñaáu tranh noåi daäy, ta phaûi traùnh xa, vì ta khoâng
thích vieäc aáy.” Ñoû maët xaáu hoå töï nghó: “Ta khoâng neân gaàn guõi boïn
ngöôøi aùc naøy.” Töï nghó: “Ta caàu Phaät ñaïo khoâng neân nghe theo lôøi
noùi giaän döõ khieán cho taâm ta trôû neân hieáu thaéng.” Thieän nam, thieän
nöõ laøm vieäc gì cuõng ñeàu töï theå hieän laø ngöôøi kheùo hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, kheùo thoï trì, kheùo ñoïc tuïng.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät hay vöôït leân treân caùc ñieàu aùc, laøm ñieàu gì
cuõng ñeàu töï taïi, khoâng phaùp naøo saùnh baèng.
–Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät hoaëc thoï trì, hoaëc ñoïc tuïng, hoaëc duø phaûi traûi qua hoaïn naïn
nguy kòch nhöng vaãn khoâng sôï haõi, giaû söû vaøo trong quaân traän cuõng
chaúng bò ñao binh laøm toån haïi. Lôøi ta noùi khoâng bao giôø sai.
Naøy Caâu-döïc! Ñuùng nhö Phaät daïy laø khoâng coù theå haïi ñöôïc.
Thieän nam, thieän nöõ ñang luùc hoaëc ñoïc tuïng, hoaëc thoï trì, hoaëc quaùn
nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, giaû söû caùi cheát ñang tôùi, neáu ôû trong chaùnh
nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät maø cheát thì daãu cho oan gia ngay luùc aáy
muoán cuõng khoâng haõm haïi ñöôïc.
Thieän nam, thieän nöõ truï trong phaùp naøy khoâng bao giôø cheát
oan, giaû söû ôû trong quaân traän hoaëc bò baén, bò ñaâm cuõng khoâng bao
giôø bò truùng vaøo thaân. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø ñaïi thaàn
chuù, laø thaàn chuù maõnh lieät trong loaøi ngöôøi. Thieän nam, thieän nöõ naøo
hoïc thaàn chuù naøy thì khoâng töï nghó ñeán ñieàu aùc, cuõng khoâng nghó ñeán
ñieàu aùc cuûa ngöôøi khaùc, taát caû ñeàu khoâng nghó, ñöôïc laøm baäc toân quyù
trong loaøi ngöôøi, töï tieán tôùi thaønh Phaät cöùu vôùt moïi ngöôøi cho ñeán
caùc loaøi boø bay maùy cöïa. Do ñoù ngöôøi hoïc thaàn chuù naøy mau choùng
thaønh Phaät ñaïo.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi tuy ñaõ bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhöng khoâng theå tu hoïc, khoâng theå ñoïc tuïng thì neân
mang kinh ñieån naøy theo beân mình, duø ngöôøi hay quyû thaàn cuõng
khoâng theå laøm haïi, tröø phi ngöôøi aáy coù toäi nghieäp ñôøi tröôùc, nay
phaûi ñeàn traû.
Naøy Caâu-döïc! Ví nhö nôi Phaät môùi thaønh ñaïo, boán phía neáu coù
ngöôøi töø moät phía naøo ñi vaøo, thì quyû thaàn hay caàm thuù cuõng khoâng
theå haïi ngöôøi naøy. Duø laø quyû thaàn hay caàm thuù muoán ñeán khuaáy
nhieãu, muoán ñeán haïi ngöôøi naøy cuõng khoâng theå naøo ñöôïc. Vì sao? Vì
nôi Phaät thaønh ñaïo coù söùc oai thaàn cuûa Phaät baûo veä. Caùc Ñöùc Phaät
Thieân Trung Thieân quaù khöù, hieän taïi, vò lai ñeàu laø baäc toân quyù trong
loaøi ngöôøi. Caùc Ngaøi ñeàu ôû nôi aáy thaønh Phaät. Cuõng vaäy, neáu ôû ñôøi
vò lai, ngöôøi caàu Phaät ñaïo ñeàu phaûi nhôø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
www.daitangkinh.org
maø ñaéc Phaät ñaïo. Neáu ngöôøi naøo ñi vaøo nôi naøy thì khoâng kinh,
khoâng haõi, khoâng lo, khoâng sôï, vì nhôø oai löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Choã naøo coù kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-luaân,
Quyû, Thaàn, Roàng, ñeàu phaûi leã baùi, cung kính, hoä trì. Vì theá neân ngöôøi
naøo ñeán nôi naøy ñeàu ñöôïc söùc oai thaàn cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo
hoä.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ngöôøi bieân cheùp, thoï trì
kinh Baùt-nhaõ thì phaûi höôùng veà ngöôøi aáy ñaûnh leã phuïng söï, cuùng
döôøng baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông toång
hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Neáu laïi coù ngöôøi, sau khi Phaät Baùt-
neâ-hoaøn, xaây thaùp phuïng thôø xaù-lôïi Phaät, töï ñeán ñaûnh leã, phuïng söï,
cuùng döôøng baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông
toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Nhö vaäy, phöôùc cuûa ngöôøi naøy
coù nhieàu chaêng?
–Naøy Caâu-döïc! Ta nay hoûi oâng, tuøy yù ñaùp laïi. Naøy Caâu-döïc,
theá naøo laø trí Nhaát thieát trí cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc
nöông vaøo thaân naøy maø xuaát hieän? Nhö Lai hoïc phaùp naøo maø chöùng
ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Ñöùc Nhö Lai hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chöùng ñaéc ñaïo quaû
Phaät noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Khoâng do thaân xaù-lôïi maø do trí Nhaát thieát trí ñöôïc thaønh Phaät.
Nhö Lai ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñuùng theá, naøy Caâu-döïc!
Trí Nhaát thieát trí nöông vaøo thaân naøy, töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Trí Nhaát thieát trí cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc nöông vaøo
thaân. Thaân laøm choã nöông töïa cho trí Nhaát thieát trí, maø ñöôïc goïi laø
thaân Phaät. Xaù-lôïi sau khi ta Baùt-neâ-hoaøn töø trí Nhaát thieát trí sinh neân
cuõng ñöôïc cuùng döôøng nhö thaân Phaät.
Naøy Caâu-döïc! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät roài thoï trì, ñoïc tuïng, tu haønh, töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng
söï, cuùng döôøng baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa,
höông toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu töùc laø cuùng döôøng trí
Nhaát thieát trí.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp roài, cuùng döôøng
kinh naøy nhö theá aét ñöôïc coâng ñöùc khoâng gì saùnh baèng. Vì sao? Vì ñaõ
cuùng döôøng trí Nhaát thieát trí.
–Neáu ngöôøi trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi naøy chaúng cuùng döôøng,
phuïng söï Baùt-nhaõ ba-la-maät nghóa laø hoï chaúng bieát söï cao quyù cuûa
phaùp naøy. Coøn neáu ngöôøi naøo cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
phöôùc cuûa ngöôøi aáy to taùt khoâng gì saùnh baèng, do ñoù caàn phaûi cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñöùc Phaät hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Caâu-döïc! Trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi naøy, coù ñöôïc bao
nhieâu ngöôøi tin Phaät, tin Phaùp, tin Tyø-kheo Taêng?
–Coù raát ít ngöôøi trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi naøy tin Phaät, tin
Phaùp, tin Tyø-kheo Taêng, coøn ngöôøi haønh ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät cho ñeán haønh Phaät ñaïo thì
caøng ít hôn nöõa!
–Naøy Caâu-döïc, ñuùng theá, raát ít! Duø cho ngöôøi caàu Phaät ñaïo,
ngöôøi haønh Phaät ñaïo tuy raát nhieàu nhöng cuoái cuøng thaønh Phaät thì raát
ít. Nhö vaäy khoâng theå tính keå voâ soá ngöôøi töø luùc baét ñaàu caàu Phaät
ñaïo ñeán cuoái cuøng trong soá ngöôøi naøy chæ coù moät, hai ngöôøi truï ñöôïc
ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ tu haønh caàu Phaät ñaïo veà
sau thaønh Phaät ñaïo laø nhö theá ñoù!
Phaät daïy tieáp:
–Thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc thoï trì hoaëc
ñoïc tuïng, caùc oâng phaûi ñaûnh leã, phuïng söï cuùng döôøng hoï. Vì sao? Vì
nhôø hieåu caùc ñieàu daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát thuôû quaù khöù
ít coù Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Caùc Boà-taùt thuôû xöa haønh
Phaät ñaïo ñeàu do hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thaønh. Ñeán thôøi ta, caùc
www.daitangkinh.org
oâng cuõng neân cuøng nhau hoïc phaùp naøy. Sau khi Nhö Lai Baùt-neâ-
hoaøn, caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu neân thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Caâu-döïc! Sau khi Nhö Lai Baùt-neâ-hoaøn, coù thieän nam,
thieän nöõ xaây thaùp baûy baùu cuùng döôøng xaù-lôïi, suoát ñôøi töï höôùng veà
ñaûnh leã, phuïng söï, ñem hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi, höông
xoa coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn coõi
trôøi, loïng baùu coõi trôøi ñeå cuùng döôøng ñoù. Naøy Caâu-döïc! Thieän nam,
thieän nöõ aáy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, raát nhieàu, raát nhieàu!
Phaät noùi:
–Khoâng ñuùng, thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät, töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh naøy
baèng caùc thöù hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông toång hôïp, luïa laø,
côø phöôùn, loïng baùu ñöôïc phöôùc môùi nhieàu.
–Haõy gaùc vieäc xaây thaùp baûy baùu laïi. Neáu coù thaùp xaây baèng
baûy chaát lieäu quyù baùu ñaày caû chaâu Dieâm-phuø-lôïi, thieän nam, thieän
nöõ suoát ñôøi töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng baèng caùc
thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi, höông xoa coõi trôøi,
höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn coõi trôøi, loïng baùu
coõi trôøi. Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc coù
nhieàu chaêng?
Phaät noùi:
–Khoâng ñuùng! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät roài höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh naøy
baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông toång hôïp,
luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu ñöôïc phöôùc môùi nhieàu.
–Haõy gaùc vieäc taïo thaùp baûy baùu khaép moät chaâu Dieâm-phuø-lôïi.
Naøy Caâu-döïc! Thaùp baûy baùu ñaày khaép boán chaâu thieân haï, neáu coù
Thieän nam, thieän nöõ suoát ñôøi töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng
döôøng baèng caùc thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi, höông
xoa coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn coõi
trôøi, loïng baùu coõi trôøi. Phöôùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu chaêng?
Phaät noùi:
–Khoâng ñuùng! Thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät roài töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh
naøy baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông toång
hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu ñöôïc phöôùc môùi nhieàu.
–Haõy gaùc vieäc cuùng döôøng thaùp baûy baùu khaép moät töù thieân haï
laïi. Naøy Caâu-döïc! Ví nhö moät töù thieân haï roài laïi moät töù thieân haï, nhö
vaäy leân ñeán moät ngaøn töù thieân haï ñeàu kieán taïo ñaày thaùp baûy baùu.
Neáu coù thieän nam, thieän nöõ suoát ñôøi töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï,
cuùng döôøng baèng caùc thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi,
höông xoa coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn
coõi trôøi, loïng baùu coõi trôøi. Naøy Caâu-döïc! Ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc coù
nhieàu chaêng?
Phaät baûo:
maät roài töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh naøy
–Haõy gaùc laïi vieäc cuùng döôøng thaùp baûy baùu moät ngaøn töù thieân
haï laïi. Naøy Caâu-döïc! Cuõng vaäy, trong hai ngaøn töù thieân haï ñeàu kieán
taïo ñaày thaùp baûy baùu. Neáu coù thieän nam, thieän nöõ suoát ñôøi töï höôùng
veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng baèng caùc thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi,
höông boät coõi trôøi, höông xoa coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø
www.daitangkinh.org
coõi trôøi, côø phöôùn coõi trôøi, loïng baùu coõi trôøi. Naøy Caâu-döïc! Phöôùc
cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu chaêng?
Phaät noùi:
–Haõy gaùc vieäc cuùng döôøng thaùp baûy baùu khaép hai ngaøn töù thieân
haï laïi. Naøy Caâu-döïc! Trong ba ngaøn töù thieân haï ñeàu kieán taïo ñaày
thaùp baûy baùu. Neáu coù thieän nam, thieän nöõ suoát ñôøi töï höôùng veà ñaûnh
leã, phuïng söï, cuùng döôøng baèng caùc thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi, höông
boät coõi trôøi, höông xoa coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi
trôøi, côø phöôùn coõi trôøi, loïng baùu coõi trôøi. Naøy Caâu-döïc! Thieän nam,
thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
Phaät noùi:
–Haõy gaùc vieäc cuùng döôøng thaùp baûy baùu ñaày khaép ba ngaøn töù
thieân haï laïi. Naøy Caâu-döïc! Neáu taát caû höõu tình trong khaép tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi ñeàu ñöôïc sinh trong loaøi ngöôøi, ñeàu ñöôïc laøm
ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu laøm thaùp baûy baùu. Nhöõng ngöôøi naøy suoát ñôøi
cuùng döôøng baèng caùc thöù kyõ nhaïc, hoa ñeïp, höông boät, höông xoa,
höông toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Roài laïi coøn ñem caùc thöù
hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi, höông xoa coõi trôøi, höông toång
hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn coõi trôøi, loïng baùu coõi trôøi cuùng
döôøng. Caùc höõu tình naøy vaø caùc höõu tình trong tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi thaûy ñeàu döïng thaùp baûy baùu, ñeàu duøng kyõ nhaïc… cuùng
döôøng. Naøy Caâu-döïc! Coâng ñöùc phöôùc ñöùc cuûa hoï coù nhieàu chaêng?
Phaät baûo:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, ñuùng theá! Chuùng con phaûi töï
höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät cöïc kyø
an oån naøy. Chuùng con phaûi töï höôùng veà leã baùi, phuïng söï, cuùng döôøng
trí Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät Thieân Trung Thieân quaù khöù, hieän taïi,
vò lai. Chuùng con vì cuùng döôøng maø ñeán.
–Haõy gaùc vieäc döïng thaùp baùu khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi
laïi. Laïi nhö coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng, moãi moät höõu
tình ñeàu xaây thaùp baûy baùu, ñeàu cuùng döôøng moät kieáp hoaëc hôn moät
kieáp baèng caùc thöù nhö hoa ñeïp coõi trôøi, höông boät coõi trôøi, höông xoa
coõi trôøi, höông toång hôïp coõi trôøi, luïa laø coõi trôøi, côø phöôùn coõi trôøi,
loïng baùu coõi trôøi, caùc thöù kyõ nhaïc trong coõi trôøi ngöôøi ñeàu ñem cuùng
döôøng. Naøy Caâu-döïc! Nhö vaäy coâng ñöùc phöôùc ñöùc cuûa caùc höõu tình
aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
maät, töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh naøy
Phaät baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
www.daitangkinh.org
–Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc, khoâng ñuùng! Thieän nam, thieän nöõ töø
trong phaùp naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu, khoâng theå tính, khoâng theå baøn,
khoâng theå caân, khoâng theå löôøng, khoâng theå cuøng. Vì sao? Vì töø trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra trí Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai ÖÙng Chaùnh
Ñaúng Giaùc. Nhö theá, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät roài töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng
quyeån kinh naøy baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa,
höông toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc!
Coâng ñöùc ñaït ñöôïc, phöôùc ñöùc ñaït ñöôïc vaø coâng ñöùc ñôøi tröôùc ñaït
ñöôïc, phöôùc ñöùc cuûa Phaät ñaït ñöôïc ñem nhaân leân moät traêm laàn
phöôùc ñöùc cuûa höõu tình trong coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng
Haèng ñeàu döïng thaùp baûy baùu thôø xaù-lôïi Phaät cuõng khoâng sao tính
ñöôïc! Ñem chuùng nhaân leân moät ngaøn laàn cuõng khoâng sao tính ñöôïc!
Ñem chuùng nhaân leân traêm ngaøn laàn cuõng khoâng sao tính ñöôïc! Ñem
chuùng nhaân leân vaïn öùc laàn cuõng khoâng sao tính ñöôïc! Ñem chuùng
nhaân leân voâ soá laàn vaãn khoâng sao so töôøng vôùi phöôùc ñöùc cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät!
Baáy giôø boán vaïn Thieân nhaân cuøng Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñeán
ñaïi hoäi. Caùc Thieân noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân.
–Ngaøi neân thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi neân phuùng tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Naøy Caâu-döïc! OÂng neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân thoï trì,
neân phuùng tuïng kinh naøy. Vì sao? Vì trong taâm A-tu-luaân khôûi yù
muoán ñaáu tranh vôùi trôøi Ñao-lôïi thì A-tu-luaân lieàn khôûi binh ñaùnh leân
Thieân cung. Luùc aáy Caâu-döïc neân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì
binh cuûa A-tu-luaân laäp töùc thoaùi lui.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc ñaïi
chuù, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc toân chuù, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ ñaúng
ñaúng chuù.
–Ñuùng theá, naøy Caâu-döïc! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc ñaïi chuù,
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc toân chuù, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ ñaúng
ñaúng chuù. Naøy Caâu-döïc! Ngöôøi trì chuù naøy seõ ñöôïc thaønh Phaät nhö
caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù khöù ñeàu töø chuù naøy
maø ñöôïc thaønh Phaät, caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñôøi vò
lai cuõng ñeàu do hoïc chuù naøy maø thaønh Phaät, möôøi phöông chö Phaät
hieän taïi cuõng töø chuù naøy maø thaønh Phaät.
Naøy Caâu-döïc! Chuù naøy voán sinh ra möôøi giôùi coâng ñöùc (thaäp
thieän) soi saùng thieân haï, boán Thieàn, boán Ñeá, boán Thaàn tuùc, naêm
Thaàn thoâng soi saùng theá gian. Ñaïi Boà-taùt töø trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät sinh ra möôøi giôùi coâng ñöùc ñeán khaép theá gian, boán Thieàn, boán
Ñeá, boán Thaàn tuùc, naêm Thaàn thoâng soi saùng theá gian. Nay ñaây, Ñöùc
Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc chöa xuaát hieän nôi theá gian, thì Boà-
taùt soi saùng theá gian baèng boán Thieàn, boán Ñeá, boán Thaàn tuùc, naêm
Thaàn thoâng nhö maët traêng ngaøy raèm soi saùng caùc ngoâi sao giöõa hö
khoâng. Cuõng vaäy, naøy Caâu-döïc, coâng ñöùc cuûa Boà-taùt cuõng troïn veïn
ñaày ñuû nhö theá. Luùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc chöa xuaát
hieän nôi theá gian thì Boà-taùt xuaát hieän soi saùng theá gian. Ñaïi Boà-taùt
ñeàu töø trong phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
OÂng caàn phaûi bieát nhö theá.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp, trì
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc phöôùc ñöùc ñaày ñuû.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Phaät:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Sao goïi laø phöôùc ñöùc ñaày ñuû?
–Ngöôøi naøy khoâng bao giôø bò truùng ñoäc cheát, khoâng bò cheát
chìm, khoâng bò cheát vì binh ñao. Luùc ñeán cöûa quan, neáu bò quan
huyeän ñaùnh ñaäp oan öùc, neân tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät trong luùc ngoài
hoaëc ñi thì quan huyeän khoâng theå haõm haïi ñöôïc. Vì sao? Vì ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät uûng hoä. Neáu gaëp nhöõng vieäc khaùc, cuõng neân tuïng
nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö laø ñeán choã nhaø vua, thaùi töû, ñaïi thaàn thì
ñöôïc hoï noùi lôøi thaân maät, roài cuøng nhau luaän ñaøm, cuøng nhau töôi
cöôøi vui veû. Vì sao? Vì hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ngöôøi naøy nieäm
thieän, nghó thieän ñem taâm Töø bi thöông xoùt taát caû moïi ngöôøi cho ñeán
caùc loaøi boø bay maùy cöïa. Vì theá neân ai thaáy ngöôøi aáy cuõng ñeàu ñöùng
daäy ngheânh ñoùn. Naøy Caâu-döïc! Neáu coù keû naøo tìm caùch haõm haïi
www.daitangkinh.org
cuõng khoâng theå naøo haõm haïi ñöôïc ngöôøi naøy.

Baáy giôø coù keû dò ñaïo töø xa thaáy Phaät ngoài trong ñaïi hoäi. OÂng
ta chaäm raõi ñi ñeán muoán phaù roái phaùp hoäi. Luùc oâng ta ñi gaàn ñeán
choã Phaät thì Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Phaûi laøm theá naøo khi ta
suoát ñôøi thöôøng ôû beân Phaät thoï trì, phuùng tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Keû dò ñaïo kia muoán gaây roái, ta phaûi ngaên chaën laïi”. Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân lieàn phuùng tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ ñöôïc nghe töø Ñöùc
Phaät. Keû dò ñaïo lieàn töø xa nhieãu quanh Phaät ba voøng roài theo ñöôøng
taét ra ñi.
Xaù-lôïi-phaát thaàm nghó: “Trong vieäc naøy, taïi sao khieán cho keû
dò ñaïo kia theo ñöôøng taét ra ñi?”
Ñöùc Phaät bieát yù nghó cuûa Xaù-lôïi-phaát, beøn noùi:
–Thích Ñeà-hoaøn Nhaân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät khieán cho
keû dò ñaïo kia phaûi ñi ra. Keû dò ñaïo khoâng coù thieän yù ñeán, vì mang aùc
yù ñeán.
Luùc aáy, ma teä aùc nghó: “Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc
ngoài chung vôùi boán chuùng ñeä töû, Ñeá Thích, Phaïm thieân vaø Thieân
chuùng cuõng ñeàu coù maët trong phaùp hoäi, khoâng coù keû dò ñaïo, thì Ñaïi
Boà-taùt ñeán nhoùm hoïp seõ ñöôïc Phaät thoï kyù laøm vò töôùng soaùi trong
loaøi ngöôøi, töï tieán leân thaønh Phaät. Ta phaûi ñeán phaù roái hoï.” Ma teä
aùc ñi xe töù maõ töø töø tieán tôùi choã Phaät. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó:
“Ma teä aùc ñi xe töù maõ muoán ñeán choã Phaät. Xe töù maõ naøy cuûa ma teä
aùc tuy khoâng khaùc, nhöng khoâng phaûi laø loaïi xe töù maõ cuûa quoác
vöông Bình-sa, cuõng khoâng phaûi laø loaïi xe töù maõ cuûa quoác vöông
Ba-tö-naëc, cuõng khoâng phaûi laø loaïi xe töù maõ cuûa doøng hoï Thích,
cuõng khoâng phaûi laø loaïi xe töù maõ cuûa Tuøy-xaù-lôïi (Saùt-ñeá-lôïi), maø
xe töù maõ naøy do ma teä aùc bieán hoùa ra. Ngaøy ñeâm ma teä aùc thöôøng
tìm cô hoäi phaù roái Phaät, thöôøng naõo loaïn ngöôøi ôû theá gian.” Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân luoân luoân nguyeän: “Ta phaûi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-
maät, taâm thöôøng nieäm thöôøng trì, tuïng nieäm roát raùo.” Luùc trong taâm
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät gaàn xong thì ma
teä aùc theo loái cuõ quay veà.
Thieân ñeá Caâu-döïc ôû coõi trôøi Ñao-lôïi ñem hoa trôøi bay ñeán ñöùng
treân hö khoâng raûi leân Ñöùc Phaät vaø boán phía roài noùi:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ ñoaïn tuyeät töø laâu, ñeán nay ngöôøi ôû chaâu
Dieâm-phuø-lôïi naøy môùi ñöôïc nghe, môùi ñöôïc gaëp.
Thieân ñeá laïi coøn ñem ngaàn aáy hoa trôøi töø boán phía raûi leân Ñöùc
Phaät.
–Ngöôøi naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì chaúng bò ma vaø beø ñaûng cuûa ma phaù roái.
–Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc phöôùc ñöùc, coâng ñöùc
chaúng nhoû, haø huoáng hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng. Hoïc roài, trì roài, tuïng
roài, laáy caùi hoïc aáy duøng laøm phaùp ñeå an truï. Ngöôøi naøy ñôøi tröôùc ñaõ
töøng gaëp Phaät nghe thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, haø huoáng laø hoïc
taäp, thoï trì, ñoïc tuïng. Hoïc roài, trì roài, tuïng roài haønh ñuùng nhö lôøi daïy,
an truï ñaày ñuû nôi phaùp naøy, chính laø ñaõ cuùng döôøng Nhö Lai. Coâng
ñöùc cuûa ngöôøi naøy laø nhö vaäy ñoù! Vì sao? Vì trí Nhaát thieát trí do thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö muoán ñöôïc chaâu baùu quyù
giaù thì phaûi tìm töø trong bieån caû, coøn muoán ñöôïc traân baûo trí Nhaát
thieát trí ñeå thaønh Ñaáng Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thì phaûi tìm
töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät noùi:
–Ñuùng theá! Töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra trí Nhaát thieát trí
cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc.
A-nan baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, vì sao khoâng coù ai noùi Boá thí
ba-la-maät, cuõng khoâng noùi Trì giôùi ba-la-maät, cuõng khoâng noùi Nhaãn
nhuïc ba-la-maät, cuõng khoâng noùi Tinh taán ba-la-maät, cuõng khoâng noùi
Thieàn ñònh ba-la-maät, cuõng khoâng noùi ñeán danh töï cuûa chuùng maø chæ
cuøng nhau noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ñöùc Phaät hoûi A-nan:
–Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät toân quyù hôn caùc Ba-la-maät kia. Naøy A-
nan! Boá thí maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì coù phaûi laø
Boá thí ba-la-maät khoâng? Trì giôùi maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát
www.daitangkinh.org
thieát trí thì coù phaûi laø Trì giôùi ba-la-maät khoâng? Nhaãn nhuïc maø
khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì coù phaûi laø Nhaãn nhuïc ba-la-
maät khoâng? Tinh taán maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì coù
phaûi laø Tinh taán ba-la-maät khoâng? Nhaát taâm maø khoâng hoài höôùng
ñeán trí Nhaát thieát trí thì coù phaûi laø Thieàn ñònh ba-la-maät khoâng? Trí
tueä maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì coù phaûi laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoâng?
A-nan ñaùp:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Boá thí maø khoâng hoài höôùng
ñeán trí Nhaát thieát trí thì khoâng phaûi laø Boá thí ba-la-maät. Trì giôùi maø
khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì khoâng phaûi laø Trì giôùi ba-
la-maät. Nhaãn nhuïc maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì
khoâng phaûi laø Nhaãn nhuïc ba-la-maät. Tinh taán maø khoâng hoài höôùng
ñeán trí Nhaát thieát trí thì khoâng phaûi laø Tinh taán ba-la-maät. Nhaát taâm
maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì khoâng phaûi laø Thieàn
ñònh ba-la-maät Trí tueä maø khoâng hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí thì
khoâng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ñuùng theá, naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät thì toân quyù hôn naêm
phaùp Ba-la-maät kia. Ví nhö gieo haït gioáng xuoáng ñaát thì ñoàng thôøi seõ
moïc leân caây to. Cuõng vaäy, naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñaát, naêm
phaùp Ba-la-maät kia laø haït gioáng. Naêm phaùp Ba-la-maät kia töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh. Trí Nhaát thieát trí töø Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh. Nhö
vaäy, naøy A-nan! Ñoái vôùi naêm phaùp Ba-la-maät thì Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöôïc goïi laø toân quyù hôn heát.
–Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc noùi khoâng heát veà coâng
ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì, ñoïc tuïng
laø sao?
–Ta khoâng theå naøo noùi heát coâng ñöùc cuûa ngöôøi thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, maø ta noùi thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät roài töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån
kinh naøy baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông
toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Ta chæ noùi veà coâng ñöùc cuùng
döôøng maø thoâi.
–Baûn thaân con seõ uûng hoä thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp
höông toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Con chæ uûng hoä coâng ñöùc
cuùng döôøng maø thoâi.
–Thieän nam, thieän nöõ ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät neáu coù ngaàn
aáy ngaøn vò chö Thieân ñeán choã ngöôøi trì kinh nghe phaùp maø khoâng
hieåu. Chö Thieân vöøa muoán hoûi Phaùp sö veà phaùp naøy thì Thieân thaàn
noùi vôùi hoï raèng: “Do loøng Töø trong phaùp naøy, vò Phaùp sö kia seõ laäp
töùc töï thoâng hieåu vaø giaûng giaûi ñöôïc nhöõng ñieàu chö Thieân khoâng
hieåu.” Coâng ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy taïo ra, oâng caàn phaûi töï
thaáy bieát!
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät, chö Thieân treân coõi trôøi nhö Töù Thieân vöông, coù vò ñang
caàu Phaät ñaïo lieàn ñeán choã ngöôøi trì kinh naøy thöa hoûi laéng nghe, thoï
nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi, nhieãu quanh xong roài lui veà.
Chö Thieân treân coõi trôøi Ñao-lôïi coù vò ñang caàu Phaät ñaïo cuõng ñeán
choã ngöôøi trì kinh naøy thöa hoûi laéng nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã
baùi, nhieãu quanh xong roài lui veà. Chö Thieân treân coõi trôøi Dieäm
(Dieäm-ma) coù vò ñang caàu Phaät ñaïo cuõng qua ñeán choã ngöôøi trì kinh
naøy thöa hoûi laéng nghe, thoï nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi,
nhieãu quanh xong roài lui veà.
Thieän nam, thieän nöõ neân bieát caùc Trôøi, Roàng, A-tu-luaân, caùc
Quyû, Thaàn, Daï-xoa, Ca-laâu-la, Chaân-ñaø-la, Caøn-ñaø-la, Ma-haàu-laïc,
Ngöôøi vaø haøng phi nhaân trong voâ soá coõi nöôùc Phaät ôû möôøi phöông
ñeàu ñi ñeán choã ngöôøi trì kinh naøy ñeå thöa hoûi, laéng nghe, thoï nhaän
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi, nhieãu quanh roài moãi ngöôøi ñeàu töï lui
veà, hoï ñeàu ñöôïc coâng ñöùc nhö nhau.
Chö Thieân treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät-ñaø, coù vò caàu Phaät ñaïo qua
ñeán choã cuûa ngöôøi trì kinh naøy thöa hoûi, laéng nghe, thoï nhaän phaùp
www.daitangkinh.org
Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi, nhieãu quanh xong roài lui veà. Chö Thieân ôû
coõi trôøi Hoùa laïc, coù vò caàu Phaät ñaïo qua ñeán choã cuûa ngöôøi trì kinh
naøy thöa hoûi, laéng nghe, thoï nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi,
nhieãu quanh xong roài lui veà. Chö Thieân treân coõi trôøi Tha hoùa töï taïi,
coù vò caàu Phaät ñaïo qua ñeán choã cuûa ngöôøi trì kinh naøy thöa hoûi, laéng
nghe, thoï nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi, nhieãu quanh xong roài
lui veà.
Chö Thieân coõi Saéc ôû caùc coõi Phaïm thieân, Phaïm phuï, Phaïm
chuùng, Ñaïi phaïm, Quang phieân, Thieåu quang, Voâ löôïng quang,
Quang aâm, Tònh thieân, Thieåu tònh, Voâ löôïng tònh, Bieán tònh, Nghieâm
söùc, Tieåu nghieâm söùc, Voâ löôïng nghieâm söùc, Nghieâm söùc quaû thaät,
Voâ töôûng, Voâ taïo, Voâ nhieät, Thieän kieán, Ñaïi thieän kieán, Saéc cöùu
caùnh, coù caùc vò caàu Phaät ñaïo ñeàu qua ñeán choã cuûa ngöôøi trì kinh naøy
thöa hoûi, laéng nghe, thoï nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, leã baùi, nhieãu
quanh xong roài moãi ngöôøi töï lui veà. Thaäm chí caùc vò trôøi Saéc cöùu
caùnh haõy coøn ñi xuoáng vaøo trong haøng nguõ chö Thieân, huoáng chi
Caâu-döïc. Chö Thieân coõi Duïc, chö Thieân coõi Saéc trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi ñeàu ñeán thöa hoûi, laéng nghe, thoï nhaän phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät, leã baùi, nhieãu quanh xong roài moãi ngöôøi töï lui veà.
Thieän nam, thieän nöõ naøy ôû choã naøo cuõng luoân ñöôïc an oån vöõng
vaøng, khoâng bò khuaáy nhieãu, tröø phi do nghieäp ñôøi tröôùc, nay phaûi
ñeàn traû, ngoaøi ra ñeàu khoâng theå laøm ñoäng ñeán ñöôïc. Chö Thieân ñeán
ñaây hoâm nay phaûi bieát coâng ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy ñaït
ñöôïc laø nhö theá!
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Laøm theá naøo thieän nam, thieän
nöõ bieát raèng chö Thieân ñeán choã cuûa mình laéng nghe, thoï nhaän phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaûnh leã, thöøa söï? Ñöùc Phaät ñaùp:
–Thieän nam, thieän nöõ phaûi bieát theá naøy! Chö Thieân ñeán thoï
nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaûnh leã, thöøa söï. Do ñaâu coù chö
Thieân ñeán? Neáu luùc aáy thieän nam, thieän nöõ vui möøng hôùn hôû. Luùc
trong loøng vui veû thì bieát laø chö Thieân ñeán, ñaõ bieát roài thì phaûi
buoâng boû.
Hoaëc Trôøi, hoaëc Roàng, hoaëc quyû thaàn Daï-xoa, hoaëc quyû thaàn
Chaân-ñaø-la ñeán choã cuûa thieän nam, thieän nöõ kia. Laïi nöõa, naøy Caâu-
döïc, thieän nam, thieän nöõ nghe muøi höông cuûa quyû thaàn nhö laø ñaõ
töøng bieát roài. Ñaïi quyû thaàn ñeán choã cuûa thieän nam, thieän nöõ thì tieåu
quyû phaûi traùnh ñi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ thöôøng neân giöõ
thaân theå saïch seõ. Vì quyû thaàn ñeàu raát thích thaân theå saïch seõ. Tieåu
thieân thaáy Ñaïi thieân ñeán thì lieàn traùnh ñi. Oai thaàn cuûa Ñaïi toân
thieân voøi voïi, haøo quang röïc rôõ töø töø an töôøng ñi ñeán, vò trôøi naøy ñi
ñeán choã coù kinh. Vaøo ñeán choã coù kinh roài thì thieän nam, thieän nöõ
caûm thaáy vui möøng hôùn hôû. Choã cuûa thieän nam, thieän nöõ ôû thöôøng
saïch seõ thì khoâng bò maéc beänh, choã ôû thöôøng yeân oån, chöa töøng coù
aùc moäng, trong moäng khoâng thaáy chi khaùc, chæ thaáy Phaät, chæ thaáy
thaùp, chæ thaáy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, chæ thaáy caùc ñeä töû cuûa Phaät,
chæ thaáy söï vöôït qua sinh töû, chæ thaáy Phaät ngoài, chæ thaáy Phaät
thuyeát phaùp, chæ thaáy luùc Phaät saép thaønh ñaïo, chæ thaáy chö Phaät ñaõ
thaønh Phaät, chæ thaáy Phaät chuyeån phaùp luaân laàn ñaàu tieân, chæ thaáy
ngaàn aáy Boà-taùt, chæ thaáy saùu phaùp Ba-la-maät vaø caùc phaùp giaûi
thoaùt, chæ thaáy Phaät seõ thaønh, chæ thaáy caùc coõi Phaät khaùc, chæ thaáy
Phaät, Toân phaùp vaø caùc baäc khoâng ai saùnh baèng (Thaùnh Taêng), chæ
thaáy Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ôû moät phöông naøo ñoù coù
ngaàn aáy traêm ñeä töû, coù ngaàn aáy ngaøn ñeä töû, coù ngaàn aáy vaïn ñeä töû.
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñang ôû trong chuùng ñeä töû aáy
thuyeát phaùp.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ moäng thaáy nhö theá roài an
oån thöùc daäy caûm thaáy thaân theå trong saïch nheï nhaøng, khoâng coøn nghó
ñeán aên uoáng, thaân töï no ñuû. Naøy Caâu-döïc! Ví nhö Tyø-kheo ñaéc
Thieàn, töø trong Thieàn ñònh daäy, caûm thaáy no ñuû, taâm khoâng coøn nghó
ñeán aên uoáng. Cuõng vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ tænh giaác
roài, khoâng nghó ñeán aên uoáng, töï caûm thaáy no ñuû. Vì sao? Vì khí löïc
maïnh meõ neân quyû thaàn chaúng daùm ñeán gaàn. Ngöôøi muoán thaønh Phaät
thì coâng ñöùc cuûa ngöôøi aáy töï theå hieän. Ngöôøi muoán thaønh Phaät phaûi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, caàn phaûi thoï trì, ñoïc tuïng. Giaû söû khoâng hoïc,
khoâng trì, khoâng tuïng thì thieän nam, thieän nöõ chæ caàn bieân cheùp roài töï
höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån kinh naøy baèng caùc
www.daitangkinh.org
thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông toång hôïp, luïa laø, côø
phöôùn, loïng baùu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu coù ngöôøi ñem xaù-lôïi cuûa Nhö Lai
ñaày trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi hoaëc kinh ñieån Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ
bieân cheùp xong ban cho, thì oâng choïn laáy phaàn naøo?
–Con thaø choïn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Baïch Ñöùc Thieân
Trung Thieân! Con khoâng daùm khoâng kính xaù-lôïi, vì töø trong ñoù sinh
ra söï cuùng döôøng xaù-lôïi. Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra xaù-lôïi, roài töø
trong ñoù ñöôïc cuùng döôøng. Nhö con coù luùc cuøng ngoài vôùi chö Thieân ôû
treân coõi trôøi treân toøa ñaëc bieät. Khi con töï ngoài vaøo toøa, chöa ngoài,
caùc Thieân nhaân cuõng ñeàu ñaûnh leã vaø nhieãu quanh toøa cuûa con roài lui
ra. Toøa aáy toân quyù vì Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ngoài treân ñoù thuyeát phaùp
neân chö Thieân ôû coõi trôøi Ñao-lôïi ñeàu ñaûnh leã. Cuõng vaäy, baïch Ñöùc
Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra xaù-lôïi cuûa Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, trí Nhaát thieát trí vaø cuõng töø phaùp naøy sinh ra
thaân Phaät. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì theá trong hai phaàn, con
choïn laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, chöù khoâng choïn laáy xaù-lôïi cuûa Nhö Lai
ñaày khaép trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Giaû söû xaù-lôïi Phaät ñaày trong tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi laø moät phaàn, kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø moät
phaàn. Trong hai phaàn ñoù, con choïn laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì
töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra xaù-lôïi ñeå cuùng döôøng.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö ngöôøi maéc nôï nhöng
ñöôïc ôû beân caïnh vua, cuøng vua ra vaøo, ñöôïc nhaø vua raát möïc kính
troïng, khoâng ai daùm hoûi ñeán vaø ngöôøi aáy cuõng khoâng coøn sôï. Vì
sao? Vì ngöôøi aáy ôû beân caïnh nhaø vua neân coù oai löïc. Baïch Ñöùc
Thieân Trung Thieân! Töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra xaù-lôïi, töø
trong phaùp naøy sinh ra söï cuùng döôøng. Baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Kinh naøy nhö vua. Baùt-nhaõ ba-la-maät ví nhö nhaø vua huøng
maïnh ñaùng ñöôïc cung phuïng. Xaù-lôïi cuûa Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng
Giaùc töø trong trí Nhaát thieát trí sinh ra ñaùng ñöôïc cuùng döôøng. Cuõng
vaäy, baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Trí Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra. Vì bieát nhö
theá neân trong hai phaàn con choïn laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät ví nhö chaâu ma-ni voâ giaù. Baïch
Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi coù chaâu baùu naøy thì khoâng ai daùm
baèng. Neáu caàm baûo chaâu naøy ñi ñeán ñaâu thì quyû thaàn cuõng khoâng
daùm rình raäp, neân chaúng bò quyû thaàn laøm haïi. Neáu thieän nam, thieän
nöõ ñeo baûo chaâu ma-ni treân thaân, quyû thaàn lieàn boû ñi. Neáu truùng
nhieät, ñeo baûo chaâu ma-ni treân thaân thì nhieät aáy lieàn ñöôïc tröø khöû.
Neáu truùng phong, ñeo baûo chaâu ma-ni treân thaân thì phong aáy chaúng
theâm theâm, lieàn ñöôïc tröø khöû. Neáu truùng haøn, ñeo baûo chaâu ma-ni
treân thaân thì haøn aáy chaúng theâm theâm, lieàn ñöôïc tröø khöû. Ban ñeâm,
ñeo baûo chaâu ma-ni thì trong toái lieàn saùng. Luùc noùng, ñeo baûo chaâu
ma-ni thì ñi ñeán ñaâu ôû ñoù lieàn maùt meû. Luùc laïnh, ñeo baûo chaâu ma-ni
ñi ñeán ñaâu thì ôû ñoù lieàn aám aùp. Ñeán ñaâu, caùc chaát ñoäc ñeàu chaúng
hoaønh haønh, nhöõng ñieàu khaùc cuõng vaäy. Neáu coù ngöôøi bò raén caén,
thieän nam, thieän nöõ ñöa chaâu ma-ni cho ngöôøi aáy thaáy thì ñoäc lieàn
tröø.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhö vaäy chaâu ma-ni cöïc kyø toân
quyù. Neáu ngöôøi coù beänh maét, hoaëc maét ñau nhöùc, hoaëc maét muø loøa,
ñöa baûo chaâu ma-ni ñeán gaàn maét, beänh maét lieàn laønh. Baïch Ñöùc
Thieân Trung Thieân! Nhö vaäy chaâu ma-ni voøi voïi töï taïi, mang ñeå
vaøo trong nöôùc thì nöôùc lieàn coù maøu saéc cuûa chaâu ma-ni, laáy luïa
boïc chaâu ma-ni ñeå vaøo trong nöôùc, nöôùc lieàn coù maøu saéc nhö maøu
cuûa chaâu ma-ni. Giaû söû ñem ngaàn aáy caùc thöù luïa maøu khaùc nhau
boïc chaâu ma-ni laïi ñeå vaøo trong nöôùc, nöôùc cuõng coù maøu cuûa chaâu
ma-ni. Nöôùc ñuïc lieàn trôû thaønh trong, ñaëc taùnh cuûa chaâu ma-ni
A-nan hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Thöa Caâu-döïc! Coù phaûi treân trôøi vaø chaâu Dieâm-phuø-lôïi cuõng
ñeàu coù chaâu ma-ni chaêng?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñaùp lôøi Toân giaû A-nan:
–Treân trôøi vaø chaâu Dieâm-phuø-lôïi cuõng ñeàu coù chaâu ma-ni, ñieàu
naøy khoâng caàn phaûi noùi. Nhöng toâi muoán noù ñeán choã khaùc nhau laø
chaâu ma-ni treân trôøi thì nheï vaø ñaëc taùnh cuûa noù quyù gaáp möôøi, gaáp
traêm, gaáp ngaøn, gaáp vaïn, gaáp öùc öùc vaïn chaâu ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi.
www.daitangkinh.org
Toâi noùi, choã naøo coù chaâu ma-ni naøy nhö ñeå noù trong traùp hoaëc trong
hoäp, thì aùnh saùng cuûa noù phaùt ra gaáp boäi, giaû söû ñem chaâu ñi nôi
khaùc roài maø traùp hoäp aáy vaãn tieáp tuïc saùng nhö cuõ. Coâng ñöùc cuûa trí
Nhaát thieát trí Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñeán luùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh
Ñaúng Giaùc Baùt-neâ-hoaøn roài xaù-lôïi vaãn ñöôïc cuùng döôøng nhö cuõ. Xaù-
lôïi cuûa Ñaáng coù trí Nhaát thieát trí ñöôïc phaân boá khaép thieân haï ñeå
cuùng döôøng nhö cuõ.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Thieän nam, thieän nöõ muoán thaáy chö Phaät
hieän taïi trong voâ soá coõi Phaät ôû khaép möôøi phöông thì phaûi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ñuùng vaäy, naøy Caâu-döïc! Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng
Giaùc thôøi quaù khöù ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra, laø vò töôùng
soaùi trong loaøi ngöôøi, töï tieán leân thaønh Phaät. Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi vò lai cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra,
laø vò töôùng soaùi trong loaøi ngöôøi, töï tieán leân thaønh Phaät. Chö Phaät
hieän taïi ôû trong voâ soá coõi Phaät khaép caû möôøi phöông cuõng töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh ra, laøm vò töôùng soaùi trong loaøi ngöôøi, töï tieán
leân thaønh Phaät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Taâm cuûa taát caû moïi ngöôøi cho
ñeán caùc loaøi boø bay maùy cöïa nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñeàu bieát roõ heát.
–Vì theá neân Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Caùc vò chæ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chöù khoâng haønh caùc
Ba-la-maät khaùc sao?
–Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu haønh ñuû caû saùu phaùp Ba-la-maät. Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø baäc toân quyù hôn heát trong haøng
Boà-taùt. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät toân quyù hôn Boà-taùt
haønh Boá thí. Boà-taùt haønh Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Nhaát taâm
(thieàn ñònh), truyeàn baù kinh ñieån daïy ngöôøi khoâng baèng Ñaïi Boà-taùt
Naøy Caâu-döïc! Ví nhö caùc loaøi caây moïc treân ñaát cuûa chaâu
Dieâm-phuø-lôïi duø maøu saéc khaùc nhau, duø laù khaùc nhau, duø hoa khaùc
nhau, duø traùi khaùc nhau, duø nhaùnh khaùc nhau, nhöng boùng cuûa
chuùng thì nhö nhau. Cuõng gioáng nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Naêm phaùp
Ba-la-maät kia töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra, Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh
ra trí Nhaát thieát trí. Caùc phaùp aáy laàn löôït ñaép ñoåi sinh ra töø trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù khaùc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät heát
söùc toân quyù. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng theå tính keå. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Khoâng coù
phaùp naøo saùnh baèng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu coù ngöôøi bieân cheùp
höông toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu. Laïi neáu coù ngöôøi bieân
cheùp kinh naøy ñem cho ngöôøi khaùc, phöôùc cuûa ngöôøi naøy coù nhieàu
chaêng?
–Naøy Caâu-döïc! Ta nay hoûi oâng, tuøy yù oâng ñaùp. Neáu coù ngöôøi töï
cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa Nhö Lai, roài laïi coøn chia cho ngöôøi khaùc ñeå
cuùng döôøng, so vôùi ngöôøi chæ töï cuùng döôøng khoâng chia xaù-lôïi cho
ngöôøi khaùc cuùng döôøng thì ngöôøi naøo phöôùc nhieàu hôn?
–Thieän nam, thieän nöõ töï cuùng döôøng xaù-lôïi coøn chia xaù-lôïi cho
ngöôøi khaùc cuùng döôøng thì phöôùc nhieàu hôn.
–Cuõng vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät roài töï höôùng veà ñaûnh leã, phuïng söï, cuùng döôøng quyeån
kinh naøy baèng caùc thöù nhö hoa quyù, höông boät, höông xoa, höông
toång hôïp, luïa laø, côø phöôùn, loïng baùu, laïi coøn truyeàn baù cho ngöôøi
khaùc thì phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy raát nhieàu.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Phaùp sö ñeán baát cöù choã naøo heã thuyeát
kinh phaùp thì phöôùc ñöùc raát nhieàu, raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa cho moïi
ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi ñeàu thoï trì möôøi giôùi (thaäp thieän). Naøy
Caâu-döïc, phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coù nhieàu chaêng?
maät, ñem quyeån kinh naøy cho ngöôøi khaùc roài daïy hoï bieân cheùp hoaëc
ñoïc cho hoï nghe thì phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy nhieàu gaáp boäi
phöôùc cuûa ngöôøi ñaõ keå treân.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Haõy gaùc vieäc ôû töù thieân haï laïi. Thieän
nam, thieän nöõ giaùo hoùa moïi ngöôøi trong tieåu thieân theá giôùi, moät
ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, hai ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi, coõi nöôùc Phaät nhö soá caùt soâng Haèng ñeàu thoï trì möôøi
giôùi. YÙ oâng nghó sao? Phöôùc thieän nam, thieän nöõ naøy coù nhieàu
chaêng?
maät, ñem quyeån kinh naøy cho ngöôøi khaùc roài daïy hoï bieân cheùp hoaëc
phöôùc cuûa ngöôøi keå treân.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ ñeàu giaùo hoùa cho
moïi ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi thöïc haønh boán Thieàn, boán Ñeá, boán
Thaàn tuùc, naêm Thaàn thoâng. YÙ oâng nghó sao, phöôùc cuûa thieän nam,
thieän nöõ naøy coù nhieàu chaêng?
maät, roài ñem quyeån kinh naøy cho ngöôøi khaùc vaø daïy hoï bieân cheùp
hoaëc ñoïc cho hoï nghe thì phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy nhieàu
gaáp boäi phöôùc cuûa ngöôøi keå treân.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Haõy gaùc vieäc giaùo hoùa ngöôøi ôû Dieâm-
phuø-lôïi laïi. Ngöôøi trong töù thieân haï, tieåu thieân theá giôùi, trung thieân
theá giôùi, moät ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, hai ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi, coõi nöôùc Phaät nhö soá caùt soâng Haèng, thieän
nam, thieän nöõ ñeàu giaùo hoùa hoï thöïc haønh boán Thieàn, boán Ñeá, boán
Thaàn tuùc, naêm Thaàn thoâng vaø ñeàu laøm cho hoï chöùng ñaéc caùc phaùp
aáy. YÙ oâng nghó sao? Phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coù taêng theâm
nhieàu gaáp boäi chaêng?
maät, roài ñem quyeån kinh naøy cho ngöôøi khaùc vaø daïy hoï bieân cheùp
hoaëc ñoïc cho hoï nghe thì phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coøn
nhieàu gaáp boäi ngöôøi keå treân.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-
maät naøy trao cho ngöôøi khaùc vaø baûo hoï bieân cheùp hoaëc daïy hoï hoïc
hoaëc töï mình hoïc thì phöôùc cuûa ngöôøi naøy nhieàu gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu coù ngöôøi töï hoïc vaø hieåu ñuùng nghóa
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phöôùc cuûa ngöôøi naøy nhieàu gaáp boäi.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Theá naøo laø hoïc vaø hieåu ñuùng
nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc phöôùc nhieàu gaáp boäi?
–Thieän nam, thieän nöõ chaúng hieåu vieäc hoïc Baùt-nhaõ laø vì sao?
Vì ôû ñôøi vò lai, coù thieän nam, thieän nöõ muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc öa thích hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, laïi gaëp phaûi haïng
aùc tri thöùc daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät caønh nhaùnh.
–Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät caønh nhaùnh?
www.daitangkinh.org

–Tyø-kheo ñôøi vò lai muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, laïi bò haïng aùc
tri thöùc daïy cho hoïc saéc voâ thöôøng, haønh saéc voâ thöôøng roài cho nhö
theá laø hoïc vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät; hoïc thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc voâ thöôøng vaø haønh chuùng voâ thöôøng, roài cho nhö
theá laø hoïc vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Caâu-döïc! Ñoù laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät caønh nhaùnh.
Ñöùc Phaät daïy tieáp:
–Ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng hoaïi saéc maø quaùn
voâ thöôøng, chaúng hoaïi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc maø quaùn
voâ thöôøng. Vì sao? Vì voán laø khoâng. Naøy Caâu-döïc! Hoïc moät ít tueä
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì phöôùc kia ñaõ nhieàu gaáp boäi.
Naøy Caâu-döïc! Neáu thieän nam, thieän nöõ laøm cho moïi ngöôøi ôû
chaâu Dieâm-phuø-lôïi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, coõi Phaät nhö soá caùt
soâng Haèng ñeàu ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Phöôùc
cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coù nhieàu chaêng?
maät, ñem quyeån kinh naøy cho ngöôøi khaùc vaø baûo hoï bieân cheùp hoaëc
ngöôøi ñaõ keå treân. Vì sao? Vì quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeàu töø trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa ngöôøi
trong coõi Dieâm-phuø-lôïi laøm cho ñeàu ñaéc quaû Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm,
A-la-haùn. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy
coù nhieàu gaáp boäi chaêng?
ngöôøi ñaõ keå treân. Vì sao? Vì ñöùc cuûa trí Nhaát thieát trí taïo thaønh ñöùc
cuûa phaùp, taát caû ñeàu hoïc töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thaønh Phaät;
laïi sinh ra caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät.
Naøy Caâu-döïc! Haõy gaùc vieäc cuûa ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi
laïi. Neáu thieän nam, thieän nöõ laøm cho moïi ngöôøi ôû tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi, coõi Phaät nhö soá caùt soâng Haèng ñeàu ñaéc caùc quaû vò Tu-ñaø-
hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Theá naøo, naøy
Caâu-döïc! Phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coù nhieàu chaêng?
ngöôøi ñaõ keå treân. Vì sao? Vì taát caû ñeàu hoïc töø trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø ñöôïc thaønh töïu trí Nhaát thieát trí taïo thaønh ñöùc cuûa phaùp. Do
dieäu duïng nhö theá neân thaønh Phaät, sinh ra caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät; cho neân phöôùc cuûa
thieän nam, thieän nöõ naøy caøng nhieàu gaáp boäi phaàn.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi ñeàu haønh
Phaät ñaïo, ñaõ vaøo Phaät ñaïo roài, taâm hoïc Phaät ñaïo ñaõ phaùt sinh. Neáu
thieän nam, thieän nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho hoï vaø
baûo hoï bieân cheùp quyeån kinh naøy ñeå trao cho Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån, vì vò aáy seõ theo ñaây hoïc thì coù khaû naêng thaâm nhaäp vaøo
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc trí tueä Baùt-nhaõ ba-la-maät ngaøy caøng
taêng tieán cho ñeán thaønh töïu vieân maõn trí tueä voâ cöïc, thì phöôùc cuûa
thieän nam, thieän nöõ naøy caøng nhieàu gaáp boäi.
Naøy Caâu-döïc! Haõy gaùc vieäc cuûa ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi
laïi. Neáu moïi ngöôøi trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi vaø coõi Phaät
nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng ñeàu haønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, ñeàu phaùt taâm haønh Phaät ñaïo. Neáu thieän nam, thieän nöõ
ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho hoï vaø baûo hoï bieân cheùp hoaëc
www.daitangkinh.org
daïy hoï hoïc hoaëc vì hoï maø giaûng noùi, thaäm chí bieân cheùp quyeån kinh
naøy roài trao cho Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, vì vò aáy seõ theo ñaây hoïc
thì coù khaû naêng thaâm nhaäp vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc trí tueä
Baùt-nhaõ ba-la-maät ngaøy caøng taêng tieán cho ñeán thaønh töïu vieân maõn
Trí tueä voâ cöïc, thì phöôùc cuûa ngöôøi naøy nhieàu gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-ñeà ñeàu haønh
ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñeàu phaùt taâm caàu thaønh
Phaät. Neáu thieän nam, thieän nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho hoï vaø baûo hoï bieân cheùp, vì hoï giaûng noùi veà trí tueä trong ñoù, daïy
cho hoï hoïc, thaäm chí ñem quyeån kinh naøy trao cho Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån ñeå khieán cho vò aáy nhaäp vaøo trong trí tueä, thì phöôùc cuûa
thieän nam, thieän nöõ naøy caøng nhieàu gaáp boäi.
Haõy gaùc vieäc cuûa ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi laïi! Ngöôøi trong
tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán coõi Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng
Haèng ñeàu haønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu phaùt taâm
caàu thaønh Phaät. Neáu thieän nam, thieän nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät cho hoï vaø baûo hoï bieân cheùp, daïy hoï hoïc taäp thaâm nhaäp
vaøo trí tueä hoaëc ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ bieân cheùp
trao cho vò aáy vaø baûo hoïc trí tueä ôû trong aáy, thì phöôùc cuûa thieän nam,
thieän nöõ naøy caøng nhieàu gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi ñeàu
khieán cho hoï haønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån. Neáu coù thieän nam, thieän nöõ daïy hoï nhaäp vaøo
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Phöôùc cuûa thieän
nam, thieän nöõ naøy coù nhieàu chaêng?
–Trong soá caùc vò Boà-taùt naøy, neáu coù moät vò noùi: “Toâi muoán
mau thaønh Phaät.” Giaû söû muoán mau thaønh Phaät, neáu coù ngöôøi ñem
quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ bieân cheùp trao cho vò aáy, thì phöôùc
cuûa ngöôøi naøy caøng nhieàu gaáp boäi.
Haõy gaùc vieäc cuûa ngöôøi trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi laïi. Ngöôøi
trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá
caùt soâng Haèng ñeàu khieán cho hoï haønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Neáu coù thieän nam, thieän
nöõ daïy hoï nhaäp vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá naøo, naøy Caâu-döïc!
Phöôùc cuûa thieän nam, thieän nöõ aáy coù nhieàu chaêng?
–Neáu coù moät vò Boà-taùt trong ñoù, böôùc ra noùi: “Toâi muoán mau
thaønh Phaät.” Giaû söû muoán mau thaønh Phaät, neáu coù ngöôøi ñem quyeån
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ bieân cheùp trao cho vò aáy, thì phöôùc cuûa
ngöôøi naøy caøng nhieàu gaáp boäi.
–Ñuùng theá, baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ngöôøi ñem
Baùt-nhaõ ba-la-maät giaûng daïy hoaëc truyeàn trao cho Ñaïi Boà-taùt cöïc kyø
an oån mau choùng gaàn thaønh Phaät thì phöôùc cuûa ngöôøi naøy caøng nhieàu
gaáp boäi. Vì sao? Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân?
–Vì ngöôøi ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät mau gaàn thaønh Phaät laø ngöôøi
ôû gaàn toøa Phaät.
–Laønh thay, laønh thay, naøy Caâu-döïc! OÂng laø ñeä töû cuûa Phaät,
oâng phaûi laøm nhöõng vieäc ñaùng laøm, ñoù laø hoä trì caùc vò Ñaïi Boà-taùt nhö
theá ñeå cho caùc vò aáy mau choùng thaønh Phaät. Neáu nhö trong soá ñeä töû
Phaät coù ngöôøi khoâng caàu Phaät ñaïo thì Ñaïi Boà-taùt khoâng neân theo
ngöôøi aáy hoïc. Ngöôøi khoâng hoïc saùu phaùp Ba-la-maät thì khoâng theå
thaønh Phaät, coøn neáu theo phaùp naøy hoïc thì mau ñaéc ñaïo quaû Voâ
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 3
Phaåm 4: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO KHUYEÁN TRÔÏ
Baáy giôø Boà-taùt Di-laëc noùi vôùi Tu-boà-ñeà:

–Neáu coù Ñaïi Boà-taùt khuyeán trôï laøm phöôùc nghieäp thì phöôùc
khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy hôn phöôùc cuûa ngöôøi boá thí, trì giôùi
töï thu hoaïch ñöôïc! Vì theá neân bieát phöôùc ñöùc khuyeán trôï laø voâ
cuøng cao quyù, khoâng phöôùc naøo hôn. Ñoù laø phöôùc ñöùc khuyeán trôï
Tu-boà-ñeà hoûi Boà-taùt Di-laëc:
–Laïi coù Ñaïi Boà-taùt taïo caùc coâng ñöùc ôû choã caùc Ñöùc Phaät
trong voâ soá coõi nöôùc, moãi moãi coõi nöôùc coù caùc Ñöùc Phaät nhieàu
khoâng keå xieát ñaõ Baùt-neâ-hoaøn. Coâng ñöùc cuûa caùc Ñöùc Phaät töø luùc
phaùt taâm tu taäp töï tieán leân Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho
ñeán Neâ-hoaøn voâ dö. Sau khi Ñöùc Phaät Baùt-neâ-hoaøn cho ñeán luùc
chaùnh phaùp dieät taän, coâng ñöùc chuùng sinh gieo troàng trong khoaûng
thôøi gian aáy voâ cuøng voâ cöïc. Vaø phöôùc cuûa caùc vò Thanh vaên tu
haïnh boá thí, trì giôùi thu hoaïnh ñöôïc, roài töø coâng ñöùc höõu dö töï tieán
ñeán voâ dö. Coâng ñöùc cuûa caùc vò ñaït ñeán Neâ-hoaøn coù ñaày ñuû tònh
giôùi thaân (giôùi uaån), Tam-muoäi thaân (ñònh uaån), trí tueä thaân (tueä
uaån), dó thoaùt thaân (giaûi thoaùt uaån), thoaùt tueä sôû hieän thaân (giaûi
thoaùt tri kieán uaån). Vì Phaät phaùp raát thaûm thöông, neân khoâng keå
xieát caùc Ñöùc Phaät Thieân Trung Thieân thuyeát phaùp, coâng ñöùc cuûa
ngöôøi coù ñöôïc do hoïc phaùp naøy vaø coâng ñöùc taïo ra sau khi Ñöùc
Phaät Baùt-neâ-hoaøn ñem taäp hôïp laïi thì coâng ñöùc khuyeán trôï môùi laø
cao quyù. Trong caùc coâng ñöùc thì coâng ñöùc khuyeán trôï laø hôn heát. Söï
khuyeán trôï aáy môùi ñuùng laø khuyeán trôï. Khuyeán trôï roài ñem hoài
höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nguyeän nhôø coâng
ñöùc naøy seõ ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt
naøy ñöôïc ghi nhaän laø ngöôøi coù coâng ñöùc vì ñaõ phaùt taâm caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nhö theá. Boà-taùt phaùt taâm nhö theá laø
muoán coù sôû ñaéc chaêng?
Boà-taùt Di-laëc baûo Tu-boà-ñeà:
–Ngöôøi khoâng phaùt taâm caàu nhö theá môùi laø coù sôû ñaéc. Ngöôøi
khôûi töôûng phaân bieät laø ngöôøi khoâng saùng suoát, sinh ra yù töôûng laø do
vì tö töôûng hoái hoaøn (töôûng ñieân ñaûo), tín hoái hoaøn (kieán ñieân ñaûo).
Chæ vì khoâng saùng suoát neân ngöôøi aáy rôi vaøo boán thöù ñieân ñaûo: voâ
thöôøng cho laø höõu thöôøng, khoå cho laø vui, roãng khoâng cho laø coù thaät,
khoâng coù thaân (voâ ngaõ) cho laø coù thaân (ngaõ), vì theá neân tö töôûng hoái
hoaøn, taâm hoái hoaøn (taâm ñieân ñaûo), tín hoái hoaøn. Boà-taùt chaúng neân
nghó taâm coù sôû caàu nhö theá. Vì sôû caàu khoâng coù choã nôi thì laøm sao
caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc!
Boà-taùt Di-laëc noùi tieáp:
–Khoâng neân noùi lôøi vöøa roài cho Boà-taùt môùi hoïc. Vì sao? Vì lôøi
noùi naøy seõ khieán cho hoï ñaùnh maát nieàm tin, hoaëc maát nieàm vui, hoaëc
maát noãi möøng, hoaëc boû vieäc tu, roài töø ñoù maø bò ñoïa laïc. Phaûi neân vì
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån maø thuyeát phaùp khuyeán trôï naøy. Neáu
Ñaïi Boà-taùt laø ngöôøi ñaõ gaàn guõi baäc thaày laønh töø laâu thì neân vì vò naøy
maø thuyeát. Vò naøy nghe qua phaùp naøy aét khoâng kinh, khoâng sôï,
khoâng haõi. Ñaïi Boà-taùt naøy coù khaû naêng khuyeán trôï thì phaûi phaùt taâm
hoài höôùng trí Nhaát thieát trí. Khuyeán trôï nhö theá thì taâm cuõng taän dieät,
voâ sôû höõu, voâ sôû kieán, vaäy taâm naøo laø taâm hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Phaûi duøng taâm naøo ñeå hoài höôùng? Taâm
khoâng coù hai, taâm khoâng phaân bieät môùi coù theå hoài höôùng.
–Boà-taùt môùi hoïc nghe phaùp khuyeán trôï naøy hoaëc kinh hoaëc
sôï. Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán taïo taùc coâng ñöùc thì phaûi khuyeán trôï
phöôùc ñöùc kia hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
nhö theá naøo?
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Boà-taùt Di-laëc:
–Phaûi hoä trì vò Ñaïi Boà-taùt ñang khuyeán trôï ñoái vôùi coâng ñöùc
cuûa chö Phaät trong voâ soá coõi nöôùc Phaät ñang phaù caùc ñieàu aùc baèng
www.daitangkinh.org
caùch ñoaïn tröø aùi duïc, thöïc hieän bình ñaúng nhö nhau, haøng phuïc
chuùng ma, truùt boû gaùnh naëng, sieâng tu khoå haïnh, döùt heát caùc khoå,
bieát taâm ñaõ giaûi thoaùt cho ñeán Baùt-neâ-hoaøn. Coâng ñöùc cuûa caùc Ñöùc
Phaät aáy vaø coâng ñöùc cuûa haøng Thanh vaên taïo ra ñeàu ñem taäp hôïp laïi
thì coâng ñöùc khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt môùi laø cao quyù. Trong caùc
coâng ñöùc, khoâng coù coâng ñöùc naøo hôn coâng ñöùc khuyeán trôï. Söï
khuyeán trôï aáy môùi ñuùng laø khuyeán trôï. Khuyeán trôï roài ñem hoài
höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt töôûng baát hoái hoaøn, taâm baát hoái hoaøn, tín
baát hoái hoaøn? Neáu Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø taâm vò aáy khoâng coù töôûng (chaáp töôùng)
thì taâm cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu taâm khôûi nieäm chaáp taâm naøy laø taâm hoài
höôùng thì ñoù laø töôûng hoái hoaøn, taâm hoái hoaøn, tín hoái hoaøn. Neáu Ñaïi
Boà-taùt coù taâm phaân bieät thì phaûi giaùc bieát taâm naøy taän dieät töôùng, voâ
sôû höõu. Giaùc bieát taâm naøy taän dieät töôùng thì naém giöõ taâm naøo? Coù
khuyeán trôï thì phaûi roõ bieát phaùt taâm, taâm sôû naøo coù khuyeán trôï ñoái
vôùi phaùp? Khuyeán trôï ñuùng nhö phaùp nghóa laø tuøy thuaän phaùp thì môùi
ñöôïc goïi laø khuyeán trôï ñuùng, töùc laø chaúng phaûi khuyeán trôï sai laàm.
Ñoù laø söï khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Neáu coù Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi coâng ñöùc cuûa chö Phaät quaù khöù, vò
lai, hieän taïi hoaëc coâng ñöùc cuûa Thanh vaên cho ñeán phaøm phu taïo taùc
hoaëc suùc sinh nghe phaùp hoaëc haøng Trôøi, Roàng, Daï-xoa, Kieän-ñaø-la,
A-tu-luaân, Caâu-laâu-la, Chaân-ñaø-la, Ma-haàu-laëc, loaøi Ngöôøi, chaúng
phaûi nhaân nghe phaùp, phaùt taâm laøm caùc coâng ñöùc vaø ngöôøi baét ñaàu
hoïc ñaïo Boà-taùt. Ñem taát caû caùc coâng ñöùc aáy taäp hôïp laïi, tích luõy laïi
thì coâng ñöùc khuyeán trôï laø vöôït leân treân. Söï khuyeán trôï aáy môùi ñuùng
laø söï khuyeán trôï cöïc kyø cao quyù, trong taát caû caùc coâng ñöùc thì khoâng
coù coâng ñöùc naøo hôn coâng ñöùc khuyeán trôï naøy. Theá neân khuyeán trôï
nghóa laø phaùp naøo ñaùng khuyeán trôï thì khuyeán trôï. Ñem coâng ñöùc
khuyeán trôï naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Neáu Boà-taùt bieát caùc phaùp ñeàu taän dieät nghóa laø caùc phaùp khoâng sinh,
khoâng dieät, khoâng xöù sôû. Ñem phaùp khoâng sinh hoài höôùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì khoâng traùi vôùi phaùp duøng ñeå hoài höôùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ngöôøi naøy khoâng coù Töôûng hoái
hoaøn, Taâm hoái hoaøn, Tín hoái hoaøn. Khoâng coù söï mong muoán nhö theá
thì khoâng ai bì kòp. Ñoù laø hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
Neáu coù Ñaïi Boà-taùt khoâng hieåu kyõ, khoâng bieát roõ ngöôøi taïo ra
phöôùc ñöùc laø vì sao? Vì baûn thaân muø môø (chaáp töôùng) neân ñoái vôùi
khuyeán trôï phöôùc ñöùc cuõng muø môø. Boà-taùt roõ bieát thì söï muø môø
khoâng coù, ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt. Neáu ñoái vôùi chö
Phaät Baùt-neâ-hoaøn maø taïo taùc coâng ñöùc. Ñem coâng ñöùc naøy muoán
laøm ñoái töôïng ñeå caàu thì trí khoâng phaân bieät aáy coù theå hoài höôùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Söï thaáy bieát cuûa chö Phaät
Thieân Trung Thieân khoâng chaáp töôùng, quaù khöù ñaõ dieät cuõng khoâng
coù töôûng, cuõng khoâng khôûi töôûng. Ngöôøi khôûi töôûng thì khoâng coù
coâng ñöùc.
Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc phöông tieän thieän xaûo. Ngöôøi chöa ñaéc
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng ñöôïc vaøo, ngöôøi ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät
môùi ñöôïc vaøo. Ñöøng vì thaân maø khôûi thöùc töôûng, vì noù coù dieät, theá
neân khoâng coù thaân. Ngöôøi chaáp coù coâng ñöùc, coù töôûng phaân bieät thì
bò chöôùng ngaïi, trôû laïi vaøo trong ñau khoå. Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh
Ñaúng Giaùc khoâng coâng nhaän söï khuyeán trôï coâng ñöùc chaáp töôùng naøy.
Vì sao? Vì khuyeán trôï aáy khoâng ñuùng. Thaáy Phaät Baùt-neâ-hoaøn roài,
laïi chaáp töôùng, vì theá laøm chöôùng ngaïi coâng ñöùc khuyeán trôï, laø
chaúng ñöôïc lôïi ích, traùi laïi coøn bò ñau khoå. Ngöôøi khoâng khôûi töôûng
phaân bieät môùi laø ngöôøi coù coâng ñöùc cuûa Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng
Giaùc. Coøn ngöôøi khôûi töôûng phaân bieät thì ví nhö taïp ñoäc, vì sao? Nhö
doïn thöùc aên ngon coù troän thuoác ñoäc, tuy maøu saéc haáp daãn, muøi vò
thôm tho, khoâng ai khoâng thích, nhöng khoâng bieát trong thöùc aên aáy
coù ñoäc. Keû ngu si aên moät caùch thích thuù no neâ, ñeán khi thöùc aên tieâu
hoùa, chaúng bao laâu thaân bò toån haïi. Ngöôøi khoâng bieát khuyeán trôï
phöôùc ñöùc thì raát laø khoù, chaúng hieåu hoä trì, chaúng hieåu ñoïc tuïng,
chaúng hieåu ñuùng söï vieäc, chaúng theå hieåu nghóa. Ngöôøi khuyeán trôï
phöôùc ñöùc nhö vaäy thì nhö thöùc aên coù ñoäc.
Theo lôøi Phaät daïy, thì thieän nam, thieän nöõ khuyeán trôï coâng ñöùc
cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñaày ñuû trì giôùi thaân, Tam-muoäi
www.daitangkinh.org
thaân, trí tueä thaân, dó thoaùt thaân, thoaùt tueä sôû hieän thaân vaø coâng ñöùc
cuûa Thanh vaên, Bích-chi-phaät taïo taùc. khuyeán trôï roài, ñem phöôùc ñöùc
naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu khôûi
töôûng chaáp töôùng veà söï khuyeán trôï naøy thì ví nhö taïp ñoäc. Ñaïi Boà-taùt
phaûi hoïc nhö theá.
Theá naøo laø coâng ñöùc cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi?
Phaûi khuyeán trôï laøm phöôùc nghieäp nhö theá naøo ñeå thaønh töïu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Boà-taùt theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai
bieát coâng ñöùc cuûa Phaät ñöôïc sinh ra töø töï taùnh vaø bieát thaät töôùng
cuûa caùc phaùp, roài ñem phöôùc ñöùc naøy laøm khuyeán trôï. Nhaân söï
khuyeán trôï nhö theá thì khoâng coù phaùp naøo hôn, khoâng bao giôø xa lìa
Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Khuyeán trôï nhö theá thì chaúng phaûi
laø taïp ñoäng, lôøi cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc noùi ra ñeàu
raát thaønh thaät.
Laïi nöõa Ñaïi Boà-taùt phaûi khuyeán trôï nhö theá naøy, nghóa laø nhö
tònh giôùi, nhö Tam-muoäi, nhö trí tueä, nhö dó thoaùt, nhö thoaùt tueä sôû
hieän thaân, khoâng coù coõi Duïc, khoâng coù coõi Saéc, khoâng coù coõi Voâ
saéc, cuõng khoâng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi cuõng voâ sôû höõu, coâng
ñöùc khuyeán trôï cuõng voâ sôû höõu. Coâng ñöùc khuyeán trôï ñuùng nhö
phaùp, phaùp cuõng voâ sôû höõu. Khuyeán trôï nhö theá laø khuyeán trôï
khoâng coù taïp ñoäc. Neáu khuyeán trôï khaùc ñi, töùc laø khuyeán trôï sai
traùi. Ñaïi Boà-taùt khuyeán trôï ñuùng nhö phaùp, Ñöùc Phaät Thieân Trung
Thieân bieát söï khuyeán trôï naøy laø hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
Phaät noùi:
–Hay thay, hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Khuyeán trôï nhö Phaät, ñoù laø
söï khuyeán trôï cuûa Boà-taùt. Phöôùc ñöùc cuûa moïi ngöôøi trong tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi phaùt taâm bình ñaúng töø bi hoä nieäm chuùng sinh cuõng
khoâng vöôït leân treân phöôùc ñöùc khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì phöôùc
ñöùc khuyeán trôï laø cao quyù hôn heát.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu moïi ngöôøi trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
khieán cho moïi ngöôøi trong caùc coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng
Haèng ñeàu cuùng döôøng caùc vò Boà-taùt naøy y phuïc thích hôïp, thöùc
uoáng aên, giöôøng neäm, thuoác thang, traûi qua soá kieáp nhieàu nhö soá
caùt soâng Haèng cuùng döôøng theo sôû thích cuûa caùc vò aáy. Tu-boà-ñeà, yù
oâng nghó sao, phöôùc cuùng döôøng naøy coù nhieàu chaêng?
–Phöôùc cuûa coâng ñöùc khuyeán trôï vöôït hôn phöôùc ñöùc noùi treân
khoâng theå tính keå.
–Vì coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng cuõng khoâng theå
dung chöùa heát phöôùc ñöùc khuyeán trôï naøy.
Phaät noùi:
–Hay thay, hay thay, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì phöôùc ñöùc khuyeán trôï cuûa Boà-taùt naøy hôn phöôùc ñöùc
cuûa ngöôøi boá thí keå treân gaáp traêm laàn, ngaøn laàn, vaïn laàn, öùc laàn, vaïn
öùc laàn.
Baáy giôø hai vaïn chö Thieân treân coõi trôøi Töù Thieân vöông ñaûnh
leã döôùi chaân Phaät vaø baïch:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Söï khuyeán trôï cöïc kyø vó ñaïi,
chæ baäc Ñaïi Boà-taùt coù phöông tieän thieän xaûo môùi coù theå thöïc thi söï
khuyeán trôï naøy. Coâng ñöùc khuyeán trôï naøy raát lôùn. Vì sao? Vì Ñaïi
Boà-taùt naøy hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø khuyeán trôï töø trong phaùp aáy.
Chö Thieân treân coõi trôøi Ñao-lôïi ñem hoa trôøi, danh höông,
höông boät, höông xoa, höông toång hôïp, höông ñoát, luïa trôøi, loïng baùu,
côø phöôùn, kyõ nhaïc cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng xong, chö
Thieân ñeàu baïch Phaät:
Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø khuyeán trôï töø trong phaùp aáy.
Chö Thieân treân coõi trôøi Vieâm (Dieäm-ma) ñem hoa trôøi, danh
höông, höông boät, höông xoa, höông toång hôïp, höông ñoát, luïa trôøi,
loïng baùu, côø phöôùn, kyõ nhaïc cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng
www.daitangkinh.org
xong, chö Thieân ñeàu baïch Phaät:

Chö Thieân treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät ñem hoa trôøi, danh höông,
Chö Thieân treân coõi trôøi Hoùa laïc ñem hoa trôøi, danh höông,
Chö Thieân treân coõi trôøi Tha hoùa töï taïi ñem hoa trôøi, danh
höông, höông boät, höông xoa, höông toång hôïp, höông ñoát, luïa trôøi,
loïng baùu, côø phöôùn, kyõ nhaïc cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng
xong, chö Thieân ñeàu baïch Phaät:
Chö Thieân treân caùc coõi trôøi Phaïm thieân, Phaïm phuï, Phaïm
chuùng, Ñaïi phaïm, Quang thieân, Thieåu quang, Voâ löôïng quang,
Quang aâm, Tònh thieân, Thieåu tònh, Voâ löôïng tònh, Bieán tònh, Nghieâm
söùc, Tieåu nghieâm söùc, Voâ löôïng nghieâm söùc, Nghieâm söùc quaû thaät,
Voâ töôûng, Voâ taïo, Voâ nhieät, Thieän kieán, Ñaïi thieän kieán, Saéc cöùu
caùnh ñeàu cuùi ñaàu ñaûnh leã döôùi chaân Phaät vaø thöa raèng:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, laønh thay! Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät coù coâng ñöùc khuyeán trôï raát lôùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt
naøy hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø khuyeán trôï töø trong phaùp aáy.
Ñöùc Phaät noùi vôùi chö Thieân ôû coõi trôøi Tònh cö:
–Haõy gaùc vieäc cuûa Ñaïi Boà-taùt trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi laïi. Neáu moïi ngöôøi trong coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng
Haèng ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Laïi coù moïi
ngöôøi ôû trong coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng khaùc ñeàu
cuøng cuùng döôøng caùc Ñaïi Boà-taùt naøy caùc thöù aùo chaên thích hôïp, thöùc
uoáng aên, giöôøng neäm, thuoác thang, cuùng döôøng nhö theá traûi qua soá
kieáp nhieàu nhö caùt soâng Haèng tuøy theo sôû thích cuûa ngöôøi thoï nhaän.
Hoaëc cuùng döôøng hôn theá nöõa, coâng ñöùc cuõng khoâng baèng vò Ñaïi Boà-
taùt thöïc thi söï khuyeán trôï. Coâng ñöùc cuûa tònh giôùi thaân, Tam-muoäi
thaân, trí tueä thaân, dó thoaùt thaân, thoaùt tueä sôû hieän thaân cuûa chö Phaät
quaù khöù, vò lai, hieän taïi vaø coâng ñöùc cuûa haøng Thanh vaên taïo ra, ñeàu
ñem taäp hôïp laïi cuõng khoâng baèng coâng ñöùc khuyeán trôï. Neáu khuyeán
trôï thì cao quyù voâ cuøng, khoâng coù coâng ñöùc naøo hôn, vì theá caàn phaûi
thöïc thi söï khuyeán trôï naøy. Khuyeán trôï roài, ñem hoài höôùng ñeán Voâ
–Nhö lôøi Ñöùc Thieân Trung Thieân vöøa noùi, taát caû caùc coâng ñöùc
taäp hôïïp laïi, cöïc toân quyù thì khoâng coâng ñöùc naøo hôn coâng ñöùc
khuyeán trôï. Do ñoù, Ñaïi Boà-taùt ñeàu vì taát caû caùc coâng ñöùc kia maø
khuyeán trôï. Khuyeán trôï xong thì Ñaïi Boà-taùt ñöôïc theá naøo?
Phaät noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Boà-taùt laø ngöôøi ñaïo ñöùc thöôøng bieát caùc phaùp quaù khöù, vò lai,
hieän taïi khoâng naém giöõ, cuõng khoâng xaû boû, cuõng khoâng choã hieåu
bieát, cuõng khoâng coù chöùng ñaéc. Phaùp aáy laø phaùp khoâng sinh, phaùp
khoâng dieät, cuõng laø phaùp khoâng töø ñaâu sinh ra, cuõng khoâng dieät maát
ñi ñaâu. ÔÛ trong phaùp khoâng sinh thì roõ raøng laø phaùp khoâng töø ñaâu
sinh, cuõng khoâng coù choã dieät, ñoù laø thaät töôùng cuûa phaùp. Ta vì phaùp
aáy maø khuyeán trôï thì môùi ñuùng laø khuyeán trôï. Ngöôøi khuyeán trôï nhö
theá mau choùng ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Theá
www.daitangkinh.org
neân, naøy Tu-boà-ñeà! Söï khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt raát laø cao quyù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ôû choã chö Phaät quaù khöù, vò
lai, hieän taïi vì ngöôøi haønh boá thí maø khuyeán trôï, vì ngöôøi trì giôùi,
nhaãn nhuïc, tinh taán, trí tueä maø khuyeán trôï, vì ngöôøi dó thoaùt maø
khuyeán trôï, vì ngöôøi thoaùt tueä sôû hieän thaân maø khuyeán trôï. Söï giaûi
thoaùt aáy chính laø boá thí. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø trì giôùi. Söï giaûi
thoaùt aáy chính laø nhaãn nhuïc. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø tinh taán. Söï
giaûi thoaùt aáy chính laø nhaát taâm. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø trí tueä. Söï
giaûi thoaùt aáy chính laø thoaùt tueä. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø thoaùt tueä sôû
hieän thaân. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø dó thoaùt. Söï giaûi thoaùt aáy chính laø
vì söï khuyeán trôï kia.
Söï giaûi thoaùt aáy chính laø phaùp. Theá neân töông lai seõ coù ngöôøi
giaûi thoaùt nhö theá. Nay trong voâ soá coõi nöôùc, chö Phaät Thieân Trung
Thieân hieän ñang coù maët thì ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt laø chö Phaät vaø ñeä
töû Phaät. Ngöôøi ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt laø chö Phaät vaø ñeä töû ôû quaù khöù.
Ngöôøi ñang ñöôïc giaûi thoaùt laø chö Phaät vaø ñeä töû hieän taïi. ÔÛ trong
phaùp aáy khoâng chaáp tröôùc, khoâng troùi, khoâng môû. Phaùp nhö theá, ñem
hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Töø trong phaùp
naøy khuyeán trôï thì khoâng coù coâng ñöùc naøo hôn, khoâng ai coù theå phaù
hoaïi ñöôïc. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Söï khuyeán trôï cuûa Ñaïi Boà-taùt laø
cao quyù.
Neáu caùc Boà-taùt trong coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng
coù tuoåi thoï haèng haø sa soá kieáp ñöôïc soá ngöôøi trong coõi nöôùc Phaät
nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng cuùng döôøng aùo chaên thích hôïp, thöùc
uoáng aên, giöôøng neäm, thuoác thang trong haèng haø sa soá kieáp. Naøy Tu-
boà-ñeà, vaø coâng ñöùc cuûa ngöôøi trì giôùi thaønh nhaãn nhuïc, tinh taán
khoâng bieáng nhaùc, thieàn ñònh ñaéc Tam-muoäi traêm laàn, ngaøn laàn, vaïn
laàn, öùc laàn, ngaàn aáy öùc vaïn laàn cuõng khoâng baèng coâng ñöùc khuyeán
trôï. Phöôùc ñöùc khuyeán trôï cao quyù hôn heát, vöôït leân treân phöôùc thöïc
haønh naêm phaùp Ba-la-maät keå treân.
Μ
Phaåm 5: ÑÒA NGUÏC

–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät mang laïi
nhieàu söï thaønh töïu.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng
phaùp naøo khoâng ñöôïc meänh danh laø Ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc kyø
saùng choùi.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø tröø khöû toái
taêm.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng
chaáp tröôùc.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cöïc kyø cao
quyù.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm con maét
cho ngöôøi khoâng coù maét.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi daãn
ñöôøng cho keû laïc loái.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Trí Nhaát thieát trí töùc laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa
Ñaïi Boà-taùt.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Khoâng sinh, khoâng dieät töùc laø
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Chuyeån ñaày ñuû ba haønh möôøi
hai phaùp luaân töùc laø chuyeån Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm cho
ngöôøi khoán khoå ñöôïc an oån.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm ngöôøi
cöùu hoä trong bieån sinh töû.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaät töôùng
cuûa caùc phaùp.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-taùt phaûi truï trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
Ñöùc Phaät noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø truï thì phaûi kính leã Baùt-
nhaõ ba-la-maät nhö kính leã Phaät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thaàm nghó: “Toân giaû Xaù-lôïi-phaát vì sao
ñaët caâu hoûi naøy.” Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Vì sao Toân giaû hoûi nhö theá?
Xaù-lôïi-phaát ñaùp Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Caâu-döïc! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp hoä trì cuûa Boà-taùt.
Nhaân coâng ñöùc khuyeán trôï phaùp naøy, ñem hoài höôùng ñeán trí Nhaát
thieát trí, thì vöôït leân treân coâng ñöùc cuûa Boà-taùt thöïc haønh boá thí, trì
giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh. Ví nhö hoaëc ngöôøi môùi sinh ra
ñaõ muø hoaëc traêm ngöôøi hoaëc ngaøn ngöôøi hoaëc vaïn ngöôøi hoaëc ngaøn
vaïn ngöôøi vöøa sinh ra ñaõ muø, laïi khoâng coù ngöôøi daãn ñöôøng maø
muoán ñi ñeán thaønh aáp thì nhöõng ngöôøi aáy khoâng bieát phaûi ñi nhö
theá naøo.
Cuõng vaäy, naøy Caâu-döïc! Naêm phaùp Ba-la-maät kia cuõng nhö
ngöôøi muø khoâng thaáy ñöôøng, neáu lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø muoán ñaït
ñeán trí Nhaát thieát trí thì khoâng bieát phaûi laøm theá naøo. Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø phaùp hoä trì cuûa naêm phaùp Ba-la-maät kia, ñem laïi ñoâi maét cho
naêm phaùp Ba-la-maät kia. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp hoä trì khieán cho
naêm phaùp Ba-la-maät kia ñöôïc meänh danh laø Ba-la-maät.
–Phaûi laøm theá naøo ñeå theå nhaäp vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ñöùc Phaät ñaùp Xaù-lôïi-phaát:
–Chaúng thaáy saéc laø ñoái töôïng ñeå nhaäp, chaúng thaáy thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc laø ñoái töôïng ñeå nhaäp. Chaúng thaáy naêm
aám laø ñoái töôïng ñeå nhaäp töùc laø theå nhaäp vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Xaù-lôïi-phaát hoûi Phaät:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi nhö theá laø ngöôøi theå
nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theå nhaäp nhö theá thì seõ hoaøn thaønh phaùp
gì?

–Khoâng thaønh phaùp naøo heát töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thaønh trí Nhaát thieát trí, cuõng khoâng
thaät coù. Neáu ñaët caâu hoûi: Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng ñaéc trí Nhaát
thieát trí, cuõng khoâng ñöôïc thaønh, cuõng khoâng coù danh töï goïi laø
thaønh. Ñoái vôùi sinh töû cuõng khoâng coù danh töï goïi laø thaønh. Ñoái vôùi
sinh töû cuõng khoâng coù thaønh. Baïch Theá Toân! Vaäy phaûi theá naøo môùi
laø thaønh?
–Vì khoâng thaønh neân môùi laø thaønh.
–Hy höõu thay! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu Baùt-nhaõ ba-
la-maät ñoái vôùi caùc phaùp khoâng sinh, khoâng ñaéc thì choã truï laø voâ sôû
truï.
–Neáu Boà-taùt nghó nhö theá töùc laø xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñöùc Phaät noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Neáu nhö Boà-taùt coù nhaân duyeân vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
quaùn nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng, voâ
sôû höõu, khoâng gaàn, khoâng xa. Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-
taùt.
–Tin Baùt-nhaõ ba-la-maät laø tin phaùp naøo?
Ñöùc Phaät ñaùp Tu-boà-ñeà:
–Ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng tin saéc, khoâng tin thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc laø coù, khoâng tin quaû vò Tu-ñaø-hoaøn,
khoâng tin caùc quaû vò Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät
vaø Phaät ñaïo laø coù.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Ba-la-maät chính laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaät hoûi Tu-boà-ñeà:
www.daitangkinh.org
–Taïi sao bieát Ñaïi Ba-la-maät chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?

–Ñoái vôùi saéc khoâng coù lôùn, khoâng coù nhoû, chaúng laáy saéc laøm
chöùng ñaéc, chaúng vì saéc maø chöùng ñaéc. Thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc cuõng khoâng coù lôùn, khoâng coù nhoû, chaúng laáy thöùc laøm chöùng
ñaéc, chaúng vì thöùc maø chöùng ñaéc, thì ñoái vôùi möôøi Löïc cuûa Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc khoâng coøn yeáu keùm. Trí Nhaát thieát trí thì
khoâng roäng, khoâng heïp. Vì sao trí Nhaát thieát trí khoâng roäng, khoâng
heïp bieát laø voâ sôû haønh ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät? Vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät voâ sôû höõu, neáu ñoái vôùi phaùp naøy coù sôû caàu nghóa laø coù sôû höõu,
thì ñoù laø moät sai laàm lôùn. Vì sao? Vì chuùng sinh khoâng sinh neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø chuùng sinh ñeàu khoâng sinh, Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng neân chaáp töôùng chuùng sinh, maø chuùng sinh cuõng khoâng dieät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy. Chuùng sinh nhö Baùt-nhaõ ba-
la-maät nghóa laø ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì
chuùng sinh coù naêng löïc neân Nhö Lai hieän coù naêng löïc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm
dieäu! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt tin saâu Baùt-nhaõ ba-la-maät, chaúng noùi choã
keùm dôû, cuõng chaúng hoà nghi phaùp naøy. Ngöôøi naøy töø choã naøo sinh
ñeán ñaây? Ngöôøi naøy laø ngöôøi ñaõ haønh ñaïo Boà-taùt, ñaõ nghe vaø hieåu
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài theo lôøi daïy trong ñoù maø sinh vaøo choã
naøy.
–Töø coõi Phaät phöông khaùc ñeán sinh ôû ñaây. Ñaïi Boà-taùt naøy ôû
phöông khaùc cuùng döôøng Phaät xong, vì muoán ñöôïc hoïc hoûi phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu neân khi ñöôïc nghe noùi ñeán Baùt-nhaõ
ba-la-maät, lieàn töï nghó: “Ta gaëp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö gaëp Phaät,
khoâng khaùc.”
–Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå ñöôïc thaáy nghe chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng theå ñöôïc thaáy nghe.

–Boà-taùt tu haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu töø tröôùc ñeán
naøy ñaõ ñöôïc nghe phaùp naøy bao nhieâu laàn?
–Caùc vò Boà-taùt aáy khoâng phaûi cuøng tu hoïc nhö nhau, maø moãi
ngöôøi ñeàu coù haïnh rieâng. Hoaëc coù ngöôøi ñaõ cuùng döôøng ngaàn aáy
traêm, ngaàn aáy ngaøn Ñöùc Phaät, ñaõ gaëp ñöôïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät
roài ñeàu tu haønh giôùi thanh tònh. Hoaëc coù ngöôøi ôû trong chuùng nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø boû ñi, vì chaúng kính phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt, nay
nghe Phaät noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, ngöôøi naøy cuõng boû
ñi, khoâng muoán nghe. Vì sao? Vì ngöôøi naøy ôû ñôøi tröôùc cuõng ñaõ töøng
nghe thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø boû ñi. Thaâm taâm
chaúng yeân laø do toäi nghieäp voâ tri gaây ra. Vì toäi nghieäp naøy neân hoaëc
nghe noùi ñeán phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laïi ngaên ngöôøi khaùc
khoâng cho hoï noùi. Ngöôøi ngaên Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø ngaên trí
Nhaát thieát trí. Ngöôøi ngaên trí Nhaát thieát trí laø ngöôøi ngaên Phaät quaù
khöù, vò lai, hieän taïi. Do vì toäi ñoaïn phaùp naøy maø sau khi cheát ñi bò
ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc ngaàn aáy traêm ngaøn naêm, ngaàn aáy öùc ngaøn vaïn
naêm, coøn phaûi ôû trong ngaàn aáy ñòa nguïc chòu ñuû caùc söï ñau khoå
khoâng theå noùi heát. Heát tuoåi thoï ôû ñòa nguïc naøy laïi sinh qua ñaïi ñòa
nguïc ôû phöông khaùc, heát tuoåi thoï ôû ñoù laïi sinh qua ñaïi ñòa nguïc ôû
phöông khaùc nöõa.
–Toäi aáy nhö toäi nguõ nghòch.
–Toäi aáy duø muoán ví duï cuõng khoâng theå so saùnh ñöôïc. Neáu luùc
ngöôøi aáy ñöôïc nghe ñoïc tuïng, giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu thì taâm ngöôøi aáy nghi ngôø phaùp naøy maø chaúng chòu hoïc, nghó
raèng: “Chaúng phaûi laø phaùp cuûa Nhö Lai thuyeát”, roài noùi lôøi ngaên caûn
ngöôøi khaùc: “Ñöøng hoïc phaùp naøy”. Ñoù laø töï laøm hoûng mình coøn laøm
hoûng ngöôøi khaùc, töï mình uoáng thuoác ñoäc roài laïi coøn cho ngöôøi khaùc
uoáng thuoác ñoäc. Haïng ngöôøi naøy töï boû maát mình, coøn boû maát ngöôøi
khaùc, töï chaúng hieåu bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, laïi coøn laøm
haïi ngöôøi khaùc. Boà-taùt chaúng neân gaàn guõi haïng ngöôøi naøy.
www.daitangkinh.org
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt chaúng neân sinh hoaït chung vôùi haïng
ngöôøi naøy. Vì sao? Vì haïng ngöôøi naøy laø haïng phæ baùng phaùp, töï ôû
trong choã toái taêm, coøn loâi keùo ngöôøi khaùc vaøo trong choã toái taêm. Hoï
khoâng khaùc gì ngöôøi töï uoáng thuoác ñoäc haïi thaân cheát. Lôøi cuûa keû
ñoaïn phaùp cuõng coù ngöôøi tin. Ngöôøi naøo tin lôøi keû aáy noùi thì toäi cuõng
ñoàng nhö keû aáy. Vì sao nhö theá? Vì phæ baùng lôøi Phaät daïy. Ngöôøi phæ
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät chính laø ñaõ phæ baùng caùc phaùp.
–Con xin ñöôïc nghe noùi veà keû phæ baùng. Keû aáy thoï thaân nhö
theá naøo, chaúng bieát thaân löôïng theá naøo?
Phaät noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Keû phæ baùng phaùp naøy, neáu ñöôïc nghe noùi ñeán thaân löôïng cuûa
hoï, thì hoï seõ möûa maùu hoaëc sôï haõi maø cheát vì bò ñau ñôùn quaù. Keû aáy
nghe qua seõ bò söï buoàn raàu nung naáu maø cheát ví nhö ngaét boâng hoa
ñeå ngoaøi aùnh naéng maët trôøi thì phaûi bò khoâ heùo.
–Cuùi xin Ngaøi vì moïi ngöôøi maø noùi veà thaân löôïng cuûa keû phæ
baùng phaùp nhö theá naøo ñeå laøm göông cho ñôøi sau. Ngöôøi naøo ñöôïc
nghe qua seõ sôï haõi töï nghó: “Ta khoâng neân phæ baùng vaø ñoaïn phaùp
nhö ngöôøi kia.
–Ñaây laø vì laøm göông cho moïi ngöôøi. Do nhaân duyeân toäi
nghieäp maø thoï thaân raát xaáu xí, ñau khoå ôû choã hoâi haùm khoâng theå noùi
heát. Keû aáy ñau khoå lôùn lao vaø laâu daøi. Thieän nam, thieän nöõ nghe lôøi
naøy roài khoâng coøn daùm phæ baùng.
Ñöùc Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Thieän nam, thieän nöõ thöôøng phaûi gìn giöõ thaân, khaåu, yù. Ngöôøi
chæ ngoài khoâng, lôøi noùi ôû cöûa mieäng laøm cho mang toäi naøy.
–Ngöôøi ngu si naøy ôû trong phaùp cuûa ta laøm Sa-moân trôû laïi phæ
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø ngaên Phaät, Boà-taùt. Ngaên Phaät, Boà-taùt
töùc laø ñoaïn trí Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Ñoaïn trí Nhaát thieát trí töùc laø ñoaïn phaùp. Ñoaïn phaùp töùc laø ñoaïn Tyø-
kheo Taêng. Ñoaïn Tyø-kheo Taêng thì phaûi chòu toäi voâ soá khoâng theå keå
xieát.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ngöôøi ñoaïn Baùt-nhaõ
ba-la-maät thaâm dieäu thì do maáy nguyeân nhaân?
–Moät laø bò ma sai khieán, hai laø khoâng tin khoâng öa phaùp thaâm
dieäu. Do hai nguyeân nhaân naøy neân thieän nam, thieän nöõ ñoaïn Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ñoaïn Baùt-nhaõ ba-la-maät coøn coù
boán nguyeân nhaân. Theá naøo laø boán nguyeân nhaân do nghe theo lôøi thaày
aùc noùi? Moät laø khoâng hoïc theo dieäu phaùp, hai laø khoâng phuïng haønh
dieäu phaùp, ba laø chuû tröông phæ baùng, boán laø tìm choã keùm dôû cuûa
ngöôøi ñeå töï ñeà cao mình.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Hieám coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-
la-maät vì hoï khoâng hieåu noåi phaùp naøy.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Hieám coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-la-maät vì
hoï khoâng hieåu noåi phaùp naøy.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu theá naøo maø ít coù ngöôøi tin hieåu?
–Saéc khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao?
Vì chaân taùnh cuûa saéc laø saéc. Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao? Vì chaân
taùnh cuûa thöùc laø thöùc. Saéc quaù khöù khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc,
khoâng côûi môû. Vì sao. Vì chaân taùnh cuûa saéc quaù khöù laø saéc. Saéc vò lai
khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao? Vì chaân
taùnh cuûa saéc vò lai laø saéc. Saéc hieän taïi khoâng dính maéc, khoâng troùi
buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao? Vì chaân taùnh cuûa saéc hieän taïi laø saéc.
Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc quaù khöù khoâng dính maéc, khoâng
troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao? Vì chaân taùnh cuûa thöùc quaù khöù laø
www.daitangkinh.org
thöùc. Thöùc vò lai khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì
sao? Vì chaân taùnh cuûa thöùc vò lai laø thöùc. Thöùc hieän taïi khoâng dính
maéc, khoâng troùi buoäc, khoâng côûi môû. Vì sao? Vì chaân taùnh cuûa thöùc
hieän taïi laø thöùc. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu ít coù ngöôøi tin hieåu.
Phaåm 6: THANH TÒNH

–Baùt-nhaõ ba-la-maät ít coù ngöôøi hieåu phaûi chaêng laø do vì chöa
quen?
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Baùt-nhaõ ba-la-maät ít coù ngöôøi hieåu laø do
vì chöa quen. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc thanh tònh thì ñaïo quaû
cuõng thanh tònh, neân noùi saéc thanh tònh thì ñaïo quaû cuõng thanh tònh.
Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng thanh tònh neân noùi ñaïo quaû
thanh tònh, theá neân thöùc cuõng thanh tònh thì ñaïo quaû cuõng ñoàng thanh
tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc thanh tònh thì trí Nhaát thieát trí
cuõng thanh tònh, neân noùi trí Nhaát thieát trí thanh tònh thì saéc cuõng
thanh tònh, theá neân saéc thanh tònh thì trí Nhaát thieát trí cuõng ñoàng
thanh tònh, khoâng khaùc. Nay chaúng ñoaïn phaùp tröôùc, phaùp tröôùc
chaúng ñoaïn phaùp sau, cho neân khoâng hoaïi, vì theá phaùp tröôùc khoâng
bò ñoaïn. Noùi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc thanh tònh, thì trí
Nhaát thieát trí thanh tònh. Trí Nhaát thieát trí thanh tònh thì thöùc cuõng
ñoàng thanh tònh khoâng khaùc. Nay chaúng ñoaïn phaùp tröôùc, phaùp tröôùc
chaúng ñoaïn phaùp sau, cho neân khoâng hoaïi, vì theá phaùp tröôùc khoâng
bò ñoaïn.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh thì thaâm dieäu.
–Raát thanh tònh.

–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh thì raát saùng.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh khoâng coù nhô baån.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh khoâng coù tyø veát.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh voâ sôû höõu.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh thì ñoái vôùi duïc maø
voâ duïc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh thì ñoái vôùi saéc maø
voâ saéc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Voâ sôû sinh thì voâ saéc raát thanh
tònh.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! ÔÛ nôi höõu trí maø voâ trí thì raát
thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! ÔÛ nôi trí maø khoâng coù bieát
(phaân bieät) thì raát thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñoái vôùi saéc maø coù trí nhöng
khoâng coù bieát (phaân bieät) thì raát thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñoái vôùi thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc maø coù trí nhöng khoâng coù bieát (phaân bieät) thì raát thanh
tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thanh
tònh thì trí Nhaát thieát trí khoâng taêng, khoâng giaûm.
tònh thì khoâng chaáp thuû ñoái vôùi caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh thì saéc cuõng
thanh tònh.
–Voán thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh thì thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh thì ñaïo quaû
cuõng thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh thì trí Nhaát
thieát trí cuõng thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh thì khoâng coù
manh moái.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh voâ bieân thì
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng voâ bieân.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng
bôø beân naøy, cuõng chaúng bôø beân kia, cuõng chaúng ôû giöõa doøng.
www.daitangkinh.org

–Ñaïi Boà-taùt bieát nhö theá töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi coù töôûng (phaân bieät chaáp töôùng) laø ñaõ lìa xa Baùt-nhaõ ba-la-
maät roài.
–Hay thay, hay thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Heã coù danh töï thì coù
töôûng, vì theá sinh ra chaáp tröôùc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Hy höõu thay! Nhö Lai kheùo noùi
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät giaûi quyeát moät caùch oån thoûa ñoái vôùi chaáp
tröôùc.
–Theá naøo laø chaáp tröôùc?
–Phaân bieät saéc vôùi khoâng, ñoù laø chaáp tröôùc. Phaân bieät thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc vôùi khoâng, ñoù laø chaáp tröôùc. Ñoái vôùi
phaùp quaù khöù thì phaân bieät phaùp quaù khöù, ñoù laø chaáp tröôùc. Ñoái vôùi
phaùp vò lai thì phaân bieät phaùp vò lai, ñoù laø chaáp tröôùc. Ñoái vôùi phaùp
hieän taïi thì phaân bieät phaùp hieän taïi, ñoù laø chaáp tröôùc. Ngöôøi ñuùng
nhö phaùp phaùt taâm Boà-taùt roài cho laø coù coâng ñöùc lôùn thì ñoù laø chaáp
tröôùc.
–Taïi sao vieäc aáy bò goïi laø chaáp tröôùc?
–Naøy Caâu-döïc! Vì ngöôøi aáy phaân bieät taâm naøy hoài höôùng ñeán
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thieän nam, thieän nöõ neân lìa boû
söï chaáp tröôùc ñeå chæ ra baûn teá (thaät töôùng cuûa phaùp).
–Hay thay, hay thay! Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng khieán cho Ñaïi Boà-taùt
bieát baûn teá chính laø giaùc bieát söï chaáp tröôùc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù söï chaáp tröôùc raát vi teá. Nay ta saép
giaûng noùi, oâng haõy laéng nghe. Lôøi cuûa Nhö Lai noùi tröôùc, sau, giöõa
ñeàu thieän.
–Con mong muoán ñöôïc nghe.
–Thieän nam, thieän nöõ muoán töôûng nieäm Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Chaùnh Ñaúng Giaùc, vì theo yù töôûng neân coù chaáp tröôùc. Caùc Ñöùc Phaät
Thieân Trung Thieân quaù khöù, vò lai, hieän taïi vì phaùp voâ dö maø khuyeán
trôï, ñoù laø khuyeán trôï Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì ñoái vôùi
phaùp maø voâ phaùp neân noùi khoâng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Vì theá
khoâng theå coù sôû taùc, cuõng khoâng theå coù töôûng, cuõng khoâng theå laøm
nhaân duyeân, khoâng theå thaáy nghe nhö taâm coù theå phaân bieät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Coäi nguoàn aáy raát thanh tònh.
–Nay con töï quy höôùng veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Vì phaùp voâ taùc neân ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Caùc phaùp thaät voâ taùc laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Khoâng coù hai phaùp vì noùi voán thanh tònh cho neân noùi laø moät.
Söï thanh tònh aáy laø ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng coù ngöôøi taïo taùc.
–Theá neân lìa caùc chaáp tröôùc laø ñeå chæ ra baûn teá.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát khoù
hieåu.
–Nhö Lai khoâng coù ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå
tính löôøng.
–Ñuùng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi laø ñoái töôïng nhaän bieát
cuûa taâm.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì khoâng coù ngöôøi taïo taùc.
–Vì khoâng coù ngöôøi taïo taùc neân khoâng chaáp tröôùc.
–Chaúng töôûng (chaáp tröôùc) saéc maø haønh töùc laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Chaúng töôûng thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc maø
haønh töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng thoûa maõn saéc maø
haønh töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng thoûa maõn thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc maø haønh töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Saéc chaúng thoûa maõn laø chaúng phaûi haønh saéc, töùc laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng
thoûa maõn laø chaúng phaûi haønh thöùc, töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Hy höõu thay! Nhö Lai ôû trong
caùc chaáp tröôùc maø thuyeát khoâng chaáp tröôùc thì söï chaáp tröôùc naøy môùi
thaät laø chaúng chaáp tröôùc.
–Chaúng chaáp saéc maø haønh töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chaúng chaáp thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc maø haønh töùc laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt haønh nôi saéc khoâng chaáp
tröôùc, haønh nôi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng khoâng chaáp
tröôùc, haønh nôi ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Phaät ñaïo cuõng khoâng chaáp tröôùc. Vì sao? Vì ñaõ vöôït
qua chaáp tröôùc neân coøn thoaùt ra khoûi söï chaáp tröôùc trí Nhaát thieát trí.
Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Phaùp cuûa Nhö Lai tuyeân thuyeát
raát thaâm dieäu hieám coù, duø Nhö Lai coù noùi thì phaùp cuõng khoâng taêng,
khoâng noùi thì phaùp cuõng khoâng giaûm.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö Nhö Lai suoát ñôøi
ngôïi khen hö khoâng thì hö khoâng cuõng khoâng taêng, neáu chaúng ngôïi
khen hö khoâng thì hö khoâng cuõng khoâng giaûm. Ví nhö ngôïi khen thì
ngöôøi huyeãn hoùa cuõng khoâng taêng, neáu chaúng ngôïi khen thì ngöôøi
huyeãn hoùa cuõng khoâng giaûm, vì nghe khen cuõng khoâng möøng, nghe
cheâ cuõng khoâng giaän. Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp, ñöôïc
moïi ngöôøi phuùng tuïng, phaùp cuõng khoâng taêng, khoâng giaûm.
–Ñaïi Boà-taùt raát sieâng naêng tinh taán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Hoaëc coù vò thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng bieáng nhaùc, khoâng
lo, khoâng sôï, khoâng ñoäng, khoâng thoaùi lui. Vì sao? Vì thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö laø thoï trì hö khoâng. Moïi ngöôøi ñeàu neân ñaûnh leã vò Ñaïi
Boà-taùt naøy. Ñaïi Boà-taùt vì taát caû chuùng sinh maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng
ñöùc chieán ñaáu vôùi hö khoâng. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, vò Ñaïi
Boà-taùt naøy raát duõng maõnh, vì phaùp laø khoâng, neân töï ñaït ñeán Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc thaønh Phaät. Coù moät vò Tyø-kheo
khaùc thaàm nghó: “Ta phaûi kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì ñoù laø phaùp
khoâng sinh, cuõng laø phaùp khoâng dieät.”
–Neáu Boà-taùt tu hoïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi tu hoïc
phaùp naøo?
–Phaûi tu hoïc phaùp khoâng.
–Theá naøo laø tu hoïc phaùp Khoâng?
www.daitangkinh.org
–Ngöôøi muoán tòch tónh laø Ñaïi Boà-taùt, vì ngöôøi aáy bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Con seõ giöõ gìn ngöôøi tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Theá naøo? Naøy Caâu-döïc! OÂng thaáy coù phaùp ñeå giöõ gìn chaêng,
maø noùi laø muoán giöõ gìn?
–Khoâng coù.
–Ngöôøi truï nôi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø ñaõ ñöôïc giöõ gìn.
Duø ngöôøi hay chaúng phaûi ngöôøi cuõng khoâng theå rình raäp haõm haïi
ñöôïc.
Tu-boà-ñeà noùi tieáp:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt giöõ gìn Khoâng töùc laø tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät roài. Naøy Caâu-döïc! YÙ oâng nghó sao, coù theå giöõ gìn tieáng vang
ñöôïc chaêng?
–Khoâng theå.
–Naøy Caâu-döïc! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
phaùp aáy cuõng nhö tieáng vang. Vì bieát nhö theá neân khoâng coøn töôûng.
Vì khoâng coù töôûng nieäm töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Do oai
thaàn cuûa Ñöùc Phaät, caùc vò Töù Thieân vöông, Ñeá Thích, Phaïm vöông
vaø caùc vò trôøi toân quyù khaùc ñeàu ñeán choã Phaät, tröôùc tieân ñaûnh leã Phaät
roài nhieãu quanh ba voøng, moãi vò ñeàu ñöùng qua moät beân. Caùc vò Töù
Thieân vöông, Ñeá Thích, Phaïm vöông vaø caùc vò trôøi toân quyù khaùc ñeàu
thöøa oai thaàn cuûa Phaät nghó laø ngaøn Ñöùc Phaät ñeàu laø Phaät Thích-ca
Vaên, Tyø-kheo cuûa caùc Ngaøi ñeàu teân Tu-boà-ñeà vaø ngöôøi thöa hoûi
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu laø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân.


QUYEÅN 4
Phaåm 7: KHEN NGÔÏI

–Ñaïi Boà-taùt Di-laëc luùc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc cuõng seõ ôû taïi nôi naøy thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Taïi sao Ñaïi Boà-taùt Di-laëc cuõng ôû taïi nôi naøy thuyeát phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät?
–Luùc Ñaïi Boà-taùt Di-laëc ôû nôi naøy thaønh Ñaúng chaùnh giaùc chaúng
chaáp nhaän saéc maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng phuû nhaän
saéc maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng chaáp nhaän thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng phuû
nhaän thöùc maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng chaúng côûi môû saéc maø
thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng troùi buoäc saéc maø thuyeát Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Cuõng chaúng côûi môû thoáng döông, tö töôûng, sinh töû,
thöùc maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng troùi buoäc thöùc maø
thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät.
tònh.
–Saéc cuõng thanh tònh.
–Cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
www.daitangkinh.org
–Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng thanh tònh.

–Cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
–Saéc thanh tònh khoâng coù tyø veát, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng
nhö vaäy. Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc thanh tònh khoâng coù tyø
veát, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy.
–Nhö hö khoâng khoâng coù tyø veát cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng thanh tònh.
–Ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng bao giôø bò
cheát oan, ngaàn aáy traêm vò trôøi, ngaàn aáy ngaøn vò trôøi thöôøng theo
baûo hoä. Neáu thieän nam, thieän nöõ laøm Phaùp sö, moãi thaùng vaøo caùc
ngaøy moàng taùm, möôøi boán, raèm thuyeát phaùp thì ñöôïc coâng ñöùc
khoâng theå keå xieát.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi aáy ñöôïc coâng ñöùc
khoâng theå keå xieát. Neáu coù ngöôøi giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät thì coâng
ñöùc coøn hôn caû ngöôøi kia. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät töùc laø traân baûo, ñoái vôùi phaùp, khoâng coù ngöôøi taïo taùc cuõng khoâng
coù ngöôøi ñaéc phaùp, cuõng khoâng coù ngöôøi thoï trì. Vì sao? Vì phaùp naøy
raát thaâm dieäu, cuõng khoâng theå thaáy, cuõng khoâng thaät coù, cuõng khoâng
coù ngöôøi ñaéc. Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng chaúng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Cuõng chaúng theå ñaët teân, cuõng khoâng coù thaáy.
Ngöôøi ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät tìm caàu cuõng khoâng thaät coù, cuõng
khoâng theå thaáy. Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm dieäu nhö vaäy cuõng
khoâng coù choã sinh ra. Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù choã haønh maø cuõng
khoâng coù choã naøo chaúng haønh. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù
ngöôøi thoï trì phaùp, cuõng khoâng coù ngöôøi giöõ gìn phaùp, nhö hö khoâng
khoâng coù choã thuû, khoâng coù choã trì, khoâng choã thaáy maø cuõng khoâng
coù choã naøo chaúng thaáy.
Caùc vò Thieân töû trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi bay ôû treân
quan saùt ñoàng thanh khen ngôïi:

–ÔÛ chaâu Dieâm-phuø-lôïi, laïi thaáy baùnh xe phaùp chuyeån laàn thöù
hai.
–Khoâng coù baùnh xe phaùp chuyeån laàn thöù hai cuõng ñöøng nghó coù
baùnh xe phaùp chuyeån laàn thöù nhaát. Chaúng chuyeån baùnh xe phaùp töùc
laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, ñuùng theá! Raát an oån laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt khoâng coù phaùp ngaên ngaïi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng coù phaùp thaønh Voâ Thöôïng Giaùc thì
baùnh xe phaùp naøo chuyeån, khoâng thaáy phaùp môùi laø chuyeån, phaùp
khoâng hoaøn dieät töùc laø chuyeån, cuõng khoâng coù phaùp coù sôï haõi, khoâng
coù phaùp coù lo aâu. Vì sao? Neáu coù hai phaùp thì chaúng theå ñöôïc. Phaùp
naøo laø phaùp lo aâu? Cuõng khoâng coù phaùp chuyeån, cho neân caùc phaùp
nhö hö khoâng khoâng coù chuyeån, cuõng khoâng coù phaùp coù hoaøn dieät
thaäm chí caùc phaùp cuõng ñeàu khoâng thaät coù.
–Khoâng thì khoâng bò chuyeån, cuõng khoâng coù löu chuyeån vaø
hoaøn dieät, cuõng voâ töôùng, voâ nguyeän, cuõng khoâng coù sinh töû, cuõng
khoâng töø ñaâu sinh, cuõng khoâng coù löu chuyeån, cuõng khoâng coù hoaøn
dieät. Ngöôøi thuyeát nhö theá chính laø thuyeát phaùp. Khoâng coù ngöôøi
thuyeát, cuõng khoâng coù ñaéc, cuõng khoâng coù chöùng. Thuyeát nhö theá,
phaùp cuõng chaúng Baùt-neâ-hoaøn. Thuyeát nhö vaäy phaùp cuõng khoâng
coù taän.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ba-la-maät voâ cöïc vì nhö hö
khoâng khoâng coù cuøng taän.
1. Ba-la-maät bình ñaúng vì ñoái vôùi caùc phaùp ñeàu bình ñaúng.
2. Ba-la-maät mòt muø laø vì baûn khoâng.
3. Ba-la-maät voâ thöôïng vì ñoái vôùi caùc phaùp khoâng chaáp tröôùc.
4. Ba-la-maät voâ nhaân vì khoâng coù thaân.
5. Ba-la-maät voâ sôû khöù vì khoâng choã ñeán.
www.daitangkinh.org
6. Ba-la-maät voâ sôû höõu vì khoâng naém giöõ.

7. Ba-la-maät voâ höõu taän vì khoâng cuøng taän.
8. Ba-la-maät khoâng töø ñaâu sinh ra vì khoâng coù dieät.
9. Ba-la-maät voâ taùc vì khoâng coù ngöôøi taïo taùc.
10. Ba-la-maät chaúng bieát (phaân bieät) vì voâ sôû ñaéc.
11. Ba-la-maät voâ sôû chí vì khoâng coù choã ñeán.
12. Ba-la-maät voâ caáu vì thanh tònh.
13. Ba-la-maät khoâng chaáp tröôùc vì voâ sôû ñaéc.
14. Ba-la-maät nhö moäng vì khoâng coù ngaõ.
15. Ba-la-maät thanh tònh vì khoâng coù tyø veát.
16. Ba-la-maät chaúng theå thaáy vì khoâng coù nôi choán.
17. Ba-la-maät ñònh vì chaúng dao ñoäng.
18. Ba-la-maät voâ nieäm vì thaûy ñeàu bình ñaúng.
19. Ba-la-maät chaúng lay ñoäng vì phaùp khoâng di chuyeån.
20. Ba-la-maät voâ duïc vì baûn voâ.
21. Ba-la-maät voâ sôû sinh vì khoâng coù choã höôùng ñeán.
22. Ba-la-maät tòch tónh vì khoâng coù töôûng.
23. Ba-la-maät khoâng ngaên ngaïi vì khoâng coù giôùi haïn.
24. Ba-la-maät voâ nhaân vì voán khoâng.
25. Ba-la-maät chaúng quaùn saùt vì phaùp khoâng töø ñaâu sinh khôûi.
26. Ba-la-maät chaúng ñeán bieân giôùi vì khoâng coù choã döøng.
27. Ba-la-maät chaúng muïc naùt vì khoâng coù hö hoûng.
28. Ba-la-maät khoâng choã naøo chaúng nhaäp vaøo vì ñoù laø choã maø
caùc vò A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät khoâng theå ñeán.
29. Ba-la-maät chaúng loaïn vì khoâng bò baát cöù vieäc gì laøm luïy.
30. Ba-la-maät chaúng theå löôøng vì khoâng coù phaùp nhoû.
31. Ba-la-maät khoâng coù hình töôùng vì ñoái vôùi caùc phaùp khoâng
coù ngaên ngaïi.
32. Ba-la-maät khoâng thaät coù vì khoâng sinh.
33. Ba-la-maät khoâng coù voâ thöôøng vì chaúng coù hoaïi dieät.
34. Ba-la-maät khoâng coù khoå vì caùc phaùp chaúng xaâm laán laãn
nhau.
35. Ba-la-maät khoâng coù ngaõ vì ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù mong
caàu.
36. Ba-la-maät khoâng vì ñoái vôùi caùc phaùp chaúng thaät coù.
37. Ba-la-maät khoâng coù töôùng vì ñoái vôùi caùc phaùp khoâng coù
sinh ra.
38. Ba-la-maät söùc löïc vì ñoái vôùi caùc phaùp thì chieán thaéng.
39. Ba-la-maät khoâng theå tính keå Phaät phaùp vì ñoái vôùi caùc phaùp
vöôït ra ngoaøi söï tính toaùn.
40. Ba-la-maät töï nhieân (töï taùnh) chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
41. Vì ñoái vôùi caùc phaùp cuõng khoâng coù töï nhieân (töï taùnh).
Phaåm 8: TRÌ
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thaàm nghó: “Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-

maät ñeàu laø ngöôøi cuûa thôøi Phaät quaù khöù haø huoáng laø hoïc taäp, thoï trì,
ñoïc tuïng. Hoï hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng, soáng ñuùng nhö lôøi Phaät daïy.
Nhöõng ngöôøi aáy ñôøi tröôùc ñaõ töøng cuùng döôøng bieát bao Ñöùc Phaät,
hoâm nay laïi ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, hoïc taäp, thoï trì,
phuùng tuïng, soáng ñuùng nhö lôøi Phaät daïy. Ngöôøi aáy ñaõ töøng thöa hoûi
phaùp naøy töø thôøi Phaät quaù khöù. Thieän nam, thieän nöõ ñoù vì ñaõ gaëp
Ñöùc Phaät quaù khöù ñaõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät neân khoâng coøn
nghi ngôø, khoâng coøn lo aâu, sôï haõi.”
–Ñaïi Boà-taùt tín thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, thì phaûi ñöôïc
xem nhö baäc khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu phaûi duøng tinh taán ñeå tin nhaän
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Giaû söû coù ngöôøi khinh thöôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì ngöôøi naøy ñôøi tröôùc cuõng ñaõ töøng khinh thöôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì khoâng tin öa Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì khoâng thöa hoûi Phaät vaø
ñeä töû cuûa Phaät veà phaùp naøy. Vì vaäy caàn phaûi bieát caùc lyù do ñaõ gaây
neân.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
www.daitangkinh.org
–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát laø thaâm dieäu hy höõu. Neáu coù ngöôøi
nghe thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø chaúng tin thì ñoù laø
ngöôøi chöa haønh ñaïo Boà-taùt thaønh ra thoï trì khoù khaên. Coøn ngöôøi töï
leã kính Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi ñaõ töï leã kính trí Nhaát thieát trí.
Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Naøy Caâu-döïc! Ngöôøi töï leã kính trí Nhaát
thieát trí töùc laø töï leã kính Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì töø trong phaùp
naøy sinh ra trí Nhaát thieát trí cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc.
Trí Nhaát thieát trí laø aùnh saùng chieáu soi cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi
truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì hieåu ñöôïc trí naøy.
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Truï
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Hieåu theá naøo veà trí Nhaát thieát
trí trong Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Hay thay, hay thay! Naøy Caâu-döïc! OÂng ñaët caâu hoûi nhö theá
ñeàu laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät. Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì chaúng truï trong saéc, neáu chaúng truï trong saéc töùc laø
haønh. Chaúng truï trong thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc. Neáu
chaúng truï trong thöùc töùc laø haønh. ÔÛ trong saéc chaúng roát raùo. Nhö
saéc chaúng roát raùo vì theá chaúng truï trong saéc. Thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc chaúng roát raùo. Nhö thöùc chaúng roát raùo vì theá chaúng truï
trong thöùc.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm
dieäu. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát khoù thaáy
bôø beán.
–Saéc thaâm dieäu cuõng chaúng truï. Neáu chaúng truï saéc thaâm dieäu
thì ngöôøi chaúng truï saéc thaâm dieäu nhö theá töùc laø hieåu thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc thaâm dieäu chaúng truï. Neáu chaúng truï thöùc thaâm
dieäu thì ngöôøi chaúng truï thöùc thaâm dieäu nhö theá töùc laø hieåu saéc thaâm
dieäu cuõng chaúng tuøy theo. Ngöôøi chaúng tuøy theo saéc thaâm dieäu töùc laø
chaúng truï saéc thaâm dieäu. Neáu chaúng truï saéc thaâm dieäu töùc laø chaúng
tuøy theo saéc thaâm dieäu. Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc thaâm
dieäu chaúng tuøy theo, ngöôøi chaúng tuøy theo thöùc thaâm dieäu nhö theá
töùc laø chaúng truï thöùc thaâm dieäu. Ngöôøi chaúng truï thöùc thaâm dieäu nhö
theá töùc laø chaúng tuøy theo thöùc thaâm dieäu.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu,
phaûi neân ñôøi tröôùc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thuyeát phaùp naøy. Caùc
vò aáy nghe phaùp trí tueä naøy chaúng nghi, cuõng chaúng chaùn.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Coù gì khaùc chaêng khi thuyeát phaùp naøy vôùi caùc vò Ñaïi Boà-taùt
chöa ñöôïc thoï kyù?
Xaù-lôïi-phaát ñaùp:
–Caùc Boà-taùt ñoù töø khi caàu Phaät ñaïo ñeán nay ñaõ laâu laém roài.
Hoï laø ngöôøi ñaõ ñöôïc thoï kyù. Neáu ngöôøi chöa ñöôïc thoï kyù maø nghe
thuyeát phaùp naøy chì chaúng bao laâu cuõng ñöôïc thoï kyù hoaëc gaëp moät
Ñöùc Phaät hoaëc gaëp hai Ñöùc Phaät thì ñöôïc thoï kyù thaønh Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù nghe phaùp
naøy sôï haõi boû ñi.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Ñaïi Boà-taùt caàu Phaät ñaïo töø tröôùc ñeán nay
ñaõ laâu laém roài hoaëc ñaõ ñöôïc thoï kyù hoaëc chöa ñöôïc thoï kyù ñeàu nghe
thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu naøy.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Con cuõng muoán noùi veà phaùp
naøy ñeå cho ngöôøi thích nghe ñöôïc an vui.
–Neáu oâng thích thì cöù noùi.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö Ñaïi Boà-taùt trong giaác
moäng töï thaáy ngoài toøa Phaät thì bieát laø hieän ñang gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thaønh Phaät. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân,
cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laø Ñaïi
Boà-taùt hoïc töø tröôùc ñeán nay ñaõ laâu laém roài, nay chaúng coøn bao laâu
www.daitangkinh.org
nöõa seõ ñöôïc thoï kyù, coâng ñöùc cuûa vò aáy saép thaønh töïu vieân maõn. Ñaïi
Boà-taùt neân bieát nhö vaày: “Ngöôøi ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laø
ngöôøi coâng ñöùc saép thaønh töïu vieân maõn.”
–Hay thay, hay thay! Naøy Xaù-lôïi-phaát! OÂng noùi ñöôïc lôøi nhö
theá ñeàu nhôø oai thaàn cuûa Phaät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thieän nam ñi moät vaïn daëm
hoaëc maáy vaïn daëm ñeán nôi troáng traûi. Ngöôøi naøy töø xa troâng thaáy keû
chaên boø, ngöôøi chaên deâ hoaëc thaáy ñòa giôùi hoaëc thaáy nhaø cöûa hoaëc
thaáy ruoäng vöôøn, nghó raèng: “Saép ñeán quaän, saép ñeán huyeän, saép ñeán
xoùm laøng.” Neáu muoán ñeán thì neân nghó raèng: “Töø töø ñi tôùi thì seõ ñeán
gaàn, khoâng coøn sôï giaëc cöôùp.” Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi
Boà-taùt ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu cuõng gioáng nhö vaäy, nay
chaúng coøn bao laâu nöõa seõ ñöôïc thoï kyù cuõng chaúng sôï rôi vaøo quaû vò
cuûa ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì tröôùc ñoù ñaõ coù yù töôûng
thaáy nghe ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö thieän nam muoán thaáy
bieån caû, lieàn ñi veà höôùng bieån caû. Hoaëc thaáy caây nghó veà caây, hoaëc
thaáy nuùi nghó veà nuùi, chaúng bieát laø bieån caû haõy coøn xa. Ngöôøi naøy töø
töø ñi veà phía tröôùc, ñeán luùc chaúng thaáy caây chaúng nghó veà caây, chaúng
thaáy nuùi cuõng chaúng nghó veà nuùi, trong loøng nghó khoâng bao laâu seõ
ñeán bieån. Treân ñöôøng ñi khoâng coøn thaáy coù caây, cuõng khoâng nghó veà
caây, khoâng coøn coù nuùi cuõng khoâng nghó veà nuùi, thieän nam naøy tuy
chöa thaáy bieån caû nhöng bieát raèng saép ñeán. Baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Ñaïi Boà-taùt naøy phaûi bieát nhö vaày: Neáu ai nghe ñöôïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät thaâm dieäu, tuy chaúng thaáy ñöôïc Phaät thoï kyù nhöng bieát töø
nay cho ñeán ngaøy thaønh Phaät khoâng coøn xa.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö caây coái muøa xuaân töø töø
ñaâm choài naåy loäc chaúng bao laâu seõ ra hoa keát traùi. Vì sao? Vì nhöõng
daáu hieäu naøy cuûa caây cho bieát chaúng bao laâu caây seõ ra laù roài sinh hoa
traùi, ngöôøi ôû chaâu Dieâm-phuø-lôïi ñeàu raát vui möøng töøng nhìn thaáy caây
naøy, thì bieát chaúng bao laâu hoa traùi seõ chín. Baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Cuõng theá, Ñaïi Boà-taùt ñöôïc nghe thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu thì coâng ñöùc cuûa ngöôøi aáy saép thaønh töïu vieân maõn, nay ôû trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät töï ñaït ñeán thaønh töïu. Ñaïi Boà-taùt naøy phaûi bieát ñoù
laø do luùc ôû ñôøi quaù khöù ñaõ hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät neân coâng ñöùc aáy
saép thaønh töïu vieân maõn. Vì sao? Vì hieän taïi laïi ñöôïc nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät thaâm dieäu. Chö Thieân treân trôøi ñeàu vì ngöôøi aáy maø vui
möøng nghó ñeán luùc thaáy caùc Ñaïi Boà-taùt quaù khöù ñöôïc thoï kyù thì bieát
Ñaïi Boà-taùt naøy hoâm nay cuõng ñöôïc thoï kyù, chaúng bao laâu seõ thaønh
töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö ngöôøi ñaøn baø coù thai,
buïng daàn daàn to, thaân theå naëng neà khoâng nhö tröôùc kia, laøm vieäc gì
cuõng baát tieän, aên uoáng ít ñi, ñi ñöùng khoù khaên, daàn daàn caûm thaáy
ñau, noùi naêng chaäm chaïp, naèm ngoài khoâng yeân, ñau ñôùn doàn daäp thì
bieát ngöôøi ñaøn baø naøy chaúng bao laâu seõ sinh. Baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Cuõng vaäy, Ñaïi Boà-taùt coâng ñöùc saép thaønh töïu vieân maõn, neáu
ñöôïc nghe thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, vò aáy töôûng nieäm tu
haønh thì phaûi bieát vò Ñaïi Boà-taùt aáy hoâm nay ñöôïc thoï kyù, chaúng bao
laâu ñöôïc thaønh töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Hay thay, hay thay! Naøy Xaù-lôïi-phaát! OÂng noùi ñöôïc nhö theá laø
ñeàu nhôø oai thaàn cuûa Phaät.
–Hy höõu thay! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Chaùnh Ñaúng Giaùc ñeàu bieát tröôùc veà Ñaïi Boà-taùt naøy.
–Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm xoùt thöông nghó ñeán theá gian, muoán laøm
cho trôøi, ngöôøi ñeàu ñöôïc yeân oån. Vì theá luùc töï ñaït ñeán ñaïo quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thaønh Phaät, hoï vì haøng trôøi, ngöôøi
maø thuyeát phaùp.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhö vaäy Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi haønh theá naøo ñeå ñöôïc thaønh töïu?
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng thaáy loãi cuûa
www.daitangkinh.org
saéc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng thaáy loãi cuûa thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chaúng thaáy saéc khoâng loãi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng
thaáy thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc khoâng loãi laø thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng thaáy phaùp ñuùng laø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cuõng chaúng thaáy phaùp sai laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñieàu Theá Toân noùi ra chaúng theå
nghó baøn.
–Saéc cuõng chaúng theå nghó baøn thoáng döông, tö töôûng, sinh töû,
thöùc cuõng chaúng theå nghó baøn. Chaúng phaân bieät saéc laø thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Chaúng phaân bieät thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ai seõ tin ñaây laø haïnh cuûa Ñaïi
Boà-taùt?
–Caùi gì laø haïnh? Giaû söû haïnh cuûa Ñaïi Boà-taùt thì cuõng chæ laø giaû
danh. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi möôøi Löïc
cuõng khoâng gaàn, ñoái vôùi boán Voâ sôû uùy cuõng khoâng gaàn, ñoái vôùi Phaät
phaùp cuõng khoâng gaàn, ñoái vôùi trí Nhaát thieát trí cuõng khoâng gaàn. Vì
sao? Vì möôøi Löïc chaúng theå nghó baøn boán Voâ sôû uùy cuõng chaúng theå
keå xieát, Phaät phaùp cuõng chaúng theå nghó baøn, trí Nhaát thieát trí cuõng
chaúng theå nghó baøn, saéc cuõng chaúng theå nghó baøn, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc cuõng chaúng theå nghó baøn, caùc phaùp cuõng chaúng
theå nghó baøn, taâm cuõng chaúng theå nghó baøn. Neáu Ñaïi Boà-taùt haønh nhö
theá töùc laø voâ sôû haønh, ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Giaû söû laøm
haïnh nhö theá cuõng chæ laø giaû danh maø thoâi.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vua trong
caùc loaïi traân baûo. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø vua trong caùc vò ñaïi töôùng. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ
ba-la-maät chieán ñaáu cuøng hö khoâng, khoâng ai coù theå thaéng. Töø trong
phaùp naøy khoâng bò ñoaïn tuyeät.
–Ñuùng theá, ñuùng theá! Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi muoán bieân cheùp
nhanh choùng kinh naøy cuõng phaûi ñeán moät naêm môùi xong. Vì sao? Vì
ñoái vôùi kinh traân baûo naøy coù nhieàu nhaân duyeân noåi leân khieán cho
vieäc bieân cheùp cuûa thieän nam, thieän nöõ nöûa chöøng bò ñöùt ñoaïn.
–ÔÛ trong Baùt-nhaõ ba-la-maät! Ñaùm ma teä aùc thöôøng khieán cho
muoán laøm ñöùt ñoaïn.
–Giaû söû ñaùm ma teä aùc muoán laøm ñöùt ñoaïn kinh naøy thì cuõng seõ
khoâng theå thaéng ñöôïc Ñaïi Boà-taùt.
–Nhôø oai thaàn cuûa ai maø ñaùm ma teä aùc khoâng theå laøm ñöùt ñoaïn
nöûa chöøng?
–Ñeàu nhôø oai thaàn cuûa Phaät vaø cuûa chö Phaät hieän taïi trong voâ
soá coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông. Laïi nhôø aân cuûa oai thaàn, chö Phaät
ñeàu cuøng thöông töôûng, ñeàu cuøng truyeàn trao, ñeàu cuøng uûng hoä
ngöôøi naøy. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi ñaõ ñöôïc Phaät
uûng hoä neân ñaùm ma teä aùc khoâng theå giöõa chöøng laøm ñöùt ñoaïn. Vì
sao? Vì chö Phaät hieän taïi trong voâ soá theá giôùi ôû khaép möôøi phöông
ñeàu cuøng uûng hoä Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu coù ngöôøi tuïng nieäm giaûng
noùi hoaëc coù ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, bieân cheùp ñeàu laø do oai thaàn cuûa
chö Phaät.
–Ñaïi Boà-taùt hoaëc coù ngöôøi tuïng nieäm hoaëc coù ngöôøi hoïc taäp,
thoï trì, bieân cheùp laø ñaõ ñöôïc oai thaàn cuûa chö Phaät uûng hoä.
–Ñeàu laø aân ñöùc oai thaàn cuûa chö Phaät. Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät neân bieát ñoù laø söï uûng hoä cuûa chö Phaät.
www.daitangkinh.org
–Neáu coù ngöôøi hoïc taäp, trì tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, Phaät duøng
Phaät nhaõn thaáy bieát ngöôøi aáy.
–Nhö Lai duøng Phaät nhaõn nhìn thaáy ngöôøi hoïc taäp, trì tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Sau cuøng neáu coù ngöôøi bieân cheùp gìn giöõ quyeån kinh,
phaûi bieát nhöõng ngöôøi naøy ñeàu ñaõ ñöôïc Nhö Lai duøng Phaät nhaõn nhìn
thaáy.
Phaät noùi tieáp vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Boà-taùt laø ngöôøi chí ñöùc. Ngöôøi hoïc taäp, thoï trì kinh naøy laø Ñaïi
Boà-taùt ñang ôû gaàn toøa Phaät saép thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Sau cuøng, neáu coù ngöôøi bieân cheùp giöõ gìn quyeån kinh thì nhöõng
ngöôøi cao quyù naøy ñöôïc coâng ñöùc raát lôùn. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö vaäy
sau khi Nhö Lai dieät ñoä, Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy seõ ôû taïi Nam Thieân
truùc, phaùp naøy coù ngöôøi hoïc roài, töø Nam Thieân truùc seõ chuyeån ñeán
Taây Thieân truùc, phaùp naøy coù ngöôøi hoïc roài, seõ töø Taây Thieân truùc
chuyeån ñeán Baéc Thieân truùc, phaùp naøy cuõng coù ngöôøi hoïc.
Phaät noùi tieáp vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Veà sau luùc kinh phaùp naøy saép ñoaïn tuyeät, ta ñeàu bieát ngöôøi
thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu sau cuøng coù ngöôøi bieân cheùp, Ñöùc
Phaät ñeàu döï kieán ngöôøi aáy seõ ngôïi khen vaø thuyeát giaûng kinh naøy.
–Cuoái cuøng Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñeán Baéc Thieân truùc chaêng?
–Seõ ñeán Baéc Thieân truùc. Ngöôøi ôû taïi ñoù seõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø coøn thöa hoûi veà phaùp naøy thì oâng phaûi bieát laø Ñaïi Boà-taùt naøy
ñaõ haønh Baùt-nhaõ töø tröôùc ñeán nay ñaõ laâu laém roài, vì theá baây giôø hoï
laïi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baéc Thieân truùc seõ coù bao nhieâu Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
–Baéc Thieân truùc tuy coù raát nhieàu Ñaïi Boà-taùt nhöng ít coù ngöôøi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu coù ngöôøi nghe thuyeát phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng sôï thì ñoù laø ngöôøi ñôøi
tröôùc ñaõ töøng nghe Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thuyeát
phaùp naøy. Boà-taùt naøy laø ngöôøi chí ñöùc trì tònh giôùi ñaày ñuû, muoán ñoä
thoaùt taát caû moïi ngöôøi. Nhö Lai bieát nhöõng ngöôøi caàu Phaät ñaïo naøy
laø thieän nam, thieän nöõ hieän nay ñang gaàn trí Nhaát thieát trí. Ngöôøi
hoïc phaùp naøy sinh ra ôû ñaâu cuõng thöôøng hoïc phaùp naøy, tieáp tuïc ñi
ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thieän nam, thieän nöõ naøy
laø ngöôøi cöïc kyø toân quyù, ma khoâng bao giôø laøm gì ñöôïc, chaúng theå
lay ñoäng laøm cho boû ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thieän
nam, thieän nöõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì ñaõ ñöôïc cöïc kyø toân
quyù. Coâng ñöùc khuyeán trôï Ñaïi thöøa laøm cho hoï mau gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thieän nam, thieän nöõ naøy tuy chaúng thaáy ta
nhöng ñôøi sau hoïc ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laø ñaõ taän maët
thaáy Phaät. Noùi lôøi Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng sai khaùc, ñaây laø
haïnh Boà-taùt caàn phaûi thöïc haønh. Neáu coù ngaàn aáy traêm ngöôøi, ngaàn
aáy ngaøn ngöôøi caàu ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì phaûi
giaùo hoùa hoï, phaûi khuyeán trôï hoï, phaûi thuyeát phaùp cho hoï nghe ñeå
hoï ñeàu hoan hyû hoïc Phaät ñaïo.
–Ta khuyeán trôï thieän nam, thieän nöõ chí ñöùc ñoù hoïc ñaïo Boà-taùt.
Neáu ngöôøi naøo daïy nhö theá töùc laø ñem söï saùng suoát cuûa taâm naøy
chuyeån ñeán taâm kia. Thieän nam, thieän nöõ neáu vì ngöôøi khaùc maø
khuyeán trôï thì nhöõng ngöôøi muoán haønh ñaïo Boà-taùt naøy coù ñeán haøng
traêm ngöôøi, haøng ngaøn ngöôøi caàu ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, phaûi neân giaùo hoùa hoï, phaûi neân khuyeán trôï khieán cho hoï hoan
hyû hoïc Phaät ñaïo. Trong loøng caùc thieän nam, thieän nöõ naøy hôùn hôû vui
möøng nguyeän sinh veà coõi Phaät phöông khaùc. Ñaõ ñöôïc sinh veà phöông
khaùc roài, lieàn taän maët thaáy Phaät thuyeát phaùp, nghe laïi phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät ñeàu thoâng hieåu taát caû roõ raøng. Laïi ôû trong coõi Phaät kia
giaùo hoùa haøng traêm, haøng ngaøn ngöôøi ñeàu haønh Phaät ñaïo.
–Hy höõu thay! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì phaùp quaù khöù,
vò lai, hieän taïi khoâng phaùp naøo chaúng hieåu, vì bieát heát haïnh cuûa Ñaïi
Boà-taùt ôû ñôøi vò lai neân khieán cho hoï khoâng löôøi nhaùc maø laïi tinh taán
www.daitangkinh.org
hoïc, roài ñi saâu vaøo trong saùu phaùp Ba-la-maät.

–Thieän nam, thieän nöõ naøy neáu coù ngöôøi naøo haønh phaùp ñoù thì
nhöõng ñieàu mong caàu ñeàu ñöôïc nhö yù hoaëc ñieàu chaúng caàu cuõng töï
ñöôïc. Ñoù laø do baûn nguyeän cuûa thieän nam, thieän nöõ neân chaúng lìa
phaùp naøy. Tuy hoï khoâng coù choã mong caàu maø töï ñöôïc saùu phaùp Ba-
la-maät.
–Töø trong Ba-la-maät naøy coù theå sinh ra kinh quyeån ñöôïc
chaêng?
–Thieän nam, thieän nöõ naøy thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì töø
trong phaùp naøy töï lyù giaûi ra moãi moät phaùp thaâm dieäu laø moät quyeån
kinh. Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu ngöôøi naøo daïy ñuùng nhö ñaïo Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì coù theå daïy moïi ngöôøi, khuyeán trôï
hoï, vì hoï thuyeát phaùp, ñeàu khieán hoï hoan hyû hoïc Phaät ñaïo. Thieän
nam, thieän nöõ laïi töï hoïc phaùp naøy, vì theá sinh ra nôi naøo cuõng ñeàu
ñöôïc saùu phaùp Ba-la-maät.
Phaåm 9: GIAÙC MA

–Thieän nam, thieän nöõ hoïc phaùp naøy seõ coù hieäu nghieäm. Baïch
Ñöùc Thieân Trung Thieân, laøm theá naøo ñeå phaùt hieän bieát ñoù laø haønh vi
cuûa ma?
–Ngöôøi taâm khoâng öa thích phaùp naøy thì phaûi nhaän bieát ñoù laø
haønh vi cuûa ma. Ñaïi Boà-taùt taâm chôït voïng khôûi thì phaûi nhaän bieát
ñoù laø haønh vi cuûa ma. Luùc Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp kinh naøy neáu coù
saám chôùp sôï haõi thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Luùc Ñaïi
Boà-taùt bieân cheùp kinh naøy maø bò treâu gheïo thì phaûi nhaän bieát ñoù laø
haønh vi cuûa ma. Khi Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp kinh naøy maø bò cheâ cöôøi
thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Khi Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp
kinh naøy maø nhìn traùi nhìn phaûi (taùn loaïn) thì phaûi nhaän bieát ñoù laø
haønh vi cuûa ma. Khi Ñaïi Boà-taùt bieân cheùp kinh naøy taâm khôûi nieäm
taø vaïy, khoâng taäp trung thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Ñaïi Boà-taùt taâm khoâng ñeå treân kinh maø luoân luoân töø choã ngoài ñöùng
daäy thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Ñaïi Boà-taùt töï nghó:
“Ta chöa ñöôïc thoï kyù trong Baùt-nhaõ ba-la-maät”, roài taâm taùn loaïn,
ñöùng daäy boû ñi thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Ñaïi Boà-taùt
töï nghó: “Teân tuoåi cuûa ta khoâng ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät”, loøng
caûm thaáy khoâng vui thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Ñaïi
Boà-taùt töï nghó: “Laøng xoùm, quaän huyeän, ñaát nöôùc cuûa ta khoâng
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø sinh vaøo choã naøo cuõng ñeàu khoâng
ñöôïc nghe phaùp naøy.” Loøng cuûa vò naøy muoán hoái tieác beøn boû ñi.
Ngöôøi naøy veà sau phaûi traûi qua nhieàu kieáp môùi coù sôû ñaéc. Trong
bao kieáp ôû ñôøi vò lai thích hoïc kinh khaùc, chaúng truï trí Nhaát thieát trí,
boû Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu. Ngöôøi hoïc caùc kinh khaùc laø ngöôøi
boû goác laáy ngoïn. Coù ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bieát phaùp
theá tuïc vaø phaùp xuaát theá gian nhöng laïi boû Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ví
nhö con choù ñöôïc chuû nhaø cho aên maø chaúng chòu aên laïi chaïy theo
keû ñaày tôù xin aên. Cuõng nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Vaøo thôøi vò lai coù
Ñaïi Boà-taùt boû Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laïi ñi tìm caàu caønh
nhaùnh nghóa laø theo hoïc caùc kinh khaùc beøn rôi vaøo quaû vò cuûa ñaïo
Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Ví nhö coù ngöôøi thaáy con voi maø chaúng
chòu nhìn, laïi ñi tìm daáu chaân voi. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao?
Ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Ngöôøi aáy khoâng saùng suoát.
–Boà-taùt laø ngöôøi coù ñöùc. Trong hai haïng ngöôøi naøy, coù haïng
ngöôøi boû Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, laïi ñi tu hoïc kinh khaùc ñeå
ñaéc ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó theá naøo,
Boà-taùt aáy coù saùng suoát khoâng?
–Boà-taùt aáy khoâng saùng suoát.
www.daitangkinh.org

–Nhö theá, phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
–Ví nhö coù ngöôøi muoán thaáy bieån caû maø chöa töøng thaáy bieån
caû, cho neân neáu thaáy ao hoà beøn noùi ñoù laø bieån caû. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ
oâng nghó sao, ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Cuõng vaäy, Boà-taùt laø ngöôøi coù ñöùc maø boû Baùt-nhaõ ba-la-maät
laïi ñi hoïc kinh khaùc ñeå rôi vaøo ñaïo Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Naøy
Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao, Ñaïi Boà-taùt aáy coù saùng suoát khoâng?
–Ñaïi Boà-taùt aáy khoâng saùng suoát.
–Ñaïi Boà-taùt aáy phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma. Ví nhö coù
moät kieán truùc sö taøi ba coù khaû naêng xaây döïng cung ñieän, yù muoán laøm
moät cung ñieän cao nhö cung ñieän Nhaät nguyeät, ai ñöùng ñaâu cuõng ñeàu
troâng thaáy. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, ngöôøi aáy coù theå laøm ñöôïc
khoâng?
–Cung ñieän Nhaät nguyeät raát cao khoâng ai coù theå laøm ñöôïc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vaøo thôøi vò lai seõ coù ngöôøi haønh
ñaïo Boà-taùt ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu khoâng vöøa yù beøn
boû ñi, laïi ñi hoïc phaùp Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeå caàu trí Nhaát thieát
trí ôû trong caùc phaùp aáy. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, Boà-taùt aáy coù
saùng suoát khoâng?

ngöôøi muoán thaáy Chuyeån luaân thaùnh vöông, nhöng chöa töøng thaáy
qua, laïi thaáy tieåu vöông roài ghi nhôù kyõ caøng hình dung, y phuïc cuûa vò
aáy roài cho ñoù laø Chuyeån luaân thaùnh vöông. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó
sao, ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vaøo thôøi vò lai seõ coù Boà-taùt ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu laïi khoâng vöøa yù beøn boû ñi, laïi vaøo
trong phaùp Thanh vaên ñeå caàu trí Nhaát thieát trí. Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng
nghó sao, Boà-taùt aáy coù saùng suoát khoâng?
–Boà-taùt aáy khoâng saùng suoát.
ngöôøi raát ñoùi, ñöôïc thöùc aên ngon maø chaúng chòu aên, laïi ñi aên thöùc aên
dôû. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vaøo thôøi vò lai seõ coù Ñaïi Boà-taùt
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø khoâng vöøa yù beøn boû ñi,
laïi vaøo trong phaùp Thanh vaên ñeå caàu trí Nhaát thieát trí, muoán ñöôïc
thaønh Phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, Ñaïi Boà-taùt aáy coù saùng
suoát khoâng?
ngöôøi ñöôïc vieân chaâu ma-ni voâ giaù maø laïi cho vieân chaâu naøy ñoàng
www.daitangkinh.org
giaù trò vôùi thuûy tinh. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, ngöôøi aáy coù
saùng suoát khoâng?
–Cuõng vaäy, vaøo thôøi vò lai seõ coù ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, laïi ñem so saùnh vôùi phaùp Thanh vaên, roài ôû
trong phaùp Thanh vaên muoán ñaéc trí Nhaát thieát trí, thaønh Phaät. Naøy
Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, Ñaïi Boà-taùt aáy coù saùng suoát khoâng?
–Ñaïi Boà-taùt aáy phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ñang bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät, neáu nghe noùi ñeán tieàn cuûa, lôïi loäc maø boû vieäc bieân cheùp naøy.
Ñoù laø Boà-taùt töï taïo chöôùng naïn cho mình.
–Ngöôøi nhö vaäy coù theå bieân cheùp xong Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaêng?
–Ngöôøi aáy khoâng theå bieân cheùp xong. Ngöôøi aáy caàn phaûi nhaän
bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi bieân cheùp ñöôïc chuùt ít kinh naøy roài töï
noùi raèng: “Ta bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät”, ôû trong phaùp naøy nghó
raèng chaéc chaén saép coù sôû ñaéc thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa
ma. Vì ngöôøi khôûi yù töôûng mong caàu thì bò rôi vaøo caûnh giôùi ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät neáu
nghó ñeán queâ höông hoaëc nghó ñeán phöông khaùc hoaëc nghó ñeán nöôùc
khaùc hoaëc nghó ñeán vua hoaëc nghó ñeán giaëc, hoaëc nghó ñeán binh
lính hoaëc nghó ñeán chieán ñaáu hoaëc nghó ñeán cha meï, anh em, chò
em thaân thuoäc. Hoaëc coù nhöõng yù nghó khaùc, ma caøng laøm gia taêng
theâm caùc nieäm aáy ñeå loaïn taâm Boà-taùt, gaây ra chöôùng naïn thì phaûi
nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.

Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù tieàn cuûa, lôïi loäc, y phuïc thích
hôïp, thöùc uoáng aên, giöôøng neäm, thuoác men chöõa beänh doài daøo ñöôïc
mang ñeán, Boà-taùt nghe qua taâm roái loaïn khoâng theå hoïc taäp, trì tuïng,
bieân cheùp ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi
cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù boïn ma theo Phaät kinh thaâm phaùp
laàn löôït laøm roái loaïn khieán Ñaïi Boà-taùt khoâng coøn muoán ñaéc phöông
tieän thieän xaûo, neân chaúng baèng loøng thöa hoûi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ta ñaõ giaûng noùi nhieàu veà vieäc cuûa Ñaïi Boà-taùt, neáu ai muoán
hoïc phöông tieän thieän xaûo thì phaûi tìm caàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu hoï khoâng vöøa loøng Baùt-nhaõ ba-la-maät maø boû ñi laïi tìm caàu
phöông tieän thieän xaûo trong ñaïo Thanh vaên. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng
nghó sao, ngöôøi aáy coù saùng suoát khoâng?
–Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi thoï kinh muoán nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø gaëp phaûi luùc thaân Phaùp sö baát an thì Ñaïi Boà-taùt
phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö vöøa yeân oån muoán truyeàn daïy
Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhöng ngöôøi thoï kinh laïi muoán ñi nôi khaùc, hai
beân chaúng hoøa hôïp neân cuõng chaúng bieân cheùp ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi hoïc kinh muoán thoï Baùt-nhaõ ba-
la-maät, loøng hoï vui thích, nhöng Phaùp sö laïi muoán ñi ñeán phöông
khaùc. Nhö vaäy, hai beân chaúng hoøa hôïp neân cuõng chaúng bieân cheùp
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi
cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö muoán coù ñöôïc caùc thöù nhö y
phuïc, tieàn cuûa, lôïi loäc maø ngöôøi thoï kinh laïi khoâng coù taâm cuùng
www.daitangkinh.org
döôøng. Hai beân khoâng hoøa hôïp neân cuõng khoâng hoïc ñöôïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa
ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi thoï kinh cuùng döôøng khoâng tieác,
muoán vaät gì cuõng ñeàu chìu yù, nhöng Phaùp sö coù kinh quyeån maø
khoâng chòu ñöa ra, cuõng khoâng chòu giaûng giaûi, khieán cho ngöôøi thoï
kinh khoâng vui. Hai beân chaúng hoøa hôïp neân hoïc taäp, bieân cheùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng ñöôïc. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát
ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö vöøa muoán thuyeát phaùp, neáu
ngöôøi thoï kinh chaúng muoán nghe phaùp. Nhö vaäy, hai beân chaúng hoøa
hôïp neân cuõng chaúng ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt phaûi
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö neáu thaân theå moûi meät, naèm
khoâng muoán daäy, khoâng thích thuyeát phaùp, coøn ngöôøi thoï kinh thì
muoán nghe phaùp. Nhö vaäy, hai beân chaúng hoøa hôïp thì cuõng chaúng
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh
vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu luùc saép bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät hoaëc luùc muoán thuyeát phaùp naøy thì laïi coù ngöôøi vaøo trong chuùng
noùi lôøi phæ baùng, cho raèng hoïc haïnh Boà-taùt phaûi chòu nhieàu cöïc khoå,
noùi söï khoå ôû ñòa nguïc, caàm thuù, ngaï quyû raát lôùn, cho neân caàn phaûi
sôùm chaët ñöùt goác sinh töû. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø
haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu luùc saép bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät hoaëc luùc muoán thuyeát phaùp naøy, coù ngöôøi ñeán ngoài trong chuùng
ca tuïng khoaùi laïc ôû coõi Trôøi, duïc laïc cuûa Ñeá vöông ñeàu coù theå töï
thoûa maõn. Neáu ngöôøi tu Thieàn ñònh thì ñöôïc sinh vaøo coõi trôøi Saéc,
neáu ngöôøi nieäm khoâng tòch thì ñöôïc sinh vaøo coõi trôøi Voâ saéc. Ñoù ñeàu
laø phaùp voâ thöôøng, khoå, chi baèng caàu ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm,
A-na-haøm, A-la-haùn khoâng coøn sinh töû nöõa. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà!
Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi
cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö nghó raèng: “Ta laø toân quyù,
neáu coù ngöôøi ñeán cung kính ñaûnh leã ta. Ta seõ truyeàn daïy cho Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Neáu keû naøo chaúng cung kính ñaûnh leã ta thì ta khoâng
truyeàn daïy.” Ngöôøi thoï kinh töï höôùng ñeán vò aáy cung kính ñaûnh leã
chaúng chuùt ngaïi nguøng. Nhöng loøng cuûa Phaùp sö hoái tieác khoâng
muoán truyeàn daïy kinh cho ñeä töû. Nghe noùi ôû nöôùc khaùc luùa gaïo ñaét
ñoû vò aáy môùi noùi vôùi ngöôøi thoï kinh raèng: “Thieän nam töû coù bieát
chaêng, coù theå ñi cuøng ta ñeán xöù aáy chaêng? Haõy suy nghó ñöøng ñeå
veà sau hoái haän”. Ñeä töû nghe lôøi noùi aáy, loøng raát buoàn raàu, töï nghó:
“Ta ñaõ thaáy kinh roài maø thaày chaúng chòu truyeàn cho ta, phaûi laøm
sao ñaây!” Nhö vaäy, hai beân chaúng hoøa hôïp neân hoïc taäp, bieân cheùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng ñöôïc. Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö muoán ñeán choã cöïc kyø hieåm
nguy, noùi vôùi ngöôøi thoï kinh: “Thieän nam töû coù bieát chaêng, choã aáy
khoâng coù luùa gaïo maø coù nhieàu coïp soùi, giaëc cöôùp, ñoàng khoâng moâng
quaïnh, ta muoán qua ñeán xöù ñoù. OÂng haõy suy nghó xem coù theå ñi theo
ta ñeå chòu söï khoán khoå aáy chaêng?” Laïi coøn duøng lôøi ngon ngoït cuøng
chung chuyeän troø khieán cho ñeä töû ñaâm ra chaùn naûn, loøng khoâng coøn
öa thích, daàn daàn thoaùi lui. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy laø gaây ra chöôùng
ngaïi chaúng hoïc ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp sö maïnh khoûe ñi khaát thöïc coù
nhieàu thí chuû, nhöng laïi khoâng muoán truyeàn cho ñeä töû kinh, coøn
muoán ñeä töû chaùn naûn boû ñi, môùi noùi vôùi ngöôøi thoï kinh raèng: “Thieän
nam töû bieát chaêng, ta coù thí chuû caàn phaûi ñeán thaêm vieáng.” Nhö vaäy,
hai beân chaúng hoøa hôïp neân hoïc taäp, bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng ñöôïc. Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boïn ma teä aùc thöôøng tìm cô hoäi khuaáy
nhieãu, khoâng muoán coù ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Vì sao ñaùm ma teä aùc thöôøng tìm cô hoäi khuaáy nhieãu khoâng
muoán coù ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät?
www.daitangkinh.org

–Ñaùm ma teä aùc chuû yeáu laø laøm vieäc phæ baùng cho raèng ñaây
chaúng laø Ba-la-maät vaø noùi: “Ta coù moät kinh thaâm dieäu hay khoâng
theå noùi ñöôïc! Ñoù môùi laø Ba-la-maät.” Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaùm
ma teä aùc chuû yeáu laø laøm vieäc phæ baùng khieán cho Boà-taùt môùi hoïc taâm
sinh hoà nghi chaúng coøn muoán hoïc taäp, bieân cheùp kinh naøy. Ñaïi Boà-
taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc ma moät khi khôûi leân khieán cho
ngöôøi hoïc saâu ñaïo Boà-taùt laáy baûn teá laøm sôû chöùng lieàn rôi vaøo trong
Thanh vaên, ñaéc ñaïo Tu-ñaø-hoaøn. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát


QUYEÅN 5
Phaåm 10: CHIEÁU MINH

–Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät hay khôûi ra nhieàu nhaân duyeân ma
ñeán noãi khieán cho bò ñoaïn tuyeät.
–Nhö lôøi Ñaáng Thieân Trung Thieân noùi, neáu Boà-taùt coù nhieàu
nguy haïi laø sôû dó vì sao? Vì cöïc kyø toân quyù, vì hy höõu cho neân ñeán
noãi mang haïi. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy hay khôûi ra
nhieàu nhaân duyeân vaø ngöôøi môùi phaùt taâm hoïc hieåu bieát raát ít veà noù,
neân taâm hoï khoâng vaøo ñöôïc phaùp Ñaïi thöøa, cuõng chaúng ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi aáy ñaõ bò ma chi phoái.
–Nhö lôøi oâng noùi, ngöôøi môùi phaùt taâm thì söï hieåu bieát cuûa hoï
raát ít, taâm hoï chaúng vaøo ñöôïc phaùp Ñaïi thöøa, cuõng chaúng ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñoù laø hoï ñaõ bò ma chi phoái, töï khôûi nhaân duyeân
ma laøm cho Baùt-nhaõ ba-la-maät bò ñoaïn tuyeät.
Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñoïc
tuïng ñeàu laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät. Vì sao? Vì ñaùm ma teä aùc khoâng
theå chi phoái khieán cho ñoaïn tuyeät. Ñoù laø do söï cheá ngöï, hoä trì cuûa
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc.
Ví nhö ngöôøi meï laàn löôït sinh con töø vaøi ñöùa cho ñeán möôøi ñöùa.
Con baø haõy coøn nhoû, neáu baø meï bò beänh thì khoâng theå baûo veä, troâng
nom chuùng. Neáu baø meï yeân oån khoâng beänh, thì baø töï nuoâi naáng con
khieán chuùng ñöôïc soáng coøn. Gaëp luùc aám laïnh, khoâ öôùt, chuùng ñeàu
ñöôïc chaêm soùc. Ñaây laø söï thò hieän cuûa theá gian.
www.daitangkinh.org
Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc
nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu ngöôøi naøo thoï trì hoaëc ngöôøi naøo ñoïc
tuïng, bieân cheùp thì ñöôïc hoä trì. Laïi nöõa, chö Phaät hieän taïi ôû khaép
möôøi phöông thöôøng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñoù töùc laø Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñoái vôùi trí Nhaát thieát trí maø thò hieän.
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc töø trong phaùp naøy töï ñaït ñöôïc
trí Nhaát thieát trí. Neáu coù ngöôøi ñaõ thaønh Phaät hoaëc chöa thaønh Phaät
hay seõ thaønh Phaät ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø töï ñaït ñeán Voâ
thöôïng giaùc. Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc laø do ñaït ñeán söï chieáu
saùng cuûa trí Nhaát thieát trí ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì theá neân thò
hieän ôû theá gian.
–Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät chieáu saùng theá gian. Sao goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät chieáu saùng
theá gian? Nhö Lai laáy gì ñeå thò hieän ôû theá gian?
–Nhö Lai laáy naêm aám ñeå thò hieän ôû theá gian.
–Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thò hieän naêm aám nhö theá naøo? Theá
naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thò hieän ôû naêm aám?
–Vì khoâng bò hoaïi dieät neân ñöôïc thò hieän, cuõng chaúng phaûi
khoâng hoaïi dieät maø thò hieän. Khoâng thì khoâng hoaïi dieät, cuõng khoâng
coù hoaïi. Voâ töôùng, voâ nguyeän cuõng khoâng hoaïi dieät, cuõng khoâng coù
hoaïi, vì theá neân thò hieän ôû theá gian.
–Thaäm chí ngöôøi nhieàu khoâng keå xieát, taâm nhieàu khoâng theå
keå xieát, Nhö Lai bieát roõ heát hoï ñeàu chính laø ngöôøi töï nhieân (töï
taùnh). Ngöôøi töï nhieân nhö theá, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai
duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát roõ ngöôøi nhieàu khoâng theå keå xieát,
taâm nhieàu khoâng theå keå xieát. Nhö Lai duøng Baùt-nhaõ ba-la-maät thò
hieän hoä trì theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taâm taät ñoá, taâm taùn loaïn Nhö Lai
ñeàu bieát. Vì sao noùi Nhö Lai bieát ñoù laø taâm taät ñoá, taâm taùn loaïn? Vì
goác cuûa phaùp aáy khoâng taät ñoá, khoâng taùn loaïn, theá neân Nhö Lai
bieát.
Sao goïi laø bieát taät ñoá, bieát taùn loaïn? Neáu taâm naøo caàn phaûi
dieät taän thì ñaõ dieät taän, vì theá neân Nhö Lai bieát. Neáu coù taâm aùi duïc
thì bieát ñoù laø taâm aùi duïc. Neáu coù taâm giaän hôøn thì bieát ñoù laø taâm
giaän hôøn. Neáu coù taâm ngu si thì bieát ñoù laø taâm ngu si. Bieát goác cuûa
taâm aùi duïc thì khoâng coù taâm aùi duïc. Bieát goác cuûa taâm giaän hôøn thì
khoâng coù taâm giaän hôøn. Bieát goác cuûa taâm ngu si thì khoâng coù taâm
ngu si.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chính ñieàu ñoù khieán ta ñaéc trí Nhaát thieát trí
töùc laø ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì Nhö Lai khoâng coù taâm aùi
duïc. Do khoâng coù taâm aùi duïc neân bieát goác cuûa taâm aáy cuõng khoâng
coù taâm aùi duïc, vì theá taâm Nhö Lai khoâng coù aùi duïc. Vì sao? Vì Nhö
Lai khoâng coù taâm giaän hôøn. Do khoâng coù taâm giaän hôøn neân bieát
goác cuûa taâm aáy cuõng khoâng coù taâm giaän hôøn, vì theá taâm Nhö Lai
khoâng coù giaän hôøn. Vì sao? Vì Nhö Lai khoâng coù taâm ngu si. Do
khoâng coù taâm ngu si neân bieát goác cuûa taâm aáy cuõng khoâng coù taâm
ngu si, vì theá taâm Nhö Lai khoâng coù ngu si. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà!
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät thò
hieän hoä trì theá gian.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø taâm cuûa Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì khoâng
bieát. Taïi sao noùi Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø taâm Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì khoâng bieát? Vì taâm aáy
cuõng khoâng roäng, cuõng khoâng lôùn, cuõng khoâng ñeán, cuõng khoâng ñi,
theá neân Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
taâm cuûa Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì khoâng bieát.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø taâm cuûa Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì chaúng
bieát. Taïi sao noùi Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø taâm Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì khoâng bieát? Vì taâm aáy
cuõng khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng coù choã truï. Nhö vaäy, naøy Tu-
boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
www.daitangkinh.org
taâm cuûa Ngaøi roäng lôùn khoâng ñieàu gì khoâng bieát.

Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì khoâng theå keå xieát ngöôøi,
khoâng theå keå xieát taâm neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng
ñieàu gì khoâng bieát. Taïi sao noùi Nhö Lai vì khoâng theå keå xieát ngöôøi,
khoâng theå keå xieát taâm, neân nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng
ñieàu gì khoâng bieát. Vì taâm aáy khoâng coù choã truï, cuõng khoâng töø ñaâu
ñeán dieät taän (Neâ-hoaøn). Vì chöùng Neâ-hoaøn voâ dö neân khoâng ñieàu gì
khoâng bieát. Taâm aáy nhö hö khoâng, neân bieát khoâng theå keå xieát ngöôøi,
khoâng theå keå xieát taâm. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø caùi bieát
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát khoâng theå keå xieát ngöôøi, khoâng
theå keå xieát taâm.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhôø caùi bieát
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát taâm khoâng theå thaáy. Sao goïi laø
Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhôø caùi bieát cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
bieát heát taâm khoâng theå thaáy? Vì taâm aáy voán thanh tònh neân cuõng
khoâng coù töôûng. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân
nhôø caùi bieát cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát taâm chaúng theå thaáy.
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát taâm chaúng theå thaáy. Taïi sao noùi
Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhôø caùi bieát cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
bieát heát taâm chaúng theå thaáy? Vì taâm aáy khoâng theå duøng maét thaáy noù
töø ñaâu ñeán. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhôø
caùi bieát cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát taâm chaúng theå thaáy.
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bieát heát söï muoán ñöôïc theá thì seõ ñaït ñeán
theá. Taïi sao noùi Nhö Lai vì moïi ngöôøi neân nhôø caùi bieát cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø bieát heát söï muoán ñöôïc theá thì seõ ñaït ñeán theá? Vì bieát
taát caû saéc töø chaúng thaät coù maø sinh ra sinh; thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc cuõng töø chaúng thaät coù maø sinh ra sinh. Nhö vaäy, naøy Tu-
boà-ñeà! Taïi sao Nhö Lai bieát söï muoán ñöôïc theá laø nguyeân nhaân ñeå
ñaït ñeán theá? Vì töø töû (cheát) ñeán töû, ñoù chính laø saéc. Töø töû ñeán baát töû,
ñoù cuõng laø saéc. Töø baát töû ñeán baát töû, ñoù cuõng laø saéc. Cuõng chaúng coù
töû, cuõng chaúng coù khoâng töû, ñoù cuõng laø saéc. Thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc töø töû ñeán töû, ñoù cuõng laø saéc. Thöùc töø töû ñeán baát töû, ñoù
cuõng laø saéc. Thöùc töø baát töû ñeán baát töû, ñoù cuõng laø saéc. Thöùc cuõng
chaúng coù töû, cuõng chaúng khoâng töû, ñoù cuõng laø saéc. Thöùc coù nhaân,
khoâng coù ngaõ, theá gian, ñoù cuõng laø saéc. Khoâng coù nhaân, coù ngaõ, theá
gian, ñoù cuõng laø saéc. Coù mong caàu, khoâng mong caàu, khoâng coù ngaõ,
theá gian, ñoù cuõng laø saéc. Cuõng chaúng coù mong caàu, cuõng chaúng
khoâng mong caàu, cuõng khoâng coù ngaõ, theá gian, ñoù cuõng laø saéc. Coù
mong caàu, coù ngaõ coù theá gian, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc,
ñoù cuõng laø saéc. Khoâng mong caàu, khoâng ngaõ, khoâng theá gian, khoâng
thöùc cuõng laø saéc. Cuõng chaúng khoâng mong caàu, cuõng chaúng coù mong
caàu, cuõng khoâng coù ngaõ, thöùc, ñoù cuõng laø saéc. Thuû ñaéc ngaõ, theá gian,
cuõng khoâng coù theá gian, ñoù cuõng laø saéc. Ngaõ, theá gian, chaúng theå
cuøng cöïc, ñoù cuõng laø saéc. Ngaõ, theá gian coù cuøng cöïc, khoâng cuøng
cöïc, ñoù cuõng laø saéc. Ngaõ vaø theá gian cuõng chaúng coù cuøng cöïc cuõng
chaúng khoâng cuøng cöïc, ñoù cuõng laø saéc. Thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc cuõng vaäy. Ngaõ cuøng theá gian, thöùc cuõng chaúng theå cuøng cöïc,
ñoù cuõng laø saéc. Ngaõ cuøng theá gian, thöùc coù cuøng cöïc, khoâng cuøng
cöïc, ñoù cuõng laø saéc. Ngaõ cuøng theá gian, thöùc cuõng chaúng coù cuøng
cöïc, cuõng chaúng khoâng cuøng cöïc, ñoù cuõng laø saéc. Maïng aáy laø thaân,
ñoù cuõng laø saéc. Chaúng phaûi maïng, chaúng phaûi thaân, ñoù cuõng laø saéc.
Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng vaäy.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát söï muoán ñöôïc theá laø
nguyeân nhaân ñeå ñöôïc theá. Taïi sao noùi Nhö Lai bieát söï muoán ñöôïc
theá laø nguyeân nhaân ñeå ñaït ñöôïc theá? Nhö Lai bieát saéc voán laø khoâng
laø bieát ñuùng nhö thaät saéc voán laø khoâng. Thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc cuõng vaäy. Taïi sao noùi laø bieát thöùc? Bieát thöùc voán laø khoâng.
Caùi gì laø voán laø khoâng? Chính caùi muoán coù sôû ñaéc naøy laø cuõng voán
laø khoâng. Nhö Lai cuõng voán laø khoâng, nhaân trí tueä maø truï chaân nhö.
Taïi sao noùi laø voán laø khoâng? Theá gian cuõng laø voán laø khoâng. Caùi gì
laø voán laø khoâng? Taát caû caùc phaùp cuõng voán laø khoâng. Nhö caùc phaùp
voán laø khoâng, ñaïo Tu-ñaø-hoaøn cuõng voán laø khoâng, ñaïo Tö-ñaø-haøm
cuõng voán laø khoâng, ñaïo A-na-haøm cuõng voán laø khoâng, ñaïo A-la-
haùn, ñaïo Bích-chi-phaät cuõng voán laø khoâng. Nhö Lai cuõng voán laø
khoâng, taát caû ñeàu cuøng voán laø khoâng khoâng coù sai khaùc, khoâng choã
naøo chaúng vaøo, ñeàu bieát heát taát caû.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö theá, Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc voán laø khoâng,
Nhö Lai nhaân Baùt-nhaõ ba-la-maät maø töï chöùng ñaéc thaønh Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chieáu saùng, hoä trì theá gian, ñoù laø thò hieän.
Ñöùc Nhö Lai nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát heát theá gian voán laø
khoâng, khoâng coù sai khaùc. Ñuùng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát taát
caû ñeàu voán laø khoâng, vì theá ñöôïc toân hieäu laø Phaät.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Phaùp voán ñeàu khoâng aáy raát
saâu. Ñoù laø phaùp chö Phaät, Boà-taùt ñeàu töï lieãu ngoä, ai seõ laø ngöôøi tin
ñöôïc phaùp aáy. Chæ coù ngöôøi ñaéc ñaïo A-la-haùn hoaëc Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån vaø Nhö Lai thaønh Voâ thöôïng giaùc môùi coù theå noùi ñöôïc
phaùp aáy.
–Phaùp voán laø khoâng aáy, khoâng coù luùc taän, phaùp Nhö Lai thuyeát
cuõng khoâng coù cuøng taän.
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng moät vaïn chö Thieân coõi Duïc,
trôøi Phaïm theá cuøng hai vaïn Thieân töû ñeàu ñi ñeán choã Phaät, cuùi ñaàu
ñaûnh leã döôùi chaân Phaät roài ñöùng qua moät beân.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Phaïm ñeàu baïch vôùi Phaät:
–Phaùp cuûa Thieân Trung Thieân raát thaâm dieäu. Caùi gì laøm töôùng
cuûa noù?
Ñöùc Phaät baûo chö Thieân töû:
–Neáu chaáp nhaän caùi gì laøm töôùng thì ñaõ laø chaáp tröôùc roài. Voâ
töôùng, voâ nguyeän, khoâng coù sinh töû phaùt sinh, voâ sôû höõu, voâ sôû truï laø
töôùng cuûa noù. Töôùng cuûa noù nhö hö khoâng. Töôùng maø Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc truï, thì chö Thieân, A-tu-luaân, quyû thaàn chaúng
theå lay ñoäng di dôøi ñöôïc. Vì sao? Vì töôùng aáy chaúng theå duøng tay
laøm ra. Saéc chaúng theå laøm ra töôùng aáy. Thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc cuõng chaúng theå laøm ra töôùng aáy.
Ñöùc Phaät hoûi chö Thieân töû:
–Neáu noùi hö khoâng naøy coù ngöôøi laøm ra thì coù theå tin ñöôïc
khoâng?
Chö Thieân töû baïch Phaät:
–Khoâng theå tin coù ngöôøi laøm ra hö khoâng. Vì sao? Vì khoâng ai

coù theå laøm ra hö khoâng.
–Cuõng gioáng nhö vaäy, naøy chö Thieân töû, töôùng aáy thöôøng truï,
coù Phaät hay khoâng Phaät, töôùng aáy vaãn truï nhö vaäy. Vì truï nhö theá
neân Nhö Lai thaønh Ñaúng Chaùnh Giaùc. Danh xöng laø Nhö Lai töùc laø
Nhö Lai voán laø khoâng.
Caùc vò Thieân töû baïch Phaät:
–Töôùng aáy raát thaâm dieäu. Nhö Lai do ñoù maø thaønh Ñaúng Chaùnh
Giaùc. Ñöùc Nhö Lai bieát trí tueä voâ ngaïi ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh
ra. Ñoù laø kho taøng cuûa Phaät.
–Nhö Lai nhaân nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät thò hieän hoä trì theá gian.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai cung kính phuïng söï phaùp naøy, cho
ñeán thaønh Phaät cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá neân, Baùt-nhaõ
ba-la-maät ñöôïc Nhö Lai cung kính, vì Nhö Lai nhôø phaùp naøy maø
thaønh Phaät. Ñoù laø baùo aân.
Sao goïi ñoù laø söï baùo aân cuûa Nhö Lai? Nhö Lai töø phaùp Ñaïi thöøa
naøy maø ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thaønh Ñaáng
Voâ thöôïng giaùc. Caùc Ngaøi ñeàu töø phaùp Ñaïi thöøa naøy maø thaønh Baäc
Voâ Sôû Tröôùc. Vì theá neân theå hieän söï baùo aân.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát caùc phaùp voâ taùc do ñoù
thaønh Ñaúng chaùnh giaùc. Bieát chuùng cuõng chaúng phaûi voâ taùc neân
thaønh Ñaúng chaùnh giaùc. Ñaây laø vì Nhö Lai baùo aân neân thò hieän Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñoái vôùi caùc phaùp
khoâng coù mong caàu, ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì theá Ngaøi thò hieän
hoä trì theá gian.
–Caùc phaùp chaúng theå bieát, chaúng theå thaáy thì taïi sao noùi laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh ra Nhö Lai thò hieän hoä trì theá gian?
–Noùi caùc phaùp ñeàu chaúng theå bieát, chaúng theå thaáy, coù nghóa laø
caùc phaùp ñeàu khoâng, vì theá chaúng theå bieát, caùc phaùp chaúng theå hoä trì,
www.daitangkinh.org
vì theá chaúng theå thaáy. Caùc phaùp chaúng theå bieát, chaúng theå thaáy ñeàu
töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp chaúng theå
bieát, chaúng theå thaáy, vì töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra. Nhö Lai thaønh
Ñaúng chaùnh giaùc thò hieän hoä trì theá gian, neân saéc chaúng theå thaáy,
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc cuõng chaúng theå thaáy. Chính ñoù laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät thò hieän hoä trì theá gian.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Sao goïi laø saéc chaúng theå thaáy?
Sao goïi laø thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå thaáy?
–Chaúng thaáy nhaân duyeân cuûa saéc sinh ra thöùc, cuõng chaúng
thaáy nhaân duyeân cuûa thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc sinh ra
thöùc, vì theá thöùc thaønh chaúng theå thaáy. Nhö saéc, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc chaúng thaáy, theá gian naøy cuõng chaúng thaáy töôùng
cuûa noù, cuõng chaúng thaáy theá naøo thuoäc veà theá gian naøy thò hieän,
chuùng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Taïi sao noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thò
hieän hoä trì theá gian? Neáu lo cho theá gian thì ñoù cuõng laø khoâng. Neáu
lo cho theá gian thì ñoù cuõng laø muø môø (ly töôùng). Neáu lo cho theá
gian thì ñoù cuõng laø tòch. Neáu lo cho theá gian thì ñoù cuõng laø tònh. Ñoù
töùc laø theá gian thò hieän.
Phaåm 11: CHAÚNG THEÅ TÍNH KEÅ

–Baùt-nhaõ ba-la-maät cöïc ñaïi roát raùo, roát raùo chaúng theå keå, roát
raùo chaúng theå löôøng, roát raùo khoâng coù gì baèng, roát raùo khoâng coù giôùi
haïn.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät cöïc ñaïi roát raùo, roát raùo chaúng theå keå, roát
raùo chaúng theå löôøng, roát raùo khoâng coù gì baèng, roát raùo khoâng coù
giôùi haïn. Baùt-nhaõ ba-la-maät an oån roát raùo chaúng theå keå laø trí Nhaát
thieát trí voâ sö cuûa Nhö Lai, vì theá Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo chaúng
theå keå.
Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo chaúng theå löôøng? Chaúng
theå löôøng laø trí Nhaát thieát trí voâ sö cuûa Nhö Lai chaúng theå baøn, chaúng
theå noùi, vì theá Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo chaúng theå löôøng.
Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo an oån khoâng coù gì baèng?
Khoâng ai coù theå hôn Ñöùc Nhö Lai, vì theá Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo
khoâng coù gì baèng.
Theá naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo khoâng coù giôùi haïn? Trí
Nhaát thieát trí voâ sö cuûa Nhö Lai khoâng coù giôùi haïn, vì theá Baùt-nhaõ
ba-la-maät roát raùo khoâng coù giôùi haïn.
–Vì sao trí Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai chaúng theå keå, chaúng theå
löôøng, khoâng coù giôùi haïn?
–Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå keå. Caùc
phaùp cuõng chaúng theå keå. Caùc phaùp hoaøn toaøn khoâng thaät coù, ngay ôû
trong ñoù khoâng theå keå.
Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå löôøng. Caùc
phaùp cuõng chaúng theå löôøng.
Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc khoâng coù giôùi haïn.
Caùc phaùp cuõng khoâng coù giôùi haïn. Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc khoâng coù giôùi haïn hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Giôùi haïn cuûa caùc
phaùp hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Vì sao? Vì saéc, thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc khoâng coù giôùi haïn. Caùc phaùp khoâng giôùi haïn. Saéc, thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc giôùi haïn hoaøn toaøn chaúng thaät coù,
khoâng coù choã cuøng taän. Caùc phaùp giôùi haïn hoaøn toaøn chaúng thaät coù,
khoâng coù choã cuøng taän. Vì sao? Vì saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc, caùc phaùp hoaøn toaøn chaúng thaät coù. Luùc giôùi haïn khoâng coù
choã cuøng taän thì theá naøo?
–Hö khoâng coù theå keå laø coù cuøng taän chaêng?
www.daitangkinh.org
–Hö khoâng khoâng theå naøo keå laø coù cuøng taän.
–Caùc phaùp chaúng theå keå, chaúng theå noùi, khoâng coù giôùi haïn. Vì
theá, phaùp cuûa Nhö Lai cuõng khoâng theå keå, khoâng theå noùi, khoâng coù
giôùi haïn. Nhö Lai phaùt taâm hoïc chaúng theå keå, chaúng theå noùi, khoâng
coù giôùi haïn, voán voâ taâm, voâ nieäm, ví nhö hö khoâng voâ taâm, voâ nieäm.
Coù taâm, coù nieäm, theo ñoù maø sinh töû khoâng coù giôùi haïn. Phaùp cuûa
Nhö Lai nhö hö khoâng, khoâng coù giôùi haïn. Phaùp aáy nhö hö khoâng
chaúng theå keå neân noùi laø chaúng theå keå, chaúng theå noùi, khoâng coù giôùi
haïn.
Luùc Phaät thuyeát kinh naøy, naêm traêm Tyø-kheo Taêng, ba möôi
Tyø-kheo-ni ñeàu ñaéc A-la-haùn, saùu möôi Öu-baø-taéc, ba möôi Öu-baø-di
ñeàu ñaéc ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, ba möôi Boà-taùt chöùng ñaéc Voâ sôû tuøng sinh
phaùp laïc (Voâ sinh phaùp nhaãn) seõ ñöôïc thoï kyù thaønh Phaät trong kieáp
Hieàn naøy.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu cöïc ñaïi roát raùo an oån!
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu cöïc ñaïi roát raùo an oån! Trí Nhaát
thieát trí, ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät ñeàu töø kinh naøy sinh ra. Ví nhö nhaø vua ñaõ ñöôïc quaùn ñaûnh hieän
ñang taïi vò thì taát caû quaàn thaàn, ñaát nöôùc nhaân daân ñeàu thuoäc nhaø
vua, cuõng khoâng coøn ñieàu gì lo laéng nöõa! Caùc phaùp nhö A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Phaät ñeàu töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra, ñeàu töø
kinh naøy thaønh laäp.
–Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng thoï, chaúng
nhaäp. Caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, trí Nhaát thieát trí chaúng thoï, chaúng nhaäp.
–Theá naøo laø trí Nhaát thieát trí chaúng thoï? Theá naøo laø trí Nhaát
thieát trí chaúng nhaäp?
–Theá naøo, naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaáy coù phaùp A-la-haùn ñeå nhaäp
chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Con chaúng thaáy coù phaùp aáy ñeå
nhaäp.
–Laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Ta cuõng chaúng thaáy coù phaùp Nhö
Lai ñeå nhaäp. Nhö ta, Nhö Lai khoâng coù nhaäp, trí Nhaát thieát trí cuõng
khoâng coù nhaäp.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc ñeàu baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu
raát khoù hieåu. Nhöõng ngöôøi ñaõ taïo coâng ñöùc töø thôøi Phaät quaù khöù,
thuôû aáy ñaõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu roài tin. Giaû söû
ngöôøi trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu tin phaùp naøy. Tin roài tu
haønh traûi qua moät kieáp, thaäm chí chæ caàn quaùn nieäm Baùt-nhaõ ba-la-
maät trong moät ngaøy thoâi thì coâng ñöùc cuûa ngöôøi naøy nhieàu hôn ngöôøi
kia voâ löôïng.
Phaät noùi vôùi chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc:
–Giaû söû coù ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø ñöôïc
chöùng Neâ-hoaøn, thì coâng ñöùc cuûa ngöôøi tin roài tu trong moät kieáp
khoâng theå naøo baèng coâng ñöùc cuûa ngöôøi aáy.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc ñeàu tieán ñeán ñaûnh leã döôùi
chaân Phaät, nhieãu quanh ba voøng roài lui ra, ñi moät quaõng xa boãng
nhieân aån thaân veà Thieân cung khen ngôïi Phaät thuyeát veà coâng ñöùc.
–Neáu coù Boà-taùt tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu thì vò naøy töø
choã naøo sinh ñeán ñaây?
–Ngöôøi coù nieàm tin nhö theá, taâm khoâng chuùt nghi ngôø, öa thích
nghe phaùp naøy khoâng bieát chaùn, trong loøng khoâng muoán xa lìa vò
Phaùp sö thuyeát kinh. Ví nhö con traâu ngheù môùi sinh, loøng khoâng bao
giôø muoán xa lìa meï noù. Boà-taùt naøy töø trong loaøi ngöôøi sinh ñeán ñaây
ñeàu laø ngöôøi ñôøi tröôùc ñaõ hoïc phaùp naøy, hoâm nay ñeán ñaây laïi ñöôïc
www.daitangkinh.org
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu neân tin öa khoâng muoán xa lìa.
–Neáu coù Boà-taùt muoán choùng hoaøn thaønh coâng ñöùc neân töø coõi
nöôùc Phaät ôû phöông khaùc ñeán cuùng döôøng Phaät. Vaäy coù ngöôøi nhö
theá töø phöông aáy sinh ñeán ñaây khoâng?
Phaät daïy:
–Coù, Boà-taùt aáy töø coõi nöôùc Phaät phöông khaùc ñeán cuùng döôøng
Phaät, laïi töø phöông aáy sinh ñeán ñaây, nhôø coâng ñöùc aáy maø choùng ñaéc
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu.
Neáu coù Boà-taùt töø treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät sinh ñeán ñaây, hoaëc hoï
ñaõ töøng nghe Boà-taùt Di-laëc thuyeát veà trí tueä trong kinh thaâm dieäu
naøy. Nay sinh ñeán ñaây nhôø coâng ñöùc aáy choùng ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm dieäu.
Neáu coù Boà-taùt ñôøi tröôùc gaëp Phaät ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaâm dieäu maø khoâng thöa hoûi veà trí tueä ôû trong phaùp aáy thì sinh ñeán
ñaây nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu tieáp tuïc nghi ngôø,
khoâng tin öa, khoâng thöa hoûi veà trí tueä trong phaùp aáy. Vì sao? Vì ñôøi
tröôùc hoï coù nghi ngôø.
Neáu coù Boà-taùt ñôøi tröôùc ñaõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu, thöa hoûi veà trí tueä ôû trong phaùp aáy töø moät ngaøy, hai ngaøy, ba
ngaøy cho ñeán baûy ngaøy, nhôø coâng ñöùc aáy maø hoâm nay choùng ñaéc
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöôøng öa nghe thích hoûi roài tin nhaän.
Neáu coù Boà-taùt coù luùc muoán nghe, taâm cuûa vò aáy roái loaïn luoân
luoân lay ñoäng nhö caùn caân luùc cao luùc thaáp. Ñoù laø ngöôøi môùi hoïc
chöa phaùt tueä cho neân loøng tin keùm coûi chaúng thích ñaéc Baùt-nhaõ ba-
la-maät, chaùn ngaùn khoâng muoán hoïc roài boû ñi. Ngöôøi nhö vaäy khoâng
theå naøo thaønh töïu Phaät ñaïo maø bò rôi vaøo trong ñaïo A-la-haùn, Bích-
chi-phaät.
Μ
Phaåm 12: THÍ DUÏ

–Ví nhö ñang ñi trong bieån caû, thuyeàn boãng vôõ, thì bieát raèng
ngöôøi trong thuyeàn seõ bò rôi xuoáng bieån cheát chìm, khoâng theå qua
bieån ñöôïc. Nhöng trong thuyeàn aáy coù vaùn, coù coät buoàm, neáu ngöôøi
naøo maïnh meõ vôù ñöôïc noù, côõi treân caùc vaät aáy thuaän theo doøng nöôùc
ñöôïc ñeán bôø thì phaûi bieát laø ngöôøi ñoù nhaát ñònh chaúng cheát chìm
trong nöôùc. Vì hoï nhôø vôù ñöôïc vaùn hoaëc coät buoàm. Neáu Boà-taùt coù tin
öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø chaúng ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaâm dieäu, chaúng ñöôïc hoïc phöông tieän thieän xaûo thì Boà-taùt aáy bò rôi
vaøo trong caùc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Neáu Boà-taùt coù tin öa,
coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, ñöôïc hoïc
phöông tieän thieän xaûo thì Boà-taùt naøy khoâng bao giôø löôøi bieáng giöõa
chöøng maø vöôït qua khoûi caùc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät, truï ngay
nôi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ví nhö coù ngöôøi mang chieác bình ñaát seùt chöa nung ñi laáy nöôùc,
thì bieát laø chieác bình aáy chaúng bao laâu seõ bò raõ giöõa ñöôøng. Vì sao?
Vì chieác bình naøy chöa hoaøn thaønh. Neáu Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh
quyeát ñònh, coù tinh taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc maø chaúng ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu,
chaúng ñöôïc hoïc phöông tieän thieän xaûo thì Boà-taùt aáy khoâng theå naøo
ñaéc trí Nhaát thieát trí, giöõa chöøng laïi ñaâm ra chaùn naûn maø bò rôi vaøo
trong caùc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät.
Ví nhö coù ngöôøi mang chieác bình ñaõ hoaøn thaønh ñi laáy nöôùc,
thì bieát laø seõ yeân oån mang ñöôïc nöôùc trôû veà. Vì sao? Vì chieác bình
ñaõ hoaøn thaønh. Neáu Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh
taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, ñöôïc hoïc phöông tieän thieän xaûo
thì bieát laø Boà-taùt naøy khoâng bao giôø caûm thaáy löôøi bieáng döøng nghæ
giöõa chöøng maø tieán thaúng leân ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
www.daitangkinh.org
Ví nhö cheøo chieác thuyeàn hö cuõ khoâng ñöôïc söûa chöõa vaøo trong
bieån caû, ñem cuûa caûi chaát vaøo thuyeàn aáy muoán chôû ñeán moät nôi naøo
ñoù, thì bieát thuyeàn naøy chaúng theå naøo ñeán nôi, doïc ñöôøng ñaém chìm,
tieâu tan cuûa caûi. Neáu Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh
taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø khoâng
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, khoâng ñöôïc hoïc phöông
tieän thieän xaûo thì Boà-taùt aáy giöõa chöøng seõ chaùn naûn roài ñaùnh maát cuûa
baùu quyù giaù, laïi coøn boû ñaïi traân baûo ñi. Caùi gì laø ñaïi traân baûo? Ñoù
chính laø Phaät. Boà-taùt naøy giöõa chöøng rôi vaøo caùc quaû vò A-la-haùn,
Bích-chi-phaät.
Ví nhö coù ngöôøi saùng suoát keùo chieác thuyeàn hö cuõ leân bôø söûa
chöõa xong môùi cho haï thuûy, chaát cuûa caûi xuoáng thuyeàn chôû ñeán nôi
muoán ñeán, thì bieát laø thuyeàn naøy khoâng bò tan vôõ giöõa ñöôøng maø
chaéc chaén an toaøn ñeán nôi. Neáu Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh,
coù tinh taán, muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
ñöôïc hoïc phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, thì
bieát laø Boà-taùt aáy khoâng bao giôø löôøi bieáng ñôøi giöõa chöøng maø ñang
an truï trong ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì Boà-
taùt aáy moät loøng coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh taán neân khoâng
bao giôø coøn rôi vaøo trong quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät, maø höôùng
thaúng ñeán cöûa Phaät.
Ví nhö coù ngöôøi moät traêm hai möôi tuoåi, quaù giaø thaân theå baát
an hoaëc beänh haøn, beänh nhieät naèm lieät giöôøng. Ngöôøi aáy coù theå töï
ñöùng daäy ñöôïc chaêng?
–Khoâng theå ñöôïc. Vì sao? Vì ngöôøi aáy quaù giaø khoâng coøn söùc
löïc. Giaû söû laønh beänh ñi nöõa vaãn khoâng theå töï ñöùng daäy böôùc ñi.
–Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh taán, muoán ñaéc
ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø chaúng ñöôïc hoïc
phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng theå naøo ñeán
Phaät ñaïo, seõ giöõa chöøng döøng nghæ, rôi vaøo trong quaû vò A-la-haùn,
Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì ngöôøi aáy khoâng ñöôïc hoïc phöông tieän thieän
xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu.

–Nhöng neáu ngöôøi aáy laønh beänh phong haøn thaân theå khoûe laïi, yù
muoán ñöùng daäy ñi, coù hai ngöôøi maïnh khoûe, moãi ngöôøi ñôõ moät beân
naùch hoaëc naém tay daét ñi töø töø. Hoï noùi vôùi ngöôøi beänh: “Cöù yeân taâm
ñöøng sôï, chuùng toâi seõ ñöa ñeán nôi muoán ñeán, nghóa laø khoâng boû ôû
giöõa ñöôøng.” Nhö vaäy, ngöôøi beänh aáy coù theå ñeán nôi muoán ñeán ñöôïc
chaêng?
–Ngöôøi aáy coù theå ñeán nôi.
–Boà-taùt coù tin öa, coù haïnh quyeát ñònh, coù tinh taán, muoán ñaéc
ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät thaâm dieäu, ñöôïc hoïc phöông tieän thieän xaûo thì Boà-taùt aáy
khoâng bao giôø löôøi bieáng ôû giöõa chöøng, maø coù theå ñaït ñeán cöùu caùnh
laø ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaåm 13: PHAÂN BIEÄT

–Boà-taùt môùi phaùt taâm phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
–Boà-taùt môùi phaùt taâm caàn phaûi gaàn guõi Thieän tri thöùc, kính
meán Thieän tri thöùc, coù thieän yù tuaân theo lôøi giaùo huaán cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Theá naøo laø tuaân theo lôøi giaùo huaán cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät? Ñoù laø neáu khi Boá thí thì Boà-taùt phaûi hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng ñöôïc chaáp saéc, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc. Vì sao? Vì trí Nhaát thieát trí cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm dieäu khoâng coù chaáp tröôùc. Neáu Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh
taán, Thieàn ñònh, Trí tueä thì phaûi ñem hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng ñöôïc chaáp saéc, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc. Vì sao? Vì trí Nhaát thieát trí khoâng coù chaáp
tröôùc, khoâng ñöôïc öa thích ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Boà-taùt môùi
www.daitangkinh.org
phaùt taâm phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá.

–Boà-taùt chòu khoå vì muoán ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Boà-taùt yeân oån chòu khoå laø vì ôû theá gian hoä, vì theá gian töï quy,
vì theá gian xaù, vì theá gian ñoä, vì theá gian ñaøi, vì theá gian ñaïo.
Theá naøo laø Boà-taùt vì theá gian hoä? Theá gian töû sinh khoå sôû, Boà-
taùt ñeàu cöùu hoä, giaùo hoùa, ñoä thoaùt. Ñoù laø theá gian hoä.
Theá naøo laø theá gian töï quy? Sinh, giaø, beänh, cheát thaûy ñeàu ñoä
thoaùt. Ñoù laø theá gian töï quy.
Theá naøo laø theá gian xaù? Boà-taùt ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, ñöôïc meänh danh Nhö Lai, luùc aáy vì theá gian thuyeát
kinh khoâng coù chaáp tröôùc, ñoù laø theá gian xaù. Theá naøo laø khoâng coù
chaáp tröôùc? Saéc khoâng coù dính maéc, khoâng coù troùi buoäc, saéc aáy
khoâng töø ñaâu sinh, khoâng dieät veà ñaâu. Thoáng döông, tö töôûng, sinh
töû, thöùc cuõng vaäy. Caùc phaùp cuõng khoâng coù coù dính maéc, khoâng coù
troùi buoäc nhö vaäy.
Theá naøo laø theá gian ñoä? Saéc aáy chaúng phaûi laø saéc thì ñoù laø ñoä.
Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc aáy chaúng phaûi laø thöùc thì ñoù laø
ñoä. Ñoä laø chaúng chaáp caùc phaùp.
–Nhö lôøi Phaät daïy, ñoä laø caùc phaùp ñaéc Voâ thöôïng giaùc. Vì sao?
Vì khoâng chaáp tröôùc chaêng?
–Ñuùng theá, vì khoâng chaáp tröôùc, Boà-taùt chòu khoå quaùn nieäm
phaùp khoâng bieát moûi meät ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thaønh Phaät, nhaân ñoù thuyeát kinh. Ñoù cuõng laø theá gian
ñoä.
Theá naøo laø theá gian ñaøi? Ví nhö caùi ñaøi trong nöôùc, nöôùc kia bò
taùch laøm hai. Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc, quaù khöù, vò
lai, hieän taïi bò ñöùt ñoaïn laøm hai. Cuõng gioáng nhö vaäy, caùc phaùp cuõng
ñöùt ñoaïn. Giaû söû caùc phaùp ñoaïn thì ñoù laø cam loä, ñoù laø Neâ-hoaøn. Boà-
taùt quaùn nieäm phaùp khoâng bieát moûi meät ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Ñoù laø theá gian ñaøi.
Theá naøo laø theá gian ñaïo? Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc beøn thuyeát saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
khoâng. Thuyeát caùc phaùp khoâng, phaùp aáy cuõng khoâng töø ñaâu ñeán cuõng
khoâng ñi veà ñaâu. Caùc phaùp khoâng, caùc phaùp khoâng coù töôûng, caùc
phaùp khoâng coù xöù sôû, caùc phaùp khoâng coù thöùc, caùc phaùp khoâng töø
ñaâu sinh ra. Caùc phaùp khoâng, caùc phaùp nhö moäng, caùc phaùp nhö nhaát,
caùc phaùp nhö huyeãn, caùc phaùp khoâng coù giôùi haïn, caùc phaùp khoâng
thaät coù, ñeàu nhö nhau khoâng coù khaùc.
–Ai laø ngöôøi hieåu ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu?
–Boà-taùt caàu phaùp naøy ñaõ töø laâu, ñoù cuõng laø ngöôøi ñaõ taïo coâng
ñöùc töø thôøi Phaät quaù khöù ñeán nay. Chæ coù nhöõng ngöôøi nhö theá môùi
hieåu ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu.
–Theá naøo laø caàu phaùp naøy ñaõ töø laâu?
–Lìa boû saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc khoâng coøn coù
nöõa thì môùi hieåu bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu naøy.
–Boà-taùt naøy vì theá gian ñaïo chaêng?
–Boà-taùt naøy ñaéc Voâ thöôïng giaùc laøm baäc thaày daãn ñöôøng cho
khoâng theå keå xieát voâ soá ngöôøi.
–Boà-taùt chòu khoå maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc vì theá maëc aùo giaùp
ñaïi coâng ñöùc khoâng troùi buoäc; saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû,
thöùc khoâng troùi buoäc, cuõng chaúng truï ôû A-la-haùn, Bích-chi-phaät, cuõng
chaúng chaáp trí Nhaát thieát trí. Vì caùc phaùp khoâng troùi buoäc, neân maëc
aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc.
www.daitangkinh.org
–Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu chaúng neân tìm caàu ôû
ba coõi.
Ñöùc Phaät hoûi:
–Vì sao Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu chaúng neân tìm
caàu ôû ba coõi?
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu cuõng chaúng coù ngöôøi naém giöõ,
cuõng chaúng khoâng ngöôøi naém giöõ. Töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät vì
khoâng coù phaùp ñöôïc sinh ra, neân naém giöõ Baùt-nhaõ ba-la-maät laø naém
giöõ khoâng, naém giöõ Ba-la-maät laø naém giöõ caùc phaùp, naém giöõ Ba-la-
maät laø naém giöõ khoâng sôû höõu, naém giöõ Baùt-nhaõ ba-la-maät laø naém giöõ
söï khoâng chaáp tröôùc.
–Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi bieát Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån aáy ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu khoâng chaáp tröôùc,
khoâng bao giôø nghe theo lôøi ngöôøi khaùc, taâm khoâng sôï haõi, khoâng
bieáng nhaùc. Boà-taùt aáy ñaõ töøng thöa hoûi veà trí tueä trong kinh thaâm
dieäu naøy töø thôøi Phaät quaù khöù, hoâm nay ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm dieäu, taâm tieáp tuïc khoâng sôï haõi, khoâng bieáng nhaùc.
–Neáu Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu taâm khoâng sôï
haõi, khoâng bieáng nhaùc, vì sao caàn phaûi quaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Taâm höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí, ñoù laø quaùn Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Theá naøo laø taâm höôùng ñeán trí Nhaát thieát trí?
–Taâm höôùng ñeán khoâng, ñoù laø quaùn trí Nhaát thieát trí. Quaùn trí
Nhaát thieát trí, ñoù laø chaúng quaùn chaúng theå keå trí Nhaát thieát trí, nhö
chaúng theå keå saéc töùc laø chaúng phaûi saéc, nhö chaúng theå keå thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc töùc laø chaúng phaûi thöùc. Cuõng chaúng
vaøo, cuõng chaúng ra, cuõng chaúng ñaéc, cuõng chaúng bieát, cuõng chaúng
coù bieát, cuõng chaúng khoâng bieát, cuõng khoâng sinh, cuõng khoâng dieät,
cuõng khoâng coù ngöôøi taïo taùc, cuõng khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng
ñi veà ñaâu, cuõng khoâng sôû kieán, cuõng khoâng sôû taïi. Nhö vaäy, khoâng
chaúng theå haïn löôïng, chaúng theå keå trí Nhaát thieát trí, chaúng theå keå
khoâng coù ngöôøi laøm Phaät, khoâng coù ngöôøi ñaéc Phaät, khoâng coù ngöôøi
töø trong saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc ñaéc Phaät, cuõng
khoâng coù ngöôøi töø Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc
ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ñaéc Phaät.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc baïch Phaät:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, khoù hieåu, khoù roõ, khoù bieát.
Ñöùc Phaät baûo chö Thieân töû:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm dieäu, khoù hieåu, khoù roõ, khoù bieát.
Ñöùc Nhö Lai yeân oån chöùng ngoä raát saâu kinh naøy, neân bieát Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc khoâng coù taïo taùc, Voâ thöôïng Chaùnh giaùc cuõng khoâng coù
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Kinh naøy nhö hö khoâng saâu thaúm, khoâng coù
kinh naøo saùnh baèng nhö caùc phaùp khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng ñi veà
ñaâu.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc ñeàu baïch Phaät:
–Hieám coù ngöôøi ôû theá gian tin kinh thaâm dieäu naøy! Ngöôøi theá
gian tham ñaém caùc duïc, vì xoùt thöông hoï neân Phaät thuyeát kinh thaâm
dieäu naøy.
–Ñuùng theá! Naøy chö Thieân töû, hieám coù ngöôøi theá gian tin kinh
thaâm dieäu naøy! Hoï tham ñaém caùc duïc, vì xoùt thöông ngöôøi theá gian
neân Phaät thuyeát kinh thaâm dieäu naøy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 14: VOÁN LAØ KHOÂNG

–Caùc phaùp theo thöù lôùp maø khoâng chaáp tröôùc. Caùc phaùp khoâng
coù töôùng nhö hö khoâng. Kinh naøy khoâng töø ñaâu sinh ra. Caùc phaùp tìm
caàu khoâng coù ñaéc.
Caùc Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc baïch Phaät:
–Ñeä töû Tu-boà-ñeà thuyeát phaùp nhö theá laø theo lôøi daïy cuûa Nhö
Lai, chæ thuyeát veà khoâng tueä.
–Ñuùng theá, naøy caùc Thieân töû! Ñoù laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
Chö Thieân töû hoûi Phaät:
–Theá naøo laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai? Nhö noùi phaùp khoâng töø
ñaâu sinh thì coù phaûi laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai chaêng?
–Ñuùng theá, naøy caùc Thieân töû! Caùc phaùp khoâng töø ñaâu sinh laø
theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai. Theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai thì chính laø
khoâng. Caùc phaùp voán khoâng cuõng khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng ñi
veà ñaâu. Nhö Lai voán khoâng thì caùc phaùp cuõng voán khoâng. Caùc phaùp
voán khoâng thì Nhö Lai cuõng voán khoâng, khoâng coù voán khoâng khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy theo voán khoâng chính laø Nhö Lai voán
khoâng. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Truï Nhö Lai voán khoâng laø truï theo
lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
Nhö Lai voán khoâng khoâng khaùc laø voán khoâng khoâng khaùc. Caùc
phaùp chính laø khoâng khaùc, khoâng khaùc Nhö Lai voán khoâng khoâng
ngaên ngaïi neân caùc phaùp voán khoâng khoâng ngaên ngaïi. Nhö Lai voán laø
khoâng neân caùc phaùp voán khoâng ngaïi. Moät voán khoâng nhö nhau
khoâng coù voán khoâng khaùc. Khoâng coù ngöôøi taïo taùc, taát caû ñeàu voán
khoâng, cuõng laïi khoâng voán khoâng. Nhö vaäy Nhö Lai voán khoâng
khoâng hö hoaïi cuõng khoâng muïc naùt, caùc phaùp chaúng thaät coù. Naøy Tu-
boà-ñeà, theo caùc phaùp daïy: Nhö Lai voán khoâng, caùc phaùp voán khoâng
nhö nhau khoâng khaùc ôû trong phaùp chaân thaät voán khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai thì Nhö Lai voán
khoâng khoâng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Caùc phaùp voán khoâng coù quaù
khöù, vò lai, hieän taïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai thì Nhö Lai voán
khoâng, Nhö Lai quaù khöù voán khoâng, Nhö Lai vò lai voán khoâng, Nhö
Lai hieän taïi voán khoâng nhö nhau khoâng khaùc. Söï nhö nhau khoâng
khaùc naøy laø chaân thaät voán khoâng. Boà-taùt ñaéc caùi chaân thaät voán
khoâng thì ñöôïc goïi laø Nhö Lai.
Khi ñoù ñaát ñai chaán ñoäng saùu caùch, Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi tieáp
veà voán khoâng:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai thì chaúng thoï saéc,
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc, chaúng thoï Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy
laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Voán khoâng naøy raát thaâm dieäu.
–Voán khoâng naøy raát thaâm dieäu, raát thaâm dieäu!
Luùc Phaät thuyeát phaùp voán khoâng naøy, hai traêm Tyø-kheo Taêng
ñeàu ñaéc ñaïo A-la-haùn, naêm traêm Tyø-kheo-ni ñeàu ñaéc ñaïo Tu-ñaø-
hoaøn. Naêm traêm vò trôøi ñeàu ñaéc Voâ sôû tuøng sinh phaùp laïc (Voâ sinh
phaùp nhaãn). Trong soá ñoù, coù saùu möôi vò Boà-taùt môùi hoïc ñeàu ñaéc ñaïo
A-la-haùn.
–Saùu möôi vò Boà-taùt naøy vaøo thôøi quaù khöù ñeàu ñaõ cuùng döôøng
naêm traêm Ñöùc Phaät. Hoï boá thí chaáp tröôùc, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
taán chaáp töôùng; thieàn chaúng bieát khoâng, lìa khoâng; chaúng ñöôïc
phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cho neân hoâm nay hoï
ñeàu thuû ñaéc quaû vò A-la-haùn. Boà-taùt coù tu ñaïo Boà-taùt thì ñaéc Khoâng,
ñaéc Voâ töôùng, ñaéc Voâ nguyeän, nhöng neáu Boà-taùt aáy chaúng ñaéc
phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ôû giöõa chöøng ñaéc
quaû vò A-la-haùn, khoâng quay trôû laïi ñaïo Boà-taùt nöõa.
Ví nhö coù moät con chim lôùn, thaân noù daøi taùm ngaøn daëm hoaëc
hai vaïn daëm, nhöng laïi khoâng coù caùnh, töø treân trôøi Ñao-lôïi noù töï
www.daitangkinh.org
gieo mình xuoáng chaâu Dieâm-phuø-lôïi, rôi chöa ñeán ñaát, noù boãng hoái
haän, muoán ôû giöõa chöøng quay trôû leân trôøi Ñao-lôïi, coù theå ñöôïc
khoâng?
–Khoâng theå quay trôû leân ñöôïc!
–Con chim naøy rôi xuoáng chaâu Dieâm-phuø-lôïi, maø muoán cho
thaân noù ñöøng ñau, coù theå naøo khieán cho noù khoâng ñau ñöôïc chaêng?
–Khoâng theå ñöôïc! Con chim naøy rôi xuoáng ñaát thaân noù chaúng
theå naøo khoâng ñau hoaëc cheát giaác hoaëc cheát haún. Vì sao? Vì thaân noù
to lôùn, laïi khoâng coù caùnh.
–Giaû söû Boà-taùt aáy trong soá kieáp nhieàu nhö caùt soâng Haèng boá thí
chaáp tröôùc, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán chaáp töôùng, thieàn cuõng chaúng
nhaäp vaøo khoâng, chaúng ñaéc phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, khôûi taâm muoán caàu Phaät ñaïo, taát caû hoï ñeàu muoán laøm Phaät
nhöng giöõa chöøng ñaéc quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Boà-taùt aáy ôû choã
Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi trì giôùi, tinh taán, Tam-muoäi, trí tueä,
nghe noùi ñeán trí Nhaát thieát trí cuûa Phaät ñeàu nghó chaáp töôùng caàu thì
ñoù laø chaúng trì giôùi, tinh taán, Tam-muoäi, trí tueä cuûa Nhö Lai, chaúng
hieåu bieát trí Nhaát thieát trí, chæ töôûng nhö nghe tieáng maø thoâi, beøn
muoán töø ñoù thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì chaúng theå
ñöôïc, maø ôû giöõa chöøng ñaéc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Vì sao?
Vì chaúng ñaéc phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Nhö lôøi Phaät daïy, vì trong yù nieäm maø tueä Boà-taùt lìa phöông
tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät neân môùi ñaéc ñaïo A-la-haùn,
Bích-chi-phaät. Neáu coù Boà-taùt thaät söï nghieâm tuùc muoán ñaéc ñaïo Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì caàn phaûi hoïc phöông tieän thieän
xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chö Thieân töû coõi Duïc vaø coõi Saéc baïch Phaät:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät khoù hieåu, khoù roõ, khoù bieát, do ñoù muoán caàu
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoù ñaéc.

–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm dieäu khoù hieåu, khoù roõ, khoù bieát.
Nhö con nghó duøng trí tueä trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì deã ñaéc. Vì sao? Vì voâ sôû höõu thì
do ñaâu maø ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc! Caùc phaùp ñeàu
khoâng thì caàu phaùp cuõng hoaøn toaøn chaúng thaät coù, seõ thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Caàu phaùp voâ sôû ñaéc thì khoâng coù ngöôøi thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng coù ngöôøi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
Neáu coù nghe caùc phaùp khoâng thì caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc deã ñaéc.
–Nhö lôøi cuûa Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi thì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc laø khoù ñaéc. Vì sao? Vì khoâng, cho neân chaúng nghó ta seõ
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Phaùp khoâng naøy khieán cho
deã ñaéc. Vì sao? Vì Boà-taùt nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng ñeàu ñaéc.
–Theá naøo, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Duøng saéc ñeå ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Lìa saéc ñeå ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Duøng thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc ñeå ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Saéc voán khoâng coù ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Lìa saéc voán khoâng, coù phaùp ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc voán khoâng coù ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Lìa thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc voán khoâng coù phaùp
ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Voán khoâng naøy coù khieán cho ñaéc chaêng?
www.daitangkinh.org
–Khoâng!
–Lìa voán khoâng coù phaùp khieán cho ñaéc chaêng?
–Khoâng!
–Giaû söû phaùp aáy khoâng thaät coù, thì phaùp naøo khieán cho ñaéc?
–Nhö phaùp cuûa Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát, khoâng coù Boà-taùt laø
ngöôøi ñaéc. Ñöùc Phaät noùi ba haïng ngöôøi coù ñöùc laø ngöôøi caàu A-la-
haùn, Bích-chi-phaät vaø Phaät. Ba haïng ngöôøi naøy chaúng tính laø ba, vì
nhö Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi thì chæ laø moät ñaïo maø thoâi.
Baân-maïn-ña-ni-phaát (Maõn Töø Töû) noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Toân giaû noùi moät ñaïo, ñieàu naøy caàn phaûi hoûi laïi!
–Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi moät ñaïo, vì theá toâi xin hoûi.
–Theá naøo, ôû trong voán khoâng coù thaáy ba ñaïo chaêng?
–Chaúng thaáy! Vì sao? Vì töø trong voán khoâng, chaúng thaät coù ba
vieäc.
–Voán khoâng, moät vieäc coù thuû ñaéc ñöôïc khoâng?
–Khoâng!
–Theá naøo, trong voán khoâng coù thuû ñaéc moät ñaïo ñöôïc khoâng?
–Khoâng!
–Giaû söû, ñieàu aáy thaät söï chaúng thaät coù, cho neân noùi A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Phaät laø ñaïo voán khoâng, khoâng coù khaùc. Neáu Boà-taùt
nghe thuyeát veà voán khoâng maø taâm khoâng bieáng nhaùc thì Boà-taùt aáy seõ
ñöôïc thaønh Phaät.
–Ñuùng nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi, ñeàu laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät
khieán cho oâng aáy noùi nhö theá. Boà-taùt nghe thuyeát veà caùc phaùp voán
khoâng nhö nhau khoâng khaùc maø taâm khoâng bieáng nhaùc thì seõ ñöôïc
thaønh Phaät.
–Theá naøo laø Boà-taùt thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Boà-taùt caàn phaûi thaønh töïu nhöõng ñieàu gì?
–Boà-taùt phaûi bình ñaúng tieáp xuùc vôùi taát caû moïi ngöôøi, phaûi coù
loøng laønh, khoâng ñöôïc coù yù toån haïi, thöôøng neân coù loøng töø, khoâng ñöôïc
buoâng lôøi giaän döõ, luoân luoân phaûi coù loøng toát vaø taâm ngay thaúng.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 6
Phaåm 15: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN

–Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaûi laáy gì so saùnh? Phaûi laáy gì ñeå
xeùt coâng haïnh cuûa vò aáy? Phaûi nhôø töôùng traïng naøo ñeå bieát ñoù laø Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån neáu chöùng ñaéc thieàn thì chaúng
lay chuyeån nhö A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñòa, Phaät ñòa. Phaät ñòa aáy
nhö phaùp voán khoâng khoâng bao giôø lay chuyeån. Nghe Phaät noùi voán
khoâng, vò aáy khoâng noùi laø sai. Khoâng chính laø töø trong phaùp naøy,
voán khoâng nhaäp voán khoâng. Voán khoâng ñöôïc nhaäp vaøo naøy phaûi laø
voán khoâng, cuõng chaúng noùi laø sai. Nhaäp vaøo trong ñoù nhö theá, nhaäp
vaøo trong roài, nghe noùi veà voán khoâng aáy roài, neáu qua ñeán xöù khaùc
nghe noùi ñeán voán khoâng, taâm hoaøn toaøn khoâng nghi ngôø, cuõng
chaúng noùi laø sai. Voán khoâng nhö theá phaûi truï voán khoâng. Lôøi noùi
cuûa vò aáy khoâng khinh maïn, khoâng noùi ñieàu dôû cuûa ngöôøi khaùc, chæ
noùi ñieàu hay cuûa ngöôøi khaùc, khoâng doøm ngoù ñeán vieäc laøm cuûa
ngöôøi khaùc. Nhôø vaøo söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy, coâng haïnh aáy
ñaày ñuû maø bieát vò aáy laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån khoâng bao giôø mang hình töôùng cuûa Sa-moân ngoaïi
ñaïo vaø dieän maïo Baø-la-moân, chaúng cuùng teá quyø laïy trôøi, chaúng
caàm hoa höông cuùng trôøi, cuõng khoâng baûo ngöôøi khaùc laøm. Thaân hoï
khoâng sinh vaøo choã aùc, khoâng thoï thaân ngöôøi nöõ, thöôøng gìn giöõ
möôøi giôùi laø khoâng saùt sinh, troäm caép, daâm daät, noùi lôøi gaây chia reõ,
uoáng röôïu, aùc khaåu, noùi doái, noùi lôøi theâu deät, khoâng taät ñoá, giaän
hôøn, maéng chöûi, chaúng chuùt nghi ngôø cuõng chaúng daïy ngöôøi khaùc
laøm. Thaân töï giöõ gìn möôøi giôùi khoâng chuùt nghi ngôø, coøn daïy ngöôøi
khaùc gìn giöõ möôøi giôùi. Trong chieâm bao cuõng töï gìn giöõ möôøi giôùi,
ôû trong moäng cuõng vaãn töï thaáy möôøi giôùi taïi tröôùc maët.
Taâm cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån luùc nghe thuyeát kinh ñieån
thaâm dieäu khoâng bao giôø nghi ngôø, chaúng noùi chaúng tin cuõng chaúng
sôï haõi, lôøi noùi dòu daøng, vi dieäu maät thieát, ít nguû nghæ, ñi ñöùng ra
vaøo, taâm yeân tònh, khoâng loaïn. Luùc böôùc ñi chaäm raõi nhìn thaúng
phía tröôùc, aùo quaàn toát ñeïp saïch seõ, khoâng dính buïi baån, khoâng coù
raän reäp, trong thaân khoâng coù taùm möôi loaïi vi truøng. Coâng ñöùc ñaït
ñöôïc daàn daàn ñaày ñuû vaø caûm thaáy raát thanh tònh. Coâng ñöùc cuûa vò
aáy vöôït hôn theá gian.
–Taâm Boà-taùt thanh tònh nhö theá naøo? Vaø laøm sao bieát?
–Coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy taïo taùc ngaøy caøng theâm nhieàu thì
taâm cuûa vò aáy tieán leân ñeán choã toät cuøng laø töï taïi voâ ngaïi. Ñaït ñöôïc
coâng ñöùc aáy thì taâm raát thanh tònh. Thanh tònh hôn ngöôøi ñaéc ñaïo A-
la-haùn, Bích-chi-phaät.
Nhö vaäy neáu coù ngöôøi ñeán cuùng döôøng, Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån khoâng thoï duïng maø chæ vui möøng vì ngöôøi cuùng döôøng ñaõ xaû
boû ñöôïc taâm boûn seûn tham lam. Luùc thuyeát kinh thaâm dieäu chöa töøng
chaùn naûn, meät moûi giöõa chöøng, maø ngay trong trí tueä thaâm nhaäp.
Ngoaøi ra, neáu coù ngöôøi muoán thöa hoûi kinh thaâm dieäu thì ñem Baùt-
nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu naøy thuyeát cho hoï nghe. Neáu coù ngöôøi theo
ñaïo khaùc khoâng ñöôïc chaân chaùnh thì ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå laøm
cho hoï chaân chaùnh. Phaùp ñöôïc sinh ra töø trong kinh naøy cuõng ñeàu
duøng söï töôùng voâ thöôøng ñeå noùi vôùi hoï. Nhöõng ñieàu kinh saùch theá
gian khoâng theå giaûi thích ñöôïc thì ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñeå
giaûi thích. Vì theá neân ma teä aùc ñeán beân caïnh Boà-taùt, bieán ra taùm ñòa
nguïc lôùn, trong moãi ñòa nguïc aáy coù bieát bao ngaøn, traêm ngaøn Boà-taùt
cuõng do ma bieán hoùa ra, roài ma chæ vaøo caùc Boà-taùt aáy vaø noùi:
–Nhöõng ngöôøi naøy ñeàu laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñöôïc Phaät
thoï kyù, hieän nay ñeàu ñoïa vaøo ñòa nguïc. Phaät thoï kyù cho caùc Boà-taùt
naøy nhö laø thoï kyù ñòa nguïc maø thoâi. Neáu nhö laøm Boà-taùt ñöôïc thoï kyù
www.daitangkinh.org
khoâng thoaùi chuyeån thì phaûi mau mau noùi lôøi hoái haän: “Toâi chaúng
phaûi khoâng thoaùi chuyeån”. Neáu noùi lôøi hoái haän nhö theá thì khoâng coøn
bò ñoïa vaøo trong ñòa nguïc, seõ ñöôïc sinh leân coõi trôøi.
–Giaû söû Boà-taùt aáy taâm chaúng lay chuyeån thì bieát ñoù laø khoâng
thoaùi chuyeån?
Ma teä aùc laïi bieán hoùa laøm vò thaày ñaép y ñi ñeán choã Boà-taùt noùi
lôøi doái traù: “Nhöõng ñieàu oâng nghe nhaän ñöôïc cuûa ta tröôùc kia, nay
haõy boû heát ñi! Ñoù ñeàu laø ñieàu khoâng theå duøng ñöôïc. Neáu töï hoái loãi,
chaáp nhaän söï hoái haän ñoù maø theo lôøi noùi cuûa ta thì haèng ngaøy ta ñeán
thaêm oâng, coøn oâng khoâng theo lôøi ta thì ta khoâng bao giôø ñeán nhìn
oâng nöõa. Thoâi, ñöøng noùi ñeán nhöõng ñieàu aáy nöõa, ta khoâng coøn muoán
nghe. Vì nhö theá thì chaúng phaûi laø ñieàu Phaät noùi, chæ laø ñieàu thöøa beân
ngoaøi maø thoâi. Baây giôø oâng haõy nghe lôøi ta, lôøi noùi cuûa ta noùi ñeàu laø
lôøi noùi cuûa Phaät.”
–Boà-taùt nghe lôøi aáy maø taâm lay chuyeån ñoù laø ngöôøi khoâng
ñöôïc Phaät quaù khöù thoï kyù, chöa leân haøng Boà-taùt, chöa vaøo quaû vò
khoâng thoaùi chuyeån. Neáu Boà-taùt taâm khoâng lay chuyeån thì bieát laø
do phaùp khoâng cuûa kinh thaâm dieäu naøy maø ñöôïc, nghó nhö theá thì
khoâng bao giôø tin theo lôøi keû khaùc. Ví nhö vò Tyø-kheo ñaéc ñaïo quaû
A-la-haùn khoâng coøn nghe theo lôøi ngöôøi khaùc, thaáy roõ chöùng ñaïo laø
do phaùp khoâng trong kinh naøy maø ñöôïc thì nhaát ñònh khoâng theå lay
chuyeån. Nhö phaùp phaûi quaùn nieäm cuûa A-la-haùn, Bích-chi-phaät
khoâng bao giôø coøn quay trôû laïi, vò Boà-taùt aáy ñang truï ôû quaû vò
khoâng thoaùi chuyeån, höôùng thaúng vaøo cöûa Phaät khoâng bao giôø ôû
quaû vò khoâng thoaùi chuyeån, höôùng thaúng vaøo cöûa Phaät khoâng bao
giôø coøn quay trôû laïi. Ñoù laø söï cöùu caùnh toät cuøng. Nhôø söï so saùnh
aáy, töôùng traïng aáy, coâng haïnh aáy ñaày ñuû maø bieát ñoù laø Boà-taùt
Laïi coù ma teä aùc laøm ngöôøi laï ñi ñeán choã Boà-taùt vaø noùi:
–Neáu phaùt taâm caàu ñaïo Boà-taùt chæ laø caàu söï cöïc khoå maø thoâi,
chöù chaúng phaûi caàu Phaät phaùp. Neáu luoáng khoâng töùc laø uoång coâng
chòu khoå. OÂng laáy söï khoù khaên khoå sôû aáy laøm ñieàu mong caàu
chaêng? Neáu noùi ôû trong ñöôøng aùc thì töø tröôùc ñeán nay ñaõ ôû laâu laém
roài, baây giôø ñöôïc laøm ngöôøi, chaúng neân nghó muoán vaøo trong ñoù
nöõa, chaúng ñaùng töï chaùn gheùt hay sao maø coøn muoán thoï thaân ôû nôi
naøo nöõa! Sao oâng khoâng sôùm choïn laáy quaû vò A-la-haùn maø laïi ñi
choïn quaû vò Phaät ñeå caàu.” Boà-taùt aáy taâm khoâng lay chuyeån thì bieát
ñoù laø baäc khoâng thoaùi chuyeån. Ma teä aùc khoâng laøm lay chuyeån
ñöôïc beøn boû ñi.
Ma teä aùc laïi tìm caùch bieán hoùa ra nhieàu vò Boà-taùt ñöùng beân
caïnh Boà-taùt aáy, roài chæ caùc vò naøy vaø noùi:
–OÂng coù thaáy chaêng? Caùc vò naøy ñeàu laø Boà-taùt ñaõ cuùng döôøng
chö Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng ñaày ñuû caùc thöù y phuïc, thöùc
uoáng aên, giöôøng neäm, thuoác men. Caùc vò naøy ñaõ ñeàu theo chö Phaät
nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng tu hoïc, moïi vieäc laøm cuûa hoï ñeàu ñuùng
nhö phaùp, moïi mong caàu cuûa hoï ñeàu ñuùng nhö phaùp. Hoï ñeàu hoïc taäp,
thoï trì, thöïc haønh ñuùng nhö phaùp maø coøn khoâng theå ñöôïc thaønh Phaät.
Neáu oâng töø tröôùc ñeán nay cuõng tu hoïc nhö theá thì laøm sao ñöôïc thaønh
Phaät!
Boà-taùt nghe lôøi naøy maø taâm vaãn khoâng lay chuyeån. Ma teä aùc
boû ñi khoâng bao xa laïi bieán hoùa ra caùc vò Tyø-kheo vaø chæ caùc vò aáy,
noùi:
–Caùc vò naøy ñeàu laø baäc A-la-haùn. Caùc vò naøy vaøo thôøi quaù khöù
ñeàu caàu ñaïo Boà-taùt maø khoâng theå thaønh Phaät. Nay ñeàu ñaõ ñaéc ñaïo
A-la-haùn. Nhö vaäy, Tyø-kheo phaûi tu theo phaùp naøo ñeå ñöôïc thaønh
Phaät!
Boà-taùt nghe lôøi aáy maø taâm khoâng lay chuyeån thì phaûi nhaän bieát
ñoù laø do ma laøm.
–Hoïc nhö theá, caàu nhö theá, haønh nhö theá laø truï trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät, neân taâm khoâng lay chuyeån. Do söï so saùnh nhö theá, töôùng
maïo nhö theá, thöïc haønh nhö theá ñaày ñuû thì bieát ñoù laø baäc khoâng thoaùi
chuyeån.
–Boà-taùt phaûi hoïc nhö theá, caàu nhö theá, hoä trì giaùo phaùp naøy thoï
nhaän lôøi Phaät daïy, phaûi nghó raèng duø ñi ñeán phöông khaùc nghe ma
www.daitangkinh.org
noùi lôøi nhö theá taâm cuõng khoâng lay chuyeån, khoâng theå ñoåi dôøi, bieát
roõ laø ma laøm. Boà-taùt hoïc nhö theá maø khoâng thaønh Phaät thì lôøi Phaät
noùi laø coù sai khaùc. Lôøi Phaät noùi khoâng bao giôø löøa doái.
Ma teä aùc laïi ñi ñeán choã Boà-taùt noùi lôøi doái traù raèng:
–Phaät nhö hö khoâng, kinh naøy khoâng daïy ñeán nôi ñeán choán,
khoâng theå ñeán choã trieät ñeå. Ta ñaõ bieát roài, trong kinh naøy ta ñaõ bieát
roài, ñeàu roãng khoâng maø thoâi. Neáu sieâng naêng cöïc khoå tu hoïc kinh
naøy maø chaúng nhaän bieát laø do ma laøm ra vieäc aáy. Ma laøm ra kinh naøy
thì laøm sao tu hoïc kinh naøy maø thaønh Phaät ñöôïc! Kinh aáy chaúng phaûi
do Phaät noùi.
Boà-taùt caàn phaûi nhaän bieát kyõ caøng ñoù laø do ma laøm.
Boà-taùt tuy tu Tam-muoäi Sô thieàn, Nhò thieàn, Tam thieàn, Töù
thieàn ñeå tieán ñeán khoâng thoaùi chuyeån nhöng khoâng duyeân theo boán
baäc Thieàn naøy, chæ laáy Thieàn naøy laøm Tam-muoäi maø sinh vaøo coõi
Duïc ñeå ñoä ngöôøi. Boà-taùt aáy nhaát ñònh khoâng tuaân theo lôøi daïy cuûa
boán Thieàn thì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt aáy vöôït leân treân coâng ñöùc boán
Thieàn. Boà-taùt aáy neáu ñöôïc ngöôøi ngôïi khen khoâng vui möøng, chaúng
ñöôïc ngôïi khen cuõng khoâng buoàn böïc. Taâm cuûa vò aáy khoâng bao giôø
loaïn ñoäng, thöôøng nghó ñeán moïi ngöôøi ôû theá gian kheùo ra vaøo, böôùc
ñi, ngoài xuoáng, ñöùng leân thöôøng ñoan chính taâm yù, yù ít daâm daät. ÔÛ
taïi nhaø, loøng khoâng öa thích gaëp gôõ phuï nöõ vaø thöôøng mang taâm lo
sôï. Neáu giao tieáp vôùi phuï nöõ, thì quaùn nieäm hoï nhô nhôùp khoâng saïch
seõ, chaúng phaûi laø phaùp cuûa ta mong caàu, suoát ñôøi ta chaúng coøn muoán
gaàn guõi hoï nöõa, caàn phaûi thoaùt khoûi ñoà nhô nhôùp aáy. Ví nhö coù ngöôøi
ñi trong choã raát hoang vaéng sôï boïn giaëc cöôùp, thaàm nghó: “Ta phaûi
mau mau ra khoûi con ñöôøng nguy hieåm naøy.” Boà-taùt phaûi lìa boû daâm
daät aáy, sôï noù nhö ñi trong choã raát hoang vaéng, nhöng cuõng chaúng noùi
ngöôøi phuï nöõ kia aùc. Vì sao? Vì moïi ngöôøi ôû theá gian ñeàu muoán ñöôïc
an oån.
–Nhö vaäy, Boà-taùt phöôùc ñaày ñuû. Ñoù ñeàu laø söùc oai thaàn cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu khieán cho quyû thaàn nghó raèng: “Ñoù laø
Boà-taùt”. Thaàn chaáp Kim Cang bieán hoùa ra caùc quyû thaàn theo sau baûo
veä khieán cho caùc quyû thaàn khaùc khoâng daùm ñeán gaàn Boà-taùt. Boà-taùt
chaúng bao giôø ñaùnh maát yù chí haønh ñaïo, taâm chaúng khôûi voïng, thaân
theå hoaøn chænh, khoâng coù gheû laùc, tuy raát maïnh meõ nhöng khoâng bao
giôø duï doã vôï con cuûa ngöôøi khaùc. Chính mình khoâng laøm caùc vieäc
nhö ñieàu cheá chaát ñoäc, phuø chuù, thuoác thang vaø cuõng khoâng baûo
ngöôøi khaùc laøm, thaáy ngöôøi khaùc laøm thì taâm khoâng vui, khoâng bao
giôø noùi caùc vieäc trai gaùi, cuõng khoâng noùi ñieàu traùi ñaïo lyù, cuõng
khoâng sinh soáng ôû choã hung aùc. Nhôø söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy,
coâng haïnh aáy ñaày ñuû maø bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Vì sao Boà-taùt ñöôïc goïi laø khoâng thoaùi chuyeån?
–Boà-taùt khoâng laøm vieäc cuøng nhaø vua hoaëc ngöôøi theá tuïc trong
thaønh quaùch xoùm laøng, khoâng laøm vieäc cuøng vôùi haïng giaëc cöôùp
hoaëc quaân ñoäi, binh lính, khoâng laøm vieäc cuøng keû nam, ngöôøi nöõ,
khoâng laøm vieäc cuøng vôùi ngoaïi ñaïo hoaëc cuùng teá quyû thaàn baèng röôïu
thòt côm gaïo, khoâng laøm caùc ngheà xoa höông, ñoát höông hoaëc laøm tô
luïa naêm saéc vaø laøm caùc ngheà haùt xöôùng ñeå thu lôïi, khoâng laøm ngheà
tìm chaâu baùu trong bieån hoaëc caùc ñieàu ham muoán, khoâng laøm vieäc
cuøng vôùi keû teä aùc khoâng bieát hoái haän, thích naõo loaïn ngöôøi, maø chæ
laøm theo Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu. Taâm khoâng bao giôø xa lìa trí
Nhaát thieát trí. Thöôøng thích chaùnh phaùp, khoâng thích phi phaùp.
Thöôøng ngôïi khen yù nguyeän cao thöôïng cuûa baäc Hieàn thieän. Thöôøng
theo baäc Thieän tri thöùc, khoâng theo keû aùc tri thöùc. Thöôøng caàu Phaät
phaùp nguyeän sinh veà coõi nöôùc Phaät ôû phöông khaùc. Vì theá neân
thöôøng gaëp Phaät ñeå cuùng döôøng. Töø coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Khoâng (Voâ
saéc) sinh vaøo nôi coù neàn vaên minh röïc rôõ, thöôøng sinh vaøo trong haïng
ngöôøi laønh thoâng tueä, sinh vaøo haøng trí thöùc thoâng hieåu kinh saùch.
Thöôøng khoâng thích tham döï vaøo vieäc theá tuïc, suoát ñôøi khoâng phaïm
phaùp. Thöôøng sinh ra trong nöôùc lôùn, khoâng sinh vaøo choán bieân ñòa.
Nhôø nhöõng ñieàu so saùnh aáy, töôùng traïng aáy, haønh vi aáy ñaày ñuû vì theá
ñöôïc goïi laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt aáy khoâng bao giôø noùi
ta chính laø khoâng thoaùi chuyeån, cuõng khoâng noùi ta chaúng phaûi laø
khoâng thoaùi chuyeån, cuõng chaúng nghi ta chaúng phaûi laø baäc khoâng
thoaùi chuyeån, cuõng chaúng noùi ta laø baäc khoâng thoaùi chuyeån.
www.daitangkinh.org
Ví nhö coù ngöôøi ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, ôû taïi quaû vò aáy khoâng bao
giôø nghi ngôø vieäc ma, vöøa khôûi vieäc ma, laäp töùc nhaän bieát, ma töø töø
ñeán, khoâng nghe theo noù. ÔÛ quaû vò khoâng thoaùi chuyeån khoâng bao
giôø nghi ngôø, bieáng nhaùc.
Ví nhö coù ngöôøi laøm ñieàu nghòch aùc suoát ñôøi taâm khoâng theå
chuyeån khieán cho laøm thieän, chaúng nghó aùc. Taâm aùc naøy ñeán cheát
cuõng khoâng thoâi. Boà-taùt aáy truï ngay, ôû taïi quaû vò khoâng thoaùi
chuyeån, taâm khoâng theå lay chuyeån, caû möôøi phöông cuõng khoâng bao
giôø coù theå laøm lay chuyeån taâm cuûa vò aáy. Töï coù quaû vò cuûa ñaïo,
chaúng bao giôø nghi khoâng coù A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Taâm khoâng
nghó laø Phaät thì khoù ñaéc. Taâm lôùn voâ cuøng, truï vöõng vaøng an oån nôi
quaû vò cuûa mình, khoâng ai coù theå haøng phuïc ñöôïc. Truï nhö theá ma teä
aùc buoàn khoå noùi: “Boà-taùt aáy taâm nhö gang theùp khoâng theå lay
chuyeån”. Roài noù bieán hoùa ra hình daùng Phaät ñeán noùi vôùi Boà-taùt: “Taïi
sao khoâng sôùm ngay baây giôø chöùng ñeán quaû vò A-la-haùn? Hoaëc chöa
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoaëc chaúng ñöôïc söï
so saùnh aáy, chaúng ñöôïc töôùng traïng aáy. Daãu cho Boà-taùt nhôø söï so
saùnh aáy, nhôø hình töôùng aáy ñaày ñuû, nhö vaäy maø vaãn khoâng ñöôïc
thaønh Phaät. Neáu theá thì phaûi do ñaâu maø ñöôïc thaønh Phaät!”
–Neáu Boà-taùt aáy nghe lôøi cuûa ma maø taâm khoâng lay chuyeån thì
ñoù laø Boà-taùt ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai ôû thôøi quaù khöù thoï kyù ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì theá nhaän bieát ma bieán thaønh hình
daùng Phaät ñeán. Boà-taùt aáy noùi: “Ñoù chaúng phaûi laø Phaät, chæ laø ma maø
thoâi. Ma muoán khieán taâm ta lay chuyeån, nhöng taâm ta khoâng theå naøo
laøm lay chuyeån ñöôïc.”
Ñöùc Phaät noùi tieáp:
–Boà-taùt aáy taâm khoâng theå lay chuyeån laø ngöôøi ñaõ ñöôïc Ñöùc
Nhö Lai thôøi quaù khöù thoï kyù, truyeàn trao ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, truï nôi quaû vò khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì nhôø vaøo
söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy, coâng haïnh aáy ñaày ñuû maø bieát ñoù laø
Ngöôøi ñaéc phaùp ñeàu tu haønh chaân chaùnh, hieän ñôøi chaúng tieác
thaân maïng. Boà-taùt aáy ñeàu thoï nhaän ñöôïc heát taát caû phaùp, phaùp cuûa
caùc Ñöùc Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi hoâm nay ñeàu ñöôïc thoï trì. Vì
theá seõ vì Phaät phaùp khoâng tieác thaân maïng chöa töøng bieáng nhaùc,
khoâng bao giôø chaùn naûn, nghe Ñöùc Nhö Lai vaø caùc ñeä töû cuûa Ngaøi
thuyeát kinh naøy, taâm khoâng bao giôø nghi, cuõng khoâng noùi laø chaúng
phaûi lôøi cuûa Phaät noùi, nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu taâm
khoâng coù nghi, cuõng khoâng noùi laø chaúng phaûi. Nhö theá, Boà-taùt ñaéc
phaùp Voâ sôû tuøng sinh vaø öa thích an laäp trong ñoù maø coâng ñöùc ñaày
ñuû. Nhôø söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy, coâng haïnh aáy maø bieát ñoù laø
Phaåm 16: ÖU-BAØ-DI ÑAÙT-KIEÄT

–Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån töø coâng ñöùc lôùn lao ñaõ thaønh töïu
maø thuyeát phaùp thaâm dieäu daïy Boà-taùt tieán saâu vaøo phaùp aáy.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu laø phaùp beân trong
maø Boà-taùt phaûi vaøo saâu thì ñoù laø nhöõng phaùp thaâm dieäu naøo? Khoâng
laø phaùp thaâm dieäu, voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ thöùc, khoâng sinh, khoâng
dieät. Neâ-hoaøn chính laø giôùi haïn.
–Neâ-hoaøn chính laø giôùi haïn, chaúng phaûi chính laø caùc phaùp.
–Caùc phaùp raát thaâm dieäu. Saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû,
thöùc raát thaâm dieäu. Vì sao saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
raát thaâm dieäu? Vì nhö phaùp voán khoâng, saéc, thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc cuõng voán khoâng, theá neân raát thaâm dieäu.
–Hy höõu thay! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Saéc, thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc hö voïng tieâu tan thì ñoù laø Neâ-hoaøn.
–Phaùp thaâm dieäu, töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, caàn phaûi
www.daitangkinh.org
neân tö duy ghi nhôù vaø hoïc taäp. Boà-taùt phaûi theo ñuùng lôøi daïy cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø tu haønh. Thöôøng tö duy ghi nhôù theo ñuùng lôøi
daïy trong ñoù tu haønh duø moät ngaøy, Boà-taùt aáy cuõng tröø boû ñöôïc maáy
kieáp sinh töû. Ví nhö ngöôøi daâm daät coù heïn hoø vôùi coâ gaùi xinh ñeïp maø
ngöôøi aáy raát möïc yeâu thöông. Nhöng coâ gaùi naøy khoâng ñöôïc töï do
neân ñaõ loãi heïn khoâng ñeán. Vaäy ngöôøi aáy coù nghó nhôù ñeán coâ ta
chaêng?
–Ngöôøi aáy coù yù nghó raèng chaúng bao laâu coâ ta seõ ñeán, gaëp
nhau, beân nhau, ngoài, ñöùng, noùi, cöôøi.
–Luùc coâ ta chöa ñeán thì ngöôøi aáy coù bao nhieâu yù nghó?
–Coù raát nhieàu yù nghó.
–Cuõng vaäy, Boà-taùt quaùn nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu
moät ngaøy taâm khoâng lay chuyeån thì tröø boû ñöôïc bieát bao kieáp sinh töû.
Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät tö duy, quaùn nieäm nhö lôøi daïy trong
ñoù, nhö lôøi noùi trong ñoù, roài theo ñoù tu haønh moät ngaøy cuõng dieät aùc
tröø toäi. Neáu coù Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, giaû söû boá
thí traûi qua soá kieáp nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng cuõng khoâng baèng
Boà-taùt tu haønh moät ngaøy theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu. Coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy hôn Boà-taùt keå treân.
Neáu laïi coù Boà-taùt soáng laâu baèng soá kieáp nhieàu nhö caùt soâng
Haèng boá thí nhö tröôùc cuùng döôøng caùc vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø Phaät, nhöng chaúng coù ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu. Neáu laïi coù Boà-taùt tu haønh theo lôøi daïy
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu thì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy hôn
Boà-taùt keå treân.
Neáu laïi coù Boà-taùt soáng laâu baèng soá kieáp nhieàu nhö soá caùt soâng
Haèng boá thí cuùng döôøng gioáng nhö tröôùc laïi coøn theâm trì giôùi ñaày ñuû.
Neáu laïi coù Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, theo yù nieäm
khôûi leân maø thuyeát kinh, thì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy hôn Boà-taùt keå
treân.
Neáu laïi coù Boà-taùt ñem kinh naøy boá thí, thì coâng ñöùc cuûa vò aáy
caøng hôn, seõ ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt ñem
kinh boá thí aáy töø tröôùc ñeán nay ñaõ vaøo saâu trong phaùp naøy, ñaõ vaâng
theo lôøi daïy cuûa phaùp naøy, neân coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy hôn Boà-taùt
keå treân.
Neáu laïi coù Boà-taùt ñem kinh naøy boá thí, maø chaúng thaâm nhaäp
vaøo trong phaùp naøy thì coâng ñöùc khoâng baèng Boà-taùt thaâm nhaäp.
Neáu laïi coù Boà-taùt ñem kinh naøy boá thí, laïi coøn thaâm nhaäp vaøo
trong phaùp naøy, chöa töøng coù luùc rôøi xa, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä
trì, thì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt naøy raát nhieàu, raát nhieàu.
–Heã coù nhaän thöùc laø coù chaáp tröôùc, qua söï phaân bieät naøy thì
coâng ñöùc naøo laø nhieàu?
–Qua söï nhaän thöùc cuûa Boà-taùt, neáu caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaâm dieäu, öa thích khoâng, öa thích voâ sôû höõu, öa thích khoå taän
(Neâ-hoaøn), öa thích voâ thöôøng vaø quaùn nieäm caùc phaùp aáy töùc laø
chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Boà-taùt ñöôïc coâng ñöùc voâ soá chaúng
theå tính keå.
–Chaúng theå tính keå coøn noùi laø voâ soá nöõa, thì coù gì khaùc chaêng?
–Voâ soá laø soá cuûa noù chaúng theå cuøng taän. Coøn chaúng theå tính keå
laø khoâng theå tính löôøng ñöôïc noù, hoaøn toaøn khoâng coù bôø beán. Vì theá
noùi laø voâ soá chaúng theå tính keå.
–Phaät noùi chaúng theå tính keå coù phaûi laø noùi saéc, thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå tính keå chaêng?
–Nhö lôøi oâng hoûi nghóa laø phaûi coù caùi nhaân naøo ñoù khieán cho
saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå tính, chaúng theå
löôøng.
www.daitangkinh.org
–Theá naøo laø chaúng theå löôøng?

–Keå Khoâng laø chaúng theå löôøng; Voâ töôùng, Voâ nguyeän cuõng keå
laø chaúng theå löôøng.
–Keå khoâng thì phaùp aáy chaúng theå tính keå.
Phaät noùi:
–Theá naøo? Ta thöôøng chaúng noùi caùc phaùp khoâng chaêng?
–Ñuùng laø Ñöùc Nhö Lai noùi caùc phaùp thaûy ñeàu khoâng.
–Caùc phaùp ñeàu khoâng, chaúng theå cuøng taän, chaúng theå tính keå.
Kinh khoâng coù rieâng töøng loaïi trí tueä, khoâng coù töøng thöù khaùc bieät.
Ñöùc Nhö Lai chæ phaân bieät maø noùi vaäy. Khoâng chaúng theå cuøng taän,
chaúng theå löôøng. Tuøy theo söï öa thích cuûa ngöôøi hoïc maø giaûi noùi, maø
thò hieän chæ daïy veà töôùng aáy, veà nguyeän aáy, thöùc aáy, sinh aáy, duïc aáy,
dieät aáy, Neâ-hoaøn aáy. Ñöùc Nhö Lai thuyeát phaùp laø nhö vaäy!
–Hy höõu thay! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Kinh voán khoâng
maø thoâi. Taïi sao laïi ôû trong khoâng thuyeát kinh thì kinh aáy chaúng thaät
coù? Nhö con hieåu lôøi Phaät daïy, caùc phaùp chaúng thaät coù.
–Ñuùng theá! Caùc phaùp chaúng thaät coù, chæ laø khoâng maø thoâi.
Khoâng thì chaúng thaät coù.
–Ñuùng nhö lôøi Phaät ñaõ noùi, voán laø khoâng thì chaúng thaät coù.
Ngaøi giaûi thích veà trí tueä chaúng thaät coù phaûi chaêng laø coù taêng, coù
giaûm?
–Chaúng phaûi vaäy!
–Neáu trí tueä chaúng thaät coù coù taêng, coù giaûm thì Boá thí ba-la-
maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät,
Thieàn ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng theâm, chaúng giaûm. Neáu

Ba-la-maät chaúng theâm thì Boà-taùt nhaân vaøo ñaâu ñeå gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, do duyeân gì chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc? Giaû söû Ba-la-maät chaúng giaûm thì Boà-taùt nhaân vaøo ñaâu ñeå gaàn
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø do duyeân gì ñöôïc ngoài gaàn Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc?
–Trí tueä chaúng thaät coù naøy chaúng theâm, chaúng giaûm, Boà-taùt
caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu neáu naém giöõ trí tueä aáy thì ñoù laø
Boà-taùt coù phöông tieän thieän xaûo chaúng nghó Boá thí ba-la-maät laø
taêng, cuõng chaúng nghó laø giaûm. Laïi nghó ñoù chæ laø giaû danh Boá thí
ba-la-maät, nghó ñem coâng ñöùc boá thí naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cuõng vaäy, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc
ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät, Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ
ba-la-maät neáu giöõ caùc haïnh aáy thì ñöôïc phöông tieän thieän xaûo,
chaúng nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät coù taêng coù giaûm, ñoù chæ laø giaû danh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät neáu thoï trì phaùp
aáy thì neân phaùt taâm ñem coâng ñöùc naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng
–Caùi gì laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Ñoù laø phaùp voán khoâng. Phaùp voán laø khoâng naøy chaúng theâm,
chaúng giaûm, thöôøng theo phaùp naøy quaùn nieäm chaúng rôøi töùc laø ngoài
gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, laø phaùp chaúng thaät coù, laø trí
tueä chaúng thaät coù. Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu chaúng theâm, chaúng
giaûm, Boà-taùt quaùn nieäm phaùp aáy chaúng rôøi töùc laø tieáp caän vôùi Voâ
–Boà-taùt duøng taâm tröôùc hay taâm sau ñeå tieáp caän Voâ thöôïng
–Taâm tröôùc, taâm sau, caû hai taâm naøy khoâng coù ñi ñoâi.
www.daitangkinh.org
–Taâm tröôùc, taâm sau khoâng coù ñi ñoâi thì coâng ñöùc laøm sao ñöôïc
taêng tröôûng?
Phaät hoûi:
–Ví nhö ñoát tim ñeøn, ngoïn löûa tröôùc ñoát saùng tim ñeøn hay ngoïn
löûa sau ñoát saùng tim ñeøn?
–Chaúng phaûi ngoïn löûa tröôùc ñoát saùng tim ñeøn, cuõng chaúng lìa
ngoïn löûa tröôùc, cuõng chaúng phaûi ngoïn löûa sau ñoát saùng tim ñeøn, cuõng
chaúng lìa ngoïn löûa sau.
Ñöùc Phaät hoûi Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo, coù phaûi ñuùng nhö vaäy chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, ñuùng nhö vaäy!
–Boà-taùt chaúng duøng taâm tröôùc ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, cuõng chaúng lìa taâm tröôùc ñaéc, cuõng chaúng duøng taâm sau
ñaéc, cuõng chaúng lìa taâm sau ñaéc.
–Theá naøo, coù phaûi nhö vaäy laø ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc khoâng?
–Voâ thöôïng Chaùnh giaùc raát thaâm dieäu! Nhaân duyeân ñoù, Boà-taùt
chaúng duøng taâm tröôùc ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng
chaúng lìa taâm tröôùc ñaéc, cuõng chaúng duøng taâm sau ñaéc, cuõng chaúng
lìa taâm sau ñaéc.
–Coù phaûi taâm tröôùc dieät roài taâm sau sinh khoâng?
–Chaúng phaûi.
–Taâm tröôùc sinh coù theå dieät khoâng?
–Coù theå dieät.
–Ñang luùc dieät coù theå naøo khieán cho chaúng dieät ñöôïc khoâng?
–Chaúng ñöôïc.
–Phaùp voán khoâng coù theå khieán cho truï ñöôïc khoâng?
–Muoán truï phaùp voán khoâng, phaûi nhö phaùp voán khoâng maø truï.
–Giaû söû truï ôû trong phaùp voán khoâng thì coù caùch naøo laøm cho truï
vöõng chaõi khoâng? Phaùp voán khoâng coù höõu taâm, voâ taâm chaêng?
Chaúng lìa phaùp voán khoâng coù höõu taâm chaêng? Thaáy phaùp voán khoâng
ñöôïc chaêng? Caàu nhö theá coù phaûi laø caàu moät caùch saâu saéc chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Caàu nhö theá laø khoâng caàu gì
caû. Vì sao? Vì phaùp aáy hoaøn toaøn khoâng thaät coù, cuõng chaúng theå
thaáy.
–Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø caàu caùi gì?
–Laø caàu khoâng.
–Giaû söû chaúng coù caùi khoâng thì caàu caùi gì?
–Laø caàu töôûng.
–Theá naøo, coù tröø khöû töôûng ñöôïc khoâng?
–Khoâng.
–Boà-taùt aáy chaúng tröø khöû töôûng chaêng?
www.daitangkinh.org
–Chaúng caàu nhö theá laø queân töôûng. Vì sao? Vì caàu töôûng heát.
Giaû söû töôûng dieät töùc laø coù theå ñöôïc dieät ñoä lieàn ñaéc ñaïo quaû A-la-
haùn. Ñoù laø phöông tieän thieän xaûo cuûa Boà-taùt, chaúng dieät töôûng maø
ñöôïc chöùng, ñaõ khoâng coù töôûng töùc laø tuaân theo lôøi daïy naøy.
–Boà-taùt coù ba söï vieäc höôùng ñeán ba moân Tam-muoäi, naém giöõ
ba moân Tam-muoäi. Ñoù laø Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän. Ba moân
Tam-muoäi naøy taêng tieán ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Chaúng nhöõng
ban ngaøy coù taêng tieán maø ban ñeâm trong moäng cuõng coù taêng tieán.
Vì sao? Vì Phaät noùi, ban ngaøy vaø ban ñeâm trong moäng nhö nhau
khoâng khaùc.
–Neáu Boà-taùt ban ngaøy coù taêng tieán ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì ban ñeâm trong moäng cuõng coù taêng tieán.
–Theá naøo, neáu ôû trong moäng coù taïo taùc thì coù sôû ñaéc khoâng?
Phaät thuyeát kinh nhö vieäc laøm ôû trong moäng chaêng?
–Laøm vieäc thieän trong moäng, thöùc daäy raát vui laø taêng tieán,
trong moäng laøm vieäc aùc, thöùc daäy khoâng vui laø coù toån giaûm.
–Giaû söû trong moäng gieát ngöôøi, taâm ngöôøi aáy vui, thöùc daäy noùi:
“Toâi gieát ngöôøi ñoù, söôùng quaù!” Nhö vaäy laø sao?
–Khoâng ñuùng! Nhö theá ñeàu coù nhaân duyeân, taâm chaúng khoâng
thì nhö theá seõ coù nhaân duyeân. Nhö thaáy, nhö nghe, nhö nieäm ñeàu laø
nhaân duyeân, vì theá neân bieát maø thoâi. Töø trong ñoù khieán taâm coù chaáp
tröôùc nay khieán taâm ngöôøi khoâng chaáp tröôùc. Ñoù laø chaúng queân, vì
nhö theá ñeàu coù nhaân duyeân.
–Vieäc laøm ñeàu khoâng thì do ñaâu maø taâm coù nhaân duyeân?
–YÙ töôûng nhaân duyeân, theá neân taâm nhaân duyeân theo ñoù khôûi.
–Boà-taùt trong moäng boá thí ñem coâng ñöùc boá thí naøy hoài höôùng
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhö vaäy laø coù boá thí hay khoâng?
–Boà-taùt Di-laëc saép ñöôïc boå Phaät xöù, hieän ñang ôû ñaây, oâng neân
hoûi oâng aáy.
Xaù-lôïi-phaát baïch Boà-taùt Di-laëc:
–Ñieàu toâi thöa hoûi, Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi Boà-taùt Di-laëc coù theå
giaûi ñaùp.
Di-laëc noùi:
–Nhö teân ta laø Di-laëc phaûi giaûi ñaùp chaêng? Hay phaûi ñem saéc,
thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc ñeå giaûi ñaùp? Hay ñem thaân naøy
ra ñeå giaûi? Neáu ñem khoâng hoaëc ñem saéc, thoáng döông, tö töôûng,
sinh töû, thöùc ñeå giaûi ñaùp thì saéc, thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc
roãng laëng khoâng coù naêng löïc. Phaùp caàn phaûi giaûi ñaùp laø phaùp hoaøn
toaøn khoâng theå thaáy vaø cuõng khoâng thaáy coù ngöôøi phaûi giaûi ñaùp.
Phaùp aáy hoaøn toaøn chaúng thaáy coù ngöôøi seõ ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
–Phaùp Boà-taùt Di-laëc noùi laø phaùp ñöôïc chöùng ?
Di-laëc noùi:
–Khoâng! Phaùp toâi noùi laø phaùp chaúng ñöôïc chöùng.
Xaù-lôïi-phaát lieàn nghó: “Boà-taùt Di-laëc nhaäp vaøo trí tueä raát saâu.
Vì sao? Vì Boà-taùt thöôøng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaõ laâu laém
roài.”
Phaät hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Theá naøo, coù khi naøo oâng töï thaáy mình thaønh A-la-haùn khoâng?
–Con chaúng thaáy.
–Cuõng vaäy, Boà-taùt chaúng nghó mình ñöôïc thoï kyù, phaûi ôû trong
phaùp ñoù ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng coù ngöôøi ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Boà-taùt haønh nhö theá chính laø caàu Baùt-nhaõ ba-
www.daitangkinh.org
la-maät, khoâng bao giôø sôï mình chaúng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
Boà-taùt theo lôøi daïy trong phaùp ñoù caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät vì theá
khoâng chuùt sôï haõi, thaàm nghó: “Giaû söû chuùng aên thòt ta thì ta seõ boá
thí ñeå thöïc haønh Boá thí ba-la-maät haàu tieáp caän Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Nguyeän sau khi ta thaønh Phaät, trong coõi nöôùc ta
khoâng coù loaøi caàm thuù.”
Luùc Boà-taùt gaëp ñaùm giaëc cöôùp cuõng khoâng sôï haõi, thaàm nghó:
“Giaû söû ta cheát ôû ñaây, thaân ta tröôùc sau gì roài cuõng phaûi boû. Neáu
nhö ta bò ñaùm giaëc cöôùp gieát cheát, ta khoâng neân coù taâm giaän hôøn,
thöïc hieän ñaày ñuû nhaãn nhuïc ñeå thaønh töïu Nhaãn nhuïc ba-la-maät haàu
tieáp caän Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nguyeän sau khi thaønh
Phaät, trong coõi nöôùc ta khoâng coù giaëc cöôùp.”
Boà-taùt ñeán choã khoâng coù nöôùc uoáng, cuõng khoâng sôï haõi, töï
nghó: “Ngöôøi khoâng coù ñöùc khieán cho nôi ñoù khoâng coù nöôùc.
Nguyeän sau khi thaønh Phaät, trong coõi nöôùc ta ñeàu coù nöôùc, khieán
cho daân chuùng trong coõi nöôùc ta ñeàu ñöôïc nöôùc taùm vò cuûa trí Nhaát
thieát trí.”
Boà-taùt luùc ñeán choã luùa gaïo ñaét ñoû, taâm khoâng sôï haõi, töï nghó:
“Ta seõ tinh taán tu haønh thaønh Phaät, trong coõi nöôùc ta khoâng bao giôø
luùa gaïo ñaét ñoû, daân chuùng trong coõi nöôùc ta ñöôïc thöùc uoáng aên hieän
ra tröôùc maët tuøy theo yù muoán nhö thöùc aên treân cung trôøi Ñao-lôïi.”
Boà-taùt gaëp luùc dòch beänh, thaàm nghó: “Ta khoâng kinh sôï, giaû
söû thaân ta cheát ñi trong luùc naøy, ta seõ tu haønh tinh taán choùng ñöôïc
thaønh Phaät ñeå cho trong coõi nöôùc ta khoâng coù maát muøa, dòch beänh.
Ta chaéc chaén seõ haøng phuïc ma beø luõ cuûa chuùng.”
–Boà-taùt nghe noùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñoù phaûi
tu haønh laâu laém môùi ñöôïc thaønh Phaät, taâm khoâng sôï haõi, töø luùc baét
ñaàu phaùt taâm hoïc ñeán nay khoâng cho laø laâu, coi nhö khoaûnh khaéc
cuûa söï chuyeån ñoåi moät yù nieäm maø thoâi. Vì sao? Vì khoâng coù choã
baét ñaàu.
Luùc Ñöùc Phaät thuyeát phaùp naøy, coù moät vò Öu-baø-di töø choã ngoài
ñöùng daäy ñi ñeán choã Phaät, ñaûnh leã, quyø baïch Phaät:
–Con nghe phaùp aáy khoâng kinh, khoâng sôï thì aét haøng phuïc ñöôïc
söï sôï haõi. Con caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc roài con seõ thuyeát kinh.
Ñöùc Phaät mæm cöôøi, mieäng phoùng ra haøo quang kim saéc. Öu-baø-
di lieàn raûi hoa vaøng leân treân Ñöùc Phaät, nhôø oai thaàn cuûa Phaät hoa
ñeàu khoâng rôi xuoáng ñaát.
A-nan töø choã ngoài ñöùng daäy söûa laïi ca-sa, ñaûnh leã, quyø xuoáng
hoûi Phaät:
–Ñöùc Phaät khoâng cöôøi voâ côù. Ngaøi ñaõ cöôøi thì seõ coù ñieàu gì saép
noùi ra.
–Öu-baø-di Ñaùt-kieät naøy vaøo kieáp Tinh tuù ôû ñôøi vò lai seõ thaønh
Phaät hieäu laø Kim Hoa. Öu-baø-di naøy ñôøi sau seõ boû thaân nöõ, thoï thaân
nam sinh vaøo coõi Phaät A-suùc, roài töø coõi Phaät A-suùc sinh ñeán moät coõi
nöôùc Phaät khaùc, töø moät coõi nöôùc Phaät laïi sinh ñeán moät coõi nöôùc Phaät
cöù nhö vaäy khoâng cuøng taän. Ví nhö Chuyeån luaân thaùnh vöông töø moät
ñeàn ñaøi naøy ñeán moät ñeàn ñaøi khaùc, töø luùc sinh ra cho ñeán luùc cheát
chaân khoâng daãm xuoáng ñaát. Vò Öu-baø-di naøy töø moät coõi nöôùc Phaät
ñeán moät coõi nöôùc Phaät, chöa töøng chaúng thaáy Phaät.
A-nan thaàm nghó: “Nhö caùc hoäi Boà-taùt ôû coõi Phaät A-suùc, ñoù laø
Phaät hoäi.
Ñöùc Phaät bieát yù nghó cuûa A-nan neân Phaät daïy:
–Caùc hoäi Boà-taùt aáy ñeàu ñaõ thoaùt haún sinh töû roài. Öu-baø-di naøy
veà sau seõ thaønh Phaät Kim Hoa ñoä chaúng keå xieát A-la-haùn khieán Baùt-
neâ-hoaøn. Luùc ñoù, trong coõi nöôùc Phaät aáy khoâng coù caàm thuù, giaëc
cöôùp, khoâng thieáu nöôùc uoáng hoaëc luùa gaïo ñaét ñoù, khoâng coù dòch
beänh vaø caùc vieäc hung aùc ñeàu khoâng coù.
A-nan hoûi Phaät:
–Vò Öu-baø-di naøy ñaõ taïo coâng ñöùc töø thôøi Ñöùc Phaät naøo?
–Vò Öu-baø-di naøy ñaõ taïo coâng ñöùc töø thôøi Phaät Nhieân Ñaêng.
Luùc môùi phaùt taâm caàu thaønh Phaät, vò Öu-baø-di naøy cuõng ñaõ ñem hoa
vaøng raûi leân treân Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng vaø nguyeän: “Ñem coâng ñöùc
naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”
www.daitangkinh.org

–Nhö ta ñaõ ñem naêm caønh hoa cuùng döôøng Phaät Nhieân Ñaêng
maø ñöôïc ñöùng vaøo trong phaùp laïc Voâ sôû tuøng sinh vaø ñöôïc Phaät thoï
kyù: “Sau voâ soá kieáp seõ thaønh Phaät hieäu Thích-ca Vaên”. Vò Öu-baø-di
naøy luùc ñoù thaáy ta ñöôïc Phaät thoï kyù, trong loøng thaàm nghó: “Toâi cuõng
seõ ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhö Boà-taùt aáy
ñöôïc thoï kyù.”
Ñöùc Phaät baûo A-nan:
–Öu-baø-di Ñaùt-kieät naøy baét ñaàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc ôû choã Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng,
–Öu-baø-di Ñaùt-kieät naøy ñaõ ñaït ñöôïc ñieàu mong öôùc?
–Ñaõ ñaït ñöôïc roài!


QUYEÅN 7
Phaåm 17: THUÛ KHOÂNG

–Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhaäp khoâng nhö theá
naøo? Thuû Tam-muoäi Khoâng nhö theá naøo?
–Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi quaùn saéc, thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc laø khoâng. Nhaát taâm quaùn nhö theá thì
chaúng thaáy phaùp. Nhö vaäy chaúng thaáy phaùp thì ôû trong phaùp chaúng
chöùng ñaéc.
–Ñöùc Phaät ñaõ noùi, chaúng ôû trong khoâng chöùng ñaéc. Taïi sao Boà-
taùt truï trong Tam-muoäi, ôû trong khoâng chaúng ñöôïc chöùng ñaéc?
–Boà-taùt ñaày ñuû coâng ñöùc quaùn nieäm khoâng chaúng ñöôïc chöùng
ñaéc. Quaùn nhö theá thì chaúng chaáp chöùng ñaéc. Quaùn nhö theá laø quaùn
choã nhaäp. Vöøa muoán höôùng ñeán thì ngay luùc aáy chaúng chaáp chöùng
ñaéc, chaúng nhaäp Tam-muoäi, taâm khoâng chaáp tröôùc. Luùc aáy Boà-taùt
chaúng ñaùnh maát phaùp Boà-taùt, chaúng chöùng ñaéc Neâ-hoaøn giöõa chöøng.
Vì sao? Vì baûn nguyeän xoùt thöông cöùu hoä höõu tình raát laø tha thieát.
Boà-taùt töï nghó: “Ta tuy ñaày ñuû coâng ñöùc, nhöng luùc aáy ta khoâng thuû
chöùng Neâ-hoaøn.” Boà-taùt ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaït ñöôïc coâng ñöùc
raát lôùn vaø söùc maïnh cuûa trí tueä, ví nhö ngöôøi maïnh meõ ñaåy lui ñöôïc
quaân ñòch, laø ngöôøi tuaán tuù khoûe maïnh khoâng vieäc gì khoâng laøm
ñöôïc, thoâng hieåu binh phaùp, saùu möôi boán moân quyeàn bieán ñeàu ñaõ
luyeän taäp, ñöôïc moïi ngöôøi kính ngöôõng. Ngöôøi ñoù ñi ñeán ñaâu moïi
ngöôøi ñeàu ñöôïc baûo hoä, thu hoaïch ñöôïc lôïi laïc naøo cuõng chia sôùt cho
www.daitangkinh.org
moïi ngöôøi, trong loøng ngöôøi aáy hoan hyû. Neáu coù vieäc cuøng ñi vôùi cha
meï, vôï con ngang qua ñöôøng hieåm nguy, aùch naïn thì baûo veä cha meï
yeân oån vaø noùi vôùi vôï con: “Ñöøng sôï, chuùng ta seõ ra khoûi choán hieåm
naïn naøy.” Ra khoûi ñöôïc roài, ñöa cha meï, vôï con veà queâ, chaúng gaëp
haïng coân ñoà hung döõ, ñeán nhaø ai naáy ñeàu vui möøng. Vì sao? Vì ngöôøi
aáy maïnh meõ vaø coù trí tueä saùng suoát.
Boà-taùt aáy thöïc hieän loøng thöông yeâu roäng lôùn, nghó ñeán höõu
tình khaép caû möôøi phöông, luùc ñoù ñem loøng thöông yeâu ban cho moïi
ngöôøi. Boà-taùt aáy ñaõ vöôït qua quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät, truï
trong Tam-muoäi, xoùt thöông höõu tình maø khoâng thaáy coù höõu tình
ñöôïc ñoä, ôû trong phaùp aáy cuõng chaúng thuû chöùng Neâ-hoaøn, nhaäp vaøo
khoâng moät caùch saâu xa maø chaúng thaønh A-la-haùn. Luùc Boà-taùt tu
haønh nhö theá töùc laø haønh Tam-muoäi Khoâng, khoâng coù yù töôûng
höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn, chaúng nhaäp vaøo khoâng ñeå thuû chöùng Neâ-
hoaøn. Ví nhö chim bay trong hö khoâng chaúng coù trôû ngaïi. Boà-taùt tu
haønh thì muoán höôùng ñeán khoâng, ñeán khoâng roài thì höôùng ñeán voâ
töôûng. Nhöng chaúng loït vaøo Khoâng, chaúng loït vaøo voâ töôûng thì seõ
ñaày ñuû caùc phaùp cuûa Phaät.
Ví nhö ngöôøi baén muõi teân vaøo khoâng trung, muõi teân tröôùc coøn ôû
treân khoâng, muõi teân sau truùng muõi teân tröôùc, cöù nhö theá baén maõi, muõi
teân sau cöù truùng muõi teân tröôùc. Ngöôøi baén teân muoán muõi teân tröôùc rôi
thì noù môùi ñöôïc rôi. Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc
phöông tieän thieän xaûo hoä trì, töø quaû vò cuûa mình chaúng ôû giöõa chöøng
thuû chöùng Neâ-hoaøn ñeå bò rôi vaøo quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät,
ñem coâng ñöùc naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, coâng ñöùc ñaày ñuû thì ñöôïc thaønh Phaät. Boà-taùt quaùn nieäm theo lôøi
daïy trong kinh, chaúng giöõa chöøng thuû chöùng Neâ-hoaøn.
–Boà-taùt chòu cöïc khoå hoïc nhö theá thì chaúng giöõa chöøng thuû
chöùng Neâ-hoaøn!
–Boà-taùt aáy vì baûo hoä höõu tình giöõ gìn Tam-muoäi Khoâng höôùng
ñeán cöûa Neâ-hoaøn neân taâm nieäm phaân bieät. Theá naøo laø phaân bieät?
Thuû Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ nguyeän
chính laø phaân bieät phöông tieän thieän xaûo khieán Boà-taùt aáy chaúng
giöõa chöøng thuû chöùng Neâ-hoaøn. Vì sao? Vì ñöôïc phöông tieän thieän
xaûo hoä trì, cho neân taâm nghó ñeán taát caû höõu tình. Vì mang yù nieäm
naøy neân ñaéc phöông tieän thieän xaûo chaúng ôû giöõa chöøng thuû chöùng
Neâ-hoaøn. Neáu Boà-taùt quaùn saâu vaøo vieäc thuû Tam-muoäi Khoâng
höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn, Tam-muoäi Voâ töôùng höôùng ñeán cöûa Neâ-
hoaøn, Tam-muoäi Voâ nguyeän höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn, thì Boà-taùt
phaân bieät bieát ñöôïc ngöôøi laâu nay do nhaân duyeân ôû trong töôûng maø
caàu ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt vì hoï thuyeát
kinh thì phaûi laøm cho hoï boû caùi nhaân duyeân aáy maø thuû Tam-muoäi
Khoâng, thuû Tam-muoäi Voâ töôùng, giöõ gìn Tam-muoäi Voâ nguyeän
höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn maø khoâng ôû giöõa chöøng thuû chöùng. Boà-taùt
nghó nhö vaäy, nhöng moïi ngöôøi töø laâu cöù töôûng raèng coù thöôøng, coù
an vui (laïc) coù thaân (ngaõ) coù toát ñeïp (tònh), roài hoï caên cöù vaøo ngaõ
ñeå hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì hoï neân
Boà-taùt thuyeát kinh ñeå khieán cho hoï ñoaïn tröø caùc töôûng veà thöôøng,
laïc, ngaõ, tònh.
Caàu ñoaïn caùi gì? Caùi thöôøng naøy laø voâ thöôøng, caùi laïc naøy ñeàu
laø khoå, caùi thaân (ngaõ) naøy laø phi thaân (voâ ngaõ), caùi toát ñeïp (tònh) naøy
ñeàu laø nhô xaáu (baát tònh). Boà-taùt thaàm nghó: “Vì ñaéc ñöôïc phöông
tieän thieän xaûo thuû Khoâng, thuû Voâ töôùng, thuû Tam-muoäi Voâ nguyeän
höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn maø khoâng giöõa chöøng thuû chöùng. Neáu coù
Boà-taùt taâm nghó raèng ngöôøi ôû theá gian töø tröôùc ñeán nay caàu nhaân
duyeân, caàu töôûng, caàu duïc töôûng, caàu tuï töôûng, caàu khoâng töôûng.
Caàu caùc töôûng ñoù ñeàu hieän taïi thì Boà-taùt noùi:
–Ta nhaát thieát muoán khieán cho theá gian khoâng coù nhö vaäy”. Vì
nghó ñeán ngöôøi ôû theá gian nhö vaäy cho neân ñöôïc phöông tieän thieän
xaûo. Phaùp aáy quaùn phaïm vi cuûa khoâng, töôùng, nguyeän, thöùc, voâ sôû
tuøng sinh (khoâng sinh). Boà-taùt aáy chaúng giöõa chöøng thuû chöùng. Phaûi
bieát nhö theá veà phaùp.
Boà-taùt caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Phaûi hieåu raèng tu
phaùp aáy thì taâm phaûi caàu caùc duyeân naøo? Vaø taâm phaûi nhaäp nhö theá
naøo? Thuû Tam-muoäi Khoâng, thuû Tam-muoäi Voâ töôùng, thuû Tam-muoäi
Voâ nguyeän höôùng ñeán cöûa Neâ-hoaøn ñeàu khoâng giöõa chöøng thuû
www.daitangkinh.org
chöùng. Thuû Tam-muoäi Voâ thöùc, thuû Tam-muoäi Voâ sôû tuøng sinh
(khoâng sinh) thì Boà-taùt aáy chaúng ñöôïc thoï kyù. Thuû Tam-muoäi Khoâng,
Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ nguyeän, Tam-muoäi Voâ thöùc,
Tam-muoäi Voâ sôû tuøng sinh, Boà-taùt nghó veà caùc Tam-muoäi ñoù, coù
ngöôøi ñeán hoûi maø Boà-taùt aáy chaúng töùc thôøi ñem taám loøng khoâng theå
keå vì hoï giaûng giaûi thì bieát Boà-taùt aáy chaúng phaûi laø Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì taâm cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thì bieát
ñöôïc nhieàu voâ soá. Qua söï so saùnh aáy, thaáy coâng haïnh cuûa Boà-taùt aáy
chaúng ñaày ñuû thì bieát vò Boà-taùt aáy chöa ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån.
–Neáu Boà-taùt coù khaû naêng giaûng giaûi ñaùp laïi nhöõng ñieàu aáy thì
ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu hoaëc chaúng nghe
maø vaãn coù theå giaûng giaûi thì ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Coù bieát bao nhieâu ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt nhöng ít coù ngöôøi coù
khaû naêng giaûng giaûi?
–Ngöôøi coù khaû naêng giaûng giaûi laø ngöôøi ñaõ ñöôïc thoï kyù, ñaõ ôû
trong coâng ñöùc aáy, laø ngöôøi hieåu bieát giaùo phaùp moät caùch saâu saéc maø
caùc vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå saùnh baèng, chö Thieân,
Nhaân, A-tu-luaân, Long, Quyû, Thaàn khoâng theå saùnh baèng, ñoù chính laø
töôùng traïng cuûa khoâng thoaùi chuyeån.
Phaåm 18: XA LÌA

–Ñaïi Boà-taùt ôû trong moäng cuõng khoâng vaøo quaû vò A-la-haùn,
chaúng vaøo quaû vò Bích-chi-phaät, chaúng thích caàu phaùp ñoù, cuõng
chaúng daïy ngöôøi caàu phaùp ñoù, taâm cuõng chaúng nghó ñeán caùc phaùp ñoù.
Trong moäng cuõng thaáy chaúng chöùng ñaéc caùc phaùp ñoù, thì taâm cuûa
Ñaïi Boà-taùt aáy thöôøng höôùng ñeán Phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy Ñaïi
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaûi bieát ñoù laø töôùng maïo cuûa khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ôû trong moäng ngoài giöõa
haøng traêm ñeä töû trong phaùp hoäi hoaëc haøng ngaøn ñeä töû hoaëc haøng
traêm ngaøn ñeä töû nghe Phaät thuyeát giaûng kinh. Boà-taùt cuøng vôùi Tyø-
kheo Taêng theo nhau thì ôû taïi vò trí ñaàu tieân nhaát. Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Chaùnh Ñaúng Giaùc thuyeát giaûng kinh thì ai naáy ñeàu thaáy nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaûi bieát ñoù laø töôùng
maïo cuûa khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ôû trong
moäng ngoài raát cao trong hö khoâng thuyeát kinh cho caùc Tyø-kheo Taêng
nghe, töï hieän haøo quang chieáu xa baûy thöôùc, töï taïi bieán hoùa, ôû nôi
khaùc laøm Phaät söï nhö Phaät thuyeát giaûng kinh. Ñaïi Boà-taùt ôû trong
moäng laøm nhö theá cuõng gioáng nhö Phaät. Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån phaûi bieát ñoù laø töôùng traïng cuûa khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ôû trong
moäng khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng gheùt, khoâng sôï. Trong moäng
hoaëc thaáy giaëc giaõ ñaùnh nhau trong quaän huyeän hoaëc löûa daäy hoaëc
thaáy coïp soùi, sö töû vaø caùc loaïi thuù döõ khaùc hoaëc thaáy caûnh chaët ñaàu
ngöôøi, cuõng nhö caùc söï bieán hoùa khaùc nhö laø ngöôøi khoán khoå, keû baàn
cuøng, ngöôøi ñoùi, keû khaùt ñeàu cho ñoù laø aùch naïn, nhöng taâm Boà-taùt aáy
vaãn khoâng lo, khoâng sôï, khoâng kinh, khoâng ñoäng. Boà-taùt thaáy caùc
vieäc aáy ôû trong moäng roài, tænh giaác ngoài daäy, nghó raèng: “Nhöõng vieäc
thaáy trong moäng ñeàu coù ôû ba coõi naøy. Luùc ta thaønh Phaät, ñeàu vì höõu
tình trong ba coõi maø thuyeát kinh ñeå giaùo hoùa hoï.” Naøy Tu-boà-ñeà, Ñaïi
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaûi bieát ñoù laø töôùng traïng cuûa khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do ñaâu maø bieát laø Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc luùc thaønh Phaät, trong coõi nöôùc cuûa vò
aáy taát caû moïi ngöôøi khoâng coù taâm aùc? Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc aáy, Ñaïi
Boà-taùt ôû trong moäng hoaëc thaáy suùc sinh aên nuoát laãn nhau hoaëc thaáy
daân chuùng bò beänh dòch, trong taâm daàn daàn phaùt sinh yù nguyeän vaø
www.daitangkinh.org
nghó raèng: “Ta seõ thaønh Phaät, luùc ta thaønh Phaät, coõi nöôùc ta khoâng coù
taát caû moïi ñieàu aùc.” Vì theá neân bieát Ñaïi Boà-taùt aáy cuõng ñöôïc nhö
vaäy. Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaûi bieát caùc
ñieàu aùc tröø heát töùc laø töôùng traïng cuûa khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån töø trong
moäng thöùc daäy hoaëc thaáy thaønh quaùch boác chaùy, beøn nghó: “Ta ñaõ
thaáy trong moäng roài.” Do söï so saùnh naøy, do töôùng traïng naøy neân
caûm thaáy khoâng sôï. Do söï so saùnh naøy, do töôùng traïng naøy maø bieát
coâng haïnh ñaày ñuû. Ñaïi Boà-taùt aáy phaûi bieát ñoù laø töôùng traïng cuûa
khoâng thoaùi chuyeån. Nhôø söï so saùnh aáy, nhôø töôùng traïng aáy maø bieát
coâng haïnh ñaày ñuû thì ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. “Nay ta
xeùt kyõ thì ñieàu vöøa xaûy ra khoâng khaùc chi trong moäng, hieän taïi thaønh
quaùch ñang boác chaùy, do oai löïc yù nghó cuûa ta maø ñeàu phaûi taét, phaûi
tieâu, khoâng coøn chaùy nöõa.”
Phaät noùi tieáp:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu nhö löûa taét, löûa tieâu, löûa heát chaùy thì bieát
ñoù laø Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi
quaù khöù thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø bieát ñoù laø
töôùng traïng cuûa khoâng thoaùi chuyeån. Coøn neáu nhö löûa khoâng taét,
khoâng tieâu, khoâng heát thì bieát Ñaïi Boà-taùt aáy chöa ñöôïc thoï kyù.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu nhö thaàn löûa ñoát nhaø naøy maø chöøa laïi nhaø
kia hoaëc ñoát laøng naøy maø chöøa laøng kia thì bieát ngöôøi bò chaùy nhaø aáy
laø do ñôøi tröôùc coù toäi phaù hoaïi kinh phaùp. Ngöôøi aáy töï thaáy quaû baùo
cuûa vieäc laøm ñôøi tröôùc neân vieäc laøm aùc ñôøi tröôùc töø nay ñeàu ñöôïc
tieâu tröø. Töø nay veà sau tai öông coøn soùt laïi do toäi phaù hoaïi kinh phaùp
ñeàu heát, nghieäp aùc ñôøi tröôùc ñeàu tieâu. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy, bieát
Ñaïi Boà-taùt aáy chöa ñaéc khoâng thoaùi chuyeån nôi quaû vò Voâ thöôïng
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Do söï so saùnh aáy, do töôùng traïng aáy
maø bieát coâng haïnh ñaày ñuû, Ñaïi Boà-taùt phaûi thaáy raèng neân ñem söï so
saùnh aáy, ñem töôùng maïo aáy giaûng noùi cho hoï bieát.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu keû nam, ngöôøi nöõ bò quyû thaàn aùm hoaëc bò
quyû thaàn döïa, Boà-taùt aáy nghó raèng: “Hoaëc ta ñöôïc thoï kyù nhö Ñöùc
Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù khöù ñaõ thoï kyù ta thaønh
Phaät Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Taâm nieäm cuûa caùc Baäc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu thanh tònh, neáu nhö ta ñöôïc
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì taâm nieäm cuûa ta cuõng
thanh tònh. Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc töø boû taâm A-la-haùn,
töø boû taâm Bích-chi-phaät. Neáu nhö töø boû taâm A-la-haùn, taâm Bích-
chi-phaät roài maø chæ duøng taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
thì seõ thaønh Phaät, chaúng ñöôïc chaúng thaønh Phaät. Caùc Ñöùc Phaät hieän
taïi ôû trong voâ soá coõi nöôùc khaép caû möôøi phöông khoâng vò naøo
chaúng bieát, khoâng vò naøo chaúng thaáy, khoâng vò naøo chaúng chöùng.
Hoâm nay Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc bieát roõ yù nieäm cuûa
ta, ta chaéc chaéc seõ thaønh Phaät Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
quaû ñuùng nhö lôøi ta noùi, quaû ñuùng nhö ñieàu ta laøm. Quaû ñuùng nhö
lôøi ta noùi thì do oai löïc cuûa lôøi ta noùi maø quyû thaàn boû ñi.” Boà-taùt
beøn noùi: “Keû nam ngöôøi nöõ naøy bò quyû thaàn naøo döïa ñaây!” Quyû
thaàn lieàn boû ñi. Neáu nhö quyû thaàn chaúng boû ñi luùc Ñaïi Boà-taùt noùi
lôøi aáy, thì bieát laø Ñaïi Boà-taùt aáy chöa ñöôïc thoï kyù nghóa laø Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù khöù chaúng thoï kyù Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho Boà-taùt ñoù.
–Ngöôøi aáy thaät chí thaønh, ma teä aùc qua ñeán choã cuûa Ñaïi Boà-taùt
aáy vaø noùi raèng:
–Neáu oâng ôû ñaây, neáu oâng teân ñoù, neáu ñöôïc thoï kyù, thì ta seõ
nhieãu loaïn oâng.
Luùc ñoù vò Boà-taùt aáy phaûi noùi:
–Ta laø ngöôøi chaân thaønh, quyû thaàn phaûi nghe theo lôøi cuûa ta, ta
thaät söï ñöôïc thoï kyù ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu quaû
thaät ta laø ngöôøi chí thaønh thì quyû thaàn aáy phaûi boû ñi.” Ma teä aùc nghó
raèng: “Ta seõ baûo quyû thaàn boû ñi.” Vì sao? Vì ma teä aùc coù theá löïc lôùn
hôn quyû thaàn, neân quyû thaàn chaúng daùm caõi leänh.” Ma nghó: “Do oai
thaàn cuûa ma neân quyû thaàn môùi boû ñi.” Cuõng vaäy, Boà-taùt nghó: “Do
oai thaàn cuûa ta neân quyû thaàn môùi boû ñi.”
–Boà-taùt chaúng bieát do oai thaàn cuûa ma maø quyû thaàn boû ñi, roài
töï cho laø do oai thaàn cuûa mình, cho neân töï kieâu ngaïo coi thöôøng moïi
www.daitangkinh.org
ngöôøi, cöôøi cheâ moïi ngöôøi, khoâng troïng taøi ñöùc cuûa ngöôøi, noùi vôùi
moïi ngöôøi raèng: “Toâi ôû choã Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi
quaù khöù ñaõ ñöôïc thoï kyù coøn nhöõng ngöôøi khaùc ñeàu chöa ñöôïc thoï
kyù.” Vì theá neân Boà-taùt aáy töï phuï, töï cao, trôû laïi giaän döõ, giaän döõ noåi
leân caøng ngaøy caøng nhieàu thì caùch trí Nhaát thieát trí caøng xa, ñaùnh
maát trí Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhöõng Boà-taùt aáy khoâng
coù phöông tieän thieän xaûo, giaän döõ caøng phaùt sinh thì seõ rôi vaøo hai
quaû vò laø A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng Boà-taùt
aáy haønh trì ñaïo Boà-taùt chaúng thaønh töïu. Ñaïi Boà-taùt aáy phaûi nhaän bieát
Boà-taùt boû Thieän tri thöùc, khoâng noùi chuyeän vôùi Thieän tri thöùc,
cuõng khoâng laøm vieäc vôùi Thieän tri thöùc, cuõng khoâng troïng taøi ñöùc
cuûa Thieän tri thöùc. Vì theá neân bieát laø Boà-taùt aáy bò ma troùi chaët. Nhö
vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaûi nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa
ma. Vì sao phaûi nhaän bieát vieäc aáy? Vì bieát ma ñeán tröôùc Boà-taùt. Ma
luoân luoân thay ñoåi daïng ñeán choã Boà-taùt, noùi theá naøy: “Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù khöù ñaõ thoï kyù cho oâng ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vôùi teân laø gì ñoù, meï teân gì ñoù, cha
teân gì ñoù, anh teân gì ñoù, chò teân gì ñoù, em teân gì ñoù, baø con thaân
thích teân gì ñoù, Thieän tri thöùc teân gì ñoù, baùc teân gì ñoù, toå tieân baûy
ñôøi teân gì ñoù, beân ngoaïi hoï gì ñoù, beân noäi hoï gì ñoù, sinh ôû thaønh
naøo ñoù, sinh ôû nöôùc naøo ñoù, sinh ôû quaän naøo ñoù, sinh ôû huyeän naøo
ñoù, sinh ôû laøng naøo ñoù Neáu Boà-taùt thöôøng noùi lôøi dòu daøng hoaëc
hieän ñang noùi lôøi dòu daøng thì ma beøn noùi laø ôû ñôøi tröôùc Boà-taùt aáy
cuõng ñaõ noùi lôøi dòu daøng ñoù. Neáu thaáy Boà-taùt coù taøi cao thì ma noùi
Boà-taùt ñôøi tröôùc cuõng ñaõ coù taøi cao ñoù.” Hoaëc thaáy teân cuûa mình
hoaëc thaáy khaát thöïc hoaëc luùc nhaát toïa thöïc, hoaëc luùc aên uoáng tieát
löôïng, hoaëc luùc aên rau quaû töø khöôùc aên côm, hoaëc luùc ôû goø maû,
hoaëc luùc ôû nôi ñaát troáng, hoaëc luùc ngoài döôùi goác caây, hoaëc luùc coù
nhaän lôøi môøi, hoaëc luùc chaúng nhaän lôøi môøi, hoaëc luùc nhaän chuùt ít
vöøa ñuû, hoaëc luùc khoâng xoa thaân baèng daàu meø, hoaëc luùc noùi hay,
hoaëc luùc luaän kheùo. Ma thaáy nhö theá roài döïa vaøo ñoù maø noùi lôøi doái
traù raèng: “Ñôøi tröôùc oâng cuõng luaän ñaøm nhö theá, ñôøi tröôùc oâng
cuõng laäp haïnh nhö theá, neân hoâm nay môùi ñöôïc nhö theá. Vì sao? Vì
ñôøi tröôùc oâng tu haønh thanh tònh nhö theá, neân hoâm nay môùi ñöôïc
nhö theá. Vì ñôøi tröôùc oâng tu haønh thanh tònh coù coâng ñöùc neân hoâm
nay oâng môùi ñaït ñöôïc coâng ñöùc aáy. Neáu ôû ñôøi tröôùc laøm con cuûa
nhaø naøo ñoù hoaëc toäc naøo ñoù, ñôøi tröôùc coù coâng haïnh ñoù neân baây giôø
cuõng ñöôïc haïnh thanh tònh ñoù.” Taâm cuûa Boà-taùt aáy nghó raèng: “Ta
ñöôïc nhö theá!” Ma teä aùc lieàn noùi:
–OÂng ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi quaù
khöù thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån roài, cho neân oâng ñöôïc thanh tònh.
–Nhöõng ñieàu ta noùi veà khoâng thoaùi chuyeån Boà-taùt phaûi ñem söï
so saùnh aáy, ñem töôùng traïng aáy, ñem coâng haïnh aáy duøng ñeå chieâm
nghieäm. Nhöõng ñieàu ta ñaõ noùi maø Boà-taùt chaúng ñöôïc ñaày ñuû maø laïi
töï cho laø ñaày ñuû thì phaûi bieát Boà-taùt aáy nhaát ñònh chaúng thaønh töïu,
phaûi bieát laø bò söï phaù hoaïi cuûa ma. Vì sao? Vì qua söï so saùnh aáy,
töôùng traïng aáy, Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån bieát laø hoaøn toaøn
chaúng ñöôïc. Vì ma noùi coâng ñöùc cuûa Boà-taùt aáy, danh töï cuûa Boà-taùt
aáy, Boà-taùt ñoù nghe lôøi cuûa ma noùi trong loøng möøng rôõ, töï cho laø ñuùng
nhö vaäy, roài coù thaùi ñoä cheâ cöôøi moïi ngöôøi, khinh deã baïn ñoàng hoïc,
töï kieâu ngaïo. Boà-taùt aáy do chaáp nhaän lôøi cuûa ma maø ñaùnh maát boån
haïnh, rôi vaøo löôùi ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaáp nhaän lôøi cuûa ma neân Ñaïi Boà-
taùt chaúng nhaän bieát ñoù laø haønh vi cuûa ma, trôû laïi töï cho laø ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ma coøn noùi:
–OÂng seõ ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, luùc thaønh
Phaät seõ coù danh hieäu laø gì ñoù.” Vò aáy nghó: “Ta ñöôïc nhö theá! Tröôùc
ñaây ta cuõng nghó nhö vaäy. Ta voán ñaõ coù yù ñoù, ta voán ñaõ nghó nhö
theá!”
–Boà-taùt aáy nhö vaäy laø ñaõ ôû trong tình traïng keùm trí tueä. Boà-taùt
aáy khoâng coù phöông tieän thieän xaûo, laïi nghó: “Lôøi noùi veà danh hieäu
cuûa ta luùc thaønh Phaät cuõng ñuùng nhö yù nghó tröôùc ñaây cuûa ta. Ta nhaát
ñònh seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vôùi danh hieäu nhö
theá.
www.daitangkinh.org
–Hoaëc laøm theo lôøi daïy cuûa ma hoaëc coäng taùc vôùi Thieân ma,
qua ñoù ñuû bieát laø Boà-taùt aáy bò ma meâ hoaëc.
–Boà-taùt ñöôïc ta coâng nhaän laø do söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy,
ta chaúng daïy hoï laøm nhö theá. Ñieàu ta daïy laø hoaøn toaøn chaúng ñöôïc
queân söï so saùnh aáy, töôùng traïng aáy. Ngöôïc laïi, do danh hieäu kia neân
töï nghó raèng: “Ta laø khoâng thoaùi chuyeån”, roài khinh deã caùc Boà-taùt
khaùc. Do söï khinh deã ñoù maø xa lìa Phaät, xa lìa trí Nhaát thieát trí, xa lìa
trí Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, xa lìa phöông tieän thieän xaûo,
queân ñi Baùt-nhaõ ba-la-maät, queân ñi Thieän tri thöùc maø laïi gaëp phaùp aùc
tri thöùc. Boà-taùt ñoù seõ rôi vaøo trong ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Neáu
veà sau traûi qua thôøi gian raát daøi sieâng naêng caàu Phaät ñaïo, nhôø aân
Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñaéc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, töï
tieán ñeán thaønh Phaät.
–Luùc Boà-taùt phaùt khôûi yù nghó chaáp nhaän danh hieäu aáy maø
chaúng giaùc bieát, chaúng hoái caõi, nhö vaäy seõ bò rôi vaøo trong ñaïo A-la-
haùn, Bích-chi-phaät.
Phaät noùi tieáp:
–Neáu coù Tyø-kheo thoï boán giôùi troïng roài, neáu vì lyù do naøo ñoù
maø phaïm boán giôùi troïng naøy thì chaúng coøn laø Sa-moân, chaúng coøn laø
Phaät töû. Vò Boà-taùt hö hoûng keå treân toäi coøn hôn Tyø-kheo phaïm boán
giôùi troïng kia. Boà-taùt aáy noùi: “Toâi seõ sinh ra ôû laøng ñoù, huyeän ñoù,
quaän ñoù, nöôùc ñoù.” Luùc khôûi leân yù nghó nhö theá thì toäi raát naëng, Boà-
taùt caàn phaûi bieát nhö vaäy.
Haõy gaùc boán toäi troïng laïi maø noùi ñeán naêm toäi nghòch aùc, luùc
khôûi leân yù nghó ñoù thì mang toäi naëng aáy. Vì Boà-taùt chaáp nhaän danh
hieäu ñoù, trong loøng tin roài sinh ra yù nghó ñoù neân ñaéc toäi lôùn, Boà-taùt
caàn phaûi bieát nhö vaäy.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Do caùi danh hieäu aáy maø bò ma ñöa vaøo
toäi saâu naëng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ma teä aùc thaáy Ñaïi Boà-taùt coù haïnh xa
lìa, beøn ñeán noùi:
–Phaùp xa lìa laø chaùnh ñaùng. Ñoù laø phaùp ñöôïc Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc khen ngôïi.

–Ta chaúng noùi phaùp xa lìa daïy Ñaïi Boà-taùt ôû moät mình, ôû döôùi
goác caây, ôû choã nhaøn tònh (A-luyeän-nhaõ).
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Theá naøo, Ñaïi Boà-taùt xa lìa choã
naøo? Laïi coù phaùp xa lìa khaùc nöõa chaêng? Cuõng chaúng ôû rieâng moät
mình? Cuõng chaúng ôû döôùi goác caây? Cuõng chaúng ôû choã nhaøn tònh?
Theá naøo laø phaùp xa lìa khaùc?
–Giaû söû moïi ngöôøi ñeàu nghó coù A-la-haùn haønh phaùp xa lìa. Moïi
ngöôøi ñeàu nghó coù Bích-chi-phaät haønh phaùp xa lìa. Moïi ngöôøi ñeàu
nghó coù Ñaïi Boà-taùt ôû ngoaøi thaønh ñang haønh phaùp xa lìa. Caùc Ñaïi
Boà-taùt haønh phaùp xa lìa thì chaúng phaïm taát caû moïi ñieàu aùc. Caùc Boà-
taùt haønh phaùp xa lìa hoaëc phaûi ôû rieâng moät mình hoaëc ôû döôùi goác caây
hoaëc ôû choã nhaøn tònh hieån nhieân laø ñang haønh phaùp xa lìa cuûa Ñaïi
Boà-taùt. Ta thích daïy hoï thöïc haønh phaùp aáy, chöù khoâng daïy hoï laùnh
xa moïi ngöôøi, ôû choã khoâng moät boùng ngöôøi. Ñaïi Boà-taùt thoï trì phaùp
xa lìa aáy phaûi ngaøy ñeâm thöïc haønh, phaûi luoân luoân thöïc haønh, theá
neân Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh phaùp xa lìa ôû beân thaønh thò. Laáy ñaây
suy ra thì Ñaïi Boà-taùt phaûi thöïc haønh haïnh xa lìa ôû khaép moïi nôi hoaëc
ôû rieâng moät mình hoaëc ôû döôùi goác caây hoaëc ôû choã nhaøn tònh. Ta noùi
Ñaïi Boà-taùt phaûi haønh phaùp xa lìa nhö theá.
Baáy giôø ma teä aùc seõ ñeán daïy haønh phaùp xa lìa, noù noùi: “Hoaëc ôû
rieâng moät mình hoaëc ôû döôùi goác caây hoaëc ôû choã nhaøn tònh, phaûi thöïc
haønh nhö vaäy.” Boà-taùt aáy nghe theo lôøi daïy cuûa ma beøn queân maát
phaùp xa lìa cuûa Phaät daïy. Lôøi cuûa ma noùi: “Caùc ñaïo nhö nhau, oâng
neân choïn laáy phaùp A-la-haùn, nghó raèng khoâng coù gì khaùc vaø neân theo
ñoù maø tu haønh, ñaïo Bích-chi-phaät nghó raèng khoâng coù gì khaùc, cuõng
neân theo ñoù maø tu haønh, ñaïo Boà-taùt nghó raèng khoâng coù gì khaùc,
cuõng neân theo ñoù maø tu haønh. Baùt-nhaõ ba-la-maät khoù hieåu nhaäp, neáu
ñang tu caùc haïnh ñoù thì phaûi xaû boû Baùt-nhaõ ba-la-maät.”
–Boà-taùt aáy chöa ñaït ñöôïc sôû nguyeän, ngöôïc laïi tu theo haïnh
www.daitangkinh.org
cuûa ma daïy. Vì chöa hieåu roõ chaùnh phaùp neân Boà-taùt aáy traùi laïi töï
duøng phaùp aáy, khinh deã caùc Boà-taùt khaùc, töï nghó: “Ñaâu ai coù theå hôn
ta!”, khinh deã caùc Boà-taùt tu haønh ôû beân thaønh thò. Boà-taùt tu haønh beân
thaønh thò toû roõ taâm thanh tònh, nghó raèng: “Khoâng vaøo truï trong phaùp
A-la-haùn, khoâng vaøo truï trong phaùp Bích-chi-phaät, khoâng thoï nhaän
taâm aùc, thieàn vöôït thoaùt töù khí ñònh (Töù thieàn), ôû trong Tam-muoäi
Ñaït ñöôïc sôû nguyeän ñaày ñuû.
–Boà-taùt khoâng coù phöông tieän thieän xaûo giaû söû ñi trong choã
hoang vaéng traêm ngaøn do-tuaàn, choã caàm thuù khoâng ñeán, choã giaëc
cöôùp khoâng ñeán, choã quyû La-saùt khoâng ñeán vaø döøng truï ôû ñoù hoaëc
traêm naêm hoaëc traêm ngaøn naêm hoaëc traêm ngaøn vaïn naêm hoaëc hôn
nöõa, maø chaúng hieåu phaùp xa lìa naøy thì cuõng voâ ích. Boà-taùt aáy chaúng
ñaày ñuû phaùp xa lìa, töï nghó, töï duøng, töï cho laø ñaéc, vì hoaøn toaøn
chaúng töï bieát laø ñaùnh maát phaùp xa lìa, laïi töï cho laø truï trong phaùp xa
lìa. Ñoù laø chæ noùi lôøi löôõng thieät maø chaúng ñöôïc xa lìa. Ta khoâng
thích taâm cuûa Boà-taùt aáy nhö theá. Ta ñaõ noùi Ñaïi Boà-taùt xa lìa thì
chaúng nhö theá. Ñoù laø khoâng bieát ñaày ñuû veà phaùp xa lìa, luùc ñoù ôû
trong xa lìa hoaøn toaøn chaúng ñöôïc, nhö vaäy laø ñaùnh maát phaùp xa lìa.
Ma teä aùc bay ñeán ñöùng trong hö khoâng, noùi:
–Hay thay, thieän nam! Ñoù laø phaùp chaân thaät xa lìa do Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc noùi, caàn phaûi tu theo haïnh xa lìa aáy thì
mau choùng ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc”. Boà-taùt
aáy nghe lôøi naøy möøng rôõ lieàn töø choã xa lìa ñöùng daäy ñi ñeán choã cuûa
Boà-taùt tu haïnh xa lìa ôû beân thaønh thò, vò Boà-taùt naøy laø ngöôøi coù ñöùc,
nhöng laïi ñeán noùi lôøi khinh deã hoaëc noùi vò Boà-taùt naøy tu haønh chaúng
ñuùng.
–Cuõng vaäy, trong caùc nhaân giaû, coù ngöôøi roõ raøng ñang tu haønh
theo phaùp xa lìa cuûa Ñaïi Boà-taùt, maø ngöôïc laïi hoï bò noùi laø chaúng
ñuùng. Trong soá caùc nhaân giaû cuõng coù ngöôøi haønh traùi vôùi phaùp xa
lìa cuûa Ñaïi Boà-taùt maø cho laø ñuùng. Ngöôøi chaúng ñaùng kính maø laïi
kính. Ngöôøi ñaùng ñöôïc kính, trôû laïi giaän gheùt. Hoï noùi vôùi Boà-taùt aáy
raèng: “Toâi haønh xa lìa, coù ngöôøi bay ñeán noùi vôùi toâi: ‘Hay thay, hay
thay! Neáu quaû thaät laø phaùp xa lìa thì phaûi neân theo ñoù tu haønh, vì
theá neân toâi ñeán noùi vôùi oâng.’ Nay neáu oâng tu haønh theo toâi, tu nhö
toâi thì khoâng ai saùnh baèng. Neáu nhö oâng tu haønh ôû beân thaønh thò, thì
ñaâu coù ai ñeán noùi hoaëc ñaâu coù ai ñeán baûo hoaëc khen: ‘Hay thay,
hay thay!’.”
–Boà-taùt aáy laø ngöôøi coù ñöùc, maø traùi laïi bò khinh deã nhö theá.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt phaûi bieát nhö vaäy. Nhö haïng khieâng
thaây cheát (Chieân-ñaø-la) khoâng coù trung thöïc, hoï noùi Boà-taùt aáy coù
khuyeát ñieåm. Hoï laø oan gia cuûa Boà-taùt. Hoï laø keû gheùt Boà-taùt. Hoï laø
keû giaëc cuûa theá gian. Giaû söû hoï coù ñaép y nhö Sa-moân cuõng vaãn
khoâng khaùc keû giaëc. Hoï duø soáng laãn loän trong haøng nguõ cuûa Boà-taùt
coù ñöùc, cuõng vaãn laø keû giaëc. Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng neân laøm vieäc
chung vôùi haïng ngöôøi naøy, cuõng khoâng neân noùi chuyeän vôùi hoï,
cuõng khoâng neân cung kính coi troïng hoï. Vì sao? Vì keû nhieàu giaän
döõ laøm hoûng loøng toát cuûa ngöôøi chính laø hoï. Caùc oâng caàn phaûi bieát!
Naøy Tu-boà-ñeà, vì sao Ñaïi Boà-taùt chaúng xaû trí Nhaát thieát trí,
chaúng boû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Sôû dó Ñaïi Boà-taùt
chaúng xaû trí Nhaát thieát trí, chaúng boû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc laø vì muïc ñích cöùu hoä höõu tình. Haïng phaù hoaïi Ñaïi Boà-taùt aáy,
thì chaúng neân laøm vieäc chung, chaúng neân cung kính, chaúng neân hoäi
hoïp vôùi hoï, maø Ñaïi Boà-taùt caàn phaûi giöõ gìn chaùnh phaùp, phaûi töï
kieân trì, thöôøng phaûi gaáp ruùt hoä trì, giöõ taâm thanh tònh, taâm coù thoùi
xaáu thöôøng phaûi deø chöøng, thöôøng phaûi giöõ taâm chaân chaùnh, thöôøng
phaûi bieát sôï, khoâng ñöôïc vaøo ba coõi laø choã maø ñaùm phaù hoaïi Boà-taùt
ñang ôû taïi ñoù. Ñaïi Boà-taùt thöôøng phaûi ñem loøng töø höôùng ñeán hoï,
thöôøng phaûi xoùt thöông nghó caùch laøm cho hoï an oån, thöôøng töï giöõ
taâm nieäm cuûa mình khieán cho khoâng sinh taâm nieäm aùc, nghó: “Nhaát
thieát khieán taâm ta khoâng coù tyø veát. Neáu nhö ta coù taâm baát thieän thì
phaûi lieàn buoâng boû.”
Naøy Tu-boà-ñeà, oâng caàn phaûi bieát Ñaïi Boà-taùt coù haïnh tu cao caû
nhö theá!
www.daitangkinh.org
Phaåm 19: THIEÄN TRI THÖÙC
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñang tu haønh muoán ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì Ñaïi Boà-taùt aáy caàn phaûi phuïc vuï
Thieän tri thöùc, cung kính, haàu haï Thieän tri thöùc.
–Laøm theá naøo ñeå bieát ñoù laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt?
–Ñöùc Phaät, Thieân Trung Thieân chính laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi
Boà-taùt. Neáu coù ngöôøi thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy ngöôøi nhaäp vaøo
trong kinh naøy thì ngöôøi ñoù chính laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Saùu phaùp Ba-la-maät chính laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt. Phaûi bieát
saùu phaùp Ba-la-maät laø Ñaïi sö, saùu phaùp Ba-la-maät laø ñaïo cuûa Boà-taùt,
saùu phaùp Ba-la-maät laø hoä, saùu phaùp Ba-la-maät laø nhaát, saùu phaùp Ba-
la-maät laø vò töôùng soaùi. Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi
quaù khöù ñeàu ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Caùc Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc thôøi vò lai ñeàu ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc hieän taïi trong voâ soá
coõi nöôùc ôû khaép möôøi phöông cuõng ñeàu ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, thaønh töïu trí Nhaát thieát trí. Caùc Ngaøi ñeàu töø trong boán nhieáp
maø ñaéc ñaïo, roài duøng boán nhieáp phaùp naøy cöùu hoä höõu tình. Theá naøo
laø boán nhieáp phaùp? Moät laø boá thí cho ngöôøi, hai laø noùi ñieàu khieán
cho moïi ngöôøi vui veû (aùi ngöõ), ba laø laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi (lôïi
haønh), boán laø tham döï nhö nhau (ñoàng söï).
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt chính laø
ñaïi sö, laø cha, laø meï, laø nhaø, laø ñeàn, laø ñoø, laø choã töï nöông veà, laø
ngöôøi daãn ñöôøng. Saùu phaùp Ba-la-maät aáy chính laø phaùp cöùu ñoä höõu
tình.
Vì sao Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc saùu phaùp Ba-la-maät? Vì muoán chaët
ñöùt goác nghi cho taát caû moïi ngöôøi neân caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu phaûi hoïc
–Caùi gì laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät?

–Voâ ngaïi laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Töôùng voâ ngaïi cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng laø töôùng cuûa caùc
phaùp chaêng?
–Ñuùng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng voâ ngaïi laø töôùng Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng chính laø töôùng cuûa caùc phaùp. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà, vì
caùc phaùp tuy khaùc nhau nhöng caùc phaùp ñeàu roãng khoâng. Nhö vaäy,
naøy Tu-boà-ñeà! Caùc töôùng ñeàu roãng khoâng laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät roãng
khoâng, theo töôùng aáy maø coù caùc phaùp cuõng ñeàu roãng khoâng.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu nhö caùc phaùp ñeàu roãng
khoâng thì taïi sao con ngöôøi muoán coù sinh maø khoâng coù luùc cheát,
khoâng coù luùc dieät, khoâng coù luùc ñeán choã cuøng taän. Nhöng roãng khoâng
thì khoâng coù taêng, roãng khoâng thì khoâng coù döùt, caùc phaùp roãng khoâng
neân khoâng coù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ôû trong ñoù. Caùc
phaùp roãng khoâng, vì theá neân chaúng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc. Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Laøm theá naøo ñeå hieåu
ñuùng phaùp aáy?
–Coù ngöôøi ngaøy ñeâm muoán ñöôïc caùi nhaân ñoù ñeå ñaït ñeán phaùp
ñoù, neân hoï caàu nhö theá.
–Ñuùng theá! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Coù ngöôøi ngaøy ñeâm
muoán ñöôïc caùi nhaân ñoù ñeå ñaït ñeán phaùp ñoù, neân hoï caàu nhö theá.
–Theá naøo, naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy ta muoán ñaéc phaùp khoâng
ñoù chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, con khoâng thaáy!
www.daitangkinh.org
–Ñuùng laø khoâng, naøy Tu-boà-ñeà! Töï laøm nhö theá coù ñaéc phaùp
khoâng ñoù chaêng?
–Ñuùng theá! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, khoâng!
–Theá naøo, naøy Tu-boà-ñeà! Chæ vì côù aáy, nghóa laø vì muoán ñöôïc
caùi nhaân ñoù ñeå ñaït ñeán phaùp ñoù neân coù ngöôøi vì theá maø nhoïc nhaèn
khoå sôû khoâng coù luùc thaûnh thôi.
–Ñuùng theá! Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi ñang an oån vì
muoán ñöôïc caùi nhaân ñoù ñeå ñaït ñeán phaùp ñoù maø phaûi nhoïc nhaèn khoå
sôû khoâng coù luùc nghæ ngôi.
–Ñuùng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Con ngöôøi vì ham muoán neân sinh
chaáp tröôùc. Phaûi bieát, con ngöôøi ñöôïc sinh ra voán laø töø söï ham muoán
ñoù maø sinh. Töø trong ñoù khoâng thaät coù. Khoâng thaät coù thì khoâng cho
laø ñaéc. Ñieàu ñoù hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà!
Khoâng coù luùc dieät taän. Töø trong ñoù hoaøn toaøn khoâng coù taêng theâm
caùi sinh, ngöôøi hieåu bieát nhö theá chính laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Ngöôøi hieåu bieát nhö theá laø Ñaïi Boà-taùt vì chaúng caàu saéc, chaúng
caàu thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc. Ngöôøi hieåu bieát nhö theá laø
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì ñeàu haønh bình ñaúng, caùc
A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå saùnh baèng. Ñaïo tu haønh cuûa baäc
coù ñöùc vöôït leân treân caùc vò kia, maø ngöôøi thích coù sôû ñaéc khoâng theå
bì kòp. Ñaïi Boà-taùt aáy phaûi nghó raèng, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät roài phaûi
haønh nhö theá naøy, nghóa laø Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm tu haønh thì choùng
ñeán gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Theá naøo? Tu-boà-ñeà! Ngöôøi trong chaâu Dieâm-phuø-lôïi vaø taát
caû caùc loaøi boø bay maùy cöïa khaép boán phöông ñeàu khieán cho chuùng
ñöôïc laøm ngöôøi. Moïi loaøi aáy ñeàu ñöôïc sinh vaøo loaøi ngöôøi roài, ñeàu
khieán cho hoï caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Hoï ñaõ phaùt
taâm caàu Phaät ñaïo, hoï suoát ñôøi tu haïnh boá thí, roài ñem phöôùc boá thí
aáy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Naøy Tu-boà-
ñeà! YÙ oâng nghó sao, Ñaïi Boà-taùt aáy boá thí nhö vaäy, phöôùc ñöùc coù
nhieàu chaêng?
–Phöôùc boá thí cuûa Ñaïi Boà-taùt aáy chaúng baèng phöôùc cuûa Ñaïi
Boà-taùt ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät roài, thoï trì moät ngaøy. Neáu nhö chæ
trong moät ngaøy maø theo ñuùng nhö lôøi daïy trong Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø tu haønh thì phöôùc cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy hôn phöôùc cuûa ngöôøi vöøa
keå treân. Hoaëc coù luùc Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät roài, tu haønh
theo ñuùng phaùp aáy thì vò aáy laø baäc cöïc kyø toân quyù trong chuùng. Vì
sao? Vì nhöõng ngöôøi khaùc khoâng ai bì kòp ngöôøi coù loøng töø maãn aáy,
tröø chö Phaät ra, khoâng coù ai saùnh baèng vò Ñaïi Boà-taùt aáy. Thieän nam
aáy thaâm nhaäp vaøo trong trí, hieåu roõ trí aáy moät caùch ñaày ñuû, thaáy heát
nhöõng ngöôøi nhoïc nhaèn khoå sôû cuûa theá gian baáy giôø thaät ñaùng xoùt
thöông. Ñaïo nhaõn thaáy thaáu suoát heát khoâng xieát keå höõu tình neân Boà-
taùt khoâng coù luùc naøo löôøi nhaùc, vì khoâng löôøi nhaùc neân ñöôïc caùi haïnh
aáy. Ngay luùc aáy heát söùc thöông caûm nghó ñeán höõu tình nhöng chaúng
duøng töôùng naøy ñeå truï vaø cuõng chaúng truï nôi töôùng khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trí tueä raát saùng suoát. Tuy chöa ñaéc
ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø saùng suoát nhö vaäy.
Caùc Boà-taùt tu theo haïnh aáy, ñöôïc taát caû caùc coõi toân suøng. Caùc Boà-taùt
ñang tieán leân Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng bao giôø
thoaùi lui.
Ñaïi Boà-taùt neáu nhaän cuûa boá thí ñaày ñuû aùo chaên, thöùc uoáng aên,
giöôøng neäm, thuoác men cuûa ngöôøi, taâm cuûa Boà-taùt ñöùng vöõng trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì coù theå baùo aân boá thí vaø cuõng tieáp caän trí Nhaát
thieát trí. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nhaän cuûa boá thí khoâng
coù toäi, maø coøn coù ích cho höõu tình, vì chæ con ñöôøng chaân tònh cho hoï.
Trí tueä cuûa Ñaïi Boà-taùt voâ bieân, voâ cuøng chieáu soi ñeán caùc höõu tình
trong choán ñòa nguïc khieán cho hoï ñöôïc ñoä thoaùt. Ñaïi Boà-taùt muoán chæ
www.daitangkinh.org
baøy ñaïo nhaõn cho caùc höõu tình chính laø phaùp trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät, ñeå hoï nhôù thöïc haønh vaø tuaân theo lôøi daïy aáy. Do nhôù thöïc haønh
phaùp aáy töùc laø nhaäp vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu haønh chaúng ñoäng, tu
haønh chaúng lay, ñöøng nieäm töôûng, ñöøng nghó khaùc, döï nhaäp vaøo
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaûi haønh nhö theá, ngaøy ñeâm nhaäp vaøo
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñöøng löôøi bieáng, ngöøng nghæ.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö thieän nam ñöôïc vieân ngoïc ma-ni, tröôùc
kia chöa ñöôïc, veà sau ñöôïc ngoïc ma-ni aáy, möøng rôõ hôùn hôû. Ñöôïc
ngoïc ma-ni aáy roài, sau ñoù laïi laøm maát ñi, vì theá raát ñau buoàn, ñöùng
ngoài lo raàu nghó töôûng nhö maát baûy baùu, nghó raèng: “Taïi sao ta laïi
laøm maát traân baûo naøy!” Cuõng gioáng nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-
taùt muoán caàu traân baûo thöôøng phaûi kieân trì, taâm khoâng ñöôïc ñaùnh
maát trí Nhaát thieát trí thöôøng phaûi vaøo trong trí Nhaát thieát trí aáy maø
quaùn nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Neáu nhö quaùn nieäm ñöôïc söû duïng thì thaân (ngaõ) maát, vaäy taïi
sao Ñaïi Boà-taùt quaùn nieäm maø trí Nhaát thieát trí chaúng maát?
–Neáu nhö Ñaïi Boà-taùt bieát raèng voâ vi thì khoâng ñaùnh maát Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät roãng
khoâng. Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy cuõng chaúng theâm, cuõng chaúng giaûm.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy roãng khoâng thì laøm sao sinh ra Ñaïi Boà-
taùt thaønh töïu haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät tieáp caän Voâ thöôïng Chaùnh
–Khoâng phaûi! Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng chaúng theâm
chaúng giaûm. Giaû söû luùc Ñaïi Boà-taùt nghe thuyeát kinh naøy maø chaúng
sôï chaúng haõi thì neân bieát vò aáy ñang thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Nhö vaäy coù phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh khoâng
chaêng?
–Chaúng phaûi! Naøy Tu-boà-ñeà! Coù ai lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø

haønh khoâng ñöôïc chaêng? Naøy Tu-boà-ñeà! Lìa khoâng, coù haønh ñöôïc
chaêng? Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaïi saéc coù haønh ñöôïc chaêng? Naøy Tu-boà-
ñeà! Hoaïi thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc coù haønh ñöôïc chaêng?
Naøy Tu-boà-ñeà! Lìa thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc, coù haønh
ñöôïc chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Theá naøo laø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
Phaät hoûi:
–Theá naøo? Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy phaùp aáy chaêng? Coù
phaùp ñeå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, con chaúng thaáy!
Phaät hoûi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaáy coù phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå Ñaïi
Boà-taùt haønh chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng chaúng thaáy phaùp coù choã sinh chaêng?
–Ñaïi Boà-taùt ñaéc phaùp laïc Voâ sôû tuøng sinh (Voâ sinh phaùp
nhaãn). Ñaïi Boà-taùt ñaéc phaùp laïc Voâ sôû tuøng sinh ñaày ñuû thì ñöôïc thoï
kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñoù laø choã ñaït ñeán cuûa Ñöùc
Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, khoâng coøn lo sôï, taát caû ñeàu phaûi
www.daitangkinh.org
hoä trì. Ñaïi Boà-taùt phaûi caàu nhö theá, haønh nhö theá, noã löïc nhö theá thì
ñaït ñeán trí tueä Phaät, trí tueä cöïc ñaïi, trí tueä töï taïi, trí tueä Nhaát thieát
trí, trí tueä Nhö Lai, neáu nhö khoâng ñöôïc thaønh Phaät thì lôøi Phaät noùi
laø khoâng ñuùng.
–Coù phaûi ngöôøi ñaéc caùc phaùp Voâ sôû tuøng sinh thì ñöôïc thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?
–Chaúng phaûi vaäy!
–Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
–OÂng thaáy coù phaùp thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
chaêng?
–Con chaúng thaáy coù phaùp thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
–Ñuùng theá! Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp nhö theá khoâng töø trong
ñoù maø ñaéc. Boà-taùt chaúng nghó raèng nhôø phaùp aáy maø ñöôïc thoï kyù hay
chaúng ñöôïc thoï kyù.


QUYEÅN 8
Phaåm 20: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ôû trong ñaïi chuùng baïch Phaät:

–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thaâm dieäu, khoù roõ khoù bieát. Ngöôøi nghe
chuùt ít, ngöôøi bieân cheùp, ngöôøi thoï trì, ngöôøi tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm dieäu aáy, hoï ñöôïc coâng ñöùc coù nhieàu chaêng?
Phaät noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Neáu daân chuùng ôû Dieâm-phuø-lôïi ñeàu tu
trì ñaày ñuû caû möôøi giôùi (thaäp thieän), coâng ñöùc cuûa hoï coù nhieàu
chaêng? Ñem coâng ñöùc ñoù nhaân leân traêm laàn, ngaøn laàn, vaïn laàn, öùc
vaïn laàn, nhieàu öùc vaïn laàn cuõng chaúng baèng thieän nam, thieän nöõ nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy roài bieân cheùp, thoï trì, tu hoïc.
Baáy giôø trong ñaïi chuùng, coù moät thaày Tyø-kheo khaùc hoûi Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Coâng ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ naøy coù hôn Caâu-döïc chaêng?
–Ngöôøi ñoù chæ trong khoaûnh khaéc phaùt taâm thoâi, coâng ñöùc
cuõng coøn hôn toâi, huoáng chi ngöôøi ñoù nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät roài
bieân cheùp, thoï trì, tu hoïc. Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät roài, theo
phaùp aáy, theo lôøi daïy aáy maø an truï thì ñeàu vöôït leân treân chö Thieân,
A-tu-luaân, daân chuùng ôû theá gian. Hoï laø baäc cöïc kyø toân quyù trong
haøng chö Thieân, A-tu-luaân, daân chuùng ôû theá gian. Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng nhöõng vöôït leân treân chö Thieân, A-
tu-luaân, daân chuùng ôû theá gian maø coøn vöôït leân treân caû Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng nhöõng vöôït leân treân A-la-haùn, Bích-
chi-phaät maø coøn vöôït leân treân haøng Boà-taùt haønh Boá thí ba-la-maät
www.daitangkinh.org
maø khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng coù phöông tieän thieän xaûo.
Chaúng nhöõng vöôït leân treân Boà-taùt tu Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc
ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät nhöng maát Baùt-nhaõ
ba-la-maät, maát phöông tieän thieän xaûo.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu nhö Ñaïi Boà-taùt
haønh thuaàn thuïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì coâng ñöùc cuûa taát caû chö
Thieân, A-tu-luaân, nhaân daân ôû theá gian hoïp laïi cuõng khoâng theå hôn
coâng ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt aáy. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, neáu nhö trong ñoù quen kieân trì Baùt-nhaõ ba-la-maät thì Ñaïi Boà-
taùt aáy choùng gaàn trí Nhaát thieát trí. Ñaïi Boà-taùt aáy caùch danh hieäu
Nhö Lai chaúng xa. Ñaïi Boà-taùt aáy giöõ gìn nhö theá thì caùch choã ngoài
cuûa Phaät chaúng xa. Ñaïi Boà-taùt aáy khoâng coøn sinh taâm bieáng treã.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá chính laø hoïc Phaät, chaúng hoïc phaùp A-la-
haùn, chaúng hoïc phaùp Bích-chi-phaät. Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá thì Töù
Thieân vöông seõ qua thaêm vieáng vaø noùi:
–Haõy mau hoïc phaùp aáy thì boán chuùng ñeä töû seõ ñöôïc ñoä, seõ ngoài
ôû treân toøa Phaät, thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá thöôøng ñöôïc Töù Thieân vöông ñeán thaêm
vieáng huoáng chi caùc vò Thieân töû khaùc. Ñaïi Boà-taùt aáy ñöôïc Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc hoä nieäm. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì phaûi haønh nhö theá. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät duø ôû theá gian gaëp luùc beänh taät khoå ñau, nhöng chính baûn thaân
Ñaïi Boà-taùt khoâng heà oaùn than. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
A-nan thaàm nghó: “OÂng Thích Ñeà-hoaøn Nhaân töï duøng trí cuûa
mình noùi nay laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät maø noùi.”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân bieát taâm nieäm cuûa A-nan, neân noùi vôùi A-
nan:
–Toâi nhôø oai thaàn cuûa Phaät maø noùi.
–Ñuùng theá, naøy A-nan! Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi phaùp laø nhôø
oai thaàn cuûa Phaät ñaáy!
Naøy A-nan! Ngay trong luùc ñoù hoaëc Ñaïi Boà-taùt quaùn nieäm saâu
saéc Baùt-nhaõ ba-la-maät, haønh haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Baáy giôø ñaùm ma teä aùc trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi
trong loøng chuùng ñeàu buoàn thaûm muoán cuøng nhau ñeán khuaáy phaù
Ñaïi Boà-taùt aáy. Chuùng baøn baïc vôùi nhau: “Phaûi laøm gì ñeå cho Boà-taùt
aáy ôû giöõa chöøng chaáp chaët nôi vieäc chöùng quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, ñöøng ñeå cho Boà-taùt aáy thaønh Phaät.”
Phaåm 21: KIEÂU NGAÏO

–Boà-taùt tuøy thôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, tuøy phaùp muoán thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Luùc aáy ñaùm ma teä aùc trong moät coõi nöôùc
Phaät ñeàu kinh haõi, töï nghó: “Muoán khieán cho Boà-taùt ñôøi giöõa chöøng
ñaéc quaû A-la-haùn, ñöøng choùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, ñöøng choùng thaønh Phaät.”
Laïi nöõa, naøy A-nan! Ñaùm ma teä aùc saàu thaûm lo aâu khi thaáy Boà-
taùt tu thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baáy giôø ñaùm ma teä aùc phoùng hoûa
boán phía ñeå nhaèm uy hieáp vò Boà-taùt aáy. Neáu Boà-taùt kinh sôï, loâng toùc
döïng ñöùng thì taâm thoaùi lui, caøng theâm loaïn nieäm.
Ñöùc Phaät daïy A-nan:
–Ma chaúng phaûi laøm naõo loaïn moïi Boà-taùt, maø coù Boà-taùt bò naõo
loaïn, coù Boà-taùt khoâng bò naõo loaïn.
–Boà-taùt naøo bò ma naõo loaïn?
–Neáu Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø chaúng thích
thì bò ma ñeán laøm naõo loaïn. Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu maø taâm hoà nghi töï nghó khoâng bieát laø
coù hay khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhö vaäy thì ma coù cô hoäi laøm
naõo loaïn Boà-taùt aáy.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt xa lìa thaày laønh chính laø Boà-
taùt khoâng muoán nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng chaúng hieåu,
cuõng chaúng bieát, thì do ñaâu maø giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì theá ma
www.daitangkinh.org
coù cô hoäi laøm naõo loaïn Boà-taùt aáy.

Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt theo laøm vieäc cho thaày aùc, do
ñoù ñaùm ma teä aùc coù dòp naõo loaïn Boà-taùt aáy. Boà-taùt coøn noùi:
–Vò naøy chính laø thaày laønh, seõ giuùp toâi thaønh töïu sôû nguyeän,
caùc vò Boà-taùt khaùc chaúng phaûi laø ngöôøi thaân thieän vôùi toâi. Vì côù aáy
ñaùm ma teä aùc coù dòp naõo loaïn Boà-taùt aáy.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Khi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu,
Boà-taùt daïy Boà-taùt khaùc: “Duøng phaùp naøy hoïc taäp, duøng phaùp naøy
bieân cheùp, toâi coøn khoâng roõ vieäc ñoù, oâng coù roõ ñöôïc chaêng?” Neáu
Boà-taùt naøy noùi lôøi khinh deã Boà-taùt khaùc: “Toâi tu haønh ñuùng, coøn oâng
tu haønh sai”, thì luùc aáy ñaùm ma teä aùc vui möøng hôùn hôû. Ma beøn
thay hình ñoåi daïng ñeán khen Boà-taùt: “OÂng seõ sinh vaøo nöôùc naøo ñoù,
doøng hoï naøo ñoù.” Boà-taùt aáy nghe lôøi ñoù roài thì beøn khinh deã Boà-taùt
khaùc ñaõ thaønh töïu haïnh chaúng kieâu maïn. Boà-taùt kieâu ngaïo aáy thì
coâng ñöùc ít oûi, khoâng coù töôùng traïng khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt aáy
ôû trong khoâng thoaùi chuyeån coâng ñöùc ít, töï kieâu ngaïo khinh caùc Boà-
taùt khaùc: “OÂng tu haønh chaúng baèng ta.” Vì theá ma teä aùc raát möøng rôõ
noùi:
–Hieän nay, ngöôøi bò ñoïa vaøo ñòa nguïc, caàm thuù, ngaï quyû chaúng
ít.” Ma teä aùc duøng thaàn löïc trôï giuùp khieán cho Boà-taùt aáy noùi ñieàu gì
cuõng ñöôïc nhieàu ngöôøi duøng. Ngöôøi naøo nghe qua cuõng ñeàu tuaân
theo, nhöng nhöõng ngöôøi hoïc theo lôøi daïy ñoù thì caøng theâm giaän hôøn,
taâm sinh ñieân ñaûo, vì theá vieäc laøm cuûa ba nghieäp thaân, khaåu, yù traùi
ngöôïc nhau. Do ñoù, ngöôøi aáy caøng theâm toäi ôû choán ñòa nguïc, caàm
thuù, ngaï quyû. Vì vaäy, ma teä aùc raát vui möøng hôùn hôû voâ cuøng.
Neáu ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt tranh caõi vôùi ngöôøi caàu ñaïo A-la-
haùn, luùc aáy, ma teä aùc thaàm nghó: “Boà-taùt lìa trí Nhaát thieát trí, duø xa
lìa maø xa cuõng chaúng phaûi laø raát xa.” Boà-taùt laïi cuøng vôùi Boà-taùt
tranh caõi, luùc aáy ma teä aùc thaàm nghó: “Caû hai Boà-taùt aáy lìa Phaät raát
xa.”
–Boà-taùt chöa ñaéc quaû vò khoâng thoaùi chuyeån tranh caõi vôùi Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån, maéng chöûi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Boà-
taùt aáy maéng chöûi roài theo ñieàu taâm ñaõ nghó maø caøng theâm giaän hôøn,
tuøy theo moãi nieäm laø moät kieáp. Boà-taùt tuy coù nieäm aùc nhöng chaúng
xaû boû trí Nhaát thieát trí thì qua voâ soá kieáp taän ñôøi vò lai môùi phaùt taâm
laïi.
–Taâm khôûi nieäm aùc coù theå ôû trong ñoù saùm hoái ñöôïc chaêng?
Hay phaûi traûi qua soá kieáp nhö theá?
–ÔÛ trong phaùp cuûa ta, toäi cöïc kyø lôùn lao cuõng ñöôïc saùm hoái.
–Neáu Boà-taùt nieäm aùc, coù giaän hôøn, töï thích thuù coøn khoe vôùi
ngöôøi khaùc nöõa, thì Boà-taùt aáy khoâng coøn khieán cho saùm hoái ñöôïc.
Neáu coù Boà-taùt ñaõ chöûi maéng, giaän hôøn nhöng töï nghó: “OÂi ñieàu
ta ñaõ laøm laø khoâng toát, sau naøy ta khoâng daùm laøm nhö vaäy nöõa.” Roài
töï traùch moät caùch nghieâm khaéc raèng: “Sinh ñöôïc laøm ngöôøi laø khoù, vì
theá ta phaûi nhöôøng nhòn ngöôøi huoáng chi laïi ñi tranh caõi vôùi ngöôøi.
Ta phaûi laøm caây caàu cho moïi ngöôøi khaép möôøi phöông daãm ñaïp leân
ta maø ñi qua. Ta ñaõ coù yù naøy thì ñaâu coøn loøng daï naøo tranh caõi vôùi
ngöôøi. Ñöùng yeân nhö con deâ ñieác, caùc ñieàu hung aùc aäp ñeán, ta ñeàu
nhaãn nhòn, taâm khoâng phaïm caùc ñieàu aùc. Luùc ta thaønh Phaät seõ ñöa
moïi ngöôøi ôû khaép möôøi phöông an truï nôi Baùt-neâ-hoaøn. Ta khoâng
coøn tranh caõi, giaän hôøn vôùi ngöôøi khaùc, do vì hoï duøng ñaïo A-la-haùn.”
–Pheùp taéc cuûa Boà-taùt ôû chung vôùi Boà-taùt laø nhö theá naøo?
–Boà-taùt vôùi Boà-taùt phaûi coi nhau nhö Phaät, taâm nghó: “Chuùng ta
cuøng chung moät thaày, chung moät thuyeàn, chung moät ñöôøng. Phaùp Boà-
taùt aáy hoïc, ta cuõng phaûi hoïc. Nhö vaäy, neáu coù caùc Boà-taùt khaùc muoán
thích hoïc ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät hoaëc cuøng hoï laøm vieäc. Neáu
coù ngöôøi nhö theá thì ta khoâng neân laøm vieäc vôùi hoï. Coøn nhö neáu coù
ngöôøi ñôøi muoán caàu Phaät ñaïo thì ta phaûi theo hoï hoïc, nghóa laø cuøng
hoïc chung moät phaùp.
www.daitangkinh.org
Phaåm 22: HOÏC

–Boà-taùt hoïc voâ thöôøng laø hoïc trí Nhaát thieát trí chaêng? Hoïc voâ
sôû sinh laø hoïc trí Nhaát thieát trí chaêng? Hoïc lìa boû daâm laø hoïc trí Nhaát
thieát trí chaêng?
–Nhö lôøi oâng hoûi: “Ngöôøi hoïc voâ thöôøng laø hoïc trí Nhaát thieát
trí?” Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, Nhö Lai boån voâ tuøy nhaân duyeân
chöùng ñaéc Nhö Lai, danh töï “boån voâ” coù luùc taän chaêng?
–Khoâng coù luùc taän.
–Hoïc nhö theá laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc nhö theá laø hoïc
Nhö Lai ñòa, laø hoïc möôøi Löïc, laø hoïc boán Voâ sôû uùy, laø hoïc caùc phaùp
cuûa Phaät. Boà-taùt hoïc nhö theá laø haønh heát caùc phaùp. Ñaïi Boà-taùt hoïc
nhö theá thì ma vaø beø ñaûng cuûa ma khoâng theå ôû giöõa chöøng phaù hoaïi
ñöôïc. Boà-taùt hoïc nhö theá thì choùng ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt
hoïc nhö theá thì mau gaàn thaønh Phaät. Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc heát
Phaät ñaïo. Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc taäp phaùp. Boà-taùt hoïc nhö theá laø
Töø bi raát lôùn. Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc taâm bình ñaúng. Boà-taùt hoïc
nhö theá laø chuyeån ba hôïp möôøi hai phaùp luaân. Boà-taùt hoïc nhö theá laø
hoïc dieät ñoä moïi ngöôøi ôû khaép möôøi phöông. Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø
hoïc phaùp moân cam loä.
–Ngöôøi khoâng löôøi bieáng môùi coù theå hoïc ñöôïc nhö theá. Hoïc
nhö theá laø hoïc ôû trong loaøi ngöôøi khaép caû möôøi phöông. Boà-taùt hoïc
nhö theá thì khoâng bò ñoïa vaøo caùc choã ñòa nguïc, caàm thuù, ngaï quyû.
Boà-taùt hoïc nhö theá nhaát ñònh chaúng sinh nôi bieân ñòa. Hoïc nhö theá
chaúng coøn sinh vaøo trong haïng ngu si baàn cuøng. Hoïc nhö theá thì
khoâng coøn bò ñui ñieác caâm ngoïng. Hoïc nhö theá laø chaúng phaù huûy
möôøi giôùi (thaäp thieän). Hoïc nhö theá laø chaúng theo boùi toaùn giaûi tröø
vaän haïn. Hoïc nhö theá laø xa lìa ngöôøi chaúng trì giôùi. Boà-taùt hoïc nhö
theá thì chaúng nguyeän sinh leân coõi trôøi Tröôøng thoï. Vì sao? Vì Boà-taùt
coù phöông tieän thieän xaûo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá naøo laø phöông tieän
thieän xaûo? Töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra phöông tieän thieän xaûo,
duøng oai thaàn cuûa phöông tieän thieän xaûo nhaäp thieàn maø chaúng tuøy
theo phaùp thieàn. Boà-taùt hoïc nhö theá thì ñöôïc söùc thanh tònh, ñöôïc söùc
voâ sôû uùy, ñöôïc söùc thanh tònh cuûa Phaät phaùp.
–Caùc phaùp cuûa Phaät voán ñeàu thanh tònh. Theá naøo laø Boà-taùt
ñöôïc phaùp thanh tònh?
–Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc phaùp thanh tònh voâ sôû ñaéc. Caùc
phaùp thanh tònh, ñuùng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Luùc Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chaúng hoái tieác chaúng chaùn naûn thì chính laø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi chöa ñaéc ñaïo ngu si chaúng
hieåu phaùp aáy, chaúng thaáy vieäc aáy. Boà-taùt vì moïi ngöôøi neân thöôøng
tinh taán. “Moïi ngöôøi thaáy ta cuõng seõ baét chöôùc ta maø tinh taán.” Vì
theá Boà-taùt ñöôïc söùc tinh taán voâ sôû uùy. Boà-taùt hoïc nhö theá thì bieát
heát taâm nieäm cuûa moïi ngöôøi trong thieân haï ôû khaép möôøi phöông,
khoâng coù ai coù theå hôn ñöôïc.
Ví nhö treân quaû ñaát naøy ít coù choã khai thaùc ñöôïc vaøng baïc.
Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ít coù ngöôøi tu hoïc theo lôøi daïy cuûa phaùp
Ví nhö ít coù ngöôøi tìm ñöôïc xöù sôû cuûa Chuyeån luaân vöông maø
phaàn nhieàu tìm thaáy xöù sôû cuûa tieåu quoác vöông. Cuõng vaäy, naøy Tu-
boà-ñeà! Ít coù ngöôøi tu hoïc theo lôøi daïy cuûa phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät,
maø phaàn nhieàu hoï tìm caàu quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Coù Boà-taùt
môùi phaùt taâm nhöng ít coù ngöôøi tu hoïc theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ñaõ coù Boà-taùt tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhöng ít coù ngöôøi
ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt phaûi nghó nhö vaày: “Ta phaûi noã löïc
tu hoïc ñeå ñaït ñeán khoâng thoaùi chuyeån.”
maät chaúng giaän hôøn ngöôøi khaùc, chaúng tìm ñieàu dôõ cuûa ngöôøi, taâm
khoâng boûn seûn, tham lam, taâm khoâng phaù giôùi, taâm khoâng hôøn giaän,
taâm khoâng bieáng nhaùc, taâm khoâng meâ loaïn, taâm khoâng ngu si. Luùc
www.daitangkinh.org
Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì caùc Ba-la-maät khaùc ñeàu naèm ôû
trong ñoù. Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laø soi saùng caùc Ba-la-maät vì
ñeàu nhaäp vaøo caùc Ba-la-maät. Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ñaày ñuû
caùc Ba-la-maät khaùc. Ví nhö coù ngöôøi noùi saùu möôi hai kieán chaáp beân
ngoaøi ñeàu thuoäc thaân kieán (ngaõ sôû). Cuõng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì bao goàm heát caùc Ba-la-maät khaùc. Naøy Tu-
boà-ñeà, ví nhö luùc ngöôøi cheát maïng taän, caùc caên ñeàu hoaïi dieät. Cuõng
vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì goàm heát caùc
Ba-la-maät khaùc. Boà-taùt muoán hoïc heát caùc Ba-la-maät thì caàn phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hoïc voâ
cöïc. Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, soá ngöôøi ôû trong moät coõi nöôùc
Phaät coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu!
–Neáu coù Boà-taùt suoát ñôøi cuùng döôøng taát caû moïi ngöôøi nhö theá
trong moät coõi Phaät thì phöôùc cuûa Boà-taùt aáy coù nhieàu chaêng?
–Raát nhieàu!
–Phöôùc ñöùc aáy chaúng baèng phöôùc ñöùc cuûa Boà-taùt thoï trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät trong khoaûnh khaéc buùng ngoùn tay.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät cöïc kyø toân quyù, nhôø phaùp naøy maø choùng
ñöôïc thaønh Phaät. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy Boà-taùt muoán ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm Ñaáng toân quyù baäc nhaát trong
moïi ngöôøi ôû khaép möôøi phöông, caáp thí cho moïi ngöôøi ngheøo naøn ôû
khaép möôøi phöông. Boà-taùt muoán caàu caûnh giôùi Phaät, öa thích muoán
ñöôïc trí tueä Phaät, muoán thuyeát phaùp ñöôïc nhö sö töû roáng, muoán
ñöôïc ñeán choã Phaät. Boà-taùt muoán ñöôïc taát caû caùc ñieàu keå treân thì
phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hoïc
taát caû caùc phaùp khaùc.
–Boà-taùt coù coøn phaûi hoïc phaùp A-la-haùn nöõa khoâng?

–Tuy bieát phaùp A-la-haùn, nhöng Boà-taùt khoâng thích, khoâng
hoïc. Coâng ñöùc do A-la-haùn taïo taùc, thì ñaâu caàn phaûi ñaéc! Boà-taùt tuy
bieát heát caùc vieäc tu haønh cuûa A-la-haùn nhöng khoâng hoïc, khoâng
haønh, khoâng truï trong phaùp aáy. Boà-taùt hoïc nhö theá thì moïi ngöôøi
trong thieân haï khoâng ai hôn ñöôïc, vöôït leân treân caû A-la-haùn, Bích-
chi-phaät. Boà-taùt hoïc nhö theá laø gaàn vôùi trí Nhaát thieát trí. Boà-taùt hoïc
nhö theá laø chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Boà-taùt hoïc nhö theá laø ôû trong phaùp trí Nhaát thieát trí chaúng
theâm chaúng giaûm, lìa ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Boà-taùt neáu laïi
nghó raèng: “Thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy seõ ñaéc trí Nhaát thieát trí”.
Coù moät chuùt xíu tö töôûng aáy thì töùc laø chaúng thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng nghó töôûng ñeán
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt phaûi duy trì ñöôïc trí Nhaát thieát trí, cuõng
khoâng nieäm, cuõng khoâng thaáy, cuõng khoâng coù sôû töôûng. Ñoù laø thöïc
Phaåm 23: GIÖÕ GÌN VAØ HAØNH TRÌ
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñang ngoài trong phaùp hoäi, thaàm
nghó: “Boà-taùt ñang thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ngöôøi trong
thieân haï ôû khaép möôøi phöông khoâng ai hôn ñöôïc huoáng chi laø töï tieán
ñeán quaû Phaät! Ñöôïc sinh vaøo trong loaøi ngöôøi ôû trong möôøi phöông
laø khoù, ñaõ ñöôïc soáng laâu an oån maø coù moät ngöôøi phaùt taâm tu haønh
Phaät ñaïo laø khoù, haø huoáng chí taâm tu haønh Phaät ñaïo! Ngöôøi laøm keû
ñöùng ñaàu daãn daét moïi ngöôøi trong thieân haï ôû khaép möôøi phöông, khoù
coù ñöôïc ngöôøi nhö theá.”
Luùc aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân bieán hoùa ra hoa Vaên-ñaø-la raûi leân
treân Ñöùc Phaät. Raûi hoa xong noùi:
–Ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt laø ngöôøi höôùng ñeán Phaät ñaïo thì sôû
nguyeän chaéc chaén thaønh töïu. Toâi seõ ôû beân caïnh uûng hoä ngöôøi tu haïnh
www.daitangkinh.org
naøy vì hoï chaéc chaén thaønh Phaät. Caùc phaùp noùi trong kinh nhö phaùp trí
Nhaát thieát trí, phaùp Nhö Lai thaûy ñeàu ñaày ñuû, phaùp khoâng thoaùi
chuyeån cuõng vaäy.
–Ngöôøi coù loøng chí thaønh caàu Phaät ñaïo, moät khi nghó nhôù ñeán
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thì khoâng bao giôø xa lìa Phaät ñaïo.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi tieáp:
–Toâi muoán cho ngöôøi trong phaùp naøy caøng nghó nhôù chaúng
chaùn noãi khoå sinh töû. Taát caû theá gian ñeàu khoå, hoï vì moïi ngöôøi cho
neân phaûi tu caùc haïnh khoå khoù laøm, taâm nghó: “Nhöõng ngöôøi chöa ñoä,
ta caàn phaûi ñoä hoï, nhöõng ngöôøi chöa giaûi thoaùt, ta caàn phaûi giaûi thoaùt
cho hoï. Nhöõng ngöôøi sôï haõi, ta caàn phaûi laøm cho hoï an oån. Nhöõng
ngöôøi chöa Baùt-neâ-hoaøn, phaûi laøm cho hoï ñeàu Baùt-neâ-hoaøn.”
–Ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc Boà-taùt môùi phaùt taâm thì ñöôïc bao
nhieâu phöôùc? Ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc ñang theo caùc giai vò tieán leân
thì ñöôïc bao nhieâu phöôùc? Ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån cho ñeán Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù thì ñöôïc bao nhieâu phöôùc?
–Caân nuùi Tu-di coøn coù theå bieát ñöôïc troïng löôïng, coøn phöôùc
cuûa ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc Boà-taùt môùi phaùt taâm thì khoâng theå caân
löôøng.
Moät coõi nöôùc Phaät (tam thieân ñaïi thieân theá giôùi) coøn coù theå caân
löôøng, coøn phöôùc cuûa ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc Boà-taùt ñang theo caùc
giai vò tieán leân thì khoâng coù haïn löôïng.
Laáy moät phaàn traêm sôïi toùc nhuùng cho caïn heát bieån caû trong moät
coõi nöôùc Phaät, coøn coù theå ñeám ñöôïc soá gioït nöôùc treân ñaàu sôïi toùc aáy,
coøn phöôùc cuûa ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thì
khoâng theå ñeám ñöôïc.
Laáy moät hoäc, nöûa hoäc, moät ñaáu, nöûa ñaáu, moät thaêng, nöûa thaêng
ñem ñong löôøng hö khoâng cuûa voâ soá coõi nöôùc Phaät coøn coù theå ñong
bieát hö khoâng laø bao nhieâu, coøn phöôùc cuûa ngöôøi tuøy hyû coâng ñöùc
Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù thì khoâng cuøng taän.

–Ngöôøi bò ma laøm meâ loaïn nghe phaùp naøy thì khoâng tuøy hyû.
Ngöôøi thuoäc beø ñaûng ma nghe phaùp naøy thì khoâng tuøy hyû. Ngöôøi töø
cung ma treân trôøi xuoáng ñaây nghe phaùp naøy thì khoâng tuøy hyû. Vì sao?
Vì ngöôøi naøy duø coù phaùt taâm caàu Phaät ñaïo, nhöng trong loøng vaãn coøn
mang caûnh giôùi cuûa ma. Cho neân phaûi tuøy hyû coâng ñöùc ñoái vôùi ngöôøi
phaùt taâm caàu Phaät ñaïo, duø ngöôøi aáy trong loøng coøn mang caûnh giôùi
ma, phaûi tuøy hyû coâng ñöùc ñoái vôùi ngöôøi maø taâm chaúng lìa Phaät,
chaúng lìa Kinh, chaúng lìa Tyø-kheo Taêng.
–Ñuùng nhö lôøi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñaõ noùi, ngöôøi tuøy hyû coâng
ñöùc thì gaàn vôùi Phaät. Nhôø coâng ñöùc tuøy hyû aáy maø ñôøi ñôøi sinh ra choã
naøo cuõng ñöôïc moïi ngöôøi muoán cuùng döôøng khoâng khi naøo nghe lôøi
noùi xaáu, chaúng sôï bò ñoïa vaøo ñöôøng aùc, thöôøng sinh leân trôøi, thöôøng
ñöôïc moïi ngöôøi toân troïng. Vì sao? Vì ngöôøi naøy tuøy hyû coâng ñöùc Boà-
taùt, vì ngöôøi naøy hay uûng hoä moïi ngöôøi. Vì sao? Vì Boà-taùt môùi phaùt
taâm tieán tu daàn daàn ñeán quaû vò Phaät, thaønh Phaät roài seõ ñoä thoaùt moïi
ngöôøi trong thieân haï ôû khaép möôøi phöông.
–Taâm nhö huyeãn thì do ñaâu maø ñöôïc thaønh Phaät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, oâng coù thaáy huyeãn chaêng?
–Con chaúng thaáy?
–Huyeãn hoùa cuõng chaúng thaáy. Taâm huyeãn lìa, huyeãn hoùa lìa.
Taâm huyeãn tuy lìa, nhöng thaáy phaùp khaùc thì seõ ñaéc Phaät ñaïo chaêng?
–Khoâng!
Phaät daïy:
–Thaáy cuõng chaúng lìa huyeãn hoùa. Lìa taâm huyeãn cuõng chaúng
thaáy seõ ñaéc Phaät ñaïo, cuõng khoâng coù phaùp, cuõng khoâng coù thaáy thì seõ
noùi phaùp naøy laø ñaéc hay khoâng ñaéc? Phaùp aáy voán khoâng coù xa lìa,
www.daitangkinh.org
cuõng voán khoâng coù ñaéc hay khoâng ñaéc, voán khoâng sinh, cuõng khoâng
coù ngöôøi thaønh Phaät. Giaû söû khoâng coù phaùp thì cuõng khoâng ñöôïc
thaønh Phaät.
–Giaû söû nhö theá, Baùt-nhaõ ba-la-maät lìa goác (roát raùo lìa, hoaøn
toaøn lìa) thì khoâng coù phaùp ñoái ñaõi. Lìa goác thì khoâng coù ñoái ñaõi,
khoâng coù chöùng ñaéc, cuõng khoâng coù giöõ gìn, cuõng khoâng coù tu
haønh, cuõng khoâng coù phaùp seõ ñöôïc chöùng ñaéc. Vì sao? Vì lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät voán khoâng coù hình töôùng, voán khoâng xa lìa thì taïi sao
phaûi ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñaéc Phaät ñaïo? Phaät thì lìa goác,
khoâng coù sôû höõu. Ñaõ khoâng coù sôû höõu thì laøm sao maø ñöôïc thaønh
Phaät.
–Nhö lôøi Toân giaû noùi vöøa roài, lìa goác thì khoâng coù Baùt-nhaõ ba-
la-maät, lìa goác thì khoâng coù trí Nhaát thieát trí.
–Tuy bieát lìa goác thì Baùt-nhaõ ba-la-maät voán cuõng khoâng töø ñaâu
sinh ra. Toân giaû phaûi suy nghó nhö vaày: “Thaâm nhaäp, giöõ gìn phaùp aáy
thì lìa goác, khoâng coù sôû höõu, neân ñöôïc thaønh Phaät.”
–Tuy bieát lìa goác thì khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñoù laø chaúng
giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhöng ngöôøi chaúng haønh ñaày ñuû Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì chaúng ñöôïc thaønh Phaät.
–Nhö lôøi Tu-boà-ñeà ñaõ noùi, vì chaúng chaáp nôi vieäc chöùng ñaéc
Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ñöôïc thaønh Phaät, cuõng chaúng do lìa hay
khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc thaønh Phaät, cuõng chaúng theå lìa
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc thaønh Phaät. Ngöôøi chaúng ñaéc Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì chaúng ñöôïc thaønh Phaät.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu thaät laø hy höõu.
–OÂng ñaõ noùi: “Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu
thaät laø hy höõu.” Coøn Boà-taùt thì noùi: “Sieâng tu haïnh khoå khoù laøm,
sieâng tu phaùp thaâm dieäu nhöng chaúng phaûi vì muoán chöùng Neâ-
hoaøn.”
–Baïch Theá Toân! Noùi nhö theá, Boà-taùt chaúng cho laø mình sieâng
tu haïnh khoå khoù laøm. Vì sao? Vì khoâng coù ngöôøi chöùng, cuõng khoâng
coù Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc chöùng, cuõng khoâng coù kinh phaùp ñöôïc
chöùng. Boà-taùt naøo nghe noùi nhö theá maø khoâng lo, khoâng sôï, khoâng
chaùn, khoâng gheùt thì ñoù laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tuy
haønh nhö theá maø chaúng thaáy haønh, ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Tuy gaàn Phaät maø cuõng chaúng thaáy, ñoù thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Tuy xa lìa A-la-haùn, Bích-chi-phaät maø cuõng chaúng thaáy, cuõng
chaúng nghó, ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ví nhö hö khoâng chaúng nghó laø hoaëc coù gaàn, hoaëc coù xa. Vì
sao? Vì hö khoâng voán khoâng coù hình töôùng. Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät khoâng coù caùch Phaät gaàn. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù hình töôùng.
Ví nhö nhaø aûo thuaät laøm ra hoùa nhaân. Ngöôøi ñöôïc bieán hoùa ra
aáy chaúng nghó laø nhaø aûo thuaät caùch ta gaàn hay caùch ta xa. Vì sao? Vì
ngöôøi ñöôïc bieán hoùa ra aáy khoâng coù hình töôùng. Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ
ba-la-maät chaúng nghó caùc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät caùch ta xa,
Phaät ñaïo caùch ta gaàn. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù hình
töôùng.
Ví nhö boùng hieän trong nöôùc chaúng nghó do ñaâu maø boùng hieän
trong nöôùc. Neáu ngöôøi ôû gaàn cuõng chaúng nghó laø gaàn, neáu ngöôøi ôû xa
cuõng chaúng nghó laø xa. Vì sao? Vì boùng khoâng coù hình töôùng. Cuõng
vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng nghó laø quaû vò A-la-haùn, Bích-
chi-phaät laø xa, Phaät ñaïo laø gaàn. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù hình töôùng. Baùt-nhaõ ba-la-maät vöøa khoâng yeâu, vöøa khoâng gheùt.
Ñöùc taùnh cuûa Nhö Lai khoâng nôi chaáp tröôùc, khoâng choã xuaát sinh.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng vaäy, cuõng khoâng sôû sinh, voâ sôû tröôùc.
Ví nhö Ñöùc Nhö Lai bieán hoùa ra ngöôøi. Ngöôøi ñöôïc bieán hoùa ra
aáy chaúng nghó raèng caùc quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät caùch ta xa,
www.daitangkinh.org
cuõng chaúng noùi Phaät ñaïo caùch ta gaàn. Vì sao? Vì ngöôøi ñöôïc bieán
hoùa ra aáy khoâng coù hình töôùng. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng nghó
quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät caùch ta xa, cuõng chaúng nghó Phaät ñaïo
caùch ta gaàn. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù hình töôùng.
Ví nhö ngöôøi thôï thoâng minh cheá taïo ra ngöôøi maùy. Ngöôøi maùy
chaúng theå töï hoaït ñoäng, maø do ñöôïc ñieàu khieån. Ngöôøi maùy khoâng
nghó raèng: “Ta phaûi cöû ñoäng co duoãi, cuùi ngöôùc ñeå cho ngöôøi tham
quan hoan ngheânh”. Vì sao? Vì ngöôøi maùy voán khoâng coù yù nghó.
Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät tuøy theo ngöôøi tu haønh maø moãi ngöôøi
töï chöùng ñaéc. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù hình
töôùng, cuõng khoâng coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö thuyeàn to ñöôïc ñoùng ñeå ñöa caùc khaùch buoân vöôït bieån,
thuyeàn cuõng khoâng nghó: “Ta phaûi ñöa khaùch qua bieån”. Vì sao? Vì
thuyeàn voán khoâng coù yù nghó. Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät tuøy theo
ngöôøi tu haønh maø moãi ngöôøi töï chöùng ñaéc. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng khoâng coù hình töôùng, cuõng khoâng coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö ñaát ñai ñoàng noäi sinh ra vaïn vaät caây coû, traêm gioáng luùa,
nhöng ñaát cuõng khoâng nghó: “Ta phaûi sinh hay khoâng sinh.” Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh ra caùc kinh phaùp maø chaúng nghó: “Töø trong ta sinh ra
hay khoâng sinh ra”. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät voán khoâng coù hình
töôùng.
Ví nhö chaâu ma-ni sinh ra caùc chaâu baùu khaùc, Baùt-nhaõ ba-la-
maät sinh ra caùc kinh phaùp khaùc ñeå truyeàn daïy. Tuy vaäy, nhöng Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö maët trôøi chieáu khaép boán chaâu thieân haï, nhöng aùnh saùng
cuûa noù khoâng nghó: “Ta phaûi chieáu khaép”. Baùt-nhaõ ba-la-maät chieáu
soi heát caùc kinh phaùp. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng
coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö nöôùc chaûy khoâng ñaâu khoâng tôùi, nhöng nöôùc khoâng
nghó: “Ta phaûi coù choã chaûy tôùi”. Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeán vôùi caùc
kinh phaùp. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù nieäm
phaân bieät.
Ví nhö gioù khoâng ñaâu khoâng tôùi, nhöng gioù cuõng khoâng nghó:
“Ta phaûi coù choã tôùi”. Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh töïu caùc
kinh phaùp. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù nieäm
phaân bieät.
Ví nhö ñænh nuùi Tu-di duøng trôøi Ñao-lôïi laøm trang söùc, nhöng
nuùi Tu-di cuõng khoâng nghó: “Treân ñænh ta phaûi duøng trôøi Ñao-lôïi ñeå
trang söùc”. Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh töïu trí Nhaát thieát trí. Tuy vaäy,
nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö bieån caû sinh ra haàu heát caùc baùu vaät traân kyø, nhöng bieån
caû chaúng nghó: “Ta phaûi sinh ra caùc thöù traân baûo”. Cuõng vaäy, Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh ra taát caû caùc kinh phaùp. Tuy vaäy, nhöng Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng khoâng coù nieäm phaân bieät.
Ví nhö Ñöùc Phaät sinh ra caùc coâng ñöùc, ñem taâm bình ñaúng che
chôû moïi ngöôøi khaép caû möôøi phöông. Cuõng vaäy, Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaønh töïu ñoái vôùi caùc kinh phaùp.
Phaåm 24: CÖÔØNG NHÖÔÏC

–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø cao haïnh chaêng?
–Toâi ñöôïc nghe Ñöùc Phaät noùi Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø chaúng phaûi cao haïnh.
Ngaàn aáy traêm ngaøn chö Thieân coõi Duïc suy nghó: “Chuùng ta
phaûi ñaûnh leã caùc vò phaùt taâm tu haønh ñaïo Boà-taùt ôû khaép möôøi
phöông. Vì sao? Vì caùc vò Boà-taùt aáy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaúng giöõa chöøng Baùt-neâ-hoaøn. Caùc vò Boà-taùt aáy tu haïnh khoå khoù
laøm, chaúng ôû trong phaùp naøy giöõa chöøng rôi vaøo söï chaáp chaët vieäc
chöùng ñaéc.”
Tu-boà-ñeà noùi vôùi chö Thieân:
–Tuy chaúng giöõa chöøng rôi vaøo söï chaáp chaët vieäc chöùng ñaéc
vaø chaúng cho ñoù laø haïnh khoå khoù laøm, nhöng Boà-taùt vaãn sieâng
naêng vì voâ soá khoâng theå keå xieát ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng
ñöùc ñoä hoï ñöôïc Baùt-neâ-hoaøn môùi laø haïnh khoå khoù laøm. Ngöôøi ñöôïc
www.daitangkinh.org
ñoä thì voán khoâng, voán khoâng thì chaúng thaät coù. Boà-taùt aáy nghó raèng:
“Vì muoán ñoä ngöôøi, ñoä moïi ngöôøi, vì muoán ñoä khoâng.” Vì sao? Vì
khoâng cuõng khoâng coù xa, cuõng khoâng coù gaàn, cuõng khoâng thaät coù.
Vì theá neân Boà-taùt sieâng tu haïnh khoå khoù laøm. Boà-taùt tìm ngöôøi voán
khoâng coù, muoán ñoä ngöôøi laø ñoä hö khoâng, maëc aùo giaùp ñaïi coâng
ñöùc laø vì ngöôøi. Boà-taùt maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc muoán qua ñoä
ngöôøi, theá neân Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc.
Nhö lôøi Phaät daïy, ngöôøi khoâng coù goác, bieát roõ ngöôøi khoâng thaät coù,
ñoù laø ñoä ngöôøi. Boà-taùt naøo nghe lôøi noùi naøy maø khoâng kinh, khoâng
sôï thì ñoù laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Lìa ngöôøi vì voán
khoâng coù ngöôøi; lìa saéc vì voán khoâng coù saéc; lìa thoáng döông, tö
töôûng, sinh töû, thöùc vì voán khoâng coù thoáng döông, tö töôûng, sinh töû,
thöùc; lìa caùc kinh phaùp vì voán khoâng coù caùc kinh phaùp. Boà-taùt naøo
nghe lôøi noùi naøy maø khoâng sôï haõi, khoâng bieáng nhaùc thì ñoù laø Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Vì sao Boà-taùt khoâng sôï haõi, khoâng bieáng nhaùc?
–Vì voán khoâng neân khoâng sôï haõi, vì voán tònh neân khoâng bieáng
nhaùc. Vì sao? Vì tìm söï bieáng nhaùc voán khoâng coù, nguyeân nhaân
bieáng nhaùc cuõng khoâng coù. Boà-taùt naøo nghe lôøi noùi naøy maø khoâng sôï
haõi, khoâng bieáng nhaùc thì ñoù laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Luùc Boà-taùt haønh phaùp aáy thì ñöôïc chö Thieân kính leã, caùc Phaïm thieân
ñeàu kính leã.
–Chaúng nhöõng chö Thieân, caùc Phaïm thieân kính leã Boà-taùt aáy maø
caû ñeán chö Thieân caùc coõi trôøi Cöïc quang tònh, Bieán tònh, Quaûng quaû
thaäm chí chö Thieân coõi trôøi Saéc cöùu caùnh cuõng ñeàu kính leã vò Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Voâ soá khoâng theå keå xieát chö Phaät hieän
taïi ôû khaép möôøi phöông ñeàu hoä nieäm Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, bieát laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng thoaùi
chuyeån. Giaû söû moïi ngöôøi trong soá coõi nöôùc Phaät nhieàu nhö soá caùt
soâng Haèng thaûy ñeàu laø ma, moãi ma ñeàu bieán hoùa ra soá ngöôøi nhieàu
nhö soá caùt soâng Haèng laøm beø ñaûng. Giaû söû soá ma aáy vaø soá beø ñaûng
cuûa chuùng muoán cuøng nhau haïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì chuùng cuõng chaúng theå haïi Boà-taùt ôû giöõa chöøng, cuõng chaúng theå
khuaáy nhieãu ôû giöõa chöøng.
Boà-taùt coù hai phaùp thì thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû giöõa
chöøng ñaùm ma ñoù khoâng theå khuaáy nhieãu. Hai phaùp aáy laø gì? Moät laø
thaáy caùc kinh phaùp ñeàu khoâng, hai laø chaúng boû moïi ngöôøi ôû khaép
möôøi phöông, traùi laïi coøn uûng hoä hoï. Ñoù laø hai phaùp.
Boà-taùt coù hai phaùp khieán ma chaúng theå laøm ñoäng. Hai phaùp aáy
laø gì? Moät laø chaúng queân maát baûn nguyeän, hai laø ñöôïc chö Phaät ôû
khaép möôøi phöông hoä nieäm. Ñoù laø hai phaùp.
Luùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chö Thieân ñeán choã
Boà-taùt thöa hoûi veà kinh phaùp saâu xa. Chö Thieân ngôïi khen Boà-taùt:
“Hoâm nay Boà-taùt tu theo giaùo phaùp naøy thì chaúng bao laâu seõ thaønh
Phaät. Ngöôøi tu theo giaùo phaùp naøy thì cöùu hoä ñöôïc nhöõng keû khoán
khoå caàn ñöôïc cöùu hoä, laøm choã nöông töïa cho keû chöa coù choã nöông
töïa. Boà-taùt vì moïi ngöôøi maø laøm ngoâi nhaø chaùnh phaùp, laøm cho keû
khoâng coù maét thì coù ñöôïc maét saùng. Boà-taùt theo Baùt-nhaõ ba-la-maät
tu haønh theo phaùp naøy thì ñöôïc voâ soá khoâng theå keå xieát chö Phaät
hieän taïi ôû khaép möôøi phöông uûng hoä. Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì ñöôïc caùc Ñöùc Phaät noùi coâng ñöùc cuûa hoï cho boán boä
chuùng ñeä töû trong coõi nöôùc cuûa mình nghe.” Caùc Ñöùc Phaät ñeàu ngôïi
khen Boà-taùt aáy.
–Ví nhö hoâm nay ta khen ngôïi Ñöùc Phaät La-laân-na Tröôïng-na.
Ñöùc Phaät coøn noùi:
–Caùc Boà-taùt hoâm nay ñang thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät trong
coõi nöôùc ta, caùc Ñöùc Phaät ôû khaép möôøi phöông hoâm nay cuõng ñang
ngôïi khen Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng gioáng nhö theá.
–Chö Phaät ñeàu ngôïi khen caùc Boà-taùt nhö theá chaêng?
Phaät daïy:
–Chö Phaät ngôïi khen chaúng heát lôøi!
www.daitangkinh.org
–Coù ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt chöa ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån, chö
Phaät cuõng coøn ngôïi khen.
–Nhöõng ai laø ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt ñöôïc Phaät khen ngôïi?
–Coù Boà-taùt ñôøi tröôùc theo Phaät A-suùc luùc Phaät laøm Boà-taùt tu
haønh vaø coù Boà-taùt ñôøi tröôùc theo Phaät La-laân-na Tröôïng-na luùc Phaät
laøm Boà-taùt tu haønh. Coù Boà-taùt theo lôøi daïy ñoù, vì theá chö Phaät ôû
khaép möôøi phöông ngôïi khen Boà-taùt aáy.
maät tin caùc phaùp voán khoâng töø ñaâu sinh ra. Boà-taùt aáy vaãn coøn chöa
ñaéc phaùp laïc Voâ sôû tuøng sinh. ÔÛ trong ñoù xaây döïng nieàm tin caùc
phaùp voán khoâng, Boà-taùt aáy tuy chöa ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån nhöng
tin caùc phaùp voán khoâng, nhö Neâ-hoaøn. Boà-taùt aáy tuy chöa ñöôïc vaøo
quaû vò khoâng thoaùi chuyeån nhöng tu haønh theo giaùo phaùp naøy thì seõ
mau choùng ñöôïc khoâng thoaùi chuyeån. Coù Boà-taùt haønh theo phaùp naøy
vì theá chö Phaät ôû khaép möôøi phöông cuøng nhau ngôïi khen Boà-taùt aáy.
Boà-taùt vì ñoä ngöôøi ôû quaû vò cuûa ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñeå hoï
höôùng ñeán Phaät ñaïo. Neáu coù Boà-taùt haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöôïc chö Phaät ngôïi khen thì bieát raèng Boà-taùt aáy chaúng bao laâu seõ
ñöùng vaøo quaû vò khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu, tin, khoâng hoà nghi. Boà-taùt nghó: “Nhö ñieàu Phaät ñaõ noùi thì chaéc
chaéc khoâng khaùc” thì Boà-taùt aáy veà sau seõ ñöôïc ôû choã Ñöùc Phaät A-suùc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ñieàu caùc Boà-taùt khaùc ñöôïc nghe cuõng
gioáng vaäy. Boà-taùt tin Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá laø ñaõ ñöùng vaøo quaû
vò khoâng thoaùi chuyeån. Neáu coù ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø tin
thì phöôùc ñöùc ñoù raát lôùn, haø huoáng Boà-taùt tu haønh theo giaùo phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi tu haønh theo giaùo phaùp naøy thì choùng nhaäp
vaøo trí Nhaát thieát trí.
–Giaû söû lìa ngay nôi phaùp voán khoâng thì chaúng coù phaùp ñeå ñaéc,
vaäy thì do phaùp naøo maø coù ngöôøi thaønh Phaät? Do phaùp naøo maø noùi coù
ngöôøi thuyeát kinh?

–Neáu nhö lìa ngay nôi phaùp voán khoâng thì chaúng coù phaùp naøo
ñeå ñaéc ñöôïc, vaäy thì do phaùp naøo maø coù ngöôøi thaønh Phaät? Cuõng
khoâng coù ngöôøi noùi kinh phaùp! Phaùp voán khoâng ñoù voán laø khoâng thì
laøm sao ôû trong phaùp voán khoâng maø kieán laäp ngöôøi khoâng, tu phaùp
voán khoâng ñeå ñaéc thaønh Phaät ñaïo, cuõng khoâng coù boån phaùp ñeå coù
ngöôøi thaønh Phaät. Phaùp voán khoâng khoâng coù, ngöôøi thuyeát kinh cuõng
–Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu, Boà-taùt sieâng tu haïnh khoå khoù laøm
môùi ñöôïc thaønh Phaät. Vì sao? Vì khoâng coù teân goïi cuûa phaùp khoâng sôû
ñaéc ñöôïc xaùc laäp ôû trong phaùp voán khoâng, cuõng khoâng coù phaùp seõ
thaønh Phaät, cuõng khoâng coù ngöôøi thuyeát kinh. Boà-taùt nghe lôøi noùi
naøy thì khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng nghi, khoâng chaùn.
–Nhö lôøi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi: Boà-taùt sieâng naêng tu haïnh
khoå khoù laøm nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm dieäu, tin, khoâng nghi,
khoâng chaùn.
Tu-boà-ñeà baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Caâu-döïc! Caùc kinh phaùp ñeàu khoâng, taïi sao coù hoaøi nghi,
chaùn gheùt?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Nhö Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi: Taát caû phaùp noùi laø khoâng thì ñeàu
khoâng dính maéc. Ví nhö baén teân vaøo hö khoâng thì khoâng dính maéc.
Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát kinh cuõng vaäy, hoaøn toaøn khoâng dính
maéc.
–Nhö lôøi con ñaõ noùi phaûi chaêng laø vaâng theo lôøi daïy cuûa phaùp
do Phaät noùi chaêng? Coù theâm bôùt gì khoâng?
–Naøy Caâu-döïc! Giaùo phaùp cuûa Phaät noùi ra ñeàu nhö nhau
khoâng khaùc. Nhö lôøi Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi laø chæ noùi veà phaùp
khoâng. Tu-boà-ñeà cuõng chaúng thaáy phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
www.daitangkinh.org
khoâng thaáy ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng khoâng thaáy
ngöôøi ñöôïc thaønh Phaät, cuõng khoâng thaáy trí Nhaát thieát trí, cuõng
khoâng thaáy ngöôøi ñaéc trí Nhaát thieát trí, cuõng khoâng thaáy Nhö Lai,
cuõng khoâng coù ngöôøi ñaéc Nhö Lai, cuõng khoâng thaáy coù phaùp Voâ sôû
tuøng sinh, cuõng khoâng thaáy coù ngöôøi chöùng ñaéc Voâ sôû tuøng sinh,
cuõng khoâng thaáy möôøi Löïc, cuõng khoâng thaáy boán Voâ sôû uùy, cuõng
khoâng thaáy ngöôøi caàu boán Voâ sôû uùy.
Kinh phaùp voán tònh cuõng khoâng sôû ñaéc. Tu-boà-ñeà tu haønh theo
lôøi daïy voâ sôû ñaéc. Nhö vaäy, tuy Tu-boà-ñeà laø ngöôøi tu haønh theo lôøi
daïy voâ sôû ñaéc nhöng vaãn khoâng baèng moät phaàn traêm, moät phaàn
ngaøn, moät phaàn vaïn coâng ñöùc cuûa vò Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät tröø quaû vò
Phaät ñaïo ra thì quaû vò cuûa ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå
naøo baèng quaû vò cuûa ñaïo Boà-taùt aáy. Boà-taùt laø ngöôøi ñöôïc moïi ngöôøi
trong thieân haï ñaëc bieät toân kính. OÂng caàn phaûi haønh theo giaùo phaùp
cuûa Phaät.
Baáy giôø maáy ngaøn vaïn Thieân töû cuûa coõi trôøi Ñao-lôïi caàm hoa
Vaên-ñaø-la ñöôïc bieán hoùa ra, raûi leân treân Ñöùc Phaät. Raûi hoa roài, chö
Thieân thöa:
–Chuùng con cuõng phaûi haønh ñuùng theo giaùo phaùp.
Trong phaùp hoäi, moät traêm saùu möôi thaày Tyø-kheo töø choã ngoài
ñöùng daäy, chænh söûa laïi y phuïc roài ñaûnh leã Phaät. Ñaûnh leã xong, trong
tay moãi thaày ñeàu coù hoa Vaên-ñaø-la ñöôïc bieán hoùa ra, ñem hoa naøy
raûi leân treân Ñöùc Phaät. Raûi hoa xong, caùc thaày ñeàu noùi:
–Chuùng con cuõng phaûi haønh theo giaùo phaùp.
Luùc aáy Ñöùc Phaät mæm cöôøi, töø mieäng phoùng ra haøo quang nhieàu
maøu saéc, aùnh saùng chieáu ñeán caùc coõi nöôùc Phaät ôû khaép möôøi phöông.
Haøo quang aáy quay veà nhieãu quanh Phaät ba voøng roài nhaäp vaøo trong
ñaûnh ñaàu cuûa Phaät.
A-nan töø choã ngoài ñöùng daäy, chænh söûa y phuïc, quyø thaúng chaép
tay leã Phaät vaø hoûi:
–Baïch Theá Toân! Thöôøng Phaät khoâng cöôøi suoâng. Ngaøi ñaõ cöôøi
thì phaûi coù yù?

–Moät traêm saùu möôi vò Tyø-kheo naøy vaø chö Thieân seõ ñöôïc
thaønh Phaät ôû trong kieáp Ba-la (Tinh tuù) ñoàng moät danh hieäu laø AÂu
Thaàn Na-caâu-ni-na (Taùn Hoa). Luùc thaønh Phaät, soá chuùng Tyø-kheo
cuûa caùc vò Phaät naøy ñeàu baèng nhau, tuoåi thoï cuûa caùc vò Tyø-kheo naøy
cuõng baèng nhau ñoù laø möôøi vaïn tuoåi. Caùc vò Tyø-kheo naøy tuaàn töï daàn
daàn seõ thaønh Phaät. Luùc caùc vò thaønh Phaät, theá giôùi cuûa caùc vò ñeàu coù
möa hoa naêm saéc maøu.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 9
Phaåm 25: DAËN DOØ, UÛY THAÙC GIAÙO PHAÙP
Ñöùc Phaät noùi vôùi A-nan:

–Boà-taùt laäp haïnh nhö theá thì khoâng ai hôn ñöôïc. Laäp haïnh nhö
theá laø laäp haïnh nhö Phaät, laäp haïnh nhö theá thì khoâng coù ai laøm thaày,
ñoù laø laäp haïnh trí Nhaát thieát trí. Ngöôøi muoán laäp haïnh nhö theá thì
phaûi theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaûi bieát ngöôøi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø ngöôøi töø trong loaøi ngöôøi ñeán hoaëc töø treân coõi
trôøi Ñaâu-thuaät laïi. Ngöôøi naøy hoaëc töø trong loaøi ngöôøi hoaëc töø treân
coõi trôøi ñaõ nghe qua Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc töø trong loaøi ngöôøi
hoaëc töø treân coõi trôøi ñaõ haønh qua Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì sau
khi Phaät Baùt-neâ-hoaøn hoaëc thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû khaép möôøi
phöông hoaëc thaáy phaùp aáy ôû treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät coù ngöôøi thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc bieân cheùp thì chö Phaät ñeàu troâng thaáy
vaø hoä trì hoï. Boà-taùt aáy coøn ñem ra daïy ngöôøi khaùc khieán hoï tuøy hyû
phaùp naøy, thì bieát Boà-taùt aáy töø tröôùc ñeán nay ñaõ cuùng döôøng bieát bao
Ñöùc Phaät. Ngöôøi chaúng laøm caùc coâng ñöùc thuoäc phaåm loaïi A-la-haùn,
Bích-chi-phaät thì bieát ngöôøi ñoù laø Boà-taùt töø tröôùc ñeán nay ñaõ cuùng
döôøng bieát bao Ñöùc Phaät. Ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
khoâng kinh, khoâng sôï hoaëc coù ngöôøi thoï nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy, hoaëc coù ngöôøi hoïc, hoaëc coù ngöôøi trì, hoaëc coù ngöôøi hieåu nhöõng
ñieàu daïy trong phaùp naøy, hoaëc coù ngöôøi tu theo, thì bieát nhöõng Boà-taùt
aáy nhö ñöôïc dieän kieán Ñöùc Phaät khoâng khaùc. Boà-taùt aáy chaúng ñình
chæ cuõng chaúng baøi baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì bieát Boà-taùt ñaõ cuùng
döôøng bieát bao Ñöùc Phaät töø tröôùc ñeán nay.
–Tuy coù ngöôøi ôû choã Ñöùc Phaät taïo taùc coâng ñöùc maø laïi ñem
duøng ñeå caàu A-la-haùn, Bích-chi-phaät, nhöng roài hoï cuõng seõ ñöôïc
thaønh Phaät. Neáu coù Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
thöôøng phaûi neân xa lìa ñaïo A-la-haùn, Bích-chi-phaät.
–Ta ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy uûy thaùc cho oâng. Naøy A-nan!
Phaùp ta thuyeát cho oâng nghe tröø Baùt-nhaõ ba-la-maät, Ma-ha AÂu-hoøa
caâu-xa-ña-la (Ñaïi phöông tieän thieän xaûo) vaø caùc Ma-ha Duy-vieát-la,
coøn nhöõng kinh khaùc cuûa ta noùi ra oâng ghi nhôù hoaëc coù luùc queân maát
thì toäi coøn ít, nhöng oâng theo Phaät nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø neáu
nhö queân maát thì toäi raát lôùn.
–Ta laïi uûy thaùc cho oâng phöông phaùp thoï hoïc, thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Thoï hoïc thì phaûi hoïc cho kyõ, thoï trì thì phaûi thoï trì cho
ñaày ñuû, ñoïc tuïng thì khoâng ñeå thieáu soùt moät chöõ. Kinh taïng cuûa chö
Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi vaãn nhö nhau, khoâng khaùc. Naøy A-
nan! OÂng phaûi nghó raèng: “Chôù laøm cho Baùt-nhaõ ba-la-maät thieáu
soùt.” Vì sao? Vì Ñöùc Phaät hieän taïi hoâm nay coù loøng töø vaø aân ñöùc
cuûa Phaät. Ngöôøi muoán baùo aân Phaät thì phaûi cuùng döôøng ñaày ñuû.
OÂng neáu nhö coù loøng töø hieáu ñoái vôùi Phaät thì phaûi thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät, phaûi cung kính ñaûnh leã cuùng döôøng. Neáu oâng laøm nhö
theá laø oâng ñaõ cuùng döôøng baùo aân Phaät, laø oâng ñaõ cung kính chö
Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi roài. OÂng ñaõ töø hieáu ñoái vôùi Phaät,
nhöng cung kính nhôù aân ñoái vôùi Phaät cuõng chaúng baèng cung kính
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. OÂng haõy thaän troïng chôù ñeå queân maát
moät caâu.
–Ta uûy thaùc cho oâng Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå laøm tin. Neáu coù
ngöôøi chaúng muoán lìa Phaät, lìa kinh, lìa Tyø-kheo Taêng, cuõng chaúng
muoán lìa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi thì chaúng neân xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Ñoù laø lôøi Phaät daïy.
–Neáu coù ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñoù laø thoï trì giaùo
phaùp cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Vì sao? Vì chö Phaät quaù
khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt
www.daitangkinh.org
muoán ñaéc Phaät ñaïo caàn phaûi hoïc saùu phaùp Ba-la-maät. Vì sao? Vì
saùu phaùp Ba-la-maät laø meï cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt.
–Ta uûy thaùc cho oâng saùu phaùp Ba-la-maät. Saùu phaùp Ba-la-maät
laø taïng kinh phaùp chaúng theå cuøng taän cuûa Phaät. Chö Phaät quaù khöù, vò
lai, hieän taïi ñeàu ñöôïc sinh ra töø saùu phaùp Ba-la-maät.
–OÂng haèng ngaøy daïy ngöôøi, taát caû moïi ngöôøi trong moät coõi
nöôùc Phaät, oâng ñeàu giaùo hoùa khieán hoï ñaéc ñaïo A-la-haùn, tuy oâng
giaùo hoùa nhö vaäy nhöng vaãn coøn chöa baùo ñöôïc aân Phaät, chaúng
baèng noùi ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät cho Boà-taùt nghe. Nhöõng ngöôøi
ñöôïc oâng giaùo hoùa ñeàu ñaéc ñaïo A-la-haùn, hoï taïo coâng ñöùc trì giôùi,
tinh taán giöõ ñaïo. Giaùo hoùa moïi ngöôøi nhö theá, phöôùc ñoù coù nhieàu
chaêng?
–Chaúng baèng ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi ñaày ñuû cho Boà-taùt
nghe. Duø chaúng theå nhieàu, moät ngaøy cuõng ñöôïc, duø khoâng theå moät
ngaøy, thì trong thôøi gian moät böõa aên cuõng ñöôïc. Duø chaúng theå daøi
nhö thôøi gian moät böõa aên thì noùi trong khoaûnh khaéc cuõng ñöôïc, phöôùc
ñoù coøn hôn phöôùc ñoä ngöôøi ñaéc ñaïo A-la-haùn. Ñaïi Boà-taùt töï quaùn
nieäm caùc vieäc trong Baùt-nhaõ ba-la-maät thì coâng ñöùc cuûa Boà-taùt aáy
vöôït leân treân caùc A-la-haùn, Bích-chi-phaät. Tuy chæ quaùn nieäm veà caùc
vieäc trong aáy, nhöng seõ ñaéc khoâng thoaùi chuyeån vôùi ñieàu kieän chaúng
ôû giöõa chöøng lui suït.
Luùc thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, boán boä ñeä töû, chö Thieân, A-tu-
luaân vaø quyû thaàn trong moät coõi nöôùc Phaät, nhôø oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät
Thích-ca Vaên, taát caû hoï ñeàu thaáy Ñöùc Phaät A-suùc vaø chuùng Tyø-kheo
ñoâng khoâng keå xieát ñeàu laø baäc A-la-haùn, caùc Boà-taùt cuõng nhieàu voâ
soá. Töø ñoù veà sau, hoï khoâng coøn thaáy nöõa.
Phaät baûo A-nan:
–Ví nhö thaáy ngöôøi trong coõi nöôùc ñoù, nhöng laïi chaúng thaáy
Ñöùc Phaät A-suùc vaø caùc Boà-taùt, A-la-haùn, cuõng nhö maét chaúng thaáy
ñöôïc caùc kinh phaùp. Phaùp chaúng thaáy phaùp, phaùp chaúng nieäm phaùp.
Vì sao? Vì caùc kinh phaùp khoâng nieäm, chaúng thaáy, cuõng khoâng coù
ích.
–Caùc kinh phaùp ñeàu khoâng, khoâng ñöôïc thoï trì, cuõng chaúng
theå nieäm. Ví nhö nhaø aûo thuaät bieán hoùa ra ngöôøi, caùc kinh phaùp
cuõng vaäy, khoâng nieäm cuõng khoâng ñau. Vì sao? Vì voâ hình. Boà-taùt
haønh nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc nhö vaäy laø hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi muoán ñaéc saùu phaùp Ba-la-maät thì phaûi
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Hoïc nhö theá laø hôn heát trong caùc vieäc hoïc,
khoâng coù caùi hoïc naøo baèng, laø gaáp traêm, gaáp ngaøn, gaáp vaïn caùi hoïc
khaùc. Ñoù laø vì laøm an oån moïi ngöôøi trong thieân haï maø hoïc nhö theá,
khieán cho keû khoå aùch ñeàu ñöôïc cöùu giuùp. Ñoù laø hoïc theo phaùp
Phaät. Ngöôøi vaâng theo lôøi Phaät daïy hoïc nhö theá duøng tay nhaác moät
coõi nöôùc Phaät dôøi ñeán ñòa phöông khaùc roài maø moïi ngöôøi ôû trong ñoù
vaãn khoâng heà hay bieát.
–Ñöùc Phaät do hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø thaønh Phaät, caùc
phaùp trí tueä khoâng ngaên ngaïi cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi
ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thaønh töïu ñaày ñuû. Muoán ñöôïc giôùi haïn
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø muoán ñöôïc giôùi haïn cuûa hö khoâng. Vì sao?
Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng theå cuøng taän. Moïi söï vieäc ôû möôøi
phöông ñeàu coù tính keå, vieäc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng theå tính
keå.
–Vieäc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå tính keå, khoâng theå
cuøng taän. Baùt-nhaõ ba-la-maät voán tònh. Vì sao? Vì khoâng theå keå xieát
caùc Ñöùc Phaät thôøi quaù khöù ñeàu töø trong phaùp naøy maø ñöôïc thaønh
Phaät maø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng theâm cuõng chaúng bôùt. Khoâng
theå keå xieát caùc Ñöùc Phaät thôøi vò lai ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
ñöôïc thaønh Phaät maø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng chaúng theâm cuõng chaúng
bôùt. Khoâng theå keå xieát caùc Ñöùc Phaät hieän taïi ôû khaép möôøi phöông
ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñöôïc thaønh Phaät maø Baùt-nhaõ ba-la-maät
www.daitangkinh.org
cuõng khoâng theâm cuõng khoâng bôùt. Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
theå cuøng taän, hö khoâng cuõng chaúng theå cuøng taän.
Phaåm 26: CHAÚNG THEÅ CUØNG TAÄN
Baáy giôø Tu-boà-ñeà nghó: “Baùt-nhaõ ba-la-maät do Ñöùc Phaät noùi

raát saâu. Ta caàn phaûi thöa hoûi.”
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng theå cuøng taän ví nhö
hö khoâng chaúng theå cuøng taän thì Boà-taùt phaûi nhaân vaøo ñaâu maø tö duy
–Saéc chaúng theå cuøng taän, phaûi tö duy Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá. Thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc chaúng theå cuøng taän, phaûi tö
duy Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá. Möôøi hai nhaân duyeân chaúng theå cuøng
taän, phaûi tö duy Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá.
–Boà-taùt phaûi tö duy Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá. Boà-taùt tö duy
nhö theá thì möôøi hai nhaân duyeân chæ ñaéc trong ñoù. Luùc Boà-taùt môùi
ngoài döôùi coäi caây tö duy möôøi hai nhaân duyeân khoâng cuøng chung vôùi
quaû vò Bích-chi-phaät thì luùc ñoù trí tueä Nhaát thieát trí ñeàu ñaày ñuû.
–Neáu coù Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät tö duy möôøi
hai nhaân duyeân chaúng theå cuøng taän. Tö duy nhö theá thì vöôït hôn quaû
vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät, truï ngay Phaät ñaïo. Neáu Boà-taùt khoâng tö
duy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá maø tö duy möôøi hai nhaân
duyeân chaúng theå cuøng taän thì seõ ôû giöõa chöøng ñaéc A-la-haùn, Bích-
chi-phaät. Boà-taùt chaúng lui suït ôû giöõa chöøng ñaéc A-la-haùn, Bích-chi-
phaät. Boà-taùt chaúng lui suït ôû giöõa chöøng laø nhôø tö duy thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, tö duy haønh Ma-ha AÂu-hoøa-caâu-xaù-la (Ñaïi phöông
tieän thieän xaûo).
–Luùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì tö duy quaùn möôøi
hai nhaân duyeân chaúng theå cuøng taän. Quaùn möôøi hai nhaân duyeân nhö
theá thì thaáy phaùp sinh, phaùp dieät ñeàu do nhaân duyeân. Phaùp cuõng
khoâng coù ngöôøi taïo taùc. Tö duy möôøi hai nhaân duyeân nhö theá luùc
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì chaúng thaáy saéc, chaúng thaáy thoáng
döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc, chaúng thaáy coõi nöôùc Phaät, khoâng coù
phaùp sôû nhaân ñeå thaáy coõi nöôùc Phaät. Ñoù laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Neáu coù Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc aáy ma raát
buoàn khoå ví nhö cha meï môùi cheát, khoùc loùc, buoàn khoå, öu tö. Luùc
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ma buoàn khoå nhö theá ñoù.
–Chæ moät ma buoàn khoå hay nhöõng ma khaùc cuõng laïi buoàn
khoå?
–Ma trong coõi nöôùc Phaät, caùc ma ñoù ñeàu baát an ôû nôi truù xöù
cuûa chuùng. Luùc Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
caùc haøng Trôøi, A-tu-luaân, Roàng, Quyû thaàn, Ngöôøi hoaëc chaúng phaûi
ngöôøi chaúng theå laøm haïi Boà-taùt. Neáu coù Boà-taùt muoán ñaéc Phaät ñaïo
thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø haønh ñaày ñuû Boá thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn
nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh ñaày ñuû AÂu-hoøa-caâu-xaù-la
(phöông tieän thieän xaûo) vaø caùc Ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät neáu coù vieäc ma khôûi leân thì lieàn hay bieát, khieán
noù chaúng ñeán. Boà-taùt muoán ñöôïc heát AÂu-hoøa-caâu-xaù-la vaø caùc Ba-
la-maät thì phaûi haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Neáu coù Boà-taùt haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, giöõ gìn Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì baáy giôø Boà-taùt ñoù tö duy boån haïnh cuûa voâ soá khoâng
theå keå xieát chö Phaät hieän taïi ôû khaép möôøi phöông luùc haønh ñaïo Boà-
taùt, caùc Toân giaû ñeàu ñöôïc sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt nghó
raèng: “Ta cuõng seõ ñöôïc heát kinh phaùp nhö chö Phaät ñaõ ñöôïc.” Nhö
vaäy luùc Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khôûi yù nieäm ñoù trong
khoaûnh khaéc nhö buùng ngoùn tay, neáu coù Boà-taùt boá thí ñaày ñuû nhieàu
www.daitangkinh.org
nhö soá caùt soâng Haèng cuõng chaúng baèng Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät trong khoaûnh khaéc nhö buùng ngoùn tay ñoù. Boà-taùt haønh
nhö theá laø truï vaøo quaû vò khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt aáy ñöôïc chö
Phaät hoä nieäm, khoâng coøn trôû laïi vôùi ñaïo khaùc, seõ ñöôïc thaønh Phaät,
khoâng bao giôø ñoïa vaøo ba ñöôøng aùc. Luùc Boà-taùt aáy chöa töøng lìa
chö Phaät, Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät trong khoaûnh khaéc
nhö buùng ngoùn tay coù coâng ñöùc nhö vaäy, huoáng laø moät ngaøy tuaân
thuû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhö Boà-
taùt Caøn-ñaø-ha-truù (Höông Töôïng). Boà-taùt Caøn-ñaø-ha-truù laø baäc toái
toân ñeä nhaát ôû coõi nöôùc cuûa Ñöùc Phaät A-suùc.
Phaåm 27: TUØY

–Baïch Theá Toân! Vì sao Boà-taùt vaâng theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
–Caùc kinh phaùp, khoâng ai coù theå huûy hoaïi ñöôïc, Boà-taùt haønh
theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Hö khoâng chaúng theå cuøng taän, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Naêm aám voán voâ hình, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Boán ñaïi voán voâ hình, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Saùu vieäc Sa-la-y-ñaøn (Luïc nhaäp) voán roãng khoâng voâ hình, Boà-
taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Ngöôøi phaùt taâm haønh Phaät ñaïo thì khoâng ai saùnh baèng, Boà-taùt
haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Phaùt taâm haïnh nguyeän roäng lôùn, taâm Boà-taùt bình ñaúng ñoái vôùi
moïi ngöôøi ôû khaép möôøi phöông khoâng coù cuøng taän.
Phaät coù boán vieäc khoâng hoä trì, moãi vieäc ñeàu khaùc nhau voâ
cuøng, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö
vaäy.
Boà-taùt thì che chôû cöùu hoä khoâng keå xieát caùc haøng Trôøi, A-tu-
luaân, Roàng, Quyû thaàn, Chaân-ñaø-la, Ma-haàu-laïc, Ngöôøi vaø chaúng
phaûi ngöôøi. Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi
bieát nhö vaäy.
Caùi maø moïi ngöôøi trong thieân haï ôû khaép möôøi phöông goïi laø
ngaõ sôû, thaät ra chaúng phaûi laø ngaõ sôû, do ñoù ñeàu phaûi ñoaïn tröø. Boà-taùt
Tieáng vang trong hö khoâng khoâng voâ hình, Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Ví nhö bieån caû khoâng theå duøng ñaáu ñong löôøng, Boà-taùt haønh
Ví nhö traân baûo treân ñænh nuùi Tu-di, moãi moãi ñeàu khaùc nhau,
Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Ñeá-thích, Phaïm thieân, moãi vò ñeàu töï coù giaùo phaùp rieâng, Boà-taùt
Ví nhö maët traêng ñaày ñaën ñeïp ñeõ, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp
Ví nhö maët trôøi soi saùng khaép nôi, Boà-taùt haønh theo giaùo phaùp
Caùc kinh phaùp chæ coù vaên töï maø thoâi, khoâng coù xöù sôû, Boà-taùt
Baùt-nhaõ ba-la-maät voán voâ hình, chæ coù danh töï maø thoâi, Boà-taùt
Baùt-nhaõ ba-la-maät voán khoâng töø ñaâu sinh ra, Boà-taùt haønh theo
giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Baùt-nhaõ ba-la-maät bình ñaúng khoâng coù sai khaùc, Boà-taùt haønh
Huyeãn hoùa vaø soùng naéng chæ coù teân goïi chöù khoâng coù hình, Boà-
taùt haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Ñaát, nöôùc, löûa, gioù, boán ñaïi naøy voâ bieân, Boà-taùt haønh theo giaùo
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Thaân töôùng Phaät voán khoâng coù hình saéc, Boà-taùt haønh theo giaùo
Coõi nöôùc cuûa chö Phaät ñeàu nhö roãng khoâng, Boà-taùt haønh theo
giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi bieát nhö vaäy.
Phaät voán khoâng noùi, khoâng daïy caùc kinh, Boà-taùt haønh theo giaùo
Neáu coù Boà-taùt luùc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi tuøy
thuaän nhö theá, phaûi quaùn nieäm nhö theá, phaûi thaâm nhaäp nhö theá, phaûi
nhìn thaáy nhö theá, lìa boû dua nònh, lìa boû kieâu ngaïo, lìa boû huøng hoå,
lìa boû phi phaùp, lìa boû töï duïng, lìa boû cuûa caûi, lìa boû caàu may, lìa boû
theá söï, queân mình chaúng tieác taùnh maïng, vöøa khoâng coù tham caàu, chæ
nghó ñeán vieäc laøm cuûa Phaät maø an oån. Boà-taùt haønh nhö vaäy thì chaúng
bao laâu seõ thaønh Phaät, chaúng bao laâu seõ ñöôïc heát coâng ñöùc cuûa trí
Nhaát thieát trí. Nhöng Boà-taùt nhö theá chaúng neân goïi laø Boà-taùt maø phaûi
goïi laø Phaät. Vì sao? Vì chaúng bao laâu nöõa thaønh Phaät. Neáu coù Boà-taùt
haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì vaøo ñôøi vò lai seõ ñöôïc goïi
laø Phaät, duø Phaät taïi theá cuõng phaûi haønh theo giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät sau khi Phaät Baùt-neâ-hoaøn cuõng phaûi haønh theo giaùo phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 28: BOÀ-TAÙT TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN

–Ngöôøi muoán choùng thaønh Phaät caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi
nhö Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân (Phoå Töø). Hieän nay ôû phöông treân, qua
saùu traêm ba möôi öùc coõi Phaät, coù Ñöùc Phaät hieäu Kieàn-ñaø-la-ba
(Höông Tích), nöôùc teân Ni-giaø-kieàn-ñaø-ba-vaät (Chuùng Höông), Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñang ôû treân ñoù.
–Nhaân duyeân Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
nhö theá naøo?
–Ñôøi quaù khöù caùch nay raát xa, coù vò Boà-taùt teân Taùt-ñaø-ba-luaân,
nhôø coâng ñöùc ñaõ taïo taùc töø ñôøi tröôùc maø baûn nguyeän ñöôïc thaønh töïu.
Do ñôøi ñôøi taïo taùc caùc coâng ñöùc vaø ñôøi tröôùc ñaõ cuùng döôøng haøng
ngaøn vaïn öùc Phaät, cho neân luùc Boà-taùt nguû, coù vò Trôøi ñeán trong giaác
moäng noùi: “OÂng neân ñi tìm caàu ñaïi phaùp.” Luùc thöùc daäy, Boà-taùt ñi
tìm caàu nhöng khoâng ñöôïc, neân loøng buoàn böïc khoâng vui. Boà-taùt
muoán ñöôïc gaëp Phaät, muoán ñöôïc nghe phaùp nhöng tìm maõi vaãn
khoâng ñöôïc, cuõng khoâng coù phaùp taéc cuûa Boà-taùt thöïc haønh. Vì theá,
raát aâu saàu. Boà-taùt vöøa ñi vöøa khoùc ví nhö ngöôøi ñaéc toäi vôùi trieàu
ñình, taøi saûn bò sung coâng, cha meï vaø baûn thaân bò giam caàm trong
nguïc thaát. Ngöôøi aáy buoàn raàu khoùc loùc khoâng theå noùi, Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân cuõng buoàn raàu khoùc loùc nhö vaäy.
Baáy giôø Thieân nhaân ôû coõi trôøi Ñao-lôïi giaùng xuoáng hö khoâng
thaáy Boà-taùt ngaøy naøo cuõng khoùc loùc. Thieân nhaân thaáy Boà-taùt heát
loøng than khoùc, lieàn tìm hieåu Boà-taùt qua cha meï, anh em, thaân
thuoäc, baïn beø môùi bieát Boà-taùt teân laø Taùt-ñaø-ba-luaân. Luùc ñoù, ôû theá
gian coù Ñöùc Phaät toân hieäu laø Ñaøm-voâ-kieät A-chuùc-kieät-la töø khi
Phaät Baùt-neâ-hoaøn ñeán nay raát laâu, chaúng coøn nghe kinh, chaúng thaáy
Tyø-kheo Taêng. Baáy giôø trong moäng, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghe
Thieân nhaân cuûa coõi trôøi Ñao-lôïi noùi: “Ñôøi tröôùc coù Ñöùc Phaät danh
hieäu laø Ñaøm-voâ-kieät A-chuùc-kieät-la.” Boà-taùt trong moäng nghe danh
hieäu Phaät lieàn tænh daäy. Daäy roài vui möøng hôùn hôû, lieàn töø boû gia
ñình ñi vaøo trong nuùi saâu vaéng veû, queân mình khoâng chuùt tham tieác,
lôùn tieáng gaøo khoùc vaø töï nghó: “Do ta ñaõ taïo nghieäp aùc cho neân
hoâm nay chaúng thaáy Phaät, chaúng nghe kinh, chaúng ñöôïc phaùp cuûa
Boà-taùt thöïc haønh.” Luùc ñoù Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân khoùc thì trong hö
khoâng coù tieáng noùi:
–Naøy thieän nam, thoâi ñi! Chôù gaøo khoùc nöõa! Coù ñaïi phaùp teân laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu ngöôøi naøo thöïc haønh hay coù ngöôøi naøo giöõ
gìn thì ngöôøi ñoù mau choùng thaønh Phaät. OÂng neân caàu ñaïi phaùp naøy.
OÂng nghe phaùp naøy roài hoaëc thöïc haønh hoaëc giöõ gìn thì oâng seõ ñöôïc
heát caùc coâng ñöùc cuûa Phaät, oâng seõ ñöôïc ba möôi hai töôùng toát, taùm
möôi veû ñeïp cuûa Phaät. OÂng seõ ñem kinh phaùp naøy daïy moïi ngöôøi
trong thieân haï ôû khaép möôøi phöông.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi:

–Laøm theá naøo ñeå ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät? Phaûi ñi veà höôùng
naøo ñeå caàu? Phaûi duøng phöông tieän gì ñeå ñöôïc?
Tieáng trong hö khoâng ñaùp:
–Töø ñaây ñi veà höôùng Ñoâng khoâng ñöôïc ngôi nghæ. Luùc oâng ñi,
chôù nghó traùi, chôù nghó phaûi, chôù nghó tröôùc, chôù nghó sau, chôù nghó
treân, chôù nghó döôùi, chôù nghó ñi. Luùc ñi chôù nghó ñeán sôï, chôù nghó
ñeán möøng, chôù nghó ñeán aên, chôù nghó ñeán uoáng, chôù nghó ñeán ngoài,
chôù nghó ñeán ñang ñi treân ñöôøng, chôù nghó ñeán döøng laïi giöõa ñöôøng,
chôù nghó ñeán daâm, chôù nghó ñeán noä, chôù nghó ñeán si, chôù nghó ñeán
thuû, chôù nghó coù sôû ñaéc, chôù nghó trong, chôù nghó ngoaøi, chôù nghó ñeán
saéc, chôù nghó ñeán thoáng döông, tö töôûng, sinh töû, thöùc; chôù nghó ñeán
maét, chôù nghó ñeán tai, chôù nghó ñeán muõi, chôù nghó ñeán mieäng, chôù
nghó ñeán thaân, chôù nghó ñeán taâm yù, chôù nghó ñeán ñaát, nöôùc, löûa, gioù;
chôù nghó ñeán khoâng, chôù nghó ñeán nhaân, chôù nghó ñeán ngaõ, chôù nghó
ñeán maïng, chôù nghó ñeán coù phaùp khoâng, chôù nghó ñeán khoâng coù phaùp
khoâng, chôù nghó ñeán haønh ñaïo Boà-taùt, chôù nghó ñeán coù Kinh, chôù
nghó ñeán khoâng coù Kinh, chôù nghó sinh leân trôøi, chôù nghó sinh ôû theá
gian, chôù nghó Boà-taùt thieän, chôù nghó Boà-taùt aùc. Ñoaïn tröø heát taát caû
nieäm ñang höôùng ñeán, khoâng coøn dính maéc.
Töø ñaây ñi veà höôùng Ñoâng ñoaïn heát caùc nieäm. Ngöôøi thöïc haønh
nhö theá khoâng thieáu soùt thì chaúng bao laâu seõ ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Chö Phaät quaù khöù luùc haønh ñaïo Boà-taùt, caùc Ngaøi caàu Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng gioáng nhö vaäy maø ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi haønh theo
giaùo phaùp naøy thì choùng ñöôïc thaønh Phaät. Ngöôøi tu haønh tinh taán nhö
theá seõ mau ñöôïc thaønh Phaät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghe lôøi daïy trong hö khoâng thì raát vui
möøng, neân nghe theo lôøi daïy cuûa Thieân nhaân.
Tieáng trong hö khoâng laïi baûo: “Chôù queân lôøi daïy naøy”. Noùi
xong, khoâng coøn nghe tieáng nöõa. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghe lôøi chæ
daïy aáy caøng phaán khôûi vui möøng. OÂng tuaân theo lôøi daïy ñi veà höôùng
Ñoâng, taâm khoâng dính maéc. Ñang ñi doïc ñöôøng, Boà-taùt thaàm nghó:
“Coøn caùch ñaây bao xa nöõa môùi gaëp ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Nghó
xong roài ñöùng laïi gaøo khoùc to hôn nöõa. Luùc Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
gaøo khoùc, treân hö khoâng coù vò Hoùa Phaät ñöùng noùi raèng: “Hay thay,
hay thay! Ngöôøi caàu ñaïo nhö theá thaät hieám coù, ngöôøi tinh taán nhö
oâng thì chaúng bao laâu seõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.”
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân chaép tay ngöôùc nhìn Hoùa Phaät thaáy Phaät
thaân maøu vaøng roøng, thaân phoùng möôøi öùc haøo quang, thaân coù ba
möôi hai töôùng. Thaáy roài möøng rôõ chaép tay baïch Hoùa Phaät:
–Xin Phaät vì con maø thuyeát kinh phaùp, con theo Phaät nghe
kinh. Nghe kinh roài, con ñeàu muoán ñöôïc heát kinh phaùp cuûa chö Phaät.
Hoùa Phaät noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Ñaõ thoï nhaän giaùo phaùp cuûa ta thì phaûi thoï trì. Caùc kinh voán
khoâng neân khoâng sôï haõi, voán tònh neân khoâng truï ñaàu moái. Caùc kinh
phaùp, taát caû khoâng ngaên ngaïi, ñaàu moái khoâng truï sôû nhaân. Caùc kinh
phaùp voán khoâng neân khoâng noùi ñeán truï ñaàu moái sôû nhaân. Caùc kinh
phaùp laø giaùo phaùp khoâng ñöôïc noùi, nhö hö khoâng voâ hình, voán khoâng
coù ñaàu moái. Nhö Neâ-hoaøn khoâng coù khaùc, caùc kinh phaùp cuõng nhö
Neâ-hoaøn, khoâng coù khaùc, khoâng töø ñaâu sinh, khoâng truï hình töôùng.
Caùc kinh phaùp khoâng töø ñaâu sinh ra, keå nhö voâ hình, nhö huyeãn voâ
hình. Nhö thaáy boùng trong nöôùc, caùc kinh phaùp nhö boùng hieän trong
nöôùc khoâng khaùc. Nhö thaáy vieäc trong moäng, caùc kinh phaùp nhö thaáy
vieäc trong moäng khoâng khaùc. Tieáng Phaät thuyeát phaùp ñeàu thaáy nhö
vaäy. OÂng phaûi neân vaâng theo lôøi daïy cuûa kinh phaùp naøy.
Naøy thieän nam! OÂng phaûi giöõ gìn yù nieäm nhö theá, töø ñaây ñi qua
höôùng Ñoâng caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät, caùch ñaây khoaûng hai vaïn daëm,
coù nöôùc teân Kieàn-ñaø-vieät, nhaø vua cai trò nöôùc aáy giaøu coù höng thònh
an vui, nhaân daân ñoâng ñuùc. Kinh thaønh ngang doïc boán traêm taùm möôi
daëm, ñeàu duøng baûy baùu xaây thaønh. Thaønh aáy coù baûy lôùp, khoaûng
giöõa ñeàu coù caây laï baûy baùu. Treân thaønh ñeàu coù baûy baùu. Luïa laø boùng
möôït maøu hoàng che phuû treân thaønh, nôi aáy coù xen baûy baùu, nôi aáy coù
treo chuoâng rung. Beân ngoaøi boán cöûa thaønh ñeàu coù nhaø haùt. Quanh
thaønh coù baûy lôùp ao nöôùc. Trong nöôùc coù ñuû thöù hoa nhö hoa sen Öu-
baùt, hoa Caâu-vaên-la, hoa Baát-na-lôïi, hoa Tu-kieàn-ñeà, hoa Maït-
nguyeän-kieàn-ñeà… Chuùng ñeàu moïc ôû trong ao nöôùc. Treân ñaát lieàn thì
coù hoa Chieâm-baëc… nhöõng loaøi hoa nhö vaäy, soá ñeán haøng ngaøn, haøng
traêm chuûng loaïi. Trong ao aáy coù nhieàu gioáng chim laï nhö le le, nhaïn,
www.daitangkinh.org
uyeân öông…, caùc loaøi chim laï khaùc, soá nhieàu ñeán haøng ngaøn, haøng
traêm loaïi. Trong ao coù thuyeàn baèng baûy thöù baùu, ngöôøi trong thaønh
aáy ngoài thuyeàn vui chôi trong ao. Trong thaønh, côø phöôùn naêm maøu
saéc ñeàu saép thaønh haøng loái, laïi coøn treo côø phöôùn naêm maøu saéc, laïi
coù loïng hoa ñuû maøu baøy la lieät. Ñöôøng caùi, ñöôøng heûm trong thaønh
ñeàu daãn ñeán khaép nôi. Ví nhö cung ñieän cuûa Ñeá Thích ôû treân coõi trôøi
Ñao-lôïi, treo côø phöôùn, troåi aâm nhaïc ñeán haøng ngaøn haøng traêm loaïi
suoát ngaøy chaúng döùt. Ví nhö nhaø haùt Nan-ñaø-hoaøn treân coõi trôøi Ñao-
lôïi, trong ñoù coù tieáng aâm nhaïc, vui söôùng chaúng döùt, söï vui söôùng
trong thaønh aáy cuõng gioáng nhö vaäy. Trong thaønh khoâng coù loaïi ngöôøi
naøo khaùc maø ñeàu laø Boà-taùt. Trong ñoù coù ngöôøi thaønh töïu, trong ñoù coù
ngöôøi môùi phaùt taâm, hoï ñeàu ôû chung trong thaønh ñoù, vui söôùng khoâng
theå noùi. Phuïc söùc cuûa ngöôøi trong thaønh ñoù maøu saéc quyù laï khoâng theå
keå ñöôïc.
Trong nöôùc ñoù coù vò Boà-taùt teân Ñaøm-voâ-kieät, oâng coù quaû vò cao
nhaát trong chuùng Boà-taùt. OÂng coù saùu traêm taùm möôi vaïn phu nhaân,
theá nöõ cuøng nhau vui söôùng. Caùc Boà-taùt trong nöôùc Kieàn-ñaø-vieät
thöôøng cuøng nhau cung kính Ñaøm-voâ-kieät. ÔÛ trung öông nöôùc ñoù coù
baøy toøa cao, roài theo thöù töï trôû xuoáng maø ñaët toøa ngoài. Trong ñoù coù
toøa ngoài baèng vaøng roøng, toøa ngoài baèng baïc traéng, toøa ngoài baèng löu
ly, toøa ngoài baèng thuûy tinh. Treân caùc toøa ngoài ñeàu coù hoa vaên ñuû
maøu vieàn quanh. Nôi toøa ngoài ñeàu raûi ñuû loaïi höông hoa. Treân toøa
ngoài ñeàu baøy taùn loïng keát baèng caùc thöù chaâu baùu. Trong ngoaøi giaùp
voøng ñeàu ñoát höông thôm danh tieáng. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät thöôøng
ngoài treân toøa cao vì caùc Boà-taùt thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Trong ñoù coù ngöôøi nghe, coù ngöôøi cheùp, coù ngöôøi hoïc, coù ngöôøi
phuùng tuïng, coù ngöôøi thoï trì.
OÂng töø ñaây ñi ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät taïi nöôùc Kieàn-ñaø-
vieät, töï vò aáy seõ vì oâng maø thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät, seõ vì oâng
laøm thaày daïy oâng. Vì sao? Vì haøng ngaøn öùc ñôøi tröôùc vò aáy thöôøng
laøm thaày oâng. Ñoù laø vò thaày töø luùc oâng môùi phaùt taâm. Luùc oâng ñi ñeán
choã cuûa thaày hoaëc thaáy hoaëc nghe, oâng khoâng ñöôïc noùi loãi cuûa thaày,
cuõng chôù nghó ñeán loãi cuûa thaày. Neáu nhö oâng thaáy thì haõy thaän troïng
chôù nghi, chôù chaùn. Vì sao? Vì oâng chöa hieåu phöông tieän thieän xaûo,
oâng caàn phaûi tænh giaùc bieát veà vieäc cuûa ma.
Naøy thieän nam! Haõy thaän troïng chôù tin theo lôøi daïy cuûa ma vaø
chôù duøng. Thaày ôû taïi thaâm cung toân quyù. Kính thaày nhö kính Phaät
khoâng coù khaùc. OÂng phaûi duïng taâm theo kinh phaùp, chôù nghó ñeán tieàn
cuûa lôïi loäc, loøng nghó yù tham, moïi sôû höõu phaûi ñem daâng cho thaày,
phaûi öa thích cung kính ñoái vôùi thaày. OÂng laøm haïnh aáy chaúng thieáu
soùt thì chaúng bao laâu seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghe lôøi daïy ñoù töø vò Hoùa Phaät thì vui
möøng hôùn hôû. Do vui möøng hôùn hôû neân lieàn ñöôïc thaáy möôøi
phöông chö Phaät ñang truï Tam-muoäi. Luùc aáy möôøi phöông chö
Phaät ñeàu ngôïi khen: “Hay thay, hay thay! Thieän nam töû! Luùc ta
coøn laø Boà-taùt nhôø tinh taán neân ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
thaønh töïu ñöôïc trí Nhaát thieát trí, cuõng laïi seõ ñöôïc ba möôi hai
töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán vieäc
chaúng hoä trì, möôøi taùm phaùp Baát coäng. Luùc ta ñöôïc caùc Tam-muoäi
aáy, chö Phaät cuõng ngôïi khen ta nhö vaäy. OÂng tu haønh cuõng phaûi
nhö ta. OÂng tu haønh nhö vaäy thì seõ ñöôïc ñaày ñuû heát caùc coâng ñöùc
cuûa Boà-taùt.”
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân töø Tam-muoäi xuaát, nghó raèng: “Chö
Phaät töø ñaâu ñeán, roài ñi veà ñaâu?” OÂng suy nghó nhö vaäy roài, laïi caát
tieáng khoùc lôùn. OÂng laïi nghó: “Chö Phaät daïy ta ñeán choã Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät”. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn töø ñaây ra ñi, giöõa ñöôøng
gaëp moät nöôùc. Nöôùc ñoù teân laø Ma sôû nhaïo. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
nghæ qua ñeâm trong moät khu vöôøn ôû ngoaïi thaønh. OÂng töï nghó:
“Kinh phaùp cuûa Phaät khoù ñaït ñöôïc, huoáng chi laø nghe! Ta phaûi taän
löïc cuùng döôøng Thaày.” Hoâm nay ta coù moät thaân moät mình laïi theâm
ngheøo naøn, cuõng khoâng coù vaät toát traân kyø vaø hoa höông ñeå ñem
cuùng döôøng Thaày. Nhö ta khoâng coù cuûa caûi thì xin töï baùn thaân ñeå
ñem cuùng döôøng Thaày. Nghó roài, oâng lieàn vaøo thaønh, ñeán ngaõ tö
ñöôøng la leân raèng:
–Coù ai muoán mua toâi khoâng?
Baáy giôø ma ñang ôû ngoaøi thaønh vui chôi cuøng vôùi naêm vaïn theå
nöõ töø xa thaáy Boà-taùt ñang töï rao baùn mình ôû ngaõ tö ñöôøng, maø lieàn töï
nghó: “Ñaây laø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân töï baùn thaân, muoán cuùng döôøng
www.daitangkinh.org
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå caàu thaønh Phaät. Ngöôøi naøy seõ ra khoûi caûnh
giôùi cuûa ta, giaûi thoaùt cho nhieàu ngöôøi. Hoâm nay ta phaûi phaù oâng
aáy.” Luùc ñoù Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân khoâng baùn ñöôïc thaân lieàn töï naèm
laên loän döôùi ñaát khoùc loùc, keâu lôùn:
–Toâi muoán töï baùn thaân ñeå cuùng döôøng Thaày maø hoaøn toaøn
khoâng coù ngöôøi mua.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân töø treân trôøi, töø xa troâng thaáy Boà-taùt Taùt-
ñaø-ba-luaân tinh taán nhö vaäy, thaàm nghó: “Ta phaûi xuoáng thöû oâng aáy
ñeå bieát oâng aáy coù chí thaønh caàu Phaät ñaïo khoâng, hay chæ dua nònh?”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñi xuoáng hoùa laøm moät vò Baø-la-moân hoûi Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Naøy thieän nam! Vì sao oâng phaûi chòu khoå sôû ñeán theá? Vì sao
oâng laên loän khoùc loùc?
–Chaúng caàn hoûi!
Ñaïo nhaân Baø-la-moân hoûi nhö theá ñeán laàn thöù ba, oâng muoán Boà-
taùt noùi ra chí nguyeän cuûa mình, neân noùi:
–Toâi muoán trôï giuùp oâng.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Ñaïo nhaân muoán bieát ö! Toâi töï baùn thaân vì muoán cuùng döôøng
Thaày.
Baø-la-moân noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–OÂng muoán cuùng döôøng Thaày. Naøy thieän nam! Hoâm nay toâi
muoán cuùng teá lôùn, muoán coù ñöôïc thòt ngöôøi, muoán coù ñöôïc tuûy ngöôøi,
muoán coù ñöôïc tim ngöôøi. Neáu nhö oâng coù theå cho toâi thì toâi traû cho
oâng nhieàu tieàn.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát vui möøng ñaùp:
–Toâi seõ cho oâng.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn laáy dao töï ñaâm vaøo hai caùnh tay,
maùu chaûy ra nhieàu ñem cho vò Baø-la-moân. Laïi caét thòt hai ñuøi veá
ñem cho, laïi töï ñaäp beå xöông ñem cho. OÂng vöøa ñònh töï moå ngöïc thì
ôû treân laàu ñaøi coù ngöôøi con gaùi cuûa oâng Tröôûng giaû töø xa troâng thaáy
oâng, thöông xoùt voâ cuøng. Töùc thôøi con gaùi cuûa oâng Tröôûng giaû cuøng
caùc kyõ nhaân, theå nöõ nhöõng naêm traêm ngöôøi theo nhau ñi ñeán choã Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, hoûi:
–Naøy thieän nam! Tuoåi oâng coøn treû, ñeïp trai nhö theá, taïi sao oâng
laïi töï chaët caét thaân theå cuûa mình?
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñaùp laïi:
–Toâi muoán cuùng döôøng Thaày. Vì theá neân toâi muoán ñem baùn
maùu, thòt, tuûy ñeå cuùng döôøng Thaày.
Ngöôøi con gaùi cuûa oâng tröôûng giaû hoûi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Neáu nhö cuùng döôøng cho thaày thì oâng coù theå ñöôïc nhöõng
phöôùc gì? Thaày oâng laø ai? Teân gì? ÔÛ ñaâu?
–Thaày toâi ôû phöông Ñoâng, Thaày teân laø Ñaøm-voâ-kieät seõ vì toâi
maø thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Toâi nghe roài seõ haønh trì kinh ñoù thì seõ
mau ñöôïc thaønh Phaät. Thaân toâi ñöôïc ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi
veû ñeïp, möôøi Löïc, boán söï baát hoä, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm phaùp Baát
coäng, seõ ñöôïc chuyeån phaùp luaân, seõ ñoä thoaùt ngöôøi trong thieân haï ôû
khaép möôøi phöông.
Ngöôøi con gaùi cuûa oâng tröôûng giaû noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-
luaân:
–Nhö lôøi thieän nam töû noùi thì trong haøng trôøi ngöôøi khoâng ai
saùnh baèng. OÂng chôù töï laøm khoå ñeán theá. Toâi seõ töï cho oâng vaøng
baïc, traân baûo, vaät quyù. Toâi töï cuøng naêm traêm theå nöõ ñi theo oâng.
Toâi cuõng muoán töï cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø muoán nghe
kinh nöõa.
Luùc aáy vò Baø-la-moân noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Hay thay, hay thay! Naøy thieän nam! Tinh taán nhö theá thaät khoù
bì kòp! OÂng muoán bieát toâi chaêng? Naøy thieän nam! Toâi laø Thieân vöông
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân coá ñeán thöû oâng maø thoâi! OÂng muoán tìm caàu theá
naøo cöù xin, toâi seõ cho oâng.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân noùi vôùi Thieân vöông Ñeá-thích:
–Thieân vöông muoán thöông toâi thì haõy laøm cho thaân theå toâi
bình phuïc nhö cuõ.
Thaân theå cuûa Boà-taùt lieàn bình phuïc nhö cuõ. Thích Ñeà-hoaøn
www.daitangkinh.org
Nhaân lieàn töï bieán maát. Luùc ñoù con gaùi cuûa oâng Tröôûng giaû noùi vôùi
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Haõy cuøng toâi ñi veà nhaø cha meï toâi xin vaøng baïc, traân baûo, vaät
quyù, ñoàng thôøi thöa vôùi cha meï ñeå ra ñi.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn theo ñeán nhaø cha meï coâ. Ngöôøi con
gaùi veà ñeán nôi, ñem söï vieäc ñoù thuaät laïi ñaày ñuû vôùi cha meï. Cha meï
coâ lieàn noùi:
–Nhöõng ñieàu con noùi ta raát thích, hieám khi maø ñöôïc nghe! Ta
cuõng muoán ñi cuøng vôùi con, nhöng töï nghó, tuoåi giaø chaúng theå töï ñi
ñöôïc! YÙ muoán cuûa con nhö theá naøo haõy töï noùi ra ñi!
Ngöôøi con gaùi noùi:
–Con muoán ñöôïc vaøng baïc, traân baûo, vaät quyù.
Cha meï coâ noùi:
–Con cöù töï yù laáy ñi!
Ngöôøi con gaùi lieàn töï laáy vaøng baïc, ñuû thöù chaâu baùu traân kyø, ñoà
vaät toát ñeïp ñöïng ñaày boät thôm Chieân-ñaøn danh tieáng vaø caùc loaïi boät
thôm, nöôùc thôm khaùc. Taát caû ñöôïc chôû treân naêm traêm xe taûi. Naêm
traêm ngöôøi gaùi haàu töï mình gheù theo xe.
Luùc ñoù naêm traêm thò nöõ ñeàu ñi baùo cho cha meï cuûa ngöôøi con
gaùi oâng Tröôûng giaû laø muoán haàu haï ngöôøi con gaùi quyù theo Boà-taùt
ra ñi. Baùo xong, hoï lieàn theo nhau cuøng ra ñi. Khi aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân cuøng naêm traêm ngöôøi con gaùi theo ñöôøng caùi tuaàn töï tieán
böôùc. Xa xa thaáy nöôùc Kieàn-ñaø-vieät coù côø phöôùn, ví nhö côø phöôùn
treo treân coõi trôøi Ñao-lôïi. Xa xa nghe tieáng aâm nhaïc cuûa nöôùc
Kieàn-ñaø-vieät. Laïi xa xa thaáy treân thaønh cuûa nöôùc Kieàn-ñaø-vieät coù
baûy lôùp luïa laø thaát baûo, beân döôùi thaønh coù baûy lôùp thaát baûo xen
nhau, moãi lôùp ñeàu coù treo chuoâng rung. Giaùp voøng beân ngoaøi thaønh
coù baûy lôùp caây thaát baûo. Beân ngoaøi thaønh ñeàu coù nhaø haùt maø con
trai, con gaùi ñang daïo chôi vui söôùng ôû trong ñoù. Coù ngöôøi ñi xe töï
vui chôi. Coù ngöôøi ñi boä töï vui chôi. Gioù thôm töù taùn phaân boá cuøng
khaép khoâng ñaâu maø chaúng nghe thôm, ví nhö höông trôøi. Vì theá neân
goïi laø nöôùc Kieàn-ñaø-vieät. Luùc ñoù Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm
traêm ngöôøi con gaùi ñeàu töø xa thaáy nhö vaäy. Hoï thaáy roài ñeàu raát vui
möøng phaán khôûi, töï nghó: “Veà ñaïo nghóa, chuùng ta chaúng theå ngoài ôû
treân xe, phaûi xuoáng ñi boä vaøo nöôùc ñoù!”

Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi ñoàng ñi vaøo
thaønh töø cöûa Taây. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân qua khoûi cöûa thaønh thì xa xa
thaáy ngoâi ñaøi cao, hoa vaên chaïm troå baèng vaøng baïc, maøi giuõa nguõ
saéc huyeàn hoaøng aùnh saùng röïc rôõ. Boán maët boán goùc cuûa ñaøi, caùc noùc
nhoïn ñeàu höôùng leân trôøi, treo chuoâng rung, côø, loïng, aâm nhaïc hoøa
nhau. Xa xa thaáy roài, hoï hoûi ngöôøi trong thaønh ñi ra raèng:
–Ñoù laø ñaøi gì maø thaát baûo xen nhau trang söùc ñeïp ñeõ ñeán theá?
Ngöôøi aáy ñaùp:
–Hieàn giaû chaúng bieát sao? Trong thaønh naøy coù Boà-taùt teân laø
Ñaøm-voâ-kieät, laø ñaáng toái cao trong moïi ngöôøi, khoâng ai maø chaúng
cuùng döôøng, leã baùi. Boà-taùt aáy vì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø döïng caùi ñaøi
naøy. Trong ñaøi aáy coù caùi hoäp baûy baùu. Duøng vaøng roøng töû ma laøm
chaát lieäu ñeå cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ñaët vaøo trong hoäp ñoù. Trong
hoäp coù haøng traêm thöù danh höông. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät moãi ngaøy
cuùng döôøng. OÂng ñem ñuû loaïi hoa, danh höông, thaép ñeøn, treo côø
phöôùn, loïng hoa, ñuû caùc loaïi baùu, haøng traêm thöù aâm nhaïc ñeå cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy. Chö Thieân treân cung
trôøi Ñao-lôïi ngaøy ñeâm saùu laàn ñem hoa Vaên-ñaø-la, hoa Ma-ha Vaên-
ñaø-la ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi cuùng döôøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät xong lieàn ñi ñeán choã ñaïi hoäi coù toøa cao cuûa Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Hoï cuøng nhau ñi chaúng bao xa thì ñaõ thaáy xa xa Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân toøa cao laø moät ngöôøi treû tuoåi dung maïo ñeïp
ñeõ, haøo quang chieáu saùng, ñang thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät cho haøng
ngaøn haøng öùc ngöôøi nghe. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi
con gaùi thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät roài, hoï ñeàu raát vui möøng hôùn hôû
ñem ñuû thöù hoa höông tung leân treân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, laïi ñem
bieát bao thöù baùu tung leân treân Boà-taùt, laïi ñem haøng traêm thöù aùo traân
baûo ñuû maøu daâng leân Boà-taùt. Hoï ñaûnh leã vaø nhieãu quanh Boà-taùt taùm
traêm voøng roài, thöa:
–Chuùng con cuõng seõ ñaït ñöôïc toân kính! Cuõng seõ laïi nhö vaäy!
Baáy giôø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñem lôøi hay trong kinh thaâm dieäu
noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi:
www.daitangkinh.org
–Chuùc möøng caùc ngöôøi ñaõ ñeán! Caùc ngöôøi khoâng meät moûi chöù!
Caùc ngöôøi haõy noùi leân nhöõng ñieàu caùc ngöôøi muoán ñöôïc ñi! Chôù töï
nghi nan! Ta chính laø thaày ñoä caùc ngöôøi, thaät khoâng coù ñieàu ñaùng
tieác.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baïch Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Tröôùc kia, luùc con ñang tìm caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät, ôû trong
nuùi vaéng keâu gaøo khoùc loùc thì ôû trong hö khoâng coù vò Hoùa Phaät xuaát
hieän. Thaân Ngaøi coù ba möôi hai töôùng, thaân maøu vaøng töû ma phoùng
ra ngaøn öùc tia saùng. Baáy giôø Hoùa Phaät ngôïi khen con: “Hay thay,
hay thay! Ngöôøi tìm caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhö theá ñoù!” Roài,
noùi vôùi con: “Caùch ñaây hôn hai vaïn daëm veà höôùng Ñoâng coù nöôùc
teân Kieàn-ñaø-vieät, ngang doïc boán traêm taùm möôi daëm, traân baûo xen
nhau trang hoaøng ví nhö cung ñieän treân coõi trôøi Ñao-lôïi, coù Boà-taùt
teân Ñaøm-voâ-kieät laø baäc toái toân trong moïi ngöôøi ôû ñaây thöôøng caën
keõ daïy ngöôøi. OÂng haõy ñi ñeán ñoù thì seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät. vò Boà-taùt aáy töø haøng ngaøn vaïn öùc ñôøi tröôùc thöôøng laøm Thaày
cuûa oâng, laø vò Thaày luùc oâng môùi phaùt taâm.” Luùc aáy nghe ñeán teân
cuûa Thaày, con raát vui möøng hôùn hôû khoâng theå töï keàm cheá ñöôïc. Vì
vui möøng hôùn hôû neân lieàn thaáy möôøi phöông chö Phaät ñang truï
Tam-muoäi. Khi aáy chö Phaät ñeàu ngôïi khen con: “Hay thay, hay
thay! Ngöôøi tìm caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi nhö vaäy ñoù! Tröôùc kia
chuùng toâi caàu Phaät ñaïo, caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng gioáng nhö vaäy.
Ngöôøi ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì seõ töï tieán ñeán thaønh Phaät.” Caùc
Ñöùc Phaät aáy thuyeát kinh cho con nghe xong, thì khoâng coøn thaáy
nöõa. Con töï nghó: “Phaät töø ñaâu laïi vaø ñi veà ñaâu?” Con ñem vieäc
naøy baïch vôùi Thaày, xin Thaày giaûng giaûi veà vieäc Ñöùc Phaät töø ñaâu laïi
vaø ñi veà ñaâu?
Baáy giôø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñaùp:
–Naøy Hieàn giaû, haõy laéng nghe!
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân thöa:
–Vaâng, con saün saøng laéng nghe.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi:
–Khoâng voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät cuõng
gioáng nhö vaäy.
Voâ töôûng voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät
Voâ xöù sôû voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät
Voâ sôû tuøng sinh voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu,
Phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Voâ hình voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät cuõng
gioáng nhö vaäy.
Huyeãn voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät cuõng
gioáng nhö vaäy.
Soùng naéng voán khoâng töø ñaâu tôùi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät
Ngöôøi trong chieâm bao voán khoâng töø ñaâu tôùi cuõng khoâng ñi veà
ñaâu, Phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Neâ-hoaøn voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät cuõng
gioáng nhö vaäy.
Töôûng töôïng voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, Phaät
Khoâng coù sinh, khoâng coù töôûng voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng
khoâng ñi veà ñaâu, muoán bieát Phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Voâ sôû thích voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, muoán
bieát Phaät cuõng gioáng nhö vaäy.
Hö khoâng voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, muoán
Kinh quaû voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, muoán
Ñaàu moái goác voán khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng ñi veà ñaâu, muoán
Luùc ñoù Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñöôïc nghe giaùo phaùp thaâm dieäu
cuûa Phaät, so saùnh nhö vaäy thì chaúng theå keå, chaúng theå nghó, chaúng
theå löôøng. Ñaïi phaùp naøy laø nhö vaäy ñoù!
Ngay khi ñoù, taïi choã ngoài, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñaéc saùu vaïn
Tam-muoäi. Ñoù laø nhöõng moân Tam-muoäi naøo? Tam-muoäi Voâ xöù sôû,
www.daitangkinh.org
Tam-muoäi Voâ khuûng cuï y mao baát khôûi, Tam-muoäi Thoaùt caùc ma
trung baát khuûng cuï, Tam-muoäi Thoaùt ö aùi duïc chi boån, Tam-muoäi
Thoaùt xuaát caùch chieán ly hoaïn, Tam-muoäi Baát khaû keá höôùng nhaäp,
Tam-muoäi Thí nhö ñaïi haûi baát khaû löôïng ña tueä sôû nhaäp, Tam-muoäi
Taïi Tu-di sôn coâng ñöùc trang söùc, Tam-muoäi Nguõ aám luïc suy voâ hình
quaùn, Tam-muoäi Nhaäp chö Phaät giôùi, Tam-muoäi Taát kieán chö Phaät,
Tam-muoäi Boà-taùt thuû ñaïo, Tam-muoäi Caùc kinh phaùp boån voâ hình
hieän thuyeát, Tam-muoäi Traân baûo trang söùc, Tam-muoäi Taát hoïc traân
baûo sôû nhaäp, Tam-muoäi Taát nieäm chö Phaät, Tam-muoäi Boà-taùt thöôïng
cao, Tam-muoäi Chaân-a-duy-vieät-trí caäp phaùp luaân vò chuyeån, Tam-
muoäi Trang nghieâm Phaät coâng ñöùc, Tam-muoäi Voâ haø ueá taát caäp tònh,
Tam-muoäi Sôû vaên chuùng söï nhö ñaïi haûi, Tam-muoäi Voâ sôû höõu quaù,
Tam-muoäi Nhaïo kinh aâm thanh bieán chí, Tam-muoäi Kinh phaùp
chöông hieån kyø phan, Tam-muoäi Ñaùt-taùt-a-kieät (Nhö Lai) thaân voâ
hình, Tam-muoäi chö kinh phaùp voâ hình bieán thò, Tam-muoäi Boà-taùt aán
phong, Tam-muoäi Chieáu minh Phaät caûnh giôùi sôû nguyeän cuï tuùc, Tam-
muoäi Giaûi thaäp phöông nhaân naïn, Tam-muoäi Laâm thaønh Phaät trang
nghieâm, Tam-muoäi Chuûng chuûng taïp hoa dò saéc, Tam-muoäi Ña traân
baûo, Tam-muoäi Phaùp luaân thöôøng chuyeån, Tam-muoäi Chö aâm thanh
vieãn vaên nhaäp yeáu, Tam-muoäi Nhaäp thaäp phöông nhaân boån voâ, Tam-
muoäi Chö tam giôùi taát bieán chí, Tam-muoäi Thaønh chö coâng ñöùc,
Tam-muoäi Voâ höõu naêng quaù luïc Ba-la-maät, Tam-muoäi Ñaùt-taùt toïa
thoï haï thôøi hoaïi dö ngoaïi ñaïo la voõng, Tam-muoäi Ñaùt-taùt-a-kieät hieän
phi, Tam-muoäi Baát khaû phuïc keá coâng ñöùc ñaïc trang nghieâm, Tam-
muoäi Chö traân baûo trí tueä coâng ñöùc, Tam-muoäi Taùt-vaân-nhaõ ñòa,
Tam-muoäi Taát tònh nhaân, Tam-muoäi Taát bieán chieáu, Tam-muoäi Taát
nhaäp thaäp phöông nhaân sinh töû chi caên trí tueä xuaát trung, Tam-muoäi
Quaù khöù vò lai hieän taïi taát ñaúng. Nhöõng so saùnh nhö theá, Boà-taùt Taùt-
ñaø-ba-luaân ñaéc saùu vaïn moân Tam-muoäi nhö vaäy. Luùc ñoù, Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ñöùng daäy ñi vaøo cung.


QUYEÅN 10
Phaåm 29: BOÀ-TAÙT ÑAØM-VOÂ-KIEÄT
Baáy giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân töø Tam-muoäi xuaát cuøng vôùi naêm
traêm ngöôøi con gaùi ñeán ngoaøi cöûa cung cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñöùng ngoaøi cöûa thaàm nghó: “Hoâm nay ta vì kinh
phaùp maø ñeán ñaây, thaày ñaõ vaøo trong cung theo ñaïo nghóa thì ta chaúng
neân naèm, chaúng neân ngoài, chôø thaày ta ra, böôùc leân toøa cao thuyeát
Baùt-nhaõ ba-la-maät, luùc ñoù ta môùi neân ngoài.” Naêm traêm ngöôøi con gaùi
cuõng ñeàu baét chöôùc Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân maø ñöùng.
Luùc ñoù Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vöøa daïy caùc coâ gaùi trong ñieän,
noùi kinh phaùp xong, Boà-taùt taém röûa roài beøn maëc aùo môùi böôùc leân
toøa Baùt-nhaõ ba-la-maät ngoài tö duy nhaäp vaøo heát caùc thöù Tam-muoäi,
nhö vaäy suoát baûy naêm khoâng ñoäng khoâng lay. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-
luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi cuõng laïi thöôøng kinh haønh baûy
naêm chaúng ngoài chaúng naèm. Sau baûy naêm ñoù, Thieân nhaân ôû trong
hö khoâng noùi vôùi hoï: “Baûy ngaøy sau, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät seõ töø
Tam-muoäi xuaát.”
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nghe tieáng noùi cuûa Thieân nhaân, töï nghó:
“Hoâm nay chuùng ta neân vì Thaày maø baøy toøa ngoài, röôùi nöôùc, queùt
doïn.” Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi ñoàng ñi
ñeán choã noùi kinh. Ñeán roài, hoï ñaëc bieät vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät maø
baøy toøa cao. Luùc ñoù naêm traêm ngöôøi con gaùi, moãi ngöôøi ñeàu töï laáy
aùo maëc cuûa mình traûi leân treân toøa ngoài. Ngay khi aáy ma teä aùc töï
nghó: “Chöa töøng coù ñieàu ñoù, chöa töøng thaáy vieäc ñoù! Boà-taùt Taùt-
ñaø-ba-luaân naøy vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät maø baøy toøa ngoài cao, ñaëc
bieät cung kính laø ñeå tìm caàu Phaät ñaïo. OÂng aáy tinh taán duõng maõnh
khoâng ngöøng nghæ, khoâng bieáng nhaùc. Ñaéc ñöôïc ñaïo thì oâng aáy seõ
www.daitangkinh.org
ra khoûi coõi cuûa ta vaø ñoä thoaùt nhieàu ngöôøi khoâng keå xieát. Hoâm nay
ta phaûi phaù hoaïi oâng aáy giöõa chöøng.”
Luùc aáy ma teä aùc phaù hoaïi heát caùc toøa ngoài cuûa caùc Boà-taùt, ñeàu
laøm cho chuùng cong queo. Ma teä aùc laøm möa caùt, soûi ñaù, gai goùc,
xöông khoâ. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi thaáy
toøa ngoài cong queo, laám lem buøn ñaát, hoï töï nghó: “Hoâm nay Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät seõ ngoài thuyeát phaùp vaø caùc ñeä töû ñeàu ñeán nghe. Chuùng
ta phaûi queùt doïn chænh ñoán choã ngoài laïi.” Hoï lieàn cuøng nhau queùt
doïn chænh ñoán caùc toøa ngoài, roài hoï töï nghó: “Hoâm nay maët ñaát ñaày
buïi baëm, sôï buïi laøm baån Thaày vaø caùc Boà-taùt, chuùng ta phaûi cuøng röôùi
nöôùc.” Hoï ñi khaép nôi tìm nöôùc nhöng khoâng theå tìm ñöôïc. Vì sao?
Vì do ma laøm ra tình caûnh ñoù. Hoï laïi thaàm nghó: “Hoâm nay chuùng ta
tìm nöôùc maø khoâng theå tìm ñöôïc, chuùng ta phaûi töï laáy maùu cuûa mình
röôùi leân ñaát maø thoâi.” Baáy giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm
ngöôøi con gaùi ñeàu töï laáy dao caét khaép thaân mình ra maùu ñem röôùi leân
ñaát. Do hoï töø hieáu ñoái vôùi kinh phaùp neân Thích Ñeà-hoaøn Nhaân töï
nghó: “ÔÛ theá gian coù ngöôøi nhö vaäy sao? Vì hoï tinh taán cung kính töø
hieáu ñoái vôùi Thaày daïy kinh!”
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñeán choã Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
ngôïi khen raèng:
–Hay thay, hay thay! Hieàn giaû tinh taán thaät khoù ai bì kòp. Do
tinh taán töø hieáu ñoái vôùi Thaày neân chaúng bao laâu nöõa seõ ñöôïc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Hieàn giaû coù ñieàu gì sai baûo xin cöù noùi vôùi chuùng
toâi, nhöõng ngöôøi nhö oâng, chuùng toâi ñeàu seõ giuùp ñôõ, nhöõng ñieàu
muoán ñöôïc thì chuùng toâi seõ cho.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Nhöõng ñieàu toâi muoán ñöôïc thì Thích Ñeà-hoaøn Nhaân phaûi töï
bieát thoâi.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn bieán ñaát thaønh löu ly, treân ñoù coù caùt
baèng vaøng. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân khieán cho thaân theå cuûa Boà-taùt Taùt-
ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi trôû laïi bình thöôøng khoûe
maïnh nhö cuõ. Boán phía choã ngoài hoùa laøm ao nöôùc löu ly. Giaùp voøng
bôø ao ñeàu coù lan can vaø theàm ao baûy baùu. Hai beân theàm ñeàu coù caây
traân baûo. Ngaàn aáy traêm thöù baøy la lieät ñeïp ñeõ.
Luùc Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi röôùi
nöôùc thì trôøi möa xuoáng hoa Vaên-ñaø-la, hoa Maïn-thuø-nhan, hoa Ma-
ha Maïn-thuø-nhan. Trôøi möa ñuû caùc thöù hoa nhieàu ñeán boán ngaøn
thaïch (ñôn vò ño löôøng). Thích Ñeà-hoaøn Nhaân laáy hoa aáy ñem cho
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø baûo:
–OÂng haõy ñem nhöõng boâng hoa ñoù cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø tung leân treân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø caùc Boà-taùt vaø ñem naêm
traêm chieác aùo trôøi daâng leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân toøa.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn nhaän heát caùc thöù ñoù roài chuù nguyeän
cho hoï.
Luùc ñoù Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät sau baûy naêm töø Tam-muoäi xuaát,
ñeán treân toøa cao, cuøng ngoài chung vôùi boán vaïn öùc Boà-taùt. Soá ngöôøi
ngoài ñôøi tröôùc hoï raát ñoâng. Khi aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm
traêm ngöôøi con gaùi ñeàu tung hoa, ñoàng thôøi ñem boät thôm Chieân-ñaøn,
boät thôm maät vaø ñuû thöù traân baûo mòn tung leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø
caùc Boà-taùt. Tröôùc caùc vò treân, hoï ñem ñaàu maët laïy saùt chaân, roài ñi
nhieãu quanh ba voøng, luøi veà ñöùng yeân. Hoï chaêm chuù nhìn Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Luùc aáy, quanh ñaïi hoäi cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vuoâng
vöùc boán möôi daëm ñeàu ñaày caû ngöôøi trong ñoù. Khi aáy Boà-taùt Ñaøm-
voâ-kieät xoay boán höôùng nhìn nhöõng ngöôøi ñeán döï hoäi thì thaáy Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi vì muoán ñöôïc kinh phaùp
neân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñaõ vì Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân maø giaûng noùi
–Thieän nam töû, oâng haõy laéng nghe! Caùc kinh phaùp ñeàu bình
ñaúng, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng ñeàu bình ñaúng nhö vaäy.
Caùc kinh phaùp tröôùc sau khoâng theå keå, Baùt-nhaõ ba-la-maät tröôùc
sau cuõng khoâng theå keå nhö vaäy.
Trí tueä Nhö Lai khoâng coù gì ngaên ngaïi, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng coù gì ngaên ngaïi nhö vaäy.
Ví nhö ngöôøi do aûo thuaät bieán ra thì voâ hình, Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng voâ hình nhö vaäy.
Ví nhö gioù khoâng coù gì ngaên ngaïi, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng coù gì ngaên ngaïi nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Caùc phaùp tröôùc sau khoâng theå keå xieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng theå keå xieát nhö vaäy.
Taát caû ngaõ sôû ñeàu ñoaïn tröø heát neân voán tònh, Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng voán tònh nhö vaäy.
Ví nhö trong chieâm bao cuøng ngöôøi con gaùi lieác maét ñöa tình
voán khoâng, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voán khoâng nhö vaäy.
Ñoái töôïng ñöôïc ñaët teân voán khoâng, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voán
khoâng nhö vaäy.
Neâ-hoaøn cuûa A-la-haùn laø khoâng, laø khoâng sinh, Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng laø khoâng, cuõng laø khoâng sinh nhö vaäy.
Nhö Lai Baùt-neâ-hoaøn voán bình ñaúng khoâng coù khaùc, Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng voán bình ñaúng, khoâng coù khaùc nhö vaäy.
Ví nhö ñoát löûa, löûa töùc thôøi dieät voán khoâng töø ñaâu laïi vaø ñi
cuõng khoâng coù choã ñeán, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voán khoâng töø ñaâu
laïi vaø ñi cuõng khoâng coù choã ñeán nhö vaäy.
Ví nhö trong chieâm bao thaáy nuùi Tu-di voán khoâng, Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng voán khoâng nhö vaäy.
Ví nhö Phaät hieän khoâng thaät coù, Baùt-nhaõ ba-la-maät hieän cuõng
khoâng thaät coù nhö vaäy.
Ñôøi tröôùc, vui söôùng vôùi nhau ôû trong aùi duïc keå ra khoâng thaät
coù, Baùt-nhaõ ba-la-maät keå ra cuõng khoâng thaät coù nhö vaäy.
Teân ngöôøi vaø tieáng taêm khoâng thaät coù, Nhö Lai cuõng khoâng
thaät coù. Ñoái vôùi vieäc thaáy ñôøi tröôùc laø sôû taùc cuûa yù nieäm roài nhaân ñoù
maø thaáy. Sôû taùc yù nieäm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voán khoâng thaät
coù nhö vaäy.
Ví nhö nhaø aûo thuaät hoùa ra hình töôïng voán khoâng thaät coù, Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng voán khoâng thaät coù nhö vaäy.
Ví nhö hö khoâng chính laø khoâng choã truï, Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng chính laø khoâng choã truï nhö vaäy.
Ví nhö huyeãn sö hoïc bieán hoùa thì khoâng ñieàu gì maø khoâng thaáu
ñaùo, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng ñieàu gì maø khoâng thaáu ñaùo nhö
vaäy.
Quaù khöù, vò lai, hieän taïi cuõng chaúng theå hôïp laøm moät, Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoâng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi, phaûi bieát raèng danh voán
voâ hình, töï voán voâ hình, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng coù choã naøo
chaúng ñeán, cuõng khoâng coù choã naøo chaúng vaøo, cuõng khoâng choã ñeán,
cuõng khoâng choã vaøo. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng, khoâng
thaät coù.
Ví nhö hö khoâng khoâng choã naøo chaúng ñeán, khoâng choã naøo
chaúng vaøo, maø cuõng khoâng coù choã ñeán, cuõng khoâng coù choã vaøo. Vì
sao? Vì hö khoâng voán khoâng coù hình töôùng, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
vaäy. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø nhö theá.
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng vaøo vôùi ñaát, cuõng vaøo vôùi nöôùc, cuõng
vaøo vôùi löûa, cuõng vaøo vôùi gioù, cuõng vaøo vôùi khoâng, cuõng vaøo vôùi kia,
cuõng vaøo vôùi ñaây, cuõng vaøo vôùi saéc, cuõng vaøo vôùi thoáng döông, cuõng
vaøo vôùi tö töôûng, cuõng vaøo vôùi sinh töû, cuõng vaøo vôùi thöùc, cuõng vaøo
vôùi ngöôøi, cuõng vaøo vôùi thoï maïng, cuõng vaøo vôùi sinh, cuõng vaøo vôùi
coù ñöùc, cuõng vaøo vôùi khoâng ñöùc, cuõng vaøo vôùi duïc, cuõng vaøo vôùi
chaúng duïc, cuõng vaøo vôùi coù, cuõng vaøo vôùi khoâng, cuõng vaøo vôùi
töôùng, cuõng vaøo vôùi voâ töôùng, cuõng vaøo ôû trong nguyeän, cuõng vaøo ôû
trong voâ nguyeän, cuõng vaøo ôû trong sinh, cuõng vaøo ôû trong baát sinh,
cuõng vaøo vôùi maët trôøi, cuõng vaøo vôùi maët traêng, cuõng vaøo vôùi tinh tuù,
cuõng vaøo vôùi A-tu-luaân, cuõng vaøo vôùi Roàng, cuõng vaøo vôùi Quyû thaàn,
cuõng vaøo vôùi Kieän-ña-la, cuõng vaøo vôùi Ca-löu-laëc, cuõng vaøo vôùi
Chaân-ñaø-la, cuõng vaøo vôùi Ma-haàu-laëc, cuõng vaøo vôùi La-saùt, cuõng
vaøo vôùi Cöu-vieân (loaøi quyû thaàn thaân to lôùn), cuõng vaøo vôùi Beä-leä
(ngaï quyû), cuõng vaøo vôùi caàm thuù, cuõng vaøo vôùi Neâ-leâ (ñòa nguïc),
cuõng vaøo vôùi loaøi boø bay, cuõng vaøo vôùi loaøi maùy cöïa, cuõng vaøo vôùi
loaøi kyø haønh (boø baèng buïng), cuõng vaøo vôùi hôi thôû, cuõng vaøo vôùi
ngheøo heøn, cuõng vaøo vôùi giaøu sang, cuõng vaøo vôùi Hieàn giaû, cuõng vaøo
vôùi Tieân nhaân, cuõng vaøo vôùi Tu-ñaø-hoaøn, cuõng vaøo vôùi Tö-ñaø-haøm,
cuõng vaøo vôùi A-na-haøm, cuõng vaøo vôùi A-la-haùn, cuõng vaøo vôùi Bích-
chi-phaät, cuõng vaøo vôùi Boà-taùt, cuõng vaøo vôùi Phaät, cuõng vaøo vôùi Neâ-
hoaøn, cuõng vaøo vôùi boán YÙ chæ, cuõng vaøo vôùi boán YÙ ñoaïn, cuõng vaøo
vôùi naêm Caên, cuõng vaøo vôùi baûy Giaùc yù, cuõng vaøo vôùi taùm Thaùnh
ñaïo, cuõng vaøo vôùi höõu trí, cuõng vaøo vôùi voâ trí, cuõng vaøo vôùi möôøi
Löïc, cuõng vaøo vôùi boán Voâ sôû uùy, cuõng vaøo vôùi kinh Phaät, cuõng vaøo
www.daitangkinh.org
vôùi kinh saùch theá gian, cuõng vaøo vôùi ñoàng boùng, cuõng vaøo vôùi chaúng
ñoàng boùng, cuõng vaøo vôùi tuùc maïng, cuõng vaøo vôùi sôû haønh, cuõng vaøo
vôùi khoâng sôû haønh, cuõng vaøo ôû trong sinh töû luaân hoài, cuõng vaøo vôùi
khoå sôû, cuõng vaøo vôùi chaúng khoå sôû, cuõng vaøo vôùi töï taïi, cuõng vaøo vôùi
chaúng töï taïi, cuõng vaøo vôùi ñoä thoaùt, cuõng vaøo vôùi chaúng ñoä thoaùt,
cuõng vaøo ôû trong toát, cuõng vaøo ôû trong chaúng toát, cuõng vaøo ôû trong
thieän, cuõng vaøo ôû trong baát thieän, cuõng vaøo ôû trong thoâng tueä, cuõng
vaøo ôû trong chaúng thoâng tueä, cuõng vaøo ôû trong saùng suoát, cuõng vaøo ôû
trong chaúng saùng suoát, cuõng vaøo vôùi quaù khöù, cuõng vaøo vôùi vò lai,
cuõng vaøo vôùi hieän taïi hoâm nay, cuõng vaøo vôùi khaû kieán, cuõng vaøo vôùi
baát khaû kieán, cuõng vaøo vôùi giaùo, cuõng vaøo vôùi phaùp, cuõng vaøo vôùi
höõu, cuõng vaøo vôùi voâ sôû höõu, cuõng vaøo vôùi taát caû höõu hình, cuõng vaøo
vôùi taát caû voâ hình.
–So saùnh nhö theá, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân veà choã vaøo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Noùi nhö vaäy baûy ngaøy
ñeâm, nhöng ngöôøi nghe kinh vaãn caûm thaáy nhö chöøng thôøi gian moät
böõa aên. Vì sao? Vì aân hueä cuûa thaàn löïc Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân nghe giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thì raát vui möøng
hôùn hôû vaø naêm traêm ngöôøi cuøng ñem aùo trôøi vaø taùm traêm thaïch ñuû
caùc thöù chaâu baùu daâng leân cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân ñem hoa Ma-ha Vaên-ñaø-la tung leân treân Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät vaø caùc Boà-taùt ñeå taêng theâm coâng ñöùc. Baáy giôø taát caû
caây coái trong moät coõi nöôùc cuûa chö Phaät nhö caây laøm thuoác, caây aên
traùi, caùc caây ñuû thöù baùu thaûy ñeàu nghieâng gaäp thaân laïi leã baùi Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Trôøi möa hoa maät höông. Muøi höông hoa naøy nghe
ñöôïc trong caû moät coõi nöôùc cuûa chö Phaät. Taát caû moïi ngöôøi nghe
höông cuûa hoa naøy, moãi ngöôøi ñeàu töø xa thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
ñang ngoài treân toøa cao giaûng noùi kinh. Ñoàng thôøi hoï coøn thaáy Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi. Loøng cuûa moïi ngöôøi
ñeàu vui veû dòu hieàn, hoï ñeàu ñaûnh leã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät töø xa,
khaép trong ñaát nöôùc ñoù ñeàu chaán ñoäng. Baáy giôø maáy ngaøn öùc vaïn
ngöôøi ñeàu ñöôïc voâ soá kinh phaùp, chaúng theå keå xieát Boà-taùt ñeàu ñaéc
quaû vò khoâng thoaùi chuyeån.
Con gaùi cuûa oâng tröôûng giaû vaø naêm traêm ngöôøi con gaùi ñeàu
baïch vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Chuùng toâi nguyeän laøm toâi tôù cho Boà-taùt. Nguyeän ñem thaân
maïng naøy töï höôùng veà Boà-taùt. Nguyeän laøm keû sai khieán cuûa Boà-taùt.
Cuøng nhau ñem naêm traêm coã xe chôû traân baûo cuûa mình daâng leân cho
Boà-taùt. Vì sao? Vì hoâm nay Boà-taùt vì chuùng toâi neân raát khoå sôû.
Chuùng toâi cuùng döôøng Boà-taùt nhö Phaät, khoâng coù khaùc. Chuùng toâi
nhôø aân lôùn cuûa Boà-taùt môùi ñöôïc nghe nhöõng lôøi hay cuûa toân kinh
khoâng coù moät chuùt hoaøi nghi duø laø lôùn baèng sôïi loâng, coäng toùc. Hoâm
nay chuùng toâi ñem thaân naøy laøm keû sai khieán cuûa Boà-taùt nhö theá, traûi
qua soá kieáp maáy ngaøn öùc vaïn kieáp coøn chöa ñuû ñeå baùo ñeàn aân Boà-taùt
trong choác laùt ñöôïc nghe toân kinh.
Luùc aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nhaän heát naêm traêm ngöôøi con gaùi
vaø naêm traêm coã xe chôû traân baûo. Vì ñaïo ñöùc neân thoï nhaän xong, Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân muoán ñem daâng leân cho Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. OÂng
baïch vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Xin nguyeän ñem thaân naøy töï daâng leân vaø ñem naêm traêm
ngöôøi con gaùi cuøng naêm traêm coã xe chôû traân baûo daâng leân cho Ñaïi
sö. Xin Boà-taùt thöông xoùt chuùng con maø thoï nhaän, seõ khieán cho
chuùng con ñöôïc coâng ñöùc.
Khi ñoù Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät muoán cho Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
thaønh töïu coâng ñöùc neân nhaän heát naêm traêm ngöôøi con gaùi vaø naêm
traêm coã xe chôû traân baûo. Boà-taùt nhaän xong, ñem trao trôû laïi cho Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø noùi:
–OÂng haõy nhaän laáy naêm traêm ngöôøi con gaùi laøm keû sai khieán
vaø naêm traêm coã xe chôû traân baûo.
Chö Thieân treân coõi trôøi Ñao-lôïi ñeàu ngôïi khen:
–Hay thay, hay thay! Nhöõng sôû höõu cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
ñeàu daâng heát cho Thaày. YÙ ñoù khoù ñöôïc!
Baáy giôø haøng traêm ngaøn vaïn öùc Thieân nhaân cuøng ñeán choã Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå nghe kinh. Luùc ñoù Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát vui
möøng hôùn hôû, lieàn ôû ngay taïi treân choã ngoài ñaéc saùu vaïn moân Tam-
muoäi.
Nhöõng Tam-muoäi ñoù laø gì?
www.daitangkinh.org
Tam-muoäi Nguyeän laïc, Tam-muoäi Oai nghi, Tam-muoäi

Khuyeán ñöùc, Tam-muoäi Nguyeät maõn, Tam-muoäi Nhaät quang dieãn,
Tam-muoäi Nhö Lai haïnh, Tam-muoäi Taát nieäm Phaät, Tam-muoäi Boà-
taùt sôû haønh, Tam-muoäi Nhaïo trí tueä, Tam-muoäi Ñoä thoaùt kieân truï,
Tam-muoäi Chö caûnh giôùi trung voâ sôû truï, Tam-muoäi Quoác ñoä chuûng
chuûng nghieâm nhaäp, Tam-muoäi Nhö Lai töôùng voâ töôùng nhaäp, Tam-
muoäi Thaäp phöông nhaân voâ hình aán phong, Tam-muoäi Nhö Lai xuaát
toïa, Tam-muoäi Voâ sôû uùy laïc, Tam-muoäi Khí quyeân traân baûo, Tam-
muoäi Nhö Lai löïc trang nghieâm, Tam-muoäi Chö kinh phaùp taát minh
laïc, Tam-muoäi Thuyeát voâ sôû tuøng lai giaûi söï, Tam-muoäi Tònh nhö
phaïn nhaân, Tam-muoäi Quaù khöù vò lai hieän taïi taát ñaúng nhaäp, Tam-
muoäi Boån ñoan ñöông lai ñoan voâ sôû truï, Tam-muoäi Trang nghieâm
Phaät taïng, Tam-muoäi Phaät aâm thanh höôûng taát thaønh. OÂng ñaõ ñaéc
saùu vaïn moân Tam-muoäi Nhö theá. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân töø Tam-
muoäi xuaát thì ñaéc trí tueä löïc, nhaäp heát vaøo trong kinh phaùp cuûa caùc
Boà-taùt.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baïch vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Xin Boà-taùt thuyeát giaûng veà aâm thanh cuûa Phaät seõ do ñaâu maø
bieát ñöôïc?
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe cho roõ! Ví nhö caây ñaøn khoâng
haàu chaúng phaûi do moät vieäc maø thaønh ñöôïc. Noù phaûi coù caây, coù truï,
coù daây tô vaø coù ngöôøi ñoäng tay gaûy leân. AÂm dieäu hay cuûa noù töï taïi,
muoán gaûy khuùc ñieäu naøo maø chaúng ñöôïc.
Naøy Hieàn giaû! OÂng muoán bieát aâm thanh cuûa Phaät thì cuõng nhö
theá. Boà-taùt baét ñaàu phaùt taâm roài ñôøi ñôøi tu haønh, taïo taùc coâng ñöùc,
ñôøi ñôøi giaùo thoï, ñôøi ñôøi hoûi Phaät söï… taäp hôïp caùc vieäc ñoù laïi môùi
thaønh thaân Phaät. AÂm thanh cuûa Phaät cuõng gioáng nhö vaäy. Nhöõng
phaùp aáy ñeàu töø nhaän duyeân khôûi, cuõng chaúng theå töø haïnh Boà-taùt maø
ñöôïc, cuõng chaúng theå töø thaân Phaät maø ñöôïc, cuõng chaúng theå lìa thaân
Phaät maø ñöôïc. Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát aâm thanh cuûa thaân Phaät thì
hôïp chung caùc vieäc ñoù thì môùi ñaéc Phaät.
Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû! Ví nhö ngöôøi gioûi thoåi oáng saùo daøi. AÂm
dieäu hay cuûa oáng saùo aáy cuøng lôøi ca hoøa nhaäp vôùi nhau. OÁng saùo aáy
voán laøm baèng truùc, roài coù ngöôøi kheùo thoåi, caùc vieäc aáy hôïp laïi thì
tieáng saùo kia môùi bi ai. Thaønh ñöôïc thaân Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng
Giaùc chaúng chæ do moät vieäc, chaúng do hai vieäc maø thaønh. Thaønh ñöôïc
thaân ñoù laø do ngaàn aáy haøng traêm haøng ngaøn vieäc hoaëc do nhieàu ñôøi
taïo taùc coâng ñöùc. Baûn nguyeän ñaõ ñaït ñöôïc cuõng laïi do nhieàu ñôøi daïy
baûo cho ngöôøi. Vì theá neân thaønh thaân töôùng cuûa Phaät vaø caùc veû ñeïp
hieän ra heát nhö vaäy. Ví nhö sau khi Phaät Baùt-neâ-hoaøn, coù ngöôøi taïo
hình töôïng Phaät. Moïi ngöôøi thaáy hình töôïng Phaät khoâng ai chaúng quyø
laïy cuùng döôøng vì töôïng aáy ñoan chính ñeïp ñeõ y nhö Ñöùc Phaät khoâng
coù khaùc. Moïi ngöôøi troâng thaáy, khoâng ai chaúng xöng taùn, khoâng ai
chaúng ñem höông, hoa, luïa laø naêm maøu saéc cuùng döôøng. Hieàn giaû
noùi coù thaàn ôû trong buïng Phaät aáy chaêng?
–Chaúng coù thaàn ôû trong buïng ñoù. Sôû dó taïo töôïng Phaät laø chæ
muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc phöôùc maø thoâi. Chaúng do moät vieäc maø
thaønh töôïng Phaät, cuõng chaúng do hai vieäc maø thaønh. Coù vaøng, coù
ngöôøi thoâng tueä, hoaëc coù ngöôøi thaáy Phaät luùc coøn taïi theá, sau khi
Phaät Baùt-neâ-hoaøn vì nghó nhôù ñeán Phaät neân laøm ra töôïng, muoán
khieán cho ôû theá gian cuùng döôøng ñeå ñaït phöôùc.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân thöa vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Sau khi Phaät Baùt-neâ-hoaøn neân taïo töôïng vaäy!
–Theo lôøi Hieàn giaû noùi, thaønh thaân Phaät cuõng gioáng nhö vaäy
chaúng do moät vieäc, cuõng chaúng do hai vieäc, maø do haøng traêm ngaøn
vieäc. Coù ngöôøi khi xöa vì caàu thaønh Phaät neân tu haïnh Boà-taùt. Ngöôøi
ñoù hoaëc thöôøng thaáy Phaät vaø laøm caùc coâng ñöùc vì theá neân thaønh töïu
ñöôïc thaân Phaät, trí tueä bieán hoùa, phi haønh vaø thaønh caùc töôùng toát,
thaønh Phaät laø nhö theá!
Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe nöõa. Ví nhö tieáng troáng chaúng do
moät vieäc, chaúng do hai vieäc laøm thaønh, phaûi coù thôï, coù da thuoäc, coù
duøi, coù ngöôøi ñaùnh thì môùi phaùt ra tieáng.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát Phaät chaúng do moät vieäc, hai vieäc maø
phaûi do ngaàn aáy ngaøn vaïn vieäc môùi thaønh. Coù ngöôøi môùi phaùt taâm coù
saùu haïnh Ba-la-maät, hieåu bieát caùc phaùp voán khoâng, phaùp voán khoâng
www.daitangkinh.org
laø vieäc khoâng töø ñaâu sinh ra. Ngoài döôùi coäi caây haøng phuïc chuùng ma,
caùc kinh phaùp thaûy ñeàu hieåu bieát nhö huyeãn khoâng coù khaùc vì theá
neân thaønh töïu thaân Phaät.
Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe nöõa. Ví nhö veõ ngöôøi thì phaûi coù
vaùch, coù maøu, coù hoïa só, coù buùt, hôïp caùc vieäc ñoù laïi môùi veõ thaønh
hình ngöôøi ñöôïc. Muoán bieát thaân Phaät, chaúng do moät vieäc, hai vieäc
maø phaûi do traêm ngaøn vieäc môùi thaønh. Boà-taùt coù boån haïnh boá thí, coù
trì giôùi chaúng vi phaïm möôøi vieäc thieän thöôøng theo thaày laønh, thöôøng
coù taâm bình ñaúng nghó ñeán moïi ngöôøi ôû khaép möôøi phöông, khoâng coù
ngöôøi naøo coù theå phaù hoaïi ñöôïc, ñôøi ñôøi thaáy Phaät, nghe vieäc laøm
cuûa haïnh Boà-taùt kieân trì chaúng queân, ñôøi ñôøi chaúng dua nònh, thöôøng
haønh chí thaønh. Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát thaønh thaân Phaät laø nhö vaäy
ñoù!
Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe nöõa. Ví nhö choã döøng nghæ cuûa
trôøi Saéc cöùu caùnh laø Quaùn ñieän, aùnh saùng cuûa noù chieáu khaép treân trôøi
heát söùc ñeïp ñeõ. Ñieän aáy nhö ñieän xaù treân trôøi cuõng chaúng töï laøm,
cuõng khoâng coù ngöôøi ñem laïi, cuõng khoâng coù ngöôøi taïo taùc, voán
khoâng töø ñaâu laïi, cuõng khoâng ñi ñeán ñaâu, do nhaân duyeân sinh. Nhöõng
Thieân nhaân aáy voán taïo coâng ñöùc maø ñaït ñöôïc. Do hoï ôû theá gian naøy
boá thí neân ñöôïc sinh leân coõi aáy, döøng nghæ taïi trong ñieän xaù. Do ñoù
caùc vò aáy ñöôïc höôûng duïng Thieân cung.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát nhaân duyeân sinh ra thaân Phaät thì do
ngöôøi theá gian muoán ñöôïc thaáy Phaät, ngöôøi aáy ñôøi tröôùc coù coâng ñöùc
neân khoâng bò sinh vaøo choã taùm aùc (baùt naïn) maø ngöôøi aáy coøn ñöôïc
thoâng tueä, tin Phaät.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát thaønh thaân Phaät thì thaân Phaät voán
khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng choã ñeán, khoâng coù ngöôøi taïo taùc, cuõng
khoâng coù ngöôøi ñem ñeán, voán khoâng coù hình, cuõng khoâng coù dính
maéc nhö cung ñieän treân trôøi Saéc cöùu caùnh. Sôû dó Phaät hieän thaân laø vì
muoán ñoä thoaùt moïi ngöôøi ôû theá gian.
Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe nöõa. Ví nhö tieáng vang trong nuùi
chaúng do moät vieäc, chaúng do hai vieäc coù theå thaønh, maø phaûi coù nuùi,
coù ngöôøi, coù tieáng goïi, coù tai nghe, taäp hôïp caùc vieäc aáy laïi môùi
thaønh tieáng vang.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát thaønh thaân Phaät thì cuõng gioáng nhö
vaäy, khoâng coù hình, cuõng khoâng coù dính maéc, do nhaân duyeân sinh,
ñôøi ñôøi thaáu hieåu nghóa khoâng, tu taäp veà khoâng. Taát caû sinh töû,
khoâng sinh töû ñeàu laø nhaân duyeân. Trí tueä Phaät hieåu roõ voán khoâng
coù sinh töû, voán cuõng khoâng coù Baùt-neâ-hoaøn. Phaät thò hieän ôû theá
gian naøy thuyeát phaùp nhö theá. Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát thaân Phaät
laø nhö theá ñoù.
Naøy Hieàn giaû! OÂng haõy nghe nöõa. Ví nhö nhaø aûo thuaät hoùa ra
moät ngöôøi ñoan chaùnh ñeïp ñeõ nhö laø Chuyeån luaân thaùnh vöông
khoâng coù khaùc. Moïi ngöôøi nghe lôøi vua noùi, khoâng ai laø khoâng haân
hoan. Neáu coù ngöôøi caàu xin vaøng baïc thì vua cho vaøng baïc vôùi loøng
thöông yeâu quyù troïng, ngöôøi caàn aùo chaên thì cho aùo chaên. Thaùnh
vöông ôû trong moïi ngöôøi, vua ngoài, ñöùng, böôùc ñi ñeàu an töôøng. Moïi
ngöôøi nhìn thaáy khoâng ai chaúng cung kính leã baùi. Ngöôøi do aûo thuaät
hoùa ra chaúng do moät vieäc, hai vieäc laøm thaønh maø phaûi coù chuù thuaät,
coù ngöôøi tuï hoäi, theo söï vui thích cuûa ngöôøi maø hoùa hieän. Trong soá
ñoù coù ngöôøi thoâng tueä ñeàu bieát ñoù laø ngöôøi ñöôïc bieán hoùa ra. Söï hoùa
hieän naøy khoâng töø ñaâu laïi cuõng khoâng choã ñeán. Bieát noù voán khoâng
chæ do bieán hoùa laøm ra. Ngöôøi thoâng tueä tuy cung kính leã baùi maø
chaúng ñaém tröôùc.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát thaønh thaân Phaät laø do nhaân duyeân
laøm ra nhö vaäy, do haøng traêm ngaøn vieäc hôïp chung maø thaønh. Coù
haïnh Boà-taùt, coù coâng ñöùc, coù tuøy hyû coâng ñöùc khieán cho moïi ngöôøi ôû
khaép möôøi phöông ñöôïc an oån, ñaày ñuû nguyeän cuûa Boà-taùt. Muoán bieát
thaønh thaân Phaät laø nhö vaäy ñoù.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát Ñöùc Phaät vì ngöôøi neân ñaõ phaân boá
kinh, trao cho voâ soá ngöôøi maø moãi moãi ñeàu khieán hoï haønh thieàn
Tam-muoäi, tö duy phaân bieät. Phaät vì ngöôøi maø thuyeát kinh moãi moãi
ñeàu khieán cho hoï hoïc. Nhö vaäy chö Thieân, nhaân daân nghe phaùp
khoâng ai chaúng vui möøng. Trong soá ñoù coù ngöôøi kieâu ngaïo, coù
ngöôøi chaúng bieát hoå theïn, coù ngöôøi daâm loaïn, coù ngöôøi tham lam
keo kieät, coù ngöôøi ngoan coá, coù ngöôøi töï duïng, coù ngöôøi öa chieán
ñaáu, coù ngöôøi chaúng chòu nghe lôøi can giaùn, coù ngöôøi bò daâm, noä, si
che phuû, coù ngöôøi laøm aùc chaúng theå keå xieát. Ñöùc Phaät ñoan chaùnh
www.daitangkinh.org
ñeïp ñeõ ôû giöõa moïi ngöôøi ngoài, ñöùng, böôùc ñi an oån. Ñöùc Phaät laø
baäc ñaõ döùt heát caùc ñieàu aùc, chæ coù caùc ñöùc. Ñöùc Phaät ñeàu khieán cho
moïi ngöôøi ñöôïc an oån. Ñöùc Phaät cuõng töï laøm Phaät söï. Ñöùc Phaät voán
töï roãng khoâng, khoâng coù ñaém tröôùc. Nhö ngöôøi do aûo thuaät hoùa ra,
cuõng vaäy, Boà-taùt hieän thaân ñoan chaùnh ñeïp ñeõ, tuy thaáy ñoù maø
khoâng ñaém tröôùc, cuõng khoâng coù caùc yù töôûng, tuy bieát ñoù khoâng
thaät maø vaãn cung kính leã baùi, cuùng döôøng khoâng cuøng cöïc.
Naøy Hieàn giaû! Muoán bieát chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi hoâm
nay ñeàu töø haøng ngaøn vaïn vieäc, moãi moãi ñeàu do nhaân duyeân sinh.
Boà-taùt phaûi nghó nhö theá, phaûi tu taäp nhö theá, phaûi giöõ gìn nhö theá.
Boà-taùt haønh nhö theá thì mau ñöôïc thaønh Phaät.
Luùc Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi veà thaân Phaät thì boán vaïn taùm
ngaøn Boà-taùt lieàn hieåu ñöôïc haïnh taän tín, traêm öùc Boà-taùt ñeàu ñöôïc
caùc phaùp Ñaø-laân-ni, hai traêm öùc Boà-taùt ñöôïc khaû naêng giaûi ñaùp moïi
nghi vaán khoâng chuùt ngaàn ngaïi, boán traêm öùc Boà-taùt ñeàu ñaéc Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån, taùm vaïn öùc Boà-taùt ñeàu ñaéc A-xaø-phuø haønh truï
phaùp. Baáy giôø trôøi möa hoa Vaên-ñaø-la, hoa Ma-ha Vaên-ñaø-la leân
treân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø caùc Boà-taùt.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaän duïng oai thaàn khieán cho caùc thöù aâm
nhaïc trong khaép caû coõi nöôùc Phaät ñeàu töï troåi leân. Haøng ngaøn vaïn
Thieân nhaân töø trong hö khoâng tung thieân y nhö möa leân treân Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät vaø caùc Boà-taùt. Chö Thieân trong hö khoâng troåi aâm nhaïc
chung vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Raát nhieàu Thieân y ngay haøng thaúng
loái che truøm caû coõi nöôùc Phaät. Höông maät coõi trôøi ñöôïc ñoát leân
phaân taùn khaép nôi. Ñaát ñai trong moät coõi nöôùc Phaät ñeàu rung ñoäng.
Caùc Boà-taùt ñeàu thaáy voâ soá Ñöùc Phaät ôû khaép möôøi phöông. Ñoàng
thôøi chö Phaät töø xa ngôïi khen Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät raèng: “Hay thay,
hay thay!”
Luùc ñoù caùc Ñöùc Phaät thoï kyù cho Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân seõ
ñöôïc thaønh Phaät ôû ñôøi vò lai, hieäu laø Ca-ma-ca-ñeà-pha-la-da Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Khi vò aáy thaønh Phaät chính hieäu laø nhö
vaäy. Naêm traêm ngöôøi con gaùi veà sau daàn daàn cuõng ñöôïc thaønh
Phaät. Nhö vaäy thì vaøo ñôøi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, naêm traêm ngöôøi con
gaùi lieàn hoùa thaønh nam töû. Veà sau, hoï ñôøi ñôøi ñöôïc sinh ra chaúng
lìa coõi nöôùc chö Phaät. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm ngöôøi
con gaùi ñôøi ñôøi thöôøng coù taøi cao thöôøng giaùo hoùa ngöôøi trong thieân
haï.
–Neáu coù Boà-taùt ñang muoán ñöôïc thaønh Phaät hoaëc thaáy Ñöùc
Phaät ñang taïi theá hoaëc sau khi Phaät Baùt-neâ-hoaøn maø muoán tìm caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi thöôøng tinh taán, phaûi thöôøng cung kính
Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaûi nhö Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñoù.
Ñöùc Phaät laáy tay voã vai A-nan ba laàn vaø noùi vôùi A-nan:
–Ta chuùc luïy cho oâng Baùt-nhaõ ba-la-maät, haõy ghi nhôù kyõ caøng.
Naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñaõ chuùc luïy cho oâng. OÂng phaûi
ghi nhôù kyõ caøng toû roõ töøng chöõ, ghi cheùp kyõ caøng toû roõ chôù ñeå thieáu
soùt. Luùc bieân cheùp phaûi nhìn kyõ, chôù ngoù taû höõu. Taát caû ñeàu e sôï
ñang luùc laøm vieäc naøy coù trôû ngaïi. Haõy kyõ caøng ñöøng ñeå kinh naøy bò
thieáu soùt moät chöõ.
Naøy A-nan! Ta chuùc luïy cho oâng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Vì
sao? Naøy A-nan! Vì kinh naøy laø kinh taïng voâ taän cuûa caùc Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Kinh naøy traán
caùc phaùp, caùc kinh khaùc ñeàu töø kinh naøy sinh ra. Naøy A-nan! Caùc
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc quaù khöù, vò lai, hieän taïi hoâm
nay ñaõ vì moïi ngöôøi giaûng noùi kinh, ñaõ laøm ra kinh quyeån chaúng
theå keå xieát vaø ñuû thöù trí tueä khaùc. Bao nhieâu thöù kinh ñieån maø moïi
ngöôøi thaáy ñöôïc thì ñem laïi baáy nhieâu söï hoan hyû, moãi ngöôøi ñeàu
theo ñoù tu haønh. Nhöõng ñieàu noùi veà con ñöôøng vaøo trí tueä cuûa moïi
ngöôøi laø nhöõng ñieàu Ñöùc Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi hoâm nay noùi.
Taát caû nhöõng kinh phaùp aáy ñeàu xuaát phaùt töø trong taïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Naøy A-nan! Ngaàn aáy thöù töôùng ñöôïc thaáy, ñuû thöù sôû haønh,
ngaàn aáy thöù caên cô, ngaàn aáy thöù thoâng minh, ngaàn aáy thöù ngu si,
www.daitangkinh.org
ngaàn aáy thöù trí tueä. Taát caû moïi söï mong caàu cho ñeán söï mong caàu
veà trí tueä cuûa moïi ngöôøi, Nhö Lai ñeàu bieát laø töø trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät sinh ra.
Naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Chaùnh Ñaúng Giaùc. Caùc trí tueä saùng suoát ñoù, thaân ta ñoù ñeàu töø trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
–OÂng kính lôøi cuûa ta. Neáu kính aùi thöøa söï ta thì töï thaân oâng ñaõ
cung kính ñoái vôùi Phaät, oâng coù loøng kính yeâu ñoái vôùi Phaät, oâng coù
loøng hieáu thuaän ñoái vôùi Phaät. Moïi söï cung kính ñoái vôùi Phaät, oâng
ñem loøng kính yeâu hieáu thuaän naøy cung kính ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Nhö vaäy, naøy A-nan! OÂng cung kính phaùp naøy töùc laø ñaõ cuùng
döôøng chö Phaät roài.
Naøy A-nan! Ta ñem phaùp naøy phoù chuùc cho oâng. Nhöõng ñieàu
oâng phaûi laøm ñeàu ñaõ laøm roài. Thaân oâng cuõng coù kính yeâu, mieäng oâng
cuõng coù kính yeâu, taâm oâng cuõng coù kính yeâu. OÂng coù loøng hieáu thuaän
ñoái vôùi Phaät, chaúng noùi khoâng coù hieáu thuaän. Thaân oâng thöôøng ñöôïc
gaëp Phaät ñuùng luùc, chaúng noùi chaúng ñuùng luùc. Mieäng oâng thöôøng noùi
ñuùng nhö phaùp, chaúng noùi chaúng ñuùng nhö phaùp. Taâm oâng thöôøng
tònh khieát khoâng coù veát nhô. OÂng thaáy Phaät, chaúng noùi chaúng thaáy
Phaät, nhö vaäy laø oâng ñaõ baùo aân Phaät roài. Ta noùi vôùi oâng, naøy A-nan!
ÔÛ trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy queân maát moät chöõ, maø oâng boû, oâng
buoâng ñi chaúng cheùp thì oâng khoâng coù loøng hieáu thuaän ñoái vôùi Phaät.
OÂng chaúng coøn ñöôïc thaáy ta nöõa.
Naøy A-nan! OÂng ñaõ khoâng coøn vaâng theo lôøi Phaät daïy. Naøy A-
nan! OÂng ñaõ chaúng coøn thöøa söï ta nöõa.
–Söï cung kính cuûa oâng ñoái vôùi Phaät töø tröôùc ñeán nay hoaøn
toaøn khoâng coøn laø cuùng döôøng Phaät nöõa. Neáu nhö töø trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø queân maát moät caâu, moät lôøi roài boû qua thì ñaõ laø boäi aân
Phaät.
–OÂng phaûi ghi nhôù kyõ caøng Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, phaûi ñem
loøng kính yeâu hieáu thuaän ñoái vôùi Phaät maø ñoái vôùi giaùo phaùp naøy.
OÂng phaûi vì taát caû giaùo phaùp cuûa caùc Ñaáng Thieân Trung Thieân quaù
khöù, vò lai, hieän taïi maø cuùng döôøng. Neáu caùc Boà-taùt thöïc hieän loøng
thöông roäng lôùn ñoái vôùi caùc höõu tình thì oâng phaûi coi caùc vò aáy nhö
Phaät. OÂng cung kính phaùp cuûa chö Phaät laø oâng ñaõ gaàn guõi hoä trì Phaät
taïng. OÂng phaûi ghi nhôù kyõ caøng nhö theá ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
OÂng phaûi naém laáy kyõ caøng chôù ñeå soùt maát moät chöõ. Sau khi Phaät
Baùt-neâ-hoaøn, oâng phaûi hoä trì kinh naøy chôù ñeå thieáu soùt. OÂng phaûi
ñem trao Kinh taïng cuûa chö Phaät naøy cho Ñaïi Boà-taùt.
Naøy A-nan! Chính tay ta giao phoù cho oâng. OÂng phaûi ñem trao
cho Ñaïi Boà-taùt thoï trì phaùp naøy.
Naøy A-nan! Coâng ñöùc cuûa Boà-taùt taïo ra phaù tan lao nguïc sinh
töû ñau khoå. Nhöõng keû voâ tri bò troùi buoäc ñeàu ñöôïc giaûi cöùu. Caùc ma
vaø beø luõ cuûa chuùng ñeàu bò haøng phuïc. Caùc phaùp thuoäc veà duïc ñeàu bò
tröø khöû. Vò aáy chiùnh thöùc böôùc leân choã ngoài cuûa Phaät laøm Ñaáng Voâ
Thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, ñaõ thaønh Phaät ñaïo thì khai giaûi
cho keû khoâng muø toái, keû ngu si.
–Ñoù laø ñaïi ñaïo chiùnh yeáu baäc nhaát, khoâng coù caùi ñaïo chiùnh yeáu
thöù hai, ñoù laø trí tueä Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñoù laø yeáu
quyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Sau khi ta Baùt-neâ-hoaøn, oâng giaùo hoùa heát daân chuùng trong
khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi vaøo trong kinh phaùp, ñeàu khieán hoï
thaønh töïu ñöôïc ñaïo A-la-haùn. Moãi ngaøy oâng giaùo hoùa soá ngöôøi nhö
theá traûi qua moät kieáp hoaëc moät traêm kieáp. OÂng vì hoï giaûng noùi kinh
phaùp khieán cho hoï ñöôïc Baùt-neâ-hoaøn. Tuy theá, oâng thöôøng chaúng
thöøa söï ñaày ñuû ñoái vôùi ta, chaúng baèng oâng ñem moät caâu trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät daïy Boà-taùt hoïc. OÂng laøm nhö theá laø thöøa söï Phaät ñaày
ñuû, laø cuùng döôøng ñaày ñuû.
–Hoâm nay ôû ñaây ta khen ngôïi oâng, chuùc luïy Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñeán moät kieáp, traêm kieáp cuõng chaúng theå noùi heát. Ta nay chæ noùi ñaïi
khaùi maø thoâi.
www.daitangkinh.org
–Hoâm nay ta hoûi oâng, oâng phaûi traû lôøi.

Ñöùc Phaät töø trong ca-sa ñöa ra caùnh tay saéc vaøng. Ngaøi ñöa baøn
tay höõu ñaët leân ñaàu A-nan, xoa ñaàu A-nan roài ñaët tay leân vai A-nan
vaø noùi:
–Naøy A-nan! Theá naøo, oâng coù loøng kính yeâu ñoái vôùi Phaät
chaêng?
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, töï Ngaøi phaûi bieát!
Hoûi ñaùp nhö vaäy ñeán ba laàn.
Ñöùc Phaät laïi hoûi A-nan:
–Naøy A-nan! Theá naøo, oâng coù loøng hieáu thuaän ñoái vôùi Phaät
chaêng?
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, töï Ngaøi phaûi bieát!
Hoûi ñaùp nhö vaäy ñeán ba laàn.
Ñöùc Phaät baûo:
–Ñuùng vaäy, naøy A-nan! OÂng coù loøng kính yeâu ñoái vôùi Phaät. Vì
ñeå baùo aân Phaät, naøy A-nan! OÂng phaûi heát söùc toân troïng cung kính
Baùt-nhaõ ba-la-maät. OÂng phaûi kính yeâu ñoái vôùi töøng caâu kinh naøy.
Töøng caâu ghi nhôù trong loøng phaûi thaät roõ raøng. Nhöõng yù nghó khaùc ôû
trong loøng ñeàu phaûi boû heát. Haõy ñaët heát taâm yù vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø cheùp kinh naøy ngay töø chöõ ñaàu tieân. Khi coù ngöôøi thoï trì,
ngöôøi hoïc taäp thì oâng phaûi truyeàn trao kyõ caøng cho Ñaïi Boà-taùt. OÂng
phaûi trao cho hoï kinh quyeån baèng giaáy luïa beàn ñeïp, cheùp kheùo, caâu
kinh treân döôùi töông xöùng. Luùc bieân cheùp phaûi choïn buùt toát, cheùp
treân giaáy luïa ñeïp. Phaûi töï höôùng veà kinh quyeån thöøa söï, leã baùi, cuùng
döôøng baèng höông boät thôm quyù, höông taïp, traïch höông, luïa laø naêm
maøu saéc, loïng ñeïp, côø phöôùn… Taát caû nhö höông cuûa coõi trôøi hoøa laãn
trong daàu meø. Daàu meø tinh khieát, baác ñeøn toát, töï höôùng veà Baùt-nhaõ
ba-la-maät roài cuùi laïy ñaàu maët saùt ñaát, roài lui veà thaép ñeøn leân, caøng
theâm cung kính, leã baùi, thöøa söï.
Khi noùi kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, Ñöùc Phaät ngoài ôû chính
giöõa caùc ñeä töû trong nuùi Kyø-xaø-quaät gaàn thaønh La-duyeät-kyø.
Ñöùc Phaät thaønh ñaïo naêm ba möôi tuoåi, ngaøy raèm thaùng chaïp,
sau böõa aên, Ngaøi noùi kinh xong, caùc ñeä töû, caùc Boà-taùt, chö Thieân, caùc
A-tu-luaân, caùc Roàng, Quyû thaàn, caùc daân chuùng ñeàu raát haân hoan
ñaûnh leã Phaät roài lui veà.
www.daitangkinh.org

t031pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 14

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

t031pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 14

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH V

(BAÙT-NHAÕ – BOÄ 14)

SOÁ 223 – KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT ........................................... 3

Phaåm 23: ÑOÀNG VÔÙI HÖ KHOÂNG ............................................................... 159

Phaåm 49: HOÛI VEÀ TÖÔÙNG .......................................................................... 369

QUYEÅN 23 .............................................................................. 565

Phaåm 9: GIAÙC MA ..................................................................................... 796

SOÁ 223 → 224

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC

KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Toâi nghe nhö vaày:

ñeán thöa hoûi lyù do vôùi Phaät Baûo Tích.

Thaùnh ñaïo, Tam-muoäi Khoâng, Tam-muoäi Voâ töôùng, Tam-muoäi Voâ

thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Phaåm 2: PHUÏNG BAÙT

Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:

trôøi ñöôïc theâm ñoâng vaø giaûm bôùt caùc A-tu-la.”

Phaåm 3: TAÄP ÖÙNG

Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch:

KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Phaåm 4: VAÕNG SINH

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

Phaåm 5: THAÙN BA-LA-MAÄT

Baáy giôø, caùc Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi Muïc-kieàn-lieân, Tu-boà-

Phaåm 6: TÖÔÙNG LÖÔÕI

Phaåm 7: TAM GIAÛ

Phaät baûo Tueä maïng Tu-boà-ñeà:

Thi-la, Saèn-ñeà, Tyø-leâ-da, Thieàn-na vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät; chaúng

khoâng taïo taùc ñeàu khoâng phaûi nghóa cuûa Boà-taùt?

KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Phaåm 8: KHUYEÁN HOÏC

Baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

Tam-muoäi Tam-muoäi vöông, Tam-muoäi Vöông aán, Tam-muoäi Tònh

–Chaúng theå ñöôïc.

Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät coù noùi roäng veà ba thöøa,

Phaåm 9: TAÄP TAÙN

Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi:

Phaåm 10: HAØNH TÖÔÙNG

Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

Tam-muoäi Baûo ñaûnh, Tam-muoäi Dieäu phaùp aán, Tam-muoäi Phaùp

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi:

KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Phaåm 11: HUYEÃN HOÏC

Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa:

–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng!

Phaåm 12: CUÙ NGHÓA

Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

Phaåm 13: KIM CANG

Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

Thöôïng thuû trong chuùng quyeát ñònh.

Phaåm 14: DÖÙT TRÖØ CAÙC KIEÁN CHAÁP

Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

Phaåm 15: PHUÙ-LAÂU-NA

Baáy giôø, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû baïch Phaät:

–OÂng cöù noùi.

roäng lôùn luùc thöïc haønh Boá thí ba-la-maät.

KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

Phaåm 17: TRANG NGHIEÂM

Baáy giôø Tu-boà-ñeà baïch Ñöùc Phaät:

cho ñeán thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt an truï Nhaãn nhuïc ba-la-maät, giaùo

Phaåm 18: HOÛI VEÀ THÖØA