t032 Pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 15

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH V
MUÏC LUÏC
(BAÙT-NHAÕ – BOÄ 15)
SOÁ 225 – KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ.............................................................. 3

QUYEÅN 1 ................................................................................... 3
Phaåm 1: THÖÔÏNG HAÏNH ................................................................................ 3
QUYEÅN 2 ..................................................................................19
Phaåm 2: THIEÂN ÑEÁ THÍCH VAÁN .................................................................. 19
Phaåm 3: TRÌ ................................................................................................ 25
Phaåm 4: COÂNG ÑÖÙC .................................................................................... 34
Phaåm 5: MINH TUEÄ QUYEÀN BIEÁN................................................................ 38
QUYEÅN 3 ..................................................................................44
Phaåm 6: ÑÒA NGUÏC ...................................................................................... 44
Phaåm 7: THANH TÒNH ................................................................................. 49
Phaåm 8: TAÁT TRÌ ......................................................................................... 56
Phaåm 9: HIEÅU ROÕ TAØ VAÏY .......................................................................... 62
Phaåm 10: CHIEÁU MINH THAÄP PHÖÔNG ....................................................... 66
QUYEÅN 4 ..................................................................................70
Phaåm 11: KHOÂNG THEÅ TÍNH KEÅ ................................................................. 70
Phaåm 12: THÍ DUÏ ........................................................................................ 73
Phaåm 13: PHAÂN BIEÄT .................................................................................. 74
Phaåm 14: VOÁN KHOÂNG ................................................................................ 78
Phaåm 15: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN............................................................... 82
Phaåm 16: TÍN NÖÕ HAÈNG KIEÄT ..................................................................... 88
Phaåm 17: THUÛ KHOÂNG ................................................................................ 97
QUYEÅN 5 ................................................................................ 101
Phaåm 18: VIEÃN LY .................................................................................... 101
Phaåm 19: THIEÄN HÖÕU ................................................................................ 106
Phaåm 20: THIEÂN ÑEÁ THÍCH ...................................................................... 111
Phaåm 21: COÁNG CAO ................................................................................. 112
Phaåm 22: HOÏC ........................................................................................... 114
Phaåm 23: GIÖÕ HAÏNH ................................................................................. 116
www.daitangkinh.org
VI
Phaåm 24: CÖÔØNG NHÖÔÏC .......................................................................... 119

Phaåm 25: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 123
Phaåm 26: BAÁT TAÄN ................................................................................... 125
Phaåm 27: TUØY GIAÙO .................................................................................. 127
QUYEÅN 6 ................................................................................ 129
Phaåm 28: BOÀ-TAÙT PHOÅ TÖØ ........................................................................ 129
Phaåm 29: PHAÙP LAI KHAÛI SÓ ..................................................................... 138
Phaåm 30: CHUÙC LUÏY A-NAN ...................................................................... 146
SOÁ 226 – KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ SAO ................................................. 149
QUYEÅN 1 ................................................................................ 149
Phaåm 1: ÑAÏO HAÏNH .................................................................................. 149
Phaåm 2: HOÛI VEÀ ÑAÏI BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT .............................................. 164
QUYEÅN 2 ................................................................................ 172
Phaåm 3: COÂNG ÑÖÙC .................................................................................. 172
QUYEÅN 3 ................................................................................ 199
Phaåm 4: THIEÄN QUYEÀN ............................................................................. 199
Phaåm 5: ÑÒA NGUÏC .................................................................................... 208
Phaåm 6: THANH TÒNH ............................................................................... 215
QUYEÅN 4 ................................................................................ 223
Phaåm 7: PHAÙP VOÁN KHOÂNG ...................................................................... 223
Phaåm 8: A-DUY-VIEÄT-TRÍ .......................................................................... 230
Phaåm 9: ÖU-BAØ-DI HAÈNG-GIAÙ-ÑIEÀU .......................................................... 238
QUYEÅN 5 ................................................................................ 251
Phaåm 10: THUÛ KHOÂNG .............................................................................. 251
Phaåm 11: VIEÃN LY .................................................................................... 255
Phaåm 12: THIEÄN TRI THÖÙC ....................................................................... 263
Phaåm 13: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN ............................................................. 269
SOÁ 227 – KINH TIEÅU PHAÅM BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT .................................. 273
QUYEÅN 1 ................................................................................ 273
Phaåm 1: TÖÏA ............................................................................................. 273
Phaåm 2: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN ............................................................... 286
QUYEÅN 2 ................................................................................ 293
Phaåm 3: THAÙP ........................................................................................... 293
LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH VII
Phaåm 4: MINH CHUÙ ................................................................................... 301

Phaåm 5: XAÙ-LÔÏI ......................................................................................... 308
QUYEÅN 3 ................................................................................ 312
Phaåm 6: TAÙ TRÔÏ ........................................................................................ 312
Phaåm 7: HOÀI HÖÔÙNG ................................................................................. 319
Phaåm 8: NEÂ-LEÂ ......................................................................................... 328
QUYEÅN 4 ................................................................................ 337
Phaåm 9: KHEN NGÔÏI THANH TÒNH ............................................................ 337
Phaåm 10: KHOÂNG THEÅ NGHÓ BAØN ............................................................. 348
QUYEÅN 5 ................................................................................ 358
Phaåm 11: VIEÄC MA.................................................................................... 358
Phaåm 12: TIEÅU NHÖ .................................................................................. 365
Phaåm 13: TÖÔÙNG VAØ VOÂ TÖÔÙNG ............................................................... 369
Phaåm 14: THUYEÀN DUÏ ............................................................................... 376
QUYEÅN 6 ................................................................................ 380
Phaåm 15: ÑAÏI NHÖ .................................................................................... 380
Phaåm 16: TÖÔÙNG KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN ................................................ 391
QUYEÅN 7 ................................................................................ 399
Phaåm 17: COÂNG ÑÖÙC THAÂM SAÂU .............................................................. 399
Phaåm 18: HAÈNG-GIAØ-ÑEÀ-BAØ ..................................................................... 409
Phaåm 19: A-TYØ-BAÏT-TRÍ GIAÙC MA ............................................................ 414
QUYEÅN 8 ................................................................................ 420
Phaåm 20: THAÂM TAÂM CAÀU BOÀ-ÑEÀ ............................................................ 420
Phaåm 21: CUNG KÍNH BOÀ-TAÙT................................................................... 428
Phaåm 22: VOÂ XAN PHIEÀN NAÕO .................................................................. 433
QUYEÅN 9 ................................................................................ 438
Phaåm 23: KHEN NGÔÏI BOÀ-TAÙT .................................................................. 438
Phaåm 24: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 444
Phaåm 25: THAÁY PHAÄT A-SUÙC .................................................................... 450
Phaåm 26: TUØY TRI ..................................................................................... 454
QUYEÅN 10 .............................................................................. 457
Phaåm 27: TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN ...................................................................... 457
Phaåm 28: ÑAØM-VOÂ-KIEÄT............................................................................ 473
Phaåm 29: DAËN DOØ VAØ GIAO PHOÙ .............................................................. 483
www.daitangkinh.org
VIII
SOÁ 228 – KINH PHAÄT MAÃU XUAÁT SINH TAM PHAÙP TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-
MAÄT-ÑA ......................................................................... 485
QUYEÅN 1 ................................................................................ 485
Phaåm 1: BIEÁT ROÕ CAÙC HAØNH TÖÔÙNG (Phaàn 1)......................................... 485
QUYEÅN 2 ................................................................................ 500
Phaåm 1: BIEÁT ROÕ CAÙC HAØNH TÖÔÙNG (Phaàn 2)......................................... 500
Phaåm 2: THIEÂN ÑEÁ THÍCH ........................................................................ 505
Phaåm 3: BAÛO THAÙP COÂNG ÑÖÙC (Phaàn 1) .................................................. 515
QUYEÅN 3 ................................................................................ 519
QUYEÅN 4 ................................................................................ 534
Phaåm 4: XÖNG TAÙN COÂNG ÑÖÙC ................................................................ 540
Phaåm 5: CHAÙNH PHÖÔÙC (Phaàn 1) ............................................................. 545
QUYEÅN 5 ................................................................................ 548
Phaåm 5: CHAÙNH PHÖÔÙC (Phaàn 2) ............................................................. 548
QUYEÅN 6 ................................................................................ 562
Phaåm 6: TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG (Phaàn 1) ..................................................... 562
QUYEÅN 7 ................................................................................ 573
Phaåm 6: TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG (Phaàn 2) ..................................................... 573
Phaåm 7: DUYEÂN ÑÒA NGUÏC (Phaàn 1) ........................................................ 579
QUYEÅN 8 ................................................................................ 585
Phaåm 7: DUYEÂN ÑÒA NGUÏC (Phaàn 2) ........................................................ 585
Phaåm 8: THANH TÒNH (Phaàn 1)................................................................. 590
QUYEÅN 9 ................................................................................ 601
Phaåm 8: THANH TÒNH (Phaàn 2)................................................................. 601
Phaåm 9: THAÙN THAÉNG .............................................................................. 602
Phaåm 10: TAÙN TRÌ (Phaàn 1) ..................................................................... 609
QUYEÅN 10 .............................................................................. 615
Phaåm 10: TAÙN TRÌ (Phaàn 2) ..................................................................... 615
QUYEÅN 11 .............................................................................. 625
Phaåm 11: MA CHÖÔÙNG (Phaàn 1) ............................................................... 625
QUYEÅN 12 .............................................................................. 636
LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH IX
Phaåm 11: MA CHÖÔÙNG (Phaàn 2) ............................................................... 636

Phaåm 12: HIEÅN BAØY THEÁ GIAN (Phaàn 1).................................................. 638
QUYEÅN 13 .............................................................................. 647
Phaåm 12: HIEÅN BAØY THEÁ GIAN (Phaàn 2).................................................. 647
Phaåm 13: KHOÂNG THEÅ NGHÓ BAØN ............................................................. 652
QUYEÅN 14 .............................................................................. 658
Phaåm 14: THÍ DUÏ ...................................................................................... 658
Phaåm 15: THAÙNH HIEÀN (Phaàn 1) .............................................................. 663
QUYEÅN 15 .............................................................................. 670
Phaåm 15: THAÙNH HIEÀN (Phaàn 2) .............................................................. 670
Phaåm 16: CHAÂN NHÖ ................................................................................ 674
QUYEÅN 16 .............................................................................. 687
Phaåm 17: TÖÔÙNG BOÀ-TAÙT KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN ................................... 687
QUYEÅN 17 .............................................................................. 698
Phaåm 18: TAÙNH KHOÂNG ............................................................................ 698
Phaåm 19: NGHÓA THAÂM DIEÄU (Phaàn 1)..................................................... 705
QUYEÅN 18 .............................................................................. 712
Phaåm 19: NGHÓA THAÂM DIEÄU (Phaàn 2)..................................................... 712
Phaåm 20: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO (Phaàn 1) ......................................... 716
QUYEÅN 19 .............................................................................. 723
Phaåm 20: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO (Phaàn 2) ......................................... 723
Phaåm 21: NOÙI ROÕ VEÀ MA TÖÔÙNG .............................................................. 725
Phaåm 22: THIEÄN TRI THÖÙC (Phaàn 1) ........................................................ 731
QUYEÅN 20 .............................................................................. 736
Phaåm 22: THIEÄN TRI THÖÙC (Phaàn 2) ........................................................ 736
Phaåm 23: THIEÂN CHUÛ ÑEÁ THÍCH TAÙN THAÙN ............................................ 741
Phaåm 24: TAÊNG THÖÔÏNG MAÏN ................................................................. 744
QUYEÅN 21 .............................................................................. 749
Phaåm 25: HOÏC ........................................................................................... 749
Phaåm 26: HIEÅN DUÏ .................................................................................... 755
QUYEÅN 22 .............................................................................. 761
Phaåm 27: NGHÓA KIEÂN COÁ ........................................................................ 761
Phaåm 28: NHAÂN DUYEÂN TAÙN HOA (Phaàn 1) ............................................. 767
www.daitangkinh.org
X
QUYEÅN 23 .............................................................................. 772

Phaåm 28: NHAÂN DUYEÂN DAÂNG HOA (Phaàn 2) .......................................... 772
Phaåm 29: TUØY TRI ..................................................................................... 777
Phaåm 30: BOÀ-TAÙT THÖÔØNG ÑEÀ (Phaàn 1) .................................................. 779
QUYEÅN 24 .............................................................................. 782
QUYEÅN 25 .............................................................................. 794
Phaåm 31: BOÀ-TAÙT PHAÙP THÖÔÏNG ............................................................. 797
Phaåm 32: CHUÙC LUÏY ................................................................................. 805
SOÁ 229 – KINH PHAÄT THUYEÁT PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC TAÏNG BAÙT-NHAÕ
BA-LA-MAÄT ..................................................................... 807
QUYEÅN THÖÔÏNG ....................................................................... 807
Phaåm 1: HAÏNH .......................................................................................... 807
Phaåm 2: ÑEÁ THÍCH .................................................................................... 811
Phaåm 3: XAÂY THAÙP ÑÖÔÏC COÂNG ÑÖÙC VOÂ LÖÔÏNG ..................................... 813
Phaåm 4: COÂNG ÑÖÙC .................................................................................. 814
Phaåm 5: PHÖÔÙC LÖÔÏNG ............................................................................. 815
Phaåm 6: TUØY HYÛ COÂNG ÑÖÙC ..................................................................... 817
Phaåm 7: ÑÒA NGUÏC .................................................................................... 818
Phaåm 8: THANH TÒNH (phaåm naøy bao goàm Phaåm 9- KHEN NGÔÏI) ........... 819
Phaåm 10: XÖNG TAÙN COÂNG ÑÖÙC .............................................................. 820
Phaåm 11: MA............................................................................................. 822
QUYEÅN TRUNG ......................................................................... 824
Phaåm 12: HIEÄN THEÁ.................................................................................. 824
Phaåm 13: CHAÚNG NGHÓ BAØN ..................................................................... 825
Phaåm 14: THÍ DUÏ ...................................................................................... 826
Phaåm 15: THIEÂN........................................................................................ 827
Phaåm 16: NHÖ THAÄT ................................................................................. 828
Phaåm 17: ÑIEÀM TOÁT LAØNH ÔÛ ÑÒA VÒ KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN .................. 829
Phaåm 18: KHOÂNG ...................................................................................... 831
Phaåm 19: NGANG NGA THIEÂN TYÛ ............................................................. 832
Phaåm 20: THIEÄN GIAÛI PHÖÔNG TIEÄN ........................................................ 833
Phaåm 21: MA NGHIEÄP ............................................................................... 836
LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH XI
Phaåm 22: THIEÄN HÖÕU ................................................................................ 838

QUYEÅN HAÏ.............................................................................. 840
Phaåm 23: PHAÙP VÖÔNG............................................................................. 840
Phaåm 24: NGAÕ ........................................................................................... 841
Phaåm 25: GIÔÙI ........................................................................................... 842
Phaåm 26: HUYEÃN HOÙA .............................................................................. 843
Phaåm 27: DIEÄU NGHÓA .............................................................................. 844
Phaåm 28: TAÙN HOA ................................................................................... 845
Phaåm 29: TUÏ TAÄP ...................................................................................... 846
Phaåm 30: THÖÔØNG HOAN HYÛ .................................................................... 848
Phaåm 31: XUAÁT PHAÙP ............................................................................... 850
Phaåm 32: THIEÄN HOÄ .................................................................................. 853
SOÁ 230 – KINH PHAÄT NOÙI TAÙM NGAØN BAØI TUÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT-ÑA,
MOÄT TRAÊM LEÛ TAÙM TEÂN CHAÂN THAÄT VIEÂN NGHÓA ÑAØ-LA-NI ......... 855
www.daitangkinh.org
LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH
TAÄP 32
BOÄ BAÙT-NHAÕ
15
SOÁ 225 → 230
HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC

LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN
SOÁ 225
KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Haùn dòch: Ñôøi Nam Ngoâ, Cö só Chi Khieâm,
ngöôøi nöôùc Nguyeät Chi.
QUYEÅN 1
Phaåm 1: THÖÔÏNG HAÏNH
Nghe nhö vaày:

Moät thuôû noï, Ñöùc Phaät du hoùa ôû nöôùc Keâ thuoäc nöôùc Vöông xaù,
cuøng vôùi chuùng ñaïi Tyø-kheo nhieàu khoâng theå tính keå, ngaøi Thieän
Nghieäp laø baäc nhaát vaø voâ soá chuùng Ñaïi Boà-taùt. Ngaøi Kính Thuû laø baäc
Thöôïng thuû.
Luùc baáy giôø nhaèm ngaøy möôøi laêm traêng troøn, Ñöùc Phaät baûo
Hieàn giaû Thieän Nghieäp:
–Naøy Thieän Nghieäp! Chuùng Ñaïi Boà-taùt nhoùm hoïp vì muoán oâng
noùi veà Minh ñoä voâ cöïc cuûa Boà-taùt Ñaïi só, muoán thöïc haønh ñaïo lôùn
ñeàu baét nguoàn töø ñaây.
Baáy giôø, Thu Loä Töû suy nghó: “Khoâng bieát Hieàn giaû naøy noùi veà
ñaïo Minh ñoä laø töï söùc mình hay nhôø aân ñöùc cuûa Phaät Thaùnh?”
Bieát yù nieäm aáy, Thieän Nghieäp ñaùp:
–Thöa ngaøi! Nhöõng ñieàu ñeä töû Phaät noùi ñeàu nhôø vaøo Nhö Lai
Ñaïi só maø laøm caû. Vì sao? Vì töø Ñöùc Phaät noùi phaùp neân coù Hieàn giaû
nam, Hieàn giaû nöõ hoïc phaùp ñaït ñöôïc yù phaùp, cho laø chöùng ñaéc.
4 BAÙT-NHAÕ – BOÄ 15
Nhöõng lôøi giaûi thích, daïy baûo, trình baøy cuûa nhöõng vò ñaõ chöùng ñaéc
ñoù taát caû ñuùng nhö phaùp, khoâng coù tranh caõi. Vì sao? Vì Nhö Lai noùi
phaùp laøm nhöõng ngöôøi naøy öa thích môùi truyeàn daïy cho nhöõng ngöôøi
trong doøng toäc ñuùng nhö yù kinh, khoâng coù tranh caõi.
Thieän Nghieäp noùi:
–Nhö Ñöùc Theá Toân daïy, muoán noùi Ñaïi trí tueä ñoä cuûa Boà-taùt,
muoán thöïc haønh ñaïo lôùn ñeàu baét ñaàu töø ñaây. Theå cuûa ñaïo laø Boà-taùt,
laø troáng khoâng, thì ñaïo naøy cuõng laø Boà-taùt, cuõng laø troáng khoâng.
Phaùp naøo beà ngoaøi laø Boà-taùt? Ñoù laø khoâng thaáy Phaät phaùp coù
phaùp naøo laø Boà-taùt. Ñoái vôùi ñaïo naøy, toâi khoâng thaáy, khoâng ñaéc,
cuõng nhö Boà-taùt khoâng theå thaáy, Trí tueä ñoä voâ cöïc cuõng khoâng theå
thaáy ñöôïc.
Neáu khoâng theå thaáy ñöôïc thì laøm sao coù Boà-taùt maø noùi Trí tueä
ñoä voâ cöïc. Neáu noùi nhö theá thì yù chí cuûa Boà-taùt khoâng thay ñoåi,
khoâng xaû boû, khoâng kinh, khoâng sôï. Khoâng phaûi do sôï maø chaáp
nhaän, khoâng meät moûi khoâng ngöøng nghó, khoâng chaùn gheùt khoù khaên,
ñoù laø Minh ñoä vi dieäu, töông öng vôùi noù ñeå phaùt ra haønh ñoäng, neân
goïi laø ngöôøi tuøy giaùo.
Laïi nöõa, Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc neân hoïc phaùp
naøy. Neáu vò naøo thoï nhaän phaùp naøy khoâng neân nghó laø ta bieát yù ñaïo.
Vì sao? Vì yù ñoù chaúng phaûi yù thanh tònh, yù saùng suoát.
Hieàn giaû Thu Loä Töû hoûi:
–Vì sao coù yù ñoù laïi laø yù chaúng phaûi yù?
Hieàn giaû Thieän Nghieäp traû lôøi:
–Thöa Hieàn giaû! Neáu chaúng phaûi yù thì laø höõu hay laø voâ, ñieàu
ñoù coù ñöôïc khoâng?
Hieàn giaû Thu Loä Töû ñaùp:
–Khoâng ñöôïc.
Hieàn giaû Thieän Nghieäp thöa:
–Neáu chaúng phaûi yù thì höõu vaø voâ, ñeàu khoâng theå ñöôïc; ñaõ
khoâng theå ñöôïc thì khoâng theå chöùng minh vaø khi hôïp vôùi töông öùng
naøy thì ñaâu coù yù naøo laø yù chaúng phaûi yù?
SOÁ 225 –KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ, quyeån 1 5
Hoûi:
–Nhö vaäy caùi gì goïi laø chaúng phaûi yù?
–Ñoù laø voâ vi, khoâng taïp nieäm.
Hieàn giaû Thu Loä Töû noùi:
–Laønh thay, laønh thay! Ñöùc Phaät khen ngôïi Hieàn giaû noùi haïnh
cao saâu thaät laø baäc nhaát.
Boà-taùt thoï nhaän ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh chaân naøy khoâng thoaùi
chuyeån, quaùn saùt khoâng ngöøng. Minh ñoä voâ cöïc laø nhôø bieát phaùp
naøy. Muoán hoïc ñòa vò ñeä töû neân nghe kinh naøy, choïn laáy roài vaâng giöõ
haønh trì. Muoán hoïc ñòa vò Duyeân giaùc hay hoïc ñòa vò Phaät neân nghe
kinh naøy, choïn laáy roài vaâng giöõ haønh trì. Vì sao? Vì Minh ñoä noùi
phaùp raát roäng lôùn. Ñaây laø sôû hoïc cuûa Boà-taùt Ñaïi só.
Hieàn giaû Thieän Nghieäp baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cho laø Boà-taùt khoâng theå thaáy, cuõng
goïi laø khoâng theå ñöôïc.
Laïi nöõa, ñieàu khuoâng chaùnh laø vieäc khoâng theå thaáy, khoâng theå
ñöôïc, thì taïi sao Boà-taùt noùi phaùp? Nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Ñieàu
nghi ngôø coù neâu leân ta vaø muoân vaät khoâng theå ñöôïc, cuûa caûi hao phí
ñeàu chaúng coù ñöôïc, nhöng goïi laø Boà-taùt, cho ñeán Phaät cuõng laø teân
goïi maø thoâi, nhöng khoâng truï, khoâng phaûi khoâng truï. Vì sao? Vì teân
goïi khoâng thaät coù, cho neân noùi laø khoâng truï, khoâng phaûi khoâng truï.
Neáu laøm Boà-taùt thì giaûng noùi yù saâu cuûa Minh ñoä khoâng dôøi ñoåi,
khoâng xaû boû, khoâng moûi meät, khoâng döøng nghæ, khoâng chaùn gheùt khoù
khaên, khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng phaûi do sôï maø chaáp nhaän. Vì
hieåu roõ theå maø nhaäp vaøo taùnh. Ñaây laø truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån, thích öùng vôùi voâ xöù, neân bieát ñieàu ñoù.
Vi dieäu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt tu haønh Minh ñoä voâ
cöïc khoâng truï trong saéc. Ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh khoâng truï trong
thöùc. Vì sao? Vì truï vaøo saéc laø taïo saéc haønh, truï vaøo thoï, töôûng, haønh
laø taïo thöùc, khoâng phaûi ñuùng phaùp laõnh thoï. Minh ñoä voâ cöïc khoâng
cho raèng taïo haønh laø phaùp ñaùng laõnh thoï. Thoï nhö vaäy chaéc chaén
khoâng ñaày ñuû Minh ñoä voâ cöïc, roát cuoäc khoâng ñöôïc trí Nhaát thieát.
www.daitangkinh.org

–Boà-taùt thöïc haønh nhöõng gì maø thoï Minh ñoä?
–Do khoâng chaáp saéc, khoâng chaáp thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì
sao? Vì saéc khoâng phaûi laø thoï kia. Coøn thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
khoâng coù thoï kia. Neáu saéc khoâng phaûi laø thoï kia thì chaúng phaûi saéc;
coøn thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù thoï kia laø chaúng phaûi thöùc. Ñaïo
Minh ñoä khoâng coù thoï kia. Vì sao? Vì thoï cuûa ta nhö chaáp laáy boùng
khoâng thaät coù. Ñaây laø thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc. Ñaây goïi laø ñònh
khoâng thoï caùc phaùp roäng lôùn voâ löôïng cuûa Boà-taùt Ñaïi só. Taát caû ñeä töû
Duyeân giaùc khoâng theå thoï trì ñöôïc.
Laïi nöõa, trí Nhaát thieát cuõng khoâng coù thoï kia. Vì sao? Vì khoâng
coù töôûng thaáy. Neáu coù töôûng thaáy, cuoái cuøng khoâng coù ñöôïc phaùp
naøy (Minh ñoä voâ cöïc). Neáu tin vaøo dò hoïc ngoaïi ñaïo khaùc cuõng
khoâng ñöôïc trí Nhaát thieát. Ngoaïi ñaïo kia tin hieåu hoïc ñaïo nhaäp vaøo
tueä cuõng khoâng chaáp laáy saéc, khoâng chaáp laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Khoâng töø saéc thaáy tueä, khoâng ôû ngoaøi saéc thaáy tuïc, khoâng ôû trong
ngoaøi saéc thaáy tueä, khoâng ôû trong saéc thaáy tueä, khoâng nhôø vaøo saéc
khaùc thaáy tueä. Ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh nhö treân ñaõ noùi, khoâng töø noùi
thöùc, khoâng nhôø vaøo trong ngoaøi thöùc khaùc maø thaáy tueä.
Nhö vaäy, roát cuoäc töø tin hieåu ñòa vò cuûa ñaïo, caân nhaéc yù phaùp
cho laø giaûi thoaùt thì khoâng coù thoï, khoâng coù thu hoaïch. Ñaõ hieåu ñöôïc
ñoä roài thì Minh ñoä khoâng phaûi laø trí töôûng. Nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá
Toân! Tuy Boà-taùt ñoái vôùi ñaïo naøy khoâng chaáp laáy saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc, cuõng khoâng ñoái vôùi trung ñaïo dieät ñoä neân coù ñuû möôøi
Löïc, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng cuûa Nhö Lai.
Laïi nöõa, Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc phaûi quaùn saùt
ôû ñaây, ñoù laø nhöõng trí tueä gì? Caùi gì laø Minh ñoä? Vì sao noùi caùc phaùp
khoâng do ñaâu coù ñöôïc, neân goïi laø Minh ñoä voâ cöïc? Nhö vaäy, quaùn
saùt, suy nghó khoâng kinh khoâng sôï, khoâng dôøi ñoåi, khoâng moûi meät.
Nhö theá Boà-taùt thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc khoâng döøng nghæ nöûa
chöøng nhôø bieát ñöôïc vieäc aáy.
–Vì sao Boà-taùt bieát mình döøng nghæ, hay bieát ñoái vôùi saéc baõi boû
boån taùnh saéc; ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh baõi boû boån taùnh thöùc? Minh ñoä
voâ cöïc baõi boû boån taùnh thöùc; Minh ñoä voâ cöïc baõi boû boån taùnh trí?
–Ñuùng vaäy, thöa Hieàn giaû! Hoï ñoái vôùi saéc boû saéc töï nhieân; ñoái
vôùi thoï, töôûng, haønh, boû thöùc töï nhieân. Minh ñoä voâ cöïc boû thöùc töï
nhieân, Minh ñoä voâ cöïc boû trí töï nhieân. Ai thöïc haønh ñaïo naøy ñeàu döùt
boû trí. Trí töï nhieân boû roài thì töôûng boû, töôûng töï nhieân cuõng boû luoân.
Hieàn giaû Thu Loä Töû khen:
–Hay thay, hay thay! Ngöôøi hoïc phaùp naøy chaéc chaén sinh ra trí
Nhaát thieát.
–Ñuùng vaäy! Boà-taùt hoïc phaùp naøy thì phaùt sinh trí Nhaát thieát. Vì
sao? Vì hoï ñoái vôùi caùc phaùp khoâng xuaát, khoâng sinh. Hoïc nhö theá cho
neân ñaït ñöôïc ñòa vò Phaät.
Laïi nöõa, kyø dieäu thay Hieàn giaû! Boà-taùt thöïc haønh Minh ñoä voâ
cöïc, hoaëc haønh saéc laø töôûng haønh, hoaëc haønh saéc töï xem laø töôûng
haønh, hoaëc haønh saéc khoâng töï xem laø töôûng haønh, hoaëc haønh saéc
phaùt trieån laø töôûng haønh; hoaëc haønh saéc baïi hoaïi laø töôûng haønh; hoaëc
haønh saéc tieâu maát laø töôûng haønh; hoaëc haønh saéc tö duy laø töôûng
haønh; hoaëc haønh saéc troáng khoâng laø töôûng haønh; hoaëc haønh saéc
chaúng phaûi thaân laø töôûng haønh? Thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö treân ñaõ
noùi ñeàu laø töôûng haønh.
Neáu thöùc laø coù thì ta seõ haønh duïc ñöôïc. Neáu haønh laø coù thì
haønh nhö theá, nhö theá chæ laø haønh ñoäng suy nghó. Ñaïo naøy chính laø
Boà-taùt Ñaïi só, laø thöïc haønh ñöôïc haønh cuûa töôûng, khoâng kheùo duøng
phöông tieän quyeàn bieán ñeå boû Minh ñoä voâ cöïc.
Thu Loä Töû hoûi:
–Boà-taùt thöïc haønh theá naøo laø haønh voâ töôûng voâ ñaéc, duø coù
phöông tieän quyeàn bieán nhöng khoâng boû Minh ñoä voâ cöïc?
Thieän Nghieäp thöa:
–Khoâng haønh saéc, khoâng haønh saéc töï tieän, khoâng haønh saéc phaùt
trieån, khoâng haønh saéc baïi hoaïi, khoâng haønh saéc dieät maát, khoâng haønh
www.daitangkinh.org
saéc töôûng, khoâng haønh saéc roãng khoâng, khoâng haønh saéc chaúng phaûi
thaân. Thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö treân ñaõ noùi, khoâng coù ta seõ ñöôïc
thöïc haønh haïnh aáy. Khoâng coù thöïc haønh nhö vaäy, suy nghó nhö vaäy laø
suy nghó thöïc haønh ñaïo naøy. Nhö vaäy, thöïc haønh Boà-taùt Ñaïi só laø
haønh voâ töôûng voâ ñaéc, laø coù phöông tieän quyeàn bieán nhöng khoâng boû
Minh ñoä voâ cöïc.
Laïi nöõa, Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc ñoái vôùi vieäc
naøy khoâng gaàn guõi laø khoâng thöïc haønh, khoâng gaàn guõi thöïc haønh,
khoâng thöïc haønh, khoâng gaàn guõi cuõng khoâng thöïc haønh, ôû ñaây khoâng
thöïc haønh, ôû ñaây khoâng gaàn guõi thöïc haønh, ôû ñaây khoâng gaàn guõi
khoâng thöïc haønh, ôû ñaây cuõng khoâng gaàn guõi, ñoái vôùi haønh, khoâng
haønh, ñoái vôùi khoâng gaàn guõi khoâng haønh, ñoái vôùi khoâng haønh chaúng
phaûi khoâng haønh, ñoái vôùi khoâng gaàn guõi.
–Vì sao khoâng gaàn guõi?
–Neáu caùc phaùp khoâng coù choã gaàn guõi thì khoâng do ñaâu maø ñoä,
ñoù goïi laø ñònh voâ ñoä cuûa taát caû caùc phaùp daãn ñöôøng roäng lôùn voâ
löôïng cuûa Boà-taùt Ñaïi só. Taát caû ñeä töû Duyeân giaùc khoâng theå haønh trì
ñöôïc. Vò naøo thöïc haønh ñònh naøy mau ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân vì ñeàu bieát nöông vaøo toâng chæ cuûa Phaät Thaùnh.
–Boà-taùt Ñaïi só leã baùi Ñöùc Nhö Lai Chí Chaân Ñaúng Chaùnh Giaùc
Phaät thuôû xöa roài môùi thöïc haønh ñònh naøy. Thoï aáy khoâng thaáy, khoâng
thaáy laø ñònh, ngöôøi aáy ñoái vôùi ñònh khoâng bieát ta laõnh thoï ñònh, ta ñaõ
coù ñònh, ta nöông vaøo ñònh. ÔÛ trong ñònh naøy caùc vò aáy khoâng roõ taát
caû.
–Taïi sao thuôû xöa Boà-taùt ñöôïc Ñöùc Nhö Lai thoï kyù seõ ñöôïc
thaønh Phaät? Caùc vò aáy coù khaû naêng ñöôïc ñònh, ñoù coù phaûi laø ñònh
khoâng?
–Khoâng phaûi! Vì sao? Vì nhö ngöôøi thieän nam kia thöïc haønh
Minh ñoä voâ cöïc khoâng phaûi khoâng coù töôûng. Vì sao? Vì khoâng bieát roõ
raøng neân cho laø ñònh, chaúng phaûi töôûng, chaúng phaûi khoâng töôûng.
Ñöùc Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Thieän Nghieäp noùi haïnh cao saâu laø bieän
luaän baäc nhaát. Boà-taùt Ñaïi só neân hoïc phaùp naøy. Nhö theá laø hoïc Minh
ñoä voâ cöïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät ñaõ hoïc nhö theá? Ngöôøi hoïc ñaïo trí
tueä phaûi hoïc phaùp naøo?
–Neáu ai hoïc nhö theá laø phaùp voâ sôû hoïc cuûa Boà-taùt. Vì sao? Vì
neáu khoâng bieát roõ raøng phaùp naøy thì gioáng nhö ngöôøi ngu hay chaáp
tröôùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân duøng phaùp naøo ñeå bieát roõ phaùp naøy?
Phaät daïy:
–Phaûi bieát veà baát minh, nghóa laø bieát roõ caùi khoâng coù gì ñeå
bieát.
Keû phaøm ngu hay chaáp tröôùc neân muoán bieát roõ laïi khoâng bieát
roõ. Do baát minh laøm trôû ngaïi ñoâi beân. Khoâng bieát, khoâng thaáy, khoâng
hieåu phaùp Töù ñeá maø muoán coù phaùp roài töø phaùp suy nghó seõ chaáp
tröôùc vaøo danh saéc. Vì chaáp tröôùc maø khoâng bieát phaùp naøy khoâng
duøng phaùp thoâng minh. Ñaõ khoâng thaáy bieát cuõng khoâng suy nghó,
khoâng quaùn khoâng xeùt cho neân rôi vaøo ngu muoäi, beøn khoâng tin,
khoâng hieåu, khoâng thöïc haønh, cho neân goïi laø phaøm ngu chaáp tröôùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaáp hoïc nhö vaäy, Boà-taùt Ñaïi só khoâng
hoïc trí Nhaát thieát ö?
–Ñuùng vaäy! Hoïc nhö vaäy thì khoâng hoïc trí Nhaát thieát. Nhö vaäy
môùi hieåu roõ hoïc trí Nhaát thieát coù khaû naêng vöôït ngoaøi taát caû phaùp.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Theá Toân daïy, ñaây laø ngöôøi laøm aûo
thuaät hoïc trí Nhaát thieát. Ñaõ hoïc trí Nhaát thieát môùi vöôït ngoaøi caùc
phaùp. Nhö vaäy, ñuùng ra neân goïi noù nhö theá naøo?
–Ta nhaân ñaây hoûi veà söï hieåu bieát cuûa oâng.
–Raát hay, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Theá naøo, huyeãn vaø saéc coù khaùc nhau khoâng?
–Thöa khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân!
Ñöùc Phaät hoûi:
–Huyeãn vaø thoï, töôûng, haønh, thöùc coù khaùc nhau khoâng?
–Thöa khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân! Saéc gioáng nhö huyeãn. Thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng gioáng nhö huyeãn.
–Theá naøo, Thieän Nghieäp, noùi töôûng trong ñaây bieát laäp haïnh
naêm aám neân thaønh Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt hoïc gioáng nhö ngöôøi laøm aûo thuaät.
Trong ñaây giöõ gìn nhö aûo thuaät töùc laø naêm aám. Vì sao? Vì nhö Ñöùc
Phaät daïy: Thöùc nhö huyeãn, nhö thöùc naøy, saùu caên cuõng vaäy, vì sao yù
huyeãn laø ba coõi. Nhö ba coõi töùc laø saùu caên, naêm aám.
Thu Loä Töû thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt nghe vieäc naøy khoâng coøn bieáng
nhaùc nöõa phaûi khoâng?
–Neáu bò baïn xaáu loâi keùo thì, chaéc chaén seõ bieáng nhaùc, coøn nhö
gaëp baïn laønh, thì seõ khoâng bieáng nhaùc.
Thieän Nghieäp baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao bieát laø baïn xaáu cuûa Boà-taùt?

–Hoï khoâng öa thích Minh ñoä voâ cöïc, muoán vöùt boû hình töôùng
ngu si, töï tieän trang söùc traùi vôùi trí tueä cao saâu, laïi coøn giaûng noùi kinh
ñaïo. Neân bieát ñaây laø baïn xaáu cuûa Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø baïn laønh cuûa Boà-taùt?
–Ngöôøi chöa phaùt sinh Minh ñoä voâ cöïc thì khuyeán khích hoïc
hoûi, nhöng phaûi höôùng daãn ñeå hoï ñi vaøo ñaïo naøy. Hieän haïnh taø cho
hoï thaáy ñeå noùi veà caùi haïi cuûa taø. Haïnh taø naøy laø caùi haïi cuûa taø, laøm
cho xa lìa ñaïo naøy. Neân bieát, ñaây laø baïn laønh aùo giaùp cuûa Boà-taùt Ñaïi
só theä nguyeän roäng lôùn.
Thieän Nghieäp laïi hoûi:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vaäy thì goïi ñaïo nhaân laø Boà-taùt, cuù nghóa
aáy nhö theá naøo?
–Caùi goïi laø Boà-taùt thì taát caû caùc phaùp hoïc khoâng coù trôû ngaïi.
Ñaõ hoïc khoâng trôû ngaïi thì coù khaû naêng vöôït khoûi caùc phaùp, cho neân
goïi laø Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coøn yù nghóa cuûa Ñaïi só laø theá naøo?
–Ñaïi só laø ngöôøi coù khaû naêng nhoùm hoïp nhieàu ngöôøi, giaùo hoùa
ñaïo lôùn cho hoï, neân goïi laø Ñaïi só.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng thích laøm Ñaïi só. Ñoái vôùi vieäc
thaáy thaân, thaáy taùnh, thaáy maïng, thaáy ngöôøi, thaáy tröôïng phu, thaáy
coù, thaáy khoâng, thaáy ñoaïn dieät, thaáy thöôøng coøn hay ñoaïn dieät, nhieàu
caùi thaáy. Vì sao laïi noùi caùc caùi thaáy treân, phaùp vöôït ngoaøi caùc kieán
neân goïi laø Ñaïi só.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Noùi veà Ñaïi só, nhö baäc trí Nhaát thieát. YÙ
www.daitangkinh.org
Ngaøi khoâng baèng loøng cho ñeä töû Duyeân giaùc vì Boà-taùt Ñaïi só khoâng
chaáp tröôùc. Vì sao? Vì taát caû ñeàu bieát yù ngay thaúng voâ laäu, khoâng
thoï, khoâng dieät (ñoái vôùi Boà-taùt ôû trong sinh töû khoâng theo, khoâng
dieät). Do bieát yù cuûa Boà-taùt chieáu soi cuøng khaép neân goïi laø Ñaïi só.
–Taïi sao Boà-taùt Ñaïi só bieát taát caû, nhöng yù khoâng chaáp tröôùc?
–Vì khoâng coù yù. Boà-taùt Ñaïi só bieát taát caû, nhöng khoâng heà chaáp
tröôùc.
Hieàn giaû Maõn Töø Töû thöa:
–Toâi cuõng thích laøm Ñaïi só. Roài vaùi chaøo moïi ngöôøi, tieán leân
Ñaïi thöøa, maëc aùo giaùp theä nguyeän roäng lôùn. Ñaây chính laø Ñaïi só.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø aùo giaùp theä nguyeän roäng lôùn?
Phaät daïy:
–Boà-taùt töï mình theä nguyeän: “Toâi seõ dieät ñoä voâ soá ngöôøi”, ñaõ
ñoä voâ löôïng, voâ soá ngöôøi ñeàu ñöôïc Neâ-hoaøn, bieát khoâng coù phaùp ñeå
ñöôïc dieät ñoä. Vì sao? Vì yù phaùp nhö vaäy. Ví nhö nhaø aûo thuaät cuøng
vôùi ñeä töû ôû ngaõ tö ñöôøng hoùa thaønh nhieàu ngöôøi, vì laø hoùa nhaân
(ngöôøi do bieán hoùa maø coù) neân chaët ñaàu hoï, yù oâng theá naøo? Hoï coù bò
gieát, coù bò cheát khoâng?
–Ñuùng vaäy, naøy Thieän Nghieäp! Ñoä voâ soá ngöôøi nhöng khoâng
coù ngöôøi ñöôïc dieät ñoä. Boà-taùt nghe vaäy khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng
vì sôï thoï, khoâng dôøi ñoåi, khoâng xaû boû, khoâng moûi meät neân khoâng
buoàn raàu, khoán khoå. Ñaây laø coù aùo giaùp theä nguyeän roäng lôùn, coù khaû
naêng tieán leân Ñaïi thöøa laø nhôø bieát phaùp naøy.
Maõn Töø Töû thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu xeùt kyõ lôøi Ngaøi daïy thì söï hieåu bieát
cuûa con nghóa naøy laø khoâng phaûi mang aùo giaùp. Vì sao? Vì nhö Ñöùc
Phaät daïy Thieän Nghieäp: “Khoâng taïo ra taát caû phaùp cuûa Phaät, khoâng
laøm thaønh caùc phaùp, cuõng khoâng taïo ra chuùng sinh.” Nghóa nhö vaäy
khoâng phaûi laø maëc aùo giaùp theä nguyeän roäng lôùn.
–Boà-taùt Ñaïi só khoâng coù söï kieåm thuùc thì khoâng coù theä nguyeän
roäng lôùn. Vì sao? Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù ñaém tröôùc,
khoâng buoäc, khoâng môû.
–Theá naøo laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc maø noùi laø khoâng ñaém
tröôùc, khoâng raøng buoäc, khoâng côûi môû?
–Saéc nhö ngöôøi huyeãn neân khoâng ñaém tröôùc, khoâng raøng buoäc,
khoâng côûi môû. Thoï, töôûng, haønh, thöùc gioáng nhö ngöôøi huyeãn neân
khoâng ñaém tröôùc, khoâng raøng buoäc, khoâng côûi môû. Khoâng coù noù thì
saéc khoâng ñaém tröôùc, khoâng buoäc, khoâng môû. Khoâng coù noù thì thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng ñaém tröôùc, khoâng buoäc, khoâng môû. Naêm aám
nhö theá, caùc phaùp cuõng vaäy. Cho neân Boà-taùt thöïc haønh theä nguyeän
maø khoâng coù theä nguyeän.
Thieän Nghieäp hoûi:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao bieát Boà-taùt thaúng tieán ñeán Ñaïi
thöøa? Theá naøo goïi laø Ñaïi thöøa? Vaø baét ñaàu truï vaøo thöøa naøo ñeå gaày
döïng thuaàn thuïc Ñaïi thöøa? Thöøa naøy phaùt xuaát töø ñaâu?
Phaät daïy:
–Thöøa ñöôïc goïi laø Ñaïi thöøa laø Voâ löôïng thöøa, laø voâ löôïng
chuùng sinh. Vì sao? Vì coù voâ löôïng haïng ngöôøi, vì hoï maø Boà-taùt phaùt
taâm ñaïi Bi. Nhôø truï vaøo Ñaïi thöøa naøy maø tieán ñeán ñeán trí Nhaát thieát,
cuûa baäc Thaùnh trong ba coõi, cuõng chính laø gaày döïng Ñaïi thöøa. Thöøa
khoâng phaùt xuaát töø ñaâu. Vì sao? Vì coù sinh coù xuaát laø hai phaùp, coøn
khoâng sinh khôûi, khoâng ñeán, ñoái vôùi caùc phaùp khoâng ñaéc laø khoâng töø
ñaâu sinh, khoâng töø ñaâu phaùt xuaát.
–Thöøa naøy cao caû thay! Ñöôïc trôøi ngöôøi tin töôûng, laø vua caùc
theá gian, laø thöøa nghieäp laønh xuaát theá, khoâng gì saùnh baèng, roäng lôùn
nhö hö khoâng, chöùa ñöïng chuùng sinh khoâng coù soá löôïng; thöôøng ñem
www.daitangkinh.org
söï an oån cöùu giuùp voâ soá ngöôøi vaø ñöôïc truyeàn baù roäng khaép neân goïi
laø Ñaïi thöøa. Khoâng thaáy maët traùi cuûa noù, cuõng khoâng thaáy vöôït ra;
nhö vaäy thöøa naøy khoâng coù baét ñaàu, khoâng coù keát thuùc, cuõng khoâng
coù ôû giöõa, ñoái vôùi ba coõi bình ñaúng neân goïi laø Ñaïi thöøa.
–Ñuùng vaäy, naøy Thieän Nghieäp! Ngöôøi naøo thöïc haønh ñöôïc thöøa
naøy thì goïi laø Boà-taùt Ñaïi só.
–Naøy Hieàn giaû! Ñöùc Phaät môøi Hieàn giaû giaûng noùi Minh ñoä voâ
cöïc nhöng ñaïo Ñaïi thöøa Hieàn giaû coù hieåu bieát chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con giaûng noùi Minh ñoä voâ cöïc coù ñieàu gì
sai khoâng?
–Khoâng! Raát ñuùng vôùi yù nghóa cuûa noù.
–Boà-taùt Ñaïi só khoâng keå ôû ñaàu, khoâng keå ôû cuoái, cuõng khoâng
keå ôû giöõa. Saéc voâ bieân, ñaïo voâ bieân; thoï, töôûng, haønh, thöùc ñaïo cuõng
voâ bieân, cho neân Boà-taùt khoâng gaàn, khoâng ñaéc, khoâng bieát, khoâng
noùi. Ñoái vôùi saéc, Boà-taùt khoâng bieát, khoâng noùi, khoâng ñeán, khoâng
ñaéc. Vaäy phaûi laøm theá naøo ñeå Boà-taùt giaûng noùi Minh ñoä voâ cöïc? Coøn
khoâng thaáy thì Boà-taùt laøm sao thaáy ñöôïc Minh ñoä voâ cöïc?
Boà-taùt chæ laø teân goïi maø thoâi. Gioáng nhö ngaõ laø ngaõ khoâng theå
chaáp tröôùc. Caùi ngaõ roãng khoâng, khoâng ñaùng xeùt roõ. Ngaõ khoâng theå
laøm saùng toû ñaïo thì ñaùng bieát laøm gì? Caùc phaùp nhö vaäy khoâng coù
chaáp tröôùc.
Theá naøo laø saéc? Saéc voán khoâng beàn chaéc. Theá naøo laø thoï,
töôûng, haønh, thöùc? Thöùc khoâng sinh, khoâng beàn chaéc. Caùc phaùp voâ
sinh, khoâng beàn chaéc. Noù khoâng beàn neân khoâng phaûi phaùp, cuõng
khoâng phaûi phi phaùp. Hieåu roõ noù voán voâ chuû thì seõ vì ai noùi? Choã
naøy khoâng bieát, cuõng khoâng coù choã khaùc coù theå haønh ñaïo Boà-taùt
ñöôïc.
Ñuùng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc vò aáy nghe lôøi naøy maø
khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng xaû boû, khoâng moûi meät, khoâng buoàn raàu.
Bieát vaø thöïc haønh nhö theá, Boà-taùt naøy vì coù khaû naêng suy nghó veà
Minh ñoä voâ cöïc. Vì sao? Vì thöïc haønh kinh naøy thì duøng phaùp nhö
vaäy quaùn saùt thuaàn thuïc ñaïo naøy. Luùc aáy vì khoâng gaàn guõi saéc,
khoâng gaàn guõi saéc thì khoâng bò dieät. Vì sao? Vì ñoái vôùi saéc töï nhieân
maø khoâng khôûi laø chaúng phaûi saéc. Neáu saéc bò hao phí cuõng chaúng
phaûi saéc. Cho ñeán khoâng laøm thònh suy ngaõ. Ñaây khoâng phaûi hai
vieäc. Neáu saéc laø ngaõ laø do ñaây laø ngaõ saéc. Ñaây laø do laøm ra.
Khi thoï, töôûng, haønh, thöùc ñuùng nhö phaùp quaùn saùt thì khoâng
gaàn guõi thöùc. Ñoái vôùi thöùc töï nhieân maø khoâng khôûi laø chaúng phaûi
thöùc. Neáu thöùc hao phí cuõng chaúng phaûi thöùc, cho ñeán cuõng khoâng
laøm thònh suy ngaõ, thì ñaây khoâng phaûi hai vieäc. Neáu noùi thöùc laø ngaõ
thì do ñaây laø ngaõ thöùc. Ñoù laø vieäc do laøm maø coù ra.
–Toâi xeùt lôøi naøy thì nghóa Boà-taùt khoâng sinh khôûi. Neáu khoâng
sinh khôûi thì vì sao Boà-taùt thöïc haønh haïnh gian nan? Vì chuùng sinh
laïi chòu khoå voâ löôïng?
–Toâi khoâng thích haïnh gian nan cuûa Boà-taùt. Nhöng Ñaïi só thì
khoâng nghó ñeán gian nan ñeán haønh ñaïo. Vì sao? Vì nghó ñeán gian
nan khoù khoå thì khoâng theå laøm lôïi ích lôùn cho voâ löôïng ngöôøi. Do
ñoù neân nghó ñeán an oån deã thöïc haønh. Vì chuùng sinh maø gaày döïng,
töôûng nhö meï, nhö cha, töôûng nhö anh em, nhö chò em, töôûng nhö
con trai, con gaùi, neân sinh ra töôûng naøy ñeå thöïc haønh ñaïo Boà-taùt.
Ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi töôûng laø thaân thuoäc cuûa mình. Do töôûng
nhö vaäy seõ khieán ta thaáy chuùng sinh gioáng nhö thaân mình, khoâng
phaân bieät trong ngoaøi, ñoù laø sinh ñöôïc phaùp töôûng, töôûng taát caû laø
con ta, Boà-taùt seõ vöôït qua voâ löôïng khoå naõo naøy, khoâng coù yù töùc
giaän. Neáu bò toäi hình maø taâm khoâng töùc giaän thì chaéc chaén khoâng bò
töôûng laøm khoå.
Nhö lôøi Hieàn giaû noùi: “Boà-taùt khoâng sinh khôûi, vì khoâng sinh
khôûi cho neân laø Boà-taùt.”
Thu Loä Töû hoûi raèng:
www.daitangkinh.org
–Taïi sao Boà-taùt laïi khoâng khôûi? Ñoái vôùi phaùp cuûa ñaïo nhaân,
ñoái vôùi trí Nhaát thieát cuõng seõ khoâng sinh khôûi phaûi chaêng?
–Ñuùng vaäy! Ñoái vôùi phaùp Phaät ñeàu khoâng sinh khôûi.
–Ñoái vôùi phaùp Phaät maø khoâng sinh khôûi thì phaøm nhaân vaø phaùp
cuûa phaøm nhaân cuõng seõ khoâng sinh khôûi phaûi chaêng?
–Ñuùng vaäy! Ñoái vôùi phaùp cuûa phaøm nhaân cuõng khoâng sinh
khôûi.
–Nhö vaäy Boà-taùt ñoái vôùi phaùp cuûa ñaïo nhaân, töø trí Nhaát thieát
cho ñeán phaùp cuûa phaøm nhaân ñeàu khoâng sinh khôûi. Ñaây coù phaûi laø
khoâng gaàn guõi, khoâng sinh khôûi, ñöôïc trí Nhaát thieát hay chaêng?
Thieän Nghieäp ñaùp:
–Phaùp khoâng khôûi khoâng phaûi laø chaùn gheùt. Nieäm khoâng khôûi
cuõng khoâng phaûi laø phaùp höõu ñeå choïn laáy. Duø ñöôïc thaønh Phaät, toâi
cho laø tranh caõi.
–Nhö theá taïi sao töø phaùp chöa sinh maø choïn phaùp ñaõ sinh? Laø
phaùp sinh töû ñeán hay phaùp sinh ñeán?
–Vì sao phaùp sinh baát sinh, maø baát phaùp sinh laïi sinh?
–Vì phaùp baát sinh khoânh khôûi phaùp. Lôùi öa phaùp khoâng khôûi laø
lôøi noùi öa khôûi. Nhö Hieàn giaû öa thích thì chaéc chaén khoâng caàn baát
khôûi.
–Nhö vaäy neân öa thích caùi khoâng caàn baát khôûi. Ñieàu Hieàn giaû
yeâu thích toâi cuõng muoán noùi.
Thu Loä Töû noùi:
–Theo Thieän Nghieäp vì phaùp maø giaûng khoâng gì saùnh baèng. Vì
sao? Vì theo choã hoûi maø öùng ñaùp. YÙ phaùp khoâng dao ñoäng, nhöõng lôøi
noùi aáy ñeàu raát hay.
–Ñaây laø yù phaùp. Neáu caùc ñeä töû Phaät hoûi thì neân ñaùp. YÙ khoâng
dao ñoäng laø choã nöông cuûa taát caû.
–Laønh thay, laønh thay! Ñaây laø lôøi tranh bieän baäc thöôïng, vì sao
goïi laø caùc phaùp Boà-taùt khoâng nöông gaù.
–Vì Minh ñoä voâ cöïc naøy chính laø caùc phaùp cuûa Boà-taùt khoâng
nöông gaù.
–Neáu khoâng phaûi taát caû thöøa thì chæ coù caùc phaùp trong kinh naøy
laø khoâng nöông gaù chaêng?
–Ñeàu nöông vaøo Minh ñoä voâ cöïc, vì caùc phaùp khoâng nöông gaù.
Boà-taùt luùc aáy khoâng nöông choã nuùi ñaù maø laëng yeân choïn laáy choã
quan troïng cuûa caùc phaùp. Neáu khoâng choïn laáy thì ñoù laø thöïc haønh
caùc phaùp maø khoâng nöông nhôø vaøo haønh ñoäng.
Neáu noùi cho Boà-taùt nghe veà söï hieåu bieát saâu kín naøy thì khoâng
nghi ngôø, khoâng troâng mong nhöng hieåu saâu xa. Ñaây laø bieát thöïc
haønh, ñaõ laøm khoâng ngöøng nghæ maø coøn nghó nhôù nhö vaäy nöõa.
–Neáu khoâng döøng haønh naøy thì döøng vieäc nghó nhôù kia. Neáu
döøng vieäc nghó nhôù kia thì khoâng ngöøng nghæ vieäc naøy. Nhö mình nhôù
vieäc laøm neân khoâng döøng nghæ. Ñoù goïi laø thöôøng thöïc haønh bình
ñaúng, nghó nhôù bình ñaúng.
Ñaõ nghó nhôù bình ñaúng, thöïc haønh bình ñaúng thì taát caû moïi
ngöôøi chaéc chaén thöôøng coù söï tieáp noái thöïc haønh naøy ñeå ñöôïc laøm
Boà-taùt. Nhö vaäy, chuùng sinh cuõng seõ khoâng döøng nghæ nieäm naøy vaø
söï thöïc haønh naøy. Vì sao? Vì con ngöôøi khoâng boû ñöôïc nieäm kia
vaäy.
www.daitangkinh.org

–Laønh thay, laønh thay! Hieàn giaû khuyeân giuùp giaûng noùi nhöõng
lôøi heát söùc quan troïng naøy. Nhö Hieàn giaû noùi, neáu thöïc haønh bình
ñaúng, nghó nhôù bình ñaúng, cöùu giuùp taát caû moïi ngöôøi, khoâng boû haïnh
naøy. Thöôøng thì chuùng sinh töï nhieân, nghó nhôù cuõng töï nhieân. Neân
bieát chuùng sinh naøy roäng lôùn, nghó nhôù cuõng roäng lôùn. Neân bieát, vieäc
naøy chuùng sinh khoâng chaân chaùnh thì nghó nhôù cuõng khoâng chaân
chaùnh, haønh ñoäng cuõng khoâng chaân chaùnh. Neân bieát vieäc naøy thöïc
haønh, nghó nhôù nhö vaäy, toâi thích Boà-taùt nhôù nghó haønh ñoäng naøy.


QUYEÅN 2
Phaåm 2: THIEÂN ÑEÁ THÍCH VAÁN
Baáy giôø, trôøi Ñeá Thích cuøng boán muoân vò Thieân töû, boán vò
Thieân vöông, hai muoân vò Thieân töû, trôøi Phaïm chuùng moät muoân
Thieân töû, trôøi Phaïm phuï vaø naêm ngaøn vò Thieân töû ñeàu ñeán döï hoäi.
Nhôø coâng ñöùc saùng choùi röïc rôõ ñôøi tröôùc, caùc Thieân töû nhôø thaàn löïc
Phaät maø ñöôïc aùnh saùng chieáu suoát.
Trôøi Ñeá Thích hoûi Thieän Nghieäp:
–Thöa Hieàn giaû! Caùc Thieân töû trong ñaïi hoäi naøy muoán nghe
giaûng noùi veà Trí ñoä voâ cöïc. Boà-taùt Ñaïi só gaày döïng nhö theá naøo ôû
trong Ñaïi minh ñoä ñoù?
–Naøy caùc Thieân töû! Neáu muoán nghe vieäc aáy thì haõy laéng nghe
toâi noùi. Nhôø thaàn löïc Phaät maø noùi roäng veà Trí ñoä.
Theá naøo, caùc Thieân töû, vò naøo chöa caàu ñaïo Boà-taùt, baây giôø ñeàu
neân caàu. Ngöôøi ñaõ ñöôïc ñaïo soâng ngoøi thì khoâng coøn laïi ñöôïc ñaïo
Boà-taùt. Vì sao? Vì ñaõ che laáp ñöôøng sinh töû roài, neáu khieán hoï mong
caàu thì toâi xin thay hoï khoâng döùt boû coâng ñöùc, vì ñeàu muoán duøng
phaùp toân quyù nhaát trong kinh ñeå ñaït ñeán quaû Phaät.
Ñöùc Phaät khen:
–Laønh thay, laønh thay! Vui söôùng laøm sao! Boà-taùt neân hoïc nhö
vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con seõ baùo aân, khoâng bao giôø daùm traùi
phaïm. Vì sao? Vì thuôû xöa Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo
Toái Chaùnh Giaùc ñeàu cuøng ñeä töû giaûng noùi Trí ñoä cho caùc Boà-taùt
www.daitangkinh.org
nghe. Luùc ñoù, Nhö Lai cuõng hoïc dieäu haïnh ôû trong kinh naøy. Baây giôø
töï mình ñaõ thaønh Phaät, do ñoù phaûi baùo aân. Con laøm vieäc giaûng phaùp
noùi naøy, caùc Boà-taùt thoï nhaän nôi con vui möøng sung söôùng nhôø ñaïo
lôùn, mau choùng thaønh Phaät.
Trôøi Ñeá Thích hoûi:
–Laøm sao Boà-taùt ñöùng vöõng trong Trí ñoä.
Ñaùp:
–Thoï trì phaùp khoâng ñeå ñöùng vöõng.
Ñeá Thích hoûi:
–Boà-taùt Ñaïi só duøng boùng theä nguyeän Ñaïi thöøa roäng lôùn, duø ñaõ
vaän duïng ñeán naêm aám nhöng khoâng truï trong ñoù.
Töø Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc cho ñeán
Phaät khoâng neân truï trong ñoù, khoâng neân truï trong naêm aám voâ
thöôøng; khoâng neân truï trong khoå vui, toát xaáu, ngaõ sôû hay chaúng
phaûi ngaõ sôû.
Duø ñaïo Döï löu thaønh töïu baát ñoäng cuõng khoâng neân truï trong
ñoù. Vì sao? Vì khoâng truï thì baûy laàn cheát, baûy laàn sinh lieàn vöôït qua.
Ñaïo Taàn lai thaønh töïu baát ñoäng khoâng neân truï trong ñoù. Vì sao? Vì
khoâng truï thì moät laàn cheát, moät laàn sinh lieàn vöôït qua.
Ñaïo Baát hoaøn thaønh töïu baát ñoäng khoâng neân truï trong ñoù. Vì
sao? Vì höôùng leân dieät ñoä.
Ñaïo ÖÙng nghi thaønh töïu baát ñoäng khoâng neân truï trong aáy. Vì
sao? Vì ñaïo ÖÙng nghi thaønh roài thì lieàn chaám döùt, ôû trong dieät ñoä maø
dieät ñoä.
Ñaïo Duyeân giaùc thaønh töïu baát ñoäng khoâng neân truï trong ñoù. Vì
sao? Vì khoâng theå theo kòp Phaät ñaïo thì dieät ñoä haún, vì theá khoâng
neân truï trong ñoù.
Ñöùc Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Toái Chaùnh Giaùc vì voâ
löôïng ngöôøi maø laøm coâng ñöùc, ta ñeàu laøm cho hoï dieät ñoä xong môùi
chính laø truï trong Phaät. Nhöõng ñieàu Ñöùc Phaät laøm ñeàu roát raùo roài môùi
dieät ñoä haún, cuõng khoâng neân truï trong ñoù.
–Neáu Boà-taùt Ñaïi só khoâng neân truï trong naêm aám Döï löu, Taàn
lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, cho ñeán Phaät. Vaäy thì neân truï
theá naøo?
–Ñöùc Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Toái Chaùnh Giaùc coù
choã truï hay khoâng?
Ñaùp:
–Khoâng! Vì sao? Vì Phaät khoâng coù choã truï, cuõng khoâng truï nôi
lay ñoäng, khoâng lay ñoäng, cuõng khoâng phaûi khoâng truï, cuõng khoâng
phaûi voâ truï. Taát caû khoâng phaûi laø choã Nhö Lai truï. Neân thöïc haønh truï
naøy, khoâng neân truï vaøo chaúng truï, cuõng khoâng neân truï vaøo voâ truï.
Neân thöïc haønh truï naøy, hoïc voâ sôû truï.
Baáy giôø, taâm nieäm caùc Thieân töû, lôøi noùi cuûa caùc quyû thaàn ñeàu
coù theå bieát roõ raøng. Giôø ñaây, kinh ñaïo maø Toân giaû Thieän Nghieäp ñaõ
giaûng noùi hoaøn toaøn khoâng theå bieát.
Bieát taâm nieäm cuûa hoï, Thieän Nghieäp noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Naøy caùc Thieân töû! Kinh naøy khoù hieåu, thaät khoù hieåu! Vì sao?
Vì lôøi toâi giaûng noùi, giaùo phaùp maø toâi höng khôûi ñeàu laø khoâng, do ñoù
khoù nghe, nghe roài khoù hieåu.
Taâm caùc Thieân töû laïi nghó raèng: “Lôøi naøy neân hieåu, ñaùng
hieåu!”
Giôø ñaây, Toân giaû Thieän Nghieäp thaâm nhaäp vaøo Phaùp thaân, lieàn
baûo caùc Thieân töû:
–Neáu muoán caàu ñaïo Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi,
Duyeân giaùc, Voâ thöôïng Chaùnh chaân maø coøn truï trong ñaïo aáy thì neân
hoïc Trí ñoä vaø neân giöõ gìn.
Trong taâm caùc Thieân töû laïi nghó raèng: “Nhöõng lôøi giaûng noùi nhö
theá neân ôû nôi naøo ñeå caàu thaày daïy kinh?”
Thieän Nghieäp laïi baûo caùc Thieân töû:
–Naøy caùc Thieân töû! Ngöôøi naøo muoán bieát phaùp do ta giaûng noùi
gioáng nhö ngöôøi huyeãn, khoâng bieát nghe vaø khoâng bieát thöïc haønh.
Chö Thieân hoûi:
www.daitangkinh.org
–Thöa Toân giaû! Hieän giôø nhöõng vò nghe phaùp naøy laø ngöôøi thaät,
chöù chaúng phaûi ngöôøi huyeãn.
–Naøy caùc Thieân töû! Ngöôøi nhö huyeãn, huyeãn nhö ngöôøi. Neáu
caàu ñaïo Dö löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, Voâ thöôïng
Chaùnh chaân, ngöôøi nhö huyeãn, huyeãn nhö Phaät ñaïo.
Caùc Thieân töû laïi hoûi:
–Thöa Toân giaû! Cho ñeán Phaät cuõng coøn nhö ngöôøi huyeãn hay
sao?
–Cho ñeán dieät ñoä cuõng nhö ngöôøi huyeãn.
Caùc Thieân töû hoûi:
–Dieät ñoä cuõng coøn nhö ngöôøi huyeãn sao?
–Neáu coù phaùp naøo hôn dieät ñoä thì phaùp ñoù cuõng coøn nhö ngöôøi
huyeãn.
Toân giaû Thieän Nghieäp baûo caùc Thieân töû:
–Naøy caùc Thieân töû! Neâ-hoaøn cuûa ngöôøi huyeãn naøy ñeàu laø
khoâng, khoâng thaät coù.
Toân giaû Thu Loä Töû, Maõn Chuùc Töû hoûi:
–Noùi veà Minh ñoä nhö vaäy, ai coù theå vaâng giöõ haønh trì?
–Hieàn giaû! Boà-taùt Ñaïi só khoâng thoaùi chuyeån coù khaû naêng vaâng
giöõ haønh trì. Coøn caùc vò ÖÙng nghi,… khoâng theå thoï trì. Vì sao? Vì
nhöõng phaùp toâi ñaõ giaûng noùi laø khoâng coù gì ñeå noùi, cuõng khoâng coù
nôi choán. Phaùp ñaõ khoâng coù nôi choán, phaùp ñaõ khoâng coù daën doø gôûi
gaám, vì phaùp nhö vaäy neân cuõng khoâng coù ai thoï trì.
Caùc Thieân töû nghó: “Toân giaû Thieän Nghieäp tuoân raûi caùc cuûa
baùu chaùnh phaùp, chuùng ta haõy hoùa ra caùc loaïi hoa ñeå raûi leân mình
Ngaøi, lieàn hoùa ra caùc loaïi hoa thôm ñeå raûi cuùng döôøng Ñöùc Phaät vaø
Toân giaû Thieän Nghieäp cuøng caùc Tyø-kheo, hoa ngaäp leân ñeán goái caùc
Ngaøi.”
Toân giaû Thieän Nghieäp bieát, lieàn noùi:

–Hoa naøy khoâng phaûi phaùt xuaát töø treân trôøi Ñao-lôïi, maø do trôøi
Ñeá Thích tung raûi phaùt ra töø huyeãn.
Ñeá Thích thöa:
–Thöa Toân giaû! Hoa naøy chaúng phaûi töø caây moïc ra, ñuùng nhö
Hieàn giaû Thieän Nghieäp ñaõ noùi, vieäc naøy voán vaéng laëng, töø caây huyeãn
moïc ra.
Ñeá Thích noùi:
–Hoa naøy töø caây huyeãn moïc ra, neáu khoâng phaûi töø caây moïc ra
thì chaúng ñuùng. Ñaõ chaúng ñuùng thì chaúng phaûi laø hoa.
Ñeá Thích thöa:
–Trí ñoä raát saâu xa maàu nhieäm.
Ñaùp:
–Vì sao? Vì khoâng coù gì baèng ñöôïc, cuõng khoâng coù gì ñeå giaûng
noùi.
Ñeá Thích thöa:
–Thöa Toân giaû! Ngaøi ôû trong Minh ñoä maàu nhieäm saâu xa, ñoái
vôùi phaùp khoâng coù choã tranh caõi, khoâng thaät coù, ñoái vôùi phaùp khoâng
heà lay ñoäng.
Ñaùp:
–Ñuùng vaäy! Phaùp chaúng phaûi laø phaùp ñoäng, neân hoïc nhö theá.
Hoïc nhö vaäy, khoâng hoïc ñaïo Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi,
Duyeân giaùc. Ai thöïc haønh vieäc hoïc phaùp naøy laø hoïc trí Nhaát thieát,
vöôït hôn caùc phaùp, khoâng coøn sinh naêm aám, phaûi ñích thaân thoï hoïc,
thöïc haønh, khoâng thoï hoïc phaùp naøo khaùc.
–Nhö vaäy laø khoâng thoï hoïc trí Nhaát thieát ? Khoâng hoïc thì queân
maát, khoâng ñöôïc thoï hoïc phaùp khaùc sao?
Ñaùp:
–Ñuùng vaäy! Ñaây laø hoïc trí Nhaát thieát, vöôït hôn caùc phaùp.
Nghe phaùp trôøi Ñeá Thích lieàn hoûi Thu Loä Töû:
–Laøm theá naøo ñeå tìm caàu ñieàu ñoù?
www.daitangkinh.org
Ñaùp:
–Tìm trong phaåm Thieän nghieäp Minh ñoä.
Ñeá Thích hoûi:
–Thieän Nghieäp duøng aân ñöùc oai thaàn naøo ñeå hoïc hoûi hieåu bieát?
Ñaùp:
–Duøng aân ñöùc oai thaàn cuûa Nhö Lai ñeå hieåu bieát.
Ñoái vôùi Minh ñoä maø Ñeá Thích ñaõ hoûi thì Boà-taùt Ñaïi só phaûi tìm
caàu theá naøo maø khoâng ñöôïc töø naêm aám tìm caàu, cuõng khoâng ñöôïc xa
lìa noù ñeå tìm caàu. Vì sao? Vì Minh ñoä khoâng phaûi naêm aám, cuõng
khoâng lìa noù, khoâng sinh khôûi noù, bôûi khoâng coù gì dính maéc neân
khoâng sinh ra, khoâng nöông töïa. Khoâng nöông töïa laø Minh ñoä.
Ñeá Thích thöa:
–Ñaïi só laø ñaïi minh voâ bieân voâ taän.
Ñaùp:
–Naêm aám ñeàu voâ bieân. Do ñoù neân bieát, phaùp voâ bieân, ngöôøi voâ
taän. Thaân vaø haønh ñoäng coøn laøm duïng, cho neân phaûi bieát noù vaø Minh
ñoä nhö nhau khoâng khaùc. Khoâng coù chính giöõa, moät beân, cuõng khoâng
coù goác reã, ñaàu moái, khoâng theå haïn löôïng, taát caû ñeàu khoâng thaät coù,
theá neân Minh ñoä nhieàu voâ bieân, voâ taän, khoâng theå tính ñeám.
Ñeá Thích hoûi:
–Thöa Toân giaû! Con ngöôøi laøm sao voâ taän ñöôïc?
–Thì theá naøo, theo yù cuûa Ñeá Thích, trong caùc phaùp caùi gì goïi laø
ngöôøi? Trong caùc phaùp khoâng thaáy coù teân goïi laø ngöôøi. Vì sao? Vì
khoâng thaáy coù töø nôi naøo ñeán. Vì sao? Vì con ngöôøi tröôùc kia ñeàu
roãng khoâng, khoâng thaät coù. Neáu coù ñeán, coù ôû cuõng chæ laø teân goïi maø
thoâi. Vì sao? Vì trong danh töï, hoïc coù sôû höõu khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng!
–Duøng danh töø khoâng thaät coù, khoâng laøm neân ngaõ, cho neân
ngöôøi voâ taän, duø cho Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo Toái
Chaùnh Giaùc tuoåi thoï vôùi soá kieáp nhö caùt soâng Haèng, mieäng noùi teân
nhieàu ngöôøi, thì nhöõng ngöôøi aáy coù sinh dieät khoâng?
Ñeá Thích thöa:
–Thöa Toân giaû! Taát caû ñeàu khoâng sinh dieät.
–Vì sao? Vì taát caû moïi ngöôøi thanh tònh cho neân khoâng sinh
khôûi, danh töø, chaúng phaûi danh töø ñeàu khoâng thaät coù, do ñoù ngöôøi laø
voâ taän. Danh töø Minh ñoä voâ cöïc cuõng voâ taän. Neân bieát nhö vaäy.
Phaåm 3: TRÌ
Baáy giôø, voâ soá chö Thieân cuøng moät luùc khen ngôïi ba laàn raèng:
–Kinh hay quaù, kinh hay quaù! Ñaïo lyù maø Toân giaû Thieän
Nghieäp naøy giaûng noùi raát saâu xa, nghóa lyù raát saùng suoát, roäng lôùn,
gioáng nhö do Ñöùc Nhö Lai noùi ra. Neáu coù vò naøo nghe, hoïc, tuïng thì
toâi cung kính chieâm ngöôõng vò ñoù cuõng nhö Ñöùc Nhö Lai.
Ñöùc Phaät baûo caùc Thieân töû:
–Thaät ñuùng vaäy! Xöa kia, Ñöùc Ñònh Quang Nhö Lai Voâ Sôû
Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc, luùc aáy coù cung ñieän, trong
cung ñieän coù kinh naøy, luùc aáy ta thoï trì kinh naøy. Ñöùc Phaät Ñònh
Quang thoï kyù cho ta veà sau seõ ôû trong soá ngöôøi thoï trì kinh naøy ñaït
ñeán trí Phaät, thaønh Phaät teân laø Naêng Nhu Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc
Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc, toân quyù nhaát trong ba coõi, an ñònh
trong phaùp Cöïc minh, hieäu laø Thieân Trung Thieân.
Caùc Thieân töû baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ít coù ai saùnh baèng!
Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ai thoï trì Ñaïi Minh laø
thoï trì trí Nhaát thieát.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät ngoài giöõa chuùng, baûo vôùi Tröø caån chuùng,
Tröø caån nöõ, Thanh tín só, Thanh tín nöõ raèng:
–Nay, boán boä chuùng naøy laøm chöùng, trôøi AÙi duïc, trôøi Phaïm,
www.daitangkinh.org
trôøi Voâ keát aùi ñeàu bieát.

Ñöùc Phaät baûo Ñeá Thích:
–Baäc Cao só hoïc ñònh naøy vaø thoï trì tuïng vaên aáy thì caùc thöù taø
vaïy khoâng coù dòp laøm haïi, khoâng laøm cho bò cheát ngang traùi.
Caùc Thieân töû trôøi Ñao-lôïi mong caàu Phaät ñaïo. Nhöõng vò chöa
hoïc tuïng ñöôïc choã saâu xa aáy thì caùc Thieân töû ñeàu ñeán ñaây ñeå hoïc trì
tuïng. Neáu ôû nôi vaéng veû yeân tónh cuõng khoâng kinh, khoâng sôï.
Boán vò Thieân vöông, trôøi Ñeá Thích, Phaïm thieân vaø caùc Thieân töû
baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con seõ uûng hoä ngöôøi hoïc, trì tuïng
kinh naøy.
Ñeá Thích laïi baûo Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät khoù saùnh vôùi Ñöùc Thieân Trung
Thieân. Ngöôøi naøo hoïc Minh ñoä naøy taâm khoâng lay ñoäng, ñeàu thoï trì
saùu Ñoä roài.
–Ñuùng vaäy! Haõy laéng nghe ta noùi, tröôùc, giöõa, sau ñeàu toát laønh.
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con xin laõnh thoï lôøi Ngaøi daïy.
–Neáu trong kinh ta coù ai muoán nhieãu haïi, sinh yù aùc, veà sau chöa
ñaït ñaïo thì maát. Sau ñoù nhöõng vieäc ñaõ laøm khoâng thaønh töïu. Ví sao?
Vì baäc Cao só hoïc kinh naøy ví nhö coù vò thuoác teân laø thaàn ñôn, coù moät
con raén ñi tìm moài, treân ñöôøng gaëp moät con truøng, con raén muoán aên
thòt noù, con truøng lieàn ñeán choã caùc vò thuoác thaàn ñôn, con raén nghe
muøi höông caây thuoác, laäp töùc boû ñi. Vì sao? Vì do naêng löïc cuûa caây
thuoác maø boû ñi. Cuõng gioáng nhö vaäy, ngöôøi muoán haïi caùc Cao só naøy
lieàn töï döøng laïi, laø nhôø vaøo naêng löïc oai thaàn cuûa Minh ñoä maø aån
nuùp.
–Neáu coù ngöôøi naøo nhieãu haïi thì trong khoaûng thôøi gian ñoù töï
huûy hoaïi, khoâng thaønh töïu. Boán vò Thieân vöông ñeàu hoä trì kinh cuõng
nhö hoä trì haønh giaû. Töï taïi laøm vieäc, lôøi noùi ra gioáng nhö cam loä, noùi
nhöõng ñieàu quan troïng thaønh ñaïo; caùc ñieàu aùc nhö töùc giaän, coáng
cao, khoâng phaùt sinh. Boán Thieân vöông uûng hoä vò ñoù, vì vò aáy hoïc
Minh ñoä. Töï taâm coù yù nghó: “Neáu coù ngöôøi naøo tranh caõi thì khoâng
neân gaàn guõi. Toâi mong caàu yù nghóa Phaät ñaïo, khoâng theå chaïy theo
lôøi töùc giaän, giuùp ta nhanh choùng ñuoåi kòp taâm toát.” Nhöõng vieäc Cao
só naøy laøm ñeàu thaáy coù hieän töôïng toát.
Ñeá Thích baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baäc Nan Thaéng Thieân Trung Thieân, cho
ñeán vöôït qua nhöõng ñieàu aùc cuõng khoâng ai baèng.
Ñöùc Phaät daïy Ñeá Thích:
–Naøy Ñeá Thích! Nhöõng ngöôøi naøy ñang luùc vöôït qua caùc naïn
döõ, cuoái cuøng khoâng sôï haõi, khoâng ngöôøi naøo haïi ñöôïc. Thieän só neân
ñoïc tuïng, suy nghó ñònh naøy. Duø cho caùi cheát ñeán, hoaëc ôû trong keû
thuø coù ngöôøi muoán naõo haïi thì nhö lôøi Phaät daïy duø cho binh ñao
höôùng ñeán ñeàu khoâng truùng vaøo thaân mình. Vì sao? Vì ñònh naøy laø
thaàn chuù cuûa chö Phaät, ñöùng ñaàu trong caùc chuù. Ngöôøi hoïc thaàn chuù
naøy töï mình khoâng nghó ñeán vieäc aùc, khoâng nghó ñeán ngöôøi aùc, do
khoâng coù yù nieäm aùc. Ñaây laø naêng löïc oai huøng trong ngöôøi, töï ñaït
ñeán thaønh Phaät, ñeå cöùu giuùp chuùng sinh. Ngöôøi hoïc haïnh naøy mau
thaønh Phaät ñaïo. Ngöôøi naøo vieát cheùp kinh naøy, tuy khoâng hoïc tuïng
nhöng giöõ gìn thì ngöôøi aùc, quyû döõ khoâng theå haïi ñöôïc, chæ tröø ñôøi
tröôùc coù toäi naëng. Ví nhö ñöôïc ôû choã Ñöùc Phaät thì daãu cho ngöôøi hay
quyû thaàn, caàm thuù nhaém thaúng vaøo cuõng khoâng theå laøm haïi ñöôïc. Vì
sao? Vì ñöôïc ôû choã Ñöùc Phaät, oai thaàn cuûa Ngaøi uûng hoä. Ngöôøi mong
caàu Phaät ñaïo ôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai ñeàu ôû trong ñoù ñöôïc thaønh
Phaät ñaïo. Ngöôøi ôû choã Phaät khoâng coøn kinh sôï. Nôi naøo coù Minh ñoä
thì trôøi, ngöôøi, quyû, roàng… ñeàu cung kính, leã laïy, uûng hoä, chieâm
ngöôõng, laø do ñöùc cao quyù cuûa kinh.
Ñeá Thích baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ai vieát cheùp, giöõ gìn, kính thôø
cuùng döôøng quyeån kinh baèng vaät baùu coõi trôøi, hoa thôm, Chieân-ñaøn,
ngoïc baùu, höông thôm, luïa laø, phöôùn loïng, hoaëc coù ngöôøi ñem xaù-lôïi
www.daitangkinh.org
cuûa Ñöùc Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Toái Chaùnh Giaùc maø xaây
thaùp, töï quy y, leã daïy, kính thôø cuùng döôøng vaät baùu coõi trôøi, hoa
höông ñaày ñuû nhö treân thì ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc coù nhieàu chaêng?
Phaät daïy:
–Ta hoûi oâng, neáu theo söï öa thích quaû baùo thì laøm sao Ñöùc Nhö
Lai trí Nhaát thieát thaønh töïu ñöôïc thaân naøy maø xuaát hieän ôû theá gian,
töø nghóa naøo maø coù ñöôïc?
Ñaùp:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nghóa naøy coù ñöôïc töø Minh ñoä.
–Khoâng phaûi do thaân xaù-lôïi naøy maø ñöôïc thaønh Phaät, maø chính
laø töø trí Nhaát thieát sinh ra thaân Phaät. Sau khi ta dieät ñoä, xaù-lôïi cuùng
döôøng cuõng gioáng nhö vaäy. Neáu coù ngöôøi naøo vieát cheùp kinh naøy,
hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng, töï quy y, leã laïy, kính thôø cuùng döôøng ñaày
ñuû nhö treân laø cuùng döôøng trí Nhaát thieát. Ñaõ ñoái vôùi kinh naøy ñöôïc
coâng ñöùc khoâng gì saùnh baèng.
Ñeá Thích laïi baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà khoâng cuùng
döôøng coù phaûi laø khoâng bieát phöôùc ñöùc toân quyù naøy khoâng coù gì saùnh
baèng chaêng?
–Naøy Ñeá Thích! Coù moät soá ngöôøi tin Phaät, tin Kinh, tin Tyø-
kheo Taêng?
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ít coù ngöôøi tin, coøn ngöôøi caàu quaû Döï löu,
Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, cho ñeán caàu Phaät ñaïo cuõng
ít coù.
–Voâ löôïng ngöôøi tu haønh caàu Phaät ñaïo cho ñeán ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån thì chæ coù ñöôïc moät hoaëc hai ngöôøi maø thoâi. Ai hoïc
phaùp naøy seõ ñöôïc thaønh Phaät, ñöôïc leã baùi, thöøa söï, cung kính. Vì
sao? Vì hieåu ñöôïc Phaät phaùp ôû ñôøi ít coù. Nhö Lai quaù khöù caàu Phaät
ñaïo ñeàu töø ñaây maø thaønh töïu. Luùc aáy ta cuõng ôû trong ñoù. Sau khi Nhö
Lai dieät ñoä, gom laáy xaù-lôïi, xaây thaùp baûy baùu, suoát ñôøi quy y, leã laïy,
phuïng thôø, cuùng döôøng höông hoa quyù baùu coõi trôøi, ñaày ñuû nhö treân,
khaép boán thieân haï. Hoaëc chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân ñeàu
ñöôïc laøm ngöôøi, ñeàu laøm thaùp baûy baùu roài ñem kyõ nhaïc laøm vui nôi
aáy. Laïi coù soá ngöôøi ôû caùc coõi Phaät nhieàu hôn caùt soâng Haèng, moãi
ngöôøi xaây thaùp baûy baùu, töø kieáp naøy sang kieáp khaùc cuùng döôøng kyõ
nhaïc, höông hoa, loïng luïa ôû coõi Duïc ñeàu ñaày ñuû nhö treân ñaõ noùi, thì
ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc ñöùc coù nhieàu khoâng?
Ñaùp:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu!
–Naøy Ñeá Thích! Vaäy maø khoâng baèng ngöôøi vieát cheùp, thoï trì,
quy y, uûng hoä kinh naøy, phöôùc naøy nhieàu voâ löôïng. Vì sao? Vì töø
trong aáy sinh ra Nhö Lai trí Nhaát thieát.
–Soá ngöôøi trong caùc coõi Phaät nhieàu gaáp traêm laàn soá caùt soâng
Haèng ñeàu xaây thaùp baûy baùu nhieàu gaáp voâ soá ngaøn muoân öùc khoâng
theå tính toaùn nhö theá, chaúng baèng ôû trong Minh ñoä yeân tònh.
Baáy giôø, boán muoân vò Thieân töû vaø Ñeá Thích cuøng ñeán ñaïi hoäi.
Caùc Thieân töû Ñeá Thích thöa vôùi raèng:
–Thöa Toân giaû! Neân tuïng kinh naøy.
Phaät daïy:
–Neân hoïc taäp, neân thoï trì, neân ñoïc tuïng. Naøy Ñeá Thích! Neáu
thaàn Thích Nhaõ Chaát Löôïng khôûi binh muoán giao chieán vôùi trôøi Ñao-
lôïi, trôøi Ñao-lôïi nieäm tuïng kinh naøy thì binh chuùng thaàn Chaát Löôïng
töùc khaéc boû ñi.
Ñeá Thích thöa:
–Nhôø Ñaïi toân chuù, baïch Ñöùc Theá Toân.
–Ñuùng vaäy! Naøy caùc Thieân töû! Caùc Ñöùc Phaät trong möôøi
phöông ôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai ñeàu noùi ra thaàn chuù naøy, töï ñeán
www.daitangkinh.org
thaønh Phaät, sinh ra coâng ñöùc möôøi giôùi. Khai só, Ñaïi só töø trong ñoù
sinh ra Phaät khi chöa xuaát theá. Boà-taùt giaûng noùi saùng ngôøi veà boán
khí, boán baït khoå, boán söï khoâng, naêm thoâng. Ví nhö töø hö khoâng, maët
traêng troøn chieáu ra aùnh saùng hôn sao, Boà-taùt mong caàu coâng ñöùc troïn
veïn cuõng gioáng nhö vaäy, ñeàu töø trong quyeàn ñöùc ñaïi trí tueä phaùt ra.
Do ñoù neân hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng kinh naøy laø chí ñöùc hoaøn taát, ñaày
ñuû lôøi Phaät daïy. Nhaát ñònh ngöôøi aáy khoâng bò taø, ñoäc, nöôùc, löûa, binh
ñao, pheùp vua gieát cheát. Vì sao? Vì ñöôïc Minh ñoä uûng hoä (cöùu giuùp).
Neáu coù raõnh roãi coâng vieäc, ñeán choã vua, thaùi töû, caùc quan thaêm
vieáng, thì hoï vui veû chuyeän troø. Vì sao? Vì vò aáy coù taâm Töø bi bình
ñaúng cöùu giuùp chuùng sinh, trao doài coâng ñöùc voâ löôïng, cho neân ai
thaáy cuõng ñeàu ñöùng daäy.
Luùc aáy, coù moät ngoaïi ñaïo töø xa troâng thaáy ñaïi hoäi cuûa Ñöùc
Phaät, muoán phaù hoaïi hoäi chuùng neân ñi mau ñeán choã Phaät. Ñeá Thích
suy nghó: “Neân laøm theá naøo ñeå taát caû chuùng ta ôû beân Ñöùc Phaät, thoï
trì, ñoïc tuïng phaùp naøy laâu daøi?” lieàn theo Ñöùc Phaät nghe, thoï trì, ñoïc
tuïng, thì ngoaïi ñaïo kia töø xa ñi nhieãu quanh Ñöùc Phaät moät voøng roài
giöõa chöøng boû ñi.
Thu Loä Töû nghó: “Ñoái vôùi vieäc naøy, taïi sao ngoaïi ñaïo giöõa
chöøng boû ñi nhö theá?”
Ñöùc Phaät bieát taâm nieäm aáy. Thu Loä Töû, Ñeá Thích nghó raèng do
Minh ñoä. Ngoaïi ñaïo khoâng coù yù toát ñeán, maø coù yù taø vaïy xaáu xa, nghó
raèng: “Ñöùc Phaät vaø boán ñeä töû cuøng ngoài, caùc Thieân töû trôøi AÙi duïc,
trôøi Phaïm ñeàu ôû trong hoäi, khoâng coù ngöôøi naøo khaùc. Boà-taùt Ñaïi só laø
ngöôøi ôû trong hoäi ñöôïc thoï kyù, seõ töï ñaït ñeán thaønh Phaät. Ta phaûi ñeán
quaáy nhieãu hoï.”
Ngoaïi ñaïo xaáu xa naøy ngoài xa giaù boán ngöïa ñeán gaàn choã Ñöùc
Phaät. Ñeá Thích nghó: “Xe cuûa boïn taø vaïy xaáu xa kia chaúng phaûi laø
cuûa quoác vöông Bình-sa, chaúng phaûi laø vua Ba-tö-naëc, chaúng phaûi
duøng hoï Thích, chaúng phaûi Duy-da-lôïi. Xe boán ngöïa ñeàu khoâng phaûi
laø loaïi cuûa hoï, chaéc laø cuûa boïn taø vaïy xaáu xa laøm baäy. Boïn taø vaïy
ngaøy ñeâm thöôøng tìm loãi cuûa Ñöùc Phaät ñeå quaáy nhieãu ngöôøi theá gian.
Neáu thöôøng giöõ taâm roát raùo Minh ñoä thì taø lieàn trôû veà ñaïo.”
Thieân töû Ñao-lôïi laø Ca-döïc ñem hoa trôøi ñöùng trong hö khoâng
raûi leân Ñöùc Phaät. Raûi khaép boán phía, roài khen ngôïi baèng nhöõng lôøi
cao quyù:
–Ñaïo roát raùo voán ñöôïc goïi laø Minh ñoä.
Ngöôøi Dieâm-phuø-ñeà vöøa ñöôïc nghe thaáy cuõng ñem nhieàu loaïi
hoa ôû boán phía raûi leân Ñöùc Phaät roài noùi:
–Neáu coù ai mong caàu, giöõ gìn, thì khoâng bao giôø bò boïn taø vaïy
laøm haïi. Nhöõng ngöôøi naøy phöôùc ñöùc roäng lôùn, huoáng gì laø hoïc taäp,
thoï trì, phuùng tuïng ñeå phaùp naøy truï maõi. Ngöôøi aáy ñôøi tröôùc ñaõ ñöôïc
thaáy Phaät, cuùng döôøng Ngaøi vôùi taâm thanh tònh, muoán ñöôïc trí Nhaát
thieát, ñöôïc cuûa baùu trí Nhaát thieát. Phaûi tìm noù töø Minh ñoä.
–Ñuùng vaäy!
Ngaøi A-Nan baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao khoâng neâu caùc danh töø Boá thí, Trì
giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, maø chæ neâu danh töø Minh ñoä?
–Trong caùc ñoä, Minh ñoä laø hôn heát. Vì sao vaäy A-nan? Coù phaûi
khoâng Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh laø ñang
duyeân vaøo saùu Ñoä trí Nhaát thieát voâ cöïc chaêng?
A-nan thöa:
–Ñuùng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng thöïc haønh saùu haïnh thì
khoâng phaûi saùu Ñoä, thaät chaúng trí Nhaát thieát voâ cöïc Ñaïi Minh ñoä.
–Ñuùng vaäy! Ñaïi Minh ñoä laø hôn heát. Ví nhö ñòa chuûng tan ra
trong ñoù, ñoàng thôøi sinh ra maïng chuùng sinh. Nhö theá, naøy A-nan!
Minh ñoä nhö ñaát, naêm ñoä kia nhö haït gioáng trong ñoù sinh ra.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo lôøi Nhö Lai daïy, thieän só naøo hoïc
taäp, trì tuïng Minh ñoä thì coâng ñöùc chöa troïn veïn.
–Naøy Ñeá Thích! Ta khoâng noùi coâng ñöùc cuûa ngöôøi naøy chöa
troïn veïn maø chính ta noùi coâng ñöùc cuûa ngöôøi vieát cheùp, giöõ gìn
www.daitangkinh.org
quyeån kinh, kính thôø, leã laïy vôùi höông hoa, nhieàu vaät quyù baùu, luïa laø,
phöôùn loïng maø thoâi.
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñích thaân con che chôû, chieâm ngöôõng
ngöôøi naøy.
–Naøy Ñeá Thích! Ngöôøi ñoïc tuïng Minh ñoä ñöôïc bao nhieâu ngaøn
vò trôøi ñeán choã vò taêng thoï trì kinh aáy? Ngöôøi nghe kinh khoâng hieåu
nghóa, muoán hoûi ñieàu nghi ngôø thì duøng ñöùc töø ôû trong kinh lieàn töï
hieåu roõ. Ngöôøi naøy laøm vieäc coâng ñöùc ñeàu töï thaáy bieát. Hoaëc khi ôû
trong boán boä ñeä töû giaûng noùi kinh, taâm vò aáy khoâng coù ñieàu gì lo sôï.
Neáu bò toäi hình, chaéc chaén khoâng sôï haõi. Vì sao? Vì ñöôïc Minh ñoä
cöùu giuùp neân ngöôøi saùt thuû boû ñi.
–Ta khoâng thaáy ngöôøi thöïc haønh Minh ñoä. Ngöôøi cuõng khoâng
thaáy Minh ñoä, nhaøm chaùn Minh ñoä. Ngöôøi khoâng coù khinh cheâ thì
taâm khoâng kinh sôï, khoâng coù ñieàu gì phaûi lo sôï. Cha meï quyù troïng,
Sa-moân yeâu meán, baø con quyeán thuoäc, baïn beø yeâu thöông. Hoaëc coù
vieäc aùc xaûy ra thì ñem chaùnh phaùp giaûi baøy. Nhöõng coâng ñöùc ñaõ
laøm, thieän só ñeàu töï taâm thaáy roõ. Do ñoù neân bieát, möôøi phöông voâ
soá coõi Phaät, chö Thieân, loaøi Ngöôøi, Quyû, Roàng, thaàn Chaát löôïng,
thaàn Chaáp nhaïc, thaàn hung öùc haïnh, thaàn tôï hình ngöôøi, ñeàu ñeán
choã vò sö trì kinh thaêm hoûi, nghe nhaän, leã laïy, cho ñeán cung kính
nhieãu quanh xong môùi ñi. Coâng ñöùc cuûa vieäc haønh trì kinh naøy
khieán cho nhö vaäy.
Boán vò ñaïi Thieân vöông, caùc Thieân töû trôøi Ñao-lôïi, trôøi Coå
thieân, trôøi Ñao-thuaät, trôøi Baát kieâu laïc, trôøi Hoùa öùng thinh, trôøi
Phaïm, trôøi Phaïm chuùng, trôøi Phaïm phuï, trôøi Ñaïi phaïm, trôøi Thuûy
haïnh, trôøi Thuûy vi, trôøi Voâ löôïng thuûy, trôøi Thuûy aâm, trôøi Öôùc tònh,
trôøi Bieán tònh, trôøi Tònh minh, trôøi Thuû dieäu, trôøi Huyeàn dieäu, trôøi
Phöôùc ñöùc, trôøi Ñöùc thuaàn, trôøi Caän teá, trôøi Khoaùi kieán, trôøi Voâ keát
aùi ñeàu ñeán thaêm hoûi, nghe nhaän, laøm leã, ñi nhieãu quanh xong roài lui
ra. Chö Thieân trôøi Voâ keát aùi coøn ñeán, huoáng gì caùc Thieân töû trôøi Voâ
saéc aùi duïc trong coõi tam thieân ñaïi thieân thaáp hôn caùc Thieân töû trong
ñaây? Choã ôû cuûa hoï luoân luoân vöõng chaéc, khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc. Tröø
ngöôøi tröôùc ñöôïc môøi thænh ngoaøi ra khoâng theå lay ñoäng ñöôïc. Coâng
ñöùc cuûa hoï ñeàu thoï nhaän. Luùc aáy, chö Thieân seõ bieát vieäc aáy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao bieát ñöôïc?
–Ngöôøi thieän nöõ naøy vui möøng khi bieát ñeán roài seõ traùnh ñi.
Nghe muøi höông quyû thaàn hoaëc roàng, quyû, thaàn, thaàn thaân raén, cho
ñeán nghe muøi höông quyû thaàn cho laø töøng bieát neân traùnh ñi. Phaûi giöõ
saïch thaân theå ñeå thanh tònh neân quyû thaàn ñeàu raát vui möøng. Tieåu
thieân thaáy ñaïi thieân ñeán lieàn traùnh ñi. Oai thaàn cuûa toân thieân loàng
loäng, aùnh saùng cuûa Ngaøi röïc rôõ, böôùc ñi khoan thai, Toân thieân vaøo
ñeán choã kinh.
Ngöôøi thieän nöõ naøy vui möøng hôùn hôû, nôi nghæ ngôi ñeàu neân
saïch seõ thì ngöôøi beänh chaéc chaén khoâng döïa vaøo thaân, ñöôïc nghæ
ngôi an oån khoâng coù aùc moäng. Trong moäng chæ thaáy Ñöùc Phaät, thaáy
thaùp, nghe Minh ñoä. Chæ thaáy caùc ñeä töû, thaáy phaùp cao sieâu, thaáy
Phaät ngoài, thaáy kinh luaân töï nhieân. Luùc aáy, chæ muoán thaønh Phaät.
Thaáy caùc Ñöùc Phaät thaønh Phaät, thaáy caùc kinh luaân môùi töï nhieân, thaáy
nhieàu Boà-taùt, thaáy saùu Ñoä moãi thöù giaûng giaûi kinh naøy seõ thaønh Phaät,
thaáy caùc coõi Phaät khaùc, thaáy Ñöùc Phaät vaø toân kính khoâng coù gì saùnh
baèng. Chuùng ñeä töû cuûa Ñöùc Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Toái
Chaùnh Giaùc ôû coõi ñoù. Ñöùc Nhö Lai ôû trong ñoù giaûng kinh.
Caùc thieän nam naøy moäng thaáy nhö theá roài an oån, thaáy thaân theå
saïch seõ nheï nhaøng, khoâng coøn nghó ñeán aên, thaân theå meàm maïi, troøn
ñeïp; neáu Tyø-kheo ñaéc ñònh, töø ñònh xuaát caûm thaáy taâm nhu nhuyeán,
khoâng nghó ñeán aên, thaân theå meàm maïi, troøn ñeïp nhö theá. Vì sao? Vì
vò aáy saép thaønh Phaät neân quyû thaàn khoâng daùm ñeán gaàn.
www.daitangkinh.org
Phaåm 4: COÂNG ÑÖÙC
Laïi nöõa, naøy Ñeá Thích! Trong thieân haï naøy, neáu ñem boá thí
ñaày khaép xaù-lôïi cuûa Nhö Lai vaø ñem boá thí kinh Trí ñoä voâ cöïc thì
ngöôi choïn laáy vieäc boá thí naøo?
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con choïn laáy Trí ñoä. Vì sao? Vì con ñaâu
daùm khoâng cung kính xaù-lôïi, nhöng xaù-lôïi cuûa Ñaáng Thieân Trung
Thieân do Trí ñoä naøy sinh ra neân ñöôïc trôøi ngöôøi toân kính. Nhö con vaø
chö Thieân cuøng ngoài, nhöng toøa ngoài khaùc haún nhau. Neáu con chöa
ñeán thì caùc Thieân töû leã laïy, nhieãu quanh toøa ngoài roài ñi, vì toøa ngoài
naøy cao quyù. Con ôû ñaây laõnh thoï kinh, coøn chö Thieân ôû nôi kia leã laïy.
Nhö vaäy baïch Ñöùc Theá Toân! Trí ñoä sinh ra xaù-lôïi cuûa Nhö Lai Voâ Sôû
Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc. Töø trong trí Nhaát thieát sinh
ra thaân. Do ñoù, trong hai vieäc boá thí, con choïn laáy Trí ñoä. Giaû söû xaù-
lôïi ñaày khaép trong coõi tam thieân ñaïi thieân laø moät vieäc, kinh Trí ñoä laø
moät vieäc thì con choïn laáy kinh. Vì sao? Vì töø trong Trí ñoä sinh ra xaù-
lôïi cuùng döôøng.
Ví nhö ngöôøi maéc nôï cho vaøo haàu vua, khoâng coøn ai hoûi, cuõng
khoâng heà lo sôï. Vì sao? Vì ôû caïnh vua coù söùc maïnh. Ví nhö ngoïc
minh nguyeät voâ giaù. Ngöôøi naøo coù ngoïc quyù naøy, tính chaát cuûa noù
khoâng coù gì saùnh baèng. Choã ñeå ngoïc, quyû thaàn khoâng vaøo ñöôïc vaøo
beân trong. Neáu ngöôøi nam, ngöôøi nöõ giöõ gìn choã ñeå vieân ngoïc minh
nguyeät thì quyû thaàn laäp töùc boû ñi. Neáu ôû trong noùng, gioù, laïnh maø
ñeo haït ngoïc minh nguyeät vaøo mình thì heát noùng, gioù, laïnh. Ban ñeâm
ñem noù vaøo choã toái lieàn saùng. Noùng, maùt, laïnh, aám, caùc ñoäc xaâm
nhaäp vaøo mình, ñem ngoïc chaâu ra thì caùc ñoäc lieàn tan heát.
Nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Haït ngoïc minh nguyeät thaät toân
quyù. Neáu ngöôøi bò ñau maét ñaët noù beân caïnh lieàn heát ñau. Tính chaát
cuûa noù thaät nhieàu coâng duïng. Ñaët haït ngoïc ôû nôi naøo thì nôi ñoù coù
maøu saéc gioáng nhö haït ngoïc. Giaû söû ñem nhieàu loaïi luïa goùi haït ngoïc
roài boû xuoáng nöôùc, nöôùc seõ coù maøu cuûa haït ngoïc; nöôùc ñuïc lieàn
trong. Tính chaát cuûa haït ngoïc naøy khoâng gì saùnh baèng.
Toân giaû A-nan hoûi Ñeá Thích:

–Naøy Ñeá Thích! Theá naøo, chæ coù oâng coù haït ngoïc, hay ôû coõi
naøy cuõng coù?
Ñeá Thích thöa:
–Thöa Toân giaû! Cuõng coù nhöng khoâng ñöôïc ñaày ñuû nhö toâi ñaõ
noùi, noù khaùc haún vôùi vaät baùu taàm thöôøng trong thieân haï. Khoâng
gioáng nhö tính chaát cuûa haït ngoïc minh nguyeät kia, cao quyù gaáp
traêm ngaøn muoân öùc laàn. Neáu ñaët vaøo trong röông thì aùnh saùng cuûa
noù thaáu ra ngoaøi. Neáu ñem noù ra khoûi trong röông thì aùnh saùng vaãn
nhö cuõ. Baïch Ñöùc Theá Toân! Coâng ñöùc cuûa baäc trí Nhaát thieát cho
ñeán sau khi Nhö Lai dieät ñoä, xaù-lôïi cuûa baäc trí Nhaát thieát ñöôïc
phaân chia cuùng döôøng nhö vaäy. Ñaët xaù-lôïi cuûa Ñöùc Nhö Lai ñaày
khaép trong coõi tam thieân ñaïi thieân. Duø cho xaù-lôïi ñaày khaép haèng haø
sa coõi Phaät laø moät phaàn, kinh Trí ñoä naøy laø moät phaàn, trong hai
phaàn, con choïn laáy kinh.
–Nhö Lai ôû quaù khöù ñeàu töø trong phaùp naøy sinh ra, töï ñeán khi
thaønh Phaät. Chö Phaät vò lai vaø chö Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông voâ soá
coõi Phaät cuõng ñeàu töø trong phaùp naøy sinh ra. Ta laø ngöôøi ôû trong voâ
soá aáy töï ñaït ñeán thaønh töïu.
Ñeá Thích thöa raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm mong caàu cuûa taát caû chuùng sinh,
Ñöùc Nhö Lai töø Minh ñoä ñeàu bieát roõ heát.
–Do ñoù, Boà-taùt Ñaïi só luùc naøo cuõng mong caàu Minh ñoä.
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ caàu Ñaïi Minh ñoä maø khoâng caàu caùc
ñoä khaùc sao?
–Saùu Ñoä voâ cöïc ñeàu mong caàu. Boà-taùt Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn
nhuïc, Tinh taán, Nhaát taâm phaân bieät caùc kinh khoâng baèng caàu Minh
ñoä. Ví nhö thieân haï naøy gieo haït gioáng troàng caây, bao nhieâu maøu saéc,
moãi loaïi laù hoa thaät söï ñeàu khaùc nhau. Boùng noù khoâng khaùc, caùc
www.daitangkinh.org
boùng ñeàu gioáng nhau. Nhö vaäy naêm ñoä töø Minh ñoä sinh ra. Trí Nhaát
thieát, moãi trí thaønh töïu cho nhau khoâng khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc saùng cuûa boùng aáy cao quyù khoù coù gì
saùnh baèng.
Phaät daïy neáu coù ngöôøi naøo vieát cheùp kinh naøy, phuïng thôø, cuùng
döôøng höông hoa, luïa laø, phöôùn loïng, laïi coøn trao cho ngöôøi khaùc,
phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töï mình cuùng döôøng, coøn phaân chia cho
ngöôøi, phöôùc aáy raát nhieàu.
–Vieát cheùp kinh, cuùng döôøng höông hoa, caùc vaät baùu: phöôùn
loïng, luïa laø danh tieáng coøn nhö theá. Neáu coù ai vieát kinh cuùng döôøng,
laïi coøn chia cho ngöôøi thì phöôùc aáy voâ löôïng. Nôi ngöôøi trì kinh ôû
caøng thanh tònh hôn, phöôùc aáy raát nhieàu.
Laïi nöõa, ngöôøi trong moät thieân haï ñeàu giöõ möôøi giôùi, ñaët ra nhö
vaäy khaép boán thieân haï. Laïi trong moät nöôùc nhoû, nöôùc vöøa hai ngaøn,
ba ngaøn nöôùc lôùn, ngöôøi daân trong caùc coõi Phaät nhieàu nhö soá caùt
soâng haèng ñeàu khieán hoï giöõ möôøi giôùi thì phöôùc aáy coù nhieàu khoâng?
Ñeá Thích thöa:
–Khoâng baèng vieát cheùp, thoï trì kinh naøy roài chia cho ngöôøi ñeå
hoï vieát cheùp, hoïc taäp, thì phöôùc aáy nhieàu gaáp boäi. Ñaët ra möôøi giôùi
treân, roài khieán hoï thöïc haønh boán khí, boán baït khoå, boán söï khoâng vaø
naêm thoâng ñeàu thaønh töïu. Theá naøo, phöôùc aáy coù nhieàu gaáp boäi
khoâng?
Ñeá Thích thöa:
–Khoâng baèng vieát cheùp kinh naøy, ñöa cho ngöôøi ta vieát cheùp,
hoaëc ñoïc tuïng thì phöôùc aáy nhieàu gaáp boäi.

Laïi nöõa, hoïc hieåu ñuùng trí tueä, phöôùc aáy raát nhieàu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hoïc Trí tueä ñoä nhö theá naøo ñeå hieåu ñuùng
trí tueä?
Phaät daïy:
–Ñôøi vò lai coù thieän só naøo muoán ñöôïc Voâ thöôïng chaùnh chaân
ñaïo Toái chaùnh giaùc, thích hoïc Minh ñoä nhöng baïn aùc daïy hoïc chaúng
coù trí tueä.
Ñeá Thích hoûi:
–Theá naøo laø khoâng coù trí tueä?
–Tyø-kheo ñôøi vò lai ñöôïc kinh naøy, muoán hoïc taäp thì baïn aùc daïy
hoï naêm aám voâ thöôøng. Hoïc naêm aám voâ thöôøng, caàu caùi hoïc naøy maát
ñaïi minh, giöõ gìn khoâng coù trí tueä.
–Ngöôøi caàu khoâng phaù caùi thaáy naêm aám voâ thöôøng. Vì sao? Vì
voán laø khoâng. Nhö vaäy neân baét chöôùc theo caùi hoïc cuûa boùng saùng thì
phöôùc aáy khoâng löôøng ñöôïc.
Laïi nöõa, ngöôøi trong moät thieân haï ñaéc ñaïo Dö löu, Taàn lai, Baát
hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc ñeàu thaønh töïu. Laïi ngöôøi trong caùc coõi
Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng ñeàu caàu phöôùc cuûa ñaïo Voâ thöôïng
chaùnh chaân khoâng baèng duøng ñònh thanh tònh giaûng noùi roäng caùc
nghóa (Trí tueä ñoä). Vì sao? Vì do ñònh naøy ñaéc ñöôïc trí Nhaát thieát,
möôøi hai boä kinh; vaø cuõng nhôø hoïc Minh ñoä naøy maø thaønh Phaät. Voâ
taän Ñöùc Phaät sinh ra, lieàn sinh Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi,
Duyeân giaùc vaø ngöôøi phaùt taâm caàu Phaät ñöôïc ñònh naøy thì phöôùc ñöùc
raát toân quyù. Neáu coù ai luoân phaùt nguyeän muoán mau thaønh Phaät thì
ñem kinh naøy cho hoï ñeå thaønh Ñaïi só. Ngöôøi naøo ñaéc ñònh naøy, phöôùc
aáy khoù heát ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng theá, raát laø an oån. Boà-taùt Ñaïi só naøy
www.daitangkinh.org
mau ñöôïc gaàn Phaät, do ñoù ñöôïc phöôùc aáy caøng gaáp boäi. Vì sao? Vì vò
aáy ñöôïc phaùp naøy mau gaàn toøa Phaät.
Thieän Nghieäp noùi vôùi Ñeá Thích:
–Laønh thay, laønh thay! Neân hieåu nhö theá. Boà-taùt laõnh thoï ñònh
thanh tònh mau ñöôïc haïnh Phaät ñaõ laøm. Nhö ngay trong choã ñaõ hoûi,
neáu tònh khoâng ñöôïc caûnh ñònh thì khoâng ñöôïc thaønh Phaät.
Phaåm 5: MINH TUEÄ QUYEÀN BIEÁN
Baáy giôø, Boà-taùt Töø Thò noùi vôùi Toân giaû Thieän Nghieäp:
–Coù Boà-taùt Ñaïi só vui veû, heát söùc toân kính, phaân chia phaùp ñöùc,
hoaëc boá thí, trì giôùi, vieäc giöõ gìn phaân chia phaùp ñöùc cao quyù khoâng
coù gì laáp ñöôïc, ñöùc bao truøm khoâng theå bieåu loä.
–Neân theo ñaây vui veû phaân chia phaùp cuûa ñöùc. Vì sao? Vì voâ
löôïng coõi Phaät trong möôøi phöông, moãi coõi ñeàu khoâng theå tính keå,
luoân luoân dieät ñoä. Do ñaây laø coäi nguoàn sinh ra Voâ thöôïng chaùnh
chaân ñaïo Toái chaùnh giaùc vaø cuõng laø nôi töï ñaït ñeán dieät ñoä, coâng
ñöùc aáy laø ñöùc do cöïc ñoä sinh ra. Caùc ñeä töû ñaõ thöïc haønh boá thí, trì
giôùi, giöõ gìn phaùp, phaân chia ñöùc, ñöôïc ñöùc cao quyù nhaát, hôn caû
coâng ñöùc khoâng dính maéc, ñeàu ñöôïc thaân trì giôùi, thaân ñònh, thaân
tueä, thaân khoâng chöôùng ngaïi, thaân vöôït qua tri kieán cuûa Ñöùc Phaät,
an oån ñaïi töø khoâng theå keå heát. Nhöõng ñieàu ñaõ hoïc trong kinh, caùc
coâng ñöùc ñeàu chöùa nhoùm trong ñoù. Tuøy hyû phöôùc ñöùc cao quyù voâ
taän. Nhôø ñoù vui möøng thöïc haønh caàu ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân,
taâm nieäm noùi raèng: ñem kinh naøy ban cho toâi thöïc haønh ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân, neân thöïc haønh haïnh naøy, mong cho taâm veà sau
laïi ñöôïc nhö vaäy.
Boà-taùt Töø Thò noùi vôùi Thieän Nghieäp:
–Ngöôøi laøm vieäc naøy maø mong caàu vò lai thì khoâng coøn ñöôïc
laøm vieäc boá thí naøy.

–Neáu coù ngöôøi khoâng boá thí thì seõ töø ñaâu maø ñöôïc vaø cuõng
khoâng coù gì giöõ gìn thì töø ñaâu maø phaùt sinh ra? Neáu yù hoái haän laïi bò
rôi vaøo boán thöù ñieân ñaûo. Ñoái vôùi vaät boá thí, voâ thöôøng cho laø
thöôøng, khoå cho laø vui, khoâng cho laø thaät, khoâng thaân cho laø coù thaân.
YÙ hoái haän laïi tin töôûng, ñem taâm naøy caàu Phaät. Thöïc haønh vieäc boá
thí naøy laø thöïc haønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Boà-taùt Töø Thò noùi vôùi Thieän Nghieäp:
–Thieän nam, tín nöõ môùi hoïc khoâng neân hieåu trí tueä nhö ôû
tröôùc. Vì sao? Vì ñieàu hoï tin öa, taïo ñöùc voán sôï maát. Haõy nghe veà
söï khoâng thoaùi chuyeån giaûng noùi cho hoï. Neáu ngöôøi naøo ôû laâu beân
baïn laønh thì hieåu ñöôïc lôøi giaûng noùi aáy, ngöôøi naøy khoâng sôï haõi.
Tuøy hyû nhö vaäy raát cao quyù. Ñem kinh naøy boá thí ñeå laøm trí Nhaát
thieát. Ñem taâm naøy ñeå boá thí moät caùch tuøy hyû thì taâm dieät heát,
khoâng choã naøo khoâng thaáy, taâm naøo laøm vieäc boá thí naøy ñöôïc ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân, taâm naøo laø taâm, laø taâm khoâng coù hai ñoái
ñaõi, khoâng coù thaân thì laøm sao boá thí?
Ñeá Thích thöa:
–E raèng nhöõng ngöôøi môùi hoïc lo sôï maø thoaùi chí. Theá naøo laø
laøm coâng ñöùc boá thí cao toät moät caùch tuøy hyû? Theá naøo laø laøm boá thí
ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân?
–Boà-taùt Ñaïi só naøy ñeàu cuùng döôøng ñaày ñuû caùc Ñöùc Phaät, phaù
boû caùc ñieàu aùc. Do bình ñaúng thöïc haønh nhö nhaát, haøng phuïc taø ñaûng,
vöùt boû gaùnh naëng, taát caû phöôùc ñöùc, toäi loãi ñeàu vaéng laëng. Giôùi, ñònh,
tueä, giaûi thoaùt, ñoä tri kieán sôû nguyeän ñaõ ñaït ñöôïc. Voâ soá coõi nöôùc ôû
möôøi phöông coù ngöôøi dieät heát (phieàn naõo) thì vieäc phaân chia ñöùc laø
cao quyù voâ thöôïng.
Vì sao Boà-taùt coù taâm töôûng hoái haän? Vì sao taâm khoâng hoái haän,
taâm khoâng nghó töôûng? Ñem vieäc boá thí naøy thöïc haønh caùc thöôïng
haïnh chính laø khieán cho taâm nieäm naøy töï hieåu bieát vieäc aáy. Coù tö
töôûng naøy, khoâng coù taâm töôûng hoái haän. Nhö hoái haän ñieàu ñaùng hoái
haän thì khieán taâm nhôù laïi, bieát roõ do taâm laøm. Ñaây laø nghó nhôù hoái
www.daitangkinh.org
haän, taâm hoái haän vui veû hoái haän laø ñeå cho Boà-taùt ñem taâm mình bieát
roõ vieäc laøm. Ñaây laø nhôù bieát ñem nhöõng gì boá thí, ñem taâm sôû naøo
bieát roõ haønh ñoäng laø söï nhaän bieát.
Ñem nhöõng gì boá thí, ñem taâm naøo hieåu roõ, ñaây laø caùc phaùp
cuûa taâm? Ñem phaùp naøo boá thí, laø boá thí bình ñaúng cuõng khoâng baèng
laøm vieäc boá thí naøy. Chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñaõ coù coâng
ñöùc, cho ñeán caùc ñeä töû chöa ñaéc ñaïo vaø Trôøi, Roàng, Quyû, Thaàn nghe
kinh môùi phaùt taâm hoïc taäp ñeàu cuøng nhau chöùa nhoùm thay cho hoan
hyû laø toân quyù nhaát. Giöõ gìn coâng ñöùc naøy, laïi bieát laø phaùp naøy dieät
heát, khoâng coù nôi choán, cuõng khoâng coù phaùp. Thöïc haønh phaùp boá thí
naøy khoâng coù yù töôûng hoái haän, khoâng coù taâm hoái haän, khoâng vui veû
hoái haän. Laøm caùc vieäc khoâng trôû laïi naøy chính vì ñaïo Voâ thöôïng
chaùnh chaân, boá thí cho ngöôøi khaùc coù phaàn coâng ñöùc. Neáu khoâng
hieåu roõ ñieàu ñoù thì khoâng laøm ñöôïc vieäc boá thí naøy.
Taïi sao ñaït ñeán voâ sôû höõu, tuøy hyû phaân chia ñöùc cuõng troáng
roãng? Boà-taùt laøm vieäc naøo thì bieát roõ vieäc aáy. Chö Phaät ñaõ dieät ñoä,
ñem coâng ñöùc boá thí laø ñeå cho ta ñöôïc ñieàu ñoù. Laøm moät caùch nhö
nhaát laø bieát ñöôïc vieäc laøm, thöïc haønh Voâ thöôïng chaùnh chaân. Vieäc
laøm naøy khoâng nghó töôûng, nhöõng ñieàu ñaõ bieát ôû quaù khöù dieät heát,
nghó töôûng khoâng coù nôi choán, nghó töôûng taïo thaønh, ghi nhôù ñöôïc.
Neáu coù yù töôûng naøy thì chaúng phaûi boá thí. Neân thöïc haønh vieäc hoïc
naøy.
Ñöùc quyeàn bieán cuûa Boà-taùt Ñaïi só neân tìm noù ôû trong ñaây. Chöa
ñöôïc Minh ñoä thì khoâng ñöôïc vaøo trong phaùp naøy. Trong vieäc ñem
phaân chia ñöùc cuõng khoâng thaät coù. Laøm vieäc naøy phaûi laéng nghe thaân
mình bieát laø ngöôøi coù ñöùc. Coù nghó töôûng thì coù dính maéc, traùi laïi
muoán truï vaøo khoå.
Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc khoâng
thích thoï trì boá thí. Thaáy vieäc thoï trì boá thí roãng khoâng. Vì sao? Vì
vieäc lôùn nhaát laø döùt saïch phieàn naõo. Ngöôøi naøy thaáy Phaät coù töôûng
laøm trôû ngaïi vieäc boá thí raát lôùn. Traùi laïi khoâng neân laøm laø trôû veà vieäc
boá thí cuûa Nhö Lai neân xeùt kyõ. Vì sao? Vì nhieàu beänh ñoäc. Laøm vieäc
boá thí naøy gioáng nhö trong thöùc aên ngon coù ñeå nhieàu chaát ñoäc. Maøu
saéc ñeïp, raát thôm ngon, ai cuõng ñeàu öa thích, nhöng khoâng bieát trong
thöùc aên coù ñoäc. Ngöôøi ngu aên noù moät caùch thoûa thích no neâ. Khi thöùc
aên aáy saép tieâu hoùa thì chaéc chaén nguy hieåm ñeán thaân maïng. Thöôøng
ngöôøi khoâng bieát nghóa cuûa vieäc laáy cho thì khoâng hieåu raèng seõ ñöa
ñeán vieäc trôï giuùp tai hoïa baèng hai söï chöôùng ngaïi, chaéc chaén laø
gioáng nhö thuyeát thöùc aên coù chaát ñoäc.
Neáu Cao só naøo muoán boá thí thì thöôøng nhö chö Phaät töø xöa ñeán
nay ñem thaân giôùi, thaân ñònh, thaân tueä, thaân giaûi thoaùt, thaân ñoä tri
kieán ñeå thaáy ñöôïc thaân tueä cuøng caùc ñeä töû ôû trong aáy laøm caùc coâng
ñöùc. Ñaây laø vieäc maø Phaät, Duyeân giaùc boá thí. Ñem coâng ñöùc naøy tuøy
hyû boá thí ñeå thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Luùc coù yù töôûng naøy
boá thí maø hoái haän, goïi ñoù laø coù coâng duïng; cho neân gioáng nhö coù
nhieàu chaát ñoäc thöùc aên. Cho neân ngöôøi coù ñöùc neân thöïc haønh laø giaùc
bieát, chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi boá thí nhö theá naøo vaø nhôø ñaâu
thaønh töïu, sinh ra ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân?
Theo söï chæ daïy cuûa Ñöùc Phaät, thì thoï trì vieäc boá thí naøy bieát
ñöôïc coâng ñöùc ñaõ laøm vaø thaân töôùng luùc coøn soáng, hieåu roõ ñöôïc
nhöõng ñieàu trong kinh. Khi thaønh töïu, ta laøm vieäc naøy moät caùch tuøy
hyû, töï ñaït ñeán Phaät ñaïo, khoâng ai hôn ñöôïc, khoâng bao giôø lìa boû
phaùp cuûa Nhö Lai, khoâng coù caùc thöù ñoäc.
Neân laøm vieäc boá thí naøy nhö giôùi, nhö ñònh, nhö tueä, nhö giaûi
thoaùt, nhö ñoä tri kieán. Tueä ñaõ hieän thaân thì khoâng coù duïc xöù, khoâng
coù saéc xöù, khoâng coù khoâng xöù, cuõng khoâng phaûi töø xöa ñeán nay ôû
trong ñoù ñeán. Ví nhö voâ sôû höõu. Vieäc boá thí naøy, caùc phaùp cuõng
khoâng thaät coù. Ñaây chính laø thaønh töïu voâ ñoäc trong boá thí. Neáu laøm
vieäc boá thí khaùc laø traùi laïi vôùi boá thí. Chæ coù vieäc boá thí cuûa Boà-taùt laø
phaùp gioáng nhö Phaät, ñeàu bieát laøm vieäc boá thí naøy töï ñaït ñeán thaønh
Phaät. Nay ta boá thí roài, ñeå thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Thieän Nghieäp, vieäc oâng ñaõ laøm
ñuùng nhö Phaät, laïi laøm cho moïi ngöôøi trong coõi tam thieân ñaïi thieân
ñeàu khieán nhôù nghó boán taâm bình ñaúng khoâng baèng boá thí nhö treân,
ñoù môùi cao quyù voâ taän.
Laïi nöõa, ngöôøi ôû ba coõi tam thieân ñeàu thöïc haønh ñaïo Voâ thöôïng
www.daitangkinh.org
chaùnh chaân. Giaû söû nhö ngöôøi ôû trong caùc coõi Phaät nhieàu nhö soá caùt
soâng Haèng cuøng cuùng döôøng caùc vò aáy, caùc thöù y phuïc, thöùc aên,
giöôøng ñeäm, thuoác men, tuøy hyû cung caáp ñaày ñuû moïi thöù, trong caùc
kieáp soá nhieàu nhö caùt soâng Haèng thì theá naøo? Phöôùc aáy coù nhieàu
khoâng?
–Tuøy hyû coâng ñöùc, phöôùc coøn hôn vieäc laøm treân.
–Coâng ñöùc nhö haèng sa coõi Phaät, khoâng theå laõnh thoï!
–Laønh thay, laønh thay! Ngöôøi naøo thoï trì Minh ñoä laø ñaõ boá thí.
Töø xöa ñeán nay phöôùc vò aáy sinh ra nhö treân.
Baáy giôø, boán vò Thieân vöông cuøng hai muoân vò Thieân töû laïy saùt
chaân Phaät, roài lui sang moät beân, baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Loøng Töø roäng lôùn boá thí roäng khaép, Minh
ñoä ñöùc hoùa cao vôøi vôïi voâ taän cho ñeán theá ö? Vì sao? Vì hoïc Minh ñoä
laø ñieàu vui thích cuûa Boà-taùt Ñaïi só. Caùc Thieân töû trôøi Ñao-lôïi, trôøi
Dieäm, trôøi Ñaâu-thuaät, trôøi Baát kieâu laïc, trôøi Hoùa öùng thinh… duøng
nhieàu höông hoa ñeïp, caây baùu raûi leân Ñöùc Phaät, vui möøng daâng cuùng
Ñöùc Phaät loïng luïa, côø phöôùn, kyõ nhaïc vaø khen ngôïi:
–Boá thí raát lôùn, neân Ñöùc Theá Toân, Baäc Ñaïi Só quyeàn ñöùc môùi
laøm ñöôïc vieäc boá thí naøy. Coâng ñöùc do hoïc Minh ñoä ñöôïc Ñaïi só
khen ngôïi öa thích.
Caùc Thieân töû trôøi Phaïm, trôøi Phaïm chuùng, trôøi Phaïm phuï, trôøi
Ñaïi phaïm, trôøi Thuûy haønh, trôøi Thuûy vi, trôøi Voâ löôïng thuûy, trôøi
Thuûy aâm, trôøi Öôùc tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Minh tònh, trôøi Thuû dieäu,
trôøi Huyeàn dieäu, trôøi Phuùc ñöùc, trôøi Ñöùc thuaàn, trôøi Caän teá, trôøi
Khoaùi kieán, trôøi Voâ keát aùi,… ñeàu ñaûnh leã saùt chaân Ñöùc Phaät roài
baïch raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt hoïc Minh ñoä trong ba coõi ít coù.
Ñöùc Phaät daïy caùc Thieân töû:

–Naøy caùc Thieân töû! An trí ngöôøi trong coõi tam thieân naøy ñeàu
thöïc haønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, laïi coøn ngöôøi ôû haèng sa coõi
Phaät khaùc ñeàu cuùng döôøng. Nhöõng vò Boà-taùt Ñaïi só naøy ñeàu ôû trong
aáy tuøy hyû coøn hôn nhöõng ngöôøi ñoù, khoâng baèng tuøy hyû cuùng döôøng.
Ba ñôøi Phaät, Thieân Trung Thieân thaân trì giôùi, thaân ñònh, thaân tueä,
thaân giaûi thoaùt, thaân ñoä tri kieán, cuøng caùc ñeä töû ôû trong ñoù laøm caùc
coâng ñöùc ñeàu phaûi gom goùp tích luõy; tuy vaäy tuøy hyû vaãn coøn hôn ôû
treân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töø trong aáy ñöôïc gì?
Phaät daïy:
–Ngöôøi caàu Boà-taùt ñaïo coù ñöùc. Neân bieát, töø xöa ñeán nay, phaùp
khoâng coù laáy, khoâng coù buoâng boû, khoâng töôûng, khoâng thaáy. Töø
trong phaùp aáy khoâng sinh ra phaùp, khoâng coù taâm taän phaùp, khoâng coù
phaùp vaõng lai. Ta laøm vieäc tuøy hyû boá thí naøy mau ñöôïc ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân.
Laïi nöõa, chö Phaät ba ñôøi ñaõ thöïc haønh Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn
nhuïc, Tinh taán, Nhaát taâm, Trí tueä tuøy hyû khoâng coù phaùp chöôùng
ngaïi naøo ôû vò lai khoâng thaønh töïu, cuõng khoâng coù gì laøm trôû ngaïi
möôøi phöông voâ soá coõi Phaät hieän ñaïi. Caùc phaùp khoâng dính maéc,
khoâng troùi buoäc, khoâng giaûi thoaùt; ñem phaùp naøy thöïc haønh ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân thì vieäc tuøy hyû boá thí khoâng coù gì hôn ñöôïc,
khoâng theå phaù hoaïi noù. Nhö haèng sa coõi Phaät, kieáp soá thoï maïng cuûa
Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñeå cho ngöôøi khaùc cuùng döôøng. Caùc Boà-taùt
Ñaïi só aáy ñaáy ñuû.
Gioáng nhö nhieàu kieáp kia. Gioáng nhö phaùp Trì giôùi, Nhaãn nhuïc,
Tinh taán, Thieàn ñònh, neáu laøm vieäc tuøy hyû Boá thí naøy thì ñöùc cao quyù
sinh ra nhieàu voâ löôïng nhö treân kia.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 3
Phaåm 6: ÑÒA NGUÏC
Thu Loä Töû baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïo Minh ñoä môû roäng vaøo khaép trong
caûnh tueä.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Töï quy y Minh ñoä voâ cöïc, thöïc haønh moät
caùch vaéng laëng khoâng caáu ueá, tröø taêm toái, chæ baøy saùng suoát. Minh
ñoä voâ cöïc voøi voïi, chí toân, khoâng coù gì maø khoâng thaønh töïu. Ngöôøi
muø maét meâ môø, trao cho maét trí tueä cuûa ñaïo, khoâng sinh khoâng
dieät, ngöôøi khoå ñöôïc an vui, ñeàu nhaäp vaøo voâ töôûng. Phaùp moân trí
tueä Minh ñoä laø meï cuûa baäc Ñaïi só, nhoå saïch goác reã sinh töû, ñöôïc
ñaïi Thaàn tuùc. Ba laàn khôùp vôùi möôøi hai chuyeån Minh ñoä.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só phaûi laøm theá naøo ñeå ñöùng
vöõng trong ñoù?
–Phaûi cung kính Minh ñoä nhö cung kính Ñöùc Phaät, ôû trong ñoù
ñöùng vöõng töï quy y, gioáng nhö töï quy y Phaät.
Ñeá Thích nghó: “Vì lyù do gì maø Tyø-kheo Thu Loä Töû hoûi vieäc
naøy?”
Toân giaû Thu Loä Töû ñaùp:
–Minh ñoä naøy cöùu giuùp Boà-taùt, laø aân cuûa coâng ñöùc tuøy hyû boá
thí ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Neáu coù vò naøo Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn
nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh ñeàu khoâng baèng. Vì nhö ngöôøi coøn soáng
ñaõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc, hoaëc nhieàu ngöôøi ñi ñöôøng maø khoâng coù
ngöôøi höôùng daãn, muoán ñeán moät nôi naøo ñoù nhöng khoâng bieát ñöôøng
ñi. Thöôøng thì naêm ñoä gioáng nhö ngöôøi muø, coøn Boà-taùt lìa xa Minh
ñoä muoán vaøo trong trí Nhaát thieát laø khoâng bieát ñöôøng ñi. Minh ñoä seõ
giuùp naêm ñoä ban cho maét, ban cho teân goïi.
Thu Loä Töû baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo vaøo trong Minh ñoä giöõ gìn?
Phaät daïy:
–Haõy quaùn naêm aám khoâng töø ñaâu sinh dieät, thaáy naêm aám
khoâng coù nôi sinh dieät, Minh ñoä cuõng vaäy.
Thu Loä Töû laïi baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi laøm vieäc giöõ gìn naøy phaûi caàn ñeán
phaùp naøo?
Phaät daïy:
–Ñeán phaùp khoâng choã ñeán, phaùp khoâng choã ñeán goïi laø Minh
ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä khoâng ñeán trí Nhaát thieát sao?
Phaät daïy:
–Neáu khoâng nghó laø ñeán thì khoâng dính maéc, khoâng teân goïi,
khoâng hay bieát.
Ñeá Thích hoûi:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân ñeán nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Neáu khoâng coù choã ñeán thì môùi ñeán ñöôïc.
Ñeá Thích thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ít coù ai saùnh baèng! Khoâng nhö Minh ñoä,
caùc phaùp khoâng sinh dieät.
Thieän Nghieäp baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt coù yù nghó naøy laø xa lìa Minh ñoä.
–Minh ñoä laø khoâng, khoâng thaät coù, cho neân khoâng xa, khoâng
gaàn, khoâng thaønh, khoâng hoaïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tin vaøo ñaây laø tin vaøo phaùp naøo?
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Chính laø khoâng tin naêm aám, khoâng tin quaû Döï löu, Taàn lai,
Baát hoøa, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc.
–Ñaïi Minh ñoä laø phaùp cuûa Boà-taùt.
Phaät hoûi:
–Vì sao bieát Ñaïi Minh ñoä laø trí tueä cuûa Boà-taùt?
–Naêm aám khoâng lôùn, khoâng nhoû, khoâng thoaùi lui, khoâng roái
loaïn. Ñöùc Nhö Lai Nhaát Thieát Trí coù möôøi thöù naêng löïc khoâng maïnh,
khoâng yeáu, khoâng thoaùi lui, khoâng roái loaïn. Taïi sao khoâng thoaùi lui,
khoâng roái loaïn, Nhaát thieát trí khoâng roäng khoâng heïp?
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù yù nieäm naøy laø khoâng phaûi caàu Ñaïi
Minh ñoä, chaúng phaûi oai thaàn cuûa Ñaïi Minh ñoä. Muoán ñoä chuùng sinh
laø bò dính maéc. Vì sao? Vì con ngöôøi voán khoâng coù Ñaïi Minh ñoä,
cuõng khoâng coù ngöôøi, khoâng hoaïi nghóa Minh ñoä, nhöng con ngöôøi laø
nôi sinh ra naêng löïc. Ñöùc Nhö Lai hieån hieän naêng löïc cuõng nhö theá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ai tin phaùp naøy thì khoâng coù nghi
ngôø. Ngöôøi aáy töø ñaâu sinh ñeán? Caàu ñaïo cho ñeán nay ñöôïc bao laâu
môùi hieåu ñöôïc giaùo nghóa trong ñaây?
–Ngöôøi aáy töø coõi Phaät phöông khaùc sinh ñeán, ñaõ hoûi nghóa aáy,
nghe roài lieàn cung kính, chieâm ngöôõng Phaùp sö nhö Ñöùc Phaät vaø nghó
raèng ta ñaõ thaáy Ñöùc Phaät roài.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä coù ñöôïc nghe thaáy khoâng?
–Khoâng theå thaáy ñöôïc.
–Boà-taùt caàu Phaät cho ñeán nay ñöôïc bao nhieâu ngöôøi theo phaùp
naøy?
Phaät daïy:
–Chaúng phaûi moät haïng ngöôøi hoïc, nhöng moãi ngöôøi ñeàu coù
coâng haïnh rieâng cuûa mình, hoaëc tröôùc kia cuùng döôøng bao nhieâu
ngaøn Ñöùc Phaät, thoï trì ñaày ñuû giôùi kinh, khoâng ñöôïc nghe kinh naøy
quyeát ñònh boû neân khoâng cung kính, cho ñeán ñôøi Phaät vò lai ñöôïc
nghe cuõng laïi boû ñi.
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøy töï tuøy thuaän thaân yù neân phaûi chòu taâm ngu si, töï
chuoác laáy toäi naøy vaø cuõng töï haïi mình. Nghe ngöôøi giaûng noùi Minh
ñoä laïi ngaên chaän hoï. Ngöôøi naøo ngaên chaän vieäc naøy laø ngaên chaän trí
Nhaát thieát, laø ngaên chaän maét saùng daãn ñöôøng töø xa xöa ñeán nay. Do
ngöôøi naøy ngu si, maéc toäi döùt boû kinh phaùp, khinh thöôøng öùng nghi,
laõnh thoï ñaïo baát tín, neân cheát roài ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ traïch, traûi qua
thôøi gian khoù tính toaùn ñöôïc, chòu khoå nhoïc ñau ñôùn khoâng theå noùi
heát. Khi trôøi ñaát hoaïi seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc ôû phöông khaùc, loanh
quanh trong ba ñöôøng suoát voâ löôïng kieáp soá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Toäi aáy coù baèng vôùi naêm toäi nghòch
khoâng? Xin Ngaøi haõy noùi tæ mæ veà vieäc aáy.
–Toäi ñoù khoù ví duï ñöôïc. Khi ñoïc tuïng Minh ñoä naøy neáu coù taâm
nieäm khoâng ñuùng vôùi nhöõng gì Nhö Lai giaûng noùi, roài ngaên chaän
ngöôøi hoïc taäp laø töï phaù hoaïi mình, laïi phaùp hoaïi ngöôøi; laø töï uoáng
thuoác ñoäc, laïi cho ngöôøi uoáng. Nhöõng ngöôøi naøy töï gieát cheát mình,
khoâng hieåu Minh ñoä maø coøn meâ hoaëc ngöôøi khaùc. Ngöôøi hoïc khoâng
thaáy ngöôøi naøy ngoài, ñöùng, noùi, cöôøi, giao haûo, aên uoáng… Vì sao? Vì
döùt boû kinh naøy. Ngöôøi naøy töï ôû trong nôi taêm toái, laïi xoâ ngöôøi vaøo
nôi taêm toái, khoâng khaùc gì ngöôøi aáy töï uoáng thuoác ñoäc gieát mình.
Ngöôøi ngu döùt boû kinh naøy, tin vaøo lôøi ngöôøi kia thì toäi khoå gioáng
nhö nhau. Phæ baùng Minh ñoä laø phæ baùng möôøi hai boä kinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi chöa noùi toäi phæ baùng, döùt boû kinh
phaùp ñoïa vaøo nguïc Thaùi sôn. Hình daùng chuûng loaïi ngöôøi aáy nhö thoï
thaân lôùn nhoû. Cuùi xin Ngaøi thöông xoùt giaûi thích cho.
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Neáu khoâng hoûi nghe vieäc aáy, thì e raèng ôû trong choã maùu muû
noùng böùc, do baûy loã ôû treân maët neân sôï maát maïng. Do haùi hoa suoát
ngaøy ñöïng ñaày neân khoâ maø bay ñi. Ngöôøi ngu cheát nhö vaäy, thaân hoï
cao lôùn, xaáu xí, choã ôû hoâi haùm, ai thaáy cuõng gheâ tôûm, ta khoù noùi heát
ñöôïc. Ngöôøi phaù phaùp toân quyù aáy ôû trong ñòa nguïc phaûi chòu töøng
loaïi hình phaït.
–Cuùi xin Ngaøi noùi roõ veà toäi aáy ñeå ngöôøi ñôøi sau cung kính
phuïng thôø phaùp Minh ñoä, vì lo sôï neân thaän troïng khoâng phaïm toäi phæ
baùng, döùt boû ñeå roài bò ñau khoå nhö kia.
–Ta seõ chæ baøy Ñaïi Minh ñoä cho ngöôøi. Ngöôøi ñôøi sau nghe roài
phæ baùng seõ maéc toäi ñoïa ñòa nguïc chòu ñau khoå voâ haïn, toäi aáy môùi
bieát ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con ngöôøi phaûi thöôøng giöõ gìn moïi haønh
ñoäng cuûa thaân, mieäng, yù, heã phæ baùng phaùp Minh ñoä thì bò toäi naøy!
Phaät daïy:
–Ngöôøi ngu ôû trong phaùp cuûa ta laøm Sa-moân maø phæ baùng Minh
ñoä. Ngöôøi noùi khoâng ngaên chaän döùt tröø laø döùt tröø trí Nhaát thieát, möôøi
hai boä kinh, laø döùt tröø ñaïo cuûa chö Phaät ba ñôøi, laø döùt tröø Tyø-kheo
Taêng, chòu toäi trong haèng sa kieáp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi phæ baùng döùt tröø kinh phaùp naøy
goàm coù bao nhieâu vieäc?
Phaät daïy:
–Ngöôøi nam, ngöôøi nöõ naøy khoâng coù giôùi, bò ôû trong taø vaïy neân
khoâng öa thích kinh cao saâu. Do hai vieäc naøy maø döùt boû Minh ñoä, laïi
coù boán vieäc:
1. Nghe lôøi cuûa vò thaày taø aùc.
2. Khoâng thuaän theo hoïc.
3. Khoâng nöông nhôø vaøo phaùp Boà-taùt.

4. Chuû ñoäng vieäc phæ baùng döùt boû kinh phaùp, thích tìm toøi loãi
xaáu cuûa ngöôøi roài töï coáng cao.
Ñaây laø boán vieäc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng thaáy ai quy y saâu saéc, ít coù ngöôøi
tin töôûng.
–Ñuùng vaäy!
–Vì lyù do gì ít ngöôøi tin Phaät?
–Töø xöa ñeán nay naêm aám khoâng dính maéc, khoâng troùi, khoâng
môû. Vì sao? Vì noù khoâng coù hình töôùng, laø nghóa cuûa Minh ñoä, do ñoù
ít ngöôøi tin.
Phaåm 7: THANH TÒNH
Toân giaû Thieän Nghieäp baïch Phaät raèng:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu hieåu chuùt ít veà Minh ñoä voâ cöïc thì
khoâng xem thöôøng vieäc hoïc taäp.
–Naêm aám thanh tònh thì ñaïo thanh tònh, ñaïo thanh tònh thì naêm
aám cuõng thanh tònh nhö nhau khoâng khaùc. Naêm aám thanh tònh thì trí
Nhaát thieát thanh tònh, trí Nhaát thieát thanh tònh thì naêm aám cuõng thanh
tònh. Baây giôø khoâng döùt boû tröôùc thì sau naøy cuõng khoâng döùt boû, baây
giôø khoâng phaù hoaïi tröôùc thì sau naøy cuõng khoâng phaù hoaïi. Ngay baây
giôø nhö nhau khoâng khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát thanh tònh saâu xa!
www.daitangkinh.org

–Thanh tònh!
–Cöïc minh hö voâ, khoâng coù daáu veát, khoâng thaät coù, cuøng khaép
taát caû, khoâng sinh duïc, khoâng saéc töôûng, thanh tònh, baïch Ñöùc Theá
Toân.
Phaät daïy:
–Thanh tònh!
Thu Loä Töû laïi thöa:
–Naêm aám coù thanh tònh khoâng? Baïch Ñöùc Theá Toân.
Phaät daïy:
–Khoâng bieát, khoâng tuøy thuaän theo, khoâng nghó töôûng ñeán
thanh tònh.
Thu Loä Töû laïi thöa:
–Trí Nhaát thieát Minh ñoä khoâng theâm khoâng bôùt, vì sao? Vì
khoâng thaät coù, giöõ cho thanh tònh.
–Thanh tònh!
Thieän Nghieäp laïi baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! YÙ thanh tònh thì naêm aám thanh tònh, naêm
aám thanh tònh thì yù cuõng thanh tònh?
–Voán thanh tònh vaäy!
–Trí Nhaát thieát thanh tònh thì ñaïo cuõng thanh tònh?
–Voán thanh tònh!
–Naêm aám voâ bieân thì yù cuõng voâ bieân?
–Voán thanh tònh! Ñaïi só soi saùng coäi nguoàn cuûa mình, vì lyù do
aáy, Minh ñoä voán thanh tònh, khoâng ôû kia, khoâng ôû ñaây, khoâng ôû giöõa,
voán thanh tònh.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt coù töôûng thì xa lìa Minh ñoä?
Phaät daïy:
–Laønh thay! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, coù danh töôûng thì dính maéc.
–Khoù ai saùnh baèng, baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä Nhö Lai cöùu
giuùp chuùng sinh ñaây neáu noùi ra thì bò dính maéc.
Thu Loä Töû hoûi Thieän Nghieäp:
–Caùi gì laøm dính maéc?
–Nghó nhôù naêm aám dính maéc vaøo khoâng, nghó nhôù töø xöa ñeán
nay ñeáu laø dính maéc.
Trôøi Ñeá Thích hoûi Thieän Nghieäp:
–Vì nguyeân nhaân naøo dính maéc?
Ñaùp:
–Taâm nghó nhôù boá thí ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân laø taâm khoâng
ñaûm ñöông. Boá thí nhöõng gì ngöôøi laønh öa thích? Daïy ngöôøi ôû nôi
voán khoâng. Nhö vaäy khoâng coù loãi laàm. Ñuùng nhö Ñöùc Phaät ñaõ daïy laø
boû ñi moät dính maéc.
Phaät daïy:
–Laønh thay! OÂng laø Boà-taùt Ñaïi só y cöù vaøo khoâng, khoâng dính
maéc. Laïi nöõa, neáu coù quaù dính maéc veà vieäc nghó nhôù Nhö Lai thì heã
nghó töôûng gì lieàn bò dính maéc. Töø xöa ñeán nay Ñöùc Phaät khoâng bò
dính maéc vaøo phaùp naøo caû, tuøy hyû boá thí. Ngöôøi thöïc haønh ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân phaùp khoâng coù töø xöa ñeán nay. Taát caû khoâng
ñöôïc coù yù töôûng boá thí, khoâng nhôù, khoâng thaáy, khoâng nghe, khoâng
taâm, khoâng nghó veà taâm.
Ñaùp:
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân!
Phaät daïy:
–Minh ñoä voán thanh tònh.
www.daitangkinh.org
–Con töï quy y Minh ñoä.

–Phaùp khoâng coù ngöôøi laøm thì khoâng coù ngöôøi thöïc haønh ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân.
–Ñuùng nhö Ñöùc Phaät daïy, khoâng coù ngöôøi laøm.
–Khoâng coù hai phaùp, voán khoâng phaûi moät goác, voán khoâng laø
voán khoâng, khoâng laøm. Ñaây laø phaùp voán khoâng. Nhö vaäy taát caû
nhanh choùng vöôït qua dính maéc.
Thöa:
–Thaät khoù hieåu, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Nhö vaäy khoâng ñöôïc thaønh Phaät.
Thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä khoâng theå tính löôøng.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, taâm khoâng töï bieát taâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng coù ngöôøi thöïc haønh Minh ñoä.
Phaät daïy:
–Khoâng coù thaày laøm ra thì caàu Minh ñoä khoâng phaûi naêm aám
caàu, naêm aám chaúng khoâng, caàu laø caàu Minh ñoä, naêm aám khoâng ñaày
ñuû laø chaúng phaûi naêm aám, khoâng caàu laø caàu Minh ñoä.
Thöa:
–Khoù ai saùnh baèng, baïch Ñöùc Theá Toân! Dính maéc, khoâng dính
maéc, baïch Ñöùc Theá Toân! Dính maéc, khoâng dính maéc, ñaây laø khoâng
dính maéc.
Phaät daïy:
–Naêm aám khoâng dính maéc, khoâng caàu laø caàu Minh ñoä. Naêm
aám dính maéc laø khoâng caàu Minh ñoä. Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng
nghi, Duyeân giaùc dính maéc laø khoâng caàu. Vì sao? Vì dính maéc coù ra
töø trí Nhaát thieát. Nhö vaäy Boà-taùt dính maéc, khoâng dính maéc coù ra töø
söï giöõ gìn trí Nhaát thieát.
Thöa:
–Khoù theo kòp, baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ noùi phaùp raát saâu
xa. Noùi veà khoâng bôùt, khoâng noùi, khoâng theâm.
Phaät daïy:
–Nhö vaäy laø khoâng bôùt khoâng theâm. Vì sao? Vì Nhö Lai heát
söùc khen ngôïi hö khoâng cuõng khoâng theâm bôùt. Ví nhö ngöôøi laøm aûo
thuaät, duø ñöôïc khen hay bò cheâ cuõng khoâng theå laøm cho hoï coù theâm
bôùt söï vui buoàn. Kinh ta noùi ra, duø chuùng sinh hoïc taäp, phuùng tuïng
thì kinh khoâng theâm bôùt. Ngöôøi chòu khoù caàu Minh ñoä roài giöõ gìn thì
khoâng bieáng nhaùc, khoâng sôï haõi, khoâng lay ñoäng, khoâng chuyeån
dôøi, vaâng theo lôøi daïy naøy khoâng xaû boû. Vì sao? Ngöôøi laøm vieäc
giöõ gìn naøy laø giöõ gìn roãng khoâng; caùc Trôøi, Ngöôøi, Quyû, Roàng…ñeàu
phaûi leã laïy, vì vò aáy maëc aùo giaùp ñaïi Töø chieán ñaáu vôùi hö khoâng,
cöùu giuùp tai hoïa cuûa chuùng sinh, hieän ñôøi ñang bò khoå naõo böùc
baùch.
–Ngöôøi maëc aùo giaùp khen ngôïi hö khoâng neân ngöôøi ôû ba choã
heát söùc tinh taán, maïnh meõ voâ cuøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp nhö hö khoâng cho neân tìm ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân, muoán ñöôïc bình ñaúng Toái chaùnh giaùc coù khaùc
vôùi taâm nieäm cuûa Tyø-kheo, töï quy y Minh ñoä laø phaùp khoâng dieät.
Ñeá Thích thöa vôùi Thieän Nghieäp:
–Laøm laø mong caàu theo söï daïy doã naøy, vì sao phaûi theo söï daïy
doã naøy?
–Minh ñoä tuøy theo söï daïy doã naøy laø tuøy theo khoâng giaùo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi hoïc Minh ñoä neân giöõ maáy thöù nghe?
www.daitangkinh.org
–Theá naøo Ñeá Thích? Thaáy phaùp khoâng caàn phaûi uûng hoä laø tuøy
theo söï daïy doã naøy, thì chuùng sinh khoâng theå ñöôïc tieän lôïi. UÛng hoä
thöïc haønh Minh ñoä laø uûng hoä thöïc haønh hö khoâng. Theá naøo Ñeá
Thích? Ngöôøi coù naêng löïc coù giöõ gìn aûnh höôûng khoâng?
Ñeá Thích thöa:
–Khoâng theå ñöôïc. Nhö tieáng vang cuõng khoâng coù nghó nhôù laø
caàu Minh ñoä, giöõ gìn oai thaàn Phaät.
Caùc vò Ñeá Thích, Phaïm thieân, boán vò Thieân vöông, caùc vò Thieân
vöông trong coõi tam thieân ñaïi thieân… taát caû ñeàu ñeán ñaûnh leã Ñöùc
Phaät, nhieãu quanh ba voøng roài lui ñöùng sang moät beân nghó nhôù ñeán
danh hieäu, hình dung, caùch aên maëc, nôi coõi nöôùc sinh ra cuûa ngaøn
Ñöùc Phaät ñeàu nhö Ñöùc Phaät Thích-ca. Teân ñeä töû cuûa caùc Ngaøi ñeàu
nhö Thieän Nghieäp. Ngöôøi thöa hoûi veà Minh ñoä ñeàu nhö Ñeá Thích.
Neàn taûng daïy trao, thôøi gian daïy trao cuûa caùc Ngaøi ñeàu cuøng moät nôi.
Boà-taùt Ñaïi só ñeàu maëc aùo giaùp lôùn hoïc taäp Minh ñoä.
Phaät baûo Thieän Nghieäp:
–Boà-taùt Töø Thò luùc thaønh töïu Voâ thöôïng chaùnh chaân bình ñaúng
giaùc cuõng seõ ôû ñoù giaûng noùi Minh ñoä.
Thöa:
–Theá naøo laø giaûng noùi veà naêm aám?
–Khoâng thoï giaûng noùi, khoâng roãng khoâng giaûng noùi, khoâng
dính maéc giaûng noùi, khoâng côûi môû naêm aám giaûng noùi.
Thieän Nghieäp khen ngôïi:
–Thanh tònh, baïch Ñöùc Theá Toân!
Phaät daïy:
–Naêm aám thanh tònh, Minh ñoä thanh tònh gioáng nhö hö khoâng.
Thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Naêm aám khoâng nhô nhôùp?
Phaät daïy:
–Khoâng nhô nhôùp.
–Ngöôøi hoïc Minh ñoä naøy khoâng bò cheát moät caùch phi phaùp. Caùc
vò trôøi thöôøng theo hoï. Ngaøy möôøi boán, möôøi laêm thaùng taùm, khi
Kinh sö giaûng noùi kinh, caùc Boà-taùt thöôøng ñeán ñaïi hoäi.
–Thieän nam, tín nöõ naøy ñöôïc coâng ñöùc raát nhieàu, khoù tính
löôøng. Vì Minh ñoä khoâng phaûi laø choã gaàn guõi phaùp, khoâng chaáp laáy
kinh, khoâng coù, khoâng ñaéc, khoâng daáu veát, khoâng nhô baån, khoâng
mong caàu, khoâng nghó töôûng. Ñaây laø mong caàu Minh ñoä. Khoâng heà
quaùn thaáy coù phaùp.
Caùc Thieân töû raát vui möøng, ñoàng leân tieàng khen ngôïi:
–Döôùi taàng trôøi naøy laïi thaáy Kinh luaân chuyeån.
–Khoâng phaûi hai Kinh luaân chuyeån, phaùp khoâng töø ñaâu sinh,
khoâng ñeán, khoâng ñi nhö vaäy.
–Mong cho caùc phaùp cuûa Boà-taùt ñeàu khoâng coù gì trôû ngaïi,
thaønh töïu ñaïo Voâ thöông chaùnh chaân, bình ñaúng chaùnh giaùc.
Phaät daïy:
–Khoâng coù kinh luaân chuyeån, khoâng coù kinh trôû veà thì choã naøo
laø Kinh luaân chuyeån? Khoâng coù kinh trôû veà thì choã naøo laø Kinh luaân
chuyeån? Khoâng thaáy kinh, khoâng quaùn phaùp. Vì sao? vì nôi sinh ra
caùc kinh gioáng nhö hö khoâng, khoâng dôøi ñoåi, khoâng ñeán ñi. Thöïc
haønh theo lôøi giaûng noùi naøy thì chính laø giaûng noùi kinh. Ngöôøi khoâng
noùi kinh, ngöôøi khoâng nghe, thì khoâng chöùng, ngöôøi noùi kinh naøy
ñöôïc dieät ñoä. Ñaây laø noùi kinh, khoâng phaûi ngöôøi.
–Nhö hö khoâng voâ cöïc ñeàu laø Minh ñoä. Bình ñaúng quaùn saùt
caùc phaùp khoâng coù gì khoâng hieåu roõ.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp voâ thöôïng voán khoâng khoâng
theå theo kòp; khoâng dính maéc, khoâng thaân, khoâng ñi, khoâng ñeán,
khoâng coù, khoâng giöõ gìn, khoâng heát, khoâng caên, khoâng töø ñaâu sinh,
khoâng dieät, khoâng laøm, khoâng thaày, khoâng bieát, khoâng nghó töôûng,
khoâng coù gì trôû ngaïi, khoâng thích öùng, khoâng hoaïi, khoâng nguoàn
goác, nhö huyeãn hoùa, khoâng thaáy, nhö moäng, voâ ngaõ, thanh tònh
www.daitangkinh.org
khoâng nhô nhôùp, khoâng theå thaáy, khoâng nôi choán, nhaát ñònh khoâng
dôøi ñoåi, khoâng nghó nhôù, bình ñaúng, phaùp baát ñoäng khoâng dôøi ñoåi.
Phaùp voâ duïc khoâng khaùc, khoâng töø ñaâu sinh, höôùng ñeán voâ töôûng,
boû heát caáu ueá, töùc giaän. Khoâng phaûi ngöôøi, ngöôøi voán khoâng, khoâng
quaùn saùt phaùp, khoâng töø ñaâu sinh khôûi, khoâng beán bôø meù, khoâng coù
choã döøng, khoâng vöõa naùt, khoâng hö hoaïi, khoâng choã naøo khoâng vaøo
ñöôïc. Caùc ÖÙng nghi, Duyeân giaùc khoâng theå saùnh baèng. Khoâng roái
loaïn, khoâng laàm laãn, khoâng theå löôøng, khoâng phaûi phaùp nhoû, khoâng
coù hình töôùng, khoâng coù choã sinh khôûi, caùc phaùp khoâng coù khoå,
khoâng xaâm laán nhau, voâ ngaõ, khoâng chaáp khoâng. Caùc phaùp khoâng
coù choã sinh ra thì naêng löïc khoâng ai hôn ñöôïc, khoâng theå naøo tính
toaùn heát ñöôïc, khoâng coù gì lo sôï, taâm khoâng bieáng nhaùc. Caùc phaùp
cuûa Nhö Lai voán khoâng, khoâng coù thaày. Voâ vi vaéng laëng, Minh ñoä
voâ cöïc.
Phaåm 8: TAÁT TRÌ
Ñeá Thích nghó raèng: “Nay gaëp ñöôïc Phaät, nghe Minh ñoä voâ
cöïc laø ngöôøi ôû thôøi Phaät quaù khöù, huoáng gì hoïc taäp, thoï trì, phuïng
tuùng, an truï trong lôøi daïy naøy, ngöôøi aáy ñôøi tröôùc ñaõ töøng cuùng
döôøng bao nhieâu Ñöùc Phaät, theo thöa hoûi moïi vieäc. Ngöôøi thieän
nam naøy ñaõ töøng gaëp baäc Chaùnh chaân Chaùnh giaùc ôû quaù khöù, khi
theo nghe noùi phaùp saâu xa naøy thì khoâng nghi, khoâng kinh, khoâng
sôï, khoâng khoù khaên.”
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä saâu xa naøy, Boà-taùt Ñaïi só tin
töôûng laõnh thoï ñöôïc xem nhö khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì voán
tinh taán.
Ñeá Thích thöa Thu Loä Töû:
–Phaùp naøy raát saâu xa, theo Minh ñoä naøy nhaát ñònh khoù ñeán vaäy
ö? Ngöôøi naøo nghe nghóa aáy maø khoâng tin laø vì ngöôøi aáy caàu Phaät
ñaïo chöa bao laâu. Vì vaäy cho neân laø khoù. Töï quy y Minh ñoä laø töï quy
y trí Nhaát thieát. Baäc trí Nhaát thieát laø do Minh ñoä chieáu saùng neân phaûi
thöïc haønh ñeå hieåu bieát vöõng vaøng vaø truï trong trí tueä naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo ôû trong Minh ñoä hieåu bieát
vöõng vaøng veà trí tueä?
Phaät daïy:
–Laønh thay Ñeá Thích! Nay oâng ñaët caâu hoûi aáy laø vì giöõ gìn oai
thaàn cuûa Ñöùc Phaät môùi laøm cho oâng naûy sinh caâu hoûi naøy. Boà-taùt caàu
Minh ñoä neân thöïc haønh khoâng truï trong naêm aám, naêm aám khoâng phaûi
laø roát raùo, theá khoâng neân truï ôû trong ñoù.
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp naøy khoù thaáy voâ bieân.
Phaät daïy:
–Naêm aám khoâng truï, khoâng tuøy thuaän, khoâng vaøo trong naêm
aám.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thì
neân noùi nhö ôû tröôùc cho vò aáy nghe veà phaùp tueä naøy ñeå khoâng nghi
ngôø, khoâng nhaøm chaùn.
Ñeá Thích hoûi Thu Loä Töû:
–Thöa Toân giaû! Ñoái vôùi Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù, neáu noùi nhö
tröôùc thì coù gì khaùc khoâng?
–Ngöôøi chöa ñöôïc thoï kyù nghe phaùp naøy thì meâ môø, sôï haõi, lui
suït. Coøn Boà-taùt Ñaïi só nghe nghóa naøy thì ñöôïc ñònh thanh tònh. Neáu
nhanh choùng gaàn guõi ñeå ñöôïc thoï kyù thì khoâng bao laâu seõ thaáy moät
hay hai Ñöùc Phaät thoï kyù, hoaëc töï mình ôû trong ñoù ñöôïc thoï kyù ñaéc
ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Phaät daïy:
–Vieäc caàu Phaät ñaïo nhö vaäy laø vieäc töø laâu nay phaûi bieát. Ngöôøi
chöa ñöôïc thoï kyù neân nghe phaùp naøy.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con öa thích lôøi daïy naøy laøm an vui trong
loaøi ngöôøi.
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøo yeâu thích seõ ñöôïc ôû tröôùc Phaät maø noùi veà phaùp aáy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö Boà-taùt coù chí ñöùc, töï ôû trong moäng
tieán ñeán toøa ngoài cuûa Ñöùc Phaät, neân bieát Boà-taùt naøy saép ñöôïc thaønh
Phaät. Nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù vò naøo ñaéc ñöôïc Minh ñoä
naøy thì coâng ñöùc cuûa vò aáy saép thaønh töïu traøn ñaày, ñöôïc gaàn guõi beân
Phaät.
Phaät daïy:
–Lôøi aáy hay thay! OÂng laøm ñieàu yeâu thích naøy nhö oai thaàn cuûa
Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö muoán ñi moät muoân daëm, hoaëc
hai muoân daëm ñeán caùi ñaàm saâu lôùn, töø xa töôûng thaáy ngöôøi chaên
traâu, deâ, quang caûnh, nhaø cöûa, caây coái… trong taâm nghó raèng ñi ñeán
phía tröôùc töø töø seõ thaáy quaän huyeän, xoùm laøng. Chæ khi naøo saép ñeán
gaàn quaän huyeän thì khoâng coøn lo sôï giaëc cöôùp.
Nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só ñöôïc phaùp naøy,
nay gaàn ñöôïc thoï kyù khoâng coøn bao laâu, khoâng coøn lo sôï rôi vaøo
ñaïo ÖÙng nghi, Duyeân giaùc. Vì sao? Vì döøng ñuùng choã ñaõ töôûng
thaáy. Ngöôøi muoán nhìn thaáy bieån lôùn, töø töø ñi ñeán töôûng thaáy nuùi
röøng kia saùng suûa, nhìn kyõ thì bieån coøn xa, laäp töùc khoâng töôûng
thaáy nöõa. Neáu chæ muoán ñeán thì khoâng coøn töôûng ñeán nuùi, caây.
Ngöôøi ñöôïc phaùp naøy tuy khoâng thaáy Phaät thoï kyù nhöng khoâng laâu
seõ thaønh Phaät. Ví nhö muøa Xuaân, caây laù raát ít sinh soâi naåy nôû, neân
bieát nôi ñoù khoâng laâu hoa laù nhö thaät seõ ñang taêng tröôûng töôi toát.
Ngöôøi coù maét ôû nôi ñoù raát vui möøng do thaáy hoa laù thaät, cho neân
bieát taêng tröôûng töôi toát. Nhö vaäy, Boà-taùt Ñaïi só töôûng thoï kyù,
khoâng bao laâu ñöôïc thoï kyù thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
–Hay thay, hay thay! Thu Loä Töû, vì giöõ gìn oai thaàn Phaät laøm
cho oâng giaûng noùi veà Minh ñoä.

–Khoù saùnh baèng, baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû ñeàu ñöôïc sôùm ghi
nhaän laø Boà-taùt Ñaïi só thaønh Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo
Toái Chaùnh Giaùc.
–Do vaäy, Boà-taùt Ñaïi só ngaøy ñeâm thöông xoùt chuùng sinh, muoán
laøm cho hoï ñöôïc an oån, töï mình ñaït ñeán ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Khi thaønh Phaät, ñeàu giaûng noùi kinh (Minh ñoä).
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm sao caàu ñöôïc thaønh töïu thaønh Phaät?
–Trong kinh daïy: Thöïc haønh phaùp quaùn naøy naêm aám khoâng coøn
loãi laàm laø caàu Minh ñoä, khoâng quaùn thaáy phaùp laø caàu Minh ñoä.
–Khoâng theå tính löôøng lôøi daïy cuûa Ñöùc Theá Toân.
Phaät daïy:
–Nhö vaäy naêm aám khoâng theå tính löôøng, khoâng theå mong caàu.
–Ai seõ tin phaùp naøy vaø y theo ñaây laø caàu Boà-taùt Ñaïi só?
Phaät daïy:
–Laø caàu caùi gì? Duø cho mong caàu cuõng chæ laø teân goïi maø thoâi.
Trong ñaây naêng löïc Minh ñoä cuûa Boà-taùt Ñaïi só, boán vieäc Phaät phaùp,
trí Nhaát thieát ñeàu khoâng theå tính keå, caùc phaùp naêm aám cuõng gioáng
nhö vaäy, duø cho mong caàu cuõng laø khoâng caàu gì caû, chính laø caàu
Minh ñoä. Ñuùng ra, neáu laøm vieäc mong caàu naøy chæ laø teân goïi thoâi.
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaây chính laø baûo töôùng trung
vöông chieán ñaáu maïnh meõ vôùi hö khoâng. Ñöùc khoù thaéng ñöôïc, laøm
cho haønh nghieäp cuûa Ñöùc Phaät truyeàn ñeán voâ cuøng.
–Ñuùng vaäy! Theá neân Boà-taùt haõy nhanh choùng vieát cheùp kinh
www.daitangkinh.org
naøy cho ñeán cheát. Vì sao? Vì ñoái vôùi vaät baùu coù nhieàu vieäc döùt tröø,
phaùt sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coøn giöõ töôûng taø vaïy seõ laøm cho kinh döùt
baët.
Phaät daïy:
–Taø vaïy muoán laøm döùt baët kinh, chaéc chaén khoâng theå hôn
ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong vieäc döùt boû kinh, nhôø aân cuûa ai maø
khoâng theå hôn ñöôïc?
Phaät daïy:
–Nhôø oai thaàn cuûa chö Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông ñeàu uûng hoä
Boà-taùt Ñaïi só naøy. Ñöùc Phaät ñaõ trao cho, chaéc chaén taø vaïy khoâng theå
laøm cho döùt tröø ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ai nghó nhôù, trì tuïng, hoïc taäp, vieát
cheùp thì oai thaàn cuûa chö Phaät ñeàu uûng hoä vò aáy.
–Ta xem thaáy ngöôøi hoïc taäp, trì tuïng naøy, cho ñeán ngöôøi vieát
cheùp, giöõ gìn quyeån kinh neân bieát hoï ñöôïc Nhö Lai troâng thaáy.
Ngöôøi chí ñöùc thoï trì kinh naøy nau gaàn guõi toøa Phaät (ñòa vò Phaät),
ñöôïc nhieàu coâng ñöùc lôùn. Sau khi Nhö Lai ra ñi, phaùp naøy seõ ôû
nöôùc Thích thò. Caùc baäc Hieàn ôû nöôùc aáy hoïc taäp roài chuyeån ñeán
nöôùc Hoäi-ña-ni, ôû trong ñoù hoïc taäp roài laïi ñeán nöôùc Uaát-ñôn-vieät, ôû
trong ñoù hoïc taäp, sau ñeán luùc kinh ta saép döùt maát. Ta ñaõ bieát vieäc
naøy. Luùc aáy, vì giöõ gìn Minh ñoä neân cuoái cuøng neáu coù ngöôøi naøo
vieát cheùp thì ñeàu ñöôïc Ñöùc Phaät döï kieán (cho ngöôøi aáy) vaø khen
ngôïi ngöôøi aáy.
Thu Loä Töû hoûi Ñöùc Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nöôùc Uaát-ñôn-vieät seõ coù bao nhieâu Boà-
taùt Ñaïi só hoïc ñònh naøy?

–Ít thoâi! Khi giaûng noùi kinh naøy, nghe maø khoâng sôï, khoâng thaáy
khoù khaên laø mau gaàn Nhö Lai. Ñôøi tröôùc, ngöôøi aáy ñaõ theo hoïc Nhö
Lai roài. Boà-taùt chí ñöùc giöõ giôùi ñaày ñuû, ñoä thoaùt nhieàu ngöôøi, laø
nhöõng ngöôøi tìm caàu Phaät ñaïo. Ta bieát Boà-taùt naøy gaàn trí Nhaát thieát,
vò aáy sinh nôi naøo yù chí vaãn coøn quy höôùng, neân hoïc taäp nghóa naøy
muoán caàu ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Haïnh cuûa ngöôøi naøy cao quyù,
taø chaéc chaén khoâng theå lay ñoäng laøm cho boû chí Phaät, nghe Minh ñoä
roài raát vui möøng, toân kính, ñöôïc ñöùc Ñaïi thöøa, ñeán gaàn ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân. Tuy khoâng thaáy nhöng ñôøi sau ñöôïc phaùp naøy laø
taïn maët thaáy Phaät.
Ñöùc Phaät noùi vieäc naøy laø noùi veà nhö. Neáu coù ngöôøi caàu ñaïo,
neân daïy baûo khuyeán khích laøm cho hoï hoïc Phaät ñaïo, ta ñeàu vui theo.
Neáu coù ngöôøi naøo laøm vieäc giaùo hoùa naøy thì taâm phuïc, taâm chuyeån
ñeán saùng suoát töï taïi vaø nguyeän sinh ôû coõi Phaät naøo, hoaëc khi ñöôïc
sinh ôû phöông naøo khaùc cuõng thaáy Phaät giaûng noùi kinh, laïi sau naøy
coøn ngöôøi daïy caàu Phaät.
–Khoù saùnh kòp, baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo môùi coù Ñöùc
Nhö Lai ñaây? Töø xöa ñeán nay, Boà-taùt naøy phaùp naøo laïi khoâng bieát?
Caàu gì maø chaúng ñöôïc? Laøm sao laïi coù quyeát ñònh naøy? Ngöôøi thaønh
Phaät laø ngöôøi tinh taán hoïc taäp saùu Ñoä.
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøy coù caàu kinh hay khoâng caàu, khi gaëp kinh phaùp
nguyeän khoâng rôøi boû kinh. Tìm caàu maõi khoâng döøng, khi khoâng coøn
tìm caàu nöõa thì töï ñöôïc saùu Ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù phaûi Minh ñoä naøy töø nhieàu kinh ruùt
ra?
–Coù ngöôøi hieåu Minh ñoä töø nhieàu kinh ruùt ra. Vì sao? Vì ñaây laø
giaùo phaùp cuûa Phaät neân ñem daïy cho taát caû moïi ngöôøi, khuyeán khích
laøm cho hoï naém baét ñöôïc Phaät ñaïo vaø cuõng töï mình hoïc nghóa lyù saâu
www.daitangkinh.org
xa cuûa kinh naøy. Caùc vò Boà-taùt aáy sinh ra nôi naøo cuõng gaëp Phaät,
ñöôïc saùu Ñoä voâ cöïc.
Phaåm 9: HIEÅU ROÕ TAØ VAÏY
Thieän Nghieäp hoûi Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Boà-taùt, nhöõng thöù saép hoïc taäp
phaûi laøm theá naøo ñeå bieát söï khoù khaên cuûa noù?
–Muoán hoïc Minh ñoä voâ cöïc thì taâm khoâng öa thích, phaûi hieåu
taø vaïy laø taâm voïng ñoäng, roài voäi vaøng phaùt taâm muoán hoïc taäp, roát
cuoäc roái loaïn phaùt sinh. Neáu vieát cheùp kinh naøy, saám seùt laøm lo sôï
Boà-taùt chuyeån sang nhìn thaáy chung quanh ñuøa giôõn. Vieát cheùp kinh
naøy, nieäm taø vaïy khoâng dính maéc vaøo kinh, töø choã ngoài ñöùng daäy ñi,
töï nghó: “Ta khoâng coù phaùp thoï kyù, khoâng ôû trong Minh ñoä thì taâm
roái loaïn phaùt sinh, beân trong khoâng ñöôïc thanh tònh.” Töï nghó: “Queâ
höông xöù sôû cuûa ta khoâng nghe kinh naøy”, yù hoái haän boû ñi. Ngöôøi aáy
qua nhieàu kieáp veà sau, nghe kinh ñaïo khaùc vui möøng thì khoâng theå
naøo gaùnh vaùc Minh ñoä, neân theo kinh khaùc, lieàn rôi vaøo ñaïo ÖÙng
nghi, Duyeân giaùc. Ñaây laø caønh laù, ví nhö ngöôøi nam ñöôïc voi, xem
chaân noù. Theá naøo, coù ñuùng khoâng?
Thöa:
–Nhö vaäy caàu ñaïo Boà-taùt maø vöùt boû Minh ñoä, laïi tu haønh kinh
khaùc thì chæ ñöôïc ñaïo ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, coù ñuùng khoâng?
–Ví nhö muoán thaáy bieån lôùn nhöng laïi nhìn vuõng nöôùc roài noùi
raèng ñoù laø bieån lôùn, coù ñuùng khoâng?

–Boà-taùt vöùt boû Minh ñoä saâu xa maø laáy kinh khaùc, rôi vaøo ñaïo
ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, coù trí khoâng?
Phaät daïy:
–Ví nhö laøm cung ñieän tuyeät ñeïp, yù ngöôøi thôï muoán cung ñieän
baèng maët trôøi maët traêng, vaäy theo yù Thieän Nghieäp coù laøm ñöôïc
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaéc chaén khoâng laøm ñöôïc.
–Ngöôøi thôï naøy coù nhoû khoâng?
Phaät daïy:
–Caàu Boà-taùt, ñaõ ôû yeân trong Minh ñoä roài laïi vöùt boû, ñi hoïc giaùo
phaùp cuûa ñaïo ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, muoán ôû trong ñoù caàu Phaät ñaïo,
ngöôøi naøy coù ñuùng khoâng?
Phaät daïy:
–Ví nhö thaáy hoaøng ñeá Phi Haønh, traùi laïi thaáy hình dung cuûa
tieåu vöông maëc y phuïc, nhìn kyõ vò aáy roài noùi: “Ñaây chính laø Hoaøng
ñeá Phi Haønh”, ngöôøi naøy coù ñuùng khoâng?
Phaät daïy:
–Boà-taùt vò lai ñöôïc phaùp saâu xa roài laïi vöùt boû, ñi vaøo phaùp ÖÙng
nghi muoán caàu Phaät ñaïo. Theá naøo, coù trí khoâng?
–Ví nhö ngöôøi raát ñoùi, ñöôïc traêm vò thöùc aên laïi khoâng aên, chæ
muoán ñöôïc saùu möôi vò thöùc aên. Ngöôøi laùi buoân ñöôïc haït ngoïc Minh
nguyeät voâ giaù, ñem thuûy tinh so vôùi haït ngoïc Minh nguyeät, ngöôøi naøy
coù ñuùng khoâng?
–Boà-taùt vò lai ñöôïc kinh Minh ñoä, laïi ñem so saùnh vôùi ñaïo
www.daitangkinh.org
ÖÙng nghi roài vöùt boû, ñi vaøo phaùp ÖÙng nghi muoán ñöôïc thaønh Phaät.
Laïi nöõa, khi ñang vieát cheùp taø vaïy laøm cho taøi lôïi töø phöông khaùc
ñeán, nghe lôïi lieàn boû phaùp, khoâng theå vieát hoaøn taát ñöôïc, neân hieåu
laø do taø vaïy gaây ra. Khi vieát cheùp kinh naøy chôù noùi raèng toâi vieát.
Chôù noùi nhö vaäy. Neân nghe theo trong kinh quaû quyeát noùi. Taø vaïy
ñöôïc dòp thuaän tieän. Neáu khoâng nhö vaäy thì caûnh giôùi taø vaïy roãng
khoâng. Khi vieát, yù hoaëc dính maéc vaøo binh giaëc roái loaïn theá gian,
thaân thuoäc, taøi lôïi, côm aùo, beänh taät, thuoác men, nhôù cha meï, anh
em vaø nhôù nhieàu thöù khaùc. Boà-taùt neân saùng suoát hieåu ñaây laø do taø
vaïy sai söû. Laïi nöõa, ta coù kinh saâu xa, taø vaïy theo thöù lôùp hoïc, lieàn
thöïc haønh loaïn yù Minh ñoä, khieán boû goác theo ngoïn, beøn khoâng
ñöôïc bieán trí tueä quyeàn bieán.
Phaät daïy:
–Boà-taùt Ñaïi só muoán giaûng noùi bieán trí tueä quyeàn bieán phaûi
theo Minh ñoä maø tìm, nhöng baây giôø ñaït ñöôïc laïi vöùt boû, ñi vaøo ñaïo
ÖÙng nghi tìm kieán trí tueä quyeàn bieán, Boà-taùt naøy coù ñuùng khoâng?
Phaät daïy:
–Ngöôøi laõnh thoï kinh muoán nghe phaùp, Phaùp sö khoâng an oån.
Neáu Phaùp sö an oån muoán ban cho Minh ñoä thì ngöôøi laõnh thoï kinh laïi
boû ñi. Thaáy troø khoâng hoøa hôïp, vieát cheùp khoâng hoaøn thaønh. Ngöôøi
hoïc ñeán laõnh thoï thì Phaùp sö muoán ñeán nôi khaùc. Caû hai khoâng hoøa
hôïp, hoaëc Phaùp sö nghó veà y phuïc, aên uoáng, taøi lôïi… thì ngöôøi thoï
kinh cuõng khoâng ñem ra cuùng döôøng, roát cuoäc khoâng ñöôïc Minh ñoä.
Nhö vaäy neân bieát do taø vaïy gaây ra. Ngöôøi thoï kinh giaû söû khoâng coù
gì yeâu tieác, khoâng traùi nghòch Phaùp sö thì ñeä töû thöa hoûi moïi vieäc vôùi
Phaùp sö coù kinh naøy thì thaày khoâng chòu giaûi thích. Ngöôøi thoï kinh
oaùn haän lui suït, hoaëc luùc Phaùp sö muoán noùi thì ngöôøi laõnh thoï khoâng
vui. Hoaëc thaân theå Phaùp sö moûi meät khoâng theå ñöùng giaûng noùi kinh
ñöôïc. Ngöôøi hoïc yù chí maïnh meõ, maø khoâng ñöôïc hoïc neân bieát laø taø
vaïy gaây ra.
Laïi nöõa, khi giaûng noùi hay vieát cheùp kinh phaùp naøy chôït coù
ngöôøi ñeán noùi ñòa nguïc, ngaï quyû, caàm thuù raát khoán khoå, neân sôùm döùt
tröø noù ñeå laøm ÖÙng nghi khoâng bò tai hoïa naëng. Hoaëc ñoái vôùi moïi
ngöôøi khen ngôïi coõi trôøi vui söôùng, noùi raèng ôû ñoù coù naêm duïc tuøy yù,
cuõng coù theå nhaát taâm nghó nhôù roãng khoâng. Tuy ñöôïc nhôù nghó nhöng
neân lìa xa thoï caùc khoå ñoù, khoâng baèng ôû ñaây caàu ñaïo Döï löu, Taàn
lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, chôù toân thôø hö khoâng hö hoaïi.
Laïi nöõa, Phaùp sö taâm cao quyù coù nghó raèng: “Coù cung kính quy
y ta, ta ban cho Minh ñoä, coøn khoâng thì thoâi.” Ngöôøi hoïc töï quy y,
khoâng traùnh neù vieäc khoù khaên naøo thì Phaùp sö khoâng chòu trao cho,
laïi muoán ñeán boán nôi ñaùng sôï haõi roài baûo: “Ta muoán ñeán giöõa naêm
ñaàm troáng, trong ñoù coù coïp, soùi, giaëc cöôùp, nôi luùa gaïo quyù hieám,
ngöôi haõy suy nghó, baøn luaän cho thaät kyõ roài haõy theo ta ñi, chòu ñöïng
caùc thöù khoå naõo naøy veà sau khoâng ñöôïc hoái haän.”
Ñeä töû buoàn lo thöa: “Thaày coù söï hieåu bieát saâu kín maø khoâng
chòu trao truyeàn, con bieát laøm sao?” YÙ trí thaày troø traùi nghòch nhau,
luùc vieát cheùp, hoïc taäp, tuïng kinh, kinh haønh veà Minh ñoä thì ñeä töû töùc
giaän, chaùn gheùt khoâng chòu laõnh thoï hoïc taäp, muoán boû veà theá tuïc,
laøm cho yù nghóa kinh phaùp bò bít laáp, neân bieát do taø vaïy gaây ra.
Laïi nöõa, thaày maïnh khoûe ñi khaát thöïc, khi löôøi bieáng thì lieàn
noùi vôùi ngöôøi hoïc: “Ta neân ñeán nôi naøo coù söï thaêm hoûi.” Do khoâng
bieát nhö vaäy neân luùc hoïc tuïng, kinh haønh maø gaëp vieäc naøy thì hieåu laø
do taø vaïy gaây ra.
Laïi nöõa, taø vaïy xaáu xa, thöôøng tìm choã thuaän lôïi cuûa noù, phieàn
naõo nhö theá, khoâng laõnh thoï ñöôïc phaùp saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao vaäy?
Phaät daïy:
–Taø vaïy xaáu xa, chuû tröông haønh ñoäng phæ baùng Minh ñoä raèng:
“Ta coù kinh saâu xa, yù nghóa nhieäm maàu, ngoaøi ra ñeàu laø phi phaùp”,
theá neân taâm Boà-taùt môùi hoïc nghi ngôø, e raèng chaúng phaûi Minh ñoä voâ
cöïc neân töø ñaàu ñeán cuoái khoâng chòu hoïc. Khi vieäc taø vaïy nhaát thôøi
noåi leân, neáu coù Boà-taùt naøo giöõ saâu vieäc haønh thieàn thì ñöôïc ñaïo Döï
löu. Ñaây laø chöùng ñaéc.
Μ
www.daitangkinh.org
Phaåm 10: CHIEÁU MINH THAÄP PHÖÔNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuùi xin Ñöùc Theá Toân giaûng veà Minh ñoä
voâ cöïc chieáu saùng cho ñôøi. Theá naøo goïi laø chieáu saùng?
Phaät daïy:
–Nhö Lai chæ baøy naêm aám cho theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo thaáy roõ naêm aám hö hoaïi coù
thöïc ngay ôû theá gian, hay khoâng hö hoaïi coù thöïc ngay ôû theá gian?
Phaät daïy:
–Naêm aám voán khoâng hö, khoâng hoaïi. Vì sao? Vì noù khoâng
töôùng, nguyeän, khoâng hö, khoâng hoaïi, khoâng coù choã sinh ra, khoâng
hö hoaïi, khoâng coù choã bieát. Do khoâng hö khoâng hoaïi, naêm aám voán
khoâng töôùng, nguyeän khoâng coù choã sinh ra, khoâng coù choã bieát. Minh
ñoä chæ baøy roõ raøng cho theá gian. Ñoái vôùi taâm cuûa voâ löôïng ngöôøi,
Nhö Lai ñaéc ñöôïc Minh ñoä ñeàu bieát coäi nguoàn cuûa hoï. Laøm theá naøo
ñeå bieát coäi nguoàn cuûa hoï? Ñoái vôùi boån taâm cuûa con ngöôøi thì boån
taâm laø coäi reã cuûa con ngöôøi voán bình ñaúng khoâng khaùc. Nhö vaäy,
Minh ñoä sinh ra Nhö Lai thò hieän nôi ñôøi.
Laïi nöõa, naøy Thieän Nghieäp! Vôùi taâm lanh lôïi, Nhö Lai theo
Minh ñoä ñeàu bieát heát. Taâm lanh lôïi laø gì? Taâm loaïn ñoäng lieàn bieát.
Kinh voán ra vaøo ôû trong taâm, kinh voán khoâng vaøo, cuõng khoâng ra
kinh. Neân taâm laø goác cuûa kinh, kinh voán laø goác cuûa taâm. Coäi nguoàn
cuûa kinh khoâng lanh lôïi, khoâng loaïn ñoäng lieàn bieát. Theá naøo laø taâm
lanh lôïi lieàn bieát? Theo söï lanh lôïi aáy thì taát caû ñeáu khoâng thaät coù,
vì taâm gioáng nhö khoâng thaät coù neân khoâng lanh lôïi, khoâng loaïn
ñoäng. Ñoù laø taâm lanh lôïi lieàn bieát. Nhö vaäy, Minh ñoä sinh ra Nhö
Lai thò hieän ôû ñôøi. AÙi duïc taâm voán lieàn bieát. Taâm töùc giaän voán lieàn
bieát, taâm ngu si voán lieàn bieát? Taâm aùi duïc voán khoâng phaûi taâm aùi
duïc, taâm töùc giaän voán chaúng phaûi taâm saân giaän, taâm ngu si voán
chaúng phaûi taâm ngu si. Vì sao? Vì taâm voán khoâng hieån hieän, khoâng
töôûng. Khoâng töôûng laø khoâng coù aùi duïc, töùc giaän, ngu si. Ñaây chính
laø voán khoâng, gioáng nhö kinh naøy khoâng coù coäi nguoàn. Nhö vaäy,
Minh ñoä sinh ra Nhö Lai. Neáu taâm aùi duïc, töùc giaän, ngu si, döùt tröø
lieàn bieát. Theá naøo laø taâm döùt tröø lieàn bieát? Vì taâm döùt tröø khoâng coù
aùi duïc, khoâng coù töùc giaän, khoâng coù ngu si. Vì sao? Vì coù aùi duïc thì
taâm döùt tröø taän goác reã, coù töùc giaän thì taâm döùt tröø taän goác reã, coù
ngu si thì taâm döùt tröø taän goác reã neân ñeàu khoâng töø nôi naøo sinh ra
ñöôïc. Khoâng coù coäi nguoàn neân khoâng töø nôi naøo sinh ra, vì khoâng
töø nôi naøo sinh ra neân caùc phaùp khoâng töø nôi naøo sinh ra. Khoâng coù
aùi duïc vì aùi duïc ñöôïc döùt tröø, khoâng coù töùc giaän vì töùc giaän ñöôïc
döùt tröø, khoâng coù ngu si vì ngu si ñöôïc döùt tröø, khoâng theå thaáy ñöôïc.
Nhö vaäy, Minh ñoä sinh ra Nhö Lai, duøng ngöôøi coù ñöùc. Taâm roäng
lôùn lieàn bieát. Khoâng coù taâm lôùn, nhoû, voâ ích, khoâng coù taâm boû ñi.
Vì sao? Vì taâm döùt tröø nhö theá sinh ra Nhö Lai. Duøng ngöôøi coù ñöùc,
khoâng coù taâm dieâm duùa lieàn bieát. Taâm naøy khoâng ñi, khoâng ñeán,
khoâng ôû. Vì sao? Vì noù voán khoâng, khoâng coù choã sinh ra. Voán
khoâng neân khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng ôû. Khoâng theå löôøng nhö
vaäy, taâm lieàn bieát. Trong thaân taâm khoâng taêng theâm thì taâm bieát.
Nhö hö khoâng khoâng theå tính löôøng nhö vaäy taâm lieàn bieát. Minh ñoä
sinh ra Nhö Lai khoâng theå tính keå, ngöôøi naøo chöa thaáy, taâm lieàn
bieát. Vì sao? Vì voâ töôûng neân taát caû thaáy caùc phaùp cuûa kinh gioáng
nhö taâm bình ñaúng. Nhö caùc phaùp töôûng khoâng phaûi caùc phaùp. Caùc
phaùp khoâng phaûi taâm töôûng. Theá naøo laø phaùp töôûng khoâng phaûi caùc
phaùp? Theá naøo laø khoâng phaûi taâm töôûng? Vì caùc phaùp khoâng coù
taâm töôûng, cuõng voâ töôûng, khoâng thaáy. Nhö vaäy Minh ñoä sinh ra
Nhö Lai, muoán ñöôïc ñaây thì ñeán ñaây, ñem söï coù ñöùc giuùp ngöôøi.
Theá naøo laø muoán ñöôïc ñaây thì ñeán ñaây? Vì taát caû muoán ñöôïc ñeán, ôû
truï trong naêm aám, muoán ñöôïc theo ñaây thì lieàn ñeán ñaây.
Naøy Thieän Nghieäp! Nhö Lai laøm theá naøo maø muoán ñöôïc nhaân
naøy ñeán ñaây? Töø cheát ñeán cheát thuoäc veà saéc. Töø cheát ñeán khoâng
cheát thuoäc veà saéc. Töø khoâng cheát ñeán khoâng cheát thuoäc veà saéc.
Khoâng coù cheát, khoâng coù khoâng cheát thuoäc veà saéc. Naêm aám nhö
vaäy. Coù theá gian voâ ngaõ chính laø saéc, khoâng theá gian coù ngaõ chính
laø saéc. Coù theá gian coù ngaõ, khoâng theá gian voâ ngaõ thuoäc veà saéc.
Khoâng coù theá gian khoâng coù ngaõ, khoâng phaûi khoâng coù theá gian
www.daitangkinh.org
khoâng phaûi voâ ngaõ thuoäc veà saéc. Nhö vaäy ñöôïc coäi nguoàn theá gian,
ñöôïc coäi nguoàn cuûa ngaõ thuoäc veà saéc. Coù coäi nguoàn, khoâng coù coäi
nguoàn thuoäc veà saéc. Khoâng coäi nguoàn, khoâng phaûi khoâng coù coäi
nguoàn thuoäc veà saéc. Khoâng ñöôïc coäi nguoàn theá gian, khoâng ñöôïc
coäi nguoàn cuûa ngaõ thuoäc veà saéc. Coù coäi nguoàn, khoâng coù coäi nguoàn
thuoäc veà saéc. Khoâng coù coäi nguoàn, khoâng phaûi khoâng coù coäi nguoàn
thuoäc veà saéc. Maïng naøy, thaân naøy thuoäc veà saéc. Chaúng coù maïng,
chaúng coù thaân thuoäc veà saéc. Naêm aám cuõng nhö vaäy. Ñaây laø muoán
ñöôïc nhaân naøy ñeán ñaây. Töø thaân ta khôûi ra coâng duïng cuûa Nhö Lai.
Ngöôøi bò dính maéc, bò troùi buoäc, bò duïc lieàn bieát. Bieát Nhö Lai quaù
khöù, bieát thôøi, bieát Nhö Lai hieän nay, bieát thôøi, bieát saéc. Laøm theá
naøo bieát saéc Nhö Lai bieát? Nhö coäi nguoàn voán khoâng, naêm aám cuõng
vaäy. Naêm aám cuûa Nhö Lai laøm sao bieát ñöôïc? Nhö coäi nguoàn voán
khoâng, naêm aám voán khoâng. Nhö Lai voán khoâng. Laøm nhö vaäy thaáy
ñöôïc voán khoâng. Naêm aám voán khoâng, theá gian voán khoâng, caùc phaùp
cuõng voán khoâng. Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, Duyeân giaùc voán khoâng,
Nhö Lai cuõng voán khoâng. Taát caû voán khoâng, khoâng khaùc nhau;
khoâng coù nôi ñeán, khoâng coù nôi döøng, voâ töôûng, voâ taän. Nhö vaäy
voán khoâng chaúng khaùc Nhö Lai. Töø trong Minh ñoä sinh ra ñeàu bieát
ñieàu naøy. Theá neân goïi laø Phaät.
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân! Ai seõ laø ngöôøi tin vieäc naøy?
Chæ coù Thanh vaên vaø ngöôøi ñaït ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån môùi tin
thoâi.
Phaät daïy:
–Khi voán khoâng voâ taän thì ñieàu Nhö Lai noùi laø voâ cöïc.
Ñeá Thích vaø caû muoân vò Thieân töû cuøng hai muoân vò Thieân töû
trôøi Phaïm chuùng ñeàu ñeán choã Ñöùc Phaät, ñaûnh leã saùt chaân Ngaøi roài lui
ñöùng moät beân. Thieân töû trôøi AÙi duïc, Thieân töû trôøi Phaïm thieân ñeàu
baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ giaûng phaùp raát saâu xa, laøm sao
töôûng phaùp aáy?
Phaät baûo caùc Thieân töû:
–Hö khoâng dính maéc voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ sôû truï, nhö hö
khoâng khoâng coù gì trôû ngaïi, caùc Trôøi, Roàng, Quyû, Thaàn khoâng theå
laøm lay ñoäng. Vì sao? Vì ñaây laø töôùng khoâng taùc giaû. Naêm aám khoâng
theå taïo ra töôûng. Ngöôøi, chaúng phaûi ngöôøi khoâng theå laøm ñöôïc.
Phaät daïy caùc Thieân töû:
–Neáu coù ngöôøi noùi laøm ra ñöôïc hö khoâng, theá naøo? Coù tin ñöôïc
khoâng?
–Thöa, khoâng tin ñöôïc, baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng coù ai laøm ra
ñöôïc hö khoâng. Vì sao? Vì hö khoâng khoâng coù saéc.
–Ñaây laø töôùng thöôøng truï. Duø coù Phaät hay khoâng coù Phaät,
töôùng naøy vaãn truï nhö vaäy. Nhö Lai ñeàu bieát heát.
Caùc Thieân töû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôûng naøy raát saâu xa, Ñöùc Nhö Lai ñeàu
bieát heát, khoâng coù gì trôû ngaïi. Minh ñoä laø ñaïo töï taïi cuûa Nhö Lai.
Ñaây laø nôi Phaät ôû.
–Ñoái vôùi kinh, Nhö Lai toân kính toân thôø, töï quy y. taïi sao goïi laø
kinh Minh ñoä? Vì Nhö Lai töø kinh naøy maø ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân. Do ñoù ta cung kính kinh, seõ baùo aân kinh. Caùc phaùp laø voâ taùc, ta
ñeàu bieát khoâng ñem ñeán. Ñaây laø baùo aân kinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp khoâng bieát, khoâng thaáy, laøm
sao Minh ñoä sinh ra Nhö Lai thò hieän ôû ñôøi?
–Caùc phaùp khoâng choã tru. Nhö vaäy ñeàu thaáy bieát sinh ra Nhö
Lai thò hieän ôû ñôøi. Naêm aám khoâng thaáy laøm ra ñöôïc thò hieän ôû ñôøi.
Theá naøo laø khoâng thaáy? Naêm aám khoâng coù nhaân duyeân neân khoâng
thaáy. Khoâng thaáy chính laø Minh ñoä sinh ra Nhö Lai thò hieän ôû ñôøi.
Nhö hö khoâng thò hieän ôû ñôøi. Thò hieän ôû ñôøi khoù hoaøn toaøn thanh
tònh. Ñaây laø thò hieän ôû ñôøi.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 4
Phaåm 11: KHOÂNG THEÅ TÍNH KEÅ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä cuøng toät roát raùo raát lôùn, khoâng
theå tính löôøng, khoâng gì saùnh ñöôïc.
–Ñuùng vaäy, Nhö Lai laø Baäc Voâ Sö Trí Nhaát Thieát. Theá neân
Minh ñoä khoâng theå tính keå, an oån roát raùo, khoâng coù gì saùnh ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao Nhö Lai laø Baäc Voâ Sö Trí Nhaát
Thieát voâ löôïng, voâ bieân?
–Naêm aám khoâng theå tính löôøng, caùc phaùp cuõng vaäy. Naêm aám
voâ bieân, caùc phaùp giôùi haïn, khoâng coù bôø meù. Theá naøo laø choã naêm
aám, caùc phaùp cuõng cuøng taän? Theá naøo Thieän Nghieäp, hö khoâng coù
tính keå heát ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå heát, baïch Ñöùc Theá Toân.
–Caùc phaùp cuõng vaäy. Do ñoù, phaùp Nhö Lai, caùc phaùp voâ löôïng,
voâ bieân. Do phaùp voâ löôïng neân phaùt taâm hoïc Minh ñoä voâ löôïng. Nhö
vaäy voán khoâng coù taâm nieäm. Ví nhö hö khoâng khoâng taâm khoâng
nieäm. Coù taâm, coù nieäm laø nhôø laøm theo lôøi giaûng noùi naøy, khoâng theå
tính keå thôøi gian.
Naêm traêm Tyø-kheo, hai möôi Tyø-kheo-ni ñaéc quaû ÖÙng nghi,
saùu möôi tín nam, tín nöõ ñeàu ñöôïc Döï löu, hai möôi vò Boà-taùt ñaït
ñöôïc phaùp laïc khoâng töø ñaâu sinh, seõ ñöôïc thoï kyù trong kieáp Hieàn
naøy.
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä raát lôùn, raát an oån roát
raùo.
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, sinh ra ñaïo Nhaát thieát trí, caùc Boà-taùt,
Duyeân giaùc ñeàu töø trong aáy maø ra caû. Ví nhö Chuyeån luaân thaùnh
vöông, taát caû coõi nöôùc ñeàu laø beà toâi leä thuoäc vaøo vua, khoâng coù gì lo
aâu. Phaùp Phaät, phaùp Duyeân giaùc, phaùp Thanh vaên ñeàu töø trong ñoù
sinh ra. Gaày döïng naêm aám khoâng thoï khoâng nhaäp thì ñaïo Döï löu,
Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc, trí Nhaát thieát cuõng khoâng
thoï khoâng nhaäp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao trí Nhaát thieát khoâng thoï khoâng
nhaäp?
–Theá naøo, oâng coù thaáy haøng Thanh vaên ñöôïc vaøo khoâng?
–Thöa khoâng thaáy, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Laønh thay, laønh thay! Ta cuõng khoâng thaáy nôi nhaäp vaøo cuûa
Nhö Lai, nhö ta khoâng choã nhaäp vaøo. Nhaát thieát trí cuõng khoâng coù
nôi nhaäp vaøo.
Caùc Thieân töû, Phaïm Thieân töû trôøi AÙi duïc ñeàu baïch Phaät raèng:
–Raát saâu xa, baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä khoù hieåu.
Duø cho nhaân daân trong coõi nöôùc tam thieân ôû thôøi Phaät quaù khöù
ñaõ laøm coâng ñöùc, taát caû ñeàu tin töôûng moät caùch troïn veïn qua moät
kieáp cuõng khoâng baèng ngay ôû ñaây – trong Minh ñoä saâu xa – moät
ngaøy öa thích, nghó nhôù ñeán söï saâu xa khoâng theå tính löôøng sinh ra
coâng ñöùc kia.
www.daitangkinh.org
–Duø cho laïi coù ngöôøi hieàn nghe phaùp saâu xa roài ñöôïc chöùng
ñaéc nhanh hôn nhöõng ngöôøi kia ñaõ tin öa qua moät kieáp. Coâng ñöùc cuûa
hoï khoâng baèng ngöoøi hieàn naøy.
Nghe vieäc naøy xong, caùc Thieân töû ñaûnh leã saùt chaân Phaät, nhieãu
quanh vaø töø töø luøi xa, roài khoâng hieän nöõa, moãi vò töï trôû veà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù Boà-taùt Ñaïi só tin Minh ñoä naøy laø
töø ñaâu sinh ñeán?
–Ví nhö ngheù con môùi sinh khoâng rôøi meï, nhö vaäy Boà-taùt Ñaïi só
nghe Minh ñoä roài chaéc chaén khoâng rôøi Phaùp sö, chính laø töø trong coõi
ngöôøi sinh ñeán.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù vò naøo ñaït ñöôïc coâng ñöùc aáy, coù
phaûi laø töø coõi Phaät phöông khaùc sinh ñeán khoâng?
–Coù vò cuùng döôøng ôû coõi Phaät phöông khaùc, roài töø nôi ñoù sinh
ñeán. Coøn ôû treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät thì theo thöa hoûi Boà-taùt Töø Thò veà
Minh ñoä, neân baây giôø muoán caàu phaùp moät caùch sieâng naêng, roài nhôø
coâng ñöùc naøy laïi ñöôïc kinh naøy. Hoaëc coù vò ñôøi tröôùc trong luùc nghe
khoâng thöa hoûi veà Minh ñoä, baây giôø môùi nghe kinh naøy neân ñoái vôùi
kinh ñoù coù söï nghi ngôø, nhaøm chaùn, khoâng tin chuoäng. Ngöôøi aáy ñôøi
tröôùc khoâng thöa hoûi thaày caùc vieäc.
Laïi nöõa, ñôøi tröôùc Boà-taùt Ñaïi só khi nghe kinh naøy roài ôû trong
ñoù thöa hoûi veà Minh ñoä hoaëc moät ngaøy, hai ngaøy, ba ngaøy, cho ñeán
naêm ngaøy, nhôø coâng ñöùc naøy baây giôø trôû laïi ñöôïc kinh naøy thì tin öa
ngay. Hoaëc coù ngöôøi luùc öa muoán nghe thì bò coâng duïng cuûa kinh nay
laøm roái loaïn neân taâm vò aáy thöôøng xao ñoäng. Neáu noùi thì vöøa cuùi vöøa
ngöûa; ngöôøi naøy töø haøng taân hoïc ñeán, nhö vaäy ít tin öa neân rôi vaøo
hai nôi laø Thanh vaên vaø Duyeân giaùc.
Μ
Phaåm 12: THÍ DUÏ

–Ví nhö ñang treân bieån lôùn, thuyeàn beø boãng bò hö, ngöôøi trong
thuyeàn aáy khoâng vòn vaøo vaùn, coät buoàm thì khoâng theå naøo loäi ñöôïc,
chaéc chaén bò cheát ñuoái. Neáu ngöôøi naøo vòn vaøo vaùn hoaëc coät buoàm,
thì khoûe khoaén vòn vaøo ñoù bôi thì khoâng cheát. Neân bieát thuaän theo
nöôùc bieån ñeå vöôït ra. Boà-taùt Ñaïi só coù tin öa, coù ñònh haïnh, coù tinh
taán, muoán ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân maø khoâng ñaéc ñöôïc
Minh ñoä, laïi khoâng ñöôïc hoïc Minh ñoä quyeàn tueä seõ ôû trong ñaïo ñaéc
ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc. Vò aáy coù tin öa, ñònh haïnh, tinh taán
muoán ñaït ñeán ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, laïi ñöôïc hoïc Minh ñoä
quyeàn tueä, chaéc chaén khoâng ôû Trung ñaïo löôøi bieáng, maø vöôït ra
khoûi ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc, ôû ngay trong ñaïo Voâ thöôïng
chaùnh chaân gaày döïng. Ví nhö ngöôøi nam, ngöôøi nöõ ñem bình ñaát
chöa nung ñeå laáy nöôùc, bieát khoâng laâu chaéc chaén seõ hö. Vì sao? Vì
chöa hoaøn thaønh. Hoïc khoâng ñaït phaùp saâu xa naøy thì chaéc chaén
khoâng theå ñaït ñöôïc trí Nhaát thieát, thì ôû Trung ñaïo nhaøm chaùn rôi
vaøo ñaïo Nhò thöøa. Ví nhö laáy bình goám ñeå nung ñi gaùnh nöôùc, an oån
trôû veà. Vì sao? Vì ñaõ ñöôïc laøm hoaøn taát. Cho neân hoïc ñöôïc phaùp
saâu xa, bieát chaéc chaén khoâng ôû Trung ñaïo töï buoâng lung maø quyeát
taâm döøng laïi ôû nôi ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Ví nhö thuyeàn ôû giöõa bieån lôùn, neáu khoâng kheùo giöõ gìn, laáy
taøi vaät ra xem, ñeán nôi ñöôøng hö, taøi vaät rôi rôùt maát maùt trong soá
caùc vaät quyù aáy. Cuõng gioáng nhö vaäy, neáu Boà-taùt Ñaïi só heát loøng
hoïc maø khoâng ñaït ñöôïc phaùp saâu xa, neân bieát ñoái vôùi Trung ñaïo
nhaøm chaùn thì maát vaät quyù. Ñoái vôùi Trung ñaïo bieáng nhaùc, rôi vaøo
ñaïo Nhò thöøa. Ví nhö ngöôøi coù boá thí buoàm trong bieån lôùn, cho neân
vaù söûa thuyeàn beø ñeå coù choã ñeán, ñem taøi vaät caát beân trong, khoâng
bò trung ñaïo laøm hö hoaïi, chaéc chaén laø ñeán nôi kia. Nhö vaäy Boà-taùt
Ñaïi só coù tin öa, quyeát ñònh thöïc haønh, tinh taán hoïc taäp, laïi ñöôïc
phaùp saâu xa, chaéc chaén khoâng ôû trong aáy bieáng nhaùc, ñang tieán ñeán
gaày döïng ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, nhaát ñònh khoâng rôi vaøo ñaïo
www.daitangkinh.org
Nhò thöøa, maø höôùng thaúng ñeán cöûa Phaät. Ví nhö ngöôøi giaø caû, thaân
theå laïi beänh taät, theá naøo, ngöôøi naøy coù khaû naêng töø giöôøng töï mình
ñöùng daäy ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå ñöôïc, baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy luùc ñöùng daäy
khoâng coù söùc löïc neân khoâng coù khaû naêng töï mình ñi ñöôïc. Khi bôùt
beänh thì coù theå töï mình ñöùng daäy, nhöng khoâng theå ñi boä ñöôïc.
–Cuõng gioáng nhö vaäy, Boà-taùt Ñaïi só hoïc taäp thöïc haønh ñaày ñuû
moïi vieäc nhö treân, khoâng ñöôïc phaùp saâu xa maø muoán ñeán ñaïo Voâ
thöôøng chaùnh chaân, chaéc chaén khoâng ñaït ñöôïc Phaät ñaïo, seõ ôû trong
ñaïo bieáng nhaùc, rôi vaøo ñaïo Nhò thöøa. Ví nhö ngöôøi giaø bò beänh vöøa
bôùt, muoán ñöùng daäy ñi phaûi coù ngöôøi maïnh khoûe ñeán dìu ñôõ, roài noùi
raèng: “Ñöøng sôï, con ñöa oâng ñi”, chaéc chaén khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo
vöùt boû nhöõng gì ñöôïc yeâu thích. Nhö vaäy, Boà-taùt hoïc taäp ñaày ñuû nhö
treân, ñöôïc Minh ñoä voâ cöïc saâu xa, neân bieát minh tueä quyeàn bieán naøy
chaéc chaén khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo maø bieáng nhaùc thì roát raùo ôû trong
ñoù ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Phaåm 13: PHAÂN BIEÄT

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao Boà-taùt A-xaø-phuø hoïc Minh ñoä voâ
cöïc?
Phaät daïy:
–Neân cuøng vôùi baïn laønh toân thôø, duøng yù toát thuaän theo lôøi daïy
cuûa Minh ñoä. Theá naøo laø thuaän theo lôøi daïy ñoù? Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä neân ñem ban boá ñeå thaønh
ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Chôù dính maéc vaøo naêm aám. Vì sao? Vì
Minh ñoä trí Nhaát thieát khoâng coù gì dính maéc, khoâng ñöôïc öa thích ôû
trong ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc. Nhö vaäy, naøy Thieän Nghieäp! Boà-
taùt A-xa-phuø hoäi nhaäp vaøo Minh ñoä.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt chòu caùc thöù khoå muoán caàu ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, chòu ñuû moïi khoå, yeân tònh nôi ñôøi, ñöôïc möôøi
phöông che chôû, laø töï quy y, laø nhaø, laø ñoä, laø naâng, laø daãn daét.
Theá naøo laø che chôû? Sinh töû luoân khoå nhoïc, phaûi cöùu giuùp, chæ
daïy, ñoä thoaùt, ñaây laø cöùu giuùp. Sinh, giaø, beänh, cheát ñeàu vöôït qua
heát, ñaây laø töï quy. Ñöôïc Voâ thöôïng chaùnh chaân ñaïo Toái chaùnh
giaùc, ñöôïc Nhö Lai noùi kinh cho nghe khoâng heà dính maéc, ñaây laø
nhaø.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø khoâng dính maéc?
Phaät daïy:
–Naêm aám khoâng dính maéc, khoâng troùi buoäc. Naêm aám naøy
khoâng töø nôi naøo sinh, khoâng töø nôi naøo dieät. Ñaây laø khi Boà-taùt ñöôïc
thaønh Phaät laø nhaø theá gian. Taïi sao Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng chaùnh chaân
ñaïo Toái chaùnh giaùc laø phaùp ñoä theá gian? Vöôït qua naêm aám maø chaúng
phaûi naêm aám, naêm aám laø ñoä, ñoä laø caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ngaøi ñaõ noùi, vöôït qua laø caùc phaùp.
Caùc phaùp ñöôïc Toái chaùnh giaùc. Vì sao? Vì khoâng bò dính maéc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, do khoâng bò dính maéc neân Boà-taùt chòu ñöïng khoå,
nghó nhôù ñeán phaùp khoâng löôøi moûi, ñöôïc Voâ thöôïng chaùnh chaân ñaïo
Toái chaùnh giaùc nhôø ñoù noùi kinh. Nhö vaäy laø vöôït qua theá gian.
Theá naøo laø ñaøi cuûa theá gian? Ví nhö caùi ñaøi ôû döôùi nöôùc, nöôùc
aáy hai beân traùnh ñi. Nhö vaäy naêm aám quaù khöù, vò lai, hieän taïi döùt boû.
Naêm aám döùt boû thì caùc phaùp hoïc taäp cuõng döùt boû. Caùc phaùp döùt boû
thì chính laø ñònh. Ñaây laø cam loä, laø Nieát-baøn Boà-taùt nghó nhôù, phaùp
vaäy laø ñöôïc phaùp nhö, laø ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, thôøi laø ñaøi theá
gian.
www.daitangkinh.org
Theá naøo laø daãn ñöôøng? Ñöôïc ñaày ñuû nhö treân, ñaõ noùi nhö
treân. Caùc phaùp, naêm aám caùc phaùp roãng khoâng, voán khoâng ñeán
khoâng ñi, daáu veát nhö hö khoâng, khoâng khaùc, khoâng töôûng, khoâng
xöù, khoâng thöùc, khoâng töø ñaâu sinh, nhö moäng nhö huyeãn, voâ bieân
khoâng khaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát saâu xa! Ai môùi hoaøn toaøn vieäc naøy?
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøo caàu Phaät töø laâu xa ñeán nay môùi tin töôûng nhö vaäy.
ÔÛ thôøi Phaät quaù khöù, ngöôøi aáy ñaõ laøm coâng ñöùc. Ngöôøi nhö vaäy môùi
hieåu roõ vieäc aáy.
–Theá naøo laø caàu Phaät töø laâu xa ñeán nay?
Phaät daïy:
–Lìa xa naêm aám cho ñeán nay khoâng coøn coù môùi hieåu roõ phaùp
saâu xa naøy. Boà-taùt nhö vaäy laø daãn ñöôøng cho voâ löôïng ngöôøi.
–Ñaây laø ngöôøi daãn ñöôøng, trong loaøi ngöôøi, baïch Theá Toân.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, Boà-taùt ñaõ thöïc haønh ñöôïc nhöõng vieäc nhö treân laø
ngöôøi daãn ñöôøng cho voâ löôïng ngöôøi. Ñaây laø theä nguyeän roäng lôùn,
theä nguyeän vì voâ löôïng ngöôøi, khoâng troùi buoäc bôûi naêm aám, khoâng
troùi buoäc bôûi Thanh vaên, Duyeân giaùc, khoâng boû trí Nhaát thieát, khoâng
troùi buoäc bôûi caùc phaùp, cho neân laäp theä nguyeän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt caàu Minh ñoä saâu xa khoâng yeâu
meán ba nôi: Thanh vaên, Duyeân giaùc, cho ñeán Phaät ñaïo saâu xa; khoâng
coù giöõ laáy, khoâng phaûi khoâng giöõ laáy. Khoâng phaûi khoâng giöõ laáy laø vì
töø trong Trí tueä ñoä khoâng coù choã sinh ra; phaùp coù khaû naêng giöõ laáy
ñònh hay khoâng giöõ laáy caùc phaùp, hay giöõ laáy khoâng sôû höõu, hay giöõ
laáy voâ cöïc, hay giöõ laáy khoâng bò dính maéc?
–Ngöôøi ñoái vôùi Minh ñoä nhö vaäy seõ khoâng thoaùi chuyeån nhö
vaäy. Boà-taùt ñoái vôùi Minh ñoä khoâng bò dính maéc, chaéc chaén khoâng
theo lôøi phaøm phu noùi, khoâng tin ñaïo khaùc, khoâng lo, khoâng sôï,
khoâng bieáng nhaùc, neân bieát ngöôøi aáy ôû thôøi Phaät quaù khöù ñaõ thoï
Minh ñoä roài.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt khoâng lo, khoâng sôï, khoâng bieáng
nhaùc laø vin vaøo ñaâu ñeå trong luùc ñang nghó nhôù veà Minh ñoä maø quaùn
thaáy?
Phaät daïy:
–Taâm höôùng veà trí Nhaát thieát, chính laø quaùn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø taâm höôùng ñeán Nhaát thieát trí?
Phaät daïy:
–Taâm höôùng ñeán nhö hö khoâng, chính laø quaùn thaáy. Khoâng
thaáy khoâng theå chaáp, trí Nhaát thieát nhö khoâng theå chaáp, ñaây chaúng
phaûi laø naêm aám neân khoâng nhaäp vaøo, khoâng naém baét ñöôïc, khoâng
bieát, khoâng coù bieát, khoâng phaûi khoâng bieát, khoâng coù choã sinh ra,
khoâng bò hö hoûng, khoâng coù ngöôøi laøm ra, khoâng ñeán vì voán khoâng
coù daáu veát ñi, khoâng coù choã thaáy, khoâng coù choã ôû, nhö theá khoâng theå
giôùi haïn hö khoâng, trí Nhaát thieát khoâng theå tính keå cuõng vaäy, khoâng
laøm Phaät, khoâng thaønh Phaät, khoâng töø trong naêm aám thaønh Phaät,
cuõng khoâng töø trong saùu Ñoä thaønh Phaät.
Thieân töû trôøi AÙi, Thieân töû Phaïm baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát saâu xa! Khoù hieåu khoù bieát!
–Ñuùng theá! Nhö Lai thaáy an oån saâu xa nhö vaäy… Bieát nhö vaäy
laø bieát khoâng lui suït ñoái vôùi Voâ thöôïng Toái chaùnh giaùc, cuõng khoâng
coù Toái chaùnh giaùc.
Caùc Thieân töû baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ít coù ngöôøi tin kinh naøy. Vì thöông töôûng
theá gian neân Ngaøi noùi kinh naøy. Ngöôøi ñôøi ñeàu bò dính maéc nôi söï
ham muoán.
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö vaäy.
Μ
Phaåm 14: VOÁN KHOÂNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp theo thöù lôùp khoâng bò dính
maéc, khoâng nghó töôûng gioáng nhö hö khoâng. Kinh naøy khoâng töø ñaâu
sinh, caùc phaùp tìm caàu khoâng thaät coù.
Thieän töû trôøi AÙi duïc, Thieân töû trôøi Phaïm thieân thöa:
–Nhöõng ñieàu Toân giaû Thieän Nghieäp thöïc haønh gioáng nhö Ñöùc
Nhö Lai daïy, chæ noùi veà trí tueä nhö hö khoâng.
–Nhö Lai laø tuøy theo Nhö Lai daïy. Theá naøo laø tuøy theo söï chæ
daïy? Nhö phaùp khoâng töø ñaâu sinh laø tuøy theo söï chæ daïy. Ñaây laø
voán khoâng, khoâng ñeán voán khoâng coù daáu veát ñi. Caùc phaùp voán
khoâng, Nhö Lai cuõng voán khoâng, khoâng khaùc. Tuøy theo phaùp voán
khoâng chính laø tuøy theo Nhö Lai voán khoâng. Nhö Lai voán khoâng
kieán laäp laø tuøy theo Nhö Lai chæ daïy vaø caùc phaùp khoâng khaùc.
Khoâng khaùc vôùi phaùp voán khoâng neân khoâng coù ngöôøi laøm ra, vì taát
caû ñeàu voán khoâng. Laïi cuõng khoâng coù phaùp voán khoâng neân bình
ñaúng khoâng khaùc. Ñoái vôùi chaân phaùp, voán khoâng coù caùc phaùp voán
khoâng, khoâng coù quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Nhö Lai cuõng vaäy. Ñaây laø
phaùp voán khoâng chaân thaät. Boà-taùt ñaéc ñöôïc boån khoâng, Nhö Lai goïi
ñòa vò naøy laø luïc chaán. Ñaây laø Nhö Lai noùi veà phaùp voán khoâng. Ñaây
laø ñeä töû Thieän Nghieäp tuøy theo Nhö Lai daïy. Laïi nöõa, naêm aám Döï
löu, Taàn lai, Baát hoaøn, ÖÙng nghi, Duyeân giaùc khoâng thoï. Ñoù laø tuøy
theo lôøi daïy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, phaùp voán khoâng raát saâu xa!
Luùc Ñöùc Theá Toân ñang noùi veà phaùp voán khoâng, coù hai traêm
Tyø-kheo ñaéc ñaïo ÖÙng cuùng, naêm traêm Tyø-kheo-ni ñaéc ñaïo Döï löu,
naêm traêm vò trôøi vaø nhaân daân ñeàu ñaéc ñöôïc phaùp khoâng töø ñaâu sinh,
vui möøng ôû trong aáy kieán laäp, saùu möôi vò Boà-taùt môùi hoïc ñaéc ñaïo
ÖÙng nghi.
Phaät baûo Thu Loä Töû:
–Vaøo thôøi quaù khöù, saùu möôi ngöôøi naøy ñeàu cuùng döôøng naêm
traêm Ñöùc Phaät vaø Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh
nhöng khoâng bieát veà khoâng. Do hoaøn toaøn khoâng coù söï giuùp söùc cuûa
phöông tieän kheùo leùo ñeå ñaéc ñöôïc Minh ñoä neân baây giôø ñeàu rôi vaøo
ñaïo Thanh vaên. Boà-taùt coù ñaïo ñöùc hoaøn toaøn khoâng saéc, khoâng
nguyeän; vì khoâng ñaéc ñöôïc phöông tieän kheùo leùo cuûa Minh ñoä neân ôû
trong ñoù rôi vaøo hai ñaïo kia (Thanh vaên, Duyeân giaùc). Ví nhö con
chim lôùn, thaân daøi hai muoân daëm nhöng khoâng coù caùnh, töø treân trôøi
töï rôi vaøo khoâng trung, muoán trôû veà coù ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå ñeán ñaát ñöôïc, baïch Ñöùc Theá Toân!
Ñöùc Theá Toân hoûi:
–Noù muoán cho thaân khoâng ñau ñôùn, coù theå khoâng ñau ñöôïc
chaêng?
–Khoâng ñöôïc, baïch Ñöùc Theá Toân! Con chim ñoù hoaëc buoàn
raàu, hoaëc cheát. Vì sao? Vì thaân noù lôùn maø khoâng coù caùnh. Giaû söû
Boà-taùt trong soá kieáp nhieàu nhö caùt soâng Haèng thöïc haønh Boá thí, Trì
giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, caàu saéc ñònh, khoâng nhaäp vaøo roãng
khoâng, khoâng nhaäp vaøo Minh ñoä, khoâng ñaéc ñöôïc trí tueä kheùo leùo
maø phaùt taâm caàu Phaät ñaïo, taát caû muoán laøm Phaät thì ñoái vôùi ñaïo
ñaéc ñöôïc Thanh vaên, Duyeân giaùc. Neáu ôû choã Phaät, thöïc haønh ñaày
ñuû caùc vieäc nhö treân, laïi nghe trí Nhaát thieát Phaät ñeàu nghó nhôù caàu
nhö saéc. Ñoù laø khoâng giöõ gìn giôùi, ñònh, tueä cuûa Nhö Lai, khoâng
bieát trí Nhaát thieát, chæ nghe aâm thanh, taâm töôûng nhö nghe, roài töø
ñaây thöïc haønh ñaïo Voâ thöôïng bình ñaúng Toái chaùnh giaùc thì khoâng
theå ñöôïc, lieàn ôû Trung ñaïo rôi vaøo trong ñoù. Vì sao? Vì khoâng naém
baét ñöôïc phaùp saâu xa.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ngaøi ñaõ noùi, nghó nhôù trung tueä,
Boà-taùt lìa xa phaùp saâu xa thì ñaéc ñöôïc ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc.
Neáu ngöôøi naøo thaät muoán chöùng ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân
Toái chaùnh giaùc neân hoïc trí tueä kheùo leùo, quyeàn bieán minh hueä cuûa
Minh ñoä.
Thieân töû trôøi AÙi duïc, Thieân töû trôøi Phaïm thieân baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoù hieåu veà ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät khoù hieåu roõ. Theo nhö con nghó thì
tueä cuûa ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân naøy deã ñöôïc. Vì sao? Vì khoâng coù
töø ñaâu thaønh Phaät. Vì sao? Vì caùc phaùp ñeàu roãng khoâng neân tìm caàu
phaùp khoâng thaät coù. Do ñoù, vieäc thaønh Phaät, caàu phaùp khoâng thaät coù,
neân vieäc caàu Phaät naøy deã ñöôïc thoâi.
–Theo nhö ngaøi ñaõ noùi thì khoù naém baét ñöôïc. Vì sao? Vì hoaøn
toaøn khoâng nghó töôûng laø ñang thaønh Phaät. Phaùp naøy nhö hö khoâng,
neáu deã ñöôïc thì taïi sao haèng haø sa Boà-taùt ñeàu theo ñuoåi.
–Theá naøo, duøng naêm aám ñeå ñuoåi theo chaêng?
Thu Loä Töû ñaùp:
–Khoâng phaûi.
–Lìa naêm aám ñuoåi theo chaêng?
–Khoâng phaûi.
–Theá naøo, chaúng leõ Thu Loä Töû noùi naêm aám voán khoâng ñuoåi
theo sao?
–Khoâng phaûi.
–Lìa phaùp höõu ñuoåi theo chaêng?

–Khoâng phaûi.
–Theá naøo, do phaùp voán khoâng naøy laøm cho ñuoåi theo chaêng?
–Khoâng phaûi.
–Lìa phaùp höõu laøm cho ñuoåi theo chaêng?
–Khoâng phaûi! Phaùp naøy khoâng coù ñöôïc thì phaùp ôû ñaâu laøm cho
theo ñuoåi?
–Nhö ngaøi ñaõ noùi: “Ñaïi só Thieän Theä ñeàu khoâng ñuoåi theo. Ñöùc
Phaät daïy coù ba haïng ngöôøi coù ñöùc caàu Thanh vaên, Duyeân giaùc cho
ñeán Phaät ñaïo. Ñoái vôùi ba haïng ngöôøi khoâng keå laø ba, vì caàu moät ñaïo
nhö Thieän Nghieäp ñaõ noùi.”
Maõn Chuùc Töû noùi vôùi Thu Loä Töû:
–Thieän Nghieäp noùi veà moät ñaïo laø vieäc ñaùng hoûi.
–Neáu noùi veà moät ñaïo thì toâi nhaân theo ñaây ñeå hoûi.
–Theá naøo, ôû trong phaùp voán khoâng thaáy ba ñaïo chaêng?
Ñaùp:
–Khoâng thaáy. Vì sao? Vì töø trong voán khoâng chaúng theå coù ba
vieäc.
–Phaùp voán khoâng laø moät vieäc ñöôïc chaêng?
Ñaùp:
Hoûi:
–Vaäy ôû trong phaùp voán khoâng coù ñöôïc moät ñaïo chaêng?
Ñaùp:
www.daitangkinh.org
–Neáu xeùt kyõ thì khoâng theå ñöôïc, taïi sao laïi noùi ñaïo Thanh vaên,
Duyeân giaùc? Nhö Ñöùc Phaät ñaõ noùi veà ñaïo, voán khoâng chaúng khaùc
nghe, taâm voán khoâng, khoâng bieáng nhaùc thì chaéc chaén ñaéc ñöôïc Toái
chaùnh giaùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, khoâng khaùc. Nhôø oai thaàn cuûa Phaät laøm cho oâng
noùi veà phaùp voán khoâng bình ñaúng khoâng khaùc.
–Theá naøo laø giaùc?
–Giaùc laø ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Boà-taùt theá naøo laø thaønh töïu?
Phaät daïy:
–Taát caû moïi ngöôøi ñeàu xem laø bình ñaúng thì taâm Töø caøng theâm
thöông xoùt, khoâng ñöôïc töùc giaän. Thöïc haønh theo lôøi naøy thì neân hoïc
theo vieäc naøy.
Phaåm 15: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só khoâng thoaùi chuyeån neân
laøm theá naøo ñeå so saùnh, quaùn saùt haønh töôùng cuûa hoï nhö vaäy?
–Neáu ñaït ñöôïc thieàn thì khoâng lay khoâng ñoäng, nhö ñòa vò
Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø Phaät, nhö phaùp voán khoâng cuoái cuøng
khoâng lay ñoäng.
Ñöùc Phaät noùi veà phaùp voán khoâng, ngöôøi nghe khoâng noùi chaúng
phaûi hö khoâng voán khoâng, maø voán khoâng laø sôû höõu. Voán khoâng nhö
goác cuõng khoâng noùi chaúng phaûi. Nhö nghe roài neáu chuyeån ñeán nôi
khaùc, nghe nhaát ñònh khoâng nghi ngôø, khoâng noùi laø ñuùng sai. Nhö
voán khoâng kieán laäp, nhöõng ñieàu hoï noùi thaønh thaät nhöng laïi khoâng
noùi. Haønh ñoäng traùi ñaïo cuûa phaøm phu khoâng theo pheùp taéc, khoâng
xem xeùt. So saùnh vieäc naøy vôùi haønh töôùng ñuû bieát laø Ñaïi só khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, dieän maïo cuûa Sa-moân, Phaïm chí khoâng hình töôùng,
vieäc naøy ñuû bieát roõ, thaáy roõ, khoâng cuùng baùi höông hoa cho trôøi,
cuõng khoâng daïy ngöôøi khaùc, laø do so saùnh vieäc naøy vôùi haønh töôùng
ñuû bieát, cuoái cuøng khoâng sinh vaøo nôi aùc, khoâng laøm thaân ngöôøi nöõ.
So saùnh vieäc naøy vôùi haønh töôùng ñuû bieát laø Ñaïi só khoâng thoaùi
chuyeån giöõ giôùi. Töï thaân mình khoâng gieát, daïy ngöôøi khoâng gieát;
khoâng troäm caép, daïy ngöôøi khoâng troäm caép; khoâng daâm duïc, daïy
ngöôøi khoâng daâm duïc; khoâng noùi hai chieàu, khoâng noùi lôøi aùc ñoäc,
khoâng noùi doái, khoâng noùi theâu deät, ganh gheùt, saân si. Möôøi giôùi naøy
ñieàu töï giöõ gìn, coøn daïy ngöôøi khaùc giöõ haïnh. Trong moäng naèm
thaáy töï mình giöõ möôøi giôùi nhö vaäy. So saùnh vieäc naøy vôùi haønh
töôùng ñuû bieát. Laïi hoïc caùc phaùp, ñem taâm naøy hoïc phaùp naøy, giuùp
chæ chuùng sinh an oån chính laø giaûng kinh. Truyeàn trao kinh naøy ñeå
phaân chia coâng ñöùc, nguyeän cho chuùng sinh ñaït ñöôïc ñònh thanh
tònh naøy ñeå saùng suoát mình töï laäp. So saùnh vieäc naøy vôùi haønh töôùng
ñuû bieát. Laïi khi Ñaïi só noùi veà phaùp saâu xa, thì chaéc chaén khoâng nghi
ngôø, khoâng noùi khoâng tin, cuõng khoâng lo sôï. Nhöõng lôøi noùi ra nhoû
nheï, eâm ñeïp, ít naèm nguû, ñi boä ra vaøo, taâm khoâng roái loaïn, ñi
khoan thai an oån, nhìn kyõ nôi ñaát maø ñi, maëc y phuïc beân trong
thöôøng saïch seõ, khoâng coù raän reäp, buïi baëm, cuõng khoâng lo laéng.
Trong thaân khoâng coù taùm möôi thöù saâu truøng. Vì sao? Vì coâng ñöùc
saùu Ñoä cuûa Boà-taùt Ñaïi só hôn caû Thaùnh hieàn. Ít muoán nhöng coù ñaày
ñuû, thaân taâm trong saïch ñeàu laõnh thoï yù chí cao caû.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao taâm cuûa Boà-taùt Ñaïi só trong saïch?
Phaät daïy:
–Vì coâng ñöùc cuûa hoïc ñaõ laøm caøng taêng theâm leân, taâm khoâng bò
www.daitangkinh.org
ngaên ngaïi neân coâng ñöùc ñeàu ñaït ñöôïc. Taâm thanh tònh naøy hôn haøng
Thanh vaên, Duyeân giaùc treân. So saùnh vieäc naøy vôùi haønh töôùng ñuû
bieát. Laïi coù ngöôøi ñeán cuùng döôøng khoâng toû ra vui veû, ñoái vôùi taát caû
khoâng keo kieát. Luùc noùi veà kinh saâu xa khoâng heà nhaøm chaùn, vaøo
saâu trong trí. Neáu ngöôøi ôû nôi khaùc muoán nghe kinh thì ñem Minh ñoä
naøy giaûng noùi cho hoï. Hoï coù ñieàu gì khoâng chaùnh ñaùng nôi ñaïo khaùc
thì duøng Minh ñoä laøm cho chaùnh. Phaùp naøo xuaát xöù töø kinh ñeàu giöõ
gìn, vieäc voâ noùi vôùi hoï thöôøng, coøn caùc vieäc trong kinh saùch theá gian
khoâng theå hieåu ñöôïc thì duøng Minh ñoä naøy giaûi thích cho hoï hieåu. Do
haønh töôùng naøy ñuû bieát. Taø xaáu ñang töø töø ñeán choã hoï, lieàn ôû beân
caïnh hoùa thaønh taùm ñòa nguïc lôùn, trong ñoù coù caùc Boà-taùt chæ baûo
raèng: “Ngöôøi naøy tröôùc kia ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù thaønh töïu ñòa vò
khoâng thoaùi chuyeån, nay ñeàu ñoïa vaøo ñòa nguïc.” Ñöôïc Ñöùc Phaät
truyeàn trao maø coøn ñoïa vaøo ñòa nguïc. Neáu sôùm aên naên thì neân noùi
raèng: “Toâi khoâng phaûi laø baäc khoâng thoaùi chuyeån.” Neáu vò naøo noùi
nhö vaäy thì khoâng coøn ñoïa vaøo ñòa nguïc nöõa, seõ ñöôïc sinh leân coõi
trôøi.
Phaät daïy:
–Neáu vò naøo taâm khoâng lay ñoäng thì bieát laø khoâng thoaùi
chuyeån.
Do haønh töôùng naøy ñuû bieát taø vaïy, laïi hoùa thaønh vò thaày maëc y
phuïc ñeán choã hoï, hoaëc töø tröôùc nhöõng ñieàu nghe nhaän ñeàu boû ñi
khoâng duøng ñöôïc. Neáu sôùm aên naên theo lôøi toâi noùi thì moãi ngaøy toâi
ñeán thaêm hoûi, coøn khoâng theo lôøi toâi noùi thì chaéc chaén toâi khoâng ñeán
nöõa, vì khoâng coøn ai noùi vieäc naøy. Toâi khoâng muoán nghe vì nhöõng lôøi
giaûng noùi tröôùc kia ñeàu ngoaøi vieäc naøy. Haõy laõnh thoï lôøi toâi noùi,
chính laø nhöõng ñieàu Ñöùc Phaät ñaõ giaûng noùi.
Phaät daïy:
–Nghe vieäc naøy, neáu vò naøo lay ñoäng, neân bieát ngöôøi aáy chöa
ñöôïc caùc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù, chöa leân ñeán Ñaïi só maø coøn ôû
trong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Neáu khoâng lay ñoäng maø coøn nghó
nhôù kinh naøy ñaït ñeán choã hö khoâng thì coù suy nghó nhö vaày: khoâng
tin lôøi taø vaïy noùi. Ví nhö Tyø-kheo ñaéc ñöôïc ñòa vò Thanh vaên,
khoâng laõnh thoï lôøi taø vaïy noùi. Maét thaáy kinh chöùng ñaïo. Ñoù laø do
choã roãng khoâng laøm ra, chaéc chaén khoâng theå lay ñoäng. Nhö Thanh
vaên, Duyeân giaùc nghó nhôù phaùp, cuoái cuøng khoâng coøn. Ñaïi só naøy
höôùng ñeán Phaät cuõng nhö vaäy. Chính laø an laäp ôû ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån, ñoù laø phaùp ñoä cuøng toät. Do haønh töôùng naøy ñuû bieát. Taø vaïy
laïi ñeán choã hoï, laïi coøn ngöôøi khaùc noùi neáu ngöôøi coù sôû caàu laø caàu
khoå, chaúng phaûi caàu phaùp Phaät. Neáu caäy vaøo ñaây, thì khoù duøng noù
ñeå mong caàu. Neáu ôû trong ñöôøng aùc traûi qua nhieàu ñôøi laâu xa muoán
ñöôïc laøm ngöôøi maø khoâng heà suy nghó töï lo nhaøm chaùn hay sao?
Neân ôû nôi naøo laïi tìm thaân naøy? Taïi sao khoâng sôùm chöùng laáy ñòa
vò Thanh vaên, ñeå caàu Phaät ñaïo?
Phaät daïy:
–Neáu vò naøo khoâng lay ñoäng thì taø vaïy laïi boû ñi. Laïi duøng
phöông tieän hoùa thaønh moät soá Boà-taùt ñöùng beân vò aáy. Coøn ñeán chæ
baûo raèng: Neáu thaáy Boà-taùt naøy ñeàu cuùng döôøng nhö haèng sa Phaät caùc
thöù côm aùo, meàn ñeäm, thuoác men ñoàng thôøi laõnh thoï phaùp, thöa hoûi
veà trí tueä ñaày ñuû, neân vieäc laøm vaø ñieàu mong caàu ñeàu phaûi hoïc.
Ñuùng nhö phaùp truï, ñuùng nhö phaùp caàu, ñeàu ôû trong ñaây hoïc taäp tu
haønh, coøn chöa ñöôïc thaønh Phaät, huoáng gì caùc oâng vin vaøo ñaâu maø
ñöôïc chöù?
Phaät daïy:
–Neáu vò naøo khoâng lay ñoäng thì taø vaïy boû ñi khoâng xa, hoùa
thaønh Tyø-kheo noùi raèng: “Thanh vaên naøy ôû ñôøi quaù khöù ñeàu caàu ñaïo
Boà-taùt, ñaõ naém laáy ñòa vò Thanh vaên roài, laøm sao ñöôïc thaønh Phaät”?
Phaät daïy:
–Do ñoù, Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh haïnh naøy. Duø töø nôi khaùc
nghe, taâm vaãn khoâng lay chuyeån, khoâng ñoåi khaùc. ÔÛ ngay trong ñoù
coøn hieåu bieát taø vaïy, laøm nhöõng ñieàu khoâng khaùc lôøi Phaät daïy, vun
troàng yù chí, mong caàu ñaïi minh. Neáu vò aáy khoâng thaønh Phaät thì lôøi
Phaät noùi laø sai laàm. Ñöùc Phaät daïy khoâng luoáng doái, neân hoïc taäp phaùp
naøy, neân thöïc haønh söï mong caàu naøy. Haõy xeùt kyõ giaùo aáy, taâm khoâng
lay ñoäng, töø trong aáy bieát laø taø vaïy. Do haønh töôùng naøy ñuû bieát laø
baäc khoâng thoaùi chuyeån. Laïi taø vaïy quaáy nhieãu noùi raèng Ñöùc Phaät
gioáng nhö hö khoâng. Kinh naøy thöïc haønh cuøng cöïc voâ bieân baát khaû
www.daitangkinh.org
ñaéc. Vì sao? Vì nghóa cuûa kinh naøy coù theå thaáy bieát, choã höôùng ñeán
cuûa noù ñeàu laø hö khoâng. ÔÛ trong ñoù luoân bò khoå neân khoâng thaáy bieát
vieäc taø vaïy. Chæ coù taø vaïy thöïc haønh kinh naøy thoâi, thì laøm sao muoán
ñöôïc thaønh Phaät? Ñaây chaúng phaûi laø lôøi Phaät daïy.
Phaät daïy:
–Caùc hieàn nam, hieàn nöõ thaáy roõ, nghó xa, baøn kyõ, roài töï choïn
laáy. Yeâu taø raát kheùo leùo, laáy nghòch laøm thuaän. Duø yeâu quaùi ñeán vaãn
khoâng chao ñaûo, maø vöõng chaéc nhö nuùi Tu-di.
Do haønh töôùng naøy ñuû bieát laø ngöôøi khoâng coøn lui suït thöïc
haønh Sô thieàn, Nhò thieàn, Tam thieàn, Töù thieàn. Tuøy theo ñònh naøy maø
Töù thieàn khoâng boù buoäc, vaøo thieàn laø ñöôïc thieàn. Thöïc haønh ñònh
naøy maø muoán vaøo trong ñoù thì Boà-taùt Ñaïi só khoâng thoaùi chuyeån
khoâng tuøy theo ñònh chæ daïy seõ ñöôïc thanh tònh hôn ñònh treân.
Do haønh töôùng naøy maø ñuû bieát. Laïi coù ngöôøi cuøng xöng danh
ñöùc cuûa vò aáy nhöng vò aáy khoâng laáy laøm vui, taâm khoâng lay ñoäng,
taâm thöôøng ngay thaúng. Neáu taïi gia thì khoâng naëng veà daâm duïc. Neáu
laïi coù luùc nhö muoán ñi qua caùi ñaàm lôùn, ôû trong ñoù aên uoáng thì lo sôï
giaëc cöôùp, muoán ñi nhanh beøn töï nghó: “Chöøng naøo ta môùi ra khoûi caùi
ñaàm naøy? Nghó ñeán ngöôøi nöõ ròn ra chaát baát tònh chaúng phaûi laø phaùp
thanh tònh cuûa ta.” Neân thöïc haønh yù nghó naøy, vì sao? Vì nghó nhôù
nhö vaäy seõ laøm cho moïi ngöôøi trong möôøi phöông an oån.
Phaät daïy:
–Nhö vaäy phöôùc aáy ñaày ñuû, ñöôïc naêng löïc oai thaàn cuûa Minh
ñoä laøm cho thöïc haønh yù nghó naøy.
Do haønh töôùng naøy ñuû bieát. Laïi coù Hoøa-di-hoaøn theo che chôû,
caùc quyû thaàn khaùc khoâng daùm döïa, khoâng maát taâm chí, khoâng queân
phaùt taâm, thaân khoâng gheû nhoït, saùu caên ñaày ñuû, maãu möïc, saùng suoát,
maïnh meõ nhöng khoâng töï ñeå loä ra, khoâng duï doã phuï nöõ, hoaëc coù phuø
chuù, thuoác men cuõng khoâng laøm cho hoï, cuõng khoâng daïy ngöôøi daâm
duïc laøm haïnh nhô ueá, maø khoâng duøng lôøi, thì yù nghó xaáu xa phi phaùp
khoâng do ñaâu sinh ra ñöôïc. Do haønh töôùng naøy ñuû bieát.
Laïi nöõa, naøy Thieän Nghieäp! OÂng seõ laáy teân cuûa haïnh naøo laøm
khoâng thoaùi chuyeån? Baäc khoâng thoaùi chuyeån khoâng laøm baïn vôùi
chuùa voâ ñaïo, toâi heøn nònh, quaân giaëc cöôùp boùc möu toan gieát haïi sinh
linh, nam nöõ phi phaùp, coå ñaïo daâm daät, cuùng teá tieàn gaïo, gieát moå,
röôïu cheø, luïa laø, öôùp höông, ca haùt vui ñuøa, xuoáng bieån ñeán choã
nguy hieåm tìm laáy lôïi loäc. Nhöõng haïng ngöôøi nhö vaäy tröôùc sau
khoâng laøm baïn. Boà-taùt tuøy theo töøng vieäc nhöng khoâng rôøi trí Nhaát
thieát, thöôøng khen ngôïi baäc hieàn, cho laø baäc ñöùng ñaàu trong baøn
luaän. Xa ngöôøi ngu si, gaàn guõi baäc Thaùnh, toân kính Tam baûo, cöù nhö
theá theà raèng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thöôøng nguyeän sinh coõi Phaät
phöông khaùc, nguyeän cao theà saâu chaéc chaén ñöôïc vaõng sinh. Do ñoù,
thöôøng thaáy Phaät, ñöôïc cuùng döôøng. Nguyeän nhö vaäy töø nôi coõi Duïc,
coõi Saéc, coõi Voâ saéc, töø nôi aáy ñeán sinh vaøo nôi coù Phaät phaùp höng
thònh. Ñoái vôùi Boà-taùt, trí tueä laø nhaø, taùm chaùnh laø baøn luaän veà nghóa
kinh, vieäc traùi nghòch khoâng tham döï, xa nôi bieân ñòa khoâng coù Phaät,
taùnh thanh tònh chaân thaät, khoâng phaïm phaùp. Haønh töôùng nhö theá ñuû
bieát laø baäc khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån chaúng
noùi toâi ñuùng khoâng nghi, toâi chaúng nghi giöõa chöøng. Ví nhö ñöôïc ñaïo
Döï löu, ôû trong ñòa vò aáy nhaát ñònh khoâng nghi. Vieäc taø vaïy vöøa phaùt
sinh lieàn hieåu bieát, thaø maát maïng maø taâm khoâng quanh co. ÔÛ ñòa vò
ñoù töï mình chaéc chaén khoâng nghi ngôø, khoâng bieáng nhaùc, khoâng coù
taâm Thanh vaên, Duyeân giaùc, taâm khoâng nieäm Phaät khoù ñöôïc an truï.
ÔÛ ñòa vò aáy, taâm roäng lôùn, toû ra xa vôøi, maïnh meõ neân khoâng ai hôn
ñöôïc. Vì sao? Vì truï nhö vaäy khoâng ai coù theå hôn ñöôïc. Do ñoù taø vaïy,
buoàn raàu, caêm giaän lieàn hoùa thaønh thaân Phaät ñeán noùi vôùi vò aáy raèng:
neáu ôû ñaây coù theå chöùng ñaïo Thanh vaên, vaãn chöa ñöôïc thoï kyù ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái chaùnh giaùc. Vì sao? Vì neáu khoâng coù
ñöôïc haønh töôùng naøy thì do ñaâu bieát chaúng phaûi Phaät, maø chính laø taø
vaïy thoâi. Nhö Ñöùc Phaät ñaõ daïy: Suy nghó, xem xeùt noù thì ñieàu taø vaïy
muoán laøm cho ta lay ñoäng. Ñöùc Phaät daïy: Neáu laø baäc nhaát ñoäng thì
ñaõ bieát ôû thôøi Phaät quaù khöù ñöôïc thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân
Toái chaùnh giaùc. Vò aáy ñeàu bieát phaùp haïnh trung chaùnh neân khoâng
tieác thaân maïng vaø taát caû phaùp, do ñoù ñöôïc laõnh thoï minh phaùp cuûa
chö Phaät töø xöa ñeán nay vaø luoân giöõ gìn. Do vaäy khoâng tieác thaân
maïng, khoâng heà bieáng nhaùc vaø khoâng luùc naøo nhaøm chaùn. Khi Ñöùc
Nhö Lai vaø caùc ñeä töû giaûng kinh thì khoâng nghi ngôø noùi sai. Vì sao?
www.daitangkinh.org
Vì ñaït ñöôïc phaùp laïc khoâng töø ñaâu sinh vaø ôû trong ñoù kieán laäp giöõ
gìn coâng ñöùc naøy, ñeàu bieát ñaày ñuû laø Boà-taùt Ñaïi só khoâng thoaùi
chuyeån.
Phaåm 16: TÍN NÖÕ HAÈNG KIEÄT

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só khoâng thoaùi chuyeån do
coâng ñöùc lôùn sinh ra neân ñöôïc giaûng noùi cho nghe veà Minh ñoä ñeå
nhaäp vaøo phaùp saâu xa.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay! Neáu ôû trong thì Boà-taùt laøm cho ñi vaøo
phaùp saâu xa. Theá naøo laø nhaäp saâu vaøo phaùp khoâng, ñoù laø nhaäp saâu
vaøo voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ thöùc, voâ sinh dieät. Nieát-baøn laø bò giôùi
haïn?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nieát-baøn laø giôùi haïn, chaúng phaûi caùc phaùp.
Phaät daïy:
–Caùc phaùp raát saâu xa. Saéc beänh hoaïn, tö töôûng sinh töû phaân
bieät raát saâu xa. Theá naøo laø naêm aám raát saâu xa? Gioáng nhö phaùp voán
khoâng, cho neân raát saâu xa.
–Khoù saùnh baèng, baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu boû saéc thì ñöôïc Nieát-
baøn.
Phaät daïy:
–Ñaây cuøng töông öng vôùi Minh ñoä. Neân truï vaøo ñaây hoïc Minh
ñoä. Boà-taùt tuøy theo ñaây tu haønh, suy nghó, nhôù töôûng, moät ngaøy gioáng
nhö trong moäng giaùo hoùa bao nhieâu kieáp sinh töû.
Phaät daïy:
–Ví nhö ngöôøi nam öa thích thuù vui xaùc thòt (daâm daät), ñöa tieàn
cuûa cho ngöôøi nöõ coù saéc kia roài heïn hoø vôùi coâ ta. Coâ gaùi khoâng ñöôïc
raûnh roãi thì nhieàu ngöôøi daâm phu coù töôûng nhôù nhieàu khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì saéc neân ngöôøi nam töôûng nhôù ñeán
khuoân maët coâ gaùi, heïn hoø gaëp gôõ, ñöa anh ta ñeán ngu tình.
Phaät daïy:
–Trong moät ngaøy coù bao nhieâu yù nieäm?
–Coù raát nhieàu, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Neáu ngöôøi kia nghó nhôù trong moät ngaøy thì taâm dao ñoäng
nhieàu. Boà-taùt cuõng nhö vaäy, muoán hoïc tònh haïnh thì trong moät ngaøy
phaûi boû raát nhieàu toäi loãi xaáu xa. Neáu lìa Minh ñoä, thì duø boá thí nhö
caùt soâng Haèng cuõng khoâng baèng. Giaû söû tuoåi thoï nhö caùt soâng Haèng
vaø tröôùc ñoù tu haønh ñaïo Döï löu, Nhaát lai, Baát hoaøn, ÖÙng cuùng,
Duyeân giaùc cho ñeán Phaät maø khoâng ñaéc ñöôïc Minh ñoä, thöïc haønh
khoâng ñuùng nhö lôøi daïy thì khoâng baèng haïnh naøy, daïy ñuùng cho Boà-
taùt.
Laïi nöõa, tuoåi thoï nhö tröôùc, boá thí, trì giôùi ñaày ñuû, neáu caàu
Minh ñoä thì coù yù nieäm noùi kinh. Ñöùc cuûa vò aáy xuaát xöù töø treân kia,
ñem kinh boá thí ñeå thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, töï thaâm nhaäp
vaøo lôøi daïy neân ñöùc cuûa vò aáy caøng cao. Töï thaâm nhaäp laø ñöôïc trí tueä
ñoä uûng hoä, chöa bao giôø lìa xa neân ñöùc cuûa vò aáy raát nhieàu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï hieåu bieát coù chaáp tröôùc. Trong hai
vieäc naøy, coâng ñöùc naøo nhieàu?
Phaät daïy:
–Boà-taùt ñaõ bieát, neáu caàu Minh ñoä muoán ñöôïc söï an vui voâ sôû
höõu, an vui cuøng taän thì nhôù nghó voâ thöôøng. Ñaây laø khoâng xa lìa
Minh ñoä, ñöôïc ñöùc khoâng theå tính keå.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng theå tính keå laïi coøn noùi xöng soá,
nhö vaäy coù gì khaùc chaêng?
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Xöng soá laø soá aáy voâ taän. Coøn khoâng theå tính keå laø soá löôïng voâ
bieân, cho neân goïi laø khoâng theå tính keå soá löôïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi daïy khoâng theå tính keå thì naêm aám
cuõng vaäy phaûi chaêng?
Phaät daïy:
–Theo nhö oâng hoûi, thì chaéc phaûi coù nguyeân nhaân ñeå naêm aám
khoâng theå tính löôøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø voâ löôïng?
Phaät daïy:
–Ñoái vôùi khoâng trung maø tính ñeám thì phaùp khoâng theå tính ñeám
ñöôïc.
Phaät daïy:
–Theá naøo Thieän Nghieäp! Ta khoâng töøng noùi caùc phaùp laø khoâng
ö?
–Ñuùng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Lai noùi taát caû ñeàu khoâng.
–Nhö vaäy caùc phaùp ñeàu khoâng, khoâng theå tính keå ñöôïc. Qua
trí tueä cuõng khoâng coù, ñeàu laø doøng khaùc. Nhö Lai chæ phaân bieät ñeå
noùi, khoâng theå löôøng heát ñöôïc, laø khoâng, laø töôùng, laø nguyeän, laø
thöùc, laø dieät ñoä. Heã thích noùi gì thì noùi, thò hieän giaùo hoùa. Nhö Lai
laø nhö theá.
–Khoù saùnh baèng, baïch Ñöùc Theá Toân! Kinh voán khoâng thì laøm
sao laïi ôû trong khoâng maø noùi kinh? Kinh naøy khoâng theå naém baét
ñöôïc, nhö con hieåu thì caùc phaùp cuûa Phaät khoâng theå naém baét ñöôïc.
Phaät daïy:
–Nhö vaäy caùc phaùp khoâng theå naém baét ñöôïc, vì caùc phaùp laø
khoâng.

–Nhö Ñöùc Phaät ñaõ noùi voán khoâng theå naém baét ñöôïc, cuùi xin
Ngaøi giaûi thích veà trí tueä khoâng theå naém baét ñöôïc coù theâm bôùt
khoâng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Trí tueä khoâng theå naém baét ñöôïc khoâng theâm khoâng bôùt, saùu
Ñoä cuõng nhö vaäy. Neáu noù khoâng theâm thì nguyeân nhaân naøo Boà-taùt
gaàn guõi ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân chöùng ñöôïc chaùnh giaùc? Coøn neáu
khoâng bôùt thì Boà-taùt mong caàu giöõ laáy trí tueä kheùo leùo cuûa Minh ñoä
neân khoâng nghó nhôù boá thí. Taêng theâm vaø giaûm bôùt ñeàu khoâng nghó
nhôù nhö theá. Ñaây chæ goïi laø Boá thí voâ cöïc. Ñaõ boá thí maø coøn nghó nhôù
giöõ gìn coâng ñöùc naøy ñeå thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân thì ñoái vôùi
Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh cuõng ñeàu nhö vaäy. Boà-taùt
caàu Minh ñoä phaûi giöõ laáy noù. Neáu ñöôïc trí tueä kheùo leùo thì khoâng coù
yù nieäm naøy. Taêng theâm hay giaûm bôùt chæ laø teân goïi maø thoâi. Nghó
nhôù phaùt taâm ñuùng nhö ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Ta thöïc haønh
vieäc boá thí naøy. Theá naøo laø ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân?
Phaät daïy:
–Voán laø khoâng, vì voán khoâng neân khoâng theâm khoâng bôùt.
Thöôøng theo nieäm naøy khoâng xa lìa laø gaàn guõi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt laáy yù ban ñaàu gaàn guõi ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân hay laáy yù sau ñeå gaàn guõi? Neáu caû hai yù naøy
khoâng hôïp lyù thì coâng ñöùc naøo sinh ra noù roäng lôùn nhö vaäy?
Phaät daïy:
–Ví nhö ñoát ñuoác, do taùc duïng ban ñaàu laøm caây ñuoác phaùt ra
aùnh saùng hay do taùc duïng sau phaùt ra aùnh saùng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi ban ñaàu phaùt saùng, cuõng
khoâng lìa ban ñaàu maø phaùt saùng, chaúng phaûi sau phaùt saùng, cuõng
khoâng phaûi lìa sau maø phaùt saùng.
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, khoâng do yù ban ñaàu ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân, cuõng khoâng lìa yù ban ñaàu, chaúng phaûi yù sau, cuõng khoâng phaûi
lìa yù sau maø ñöôïc. Ñoù laø ñöôïc Chaùnh giaùc. Theá naøo, coù phaûi taâm
tröôùc dieät thì taâm sau sinh chaêng?
–Khoâng phaûi, baïch Ñöùc Theá Toân!
Phaät hoûi:
–Theá naøo, taâm môùi sinh coù theå dieät khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng theå noùi seõ bò dieät.
–Vaäy coù theå laøm cho khoâng dieät ñöôïc chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng theå ñöôïc!
Phaät hoûi:
–Coù theå truï vaøo phaùp voán khoâng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu muoán truï vaøo phaùp voán khoâng thì
phaûi ñuùng nhö phaùp voán khoâng maø truï.
Phaät daïy:
–Neáu ôû trong caùi voán khoâng maø truï thì coù theå vöõng chaéc laâu
daøi chaêng?
–Phaùp voán khoâng raát saâu xa, vaäy coù theå cho raèng voán khoâng coù
taâm chaêng, hay lìa voán khoâng maø coù taâm?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, thöa khoâng!
–Coù thaáy phaùp voán khoâng chaêng?
–Thöa khoâng thaáy, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Laøm vieäc mong caàu naøy laø mong caàu saâu xa chaêng?
–Thöa khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân! Mong caàu nhö vaäy laø khoâng
coù choã caàu. Vì sao? Vì phaùp naøy roõ raøng khoâng theå thaáy ñöôïc.
Phaät daïy:
–Boà-taùt Ñaïi só caàu Minh ñoä laø caàu gì?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, laø caàu khoâng! Caàu khoâng chính laø caàu.
–Theá naøo laø caàu voâ töôùng, hay laø boû töôùng?
–Theá naøo laø töôùng khoâng boû ñi?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt khoâng tìm caàu töôùng hö voïng naøy.
Vì sao? Vì Boà-taùt caàu töôùng taän dieät môùi coù theå ñaéc ñöôïc ñaïo Thanh
vaên. Phöông tieän kheùo leùo cuûa Boà-taùt khoâng dieät töôûng chöùng ñaéc
maø höôùng ñeán voâ töôûng theo lôøi daïy naøy.
Thu Loä Töû noùi nôùi Thieän Nghieäp:
–Coù ba vieäc höôùng ñeán ñònh giöõ laáy cöûa ñònh, ñoù laø Khoâng, Voâ
nguyeän, Voâ töôùng, chính laø ba vieäc coù ích ñoái vôùi Trí tueä ñoä. Chaúng
nhöõng ban ngaøy coù ích maø ngay caû ban ñeâm ôû trong moäng cuõng coù
ích. Vì sao? Vì ban ngaøy ban ñeâm hay ôû trong moäng, Ñöùc Phaät daïy
ñeàu bình ñaúng khoâng khaùc.
Thieän Nghieäp thöa vôùi Thu Loä Töû:
–Neáu Boà-taùt ban ngaøy coù ích, ban ñeâm ôû trong moäng cuõng coù
ích, vaäy xin hoûi nhöõng vieäc ñaõ laøm trong moäng coù laøm ñöôïc khoâng,
nhö caùc kinh ñaõ noùi?
–Trong moäng laøm ñieàu laønh thì öa thích laøm theâm, coøn ñieàu aùc
thì chaùn gheùt khoâng laøm.
Neáu ôû trong moäng gieát ngöôøi thì taïi sao sau khi thöùc laïi vui
möøng söôùng thích?
www.daitangkinh.org

–Taâm khoâng coù khoå neân ñeàu coù sôû duyeân. Hoaëc coù thaáy, nghe,
hoaëc nghó töôûng laøm nhaân duyeân cho neân bieát. Töø trong ñaây laøm cho
taâm ngöôøi ta dính maéc, hoaëc khoâng bò dính maéc. Ñoù laø khoâng luoáng
doái, ñeàu coù sôû duyeân.
–Vieäc laøm ñaõ khoâng thì do ñaâu taâm coù choã duyeân?
–Taâm töôûng ñeán nhaân duyeân thì nhaân duyeân phaùt sinh.
–Boà-taùt ôû trong moäng boá thí, duøng vieäc boá thí naøy ñeå thaønh ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân, nhö vaäy coù ngöôøi boá thí khoâng?
–Boà-taùt Di-laëc gaàn ôû tröôùc, moät ngaøy seõ boå xöù Phaät, neáu Ngaøi
muoán bieát neân hoûi Boà-taùt.
Thu Loä Töû hoûi Boà-taùt Di-laëc, Boà-taùt Di-laëc noùi:
–Nhö teân toâi laø Di-laëc, vaäy neân laáy saéc ñeå hieåu veà trí tueä
chaêng? Hay laáy tö töôûng beänh hoaïn sinh töû ñeå hieåu? Hay ñem thaân
naøy ñeå hieåu? Neáu naêm aám laø khoâng maø hieåu naêm aám laø khoâng, voâ
löïc thì neân hieåu laø phaùp khoâng thaáy, cuõng khoâng thaáy neân hieåu ñöôïc
ngöôøi ñaéc ñaïo.
–Ñieàu Ngaøi noùi coù chöùng ñaéc ñöôïc khoâng?
Ñaùp:
–Nhöõng ñieàu toâi noùi khoâng chöùng ñaéc ñöôïc. Thu Loä Töû coù yù
nieäm nhö vaày: Di-laëc ñaõ nhaäp vaøo trí tueä raát saâu xa, raát saâu xa. Vì
sao? Vì ñaõ thöïc haønh Minh ñoä laâu xa cho ñeán nay.
Phaät daïy:
–Theá naøo, thaáy gioáng nhö thöïc haønh ñaïo Thanh vaên hay khoâng?
–Thöa khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân.
–Boà-taùt khoâng coù yù nieäm raèng: “Ta ñöôïc thoï kyù phaùp naøy.”
Hoaëc ñoái vôùi phaùp ñaéc ñöôïc Chaùnh giaùc, cuõng khoâng ñaéc ñöôïc
Chaùnh giaùc, thöïc haønh haïnh naøy laø caàu Minh ñoä khoâng sôï, ta khoâng
thaønh Chaùnh giaùc. Theo ñuùng trong phaùp daïy, theá neân maïnh meõ
khoâng lo sôï gì. Duø coù ñeán choã nguy hieåm trong coïp soùi cuõng nghó
raèng: “Neáu con vaät naøo aên thòt toâi thì toâi seõ boá thí, thöïc haønh Boá thí
ñoä voâ cöïc, gaàn ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Nguyeän khi thaønh Phaät,
ôû trong nöôùc toâi khoâng coù caàm thuù.”
Ñeán choã giaëc cöôùp, neáu bò cheát ôû trong ñoù nghó raèng: “Thaân
toâi roát cuoäc seõ vöùt boû, neáu gieát toâi, toâi cuõng khoâng töùc giaän, thöïc
haønh ñaày ñuû haïnh Nhaãn nhuïc ñoä voâ cöïc, gaàn ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân. Trong nöôùc toâi khoâng coù giaëc cöôùp”.
Ñeán nôi khoâng coù nöôùc uoáng cuõng nghó raèng “Nhaân daân
khoâng coù ñöùc neân môùi bò nhö vaäy. Khi toâi thaønh Phaät, trong nöôùc
toâi, nhaân daân ñeàu ñöôïc nöôùc taùm vò cuûa trí Nhaát thieát.” Vì taát caû
neân phaûi tinh taán. Ñeán choã luùa gaïo quyù hieám cuõng nghó raèng: “Phaûi
tinh taán thaønh Phaät. Nguyeän raèng khi toâi thaønh Phaät, trong nöôùc toâi
khoâng coù nôi naøo luùa gaïo quyù hieám, ñeàu laøm cho nhaân daân nguyeän
gì, mong gì, thöùc aên lieàn ôû tröôùc maët, taát caû nhö ôû cung trôøi Ñao-
lôïi. Vì chuùng sinh neân phaûi tinh taán. Coù naêm xaáu keùm, duø cho thaân
gaëp naêm xaáu keùm maø cheát thì taâm toâi khoâng thay ñoåi, chaéc chaén
phaûi haøng phuïc quan thuoäc taø vaïy, thöïc haønh tinh taán vì mong caàu
Phaät ñaïo. Khi toâi thaønh Phaät, nhaân daân trong nöôùc toâi khoâng coù
ngöôøi naøo cheát vì gaëp naêm xaáu keùm. Nhöõng gì toâi noùi ra, sau khi
thaønh Phaät toâi vaãn khoâng thay ñoåi.”
Laïi nöõa, Thu Loä Töû! Boà-taùt nghe vieäc naøy lieàn thôû daøi, ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân, hoaëc laâu xa veà sau môùi ñöôïc thaønh Phaät, cuõng
khoâng coù sôï haõi. Töø xöa ñeán nay thôû daøi nhö khoaûng thôøi gian moät yù
chuyeån. Vì sao? Vì khoâng coù ñòa vò goác reã môùi ñöôïc thaønh Phaät, taâm
an nhieân khoâng kinh sôï.
Luùc aáy, coù vò Thanh tín nöõ ñöùng daäy khoûi choã ngoài, ñeán tröôùc
choã Phaät ñaûnh leã roài quyø thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khi nghe vieäc naøy con khoâng sôï, chaéc
chaén döùt ñöôïc sôï haõi, ñeán nôi tìm caàu Phaät ñaïo. Neáu ñöôïc thaønh Phaät
con seõ noùi kinh.
www.daitangkinh.org
Ñöùc Phaät mæm cöôøi, trong mieäng Ngaøi phaùt ra aùnh saùng maàu
vaøng roøng. Tín nöõ thanh tònh lieàn raûi hoa vaøng leân Ñöùc Phaät. Do oai
thaàn cuûa Ñöùc Phaät neân hoa khoâng rôi xuoáng ñaát.
Ñöùng daäy khoûi choã ngoài, söûa laïi ca-sa, A-nan ñeán tröôùc Phaät,
laøm leã roài quyø thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät khoâng bao giôø cöôøi suoâng, Ngaøi
ñaõ cöôøi thì seõ coù ñieàu giaûng noùi.
Phaät baûo A-nan:
–Tín nöõ thanh tònh Haèng Kieät naøy veà sau ôû kieáp vò lai, kieáp ñoù
coù teân laø Tinh tuù, Ñöùc Phaät hieäu laø Kim Hoa. Tín nöõ naøy veà sau vaøo
thôøi gian aáy seõ boû thaân gaùi, laøm thaân nam vaø seõ sinh veà coõi Phaät Voâ
Noä. Töø moät coõi Phaät sinh veà moät coõi Phaät. Ví nhö Kim luaân Thaùnh
vöông töø moät laàu quaùn ñeán moät laàu quaùn. Töø khi sinh cho ñeán khi
cheát, chaân khoâng ñaïp ñaát. Tín nöõ naøy cuõng nhö vaäy, töø moät coõi Phaät
ñeán moät coõi Phaät bao giôø cuõng gaëp Phaät, chaân khoâng ñaïp ñaát, töï ñaït
ñeán quaû Phaät.
A-nan nghó: “Nhö coõi Phaät Voâ Noä, caùc Boà-taùt hoäi hoïp chính laø
Phaät hoäi hoïp.” Bieát taâm nieäm cuûa A-nan, Ñöùc Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, A-nan! Ngöôøi ôû caùc hoäi aáy ñeàu ñaõ vöôït khoûi sinh
töû. Tín nöõ thanh tònh naøy veà sau thaønh Phaät hieäu laø Phaät Kim Hoa, ñoä
voâ soá Thanh vaên, laøm cho hoï heát saïch ba ñoäc. Trong nöôùc khoâng coù
caàm thuù, giaëp cöôùp, khoâng coù nôi luùa nöôùc quyù hieám, beänh taät vaø caùc
vieäc aùc khaùc ñeàu khoâng coù.
A-nan laïi hoûi Ñöùc Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tín nöõ thanh tònh laøm coâng ñöùc töø Ñöùc
Phaät naøo?
–Tín nöõ naøy ñaõ laøm coâng ñöùc nôi Ñöùc Phaät Ñònh Quang, ban
ñaàu phaùt taâm caàu Phaät. Luùc aáy tín nöõ naøy cuõng ñem hoa vaøng raûi leân
Ñöùc Phaät, nguyeän ñem coâng ñöùc cuùng döôøng naøy ñeå thaønh ñaïo Voâ
Phaät daïy:
–Nhö ta ñem naêm caønh hoa raûi leân Ñöùc Phaät Ñònh Quang, lieàn
ñaït ñöôïc phaùp laïc khoâng töø ñaâu sinh ra, an laäp trong ñoù. Ñöùc Phaät
lieàn thoï kyù cho ta chín möôi moät kieáp sau seõ ñöôïc thaønh Phaät, hieäu laø
Thích-ca. Luùc aáy, tín nöõ naøy thaáy ta ñöôïc Phaät thoï kyù, coâ aáy nghó
raèng: “Mình seõ ñöôïc thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.”
A-nan baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñieàu mong caàu cuûa tín nöõ naøy ñaõ ñaït
ñöôïc.
Phaåm 17: THUÛ KHOÂNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc,
theá naøo laø nhaäp vaøo khoâng, laø khoâng ñònh?
Phaät daïy:
–Saéc beänh hoaïn nghó töôûng sinh töû thöùc khoâng quaùn. Nhaát taâm
thöïc haønh quaùn naøy thì khoâng thaáy phaùp, ñoái vôùi phaùp khoâng coù
chöùng ñaéc.
Theo lôøi Phaät daïy thì khoâng chöùng ñaéc ñoái vôùi khoâng, vì sao
Boà-taùt an laäp ôû trong ñònh maø khoâng chöùng ñöôïc?
Phaät daïy:
–Boà-taùt naøy nhôù nghó ñaày ñuû veà khoâng, nhöng khoâng chöùng
ñaéc. Thöïc haønh phaùp quaùn naøy nhöng khoâng chöùng ñaéc. Quaùn vaøo
nôi vöøa muoán höôùng ñeán, luùc aáy cuõng khoâng chöùng ñaéc. Taâm khoâng
nhaäp ñònh neân chaáp tröôùc khoâng maát. Phaùp cuûa Boà-taùt voán khoâng ñoái
vôùi trung ñaïo maø coù söï chöùng ñaéc. Vì sao? Vì baûn nguyeän laø cöùu
giuùp chuùng sinh neân môû roäng taâm Töø, coù ñaày ñuû coâng ñöùc nhöng
khoâng ôû trong ñoù chöùng ñaéc. Boà-taùt Ñaïi só ñöôïc Minh ñoä, chöùng ñöôïc
coâng ñöùc lôùn laø nhôø vaøo ñaïi löïc naøy. Ví nhö ngöôøi coù söùc maïnh coù
khaû naêng ñaùnh lui quaân giaëc. Laø ngöôøi khoûe maïnh, ngay thaúng, thì
khoâng coù vieäc gì khoâng laøm ñöôïc. Ñoái vôùi boán boä binh phaùp ñeàu
hieåu bieát vaø luyeän taäp moät caùch kheùo leùo neân ñöôïc moïi ngöôøi kính
www.daitangkinh.org
troïng, ñi ñeán nôi naøo cuõng ñeàu coù ñöôïc söùc maïnh, roài ñem nhöõng gì
mình coù ñöôïc maø ñem phaân phaùt cho moïi ngöôøi, nhöng taâm vaãn vui
veû. Neáu coù vieäc khaùc cuøng vôùi cha,meï, vôï, con ñi vaøo con ñöôøng raát
nguy hieåm, ngöôøi aáy an uûi ngöôøi thaân: “Chôù lo sôï, giôø ñaây ñöôïc
thoaùt naïn roài.” Duø coù nhieàu keû thuø ñeán, ngöôøi aáy vaãn coù nhieàu möu
chöôùc cöùu ngöôøi thaân khoûi bò haïi, roài ñöa hoï veà queâ nhaø ñeå gia toäc
ñöôïc yeân oån vaø keû thuø cuõng khoâng bò toån haïi. Vì sao? Vì ngöôøi aáy
duøng nhieàu möu chöôùc kheùo leùo. Ngöôøi aáy coù trí tueä maïnh meõ, coù
khaû naêng laøm nhöõng vieäc huyeãn hoùa, hoùa thaønh nhieàu ngöôøi neân keû
thuø troâng thaáy kinh sôï, boû chaïy taùn loaïn, daân laøng khen ngôïi ñöùc toát
nhöng khoâng vui möøng. Ñoái vôùi chuùng sinh, Boà-taùt Ñaïi só naøy thöïc
haønh taâm ñaïi Töø vöôït hôn caû ñòa vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, an laäp
trong ñònh, ñoái vôùi chuùng sinh ñeàu thöông yeâu khoâng coù sôû kieán,
khoâng thuû chöùng ñoái vôùi hoï. Nhaäp vaøo Khoâng saâu xa nhöng laøm
Thanh vaên, thöïc haønh haïnh naøy ñeå höôùng ñeán ñònh, höôùng ñeán cöûa
Nieát-baøn, khoâng coù töôûng, khoâng nhaäp khoâng thuû chöùng. Gioáng nhö
chim bay trong hö khoâng khoâng bò va chaïm chöôùng ngaïi. Thöïc haønh
nhö vaäy, muoán höôùng ñeán khoâng thì ñaït ñeán khoâng, höôùng ñeán voâ
töôûng thì ñaït ñeán voâ töôûng, khoâng rôi vaøo khoâng voâ töôûng, muoán ñaày
ñuû caùc phaùp cuûa Ñöùc Phaät. Ví nhö ngöôøi thôï baén gioûi, baén leân hö
khoâng, muõi teân sau baén truùng vaøo muõi teân tröôùc, roài baén tieáp tuïc,
muõi teân sau laïi truùng vaøo muõi teân tröôùc, ñeán khi naøo ngöôøi aáy muoán
cho muõi teân rôi xuoáng thì noù môùi rôi. Thöïc haønh Minh ñoä nhö vaäy laø
ñöôïc söï giuùp söùc cuûa minh tueä quyeàn bieán. Töï ôû ñòa vò cuûa mình,
khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng rôi vaøo hai ñaïo haïnh. Nhôø coâng
ñöùc naøy ñaït ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, thaønh töïu ñaày ñuû lieàn
ñöôïc thaønh Phaät. Ñoái vôùi kinh naøy quaùn khoâng thuû chöùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chòu khoå thöïc haønh vieäc hoïc naøy, khoâng
ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng.
Phaät daïy:
–Taát caû ñeàu che chôû chuùng sinh neân giöõ ñònh, höôùng ñeán cöûa
dieät ñoä, taâm nieäm phaân bieät. Theá naøo laø phaân bieät? Laø giöõ khoâng
ñònh phaân bieät, khoâng töôûng ñònh phaân bieät. Minh tueä quyeàn bieán
giuùp cho khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng. Vì sao ñöôïc minh tueä
quyeàn bieán giuùp söùc? Vì taâm nieäm cöùu giuùp chuùng sinh neân giöõ ñöôïc
nieäm naøy, khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng.
Laïi nöõa, ñi saâu vaøo quaùn khoå, khoâng ñònh höôùng ñeán cöûa dieät
ñoä, cho neân phaân bieät tö töôûng nhaân duyeân cuûa moïi ngöôøi töø laâu xa
ñeán nay, ôû trong ñoù caàu ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân giaûng noùi kinh
neân boû nhaân duyeân naøy giöõ Khoâng ñònh, Voâ töôùng ñònh, Voâ nguyeän
ñònh, höôùng ñeán cöûa dieät ñoä khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng.
Laïi nöõa, Boà-taùt nghó raèng: Töø laâu xa moïi ngöôøi cho raèng
thöôøng coù töôûng, coù ngaõ töôûng, coù haûo töôûng, moãi moãi ñeàu mong
caàu: “Khi toâi thöïc haønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân vì coù moïi ngöôøi
neân laøm, giaûng noùi kinh ñeå döùt tröø caùc töôûng naøy, döùt boû taát caû söï
mong caàu.”
Theá naøo laø döùt tröø caùc thöôøng naøy chaúng phaûi thöôøng? Söï vui
naøy ñeàu laø khoå, thaân naøy chaúng phaûi thaân, caùi ñeïp naøy ñeàu xaáu xa.
Boà-taùt suy nghó vì Minh tueä quyeàn bieán giöõ voâ nguyeän ñònh, höôùng
ñeán cöûa dieät ñoä, khoâng ñoái vôùi trung ñaïo thuû chöùng. Neáu Boà-taùt Ñaïi
só nghó raèng: “Chuùng sinh töø laâu xa ñeán nay caàu nhaân duyeân, caàu
töôûng, caàu duïc, caàu tuï töôûng, caàu khoâng töôûng caàu.” Boà-taùt noùi: “Ta
phaûi laøm cho chuùng sinh khoâng coù caùc töôûng naøy.” Do loøng Töø roäng
khaép ñeán nhö vaäy neân ñaéc ñöôïc Minh tueä quyeàn bieán. Phaùp naøy
quaùn khoâng, töôûng, nguyeän, thöùc khoâng töø ñaâu sinh, ñeàu giôùi haïn,
khoâng ñoái vôùi Trung ñaïo thuû chöùng phaùp. Neân bieát nhö theá. Boà-taùt
laøm theá naøo caàu Minh ñoä? Do ñaâu hoïc taäp hieåu bieát phaùp trong taâm?
Nhaäp ñònh thuû khoâng, höôùng ñeán cöûa dieät ñoä, giöõ voâ töôûng, voâ
nguyeän, voâ thöùc, khoâng töø ñaâu sinh ñònh, höôùng ñeán cöûa dieät ñoä. Boà-
taùt naøy khoâng ñaéc ñöôïc tueä neân giöõ nieäm khoâng, voâ töôûng, voâ
nguyeän, voâ thöùc, khoâng töø ñaâu sinh nieäm ñònh yù. Coù ngöôøi ñeán hoûi
thì khoâng ñem ngay taâm khoâng theå tính keå laøm cho ngöôøi ta hieåu.
Nhö vaäy ñeàu laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån ñoái vôùi taâm nhieàu voâ soá keå ñeàu bieát heát? Do thöïc haønh
haïnh naøy maø khoâng bieát ñaày ñuû neân chöa ñaït ñöôïc trí tueä khoâng
thoaùi chuyeån.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Soá ngöôøi caàu ñaïo Boà-taùt nhieàu khoâng theå
tính keå, nhöng ít coù ngöôøi hieåu bieát.
–Ta seõ laøm cho nhöõng ngöôøi naøy hieåu bieát roài thoï kyù. Ñoái vôùi
coâng ñöùc thuø thaéng bieát ñöôïc phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc; caùc Trôøi,
Ngöôøi, Roàng, Quyû, Thaàn Chaát löôïng khoâng theå saùnh baèng.


QUYEÅN 5
Phaåm 18: VIEÃN LY

–Trong moäng, Boà-taùt Ñaïi só khoâng nhaäp vaøo ñòa vò Thanh vaên,
Duyeân giaùc, cuõng khoâng daïy ngöôøi nhaäp vaøo trong ñoù. Caùc phaùp
trong moäng thaáy taâm chí thöôøng ôû nôi Ñöùc Phaät, neân bieát ñaây laø
töôùng khoâng thoaùi chuyeån. Trong moäng cuøng vôùi nhieàu ngaøn ñeä töû
hoäi hoïp giaûng noùi kinh vaø döùt boû caùc töôùng thieáu thoán theo vieäc cao
toät ôû tröôùc. Nhö Lai giaûng noùi kinh ñeàu thaáy ñaây laø töôùng Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån. Trong moäng ngoài giöõa hö khoâng laøm caùc vieäc
döùt tröø thieáu thoán, giaûng noùi kinh, laïi töï thaáy baûy thöôùc aùnh saùng, töï
taïi bieán hoùa, ôû nôi khaùc laøm nhöõng vieäc nhö Phaät giaûng kinh. Trong
moäng khoâng kinh haõi khieáp sôï caùc tai naïn, hoaëc thaáy binh lính trong
quaän huyeän noåi daäy laàn löôït ñaùnh nhau, tai naïn löûa nöôùc, bò coïp, soùi,
sö töû, raén ñoäc laøm haïi, thaáy chaët ñaàu ngöôøi. Nhö vaäy, ngoaøi ra coøn coù
nhöõng bieán ñoäng nhö ngheøo cuøng, khoán khoå, ñoùi khaùt, thaáy caùc tai
naïn nguy hieåm. Duø thaáy nhö vaäy nhöng taâm vò aáy khoâng sôï haõi. Luùc
thaáy lieàn ngoài daäy suy nghó: “Nhö nhöõng vieäc ñaõ thaáy trong moäng,
khi toâi thaønh Phaät seõ giaûng kinh giaùo hoùa khaép ba nôi naøy”. Neân bieát
ñaây laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån.
Do ñaâu bieát ñöôïc caûnh trong giôùi cuûa Boà-taùt Ñaïi só naøy khi
thaønh Phaät khoâng coù taát caû vieäc xaáu aùc? Chính laø luùc trong moäng
hoaëc thaáy chuùng sinh aên nuoát laãn nhau, nhaân daân beänh dòch, vò aáy coù
chuùt yù nghó: “Laøm cho trong caûnh giôùi cuûa toâi, taát caû ñeàu khoâng coù
vieäc xaáu aùc.” Do vaäy neân bieát ñaõ thöùc tænh ngay trong giaác moäng.
Hoaëc luùc thaáy thaønh quaùch chaùy lieàn nghó raèng: “Coù theå bò taø vaïy
neân ôû trong moäng thaáy töôùng naøy. Maëc duø thaáy noù nhöng khoâng sôï,
www.daitangkinh.org
thöïc haønh töôùng naøy ñaày ñuû. Ñaây laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Nay
toâi xeùt ñuùng vôùi choã höôùng ñeán neân khoâng coù gì thay ñoåi. Löûa chaùy
roài seõ taøn, taát caû ñeàu tieâu tan heát, khoâng coøn thaáy nöõa.”
Phaät daïy:
–Duø cho löûa taøn töùc dieät nhöng khi xöa ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù.
Coøn neáu löûa chöa taøn thì bieát chöa ñöôïc thoï kyù. Neáu löûa thaàn ñoát
moät nhaø, boû moät nhaø, laïi khôûi ñoát moät laøng boû moät laøng thì bieát
ngöôøi trong gia ñình vò aáy ñôøi tröôùc phaù boû nôi ñeå kinh maø ra. Nhöõng
vieäc maø ngöôøi aáy ñaõ laøm ñeàu töï thaáy, nhöõng vieäc laøm aùc ñaõ qua, luùc
aáy ñeàu boû heát. Töø ñaây trôû ñi khoâng phaù boû kinh vaø laøm caùc tai hoïa
khaùc nöõa, thì bieát ñaây chöa ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Do söï
thaáy naøy vaø giöõ gìn töôùng naøy neân phaûi giaûng noùi ñeå bieát. Hoaëc luùc
trai, gaùi bò quyû thaàn baét laáy, nghó raèng: “Hoaëc ta ñöôïc thoï kyù, Ñöùc
Nhö Lai ôû quaù khöù ñaõ trao cho ta ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.”
Nhöõng ñieàu suy nghó ñeàu thanh tònh neân boû taâm Thanh vaên, Duyeân
giaùc, chaéc chaén seõ thaønh Phaät. Chö Phaät möôøi phöông ôû hieän taïi ôû
ñeàu thaáy bieát chöùng minh neân Ñöùc Nhö Lai ñeàu bieát ta ñöôïc che chôû
vaø do ta maø quyû thaàn boû ñi, coøn ai khoâng ñi thì chöa ñöôïc thoï kyù.
Phaät daïy:
–Ngöôøi aáy raát thaønh thaät neân taø vaïy ñeán tröôùc noùi raèng: “Ngöôøi
voán laøm vieäc naøy ôû ñoù, voán teân ñoù ñöôïc thoï kyù”, muoán duøng lôøi noùi
naøy laøm roái loaïn ngöôøi kia.
Boà-taùt noùi: “Ta thaät ñaõ ñöôïc thoï kyù”, quyû thaàn lieàn boû ñi. Vì
sao? Vì Thieân thaàn raát cao quyù, coù naêng löïc oai thaàn neân quyû khoâng
daùm ñöông ñaàu.
Boà-taùt laïi suy nghó: “Do thaàn löïc cuûa ta neân boû ñi”, roài töï coáng
cao, khinh khi ngöôøi hieàn, khoâng chuùt kính troïng, noùi raèng: “Ta ñöôïc
Ñöùc Nhö Lai ôû quaù khöù thoï kyù.” Ñaõ töï coáng cao roài, coøn khôûi töùc
giaän sinh theâm toäi loãi, nghó seõ ñoïa vaøo ñöôøng aùc, cho vieäc khoâng
thaønh töïu laø thaønh töïu, neân bieát laø do taø vaïy laøm ra boû baïn laønh ñi
laøm vieäc taø vaïy, bò khoán khoå, neân bieát vieäc naøy do taø vaïy nhieàu laàn
ñeán noùi raèng: “Nhöõng vieäc ñöôïc thoï kyù xöa kia vaø teân hoï, gia toäc
trong ngoaøi baûy ñôøi cha meï, hoaëc sinh ôû laøng, huyeän, nöôùc ñoù….”
Baây giôø noùi nhöõng lôøi naøy, ñôøi tröôùc cuõng noùi nhöõng lôøi nhoû
nheï nhö theá, tuøy theo taùnh haïnh cuûa ngöôøi aáy thoâng minh, ngu muoäi,
laønh döõ, ngheøo cuøng ñeán sang heøn, giaøu ngheøo. Nhôø giuùp ñôõ roäng raõi
roài noùi: “Ngöôi ñôøi tröôùc cuõng vaäy.”
Boà-taùt nghó raèng: “Ta cuõng seõ nhö vaäy.”
Taø vaïy laïi noùi: “Neáu ñaõ ñöôïc thoï kyù thì ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån”, ngöôøi aáy nghe ñieàu naøy taâm raát vui möøng, töï cho mình quaû
ñuùng nhö vaäy, lieàn toû thaùi ñoä cöôøi côït, khinh deã baïn ñoàng hoïc. Do
duøng teân goïi naøy neân laøm maát boån haïnh cuûa mình, sa vaøo löôùi taø vaïy
ñeå nhaän laáy teân goïi naøy maø khoâng bieát laø do taø vaïy laøm ra vaø coøn töï
cho mình ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.
Taø vaïy laïi noùi: “Neáu khi thaønh Phaät seõ coù danh hieäu ñoù.”
Nghe danh hieäu naøy, Boà-taùt nghó raèng caùi ta ñöôïc khoâng phaûi
nhö vaäy. Ta sinh ra voán coù yù chí naøy.
Phaät daïy:
–Trong trí cuûa Boà-taùt naøy khoâng coù chuùt trí tueä quyeàn bieán neân
môùi nghó raèng: “Neáu thieân taø cuøng laøm vieäc tröø ñoùi keùm naøy laø hoï bò
meâ hoaëc.”
Phaät daïy:
–Ta ñaõ noùi neáu Boà-taùt neáu khoâng daïy seõ coù yù nghó naøy, xa lìa
trí Nhaát thieát, maát quyeàn ñöùc, xa trí tueä, boû baïn hieàn, tin boïn ngu si
hung döõ. Boïn naøy chaéc chaén sa ñoïa vaøo hai ñöôøng. Neáu sau ñoù phaûi
chòu khoå trong thôøi gian laâu daøi môùi laïi caàu thaønh Phaät. Nhôø aân cuûa
Minh ñoä neân töï ñaït ñeán thaønh Phaät.
–Nhö vaäy, luùc phaùt taâm thoï nhaän teân goïi naøy thì khoâng bieát aên
naên ngay, nhö theá seõ ñoïa vaøo hai ñöôøng. Neáu coù tröø ñoùi thì phaûi daïy
phaùp boán vieäc troïng caám, coøn nhöõng vieäc khaùc ñaõ huûy phaïm phaûi
ngaên caám, khoâng thaønh Sa-moân, khoâng phaûi ñeä töû Phaät.
Boà-taùt naøy noùi: “Toâi sinh ôû laøng, quaän, huyeän, nöôùc ñoù….” Khi
coù yù nghó naøy thì ñoái vôùi boán vieäc tröø caån, toäi aáy raát naëng. Vöùt boû
boán troïng phaùp naøy laø bò naêm toäi nghòch neân coù yù nghó thoï nhaän teân
goïi aáy, yù tin vaøo ñoù thì toäi kia raát naëng. Neân bieát raèng do teân goïi naøy
www.daitangkinh.org
maø bò taø vaïy ñöa saâu vaøo toäi loãi.

Taø vaïy laïi noùi ñeán: “Phaùp vieãn ly laø chaùnh ñaùng. Ñöùc Nhö
Lai Chaùnh Giaùc ñaõ noùi.”
Ñöùc Phaät baûo Thieän Nghieäp:
–Ta khoâng noùi nhö theá, khoâng noùi raèng Boà-taùt Ñaïi só ngoài ôû
choã yeân tónh döôùi goác caây.
–Theá naøo, baïch Ñöùc Theá Toân! Coøn coù nôi vieãn ly naøo khaùc
sao?
Phaät daïy:
–Giaû söû coù Thanh vaên theo haïnh naøy nghó raèng, Duyeân giaùc
theo haïnh naøy nghó raèng: ñeàu coù Boà-taùt Ñaïi só ôû ngoaøi thaønh thöïc
haønh vieãn ly. Taát caû vieäc aùc khoâng ñöôïc phaïm, neáu ñang ôû rieâng moät
nôi döôùi goác caây trong nuùi yeân tónh roài thöïc haønh phaùp cuûa Boà-taùt
Ñaïi só. Toâi muoán thöïc haønh haïnh naøy, khoâng phaûi ñi xa vaøo trong nuùi
nôi khoâng coù ngöôøi, roài suoát ngaøy ñeâm sieâng naêng haønh trì phaùp vieãn
ly naøy. Cho neân noùi laø haïnh phaùp vieãn ly, neân ôû beân thaønh ta ñaõ noùi
phaùp nhö vaäy.
Baáy giôø, taø vaïy ñeán daïy thöïc haønh phaùp vieãn ly, noùi vôùi hoï
raèng: “Neáu ñang ôû rieâng moät nôi döôùi goác caây trong nuùi yeân tónh,
neân thöïc haønh haïnh naøy.”
Theo lôøi chæ daïy cuûa taø vaïy thì queân maát phaùp vieãn ly. Taø vaïy
noùi vôùi hoï: “Caùc ñaïo bình ñaúng, Thanh vaên, Duyeân giaùc bình ñaúng
khoâng khaùc.”
Phaät daïy:
–Boà-taùt naøy chöa ñaït ñöôïc sôû nguyeän, traùi laïi coøn theo haïnh
aáy. Ñoái vôùi giaùo phaùp chöa hieåu roõ, traùi laïi töï mình coøn xem thöôøng
caùc Boà-taùt khaùc. Töï mình coáng cao cho raèng “Ai coù theå hôn ta!”
Khinh khi thaønh roài thì taâm thanh tònh saùng suoát khoâng truï vaøo phaùp
Thanh vaên, Duyeân giaùc. Taát caû ñieàu aùc khoâng laõnh thoï, boû pheá thieàn
ñònh, ñoái vôùi ñònh laïi ñöôïc, sôû nguyeän ñeàu ñaày ñuû caùc ñoä.
Phaät daïy:
–Ngöôøi aáy khoâng phaûi laø Boà-taùt coù Minh tueä quyeàn bieán. Daãu
cho ôû trong vuøng toaøn ñaàm laày, caàm thuù, La-saùt, nôi khoâng ai ñeán
ñöôïc, hôn traêm ngaøn muoân naêm nhö vaäy maø khoâng bieát phaùp vieãn ly,
chaéc chaén khoâng coù lôïi ích gì.
Taø vaïy bay ñöùng trong hö khoâng noùi: “Laønh thay! Laønh thay!
Ñaây laø phaùp vieãn ly maø Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi. Haõy neân theo haïnh
vieãn ly naøy thì seõ mau thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.” Nghe
xong, ngöôøi kia vui möøng lieàn ñeán beân thaønh coù ñöôïc söï vieãn ly.
Ngöôøi coù ñöùc haïnh cao laïi bò khinh cheâ raèng: “Ngöôi ñaõ haønh phi
phaùp.”
Phaät daïy:
–Nhö vaäy trong caùc haønh giaû, ngöôøi coù chaùnh haïnh thì goïi laø
sai, coøn traùi vôùi chaùnh haïnh thì goïi laø ñuùng. Ngöôøi khoâng ñaùng cung
kính laïi cung kính, coøn ngöôøi ñaùng cung kính laïi xem thöôøng.
Taø vaïy noùi vôùi Boà-taùt: “Toâi haønh phaùp vieãn ly, coù phi nhaân ñeán
noùi vôùi toâi raèng: “Laønh thay, Laønh thay! Quaû ñuùng laø phaùp vieãn ly,
neân thöïc haønh ñuùng theo haïnh naøy.” Toâi coá ñeán noùi: “Neáu ôû beân
thaønh thöïc haønh thì ai seõ ñeán noùi vôùi oâng?”
Phaät daïy:
–Boà-taùt laø ngöôøi coù ñöùc maø traùi laïi bò khinh cheâ. Vaäy neân bieát
raèng gioáng nhö vaùc thaây ngöôøi cheát thì troàng khoâng ñöôïc ngay thaúng,
laïi noùi Boà-taùt naøy coù loãi. Ñaây laø keû thuø cuûa Boà-taùt. Nhaøm chaùn haïnh
cao cuûa Boà-taùt laø teân giaëc nguy hieåm cuûa trôøi ngöôøi. Duø cho ñaép y
nhö Sa-moân, ôû trong choã cuûa Boà-taùt thì ñoù cuõng laø keû giaëc neân khoâng
laøm vieäc giao tieáp, noùi cöôøi. Vì sao? Vì thöôøng töùc giaän neân baét ñaàu
laøm haïi ngöôøi coù taâm toát. Neân bieát raèng leõ ra phaûi hoä phaùp, thöôøng
töï giöõ vöõng, neân giöõ cho taâm thanh tònh vaø an laäp taâm mình, ñaõ hoïc
taäp thì neân giöõ gìn chaéc chaén, taâm thöôøng ngay thaúng, sôï haõi, sieâng
naêng, chòu khoù, ôû nôi khoâng coù ai vaøo ñöôïc. Boïn phaù hoaïi kia ôû ba
nôi neân thöôøng ñem taâm Töø thöông xoùt ñeå ñöôïc an oån. Thöông xoùt
hoï laø töï hoä nieäm, ñeå ta khoâng coù taâm xaáu xa oâ ueá. Ta neáu coù ñieàu gì
khoâng toát thì nhanh choùng loaïi boû ngay. Boà-taùt Ñaïi só naøy ñaõ thöïc
haønh moät caùch cao toät. Neán bieát nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 19: THIEÄN HÖÕU
Laïi nöõa, naøy Thieän Nghieäp! Boà-taùt Ñaïi só coù ñaày ñuû yù chí
muoán ñaéc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái chaùnh giaùc neân laøm vieäc
vôùi baïn laønh, cung kính Tam baûo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo ñeå bieát baïn laønh?
Phaät daïy:
–Neáu coù ngöôøi naøo cho ngöôøi khaùc nghe giaûng noùi Minh ñoä voâ
cöïc vaø daïy ngöôøi nhaäp vaøo ñònh naøy thì ñaây chính laø baïn laønh Ñaïi só
Boà-taùt. saùu Ñoä voâ cöïc laø baïn laønh, laø ñöùc toát, laø hoä trì, laø töôùng laõnh,
laø ñi ñeán Nhö Lai Toái Chaùnh Giaùc. Voâ soá coõi Phaät Nhö Lai ôû möôøi
phöông trong vò lai, hieän taïi ñeàu töø Minh ñoä thaønh töïu ñaïo trí Nhaát
thieát, duøng boán vieäc cöùu giuùp chuùng sinh. Vieäc aáy goàm:
1. Boá thí.
2. Khuyeán khích laøm cho öa thích.
3. Laøm lôïi ích.
4. Bình ñaúng.
Ñaây laø boán ñöùc, laø cha meï, laø nhaø cöûa, laø laâu ñaøi, laø phaùp ñoä,
laø töï quay veà, laø daãn daét. Cho neân saùu Ñoä laø phaùp ñoä cuûa chuùng sinh.
Boà-taùt Ñaïi só hoïc saùu Ñoä ñeå söû duïng ñoái vôùi chuùng sinh neân ñeàu
muoán nhoå boû coäi reã cuûa noù maø hoïc töôùng Minh ñoä. Laøm theá naøo
ñöôïc töôùng Minh ñoä naøy? Töôùng Minh ñoä khoâng chöôùng ngaïi chính
laø töôùng coù ñöôïc caùc phaùp.
–Nhö vaäy khoâng coù töôùng ñöôïc Minh ñoä chính laø ñöôïc töôùng
ñaéc caùc phaùp. Vì sao? Vì caùc phaùp ñeàu khoâng, neân töôùng naøy cuõng
khoâng. Ñaây chính laø Minh ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp ñeàu khoâng thì taïi sao con
ngöôøi muoán soáng, khoâng cheát thôøi cuõng khoâng? Khoâng taêng thôøi
cuõng khoâng ngöøng nghæ, ñeàu laø hö khoâng, khoâng coù hình töôùng.
Ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái chaùnh giaùc khoâng töø trong ñaây moãi
moãi ñeàu roãng khoâng, khoâng ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái
chaùnh giaùc. Theá naøo, baïch Ñöùc Theá Toân! laøm sao ñeå bieát chaéc veà
phaùp naøy?
Phaät daïy:
–Caùc chuùng sinh sieâng naêng chòu khoù muoán ñöôïc nhaân naøy, ñaït
ñeán vieäc laøm naøy, vieäc mong caàu naøy. Hoï thaáy ta ñöôïc khoâng, phaûi
chaêng?
Phaät daïy:
–Töï laøm vieäc naøy ñaéc ñöôïc vieäc naøy khoâng, phaûi chaêng?
–Nhö khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Chæ duøng vieäc naøy cho neân coù luùc oâng khoâng hieåu ngay.
–Ñuùng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät an oån! Moïi ngöôøi muoán
ñöôïc nhaân naøy, ñaït ñöôïc vieäc naøy phaûi sieâng naêng chòu khoù, khoâng
döøng nghæ.
Phaät daïy:
–Ñieàu maø moïi ngöôøi öa muoán cho neân bò dính maéc. Neân bieát
raèng moïi ngöôøi sinh ra voán töø trong aáy, khoâng ñöôïc chaáp laáy.
Khoâng chaáp laáy thì khoâng laøm, laø khoâng coù, laø khoâng bao giôø dieät
taän. Baäc voâ sinh theâm lôïi ích, hieåu bieát nhö theá laø Boà-taùt Ñaïi só caàu
Minh ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt vì khoâng caàu naêm aám, hieåu bieát
nhö theá laø caàu Minh ñoä, laø caàu bình ñaúng. Caùc Thanh vaên, Duyeân
giaùc khoâng theå saùnh baèng. Ngöôøi coù ñöùc caàu ñaïo vó ñaïi, khoâng ai coù
theå ñaït ñöôïc. Neân thöïc haønh haïnh naøy thì ngaøy ñeâm nhanh choùng
gaàn ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Theá naøo chuùng sinh trong khaép boán thieân haï ñeàu ñöôïc laøm
ngöôøi thöôøng caàu Voâ thöôïng chaùnh chaân phaùt taâm caàu Phaät ñaïo?
Moãi ngöôøi suoát ñôøi boá thí cho ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân, yù oâng theá
naøo, Thieän Nghieäp? Phöôùc kia coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu, baïch Ñöùc Theá Toân.
Phaät daïy:
–Ñöôïc Minh ñoä maø yeân tònh giöõ moät ngaøy, ñuùng nhö lôøi daïy
thöïc haønh haïnh nieäm naøy thì phöôùc ñöùc coøn hôn kia. Vì sao? Vì caùc
haïnh cuûa chuùng sinh khoâng theå saùnh baèng vôùi baäc coù loøng Töø naøy
ñöôïc. Baäc Cao só naøy ñaõ ñi saâu vaøo trí tueä, hieåu bieát roõ raøng trí naøy
moät caùch ñaày ñuû, theá gian sieâng naêng khoå nhoïc, töùc laø sinh khôûi loøng
töø thöông töôûng taát caû. Ñaïo nhaõn thaáy suoát thaân cuûa chuùng sinh,
thaønh töïu ñaày ñuû yù chí cao toät, thöïc haønh khoâng bieáng nhaùc. Do
khoâng bieáng nhaùc neân ñöôïc Minh ñoä.
Boà-taùt aáy môû roäng loøng Töø khaép caû nhöng khoâng truï vaøo
töôùng naøy, cuõng khoâng truï vaøo töôùng khaùc. Trí tueä cuûa vò aáy raát
saùng suoát. Tuy chöa thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân nhöng taát caû
caùc coõi nöôùc ñeàu toân kính, thaúng tieán ñeán ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân, khoâng bao giôø lui suït. Neáu thoï nhaän cuùng döôøng côm aùo,
giöôøng neäm, thuoác men thì taâm trí tueä trong hoï vaãn ñöùng vöõng, neân
duø ñöôïc hoï nhaän cuùng döôøng, khoâng gaàn guõi trí Nhaát thieát thì vieäc
thoï thöïc ñoù khoâng coù toäi, coù ích ñoái vôùi chuùng sinh. Taát caû ñeàu chæ
baøy con ñöôøng thaúng tieán ñeán ñaïo. Duø baát cöù ôû nôi naøo cuõng ñeàu
soi saùng ñeán. Nhöõng ngöôøi ñang bò tuø toäi cuõng ñöôïc ñoä thoaùt, môû
ñaïo nhaõn cuûa hoï ñeå theo ñaây maø thöïc haønh, khoâng nhôù töôûng,
khoâng coù yù nieäm trì kinh khaùc, tinh taán tieán ñeán haïnh cao toät trong
Minh ñoä, ví nhö ñöôïc haït ngoïc minh nguyeät roài laïi maát ñi, neân raát
buoàn raàu, ngoài ñöùng roài lo aâu nghó nhôù, nhö maát baûy baùu. Nghó
raèng: “Taïi sao ta laøm maát vaät baùu naøy?” Ngöôøi muoán tìm chaâu baùu
thöôøng giöõ vöõng taâm, khoâng maát trí Nhaát thieát. vì sao? Vì Minh ñoä
nhö hö khoâng, cuõng khoâng theâm bôùt.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu nhö hö khoâng thì taïi sao Boà-taùt Ñaïi
só thaønh töïu haïnh aáy vaø gaàn ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân?
Phaät daïy:
–Boà-taùt Ñaïi só cuõng khoâng theâm khoâng bôùt. Khi nghe nhöõng
ñieàu giaûng noùi trong kinh khoâng kinh khoâng sôï, neân bieát vò Boà-taùt aáy
ñang caàu Minh ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy Minh ñoä laø duøng khoâng maø caàu
phaûi chaêng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy coù lìa Minh ñoä ñöôïc chaêng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuøng naêm aám caàu phaûi chaêng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy rôøi naêm aám seõ coù choã caàu phaûi
chaêng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø caàu Minh ñoä?
Phaät hoûi:
–Neáu thaáy phaùp naøy thì neân duøng phaùp naøo caàu Minh ñoä?
–Khoâng thaáy, baïch Ñöùc Theá Toân!
www.daitangkinh.org
Phaät hoûi:
–Laøm theá naøo thaáy cuøng khaép Minh ñoä naøy? Boà-taùt caàu gì nôi
Minh ñoä?
Phaät hoûi:
–Giaû söû thaáy khaép thì phaùp coù choã sinh ra khoâng?
Phaät daïy:
–ÔÛ ñaây Boà-taùt Ñaïi só ñaït ñöôïc phaùp laïc khoâng töø ñaâu sinh, ñaày
ñuû taát caû, khoâng thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân Toái chaùnh giaùc,
ñöôïc ñeán nôi khoâng coøn gì phaûi lo sôï, ñeàu laøm vieäc cöùu giuùp naøy,
mong caàu naøy, haïnh naøy, söùc löïc naøy, laø ñaït ñeán Phaät tueä, Tueä Cöïc
ñaïi, tueä Töï taïi, tueä trí Nhaát thieát, tueä Nhö Lai.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu laøm caùc vieäc naøy thì khoâng ñöôïc
thaønh Phaät.
Phaät daïy:
–Coù khaùc.
–Duø cho caùc phaùp khoâng töø ñaâu sinh thì coù ñöôïc thoï kyù ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân chaêng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt Ñaïi só laøm theá naøo ñaéc ñaïo Voâ
Phaät daïy:
–Neáu ai thaáy ñöôïc phaùp aáy seõ ñöôïc thoï kyù phaûi chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu khoâng thaáy phaùp seõ thaønh ñaïo Voâ
–Ñuùng vaäy, caùc phaùp khoâng töø trong aáy maø ñöôïc. Boà-taùt
khoâng neân coù yù nghó giöõ gìn phaùp naøy seõ ñöôïc thoï kyù hay khoâng
ñöôïc thoï kyù.
Phaåm 20: THIEÂN ÑEÁ THÍCH
Ñeá Thích ôû trong chuùng baïch Phaät raèng:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Minh ñoä voâ cöïc raát saâu xa, khoù hieåu, khoù
bieát. Trôøi ngöôøi coù ñöùc lôùn môùi gaëp giaûng noùi veà ñònh naøy. Ngöôøi
naøo nghe roài vieát cheùp, thoï trì, hoïc taäp thì phöôùc ñöùc raát nhieàu.
Phaät baûo Ñeá Thích:
–Ngöôøi ôû Dieâm-phuø-ñeà ñeàu giöõ möôøi giôùi. Neáu taát caû ñeàu giöõ
gìn ñaày ñuû thì coâng ñöùc aáy gaáp traêm ngaøn muoân öùc laàn vaãn khoâng
baèng ngöôøi laønh ñaây nghe Minh ñoä roài vieát cheùp, thoï trì, hoïc taäp.
Luùc aáy, trong hoäi chuùng coù moät vò noùi vôùi Ñeá Thích:
–Toâi ñaõ vöôït leân treân Ngaøi roài!
Ñeá Thích ñaùp:
–Giöõ taâm nhaát nieäm coøn vöôït leân treân toâi, huoáng gì vieát cheùp,
thoï trì, hoïc taäp, tuøy theo phaùp naøy daïy baûo, thöïc haønh thì vò aáy ñöùc
saùng ngôøi, duï cho baäc cao caû cuûa chuùng sinh trong ba coõi, cho ñeán
Döï löu, Taàn lai, Baát hoaøn, Thanh vaên, Duyeân giaùc coøn hôn ôû treân.
Cho ñeán Boà-taùt thöïc haønh Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
Thieàn ñoä voâ cöïc, neáu boû maát Minh ñoä vaø Minh tueä quyeàn bieán
cuõng coøn hôn nhöõng vò treân kia. Boà-taùt Ñaïi só caàu laáy Minh ñoä thì
duø Trôøi, Ngöôøi, Quyû, Roàng duøng yeâu nghieät hung aùc naõo haïi, chaéc
chaén khoâng theå thaéng ñöôïc. Neáu thöïc haønh Minh ñoä vöõng chaéc, laâu
beàn thì seõ mau choùng gaàn trí Nhaát thieát, khoâng rôøi Nhö Lai, goïi laø
caùch ñòa vò Phaät khoâng xa. Bieáng nhaùc khoâng sinh, vì hoïc Phaät,
www.daitangkinh.org
khoâng hoïc phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc. Boán vò Thieân vöông coøn
ñeán thöa hoûi, nhanh choùng hoïc hoûi boán boä ñeä töû neân seõ ôû nôi Phaät
ñeå thaønh ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân. Haõy neân thöïc haønh vieäc hoïc
naøy. Boán vò Thieân vöông thöôøng töï ñeán thöa hoûi, huoáng gì caùc
Thieân töû khaùc.
A-nan nghó: “Ñeá Thích naøy töï duøng trí tueä cuûa mình giaûng noùi
hay nhôø vaøo oai thaàn cuûa Phaät?” Bieát taâm nieäm cuûa A-nan, Ñeá Thích
thöa:
–Thöa Toân giaû! Nhôø vaøo oai thaàn cuûa Phaät.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Trong luùc Boà-taùt Ñaïi só nhôù nghó saâu xa, mong
caàu hoïc Minh ñoä thì taát caû boïn taø ma trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu saàu khoå, muoán phaù hoaïi, quaáy nhieãu vieäc chöùng ñaéc Trung
ñaïo.
Phaåm 21: COÁNG CAO
Phaät baûo A-nan:

–Boà-taùt luùc naøo cuõng hoïc Minh ñoä voâ cöïc, tuøy theo phaùp maø
thöïc haønh.
Luùc aáy, ôû moät coõi Phaät, boïn taø ma ñeàu kinh sôï, nghó raèng: “Ta
laøm cho Boà-taùt ôû Trung ñaïo chöùng ñaéc Thanh vaên, chôù ñeå hoï ñöôïc
ñaïo Voâ thöôïng chaùnh chaân.” Thaáy Boà-taùt hoïc taäp thöïc haønh Minh
ñoä, boïn taø ma raát buoàn khoå, lieàn phoùng löûa khaép nôi ñeå doïa naït caùc
Boà-taùt, laøm cho taâm lay ñoäng.
Phaät daïy:
–Boïn taø ma khoâng duøng thaân ñeå nhieãu loaïn khaép nôi. Neáu Boà-
taùt xa lìa thaày toát seõ bò hoï quaáy nhieãu, laøm cho buoàn khoå. Do khoâng
hieåu saâu veà Minh ñoä neân taâm nghi ngôø nghó raèng chaúng bieát coù phaûi
Minh ñoä khoâng? Tröôùc kia ñaõ thöôøng chaêm hoïc taäp nhöng nay laïi
chaùn nghe, roát cuoäc khoâng bieát gì caû. Nhö vaäy seõ nhôø vaøo ñaâu ñeå giöõ
laáy Minh ñoä? Töø löôùi nghi ñoù, taø ma môùi naém baét ñöôïc hoï, roài daïy
caùc Boà-taùt khaùc raèng: “Ai duøng Minh ñoä naøy laø hoïc moät caùch quôø
quaïng, khoâng chính xaùc. Toâi coøn khoâng hieåu caùc vieäc trong phaùp aáy,
huoáng gì caùc Ngaøi coù theå hieåu ñöôïc sao? Töï noùi ñaõ thöïc haønh Minh
ñoä, neáu thöïc haønh khoâng ñuùng seõ bò ñieân ñaûo. Do thöïc haønh Minh ñoä
neân nhöõng ñoù ôû trong ñòa nguïc, caàm thuù, ngaï quyû, toäi loãi cuûa hoï ngaøy
caøng nhieàu.” Nhö vaäy boïn taø ma raát vui möøng. Neáu tranh caõi vôùi Boà-
taùt ngöôøi haønh ñaïo Thanh vaên, laïi tranh caõi vôùi Boà-taùt thì taø ma noùi
caû hai ñeàu caùch xa Phaät. Neáu chöa ñöôïc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
maø vôùi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån tranh caõi thì tuøy theo yù nieäm töùc
giaän, taâm chuyeân nhaát chuyeån qua moät kieáp. Tuy coù toäi naøy nhöng
khoâng boû trí Nhaát thieát, ñeán kieáp soá voâ cuøng cöïc môùi coù yù nieäm luùc
ban ñaàu.
Toân giaû A-nan baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù theå aên naên taâm nieäm xaáu xa khoâng?
Nhaãn ñeán boû ngay kieáp aáy ñöôïc chaêng?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Giaùo phaùp cuûa ta roäng lôùn, coù theå saùm hoái ñöôïc.
Neáu Boà-taùt coù yù nieäm xaáu xa bieát aên naên, laïi daïy cho ngöôøi khaùc,
neáu ngöôøi naøy khoâng theå aên naên, hoái haän, hoaëc coù töùc giaän lieàn xaáu
hoå aên naên loãi laàm thì ta seõ laøm caàu ñeå giuùp moïi ngöôøi ôû khaép trong
möôøi phöông ñöôïc ñeán Nieát-baøn. Neáu ai coù yù xaáu xa tranh caõi vôùi
moïi ngöôøi thì gioáng nhö con deâ caâm phaûi chòu ñöïng moïi söï ñoäc aùc
cuûa con ngöôøi. Taâm khoâng coù oaùn giaän laø ngöôøi thöïc haønh ñaïo
Thanh vaên.
Toân giaû A-nan baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt Ñaïi só ñeàu chaân chaùnh caû thì
phaùp seõ nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Gaëp nhau neân nhö gaëp Phaät. Taâm neân nghó
raèng: “Cuøng moät thaày, moät thuyeàn, moät ñaïo. Hoïc ñaõ hoïc, ta seõ
cuøng hoïc. Ngöôøi öa thích ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc khoâng cuøng
chí nguyeän. Vò naøo coù chòu ñöïng ñöôïc khoå nhoïc muoán caàu thaønh
www.daitangkinh.org
Phaät phaûi cuøng nhau theo phaùp hoïc naøy, neáu ñaây laø moät thì chính laø
phaùp hoïc.”
Phaåm 22: HOÏC

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt hoïc voâ thöôøng laø hoïc trí Nhaát
thieát, hoïc khoâng töø choã naøo sinh, hoïc boû daâm daät, hoïc dieät ñoä, laø hoïc
trí Nhaát thieát.
–Naøy Thieän Nghieäp! Nhö oâng ñaõ hoûi hoïc voâ thöôøng laø hoïc trí
Nhaát thieát thì taïi sao Nhö Lai voán khoâng tuøy theo nhaân duyeân maø
ñöôïc? Nhö Lai voán khoâng giöõ laáy thì coù heát ñöôïc chaêng?
–Nhö vaäy laø hoïc trí Nhaát thieát Minh ñoä voâ cöïc, boán Voâ sôû uùy,
möôøi Löïc cuûa Nhö Lai ñeàu laø hoïc phaùp cuûa chö Phaät. Neáu Boà-taùt
Ñaïi só thöïc haønh vieäc hoïc naøy thì boïn taø ma vaø quyeán thuoäc khoâng
theå phaù hoaïi ñöôïc, maø coøn mau ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån,
ñöôïc ngoài gaàn döôùi goác caây Phaät, ñöôïc hoïc Phaät ñaïo, ñöôïc hoïc taäp
giaùo phaùp, Töø bi öa thích cöùu giuùp khaép taát caû chuùng sinh. Hoïc ba
hôïp, möôøi hai phaùp moân laø chuyeân hoïc ñeå giuùp cho chuùng sinh trong
möôøi phöông ñöôïc dieät ñoä laø tieán daàn daàn ñeán Phaät ñaïo, hoïc nhaäp
vaøo phaùp moân cam loà. Ngöôøi sieâng naêng môùi hoïc phaùp naøy. Ngöôøi
thöïc haønh phaùp hoïc naøy laø hoïc höôùng daãn ngöôøi ôû möôøi phöông ñeán
khi cheát khoâng ñoïa vaøo ñòa nguïc, caàm thuù, ngaï quyû, khoâng bao giôø
sinh nôi bieân ñòa, ngu si, ngheøo khoå, khoâng bò caùc thöù beänh taät ñau
ñôùn, khoâng phaù möôøi giôùi, khoâng chaïy theo theá tuïc thôø cuùng daâm,
thaàn, traùnh xa ngöôøi khoâng giöõ möôøi giôùi, khoâng nguyeän sinh leân
taàng trôøi Voâ töôûng, maø töø trong Minh ñoä sinh ra oai thaàn cuûa Minh
tueä quyeàn bieán, nhaäp thieàn nhöng khoâng tuøy theo thieàn, khoâng tuøy
theo phaùp thieàn. Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø ñöôïc naêng löïc thanh tònh,
naêng löïc voâ sôû uùy, naêng löïc thanh tònh Phaät phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp voán ñeàu thanh tònh, vì sao Boà-
taùt ñaéc ñöôïc phaùp tònh?
–Boà-taùt hoïc nhö theá laø hoïc caùc phaùp thanh tònh voâ sôû ñaéc.
Nhö vaäy khi Boà-taùt thöïc haønh Minh ñoä khoâng hoái haän, khoâng nhaøm
chaùn môùi ñöôïc goïi laø haønh. Ngöôøi chöa ñaéc ñaïo, ngu si khoâng hieåu
phaùp naøy neân khoâng thaáy vieäc ñoù. Boà-taùt vì moïi ngöôøi neân thöôøng
tinh taán, ñang tieán ñeán buoâng boû ngaõ, do ñoù ñöôïc naêng löïc tinh taán
voâ sôû uùy. Thöïc haønh phaùp naøy laø hoïc trí Nhaát thieát, gioáng nhö ñaát
sinh ra vaøng thì ñaát ñoù raát ít coù. Laïi gioáng nhö ngöôøi caàu thaønh
Chuyeån luaân thaùnh vöông thì ít coù, maø ngöôøi caàu thaønh Tieåu vöông
laïi nhieàu. Trong soá nhöõng ngöôøi naøy phaàn nhieàu caàu Thanh vaên,
Duyeân giaùc. Neáu ñaõ coù sô phaùt taâm, Boà-taùt ít coù tuøy theo Minh ñoä.
Neáu daïy baûo ñaït ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån thì Boà-taùt neân ra
söùc hoïc taäp ñeå ñöôïc khoâng coøn thoaùi chuyeån. Boà-taùt thöïc haønh
Minh ñoä khoâng coù yù töùc giaän ñoái vôùi ngöôøi, khoâng tìm loãi cuûa
ngöôøi, taâm khoâng tham lam keo kieát, khoâng phaù giôùi, oâm haän,
bieáng nhaùc, meâ loaïn. Taâm saùng suoát hoïc Minh ñoä, laø chieáu saùng
caùc ñoä, taát caû ñeàu nhaäp vaøo phaùp moân aáy. Ñaïo ñöùc ñaày ñuû nhö coù
ngöôøi noùi raèng: “Ñaây laø caùi cuûa toâi” thì beân ngoaøi dính maéc möôøi
hai phaåm, taát caû ñeàu cuùng döôøng suoát ñôøi cho ngöôøi trong moät coõi
Phaät, khoâng baèng giöõ gìn ñònh thanh tònh cuûa Minh ñoä trong choác
laùt. Vì sao? Vì töø phaùp naøy mau chöùng ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng chaùnh
chaân. Boá thí cho keû ngheøo khoå khaép möôøi phöông ñeå mong caàu
caûnh giôùi vaø trí tueä cuûa Phaät, nhö sö töû moät mình böôùc ñi. Muoán
ñöôïc choã Phaät phaûi hoïc Minh ñoä. Hoïc Minh ñoä laø hoïc caùc phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt coøn hoïc phaùp Thanh vaên hay
khoâng?
Phaät daïy:
–Boà-taùt hoïc coâng ñöùc cuûa Thanh vaên trí Nhaát thieát, nhöng
www.daitangkinh.org
khoâng truï trong ñoù. Boà-taùt hoïc Phaät thì khoâng ai hôn ñöôïc. Ñoái vôùi trí
Nhaát thieát khoâng hoaïi khoâng dieät. Neáu ai nghó nhôù thoï trì Minh ñoä
naøy seõ ñöôïc trí Nhaát thieát, laø thöïc haønh haïnh Minh ñoä voâ cöïc voâ
töôùng.
Phaåm 23: GIÖÕ HAÏNH
Luùc aáy, trong phaùp hoäi, trôøi Ñeá Thích suy nghó: “Boà-taùt thöïc
haønh Phaät ñaïo khoâng ai hôn ñöôïc, huoáng gì Ñöùc Phaät ö? Thaân ngöôøi
khoù ñöôïc, soáng thoï an oån laïi caøng khoù. Coù ngöôøi phaùt taâm caàu Phaät
laø raát khoù, huoáng gì heát loøng caàu Phaät ñaïo, muoán vì möôøi phöông maø
thöïc haønh Minh ñoä ñeå daãn daét moïi ngöôøi hay sao?”
Luùc aáy, Ñeá Thích hoùa ra höông hoa thôm raûi leân Ñöùc Phaät roài
baïch raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt môùi saùnh baèng
vôùi Ñöùc Phaät, sôû nguyeän ñeàu thaønh töïu. Vì hoä trì vieäc thaønh Phaät,
caùc kinh trí Nhaát thieát, kinh phaùp cuûa Nhö Lai ñeàu ñaày ñuû, phaûi chæ
baûo phaùp khoâng thoaùi chuyeån cho ngöôøi. Ai heát loøng caàu Phaät, ñoái
vôùi phaùp naøy laø duy nhaát, phaûi luoân nghó nhôù, chaéc chaén khoâng thoaùi
chuyeån. Toâi seõ laøm cho ngöôøi ôû trong phaùp naøy nghó nhôù nhieàu hôn,
khoâng nhaøm chaùn khoå sinh töû. Vì söï khoå cuûa taát caû chuùng sinh neân
phaûi nhaãn nhuïc, gaéng chòu khoå nhoïc maø thöïc haønh. Taâm nghó raèng:
“Nhöõng ai chöa ñöôïc ñoä, ta seõ ñoä hoï, ngöôøi lo sôï ta seõ laøm cho hoï an
oån, ai chöa ñöôïc dieät ñoä, ta seõ giuùp hoï ñöôïc dieät ñoä.”
Ñeá Thích laïi hoûi Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi môùi phaùt taâm Boà-taùt coù ñöôïc theo
thöù lôùp leân ñeán ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån hay chaêng? Coù ñeán Nhaát
sinh boå xöù khoâng? Ngöôøi khuyeán khích giuùp ñôõ vò aáy vui möøng thì
ñöôïc phöôùc ñöùc gì?
Phaät daïy:
–Nuùi Tu-di coøn löôøng bieát ñöôïc, chöù ñoái vôùi Boà-taùt A-xaø-phuø
maø laøm ngöôøi khuyeán khích giuùp ñôõ cho vui möøng thì phöôùc aáy voâ
cuøng cöïc. Nöôùc bieån trong moät coõi Phaät, neáu cheû moät sôïi toùc thaønh
moät traêm phaàn roài laáy moät phaàn ñem nhuùng nöôùc, heát soá nöôùc ñoù coù
theå bieát bao nhieâu gioït khoâng?
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån laøm vieäc khuyeán khích, giuùp ñôõ moät
caùch hoan hyû thì phöôùc aáy khoâng theå tính löôøng ñöôïc. Hö khoâng
trong moät coõi Phaät neáu ñem moät hoäc, nöûa hoäc; moät ñaáu, nöûa ñaáu;
moät thaêng, nöûa thaêng coøn coù theå löôøng bieát ñöôïc bao nhieâu, chöù vieäc
khuyeán khích giuùp ñôõ naøy phöôùc ñöùc khoâng cuøng cöïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taø ma vaø quyeán thuoäc theo thieân taø ñeán
nghe ñònh naøy maø khoâng khuyeán khích, giuùp ñôõ, chaéc laø coù nguyeân
nhaân?
Phaät daïy:
–Ngöôøi phaùt taâm caàu Phaät, duø bò coõi taø ma phaù hoaïi nhöng
taâm vaãn khoâng rôøi khoûi phaùp Phaät. Nhö vaäy, chuùng Tröø caån hoan
hyû cöùu giuùp, thì ñöôïc gaàn Phaät. Nhôø coâng ñöùc naøy ñôøi ñôøi sinh laøm
ngöôøi, ñöôïc cung kính cuùng döôøng, khoâng bao giôø nghe tieáng aùc, seõ
sinh leân coõi trôøi, thöôøng ñöôïc möôøi phöông toân kính. Vì sao? Vì nhôø
ñöùc khuyeán khích cöùu giuùp naøy laøm vieäc boá thí bình ñaúng cho
chuùng sinh. Vì sao? Vì laøm cho ngöôøi môùi phaùt taâm daàn daàn theâm
nhieàu, töï ñaït ñeán thaønh Phaät, giuùp cho chuùng sinh ñöôïc dieät ñoä.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm gioáng nhö huyeãn, laøm sao ñöôïc
thaønh Phaät?
Ñöùc Phaät hoûi:
–Naøy Thieän Nghieäp! Theá naøo, neáu hoïc thaáy coù huyeãn khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng thaáy huyeãn hoùa, cuõng khoâng thaáy
huyeãn taâm.
Phaät hoûi:
–Khoâng thaáy huyeãn hoùa, khoâng thaáy huyeãn taâm, vaäy coù thaáy
phaùp naøo khaùc ñeå ñöôïc Phaät ñaïo khoâng?
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Rôøi taâm huyeãn hoùa hay khoâng rôøi taâm
huyeãn cuõng khoâng thaáy Phaät vò lai. Khoâng coù phaùp, khoâng coù thaáy
thì laøm sao noùi phaùp naøo ñöôïc, phaùp naøo khoâng ñöôïc? Phaùp naøy voán
khoâng xa lìa, cuõng khoâng ñuôïc hay khoâng ñöôïc. Noù voán khoâng töø
ñaâu sinh ra, cuõng khoâng thaønh Phaät, nhöng neáu khoâng coù phaùp naøy
thì cuõng khoâng ñöôïc thaønh Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu noùi vaäy thì Minh ñoä chæ laø voán khoâng?
Phaät daïy:
–Phaùp voán voâ ñoái voâ chöùng, khoâng giöõ laáy, khoâng thöïc haønh,
khoâng coù phaùp naøo neân coù choã ñaéc. Vì sao? Vì chæ coù Minh ñoä voán
khoâng coù hình töôùng neân voán khoâng caùch xa. Vì sao ôû ngay trong
Minh ñoä maø ñöôïc thaønh Phaät?
–Phaät laø lìa goác khoâng thaät coù, vì sao lìa goác khoâng thaät coù maø
seõ ñöôïc thaønh Phaät?
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, Minh ñoä lìa goác, lìa goác trí Nhaát thieát,
ñeàu khoâng thaät coù. Tuy lìa goác nhöng goác cuõng khoâng töø ñaâu sinh ra.
Boà-taùt neân nghó nhö vaäy roài ñi saâu vaøo giöõ laáy ñònh, cho neân lìa goác
khoâng thaät coù, ñöôïc thaønh Phaät. Duø bieát lìa goác thì Minh ñoä khoâng
thaät coù, nhöng ñoù laø khoâng giöõ laáy Minh ñoä. Ai khoâng thöïc haønh ñaày
ñuû thì khoâng ñöôïc thaønh Phaät.
Theo lôøi Thieän Nghieäp noùi: “Khoâng thöïc haønh Minh ñoä cho
neân ñöôïc thaønh Phaät”, tuy vaäy khoâng theå rôøi Minh ñoä maø ñöôïc
thaønh Phaät. Boà-taùt sieâng naêng chòu khoå nhoïc thöïc haønh phaùp saâu
xa, nhöng khoâng ôû trong ñoù nhaän laáy Neâ-hoaøn. Nhöõng vieäc ñaõ noùi
nhö vaäy thì Boà-taùt khoâng thöïc haønh haïnh khoå nhoïc. Vì sao? Vì
khoâng coù ngöôøi chöùng ñaéc, khoâng coù Minh ñoä ñöôïc chöùng, cuõng
khoâng coù kinh phaùp ñöôïc chöùng. Boà-taùt nghe phaùp naøy khoâng sôï,
khoâng löôøi bieáng, chính laø thöïc haønh Minh ñoä. Tuy thöïc haønh haïnh
naøy nhöng cuõng khoâng thaáy coù haønh. Ñaây laø thöïc haønh Minh ñoä
gaàn thaønh Phaät. Xa lìa Thanh vaên, Duyeân giaùc cuõng khoâng thaáy,
khoâng nghó nhôù, ví nhö trong hö khoâng chaúng nghó coù gaàn xa. Vì
sao? Vì Minh ñoä khoâng coù loaïi hình. Ví nhö ngöôøi do aûo thuaät laøm
ra, thì khoâng coù nieäm naøy. Thaày caùch ta gaàn neân thaáy ngöôøi caùch ta
xa. Ví nhö boùng hieän trong nöôùc hoaëc gaàn hoaëc xa nhöng cuõng
khoâng laø gaàn hay xa. Vì sao? Vì boùng khoâng coù hình. Minh ñoä cuõng
gioáng nhö vaäy, khoâng coù nieäm naøy. Ñaïo Thanh vaên, Duyeân giaùc
caùch xa Phaät ñaïo. Vì gaàn ñeán ñích neân khoâng thaáy yeâu gheùt, khoâng
dính maéc voâ sinh. Ví nhö ngöôøi thôï moäc ñeõo goït laøm ngöôøi maùy,
hoaëc laøm nhieàu gioáng suùc vaät nhöng chuùng khoâng theå ñi laïi ñöôïc.
Duø coù lay ngöôøi goã, goã cuõng khoâng nghó: “Toâi ñang ñöôïc hoaït
ñoäng, tôùi, lui, cuùi, ngöûa… ñeå cho ngöôøi xem thích thuù.” Nhö ngöôøi
chuû coù thuyeàn lôùn ñi treân bieån muoán chôû khaùch buoân, thuyeàn khoâng
nghó raèng ñang chôû ngöôøi. Nhö ñaát ôû choã troáng, muoân vaät traêm thöù,
luùa, coû caây ñeàu sinh soáng ôû trong ñoù, ñaát khoâng nghó raèng ta ñang
ñöôïc nuoâi soáng hay khoâng nuoâi soáng. Nhö haït minh chaâu, vöôït troäi
hôn caùc vaät baùu. Nhö maët trôøi chieáu saùng khaép boán thieân haï, aùnh
saùng maët trôøi khoâng noùi: “Toâi ñang chieáu saùng taát caû.” Nhö nöôùc,
gioù, khoâng coù choã naøo khoâng ñeán, nhöng khoâng nghó coù choã ñeán.
Nhö treân nuùi Tu-di, trôøi Ñao-lôïi laøm trang nghieâm cho nuùi nhöng
khoâng nghó raèng toâi nhôø trôøi Ñao-lôïi maø ñöôïc trang nghieâm. Nhö
bieån caû ñeàu sinh ra caùc vaät baùu kyø laï nhöng bieån khoâng nghó raèng
töø trong toâi sinh ra caùc vaät quyù baùu.
Minh ñoä voâ cöïc sinh ra caùc kinh phaùp. Nhö vaäy, noù khoâng coù
hình töôùng, khoâng suy nghó. Ví nhö Ñöùc Phaät sinh ra caùc coâng ñöùc, töø
bi hoan hyû cöùu giuùp chuùng sinh; Minh ñoä thaønh töïu caùc tònh phaùp,
nghóa aáy cuõng nhö vaäy.
Phaåm 24: CÖÔØNG NHÖÔÏC
Toân giaû Thu Loä Töû hoûi Thieän Nghieäp:

–Thöa Toân giaû! Boà-taùt Ñaïi só thöïc haønh Minh ñoä voâ cöïc laø
haïnh cao toät phaûi chaêng?
www.daitangkinh.org

–Toâi nghe Ñöùc Phaät daïy: Thöïc haønh Minh ñoä laø haïnh khoâng coù
gì cao toät baèng.
Caùc Thieân töû coõi trôøi AÙi duïc nghó raèng: “Neân ñaûnh leã ngöôøi
phaùt taâm thöïc haønh Boà-taùt ñaïo trong möôøi phöông. Vì sao? Vì khi
thöïc haønh saâu xa Minh ñoä, thì Boà-taùt theä nguyeän chòu ñöïng caùc khoå,
roát raùo quaû Phaät, nhöng khoâng ôû trong ñoù chöùng laáy phaùp tòch dieät.”
Thieän Nghieäp noùi vôùi chö Thieân:
–Tuy khoâng rôi vaøo Trung ñaïo maø chöùng laáy, vieäc naøy khoâng
phaûi laø khoù, nhöng vì chuùng sinh trong möôøi phöông maëc aùo giaùp
phaùp ñeå giuùp hoï ñöôïc dieät ñoä thì ñaây môùi laø khoù. Ngöôøi naøy voán
khoâng, tìm caàu khoâng thaät coù maø nghó raèng: “Muoán ñoä möôøi
phöông, muoán ñoä hö khoâng.” Vì sao? Vì hö khoâng chaúng gaàn,
chaúng xa. Con ngöôøi voán cuõng nhö vaäy, muoán ñoä ngöôøi laø ñoä hö
khoâng, laø maëc aùo giaùp phaùp. Gioáng nhö Ñöùc Phaät ñaõ daïy: “Con
ngöôøi voán khoâng, bieát ngöôøi voán khoâng thaät coù, ñaây laø ñoä ngöôøi.”
Boà-taùt nghe vieäc naøy maø khoâng kinh sôï, chính laø thöïc haønh Minh
ñoä, xa lìa ngöôøi vì voán khoâng ngöôøi, xa lìa naêm aám, xa lìa caùc phaùp
vì voán khoâng coù naêm aám vaø caùc kinh phaùp. Boà-taùt nghe vieäc naøy
khoâng sôï, khoâng bieáng nhaùc.
Phaät daïy:
–Vì sao khoâng sôï, khoâng bieáng nhaùc?
Ñaùp:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì voán khoâng neân khoâng kinh sôï; vì voán
laø tònh neân khoâng bieáng nhaùc. Vì sao? Vì tìm goác gaùc cuûa bieáng nhaùc
voán khoâng coù, do ñoù bieáng nhaùc cuõng laïi khoâng coù.
Caùc trôøi Ñeá Thích, Phaïm vöông ñeàu ñaûnh leã. Ñöùc Phaät daïy:
–Chaúng nhöõng caùc trôøi Ñeá Thích, Phaïm vöông, maø ñeán caùc trôøi
coõi trôøi Öôùc tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Voâ keát aùi cuõng ñeàu ñaûnh leã
möôøi phöông. Voâ soá chö Phaät hieän taïi ñeàu nghó ñeán vieäc uûng hoä vaø
bieát ñaây laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån thöïc haønh Minh ñoä. Haèng sa
ngöôøi trong coõi Phaät ñeàu bò taø ma sai söû. Moät laø ma hoùa thaønh quyeán
thuoäc nhieàu nhö caùt soâng haèng cuøng muoán ñeán haïi, khoâng theå ñöôïc
dòp tieän lôïi phaù hoaïi Trung ñaïo. Coù hai Phaùp sö thöïc haønh Minh ñoä
maø taø ma khoâng theå ñöôïc dòp tieän lôïi phaù hoaïi Trung ñaïo, hai vieäc
aáy laø gì?
1. Thaáy caùc phaùp ñeàu laø khoâng, neân khoâng maát baûn nguyeän.
2. Khoâng xaû boû ngöôøi ôû khaép möôøi phöông neân chö Phaät uûng
hoä, chö Thieân ñeán choã Boà-taùt thöa hoûi saâu xa, cuøng khen ngôïi caùc
vieäc laønh, giuùp cho Boà-taùt khoâng bao laâu seõ thaønh Phaät, thöôøng an
laäp trong giaùo phaùp naøy ñeå cöùu giuùp nhöõng ngöôøi khoán khoå, ngöôøi töï
mình chöa coù nôi nöông töïa ñeàu ñöôïc nöông töïa. Vì moïi ngöôøi neân
laøm ngoâi nhaø giaùo phaùp, ngöôøi muø ñöôïc maét trí tueä.
Ñöùc Phaät daïy Thieän Nghieäp:
–Ví nhö ta khen ngôïi noùi veà Ñöùc Phaät La-lan-na-chi-ñaàu thì
caùc Ñöùc Phaät trong möôøi phöông khen ngôïi Boà-taùt thöïc haønh Minh
ñoä cuõng gioáng nhö vaäy.
–Coù ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt nhöng chöa ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån cuõng ñöôïc khen ngôïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thöïc haønh ñaïo Boà-taùt naøo ñöôïc Ñöùc Phaät
ngôïi khen?
–Boà-taùt theo Ñöùc Phaät Voâ Noä ñôøi tröôùc khi laøm Boà-taùt vaø Ñöùc
Phaät La-lan-na-chi-ñaàu ñôøi tröôùc laøm Boà-taùt thöïc haønh theo giaùo
phaùp naøy. Do ñoù, ñöôïc chö Phaät trong möôøi phöông khen ngôïi. Boà-
taùt Ñaïi só thöïc haønh theo caùc kinh phaùp Minh ñoä tin raèng: Voán khoâng
töø ñaâu sinh, coøn chöa ñöôïc phaùp laïc khoâng töø ñaâu sinh roài ôû trong ñoù
vöõng vaøng nieàm tin noùi raèng: caùc phaùp voán khoâng, gioáng nhö dieät ñoä,
coøn chöa ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Neáu ai theo giaùo phaùp naøy
moät caùch vöõng vaøng seõ mau ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Ngöôøi
naøo thöïc haønh theo phaùp naøy ñöôïc chö Phaät khen ngôïi. Boà-taùt naøy
vöôït qua ñaïo Thanh vaên, höôùng thaúng ñeán ñòa vò Phaät ñaïo. Boà-taùt
nghe Minh ñoä moät caùch thaáu ñaùo neân tin töôûng khoâng nghi ngôø, suy
nghó gioáng nhö Ñöùc Phaät ñaõ noùi moät caùch ñuùng ñaén khoâng khaùc vaø
www.daitangkinh.org
kieáp sau seõ ôû choã Ñöùc Phaät Voâ Noä ñöôïc nghe phaùp naøy roài an laäp
trong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Neáu ai ñöôïc nghe thì phöôùc aáy raát
lôùn, huoáng gì ngöôøi theo giaùo phaùp naøy daïy maø an laäp moät caùch
vöõng vaøng thì mau ñöôïc nhaäp vaøo trí Nhaát thieát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ai lìa boû phaùp voán khoâng, khoâng thaät
coù thì phaùp naøo coù ngöôøi thaønh Phaät, coù ngöôøi giaûng noùi kinh?
Phaät daïy:
–Nhö vaäy, neáu lìa boû phaùp voán khoâng, khoâng thaät coù thì phaùp
naøo coù ngöôøi thaønh Phaät, cuõng khoâng coù ngöôøi noùi phaùp. Caùi voán
khoâng naøy khoâng coù nguoàn goác thì coù caùi gì ôû trong caùi voán khoâng
maø an laäp?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi Minh ñoä saâu xa, Boà-taùt sieâng
naêng chòu khoå nhoïc thöïc haønh môùi töï ñaït ñeán thaønh Phaät. Vì sao? Vì
khoâng coù chöõ phaùp khoâng thaät coù. Ngöôøi an laäp trong caùi voán khoâng
cuõng khoâng coù ai thaønh Phaät, khoâng coù ai giaûng noùi kinh. Boà-taùt
nghe phaùp naøy khoâng kinh sôï, khoâng nghi ngôø, khoâng nhaøm chaùn.
–Nhö vaäy, Ñeá Thích, Boà-taùt sieâng naêng chòu khoù nghe phaùp
saâu xa naøy maø khoâng nghi ngôø, khoâng nhaøm chaùn, vì caùc kinh phaùp
ñeàu khoâng neân ñaâu coù gì nghi ngôø, nhaøm chaùn.
Ñeá Thích thöa:
–Nhö Ngaøi ñaõ noùi, taát caû noùi veà vieäc khoâng, khoâng dính maéc,
ví nhö baén vaøo hö khoâng. Toân giaû Thieän Nghieäp noùi kinh cuõng gioáng
nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö nhöõng gì con ñaõ noùi tuøy theo giaùo
phaùp cuûa Ñöùc Phaät hay coù theâm bôùt?
Phaät daïy:
–Vôùi Phaät noùi, khoâng khaùc. Nhö nhöõng gì Thieän Nghieäp ñaõ noùi
laø chæ noùi veà söï vieäc khoâng. Thieän Nghieäp cuõng khoâng thaáy Minh ñoä,
khoâng thaáy ngöôøi thöïc haønh. Ngöôøi thöïc haønh khoâng thaáy Phaät,
khoâng thaáy thaønh Phaät. Phaùp khoâng töø ñaâu sinh cuûa Nhö Lai trí Nhaát
thieát, möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, caùc phaùp thanh tònh cao toät ñeàu
khoâng thaáy coù ngöôøi tìm caàu maø ñaéc ñöôïc. Vì sao? Vì caùc phaùp voán
thanh tònh neân khoâng coù ñaéc. Ñaây laø thöïc haønh Minh ñoä. Ñòa vò
Thanh vaên, Duyeân giaùc khoâng saùnh baèng. Muoán ñöôïc trôøi ngöôøi
khaép möôøi phöông toân kính an laäp theo giaùo phaùp Phaät.
Luùc aáy, maáy ngaøn muoân vò trôøi treân coõi trôøi Ñao-lôïi hoùa thaønh
höông hoa thôm ngaùt raûi leân Ñöùc Phaät roài thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con cuõng xin vaâng theo giaùo phaùp
Ngaøi chæ daïy.
Luùc aáy, trong hoäi chuùng coù moät traêm saùu möôi vò Tyø-kheo ñöùng
daäy söûa y, ñaûnh leã Ñöùc Phaät vaø töø trong tay moãi vò ñeàu hoùa hoa thôm
ngaùt ñem raûi leân Ñöùc Phaät roài thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con cuõng xin vaâng theo giaùo
phaùp Ngaøi chæ daïy.
Ñöùc Phaät mæm cöôøi, trong mieäng Ngaøi phaùt ra bao nhieâu maàu
saéc. AÙnh saùng ñoù chieáu ñeán möôøi phöông, caùc coõi Phaät ñeàu ñöôïc aùnh
saùng ñoù nhieãu quanh Ñöùc Phaät ba voøng roài thu vaøo treân ñaûnh. Toân
giaû A-nan ñöùng daäy khoûi choã ngoài, söûa y ñaûnh leã Ñöùc Phaät vaø quyø
xuoáng thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Phaät khoâng bao giôø voâ côù mæm cöôøi.
Cuùi xin ñöùc Theá Toân noùi cho, vì sao Ngaøi cöôøi?
Phaät daïy:
–Ñôøi vò lai coù kieáp teân laø Ñaïo, moät traêm saùu möôi vò Tyø-kheo
vaø caùc vò trôøi naøy seõ thaønh Phaät ôû kieáp Ñaïo, ñeàu cuøng moät hieäu laø
Öu-na-caâu-neâ-ma. Khi thaønh Phaät, soá Tyø-kheo Taêng ñeàu nhö nhau,
tuoåi thoï cuûa hoï ñeán hai muoân tuoåi vaø theo thöù lôùp thaønh Phaät, tuoåi
thoï ñeàu ñoàng nhau, caû theá gian möa hoa naêm maàu cuõng nhö vaäy.
Phaåm 25: CHUÙC LUÏY
www.daitangkinh.org
Phaät baûo A-nan:

–Naøy A-nan! Ngöôøi naøo an laäp nhö vaäy laø an laäp gioáng nhö
Phaät. Muoán an laäp gioáng nhö Ñaáng Nhaát Thieát Trí thì neân laøm theo
Minh ñoä daïy. Neân bieát haønh giaû naøy töø coõi ngöôøi hay treân taàng trôøi
Ñaâu-thuaät ñeán, töø laâu nghe vaø thöïc haønh Minh ñoä. Vì sao? Vì sau khi
Phaät dieät ñoä, giaùo phaùp xuaát hieän ôû theá gian hay xuaát hieän treân coõi
trôøi Ñaâu-thuaät, coù ngöôøi thöïc haønh hoaëc vieát cheùp, laïi coøn ñem daïy
cho ngöôøi khaùc, öa thích gom goùp phöôùc ñöùc, bieát cuùng döôøng nhieàu
Ñöùc Phaät veà sau, khoâng ôû trong Thanh vaên, Duyeân giaùc laøm coâng
ñöùc, coù theo hoïc Minh ñoä ñöa ñeán hieåu bieát ñuùng veà tueä. Boà-taùt naøy
khoâng khaùc gì nhö ñöôïc ñoái dieän vôùi Phaät. Coù coâng ñöùc naøy, vò aáy
duøng ñeå caàu hoäi Thanh vaên, Duyeân giaùc chaéc chaén thaønh Phaät. Neáu
thöïc haønh phaùp naøy thì phaûi lìa xa hai ñaïo naøy.
Phaät baûo A-nan:
–Naøy A-nan! Ta giao phoù Minh ñoä naøy cho oâng. Nhöõng gì ta ñaõ
noùi ôû caùc kinh khaùc, oâng ñeàu laõnh thoï, haõy neân xaû boû, queân heát ñi, vì
noù quaù ít oûi. Ñöôïc theo Phaät laõnh thoï Minh ñoä, oâng cuõng neân xaû boû
queân heát ñi vì noù quaù nhieàu. Haõy hoïc cho thaáu ñaùo, laõnh thoï, vieát
cheùp ñaày ñuû, chôù ñeå thieáu soùt.
Töø xöa ñeán nay, kinh Phaät bình ñaúng, khoâng khaùc. Neáu ngöôøi
naøo coù taâm Töø ñoái vôùi Phaät thì neân laõnh thoï, kính leã, cuùng döôøng
phaùp naøy, vì ñoù laø cuùng döôøng chö Phaät ba ñôøi, baùo troïn aân Phaät.
Neáu ai coù taâm töø hieáu ñoái vôùi Phaät, khoâng baèng cung kính Minh ñoä
moät caùch caån thaän, chôù queân maát moät caâu. Nhöõng lôøi phoù chuùc lôùn
lao ñeán nhö vaäy, neáu coù ngöôøi naøo khoâng muoán lìa caùc Kinh phaùp,
Tyø-kheo Taêng, chö Phaät ba ñôøi thì khoâng neân lìa boû phaùp naøy. Chö
Phaät ba ñôøi ñeàu töø nôi phaùp naøy sinh ra. Vì sao? Vì saùu Ñoä chính laø
meï cuûa caùc Boà-taùt Ñaïi só. Ñöùc Phaät khoâng theå noùi heát trong caùc
taïng Kinh phaùp. Neáu ñem daïy taát caû ngöôøi trong taát caû caùc coõi
Phaät, laøm cho hoï ñöôïc ñaïo Thanh vaên thì duø coù daïy ñuùng ñi nöõa,
cuõng chöa baùo ñöôïc aân Phaät, khoâng baèng giaûng noùi veà Minh ñoä moät
caùch ñaày ñuû cho caùc Boà-taùt nghe trong khoaûng thôøi gian ít hôn moät
ngaøy, hoaëc moät böõa aên, hay trong choác laùt, phöôùc aáy coøn hôn ñoä
nhieàu ngöôøi ñöôïc ñaïo Thanh vaên. Boà-taùt Ñaïi só tö duy veà trung tueä
ñöôïc coâng ñöùc, vöôït hôn Thanh vaên, Duyeân giaùc chaéc chaén seõ ñöôïc
ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, khoâng baát trung ñaïo ñoïa laïc.
Khi giaûng noùi veà Minh ñoä, boán chuùng ñeä töû, caùc Thieân vöông,
caùc Quyû thaàn vöông trong moät coõi Phaät nhôø oai thaàn cuûa Phaät Thích-
ca, taát caû ñeàu thaáy Ñöùc Phaät Voâ Noä, Tyø-kheo Thanh vaên, caùc Boà-taùt
cuõng nhieàu voâ soá, boãng nhieân bieán maát.
Ñöùc Phaät baûo A-nan:
–Naøy A-nan! Ví nhö thaáy trong coõi nöôùc khoâng coù ngöôøi, roài laïi
hieän coù. Ñöùc Phaät Voâ Noä vaø caùc Boà-taùt, Thanh vaên, caùc kinh tìm caàu
khoâng thaáy cuõng gioáng nhö vaäy. Phaùp khoâng thaáy phaùp, phaùp khoâng
nieäm phaùp. Vì sao? Vì caùc kinh phaùp khoâng nieäm, khoâng thaáy, cuõng
khoâng ñöôïc lôïi ích.
Phaät baûo A-nan:
–Naøy A-nan! Caùc kinh phaùp ñeàu khoâng, khoâng coù gì thoï trì,
khoâng theå nghó nhôù. Vì nhö nhaø aûo thuaät hoùa thaønh ngöôøi, caùc kinh
phaùp cuõng vaäy, khoâng nghó nhôù, khoâng thoï trì. Vì sao? Vì khoâng coù
hình töôùng. Boà-taùt thöïc haønh haïnh naøy, hoïc phaùp naøy laø thöïc haønh
vaø hoïc theo Minh ñoä, nhieàu gaáp traêm ngaøn muoân laàn trong caùc moân
hoïc cao toät. Ñaây laø laøm an oån chuùng sinh khoán khoå trong khaép möôøi
phöông, laø hoïc theo phaùp Phaät. Coù ngöôøi thích öùng vôùi vieäc hoïc naøy,
ñöa tay naâng moät coõi Phaät roài laïi dính maéc vaøo choã cuõ. Ngöôøi khoâng
hieåu bieát thì töø vieäc hoïc naøy maø thaønh phaùp Tueä voâ ngaïi. Voâ soá caùc
Ñöùc Phaät ba ñôøi ôû khaép möôøi phöông ñeàu töø Minh ñoä maø thaønh Phaät,
cuõng khoâng theâm, khoâng bôùt, cho neân khoâng theå cuøng taän, hö khoâng
cuõng khoâng cuøng taän.
Phaåm 26: BAÁT TAÄN
Luùc aáy, Thieän Nghieäp nhôù nghó veà Minh ñoä voâ cöïc maø Phaät ñaõ
noùi coù nghóa lyù raát saâu xa khoâng theå cuøng taän, ví nhö hö khoâng, Boà-
taùt phaûi döïa vaøo ñaâu ñeå suy nghó noù?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naêm aám, möôøi hai nhaân duyeân khoâng theå cuøng taän, phaûi neân
tö duy vieäc naøy. Möôøi hai nhaân duyeân thích öùng ôû trong aáy. Khi Boà-
taùt môùi ngoài döôùi coäi caây, duøng phaùp baát ñoäng tö duy veà möôøi hai
nhaân duyeân, luùc aáy trí tueä Nhaát thieát trí ñaày ñuû. Boà-taùt thöïc haønh
Minh ñoä thôøi tö duy veà möôøi hai nhaân duyeân khoâng cuøng taän, vöôït
ngoaøi quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, truï ngay vaøo Phaät ñaïo. Neáu
ngöôøi naøo khoâng tö duy veà vieäc naøy thì ñoái vôùi Trung ñaïo ñaéc ñaïo
Thanh vaên, Duyeân giaùc. Coøn ngöôøi khoâng thoaùi chuyeån ñoái vôùi trung
ñaïo laø nhôø tö duy vaø thöïc haønh Minh ñoä, Minh tueä quyeàn bieán. Thaáy
möôøi hai nhaân duyeân khoâng theå cuøng taän, thaáy phaùp sinh dieät ñeàu coù
nhaân duyeân, phaùp khoâng coù taùc giaû, tö duy veà möôøi hai nhaân duyeân,
khoâng thaáy naêm aám, khoâng thaáy coõi Phaät. Phaùp khoâng coù sôû nhaân seõ
thaáy coõi Phaät. Ñaây laø Boà-taùt thöïc haønh Minh ñoä, neân luùc aáy taø ma raát
buoàn khoå, ví nhö maát ngöôøi thaân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ moät taø ma buoàn khoå thoâi, hay caùc taø
ma khaùc cuõng nhö vaäy?
Phaät daïy:
–Taø ma trong moät coõi Phaät ñeàu bò ngaên chaën, khoâng an. Boà-taùt
theo söï chæ daïy thì neân thöïc haønh. Ngöôøi nhö vaäy thì caùc Thieân thaàn
hung döõ, chuùng sinh ñoäc aùc khoâng theå haïi ñöôïc. Ngöôøi muoán caàu
Phaät neân thöïc haønh Minh ñoä. Ngöôøi thöïc haønh Minh ñoä laø thöïc haønh
ñaày ñuû Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Minh tueä
quyeàn bieán. Neáu coù moùng khôûi söï taø vaïy thì bieát ngay ñeå dieät tröø.
Ngöôøi naøo muoán ñöôïc Minh tueä quyeàn bieán, caùc Ñoä voâ cöïc thì neân
giöõ gìn vaø tö duy veà Minh ñoä. Chö Phaät hieän taïi khaép möôøi phöông
ñeàu sinh ra töø Minh ñoä. Boà-taùt nghó nhôù vieäc naøy, nhö caùc Ñöùc Phaät
seõ ñöôïc kinh phaùp. Thöïc haønh söï nghó nhôù naøy trong khoaûng thôøi
gian khaûy ngoùn tay. Neáu coù ngöôøi boá thí ñaày ñuû trong soá kieáp daøi laâu
nhö soá caùt soâng Haèng cuõng khoâng baèng ngöôøi thöïc haønh phaùp Minh
ñoä naøy, vì truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, ñöôïc chö Phaät che chôû,
chaéc chaén khoâng quay veà ñaïo naøo khaùc, roài seõ ñöôïc thaønh Phaät,
khoâng trôû vaøo ba ñöôøng aùc.
Boà-taùt neáu khoâng bao giôø xa lìa Phaät thì neân thöïc haønh nhö Boà-
taùt Kieàn-ñaø-ha-taän. Boà-taùt Kieàn-ñaø-ha-taän laø Boà-taùt baäc nhaát ôû coõi

Phaät Voâ Noä.
Μ
Phaåm 27: TUØY GIAÙO

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Boà-taùt tuøy theo lôøi daïy veà Minh
ñoä voâ cöïc?
Phaät daïy:
–Caùc kinh phaùp khoâng theå hoaïi maát thì Boà-taùt tuøy theo lôøi
daïy laø leõ ñöông nhieân. Hö khoâng khoâng theå cuøng taän, naêm aám, boán
ñaïi khoâng coù hình töôùng, saùu vieäc Sa-la-y-ñaøn voán laø khoâng, khoâng
hình töôùng thì Boà-taùt tuøy theo lôøi daïy laø leõ ñöông nhieân. Phaùt taâm
caàu Phaät, nguyeän cöùu chuùng sinh, nguyeän aáy roäng lôùn khoâng gì
baèng.
Ñöùc Phaät coù boán vieäc khoâng uûng hoä, moãi ngöôøi töï mình quyeát
ñònh ñöùc cao quyù voâ cuøng cöïc thì Boà-taùt theo lôøi daïy laø leõ ñöông
nhieân. Vì chuùng sinh maø laøm vieäc Töø bi cöùu giuùp. Caùi cuûa ta, caùi
chaúng phaûi cuûa ta ñeàu phaûi döùt boû. Tieáng vang trong hö khoâng
khoâng coù hình töôùng thì tuøy theo lôøi daïy laø leõ ñöông nhieân.
Ví nhö bieån lôùn khoâng theå ño löôøng, nhö caùc ngoïc baùu treân
ñænh Tu-di coù söï khaùc bieät, nhö Ñeá Thích, Phaïm thieân ñeàu coù söï chæ
daïy, nhö traêng troøn, nhö maët trôøi chieáu saùng khaép caû. Con ngöôøi
voán khoâng coù hình töôùng, chæ laø teân goïi maø thoâi. Voán khoâng coù nôi
sinh vaø dieät ñoä…
Boà-taùt theo Minh ñoä phaûi gioáng nhö huyeãn hoùa vaø ngöïa boùng
naéng, chæ coù teân goïi maø khoâng coù hình töôùng. Nhö ñòa, thuûy, hoûa,
phong laø boán vieäc voâ cöïc. Thaân töôùng cuûa Ñöùc Phaät voán khoâng coù
saéc, coõi Phaät voán khoâng coù coõi. Caùc kinh phaùp cuûa Phaät voán khoâng,
khoâng giaûng noùi, khoâng chæ daïy.
Ví nhö chim bay trong hö khoâng, khoâng ñeå laïi daáu veát. Boû
naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc chi, thoaùt khoûi ñònh, vöôït qua caùc duïc
www.daitangkinh.org
seõ thaønh Phaät, chính laø thöïc haønh Minh ñoä, thì Boà-taùt tuøy theo lôøi
daïy laø leõ ñöông nhieân.
Xeùt caùc phaùp khoâng töø ñaâu sinh, khoâng coù nguyeân nhaân sinh
ra thì luùc saép thaønh Phaät, caùc kinh phaùp ñeàu ñaày ñuû thaønh töïu dieät
ñoä. Hö khoâng chaúng thaät coù, caùc kinh phaùp thanh tònh, khoâng coù
nguyeân nhaân. Nhöõng gì Ñöùc Phaät laøm ñeàu laø bieán hoùa voâ cuøng cöïc.
Taát caû khoâng caàu Boà-taùt, khoâng thaønh Phaät. Nhö vaäy môùi ñoä ñöôïc
voâ soá ngöôøi.
Boà-taùt tuøy theo Minh ñoä daïy laø leõ ñöông nhieân. Boû ñi nhöõng
vieäc xaáu xa ôû ñôøi nhö nònh hoùt, coáng cao, hung giöõ phi phaùp, töï
duïng cuûa caûi giaøu coù moät caùch kieâu haõnh, boû thaân khoâng tieác,
maïng soáng khoâng coù gì quyeán luyeán, chæ nghó nhôù nghieäp Phaät, an
uûi chuùng sinh. Neáu Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy thì khoâng laâu seõ thaønh
Phaät, ñöôïc coâng ñöùc Nhaát thieát trí, seõ ñöôïc goïi laø Phaät. Vì sao? Vì
hieän taïi khoâng bao laâu seõ thaønh Phaät. Neáu Boà-taùt y theo lôøi daïy
naøy thì ñeán ñôøi vò lai seõ ñöôïc danh hieäu Phaät. Duø Ñöùc Phaät coøn taïi
theá hay sau khi dieät ñoä cuõng phaûi tuøy theo Minh ñoä voâ cöïc nhö vaäy.


QUYEÅN 6
Phaåm 28: BOÀ-TAÙT PHOÅ TÖØ

–Naøy Thieän Nghieäp! Boà-taùt muoán mau thaønh Phaät neân caàu
Minh ñoä voâ cöïc, neân nhö Boà-taùt Phoå Töø.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hieän giôø Boà-taùt Phoå Töø ñang ôû ñaâu?
–Boà-taùt Phoå Töø hieän ôû phöông treân, vöôït qua saùu traêm ba möôi
öùc coõi Phaät. Ñöùc Phaät hieäu laø Höông Tích, coõi aáy teân Chuùng höông.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Boà-taùt aáy caàu Minh ñoä?
Phaät daïy:
–Ñôøi tröôùc Boà-taùt Phoå Töø laøm nhieàu coâng ñöùc, theo ñuoåi baûn
nguyeän ñeå ñaït ñeán. Tröôùc kia Boà-taùt ñaõ cuùng döôøng voâ soá Ñöùc
Phaät. Trong luùc nguû, Boà-taùt moäng thaáy Ñöùc Phaät ñeán baûo raèng:
“Neáu caàu Ñaïi phaùp thì haõy thöùc daäy ñeå caàu!” Boà-taùt caàu maø khoâng
thaáy cho neân trong yù buoàn böïc. Vì muoán gaëp ñöôïc Ñöùc Phaät, nghe
phaùp Ñaïi minh, baáy giôø gaëp ñôøi khoâng coù Phaät, trong nöôùc khoâng
coù Boà-taùt thöïc haønh phaùp thanh tònh cho neân buoàn thaûm. Nhö ngöôøi
coù toäi bò baét ñeán choã vua, taøi saûn ñeàu maát heát, cha meï vaø chính
thaân mình bò giam trong lao nguïc.
Luùc aáy, ngöôøi ôû coõi trôøi Ñao-lôïi nhìn xuoáng thaáy Boà-taùt khoùc
caû ngaøy, bieát coù taâm chí thaønh tinh taán caàu ñaïo, ngöôøi ôû coõi trôøi aáy
lieàn ôû trong quyeán thuoäc cuûa vò hoïc aáy teân goïi Boà-taùt. Tröôùc ñoù, ôû
ñôøi coù Ñöùc Phaät teân laø Caûnh Phaùp Töï Ueá Lai Vöông, dieät ñoä ñaõ laâu
www.daitangkinh.org
neân khoâng thaáy Phaät, khoâng nghe kinh, khoâng thaáy Tyø-kheo Taêng.
Luùc naèm moäng thaáy ngöôøi ôû trôøi Ñao-lôïi baûo raèng tröôùc coù Ñöùc
Phaät teân laø Caûnh Phaùp Töï Ueá Lai Vöông, moäng nghe teân Phaät thì
thöùc giaác, thöùc daäy Boà-taùt raát vui möøng, lieàn boû nhaø vaøo nuùi, xem
thöôøng thaân maïng, khoâng tham luyeán gì caû. Ngaøi laïi khoùc to vaø töï
nghó: “Sao ñaõ ñeán maø khoâng thaáy Phaät, khoâng nghe kinh, khoâng
ñöôïc phaùp maø Boà-taùt ñaõ thöïc haønh?”
Luùc aáy, treân hö khoâng coù tieáng baûo raèng:
–Naøy thieän nam! Haõy nín ñi, ñöøng buoàn thaûm nöõa! Coù phaùp
lôùn teân laø Minh ñoä, neáu vöõng chí thöïc haønh, ngöôi seõ mau thaønh
Phaät. Ngöôi neân caàu phaùp aáy. Ngöôøi naøo nghe roài haønh trì ñöôïc
theâm coâng ñöùc cuûa Phaät ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp.
Ngöôi seõ ñöôïc töôùng aáy, cuõng seõ daïy kinh phaùp cho ngöôøi ôû khaép
möôøi phöông.
Boà-taùt aáy leân tieáng hoûi trong hö khoâng:
–Laøm sao ñöôïc nghe? Neân ñeán nôi naøo caàu vaø thöïc haønh
phöông tieän gì?
Trong hö khoâng coù tieáng ñaùp:
–Theo phöông Ñoâng naøy ñi maõi, khoâng ñöôïc döøng nghó. Luùc
ñi, ngöôi chôù neân nghó nhôù phaûi, traùi, tröôùc, sau, treân, döôùi, ñi,
döøng… Chôù nghó ñeán sôï haõi, vui möøng, aên uoáng, ngoài, ñöùng, döøng
laïi giöõa ñöôøng; chôù nghó ñeám daâm, noä, si; chôù nghó ñeán haønh trí coù
choã chöùng ñaéc; chôù nghó trong ngoaøi naêm aám, maét, tai, muõi, löôõi,
thaân, taâm, ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoâng; chôù nghó ñeán chuùng sinh, ta
vaø thoï maïng cuûa ta, coù khoâng, khoâng coù coù khoâng, coù ñaïo, khoâng
ñaïo, coù kinh, khoâng kinh, sinh leân trôøi, sinh ôû theá gian. Boà-taùt ñoái
vôùi vieäc thieän aùc, taát caû nieäm yeâu gheùt khoâng bò dính maéc. Ñi veà
höôùng Ñoâng ñi, thöïc haønh haïnh naøy maõi khoâng boû; khoâng bao laâu
seõ ñöôïc Minh ñoä. Chö Phaät quaù khöù haønh ñaïo Boà-taùt cuõng caàu nhö
theá. Ñöôïc Minh ñoä nhö vaäy roài, theo lôøi daïy aáy tinh taán haønh trì,
chaéc chaén mau thaønh Phaät.
Nghe xong, Boà-taùt raát vui möøng, thöa:
–Con seõ vaâng theo lôøi daïy cuûa Ngaøi.
Coù tieáng baûo:

–Ngöôi chôù queân maát lôøi daïy naøy!
Noùi xong, Boà-taùt khoâng coøn nghe gì nöõa. Theo lôøi daïy, Boà-taùt
lieàn ñi veà höôùng Ñoâng, khoâng suy nghó ñieàu gì. Ñi nöûa ñöôøng, Boà-
taùt nghó: “Ñi nhö vaäy bao laâu môùi ñöôïc Minh ñoä?” neân laïi buoàn
thaûm.
Treân hö khoâng coù tieáng cuûa hoùa Phaät baûo raèng:
–Laønh thay, laønh thay! Ngöôi ñaõ caàu ñöôïc vieäc raát khoù, thöïc
haønh tinh taán nhö vaäy, khoâng bao laâu seõ ñöôïc.
Boà-taùt Phoå Töø chaép tay ngöôùc leân, thaáy hoùa Phaät coù ba möôi
hai töoùng, thaân maàu vaøng, phaùt ra möôøi öùc tia saùng. Raát vui möøng,
Boà-taùt chaép tay baïch Phaät raèng:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuùi xin Ngaøi noùi phaùp. Neáu nghe Phaät
giaûng, con seõ ñöôïc phaùp aáy.
Phaät daïy:
–Neáu laõnh thoï phaùp ta daïy, phaûi neân nghó nhôù, giöõ gìn. Caùc
kinh phaùp voán khoâng, khoâng coù lo sôï, voán thanh tònh, khoâng coù ñaàu
moái. Truï vaøo caùc kinh phaùp khoâng coù ñaàu moái, khoâng noùi veà truï,
khoâng noùi veà daïy baûo, nhö hö khoâng chaúng coù hình töôùng, truï nhö
dieät ñoä khoâng khaùc, khoâng töø ñaâu sinh ra, khoâng coù hình töôùng truï,
nhö huyeãn, nhö boùng döôùi ñaùy nöôùc, nhö nhöõng ñieàu thaáy trong
moäng. Nhöõng vieäc aáy ñeàu nhö nhau khoâng khaùc.
AÂm thanh cuûa Ñöùc Phaät nhö vaäy, neân tuøy theo kinh daïy maø
vun troàng yù chí, giöõ gìn thanh tònh. Boà-taùt ñi veà höôùng Ñoâng ñöôïc
hai muoân daëm, coù coõi nöôùc teân laø Höông tònh, Phaùp vöông duøng
phaùp xöû trò. Nöôùc aáy giaøu coù, sung söôùng, nhaân daân ñoâng ñuùc. Chu
vi thaønh aáy roäng boán traêm taùm möôi daëm, ñeàu laøm baèng baûy baùu.
Thaønh aáy coù baûy lôùp, trong thaønh coù caây baûy baùu, treân thaønh che
nhieàu maøn tröôùng baèng luïa laø, vaät baùu. Giöõa thaønh coù caùc vaät baùu
giao nhau, treo linh ruû xuoáng. Ngoaøi boán cöûa thaønh coù voâ soá troø vui
chôi. Chung quanh thaønh coù baûy lôùp ao, trong nöôùc coù nhieàu loaïi
hoa sen xanh vaø nhieàu hoa ñeïp, muøi thôm toûa khaép nöôùc, maøu saéc
saùng choùi röïc rôõ ra xa. Ngöôøi naøo ñi gaàn beân hoa, thaân theå y phuïc
www.daitangkinh.org
gioáng nhö hoa moïc ôû trong ao. Goø ñaát giöõa ao coù nhieàu Chieâm-baëc
xen giöõa nhöõng hoa ñeïp laï, coù maáy traêm loaïi nhö vaäy. Trong ao coù
nhieàu chim nhö: le, nhaïn, uyeân öông vaø maáy traêm loaïi chim khaùc.
Coù thuyeàn baûy baùu, nhöõng ngöôøi trong thuyeàn cheøo thuyeàn daïo
chôi treân maët ao, chung quanh baøy ñaày côø phöôùn naêm maàu, loïng
hoa nhieàu maàu che khaép caùc ngaõ ñöôøng, gioáng nhö cung ñieän Ñeá
Thích ôû coõi trôøi Ñao-lôïi, aâm thanh cuûa caùc phöôùn treo laáy ñaïo ñöùc
laøm goác, laøm cho moïi ngöôøi suoát ngaøy nghe maõi roài thöïc haønh tinh
taán nhö treân coõi trôøi kia, tieáng aâm nhaïc ôû hyù tröôøng Nan-ñaøn-haèng
khoâng bao giôø döùt.
Trong thaønh ñeàu laø Boà-taùt, coù vò thaønh töïu, coù vò môùi phaùt
taâm, phuïc söùc voâ soá ngoïc quyù saùng choùi, trong ñoù coù Boà-taùt teân
Phaùp Lai, ñöùng ñaàu trong caùc baäc Thaùnh, coù saùu traêm taùm möôi
muoân ngoïc nöõ. Caùc Boà-taùt thöôøng cung kính Ngaøi. ÔÛ giöõa nöôùc baøy
toøa cao theo thöù lôùp thaáp daàn xuoáng, toøa vaøng roøng, toøa baïc traéng,
toøa löu ly, toøa thuûy tinh. Treân caùc toøa aáy ñeàu traûi luïa laø, theâu hoa
vaên chaèng chòt, giöõa toøa raûi nhieàu thöù hoa thôm, ôû treân coù loïng baùu,
khaép caû trong ngoaøi ñeàu ñoát höông thôm.
Boà-taùt Phaùp Lai thöôøng ôû treân toøa cao giaûng noùi Minh ñoä cho
caùc Boà-taùt. Trong ñoù coù ngöôøi nghe, coù ngöôøi hoïc, coù ngöôøi vieát
cheùp, coù ngöôøi tuïng ñoïc, giöõ gìn. Neáu ñeán ñoù, Boà-taùt seõ giaûng noùi
cho oâng. Ngaøi ñaõ töøng laøm thaày oâng maáy ngaøn öùc ñôøi tröôùc. Vò naøy
laø Thaày luùc oâng phaùt taâm. Khi ñeán choã Ñöùc Phaät, neáu ñaõ nghe thaáy
neân caån thaän, chôù nghi ngôø, löôøi bieáng. Vì sao? Vì neáu chöa hieåu
Minh tueä quyeàn bieán thì neân xem xeùt kyõ vieäc taø vaïy. Ñoái vôùi taø
giaùo, baäc Thieän só phaûi caån thaän, chôù nghó thaày ôû cung saâu maø
bieáng nhaùc, phaûi cung kính chö Phaät. Vì Kinh phaùp neân khoâng nghó
ñeán taøi lôïi, khoâng tham lam cuûa baùu, neân daâng vaät baùu aáy vôùi taâm
töø hieáu, toân quyù ñoái vôùi Thaày. Ngöôøi naøo thöïc haønh haïnh naøy seõ
ñöôïc phaùp lôùn.
Nghe lôøi daïy naøy töø ñöùc hoùa Phaät, Boà-taùt vui möøng queân thaân
lieàn thaáy ñònh cuûa caùc Ñöùc Phaät trong möôøi phöông. Töø xa chö Phaät
ñeàu khen ngôïi:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam! Chuùng ta voán caàu ñaïo
Boà-taùt, nhôø tinh taán neân ñöôïc Minh ñoä, thaønh töïu trí Nhaát thieát, ba
möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, möôøi Löïc, boán Voâ uyù, boán vieäc
khoâng cöùu giuùp, möôøi taùm phaùp Baát coäng vaø cuõng ñöôïc chö Phaät
khen. Neáu muoán caàu Phaät tích neân theo chuùng ta thöïc haønh haïnh naøy
laø coâng ñöùc cuûa Boà-taùt thì ngöôi seõ ñöôïc ñaày ñuû phaùp aáy.
Sau khi xuaát ñònh, Boà-taùt Phoå Töø nghó raèng: “Chö Phaät voán töø
ñaâu ñeán vaø ñi veà ñaâu?” Nghó ñoaïn, Boà-taùt buoàn raàu nhôù laïi lôøi Ñöùc
Phaät daïy ñeán choã ngaøi Phaùp Lai. Boà-taùt laäp töùc ra ñi, giöõa ñöôøng gaëp
moät coõi nöôùc, coõi nöôùc aáy teân laø Taø sôû laïc, nghæ ñeâm ôû ngoaøi thaønh
roài töï nghó: “Phaùp Phaät quyù baùu, khoù ñöôïc nghe, ta phaûi heát söùc cuùng
döôøng Phaùp sö. Nay ta coù moät mình, laïi ngheøo khoå, khoâng coù chaâu
baùu vaø hoa thôm cuùng döôøng Phaùp sö.” Nghó ñoaïn, Boà-taùt vaøo thaønh,
ñeán ngaõ tö ñöôøng töï rao:
–Coù ai muoán mua toâi khoâng?
Luùc aáy ôû ngoaøi thaønh, taø ma ñang vui chôi vôùi caû muoân theå nöõ,
nghe tieáng Boà-taùt rao, lieàn nghó: “Boà-taùt töï baùn thaân mình muoán
cuùng döôøng ngaøi Phaùp Lai, coù yù caàu Phaät seõ thoaùt ra khoûi nöôùc cuûa
ta hoùa ñoä nhieàu ngöôøi, baây giôø ta phaûi haïi oâng ta.” Taø ma laøm cho
moïi ngöôøi trong nöôùc khoâng thaáy boùng daùng, khoâng nghe tieáng rao
cuûa Boà-taùt. Nhö vaäy, moïi ngöôøi trong thaønh ñeàu khoâng nghe khoâng
thaáy boùng daùng, tieáng rao cuûa Boà-taùt. Baùn thaân khoâng ñöôïc, Boà-taùt
naèm laên ra ñaát khoùc loùc, than van:
–Toâi baùn thaân ñeå cuùng döôøng Phaùp sö nhöng khoâng ai mua, toâi
phaûi laøm sao ñaây?
Töø xa troâng thaáy Boà-taùt tinh taán nhö vaäy, Ñeá Thích beøn xuoáng
thöû ñeå bieát vaø chí thaønh caàu Phaät hay chæ giaû vôø maø thoâi. Ñeá Thích
lieàn hoùa thaønh moät vò Phaïm chí, hoûi:
–Cao só muoán caàu gì maø sieâng naêng chòu khoå nhö vaäy? Caàn gì
maø phaûi laên khoùc nhö vaäy?
Boà-taùt ñaùp:
–Khoâng neân hoûi.
Phaïm chí hoûi ñeán ba laàn:
–OÂng muoán gì xin haõy hoûi, toâi seõ giuùp oâng.
www.daitangkinh.org
Boà-taùt ñaùp:
–Toâi töï baùn thaân ñeå cuùng döôøng Phaùp sö.
Phaïm chí noùi:
–Toâi saép coù buoåi cuùng teá lôùn, muoán coù tim, tuûy, maùu, thòt cuûa
ngöôøi. Neáu oâng coù theå cho toâi thì toâi seõ giuùp oâng nhieàu cuûa baùu.
Nghe xong, Boà-taùt raát vui möøng, lieàn laáy dao töï ñaâm hai caùnh
tay, laáy maùu roài caét thòt hai veá vaø cheû xöông laáy tuûy ñöa cho Phaïm
chí. Vöøa muoán ñaâm vaøo ngöïc mình thì treân laàu coù con gaùi Tröôûng giaû
töø xa troâng thaáy, raát thöông xoùt lieàn cuøng vôùi naêm traêm tyø nöõ xuoáng
choã Boà-taùt, hoûi:
–Naøy Cao só! Ngaøi tuoåi coøn treû, laïi khoâi ngoâ nhö theá, taïi sao laïi
töï cheùm chaët thaân theå ñeán nhö vaäy?
Boà-taùt ñaùp:
–Toâi laáy maùu, caét thòt, cheû tuûy baùn cho Phaïm chí ñeå cuùng
döôøng Phaùp sö.
Con gaùi cuûa Tröôûng giaû hoûi:
–Neáu cuùng döôøng Phaùp sö thì ñöôïc nhöõng gì? Teân hoï Phaùp sö
laø gì? Hieän ôû ñaâu?
Boà-taùt ñaùp:
–Phaùp sö teân laø Phaùp Lai, ôû phöông Ñoâng. Ngaøi seõ giaûng noùi
Minh ñoä cho toâi. Ngöôøi naøo nghe phaùp aáy seõ giöõ gìn tònh haïnh, mau
choùng ñöôïc thaân ba möôi hai töôùng, möôøi Löïc, boán Voâ uyù, boán vieäc
khoâng che chôû, möôøi taùm phaùp Baát coäng cuûa Phaät, ñöôïc xoay baùnh
xe phaùp ñoä ngöôøi ôû khaép möôøi phöông.
Nghe vieäc aáy, con gaùi tröôûng giaû vui möøng thöa:
–Neáu ñuùng nhö lôøi ngaøi noùi thì khaép trong thieân haï khoâng coù gì
baèng. Taïi sao ngaøi phaûi töï mình chòu khoå ñeán nhö vaäy? Toâi seõ cung
caáp ñaày ñuû cuûa baùu cho ngaøi vaø ñích thaân toâi cuøng caùc tyø nöõ xin
nguyeän ñi theo ngaøi cuùng döôøng Minh sö ñeå nghe kinh saâu xa aáy.
Boà-taùt noùi:
–Raát toát!
Phaïm chí noùi:
–Laønh thay, laønh thay! Boà-taùt haïnh cao, tinh taán khoù ai baèng.
Toâi khoâng phaûi Phaïm chí maø laø trôøi Ñeá Thích. Toâi coá yù ñeán thöû
Ngaøi. Ngaøi muoán gì toâi seõ cung caáp cho.
Boà-taùt ñaùp:
–Neáu Thieân vöông thöông xoùt toâi thì giuùp cho thaân toâi bình
phuïc laïi.
Nguyeän vöøa xong thì veát thöông laønh laën, thaân theå khoûe maïnh,
khí löïc doài daøo nhö tröôùc.
Sau ñoù, Ñeá Thích beøn ñi, con gaùi cuûa tröôûng giaû thöa vôùi Boà-taùt
Phoå Töø:
–Xin ngaøi ñeán gaëp cha meï cuûa toâi xin cuûa baùu roài töø bieät ra
ñi.
Boà-taùt gaëp cha meï cuûa con gaùi tröôûng giaû, con gaùi tröôûng giaû
trình baøy ñaày ñuû moïi vieäc, cha meï naøng daïy:
–Raát toát! Ta cuõng coù chí nhöng tieác raèng tuoåi giaø, thaân theå raõ
rôøi, traùi vôùi taâm nguyeän. Con muoán gì cöù töï noùi ra.
Con gaùi tröôûng giaû thöa:
–Thöa cha meï, con muoán ngoïc ngaø chaâu baùu.
Cha meï baûo:
–Con cöù töï tieän laáy.
Con gaùi cuûa tröôûng giaû lieàn laáy vaät baùu deät thaønh Chieân-ñaøn,
höông thôm vaø nhieàu vaät baùu chôû ñaày naêm traêm xe, naêm traêm coâ gaùi
haàu töï thöa vôùi cha meï cuûa con gaùi tröôûng giaû:
–Chuùng con muoán haàu quyù coâ ñi theo Boà-taùt.
Cha meï cuûa con gaùi tröôûng giaû cho hoï ñi. Hoï leân ñöôøng vaø töø
xa troâng thaáy nöôùc Höông tònh, thaønh quaùch baûy baùu, côø phöôùn ñöôïc
keát baèng caùc thöù baùu xen laãn nhau, maàu saéc saùng röïc, coù chuoâng
linh, aâm nhaïc, caây baùu, nhaø vui chôi, höông thôm töø caùc thò nöõ ñi xe,
ñi boä toûa ra boán phía gioáng nhö treân coõi trôøi.
Töø xa troâng thaáy nhö vaäy, Boà-taùt vaø caùc thieän nöõ vui möøng
khoâng noùi neân lôøi, chæ nghó: “Chuùng ta neân xuoáng xe ñi boä vaøo
thaønh.” Hoï ñi vaøo cöûa phía Taây, hoûi ngöôøi ñi ñöôøng:
www.daitangkinh.org
–Vì sao nhöõng ñaøi baûy baùu kia trang hoaøng ñeïp ñeán nhö vaäy?
Ngöôøi ñi ñöôøng ñaùp:
–Hieàn giaû khoâng bieát sao? Coù Boà-taùt Phaùp Lai laø ngöôøi cao
quyù nhaát, ai ai cuõng cuùng döôøng, ñaûnh leã. Boà-taùt aáy duøng Minh ñoä
laøm neân ñaøi naøy. Trong ñoù coù hoäp baèng baûy baùu, duøng toaøn vaøng
roøng maøu tím, vieát kinh Minh ñoä ñöïng trong hoäp. Duøng nhieàu traêm
loaïi höông thôm haèng ngaøy cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Lai vaø ñem
höông thôm nhieàu loaïi hoa, ñoát ñeøn, treo traøng hoa, loïng baùu troåi leân
ñuû caùc loaïi nhaïc ñaïo kính leã cuùng döôøng. Boà-taùt khaùc cuõng vaäy. Chö
Thieân coõi trôøi Ñao-lôïi ngaøy ñeâm ba laàn höông hoa thôm coõi trôøi cuùng
döôøng Minh ñoä.
Nghe vieäc aáy, Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc thieän nöõ raát vui möøng, laáy
nhieàu höông thôm, tô deät baèng vaøng may thaønh nhieàu y traûi leân treân,
laøm côø, ñeäm, reøm traûi leân ñaát, roài ñeán toøa cao cuûa Boà-taùt Phaùp Lai,
caùch phaùp hoäi khoâng xa. Töø xa troâng thaáy ngay treân toøa cao laø moät
ngöôøi treû tuoåi, dung maïo trang nghieâm, toûa aùnh saùng röïc chieáu suoát
caû muoân öùc ngöôøi, ñang giaûng noùi veà Minh ñoä.
Ñeán gaëp Boà-taùt Phaùp Lai, hoï daâng leân Phaùp sö nhieàu loaïi
höông thôm, bao nhieâu y baùu roài ñaûnh leã, nhieãu quanh taùm traêm
voøng vaø töï quy y, thöa:
–Chuùng con nguyeän tieán ñeán haïnh cao caû, ñöôïc kinh toân quyù.
Boà-taùt Phaùp Lai an uûi hoï:
–Caùc vò ñem nhieàu leã vaät ñeán, khoâng ai moûi meät chöù? Caùc vò
muoán gì, ta seõ chieàu theo, chôù coù nghi ngaïi. Ta laø thaày ñoä ngöôøi, cho
neân seõ ñaùp öùng heát, khoâng heà luyeán tieác ñieàu gì.
Boà-taùt Phoå Töø thöa:
–Thöa Phaùp sö! Con voán caàu Minh ñoä. Luùc ôû trong nuùi, con
ñang buoàn raàu thì treân hö khoâng coù hoùa Phaät, thaân ba möôi hai töôùng,
maàu vaøng tía toûa ra möôøi öùc tia saùng röïc rôõ. Ñöùc Phaät khen ngôïi con:
“Laønh thay, laønh thay! Caàu Minh ñoä ñeán nhö vaäy! Haõy ñi veà höôùng
Ñoâng hôn hai muoân daëm, gaëp nöôùc Höông tònh, trong ñoù coù Boà-taùt
Phaùp Lai laø vò ñöôïc toân kính nhaát, thöôøng hay daïy ngöôøi. Neáu ñeán
nghe seõ ñöôïc Minh ñoä. Nhieàu muoân öùc kieáp tröôùc, vò aáy thöôøng laøm
Thaày oâng. Khi oâng môùi phaùt taâm, vò naøy laø Thaày oâng.” Con nghe teân
thaày, trong loøng raát vui möøng khoân xieát. Do vui möøng neân con lieàn
thaáy ñònh cuûa caùc Ñöùc Phaät möôøi phöông. Luùc aáy, caùc Ñöùc Phaät khen
ngôïi con: “Laønh thay, laønh thay! Chuùng ta caàu Phaät, caàu Minh ñoä
cuõng nhö vaäy, töï ñaït ñeán thaønh Phaät.” Khi tænh daäy, khoâng thaáy gì
caû, con töï nghó: “Phaät töø ñaâu ñeán vaø ñi veà ñaâu?” Cuùi xin Phaùp sö noùi
cho bieát.
Ngaøi Phaùp Lai noùi:
–Naøy Hieàn giaû! Haõy nghe cho roõ, Khoâng, Voâ töôùng, Voâ
nguyeän voán khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà ñaâu. Ñöùc Phaät cuõng
vaäy, khoâng nôi choán, khoâng töø ñaâu sinh ra, khoâng hình töôùng nhö
huyeãn hoùa, nhö ngöïa boùng naéng, nhö ngöôøi trong moäng. Dieät heát
töôûng töôïng, khoâng sinh, khoâng lôùn, khoâng coù gì öa thích, ñi qua caùc
coõi nhöng voán thaät khoâng coù nôi ñeán, ñi cuõng khoâng veà ñaâu, muoán
bieát Phaät cuõng vaäy.
Boà-taùt Phoå Töø nghe phaùp saâu xa nhö theá, coù soá ñoâng Tyø-kheo
ngay taïi choã ngoài ñaéc ñöôïc saùu muoân ñònh moân. Theá naøo laø ñònh
moân laø ñònh khoâng xöù sôû? Laø ñònh boû caùc taø vaïy, trong khoâng kinh
sôï, laø ñònh goác boû aùi duïc, laø ñònh thoaùt caùc hoaïn naïn, laø ñònh khoâng
theå chaáp caùc phaùp cuù nhaäp. Ví nhö nöôùc bieån khoâng theå ño löôøng
nhieàu ít, so vôùi trí tueä ñaõ nhaäp ñònh. Nuùi Tu-di trang nghieâm laø do
coâng ñöùc cuûa ñònh trang nghieâm. Neáu laáy naêm aám, boán ñaïi, saùu suy
khoâng hình töôùng maø quaùn ñònh seõ thaáy ñònh cuûa chö Phaät, ñònh cuûa
Boà-taùt. Caùc kinh phaùp khoâng hình töôùng cuûa ñaïo thaáy coù noùi veà
ñònh. Chaâu baùu trang söùc cho ñònh ñeàu quaùn veà chaâu baùu nhaäp ñònh,
ñeàu nghó nhôù veà ñònh cuûa caùc Ñöùc Phaät. Ñònh cuûa Boà-taùt treân toøa
cao thaät khoâng thoaùi chuyeån vaø quay baùnh xe phaùp laø chuyeån ñònh,
laø trang nghieâm coâng ñöùc cuûa Phaät, ñöôïc nghe caùc vieäc thanh tònh
ñeå ñeán ñöôïc ñònh thanh tònh, ñöôïc nghe caùc vieäc ñeå bieát veà bieån
ñònh. Khoâng ñaït ñöôïc gì neáu khoâng ñi qua ñònh. Muoán aâm thanh
cuûa kinh khaép ñeán ñònh thì söï hieån baøy cuûa kinh phaùp laø côø phöôùn
cuûa ñònh. Thaân Nhö Lai khoâng hình töôùng nhaäp ñònh, thì caùc kinh
khoâng hình töôùng thaáy khaép caùc ñònh. Boà-taùt ghi khaéc ñònh, maét
Nhö Lai thaáy ñònh, chieáu saùng caûnh giôùi ñònh. Coõi Phaät ñaõ nguyeän
www.daitangkinh.org
coù ñaày ñuû ñònh, hieåu ñöôïc ñònh khoù trong möôøi phöông, ñònh trang
nghieâm, saép thaønh Phaät ñònh nhieàu loaïi hoa khaùc maàu saéc, ñònh
nhieàu thöù chaâu baùu, ñònh baùnh xe phaùp thöôøng quay. Caùc aâm thanh
nghe töø xa coát yeáu nhaäp vaøo ñònh, ñònh caên baûn nhaäp vaøo ngöôøi ôû
khaép möôøi phöông, caùc chí ñònh cuøng khaép ba coõi, ñònh caùc coâng
ñöùc thaønh Phaät, ñònh luùc Boà-taùt ngoài döôùi caây khoâng gì hôn saùu Ñoä.
Löôùi ñònh phaù hoaïi ngoaïi ñaïo khaùc, ñònh Nhö Lai thaáy bay, ñònh voâ
löôïng coâng ñöùc trang nghieâm, ñònh caùc coâng ñöùc trí tueä chaâu baùu,
ñònh trí Nhaát thieát ñòa, taát caû ñeàu thanh tònh töø ñònh, ñeàu chieáu saùng
khaép ñònh, ñi vaøo ngöôøi khaép möôøi phöông laø nhôø nuùi ñònh. Trí tueä
caên baûn phaùt ra töø trong ñònh. Ñònh caû ba ñôøi ñeàu bình ñaúng. Nhö
vaäy so vôùi Boà-taùt Phoå Töø ñöôïc saùu muoân ñònh.
Baáy giôø, Boà-taùt Phaùp Lai ñöùng daäy ñi vaøo cung ñieän.
Phaåm 29: PHAÙP LAI KHAÛI SÓ
Baáy giôø, Boà-taùt Phoå Töø xuaát ñònh cuøng caùc theå nöõ ñi ñeán cuùng
ngaøi Phaùp Lai, ñöùng ngoaøi cöûa töï nghó: “Vì Kinh phaùp neân ta ñeán,
Phaùp sö hieän ñang ôû trong, ta khoâng neân ngoài naèm, maø phaûi ñôïi
Phaùp sö leân treân toøa cao giaûng noùi veà Minh ñoä voâ cöïc, luùc aáy môùi
ngoài.”
Caùc theå nöõ cuõng baét chöôùc ñöùng. Luùc aáy, Boà-taùt Phaùp Lai vöøa
giaûng daïy kinh ñaïo cho caùc theå nöõ trong cung xong, ngaøi taém goäi roài
maët aùo môùi, leân ñaøi Minh ñoä ngoài tö duy veà caùc ñònh, baát ñoäng ñeán
baûy naêm nhö vaäy.
Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc theå nöõ khoâng heà quaáy nhieãu. Hoï cuõng ñi
kinh haønh baûy naêm khoâng ngoài, khoâng naèm. Sau ñoù, hoï nghe tieáng
cuûa Ñöùc Phaät ôû trong hö khoâng daïy: “Sau baûy ngaøy, Boà-taùt Phaùp Lai
seõ xuaát ñònh.” Nghe tieáng Ñöùc Phaät daïy, Boà-taùt Phoå Töø töï nghó: “Ta
phaûi queùt doïn saïch seõ vaø traûi toøa cho Phaùp sö”, roài cuøng ñeán choã
giaûng kinh laøm toøa cao cho Phaùp sö. Caùc theå nöõ ñeàu laáy y phuïc maëc
treân thaân traûi leân toøa.
Baáy giôø taø ma töï nghó: “Chöa coù ai nhö Boà-taùt naøy, vì cung
kính caàu Phaät neân tinh taán maïnh meõ laøm toøa cao. Ngöôøi naøo khoâng
bieáng nhaùc thì ñöôïc ñaïo, seõ ra khoûi coõi nöôùc ta ñeå cöùu ñoä voâ löôïng
chuùng sinh. Ta phaûi haïi oâng ta.”
Ñeå phaù hoaïi toøa ngoài cuûa caùc Boà-taùt, boïn taø ma ñoå caùt, ñaù, soûi,
gai goùc, xöông khoâ… laøm dô baån toøa ngoài. Thaáy treân ñaát, giöõa toøa
ngoài toaøn caùt, soûi, gai goùc, xöông khoâ, Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc theå nöõ
töï nghó: “Baáy giôø Phaùp sö saép ñeán giaûng kinh vaø caùc ñeä töû seõ ñeán
nghe, ta neân queùt doïn saïch seõ, söûa soaïn choã ngoài ngay ngaén. Treân
ñaát coù buïi baëm seõ laøm baån Phaùp sö vaø caùc Boà-taùt, ta phaûi vaåy nöôùc”,
neân lieàn ñi tìm nöôùc, taø ma laøm cho nöôùc caïn. Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc
theå nöõ nghó: “Chuùng ta tìm nöôùc khoâng ñöôïc, phaûi laøm sao? Neân laáy
maùu trong thaân mình vaåy leân.” Luùc aáy, Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc theå nöõ
ñeàu laáy dao ñaâm nhieàu nôi treân thaân, laáy maùu vaåy leân ñaát, do coù taâm
Töø ñoái vôùi phaùp.
Ñeá Thích töï nghó: “Ñôøi nay coøn coù ngöôøi nhö vaäy, tinh taán,
cung kính, töø hieáu ñoái vôùi Phaùp sö”, lieàn khen ngôïi:
–Laønh thay, laønh thay! Hieàn giaû, thaät khoù coù ai saùnh baèng. Nay
ngaøi nghe Minh ñoä khoâng bao laâu seõ thaønh Phaät. Hieàn giaû, baây giôø
Ngaøi caàn gì, xin cöù daïy. Coù ñöôïc ngöôøi nhö Hieàn giaû, chuùng toâi phaûi
uûng hoä, ngaøi muoán ñieàu gì, chuùng toâi seõ laøm ngay.
Boà-taùt Phoå Töø baûo:
–Toâi muoán ñieàu gì oâng neân töï bieát.
Luùc aáy, Ñeá Thích hoùa ra ñaát ñeàu coù nöôùc trong nhö löu ly. Treân
ñaát coù caùt baèng vaøng, roài laøm cho caùc veát thöông treân thaân cuûa Boà-
taùt Phoå Töø vaø caùc theå nöõ ñeàu laønh laën trôû laïi nhö tröôùc. Boán phía toøa
ngoài bieán thaønh ao nöôùc löu ly, chung quanh ñeàu coù caây baèng chaâu
baùu vaø hai beân bôø, boán phía ao baùu coù baûy caây baùu moïc ra nhieàu
traêm loaïi chaâu baùu ñeïp. Boà-taùt vaø caùc theå nöõ ñeå daønh nöôùc cho caùc
Boà-taùt. Trôøi raûi nhieàu hoa maøu saéc nhö möa, saùng röïc chieáu caû nöôùc.
Höông thôm thoaûng khaép boán phía. Ngöôøi nghe meàm loøng, gom boán
ngaøn taûng ñaù khaéc leân lôøi cuûa Boà-taùt Phoå Töø noùi, roài ñem hoa naøy
cuùng döôøng Minh ñoä vaø raûi leân treân Boà-taùt Phaùp Lai vaø laáy y traûi leân
www.daitangkinh.org
toøa ngoài. Taát caû ñeàu ñöôïc thoï nhaän vaø chuù nguyeän.
Sau baûy naêm, Boà-taùt Phaùp Lai xuaát ñònh, ñi ñeán toøa cao cuøng
vôùi hai traêm öùc Boà-taùt ngoài xuoáng. ÔÛ phía tröôùc, ngöôøi ngoài raát ñoâng.
Luùc aáy, Boà-taùt Phoå Töø vaø caùc theå nöõ cuøng nhau raûi hoa, raûi boät
höông Chieân-ñaøn cuøng nhieàu danh höông, caùc chaâu baùu leân Boà-taùt
Phaùp Lai vaø caùc Boà-taùt, ñaàu maët leã saùt chaân, ñi nhieãu ba voøng roài
ñöùng luøi laïi. Do taâm maàu nhieäm neân thaáy ñaïi hoäi cuûa ngaøi Phaùp Lai
roäng vuoâng vöùc boán möôi daëm, coù raát ñoâng ngöôøi ôû trong ñoù. Boà-taùt
Phaùp Lai thaáy ngöôøi töø boán höôùng ñeán hoäi hoïp vì kinh phaùp, ngaøi
lieàn giaûng noùi Minh ñoä:
–Thieän nam, haõy laéng nghe, caên baûn cuûa caùc kinh phaùp, ñeàu
bình ñaúng vôùi trí tueä Nhö Lai, khoâng coù chöôùng ngaïi, nhö huyeãn,
khoâng hình töôùng. Nhö gioù, voán nguyeân nhaân cuûa noù khoâng theå tính
keå, Minh ñoä cuõng vaäy, taát caû ngaõ sôû ñeàu phaûi döùt tröø vì nguoàn goác
cuûa noù voán cuõng thanh tònh. Ví nhö ngöïa boùng naéng, boùng ngöôøi voán
khoâng coù. Nhö trong moäng coù muoán ñieàu gì thì ñieàu mong muoán aáy
voán khoâng. Nhö ngöôøi coù teân voán khoâng coù. Nhö ÖÙng nghi dieät ñoä laø
khoâng, khoâng coøn sinh nöõa. Minh ñoä cuõng vaäy, Nhö Lai dieät ñoä cuõng
bình ñaúng khoâng khaùc. Minh ñoä voán bình ñaúng. Ví nhö ñoát löûa lieàn
daäp taét. Noù voán khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà ñaâu. Nhö trong
moäng thaáy nuùi Tu-di voán khoâng. Nhö Phaät hieän bay voán khoâng thaät
coù. Minh ñoä cuõng vaäy. Tröôùc ñoái vôùi duïc cuøng vui thuù, nhöng xeùt laïi
noù khoâng thaät coù. Nhö ngöôøi noåi tieáng khoâng thaät coù. Nhö Lai khoâng
coù caùi thaáy tröôùc, nghó raèng ngöôi aáy ñaõ gaây nhaân gaëp Minh ñoä. Nghó
ñeán vieäc ñaõ laøm voán khoâng thaät coù. Nhö ngöôøi laøm aûo thuaät hoùa
thaønh hình töôïng voán khoâng thaät coù. Nhö hö khoâng ñích thöïc khoâng
coù choã an truï. Nhö caùi hoïc cuûa nhaø aûo thuaät, ñeàu chæ baøy töø xöa ñeán
nay cuõng khoâng theå gom goùp laïi thaønh moät. Minh ñoä cuõng khoâng coù
ba ñôøi, neân bieát nhö vaäy. Teân goïi xeùt ra voán khoâng coù hình töôùng,
nhöng chöõ laïi coù hình töôùng. Minh ñoä khoâng phaûi khoâng ñeán, khoâng
phaûi khoâng vaøo. Vì sao? Vì hö khoâng voán khoâng coù saéc. Minh ñoä ví
nhö hö khoâng, khoâng phaûi khoâng ñeán, khoâng phaûi khoâng vaøo. Nhaäp
vaøo ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoâng, nhaäp vaøo naêm aám kia ñaây, nhaäp
vaøo thoï maïng, coù ñöùc khoâng ñöùc, nhaäp vaøo duïc khoâng duïc, coù khoâng
coù, töôûng khoâng töôûng, nguyeän khoâng nguyeän. Nhaäp vaøo trong sinh,
nhaäp vaøo maët trôøi, maët traêng, sao, thaàn Chaát löôïng, Roàng, Quyû
vöông, thaàn Chaáp nhaïc, thaàn töïa hình ngöôøi, thaàn ñi baèng ngöïc, thaàn
thaân raén cuõng nhaäp vaøo caàm thuù, ngaï quyû, ñòa nguïc, loaøi boø bay maùy
cöïa, loaøi boø ñi ngoaèn ngoeøo, thôû khoø kheø, giaøu sang, hieàn laønh,
Thaùnh trí, Tieân nhaân, Döï löu, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Duyeân giaùc, nhaäp vaøo Boà-taùt, nhaäp vaøo Ñöùc Phaät, nhaäp vaøo dieät ñoä,
boán YÙ chæ, boán YÙ ñoaïn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc
yù, taùm Ñaïo haïnh, coù trí Khoâng trí, möôøi Löïc, boán Voâ yù, boán vieäc
khoâng uûng hoä, möôøi taùm phaùp Baát coäng, kinh Phaät, saùch ñôøi, chuù
ñoàng boùng, nhaäp vaøo tuùc maïng laàn löôït xoay vaàn trong sinh töû, coù
khoå khoâng khoå, töï taïi khoâng töï taïi, ñoä thoaùt, toát khoâng toát, thieän
khoâng thieän, trí khoâng trí, saùng suoát khoâng saùng suoát, töø xöa ñeán nay
coù theå thaáy khoâng theå thaáy, giaùo phaùp coù khoâng coù, taát caû coù hình,
khoâng hình, khoâng phaûi khoâng nhaäp vaøo.
–Naøy Thieän Nghieäp! Boà-taùt Phaùp Lai ñaõ ñeán nôi giaûng noùi
Minh ñoä cho Boà-taùt Phoå Töø. Giaûng ñaày ñuû nhö vaäy suoát trong baûy
ngaøy. Luùc aáy, ngöôøi nghe kinh noùi nhö chöøng böõa aên. Vì sao? Vì
naêng löïc oai thaàn cuûa Boà-taùt Phaùp Lai neân khi nghe xong, Boà-taùt Phoå
Töø raát vui möøng. Caùc theå nöõ ñem y trôøi vaø taùm traêm thaïch caùc thöù
baùu cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Lai. Ñeá Thích cuõng raûi caùc thöù hoa
thôm coõi trôøi leân mình Boà-taùt Phaùp Lai vaø caùc Boà-taùt ñeå coù theâm
coâng ñöùc. Luùc aáy, caùc caây goã, caây hoa, caây traùi vaø nhieàu loaïi caây
baùu trong moät coõi Phaät ñeàu uoán mình nghieâng xuoáng ñaûnh leã Boà-taùt
Phaùp Lai, roài tuoân raûi xuoáng caùc loaøi hoa ñaày höông thôm nhö möa.
Höông thôm caùc loaøi hoa aáy toûa ra trong moät coõi Phaät. Taát caû moïi
ngöôøi ngöûi muøi höông cuûa caùc loaøi hoa aáy ñeàu thaáy Boà-taùt Phaùp Lai
ôû treân toøa cao giaûng kinh vaø thaáy Boà-taùt Phoå Töø cuøng caùc theå nöõ toû
veû öa thích, vui möøng khoân xieát, ñeàu töø xa ñaûnh leã. Trong nöôùc aáy
ñeàu rung chuyeån. Luùc aáy coù hôn muoân öùc ngöôøi ñaéc ñöôïc voâ soá kinh
phaùp, voâ soá Boà-taùt ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
Khi aáy, caùc theå nöõ ñeán tröôùc Boà-taùt Phoå Töø, thöa baïch raèng:
–Baïch Boà-taùt! Chuùng con nguyeän ñem thaân maïng töï quy y
www.daitangkinh.org
Ngaøi, xin ñöôïc laøm ngöôøi haàu vaø kính daâng ngaøi naêm traêm xe chaâu
baùu, vì chuùng con maø ngaøi ñaõ chòu nhieàu khoå nhoïc ñeå hoài höôùng
thaønh Phaät. Nay nhôø aân ñöùc to lôùn naøy, chuùng con môùi ñöôïc nghe
toân kinh, khoâng coøn maûy may nghi ngôø. Baây giôø daãu cho chuùng con
coù haàu haï ngaøi nhieàu muoân öùc kieáp cuõng chöa ñeàn ñaùp aân ñöùc
trong choác laùt.
Boà-taùt Phoå Töø nhaän lôøi roài ñeán tröôùc Boà-taùt Phaùp Lai, baïch
raèng:
–Kính baïch Boà-taùt! Con xin daâng leân ngaøi thaân con, caùc theå nöõ
vaø caùc chaâu baùu. Mong ngaøi thöông xoùt chuùng con maø nhaän laáy ñeå
chuùng con ñöôïc coâng ñöùc.
Muoán Phoå Töø thaønh töïu coâng ñöùc aáy neân Boà-taùt Phaùp Lai nhaän
laáy roài ñöa laïi cho Phoå Töø vaø noùi:
–Cho ngöôi caùc theå nöõ naøy ñeå laøm ngöôøi haàu, coøn caùc xe chaâu
baùu haõy ñem duøng.
Caùc trôøi, ngöôøi treân trôøi Ñao-lôïi ñeàu khen ngôïi:
–Laønh thay, laønh thay! Boà-taùt Phoå Töø cuùng döôøng Phaùp sö
nhieàu vaät baùu! Thaät khoù coù ñöôïc taâm nhö vaäy!
Luùc aáy coù nhieàu ngöôøi muoân öùc ngöôøi ñeán choã ngaøi Phaùp Lai
nghe kinh. Boà-taùt Phoå Töø vui möøng hôùn hôû, ñaéc ñöôïc saùu muoân phaùp
moân thieàn ñònh ngay taïi choã ngoài. Ñoù laø caùc ñònh nhö: Ñònh mong
muoán, ñònh oai nghi, ñònh khuyeán ñöùc, ñònh traêng troøn, ñònh aùnh saùng
maët trôøi, ñònh haïnh Nhö Lai, ñònh Boà-taùt sinh, ñònh thích trí tueä, ñònh
truï ñoä thoaùt vöõng chaéc, ñònh khoâng an truï trong caùc caûnh giôùi, ñònh
nhaäp vaøo coõi nöôùc moïi thöù trang nghieâm, ñònh Nhö Lai töôùng nhaäp
voâ töôûng, ñònh ngöôøi khaép möôøi phöông voâ hình aán phong, ñònh Nhö
Lai xuaát sinh, ñònh an vui khoâng lo sôï, ñònh vöùt boû chaâu baùu, ñònh oai
löïc Nhö Lai trang nghieâm, ñònh caùc kinh phaùp saùng suoát an laïc, ñònh
hieåu roõ moïi vieäc caùc phaùp khoâng töø ñaâu ñeán, ñònh Thanh tònh nhö
Phaïm thieân, ñònh ba ñôøi ñeàu nhaäp vaøo bình ñaúng, ñònh taïng Phaät
trang nghieâm, ñònh aâm thanh Phaät ñeàu thaønh töïu… Caùc ñònh nhö vaäy
ñöôïc saùu muoân phaùp moân. Boà-taùt xuaát ñònh, ñaéc ñöôïc oai löïc trí tueä
nhaäp vaøo caùc kinh phaùp. Boà-taùt Phoå Töø thöa:
–Xin Phaùp sö haõy vì con maø noùi veà aâm thanh cuûa Ñöùc Phaät vaø
laøm sao bieát ñöôïc?
Boà-taùt Phaùp Lai daïy:
–Naøy Hieàn giaû! Haõy nghe cho roõ. Ví nhö caây ñaøn khoâng haàu,
khoâng do moät vieäc laøm thaønh maø phaûi coù phím ñaøn, coù daây ñaøn vaø
coù ngöôøi ñöa tay khaûy thì aâm thanh cuûa noù môùi hoøa hôïp, roài töï do
muoán khaûy ca khuùc naøo cuõng ñöôïc. Muoán bieát aâm thanh cuûa Ñöùc
Phaät gioáng nhö vaäy. Boà-taùt voán phaùt taâm traûi qua nhieàu ñôøi laøm
coâng ñöùc, daïy doã, truyeàn trao, thöa hoûi, gom goùp laøm vieäc Phaät söï,
nhôø vaäy môùi ñöôïc thaân Phaät. AÂm thanh cuõng nhö vaäy, phaùp aáy ñeàu
töø nhaân duyeân laøm thaønh, chöù khoâng phaûi do Boà-taùt laøm ra, khoâng
phaûi lìa haønh maø ñöôïc, khoâng phaûi töø thaân Phaät maø ñöôïc, cuõng
khoâng phaûi lìa thaân Phaät maø ñöôïc. Hieàn giaû muoán bieát aâm thanh
thaân Phaät phaûi laøm gom goùp nhöõng vieäc nhö vaäy môùi ñöôïc aâm
thanh cuûa Phaät.
Laïi nöõa, naøy Hieàn giaû! Ví nhö ngöôøi thoåi keøn phaûi ñieàu hoøa aâm
gioûi ñeå khôùp vôùi baøi ca. Caùi keøn ñöôïc laøm baèng tre, nhöng phaûi coù
coâng ngöôøi thoåi. Laøm taát caû nhöõng vieäc nhö vaäy thì aâm thanh cuûa noù
môùi buoàn thöông. Thaân Nhö Lai khoâng phaûi do moät vieäc, hai vieäc maø
thaønh, phaûi do nhieàu ñôøi laøm coâng ñöùc. Daïy ngöôøi vaøo ñaïo, do baûn
nguyeän maø ra, cho neân thaân töôùng Phaät vaø caùc veû ñeïp ñeàu hieän roõ
nhö vaäy. Ví nhö sau khi Ñöùc Phaät dieät ñoä, coù ngöôøi laøm hình töôïng
Phaät trang nghieâm, xinh ñeïp, gioáng Phaät nhö taïc, ai thaáy cuõng ñeàu
khen ngôïi, ñem hoa höông, luïa laø cuùng döôøng thì Hieàn giaû coù cho laø
caùi thaàn cuûa Ñöùc Phaät ôû trong ñoù khoâng?
Boà-taùt Phoå Töø thöa:
–Thöa khoâng, vì ngöôøi laøm töôïng chæ muoán laøm cho moïi ngöôøi
boù buoäc taâm yù, kính leã ñeå töï raên nhaéc mình laøm sao phaûi ñöôïc phöôùc
aáy. Cuõng khoâng phaûi do moät vieäc, hai vieäc laøm thaønh maø nhôø coù
vaøng, coù trí ngöôøi, hoaëc coù ngöôøi thaáy Phaät, roài sau khi Ngaøi dieät ñoä
nhôù ñeán Ngaøi neân laøm töôïng, muoán cho chuùng sinh trong möôøi
phöông cuùng döôøng ñeå ñöôïc phöôùc aáy.
Boà-taùt Phaùp Lai noùi:
www.daitangkinh.org
–Nhö Hieàn giaû ñaõ noùi, thaønh töïu thaân Phaät khoâng phaûi do moät
vieäc, hai vieäc maø nhôø coù haïnh tu cuûa Boà-taùt, coù ngöôøi voán caàu thaønh
Phaät, hoaëc coù ngöôøi thöôøng thaáy Phaät laøm coâng ñöùc, cho neân thaønh
töïu thaân Phaät, trí tueä bieán hoùa, bay ñi vaø caùc töôùng toát môùi thaønh töïu
thaân Phaät. Ví nhö caùi troáng coù tre, goã, da, duøi, coù ngöôøi ñaùnh thì aâm
thanh cuûa noù môùi phaùt ra. Muoán bieát thaân Phaät thì cuõng gioáng nhö
vaäy, do thöïc haønh traêm ngaøn vieäc môùi thaønh töïu ñöôïc, coù phaùt taâm
ban ñaàu, coù thöïc haønh saùu Ñoä voâ cöïc, hieåu roõ taát caû moïi vieäc voán
khoâng, khoâng töø ñaâu sinh, ngoài döôùi goác caây haøng phuïc quyeán thuoäc
ma quaân, bieát caùc kinh phaùp nhö huyeãn khoâng khaùc, cho neân môùi
thaønh töïu thaân Phaät. Ví nhö hoïa só coù caây buùt baèng ngoïc bích, duøng
tay veõ môùi thaønh ngöôøi hoïa só. Thaân Phaät cuõng nhö vaäy, do laøm maáy
ngaøn vieäc boá thí, trì giôùi, khoâng phaïm möôøi ñieàu aùc, thöôøng theo
thaày toát, coù taâm bình ñaúng thöông xoùt chuùng sinh neân khoâng ai phaù
hoaïi ñöôïc, ñôøi ñôøi thaáy Phaät. Boà-taùt nghe roài thöïc haønh moät caùch
vöõng chaéc khoâng queân, giöõ gìn chaân thaät khoâng dua nònh, thöôøng
thöïc haønh taâm chí thaønh.
Laïi nöõa, ví nhö trôøi Voâ keát aùi tu chæ quaùn, theo thöù lôùp leân trôøi
Quang dieäu trang nghieâm xinh ñeïp. ÔÛ coõi trôøi naøy nhaø cöûa khoâng
phaûi töï laøm, cuõng khoâng coù ai ñeán laøm, vì voán khoâng töø ñaâu ñeán,
cuõng khoâng ñi veà ñaâu, do nhaân duyeân maø sinh, nhôø ngöôøi aáy ñôøi
tröôùc laøm coâng ñöùc maø coù ra, nhôø boá thí cho chuùng sinh neân ñöôïc
sinh veà nôi ñoù, ôû trong nhöõng ngoâi nhaø ñoù. Hieàn giaû muoán bieát thaân
Phaät do nhaân duyeân sinh. Ngöôøi ñôøi muoán thaáy Phaät thì ngöôøi aáy ñôùi
tröôùc coù coâng ñöùc, xa lìa taùm choã xaáu aùc, sinh ra trí tueä kính tin Phaät.
Sôû dó Ñöùc Phaät hieän thaân laø vì muoán ñoä chuùng sinh. Nhö tieáng vang
trong nuùi khoâng phaûi do moät vieäc, hai vieäc, maø do coù nuùi, coù ngöôøi
keâu, coù tai laéng nghe môùi nghe ñöôïc. Phaät voán khoâng coù hình töôùng,
cuõng khoâng ñaém tröôùc, do nhaân duyeân sinh ra, ñôøi ñôøi thöïc haønh veà
khoâng, nhaân duyeân sinh töû Phaät ñeàu hieåu roõ, voán khoâng coù sinh töû,
cuõng khoâng coù dieät ñoä nhöng thöïc haønh thò hieän naøy, noùi lôøi naøy. Ví
nhö ngöoøi laøm aûo thuaät hoùa thaønh vua Chuyeån luaân töø bi giaùo hoùa
laøm thaám nhuaàn chuùng sinh, ai nghe cuõng ñeàu öa thích. Ngöôøi mong
caàu öa thích y phuïc baèng chaâu baùu thì ñeàu tha hoà cho hoï.
Giöõa moïi vieäc, ñöùc vua ngoài, ñöùng, böôùc ñi, dung nghi an oån,
vöõng chaéc, ai thaáy cuõng ñeàu kính leã, khoâng phaûi do moät vieäc, hai
vieäc thaønh töïu maø do coù thaày, coù chuù nguyeän, coù nhieàu ngöôøi, tuøy
theo sôû thích maø hoùa hieän ra. Coù ngöôøi thoâng minh bieát laø hoùa hieän,
chöù ngöôøi huyeãn naøy khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà ñaâu, voán
laø töø khoâng, do söï bieán hoùa laøm ra. Ngöôøi thoâng minh bieát laø do nhaân
duyeân. Thaân Phaät cuõng vaäy, do nhieàu vieäc coù coâng ñöùc, coù ñöùc hoan
hyû, nghó nhôù ñeán chuùng sinh laøm cho ñöôïc an oån. Boà-taùt nguyeän
phaân chia kinh phaùp, chæ daïy, truyeàn trao ñeå thöïc haønh. Boû ñònh tö
duy phaân bieät, noùi kinh cho moïi ngöôøi hoïc.
Caùc trôøi ngöôøi ñeàu vui veû. Trong soá ñoù coù ngöôøi töï coáng cao,
coù ngöôøi khoâng bieát hoå theïn, coù ngöôøi daâm loaïn, tham lam keo kieát,
coù ngöôøi gaéng göôïng töï duïng, coù ngöôøi hay tranh caõi, khoâng theå naøo
can ngaên, coù ngöôøi che giaáu daâm, noä, si, coù ngöôøi laøm aùc khoâng theå
tính keå. Phaät ôû ngay trong moïi ngöôøi, raát trang nghieâm xinh ñeïp,
ngoài, ñöùng, böôùc ñi, pheùp taéc dung nghi ñeàu an oån vöõng chaéc, caùc
vieäc aùc ñaõ heát, chæ coøn caùc ñöùc laøm cho moïi ngöôøi ñöôïc an vui, cuõng
töï laøm Phaät söï nhöng voán khoâng ñaém nhieãm. Nhö vieäc do ngöôøi aûo
thuaät laøm ra, Boà-taùt thaáy thaân Phaät cuõng nhö vaäy. Duø Ngaøi khoâng
ñaém nhieãm, khoâng töôûng nhôù, duø bieát voán khoâng nhöng vaãn cung
kính lam leã cuùng döôøng. Töø xöa ñeán nay, chö Phaät ñeàu töø caùc vieäc,
moïi vieäc ñeàu coù duyeân sinh.
Boà-taùt laïi nghó: “Ngöôøi naøo giöõ gìn thöïc haønh seõ mau thaønh
Phaät.” Luùc Boà-taùt Phaùp Lai noùi veà thaân Phaät, coù boán möôi taùm ngaøn
Boà-taùt hieåu ngay vaø ñeàu tin vaøo ñoù maø thöïc haønh traêm öùc Boà-taùt
ñöôïc söï khoâng chöôùng ngaïi, neáu coù hoûi ñeàu ñaùp ñöôïc, boán traêm öùc
Boà-taùt ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, taùm traêm öùc Boà-taùt ñeàu ñöôïc
an truï vaøo phaùp A-xaø-phuø. Luùc aáy, chö Thieân ñem hoa thôm ñeán
tung raûi nhö möa leân Boà-taùt Phaùp Lai vaø caùc Boà-taùt. Nhôø oai thaàn
cuûa Boà-taùt Phaùp Lai, taát caû ñeàu ôû moät coõi Phaät coù caùc aâm nhaïc töï
phaùt ra aâm thanh. Töø trong hö khoâng, maáy ngaøn muoân öùc vò trôøi tung
y trôøi, troåi aâm nhaïc cuøng chuùc möøng Boà-taùt Phaùp Lai vaø caùc Boà-taùt.
Thieân y baøy ra che truøm moät coõi Phaät, caùc vò trôøi ñoát nhieàu thöù
höông roài chia ra raûi khaép moät coõi Phaät. Traùi ñaát ñeàu rung chuyeån,
www.daitangkinh.org
Boà-taùt chö Phaät töø xa khen ngôïi Boà-taùt Phaùp Lai:

–Laønh thay, laønh thay!
Luùc aáy, chö Phaät thoï kyù cho Boà-taùt Phoå Töø veà sau seõ thaønh
Phaät hieäu laø Voõng-ma-ca-kyø-ñaø-phaû-la-da Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc
Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc. Caùc ngöôøi nöõ ñeàu hoùa thaønh
ngöôøi nam, ñôøi ñôøi sinh ra nôi naøo ñeàu khoâng lìa chö Phaät, thöôøng
ñem Minh ñoä chæ daïy cho chuùng sinh trong möôøi phöông laàn löôït
thaønh Phaät.
Ñöùc Phaät baûo Thieän Nghieäp:
–Boà-taùt muoán mau thaønh Phaät phaûi caàu Minh ñoä voâ cöïc moät
caùch tinh taán, cung kính nhö Boà-taùt Phoå Töø.
Phaåm 30: CHUÙC LUÏY A-NAN
Phaät baûo A-nan:

–Naøy A-nan! Nhö Lai chuùc luïy kinh Minh Ñoä Voâ Cöïc cho oâng,
oâng phaûi giöõ gìn caån thaän, ghi nhôù roõ raøng töøng chöõ töøng caâu, chôù ñeå
thieáu soùt. Ñaây laø caùi kho Kinh taïng voâ taän. Caùc phaùp ñeàu töø trong ñoù
sinh ra. Voâ löôïng kinh saùch, caùc thöù trí tueä khaùc nhau, tuøy theo söï
hieåu bieát cuûa moïi ngöôøi maø coù baáy nhieâu thöù laøm cho hoï vui veû, thöïc
haønh kinh ñaïo, nhaäp vaøo trí tueä. Taát caû ñeàu töø trong kho Minh ñoä maø
ra. Bao nhieân söï thaáy bieát, caùc thöù thöïc haønh, bao nhieâu goác reã si
meâ, gioáng reã trí tueä. Ñieàu mong caàu taän cuøng cuûa moïi ngöôøi laø caàu
trí tueä. Nhö Lai ñeàu bieát töø trong Minh ñoä sinh ra. Kinh naøy laø meï
cuûa Nhö Lai Voâ Sôû Tröôùc Chaùnh Chaân Ñaïo Toái Chaùnh Giaùc. Tueä
nhaõn vaø thaân ta ñaây ñeàu töø trong ñoù sinh ra.
–Naøy A-nan! Neáu ai cung kính phaùp ta ñaõ noùi laø kính thôø ta.
Coøn ai töï kính thaân mình laø coù töø hieáu ñoái vôùi Phaät. OÂng haõy ñem
thaân naøy phuïng thôø Minh ñoä laø cuùng döôøng chö Phaät. Neáu thaân,
mieäng, yù coù töø hieáu ñoái vôùi Phaät thì khoâng noùi ñieàu baát hieáu. Neáu
thöôøng ñöôïc oai nghi cuûa Phaät ñuùng nhö phaùp thì taâm thöôøng thanh
tònh, khoâng coù nhô baån. Neáu thaáy Phaät thì khoâng noùi laø khoâng thaáy.
Nhö theá ñeàu laø baùo aân Phaät roài.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Trong Minh ñoä naøy neáu oâng queân moät chöõ, moät
caâu, boû maát khoâng vieát cheùp laø khoâng thaáy ta, khoâng kính Phaät,
khoâng cuùng döôøng, laø boäi aân Phaät.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! OÂng phaûi nhaän laõnh kyõ caøng, ghi nhôù roõ raøng
Minh ñoä. Haõy ñem taâm töø hieáu ñoái vôùi Phaät maø chæ baûo. Ñaây laø boá
thí giaùo phaùp cuûa Phaät Thieân Trung Thieân töø xöa ñeán nay. Ñem vieäc
naøy cuùng döôøng hoaëc laøm vieäc ñaïi Töø ñoái vôùi chuùng sinh, hoaëc gaàn
guõi giöõ gìn Phaät taïng. Sau khi Phaät dieät ñoä, oâng phaûi uûng hoä kinh
naøy, chôù ñeå thieáu soùt. Ta taän tay giao phoù cho oâng, oâng phaûi trao cho
Boà-taùt Ñaïi só, Boà-taùt Ñaïi só seõ haønh trì, ñaït ñeán choã cao toät cuûa kinh
naøy, phaù hoaïi ñöôïc caùc khoå nhoïc lao nguïc sinh töû, cöùu thoaùt nhöõng
ngöôøi voâ trí bò ngu si raøng buoäc, haøng phuïc ñöôïc quyeán thuoäc ma
quaân, döùt boû caùc phaùp tham duïc, böôùc leân toøa Phaät, thöïc haønh ñaïo
Voâ thöôïng chaùnh chaân, Boà-taùt ban haønh phaùp cho ngöôøi muø maét, cho
keû ngu si. Ñaïo lôùn baäc nhaát khoâng coù hai chaùnh phaùp. Ñaïo Voâ
thöôïng chaùnh chaân, trí tueä chaùnh giaùc, ñoù laø Minh ñoä. Sau khi ta dieät
ñoä, coù nhaân daân trong ba coõi nöôùc tam thieân, oâng haõy daïy hoï vaøo
trong phaùp naøy ñeå thanh töïu ñaïo Thanh vaên vaø daïy baûo chæ cho bieát
chính nhôø phaùp naøy môùi vaøo ñöôïc. Nhö vaäy, moät kieáp hay moät traêm
kieáp giaûng noùi kinh laøm cho ñöôïc dieät ñoä. Duø ñaõ laøm nhö vaäy vaãn
chöa ñuû kính thôø ta, khoâng baèng ñem moät caâu Minh ñoä daïy cho Boà-
taùt, chính laø ñaõ cuùng döôøng Phaät roài.
Phaät daïy:
–Baây giôø ôû ñaây, ta khen ngôïi vaø chuùc luïy Minh ñoä cho oâng ñeán
moät kieáp, traêm kieáp cuõng khoâng theå heát. Ñaây chæ noùi löôïc qua thoâi.
Töø trong ca-sa, Ñöùc Phaät ñöa tay phaûi xoa ñaàu roài ñaët treân vai
A-nan:
–Theá naøo, A-nan, oâng coù taâm Töø ñoái vôùi Phaät khoâng?
A-nan thöa:
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät Thieân Trung Thieân töï bieát vieäc ñoù.
Thöa nhö vaäy ñeán ba laàn. Ñöùc Phaät laïi baûo:
–Theá naøo, oâng coù taâm hieáu ñoái vôùi Phaät khoâng?
Caû ba laàn A-nan ñeàu thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät Thieân Trung Thieân töï bieát vieäc ñoù.
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! OÂng phaûi duøng loøng Töø roäng lôùn ñeå baùo aân ñaày
ñuû. Haõy toân thôø phaùp Minh ñoä cung kính. Phaûi chuù taâm nghó nhôù caâu
nghóa thaät roõ raøng, ngoaøi ra phaûi vöùt boû heát. Haõy nhaát taâm ôû trong
kinh saùch naøy vieát cheùp cho ñuùng töøng chöõ, töøng caâu, hoøa hôïp nhau.
Luùc choïn laáy, luùc haønh trì, luùc hoïc, laõnh thoï kyõ caøng roài cuøng Boà-taùt
laøm cho caùc caâu treân döôùi ñeàu hôïp yù nhau. Khi vieát, thì vieát baèng
vieát toát, luïa toát. Haõy töï quy y, thöøa söï, laøm leã cuùng döôøng hoa thôm,
höông boät, höông ñoát, phöôùn loïng baèng luïa, ví nhö höông tinh khieát
treân coõi trôøi, ñoát ñeøn toát baèng daàu meø, töï quy y, ñaàu maët saùt ñaát, ñoát
ñuoác, laïi ñaûnh leã kính thôø.
Khi Ñöùc Phaät ngoài giöõa chuùng ñeä töû vaø caùc Boà-taùt ôû nuùi Linh
thöùu, thuoäc thaønh Vöông xaù giaûng noùi Minh ñoä voâ cöïc thì Ngaøi ñaõ
thaønh Phaät ñöôïc ba möôi naêm. Ngaøy möôøi naêm thaùng möôøi hai, sau
khi thoï thöïc, Ngaøi giaûng kinh xong, caùc ñeä töû, Boà-taùt, caùc vò Trôøi,
Thaàn Chaát löôïng, Roàng, Quyû vöông, Nhaân daân ñeàu raát vui möøng,
ñeán tröôùc Ñöùc Phaät laøm leã roài lui ra.

SOÁ 226
KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ SAO

QUYEÅN 1
Haùn dòch: Ñôøi Phuø Taàn, Sa-moân Ñaøm-ma-ti vaø Truùc
Phaät Nieäm, ngöôøi nöôùc Thieân Truùc.
Phaåm 1: ÑAÏO HAÏNH
Nghe nhö vaày:

Moät thôøi Ñöùc Phaät ngöï taïi nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh La-duyeät-
kyø cuøng vôùi chuùng Tyø-kheo moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò, ñeàu laø
baäc A-la-haùn, caùc laäu ñaõ saïch, ñaõ döùt sinh töû, vieäc laøm vaø lôøi noùi nhö
nhau, ñaït ñeán taâm giaûi thoaùt vaø tueä giaûi thoaùt. Caùc baäc Thaùnh naøy ñaõ
roõ taát caû, caùc vò ñeàu laø nhöõng baäc Thöôïng só, vieäc ñaùng laøm ñaõ xong,
ñaõ boû haún gaùnh naëng, töï taïi, khoâng coøn caùc nghieäp. Taâm trí cuûa caùc vò
ñeàu ñaõ giaûi thoaùt, ngoaïi tröø Hieàn giaû A-nan.
Ñöùc Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Hoâm nay oâng coù vui loøng thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc
Boà-taùt khoâng? Caùc vò aáy seõ hoïc theo ñoù maø ñöôïc thaønh töïu.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Ñoù laø töï löïc thaày aáy thuyeát hay
laø nöông vaøo oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät ñeå thuyeát?”
Toân giaû Tu-boà-ñeà bieát ñöôïc yù nghó cuûa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát
neân thöa:
–Söï thuyeát phaùp vaø phaùp ñöôïc thaønh töïu cuûa caùc vò ñeä töû Phaät
coù ñöôïc laø ñeàu nhôø vaøo oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät. Vì sao? Vì phaùp cuûa
Ñöùc Phaät thuyeát ra vaø nhöõng gì hoïc ñöôïc trong ñoù ñeàu coù choã chöùng
ñaéc. Do bieát nhö vaäy neân bieát coù choã thaønh töïu. Ñoái vôùi caùc phaùp
nhö Phaät ñaõ daïy, tuaàn töï daïy laïi cho nhau ñeå coù theå thaønh töïu, vì
phaùp ñoù khoâng khaùc vôùi phaùp cuûa Nhö Lai ñaõ thuyeát. Neáu vò naøo
muoán hoïc phaùp naøy, thì ôû ñaáy roát cuoäc laø khoâng coù tranh bieän.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Kính baïch Theá Toân! Theá Toân daïy con thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-
maät cho caùc Boà-taùt, caùc vò aáy seõ nhôø ñoù maø thaønh Boà-taùt. Nhö vaäy,
caùi teân Boà-taùt coù ra laø töø nôi phaùp naøo? Con cuõng chaúng thaáy coù
phaùp Boà-taùt vaø teân cuûa phaùp ñoù, cuõng khoâng thaáy Boà-taùt, cuõng
khoâng chöùng ñaéc Boà-taùt, cuõng khoâng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
khoâng chöùng ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng khoâng thaáy Boà-taùt, cuõng
khoâng chöùng ñaéc Boà-taùt, cuõng khoâng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng
khoâng chöùng ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì choã naøo coù Boà-taùt ñeå vì hoï
thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Thuyeát giaûng nhö vaäy, Boà-taùt nghe vieäc ñoù trong taâm khoâng
bieáng nhaùc khoâng khieáp sôï, khoâng ngaïi thaáy coù chöôùng naïn, khoâng
sôï haõi, neân Ñaïi Boà-taùt thích öùng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt
neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, neân suy nghó an truï vaøo Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö vaäy. Ñoù töùc laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät neân hoïc nhö vaày:
“Hoïc raèng: Trong taâm ñöøng nghó mình laø Boà-taùt.” Vì sao? Vì taâm
khoâng taâm thì taâm ñoù tònh.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Theá naøo laø taâm coù taâm vaø taâm khoâng taâm?
Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi vôùi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Taâm cuõng chaúng coù, cuõng chaúng khoâng coù, cuõng khoâng theå
chöùng ñaéc, cuõng khoâng theå bieát noù ôû choã naøo.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Nhöõng taâm nhö theá naøo laø cuõng khoâng coù taâm, cuõng khoâng
khoâng taâm; cuõng khoâng theå chöùng ñaéc; cuõng khoâng theå bieát ôû choã
naøo?
SOÁ 226 –KINH MA-HA BAÙT-NHAÕ SAO, quyeån 1 151
Ngaøi Tu-boà-ñeà ñaùp:

–Töø ñoái ñaõi tuy coù taâm, nhöng taâm ñoù laø khoâng taâm. Taâm nhö
theá cuõng khoâng ai bieát cuõng khoâng ai taïo ra. Do vaäy cuõng chaúng coù
taâm, cuõng chaúng khoâng coù taâm.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi:
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà laø ngöôøi ñöôïc Ñöùc Phaät neâu
leân, ngöôøi ñaùng ñöôïc neâu leân ñoù khoâng coù voïng kieán veà khoâng thaân,
laø ngöôøi thuyeát veà ñeä nhaát tueä khoâng thaân. Nhôø ñoù Ñaïi Boà-taùt ñaït
ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, quyeát ñònh khoâng maát Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ñaïi Boà-taùt caàn neân an truï trong ñoù. Muoán hoïc ñaïo Thanh vaên
thì neân nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc taäp, thoï trì, giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Muoán hoïc ñaïo Bích-chi-phaät neân nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät,
hoïc taäp, thoï trì, giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Muoán hoïc ñaïo Boà-taùt neân
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc taäp, thoï trì, giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vì sao? Vì phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa roäng lôùn, laø choã Ñaïi
Boà-taùt phaûi hoïc taäp.
–Con suy nghó kyõ, taâm cuûa Boà-taùt khoâng theå chöùng ñaéc, cuõng
khoâng theå bieát ôû choã naøo, cuõng khoâng theå thaáy ñeå coù theå chöùng ñaéc.
Cuõng khoâng theå noùi choã naøo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng khoâng theå noùi danh töï cuûa Boà-taùt. Noùi laø
choã khoâng coù choã, danh töï ñoù khoâng naèm ôû ñaâu caû.
Neân giaûng nhö vaäy, Boà-taùt nghe vieäc ñoù taâm khoâng bieáng
nhaùc, khoâng khieáp sôï, khoâng thaáy coù chöôùng naïn ñeå thích öùng vôùi söï
khoâng thoaùi chuyeån neân moïi sôï haõi khoâng coøn nöõa. An truï vaøo choã
aáy thì hieåu bieát troïn veïn neân khoâng coøn trôû laïi nöõa.
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng neân truï vaøo
saéc, khoâng neân truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng neân truï vaøo
trong ñoù. Truï nôi ñoù laø thöïc haønh töôûng, thoï, haønh töôûng thöùc. Truï
nôi thöùc laø thöïc haønh thöùc haønh. Khoâng neân thöïc haønh thöùc haønh.
Giaû söû truï trong ñoù laø khoâng vaâng theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät, khoâng thích öùng vôùi Nhaát thieát trí. Vì chaáp thuû vaøo saéc neân
www.daitangkinh.org
khoâng neân chaáp thuû saéc. Vì khoâng chaáp thuû vaøo saéc laø khoâng chaáp
thuû thoï, töôûng, haønh, thöùc. Ngöôøi khoâng chaáp thuû vaøo saéc laø chaúng
phaûi saéc; khoâng chaáp thuû vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc laø chaúng phaûi
thöùc, khoâng chaáp thuû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi khoâng chaáp thuû danh töï Tam-muoäi laø choã
thaâm nhaäp roäng lôùn, khoâng chaáp thuû vaøo Thanh vaên, Bích-chi-phaät,
cho ñeán Nhaát thieát trí cuõng khoâng chaáp thuû. Vì sao? Vì khoâng neân
phaùt sinh töôûng. Ai phaùt sinh töôûng thì cuõng nhö nhöõng keû ngoaïi ñaïo
taàm thöôøng, nhöng coù ñöùc tin nôi Nhaát thieát trí. Tuy coù khaùc vôùi
ngoaïi ñaïo nhöng chöa ñöôïc giaûi thoaùt, vì tuy khoâng chaáp thuû saéc thì
cuõng chaáp thuû thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì khoâng chaáp thuû thì cuõng
khoâng hieåu, chöa thaønh töïu cuõng khoâng thaáy tueä; cuõng khoâng thaáy
tueä trong saéc, ngoaøi saéc; khoâng thaáy tueä khaùc vôùi saéc; khoâng thaáy
tueä trong thoï, töôûng, haønh, thöùc. Cuõng khoâng thaáy tueä ngoaøi thöùc;
cuõng khoâng thaáy tueä trong ngoaøi thöùc. Cuõng khoâng thaáy tueä khaùc
thöùc, chæ nhôø ñöùc tin maø ñöôïc giaûi thoaùt. Muoán bieát vieäc cuûa Nhaát
thieát trí ñeå töï haønh cheá ñoái vôùi phaùp ñoù laø chöùng ñaéc giaûi thoaùt, vì
ngöôøi ñoù ñaõ chöùng ñaéc phaùp, ngay nôi phaùp cuõng khoâng sôû ñaéc, cuõng
chöa ñöôïc giaûi thoaùt; ngöôøi ñoù khoâng döïa vaøo Nieát-baøn ñeå töï cao.
Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì khoâng chaáp thuû
vaøo saéc, khoâng chaáp thuû vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc; cuõng khoâng Baùt-
nieát-baøn giöõa ñöôøng, ñaït ñöôïc möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm
phaùp Baát coäng, neân goïi laø Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, Ñaïi Boà-taùt nhaäp
vaøo haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät neân thaáy theá naøy: “Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy ôû choã naøo? Phaùp ôû choã naøo? Hoaøn toaøn khoâng theå ñaéc nôi
choán, thì ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät”, neân nghó nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt
nghe nhö vaäy khoâng bieáng nhaùc, khieáp sôï, e ngaïi, thaáy coù chöôùng
naïn, thì neân bieát raèng Boà-taùt naøy ñaõ an truï vaøo choã chaúng lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Ñaïi Boà-taùt do nguyeân nhaân gì khoâng lìa khoûi Baùt-nhaõ ba-la-
maät; lìa saéc töï theå cuûa saéc; lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc, töï theå cuûa thoï,
töôûng, haønh, thöùc; Baùt-nhaõ ba-la-maät, töï theå cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi vôùi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:

–Lìa saéc töï theå cuûa saéc; lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc töï theå cuûa
thöùc; lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät töï theå cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Töï theå
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø lìa töôûng, neân töï theå cuûa töôùng laø lìa
töôùng töï theå töôùng. Töï theå töôùng laø lìa töôùng.
–Hoïc nhö vaäy laø hoïc Nhaát thieát trí phaûi khoâng?
–Hoïc nhö vaäy laø nhaäp vaøo Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì caùc phaùp
laø khoâng coù choã nhaäp. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy lieàn ñaït ñeán
Nhaát thieát trí. Ñaây laø haïng Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät gieo
gioáng Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt tinh taán neân baøy: “Ta muoán
hoïc taäp; ví nhö haønh saéc laø haønh töôûng, haønh saéc töôûng laø haønh
töôûng, haønh saéc sinh laø haønh töôûng, haønh saéc hoaïi laø haønh töôûng,
haønh saéc dieät laø haønh töôûng, haønh saéc khoâng laø haønh töôûng. Giaû söû
töø ngaõ haønh neân coù ñöôïc laø haønh töôûng. Dieät thoï, töôûng, haønh, thöùc
laø haønh töôûng, haønh thöùc hoaïi laø haønh töôûng, haønh thöùc dieät laø haønh
töôûng, haønh thöùc khoâng laø haønh töôûng, töø ngaõ haønh neân coù ñöôïc laø
haønh töôûng. Ñaïi Boà-taùt haønh trì ngöôïc laïi haønh töôûng cuûa haønh laø
ngöôøi giöõ gìn haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät vì khoâng haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ngöôïc laïi, neáu haønh trì haønh töôûng laø Ñaïi Boà-taùt khoâng haønh
trì Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ñaïi Boà-taùt neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
Khoâng haønh saéc haønh, khoâng haønh saéc töôûng, khoâng haønh saéc sinh,
khoâng haønh saéc hoaïi, khoâng haønh saéc dieät, khoâng haønh saéc khoâng,
khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng haønh thöùc sinh, khoâng
haønh thöùc hoaïi, khoâng haønh thöùc dieät, khoâng haønh thöùc khoâng laø
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Cuõng khoâng thaáy cuõng khoâng haønh. Cuõng
khoâng thaáy haønh khoâng haønh. Cuõng khoâng thaáy, cuõng khoâng baát
haønh, cuõng khoâng voâ haønh. Nhö vaäy laø khoâng thaáy. Vì sao? Vì taát caû
phaùp khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng nöông choã naøo thoï trì. Ñaïi Boà-
www.daitangkinh.org
taùt khoâng chaáp tröôùc vaøo caùc phaùp danh hieäu. Tam-muoäi ñoù khoâng
coù beán bôø, khoâng coù ranh giôùi neân nhaäp vaøo ñöôïc taát caû, laø choã caùc
La-haùn, Bích-chi-phaät khoâng theå bieát. Ñaïi Boà-taùt theo Tam-muoäi
naøy mau ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaït ñeán quaû vò
Phaät.
Khi Toân giaû Tu-boà-ñeà nöông vaøo oai thaàn cuûa Phaät ñeå phaùt
bieåu ñieàu naøy, caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu ñöôïc thoï kyù. Trong quaù khöù laâu
xa, khi Ñöùc Nhö Lai töï mình ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, cho ñeán thaønh Phaät nöông theo Tam-muoäi naøy nhöng cuõng
khoâng thaáy Tam-muoäi, cuõng khoâng noùi ta bieát Tam-muoäi, cuõng
khoâng nghó ta hoaøn taát Tam-muoäi, cuõng khoâng töôûng ta ngoài vaøo
Tam-muoäi, cuõng khoâng noùi ta hoaøn taát Tam-muoäi. Ngöôøi theo phaùp
nhö vaäy hoaøn toaøn khoâng coù khuyeát ñieåm.
–Choã naøo laø choã Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh theo Tam-muoäi naøy?
Khi Ñöùc Nhö Lai ôû tröôùc Phaät quaù khöù ñöôïc thoï kyù thaønh Phaät, Ngaøi
coù thaáy ñöôïc choã cuûa Tam-muoäi naøy khoâng?
Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa:
–Khoâng theå thaáy ñöôïc! Thieän nam töû, ngay nôi Tam-muoäi naøy
toâi cuõng khoâng bieát, khoâng hieåu, khoâng roõ. Vì sao? Vì khoâng bieát,
khoâng roõ thì cuõng khoâng traû lôøi ñöôïc, cuõng khoâng tam muoäi, cuõng
khoâng danh töï.
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Nhö ñieàu ta noùi, Ñaïi Boà-taùt
khoâng thaân tueä laøm nhö vaäy laø hoïc taäp theo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi
Boà-taùt naøy laø ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân, Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy
laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ñöùc Phaät daïy Xaù-lôïi-phaát:
–Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Hoïc nhö vaäy laø hoïc phaùp gì?

–Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø hoïc phaùp voâ hoïc. Vì sao? Vì phaùp
ñoù khoâng coù choã ñaït ñeán ñöôïc, chôù meâ laàm nhö caùi hoïc cuûa treû em.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi Phaät:
–Kính baïch Theá Toân, vaäy ai laø ngöôøi coù theå ñaït ñeán ñöôïc phaùp
aáy?
–Khoâng coù choã chöùng ñaéc, cho neân chöùng ñaéc.
–Khoâng coù phaùp sôû ñaéc, chôù meâ nhö caùi hoïc cuûa treû con, goïi laø
coù chöõ nhöng khoâng theå bieát ñöôïc. Muoán thaâm nhaäp vaøo phaùp laïi bò
chöôùng ngaïi caû hai beân. Khoâng hieåu bieát phaùp vaø cuõng khoâng thaáy
phaùp. Phaùp neáu coù phaùp, do coù lieàn coù theå ñöôïc. Theá neân phaùp
khoâng theå bieát. Cuõng khoâng bieát, cuõng khoâng theå thaáy, meâ laàm nhö
treû con, goïi laø coù thaân cuõng khoâng hieåu, beøn khoâng tin. Do khoâng
hieåu bieát neân noùi laø treû con.
–Kính baïch Theá Toân, Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy phaûi chaêng laø
khoâng hoïc Nhaát thieát trí?
–Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø khoâng hoïc Nhaát thieát trí. Ñaïi Boà-
taùt khoâng hoïc nhö vaäy laø hoïc Nhaát thieát trí ñeå thaønh töïu Nhaát thieát
trí.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu coù ngöôøi hoûi raèng:
“Thaät giaû doái thay laø hoïc Phaät seõ ñöôïc laøm Phaät.” Khi coù ngöôøi hoûi
nhö vaäy thì neân traû lôøi hoï nhö theá naøo?
Ñöùc Phaät daïy Tu-boà-ñeà:
–Ta seõ hoûi, tuøy oâng traû lôøi.
Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Huyeãn cuøng vôùi saéc coù khaùc nhau chaêng?
Huyeãn cuøng thoï, töôûng, haønh, thöùc coù khaùc nhau chaêng?
Ngaøi Tu-boà-ñeà traû lôøi Ñöùc Phaät:
www.daitangkinh.org
–Khoâng coù khaùc. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Huyeãn
vôùi saéc khoâng coù khaùc. Saéc laø huyeãn, huyeãn laø saéc. Huyeãn cuøng thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng khaùc.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Nhöõng ñieàu ta hoûi khoâng tuøy theo phaùp.
Töø naêm aám maø coù danh töï Boà-taùt phaûi khoâng?
Tu-boà-ñeà thöa:
–Ñuùng nhö vaäy. Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-
taùt muoán hoïc laøm Phaät laø hoïc huyeãn maø thoâi. Vì sao? Vì ngöôøi taïo ra
huyeãn thoï trì saéc aám nhö huyeãn. Khoâng coù saéc, saùu suy, naêm aám ñeàu
nhö huyeãn. Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu khoâng, khoâng coù sôû höõu, chæ
coù danh töø saùu suy, naêm aám thoâi.
–Kính baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt môùi hoïc naøo nghe nhöõng
lôøi naøy thì ñöôïc söï khoâng sôï haõi?
Ñöùc Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–Giaû söû Ñaïi Boà-taùt môùi hoïc nöông theo thaày xaáu thì sôï haõi, coøn
nöông theo thaày toát thì khoâng sôï haõi.
–Theá naøo laø thaày xaáu cuûa Ñaïi Boà-taùt? Laøm sao ñeå bieát ñöôïc?
–Ngöôøi aáy khoâng toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, daïy ngöôøi xaû
boû, xa lìa taâm Boà-taùt. Trôû laïi daïy ngöôøi phaùt khôûi yù töôûng hoïc
nhöõng kinh taïp nhaïp, vôùi taø taâm öa thích hoïc theo kinh taïp nhaïp.
Daïy caùc kinh noùi veà caùc vieäc cuûa Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät,
daïy hoïc tuïng theo taát caû nhöõng kinh ñoù ñeå noùi veà vieäc cuûa ma,
chuùa ma, laøm cho baïi hoaïi taâm Boà-taùt. Thuyeát cho ngöôøi nghe veà
khoå nhoïc cuûa sinh töû, noùi raèng quaû vò Boà-taùt khoâng theå chöùng ñaéc,
thì goïi ñoù laø thaày xaáu cuûa Boà-taùt.
–Vaäy theá naøo laø thaày toát cuûa Ñaïi Boà-taùt? Vaø seõ do ñaâu ñeå
bieát?

–Ngöôøi aáy toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, luoân luoân chæ daïy cho
ngöôøi hoïc taäp ñeå thaønh töïu. Daïy veà lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa ma ñeå
bieát roõ ma, ñeå xa lìa ma. Theá neân Ñaïi Boà-taùt vôùi ñaïi theä nguyeän
höôùng ñeán Ñaïi thöøa, thì ñoù laø thaày toát cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ngaøi Tu-boà-ñeà hoûi Phaät:
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân! Boà-taùt do nguyeân nhaân
gì goïi laø Boà-taùt?
–Ñoái vôùi caùc kinh ñieån ñaõ hoïc, ngöôøi naøy hieåu roõ taát caû, nhöng
khoâng ñaém tröôùc nôi caùc phaùp, cho neân goïi laø Boà-taùt.
Ngaøi Tu-boà-ñeà laïi hoûi Ñöùc Phaät:
–Hieåu roõ taát caû caùc kinh phaùp neân coù teân laø Boà-taùt. Coøn vì sao
goïi laø Ñaïi Boà-taùt?
–Ñaïi laø do taát caû nhaân gian thieân thöôïng ñeàu raát toân kính. Do
vaäy neân goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
–Con cuõng öa nghe vì leõ gì goïi laø Ñaïi Boà-taùt?
Ñöùc Phaät baûo Xaù-lôïi-phaát:
–Neáu oâng thích nghe, ta seõ giaûng cho oâng! Ñaïi Boà-taùt laø töï
mình thaáy roõ taát caû, bieát roõ taát caû moïi ngöôøi trong theá gian. Bieát roõ
taát caû veà tuoåi thoï cuûa hoï, bieát roõ taát caû veà vieäc chaët ñöùt moïi raøng
buoäc, dính maéc vaø coù theå tuøy theo choã öa thích cuûa hoï maø thuyeát
phaùp cho hoï nghe. Vì vaäy neân goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-taùt ñeå ñöôïc teân laø
Ñaïi Boà-taùt, giaû söû taâm khoâng coù taâm naøo baèng vôùi taâm aáy, khoâng coù
ngöôøi naøo coù theå ñaït ñöôïc taâm aáy. Laø choã maø caùc La-haùn vaø Bích-
chi-phaät cuõng khoâng saùnh kòp. Taâm khoâng dính maéc taâm. Vì sao? Vì
ñoù laø taâm cuûa Nhaát thieát trí. Vì ngoaøi ra khoâng coù gì khaùc. Do taâm
khoâng dính maéc neân goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
www.daitangkinh.org

–Do nguyeân nhaân gì taâm Boà-taùt khoâng dính maéc?
–Taâm khoâng suy nghó neân khoâng dính maéc.
Phaân-naäu-vaên-ñaø-ni-phaát baïch Phaät:
–Kính baïch Theá Toân, do nguyeân nhaân gì Ñaïi Boà-taùt ñöôïc goïi
laø Ñaïi Boà-taùt? Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt vì ñaïi theä nguyeän? Ma-ha dieãn
laø chaùnh ñònh cuûa Ñaïi thöøa, Tam-baït-ñeá laø ñaúng truï?
–Boà-taùt naøy töùc laø Ñaïi Boà-taùt.
–Ñaïi theä nguyeän! Do nguyeân nhaân gì Boà-taùt phaùt ñaïi theä
nguyeän?
–Vì Ñaïi Boà-taùt nghó: “Ta seõ ñoä voâ löôïng, voâ soá ngöôøi, laøm
cho taát caû ñeàu ñöôïc Baùt-nieát-baøn, laøm cho Baùt-nieát-baøn nhö vaäy
maø khoâng coù phaùp Baùt-nieát-baøn.” Vì sao? Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù moät
huyeãn sö ôû moät nôi roäng raõi, hoùa laøm ra nhieàu ngöôøi ôû ñaày trong
moät thaønh vaø chaët ñaàu cuûa taát caû soá ngöôøi ñöôïc hoùa ôû trong thaønh
ñoù. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó theá naøo, trong thaønh ñoù coù ngöôøi naøo bò
gieát cheát khoâng?
–Kính baïch Theá Toân! Trong ñoù khoâng coù ngöôøi naøo bò gieát
cheát.
–Ñuùng nhö vaäy! Tu-boà-ñeà. Ñoä voâ löôïng, voâ soá ngöôøi laøm cho
Baùt-nieát-baøn nhöng khoâng coù ngöôøi naøo Baùt-nieát-baøn. Ngöôøi naøo
nghe nhö vaäy khoâng sôï, neân bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt, töùc laø ñòa theä
nguyeän.
–Nhö baûn thaân con. Töø khi theo Phaät ñöôïc nghe vaø nghó veà
nhöõng vieäc ñoù, nhö vaäy thì khoâng phaûi laø ñaïi theä nguyeän. Vì sao? Vì
khoâng coù ngöôøi ôû trong thaønh Nhaát thieát trí, khoâng coù ngöôøi cuùng
döôøng, khoâng coù ngöôøi ôû trong thaønh, thì ngöôøi naøo seõ laø ñaïi theä
nguyeän? Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, saéc khoâng dính, khoâng
buoäc, khoâng môû. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû.
Ngaøi Phaân-maïn-ñaø-ni-phaát hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Saéc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû neân coù saéc khoâng dính,
khoâng buoäc, khoâng môû, chính laø coù thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng
dính, khoâng buoäc, khoâng môû.
Tu-boà-ñeà! Saéc ôû choã naøo khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû?
Thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû choã naøo khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng
môû?
–Saéc nhö huyeãn khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Thoï,
töôûng, haønh, thöùc nhö huyeãn khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû.
Khoâng coù ranh giôùi khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Khoâng thaáy
chính xaùc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Khoâng coù choã phaùt
sinh khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt, laø ñaïi theä
nguyeän.
–Do nguyeân nhaân gì Ñaïi Boà-taùt laø Ñaïi Boà-taùt höôùng ñeán Ñaïi
thöøa? Choã naøo laø Ñaïi thöøa? Choã naøo truï vaøo Ñaïi thöøa vaø Ñaïi thöøa
truï vaøo choã naøo? Seõ töø nôi choã naøo laäp neân Ñaïi thöøa?
–Ñaïi thöøa, Ñaïi thöøa laø khoâng coù giôùi haïn, khoâng theå ñaït ñöôïc
ranh giôùi thì töø choã naøo ñeã ñaït ñeán Ñaïi thöøa? Ñaïi thöøa laø töø ba coõi
maø ra, töø trong Nhaát thieát trí laäp neân. Ñoái vôùi Ñaïi thöøa khoâng laäp,
cuõng chaúng phaûi khoâng laäp. Vì sao? Laäp vaø khoâng laäp, laø vì ngay nôi
phaùp maø khoâng bieát phaùp thì phaùp naøo seõ laäp?
–Ñaïi thöøa, Ñaïi thöøa laø vöôït leân treân thieân thöôïng, thieân haï vaø
theá gian. Ñaïi thöøa ñoàng nhö hö voâ gioáng nhö hö khoâng, bao truøm voâ
www.daitangkinh.org
löôïng, voâ soá ngöôøi neân goïi laø Ñaïi thöøa. Cuõng khoâng thaáy khi Ñaïi
Boà-taùt ñeán, cuõng khoâng thaáy khi Ñaïi Boà-taùt ñi, cuõng khoâng thaáy choã
cuûa Ñaïi Boà-taùt ôû. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñoái vôùi Ñaïi
thöøa khoâng theå ñaït ñöôïc nguoàn goác cuûa Ñaïi thöøa, cuõng khoâng bieát
choã Ñaïi thöøa seõ ñeán, cuõng khoâng bieát trung gian, chæ ngay nôi ba coõi
thaáy teân Ñaïi thöøa.
–Laønh thay, laønh thay Tu-boà-ñeà! Theá neân Ñaïi Boà-taùt laø Ñaïi
thöøa.
Ngaøi Phaân-maïn-ñaø-ni-phaát baïch Phaät:
–Ñöùc Phaät daïy thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät, Toân giaû Tu-boà-ñeà laïi
thuyeát Ñaïi thöøa.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Con thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng coù loãi.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thaày thuyeát, thích öùng hoaøn toaøn, trong
ñoù khoâng coù moät chuùt loãi naøo.
–Laïi nöõa, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Cuõng khoâng thaáy
ñöôïc nguoàn goác cuûa Boà-taùt, cuõng khoâng bieát ñöôïc choã Boà-taùt seõ ñeán,
cuõng khoâng thaáy ñöôïc trung gian cuûa Boà-taùt. Saéc khoâng coù beán bôø,
Boà-taùt cuõng khoâng coù beán bôø. Saéc vaø Boà-taùt khoâng theå ñaït ñöôïc,
khoâng theå bieát vaø cuõng khoâng theå ñaéc.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhö vaäy Ñaïi Boà-taùt cuõng
khoâng theå bieát, cuõng khoâng theå ñaéc, thì seõ laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät naøo
ñeå thuyeát cho Ñaïi Boà-taùt? Cuõng khoâng ñaéc Boà-taùt, cuõng khoâng thaáy
Boà-taùt thì seõ duøng phaùp naøo ñeå thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät? Boà-taùt
döïa vaøo töôùng danh töï naøo ñeå goïi laø Boà-taùt?
Theá naøo, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Chöõ ngaõ, choã naøo
laø taát caû ngaõ?
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ ñoù cuõng dieät. Ñoù laø töï
theå cuûa phaùp. Choã naøo laø saéc? Ñieàu coát yeáu laø khoâng dieät. Choã naøo
saéc nhö vaäy thì thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö vaäy. Thöùc khoâng
ranh giôùi, Boà-taùt cuõng khoâng ranh giôùi. Hoaøn toaøn khoâng bieát choã ôû
cuûa Boà-taùt, cuõng khoâng thaáy Boà-taùt.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Taát caû Ñaïi Boà-taùt hoaøn
toaøn khoâng coù choã ôû, cuõng khoâng theå ñaéc, thì choã naøo laø choã cuûa Ñaïi
Boà-taùt ñeå thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät cho hoï? Ñoái vôùi Boà-taùt hoaøn
toaøn khoâng theå thaáy ñöôïc, cuõng khoâng bieát choã ôû thì seõ töø phaùp naøo
ñeå thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät? Ñaïi Boà-taùt maø cho raèng coù danh töï, ñoù
laø danh töï töôûng.
Ngaõ, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ ñoù cuõng dieät, laø
töï theå cuûa phaùp. Thöùc ôû choã naøo coát yeáu khoâng dieät? Thöùc ôû choã naøo
ñoái vôùi töï theå cuûa phaùp? Khoâng dieät laø chaúng phaûi phaùp taïo ra, cuõng
chaúng phaûi chaúng dieät. Vì sao khoâng dieät? Nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ
thuyeát, khoâng taïo ra caùi dieät khaùc thì seõ töø nôi phaùp naøo ñöa ñeán?
Boà-taùt thöïc haønh haïnh naøy, nghe vieäc ñoù khoâng khuûng khieáp, khoâng
lo sôï. laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baùt-nhaõ ba-la-maät, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Luùc suy
nghó chín chaén nhö vaäy thì khoâng nhaäp vaøo saéc, laáy gì ñaéc saéc?
Khoâng coù choã sinh ra chaúng phaûi saéc. Giaû söû chaúng phaûi saéc laø
khoâng saéc cuõng khoâng sinh ra thì trong ñoù khoâng coù choã naøo ñeå ñöôïc
danh töï? Saéc naøy laø phaùp laøm ra soá. Baáy giôø Ñaïi Boà-taùt vì thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ thaáy phaùp thaâm nhaäp vaøo tö duy. Baáy giôø cuõng
khoâng nhaäp vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Vì thöùc khoâng coù choã
sinh ra laø chaúng phaûi thöùc. Giaû söû chaúng phaûi thöùc laø khoâng coù thöùc,
cuõng khoâng coù choã sinh ra, töø ñoù khoâng coù choã ñeå ñöôïc danh töï, thöùc
naøy laø phaùp laøm ra soá.
–Phaùp thaày thuyeát khoâng coù choã sinh. Giaû söû Boà-taùt cuõng
khoâng coù choã sinh, thì Boà-taùt döïa vaøo nhöõng gì maø sieâng naêng thöïc
haønh ñaïo Boà-taùt? Giaû söû nhôø vaøo taát caû moïi ngöôøi, thì ai laø ngöôøi
nhaän chòu söï khoå nhoïc naøy?
Ngaøi Tu-boà-ñeà traû lôøi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Toâi cuõng khoâng baûo Boà-taùt nhaän chòu haïnh khoå nhoïc naøy.
Boà-taùt nhaãn nhuïc thöïc haønh khoå haïnh laø con ñöôøng cuûa Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Khoâng neân nghó: ta nhaãn nhuïc chòu ñöïng haïnh khoå nhuïc. Vì sao? Vì
taâm Boà-taùt khoâng nghó nhö vaäy môùi coù theå laøm coäi goác cho voâ
löôïng, voâ soá ngöôøi, laøm cho ñeàu ñöôïc an oån. Nghó ñeán hoï nhö nghó
ñeán meï, nghó ñeán hoï nhö nghó ñeán cha, ñeán baûn thaân mình. Ñaïi Boà-
taùt neân giöõ taâm mình luoân nghó nhö vaäy ñoái vôùi taát caû, chaúng thaáy
Boà-taùt, cuõng chaúng bieát ôû choã naøo. Ngöôøi laøm nhö vaäy laø nhaãn
nhuïc thöïc haønh khoå haïnh.
Xaù-lôïi-phaát! Giaû söû khoâng thaáy sinh ra Boà-taùt, vì Boà-taùt laø voâ
sinh.
–Giaû söû Boà-taùt khoâng sinh thì Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh?
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát laïi baûo ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Nhaát thieát trí khoâng sinh thì ngöôøi phaøm phu cuõng khoâng
sinh.
–Keû phaøm phu cuõng khoâng sinh.
–Boà-taùt khoâng sinh thì phaùp Boà-taùt cuõng khoâng sinh. Nhaát thieát
trí khoâng sinh thì phaùp Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh. Phaøm phu
khoâng sinh thì phaùp phaøm phu cuõng khoâng sinh. Vaäy Boà-taùt khoâng töø
ñaâu sinh ra ñeå ñaït ñeán Nhaát thieát trí?
–Phaùp khoâng töø ñaâu sinh ra ñeå nhaäp vaøo, cuõng chaúng phaûi
khoâng nhaäp, khoâng coù phaùp töø choã naøo sinh ra ñeå ñaït ñeán.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi:
–Caùi sinh, sinh ra ñoù môùi coù theå ñaït ñöôïc phaùp phaûi khoâng?
–Phaùp khoâng töø ñaâu sinh ra ñeå ñöôïc sinh. Phaùp khoâng coù choã
sinh ñoù laø ñaït ñöôïc.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi:
–Do sinh, sinh ra laø töø choã khoâng sinh ra.

–Khoâng coù choã sinh, thích nghe veà khoâng choã sinh.
–Khoâng öa nghe sinh, chính ñoù laø öa nghe.
–Khoâng sinh ra nghe chính ñoù laø nghe.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baûo:
–Do nghe, ñoù laø nhôø lôøi noùi.
Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Khoâng khoâng lôøi noùi, ñoù laø lôøi noùi. Khoâng noùi, khoâng thích
nghe, ñoù laø noùi, ñoù laø thích nghe.
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà ñaõ thuyeát nhöõng ñieàu toân quyù
trong giaùo phaùp. Vì sao? Vì Toân giaû Tu-boà-ñeà y theo caâu hoûi, ngaøi
giaûi ñaùp taát caû.
Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñeä töû Phaät thuyeát phaùp ñeàu nhö vaäy, tuøy theo choã ngöôøi ta
hoûi maø giaûi ñaùp. Vì sao? Vì theo phaùp laø vaäy, neân cuõng khoâng bieát
choã sinh ra.
–Laønh thay, laønh thay, Tu-boà-ñeà! Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøo
Ñaïi Boà-taùt vöôït qua?
–Töø Baùt-nhaõ ba-la-maät luùc thuyeát phaùp naøy, ai ñoïc tuïng Ñaïi
Boà-taùt seõ bieát ñöôïc ñöùc tin cuûa ngöôøi ñoù khoâng coøn nghi ngôø. Coù
ngöôøi tin theo, phaùp naøy khoâng taêng. Khoâng coù ngöôøi tin theo, phaùp
naøy cuõng khoâng giaûm.
–Coù ngöôøi theo, phaùp naøy cuõng khoâng taêng. Khoâng coù ngöôøi
theo, phaùp naøy cuõng khoâng giaûm. Daïy taát caû moïi ngöôøi theo phaùp
naøy vì theo phaùp naøy khoâng maát taát caû ngöôøi, vì laøm cho taát caû ñöôïc
www.daitangkinh.org
ñaéc Ñaïi Boà-taùt. Vì sao? Vì taát caû moïi ngöôøi ñeàu hoïc phaùp. Tuïc leä
cuûa phaùp naøy laø nhö vaäy.
–Laønh thay, laønh thay! Xaù-lôïi-phaát ñaõ hieåu bieåu phaùp moät caùch
ñuùng ñaén!
–Khoâng coù gì laï. Vì sao? Ngöôøi töï nhieân nghó bieát khoâng chính
xaùc veà ngöôøi, seõ nghó bieát khoâng chính xaùc, thaân ngöôøi khoù bieát roõ
seõ nghó bieát roõ.
–Xaù-lôïi-phaát! Phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt neân thuû hoä nhö vaäy, neân tu
haønh nhö vaäy.
Phaåm 2: HOÛI VEÀ ÑAÏI BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng vôùi boán vaïn chö Thieân
ñoàng ñeán nhoùm hoïp. Töù Thieân vöông cuøng vôùi hai vaïn chö Thieân
ñoàng ñeán nhoùm hoïp. Phaïm Ca-di thieân cuøng vôùi moät vaïn chö Thieân
ñoàng ñeán nhoùm hoïp. Thuû-ñaø cuøng naêm ngaøn chö Thieân ñoàng ñeán
nhoùm hoïp. Caùc chö Thieân coù phöôùc ñöùc ôû ñôøi tröôùc ñöôïc söùc oai thaàn
cuûa Phaät, neân aùnh saùng cuûa hoï chieáu saùng röïc rôõ, laøm cho aùnh saùng
cuûa chö Thieân khaùc khoâng hieän ra ñöôïc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Coù voâ soá ngaøn vaïn chö Thieân trong ñaïi hoäi naøy muoán nghe
Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt
truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Tu-boà-ñeà baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Caâu-döïc! Voâ soá ngaøn vaïn chö Thieân öa thích ñöôïc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Toâi seõ nöông oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät roäng thuyeát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cho taát caû chö Thieân. Chö Thieân naøo chöa phaùt
taâm Boà-ñeà thì nay neân phaùt. Ngöôøi ñaõ ñaéc Tu-ñaø-hoaøn thì khoâng trôû
laïi ñaéc Boà-taùt. Vì sao? Vì ñaõ ñoùng bít ñöôøng sinh töû. Cho duø nhöõng
haïng ngöôøi naøy caàu Boà-taùt ñaïo thì toâi cuõng seõ khuyeán trôï laøm cho
coâng ñöùc cuûa hoï khoâng bò chaám döùt, laøm cho hoï nhaän ñöôïc phaàn cao
quyù nhaát trong phaùp ñoù.
–Laønh thay, laønh thay, Tu-boà-ñeà! OÂng khuyeán trôï chö Thieân öa
thích vieäc hoïc ñeán nhö vaäy.
–Kính baïch Theá Toân! Con phaûi ñeàn aân, khoâng theå khoâng ñeàn
aân. Vì sao? Thuôû quaù khöù Nhö Lai coù daïy taát caû ñeä töû vì caùc Boà-taùt
thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät. Baáy giôø Nhö Lai cuõng ôû trong phaùp hoïc ñoù
vaø trong phaùp ñoù Nhö Lai töï mình ñaït thaønh Phaät ñaïo.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì leõ ñoù neân con phaûi ñeàn
aân, neân nay con xin thuyeát laïi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt cuõng seõ
nhaän laïi phaùp cuûa Boà-taùt. Con cuõng seõ khuyeán trôï hoï öa thích Ñaïi
Boà-taùt ñeå mau ñöôïc thaønh Phaät.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo Caâu-döïc:
–Toâi seõ hoûi oâng, oâng haõy laéng nghe caâu hoûi: “Ñaïi Boà-taùt truï
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?” Ñaïi Boà-taùt laáy khoâng truï ñeå truï
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt vôùi ñaïi theä nguyeän höôùng ñeán Ñaïi
thöøa khoâng truï trong saéc, khoâng truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc,
khoâng truï vaøo trong Tu-ñaø-hoaøn naøo caû, khoâng truï vaøo trong Tö-ñaø-
haøm, khoâng truï vaøo trong A-na-haøm, khoâng truï vaøo A-la-haùn,
khoâng truï vaøo trong Bích-chi-phaät, khoâng truï vaøo trong Phaät. Coù
saéc nhöng khoâng truï vaøo trong saéc. Coù thoï, töôûng, haønh, thöùc nhöng
khoâng truï vaøo trong thoï, töôûng, haønh, thöùc. Coù Tu-ñaø-hoaøn nhöng
khoâng truï trong Tu-ñaø-hoaøn. Coù Tö-ñaø-haøm nhöng khoâng truï vaøo
Tö-ñaø-haøm. Coù A-na-haøm, khoâng truï trong A-na-haøm. Coù A-la-haùn,
Bích-chi-phaät, Phaät nhöng khoâng truï trong A-la-haùn, Bích-chi-phaät,
Phaät, khoâng truï vaøo trong saéc thöôøng, voâ thöôøng, khoâng truï vaøo
trong thoï, töôûng, haønh, thöùc thöôøng, voâ thöôøng, khoâng truï vaøo trong
saéc laïc, saéc khoå, khoâng truï vaøo trong thoï, töôûng, haønh, thöùc laïc
khoå. Khoâng truï vaøo trong saéc khoâng baát khoâng, khoâng truï vaøo trong
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng baát khoâng, khoâng truï vaøo trong saéc
www.daitangkinh.org
ngaõ sôû, chaúng phaûi ngaõ sôû, khoâng truï vaøo trong thoï, töôûng, haønh,
thöùc chaúng phaûi ngaõ sôû naøo caû.
Thaønh töïu troïn veïn Tu-ñaø-hoaøn ñaïo, cuõng khoâng truï vaøo trong
ñoù. Thaønh töïu xong Tu-ñaø-hoaøn ñaïo cuõng khoâng truï vaøo trong ñoù. Vì
sao? Vì Tö-ñaø-hoaøn coøn baûy laàn sinh baûy laàn töû lieàn vöôït qua, theá
neân khoâng truï vaøo trong Tu-ñaø-hoaøn.
Thaønh töïu troïn veïn Tö-ñaø-haøm ñaïo, cuõng khoâng truï vaøo trong
ñoù. Thaønh töïu xong Tö-ñaø-haøm ñaïo cuõng khoâng truï vaøo trong ñoù. Vì
sao? Vì Tö-ñaø-haøm coøn moät laàn sinh moät laàn töû lieàn vöôït qua, theá
neân khoâng truï vaøo trong Tö-ñaø-haøm.
Thaønh töïu troïn veïn A-na-haøm cuõng khoâng truï vaøo trong ñoù.
Thaønh töïu xong A-na-haøm ñaïo lieàn ôû treân trôøi Baùt-nieát-baøn. Theá neân
khoâng truï vaøo trong A-na-haøm ñaïo.
Thaønh töïu troïn veïn A-la-haùn ñaïo cuõng khoâng truï vaøo trong ñoù.
Vì sao? Thaønh töïu xong ñaïo lieàn döùt heát taát caû. Ngay nôi ñoù khoâng
coøn coù Baùt-nieát-baøn naøo ñeå Baùt-nieát-baøn. Theá neân khoâng truï vaøo
trong A-la-haùn ñaïo.
Thaønh töïu troïn veïn Bích-chi-phaät ñaïo cuõng khoâng truï vaøo trong
ñoù. Thaønh töïu xong Bích-chi-phaät ñaïo, vöôït qua Thanh vaên, khoâng
tieán ñeán Phaät ñaïo maø Nieát-baøn nöûa chöøng, theá neân khoâng truï vaøo
trong Bích-chi-phaät ñaïo naøo caû maø thaønh Phaät, laøm thaày daïy cho voâ
löôïng, voâ soá ngöôøi ñeàu Baùt-nieát-baøn. Laøm xong coâng vieäc cuûa Phaät
laøm roài seõ Baùt-nieát-baøn maø khoâng truï vaøo trong ñoù.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Vaäy thì Boà-taùt truï vaøo choã naøo?”
Ngaøi Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa Xaù-lôïi-phaát, lieàn noùi:
–Theá naøo, thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát, Phaät truï choã naøo?
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát thöa:
–Phaät khoâng truï choã naøo caû. Taâm Nhö Lai khoâng truï vaøo choã
naøo, khoâng truï ôû choã baát ñoäng, cuõng khoâng truï ôû choã voâ ñoäng.
Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi:
–Ñaïi Boà-taùt neân hoïc nhö vaäy. Hoïc gioáng nhö Nhö Lai, khoâng
truï cuõng khoâng baát truï, cuõng khoâng voâ truï. Neân hoïc truï nhö vaäy.
Chö Thieân nghe nhö vaäy ñeàu suy nghó: “Caùc Daï-xoa duø lôùn hay
nhoû, noùi ra ñieàu gì chuùng ta ñeàu coù theå hieåu roõ. Coøn nhöõng gì Toân
giaû Tu-boà-ñeà noùi ta hoaøn toaøn khoâng theå hieåu.” Ngaøi Tu-boà-ñeà bieát
yù nghó cuûa chö Thieân lieàn baûo:
–Lôøi noùi naøy khoù hieåu, khoù hieåu cuõng khoâng theå nghe, cuõng
khoâng theå bieát.
Trong taâm chö Thieân, moãi ngöôøi laïi nghó: “Lôøi noùi naøy phaûi
hieåu, phaûi hieåu. Nay choã hieåu bieát cuûa Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaõ thaâm
nhaäp, thaâm nhaäp.”
Ngaøi Tu-boà-ñeà bieát yù nghó cuûa chö Thieân neân noùi vôùi chö
Thieân:
–Muoán ñaït ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn ñaïo, khi ñaït ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn ñaïo
roài thì khoâng truï trong ñoù môùi vöôït qua. Muoán ñaït ñöôïc Tö-ñaø-haøm
ñaïo, khi ñaït ñöôïc Tö-ñaø-haøm ñaïo roài thì khoâng truï vaøo trong ñoù môùi
vöôït qua. Muoán ñaït ñöôïc A-na-haøm ñaïo, khi ñaït ñöôïc A-na-haøm ñaïo
thì khoâng truï vaøo trong ñoù môùi vöôït qua. Muoán ñaït ñöôïc A-la-haùn ñaïo,
khi ñaït ñöôïc A-la-haùn ñaïo roài thì khoâng truï vaøo trong ñoù môùi vöôït qua.
Muoán ñaït ñöôïc Bích-chi-phaät ñaïo, khi ñaït ñöôïc Bích-chi-phaät ñaïo roài
thì khoâng truï vaøo trong ñoù môùi vöôït qua. Muoán ñaït ñöôïc Phaät ñaïo, khi
ñaït ñöôïc Phaät ñaïo roài thì khoâng truï vaøo trong ñoù môùi vöôït qua.
Chö Thieân suy nghó: “Toân giaû Tu-boà-ñeà thuyeát nhö vaäy thì ai
seõ laø ngöôøi seõ nghe, seõ laõnh thoï phaùp naøy?” Ngaøi Tu-boà-ñeà bieát yù
nghó cuûa chö Thieân neân noùi vôùi chö Thieân:
–Ngöôøi huyeãn seõ nghe phaùp huyeãn cuûa ta, seõ nhaän phaùp huyeãn
cuûa ta. Vì sao? Ngöôøi theo ta nghe phaùp xong roài cuõng khoâng chöùng
ñaéc.
Chö Thieân laïi nghó: “Sao goïi laø ngöôøi huyeãn nghe phaùp cuøng
vôùi moïi ngöôøi gioáng nhau khoâng khaùc?” Ngaøi Tu-boà-ñeà bieát yù cuûa
chö Thieân neân noùi vôùi chö Thieân:
–Huyeãn nhö ngöôøi, ngöôøi nhö huyeãn.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo:
–Ta noùi Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-
chi-phaät ñaïo cuõng nhö huyeãn maø thoâi. Ngay nhö Phaät ñaïo ta noùi cuõng
nhö huyeãn.
www.daitangkinh.org
Chö Thieân thöa:

–Cho ñeán Phaät, ngaøi noùi cuõng nhö huyeãn sao?
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo chö Thieân:
–Cho ñeán Nieát-baøn cuõng nhö huyeãn.
Chö Thieân laïi hoûi Tu-boà-ñeà:
–Cho ñeán Nieát-baøn cuõng nhö huyeãn laø theá naøo?
–Naøy chö Thieân! Giaû söû coù phaùp sinh ra Nieát-baøn, phaùp aáy
cuõng nhö huyeãn. Vì sao? Laøm cho ngöôøi huyeãn Nieát-baøn thì cuõng
khoâng coù.
Xaù-lôïi-phaát, Phaân-maïn-ñaø-ni-phaát, Ma-ha Caâu-hy-la, Ma-ha
Ca-chieân-dieân... cuøng thöa ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaät raát saâu xa. Nhöõng ngöôøi naøo seõ laõnh
thoï phaùp naøy?
Hieàn giaû A-nan cuõng hoûi nhö vaäy. Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa vôùi caùc
Tyø-kheo:
–Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån hoaëc laø ngöôøi thaønh töïu A-la-haùn
seõ laõnh thoï phaùp naøy. Laïi nöõa, coù phaùp naøy nhöng khoâng coù ngöôøi
thoï trì. Vì sao? Baùt-nhaõ ba-la-maät thuyeát töôùng cuûa noù nhö vaäy, trong
ñoù khoâng sinh ra. Vì sao? Vì trong phaùp ñoù voán khoâng coù phaùp,
khoâng coù ngöôøi nghe, khoâng coù ngöôøi ñaéc. Phaùp naøy xeùt ra khoâng coù
ngöôøi nghe phaùp, khoâng coù ngöôøi ñaéc phaùp, vì trong phaùp ñoù khoâng
coù choã laõnh thoï.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaõ thuyeát phaùp
möa baùu. Ta ñaâu theå naøo khoâng hoùa laøm hoa ñeå ñem daâng cuùng leân
Toân giaû.” Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn hoùa laøm hoa daâng leân Toân giaû
Tu-boà-ñeà. Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo:
–Hoa naøy chaúng phaûi sinh ra treân trôøi Ñao-lôïi. Ta töøng thaáy
hoa naøy töø huyeãn hoùa sinh ra. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñaõ hoùa ra vaø
daâng leân cuùng ta laø töø caây taâm maø sinh ra, khoâng phaûi töø caây goã sinh
ra. Hoa naøy laø töø caây taâm sinh ra.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa:
–Nhö Toân giaû daïy, hoa naøy laø töø caây taâm sinh ra.
–Ñuùng nhö vaäy, Caâu-döïc!
–Cuõng chaúng phaûi töø caây taâm sinh ra.
–Bôûi vaäy neân chaúng phaûi laø hoa.
–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Trí tueä ngaøi ñaït ñöôïc thaät laø saâu xa.
Nhöõng lôøi ngaøi thuyeát khoâng theâm khoâng bôùt, thuyeát ñuùng nhö phaùp.
Nhö ngaøi ñaõ daïy, caùc Ñaïi Boà-taùt neân hoïc nhö vaäy.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Lôøi Caâu-döïc raát ñuùng! Ñoù laø choã hoïc cuûa Ñaïi Boà-taùt. Ñaïi
Boà-taùt neân hoïc nhö vaäy. Vì khoâng hoïc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñaïo laø Boà-taùt hoïc Nhaát thieát trí.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy laø hoïc voâ löôïng, voâ soá phaùp, khoâng hoïc veà saéc
sinh, cuõng khoâng hoïc veà thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh. Khoâng hoïc veà
saéc thoï, cuõng khoâng hoïc veà thoï, cuõng khoâng hoïc veà thoï, töôûng,
haønh, thöùc. Khoâng hoïc veà phaùp laïc thoï töôûng vaø khi bò maát cuõng
khoâng leä thuoäc. Hoïc nhö vaäy laø hoïc Nhaát thieát trí, laø ñoàng nhö Nhaát
thieát trí.
–Ngöôøi hoïc nhö vaäy cuõng khoâng laõnh thoï Nhaát thieát trí, cuõng
khoâng thaát hoïc, vì hoïc Nhaát thieát trí laø ñoàng vôùi Nhaát thieát trí.
–Hoïc nhö vaäy cuõng khoâng laõnh thoï Nhaát thieát trí, cuõng khoâng
thaát hoïc, ñoù laø hoïc Nhaát thieát trí, laø ñoàng nhö Nhaát thieát trí.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt seõ caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
–Neân hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
www.daitangkinh.org
–Neân nöông vaøo oai thaàn aân ñöùc gì ñeå hoïc?

–Choã hoïc ñöôïc ñeàu laø nhôø vaøo oai thaàn aân ñöùc cuûa Phaät. Veà
ñieàu maø Caâu-döïc hoûi: Ñaïi Boà-taùt neân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá naøo? Cuõng khoâng theå töø nôi saéc maø tìm caàu, cuõng khoâng theå lìa
saéc ñeå tìm. Cuõng khoâng theå töø thoï, töôûng, haønh, thöùc maø tìm. Cuõng
khoâng theå lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå tìm. Vì sao? Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng chaúng phaûi saéc, cuõng chaúng phaûi lìa saéc. Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc, cuõng chaúng lìa thoï, töôûng,
haønh, thöùc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù giôùi haïn. Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng coù beán bôø?
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo Caâu-döïc:
–Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù giôùi haïn. Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng coù beán bôø. Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù ranh giôùi,
hoaøn toaøn khoâng theå thaáy bôø beán. Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaøn toaøn
khoâng coù beán bôø. Ngöôøi khoâng coù giôùi haïn, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng giôùi haïn.
Naøy Caâu-döïc! Nhö vaäy thì seõ laøm sao ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-
maät? Ñoái vôùi phaùp khoâng coù giôùi haïn, khoâng coù beán bôø, khoâng coù
trung gian thì cuõng khoâng theå ñaït ñöôïc giôùi haïn. Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Phaùp khoâng giôùi haïn, khoâng coù beán bôø,
khoâng ranh giôùi, khoâng coù trung gian neân khoâng ai coù theå ñaéc.
–Theá naøo, thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Laø ngöôøi khoâng giôùi haïn,
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng giôùi haïn?
–Hoaøn toaøn khoâng theå nghó baøn. Giaû söû ngöôøi nhieàu laïi caøng
nhieàu theâm, cuõng khoâng coù giôùi haïn, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng
coù giôùi haïn.
–Do nguyeân nhaân gì ngöôøi khoâng giôùi haïn, Baùt-nhaõ ba-la-maät

cuõng khoâng giôùi haïn?
–Naøy Caâu-döïc! YÙ oâng theá naøo, trong phaùp naøo noùi veà ngöôøi,
nguoàn goác cuûa ngöôøi?
–Khoâng coù thuyeát ra phaùp naøo, cuõng khoâng boû qua phaùp naøo.
Giaû söû coù noùi ra thì ñoù cuõng chæ laø neâu caùi teân thoâi.
–Thích Ñeà-hoaøn Nhaân! OÂng nghó theá naøo, coù theå coù ngöôøi ñeå
thaáy ñöôïc ngöôøi ñoù khoâng?
–Khoâng theå thaáy ñöôïc,
–Khoâng coù taùc giaû laøm sao coù ngöôøi? Giaû söû Nhö Lai Ñaúng
Chaùnh Giaùc tuoåi thoï vaø kieáp soá nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeå noùi veà
vieäc coù ngöôøi sinh, coù ngöôøi dieät, oâng nghó theá naøo?
–Cuõng khoâng coù ngöôøi sinh ngöôøi dieät. Vì sao? Vì baûn nguyeän
thanh tònh vaäy.
–Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi khoâng giôùi haïn. Neân nieäm veà
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 2
Baáy giôø, caùc Nhaân chæ thieân, caùc Phaïm thieân, Ba-da-hoøa-ñeà-
thieân, Y-sa thieân, Na-ñeà-caøn thieân cuøng moät luùc xöôùng leân ba laàn
khen ngôïi phaùp raèng:
–Phaùp maø Hieàn giaû Tu-boà-ñeà thuyeát thaät saâu xa. Nhö Lai ñeàu
töø nôi phaùp naøy sinh ra, ngöôøi naøo ñöôïc nghe phaùp naøy, thoï trì, ñoïc
tuïng, tu haønh, chuùng con kính xem ngöôøi ñoù nhö Ñöùc Nhö Lai. Chuùng
con cung kính xem ngöôøi ñoù nhö Ñaïi Boà-taùt thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Ñöùc Phaät baûo chö Thieân:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Xöa ta ôû tröôùc Ñöùc Phaät Ñeà-
hoøa-kieät-la ñaït ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, ta lieàn ñöôïc Phaät Ñeà-hoøa-
kieät-la thoï kyù: “Sau naøy oâng seõ laøm thaày daãn ñöôøng cho moïi ngöôøi,
laøm cho taát caû ñeàu ñaït ñöôïc trí tueä cuûa Phaät. Voâ löôïng, voâ soá kieáp veà
sau, oâng seõ thaønh Phaät hieäu laø Thích-ca Vaên, toân quyù baäc nhaát trong
haøng trôøi, ngöôøi, daét theá gian an oån trong phaùp voâ cuøng saùng suoát,
neân hieäu laø Phaät.
Chö Thieân baïch Phaät:
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thaät laønh thay! Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaït ñeán Nhaát thieát trí.
Ñöùc Phaät ôû trong ñaïi hoäi baûo caùc Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-
taéc, Öu-baø-di:
–Nay laáy boán chuùng ñeä töû laøm chöùng vaø chö Thieân ôû coõi Duïc,
Phaïm thieân, A-pha hoäi thieân cuøng chöùng tri.
Ñöùc Phaät baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo hoïc taäp, thoï trì, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì thieän nam, thieän nöõ naøy duø laø ma, thieân
ma hay phi nhaân cuõng quyeát ñònh khoâng theå laø haïi ñöôïc, cuõng khoâng
theå laøm cho ngöôøi naøy cheát oan ñöôïc.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Chö Thieân treân trôøi Ñao-lôïi, ngöôøi naøo
thöïc haønh Phaät ñaïo maø chöa ñöôïc hoïc taäp, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì neân cuøng nhau ñi ñeán choã thieän nam, thieän nöõ naøy. Ngöôøi
hoïc taäp, thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät neáu ñi ôû choã nuùi röøng vaéng veû,
quyeát ñònh khoâng sôï haõi, khieáp ñaûm.
Töù Thieân vöông baïch Phaät:
–Chuùng con cuøng nhau uûng hoä thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp, thoï
trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaïm-ma-baùt thieân vaø chö Thieân coõi Phaïm ñoàng baïch Phaät:
–Chuùng con cuøng nhau uûng hoä thieän nam töû, thieän nöõ nhaân hoïc
taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baûn thaân con uûng hoä thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp, thoï trì, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân laïi baïch Phaät:
–Thaät khoù kòp, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu thieän
nam, thieän nöõ coù hoïc taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ngay hieän taïi lieàn
ñaéc phaùp. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø thoï trì taát caû saùu phaùp Ba-la-maät.
–Ñuùng nhö vaäy. Naøy Caâu-döïc, ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø thoï trì taát caû saùu phaùp Ba-la-maät. Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu
thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät,
Caâu-döïc, haõy laéng nghe! Ta noùi coâng ñöùc ngöôøi ñoù ñaït ñöôïc laø lôøi
noùi ñaàu, giöõa, cuoái ñeàu thieän.
–Con kính vaâng theo lôøi chæ daïy cuûa Theá Toân.
www.daitangkinh.org
–Naøy Caâu-döïc! Ngöôøi naøo muoán phaù hoaïi, nhieãu loaïn phaùp
cuûa ta thì ngöôøi ñoù daàn daàn khôûi aùc yù, muoán ñeán ñeå phaù hoaïi nhöng
chöa ñeán ñöôïc, giöõa ñöôøng ñaõ bò tieâu vong. Thieän nam, thieän nöõ naøy
nhôø hoïc taäp, thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ngöôøi kia mang aùc yù ñeán,
luoân luoân muoán phaù hoaïi, nhieãu loaïn nhöng aùc yù töï döøng vaø bò khuaát
phuïc, quyeát ñònh khoâng ñeán ñöôïc choã ngöôøi kia.
Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo ñaõ thöïc haønh thì thaáy
ñöôïc taát caû, nhôø hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Caâu-döïc, ví nhö coù loaïi thuoác teân laø Ma-chi, coù con raén
ñoùi boø ñi kieám aên, ñang treân ñöôøng ñi kieám aên gaëp moät con saâu, raén
muoán aên con saâu, con saâu boø ñeán choã thuoác Ma-chi, raén nghe muøi
höông cuûa thuoác lieàn chaïy trôû lui. Vì sao? Vì naêng löïc cuûa thuoác laøm
cho noïc ñoäc cuûa raén laäp töùc tieâu tan, noïc ñoäc cuûa raén bò naêng löïc cuûa
thuoác ngaên chaän laïi.
Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo hoïc taäp, thoï
trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù ngöôøi muoán laøm haïi lieàn bò tieâu
vong, vì nhôø söùc oai thaàn cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaåy lui.
–Giaû söû coù ngöôøi möu tính ñi ñeán choã ngoài kia laøm haïi nhöng
khoâng thaønh, vì coù Töù Thieân vöông ñoàng uûng hoä thieän nam, thieän
nöõ naøy. Neáu ngöôøi tö duy thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì vieäc
laøm vaø lôøi noùi töï taïi nhö cam loä. Noùi ra ñieàu gì ñeàu ñöôïc moïi ngöôøi
toân troïng. Khoâng saân haän, khoâng coáng cao. Töù Thieân vöông cuøng
nhau uûng hoä thieän nam, thieän nöõ naøy. Ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, lôøi noùi khoâng ai khaùc. Noùi ra lôøi gì thì ñeàu
nhö cam loä. Lôøi noùi ra khoâng khinh baïc, loøng saân haän khoâng khôûi
leân, töï nhieân taâm cao ngaïo khoâng naûy sinh. Vì sao? Vì nhôø hoïc taäp
Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng öa coáng cao, khoâng öa nöông caäy, khoâng
öa saân haän. Thieän nam, thieän nöõ naøy töï nghó: “Neáu coù ngöôøi ñeán
gaây goã vôùi ta, ta phaûi luoân xa lìa, töï hoå theïn vôùi chính mình. Nghó
raèng ñaây laø boïn xaáu, khoâng theå gaàn guõi.” Töï nghó: “Ta tìm caàu
Phaät ñaïo, khoâng theå chaïy theo nhöõng lôøi saân haän ñeå cho ta mau ñaït
ñöôïc taâm toát.” Thieän nam, thieän nöõ naøo thöïc haønh nhö vaäy thì thaáy
ñöôïc taát caû coâng ñöùc ngay hieän taïi. Ngöôøi hoïc taäp, ñoïc tuïng, thoï trì
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy.

–Thaät khoù thay, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät môùi vöôït qua ñöôïc caùc söï xaáu aùc ñeå ñi leân.
Vieäc laøm cuûa ngöôøi ñoù töï taïi, khoâng ai baèng.
–Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp, thoï trì,
ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngay trong luùc bò tai naïn kòch lieät, quyeát
ñònh khoâng sôï seät. Giaû söû ngöôøi ñoù vaøo trong quaân traän cuõng khoâng
bò suùng ñaïn.
–Lôøi ta daïy khoâng sai, khoâng khaùc. Neáu thieän nam, thieän nöõ
ngay khi nieäm tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho duø ngay trong luùc aáy bò
cheát, hoaëc laø ôû trong nhaø oan gia hoï muoán laøm haïi, nhö lôøi Ñöùc
Phaät daïy khoâng sai khaùc. Thieän nam, thieän nöõ naøy quyeát ñònh
khoâng ôû trong ñoù bò cheát oan. Duø cho ôû trong ñoù coù ngöôøi duøng
cung teân, coù ngöôøi duøng binh khí muoán haïi ngöôøi ñoù, roát cuoäc
khoâng truùng thaân ngöôøi aáy. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaàn
chuù raát lôùn, laø thaàn chuù raát toân quyù. Thieän nam, thieän nöõ hoïc taäp
thaàn chuù naøy thì töï mình khoâng nghó ñieàu xaáu, cuõng khoâng nghó ñeán
caùi xaáu cuûa ngöôøi khaùc. Ai hoaøn toaøn khoâng nghó ñeán ñieàu xaáu laø
ngöôøi huøng trong nhaân loaïi. Töï mình ñaït ñeán quaû vò Phaät, seõ uûng
hoä cho taát caû moïi ngöôøi. Ngöôøi hoïc thaàn chuù naøy mau ñöôïc thaønh
Phaät.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu ngöôøi bieân cheùp, hoïc taäp, thoï trì
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì duø laø ngöôøi hay chaúng phaûi ngöôøi cuõng
khoâng laøm haïi ngöôøi ñoù ñöôïc, tröø tröôøng hôïp ngöôøi ñoù coù toäi nghieäp
ôû ñôøi tröôùc khoâng theå traùnh khoûi. Hoaëc ôû choã Phaät ñaéc ñaïo, neáu coù
ngöôøi töø moät phía naøo ñi vaøo trong ñoù thì quyû thaàn, caàm thuù muoán
ñeán quaáy nhieãu vò ñoù cuõng khoâng theå haïi ñöôïc. Vì sao? Vì chö Phaät
quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai ñeàu thaønh Phaät ôû ñoù. Theá neân khoâng coù söï
sôï haõi khuûng khieáp. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, ôû choã naøo thì
choã ñoù ñöôïc taát caû ñeàu cung kính, ñaûnh leã uûng hoä.
www.daitangkinh.org

–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi naøo bieân cheùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã phuïng thôø, laïi duøng
hoa höông toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng
hoa, côø phöôùn cuùng döôøng; ngöôøi naøo ñem xaù-lôïi cuûa Ñöùc Nhö Lai
Ñaúng Chaùnh Giaùc döïng thaùp phuïng thôø, quy y ñaûnh leã, daâng höông
hoa toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø
phöôùn cuùng döôøng, …
Ñöùc Phaät hoûi Caâu-döïc:
–Phöôùc cuûa ngöôøi aáy laøm nhö vaäy coù nhieàu khoâng? Theo ñoù
ngöôøi aáy ñöôïc quaû baùo vui söôùng theá naøo? Naøy Caâu-döïc! Ñöùc Nhö
Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc töï mình ñaït ñeán Nhaát thieát trí, xuaát hieän thaân
thaønh Phaät laø hoïc töø phaùp naøo maø ñaéc ñöôïc Voâ thöôïng Boà-ñeà?
–Nhö Lai hoïc töø Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà,
thaønh baäc Chaùnh giaùc.
–Khoâng nhöõng xaù-lôïi cuûa Nhö Lai töø Nhaát thieát trí maø ra, maø
Ñöùc Phaät Nhö Lai cuõng töø Nhaát thieát trí maø ra. Nhö vaäy, naøy Caâu-
döïc! Xaù-lôïi Nhaát thieát trí laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra. Ñöùc Nhö
Lai Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc cuõng töø Nhaát thieát trí maø ra, ta
ñöôïc laøm thaân Phaät. Sau khi ta Baùt-nieát-baøn, xaù-lôïi cuõng ñöôïc cuùng
döôøng. Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät,
hoïc taäp, thoï trì, töï mình phuïng thôø laøm leã, duøng hoa höông toát ñeïp,
höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn cuùng
döôøng, töùc laø ñaõ cuùng döôøng Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät, thoï trì quyeån kinh, tuy khoâng ñoïc tuïng, chæ cuùng döôøng laøm leã,
thieän nam, thieän nöõ naøy coâng ñöùc ñaït ñöôïc töø nôi ñoù khoâng theå so
saùnh. Vì sao? Vì ñaõ cuùng döôøng Nhaát thieát trí vaäy.
–Ñuùng nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi
trong Dieâm-phuø-lôïi khoâng cuùng döôøng phuïng thôø Baùt-nhaõ ba-la-maät,
lôùp ngöôøi naøy khoâng bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toân quyù, seõ ñöôïc
phöôùc khoâng theå so saùnh.
–Theá naøo, Caâu-döïc! Ngöôøi trong Dieâm-phuø-lôïi coù ñöôïc bao
nhieâu ngöôøi tin Phaät, tin Phaùp, tin Tyø-kheo Taêng?
–Ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi ít coù ñöùc tin. Ngöôøi tin Phaät, tin Phaùp, tin
Tyø-kheo Taêng chæ ít thoâi. Vaø ngöôøi thöïc haønh Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät cuõng ít hôn nöõa. Ngöôøi thöïc
haønh Phaät ñaïo cuõng ít hôn.
–Ñuùng nhö vaäy, Caâu-döïc! Ñeán nhö ngöôøi tìm caàu Phaät ñaïo
cuõng laïi raát ít. Coù voâ soá ngöôøi khoâng theå tính ñeám muoán laøm haïnh
Boà-taùt, roài sau môùi töø trong soá ñoù xuaát hieän moät hai ngöôøi ñöùng vöõng
ôû ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Cho neân, naøy Caâu-döïc! Neáu thieän nam,
thieän nöõ tìm caàu Phaät ñaïo, hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, thì neân ñaûnh leã, cung kính phuïng thôø vò ñoù. Vì sao? Vì vò ñoù
hieåu roõ Baùt-nhaõ ba-la-maät. Quaù khöù Nhö Lai Voâ Thöôïng Chaùnh Giaùc
voán töø Boà-taùt thöïc haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ hoïc. Ta baáy giôø
cuõng hoïc trong ñoù. Sau khi Nhö Lai Baùt-nieát-baøn, Ñaïi Boà-taùt seõ cuøng
nhau thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Caâu-döïc! Sau khi Nhö Lai Baùt-nieát-baøn, neáu thieän nam, thieän
nöõ laáy xaù-lôïi xaây thaùp baèng baûy baùu cuùng döôøng, troïn ñôøi quy y
ñaûnh leã phuïng thôø, ñem hoa höông toát ñeïp, höông boät, höông öôùp,
höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn cuùng döôøng. Nhö vaäy, naøy
Caâu-döïc! YÙ oâng theá naøo, vôùi nhöõng vieäc laøm nhö vaäy ñöôïc phöôùc coù
nhieàu khoâng?
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân, raát nhieàu, raát nhieàu!
–Khoâng baèng thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa höông
toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø
www.daitangkinh.org
phöôùn cuùng döôøng ñöôïc phöôùc raát nhieàu.

–Ñeå phaàn thaùp naøy qua moät beân. Naøy Caâu-döïc! Hoaëc thaùp
baèng baûy baùu ñaày caû coõi Dieâm-phuø-lôïi, neáu thieän nam, thieän nöõ naøo
troïn ñôøi quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa höông toát ñeïp, höông
boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn cuùng döôøng.
Caâu-döïc! Theá naøo, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! raát nhieàu, raát nhieàu!
phöôùn cuùng döôøng, ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
–Ñeå phaàn thaùp ôû Dieâm-phuø-lôïi qua moät beân. Thaùp baèng baûy
baùu ñaày boán chaâu thieân haï. Naøy Caâu-döïc! Neáu thieän nam, thieän nöõ
naøo troïn ñôøi quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa höông toát ñeïp,
döôøng thì phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu, raát nhieàu! Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân.
phöôùn… cuùng döôøng ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
–Ñeå phaàn noùi veà thaùp ôû boán chaâu thieân haï qua moät beân. Naøy
Caâu-döïc! Ví nhö moät thieân haï, laïi theâm moät thieân haï nöõa, nhö vaäy cho
ñeán caû ngaøn thieân haï boán phía ñeàu ñaày caû thaùp baèng baûy baùu, thieän
nam, thieän nöõ naøo troïn ñôøi quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa höông
toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn
cuùng döôøng. Naøy Caâu-döïc! Theá naøo, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu, raát nhieàu! Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân!
maät,. Thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa höông
phöôùn… cuùng döôøng, ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
–Ñeå phaàn noùi veà thaùp trong moät ngaøn thieân haï qua moät beân.
Theâm nöõa, ôû moät ngaøn quoác ñoä nhoû, nhö theá trong ñoù laøm thaønh hai
ngaøn quoác ñoä, boán phía ñaày caû thaùp baèng baûy baùu, thieän nam, thieän
nöõ troïn ñôøi quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa trôøi toát ñeïp, höông
boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn treân coõi trôøi
cuùng döôøng. Naøy Caâu-döïc! Theá naøo, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
maät. Thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, duøng höông hoa
–Ñeå phaàn noùi veà thaùp trong hai ngaøn quoác ñoä. Naøy Caâu-döïc!
Tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä, thaùp baûy baùu ñaày trong boán phía, thieän
nam, thieän nöõ troïn ñôøi quy y, ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng hoa trôøi toát
ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn
cuùng döôøng. Naøy Caâu-döïc! Theá naøo, phöôùc coù nhieàu khoâng?
www.daitangkinh.org
maät. Thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng höông hoa
–Ñeå phaàn noùi veà thaùp baûy baùu trong tam thieân ñaïi thieân quoác
ñoä. Naøy Caâu-döïc, neáu trong tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä, taát caû Boà-
taùt ñeàu ñöôïc laøm ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu xaây thaùp baèng baûy baùu,
nhöõng ngöôøi naøy troïn ñôøi ñem kyõ nhaïc ca muùa, côø phöôùn cuùng
döôøng. Naøy Caâu-döïc, theá naøo, coâng ñöùc cuûa nhöõng ngöôøi naøy coù
nhieàu khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Phöôùc ñöùc vaø coâng ñöùc
cuûa nhöõng ngöôøi naøy taïo ra raát nhieàu, raát nhieàu!
maät. Thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng höông hoa
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Ngöôøi aáy quy y Baùt-nhaõ ba-la-
maät, ñaûnh leã phuïng thôø laø cuùng döôøng chö Phaät Nhaát Thieát Trí quaù
khöù, hieän taïi, vò lai roài.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân laïi baïch Phaät:
–Soá ngöôøi trong tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä, thaùp baûy baùu maø
moãi ngöôøi ñaõ xaây döïng neân, gioáng nhö soá ngöôøi ñaày chaät ôû trong coõi
Phaät nhieàu baèng soá caùt soâng Haèng, taát caû hoï ñeàu döïng thaùp baûy baùu
ñeå cuùng döôøng. Moät kieáp, laïi moät kieáp nöõa, ñem hoa trôøi toát ñeïp,
döôøng vaø caùc kyõ nhaïc treân trôøi vaø ôû theá gian ñeå cuùng döôøng, phöôùc
baùo coâng ñöùc cuûa ngöôøi naøy khoâng baèng thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, daâng
höông hoa toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng
hoa, côø phöôùn cuùng döôøng. Phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi naøy ñaït ñöôïc hôn
ngöôøi kia.
Ñöùc Phaät daïy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Caâu-döïc! Khoâng baèng thieän nam, thieän
nöõ töø trong phaùp naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu, khoâng theå tính, khoâng
theå baøn, khoâng theå caân, khoâng theå so löôøng, khoâng theå cuøng toät. Vì
sao? Naøy Caâu-döïc! Vì Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc Nhaát Thieát
Trí laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra.
Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh, quy y ñaûnh leã, phuïng thôø, duøng höông
hoa toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø
phöôùn cuùng döôøng. Naøy Caâu-döïc! Nhöõng ngöôøi nhö vaäy ñeàu laø nhôø
coâng ñöùc ôû ñôøi tröôùc ñöa ñeán.
–Neáu nhö coõi Phaät nhieàu gaáp traêm laàn soá caùt beân bôø soâng
Haèng ñeàu xaây thaùp baèng baûy baùu, khoâng caàn tính ôû trong soá ñoù gaáp
ngaøn laàn, khoâng caàn tính ôû trong soá ñoù gaáp traêm ngaøn laàn, khoâng
caàn tính ôû trong soá ñoù gaáp muoân öùc laàn, khoâng caàn tính ôû trong soá
ñoù gaáp voâ soá laàn, ôû trong soá ñoù khoâng caàn keå so vôùi söï cuùng döôøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baáy giôø boán vaïn Thieân töû cuøng Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñoàng ñeán
nhoùm hoïp, ñeàu thöa vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Toân giaû neân thuû hoä Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân hoïc taäp Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Neân hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì
neáu A-tu-la coù yù nghó muoán ñem binh ñaùnh vôùi Ñao-lôïi thieân, baáy
giôø, naøy Caâu-döïc, neân nieäm tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì A-tu-la laäp
töùc ngöng binh chuùng vaø lieàn ruùt lui.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaàn
chuù raát lôùn. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaàn chuù raát toân quyù, khoâng coù chuù
naøo khoâng theå so saùnh vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org

–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Caâu-döïc! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaàn chuù
raát lôùn. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaàn chuù raát toân troïng. Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø thaàn chuù maø khoâng coù thaàn chuù naøo coù theå so saùnh vôùi thaàn
chuù naøy. Naøy Caâu-döïc! Caùc Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc quaù khöù
ñeàu töø nôi chuù naøy maø thaønh Phaät ñaïo. Caùc Ñöùc Nhö Lai Ñaúng
Chaùnh Giaùc vò lai ñeàu hoïc taäp chuù naøy maø ñöôïc thaønh Phaät. Chö
Phaät hieän taïi ñeàu töø nôi chuù naøy maø ñöôïc thaønh Phaät.
Naøy Caâu-döïc! Chuù naøy sinh ra möôøi coâng ñöùc laønh chieáu saùng
theá gian. Ñoù laø boán Thieàn, boán Thaàn tuùc, naêm Thaàn thoâng chieáu
saùng theá gian. Ñaïi Boà-taùt nhaân nôi AÂu-hoøa-caâu-xaù-la: phöông tieän
thaéng trí, phöông tieän thieän xaûo sinh ra möôøi coâng ñöùc laønh chieáu
sang theá gian.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo hoïc taäp, thoï
trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn ñöôïc nghe phaùp ngay ñôøi hieän
taïi.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Phaät:
–Theá naøo laø seõ ñöôïc ngay thôøi hieän taïi?
–Hoaëc ngöôøi ñoù cuoái cuøng khoâng bò cheát oan, cuoái cuøng khoâng
bò cheát vì truùng ñoäc, khoâng bò cheát nöôùc, khoâng bò cheát vì suùng ñaïn,
hoaëc ngöôøi khi gaëp quan huyeän, bò quan huyeän baét, neân tuïng nieäm
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñi ñeán choã naøo quyeát ñònh khoâng bò nguy haïi.
Vì sao? Vì ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät uûng hoä. Neáu ngöôøi bò quan huyeän
goïi ñeán quôû maéng, neân nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngay luùc ñoù vua
hoaëc thaùi töû, caän thaàn cho ñoøi ñeán gaëp, ñöôïc noùi leân nhöõng lôøi ñuùng,
moïi ngöôøi ñeàu hoan hyû. Vì sao? Vì nhôø hoïc taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Loøng töø thöông xoùt nghó ñeán taát caû moïi ngöôøi vaø nhöõng lôøi nhoû nhít
kia muoán laøm haïi nhöng khoâng theå haïi ñöôïc.
Khi Ñöùc Phaät daïy ñieàu naøy, coù ngoaïi ñaïo troâng thaáy Ñöùc Phaät,
muoán ñeán quaáy phaù. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Ta suoát ñôøi thöôøng
ñöôïc ôû beân Phaät, thoï trì. ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, keû ngoaïi ñaïo ñi
ñeán quyeát muoán quaáy phaù ta, laøm cho ta khoâng ñöôïc thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät.” Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaâng theo lôøi chæ daïy cuûa Phaät, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, keû ngoaïi ñaïo kia lieàn traùnh xa caùch chung
quanh choã Thieân Trung Thieân moät voøng vaø theo con ñöôøng taét chaïy
trôû lui.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát thaàm nghó: “Vì sao ngoaïi ñaïo giöõa ñöôøng
chaïy trôû lui?” Ñöùc Phaät bieát taâm nieäm cuûa Xaù-lôïi-phaát, lieàn daïy:
–Keû ngoaïi ñaïo naøy ñi ñeán vôùi taâm yù khoâng toát, Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, do ñoù neân ngoaïi ñaïo giöõa ñöôøng chaïy
trôû lui.
Luùc baâygiôø, aùc ma suy nghó: “Ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc
cuøng vôùi boán chuùng ñeä töû cuøng ngoài vôùi caùc Thieân töû coõi Duïc, coõi
Phaïm, trong ñoù hoaøn toaøn khoâng coù nhöõng ngöôøi khaùc. Ñaïi Boà-taùt
nay ñöôïc thoï kyù, seõ laøm vò töôùng trong loaøi ngöôøi, seõ thaønh Phaät
ñaïo. Ta seõ ñeán nhieãu loaïn hoï.”
AÙc ma hoùa laøm moät chieác xe boán ngöïa, töø töø tieán ñeán tröôùc
Ñöùc Phaät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thaàm nghó: “AÙc ma côõi xe boán ngöïa muoán
ñeán choã Phaät, khoâng gioáng vôùi xe boán ngöïa cuûa vua Bình-sa, khoâng
gioáng vôùi xe boán ngöïa cuûa vua Ba-tö-naëc, cuõng khoâng gioáng vôùi xe
boán ngöïa cuûa Thích chuùng ñoïa, xe naøy do ma laøm ra. Ma thöôøng
nghó caùch phaù Phaät ñaïo, laøm loaïn ngöôøi ñôøi.” Thích Ñeà-hoaøn Nhaân
luoân nguyeän muoán ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ngay khi aáy nghó
ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ñieàu mong muoán ñöôïc thaønh töïu, aùc ma
lieàn chaïy lui.
Baäc thöôïng nhaân ôû cung trôøi Ñao-lôïi caàm hoa do mình hoùa hieän
thaønh, roài bay leân khoâng trung, duøng hoa raûi leân Ñöùc Phaät. Caùc vò
ñeàu thöa:
–Chuùng con khieán cho Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc toàn taïi laâu daøi ôû
Dieâm-phuø-lôïi ñeå cho moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc nghe thaáy.
Roài caùc vò aáy naém ngaàn aáy caùc loaïi hoa nhö ñaõ raûi leân Ñöùc
Phaät vaø hoï ñeàu thöa:
–Ngöôøi naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, thuû hoä Baùt-nhaõ ba-
la-maät, cuõng khoâng bò ma vaø thieân ma phaù hoaïi ñöôïc.
www.daitangkinh.org

–Ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc phöôùc baùo vaø coâng ñöùc
khoâng phaûi ít, huoáng laø ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, ñoïc tuïng xong laïi ñi
chæ daïy cho ngöôøi khaùc. Ngöôøi naøy ñôøi tröôùc ñaõ ñöôïc thaáy vaø theo
Phaät nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, huoáng laø ngöôøi hoïc taäp, thoï trì, ñoïc
tuïng roài thöïc haønh theo nhöõng gì trong ñoù chæ daïy, töùc laø ñaõ cuùng
döôøng Nhö Lai. Vì sao? Vì muoán ñaït Nhaát thieát trí thì phaûi töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Ví nhö muoán ñöôïc cuûa baùu cöïc kyø ôû coõi trôøi, kính
baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, thì phaûi töø bieån lôùn. Muoán ñöôïc traân
baûo Nhaát thieát trí, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, thì Nhö Lai
Chaùnh Ñaúng Giaùc phaûi töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø tìm caàu.
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Ñöùc Nhö Lai Voâ Thöôïng Chaùnh
Ñaúng Giaùc laø töø Nhaát thieát trí maø ra.
Ngaøi A-nan baïch Phaät:
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì leõ gì Nhö Lai khoâng
thuyeát veà boá thí Ba-la-maät? Cuõng khoâng thuyeát veà Trì giôùi, Nhaãn
nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh ba-la-maät? Nhö Lai hoaøn toaøn khoâng noùi
veà nhöõng töø naøy maø chæ noùi chung laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Ñöùc Phaät daïy A-nan:
–Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toân quyù nhaát trong naêm phaùp Ba-la-
maät kia. Theá naøo A-nan! Khoâng boá thí baèng Nhaát thieát trí thì coù theå
goïi laø Boá thí ba-la-maät khoâng? Khoâng trì tònh giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
taán, thieàn ñònh, trí tueä baèng Nhaát thieát trí thì coù theå goïi laø Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh ba-la-maät khoâng?
Ngaøi A-nan thöa:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Kính baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân, khoâng coù Ba-la-maät naøo laø boá thí. Nhaát thieát trí laø Boá thí ba-
la-maät. Khoâng coù Ba-la-maät naøo laø trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn
ñònh, trí tueä. Nhaát thieát trí laø Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn
ñònh, Trí tueä ba-la-maät. Nhaát thieát trí laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñöùc Phaät daïy A-nan:
–Do vaäy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø toân quyù nhaát trong naêm
phaùp Ba-la-maät. Ví nhö cuoác ñaát laø gieo gioáng vaøo trong ñoù, ñoàng
thôøi gioáng cuõng töø ñoù sinh ra. Nhö vaäy, naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø nôi sinh ra naêm phaùp Ba-la-maät. Nhaát thieát trí laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø thaønh. Do vaäy neân, naøy A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät
vôùi naêm phaùp Ba-la-maät kia laø raát toân quyù ñöôïc Ñaáng Töï Taïi chæ
daïy.
–Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc ñaõ daïy raèng thieän nam, thieän
nöõ naøo y theo chæ daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc taäp, thoï trì, ñoïc
tuïng, coâng ñöùc cuûa ngöôøi ñoù noùi khoâng theå heát.
Ñöùc Phaät baûo Caâu-döïc:
–Ta khoâng noùi veà ngöôøi ñoïc tuïng, vì coâng ñöùc ñoù chöa noùi heát.
Thieän nam, thieän nöõ naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì quyeån
kinh, quy y, ñaûnh leã, phuïng thôø, duøng danh hoa toát ñeïp, höông boät,
höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn cuùng döôøng, ta
noùi ñoù laø coâng ñöùc cuùng döôøng maø thoâi.
–Con xin uûng hoä ngöôøi naøy, töùc laø thieän nam, thieän nöõ bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh, quy y, phuïng thôø, duøng
danh hoa toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng
hoa, côø phöôùn cuùng döôøng.
–Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo khi tuïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät, coù ngaàn aáy traêm ngaøn chö Thieân ñi ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù ñeå
nghe phaùp ñoù. Ngöôøi naøo ñoái vôùi phaùp khoâng hieåu, muoán hoûi Phaùp
sö, vöøa phaùt khôûi yø nghó nhö vaäy, nhôø trí tueä cuûa phaùp neân ngay khi
ñoù ñöôïc hieåu roõ. Thieän nam, thieän nöõ naøy ngay hieän taïi lieàn ñöôïc
nghe phaùp.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi naøo thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho boán chuùng ñeä töû thì taâm ngöôøi ñoù hoaøn toaøn khoâng coù ñieàu
chöôùng naïn. Neáu hình haøi bò ngöôøi toan gieát haïi roát cuoäc chaúng lo sôï.
Vì sao? Vì ngöôøi aáy ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät uûng hoä neân keû gieát haïi
kia lieàn boû ñi ngay.
www.daitangkinh.org

–Ta hoaøn toaøn khoâng thaáy ngöôøi laøm haïi Baùt-nhaõ ba-la-maät,
huoáng chi keû muoán gieát haïi ngöôøi coù Baùt-nhaõ ba-la-maät. Töùc laø keû
kia khoâng theå naøo thaáy ñöôïc, bôûi vì ngöôøi aáy ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät che chaén vaø laøm cho khuaát phuïc. Khoâng coù thieän nam, thieän nöõ
naøo daùm khinh deã, trong taâm ngöôøi ñoù cuõng khoâng sôï haõi. Thieän
nam, thieän nöõ naøy laø ngöôøi ngay hieän taïi thaáy ñöôïc taát caû phaùp taïo
ra coâng ñöùc.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo yeâu kính cha
meï, Sa-moân, ñaïo nhaân, tri thöùc anh em, toân thaân trong ngoaøi… khi
ngöôøi ñoù muoán noùi nhöõng vieäc xaáu aùc thì ñem phaùp trung chính chæ
daïy cho hoï.
Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ ñoù ngay hieän taïi
lieàn ñöôïc phaùp coâng ñöùc.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh ñaõ bieân cheùp, chö Thieân treân coõi trôøi
Töù Thieân vöông tìm caàu Phaät ñaïo neân ñi ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù thöa
hoûi vaø xin laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaûnh leã, ñi voøng quanh xong
lieàn lui.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ñao-lôïi tìm caàu Phaät ñaïo, neân ñi ñeán
choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñaûnh leã, nhieãu quanh xong lieàn lui.
Chö Thieân ôû treân coõi Dieäm thieân tìm caàu Phaät ñaïo, neân ñi ñeán
choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñaûnh leã, ñi voøng quanh xong lieàn lui. Thieän nam, thieän nöõ naøy neân
bieát coù voâ löôïng, voâ soá chö Thieân, Long, Daï-xoa, Kieàn-ñaø-la, A-tu-
la, Ca-laâu-la, Chaân-ñaø-la, Ma-haàu-laëc, Nhaân phi nhaân ôû caùc coõi Phaät
seõ ñi ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-
la-maät, ñaûnh leã, ñi voøng quanh xong lieàn lui. Nhö vaäy töùc laø Thí.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ñaâu-thuaät tìm caàu Phaät ñaïo, neân ñi
ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät,
laøm leã, nhieãu quanh xong roài ñi.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ni-ma-la-ñeà tìm caàu Phaät ñaïo, neân ñi
ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät,
laøm leã, nhieãu quanh xong roài ñi.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ba-la-ni maät-hoøa-da-baït tìm caàu Phaät
ñaïo, neân ñi ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-
nhaõ ba-la-maät, laøm leã, nhieãu quanh xong roài ñi.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ca-di, Phaïm-phuù-laâu thieân, Phaïm-ba-
saûn thieân, Ma-ha Phaïm thieân, Loâ-thieân, Ba-lôïi-ña thieân, Loâ-ba-ma-
na thieân, coõi trôøi A-pha-caéng-tu (Abhasvara, Quang aâm thieân, Cöïc
quang tònh), A-pha-tuyeân-tu thieân, Ba-lôïi-ñaø-thuû-ha thieân, A-ba-ma-
thuû thieân, Thuû-ha-ca thieân, Duy-phieân-la thieân, A-tyû thieân, A-ñaø-thuû
thieân, Thuû-ñaø-thí thieân, A-ca-nò-saéc thieân, coõi trôøi A-ca-nò-tra
(Akansttha, saéc cöùu caùnh thieân) tìm caàu Phaät ñaïo neân ñeán choã cuûa
ngöôøi ñoù thaêm hoûi, nghe vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät, laøm leã, ñi
voøng quanh xong moãi ngöôøi töï lui. Cho ñeán chö Thieân treân coõi A-ca-
nò-tra cuõng thöôøng ñi xuoáng.
Naøy Caâu-döïc! Huoáng laø caùc chö Thieân coõi Duïc, coõi Saéc trong
tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä. Taát caû ñeàu neân ñi ñeán thaêm hoûi, nghe
vaø laõnh thoï Baùt-nhaõ ba-la-maät, laøm leã, ñi voøng quanh xong moãi
ngöôøi töï lui. Thieän nam, thieän nöõ naøy nôi choã ôû thöôøng ñöôïc giöõ gìn
kieân coá, khoâng coù ngöôøi quaáy roái. Tröø tuùc maïng cuûa ngöôøi ñoù khoâng
môøi cuõng ñeán, coøn ngoaøi ra khoâng ai coù theå lay chuyeån. Thieän nam,
thieän nöõ naøy lieàn ñöôïc phaùp coâng ñöùc ngay hieän taïi neân coù theå bieát
ñöôïc khi chö Thieân ñeán.
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân! Theá naøo, thieän nam,
thieän nöõ naøy seõ do ñaâu bieát ñöôïc luùc chö Thieân ñeán xin laõnh thoï,
ñaûnh leã, phuïng thôø cuùng döôøng?
–Thieän nam, thieän nöõ neáu thaáy aùnh saùng thì bieát chö Thieân
cuõng nhö caùc loaøi roàng, Daï-xoa, Kieàn-ñaø-la ñeán nghe vaø laõnh thoï
Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaûnh leã, phung thôø. Taâm ngöôøi ñoù hoan hyû, phaán
khôûi thì bieát laø chö Thieân ñaõ ñeán.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ töøng ôû choã khoâng
www.daitangkinh.org
ngöûi thaáy muøi thôm, neáu ngöôøi aáy ngöûi thaáy muøi thôn, neân bieát coù
quyû thaàn ñaõ ñeán.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ taém röûa thaân theå
saïch seõ, neân quyû thaàn raát hoan hyû, luoân ñi ñeán choã cuûa ngöôøi ñoù.
Ngöôøi ñoù hôùn hôû nhö Tieåu thieân ñi Ñaïi thieân ñeán. Vì theá ta thí duï
vieäc ñoù, oai thaàn cuûa vò ñoù raát toân quyù, saùng choùi röïc rôõ. Thieän nam,
thieän nöõ ñoù thöôøng ôû trong söï hoan hyû tinh khieát, thaân theå chaéc chaén
khoâng beänh taät, choã ôû thöôøng ñöôïc an oån, chöa töøng coù aùc moäng,
trong moäng khoâng thaáy nhöõng ñieàu khaùc laï, chæ thaáy Phaät, chæ thaáy
thaùp vaø chæ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, chæ thaáy caây Boà- ñeà laø nôi Ñöùc
Phaät ngoài, chæ thaáy baùnh xe phaùp quay, chæ thaáy Ñöùc Phaät khi saép söûa
thaønh Phaät, chæ thaáy Ñöùc Phaät thaønh Phaät xong chuyeån phaùp luaân, chæ
thaáy bao nhieâu Boà-taùt, chæ thaáy thuyeát ñuû saùu Ba-la-maät ñeå giaûi thích
trí tueä, chæ thaáy ngöôøi seõ thaønh Phaät, chæ thaáy coõi Phaät khaùc, chæ nghe
giaùo phaùp toân quyù cuûa Ñöùc Phaät, chæ thaáy caùc Ñöùc Phaät Nhö Lai
Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû phöông noï, ôû coõi naøo ñoù vôùi bao nhieâu traêm
ngaøn ñeä töû, bao nhieâu öùc ñeä töû vaø Ñöùc Phaät ñang ôû trong ñoù maø
thuyeát phaùp cho hoï.
Ñuùng theá, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ trong moäng thaáy
nhöõng ñieàu nhö vaäy xong lieàn ñöôïc an oån. Khi thöùc giaác, thaân ñöôïc
nheï nhaøng, khoâng coøn nghó ñeán vieäc aên uoáng, thaân nhö ñöôïc aên thöùc
aên ngon, no ñuû. Ví nhö Tyø-kheo khi ñaéc thieàn, töø thieàn tænh giaùc, taâm
nheï nhaøng vui veû, khoâng coøn nghó ñeán vieäc aên uoáng, töï nhieân nhö
ñöôïc aên thöùc aên ngon.
Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøy khi tænh giaác
khoâng coøn quaù nghó ñeán vieäc aên uoáng. Töï nghó raèng thaân nhö ñöôïc
aên caùc thöùc aên ngon. Vì sao? Naøy Caâu-döïc! Vì taø ma, quyû thaàn
khoâng daùm ñeán gaàn. Thieän nam, thieän nöõ naøy laø ngöôøi ñaõ töï mình
thaáy ñöôïc phaùp coâng ñöùc ngay hieän taïi nhôø hoïc taäp, ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaäy. Hoaëc coù ngöôøi bieân cheùp, tuy khoâng ñoïc tuïng
thoï trì quyeån kinh, nhöng quy y, ñaûnh leã, phuïng thôø, duøng hoa
höông toát ñeïp, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn
cuùng döôøng.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Hoaëc trong Dieâm-phuø-ñeà ñaày caû xaù-lôïi
cuûa Nhö Lai, hoaëc laø kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, trong hai thöù ñoù oâng
nhaän laõnh thöù naøo?
–Con thaø nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Con khoâng daùm
khoâng toân kính xaù-lôïi. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhöng
xaù-lôïi laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra, maø ñöôïc cuùng döôøng, gioáng
nhö con ñöôïc moät mình ngoài giöõa chö Thieân, hoaëc coù luùc con khoâng
ôû treân toøa hay laø coù chö Thieân ñi ñeán, cuõng ñeàu ñaûnh leã phuïng thôø
phaùp toøa laø choã ñöôïc nhaän söï chæ daïy roài lui.
Nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät
sinh ra laø sinh ra xaù-lôïi cuûa Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc, vì Ñöùc
Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc laø töø Nhaát thieát trí tueä sinh ra. Trong
Dieâm-phuø-ñeà ñaày caû xaù-lôïi cuûa Nhö Lai.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Duø cho tam thieân ñaïi thieân
quoác ñoä, trong ñoù ñaày caû xaù-lôïi laøm moät phaàn, kinh Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø phaàn thöù hai, thì trong hai phaàn aáy con nhaän Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vì sao? Vì xaù-lôïi laø töø trong ñoù sinh ra, töï nhieân ñöôïc cuùng
döôøng ñaày ñuû.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ví nhö ngöôøi maéc nôï,
ngöôøi naøy laïi quen bieát vôùi nhaø vua raát thaân thieát, ñöôïc nhaø vua raát
thöông yeâu quyù meán, thì ngöôøi ñoù seõ khoâng coù ngöôøi chuû nôï naøo ñoøi
hoûi, cuõng chaúng coøn bò sôï seät. Vì sao? Vì ngöôøi naøy luoân ôû moät beân
vua neân ñöôïc nöông nhôø oai löïc cuûa vua.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Do töø Baùt-nhaõ ba-la-maät,
xaù-lôïi sinh ra vaø ñöôïc moïi ngöôøi cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ví
nhö nhöõng ngöôøi haàu caän cuûa vua thì ñöôïc moïi ngöôøi kính neå. Xaù-lôïi
cuûa Nhö Lai laø töø Nhaát thieát trí sinh ra neân lieàn ñöôïc cuùng döôøng.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhaát thieát trí cuõng nhö vaäy.
Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra. Do
bieát nhö vaäy neân trong hai phaàn con xin nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ngöôøi laõnh thoï, haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät, ví nhö ngoïc ma-ni giaù.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi coù baùu naøy khoâng coù
cuûa baùu naøo baèng. Baûo chaâu naøy ñeå ôû choã naøo thì quyû thaàn khoâng
www.daitangkinh.org
theå tuøy tieän, ngöôøi aáy chaúng bò quyû thaàn laøm haïi. Thieän nam, thieän
nöõ khoâng luaän lôùn hay nhoû, ñöôïc naém giöõ vaø ñeo ngoïc ma-ni nôi
thaân thì quyû thaàn lieàn chaïy lui xa. Hoaëc khi bò truùng nhieät, ñem ngoïc
ma-ni ñeo leân ngöôøi, nhieät lieàn tieâu tröø. Hoaëc bò truùng phong, ñem
ngoïc ma-ni ñeo leân ngöôøi, phong lieàn heát. Hoaëc bò truùng haøn, ñem
ngoïc ma-ni ñeo leân ngöôøi, haøn khoâng tan vaø tröø ñöôïc heát. Ban ñeâm
ñem ngoïc ma-ni ñeå ôû choã toái, ngoïc ma-ni laøm cho taát caû choã ñoù ñöôïc
saùng. Khi bò noùng, ñem ngoïc ma-ni ñeå ôû choã ñoù, choã ñoù lieàn maùt meû.
Khi bò laïnh, ñem ngoïc ma-ni ñeå ôû choã ñoù, choã ñoù lieàn aám aùp. Ngoïc
ma-ni ñeå ôû choã naøo thì choã ñoù caùc ñoäc khoâng laøm gì ñöôïc. Nam töû,
nöõ nhaân naøo, khoâng luaän lôùn hay nhoû, bò raén, traên caén, ñem ngoïc ma-
ni ñeå ôû choã bò raén, traên caén, noïc ñoäc töï tan.
Ngoïc ma-ni naøy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Raát laø toân
quyù. Neáu coù ngöôøi bò beänh ñau maét, ngöôøi maét bò muø, ñem ngoïc ma-
ni ñeå ôû gaàn maét, ñau ñôùn cuûa maét ñöôïc tröø heát.
Nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc cuûa ngoïc ma-
ni laø raát cao xa, neáu ñeå vaøo trong nöôùc, maøu nöôùc lieàn nhö maøu
ngoïc. Caàm bao nhieâu thöù luïa laø, trònh troïng ñeå ngoïc ma-ni vaøo trong
nöôùc, maøu nöôùc lieàn nhö maøu ngoïc. Neáu laø nöôùc ñuïc, laäp töùc thaønh
trong saïch. Ñöùc cuûa ngoïc ma-ni khoâng coù thöù gì coù theå so saùnh.
Ngaøi A-nan hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Theá naøo, Caâu-döïc! Treân trôøi cuõng coù ngoïc ma-ni, ôû Dieâm-
phuø-lôïi cuõng coù ngoïc ma-ni, ñeàu cuøng laø ngoïc ma-ni, coù söï sai bieät
gì?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa Toân giaû A-nan:
–Ma-ni treân trôøi cuøng ma-ni trong nhaân gian khoâng gioáng nhau.
AÙnh saùng cuûa ngoïc ma-ni ôû Dieâm-phuø-lôïi töï theå cuûa noù khoâng ñaùng
ñeå noùi. Nhö toâi ñaõ noùi, töùc laø noù coù söï sai khaùc nhau. Ñöùc cuûa noù raát
toân quyù, gaáp möôøi laàn, gaáp traêm ngaøn laàn, gaáp vaïn öùc laàn, lôùn gaáp
öùc laàn. ngoïc ma-ni naøy nhö toâi ñaõ noùi, neáu ñem ñeå vaøo trong traùp,
trong hoäp, aùnh saùng cuûa noù chieáu thaáu suoát ra beân ngoaøi. Giaû söû laáy
ngoïc boû ra beân ngoaøi, nhöng aùnh saùng ôû trong traùp vaãn lieân tuïc saùng
nhö cuõ. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø trí tueä cuûa Nhaát thieát trí. Cho ñeán sau
khi Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc Baùt-nieát-baøn, xaù-lôïi vaãn tieáp tuïc
ñöôïc cuùng döôøng. Xaù-lôïi töùc laø caùi hoäp ñöïng Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu tam thieân ñaïi
thieân quoác ñoä, trong ñoù ñaày caû xaù-lôïi, cho ñeán coõi Phaät nhieàu nhö caùt
soâng Haèng, trong ñoù ñaày caû xaù-lôïi, chung laøm moät phaàn. Kinh Baùt-
nhaõ Ba-la-maät laøm moät phaàn. Neáu con choïn moät trong hai phaàn thì
con nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì Nhö Lai laø töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø ra, xaù-lôïi laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra vaø ñöôïc cuùng
döôøng. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Neáu thieän nam, thieän nöõ
muoán ngay hieän taïi thaáy ñöôïc voâ löôïng, voâ soá coõi nöôùc cuûa chö Phaät
thì neân nöông theo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät maø tu haønh. Neân nghó
nhö vaäy.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Caâu-döïc! Thuôû quaù khöù, caùc Ñöùc Nhö Lai
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc vò lai ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
thaønh töïu Phaät ñaïo. Caùc Ñöùc Nhö Lai Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc
hieän taïi trong voâ löôïng, voâ soá coõi nöôùc chö Phaät cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø thaønh töïu Phaät ñaïo.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
taát caû loaøi ngöôøi cho ñeán loaøi coân truøng nhoû beù, Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng bieát roõ taát caû.
–Ñaïi Boà-taùt nhôø bieát vaäy neân ngaøy ñeâm thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
–Vì sao chæ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng thöïc haønh
caùc phaùp Ba-la-maät khaùc?
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh taát caû saùu phaùp Ba-la-maät, nhöng Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt laø toân quyù hôn heát. Choã naøo Boá thí
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vöôït leân treân heátl Trì giôùi nghóa laø khoâng
khuyeát phaïm; Nhaãn nhuïc laø töï giöõ gìn; Tinh taán laø khoâng löôøi bieáng;
www.daitangkinh.org
Ngöôøi nhaát taâm maø khoâng taùn loaïn, thaáy taát caû caùc phaùp. Ñaïi Boà-taùt
laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Caâu-döïc! Ví nhö treân coõi Dieâm-phuø-lôïi coù ñuû moïi thöù caây
coái, coù bao nhieâu thöù saéc, laù cuûa moïi loaïi khaùc nhau, hoa khaùc nhau,
traùi khaùc nhau, haït gioáng loaïi khaùc nhau, nhöng caùi boùng raâm cuûa
chuùng thì khoâng khaùc, hoaøn toaøn nhö nhau.
Naøy Caâu-döïc! Nhö vaäy naêm phaùp Ba-la-maät laø töø Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø sinh ra Nhaát thieát trí. Caùc phaùp Ba-la-maät laàn löôït hoã trôï
nhau khoâng sai khaùc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc voâ cuøng toân quyù
khoâng gì hôn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
Ñöùc khoâng theå tính thì khoâng gì hôn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Kính baïch
Ñöùc Thieân Trung Thieân! Khoâng coù gì hôn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi
naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh, quy y, ñaûnh leã,
phuïng thôø, duøng höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa,
côø phöôùn cuùng döôøng. Trong khi ñoù laïi coù ngöôøi bieân cheùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät, ñem quyeån kinh bieân cheùp ñoù taëng cho ngöôøi khaùc, phöôùc
ñoù ñöôïc bao nhieâu?
–Naøy Caâu-döïc! Ta hoûi oâng, tuøy yù oâng traû lôøi. Ngöôøi naøo cuùng
döôøng xaù-lôïi Nhö Lai, laïi phaân chia cho ngöôøi khaùc ñeå ñöôïc cuøng
cuùng döôøng. Trong luùc ñoù coù ngöôøi töï mình cuùng döôøng xaù-lôïi,
khoâng phaân chia cho ngöôøi khaùc cuøng ñöôïc cuùng döôøng thì phöôùc
cuûa cuûa ngöôøi ñoù coù nhieàu khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thieän nam, thieän nöõ cuùng
döôøng xaù-lôïi. laïi phaân chia cho ngöôøi khaùc cuøng ñöôïc cuùng döôøng,
phöôùc cuûa ngöôøi ñoù vöôït hôn ngöôøi kia raát nhieàu.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Caâu-döïc! Thieän nam, thieän nöõ naøo bieân
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì quyeån kinh, quy y, ñaûnh leã, phuïng
thôø, duøng höông hoa toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa
laø, loïng hoa, côø phöôùn cuùng döôøng. Laïi ñem quyeån kinh bieân cheùp
ñoù phaân cho ngöôøi khaùc ñeå cuøng ñöôïc cuùng döôøng, thì phöôùc ñoù raát
nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu phaùp sö ñaït ñeán choã thaáu ñaùo veà
nghóa lyù lieàn thuyeát kinh phaùp chæ daïy cho moïi ngöôøi, coâng ñöùc ñoù
raát lôùn, raát lôùn!
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Vôùi taát caû thieän nam, thieän nöõ ôû Dieâm-
phuø-lôïi ñeàu daïy cho hoï thoï trì Thaäp thieän. Theá naøo, Caâu-döïc! Phöôùc
ñoù coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu, raát nhieàu! Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
maät, ñem quyeån kinh ñöa cho ngöôøi khaùc baûo cheùp, ngöôøi ñoïc tuïng
cho ngöôøi nghe, phöôùc ñoù nhieàu gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ñeå phaàn noùi veà ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi vaø
boán thieân haï caùc Tieåu thieân quoác ñoä, Nhò thieân quoác ñoä, Tam thieân
ñaïi quoác ñoä, cho ñeán ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng
qua moät beân, taát caû thieän nam, thieän nöõ naøy ñeàu daïy cho hoï thoï trì
Thaäp thieän. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Thieän nam, thieän nöõ bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñöa quyeån
kinh cho ngöôøi khaùc bieân cheùp, ñoïc cho ngöôøi nghe, phöôùc ñoù nhieàu
gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ñeå phaàn noùi veà ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi qua
moät beân, taát caû thieän nam, thieän nöõ naøy ñeàu daïy cho hoï thöïc haønh
boán Thieàn, boán Ñeá, boán Thaàn tuùc, naêm Thaàn thoâng. Theá naøo, naøy
Caâu-döïc! Phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch:
www.daitangkinh.org

maät, ñem quyeån kinh ñöa cho ngöôøi baûo cheùp, hoaëc ñoïc cho ngöôøi
nghe, phöôùc ñoù nhieàu gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu coù ngöôøi naøo ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät, laïi daïy cho ngöôøi khaùc hoïc, phöôùc ñoù caøng taêng gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Neáu coù ngöôøi naøo töï mình hoïc taäp
Baùt-nhaõ ba-la-maät, laïi chæ cho ngöôøi khaùc veà trí tueä naøy, ñöôïc
phöôùc caøng taêng gaáp boäi.
–Baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Theá naøo laø ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät vaø giaûng daïy veà trí tueä trong ñoù?
–Ngöôøi khoâng hieåu, giaûi thích cho hoï hieåu. Thieän nam, thieän
nöõ naøo ñôøi sau muoán ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc neân hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhöng bò thaày xaáu daïy ngöôïc laïi, daïy cho hoïc caùc
chi nhaùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Theá naøo goïi laø chi nhaùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Trong ñôøi vò lai coù caùc Tyø-kheo muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät,
bò thaày xaáu daïy ngöôïc laïi.
–Theá naøo laø daïy ngöôïc laïi?
–Daïy ngöôøi hoïc saéc laø voâ thöôøng, laøm cho moïi ngöôøi ngay nôi
saéc tìm caàu voâ thöôøng, laøm nhö theá laø laøm voâ thöôøng khi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Daïy thoï, töôûng, haønh, thöùc laø voâ thöôøng, ngay nôi
thöùc tìm caàu voâ thöôøng. Daïy thöïc haønh nhö vaäy laø haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ñoù laø chi nhaùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ngöôøi naøy haønh saéc hoaïi ñeå tìm voâ thöôøng cuûa saéc. Haønh thoï,
töôûng, haønh, thöùc hoaïi, ngay nôi thöùc tìm voâ thöôøng cuûa thöùc. Thaáy
roõ ngöôøi thöïc haønh nhö vaäy, ngöôøi thoâng minh trí tueä neân ñem Baùt-
nhaõ ba-la-maät chæ daïy cho hoïc, phöôùc ñoù caøng taêng leân gaáp boäi.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Vì vaäy cho neân ñoái vôùi ngöôøi Dieâm-
phuø-ñeà, neáu thieän nam, thieän nöõ laøm cho hoï ñaéc ñöôïc Tu-ñaø-hoaøn
ñaïo. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
maät, ñem quyeån kinh ñöa cho ngöôøi khaùc baûo bieân cheùp vaø chæ daïy
cho hoï hoïc, hoaëc ñoïc cho hoï nghe, phöôùc ñoù gaáp boäi. Vì sao? Vì Tu-
ñaø-hoaøn laø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ra.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ñeå phaàn noùi veà Dieâm-phuø-lôïi qua moät
beân, cho duø tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä cho ñeán ngöôøi trong coõi Phaät
nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeàu chæ daïy laøm cho hoï ñaït ñöôïc quaû Tu-
ñaø-hoaøn, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, raát nhieàu!
maät, ñem quyeån kinh ñöa cho ngöôøi khaùc baûo cheùp, daïy cho hoï hoïc,
ñoïc cho hoï nghe, ngöôøi ñoù ñöôïc phöôùc caøng taêng theâm raát nhieàu. Vì
sao? Vì nhôø ñöùc cuûa Nhaát thieát trí neân thaønh töïu ñöôïc phaùp do nghe.
Töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc thaønh Phaät, lieàn vöôït khoûi quaû vò Tu-
ñaø-hoaøn.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi ñaéc ñöôïc taát caû Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn ñaïo, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
www.daitangkinh.org
maät, ñem quyeån kinh ñöa cho ngöôøi khaùc baûo cheùp, hoaëc cho ngöôøi
ñoïc nghe, phöôùc ñoù raát nhieàu. Do vaäy neân töø nôi phaùp naøy, moãi
ngöôøi, moãi ngöôøi ñaéc ñöôïc taát caû. Ñaây laø choã Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ
ñaït ñeán. Vì sao? Vì phaùp Nhaát thieát trí laø do hoïc phaùp Nhaát thieát
trí, laïi coù theå chæ daïy thaønh töïu quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñaïo.
Ñeå ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi qua moät beân. Naøy Caâu-döïc! Ngöôøi trong
tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä cho ñeán ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö
caùt soâng Haèng, daïy cho taát caû thieän nam, thieän nöõ naøy, laøm cho hoï ñeàu
ñöôïc thaønh töïu quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,
Bích-chi-phaät. Theá naøo, Caâu-döïc! Phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
maät, ñem quyeån kinh cho ngöôøi baûo cheùp, daïy cho hoï hoïc, hoaëc ñoïc
cho ngöôøi nghe, phöôùc ñoù caøng nhieàu. Vì sao? Vì taát caû ñeàu töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Do ñöùc cuûa phaùp Nhaát thieát trí, nhôø ñaây neân ñaéc ñöôïc
quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät.
Do ñaây neân phöôùc cuûa ngöôøi ñoù taêng leân raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Daïy cho taát caû ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi ñeàu
phaùt taâm Boà-taùt khoâng baèng thieän nam, thieän nöõ ñem quyeån kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho ngöôøi baûo cheùp, daïy cho hoï hoïc, hoaëc
thuyeát cho ngöôøi nghe, hoaëc trao cho hoï quyeån kinh Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, ngöôøi ñoù seõ hoïc theo ñaây maø thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Ngöôøi hoïc taäp vaø hieåu veà Baùt-nhaõ ba-la-maät caøng taêng theâm
nhieàu, ñaït ñöôïc söï hieåu bieát voâ cuøng, nhaân ñoù ñöôïc thaønh töïu. Vaäy
neân phöôùc cuûa ngöôøi naøy caøng taêng theâm raát nhieàu.
Ñeå tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä Dieâm-phuø-lôïi qua moät beân, naøy
Caâu-döïc! Ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeàu phaùt
taâm thöïc haønh quaû vò Voâ Thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, khoâng baèng thieän
nam, thieän nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho ngöôøi baûo
cheùp, daïy cho hoï hoïc, thuyeát cho hoï nghe, hoaëc ñöa quyeån kinh Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån ñeå chính hoï hoïc theo ñaây maø ñöôïc thaâm nhaäp
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi hoïc taäp vaø hieåu veà Baùt-nhaõ ba-la-maät
caøng taêng theâm raát nhieàu, ñaït ñöôïc söï hieåu bieát voâ cuøng, nhaân ñoù
ñöôïc thaønh töïu. Do vaäy neân phöôùc cuûa ngöôøi naøy caøng taêng leân raát
nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Ngöôøi Dieâm-phuø-lôïi ñeàu phaùt taâm
thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc khoâng baèng thieän nam, thieän
nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho hoï baûo cheùp, giaûng
daïy veà trí tueä trong ñoù cho hoï hoïc vaø trao cho hoï kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, giaûi thích trí tueä trong ñoù
cho hoï, phöôùc ñoù caøng taêng leân gaáp boäi.
Ñeå tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä ôû Dieâm-phuø-lôïi qua moät beân.
Cho ñeán ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeàu phaùt taâm
thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, khoâng baèng thieän nam, thieän
nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho ngöôøi baûo cheùp, daïy
cho hoï hoïc ñeå nhaäp vaøo Trí tueä, hoaëc trao cho hoï quyeån kinh Baùt-
nhaõ ba-la-maät Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, giaûng daïy cho hoï veà
trí tueä trong ñoù, phöôùc cuûa ngöôøi ñoù caøng taêng theâm raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Caâu-döïc! Vôùi ngöôøi trong Dieâm-phuø-lôïi, ñeàu laøm
cho hoï ñeàu baèng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nôi quaû vò Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, thieän nam, thieän nöõ naøo vui veû daïy cho ngöôøi thaâm
nhaäp vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì theá naøo? Caâu-döïc! Phöôùc ñoù
coù nhieàu khoâng?
–Trong soá ngöôøi naøy neáu coù Boà-taùt noùi theá naøy: “Toâi muoán
mau thaønh Phaät.” Giaû söû muoán mau thaønh Phaät, khoâng baèng ngöôøi
thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, phöôùc cuûa ngöôøi ñoù caøng taêng gaáp
boäi.
Ñeå tam thieân ñaïi thieân Quoác ñoä ôû Dieâm-phuø-lôïi qua moät beân.
Cho ñeán ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng, taát caû ñeàu
nhö Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nôi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc,
www.daitangkinh.org
ngöôøi naøo daïy thieän nam, thieän nöõ thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
theá naøo, Caâu-döïc, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Coù moät Boà-taùt naøo töø trong ñoù noùi raèng: “Toâi muoán mau
thaønh Phaät.” Giaû söû muoán mau thaønh Phaät, khoâng baèng ngöôøi ñem
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho ngöôøi, phöôùc ñoù nhieàu gaáp boäi.
–Ñuùng nhö vaäy. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi raát
an oån laø Ñaïi Boà-taùt, nay ñöôïc ôû gaàn beân. Ngöôøi ñem y phuïc, aåm
thöïc, saøng toøa, ngoïa cuï, thuoác men cuùng döôøng, khoâng baèng ngöôøi
ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ daïy cho ngöôøi, phöôùc ñoù caøng nhieàu hôn.
Vì sao? Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì ngöôøi ñoù ñaõ ñaéc Baùt-
nhaõ ba-la-maät, neân nay ñöôïc ngoài gaàn Phaät.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Caâu-döïc! Ngay trong haøng ñeä töû,
Ñaïi Boà-taùt toân quyù nhaát môùi thaáy ñöôïc nhö vaäy. Caùc haøng Thanh
vaên nhaân ñaây maø ñöôïc thaønh töïu. Haøng Thanh vaên khoâng caàu Phaät
ñaïo, Ñaïi Boà-taùt khoâng neân ôû trong ñoù hoïc saùu Ba-la-maät. Ngöôøi
khoâng hoïc phaùp naøy thì khoâng ñöôïc thaønh Phaät. Ngöôøi hoïc theo
phaùp nhö vaäy thì mau thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, lieàn ñöôïc thaønh
Phaät.


QUYEÅN 3
Phaåm 4: THIEÄN QUYEÀN
Baáy giôø Boà-taùt Di-laëc baûo Tu-boà-ñeà:

–Ñaïi Boà-taùt naøo khuyeán trôï ngöôøi laøm phöôùc, ra vaøo boá thí trì
giôùi, coi vieäc laøm ñoù laø treân heát, phöôùc ñoù caøng taêng theâm raát nhieàu,
khoâng coù phöôùc naøo hôn phöôùc cuûa Ñaïi Boà-taùt khuyeán trôï.
Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa Boà-taùt Di-laëc:
–Laïi coù Ñaïi Boà-taùt ñaõ taïo coâng ñöùc ôû voâ löôïng, voâ soá quoác
ñoä chö Phaät. Khoâng theå tính ñeám soá Ñöùc Phaät ôû töøng coõi moät, söï
Baùt-nieát-baøn cuûa caùc Ngaøi, chính laø töø khi caùc Ngaøi phaùt taâm ñeán
nay, töï mình ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thaønh Baäc
Ñaúng Giaùc toät baäc, cho ñeán coõi Voâ dö Nieát-baøn maø Baùt-nieát-baøn.
Sau ñoù, ñeán nhö phaùp dieät taän, theá laø caùc Ngaøi ôû trong coõi aáy maø
taïo ra coâng ñöùc; coâng ñöùc ñoä sinh cuûa Ngaøi laø khoâng coù choã taän
cuøng. Cho ñeán ñoái vôùi haøng Thanh vaên laøm caùc vieäc boá thí, giöõ
giôùi, töï caùc Ngaøi troâng nom ñeå cho phuùc töû coâng ñöùc höõu dö ñaït
ñeán voâ dö. Neáu nhö caùc Ñöùc Phaät Baùt-nieát-baøn, thì ôû trong ñoù caùc
Ngaøi taïo ra coâng ñöùc, cho ñeán khi coù thaân giôùi haïnh thanh tònh,
thaân Tam-muoäi, thaân trí tueä, thaân giaûi thoaùt, thaân giaûi thoaùt tri
kieán. Phaät phaùp raát töø bi, khoâng theå so löôøng ñöôïc taâm Phaät. Phaùp
maø Ñöùc Thieân Trung Thieân thuyeát ra, hoïc nhöõng coâng ñöùc trong
phaùp ñoù, ñeán khi chö Phaät Baùt-nieát-baøn, phaùp ñoù taïo ñöôïc coâng ñöùc
neân muoán laøm ñieàu gì thöïc hieän ñöôïc heát.
Khuyeán trôï laø toân quyù, laø cuøng toät trong caùc ñöùc. Khuyeán trôï
ñeå ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, do ñaây thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ngöôøi ñaët mình vaøo haøng Boà-taùt nhö theá, giöõ taâm luoân laøm
www.daitangkinh.org
vieäc naøy ñeå caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do taâm caàu
giaùc ngoä môùi phaùt taâm laøm vieäc naøy vaø caàu ñaït cho ñöôïc.
Boà-taùt Di-laëc baûo Tu-boà-ñeà:
–Ngöôøi khoâng caàu nhö vaäy môùi ñaéc. Ngöôøi phaùt sinh yù nghó
naøy laø vì khoâng thoâng tueä. Vì phaùt sinh yù nghó ñoù neân tö töôûng bò
thoaùi thaát, ñöùc tin bò thoaùi thaát. Do vì khoâng thoâng tueä neân rôi trôû laïi
trong boán ñieân ñaûo, ñoù laø: Voâ thöôøng cho thöôøng, khoå cho laø vui,
khoâng cho laø thaät, khoâng coù thaân cho laø coù thaân. Do ñoù neân tö töôûng
bò thoaùi thaát, ñöùc tin bò thoaùi thaát. Boà-taùt khoâng neân phaùt taâm nhö
vaäy, neáu coù tìm caàu thì neân tìm caàu choã khoâng coù choã.
Ngaøi Tu-boà-ñeà hoûi:
–Theá naøo laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Boà-taùt Di-laëc baûo Tu-boà-ñeà:
–Khoâng neân noùi nhöõng ñieàu naøy tröôùc Boà-taùt môùi hoïc. Vì sao?
Ngöôøi laøm cho hoï queân maát ñöùc tin, queân maát sôû thích, queân vui veû,
queân thöïc haønh, lieàn töø ñoù bò sa ñoïa.
Ngöôøi naøo seõ vì Ñaïi Boà-taùt naøy thuyeát cho hoï nghe? Ngöôøi ôû
beân thaày toát seõ vì nhöõng Boà-taùt naøy thuyeát cho hoï nghe. Ngöôøi
khoâng sôï haõi, Ñaïi Boà-taùt naøy seõ luoân khuyeán trôï hoï laøm phöôùc ñeå
thaønh töïu Nhaát thieát trí. Vôùi taâm laøm vieäc khuyeán trôï, taâm ñoù cuõng
dieät luoân, khoâng coøn sôû höõu sôû kieán. Nhöõng taâm nhö theá naøo seõ trôû
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Neân vaän duïng taâm nhö
theá naøo ñeå taâm khoâng coøn ñoái ñaõi? Töï theå cuûa taâm môùi laøm ñöôïc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Boà-taùt taân hoïc nghe vieäc naøy thì coù vò khieáp sôï. Neáu Ñaïi
Boà-taùt muoán taïo coâng ñöùc thì neân laøm theá naøo ñeå khuyeán trôï hoï laøm
phöôùc naøy? Ñeå hoï thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Tu-boà-ñeà thöa Boà-taùt Di-laëc:
–Neân laøm vieäc uûng hoä chö Phaät, phaù deïp nhöõng xaáu aùc ñeå
ñoaïn tröø aùi duïc, moïi vieäc laøm ñeàu nhö nhau. Deïp tröø vieäc ma, vöùt boû
gaùnh naëng töùc laø töø nôi söï tinh taán cuûa mình thì bieát roõ heát taát caû, ñeå
taâm ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coøn so löôøng. Töø voâ soá caùc coõi nöôùc chö
Phaät ñaõ Baùt-nieát-baøn, caùc coâng ñöùc taïo phöôùc trong ñoù vaø coâng ñöùc
taïo phöôùc trong haønh Thanh vaên neân muoán laøm vieäc gì cuõng ñeàu
thöïc hieän ñöôïc heát.
Khuyeán trôï laø toân quyù nhaát. Trong taát caû caùc coâng ñöùc thì
khoâng gì hôn khuyeán trôï. Ngöôøi khuyeán trôï luoân laøm vieäc khuyeán
trôï. Khuyeán trôï ñeå trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Choã naøo laø choã Ñaïi Boà-taùt thoaùi thaát tö töôûng, thoaùi thaát ñöùc
tin?
Giaû söû Ñaïi Boà-taùt giöõ taâm trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, nhöng khoâng nghó nhôù taâm ñoù, ñoù laø taâm cuûa Ñaïi Boà-taùt
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Giaû söû taâm coù nhôù nghó vaø bieát
roõ thì ñoù laø taâm thoaùi thaát, tö töôûng thoaùi thaát. Giaû söû taâm nghó nhôù
laïi bieát roõ taâm naøy, do haønh ñoäng nhö vaäy neân coù tö töôûng thoaùi thaát,
ñöùc tin thoaùi thaát.
Giaû söû Ñaïi Boà-taùt ñem taâm roõ bieát cho ñoù laø hieåu bieát taát caû,
neân bieát taâm naøo coù taïo, neân bieát roõ taâm ñoù.
Taâm phaùp ôû choã naøo? ÔÛ ngay nôi phaùp coù taïo taùc.
Nhö phaùp laø sau khi hoïc theo phaùp roài chaân thaät thöïc haønh, ñoù
laø laøm ñuùng, laø choã Ñaïi Boà-taùt ñaõ laøm.
Ñaïi Boà-taùt naøo ôû choã chö Phaät quaù khöù. vò lai, hieän taïi ñaõ taïo
coâng ñöùc, hoaëc laø ôû trong caùc haøng Thanh vaên cho ñeán phaøm phu ñaõ
taïo coâng ñöùc, hoaëc suùc sinh nghe phaùp vaø chö Thieân, Daï-xoa, Caøn-
thaùt-baø, A-tu-la, Ca-löu-la, Chaân-ñaø-la, Ma-haàu-laëc, loaøi ngöôøi hoaëc
chaúng phaûi ngöôøi vaø ngöôøi môùi hoïc ñaïo Boà-taùt nghe phaùp, phaùt taâm
taïo coâng ñöùc, bieát heát taát caû, khoâng coøn tích chöùa, phaân bieät laø treân
heát.
Ngöôøi khuyeán trôï luoân laøm vieäc khuyeán trôï, vì ñoù laø toân quyù
nhaát. Trong taát caû caùc coâng ñöùc, khoâng gì hôn khuyeán trôï. Do vaäy,
ngöôøi khuyeán trôï seõ khuyeán trôï vaø luoân laøm vieäc khuyeán trôï. Nhôø
phöôùc ñoù trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Giaû söû coù
phaùp nhö vaäy bò dieät taän, ngay nôi phaùp ñoù khoâng sinh cuõng khoâng
dieät phaùp, khoâng coù choã nôi choán, phaùp khoâng coù choã sinh ra, trôû
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø phaùp khoâng roõ phaùp, laø
traùi vôùi vieäc trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neân ñoù laø
www.daitangkinh.org
tö töôûng khoâng thoaùi thaát, taâm khoâng thoaùi thaát, ñöùc tin khoâng thoaùi
thaát. Vôùi haønh ñoäng khoâng mong caàu nhö vaäy thì ñaït heát taát caû. Ñoù
laø choã laøm cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt naøo khoâng hieåu bieát roõ raøng ñuùng ñaén maø laøm
phöôùc ñöùc, laø vì leõ gì? Vì Boà-taùt ngay nôi thaân thaáy khoâng chính xaùc,
ñoái vôùi vieäc khuyeán trôï laøm phöôùc cuõng thaáy khoâng chính xaùc. Boà-
taùt bieát roõ thaáy khoâng chính xaùc, khoâng sôû höõu, cho neân Boà-taùt tu
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø laøm coâng ñöùc ñoái vôùi Nieát-baøn cuûa chö Phaät.
Ñem coâng ñöùc naøy muoán caàu vieäc gì, vò aáy bieát raèng mình coù theå
laøm ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Choã chö Phaät Thieân Trung Thieân dính maéc laø khoâng dính maéc
“töôûng”. Quaù khöù ñaõ dieät cuõng khoâng coøn coù töôûng, nhöng khoâng
taïo töôûng. Ngöôøi taïo töôûng laø traùi vôùi ñaïo ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Khoâng neân hoïc phöông tieän thaéng trí, phöông tieän thieän xaûo. Ngöôøi
chöa ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng ñöôïc vaøo. Ngöôøi ñaéc Baùt-nhaõ
ba-la-maät môùi ñöôïc vaøo. Khoâng neân cho raèng haønh ñoäng cuûa thaân
vaø söï hieåu bieát cuûa thöùc ñöa ñeán dieät ñoä, bôûi vì khoâng coù thaân.
Thaân ngöôøi coù ñöùc, coù voïng töôûng nhö vaäy lieàn bò trôû ngaïi, trôû laïi
muoán khoå vì truï vaøo Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc neân khoâng hoïc theo
caùi ñöùc naøy ñeå khuyeán trôï ngöôøi. Vì sao? Vì do baát chaùnh vaäy. Vì
chaáp vaøo Nieát-baøn cho neân coù voïng töôûng, do ñoù neân coù trôû ngaïi.
Coâng ñöùc taïo ñöôïc khoâng theå saùnh kòp, trôû laïi muoán truï khoå. Ngöôøi
khoâng taïo ra töôûng naøy laø ñöùc cuûa Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Chaùnh
Giaùc. Ngöôøi taïo töôûng naøy gioáng nhö caùc thöù chaát ñoäc. Vì sao? Giaû
söû coù thöùc aên toát, ñem thuoác ñoäc boû vaøo trong ñoù, maøu saéc cuûa thöùc
aên raát ñeïp nhöng höông vò khoâng toát. Ngöôøi khoâng bieát trong thöùc
aên coù chaát ñoäc, ngöôøi ngu aên thöùc aên ñoù no neâ vui veû. AÊn vaøo xong,
khi muoán tieâu hoùa bò trôû ngaïi cho thaân theå raát nhieàu. Ngöôøi khoâng
bieát ñöùc haïnh raát laø khoù. Khoâng bieát hoä trì, khoâng bieát ñuùng söï
vieäc vaø cuõng khoâng hieåu roõ. Ngöôøi thöïc haønh coâng ñöùc nhö vaäy laø
gioáng nhö noùi thöùc aên coù caùc chaát ñoäc boû vaøo.
Thieän nam! Chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai giöõ gìn thaân trì
giôùi, thaân thieàn ñònh, thaân trí tueä, thaân giaûi thoaùt, thaân giaûi thoaùt tri
kieán vaø ñoái vôùi coâng ñöùc ñaõ taïo ñöôïc trong haøng Thanh vaên nhö Phaät
Theá Toân ñaõ daïy: “Neáu ñaõ taïo coâng ñöùc nôi Bích-chi-phaät ñeàu neân
khuyeán trôï hoï. Khuyeán trôï ñeå ñem phöôùc ñöùc naøy trôû thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.” Ngöôøi baùm chaët laáy haønh ñoäng cuûa
mình voâ voïng töôûng, vì vaäy neân noùi gioáng caùc chaát ñoäc. Boà-taùt neân
hoïc nhö vaäy.
Choã naøo laø coâng ñöùc cuûa chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai?
Neân laøm theá naøo ñeå khuyeán trôï laøm phöôùc? Ñeå ñöôïc thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
Boà-taùt vaâng theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai, ñoù laø tu hoïc trí tueä, sinh
ra coâng ñöùc töï nhieân cuûa Phaät. Vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nghó ñeán
phaùp, ñem phaùp cuûa mình khuyeán trôï cho hoï laøm phöôùc ñöùc, nhaân
nôi vieäc khuyeán trôï maø ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ñaïi Boà-taùt laøm vieäc nhö boá thí vaäy, khoâng coù boá thí naøo hôn, quyeát
ñònh khoâng lìa Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc, ñeàu chí thaønh vôùi nhöõng
lôøi Ñöùc Phaät daïy.
Laïi nöõa, Ñaïi Boà-taùt neân laøm vieäc boá thí nhö vaäy, nhö giöõ gìn
tònh giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt tri kieán. Khoâng coù coõi Duïc, coõi
Saéc, coõi Voâ saéc, cuõng khoâng coù quaù khöù, hieän taïi, vò lai, cuõng khoâng
coù sôû höõu, khoâng coù ngöôøi thí, khoâng coù vaät thí. Ngöôøi boá thí nhö vaäy
laø boá thí ñuùng nhö phaùp. Phaùp cuõng khoâng coù sôû höõu. Ngöôøi laøm boá
thí nhö vaäy laø vì muoán thaønh töïu boá thí “khoâng coù chaát ñoäc”. Ngöôøi
boá thí khaùc laø boá thí ngöôïc laïi. Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ boá thí ñuùng nhö
phaùp.
Kính baïch Theá Toân! Ngöôøi bieát nhö vaäy töùc laø boá thí ñöôïc trôû
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Ngöôøi laøm ñuùng nhö Ñöùc
Phaät daïy, ñoù chính laø Ñaïi Boà-taùt boá thí, taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû nghó ñeán
taát caû ngöôøi trong tam thieân ñaïi thieân quoác ñoä, khoâng boû qua moät ai.
Laø Ñaïi Boà-taùt boá thí ñöùng haøng ñaàu, laø raát toân quyù.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi trong tam thieân ñaïi thieân quoác
ñoä trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Daïy cho ngöôøi
trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeàu cuùng döôøng Boà-taùt naøy,
www.daitangkinh.org
cuùng döôøng y phuïc, aåm thöïc, muøng meàn, saøng toøa, ngoïa cuï, thuoác
men chöõa beänh…, cuùng döôøng nhö vaäy traûi qua kieáp soá nhö caùt soâng
Haèng, tuøy theo choã ngöôøi ñoù öa thích maø cuùng döôøng ñaày ñuû taát caû.
Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Phöôùc ñoù nhieàu khoâng?
–Coâng ñöùc khuyeán trôï naøy ñöôïc phöôùc vöôït hôn ví duï treân ñoù,
khoâng theå naøo tính ñeám.
–Tuøy hyû vaø khuyeán trôï laøm phöôùc ñöùc, coõi Phaät nhö caùt soâng
Haèng cuõng khoâng theå nhaän heát.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo thoï trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät, choã laøm boá thí cuûa vò aáy hôn cuûa ngöôøi ñaõ boá thí ôû
treân gaáp traêm laàn, ngaøn laàn, vaïn laàn, öùc laàn, nhieàu öùc laàn,… do khoâng
ai coù theå vöôït hôn vieäc laøm khuyeán trôï boá thí nhö treân.
Baáy giôø hai vaïn Thieân nhaân ôû treân coõi Töù Thieân vöông thaûy
ñeàu cuùi ñaàu vaø maët leã saùt chaân Phaät vaø cuøng baïch Phaät:
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân laø Baäc ñaïi thí toät böïc!
Ñaïi Boà-taùt vôùi phöông tieän quyeàn xaûo môùi laøm ñöôïc vieäc boá thí naøy.
Coâng ñöùc ñoù raát laø toân quyù. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï vaäy.
Chö Thieân ôû treân coõi trôøi Ñao-lôïi ñem hoa trôøi toát ñeïp, höông
boät, höông ñoát, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn cuøng caùc thöù
kyõ nhaïc coõi trôøi daâng leân cuùng döôøng laøm vui loøng Ñöùc Phaät. Cuùng
döôøng xong, cuøng baïch Phaät:
Ñaïi Boà-taùt vôùi phöông tieän quyeàn xaûo môùi coù theå laøm vieäc boá thí
naøy. Coâng ñöùc cuûa boá thí raát lôùn. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï vaäy.
Chö Thieân ôû coõi Dieäm thieân ñem danh hoa treân trôøi, ñem danh
hoa trôøi toát ñeïp, höông boät, höông öôùp, höông ñoát, höông xoâng, luïa
laø, loïng hoa, côø phöôùn, kyõ nhaïc vui chôi coõi trôøi daâng cuùng döôøng
Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng xong, ñoàng baïch Phaät:
Ñaïi Boà-taùt vôùi phöông tieän quyeàn xaûo môùi coù theå laøm ñöôïc vieäc boá
thí naøy. Coâng ñöùc cuûa boá thí naøy raát lôùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï.
Chö Thieân ôû coõi trôøi Ñaâu-suaát ñem hoa trôøi, höông boät, höông
öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn vaø kyõ nhaïc vui chôi treân
coõi trôøi daâng cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng xong cuøng baïch
Phaät:
Coâng ñöùc cuûa boá thí naøy raát lôùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï.
Chö Thieân treân coõi trôøi Ni-ma-la-ñeà ñem hoa trôøi, höông boät,
höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn vaø kyõ nhaïc vui
chôi treân coõi trôøi daâng cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng döôøng xong, cuøng
baïch Phaät:
Coâng ñöùc raát laø toân quyù. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï.
Chö Thieân treân coõi Ba-la-ni-maät-hoøa-ña-baït-trí-thieân ñem danh
hoa, höông boät, höông öôùp, höông xoâng, luïa laø, loïng hoa, côø phöôùn
vaø kyõ nhaïc vui chôi treân coõi trôøi daâng cuùng döôøng Ñöùc Phaät. Cuùng
döôøng xong cuøng baïch Phaät:
Ñaïi Boà-taùt vôùi phöông tieän quyeàn xaûo môùi coù theå laøm ñöôïc vieäc boá
thí naøy. Coâng ñöùc raát lôùn. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï.
Chö Thieân treân coõi trôøi Phaïm ma, vaø caùc coõi Phaïm Ca-di thieân,
Phaïm phöôùc laâu thieân, Phaïm lôïi saûn thieân, Leä thieân, Ba-lôïi-ñaø thieân,
Leä-ba-na thieân, A-phaû-hoäi thieân, Thuû-ha thieân, Ba-lôïi-thuû-ha thieân,
www.daitangkinh.org
A-ba-ma-thuû thieân, Thuû-ha-ca thieân, Tyû-y-phieân-la thieân, A-tyû-da

thieân, Tu-ñaø-thí thieân, Ni thieân… cho ñeán chö Thieân treân coõi trôøi A-
ca-nò-tra ñeàu ñaàu maët ñaûnh leã saùt chaân Phaät, thöa:
–Kính baïch Ñaáng Thieân Trung Thieân, thaät laønh thay! Ñaïi Boà-
taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm coâng ñöùc boá thí raát lôùn. Vì sao? Vì
Ñaïi Boà-taùt naøy hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ngay nôi ñoù khuyeán trôï.
Ñöùc Phaät daïy Thuû-ñaø:
–Haõy hoä veä chö Thieân! An trí caùc Ñaïi Boà-taùt trong tam thieân
ñaïi thieân quoác ñoä vaø trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt beân bôø soâng Haèng
ñeàu thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi coù ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng cuøng nhau
cuùng döôøng haøng Ñaïi Boà-taùt naøy. Boá thí y phuïc, nhöõng vieäc ñeán ñi,
cuùng döôøng ngoïa cuï, thuoác men chöõa beänh, kieáp soá nhieàu nhö caùt
soâng Haèng. Tuøy theo choã ngöôøi ñoù öa thích ñeàu boá thí ñaày ñuû. Neáu
coù ngöôøi laøm nhöõng vieäc hôn ñaây cuõng khoâng saùnh kòp Ñaïi Boà-taùt
khuyeán trôï boá thí, vì chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai thaân giöõ giôùi
thanh tònh, thaân thieàn ñònh, thaân trí tueä, thaân giaûi thoaùt, thaân giaûi
thoaùt tri kieán vaø thaân caùc Thanh vaên. Coâng ñöùc ñaõ taïo ñöôïc trong caùc
thaân ñoù bieát heát taát caû cuõng khoâng saùnh kòp coâng ñöùc khuyeán trôï.
Ngöôøi khuyeán trôï, ñoù laø ngöôøi laøm vieäc raát toân quyù, khoâng ai coù theå
vöôït qua. Laøm vieäc khuyeán trôï ñeå trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc.
–Nhöõng ñieàu maø Ñaáng Thieân Trung Thieân ñaõ daïy thì hoaøn toaøn
phuø hôïp, ñieàu toân quyù nhaát laø khoâng gì hôn khuyeán trôï. Tuøy hyû taát caû
ñeå khuyeán trôï. Khuyeán trôï xong, Ñaïi Boà-taùt töø nôi ñoù ñaéc ñöôïc
nhöõng phaùp gì?
–Ngöôøi ñaïo ñöùc neân bieát phaùp quaù khöù, vò lai, hieän taïi khoâng
thuû cuõng khoâng xaû, cuõng khoâng sôû tri, cuõng khoâng sôû ñaéc. Phaùp ñoù laø
phaùp voâ sôû sinh, cuõng voâ sôû dieät. Phaùp ñoù khoâng töø ñaâu sinh ra, cuõng
chaúng dieät veà ñaâu. Ngay nôi phaùp ñoù hoaøn toaøn khoâng sinh, phaùp ñoù
cuõng chaúng dieät veà ñaâu. Ngay nôi phaùp nhö vaäy, ñeàu tuøy hyû khuyeán
trôï. Ñoù laø khuyeán trôï. Ngöôøi laøm vieäc nhö vaäy mau ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khuyeán
trôï laø toân quyù.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ôû choã chö Phaät quaù khöù, hieän
taïi, vò lai ñaõ tuøy hyû laøm vieäc boá thí, tuøy hyû khuyeán trôï trì giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä ñeå khuyeán trôï hoï. Hoan hyû vôùi söï
giaûi thoaùt cuûa hoï maø khuyeán trôï hoï. Hoan hyû vôùi söï giaûi thoaùt tri
kieán cuûa hoï maø khuyeán trôï hoï. Laøm vieäc hoan hyû khuyeán trôï nhö
vaäy, laøm cho ñöôïc giaûi thoaùt, ñoù laø boá thí, ñoù laø nhaãn nhuïc, tinh taán,
thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán. Laøm cho hoï ñöôïc
giaûi thoaùt nhö vaäy laø ñaõ giaûi thoaùt. Laøm cho hoï ñöôïc giaûi thoaùt nhö
vaäy laø hoan hyû khuyeán trôï. Laøm cho hoï ñöôïc giaûi thoaùt ñoù laø phaùp.
Theá neân töông lai chöa coù ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt nhö vaäy.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Laøm cho raát nhieàu coõi
nöôùc Phaät ngay hieän taïi ñöôïc giaûi thoaùt, ñoù chính laø ñeä töû cuûa chö
Phaät. Ngöôøi laøm cho ñöôïc giaûi thoaùt roài laø ñeä töû chö Phaät quaù khöù.
Ngöôøi laøm cho hieän nay ñöôïc giaûi thoaùt, ñoù laø ñeä töû chö Phaät hieän
taïi. Ngay nôi phaùp khoâng troùi, khoâng dính, khoâng môû. Phaùp nhö vaäy
seõ trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì boá thí töø trong ñoù
neân khoâng ai coù theå vöôït qua, khoâng ai coù theå phaù hoaïi.
–Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khuyeán trôï laø toân quyù
hôn heát. Nhö trong coõi Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng, Boà-taùt soáng
laâu kieáp soá nhieàu nhö caùt soâng Haèng, ngöôøi trong coõi Phaät nhieàu
nhö caùt soâng Haèng, cuøng nhau cuùng döôøng taát caû Ñaïi Boà-taùt y phuïc,
aåm thöïc, saøng toïa, ngoïa cuï, thuoác men traûi qua kieáp soá nhieàu nhö
caùt soâng Haèng. Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû ñeàu trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
taán maø khoâng giaûi ñaõi, ngay nôi thieàn ñònh ñaéc ñöôïc Tam-muoäi gaáp
traêm, gaáp ngaøn, gaáp vaïn, gaáp voâ soá vaïn öùc laàn, khoâng baèng coâng
ñöùc laøm phöôùc khuyeán trôï. Coâng ñöùc naøy raát cao quyù, vöôït leân treân
taát caû.
Μ
www.daitangkinh.org

–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi trí thaønh töïu raát
nhieàu, do Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaâu chaúng phaûi khoâng coù danh töï.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø raát
saùng. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät tröø toái
taêm. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
dính maéc. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät
raát toân quyù. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi khoâng coù
maét, Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm cho coù maét. Kính baïch Ñöùc Thieân
Trung Thieân! Ngöôøi meâ môø, Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ cho hoï con
ñöôøng. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhaát thieát trí töùc laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø meï cuûa Ñaïi Boà-taùt. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
Khoâng sinh, khoâng dieät töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Kính baïch Ñöùc
Thieân Trung Thieân! Ñaày ñuû tam chuyeån, möôøi hai haønh phaùp luaân
laø chuyeån Baùt-nhaõ ba-la-maät. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø laøm cho taát caû nhöõng keû khoán khoå ñöôïc hoaøn
toaøn an oån. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät
laøm hoä trì trong sinh töû. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi taát caû caùc phaùp ñeàu töï nhieân. Kính baïch Ñöùc
Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-taùt phaûi laøm theá naøo ñeå ñöôïc truï trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Theá Toân do truï Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngöôøi kính tin Phaät neân töï
quay veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Toân giaû Xaù-lôïi-phaát vì leõ gì thöa
caâu hoûi naøy?” Ngay khi ñoù, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi ngaøi Xaù-lôïi-
phaát:
–Do nguyeân nhaân naøo Toân giaû neâu caâu hoûi naøy?
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Caâu-döïc! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hoä trì Boà-taùt. Nhaân vieäc
khuyeán trôï laøm phöôùc ñöùc taïo neân Nhaát thieát trí, hôn vieäc laøm phöôùc
cuûa Boà-taùt. Vì ngöôøi naøo Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn
ñònh, gioáng nhö ngöôøi töø luùc môùi sinh ra ñaõ bò muø. Neáu coù traêm
ngöôøi, ngaøn ngöôøi, vaïn ngöôøi, ngaøn vaïn ngöôøi maø khoâng coù ngöôøi ôû
tröôùc daãn ñöôøng thì nhöõng ngöôøi naøy muoán ñi ñeán choã naøo, hoaëc
muoán vaøo trong thaønh, seõ khoâng bieát neân ñi nhö theá naøo.
Nhö vaäy, naøy Caâu-döïc! Naêm phaùp Ba-la-maät cuõng nhö ngöôøi
muø khoâng thaáy. ngöôøi lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng vaäy, muoán vaøo
Nhaát thieát trí khoâng bieát phaûi ñi nhö theá naøo. Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä
trì naêm phaùp Ba-la-maät laø cho maét saùng. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø uûng
hoä, laø laøm cho naêm phaùp Ba-la-maät kia ñeàu coù ñöôïc danh töï.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baïch:
–Laøm sao ñeå thuû hoä vaø nhaäp vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Saéc, chaúng thaáy choã nhaäp. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng
thaáy coù choã nhaäp. Xeùt kyõ naêm aám cuõng chaúng thaáy choã nhaäp. Ñoù laø
thuû hoä Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaøi cho raèng
thuû hoä Baùt-nhaõ ba-la-maät, laøm ngöôøi thuû hoä nhö vaäy laø ñeå ñöôïc phaùp
gì?
–Khoâng thuû hoä, ñoù laø ñaït ñeán thuû hoä phaùp, laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng ñaït ñeán Nhaát thieát trí, cuõng khoâng
theå ñaït ñöôïc, cuõng khoâng mong thuû hoä. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân! Ñoái vôùi sinh töû cuõng khoâng coù choã ñaït ñeán, thì laáy gì ñeå ñaït
ñeán?
–Khoâng mong ñaït, neân ñaït.
www.daitangkinh.org
–Ít coù ngöôøi kòp. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhö Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi caùc phaùp, caùc phaùp khoâng saùnh, khoâng dieät thì
neân truï ôû choã naøo ñeå voâ truï?
–Boà-taùt ngay khi nghó nhö vaäy lieàn lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Hoaëc neáu coù nguyeân nhaân lieàn nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng, khoâng coù sôû höõu, khoâng gaàn,
khoâng xa, neân ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät tin vaøo phaùp gì?
–Ngöôøi coù Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng tin saéc; cuõng khoâng tin
thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng tin ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-
haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät
töùc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Laøm theá naøo ñeå bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät laø töø Baùt-nhaõ Ba-la-
maät? Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi saéc khoâng lôùn khoâng nhoû, khoâng laáy
saéc laøm söï chöùng ñaéc. Cuõng khoâng bò saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
laøm söï chöùng ñaéc. Cuõng khoâng lôùn khoâng nhoû. Khoâng laáy thöùc laøm
söï chöùng ñaéc, cuõng khoâng bò thöùc laøm söï chöùng ñaéc; lieàn ngay nôi
Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc ñaït ñöôïc möôøi loaïi löïc, khoâng coøn bò
yeáu. Nhaát thieát trí khoâng roäng khoâng heïp. Vì sao? Vì bieát Nhaát
thieát trí khoâng roäng khoâng heïp neân ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng coù choã thöïc haønh. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù
nôi choán. Ngöôøi naøo ngay nôi ñoù mong caàu, nghóa laø coù sôû höõu, thì
ñoù laø ñieàu raát sai traùi. Vì sao? Vì ngöôøi khoâng töø ñaâu sinh ra. Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø ngöôøi ñeàu laø töï nhieân. Ngöôøi khoâng thaáy chính
xaùc veà Baùt-nhaõ ba-la-maät neân chaéc chaén khoâng theå phaân bieät.
Ngöôøi cuõng khoâng huûy hoaïi, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng vaäy. Ngöôøi
nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät, lieàn ñaéc Chaùnh giaùc. Ngöôøi cuõng coù naêng
löïc neân Nhö Lai cuõng thò hieän coù naêng löïc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu
xa, raát saâu xa! Ñaïi Boà-taùt naøo tin Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng noùi veà
nhöõng loãi trong ñoù, cuõng khoâng nghi ngôø. Ngöôøi naøy töø nôi naøo sinh
ñeán ñaây ñeå haønh ñaïo Boà-taùt? Töø ñoù ñeán nay nghe vaø hieåu ñöôïc bao
nhieâu vieäc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät? Theo choã chæ daïy maø ñi vaøo trong
ñoù.
–Töø coõi Phaät phöông khaùc sinh ñeán nôi ñaây. Ñaïi Boà-taùt naøy ôû
phöông khaùc ñaõ cuùng döôøng Phaät, töøng ñöôïc thoï kyù, ñöôïc nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Do ñaây neân ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø töï nghó:
Ta nhö ñöôïc thaáy Phaät khoâng khaùc.
–Khoâng theå thaáy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå thaáy ñöôïc.
–Boà-taùt theo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa, töø khi thöïc
haønh ñeán nay bao nhieâu ngöôøi ñöôïc nghe?
–Ñoù khoâng phaûi laø moät lôùp hoïc ñaïo, moãi ngöôøi ñeàu coù taâm
cuùng döôøng ngaàn aáy traêm Ñöùc Phaät, ngaàn aáy ngaøn Ñöùc Phaät, toaøn boä
ñeàu thaáy mình ñaõ ôû nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñeàu thöïc haønh giôùi phaùp
thanh tònh xong, neáu coù keû ôû giöõa ñaïi chuùng nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø boû ñi vì khoâng cung kính phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt. Khi Phaät thuyeát
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, ngöôøi naøy boû ñi khoâng muoán nghe. Vì
sao? Vì ngöôøi naøy ôû ñôøi tröôùc khi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ boû ñi
neân cuõng khoâng vaän duïng thaân taâm nghe. Ñaây laø vieäc laøm cuûa haïng
ngöôøi voâ tri. Do vì toäi naøy neân neáu nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa,
laïi ngaên trôû ngöôøi, khoâng cho hoï noùi. Ngöôøi ngaên trôû Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø ngaên trôû Nhaát thieát trí.
www.daitangkinh.org
Ngöôøi ngaên trôû Nhaát thieát trí laø ngaên trôû Phaät quaù khöù, hieän taïi,
vò lai. Vì toäi ñoaïn phaùp naøy, khi cheát ngöôøi aáy ñoïa vaøo trong ñòa
nguïc Neâ-leâ, ngaàn aáy traêm ngaøn naêm, ngaàn aáy ngaøn öùc vaïn naêm, seõ
chòu bao nhieâu noãi ñau ñôùn gay gaét ôû ñòa nguïc Neâ-leâ khoâng theå naøo
taû xieát. Tuoåi thoï trong ñòa nguïc ñoù heát roài thì ngöôøi aáy chuyeån sinh
vaøo trong ñaïi ñòa nguïc Neâ-leâ ôû phöông khaùc. Tuoåi thoï ôû ñòa nguïc ñoù
laïi heát, ngöôøi aáy laàn löôït chuyeån ñeán phöông khaùc roài sinh trong ñaïi
ñòa nguïc Neâ-leâ.
–Toäi naøy bò ñoïa trong naêm ñöôøng nghòch aùc.
–Toäi naøy duø muoán chæ roõ cuõng khoâng theå ñöa ra ví duï. Neáu khi
ñoïc tuïng thaâm nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm ngöôøi ñoù nghi ngôø phaùp,
cuõng khoâng chòu hoïc, nghó vaø noùi raèng: “Ñaây chaúng phaûi laø Nhö Lai
thuyeát.” Ngaên chaän ngöôøi khaùc raèng: “Chaúng caàn phaûi hoïc.” Ñaây laø
ngöôøi töï phaù hoaïi mình, laïi phaù hoaïi ngöôøi khaùc. Töï mình uoáng
thuoác ñoäc, laïi baûo ngöôøi khaùc uoáng thuoác ñoäc. Boïn ngöôøi naøy laø boïn
ñaõ töï mình queân maát, laïi laøm cho ngöôøi khaùc queân maát. Chính mình
khoâng hieåu bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa, trôû laïi phaù hoaïi ngöôøi
khaùc. Boïn ngöôøi naøy khoâng neân gaëp hoï.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Khoâng neân cuøng vôùi boïn ngöôøi naøy cuøng
ngoài chung, cuøng noùi chuyeän, cuøng aên uoáng. Vì sao? Vì boïn ngöôøi
naøy phæ baùng phaùp, töï mình ôû trong choã toái taêm, laïi daãn ngöôøi khaùc
vaøo choã toái taêm. Ngöôøi töï uoáng thuoác ñoäc gieát haïi mình khoâng khaùc
vôùi ngöôøi ñoaïn phaùp. Ngöôøi naøy noùi ra ñieàu gì coù ngöôøi tin, do tin
theo lôøi noùi ñoù, ngöôøi ñoù bò toäi ñoàng nhö nhau khoâng khaùc. Vì sao?
Vì phæ baùng lôøi Ñöùc Phaät daïy. Phæ baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phæ
baùng taát caû phaùp.
–Con nguyeän muoán nghe ngöôøi phæ baùng chòu nhöõng hình phaït
gioáng loaïi naøo? Khoâng bieát nôi choán vaø thaân ñoù lôùn theá naøo?
–Ngöôøi phæ baùng phaùp, boãng döng ñöôïc nghe vieäc naøy, ngöôøi
naøy maùu töø nôi mieäng, muõi lieàn traøo ra, ngöôøi sôï haõi cheát ngaát, do ñoù
raát ñau ñôùn. Ngöôøi nghe nhöõng vieäc ñoù trong loøng saàu khoå vaø cheát,
gioáng nhö chaët hoa ñeå giöõa tröa, lieàn bò heùo khoâ.
–Kính baïch Theá Toân! Nguyeän vì ngöôøi, xin Theá Toân daïy
nhöõng vieäc ñoù ñeå cho hoï bieát thaân ngöôøi ñoù chòu nhöõng hình phaït
nhö theá naøo. Nguyeän vì ngöôøi ñôøi sau laøm aùnh saùng lôùn. Ngöôøi naøo
ñöôïc nghe, lo sôï seõ töï nghó: “Ta khoâng theå phæ baùng vaø ñoaïn phaùp
nhö ngöôøi kia.”
–Ñaây laø chæ cho ngöôøi bieát caùi raát saùng suoát. Do nhaân taïo toäi
neân thoï thaân hình raát xaáu xí, ôû choã raát khoå cöïc, dô daùy, hoâi haùm.
Thaät tình khoâng theå taû heát. Noãi thoáng khoå ñoù raát nhieàu vaø raát laâu daøi.
Thieän nam, thieän nöõ nghe lôøi naøy ñuû ñeå khoâng coøn daùm trôû laïi phæ
baùng.
–Kính baïch Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ chæ vì nghe nhöõng
ñieàu ngöôøi aáy noùi ra neân môùi ñöa ñeán toäi naøy.
–Ngöôøi ngu si naøy ôû trong phaùp cuûa ta laø Sa-moân, trôû laïi phæ
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät, noùi raèng: “chaúng phaûi ñaïo”. Ñoù laø ngöôøi
ngaên trôû Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngaên trôû Phaät, Boà-taùt. Do ngaên trôû Phaät,
Boà-taùt neân bò ñoaïn döùt Nhaát thieát trí Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
Ngöôøi ñoaïn Nhaát thieát trí laø ñoaïn phaùp. Ngöôøi ñoaïn phaùp laø ñoaïn
Tyø-kheo Taêng. Do ñoaïn Tyø-kheo neân chòu voâ löôïng, voâ soá toäi.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi naøo ñoaïn Baùt-nhaõ
ba-la-maät, bò ñoaïn bao nhieâu vieäc?
–Vì ôû trong choã ma neân thieän nam, thieän nöõ naøy khoâng tin,
khoâng öa. Do hai vieäc naøy neân luoân ñoaïn Baùt-nhaõ ba-la-maät thaäm
thaâm. Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ñoaïn Baùt-nhaõ ba-la-maät laïi coù boán
vieäc. Theá naøo la boán vieäc? Ñoù laø:
www.daitangkinh.org
1. Nghe theo lôøi daïy cuûa thaày xaáu.

2. Khoâng hoïc theo Baùt-nhaõ ba-la-maät.
3. Khoâng nöông theo phaùp lôùn.
4. Chuû tröông vieäc laøm beâu rieáu, tìm toøi khuyeát ñieåm cuûa ngöôøi
vaø töï mình cao ngaïo, kieâu maïn.
Ñoù laø boán vieäc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ít coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ
ba-la-maät bôûi vì hoï chaúng hieåu roõ phaùp naøy.
–Ñuùng nhö vaäy! Ñuùng nhö vaäy! Ít coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-la-
maät bôûi vì hoï khoâng hieåu phaùp naøy.
–Vì leõ gì ít coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa?
–Saéc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Vì sao? Vì saéc töï
nhieân cuûa saéc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng dính, khoâng buoäc,
khoâng môû. Vì sao? Vì töï theå cuûa thöùc laø thöùc.
Saéc quaù khöù khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Vì sao? Vì töï
theå cuûa quaù khöù vaäy. Saéc vò lai khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû.
Vì sao? Vì töï theå cuûa saéc vò lai vaäy. Saéc hieän taïi khoâng dính, khoâng
buoäc, khoâng môû. Vì sao? Vì töï theå cuûa saéc hieän taïi vaäy.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Vì
sao? Vì töï theå cuûa saéc quaù khöù vaäy. Thöùc töông lai khoâng dính,
khoâng buoäc, khoâng môû. Vì sao? Vì töï theå cuûa vò lai. Thöùc hieän taïi
khoâng dính, khoâng buoäc, khoâng môû. Vì sao? Vì töï theå cuûa thöùc. Vì
vaäy cho neân, naøy Tu-boà-ñeà! ít coù ngöôøi tin Baùt-nhaõ ba-la-maät thaäm
thaâm.
Μ

–Ít coù ngöôøi hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät do vì boû qua khoâng hoïc
taäp.
–Ñuùng nhö vaäy! Ñuùng nhö vaäy! Ít coù ngöôøi hieåu Baùt-nhaõ ba-la-
maät vì khoâng gaàn guõi hoïc taäp ñeå ñaït ñeán. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc
thanh tònh, ñaïo cuõng thanh tònh, neân ta noùi saéc thanh tònh, ñaïo cuõng
thanh tònh. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thanh tònh neân noùi ñaïo cuõng
thanh tònh, vaäy neân thöùc cuõng thanh tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh, Nhaát thieát trí cuõng
thanh tònh. Saéc cuõng thanh tònh, theá neân saéc thanh tònh, Nhaát thieát trí
cuõng thanh tònh nhö nhau khoâng khaùc. Vì vaäy neân noùi vì khoâng ñoaïn
quaù khöù.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thanh tònh laø thaäm thaâm.
–Raát thanh tònh.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Raát thanh tònh, raát trong
saùng.
–Thanh tònh khoâng caáu nhieãm, thanh tònh khoâng tyø veát, thanh
tònh khoâng sôû höõu, thanh tònh ñoái vôùi duïc nhöng khoâng duïc. Thanh
tònh ngay nôi saéc nhöng khoâng saéc.
www.daitangkinh.org
–Khoâng sinh laø saéc raát thanh tònh. Ngay nôi höõu trí maø voâ trí,
raát thanh tònh. Ngay nôi trí maø voâ trí, raát thanh tònh. Ngay nôi saéc
höõu trí, voâ höõu trí raát thanh tònh. Ngay nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc
nhöng höõu trí, voâ höõu trí raát thanh tònh. Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
dieäu cuõng raát thanh tònh.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhaát thieát trí khoâng taêng
khoâng giaûm. Baùt-nhaõ ba-la-maät raát thanh tònh, khoâng naém baét caùc
phaùp.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh, saéc cuõng
thanh tònh.
–Voán thanh tònh.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Cho neân noùi ngaõ thanh
tònh. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thanh tònh.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngaõ thanh tònh, ñaïo cuõng
thanh tònh. Ngaõ thanh tònh, Nhaát thieát trí cuõng thanh tònh. Ngaõ thanh
tònh khoâng coù ñaàu moái, ngaõ thanh tònh khoâng coù ranh giôùi. Saéc cuõng
thanh tònh khoâng ranh giôùi.
–Ngaõ khoâng coù ranh giôùi. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng
coù ranh giôùi. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, ngöôøi hieåu bieát
thanh tònh töùc laø Ñaïi Boà-taùt hoïc Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät vaäy. Kính
baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng ôû choã
naøy, cuõng khoâng ôû choã kia, cuõng khoâng lìa ñaây, cuõng khoâng ôû trung
gian.
–Voán nhö vaäy.
–Ñaïi Boà-taùt bieát nhö vaäy laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Ngöôøi coù töôûng lieàn lìa xa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Coù danh töï neân coù töôûng, do
töôûng neân coù dính maéc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thaät khoù ñaït Baùt-nhaõ ba-
la-maät, quyeát ñònh an oån nôi dính maéc.
–Thöa ngaøi Tu-boà-ñeà! Dính maéc choã naøo?
–Ngöôøi bieát saéc khoâng, ñoù goïi laø dính maéc. Bieát thoï, töôûng,
haønh, thöùc, ñoù laø dính maéc. Ñoái vôùi phaùp quaù khöù bieát laø phaùp quaù
khöù, ñoù laø dính maéc. Ñoái vôùi phaùp vò lai bieát laø phaùp vò lai, ñoù laø
dính maéc. Ñoái vôùi phaùp hieän taïi bieát laø phaùp hieän taïi, ñoù laø dính
maéc. Ngöôøi bieát phaùp laø ñöôïc coâng ñöùc lôùn. Phaùt taâm Boà-taùt laø
dính maéc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Sao goïi laø dính maéc?
–Do taâm bieát ñöôïc. Naøy Caâu-döïc! Ñem taâm bieát naøy, Boà-taùt
cho ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc voán thanh
tònh luoân coù taïo taùc. Thieän nam, thieän nöõ ñöôïc Boà-taùt khuyeán trôï chæ
daïy ñeå hoï trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø giaûng daïy
chaùnh phaùp. Ngay nôi thaân taâm khoâng coù loãi, coù gieo troàng haït gioáng
Phaät. Thieän nam, thieän nöõ naøy do lìa caùc söï dính maéc, vì ñaõ vöùt boû
söï tu haønh töø ñaàu cho ñeán cuøng cöïc.
www.daitangkinh.org

–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Laøm cho Ñaïi Boà-taùt bieát
ñöôïc nguoàn goác laø bieát roõ vieäc dính maéc. Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù
vieäc dính maéc raát saâu xa vi dieäu. Nay ta noùi roõ vieäc ñoù. Haõy laéng
nghe kyõ! Lôøi noùi ñaàu, giöõa, cuoái ñeàu thieän.
–Cuùi xin Theá Toân noùi, con öa thích ñöôïc nghe.
–Neáu thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng
Giaùc suy nghó neân phaùt khôûi töôûng, theo choã nghó töôûng cho neân bò
dính maéc vaøo Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñoái vôùi phaùp voâ dö tuøy hyû
khuyeán trôï laø ngöôøi khuyeán trôï Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Ngay nôi phaùp nhöng khoâng coù phaùp, neân noùi khoâng coù quaù khöù,
hieän taïi, vò lai. Do vaäy khoâng theå coù ngöôøi taïo taùc, cuõng khoâng theå
coù töôûng, cuõng khoâng theå taïo nhaân duyeân. Coù ngöôøi khoâng theå thaáy,
nghe vaø khoâng theå bieát.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nguoàn goác naøy thanh tònh
thaäm thaâm.
–Ngaøy nay con xin quy y Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Phaùp khoâng taùc giaû neân ñöôïc thaønh Hieän ñaúng giaùc.
–Caùc phaùp thaät ra khoâng taïo neân Hieän ñaúng giaùc.
–Khoâng coù phaùp ñoái ñaõi, vì noù voán thanh tònh. Chæ coù moät phaùp
laøm thanh tònh, cuõng khoâng coù söï taïo taùc ñoái vôùi taát caû.

–Theá neân lìa caùc dính maéc laø boû söï tu haønh töø ñaàu cho ñeán
cuøng cöïc.
–Thaät khoù hieåu, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Ñuùng nhö vaäy! Khoâng coù ngöôøi ñaéc Hieän ñaúng giaùc.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå suy tính, kính baïch Ñöùc Thieân
Trung Thieân!
–Ñuùng nhö vaäy! Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi choã taâm coù theå bieát
ñöôïc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì khoâng coù ngöôøi laøm.
–Khoâng coù ngöôøi laøm neân khoâng dính maéc!
–Boà-taùt neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo?
–Khoâng nghó mình thöïc haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, saéc khoâng ñaày ñuû laø saéc, laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng ñaày ñuû laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Khoù kòp. Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, ngay nôi dính
maéc maø khoâng dính maéc, ñoù chính thaät laø khoâng dính maéc.
–Khoâng dính maéc saéc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi
thöïc haønh khoâng dính maéc thoï, töôûng, haønh, thöùc laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nôi saéc khoâng
dính maéc; ngay nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng dính maéc.
www.daitangkinh.org
Ñoái vôùi ñaïo Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn,

Bích-chi-phaät cuõng khoâng dính maéc. Bôûi vì leõ gì? Bôûi vì qua caùc söï
dính maéc, laïi töø nôi Nhaát thieát trí phaùt xuaát ra neân ñoù laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Phaùp Theá Toân thuyeát
thaäm thaâm khoù ñaït. Neáu Theá Toân coù thuyeát cuõng khoâng taêng, khoâng
khuyeát cuõng khoâng giaûm.
–Ñuùng nhö vaäy! Ñuùng nhö vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö Nhö Lai
troïn ñôøi khen ngôïi veà khoâng thì khoâng cuõng khoâng taêng; hoaëc khoâng
khen ngôïi khoâng thì khoâng cuõng khoâng giaûm.
Ví nhö khen ngôïi ngöôøi huyeãn thì ngöôøi huyeãn cuõng khoâng
taêng; khoâng khen ngôïi ngöôøi huyeãn thì ngöôøi huyeãn cuõng khoâng
giaûm. Nghe ñieàu toát cuõng khoâng vui, nghe ñieàu xaáu cuõng khoâng
buoàn.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp, moãi ngöôøi ñeàu ñoïc tuïng,
tu hoïc phaùp, phaùp cuõng khoâng taêng khoâng giaûm.
–Ñaïi Boà-taùt raát khoå nhoïc haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi
naøo thuû hoä Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng giaûi ñaõi, khoâng khieáp sôï,
khoâng dao ñoäng, khoâng thoaùi lui. Vì sao? Vì ngöôøi thuû hoä Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø thuû hoä khoâng, neân taát caû moïi ngöôøi ñeàu laøm leã Ñaïi
Boà-taùt, vì Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp ñaïi theä nguyeän, cuøng vôùi khoâng
maø chieán ñaáu.
Ñaïi Boà-taùt vì taát caû moïi ngöôøi neân maëc aùo giaùp ñaïi theä
nguyeän, vì taát caû moïi ngöôøi neâu leân khoâng. Ñaïi Boà-taùt laø ngöôøi raát
duõng maõnh.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Duøng phaùp Khoâng ñaït ñeán
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñöôïc thaønh Hieän ñaúng giaùc.
Coù Tyø-kheo khaùc nghó: “Ta neân quy y Baùt-nhaõ ba-la-maät vì
phaùp ñoù khoâng sinh, cuõng khoâng dieät.”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Boà-taùt theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø daïy nhöõng gì?
–Laø theo choã chæ daïy veà khoâng.
–Choã naøo laø choã chæ daïy khoâng?
–Ngöôøi muoán yeân tònh, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt, laø ngöôøi bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi laõnh thoï Baùt-nhaõ
ba-la-maät phaûi hoä trì trong thôøi gian bao laâu?
–Theá naøo, Caâu-döïc! OÂng coù theå thaáy phaùp laø caàn phaûi hoä trì
hay sao maø oâng noùi laø muoán hoä trì phaùp?
–Khoâng phaûi.
–Ngöôøi hoïc theo nhöõng gì Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ daïy, chính laø
ngöôøi ñaõ ñöôïc phaùp hoä trì, laø ngöôøi laøm theo phaùp. Ngöôøi hoaëc
chaúng phaûi ngöôøi chaéc chaén khoâng theå phaù hoaïi ñöôïc ngöôøi naøy.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt hoä trì phaùp khoâng laø hoï ñaõ taäp thöïc haønh theo
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Theá naøo, naøy Caâu-döïc! Coù theå giöõ gìn tieáng vang
ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå.
–Nhö vaäy naøy Caâu-döïc! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, phaùp ñoù cuõng nhö tieáng vang. Do bieát vaäy neân cuõng khoâng nhôù
nghó. Do khoâng nhôù nghó töùc laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhôø oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät, caùc Töù Thieân vöông, Ñeá Thích,
Phaïm thieân vaø caùc haøng trôøi toân quyù trong tam thieân ñaïi thieân quoác
www.daitangkinh.org
ñoä, taát caû ñeàu ñi ñeán tröôùc choã Ñöùc Phaät, ñaûnh leã Phaät, nhieãu
quanh ba voøng roài cuøng ñöùng qua noät beân.
Chö Thieân, Thieân vöông, Ñeá Thích, Phaïm thieân nöông oai thaàn
cuûa Ñöùc Phaät neân ñeàu suy nghó: “Ngaøn Ñöùc Phaät ñeàu teân laø Thích-ca
Vaên, Tyø-kheo cuûa Phaät ñeàu teân laø Tu-boà-ñeà. Ngöôøi hoûi Baùt-nhaõ ba-
la-maät ñeàu nhö Thích Ñeà-hoaøn Nhaân.”


QUYEÅN 4
Phaåm 7: PHAÙP VOÁN KHOÂNG

–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Caùc phaùp theo thöù töï cuûa
noù, ñoù laø söï trình baøy phaùp khoâng bò toån giaûm. Caùc phaùp khoâng coù
ñaàu moái vaø töôùng cuûa caùc phaùp khoâng chöôùng ngaïi, nhö “khoâng
phaùp” laø khoâng sinh, caùc phaùp coù sinh khoâng theå ñaït ñöôïc, ñoù laø
phaùp sinh neân khoâng theå ñaéc.
Caùc Thieân töû coõi Duïc, coõi Phaïm ñoàng baïch Phaät:
–Tòch tónh laø ñeä töû Phaät. Nay Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi taát caû ñeàu
khoâng.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo caùc Thieân töû:
–Vì ñoù laø theo lôøi cuûa Nhö Lai.
–Laøm theá naøo ñeå bieát ñoù laø lôøi daïy cuûa Nhö Lai?
–Nhö Lai voán laø khoâng, ñoù laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai. Caùc
phaùp quaù khöù, vò lai, hieän taïi thaûy ñeàu khoâng.
–Ngöôøi theo phaùp voán khoâng laø theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai. Caùc
phaùp cuõng voán laø khoâng, Nhö Lai cuõng voán laø khoâng. Taát caû voán laø
khoâng, hoaøn toaøn voán laø khoâng. Ñoù laø Tu-boà-ñeà ñaõ theo lôøi Nhö Lai
daïy. Khoâng khaùc vôùi phaùp voán khoâng, ñoù laø lôøi Nhö Lai daïy. Khoâng
khaùc, khoâng coù khaùc theo Nhö Lai daïy, ñoù laø theo phaùp voán khoâng.
Phaùp voán khoâng, ñoù laø Nhö Lai. Choã an truï maø Tu-boà-ñeà an truï
laø theo daïy cuûa Nhö Lai. Nhö Nhö Lai voán laø khoâng, khoâng chöôùng
www.daitangkinh.org
ngaïi, caùc phaùp cuõng voán laø khoâng, khoâng chöôùng ngaïi. Vaäy neân Tu-
boà-ñeà laø ngöôøi vaâng theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai, vì gioáng nhö Nhö Lai
voán laø khoâng, neân ñoái vôùi phaùp cuõng voán laø khoâng, hoaøn toaøn voán laø
khoâng, gioáng nhau khoâng khaùc.
Ngaõ, cuõng khoâng coù söï taïo taùc. Phaùp voán khoâng, cuõng khoâng coù
söï taïo taùc. Taát caû ñeàu voán laø khoâng, laïi cuõng khoâng phaûi voán laø
khoâng. Nhö phaùp voán khoâng, voán laø khoâng ngaõ, cuõng nhö vaäy. Tu-
boà-ñeà laø ngöôøi theo lôøi Nhö Lai daïy. Nhö Nhö Lai voán laø khoâng,
khoâng khaùc, khoâng coù khaùc. Theá neân caùc phaùp cuõng voán laø khoâng,
khoâng khaùc, khoâng coù khaùc. Ñoù laø phaùp voán khoâng cuûa Nhö Lai,
khoâng hö hoaïi, cuõng khoâng muïc naùt, khoâng theå ñaéc.
Vaäy neân Tu-boà-ñeà laø ngöôøi vaâng theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
Nhö Lai cuøng caùc phaùp ñeàu voán laø khoâng, khoâng khaùc, cuõng chaúng
phaûi khoâng khaùc. Phaùp voán khoâng cuõng khoâng coù khaùc, voán laø
khoâng, hoaøn toaøn voán laø khoâng. Tu-boà-ñeà ñaõ vaâng theo ñeå ñi vaøo maø
khoâng tính toaùn. Con ngöôøi cuõng khoâng coù choã ñi vaøo, ñoù laø theo lôøi
daïy cuûa Nhö Lai.
Nhö Lai ñoù voán laø khoâng, cuõng khoâng quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Caùc phaùp ñeàu voán laø khoâng, neân cuõng khoâng quaù khöù, vò lai, hieän
taïi. Do vaäy neân Tu-boà-ñeà laø ngöôøi vaâng theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
Do Nhö Lai voán khoâng, lieàn noùi Nhö Lai daïy. Nhö Lai voán laø khoâng,
vò lai cuõng voán laø khoâng, quaù khöù cuõng voán laø khoâng, hieän taïi cuõng
voán laø khoâng. Do quaù khöù voán laø khoâng, neân Nhö Lai daïy ñoù ñeàu
voán laø khoâng. Do vò lai voán laø khoâng, neân Nhö Lai daïy ñoù ñeà voán laø
khoâng. Do hieän taïi voán laø khoâng, neân Nhö Lai daïy ñoù ñeàu voán laø
khoâng. Do quaù khöù, vò lai, hieän taïi voán laø khoâng, neân Nhö Lai daïy ñoù
ñeàu voán laø khoâng. Do quaù khöù, vò lai, hieän taïi voán laø khoâng, neân Nhö
Lai daïy ñoù ñeàu voán laø khoâng, chuùng gioáng nhau khoâng khaùc.
Nhö caùc phaùp voán laø khoâng, vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Chuùng
gioáng nhau khoâng khaùc. Vì theo Nhö Lai daïy, chuùng gioáng nhau
khoâng khaùc. Ñoù laø voán khoâng cuûa chaân nghinh thænh ñaït ñeán Hieän
ñaúng giaùc. Cuõng ñeàu voán khoâng gioáng nhau. Do voán laø khoâng neân
lieàn ñöôïc teân hieäu Nhö Lai voán laø khoâng.
Ñaát lieàn chaán ñoäng saùu caùch. Nhö Lai nhaân nôi phaùp voán laø
khoâng naøy maø ñöôïc thaønh töïu. Theá neân Tu-boà-ñeà laø ngöôøi vaâng theo
lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì khoâng theo saéc, vì khoâng theo thoï,
töôûng, haønh, thöùc, cuõng khoâng theo Tu-ñaø-hoaøn ñaïo, cuõng khoâng
theo Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñaïo. Vaäy neân
Tu-boà-ñeà laø ngöôøi vaâng theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Phaùp voán khoâng raát saâu xa.
–Ñuùng nhö vaäy! Phaùp voán khoâng thaät söï raát saâu xa.
Khi thuyeát veà phaùp voán khoâng, ba traêm Tyø-kheo ñeàu ñaéc A-la-
haùn, naêm traêm Tyø-kheo Ni ñeàu ñaéc Tu-ñaø-hoaøn ñaïo, naêm traêm chö
Thieân vaø ngöôøi ñeàu ñaït ñöôïc Voâ sinh phaùp nhaãn, saùu möôi Boà-taùt
ñeàu ñaéc A-la-haùn ñaïo.
–Caùc Boà-taùt naøy ñaõ töøng cuùng döôøng naêm traêm Ñöùc Phaät quaù
khöù, ñaõ laøm vieäc boá thí, giöõ gìn tònh giôùi thaønh töïu nhaãn nhuïc, tinh
taán vaø ñaày ñuû thieàn ñònh. Bôûi khoâng ñaéc phöông tieän quyeàn xaûo cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät neân tuy laø Ñaïi Boà-taùt coù ñaïo yù theå nhaäp vaøo
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, vì xa lìa phöông tieän quyeàn xaûo, giöõa
ñöôøng ñaõ cho laø cöùu caùnh neân chöùng ñaéc Thanh vaên.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö coù con chim lôùn, thaân cuûa noù hoaëc
boán ngaøn daëm, hoaëc taùm ngaøn daëm, moät vaïn hai ngaøn daëm, moät
vaïn saùu ngaøn daëm, hoaëc ba vaïn daëm, töø treân trôøi Ñao-lôïi muoán ñi
ñeán Dieâm-phuø-ñeà, nhöng con chim naøy thì khoâng coù caùnh ñeå bay,
noù beøn töø treân trôøi Ñao-lôïi loän nhaøo xuoáng ñaát. Theá naøo, Xaù-lôïi-
phaát! Con chim naøy giöõa ñöôøng muoán quay trôû laïi treân trôøi Ñao-lôïi
coù theå ñöôïc khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, khoâng theå ñöôïc!
–Con chim naøy rôi ñeán coõi Dieâm-phuø, muoán thaân noù khoâng ñau
ñôùn, coù theå ñöôïc khoâng?
www.daitangkinh.org

–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Khoâng theå ñöôïc, con chim
naøy rôi xuoáng ñaát, thaân noù khoâng theå khoâng bò ñau ñôùn, hoaëc laø noù
seõ cheát, hoaëc noù seõ bò buoàn böïc cöïc ñoä. Vì sao? Vì thaân noù raát lôùn
maø laïi khoâng coù caùnh.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Xaù-lôïi-phaát! Giaû söû Ñaïi Boà-taùt laøm vieäc
boá thí, hoä trì tònh giôùi, thaønh töïu nhaãn nhuïc, vieäc laøm tinh taán, thieàn
ñònh nghieâm tuùc, phaùt taâm raát lôùn, traûi qua kieáp soá nhö caùt soâng
Haèng, muoán ñoä taát caû thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà, nhöng khoâng coù
phöông tieän quyeàn xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät neân giöõa ñöôøng bò rôi
trôû laïi ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät.
Nhö vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi chö Phaät quaù
khöù, hieän taïi, vò lai khoâng trì giôùi, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi
thoaùt tri kieán tueä, maø trôû laïi phaùt sinh töôûng, ñoù laø khoâng giöõ giôùi,
thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán tueä cuûa Nhö Lai. Vì
khoâng bieát lôøi daïy cuûa Nhö Lai neân khoâng hieåu khoâng bieát, chæ nghe
treân lôøi noùi maø töôûng nhö vaäy. Nhö ñieàu ñaõ nghe, muoán trôû thaønh Voâ
thöôïng Boà-ñeà, ñieàu ñoù khoâng theå naøo ñaït ñöôïc, neân giöõa ñöôøng
chöùng ñaéc ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaïo. Vì sao? Vì nhö vaäy
laø khoâng ñaéc phöông tieän quyeàn xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Con nhôù Ñöùc Phaät coù daïy raèng neáu lìa phöông tieän quyeàn xaûo
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng theå ñaït ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ñaïi
Boà-taùt naøo muoán ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà neân saùng suoát hoïc taäp
phöông tieän quyeàn xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Caùc Thieân töû coõi Duïc, coõi Saéc ñoàng baïch Phaät:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät thaät saâu xa, khoù hieåu, khoù roõ, boãng nhieân
khoâng theå ñaéc ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc!
–Ñuùng nhö vaäy! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaäm thaâm khoù hieåu roõ,
boãng choác khoâng theå ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoù

hieåu roõ. Nhöng con nghó, ngöôøi coù trí tueä nhö vaäy môùi coù theå ñaéc
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì cuõng khoâng ngay nôi ñoù maø ñaéc
Chaùnh giaùc neân noùi laø “phaùp khoâng”, khoâng taïo neân Chaùnh giaùc.
Do phaùp khoâng, neân ñoái vôùi phaùp cuõng khoâ ng theå ñaéc, seõ taïo neân
Chaùnh giaùc, neân caùc phaùp ñeàu khoâng. Ngay nôi caùc phaùp khoâng coù
sôû höõu, ñoù laø phaùp ngöõ. Khoâng taïo neân Chaùnh giaùc neân goïi ñoù laø
phaùp khoâng, khoâng taïo neân Chaùnh giaùc, cuõng khoâng ñaéc Chaùnh
giaùc. Ngöôøi nghó taát caû phaùp ñeàu khoâng, ngöôøi hoïc theo nhö vaäy.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Boãng choác ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc, thaønh baäc Chaùnh giaùc.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baûo ngaøi Tu-boà-ñeà:
–Nhö thaày noùi, boãng choác ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, ñieàu ñoù
thaät laø khoù. Vì sao? Vì “khoâng” khoâng nghó raèng ta seõ taïo neân Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc, thaønh baäc Chaùnh giaùc. Phaùp nhö vaäy deã ñaéc
Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì caùc Boà-taùt nhieàu nhö caùt soâng Haèng, laøm sao
xoay trôû laïi?
–Neân bieát nhö vaäy. Khoâng vì boãng nhieân, khoù ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc.
Ngaøi Tu-boà-ñeà hoûi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Do trôû laïi saéc khoâng, thì coù trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc
khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Do trôû laïi thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng neân trôû thaønh Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Coù theå coù saéc khaùc ñaéc phaùp thì khoâng trôû thaønh Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Coù theå coù thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc ñaéc phaùp thì khoâng trôû
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng
Hoûi:
–Saéc voán khoâng thì khoâng trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc
phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc thì khoâng trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Theá naøo, thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Coù theå coù saéc khaùc voán
khoâng, ñaéc phaùp ñoù thì khoâng trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc phaûi
khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Coù theå coù thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc voán khoâng, ñaéc phaùp ñoù
thì khoâng trôû laïi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Theá naøo, thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Phaùp voán khoâng thì khoâng trôû
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng.
Hoûi:
–Coù theå coù phaùp voán khoâng naøo khaùc nöõa, ñaéc phaùp ñoù thì
khoâng trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc phaûi khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng
Hoûi:
–Giaû söû ngay nôi phaùp naøy khoâng ñaéc, thì phaùp naøo bò thoaùi
chuyeån trôû thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc?
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baûo Tu-boà-ñeà:
–Phaùp nhö thaày ñaõ thuyeát thì khoâng coù Boà-taùt ñöôïc khoâng thoaùi
chuyeån.
–Boà-taùt laø ngöôøi coù ba ñöùc. Ñoù laø Nhö Lai daïy: Laø Phaät haønh
haïnh Boà-taùt khoâng theå keå ba ñöùc treân, nhö Tu-boà-ñeà ñaõ noùi.
Phaân-naäu-vaên-ñaø-ni-phaát thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Thaày Tu-boà-ñeà thuyeát Nhaát ñaïo nhöng phaûi hoûi vieäc ñoù.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baûo Tu-boà-ñeà:
–Thöa ngaøi Tu-boà-ñeà! Toâi muoán hoûi ñieàu maø ngaøi thuyeát veà
Nhaát ñaïo vaø hoûi veà vieäc Phaät haønh Boà-taùt.
–Theá naøo, ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Ngay trong phaùp voán khoâng coù
theå thaáy hai ñaïo, ñoù laø Thanh vaên ñaïo vaø Bích-chi-phaät ñaïo khoâng?
–Trong phaùp voán khoâng khoâng thaáy ñöôïc hai vieäc aáy.
Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi :
–Theá naøo, ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Phaùp voán khoâng laø moät phaûi
khoâng? Cho neân noùi ñaéc. Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo nghe phaùp voán khoâng,
khoâng giaûi ñaõi, thì Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ thaønh töïu Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! Gioáng nhö ngöôøi ñaõ thuyeát
khoâng khaùc, laø choã oai thaàn chö Phaät ñaït ñeán. Ñaây laø phaùp voán
khoâng cuûa Ñaïi Boà-taùt, khoâng coù khaùc. Neáu Boà-taùt naøo khoâng giaûi
ñaõi thì bieát ñaõ thaønh töïu Boà-taùt.
–Sao goïi laø Boà-taùt?
–Chính laø ngöôøi thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh giaùc vaäy.
–Sao goïi laø Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu? Truï ôû choã naøo?
–Thaáy taát caû moïi ngöôøi ñoù bình ñaúng khoâng khaùc. Khoâng coù yù
laøm haïi, loøng Töø thöông xoùt moïi ngöôøi nhö ñoái vôùi chính mình khoâng
khaùc. Taâm ngöôøi ñoù nhu hoøa thöông xoùt, khoâng giaän hôøn, khoâng
chöôùng ngaïi, khoâng nhieãu loaïn, xem moïi ngöôøi nhö cha meï mình
khoâng khaùc. Ñoù laø choã truï cuûa taâm Boà-taùt, neân hoïc nhö vaäy.
Phaåm 8: A-DUY-VIEÄT-TRÍ

–Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån döïa vaøo haønh töôùng gì maø bieát
ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Ñoái vôùi ngöôøi phaøm vaø Thanh vaên, Bích-chi-phaät, cho ñeán
ñòa vò Phaät ñaïo nghe taát caû veà phaùp voán khoâng, nhöng khoâng heà lay
chuyeån, cuõng khoâng thay ñoåi, ngay nôi phaùp ñoù cuõng voán khoâng.
Ñoù laø voán khoâng. Khoâng lay ñoäng, ñoù laø vöôït qua. Nhö choã ñaõ nghe
khoâng thay ñoåi, cuõng khoâng nghi ngôø, cuõng khoâng noùi ñuùng, cuõng
khoâng noùi sai. Nhö phaùp voán khoâng laø khoâng maát. Lôøi noùi cuûa
ngöôøi ñoù khoâng khinh baïc, khoâng noùi nhöõng vieäc khaùc, chæ noùi vieäc
chính ñaùng. Khoâng doøm ngoù vieäc laøm cuûa ngöôøi khaùc. Thaáy vò aáy
coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng
coù hình töôùng vaø dieän maïo cuûa Sa-moân, Baø-la-moân, raèng ñaây laø Sa-
moân, ñaây laø Baø-la-moân. Hieåu bieát roõ raøng ñuùng ñaén, hoaøn toaøn
khoâng thôø töï leã baùi caùc vò trôøi khaùc, khoâng ñem hoa höông daâng leân
nhöõng vò ñoù. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy, thì bieát ñoù laø
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån hoaøn
toaøn khoâng sinh ôû nhöõng nôi xaáu aùc, khoâng laøm thaân phuï nöõ. Thaáy vò
aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy, thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån hoaøn
toaøn khoâng xa lìa möôøi ñieàu laønh. Chính mình khoâng gieát haïi, daïy
ngöôøi khoâng gieát haïi. Chính mình khoâng troäm caép, daïy ngöôøi khoâng
troäm caép. Chính mình khoâng daâm daät, daïy ngöôøi khoâng daâm daät.
Chính mình khoâng hai löôõi khoâng noùi lôøi hung aùc, khoâng noùi theâu
deät, khoâng ganh gheùt, khoâng tham lam, khoâng si meâ. Laøm vieäc laøm
ngay thaúng ñuùng ñaén, daïy ngöôøi giöõ gìn vieäc chaân chaùnh. Ñoù laø möôøi
ñieàu laønh. Laïi ngay trong giaác moäng cuõng giöõ gìn khoâng maát möôøi
ñieàu laønh. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ngay trong giaác
moäng cuõng thaáy möôøi ñieàu laønh. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng
nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñem
phaùp ñaõ hoïc muoán laøm an oån cho taát caû moïi ngöôøi, thuyeát phaùp cho
taát caû moïi ngöôøi nghe. Ñoù laø boá thí phaùp, laøm cho taát caû noïi ngöôøi
ñaéc phaùp, ñoù töùc laø boá thí phaùp cho taát caû. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình
töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, duø vua
chuùa laø ngöôøi huøng trong moïi ngöôøi, ñem trí tueä hieåu bieát cuûa mình
nghe thuyeát phaùp thaäm thaâm hoaøn toaøn khoâng nghi ngôø. Khoâng nghi,
khoâng noùi khoâng tin, lôøi noùi nhu hoøa, lôøi noùi dòu daøng, ít nguû nghæ, ra
vaøo lui tôùi taâm khoâng taùn loaïn, böôùc ñi an nhaøn thö thaû, giôû chaân caát
böôùc choïn choã ñaët chaân. Vaø trong y phuïc, muøng meàn khoâng coù raän
www.daitangkinh.org
reäp, luoân luoân saïch seõ. Cuõng khoâng lo buoàn; trong thaân khoâng coù taùm
möôi loaïi vi truøng. Vì leõ gì? Vì Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ coù coâng ñöùc vöôït
leân treân coâng ñöùc xuaát theá gian, daàn daø neáu muoán cho coâng ñöùc ñoù
ñöôïc thaønh töïu vieân maõn vaø taêng theâm leân thì thaân cuûa ngöôøi aáy
thanh tònh vaø taâm cuõng thanh tònh.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Sao goïi laø taâm Ñaïi Boà-taùt
thanh tònh? Neân laøm theá naøo ñeå bieát?
–Coâng ñöùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ taïo caøng taêng theâm raát nhieàu, daàn
daàn vöôït leân toät böïc. Taâm Boà-taùt töï taïi khoâng ngaên ngaïi. Coâng ñöùc
ñoø ñeàu nhôø taâm neân thanh tònh. Vöôït leân ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-
phaät ñaïo, ñoù laø taâm Ñaïi Boà-taùt thanh tònh. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình
töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
mong caàu tieàn cuûa, vaät duïng, neáu ra laøm vieäc cuùng döôøng thì khoâng
keo kieät xan tham. Khi thuyeát phaùp thaäm thaâm khoâng moûi meät, thöïc
haønh theo ñieàu mình hieåu. Coù ngöôøi muoán nghe phaùp thaäm thaâm,
lieàn ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät giaûng thuyeát cho hoï. Coù ra laøm vieäc vôùi
ngoaïi ñaïo hoaëc vieäc theá gian, ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm chuû yeáu,
vì muoán cho hoï ñi theo con ñöôøng chính. Neáu ngöôøi aáy khoâng hieåu
thì Boà-taùt ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät giaûi thích cho hoï. Thaáy vò aáy coù
ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøy ñeán choã naøo, aùc ma lieàn ñeán
choã ñoù hoùa laøm taùm ñòa nguïc lôùn, trong moãi ñòa nguïc hoùa ra voâ soá
traêm ngaøn Boà-taùt lieàn chæ thò raèng: “Nhöõng ngöôøi naøy ñeàu ñaõ ñöôïc
Phaät thoï kyù roài, ñeàu laø khoâng thoaùi chuyeån, nay ñeàu ñoïa vaøo trong
ñòa nguïc cuõng ñeàu laø do Phaät thoï kyù. Giaû söû ngöôøi naøo ñöôïc Toân giaû
thoï kyù laø khoâng thoaùi chuyeån roài, neân mau aên naên raèng: “Ta khoâng
phaûi laø khoâng thoaùi chuyeån.” Giaû söû ngöôøi naøo noùi nhö vaäy, lieàn
khoâng ñoïa vaøo ñòa nguïc, seõ ñöôïc sinh leân coõi trôøi.”
–Giaû söû taâm ngöôøi naøy khoâng lay ñoäng, ñoù chính laø Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån.
–Nhöõng lôøi ta daïy khoâng sai khaùc. Giaû söû ngöôøi ñoù sinh ñeán
choã xaáu xa thì lôøi Ñöùc Phaät daïy coù sai khaùc. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû
hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma hoùa laøm Sa-moân hoaëc duøng y
phuïc Sa-moân maëc vaøo, ñeán choã Ñaïi Boà-taùt baûo: “Neáu ngöôøi naøo
tröôùc ñaõ töø nôi ta ñöôïc nghe, töø nôi ta ñöôïc laõnh thoï, nay boû heát
khoâng duøng, hoaëc nay seõ töï aên naên loãi ñoù, hoaëc nhanh choùng aên naên
theo lôøi ta daïy. Ta ngaøy ngaøy ñi ñeán hoûi han. Neáu giaû söû khoâng vaâng
theo lôøi ta, quyeát ñònh khoâng trôû laïi gaëp gôõ. Neáu ngöôøi khoâng noùi lôøi
naøy chaúng phaûi lôøi Ñöùc Phaät daïy, ñaây ñeàu laø cuûa ngoaïi ñaïo laøm ra.
Nay lôøi noùi cuûa ta chính laø Phaät ñaõ daïy.”
–Ngöôøi nghe nhöõng lôøi naøy maø lay ñoäng, neân bieát ñoù laø ngöôøi
khoâng ñöôïc Ñöùc Phaät quaù khöù thoï kyù, ñöôïc caát nhaéc leân töø Ñaïi Boà-
taùt. Coù nhieàu Ñaïi Boà-taùt chöa ñeán ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån,
giaû söû khoâng lay ñoäng, nghó ñeán phaùp khoâng coù sinh töû, nghó khoâng
coù sinh töû, tin lôøi ngöôøi khaùc noùi, ví nhö Tyø-kheo ñaéc A-la-haùn,
khoâng nghe theo lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc, trong giaác nguû ñöôïc thaáy
phaùp, laáy ñoù ñeå laøm chöùng, ñoù laø khoâng sôû höõu, hoaøn toaøn khoâng lay
ñoäng. Nhö phaùp maø ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaïo ñaõ nghó ñeán,
nhöõng phaùp khoâng coù thoaùi thaát. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng
nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma ñi ñeán choã cuûa Ñaïi Boà-taùt hoùa
laøm ngöôøi khaùc noùi: “Neáu coù tìm caàu raát sieâng naêng thì chaúng phaûi
haïnh Nhaát thieát trí. Neáu doác söùc gaùnh vaùc laø laøm moät caùch khoå nhoïc
caàn cuø, hoaëc nhôø vaøo söï khoå nhoïc ñeå laøm. Khoâng neân nhaøm chaùn
thoaùi lui. Neân döïa vaøo caùi gì ñeå tìm thaân naøy? Ngöôøi vì sao khoâng
sôùm giöõ laáy ñaïi vò La-haùn maø mong caàu laøm Phaät?”
–Giaû söû ngöôøi khoâng lay ñoäng, aùc ma laïi boû ñi, trôû laïi tìm
www.daitangkinh.org
phöông keá hoùa laøm bao nhieâu Boà-taùt ñöùng ôû moät beân, laïi noùi lôøi chæ
daïy nhö vaày: “Ngöôi thaáy Boà-taùt naøy khoâng? Ñeàu cuùng döôøng taát caû
Ñöùc Phaät nhö caùt soâng Haèng, cuùng döôøng ñaày ñuû taát caû y phuïc, aåm
thöïc, saøng toøa, ngoïa cuï, thuoác men, ñeàu ôû choã caùc Ñöùc Phaät nhieàu
nhö caùt soâng Haèng thöïc haønh giöõ giôùi thanh tònh ñaõ hoïc, thöïc haønh
theo ñieàu hoïc ñöôïc baèng trí tueä. Ñieàu hoï mong caàu laø hoïc heát taát caû
vaø soáng ñuùng nhö phaùp. Vaäy maø ñeán nay ñeàu khoâng theå ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Hoïc nhö vaäy xong, laõnh thoï nhö vaäy xong, thöïc
haønh nhö vaäy xong maø khoâng theå ñaéc Nhaát thieát trí, huoáng laø ngöôøi
muoán ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc theá naøo ñöôïc?”
–Giaû söû ngöôøi naøy khoâng lay ñoäng,aùc ma lieàn lui ñi, laïi hoùa
laøm Tyø-kheo noùi nhöõng lôøi theá naøy: “Ñaây ñeàu laø La-haùn, ñôøi quaù
khöù ñeàu thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, nay chöùng quaû La-haùn, maø nay coøn
laøm Tyø-kheo nhö ñaây, thì ngöôøi seõ töø choã naøo ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc?”
–Ñaïi Boà-taùt naøy tuy töø ngöôøi khaùc nghe nhöõng lôøi naøy, tieáp tuïc
tu haønh, taâm khoâng lay ñoäng, cuõng khoâng coù taâm khaùc, bieát roõ ñoù laø
ma laøm.
–Ngöôøi naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh theo ñoù khoâng
ñaéc Nhaát thieát trí thì seõ töø choã naøo ñeå ñaéc? Nhöõng lôøi Ñöùc Phaät daïy
laø khoâng sai khaùc. Hoïc nhö vaäy, thöïc haønh nhö vaäy, nhö Baùt-nhaõ ba-
la-maät, taâm khoâng lay ñoäng. Giaû söû khoâng ñaéc Nhaát thieát trí thì lôøi
Ñöùc Phaät daïy laø coù sai khaùc. Nhöõng lôøi Ñöùc Phaät daïy hoaøn toaøn
khoâng hö doái, Ñaïi Boà-taùt neân hoïc nhö vaäy. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû
hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma ñi ñeán choã Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån noùi leân lôøi roõ raøng raèng: “Nhaát thieát trí nhö hö khoâng. Phaùp
naøy khoâng theå ñaït ranh giôùi, phaùp naøy khoâng theå khoâng coù choã taän
cuøng ñeå coù theå ñaéc. Vì sao? Vì khoâng coù khoâng thoaùi chuyeån, cuõng
khoâng ñaéc Phaät Chaùnh giaùc. Nay ñöôïc nhìn thaáy phaùp naøy, ñeàu laø
hö doái, ñeàu laø troáng khoâng, choã laøm cuûa ngöôøi chæ laø khoå nhoïc,
khoâng giaùc tri ngay, ñaây laø ma laøm, laøm sao muoán ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc? Ñaây chaúng phaûi laø Phaät thuyeát.”
Ñöùc Phaät daïy;
–Thieän nam, thieän nöõ naøy neân bieát nhö vaäy, neân nghó ñaây laø
vieäc laøm cuûa ma. Taâm ngöôøi ñoù ngay thaúng, khoâng lay ñoäng. Thaáy vò
aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån muoán
tu ñeä Nhaát thieàn, ñeä Nhò thieàn, ñeä Tam cho ñeán ñeä Töù thieàn, Tam-
ma-vieät. Thuaän theo boán Thieàn nhöng khoâng löïa choïn taàng thieàn naøo
trong Töù thieàn, ñoù laø ñònh, laø söï ham muoán cuûa ngöôøi ñoù. Thaáy vò aáy
coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
mong caàu danh töï hoaëc lôøi noùi khen ngôïi, khoâng nghó ñeán duïc. Taâm
ngöôøi ñoù roäng lôùn, chæ nghó ñeán taát caû, laøm cho taát caû ñöôïc an oån. Ñi,
ñöùng, naèm, ngoài taâm khoâng taùn loaïn. Ra vaøo yù töù, cung kính chí
thaønh. Khoâng mong coù theá löïc, khoâng daâm duïc, buoâng lung. Neáu duïc
ñeán, töï lo sôï caùi duïc ñoù. Ñoái vôùi duïc luoân coù söï lo sôï. Ví nhö keû nam
töû ñi ngang qua giöõa choán röøng chaèm roäng lôùn, meânh moâng hiu
quaïnh, muoán döøng laïi nghæ ngôi aên uoáng, laïi lo sôï giaëc cöôùp, muoán
mau ñöôïc thoaùt khoûi choã naøy. Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån cuõng
nhö vaäy, khi aùi duïc ñeán, töï nghó ñaây laø vieäc khoâng neân laøm, ñaây laø
ñieàu baát chaùnh, laø ñieáu quaáy, chaúng phaûi laø phaùp ta neân laøm. Cuõng
khoâng nghó ñeán nhöõng vieäc xaáu khaùc. Vì sao? Vì muoán laøm cho taát
caû ñeàu ñöôïc an oån.
–Ngöôøi nghó nhö vaäy ñeàu laø nhôø söùc oai thaàn cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy, bieát ñoù laø Ñaïi Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Daï-xoa Hoøa-di-la-hoaøn thöôøng theo
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, caùc quyû thaàn khaùc khoâng daùm theo
www.daitangkinh.org
Boà-taùt, hoaøn toaøn khoâng maát chi. Taâm ngöôøi ñoù khoâng taùn loaïn, thaân
cuõng khoâng phaùt sinh voïng töôûng. Thaân theå hoaøn bò, laøm ngöôøi huøng
duõng, khoâng doã daønh phuï nöõ cuûa ngöôøi khaùc. Ngöôøi khaùc laøm buøa
chuù hoaëc thuoác ñoäc, ngöôøi naøy khoâng laøm nhöõng vieäc nhö vaäy. Töï
mình khoâng laøm, cuõng khoâng daïy ngöôøi khaùc laøm. Ñoù laø Boà-taùt
thanh tònh. Khoâng noùi vieäc cuûa keû nam ngöôøi nöõ, vì ñoù laø nhöõng ñieàu
raát xaáu xa. Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy bieát ñoù laø Ñaïi
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
nhoùm hoïp laøm nhöõng coâng vieäc cuøng vôùi ngöôøi ñôøi, khoâng laøm vieäc
cho vua, khoâng laøm vieäc cho giaëc, khoâng laøm vieäc cho binh lính,
quaân traän, khoâng laøm vieäc cho xoùm laøng, tuï laïc, khoâng laøm vieäc
cho thaønh quaùch, khoâng laøm vieäc cho theá tuïc. Cuõng khoâng cuøng
ngöôøi nöõ, khoâng cuøng ngöôøi nam, khoâng cuøng ngoaïi ñaïo, khoâng
laøm vieäc vì thoùc luùa, vì röôïu cheø, khoâng thôø töï, cuõng khoâng duøng
nhieàu maøu saéc, khoâng höông, khoâng hoa, khoâng cöôøi côït, khoâng aên
naên, cuõng khoâng lôïi döôõng, khoâng taïo bao nhieâu thöù. Cuõng khoâng
theo caùc vieäc sôû höõu maø chæ döïa theo vieäc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät,
khoâng lìa Nhaát thieát trí, luoân nhôù nghó khoâng queân. Cuõng khoâng
laøm vieäc chieán tranh. Töï giöõ gìn phaùp, thöôøng laøm vieäc ngay thaúng,
khoâng laøm vieäc phi phaùp. Thöôøng khen ngôïi ngöôøi hieàn, laáy ñoù laøm
haøng ñaàu. Ñoái vôùi ngöôøi, thöôøng muoán gaây neân söï thaém thieát thaân
tình chaúng gaây ra söï thuø oaùn xaáu aùc. Chæ caàu phaùp Nhö Lai, quyeát
muoán caàu sinh veà coõi Phaät ôû phöông khaùc. Caàu nhö vaäy thì seõ
khoâng sinh veà choã kia. Do ñaây neân thöôøng ñöôïc thaáy Phaät, laïi ñöôïc
cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Coù ngöôøi töø coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, khi boû nôi ñoù ñi hoï seõ
sinh vaøo vuøng giöõa ñaát nöôùc, thaân ôû trong gia ñình hieàn laønh, hoaëc
sinh trong haøng thoâng minh trí tueä, noùi naêng löu loaùt. Hoaëc ôû trong
gia ñình hieåu bieát kinh ñieån, khoâng öa tham döï vieäc nhoû. Coù sinh ôû
choán bieân ñòa thì sinh trong nöôùc lôùn, hoaøn toaøn khoâng phaïm phaùp.
Thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån. Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån cuõng khoâng noùi ta laø khoâng thoaùi chuyeån, cuõng khoâng nghó ta
laø khoâng thoaùi chuyeån, cuõng khoâng töï nghi ngôø ta khoâng ôû ñòa vò
Ví nhö nam töû ñöôïc ñòa vò Tu-ñaø-hoaøn ñaïo, ngay nôi ñòa vò ñoù
hoaøn toaøn khoâng nghi ngôø. Vieäc ma tuy phaùt sinh lieàn bieát roõ taát caû.
Ñaõ phaùt sinh, khoâng theo möu keá ñoù. Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
cuõng nhö vaäy. Töï mình ngay nôi ñòa vò hoaøn toaøn khoâng nghi ngôø,
cuõng khoâng giaûi ñaõi. Vieäc ma tuy coù phaùt sinh, lieàn bieát roõ taát caû. Ñaõ
phaùt sinh roài, khoâng theo möu keá ñoù. Ví nhö nam töû laøm vieäc xaáu aùc,
taâm ngöôøi ñoù hoaøn toaøn khoâng queân, cho ñeán luùc cheát taâm cuõng hoaøn
toaøn khoâng thay ñoåi. Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån hoaøn toaøn
khoâng dôøi ñoåi. Taâm an truï trung chính. Ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, taâm hoaøn toaøn khoâng lay ñoäng. Nhaân gian, thieân
thöôïng hoaøn toaøn khoâng theå lay chuyeån. Vieäc ma tuy coù phaùt sinh,
lieàn bieát roõ taát caû. Ñaõ phaùt sinh lieàn khoâng theo möu keá ñoù. Ngay nôi
ñòa vò hoaøn toaøn khoâng nghi ngôø. Cuõng khoâng coù taâm Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, hoaøn toaøn khoâng nghó raèng Phaät khoù ñaéc. Ñòa vò ñoù an
oån trang nghieâm, vöõng vaøng khoâng coù ai hôn. Vì sao? Vì ngöôøi truï
nhö vaäy khoâng ai coù theå vöôït qua. AÙc ma raát buoàn, lieàn hoùa laøm
Phaät, ñi ñeán choã ngöôøi ñoù baûo raèng: “Ngöôøi neân chaáp nhaän quaû vò
La-haùn, thì ñöôïc Nhö Lai thoï kyù ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Vì sao?
Vì neáu khoâng laøm nhö vaäy thì cuõng khoâng chöùng ñaéc. Ngöôøi coù taâm
nhö vaäy, ñaày ñuû haønh töôùng nhö vaäy coù theå thaønh Ñaïi Boà-taùt maø coøn
khoâng chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, vaäy ngöôøi laøm sao maø
ñöôïc thaønh Phaät?”
–Giaû söû taâm Boà-taùt naøy khoâng lay ñoäng thì bieát ñaây laø Ñaïi Boà-
taùt maø töø quaù khöù, Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaõ thoï
kyù roài. Giaû söû coù ngöôøi nghó bieát ma laøm gioáng nhö Phaät ñi ñeán, nam
töû naøy bieát laø chaúng phaûi Phaät, ñaây laø ma laøm. Ngöôøi laøm vieäc laøm
nhö vaäy laø ñeå mong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Nhö Phaät ñaõ daïy,
vieäc cuûûa ma khoâng coù khaùc. Ngöôøi thaáy roõ nhö vaäy neân suy nghó
raèng: “Ma vì muoán laøm cho ta thoaùi chuyeån.”
–Giaû söû ngöôøi baát ñoäng, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
www.daitangkinh.org
ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc töø quaù khöù thoï kyù,
ñaõ truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì thaáy vò aáy coù ñaày
ñuû hình töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù chính laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nhôø phaùp
neân khoâng tham sôû höõu, cuõng khoâng tieác maïng soáng cuûa mình. Ñaïi
Boà-taùt naøy vì muoán nhaän laáy vaø hoä trì phaùp cuûa chö Phaät quaù khöù, vò
lai, hieän taïi. Ngöôøi muoán hoä phaùp cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai, hieän
taïi chæ vì soá ñoâng, ñaây laø phaùp thoï kyù, ñaây laø phaùp hoä trì. Nhôø vaäy,
neân khoâng tieác vaät gì. Cuõng khoâng tieác thaân maïng, chöa töøng coù luùc
naøo giaûi ñaõi, cuõng khoâng coù moûi meät. Vì thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình
töôùng nhö vaäy thì bieát ñoù chính laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp cuûa Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Chaùnh
Ñaúng Giaùc noùi ra cho Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, chöa heà coù söï
nghi ngôø vaø cuõng khoâng noùi ñieàu gì sai traùi.
–Phaùp Nhö Lai thuyeát cuõng khoâng coù ñieàu nghi ngôø vaø Ngaøi
khoâng noùi sai. Ngaøi noùi phaùp cho haøng Thanh vaên cuõng khoâng coù söï
nghi ngôø, cuõng chaúng noùi sai. Phaùp cuûa caùc Thanh vaên noùi ra ôû trong
ñoù cuõng khoâng coù söï nghi ngôø vaø cuõng chaúng noùi sai.
–Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vò Ñaïi Boà-taùt aáy ñaït ñöôïc Voâ sôû tuøng
sinh phaùp laïc nhaãn. Vì thaáy vò aáy coù ñaày ñuû hình töôùng nhö vaäy, thì
bieát ñoù chính laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Phaåm 9: ÖU-BAØ-DI HAÈNG-GIAÙ-ÑIEÀU

–Thaät laønh thay! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nhôø coâng ñöùc
ñaït ñeán khoâng thoaùi chuyeån nhieàu nhö soá caùt Haèng ñeå laøm töôùng öùng
hieän. Hoâm nay Ñöùc Thieân Trung Thieân thuyeát phaùp thaäm thaâm laø söï
thöïc haønh cuûa Ñaïi Boà-taùt.

–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! Lôøi noùi cuûa oâng thaät laø
thaäm thaâm. Ñaây töùc laø Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ sinh töû, voâ
sôû sinh, voâ sôû höõu, voâ sôû duïc. Ñoù laø Dieät. Nieát-baøn laø giôùi haïn.
–Nieát-baøn laø giôùi haïn, khoâng thuoäc veà caùc phaùp.
–Caùc phaùp thaäm thaâm. Vì sao? Vì saéc thaäm thaâm. Naøy Tu-boà-
ñeà! Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thaäm thaâm. AÁm cuõng thaäm thaâm nhö
saéc thaäm thaâm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Sao goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc thaäm thaâm?
Coù thaäm thaâm laø chaúng phaûi saéc thaäm thaâm. Ñoù laø saéc thaäm thaâm;
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö vaäy. Thöùc naøy laø thaäm thaâm.
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc laø luoân luoân theo Nieát-baøn thaäm thaâm.
Thaäm thaâm laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt tö duy ñaây laø truï. Nhö
Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy, vì hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt theo tö
töôûng naøy tö duy, nghó veà lôøi daïy nhö hö khoâng. Thöïc haønh moät ngaøy
thaäm thaâm khoâng theå noùi heát.
–Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh moät ngaøy thaäm thaâm thì ñaåy luøi
ñöôïc bao nhieâu kieáp sinh töû?
–Ví nhö coù moät thanh nieân raát yeâu meán moät coâ gaùi xinh ñeïp,
cuøng heïn hoø gaëp nhau nhöng coâ gaùi khoâng ñöôïc töï do ñeå ñeán gaëp.
Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Chaøng thanh nieân naøy coù nhôù ñeán coâ gaùi kia
khoâng?
–Chaøng thanh nieân naøy luoân nhôù nghó nhôù coâ gaùi khoâng luùc naøo
queân.
–Chaøng thanh nieân naøy suoát ngaøy nghó ñeán coâ gaùi kia, taâm
www.daitangkinh.org
anh ta khoâng thay ñoåi. Ñaïi Boà-taùt nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, suoát
ngaøy thöïc haønh, ñaåy luøi ñöôïc bao nhieâu kieáp sinh töû. Ñaïi Boà-taùt y
theo Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy, hoïc taäp theo nhö lôøi daïy trong ñoù, suoát
ngaøy nghó nhôù thöïc haønh theo thì Boà-taùt naøy ñaõ ñaåy luøi söï xaáu xa
vaø dieät tröø toäi loãi. Neáu Ñaïi Boà-taùt lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho duø
laøm vieäc boá thí soá kieáp nhieàu nhö caùt soâng Haèng, khoâng baèng Ñaïi
Boà-taùt vaâng theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöïc haønh trong
moät ngaøy, coâng ñöùc cuûa ngöôøi naøy vöôït leân treân coâng ñöùc cuûa
ngöôøi kia.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt soáng laâu kieáp soá nhieàu
nhö caùt soâng Haèng, laøm vieäc boá thí cho Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät maø lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu coù
Ñaïi Boà-taùt vaâng theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì coâng ñöùc cuûa
Boà-taùt naøy vöôït hôn coâng ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt soáng laâu kieáp soá nhieàu
nhö caùt soâng Haèng laøm vieäc boá thí, trì giôùi… ôû treân. Ñaïi Boà-taùt naøo
nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn thuyeát phaùp, coâng ñöùc ngöôøi ñoù laïi
vöôït hôn coâng ñöùc cuûa Boà-taùt treân nöõa.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy vì ñem phaùp boá thí neân
coâng ñöùc cuûa Boà-taùt ñoù laïi caøng taêng theâm. Neáu Ñaïi Boà-taùt laøm vieäc
boá thí phaùp, ñoù laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt
naøo boá thí phaùp maø khoâng giöõ ñuùng, coâng ñöùc cuûa Boà-taùt ñoù khoâng
baèng coâng ñöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt boá thí phaùp maø laïi giöõ ñuùng. Ngöôøi
naøo thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng lìa giöõ ñuùng, thì coâng ñöùc cuûa
Ñaïi Boà-taùt naøy raát nhieàu.
–Taát caû khoâng sinh töû vaø neáu nhö coù ngöôøi khoâng lay ñoäng?
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Trong hai vieäc naøy, coâng ñöùc
naøo nhieàu hôn?
–Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phöôùc sinh töû, ñoái vôùi coâng ñöùc sinh töû ñaõ
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, öa thích khoâng, öa thích voâ sôû höõu,
öa thích dieät taän, öa thích voâ sôû ñaéc. Khi nghó nhö vaäy laø khoâng lìa
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ai khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Ñaïi Boà-taùt
ñaéc voâ löôïng, voâ soá coâng ñöùc khoâng theå tính.
–Ñieàu maø Ñöùc Thieân Trung Thieân ñaõ noùi, coâng ñöùc voâ löôïng,
voâ soá khoâng theå tính coù nghóa gì? Coù gì sai bieät chaêng?
–A-taêng-kyø, soá ñoù khoâng cuøng taän, khoâng theå tính, khoâng theå
löôøng, hoaøn toaøn khoâng theå ñaït ñöôïc ranh giôùi. Vì vaäy neân goïi laø
“voâ löôïng, voâ soá khoâng theå tính”.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baïch:
–Lôøi daïy cuûa Phaät khoâng theå tính. Saéc cuõng khoâng theå tính.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng theå tính.
–Nhö lôøi oâng ñaõ noùi, saéc khoâng theå tính. Thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng khoâng theå tính.
–Sao goïi laø khoâng theå tính?
–Nhö hö khoâng cho neân khoâng theå tính. Voâ töôùng, voâ nguyeän
cho neân noùi khoâng theå tính. Nhö vaäy, khoâng theå tính töùc laø hö khoâng,
cuõng khoâng khaùc vôùi phaùp.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ta noùi caùc phaùp ñeàu khoâng hay chaêng?
–Ñuùng nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñöùc Phaät
thuyeát phaùp ñeàu laø khoâng, khoâng cuøng taän.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp ñeàu laø khoâng, khoâng
theå tính, khoâng coù töøng phaùp khaùc nhau. Coù choã sai khaùc phaân bieät,
coù theå ñaéc, khoâng theå ñaéc, töùc Nhö Lai, ñaéc khoâng theå cuøng taän,
khoâng theå tính keå. Nhö khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ sinh töû, voâ
sôû höõu, khoâng sinh, khoâng dieät, gioáng nhö Nieát-baøn theo nhöõng lôøi
daïy maø öa thích. Ñoù laø lôøi Nhö Lai daïy.
www.daitangkinh.org

–Thaät laønh thay phaùp Thieân Trung Thieân ñaõ daïy! Phaùp naøy
thaät khoâng theå ñaït ñöôïc. Nhö con nhôù lôøi Ñöùc Phaät daïy, caùc phaùp
cuõng khoâng theå ñaït ñöôïc.
–Ñuùng nhö vaäy, khoâng theå ñaït ñöôïc heát caùc phaùp. Phaùp nhö hö
khoâng cho neân khoâng theå ñaït ñöôïc.
–Nhö Ñöùc Phaät daïy voán khoâng theå ñaït ñöôïc. Cuùi xin Ñöùc Phaät
chæ daïy veà choã khoâng theå ñaït ñöôïc ñoù.
–Chaúng phaûi nhö Tu-boà-ñeà ñaõ noùi hay sao? Saùu phaùp Ba-la-
maät laø khoâng theå ñaït ñöôïc, ñoù laø Boá thí khoâng taêng khoâng giaûm, Trì
giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh
ba-la-maät, Trí tueä ba-la-maät laø khoâng taêng khoâng giaûm. Ñoù laø saùu
phaùp Ba-la-maät khoâng taêng khoâng giaûm.
Sao goïi laø ñoái vôùi saùu phaùp Ba-la-maät khoâng taêng khoâng giaûm?
Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt töï mình ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Do duyeân naøo Ñaïi Boà-taùt aáy ngoài gaàn Phaät maø khoâng lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät, töï ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Nhö baûn theå khoâng theå ñaït ñöôïc, khoâng taêng khoâng giaûm.
Ñaïi Boà-taùt laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vôùi phöông tieän
quyeàn xaûo khoâng nghó taêng giaûm cuûa Boá thí ba-la-maät, chæ vì coù
danh töï Ba-la-maät: “Ñaây laø Boá thí ba-la-maät, ñem vaät mình coù maø
boá thí”, nghó ñem coâng ñöùc boá thí naøy taïo neân Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc, boá thí nhö Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
phöông tieän quyeàn xaûo, khoâng nghó taêng giaûm cuûa Trì giôùi ba-la-
maät, chæ vì coù danh töï: “Ñaây laø trì giôùi Ba-la-maät, ñaây laø taâm nieäm
giöõ giôùi”, ñem coâng ñöùc naøy boá thí taïo neân Voâ thöôïng Chaùnh giaùc,
boá thí nhö Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät; Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät,

Thieàn ñònh ba-la-maät cuõng vaäy. Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät phöông tieän quyeàn xaûo, khoâng nghó taêng giaûm
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, chæ vì coù danh töï. Bôûi vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
töùc laø phaùt taâm trí tueä, ñem coâng ñöùc naøy boá thí laøm neân Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc, boá thí nhö Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, laø hay laøm vieäc boá
thí.
–Theá naøo laø Voâ thöôïng Chaùnh giaùc thí?
–Phaùp voán khoâng ñoù laø Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, ñoù laø khoâng
taêng, khoâng giaûm, thöôøng nghó theo ñaáy, hoaøn toaøn khoâng lìa thöïc
haønh, nay ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp voán khoâng naøy khoâng theå ñaït
ñöôïc, cuõng khoâng taêng khoâng giaûm. Suy nghó nhôù ñeán vieäc naøy laø
khoâng maát, ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng taêng khoâng giaûm. Ñaïi
Boà-taùt suy nghó nhôù vieäc naøy lìa choã ngoài Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Ñaïi Boà-taùt giöõ gìn taâm nieäm ban ñaàu seõ gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc. Neáu giöõ gìn taâm sau gaàn Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, taâm
ñaàu, taâm sau caû hai taâm khoâng ñoái ñaõi. Taâm sau, taâm ñaàu, cuõng
khoâng ñoái ñaõi thì nhöõng coâng ñöùc naøo phaùt sinh?
–Ví nhö ñoát tim cuûa ngoïn ñeøn thì tim ñoù laøm cho chaùy leân aùnh
saùng ban ñaàu hay cho aùnh saùng ôû giai ñoaïn sau cuoái?
–Khoâng phaûi tim ñeøn chaùy luùc ñaàu maø coù aùnh saùng, cuõng
khoâng phaûi lìa tim ñeøn chaùy luùc ñaàu maø coù aùnh saùng. Khoâng phaûi tim
ñeøn chaùy luùc sau maø coù aùnh saùng, cuõng khoâng lìa tim ñeøn chaùy luùc
sau maø coù aùnh saùng.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö vaäy phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org

–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Kính baïch Ñöùc Thieân Trung
Thieân!
Ñöùc Phaät baûo:
–Ñaïi Boà-taùt cuõng khoâng phaûi töø luùc môùi phaùt taâm maø ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng phaûi lìa taâm môùi phaùt maø ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Khoâng töø taâm sau maø ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc, cuõng khoâng lìa taâm sau ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Nhaân duyeân raát saâu xa.
Ñaïi Boà-taùt khoâng duøng taâm ban ñaàu maø ñöôïc ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc, Ñaïi Boà-taùt cuõng khoâng lìa taâm ban ñaàu maø ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh giaùc, cuõng khoâng duøng taâm sau ñeå ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
giaùc, cuõng khoâng lìa taâm sau ñeå ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Theá naøo Tu-boà-ñeà! Taâm tröôùc bò dieät chaêng? Taâm sau laïi sinh
chaêng?
–Khoâng phaûi nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Taâm môùi sinh ra bò dieät phaûi khoâng?
–Phaùp ñoù laø phaùp dieät, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Neáu phaùp ñoù seõ bò dieät, leõ naøo coù theå dieät
hay khoâng?
–Thöa khoâng, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Coù theå truï nhö phaùp voán khoâng khoâng?
–Ngöôøi naøo muoán truï seõ nhö phaùp voán khoâng.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Giaû söû laøm cho truï nhö phaùp voán khoâng
seõ khoâng coù khaùc phaûi khoâng?
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Phaùp voán khoâng laø thaäm thaâm phaûi
khoâng?
–Thaäm thaâm, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Phaùp voán khoâng laø höõu taâm phaûi khoâng?
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Coù theå coù phaùp voán khoâng naøo khaùc maø
coù taâm hay khoâng?
–Khoâng, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Phaùp voán khoâng thaáy ñöôïc yù khoâng?
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ai thöïc haønh ñöôïc nhö vaäy coù phaûi laø
thöïc haønh saâu xa khoâng?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi thöïc haønh nhö vaäy
laø khoâng haønh. Vì sao? Vì haønh nhö vaäy laø khoâng thaáy haønh, vì
khoâng theå thaáy haønh.
–Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh nhöõng gì?
–Laø xeùt roõ vieäc laøm, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi xeùt kyõ vieäc laøm laø haønh töôûng phaûi
khoâng?
Ñaùp:
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nieäm töôûng vì thöùc phaûi
khoâng?
Ñaùp:
www.daitangkinh.org

–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Nieäm töôûng vì thöùc laø nieäm phaûi khoâng?
–Ñaïi Boà-taùt khoâng laøm nhö vaäy.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Khoâng khôûi töôûng maø ñöôïc töông öng vôùi
söï thöïc haønh ñaày ñuû taát caû Phaät phaùp thì khoâng phaûi laø haøng Thanh
vaên phaûi khoâng?
–Ñaïi Boà-taùt phöông tieän quyeàn xaûo, ngay nôi voâ töôûng khoâng
tham.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt ngay trong giaác moäng höôùng ñeán ba nieäm giaûi
thoaùt moân: “Khoâng khoâng, Voâ töôùng voâ töôùng, Voâ nguyeän voâ
nguyeän” Tam-muoäi naøy laø coù taêng tröôûng. Baùt-nhaõ ñoä laøm cho ngaøy
ñeâm taêng tröôûng, hoaëc ban ñeâm trong giaác moäng cuõng taêng tröôûng.
Vì sao? Vì Ñöùc Phaät ñaõ daïy raèng ngaøy hay ñeâm trong giaác moäng ñeàu
gioáng nhau khoâng khaùc.
Ngaøi Tu-boà-ñeà baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt ban ngaøy nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät, ban
ñeâm trong giaác moäng nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng taêng tröôûng
gaáp boäi.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát hoûi:
–Theá naøo, ngaøi Tu-boà-ñeà! Neáu trong giaác moäng coù taïo taùc, taïo
taùc aáy coù sôû höõu hay khoâng?
Ñaùp:
–Thöa khoâng. Taát caû caùc phaùp thuyeát ra cuõng nhö nhöõng gì coù
trong giaác moäng.
Ngaøi Tu-boà-ñeà hoûi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Trong giaác moäng laøm vieäc thieän, thöùc daäy raát vui, ñoù töùc laø
taêng tröôûng. Neáu laøm aùc thì khoâng vui, ñoù töùc laø giaûm.
–Giaû söû trong giaác moäng thaáy coù gieát haïi, taâm ngöôøi ñoù raát vui,
thöùc daäy noùi: “Ta gieát raát vui thích.” Nhö vaäy thì theá naøo?
–Ñoù laø khoâng noùi doái, ñeàu coù duyeân. Taâm khoâng roãng khoâng,
gaëp ñuû caùc duyeân, hoaëc thaáy, hoaëc nghe, hoaëc nghó, tình daäy lieàn
bieát ñoù chính laø nguyeân nhaân laøm cho taâm ngöôøi bò dính maéc, lieàn
coù sôû ñaéc. Sao goïi laø sôû ñaéc? Töø nhaân duyeân naøo chòu toäi naøy?
Khoâng töø khoâng coù nguyeân nhaân maø chòu toäi naøy, ñeàu töø nhaân
duyeân sinh ra.
–Taát caû nhaân duyeân taïo ra ñeàu laø lôø môø, phaûng phaát, ñeàu laø
khoâng maø thoâi. Theá naøo, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Töø nhaân
duyeân naøo maø sinh ra?
Ñaùp:
–Töø nhaân duyeân “töôûng” ñöôïc sinh ra.
–Ñaïi Boà-taùt laøm vieäc boá thí ngay trong giaác moäng, ñem vieäc boá
thí naøy cuøng taïo neân Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, thì coù ñem thí naøy thí
hay khoâng?
Ngaøi Tu-boà-ñeà traû lôøi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt Di-laëc nay ôû gaàn ñaây, ngaøi saép ñöôïc boå xöù thaønh
Phaät trong sôùm chieàu, ñem caâu hoûi naøy hoûi Di-laëc thì ngaøi seõ traû lôøi
cho.
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baïch Boà-taùt Di-laëc:
–Nay toâi xin hoûi nhöõng ñieàu maø Tu-boà-ñeà ñaõ noùi, Ñaïi Boà-taùt
coù theå giaûi thích vieäc ñoù.
Boà-taùt Di-laëc baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Nhö teân cuûa toâi laø Di-laëc, ngaøi seõ giaûi thích theá naøo? Seõ duøng
saéc giaûi thích hay seõ duøng thoï, töôûng, haønh, thöùc giaûi thích? Saéc töùc
laø khoâng seõ duøng khoâng sôû höõu giaûi thích, hoaëc duøng thoï, töôûng,
haønh, thöùc giaûi thích khoâng? Cuõng khoâng thaáy phaùp seõ giaûi thích thì
choã naøo ñeå hieåu ñöôïc. Cuõng khoâng thaáy phaùp giaûi thích seõ ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org
Ngaøi Xaù-lôïi-phaát baïch Boà-taùt Di-laëc:

–Nhöõng ñieàu ngaøi noùi ra laø ñaõ chöùng ñaéc.
Boà-taùt Di-laëc baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Phaùp thuyeát ra khoâng noùi chöùng ñaéc.
Xaù-lôïi-phaát lieàn nghó: “Boà-taùt Di-laëc ñaõ nhaäp trí tueä thaäm
thaâm. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maätâ ñeán nay ñaõ laâu xa.”
–Theá naøo, Xaù-lôïi-phaát! Coù theå thaáy ngöôøi kia trôû thaønh A-la-
haùn khoâng saéc khoâng?
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng
nghó ta ñöôïc thoï kyù töø phaùp naøy, khoâng töø phaùp naøy ñöôïc thoï kyù,
hoaëc ngay nôi phaùp naøy seõ ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, töï ñaït ñeán
baäc Chaùnh giaùc. Ñaïi Boà-taùt naøy laøm vieäc laøm nhö vaäy laø thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng sôï khoâng chöùng ñaéc Hieän ñaúng giaùc.
Ngöôøi theo lôøi daïy naøy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt
naøy laø ngöôøi khoâng sôï haõi. Vì sao? Vì neáu vò naøy ñi ñeán trong choã
coïp soùi nhöng khoâng sôï haõi, trong taâm nghó raèng: “Giaû söû coïp soùi aên
nuoát ta, ta seõ boá thí cho chuùng. Ñoù laø thöïc haønh ñaày ñuû Boá thí ba-la-
maät, gaàn Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Nguyeän khi ta ñöôïc thaønh Phaät, laøm
cho trong coõi ñoù khoâng coù caàm thuù.”
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñi ñeán trong choã giaëc giaõ raát nguy hieåm, cuõng
khoâng sôï haõi. Vì sao? Vì giaû söû coù laøm cho vò aáy ngay trong ñoù bò
gieát, taâm nghó: “Thaân ta seõ phaûi vöùt boû, giaû söû coù gieát ta, ta cuõng
khoâng giaän hôøn. Ñoù laø thöïc haønh ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät, seõ
gaàn Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Nguyeän khi ta ñöôïc thaønh Phaät, laøm cho
nhaân daân trong coõi ñoù khoâng coù giaëc cöôùp.”
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñeán choã hoaøn toaøn khoâng coù nöôùc uoáng, cuõng
khoâng sôï haõi, taâm nghó: “Taát caû moïi ngöôøi ñeàu do khoâng coù ñöùc
neân khieán cho khoâng coù nöôùc uoáng. Nguyeän khi ta ñöôïc thaønh Phaät,
laøm cho trong coõi taùm nöôùc cuûa ta thöôøng coù nöôùc taùm vò, laøm cho
taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc uoáng duøng. Vì ngöôøi ñôøi neân thöôøng tinh
taán.”
Neáu Ñaïi Boà-taùt ñeán choã luùa thoùc khan hieám ñaét ñoû cuõng khoâng
sôï haõi. Trong taâm nghó: “Ta seõ vöõng vaøng tinh taán, töï ñaït ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Khi thaønh Chaùnh Giaùc, ta laøm cho trong coõi nöôùc
cuûa ta khoâng coù nhöõng thöù xaáu aùc, laøm cho moïi ngöôøi ngay nôi sôû
nguyeän, caùc thöùc aên uoáng nhö ôû treân trôøi Ñao-lôïi hieän ngay tröôùc
maët.” Thieän nam naøy vì taát caû moïi ngöôøi neân tinh taán ñaït ñeán Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc, thaønh baäc Chaùnh giaùc.
Neáu Ñaïi Boà-taùt luùc ôû choã giaëc cuõng khoâng sôï haõi. Vì sao? Vì
khoâng thaáy coù phaùp seõ laøm khoå. Nhôø vaäy neân khoâng sôï, nghó raèng:
“Giaû söû thaân ta gaëp beänh cheát, taâm khoâng thay ñoåi, quyeát tinh taán.
Nguyeän khi ta thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, laøm cho taát caû moïi
ngöôøi trong nöôùc cuûa ta ñeàu khoâng coù söï xaáu aùc, khoâng coù ngöôøi
cheát.” Lôøi noùi cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy nhö lôøi cuûa Phaät khoâng khaùc.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng laâu seõ thaønh
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, töï ñaït ñeán baäc Chaùnh giaùc. Töï mình ñoái vôùi
phaùp cuõng khoâng sôï haõi. Vì sao? Vì töø laâu xa ñeán nay phaùt taâm noùi
lôùn raèng: “Khoâng laâu seõ chöùng ñaït cöùu caùnh.” Vì raát laâu xa nhöng
chæ trong phuùt choác ñaõ ñaït ñöôïc cöùu caùnh. Ñaïi Boà-taùt naøy nay gaàn
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, thaønh baäc Chaùnh giaùc. Nghe noùi nhö vaäy
nhöng khoâng sôï haõi.
Baáy giôø Öu-baø-di Haèng-giaù-ñieàu ñöùng daäy, ñeán tröôùc ñaûnh leã
Ñöùc Phaät, quyø thaúng baïch Phaät:
–Con nghe lôøi naøy khoâng sôï haõi, chaéc chaén sau naøy vì taát caû
moïi ngöôøi thuyeát phaùp laøm cho moïi ngöôøi khoâng sôï haõi.
Khi ñoù Ñöùc Phaät mæm cöôøi, töø trong mieäng phoùng ra naêm saéc
haøo quang. Öu-baø-di duøng hoa vaøng daâng leân cuùng Phaät, nhôø oai
thaàn cuûa Phaät, hoa ñoù truï treân hö khoâng beân choã Phaät, khoâng rôùt
xuoáng ñaát.
Toân giaû A-nan rôøi toøa ñöùng daäy, söûa y phuïc ñeán tröôùc Ñöùc Phaät
ñaûnh leã chaân Phaät, lui quyø thaúng baïch Phaät:
–Ñöùc Nhö Lai mæm cöôøi khoâng phaûi laø khoâng coù nguyeân do,
www.daitangkinh.org
aét Ngaøi coù ñieàu gì chæ daïy?

–Öu-baø-di Haèng-giaù-ñieàu naøy ñôøi vò lai, kieáp teân laø Tinh tuù, seõ
ôû trong kieáp ñoù thaønh Phaät hieäu laø Kim Hoa Phaät.
–Vò Öu-baø-di naøy ñôøi sau seõ boû thaân hình nöõ nhaân, thoï thaân
hình nam töû, lieàn sinh ôû nöôùc cuûa Ñöùc Phaät A-suùc.


QUYEÅN 5
Phaåm 10: THUÛ KHOÂNG

–Theá naøo laø khoâng? Khoâng tham nôi haønh ñoäng? Theá naøo laø
thuû khoâng töùc laø Tam-muoäi?
–Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, quaùn saéc khoâng;
quaùn thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng. Ngöôøi quaùn nhö vaäy laø nhaát taâm.
Nhö choã ñaõ quaùn, ñoái vôùi phaùp cuõng khoâng thaáy, ngay nôi phaùp
nhöng khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc.
–Ñöùc Phaät ñaõ daïy khoâng duøng “khoâng” ñeå chaáp vaøo söï chöùng
ñaéc. Vaäy theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt nay nôi Tam-muoäi Khoâng duøng
khoâng ñeå chaáp vaøo söï chöùng ñaéc?
–Ñaïi Boà-taùt naøy quaùn taát caû saéc coù ra ñeàu laø khoâng, cuõng
khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc. Ngöôøi quaùn nhö vaäy laø khoâng chaáp
vaøo söï chöùng ñaéc, khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc töùc laø khoâng tham.
Vaäy neân quaùn khoâng tham ñoù töùc laø quaùn. Khi muoán höôùng ñeán vieäc
naøy nhöng khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc, khoâng tham. Luùc ñoù taâm
khoâng nghó ñeán nhaân duyeân Tam-muoäi. Nhö vaäy laø nghó. Baáy giôø vì
khoâng maát phaùp goác cuûa Boà-taùt, khoâng chöùng ñaéc giöõa ñöôøng. Vì
sao? Vì phaùp coâng ñöùc ñaõ taïo raát saâu xa. Ngay khi aáy khoâng tham
neân khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc. Do ñöôïc thuû hoä töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Ví nhö coù ngöôøi maïnh meõ baïo daïn coù theå ñaåy luøi quaân ñòch, laø
ngöôøi ñoan chaùnh khoeû maïnh, laøm ñöôïc taát caû moïi vieäc, bieát taát caû
saùu möôi boán caùch bieán ñoåi cuûa binh phaùp, hieåu roõ taát caû naêm saùch
www.daitangkinh.org
veà binh, ñöôïc moïi ngöôøi cung kính. Ngay nôi choã ôû hay ñi ñeán choã
naøo ñeàu lôïi ích cho taát caû. Töø choã sôû ñaéc naøy laàn löôït phaân chia cho
moïi ngöôøi. Ngöôøi coù taâm nhö vaäy ñöôïc moïi ngöôøi hoan hyû. Neáu coù
nhöõng söï vieäc khaùc cuøng cha meï, vôï con traûi qua tai naïn raát nguy
kòch, ngöôøi ñoù lieàn traán an cha meï, vôï con mình raèng: “Chôù coù sôï
haõi, khuûng khieáp! Hoâm nay chuùng ta seõ cuøng nhau ra khoûi naïn naøy.”
Neáu ngay trong choã ñoù, quaân lính oan gia ñeán, ngöôøi naøy thoâng tueä
neân ngay khi ñoù ñöa cha meï, vôï con mình trôû veà queâ quaùn ñöôïc hoaøn
toaøn an oån, khoâng gaëp ñieàu chaúng laønh vaø ñoái vôùi oan gia cuõng
khoâng gaây thöông toån. Vì sao? Vì nhôø hieåu bieát taát caû. Ngöôøi naøy
duõng maõnh bieán hoùa hôn oan gia, oan gia thaáy ngöôøi naøy raát sôï haõi
vaø ñeàu boû chaïy. Cha meï, vôï con ngöôøi naøy ñöôïc ra khoûi choã tai naïn,
trôû veà queâ quaùn cuûa mình, taát caû ñeàu raát hoan hyû.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi coù
loøng thöông raát lôùn. Baáy giôø Ñaïi Boà-taùt ñem taâm töø ban boá cho taát caû
moïi ngöôøi vöôït qua caùc beø ñaûng nhô nhôùp cuûa ma, laïi vöôït leân treân
ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaïo, Boà-taùt an truù oån ñònh trong
Tam-muoäi nhöng khoâng coù choã taän cuøng. Nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät
neân ñoái vôùi “khoâng” khoâng tham.
Khi laøm vieäc nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi thöïc haønh Tam-
muoäi Khoâng, höôùng ñeán phaùp moân giaûi thoaùt. Cuõng khoâng duøng höõu
töôùng, khoâng duøng voâ töôùng, neân khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc,
gioáng nhö chim bay.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chim bay giöõa hö khoâng khoâng heà chöôùng ngaïi.
Ñaïi Boà-taùt naøy laø ngöôøi thöïc haønh Khoâng, ñaït ñeán Voâ nguyeän,
khoâng bò Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän laøm thoaùi thaát ñaïo neân seõ
ñöôïc ñaày ñuû taát caû caùc phaùp cuûa chö Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi baén teân gioûi baén leân hö khoâng, muõi
teân naøy ôû giöõa hö khoâng. Laïi laáy muõi teân thöù hai baén truùng muõi teân
tröôùc. Sau laïi laáy muõi teân thöù ba baén truùng muõi teân giöõa. Caû ba muõi
teân ñeàu truùng nhau nhöng khoâng rôi xuoáng ñaát. Ngöôøi naøy muoán laøm
cho muõi teân tröôùc rôi xuoáng thì caû ba muõi môùi rôi. Nhö vaäy, naøy Tu-
boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì phöông tieän quyeàn
xaûo hoä trì, töï mình ñoái vôùi cöùu caùnh khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc
giöõa ñöôøng, coâng ñöùc hay thaønh töïu vieân maõn, mong cho taát caû ñaït
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Ngay nôi coâng ñöùc ñaõ thaønh töïu vieân
maõn, ñöôïc thaønh Phaät, coù theå chöùng ñaéc cöùu caùnh. Ñòa Boà-taùt naøy laø
ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, laø phaùp ngay nôi phaùp coù sinh.
–Ñaïi Boà-taùt thaät khoå nhoïc hoïc phaùp hoïc naøy nhöng khoâng chaáp
vaøo söï chöùng ñaéc giöõa ñöôøng. Thaät laønh thay! Kính baïch Ñöùc Thieân
Trung Thieân! Töø haïnh goác laø an oån töï mình ñaït thaønh Phaät.
–Ñaïi Boà-taùt muoán cöùu giuùp taát caû moïi ngöôøi, ñaây laø ñaït ñeán
cöùu caùnh luoân cöùu giuùp taát caû ñeå ñöôïc ñoä thoaùt, ñaây laø giöõ Tam-
muoäi khoâng. Höôùng ñeán moân giaûi thoaùt vôùi taâm nieäm phaân bieät.
Nhöõng gì laø phaân bieät? Chaáp chaët nôi Khoâng Tam-muoäi laø
phaân bieät. Voâ töôùng Tam-muoäi laø phaân bieät. Voâ nguyeän Tam-muoäi
laø phaân bieät, nhöng khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc giöõa ñöôøng cho laø
cöùu caùnh. Vì sao? Vì ñöôïc söï thuû hoä cuûa phöông tieän quyeàn xaûo. Khi
môùi phaùt taâm nghó muoán thuû hoä taát caû neân nhôø yù nghó naøy ñöôïc nhaäp
phöông tieän quyeàn xaûo, neân khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc giöõa
ñöôøng.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo thaâm nhaäp vaøo choã giaûi
thoaùt hoaëc Khoâng Tam-muoäi höôùng ñeán giaûi thoaùt moân, Voâ töôùng
Tam-muoäi höôùng ñeán giaûi thoaùt moân, Voâ nguyeän Tam-muoäi höôùng
ñeán giaûi thoaùt moân, döïa vaøo ñoù maø phaân bieät, ngöôøi naøy ñeán nay ñaõ
troàng nhaân aáy raát laâu xa, thì bieát raèng vieäc laøm naøy laøm cho boû nhaân
ñaõ gaây. Ñoù laø phaùp Voâ thöôïng Chaùnh giaùc ñaõ thuyeát. Ñaây laø giöõ
Khoâng Tam-muoäi höôùng ñeán giaûi thoaùt moân, giöõ Voâ töôùng Tam-
muoäi höôùng ñeán giaûi thoaùt moân, giöõ Voâ nguyeän Tam-muoäi höôùng
ñeán giaûi thoaùt moân. Ñaáy laø Voâ nguyeän Tam-muoäi höôùng ñeán giaûi
thoaùt moân, taâm ngöôøi ñoù ñaõ phaùt nhôø phöông tieän quyeàn xaûo, khoâng
chaáp vaøo söï chöùng ñaéc giöõa ñöôøng laøm cöùu caùnh. Ñaáy laø ñoái vôùi
loøng Töø khoâng toån giaûm. Ñaây laø Tam-muoäi Töø, Bi, Hyû, Xaû. Vì sao?
Vì nhôø phöông tieän quyeàn xaûo, Ñaïi Boà-taùt naøy ñöôïc phaùp laøm lôïi ích
neân lieàn ñöôïc nhieàu trí tueä, thaønh töïu khaû naêng bieát heát taát caû.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt suy nghó: “Ngöôøi naøy töø laâu xa
ñeán nay ñaõ ñöôïc phaùp, laøm cho ñöôïc lôïi ích, ñaït ñöôïc trí tueä, thaønh
töïu khaû naêng hieåu bieát heát taát caû.”
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt nghó vaø bieát moïi
ngöôøi töø xöa ñeán nay coù töôûng coù thöùc, neân cho raèng coù ngaõ. Khi tu
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, nhôø taát caû moïi ngöôøi neân vì hoï thuyeát phaùp,
ñoù laø laøm cho hoï taïo neân Tam-muoäi Voâ töôùng, phaùt taâm nghó höôùng
ñeán giaûi thoaùt moân. Ñaây laø phöông tieän quyeàn xaûo. Nhôø ñaây neân
khoâng chaáp vaøo söï chöùng ñaéc giöõa ñöôøng laøm cöùu caùnh. Ñaây laø
Tam-muoäi Töø, Bi, Hyû, Xaû. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc phaùp laøm lôïi ích,
ñaït ñöôïc söï hieåu bieát, thaønh töïu khaû naêng hieåu bieát heát taát caû.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøy nghó: “Con ngöôøi töø laâu
xa ñeán nay töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå, töôûng khoâng, töôûng hieän
taïi.” Boà-taùt nghó: “Khi ta ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc laø nhôø taát
caû moïi ngöôøi neân ta vì hoï thuyeát phaùp. Voâ thöôøng laø töø laïc, khoâng laø
töø höõu, voâ ngaõ laø töø ngaõ.” Nhôø nghó nhö vaäy neân ñaéc phöông tieän
quyeàn xaûo. Ñaây laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, bieát Phaät khoâng Tam-
muoäi maø ngoài Tam-muoäi, chæ muoán ñaày ñuû caùc phaùp cuûa chö Phaät.
Ñoù laø voâ nguyeän höôùng ñeán giaûi thoaùt moân, nhöng khoâng chaáp vaøo
söï chöùng ñaéc.
Ñaïi Boà-taùt neân bieát nhö vaäy. Laøm theá naøo ñeå bieát? Döïa vaøo
ñaâu ñeå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh giaùc. Ngöôøi ñaõ phaùt taâm laø ngöôøi
töø laâu xa ñeán nay choã laøm cuûa ngöôøi ñoù laø khoâng laøm. Coù haønh
töôûng maø khoâng haønh töôûng. Coù haønh töôûng tuï maø khoâng haønh töôûng
tuï. Coù haønh höõu maø khoâng haønh sôû höõu. Tuy raèng coù laøm vieäc baát
chaùnh nhöng khoâng coù yù nghó baát chaùnh, laøm cho moïi ngöôøi ñeàu
ñöôïc “khoâng”. Ñaïi Boà-taùt naøy nghó nhö vaäy laø do saùng suoát ñoái vôùi
taát caû moïi ngöôøi. Khi nghó nhö vaäy laø phöông tieän quyeàn xaûo, ñoù laø
vi dieäu thaäm thaâm ñeå thaáy ñöôïc phaùp aáy. Vaäy neân ñoù töùc laø Khoâng,
töùc laø Voâ töôùng, Voâ nguyeän. Ñoù laø voâ sinh töû, töùc laø voâ sôû sinh, laø voâ
sôû höõu. Vaäy neân Tu-boà-ñeà! Laø Ñaïi Boà-taùt coù phaùp trí tueä, laø voâ sôû
sinh. Ngöôøi naøy ôû trong ba coõi nhöng coù nhöõng ngöôøi khoâng bieát, ñeán
hoûi: “Ñaïi Boà-taùt naøy muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, do ñoù
neân muoán bieát phaùp naøy: Neân laøm theá naøo ñeå phaùt taâm traân baûo?”
Ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt khoâng laáy khoâng ñeå chaáp vaøo söï chöùng ñaéc, cuõng
khoâng laáy Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ sinh töû, voâ sôû sinh, cuõng khoâng
duøng voâ nieäm ñeå chöùng ñaéc. Ñoù laø nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñöôïc thoï kyù, söï suy nghó
nhö Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ sinh töû, voâ sôû sinh. Nghó nhö
khoâng coù, noù voán laø khoâng. Ngöôøi khoâng phaùt thieän taâm khoâng theå
bieát ñöôïc vieäc naøy. Ngöôøi coù theå hieåu ñoù laø Ñaïi Boà-taùt, laø ngöôøi töø
nôi Phaät quaù khöù ñöôïc nghe vieäc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, taâm ngöôøi
ñoù khoâng thay ñoåi. Vì sao? Vì laïi coù Ñaïi Boà-taùt nghó ñeán phaùp nhöng
khoâng theå saùng suoát. Coù ngöôøi hoûi cuõng khoâng theå giaûi thích cho hoï
bieát. Ñaây laø ngöôøi chöa töøng ôû ñòa vò Boà-taùt ñaïo, ngöôøi khoâng ôû caûnh
giôùi aáy thì chöa ñaït ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
–Neáu khoâng nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy, coù ngöôøi nghe hoaëc
khoâng nghe, coù theå giaûi thích veà Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, Ñaïi Boà-taùt
naøy laø khoâng thoaùi chuyeån.
–Boà-taùt nhö ñaây raát nhieàu, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
Ít ngöôøi coù theå hieåu ñöôïc.
–Ít coù Boà-taùt ôû ñòa vò Trí tueä khoâng thoaùi chuyeån hieåu ñöôïc, maø
ngöôøi ñöôïc thoï kyù môùi coù theå hieåu ñöôïc. Ñaïi Boà-taùt naøy coù coâng ñöùc
raát lôùn, khoâng phaûi laø ñieàu chö Thieân, Nhaân, A-tu-luaân ôû theá gian
hieåu bieát ñöôïc.
Phaåm 11: VIEÃN LY

–Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thaät ra Ñaïi Boà-taùt trong giaác moäng
khoâng nhaäp vaøo ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaïo. Ñoái vôùi ba
coõi khoâng nghó ñeán vieäc mong caàu, cuõng khoâng ôû trong ñoù tìm toøi.
www.daitangkinh.org
Thaáy caùc phaùp nhö moäng, khoâng ôû trong ñoù chaáp vaøo söï chöùng ñaéc.
Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Neân bieát ñoù laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån
cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trong giaác moäng thaáy voâ soá
ngöôøi, vôùi ngaàn aáy traêm ñeä töû, ngaàn aáy öùc ngaøn ñeä töû, cuøng ngoài hoïp
ôû trong ñoù maø thuyeát phaùp cho caùc Tyø-kheo Taêng, nhö Ñöùc Nhö Lai
A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc thuyeát phaùp. Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà!
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån neân bieát ñaây laø töôùng khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trong giaác moäng thaáy mình
bay leân ngoài ôû giöõa hö khoâng thuyeát phaùp cho caùc Tyø-kheo Taêng, töï
thaáy thaân mình coù haøo quang baûy thöôùc, bieán hoùa töï taïi. Nhöõng vieäc
Boà-taùt laøm ôû choã khaùc gioáng nhö phaùp Phaät ñaõ thuyeát. Vò aáy trong
giaác moäng thaáy nhö vaäy neân bieát ñoù laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån
cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trong giaác moäng khoâng sôï
haõi tai naïn khuûng boá, hoaëc thaáy ôû choã quaän huyeän binh lính noåi leân
laàn löôït cheùm gieát nhau, hoaëc thaáy löûa chaùy buøng leân, hoaëc thaáy sö
töû, coïp soùi vaø caùc loaøi thuù khaùc, hoaëc thaáy chaët ñaàu ngöôøi vaø caùc
vieäc tai bieán khaùc ñau khoå kòch lieät, raát khoán ñoán hoaëc laø ñoùi khaùt…
Thaáy nhöõng aùch naïn nhö vaäy, trong taâm khoâng sôï haõi, khuûng khieáp,
dao ñoäng. Nhöõng gì thaáy trong giaác moäng ban ñeâm, thöùc daäy, ngoài
ngay ngaén nghó: “Nhöõng gì coù ra treân theá gian ñeàu gioáng nhö trong
giaác moäng. Khi ta thaønh Phaät seõ thuyeát phaùp ñeå daïy cho khaép taát
caû.” Neân bieát ñaây laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Laøm sao ñeå bieát ñöôïc Ñaïi Boà-taùt naøy
seõ ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc? Khi thaønh baäc Chaùnh giaùc, trong caûnh
giôùi cuûa caùc Ngaøi khoâng coù taát caû nhöõng vieäc xaáu. Chính ñoù laø Ñaïi
Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong giaác moäng, neáu thaáy suùc sinh aên nuoát laãn
nhau, nhaân daân beänh taät, taâm cuûa ngöôøi aáy daàn daø coù söï suy nghó:
“Nguyeän khi ta thaønh Phaät laøm cho caûnh giôùi cuûa ta khoâng coù taát caû
nhöõng vieäc xaáu.” Nhôø ñaây neân bieát ñoù laø töôùng cuûa Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ngay trong giaác moäng bieát
ñöôïc hoaëc thaáy tai naïn bò löûa ñoát chaùy, lieàn nghó: “Nhöõng ñieàu ñaõ
thaáy trong giaác moäng, taâm ta khoâng thay ñoåi.” Ngöôøi coù ñaày ñuû
töôùng nhö vaäy, thì neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó: “Nhö ta suy nghó vieäc caàn phaûi laøm theâm neân
laøm theâm, ñuùng nhö lôøi ñaõ noùi khoâng thay ñoåi. Nay thaønh quaùch
naøy bò löûa ñoát chaùy, ta seõ laøm cho daäp taét heát.”
–Neáu löûa ñöôïc daäp taét heát khoâng coøn, thì neân bieát ñaây laø Ñaïi
Boà-taùt ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù
khöù thoï kyù thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, bieát ñaây laø baäc khoâng
thoaùi chuyeån. Laøm cho löûa khoâng taét thì bieát ñaây laø Boà-taùt chöa
ñöôïc thoï kyù. Giaû söû löûa ñoát chaùy moät nhaø ñeán moät nhaø, laïi chaùy lan
qua moät laøng ñeán moät laøng. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà neân bieát ngöôøi
ôû nhaø naøo trong ñôøi tröôùc vì maéc toäi ñoaïn phaùp neân ñöa ñeán nhö
vaäy, bieát vieäc laøm cuûa boïn ngöôøi naøy ñeàu laø do ñôøi tröôùc. Nghó
xong, ngay hieän taïi nhöõng aùc ñaõ taïo lieàn ñöôïc tröø heát. Nhöõng tai
naïn veà ñoaïn phaùp ôû choã ñoù nhaân ñaáy ñöôïc döùt heát. Nhôø vaäy, neân
naøy Tu-boà-ñeà! Neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nôi
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi vôùi ñaày ñuû töôùng haønh töôùng
nhö vaäy, thì neân xem vò Ñaïi Boà-taùt aáy gioáng nhö laø baäc khoâng thoaùi
chuyeån. Do ñaây neân noùi raèng vôùi haønh töôùng nhö vaäy seõ bieát ñöôïc
ngöôøi naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hoaëc khi nam töû, nöõ nhaân bò quyû thaàn ñeán choã
ôû hoaëc laø ñeán baét, vò Boà-taùt kia nghó: “Giaû söû ta ñöôïc Ñöùc Nhö Lai
A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù thoï kyù ta thaønh Voâ thöôïng Boà-
ñeà, thaät khoå nhoïc khoâng khaùc, seõ ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ngöôøi ñoái
vôùi yù nghó veà Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeàu thanh tònh thì töø boû taâm La-haùn,
Bích-chi-phaät. Giaû söû ñaõ boû taâm La-haùn, Bích-chi-phaät, chaéc chaén seõ
thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà. Khoâng ñaéc, khoâng thaønh, töï taïi ñeán Hieän
Ñaúng Giaùc. Neáu seõ thaønh Phaät laø Baäc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc thì chö
Phaät hieän taïi ôû voâ löôïng, voâ soá coõi nöôùc, khoâng ai laø khoâng thaáy,
khoâng ai laø khoâng chöùng. Nay Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh
www.daitangkinh.org
Giaùc bieát heát yù nghó cuûa ta khoâng khaùc. Ta xem xeùt Baäc Hieän Ñaúng
Giaùc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, quaû ñuùng nhö lôøi ta
noùi, quyû thaàn aáy seõ laäp töùc ruùt lui.” Thieän nam, thieän nöõ bò quyû thaàn
naøo baét thì quyû thaàn ñoù nghe lôøi noùi lieàn ruùt lui. Khi noùi lôøi nhö vaäy,
giaû söû quyû thaàn khoâng ruùt lui thì Boà-taùt naøy laø ngöôøi chöa ñöôïc Ñöùc
Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù thoï kyù, chöa trao Voâ
thöôïng Boà-ñeà. Neáu noùi lôøi naøy, taø ma lieàn ruùt lui thì bieát ñaây laø Boà-
taùt ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù thoï kyù,
trao cho Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Ngöôøi aáy quaû laø raát thaønh taâm. Khi aùc ma ñi ñeán choã Ñaïi Boà-
taùt, neáu Boà-taùt noùi raèng ta chí thaønh vaø ñaõ ñöôïc thoï kyù thaønh Voâ
thöôïng Boà-ñeà, aùc ma quyû thaàn seõ boû ñi. AÙc ma do ñaây neân phaùt taâm
toát. Vò aáy giaùo hoùa laøm cho aùc ma quyû thaàn ñoù lui heát. Vì sao? Vì aùc
ma coù oai thaàn raát lôùn neân caùc quyû thaàn khoâng daùm choáng laïi, ñeàu
traùnh xa oai thaàn cuûa ma. Nhôø ñaây neân tröø ñöôïc taát caû. Neáu Boà-taùt
naøo töï nghó ñoù laø nhôø oai thaàn cuûa ta neân sinh coáng cao khinh deã, töï
mình bieát ñuùng, do ñaây coáng cao, cheá dieãu ngöôøi khaùc, nhöng khoâng
töï xeùt maø noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: “Ta ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai A-
la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù thoï kyù, coøn nhöõng ngöôøi khaùc ñeàu
chöa ñöôïc thoï kyù thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà.” Do ñaây neân coáng cao,
saân haän caøng taêng, lieàn xa lìa Nhaát thieát trí raát xa, maát trí tueä Voâ
thöôïng Chaùnh giaùc. Neân bieát haïng Boà-taùt naøy khoâng coù phöông tieän
quyeàn xaûo maø töï coáng cao, beøn töø ñòa vò hai ñaïo (Voâ ngaïi ñaïo vaø
Giaûi thoaùt ñaïo) maø rôi xuoáng ñòa vò Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng Boà-taùt naøy chöa thaønh cho laø thaønh,
khoâng bieát ma cho neân boû thaày toát maø ñi, cuõng khoâng cuøng laøm coâng
vieäc cuõng chaúng coi xeùt, bò ma laøm cho khoán ñoán. Ñaïi Boà-taùt naøy seõ
bieát roõ ma vaø laáy gì ñeå bieát? Ma ñeán tröôùc Boà-taùt bieán hoùa vaø maëc y
phuïc khaùc noùi raèng: “Ñaïi Boà-taùt neáu töø choã cuûa Ñöùc Nhö Lai A-la-
haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù ñöôïc thoï kyù thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà
hoaëc teân mình laø…, teân em laø…, teân cha laø…, teân anh chò em laø…, baïn
beø thaân höõu tri thöùc teân laø… Hoaëc baäc cha anh teân…, Toå phuï baûy ñôøi
teân…, doøng hoï ngoaïi cuûa meï teân…, doøng hoï ngoaïi cuûa cha teân… Hoaëc
sinh ra ôû thaønh naøo ñoù, sinh ôû nöôùc naøo ñoù, ôû quaän noï, huyeän noï,
laøng noï. Hoaëc thöôøng noùi lôøi dòu daøng, hoaëc nay noùi lôøi nhö vaäy ñeàu
laø do ñôøi tröôùc ñöa ñeán cuõng laïi noùi lôøi dòu daøng. Hoaëc gaëp luùc ngöôøi
coù taøi thì cuõng theo hình daùng ñoù maø noùi. Hoaëc ñôøi tröôùc cuõng taøi cao
thoâng minh, thaáy mình töï giöõ gìn, hoaëc thaáy khaát thöïc ngay böõa aên
hay luùc saép ñeán böõa aên, hoaëc tröôùc ñoù aên traùi caây, rau quaû, khoâng aên
côm. Hoaëc ôû nôi goø maû, ôû choã ñoàng vaéng veû, ôû döôùi goác caây; khi
nhaän lôøi thænh, luùc khoâng nhaän lôøi thoï thænh, töï bieát ñuû nôi vaät thöïc
coù ñöôïc luùc ôû moät choã. Khoâng xoa thaân baèng daàu meø, tieáng noùi thanh
tao vaø löu loaùt.” Vì leõ gì ma laïi baûo nhaân duyeân naøy do ñöùc ñôøi tröôùc
neân ñöôïc nhö vaäy? Ngöôøi naøy luùc ôû ñôøi tröôùc, con nhaø naøo? Hoaëc
doøng Saùt-ñeá-lôïi, teân laø gì? Ñôøi tröôùc coù ñöùc naøy neân ñöôïc nhö vaäy.
Taâm Boà-taùt kia nghó raèng ta cuõng nhö vaäy. AÙc ma laïi noùi: “Neáu ñaõ
ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù thoï kyù
Voâ thöôïng Boà-ñeà, nhôø nhaân duyeân coâng ñöùc naøy neân ñöôïc khoâng
thoaùi chuyeån.”
–Ta noùi Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng nhö vaäy, ñem
söï vieäc naøy xeùt, nhö ta ñaõ noùi khoâng ñöôïc ñaày ñuû maø cho laø ñaày
ñuû. Neân bieát haïng Boà-taùt naøy hoaøn toaøn khoâng thaønh töïu, bò ma
phaù hoaïi, vì sao? Vì thaáy ngöôøi doù ñaày ñuû haønh töôùng nhö vaäy, bieát
ñoù chaúng phaûi laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, chaéc chaén khoâng coù yù
naøy. Haïng Boà-taùt naøy nghe ma môùi noùi ñeán teân neân raát vui möøng,
töï cho mình bieát ñuùng neân ngaõ maïn, coáng cao, cheâ bai nhöõng ngöôøi
khaùc, khinh cheâ baïn ñoàng hoïc vaø cho mình laø ñuùng. Haïng Boà-taùt
naøy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaáp nhaän teân ñoù neân maát theä nguyeän cuûa
mình, lieàn rôi vaøo löôùi ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Vì chaáp teân neân Ñaïi Boà-taùt naøy
khoâng bieát ma laøm haïi, laïi noùi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ma laïi noùi:
“Ai seõ trôû thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà thì khi thaønh Phaät seõ coù teân ñoù.”
Boà-taùt naøy nghe teân nghó: “Ta seõ ñaéc khoâng sai. Ta luùc tröôùc cuõng
nghó nhö vaäy.”
–Boà-taùt naøy hieåu bieát raát keùm, khoâng coù phöông tieän quyeàn
www.daitangkinh.org
xaûo, laïi nghó mong caàu danh hieäu, töï cho mình thaønh Voâ thöôïng Boà-
ñeà vôùi danh hieäu nhö vaäy.
–Nhö lôøi ma daïy vaø laøm theo lôøi ma thì nay laøm Tyø-kheo bò ma
meâ hoaëc, töï nghó laø ta ñaõ ñaït ñeán baûn nguyeän cuûa mình, nay ñöôïc teân
naøy, ñuùng nhö lôøi noùi. Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù
khöù ñaõ thoï kyù cho ta thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Ta ñaõ thuyeát veà Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån vaøo nhöõng
hình töôùng ñoù maø khoâng laøm theo, ngöôïc laïi yû vaøo danh hieäu cuûa
mình, khinh cheâ caùc Ñaïi Boà-taùt khaùc. Do söï khinh cheâ naøy neân lìa trí
tueä Nhaát thieát trí Voâ thöôïng Boà-ñeà, xa phöông tieän quyeàn xaûo. Vì lìa
Baùt-nhaõ ba-la-maät, lìa thaày toát, gaëp thaày xaáu, neân Boà-taùt naøy bò rôi
vaøo hai ñöôøng laø Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñaïo. Töø raát laâu xa
sieâng naêng khoå nhoïc cho maõi veà sau môùi caàu thaønh Phaät, nhôø aân
Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, thaønh baäc Chaùnh giaùc.
–Khi coù yù chaáp danh hieäu khoâng mau giaùc ngoä söûa ñoåi, nhö
vaäy seõ rôi vaøo ñòa vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñaïo.
–Tyø-kheo coù boán giôùi troïng. Ngöôøi naøo huûy phaïm vaøo nhöõng
vieäc ñoù, khoâng coøn laø Sa-moân, khoâng coøn laø ñeä töû Phaät. Toäi ngöôøi
phaù hoaïi Boà-taùt naëng hôn boán giôùi troïng cuûa Tyø-kheo.
Boà-taùt noùi: “Toâi teân ñoù…, sinh ôû nöôùc ñoù…”, nghó toäi naëng hôn
boán giôùi troïng, laïi hôn toäi nguõ nghòch. Ñaõ bò toäi naëng sao laïi nhaän
danh hieäu? Vì leõ khoâng bieát vieäc cuûa ma raát laø vi dieäu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù ñöùc xa lìa thì aùc laïi ñeán
tröôùc noùi: “Phaùp xa lìa ñuùng laø ñöôïc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng
Chaùnh Giaùc khen ngôïi.”
–Ta khoâng daïy cho caùc Ñaïi Boà-taùt neân xa lìa, ôû moät mình nôi
röøng caây vaéng veû.
–Theá naøo, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-taùt coù xa
lìa khaùc chaêng?
–Cho duø Ñaïi Boà-taùt suy nghó lôø môø thì ñoù laø ñieàu suy nghó cuûa
Thanh vaên, suy nghó lôø môø laø ñieàu suy nghó cuûa Bích-chi-phaät. Ngöôøi
haønh ñoäng hoaûng hoát laø Ñaïi Boà-taùt tuy ôû thaønh thò tieáp tuïc tu haønh xa
lìa baèng haønh ñoäng hoaûng hoát, ngöôøi aáy laø Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû
phaùp aùc maø khoâng khôûi leân. Ngöôøi haønh ñoäng hoaûng hoát laø Ñaïi Boà-
taùt, neáu döøng chaân ôû moät mình trong röøng caây yeân aéng, laø Ñaïi Boà-taùt
aáy tieáp tuïc thöïc haønh haïnh xa lìa, aáy laø ta öa thích khieán cho Ñaïi Boà-
taùt thöïc haønh haïnh xa lìa nhö theá neân phaûi suy nghó ngaøy ñeâm, ñoù laø
haïnh xa lìa cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh xa lìa tuy ôû thaønh phoá vaãn sôï haõi thì rieâng
ôû döôùi röøng caây vaãn sôï haõi. Boà-taùt naøo rieâng ôû döôùi röøng caây vaéng
veû thöïc haønh sôï haõi maø nghó raèng ta ñaõ bieát roõ xa lìa. Baáy giôø aùc ma
ñeán daïy Boà-taùt ñoù thöïc haønh xa lìa raèng: “Neân moät mình döôùi röøng
caây vaø thöïc haønh nhö vaäy.” Ñoù laø Boà-taùt theo lôøi chæ daïy cuûa ma,
queân maát xa lìa. Ma laïi baûo: “Noùi roõ ra laø vì taát caû haøng Thanh vaên
vaø Bích-chi-phaät ñaïo ñeàu daáy leân suy nghó naøy: khoâng coù khaùc vieäc
aáy, ñeå ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân phaûi laøm haïnh aáy.”
–Phaùp theo yù nghó cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy chaúng thanh tònh, vaäy
maø coøn laøm theo vaø khinh cheâ caùc Boà-taùt khaùc. Töï nghó ai coù theå hôn
ta. Khinh cheâ Boà-taùt ôû thaønh phoá nhöng thanh tònh vaø taâm khoâng coù
yù nghó rôi vaøo phaùp Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Coù taâm xaáu khoâng
chaáp nhaän thieàn duyeät Tam-muoäi vaø Tam-ma-ñòa, chaéc chaén ñaït
ñöôïc sôû nguyeän vaø ñaày ñuû caùc phaùp Ba-la-maät.
–Haïng Boà-taùt khoâng coù phöông tieän thích trí thì vò aáy maëc duø
ôû trong choán ñoàng khoâng moâng quaïnh boán ngaøn daëm, choã ñoù caàm
thuù khoâng ñeán ñöôïc, giaëc cöôùp khoâng tôùi nôi, choã La-saùt khoâng
ñeán, tuy raèng ngöôøi aáy ôû nôi ñoù hoaëc giaû moät naêm, hoaëc traêm naêm,
hoaëc ngaøn naêm, hoaëc traêm ngaøn naêm, hoaëc traêm ngaøn vaïn naêm,
www.daitangkinh.org
hoaëc traêm ngaøn vaïn öùc naêm, cho duø laïi quaù hôn con soá ñoù, theá
nhöng ngöôøi aáy chaúng bieát xa lìa, seõ khoâng coù ñieàu lôïi ích vaø
khoâng theå naøo ñaày ñuû. Vì Ñaïi Boà-taùt tu haïnh xa lìa, töï suy nghó vaø
baûo raèng: “Toaøn boä ta ñaõ chöùng ñaéc roài vaø ñaõ hieåu roõ taát caû roài.”
AÙc ma lieàn bay leân giöõa hö khoâng noùi: “Laønh thay, Laønh thay!
Thieän nam töû naøy laø chaân thaät xa lìa, ñuùng nhö lôøi Ñöùc Nhö Lai A-
la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaõ daïy vaø neân tuøy thuaän theo ñoù ñeå xa lìa
vaø nhö vaäy thì mau ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.” Ñaïi Boà-taùt naøy
nghe nhö vaäy, lieàn töø boû haïnh xa lìa, ñi ñeán choã Boà-taùt vieãn ly ôû
thaønh phoá. Neáu Tyø-kheo thaønh töïu veà ñaïo nhöng coáng cao, noùi
nhöõng lôøi khinh cheâ, neáu ra laøm Phaät söï seõ vaáp loãi.
–Nhöõng ngöôøi thuaän theo haønh ñoäng hoaûng hoát aáy thì ñoái vôùi
haønh ñoäng ñuùng cuûa Boà-taùt cho laø sai vaø ngöôïc laïi, haønh ñoäng sai
laïi cho laø ñuùng. Ngöôøi khoâng ñaùng kính thì laïi kính, coøn ngöôøi ñaùng
kính thì laïi khoâng kính. Noùi ta ñaõ thöïc haønh haïnh xa lìa, do ñoù neân
coù phi nhaân ñeán noùi raèng: “Laønh thay! Laønh thay, neáu haønh ñuùng laø
xa lìa, neáu ôû thaønh phoá thöïc haønh thì ai seõ ñeán noùi, ai seõ ñeán baùo
cho vò aáy?”
–Boà-taùt naøy laø ngöôøi coù ñöùc nhöng laïi khinh hoï. Nhö vaäy, naøy
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân bieát ngöôøi naøy gioáng nhö ngöôøi khuyeân thaày
cheát, khoâng ñuùng moät tí naøo. Laïi noùi Boà-taùt coù loãi, ñaây laø oan gia
cuûa Boà-taùt, vì hieàm thuø Boà-taùt neân hoï laø keû giaëc lôùn treân trôøi vaø
trong nhaân gian. Giaû söû ngöôøi naøy coù maëc aùo Sa-moân cuõng chæ laø keû
giaëc. Ñoái vôùi haïng Boà-taùt coù ñöùc ôû trong loaøi ngöôøi cuõng laïi laø keû
giaëc. Naøy Tu-boà-ñeà! Boïn naøy khoâng neân cuøng coäng taùc vôùi hoï,
khoâng neân cuøng vôùi hoï chuyeän troø, cuõng khoâng neân nhìn hoï vôùi söï
cung kính. Vì sao? Neân bieát boïn ngöôøi naøy nhieàu saân haän noåi leân
laøm baïi hoaïi taâm toát cuûa ngöôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñieàu gì khieán Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng rôøi Nhaát
thieát trí, khoâng boû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu Ñaïi Boà-
taùt khoâng rôøi Nhaát thieát trí, cho neân Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc vaø Hieän Ñaúng Giaùc laø nôi nöông töïa cho taát caû moïi ngöôøi. Haïng
Boà-taùt naøy khoâng neân cuøng vôùi boïn ngöôøi phaù hoaïi kia cuøng laøm
vieäc, khoâng neân cung kính hoï, khoâng neân cuøng hoäi hoïp vôùi hoï ñeå hoä
phaùp, chæ bieát giöõ gìn veà chaùnh nieäm cuûa mình, thöôøng sôï haõi nhöõng
nôi sinh töû khoå neân khoâng chòu vaøo trong ñoù, khoâng qua laïi vôùi ba
coõi. Ngöôøi phaù hoaïi Boà-taùt nhö vaäy ôû choã naøo thöôøng neân Töø taâm
thöông xoùt giuùp ñôõ hoï, töï nghó laøm cho ta khoâng ñöôïc sinh. Taâm xaáu
aùc nhö vaäy thaät ñaùng thöông xoùt. Giaû söû coù ñieàu khoâng toát, mau laøm
cho ta xaû boû chuùng, neân hoïc taäp nhö vaäy. Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà!
Ñaïi Boà-taùt laø ngöôøi hieåu bieát treân heát.
Phaåm 12: THIEÄN TRI THÖÙC

–Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy muoán ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà neân gaàn guõi thaày toát, cung kính vaâng theo lôøi chæ daïy
vaø cuøng laøm vieäc.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Thaày toát cuûa Ñaïi Boà-taùt ôû
choã naøo vaø laøm sao ñeå bieát?
–Ñöùc Thieân Trung Thieân laø thaày toát cuûa Ñaïi Boà-taùt. Coù thuyeát
giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät, theo ñoù ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaây
laø vöôït qua. Daïy ngöôøi thaâm nhaäp vaøo trong ñoù, neân bieát nhö vaäy laø
caùi thaáy toát cuûa Ñaïi Boà-taùt. Saùu phaùp Ba-la-maät laø Thaéng trí thieän
xaûo, laø ñöôøng ñi, laø tröø toái taêm, laø nhaø cao toát, laø saùng suoát, Ñöùc Nhö
Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc quaù khöù ñeàu töø saùu phaùp Ba-la-maät
maø ra. Caùc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc vò lai ñeàu töø saùu
Ba-la-maät maø ra vaø caùc Ñöùc Nhö Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc
trong voâ löôïng, voâ soá caùc coõi nöôùc hieän taïi cuõng ñeàu töø saùu phaùp Ba-
la-maät maø ra, maø thaønh Nhaát thieát trí, ñeàu töø söï boá thí boán vieäc cho
ngöôøi laø:
1. Boá thí.
www.daitangkinh.org
2. Hoan hyû.
3. Lôïi ích.
4. Bình ñaúng giuùp cho taát caû.
Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Thaéng trí thieän xaûo cuûa Boà-taùt laø meï,
laø cha, laø nhaø, laø nhaø cao coät, laø hoä trì, laø trôû veà, laø daãn ñöôøng, ñeàu
laø saùu phaùp Ba-la-maät, laø lôïi ích cho taát caû moïi ngöôøi, Ñaïi Boà-taùt,
saùu phaùp Ba-la-maät laø khoâng giôùi haïn, muoán caét ñöùt söï nghi ngôø, do
vaäy neân phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät ôû choã naøo?
–Khoâng ngaên ngaïi laø töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Nhö Ñöùc Thieân Trung Thieân ñaõ daïy: ñaây laø thaät töôùng cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät, töôùng nhö vaäy laø ñaéc caùc phaùp.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng nhö vaäy laø ñaéc Baùt-nhaõ
ba-la-maät, töôùng nhö vaäy laø ñaéc caùc phaùp. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì
caùc phaùp ñeàu voâ thöôøng, caùc phaùp ñeàu laø khoâng. Do vaäy, neân naøy
Tu-boà-ñeà! Voâ thöôøng cuõng khoâng, laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Töôùng caùc phaùp cuõng voâ thöôøng, laø khoâng, laø voâ thöôøng.
–Ñöùc Thieân Trung Thieân thuyeát caùc phaùp ñeàu voâ thöôøng, laø
khoâng. Vì sao nhö theá? Con ngöôøi muoán coù sinh maø khoâng muoán coù
cheát, söï voâ thöôøng neân khoâng coù duïc, voâ thöôøng neân khoâng sinh.
Khoâng laø khoâng duïc, khoâng laø khoâng sinh. Voâ thöôøng cuõng noùi
khoâng, khoâng phaûi Voâ thöôïng Boà-ñeà, cuõng töø nôi phaùp khaùc. Voâ
thöôøng khoâng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Theá naøo, kính baïch Ñöùc Thieân
Trung Thieân, coù theå bieát ñöôïc ñieàu Ngaøi ñaõ daïy?
–Töø xa xöa ngöôøi ta nghó raèng laø ngaõ sôû hay chaúng phaûi ngaõ
sôû. Do nhö theá neân ñöa ñeán nhö vaäy.

–Ñuùng nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân, Ngaøi ñaõ
daïy chính töø xa xöa con ngöôøi nghó raèng laø ngaõ sôû höõu hay chaúng
phaûi laø ngaõ sôû.
–Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø ngaõ sôû hay laø khoâng phaûi?
–Ñuùng laø khoâng, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi ngaõ sôû höõu laø khoâng hay sao?
–Ñuùng laø khoâng, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Con ngöôøi do ñoù neân nghó ngaõ sôû hay khoâng laø ngaõ sôû. Do vaäy
neân ôû maõi trong sinh töû khoâng luùc naøo ra khoûi.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vaäy neân con ngöôøi do duïc neân chaáp tröôùc vaøo
con ngöôøi, neân bieát nhö vaäy, khoâng coù mong caàu neân khoâng chaáp
tröôùc. Thaät ra, naøy Tu-boà-ñeà! Coù lôïi ích thì khoâng neân nghó ñoù laø ngaõ
sôû hay khoâng phaûi laø ngaõ sôû. Nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do ñoù ñieàu ñaõ sinh sau ñoù khoâng sinh nöõa. Ñaïi
Boà-taùt naøy laø ngöôøi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi thöïc haønh nhö vaäy
laø khoâng haønh saéc, khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc. Ngöôøi thöïc
haønh nhö vaäy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñaïi Boà-taùt nghó laø
thöïc haønh theo theá tuïc, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt haïnh.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ñieàu maø caùc haøng Thanh
vaên, Bích-chi-phaät khoâng theo kòp vieäc laøm cuûa taát caû moïi ngöôøi laø
vöôït troäi hôn haún caùc Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät kia, vì theá cho
www.daitangkinh.org
neân khoâng theå ñaït ñöôïc choã sôû ñaéc, ñoù laø choã cuøng toät cuûa Ñaïi Boà-
taùt.
Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Ngöôøi nghó nhö vaäy laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm thöïc haønh nhö vaäy, nhö choã ñaõ
thöïc haønh mau ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi trong Dieâm-phuø-lôïi vaø taát caû Boà-
taùt ñeàu laøm ngöôøi, ñeàu thöïc haønh Voâ thöôïng Boà-ñeà, phaùt taâm caàu
thaønh Phaät. Moãi ngöôøi troïn ñôøi laøm vieäc boá thí, ñem vieäc boá thí naøy
hoài höôùng Voâ thöôïng Boà-ñeà. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo! Ñaïi Boà-taùt
naøy laøm vieäc boá thí nhö vaäy, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Raát nhieàu! Raát nhieàu! Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Khoâng baèng Ñaïi Boà-taùt chuyeân nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät
vaø thöïc haønh trong moät ngaøy, phöôùc cuûa ngöôøi naøy nhieàu hôn phöôùc
cuûa ngöôøi treân kia. Hoaëc Boà-taùt luoân nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät,
thöïc haønh theo ñoù. Ngöôøi nhö vaäy laø ngöôøi raát toân quyù trong chuùng.
Vì sao? Vì ngöôøi khaùc khoâng coù loøng töø naøy. Tröø chö Phaät, khoâng coù
Ñaïi Boà-taùt höõu hoïc naøo baèng, choã thaâm nhaäp cuûa thieän nam töû naøy
raát laø thaäm thaâm, hieåu roõ taát caû moïi ngöôøi khoâng phaân bieät. Ngöôøi
naøy raát thöông xoùt, nhìn thaáy thaáu suoát taát caû moïi ngöôøi khoâng phaân
bieät. Muoán thaáy taát caû, khoâng khi naøo boû qua. Nghó ñeán taát caû moïi
ngöôøi nhöng khoâng phaùt khôûi töôûng, cuõng khoâng khaùc.
Do ñoù, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø söï saùng suoát cuûa Ñaïi Boà-taùt. Tuy
chöa thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc nhöng ngöôøi naøy ñaõ laøm vieäc raát
toân quyù, vuôït leân treân theá gian, ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh giaùc chaéc
chaén khoâng coøn thoaùi lui. Nhaän ñaày ñuû taát caû y phuïc, aåm thöïc,
giöôøng naèm, thuoác thang, tuy theá nhöng vaãn truï vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vaãn thanh tònh, nhôø phöôùc ñöùc ñaõ taïo laøm cho ñöôïc gaàn Nhaát
thieát trí.
Vaäy neân, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù aên uoáng cuõng khoâng coù
loãi, vì muoán laøm lôïi ích cho taát caû moïi ngöôøi, muoán chæ daïy ñaïo cho
taát caû moïi ngöôøi. Ngöôøi ñoù coù söï saùng suoát, muoán laøm vieäc cöùu hoä
roäng lôùn khoâng bôø beán, muoán ñoä thoaùt heát nhöõng ngöôøi trong lao
nguïc, muoán laøm cho maét taát caû moïi ngöôøi ñeàu thanh tònh. Ñoù laø yù
nieäm theo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ngöôøi thöïc haønh theo chæ daïy nghó ñeán
Baùt-nhaõ ba-la-maät, coù nhö vaäy töùc laø khoâng thay ñoåi. Vì sao? Vì
ngöôøi thay ñoåi nghó raèng “coù töôûng”, lieàn traùi vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Nhö vaäy laø traùi vôùi söï hoä trì, neân laøm nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngaøy
ñeâm thöïc haønh vaø nghó ñeán.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù keû nam töû, ngoïc ma-ni ñeå ngay tröôùc
maët nhöng khoâng bieát, sau nhaän ñöôïc vui möøng hôùn hôû. Nhöng khi
ñöôïc ngoïc ma-ni roài laïi queân ngoïc, queân duøng, neân laïi raát lo buoàn
saàu khoå, ñöùng ngoài khoâng yeân nhöng khoâng hieåu.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán caàu traân baûo luoân
luoân gìn giöõ taâm vöõng chaõi, khoâng ñöôïc laøm maát nieäm Nhaát thieát
trí.
–Taát caû vieäc nghó ñeàu laø lìa töï nhieân. Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt
nieäm Nhaát thieát trí khoâng lìa nieäm?
–Giaû söû Ñaïi Boà-taùt bieát nhö vaäy laø khoâng maát Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng, khoâng taêng, khoâng
giaûm.
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chính
thaät laø khoâng. Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt taêng theâm Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaønh töïu cuûa mình ñeå ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?
–Ñaïi Boà-taùt cuõng chaúng coù taêng, cuõng chaúng coù giaûm. Luùc ta
noùi phaùp naøy, Boà-taùt nghe maø khoâng sôï haõi, neân bieát thieän nam naøy
laø ngöôøi ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Kính baïch Ñöùc Theá Toân! Haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh
khoâng phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
Ñaùp:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng phaûi vaäy!
–Kính baïch Theá Toân! Hay coù khoâng naøo khaùc ñeå haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng phaûi!
–Ñaáy laø saéc haønh?
–Ñaáy laø thoï, töôûng, haønh, thöùc?
–Hay haønh theo saéc khaùc?
–Hay theo thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc?
–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Vì sao goïi laø Ñaïi Boà-taùt
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi coù phaùp thöïc haønh phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät phaûi khoâng?
–Khoâng thaáy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù thaáy mình luoân thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng?
–Khoâng thaáy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Theá naøo, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi coù theå thaáy coù choã sinh ra phaùp
khoâng?
–Thöa khoâng thaáy, kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân!
–Ñoù laø Voâ sinh phaùp nhaãn cuûa Ñaïi Boà-taùt. Ngöôøi nhö vaäy laø
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh giaùc, ñöôïc Voâ sôû uùy cuûa Nhö Lai A-
la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc. Haønh ñoäng cuûa Ñaïi Boà-taùt ñoù laø do löïc
naøy ñöôïc ñaït ñeán trí tueä Phaät, laø trí tueä roäng lôùn, laø trí tueä töï taïi, laø
trí tueä Nhaát thieát trí, laø trí tueä Nhö Lai. Ngöôøi aáy laøm taát caû vieäc gì
mình muoán.
–Caùc phaùp do thoï kyù maø ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc phaûi khoâng?
–Khoâng phaûi.
–Vaäy thì vì leõ gì Ñöùc Thieân Trung Thieân thoï kyù cho Boà-taùt ñaéc
Voâ thöôïng Chaùnh giaùc?
–Coù theå thaáy phaùp trao thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh giaùc khoâng?
–Con khoâng thaáy coù phaùp seõ taïo thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
–Caùc phaùp khoâng theå ñaéc. Ngöôøi nghó nhö vaäy laø thaønh töïu
phaùp cuùng döôøng giaùc. Ngöôøi khoâng nghó nhö vaäy khoâng töï ñaït ñeán
Chaùnh giaùc.
Phaåm 13: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ngay trong chuùng hoäi baïch Phaät:

–Kính baïch Ñöùc Thieân Trung Thieân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaäm
thaâm. Thaäm thaâm, ñoù laø vieäc Boà-taùt khoù hieåu roõ. Ngöôøi coù ñöùc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn bieân cheùp, hoïc taäp, thoï trì, phöôùc cuûa ngöôøi
ñoù khoâng ít.
Ñöùc Phaät baûo Caâu-döïc:
www.daitangkinh.org
–Neáu ngöôøi ôû Dieâm-phuø-lôïi ñeàu thoï trì Thaäp thieän, coâng ñöùc
ñoù gaáp traêm laàn, ngaøn laàn, vaïn laàn, öùc laàn, nhieàu öùc laàn. Chaúng
nhöõng con soá aáy maø laïi quaù hôn theá nöõa, khoâng baèng thieän nam,
thieän nöõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät bieân cheùp, hoïc taäp, thoï trì.
Trong ñaïi hoäi coù moät Tyø-kheo baûo vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Ñaây laø ngöôøi vöôït leân treân Caâu-döïc.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa vôùi vò Tyø-kheo:
–Ngöôøi bieát hoài taâm nghó ñuùng laø ñaõ hôn toâi huoáng chi nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät roài bieân cheùp, hoïc taäp, thoï trì, nghe theo, thöïc
haønh theo nhö trong ñoù ñaõ daïy, seõ vöôït leân treân heát taát caû chö Thieân,
A-tu-luaân vaø ngöôøi ñôøi. Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng rieâng gì vöôït leân chö Thieân, A-tu-luaân, ngöôøi ñôøi cho ñeán Tu-
ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät, ngöôøi ñoù
cuõng ñeàu vöôït qua. Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng rieâng gì vöôït leân treân Bích-chi-phaät maø cuõng vöôït leân treân
Boà-taùt thöïc haønh Boá thí ba-la-maät khoâng coù phöông tieän quyeàn xaûo.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng rieâng gì vöôït
qua boá thí Ba-la-maät, maø cuõng vöôït qua thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät,
Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät khoâng phöông tieän quyeàn
xaûo.
Ñaïi Boà-taùt naøo ñoïc, thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, chö Thieân.
A-tu-luaân, ngöôøi ñôøi, hoaøn toaøn khoâng theå hôn.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vì vaäy raát laø toân quyù.
Gaàn guõi Baùt-nhaõ ba-la-maät neân Ñaïi Boà-taùt naøy thöïc haønh theo
Nhaát thieát trí. Lôøi noùi khoâng bò giaùn ñoaïn. Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng lìa
danh hieäu Nhö Lai. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt khoâng xa rôøi Phaät. Ñaïi Boà-taùt
naøy khoâng coøn sinh giaûi ñaõi. Söï hoïc cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy laø raát toân
quyù. Khoâng hoïc Thanh vaên, Bích-chi-phaät laø hoïc veà Boà-taùt. Töù
Thieân vöông neân ñeán thöa hoûi, laøm cho öa thích, ñöôïc hoïc mau leï söï
hoïc naøy, seõ ngoài choã ngoài cuûa Phaät, ñaït ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà, seõ ñoä
boán boä ñeä töû. Ñaïi Boà-taùt neân hoïc nhö vaäy. Töù Thieân vöông neân ñeán
thöa hoûi, huoáng laø caùc Thieân töû khaùc.
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thöôøng ñöôïc Ñöùc Nhö
Lai A-la-haùn Ñaúng Chaùnh Giaùc nghó ñeán. Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haïnh
cuûa Boà-taùt. Neáu ôû theá gian coù nhöõng ñieàu khoå cöïc thì ngay thaân naøy
khoâng coù nhöõng ñieàu aùc, ñoù laø choã ñaït ñeán cuûa Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, lieàn ñöôïc phöôùc hieän tieàn.
Ngaøi A-nan suy nghó: “Thích Ñeà-hoaøn Nhaân töø trí tueä mình
thuyeát hay laø nhôø oai thaàn cuûa Ñöùc Phaät ñeå thuyeát?”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân bieát yù nghó cuûa A-nan lieàn thöa vôùi Toân
giaû A-nan:
–Nhöõng ñieàu toâi thuyeát laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät.
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Naøy A-nan! Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân thuyeát ñeàu laø nhôø oai thaàn cuûa Phaät. Naøy A-nan! Hoaëc khi Ñaïi
Boà-taùt ngay trong nieäm saâu xa naøy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, lieàn
nghó ñeán vieäc hoïc taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baáy giôø aùc ma ôû trong tam thieân ñaïi thieân coõi nöôùc, taát caû ñeàu
buoàn raàu böïc boäi. Ñöùc Phaät, khieán cho haøng trung ñaïo Ñaïi Boà-taùt laáy
söï tu haønh töø ñaàu cho ñeán cuøng cöïc laøm söï chöùng ñaéc, khieán cho hoï
chöùng ñöôïc Thanh vaên hoaëc giaû Bích-chi-phaät ñaïo, hoaëc ngaøi khieán
cho hoï chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc choùng thaønh
Hieän Ñaúng Giaùc.
www.daitangkinh.org
SOÁ 227
KINH TIEÅU PHAÅM BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT

QUYEÅN 1
Haùn dòch:Ñôøi Dieâu Taàn, Tam taïng Phaùp sö Cöu-ma-
la-thaäp, ngöôøi nöôùc Quy Tö.
Phaåm 1: TÖÏA
Toâi nghe nhö vaày:

Moät thôøi, ôû nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh Vöông xaù, Ñöùc Phaät
cuøng vôùi moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò Ñaïi Tyø-kheo, ñeàu laø caùc
Baäc A-la-haùn, laäu hoaëc ñaõ heát, nhö voi chuùa ñaõ thuaàn thuïc, vieäc laøm
ñaõ xong, vöùt boû gaùnh naëng, ñaõ ñöôïc töï lôïi döùt saïch heát keát söû, chaùnh
trí giaûi thoaùt taâm ñöôïc töï taïi, chæ tröø A-nan.
Khi aáy, Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–OÂng haõy noùi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät maø Boà-taùt neân thaønh töïu.
Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Tu-boà-ñeà baèng khaû naêng cuûa mình, maø
thuyeát giaûng hay nhôø thaàn löïc cuûa Phaät.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó aáy, neân noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Caùc ñeä töû Phaät daùm noùi leân ñieàu gì, ñeàu nhôø thaàn löïc cuûa
Phaät. Vì sao? Vì ngöôøi hoïc phaùp do Phaät noùi ra vaø chöùng ñöôïc, caùc
phaùp töôùng aáy ñaõ chöùng ñöôïc roài neân khi noùi ra ñieàu gì cuõng ñuùng
vôùi phaùp töôùng, nhôø naêng löïc cuûa phaùp töôùng.
Khi aáy Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Phaät daïy con haõy giaûng nhöõng phaùp ñeå thaønh
töïu Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt.

Baï c h Theá Toâ n ! Goïi laø Boà-taùt vì coù nhöõ n g phaùp gì; con khoâng
thaáy coù phaùp gì goïi laø Boà-taùt caû?
Baïch Theá Toân! Con khoâng thaáy Boà-taùt khoâng chöùng ñaéc Boà-
taùt, cuõng khoâng thaáy, khoâng chöùng ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät, vaäy neân
daïy nhöõn g Boà-taùt naøo veà Baùt-nhaõ ba-la-maät? Neáu Boà-taùt nghe lôøi
noùi ñoù, khoâng lo, khoâng sôï, khoâng vöùt boû, khoâng thoaùi chuyeån, thöïc
haønh nhö vaäy laø daïy Boà-taùt veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Khi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät neân hoïc nhö vaäy, khoâng nghó: “Ñoù laø taâm cuûa Boà-taùt.” Vì sao?
Vì taâm naøy khoâng phaûi laø taâm, haønh töôùng cuûa taâm voán thanh tònh.
Khi aáy, Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Coù taâm, chaúng phaûi taâm naøy khoâng?
Tu-boà-ñeà ñaùp:
–Neáu taâm laø chaúng phaûi taâm, vaäy coù hay khoâng?
Xaù-lôïi-phaát noùi:
–Khoâng.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Neáu taâm chaúng phaûi laø taâm, thì khoâng theå coù höõu voâ. Theá naøy
maø laïi noùi raèng coù taâm khoâng coù taâm hay sao?
Xaù-lôïi-phaát hoûi:
–Phaùp gì goïi laø chaúng phaûi taâm?
Tu-boà-ñeà noùi:
–Khoâng phaù hoaïi, khoâng phaân bieät. Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy thì
khoâng lo sôï, khoâng mai moät, khoâng aån naáp, khoâng thoaùi chuyeån, neân
bieát Boà-taùt naøy khoâng xa lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu thieän nam, tín nöõ naøo muoán hoïc quaû vò Thanh vaên neân
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, thoï trì, ñoïc tuïng vaø haønh trì ñuùng nhö
phaùp. Muoán hoïc ñòa vò Bích-chi neân nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy thoï
trì, ñoïc tuïng vaø haønh trì ñuùng nhö phaùp. Muoán hoïc ñòa vò Boà-taùt cuõng
neân nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø thoï trì, ñoïc tuïng vaø haønh trì
ñuùng nhö phaùp. Vì sao? Vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät roäng noùi phaùp
SOÁ 227 –KINH TIEÅU PHAÅM BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT, quyeån 1 275
maø Boà-taùt caàn phaûi hoïc.

Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Con khoâng theå khoâng thaáy Boà-taùt vaäy neân daïy
Boà-taùt naøo veà Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Baïch Theá Toân! Con khoâng thaáy phaùp Boà-taùt coù ñeán hoaëc ñi,
maø cuøng Boà-taùt noùi leân ngoân ngöõ thì vôùi Boà-taùt aáy con sinh ra nghi
ngôø.
Baïch Theá Toân! Laïi nöõa, ngoân ngöõ Boà-taùt khoâng quyeát ñònh,
khoâng truï xöù. Vì sao? Vì ngoân ngöõ ñoù laø voâ sôû höõu, voâ sôû höõu ñoù
cuõng khoâng xaùc ñònh, khoâng xöù sôû. Neáu Boà-taùt nghe vieäc naøy khoâng
lo, sôï, khoâng mai moät, khoâng thoaùi lui, neân bieát Boà-taùt ñoù roát cuoäc
truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, truï khoâng choã truï, khoâng thoaùi
chuyeån, neân bieát Boà-taùt ñoù ñaït ñeán khoâng thoaùi chuyeån ñòa, truï
khoâng choã truï.
Laïi nöõa baïch Theá Toân! Khi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
khoâng neân truï trong saéc; khoâng neân truï trong thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì
sao? Neáu truï trong saéc laø haønh theo saéc. Neáu truï trong thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø haønh theo thöùc hoaëc haønh theo phaùp, thì khoâng theå thoï trì
Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng theå tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng ñaày ñuû
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng theå thaønh töïu Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì
saéc khoâng thoï nhaän töôûng; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng thoï nhaän
töôûng. Neáu saéc khoâng thoï nhaän thì khoâng phaûi laø saéc. thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng thoï nhaän thì chaúng phaûi laø thöùc. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng thoï nhaän, Boà-taùt hoïc nhö vaäy ñeå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Ñoù goïi laø phaùp cuûa Boà-taùt khoâng thoï nhaän vôùi Tam-muoäi roäng lôùn voâ
löôïng voâ ñònh. Taát caû Thanh vaên, Bích-chi-phaät khoâng theå huûy hoaïi.
Vì sao? Vì Tam-muoäi ñoù khoâng theå laáy töôùng maø chöùng ñaéc. Neáu
Tam-muoäi naøy coù theå duøng töôùng maø chöùng ñaéc, thì Phaïm chí Tieân Ni
khoâng neân sinh tín taâm ñoái vôùi trí Nhaát thieát trí. Phaïm chí Tieân Ni naøy
duøng höõu löôïng trí nhaäp vaøo phaùp aáy, ñaõ nhaäp vaøo roài thì khoâng thoï
nhaän saéc, khoâng thoï nhaän thoï, töôûng, haønh, thöùc. Phaïm chí naøy khoâng
laáy söï nghe ñöôïc ñeå maø thaáy; trí naøy khoâng laáy saéc beân trong ñeå thaáy;
trí naøy khoâng laáy saéc neân ngoaøi ñeå thaáy; lìa saéc beân trong hay beân
ngoaøi ñeå thaáy; trí naøy cuõng khoâng lìa saéc beân trong hay beân ngoaøi ñeå
www.daitangkinh.org
thaáy; trí naøy khoâng laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc beân trong ñeå thaáy; trí
naøy khoâng laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc beân ngoaøi ñeå thaáy, trí naøy
khoâng laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc beân trong hay beân ngoaøi ñeå thaáy, trí
naøy cuõng khoâng lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc beân trong hay beân ngoaøi
ñeå thaáy. Ñaây laø trí Nhaát thieát trí maø Phaïm chí Tieân Ni tin vaø hieåu roõ,
do chöùng ñaéc thöïc töôùng cuûa caùc phaùp neân ñöôïc giaûi thoaùt. Khi ñöôïc
giaûi thoaùt roài thì ôû trong caùc phaùp khoâng chaáp giöõ, khoâng xaû boû, cho
ñeán Nieát-baøn cuõng khoâng chaáp giöõ, khoâng xaû boû.
Baïch Theá Toân! Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Boà-taùt. Khoâng
thoï nhaän saéc, khoâng thoï nhaän thoï, töôûng, haønh, thöùc. Tuy khoâng thoï
nhaän saéc, khoâng thoï nhaän thoï, töôûng, haønh, thöùc nhöng chöa ñaày ñuû
möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng cuûa Phaät, quyeát
khoâng nhaäp Nieát-baøn ôû giöõa ñöôøng.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
neân suy nghó nhö vaäy. Nhöõng phaùp naøo goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, ai
laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu phaùp khoâng theå naém baét ñöôïc
laø Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng? Neáu Boà-taùt suy nghó nhö vaäy, luùc quaùn
saùt seõ khoâng kinh sôï, khoâng mai moät, khoâng thoaùi chuyeån, neân bieát
Boà-taùt naøy khoâng xa lìa söï thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Luùc aáy, Xaù-lôïi-phaát hoûi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Neáu saéc xa lìa saéc taùnh; thoï, töôûng, haønh, thöùc xa lìa thöùc
taùnh; Baùt-nhaõ ba-la-maät xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät taùnh, thì côù sao noùi
Boà-taùt khoâng xa lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Ñuùng nhö vaäy, Xaù-lôïi-phaát! Saéc xa lìa saéc taùnh; thoï, töôûng,
haønh, thöùc xa lìa thöùc taùnh; Baùt-nhaõ ba-la-maät xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät taùnh; phaùp naøy ñeàu xa lìa töï taùnh, taùnh töôùng cuõng xa lìa.
–Neáu Boà-taùt hoïc trong ñoù coù thaønh töïu Nhaát thieát trí khoâng?
Tu-boà-ñeà noùi nhö vaäy:
–Xaù-lôïi-phaát, Boà-taùt hoïc nhö vaäy coù theå thaønh töïu Nhaát thieát
trí. Vì sao? Vì taát caû phaùp voâ sinh khoâng thaønh töïu. Neáu Boà-taùt thöïc
haønh nhö vaäy thì thaân caän Nhaát thieát trí.
Khi aáy Tu-boà-ñeà noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:

–Neáu Boà-taùt thöïc haønh saéc haønh laøm haønh töôùng, neáu sinh ra
saéc haønh laøm haønh töôùng, neáu dieät saéc haønh laøm haønh töôùng, neáu lìa
saéc haønh laøm haønh töôùng, neáu khoâng saéc haønh laøm haønh töôùng, thì ta
thöïc haønh, haønh ñoäng naøy cuõng laø haønh töôùng. Neáu thöïc haønh thoï,
töôûng, haønh, thöùc laøm haønh töôùng, neáu sinh thöùc haønh laøm haønh
töôùng, neáu dieät thöùc haønh laøm haønh töôùng, neáu lìa thöùc haønh laøm
haønh töôùng, neáu khoâng thöùc haønh laøm haønh töôùng thì ta thöïc haønh
haønh ñoäng naøy cuõng laø haønh töôùng.
Ai nghó: “Ngöôøi coù theå laøm nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, thì cuõng laø haønh töôùng”, neân bieát Boà-taùt naøy chöa kheùo bieát
phöông tieän.
Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Nay Boà-taùt thöïc haønh theá naøo goïi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Neáu Boà-taùt khoâng thöïc haønh saéc, khoâng thöïc haønh saéc sinh,
khoâng thöïc haønh saéc dieät, khoâng thöïc haønh saéc hoaïi, khoâng thöïc
haønh saéc khoâng, khoâng thöïc haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng thöïc
haønh thöùc sinh, khoâng thöïc haønh thöùc dieät, khoâng thöïc haønh thöùc
hoaïi, khoâng thöïc haønh thöùc khoâng, ñoù goïi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Khoâng nhôù nghó haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng nhôù nghó khoâng
thöïc haønh, khoâng nhôù nghó haønh hay khoâng haønh, cuõng khoâng nghó
khoâng laøm khoâng phaûi khoâng laøm, goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vì sao vaäy? Bôûi vì taát caû phaùp khoâng thoï nhaän töôûng. Ñoù goïi laø
caùc phaùp cuûa Boà-taùt khoâng thoï nhaän chaùnh ñònh voâ löôïng, voâ ñònh.
Taát caû Thanh vaên, Bích-chi-phaät khoâng theå phaù hoaïi. Boà-taùt thöïc
haønh ñònh naøy mau chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Tu-boà-ñeà nöông oai thaàn cuûa Phaät maø noùi:
–Neáu Boà-taùt thöïc haønh ñònh naøy khoâng nhôù nghó khoâng phaân
bieät: “Ñaây laø ñònh ta neân vaøo trong ñònh naøy, ta ñang vaøo ñònh, ta ñaõ
vaøo ñònh roài.” Neáu khoâng phaân bieät nhö vaäy thì bieát Boà-taùt naøy ñöôïc
chö Phaät thoï kyù quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
www.daitangkinh.org
–Boà-taùt ñaõ thöïc haønh ñònh naøy ñöôïc chö Phaät thoï kyù quaû vò Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc; ñònh naøy coù theå chæ giaùo khoâng?
–Daï khoâng, thöa ngaøi Xaù-lôïi-phaát! Vì sao vaäy? Thieän nam
khoâng phaân bieät ñoù laø Tam-muoäi. Vì sao vaäy? Vì taùnh Tam-muoäi
voán khoâng coù sôû höõu.
Ñöùc Phaät khen ngôïi Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Ta noùi oâng laø ngöôøi toái thöôïng veà nhaäp
Tam-muoäi Voâ traùnh, nhö lôøi ta daïy. Boà-taùt neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät nhö vaäy, neáu ngöôøi hoïc nhö vaäy goïi laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø hoïc phaùp naøo?
–Boà-taùt hoïc nhö vaäy, laø ñoái vôùi caùc phaùp khoâng choã hoïc. Vì
sao vaäy? Naøy Xaù-lôïi-phaát ñoù laø caùc phaùp khoâng phaûi nhö phaøm phu
ñaõ chaáp tröôùc.
–Baïch Theá Toân! Theá naøo laø coù?
Phaät daïy:
–Nhö khoâng choã coù goïi laø coù; nhö vaäy caùc phaùp khoâng choã coù
neân goïi laø voâ minh, phaøm phu phaân bieät voâ minh, tham ñaém chaáp
tröôùc voâ minh, ñoïa laïc ôû hai beân khoâng bieát, khoâng thaáy, nhôù töôûng
phaân bieät, ñoái vôùi phaùp khoâng thaät coù neân tham ñaém danh saéc, do
tham ñaém chaáp tröôùc ñoù neân khoâng bieát khoâng thaáy caùc phaùp voán
khoâng coù sôû höõu, khoâng ra khoûi, khoâng tin töôûng, khoâng an truù, theá
neân ñoïa trong haïng phaøm phu tham ñaém chaáp tröôùc.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt hoïc nhö vaäy, cuõng khoâng hoïc Nhaát thieát
trí.
–Boà-taùt hoïc nhö vaäy, cuõng khoâng hoïc Nhaát thieát trí, hoïc nhö
vaäy cuõng goïi laø hoïc Nhaát thieát trí, thaønh töïu Nhaát thieát trí.

–Baïch Theá Toân! Neáu coù ai hoûi ngöôøi huyeãn hoïc Nhaát thieát trí
seõ thaønh töïu Nhaát thieát trí khoâng thì con seõ traû lôøi nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ta hoûi oâng tuøy yù traû lôøi. YÙ oâng theá naøo?
Huyeãn khaùc saéc, saéc khaùc huyeãn, huyeãn khaùc thoï, töôûng haønh, thöùc
khoâng?
–Huyeãn khoâng khaùc saéc, saéc khoâng khaùc huyeãn, huyeãn töùc laø
saéc, saéc töùc laø huyeãn, huyeãn khoâng khaùc thoï, töôûng, haønh, thöùc. Thöùc
khoâng khaùc huyeãn, huyeãn töùc laø thöùc, thöùc töùc laø huyeãn.
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Naêm thoï aám goïi laø Boà-taùt
ñöôïc khoâng?
–Ñuùng nhö vaäy, baïch Theá Toân!
Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–Boà-taùt hoïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, neân hoïc nhö ngöôøi
huyeãn. Vì sao vaäy? Phaûi bieát naêm aám töùc laø huyeãn. Vì sao? Vì noùi
saéc nhö huyeãn, noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö huyeãn, thöùc laø luïc tình
naêm aám.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe lôøi noùi ñoù seõ khoâng
kinh sôï vaø thoaùi lui chaêng?
–Neáu ngöôøi môùi phaùt taâm Boà-taùt, theo aùc tri thöùc thì seõ kinh sôï
mai moät, thoaùi thaát, neáu gaàn guõi baïn laønh ñöôïc nghe lôøi noùi aáy thì
khoâng kinh sôï mai moät, thoaùi thaát.
–Baïch Theá Toân! Nhöõng gì laø baïn aùc cuûa Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Nhöõng ai daïy ta xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät laøm cho khoâng öa
www.daitangkinh.org
thích Boà-ñeà; laïi daïy ta taäp taùnh chaáp giöõ hình töôùng, phaân bieät
trang söùc nhöõng baøi tuïng vaên hoa hoøe; laïi daïy ta hoïc kinh phaùp
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät, laøm caùc vieäc ma. Ñaây goïi laø baïn aùc
cuûa Boà-taùt.
–Baïch Theá Toân! Nhöõng gì laø baïn laønh cuûa Boà-taùt.
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøo daïy ta hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät laø chæ cho ta vieäc ma
vaø caùc tai hoïa cuûa ma. Sau ñoù daïy ta xa lìa caùc vieäc ma vaø caùc tai
hoïa cuûa ma. Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaây goïi laø baïn laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt phaùt
taâm Ñaïi thöøa vaø Ñaïi trang nghieâm.
–Baïch Theá Toân! Goïi laø Boà-taùt, vaäy Boà-taùt coù yù nghóa gì?
–Ñoù laø ngöôøi hoïc taát caû phaùp khoâng chöôùng ngaïi vaø cuõng bieát
taát caû phaùp nhö thaät laø nghóa Boà-taùt.
–Baïch Theá Toân! Neáu bieát taát caû phaùp thì goïi laø nghóa cuûa Boà-
taùt, coøn nghóa gì goïi laø Ma-ha-taùt?
–Laøm ngöôøi ñöùng ñaàu ñaïi chuùng neân goïi laø nghóa Ma-ha-taùt.
–Baïch Theá Toân! Con muoán noùi veà nghóa Ma-ha-taùt.
–Con haõy noùi ñi.
–Thöa Theá Toân! Boà-taùt naøo thuyeát ra phaùp ñeå ñoaïn tröø ngaõ
kieán, chuùng sinh kieán, thoï giaû kieán, nhaân kieán, höõu kieán, voâ kieán,
ñoaïn kieán, thöôøng kieán... vaø ñoù goïi laø nghóa Ma-ha-taùt. Taâm khoâng
chaáp tröôùc trong phaùp ñoù goïi laø nghóa Ma-ha-taùt.
Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Taïi sao ñoái vôùi söï vieäc naøy taâm khoâng chaáp tröôùc.
–Khoâng taâm cho neân trong söï vieäc naøy taâm khoâng chaáp tröôùc.
Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt phaùt taâm Ñaïi thöøa ñaïi trang nghieâm.
Ñoù goïi laø nghóa Ma-ha-taùt.
–Baïch Theá Toân! Ñaõ noùi laø Boà-taùt phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm.
Vì sao goïi laø phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm?
–Boà-taùt suy nghó: “Ta neân ñoä voâ löôïng, voâ bieân, voâ soá chuùng
sinh. Ñoä chuùng sinh roài, khoâng coù chuùng sinh dieät ñoä.” Vì sao? Vì
töôùng cuûa caùc phaùp nhö vaäy. Ví nhö nhaø aûo thuaät ñöùng ngaõ tö ñöôøng
hoùa laøm nhöõng ngöôøi bò ñöùt ñaàu, yù oâng theá naøo? Haù coù ngöôøi bò
thöông hay bò cheát khoâng?
–Daï khoâng, baïch Theá Toân!
–Boà-taùt cuõng nhö vaäy. Ñoä voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh roài,
khoâng coù chuùng sinh dieät ñoä, hoaëc Boà-taùt nghe vieäc naøy roài khoâng lo,
khoâng sôï, neân bieát Boà-taùt naøy phaùt ñaïi trang nghieâm.
–Nhö con hieåu roõ giaùo nghóa cuûa Ñöùc Phaät thuyeát ra neân bieát
ñaây laø Boà-taùt phaùt ñaïi trang nghieâm, maø töï trang nghieâm mình. Vì
sao vaäy? Nhaát thieát trí laø phaùp khoâng taïo taùc, cuõng khoâng daáy khôûi,
nhöng vì chuùng sinh neân phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm. Chuùng sinh naøy
cuõng laø phaùp khoâng laøm khoâng phaùt sinh. Vì sao vaäy? Vì saéc khoâng
troùi, khoâng môû, neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng troùi, khoâng
môû.
Phuù-laâu-na noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Saéc khoâng troùi, khoâng môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng troùi,
khoâng môû phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
–Saéc khoâng troùi, khoâng môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng troùi,
khoâng môû.
Phuù-laâu-na noùi:
–Nhöõng gì laø saéc khoâng troùi, khoâng môû? Nhöõng gì laø thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng troùi, khoâng môû?
–Saéc cuûa ngöôøi huyeãn naøy khoâng troùi, khoâng môû; thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuûa ngöôøi huyeãn laø khoâng troùi, khoâng môû. Khoâng choã coù
neân khoâng troùi, khoâng môû. Xa lìa neân khoâng troùi, khoâng môû. Voâ sinh
neân khoâng troùi khoâng môû. Ñoù goïi laø Boà-taùt phaùt ñaïi trang nghieâm
maø töï trang nghieâm mình.
–Baïch Theá Toân! Theá naøo laø Ñaïi thöøa? Theá naøo laø Boà-taùt coù xu
höôùng Ñaïi thöøa? Thöøa naøy truï ôû choã naøo vaø töø ñaâu maø ra?
–Ñaïi thöøa laø khoâng coù löôøng, khoâng ñeám ñöôïc.
–Thöøa naøy töø choã naøo maø ra? Truï ôû choã naøo?
–Thöøa naøy ôû trong ba coõi maø ra, ôû nôi Nhaát thieát trí. Khoâng
thöøa chính laø nôi xuaát ra thöøa. Vì sao? Vì phaùp xa lìa vaø ngöôøi xa lìa
ñeàu khoâng sôû höõu thì phaùp naøo khoâng xa lìa.
–Baïch Theá Toân! Ma-ha-dieãn nghóa laø vöôït leân taát caû theá gian
Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la.
Baïch Theá Toân! Ma-ha-dieãn saùnh baèng vôùi hö khoâng. Nhö hö
khoâng thoï nhaän voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Ma-ha-dieãn cuõng nhö
vaäy, thoï nhaän voâ löôïng chuùng sinh, nhö hö khoâng, khoâng coù choã
ñeán, choã ñi, choã döøng laïi. Ma-ha-dieãn cuõng vaäy, khoâng phaân bieät
ñôøi tröôùc, ñôøi giöõa vaø ñôøi sau. Vì vaäy goïi laø Ma-ha-dieãn.
Ñöùc Phaät khen ngôïi Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Caùc vò Ñaïi Boà-taùt Ma-ha-dieãn ñuùng nhö
lôøi oâng noùi.
Luùc aáy Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Ngaøi baûo Tu-boà-ñeà thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät

môùi noùi laø Ma-ha-dieãn.
–Ñieàu con noùi ñoù khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät chaêng?
–Khoâng, Tu-boà-ñeà! Lôøi oâng ñaõ noùi tuøy thuaän vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
–Baïch Theá Toân! Con khoâng coù ñöôïc caùc Boà-taùt ôû ñôøi quaù khöù,
cuõng khoâng thaáy coù ñöôïc caùc Boà-taùt ôû ñôøi hieän taïi, ñôøi vò lai. Saéc laø
voâ bieân neân Boà-taùt cuõng voâ bieân; thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân
Boà-taùt cuõng voâ bieân.
Baïch Theá Toân! Nhö theá taát caû nôi choán, taát caû thôøi gian, taát caû
chuûng loaïi, Boà-taùt khoâng theå coù ñöôïc, vaäy neân daïy Baùt-nhaõ ba-la-
maät cho Boà-taùt naøo. Con khoâng theå khoâng thaáy Boà-taùt, vaäy neân daïy
phaùp naøo maø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Theá Toân! Goïi laø Boà-taùt thì chæ coù danh töï. Ví nhö ñaõ noùi
ngaõ, phaùp ngaõ nhöng roát raùo laø khoâng sinh.
Baïch Theá Toân! Taát caû phaùp taùnh cuõng nhö vaäy. Nhöõng gì ôû
trong ñaây laø saéc, thì khoâng chaáp tröôùc, khoâng sinh thoï, töôûng, haønh
thöùc naøo laø khoâng tröôùc khoâng sinh. Saéc laø Boà-taùt thì khoâng theå
ñöôïc. thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Boà-taùt thì khoâng theå ñöôïc, khoâng theå
ñöôïc cuõng khoâng theå ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Taát caû xöù, taát caû thôøi, taát caû caùc Boà-taùt khoâng
theå coù ñöôïc. Vaäy neân daïy phaùp naøo maø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt chæ coù danh töï nhö ngaõ roát raùo khoâng
sinh, caùc phaùp taùnh cuõng nhö vaäy. ÔÛ ñaây nhöõng gì laø saéc thì khoâng
chaáp tröôùc khoâng sinh. Nhöõng gì laø thoï, töôûng, haønh, thöùc thì khoâng
chaáp tröôùc khoâng sinh. Caùc phaùp taùnh cuõng nhö vaäy, taùnh naøy cuõng
khoâng sinh, khoâng sinh cuõng khoâng sinh.
Baïch Theá Toân! Con daïy caùc phaùp khoâng sinh vaøo Baùt-nhaõ ba-
la-maät coù ñöôïc khoâng? Vì sao? Vì xa lìa phaùp khoâng sinh, thì khoâng
theå ñöôïc Boà-taùt thöïc haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Neáu Boà-taùt
nghe noùi nhö vaäy maø khoâng lo sôï, neân bieát Boà-taùt naøy thöïc haønh
www.daitangkinh.org
Baïch Theá Toân! Boà-taùt khi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, quaùn
saùt nhö vaäy thì caùc phaùp ñoái vôùi phaùp khoâng chaáp nhaän laø saéc. Vì
sao? Vì saéc khoâng sinh thì chaúng phaûi laø saéc, saéc khoâng dieät thì
chaúng phaûi laø saéc, khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng hai, khoâng phaân
bieät. Neáu noùi saéc töùc laø phaùp khoâng hai.
Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng thoï nhaän thoï,
töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Vì thöùc khoâng sinh, töùc chaúng phaûi laø
thöùc, thöùc khoâng dieät töùc chaúng phaûi laø thöùc, khoâng sinh, khoâng dieät,
khoâng hai khoâng phaân bieät, neáu noùi thöùc töùc laø phaùp khoâng hai.
–Nhö toâi hieåu roõ nghóa Tu-boà-ñeà noùi. Boà-taùt töùc laø khoâng sinh.
Neáu Boà-taùt laø khoâng sinh. Vì sao vaäy? Vì chuùng sinh maø thoï nhaän
haønh ñoäng khoù laøm neân chòu khoå naõo.
–Ta khoâng muoán cho Boà-taùt coù haønh ñoäng khoù laøm. Vì sao? Vì
sinh yù töôûng khoù laøm vaø yù töôûng khoå haïnh, neân khoâng coù theå lôïi ích,
cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Ñoái vôùi chuùng sinh phaûi sinh yù nghó
deã daõi, öa thích, nhö cha meï, nhö con, nhö cuûa mình thì coù theå laøm
lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Nhö phaùp cuûa ta, taát caû xöù, taát
caû thôøi, taát caû caùc loaïi ñeàu khoâng theå ñöôïc. Boà-taùt neân sinh yù nghó
ñoái vôùi phaùp trong ngoaøi nhö vaäy. Neáu Boà-taùt duøng taâm thöïc haønh
nhö vaäy goïi laø khoù laøm.
Nhö Xaù-lôïi-phaát ñaõ noùi: “Boà-taùt khoâng sinh.” Nhö theá Xaù-lôïi-
phaát, Boà-taùt thaät khoâng sinh!
–Chæ vì Boà-taùt khoâng sinh neân Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh.
–Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh.
–Nhaát thieát trí khoâng sinh thì phaøm phu cuõng khoâng sinh.
–Phaøm phu cuõng khoâng sinh.

–Neáu Boà-taùt khoâng sinh thì phaùp Boà-taùt cuõng khoâng sinh. Nhaát
thieát trí khoâng sinh thì phaùp Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh. Phaøm phu
khoâng sinh thì phaùp phaøm phu cuõng khoâng sinh. Nay vì khoâng sinh
ñaéc khoâng sinh neân Boà-taùt chöùng ñaéc Nhaát thieát trí.
–Ta khoâng muoán laøm cho phaùp voâ sinh coù choã chöùng ñaéc. Vì
sao? Vì phaùp voâ sinh khoâng coù choã chöùng ñaéc.
–Sinh cuûa sinh vaø sinh cuûa voâ sinh, lôøi oâng noùi ñoù laø sinh hay laø
voâ sinh.
–Caùc phaùp voâ sinh, lôøi noùi cuõng voâ sinh, nhaïo thuyeát öa thích
thuyeát phaùp cuõng voâ sinh, nhö theá laø vui thích thuyeát phaùp.
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! ÔÛ trong soá ngöôøi thuyeát
phaùp, oâng laø ngöôøi thuyeát phaùp baäc nhaát. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì
tuøy theo ñieàu toâi hoûi, oâng ñeàu coù khaû naêng traû lôøi.
–Phaùp laø nhö vaäy, ñeä töû cuûa chö Phaät nöông nôi phaùp khoâng y
chæ maø traû lôøi caâu hoûi. Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng ñònh.
–Laønh thay, laønh thay! Ñaây laø naêng löïc cuûa Ba-la-maät naøo?
–Ñaây laø naêng löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Khi Boà-taùt nghe noùi vaø baøn luaän nhö vaäy, khoâng nghi ngôø,
khoâng hoái haän, khoâng laáy laøm khoù, neân bieát: Boà-taùt haønh ñuùng haïnh
naøy, khoâng rôøi nieäm naøy.
–Neáu Boà-taùt khoâng xa lìa haïnh naøy, khoâng xa lìa yù nghó naøy.
Taát caû chuùng sinh cuõng khoâng xa lìa haïnh naøy khoâng xa lìa yù nghó
www.daitangkinh.org
naøy. Taát caû chuùng sinh cuõng seõ laø Boà-taùt. Vì sao? Vì chuùng sinh
khoâng xa lìa yù nghó naøy.
–Laønh thay, laønh thay, Xaù-lôïi-phaát! OÂng muoán xa lìa ngaõ maø
thaønh töïu nghóa ngaõ. Vì sao vaäy? Vì chuùng sinh khoâng coù taùnh, neân
bieát nieäm khoâng coù taùnh. Chuùng sinh xa lìa neân nieäm cuõng xa lìa.
Chuùng sinh khoâng naém baét ñöôïc neân nieäm cuõng khoâng naém baét
ñöôïc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Toâi muoán laøm cho Boà-taùt duøng nieäm naøy ñeå
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 2: THÍCH ÑEÀ-HOAØN NHAÂN
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng vôùi boán vaïn Thieân töû ñeàu ôû
trong hoäi. Töù Thieân vöông cuøng vôùi hai vaïn Thieân töû ñeàu ôû trong
hoäi, Phaïm Thieân vöông chuû Ta-baø theá giôùi cuøng vôùi moät vaïn Phaïm
Thieân vöông ñeàu ôû trong hoäi. Cho ñeán voâ soá ngaøn Thieân chuùng
Tònh cö ñeàu ôû trong hoäi. AÙ n h saù n g do nghieäp baùo cuûa caùc Thieân
chuùng naøy raát saùng, nhöng do thaàn löïc aùnh saùng cuûa Phaät neân
khoâng hieän ñöôïc.
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Voâ soá Thieân chuùng naøy ñeàu cuøng hoäi hôïp, muoán nghe Tu-boà-
ñeà noùi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt laøm sao truï nôi Baùt-nhaõ ba-
la-maät?
Tu-boà-ñeà noùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø caùc Thieân chuùng:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ta nöông oai thaàn cuûa Phaät maø thuyeát Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Neáu caùc Thieân töû chöa phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc, nay neân phaùt taâm. Neáu ngöôøi ñaõ vaøo chaùnh vò roài, thì
khoâng theå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Vì sao? Vì ñaõ ngaên
caùch sinh töû. Ngöôøi naøy neáu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc,
toâi cuõng tuøy hyû, khoâng ngaên caùch coâng ñöùc ñoù. Vì sao vaäy? Baäc
thöôïng nhaân neân caàu phaùp cao thöôïng.
Khi aáy, Ñöùc Phaät khen ngôïi Tu-boà-ñeà:

–Laønh thay, laønh thay! OÂng ñaõ khuyeán khích Boà-taùt nhö vaäy.
–Baïch Theá Toân! Con phaûi baùo ñaùp coâng aân cuûa Ñöùc Phaät nhö
chö Phaät vaø caùc ñeä töû ôû ñôøi quaù khöù, daïy Nhö Lai truï ôû phaùp khoâng,
cuõng daïy hoïc caùc Ba-la-maät. Nhö Lai hoïc phaùp naøy chöùng ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Baïch Theá Toân! Con seõ hoä nieäm cho caùc Boà-taùt nhö vaäy, nhôø söï
hoä nieäm cuûa con, caùc baäc Boà-taùt seõ mau thaønh Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng nhaát taâm laéng nghe Boà-taùt truï nôi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm ôû nôi Ñaïi
thöøa, laáy phaùp khoâng maø truï nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng neân truï
nôi saéc, khoâng neân truï thoï, töôûng, haønh, thöùc. Khoâng neân truï nôi
saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng; khoâng neân truï nôi thoï, töôûng, haønh,
thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng. Khoâng neân truï nôi saéc laø khoå, hoaëc
vui; khoâng neân truï nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoå hoaëc vui.
Khoâng neân truï nôi saéc laø tònh hoaëc baát tònh; khoâng neân truï nôi thoï,
töôûng, haønh, thöùc laø tònh hoaëc baát tònh. Khoâng truï nôi saéc laø ngaõ
hoaëc voâ ngaõ; khoâng neân truï nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc laø ngaõ hoaëc
voâ ngaõ. Khoâng neân truï nôi saéc laø khoâng hoaëc baát khoâng; khoâng neân
truï nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoâng hoaëc baát khoâng. Khoâng neân
truï nôi Tu-ñaø-hoaøn quaû, khoâng neân truï nôi Tö-ñaø-haøm quaû, khoâng
neân truï nôi A-na-haøm quaû, khoâng neân truï nôi A-la-haùn quaû, khoâng
neân truï nôi Bích-chi-phaät ñaïo, khoâng neân truï nôi Phaät, khoâng neân
truï nôi quaû vò voâ vi Tu-ñaø-hoaøn, khoâng neân truï nôi quaû vò phöôùc
ñieàn Tö-ñaø-hoaøn; khoâng neân truï nôi quaû Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán baûy
laàn sinh töû. Khoâng neân truï nôi quaû vò voâ vi Tö-ñaø-haøm, khoâng neân
truï nôi quaû phöôùc ñieàn Tö-ñaø-haøm, neân khoâng truï nôi quaû Tö-ñaø-
haøm moät laàn sinh laïi theá gian naøy seõ ñöôïc heát khoå. Khoâng neân truï
noiö quaû vò voâ vi A-na-haøm, khoâng neân truï nôi quaû phöôùc ñieàn A-
www.daitangkinh.org
na-haøm, khoâng neân truï quaû A-na-haøm ôû theá gian kia dieät ñoä. Khoâng
neân truï nôi quaû vò voâ vi A-la-haùn, khoâng neân truï quaû vò phöôùc ñieàn
A-la-haùn, khoâng neân truï A-la-haùn ñôøi naøy nhaäp Voâ dö Nieát-baøn.
Khoâng neân truï Bích-chi-phaät ñaïo voâ vi quaû, khoâng neân truï Bích-
chi-phaät ñaïo phöôùc ñieàn, khoâng neân truï Bích-chi-phaät vöôït qua ñòa
vò Thanh vaên, khoâng ñeán ñòa vò Phaät maø nhaäp Nieát-baøn, khoâng truï
nôi Phaät phaùp maø laøm lôïi ích cho voâ löôïng chuùng sinh, chuùng sinh
dieät ñoä cuõng khoâng löôøng ñöôïc.
Baáy giôø Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Boà-taùt neân truï theá naøo?”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó ñoù noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–YÙ oâng theá naøo? Nhö Lai truï ôû choã naøo?
–Nhö Lai khoâng choã truï khoâng truï, ôû taâm goïi laø Nhö Lai. Nhö
Lai khoâng truï höõu vi taùnh, cuõng khoâng truï voâ vi taùnh.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vò Ñaïi Boà-taùt cuõng neân truï nhö vaäy. Nhö Ñöùc
Nhö Lai truï ôû taát caû phaùp, khoâng phaûi truï, khoâng phaûi khoâng truï.
Khi aáy trong ñaïi chuùng coù caùc Thieân töû suy nghó: “Chöông cuù
vaø lôøi noùi cuûa caùc chuùng Daï-xoa, chuùng ta coøn coù theå hieåu bieát yù
nghóa, coøn nhöõng ñieàu baøn luaän cuûa Tu-boà-ñeà, thì chuùng ta khoù coù
theå hieåu ñöôïc.”
Tu-boà-ñeà bieát ñieàu suy nghó trong loøng caùc Thieân töû, ngaøi lieàn
noùi vôùi caùc Thieân töû:
–ÔÛ ñaây khoâng thuyeát giaûng, khoâng chæ daïy, khoâng laéng nghe.
Caùc Thieân töû suy nghó: “Tu-boà-ñeà muoán laøm cho nghóa deã hieåu
naøy trôû thaønh nghóa saâu xa.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghóa ñoù noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Neáu haønh giaû muoán chöùng Tu-ñaø-hoaøn quaû, muoán truï Tu-ñaø-
hoaøn quaû thì khoâng xa lìa phaùp nhaãn naøy, muoán chöùng Tö-ñaø-haøm
quaû, A-na-haøm quaû, A-la-haùn quaû, muoán chöùng ñaéc Bích-chi-phaät
ñaïo, muoán chöùng ñaéc Phaät phaùp, cuõng khoâng rôøi phaùp nhaãn naøy.
Khi aáy, caùc Thieân töû suy nghó: “Nhöõng ngöôøi naøo coù theå tuøy
thuaän ñöôïc lôøi noùi cuûa Tu-boà-ñeà?”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó ñoù noùi vôùi caùc Thieân töû:

–Ngöôøi huyeãn coù theå tuøy thuaän nghe ta noùi maø khoâng nghe vaø
khoâng chöùng. Caùc Thieân töû suy nghó: “Chæ ngöôøi nghe laø nhö huyeãn,
chuùng sinh cuõng nhö huyeãn. Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät ñaïo
cuõng nhö huyeãn.”
Tu-boà-ñeà bieát yù nghó ñoù noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Ta noùi chuùng sinh nhö huyeãn, nhö moäng, Tu-ñaø-hoaøn quaû
nhö huyeãn, nhö moäng; Tö-ñaø-haøm quaû, A-na-haøm quaû, A-la-haùn
quaû, Bích-chi-phaät ñaïo cuõng nhö huyeãn nhö moäng.
Caùc Thieân töû noùi:
–Tu-boà-ñeà cuõng noùi Phaät phaùp nhö moäng nhö huyeãn.
–Ta noùi Phaät phaùp cuõng nhö huyeãn nhö moäng, ta noùi Nieát-baøn
cuõng nhö huyeãn nhö moäng.
Caùc Thieân töû thöa:
–Baïch Ñaïi Ñöùc Tu-boà-ñeà! Ngaøi noùi Nieát-baøn cuõng nhö huyeãn
nhö moäng hay sao?
–Chö Thieân töû, giaû söû laïi coù phaùp lôùn hôn Nieát-baøn, ta cuõng noùi
nhö huyeãn nhö moäng. Naøy caùc Thieân töû! Huyeãn moäng Nieát-baøn
khoâng coù hai, khoâng coù khaùc nhau.
Khi aáy Xaù-lôïi-phaát, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû, Ma-ha Caâu-hy-
la, Ma-ha Ca-chieân-dieân hoûi Tu-boà-ñeà:
–Ngaøi thuyeát nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy. Ai laø ngöôøi coù
theå thoï nhaän nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi aáy A-nan noùi:
–Nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc noùi nhö vaäy chæ coù baäc khoâng
thoaùi chuyeån ñaày ñuû chaùnh kieán vaø A-la-haùn maõn nguyeän thì coù theå
thoï nhaän.
–Ñuùng vaäy, thuyeát nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng theå thoï
nhaän. Vì sao? Vì ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng coù phaùp coù
www.daitangkinh.org
theå noùi vaø khoâng coù phaùp coù theå chæ daïy: vì nghóa ñoù cho neân
khoâng theå thoï nhaän.
Luùc aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà
ñang röôùi möa phaùp, ta coù theå hoùa ra hoa trôøi tung raûi daâng leân cuùng
döôøng Tu-boà-ñeà.” Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoùa ra hoa, raûi daâng cuùng
Tu-boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà suy nghó: “Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ôû treân cung trôøi Ñao-
lôïi ñaõ raûi hoa, ta chöa töøng thaáy hoa ñoù, noù töø trong taâm yù hoùa ra,
khoâng phaûi laø do caây troå ra.”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân bieát yù nghó ñoù neân noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Hoa ñoù chaúng phaûi laø hoa soáng, cuõng chaúng phaûi laø sinh töø
taâm yù.
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng noùi hoa ñoù chaúng phaûi laø hoa soáng cuõng
chaúng phaûi laø sinh töø taâm yù. Neáu chaúng phaûi do phaùp sinh thì khoâng
goïi laø hoa?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Trí tueä cuûa Tröôûng laõo Tu-boà-
ñeà raát saâu saéc, khoâng phaù hoaïi giaû danh maø thuyeát ra nghóa chaân
thaät.” Suy nghó roài noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi, Boà-taùt
neân hoïc nhö vaäy. Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì khoâng hoïc Tu-ñaø-hoaøn quaû,
Tö-ñaø-haøm quaû, A-na-haøm quaû, A-la-haùn quaû, Bích-chi-phaät ñaïo.
Neáu khoâng hoïc ñòa vò ñoù, thì ñoù goïi laø hoïc Phaät phaùp vaø hoïc Nhaát
thieát trí. Neáu hoïc Phaät phaùp, hoïc Nhaát thieát trí thì hoïc Phaät phaùp voâ
löôïng, voâ bieân. Neáu ngöôøi hoïc Phaät phaùp voâ löôïng, voâ bieân, khoâng
vì saéc taêng giaûm maø hoïc, khoâng vì hoïc thoï, töôûng, haønh, thöùc taêng
giaûm maø hoïc; khoâng vì thoï nhaän saéc maø hoïc; khoâng vì thoï nhaän thoï,
töôûng, haønh, thöùc maø hoïc. Ngöôøi ñoù hoïc ôû phaùp khoâng chaáp thuû,
khoâng choã dieät, neân goïi laø hoïc.
–Haønh giaû khoâng vì chaáp thuû Nhaát thieát trí, khoâng vì dieät Nhaát
thieát trí neân phaûi hoïc nhö vaäy.
–Ñuùng vaäy, Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt cho ñeán Nhaát thieát trí khoâng
chaáp thuû, khoâng hoaïi dieät neân hoïc. Khi quaùn saùt nhö vaäy, coù theå hoïc
Nhaát thieát trí, coù theå thaønh töïu Nhaát thieát trí.
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt, phaûi neân caàu theá naøo?
Xaù-lôïi-phaát baûo:
–Ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät neân tìm caàu ôû trong söï thay ñoåi
cuûa Tu-boà-ñeà.
–Ñoù laø thaàn löïc cuûa ai?
–Ñoù laø thaàn löïc cuûa Phaät. Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö oâng ñaõ hoûi caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû ñaâu? Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng neân caàu trong
saéc, khoâng neân caàu trong thoï, töôûng, haønh, thöùc; cuõng khoâng lìa saéc
maø caàu, cuõng khoâng lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc maø caàu. Vì sao? Vì saéc
chaúng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät; lìa saéc cuõng khoâng phaûi laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät; thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät;
lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi:
–Ñaïi Ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Voâ löôïng ba-la-maät laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät, Voâ bieân ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, Kieàu-thi-ca! Ñaïi Ba-la-maät laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät; Voâ löôïng ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät; Voâ bieân ba-la-
maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Kieàu-thi-ca! Saéc laø voâ löôïng neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng; thoï, töôûng, haønh, thöùc laø voâ löôïng neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng. Duyeân laø voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
voâ bieân, chuùng sinh voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ bieân.
Naøy Kieàu-thi-ca! Sao goïi laø duyeân voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø voâ bieân, caùc phaùp khoâng tröôùc, khoâng giöõa vaø khoâng sau, theá
neân duyeân voâ bieân vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Caùc phaùp voâ bieân, ñôøi tröôùc khoâng
www.daitangkinh.org
theå ñöôïc, ñôøi naøy vaø ñôøi sau khoâng theå ñöôïc. Theá neân duyeân voâ
bieân, Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà:
–Sao goïi laø chuùng sinh voâ bieân vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Chuùng sinh voâ löôïng, voâ soá khoâng theå ñeám
ñöôïc. Theá neân chuùng sinh voâ bieân vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ bieân.
–Baïch Ñaïi Ñöùc Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh coù nghóa gì?
–Nghóa chuùng sinh töùc laø nghóa phaùp. YÙ oâng theá naøo? Ñaõ noùi
chuùng sinh thì chuùng sinh coù nghóa gì?
–Nghóa cuûa chuùng sinh laø phi phaùp, cuõng chaúng phaûi laø phi
phaùp, ñoù laø danh töï giaû khoâng coù caên baûn, khoâng coù nhaân, göôïng laäp
danh töï neân taïm goïi laø chuùng sinh.
–YÙ oâng theá naøo? ÔÛ trong ñaây thaät coù chuùng sinh, coù theå thuyeát
giaûng, coù theå chæ baøy khoâng?
–Khoâng.
–Kieàu-thi-ca! Neáu khoâng theå thuyeát giaûng, khoâng theå chæ baøy
veà chuùng sinh thì taïi sao noùi chuùng sinh voâ bieân, Baùt-nhaõ ba-la-maät
voâ bieân?
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Nhö Lai thoï maïng laâu daøi nhö haèng haø
sa kieáp thuyeát giaûng cho chuùng sinh, chuùng sinh thaät coù chuùng sinh,
sinh dieät khoâng?
–Khoâng! Vì chuùng sinh töø xöa ñeán nay thöôøng thanh tònh.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Theá neân phaûi bieát chuùng sinh voâ bieân, Baùt-
nhaõ ba-la-maät voâ bieân.


QUYEÅN 2
Phaåm 3: THAÙP
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân, Phaïm thieân vöông, Töï taïi Thieân
vöông vaø chuû chuùng sinh caùc Thieân nöõ... ñeàu raát vui möøng, ñoàng thôøi
xöôùng leân ba laàn:
–Vui thay, vui thay, nhôø Ñöùc Phaät xuaát hieän ôû ñôøi neân Tu-boà-
ñeà môùi coù theå dieãn thuyeát phaùp naøy.
Khi aáy chö Thieân vaø ñaïi chuùng cuøng baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Neáu Boà-taùt khoâng xa lìa vieäc thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät neân xem ngöôøi aáy nhö laø Phaät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy!
Ngaøy xöa vaøo thôøi Phaät Nhieân Ñaêng ôû thaønh Chuùng hoa, ta
khoâng xa lìa vieäc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi aáy Phaät Nhieân Ñaêng thoï kyù cho ta voâ soá kieáp veà sau, oâng
seõ thaønh Phaät hieäu laø Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh
Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só,
Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân.
–Thaät hieám coù, baïch Theá Toân! Caùc vò Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå giöõ gìn Nhaát thieát trí.
Ñöùc Phaät nhaân vì Thích Ñeà-hoaøn Nhaân maø baûo caùc Thieân töû ôû
coõi trôøi Duïc giôùi, saéc giôùi vaø boán chuùng Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-
baø-taéc, Öu-baø-di:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ naøo coù theå thoï trì,
ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät maø haønh trì ñuùng nhö phaùp thì Ma hoaëc
www.daitangkinh.org
Thieân ma, Nhaân hoaëc Phi nhaân khoâng haïi ñöôïc hay laøm cho hoï cheát
yeåu. Thieän nam, tín nöõ aáy nhôø thoï trì ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät
neân chö Thieân ôû trôøi Ñao-lôïi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc
vaø ngöôøi chöa thoï trì ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, cuõng ñeán nôi
ngöôøi thoï trì ñoïc tuïng kinh aáy.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ khi thoï trì, ñoïc tuïng ôû
trong nhaø vaéng veû hoaëc ñi beân ñöôøng, hoaëc ñi laïc ñöôøng thì khoâng sôï
haõi.
Khi aáy Töù Thieân vöông baïch Phaät:
–Thöa Theá Toân! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät, haønh trì ñuùng nhö phaùp thì chuùng con ñeàu phaûi hoä trì.
–Thöa Theá Toân! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät, haønh trì ñuùng nhö phaùp thì con phaûi hoä trì.
Phaïm Thieân vöông vaø caùc Phaïm thieân ñeàu baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Neáu coù thieän nam, tín nöõ thoï trì, ñoïc tuïng
haønh trì ñuùng nhö phaùp thì chuùng con cuõng phaûi hoä trì.
–Thaät hieám coù, thöa Theá Toân! Thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì,
ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc coâng ñöùc ôû ñôøi hieän taïi nhö vaäy.
Baïch Theá Toân! Neáu ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø thoï trì, ñoïc tuïng caùc Ba-la-maät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø thoï trì caùc Ba-la-maät.
–Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy. OÂng haõy laéng nghe ta
seõ noùi cho oâng nghe veà coâng ñöùc nhö vaäy.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaâng lôøi laéng nghe. Phaät baûo:
–Kieàu-thi-ca, neáu coù ngöôøi yù muoán huûy hoaïi traùi nghòch phaùp
naøy cuûa ta, tuy coù taâm aáy nhöng daàn daàn seõ bò huûy dieät vaø khoâng laøm
ñöôïc. Vì sao? Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, maø bò caùc söï vieäc traùi nghòch phaù hoaïi vöøa
phaùt sinh thì chuùng lieàn bò tieâu dieät caû vaø ngöôøi kia khoâng theå haïi
ñöôïc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc coâng ñöùc ñôøi hieän taïi nhö vaäy. Ví nhö coù
caây thuoác goïi laø Ma-heâ, coù con raén ñoùi ñi tìm thöùc aên, thaáy coù coân
truøng nhoû muoán aên, coân truøng chui vaøo caây thuoác, con raén nghe muøi
thuoác lieàn boû chaïy khoâng ngoaûnh laïi. Vì sao? Vì naêng löïc cuûa thuoác
coù theå tieâu tröø noïc ñoäc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ cuõng nhö vaäy. Neáu thoï trì,
ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät maø bò caùc vieäc huûy hoaïi traùi nghòch phaùt
sinh thì nhôø naêng löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät neân caùc vieäc ñoù lieàn bò
tieâu dieät.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Ai thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
ñöôïc Töù Thieân vöông Hoä theá ñeàu hoä trì.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøy khoâng bao giôø noùi lôøi voâ ích,
coù noùi leân ñieàu gì thì moïi ngöôøi ñeàu tin töôûng, ngöôøi naøy ít saân nhueá,
khoâng oâm loøng thuø haän, khoâng bò ngaõ maïn che laáp, khoâng bò saân
nhueá sai khieán.
Naøy thieän nam, tín nöõ! Luùc saân haän suy nghó nhö vaày: “Neáu ta
giaän thì taøn phaù caùc caên, nhan saéc ñoåi khaùc, ta muoán caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc laøm sao laïi chaïy theo taâm saân, suy nghó nhö vaäy
lieàn ñöôïc chaùnh nieäm.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät, thì ñöôïc coâng ñöùc ñôøi hieän taïi nhö vaäy.
–Baïch Theá Toân! Thaät hieám coù, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø hoài höôùng
ñeán neân khoâng coù taâm coáng cao.
Ñöùc Phaät baûo Kieàu-thi-ca:
–Thieän nam, tín nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, khi
vaøo quaân traän maø tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu luùc ñoùng quaân hay
xuaát quaân, thì khoâng theå bò maát maïng hay bò haïi, bò göôm dao hay
teân, höôùng ñeán mình thì khoâng theå bò thöông. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-
www.daitangkinh.org
la-maät laø chuù thuaät vó ñaïi chuù thuaät voâ thöôïng.

Thieän nam, tín nöõ hoïc chuù thuaät naøy khoâng töï mình nghó aùc,
khoâng nghó vieäc aùc cuûa ngöôøi khaùc, khoâng nghó vieäc aùc cuûa mình
vaø ngöôøi ñoù laø hoïc chuù thuaät naøy, chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc, chöùng ñaéc trí Nhaát thieát trí, coù theå xem xeùt taâm cuûa
chuùng sinh.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Neáu nôi naøo coù ñeå kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy, coù ñoïc tuïng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì nhaân hoaëc phi nhaân,
khoâng theå haïi ñöôïc. Chæ coù ngöôøi naøo ñaõ taïo ra nghieäp phaûi chòu quaû
baùo.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö boán beân ñaïo traøng hoaë c ngöôøi, hoaëc
suùc sinh, khoâng theå naõo haïi. Vì sao? Vì chö Phaät quaù khöù, vò lai vaø
hieän taïi ñeàu thaønh Phaät ôû ñoù, ñaõ thaønh Phaät, ñang thaønh Phaät vaø seõ
thaønh Phaät nôi ñoù, neân taát caû chuùng sinh ôû ñoù, khoâng lo sôï, khoâng ai
coù theå naõo haïi ñöôïc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy laø nôi maø ngöôøi toát
neân cung kính, cuùng döôøng leã baùi.
–Baïch Theá Toân! Thieän nam, tín nöõ naøo bieân cheùp thoï trì, ñoïc
tuïng, cung kính, cuùng döôøng toân troïng taùn thaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñem höông hoa ñeïp, chuoãi anh laïc, höông thoa, höông ñoát höông boät,
ñuû loaïi höông vaø traøng phan baûo caùi maø ñem ra cuùng döôøng. Ñoái vôùi
xaù-lôïi cuûa Nhö Lai cuùng döôøng cung kính, toân troïng, taùn thaùn, ñem
höông hoa ñeïp, chuoãi anh laïc, höông thoa höông ñoát, höông boät, ñuû
loaïi höông vaø traøng phan baûo caùi maø ñem ra cuùng döôøng thì hai
phöôùc ñöùc ñoù, phöôùc ñöùc naøo nhieàu hôn.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ta laïi hoûi oâng, oâng haõy tuøy yù traû lôøi. YÙ oâng
theá naøo? Nhö Lai thöïc haønh ñaïo gì döïa nôi thaân maø ñaït ñeán Nhaát
thieát trí, chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc?
–Baïch Theá Toân! Nhö Lai hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân ñöôïc
thaân naøy vaø chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñöùc Phaät khoâng phaûi nhôø thaân naøy maø goïi
laø Nhö Lai, nhôø ñaït ñeán Nhaát thieát trí cho neân goïi laø Nhö Lai.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät sinh ra, thaân naøy laø choã Nhaát thieát trí nöông töïa, Nhö Lai nhôø
vaøo thaân naøy ñaït ñeán trí Nhaát thieát trí, thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc, thaân naøy laø choã trí Nhaát thieát trí nöông döïa neân sau khi ta
dieät ñoä xaù-lôïi ñöôïc cuùng döôøng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät, thoï trì, ñoïc tuïng, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng taùn thaùn,
ñem höông hoa toát ñeïp, chuoãi anh laïc, höông thoa, höông ñoát, höông
boät, ñuû loaïi höông vaø traøng phan baûo caùi maø ñem ra cuùng döôøng laø
cuùng döôøng Nhaát thieát trí. Cho neân ngöôøi bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng taùn thaùn, neân bieát ngöôøi
naøy ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu. Vì sao? Vì cuùng döôøng trí Nhaát thieát
trí.
–Thöa Theá Toân! Ngöôøi Dieâm-phuø-ñeà khoâng cuùng döôøng, cung
kính, toân troïng taùn thaùn kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng bieát lôïi ích
lôùn nhö vaäy chaêng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Coõi Dieâm-phuø-ñeà coù bao
nhieâu ngöôøi tin tuyeät ñoái nôi Phaät, Phaùp, Taêng?
–Thöa Theá Toân! Raát ít ngöôøi tin töôûng tuyeät ñoái nôi Phaät, phaùp,
taêng. Baïch Theá Toân! Coõi Dieâm-phuø-ñeà raát ít ngöôøi ñaït ñeán quaû vò
Tu-ñaø-hoaøn, ñaït quaû Tö-ñaø-haøm, ñaït quaû A-na-haøm, ñaït quaû vò A-la-
haùn, ñaït ñeán Bích-chi-phaät laïi caøng ít hôn. Ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt
cuõng laïi caøng ít hôn nöõa.
–Kieàu-thi-ca, ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Coõi Dieâm-phuø-ñeà raát ít
ngöôøi tin töôûng tuyeät ñoái nôi Phaät cho ñeán phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc. Ngöôøi haønh ñaïo Boà-taùt laïi cuõng ít hôn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Voâ löôïng, voâ bieân, a-taêng-kyø chuùng sinh
phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, nhöng chæ coù moät, hai ngöôøi
trong soá ñoù truù ôû ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån. Theá neân phaûi bieát
www.daitangkinh.org
thieän nam, tín nöõ naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, cho
ñeán thoï trì, ñoïc tuïng, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng taùn thaùn
Baùt-nhaõ ba-la-maät, thì sao ngöôøi aáy neân suy nghó: “Khi chö Phaät ôû
ñôøi quaù khöù thöïc haønh ñaïo Boà-taùt cuõng hoïc phaùp naøy, chuùng ta neân
hoïc troïng phaùp naøy, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø baäc Ñaïo sö cuûa ta.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Sau khi ta dieät ñoä hay ôû ñôøi hieän taïi, Boà-taùt
thöôøng nöông nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Neáu thieän nam, tín nöõ naøo
sau khi ta dieät ñoä vì cuùng döôøng Nhö Lai, neân xaây thaùp baûy baùu, troïn
ñôøi ñem höông hoa toát ñeïp, höông thoa, höông boät, y phuïc traøng phan
cuùng döôøng thaùp naøy. YÙ oâng theá naøo? Ngöôøi thieän nam, tín nöõ naøy
do nhaân duyeân ñoù ñöôïc phöôùc ñöùc coù nhieàu khoâng?
–Baïch Theá Toân, raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo cuùng döôøng Baùt-nhaõ
ba-la-maät cung kính, toân troïng, taùn thaùn ñem höông hoa toát ñeïp,
höông thoa, höông boät, y phuïc traøng phan baûo caùi maø cuùng döôøng
neân ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Khoâng noùi gì ñeán moät thaùp neáu coù thaùp baûy
baùu ñaày khaép caû Dieâm-phuø-ñeà, thieän nam, tín nöõ suoát caû cuoäc ñôøi
ñem höông hoa cho ñeán kyõ nhaïc cuùng döôøng caùc thaùp ñoù. YÙ oâng theá
naøo? Do nhaân duyeân naøy, ñöôïc phöôùc ñöùc nhieàu khoâng?
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo cuùng döôøng Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø cung kính toân troïng, taùn thaùn, ñem höông hoa toát
ñeïp, höông thoa, höông boät y phuïc, traøng phan, baûo caùi phöôùc ñöùc ñoù
raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Xaây döïng thaùp baûy baùu nhö theá ñaày ñuû coõi
Dieâm-phuø-ñeà, neáu döïng thaùp baûy baùu ñaày caû boán thieân haï, neáu coù
ngöôøi troïn ñôøi ñem höông hoa, kyõ nhaïc cuùng döôøng, laïi coù ngöôøi
cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc phöôùc ñoù raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Xaây döïng thaùp baûy baùu nhö theá khaép caû boán
thieân haï neáu xaây döïng thaùp baûy baùu khaép caû tieåu thieân theá giôùi
Chaâu-leâ-ca, coù ngöôøi naøo suoát ñôøi ñem höông hoa cho ñeán traøng
phan baûo caùi cuùng döôøng, laïi coù ngöôøi cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-
maät, thì phöôùc ñöùc ñoù raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Xaây döïng thaùp baûy baùu ôû tieåu thieân theá giôùi ôû
Chaâu-leâ-ca nhö theá, neáu döïng thaùp baûy baùu ñaày khaép caû hai ngaøn
trung theá giôùi, coù ngöôøi naøo troïn ñôøi ñem höông hoa toát ñeïp cho ñeán
traøng phan, baûo caùi ñeå cuùng döôøng hoaëc coù ngöôøi naøo cuùng döôøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phöôùc ñöùc ñoù nhieàu hôn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Xaây döïng thaùp baûy baùu ôû hai ngaøn trung theá
giôùi nhö theá, neáu coù thaùp baûy baùu khaép caû tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi, thieän nam, tín nöõ naøo suoát ñôøi ñem höông hoa toát ñeïp cho ñeán
traøng phan baûo caùi ñeå cuùng döôøng.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Ngöôøi aáy nhôø nhaân duyeân ñoù
neân ñöôïc phöôùc ñöùc coù nhieàu khoâng?
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu laïi coù ngöôøi cuùng döôøng quyeån kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng, taùn thaùn höông hoa cho ñeán
traøng phan baûo caùi, thì phöôùc ñöùc ñoù hôn tröôùc raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå thaùp baûy baùu ñaày khaép tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi laïi, giaû söû laøm cho tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, taát caû
chuùng sinh trong moät luùc laøm ñöôïc thaân ngöôøi, taát caû ngöôøi naøy ñeàu
xaây thaùp baûy baùu, suoát ñôøi ñem taát caû höông hoa toát ñeïp traøng phan
baûo caùi ca haùt ñeå cuùng döôøng thaùp baûy baùu naøy.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Nhöõ n g ngöôøi naøy nhôø nhaân
duyeân ñoù phöôùc ñöùc coù nhieàu khoâng?
Ñaùp:
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieä n nam töû , thieä n nöõ naø o cuù n g döôø n g
www.daitangkinh.org
kinh Baù t -nhaõ ba-la-maä t , cung kính toâ n troï n g, taù n thaù n ... duø n g
hoa höông cho ñeá n traø n g phan... thì phöôùc aá y raá t nhieà u .
–Baïch Theá Toân! Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Ngöôøi naøo cuùng döôøng
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø cuùng döôøng Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät
trong ba ñôøi.
Baïch Theá Toân! Ñeå taát caû chuùng sinh ôû tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu xaây thaùp baûy baùu laïi. Neáu khaép caû möôøi phöông haèng sa soá
theá giôùi maø chuùng sinh ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi, thì moãi ngöôøi ñoù ñeàu
xaây thaùp baûy baùu trong moät kieáp hoaëc moät kieáp giaûm, ñem höông
hoa toát ñeïp cho ñeán kyõ nhaïc ñeå cuùng döôøng thaùp ñoù. Neáu laïi coù
ngöôøi cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng, cuùng
döôøng höông hoa toát ñeïp, cho ñeán kyõ nhaïc thì phöôùc ñöùc ñoù raát
nhieàu.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca!
Thieän nam, tín nöõ nhôø nhaân duyeân cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy neân ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu, voâ löôïng, voâ bieân
khoâng theå nghó baøn. Vì sao?
Naøy Kieàu-thi-ca! Taát caû Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät ñeàu do Baùt-
nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhôø nhaân duyeân naøy neáu coù thieän nam, tín
nöõ naøo cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng,
taùn thaùn, ñem cuùng döôøng höông hoa toát ñeïp cho ñeán kyõ nhaïc, thì
hôn caû coâng ñöùc tröôùc, traêm phaàn khoâng baèng moät phaàn, ngaøn
phaàn, muoân phaàn, traêm ngaøn muoân phaàn, traêm ngaøn muoân öùc phaàn
khoâng baèng moät phaàn, cho ñeán toaùn soá thí duï, voán khoâng theå naøo
baèng kòp.
Μ
Phaåm 4: MINH CHUÙ
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng vôùi boán vaïn Thieân töû ôû trong
hoäi naøy noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neân thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng thoï trì vaø ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät,
neáu A-tu-la sinh yù nghó muoán ñaùnh nhau vôùi chö Thieân ôû coõi trôøi
Ñao-lôïi thì luùc ñoù oâng neân tuïng nieäm kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhôø
nhaân duyeân ñoù neân aùc taâm cuûa A-tu-la lieàn tieâu dieät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Ñaïi minh chuù, Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø Voâ thöôïng chuù, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Voâ ñaúng ñaúng
chuù.
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö theá, ñuùng nhö theá, naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø baøi chuù raát saùng choùi, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø baøi chuù toät baäc,
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø baøi chuù sieâu tuyeät khoâng gì saùnh noåi. Vì sao?
Naøy Kieàu-thi-ca! Chö Phaät ôû ñôøi quaù khöù nhôø Minh chuù naøy
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, chö Phaät ôû ñôøi vò lai cuõng
nhôø chuù naøy seõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, chö Phaät ôû
ñôøi hieän taïi trong möôøi phöông cuõng nhôø chuù naøy chöùng ñaéc Voâ
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhôø Minh chuù naøy neân möôøi ñieàu thieän xuaát
hieän ôû ñôøi. Boán thieàn, boán Voâ löôïng taâm, boán Voâ saéc ñònh, naêm
Thaàn thoâng xuaát hieän ôû ñôøi. Nhaân Boà-taùt naøy neân möôøi ñieàu thieän
xuaát hieän ôû ñôøi. Boán thieàn, boán Voâ löôïng taâm, boán Voâ saéc ñònh, naê,
Thaàn thoâng xuaát hieän ôû ñôøi. Neáu chö Phaät khoâng xuaát hieän ôû ñôøi
thì chæ nhaân nôi Boà-taùt neân möôøi ñieàu thieän, boán thieàn, boán Voâ
löôïng taâm, boán Voâ saéc ñònh, naêm Thaàn thoâng xuaát hieän ôû ñôøi. Ví
nhö khi maët traêng khoâng xuaát hieän thì aùnh saùng cuûa caùc ngoâi sao
chieáu khaép theá gian.
www.daitangkinh.org
Ñuùng nhö vaäy, Kieàu-thi-ca! Khi aáy ôû theá gian khoâng coù Phaät
Theá Toân ñaõ coù thieän haïnh, chaùnh haïnh ñeàu töø Boà-taùt sinh ra, söùc
phöông tieän cuûa Boà-taùt ñeàu do Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo cuùng döôøng kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng, taùn thaùn ñöôïc phöôùc ñöùc ôû
ñôøi naøy.
–Thöa Theá Toân! Ñaït ñöôïc phöôùc ñöùc naøo ôû hieän taïi.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù laø thieän nam, tín nöõ khoâng bò chaát ñoäc
laøm haïi, khoâng bò löûa thieâu ñoát, suoát ñôøi khoâng bò cheát yeåu. Laïi
nöõa, thieän nam, tín nöõ naøo bò kieän caùo, tuïng nieäm kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät thì vieäc kieän caùo ñoù lieàn tieâu dieät, nhöõng ngöôøi tìm toøi
khuyeát ñieåm ôû nôi ta ñeàu khoâng ñöôïc thuaän tieän deã daøng. Vì sao?
Vì ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo ñoïc tuïng kinh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, neáu ngöôøi aáy ñi ñeán choã cuûa quoác vöông hoaëc laø choã
cuûa vöông töû, ñaïi thaàn, moïi ngöôøi ñeàu vui veû thaêm hoûi cuøng chuyeän
troø vôùi ngöôøi aáy. Vì sao? Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät vì
thöông xoùt taát caû chuùng sinh neân xuaát hieän. Theá neân Kieàu-thi-ca!
Nhöõng ngöôøi tìm toøi khuyeát ñieåm ôû nôi ta ñeàu khoâng ñöôïc thuaän tieän
deã daøng.
Khi aáy, moät traêm ngöôøi xuaát gia theo ngoaïi ñaïo, muoán tìm
khuyeát ñieåm cuûa Phaät, hoï beøn höôùng ñeán choã Phaät.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Ñaây laø moät traêm ngöôøi xuaát
gia theo ngoaïi ñaïo muoán tìm khuyeát ñieåm cuûa Phaät neân ñi ñeán choã
Phaät. Ta ñaõ ñöôïc Phaät truyeàn trao kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, vaäy neân
tuïng nieäm, vì caùc ngoaïi ñaïo naøy ñi ñeán choã Phaät, hoaëc coù theå ngaên
trôû veà vieäc thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Suy nghó nhö vaäy roài Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät
truyeàn trao cho.
Khi aáy, töø xa thaáy Ñöùc Phaät, caùc ngoaïi ñaïo quay ñaàu boû ñi.
Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Do nhaân duyeân naøo neân caùc ngoaïi ñaïo
thaáy Phaät laïi boû ñi?”
Ñöùc Phaät bieát yù nghó ñoù baûo Xaù-lôïi-phaát:

–Thích Ñeà-hoaøn Nhaân naøy tuïng nieäm kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ngoaïi ñaïo nhö vaäy, khoâng moät ngöôøi naøo coù thieän taâm, hoï ñeàu
mang aùc yù ñeán tìm toøi khuyeát ñieåm cuûa Phaät, vì theá cho neân ngoaïi
ñaïo ñeàu boû ñi.
Khi aáy aùc ma suy nghó: “Boán chuùng vaø chö Thieân ôû coõi Duïc
giôùi vaø Voâ saéc giôùi, ñang ngoài tröôùc maët Phaät. Trong aáy taát laø coù Boà-
taùt ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Vaäy ta neân quaáy nhieãu
hoï, lieàn hoùa laøm boán loaïi binh höôùng ñeán choã Phaät.”
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Ma hoùa ra boán binh ñi
ñeán choã Phaät, boán loaïi binh töôùng naøy vua Taàn-baø-sa-la ôû nöôùc Ma-
giaø-ñaø cuõng khoâng coù, vua Ba-tö-naëc thuoäc nöôùc Kieàu-taùt-la cuõng
khoâng coù, caùc Thích töû cuõng khoâng coù, caùc Leâ-xa ñeàu khoâng coù. Nay
binh töôùng naøy chaéc chaén do aùc ma laøm ra. Suoát ñeâm daøi haïng ma
naøy muoán tìm toøi khuyeát ñieåm cuûa Phaät vaø laøm naõo loaïn chuùng sinh,
ta neân tuïng nieäm kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät.”
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thaàm tuïng nieäm kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tuøy theo vieäc tuïng nieäm cuûa oâng, aùc ma daàn daàn lui quaân.
Khi aáy chö Thieân Ñao-lôïi hoùa laøm hoa trôøi ôû treân hö khoâng raûi
cuùng döôøng Phaät vaø suy nghó caàu nguyeän cho kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
toàn taïi laâu daøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà. Ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà seõ
ñöôïc tuïng nieäm tu taäp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khi aáy chö Thieân laïi
raûi hoa trôøi leân cuùng döôøng Phaät vaø noùi:
–Baïch Theá Toân! Neáu coù chuùng sinh thöïc haønh tu taäp Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì ma vaø thieân ma khoâng haïi ngöôøi aáy ñöôïc.
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Neáu coù ngöôøi ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
ñaõ töøng gaàn guõi caùc Ñöùc Phaät, khoâng phaûi nhôø ít coâng ñöùc maø ñöôïc
nhö vaäy huoáng laø thoï trì, ñoïc tuïng haønh trì ñuùng nhö phaùp. Vì sao?
Baïch Theá Toân, Nhaát thieát trí cuûa Boà-taùt phaûi neân caàu trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Baïch Theá Toân! Ví nhö chaâu baùu lôùn phaûi tìm toøi ôû trong bieån
lôùn. Baïch Theá Toân, chaâu baùu laø Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät phaûi tìm
www.daitangkinh.org
caàu trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Nhaát thieát trí cuûa chö
Phaät ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra.
Khi aáy A-nan baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Theá Toân khoâng ca ngôïi Ñaøn-na ba-la-maät,
khoâng noùi lôøi ca ngôïi Thi-la ba-la-maät, Saèn-ñeà ba-la-maät, Tyø-leâ-da
ba-la-maät, Thieàn-na ba-la-maät, vì sao Ngaøi chæ noùi lôøi ca ngôïi Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaät baûo:
–A-nan! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø daãn ñaàu naêm phaùp Ba-la-maät.
Naøy A-nan! YÙ oâng theá naøo? Neáu boá thí maø khoâng hoài höôùng
Nhaát thieát trí thì coù thaønh Ñaøn-na ba-la-maät khoâng?
A-nan thöa:
–Baïch Theá Toân, daï khoâng!
–Neáu Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä maø
khoâng hoài höôùng Nhaát thieát trí thì coù thaønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng?
A-nan thöa:
–Baïch Theá Toân, daï khoâng!
–Naøy A-nan! Theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät laø daãn ñaàu naêm phaùp
Ba-la-maät.
Naøy A-nan! Ví nhö caùc haït gioáng ñöôïc gieo trong maët ñaát. Do
nhaân duyeân hoøa hôïp neân ñöôïc sinh tröôûng, khoâng nöông nhôø maët ñaát
naøy thì haït gioáng khoâng sinh tröôûng.
Naøy A-nan! Nhö vaäy naêm phaùp Ba-la-maät truï trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø ñöôïc taêng tröôûng vaø ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì
höôùng ñeán Nhaát thieát trí. Theá neân A-nan, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
höôùng daãn naêm phaùp Ba-la-maät.
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Thieän nam, tín nöõ naøy thoï trì, ñoïc tuïng kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñöôïc coâng ñöùc, haønh trì ñuùng nhö phaùp, thì
Nhö Lai noùi cuõng khoâng heát.

Phaät baûo Kieàu-thi-ca:
–Ta khoâng chæ noùi coâng ñöùc ngöôøi naøy do thoï trì ñoïc tuïng kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, haønh trì ñuùng nhö phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ naøo cuùng döôøng
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cung kính, toân troïng, taùn thaùn ñem höông hoa
toát ñeïp cho ñeán traøng phan baûo caùi ñeå cuùng döôøng, ta cuõng noùi ngöôøi
aáy ñöôïc coâng ñöùc.
–Baïch Theá Toân! Con cuõng phaûi hoä trì thieän nam, tín nöõ, cuùng
döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cung kính, toân troïng, taùn thaùn, ñem
höông hoa toát ñeïp cho ñeán traøng phan baûo caùi ñeå cuùng döôøng.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøy thoï trì, ñoïc tuïng kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu coù bao nhieâu traêm ngaøn chö Thieân ñaïi chuùng
vì nghe phaùp, neân ñi ñeán choã ñoù; khi Phaùp sö aáy thuyeát phaùp cho chö
Thieân, thì Phi nhaân ñöôïc taêng theâm khí löïc. Neáu Phaùp sö meät nhoïc
khoâng öa thuyeát phaùp, thì chö Thieân cung kính phaùp neân laøm cho
Phaùp sö vui veû thuyeát phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ nhö vaäy laø ñöôïc coâng ñöùc ôû
ñôøi hieän taïi.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo khi noùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät ôû boán chuùng thì taâm hoï khoâng lo sôï seõ coù ngöôøi ñeán vaán naïn
vaø cheâ traùch. Vì sao? Vì ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì
neân khoâng thaáy ngöôøi naøo tìm ñöôïc choã dôû vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng khoâng coù choã dôû. Ngöôøi naøy nhö vaäy laø hoä trì Baùt-nhaõ ba-la-
maät khoâng lo sôï coù ngöôøi ñeán vaán naïn vaø cheâ traùch.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù cuõng laø coâng ñöùc hieän taïi cuûa thieän nam,
tín nöõ naøy.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøy ñoïc tuïng Baùt-nhaõ
ba-la-maät laø ñöôïc cha meï thöông meán, ñöôïc hoï haøng baïn beø toát,
ñöôïc Sa-moân, Baø-la-moân cung kính, vöôït qua söï buoàn raàu, kieän tuïng
moät caùch nhö phaùp.
www.daitangkinh.org
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù laø coâng ñöùc ôû ñôøi hieän taïi cuûa thieän nam,
tín nöõ.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Nôi naøo ñeå kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
chö Thieân treân coõi trôøi Töù Thieân vöông ñeà phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, ñeàu ñi ñeán choã Baùt-nhaõ ba-la-maät, thoï trì, ñoïc
tuïng cuùng döôøng ñaûnh leã roài ñi. Chö Thieân treân coõi trôøi Ñao-lôïi,
Daï-ma-thieân, Ñaâu-suaát-ñaø thieân, Tha hoùa laïc, Tha hoùa töï taïi thieân,
Phaïm thieân, Phaïm theá thieân, Phaïm phuï thieân, Phaïm chuùng thieân,
Ñaïi Phaïm thieân, Quang thieân, Thieåu quang thieân, Voâ löôïng quang
thieân, Quang aâm thieân, Tònh thieân, Thieåu tònh thieân, Voâ löôïng tònh
thieân, Bieán tònh thieân, Voâ aâm haønh thieân, Phöôùc sinh thieân, Quaûng
quaû thieân, Voâ quaûng thieân, Voâ nhieät thieân, Dieäu kieán thieân, Thieän
kieán thieân, Voâ tieåu thieân... ñeà phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc ñeàu ñi ñeán choã Baùt-nhaõ ba-la-maät thoï trì, ñoïc tuïng cuùng döôøng
ñaûnh leã roài ñi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi ñöøng baûo laø chæ coù chö Thieân ôû Voâ tieåu
thieân ñeán cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, maø chö Thieân trong coõi
Duïc giôùi, Saéc giôùi thuoäc tam thieân ñaïi thieân theá giôùi phaùt taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc ñeàu ñeán choã Baùt-nhaõ ba-la-maät thoï trì, ñoïc
tuïng cuùng döôøng ñaûnh leã lui ra.
Thieän nam, tín nöõ neân suy nghó: “Trong möôøi phöông voâ soá coõi
nöôùc, coù chö Thieân, Long, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-laâu-na,
Khaån-na-la, Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân... ñeàu ñeán choã Baùt-nhaõ
ba-la-maät thoï trì, ñoïc tuïng, cuùng döôøng ñaûnh leã. Khi aáy ta neân cuùng
döôøng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Choã ôû cuûa thieän nam, tín nöõ naøo maø
coù kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñieän ñöôøng hoaëc phoøng xaù khoâng theå
bò huûy hoaïi, tröø haønh nghieäp ñôøi tröôùc taát nhieân phaûi chòu.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù cuõng laø coâng ñöùc hieän taïi cuûa thieän nam,
tín nöõ.
–Baïch Theá Toân! Thieän nam, tín nöõ naøy laøm sao bieát khi naøo
chö Thieân ñeán thoï trì ñoïc tuïng cuùng döôøng, cung kính kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ thaáy aùnh saùng lôùn bieát
chaéc chaén Trôøi, Roàng, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø... ñi ñeán choã ñoù.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ ngöûi ñöôïc muøi höông
kyø laï, neân bieát chö Thieân ñeán choã ñoù.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Nôi naøo thieän nam, tín nöõ ôû neân laøm cho
saïch seõ, nhôø saïch seõ neân Phi nhaân ñeàu hoan hyû ñi ñeán choã ñoù; coù
tieåu quyû naøo ôû nôi ñoù thì khoâng chòu noåi oai ñöùc lôùn lao cuûa chö
Thieân neân laùnh xa. Nhôø theo oai ñöùc lôùn cuûa chö Thieân thöôøng ñeán
neân taâm hoï thích phaùp lôùn, do ñoù boán phía cuûa truï xöù khoâng neân ñeå
dô ueá baát tònh.
Laïi nöõa Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ aáy thaân khoâng meät
nhoïc, nguû nghæ yeân oån neân khoâng thaáy aùc moäng, hoaëc khi naèm
moäng thì chæ thaáy chö Phaät, thaùp mieáu cuûa chö Phaät, chuùng A-la-
haùn vaø caùc chuùng Boà-taùt tu taäp saùu phaùp Ba-la-maät, hoïc Nhaát thieát
trí laøm theá giôùi cuûa Phaät thanh tònh. Laïi nghe Ñöùc Phaät teân ñoù,
nöôùc ñoù, ñang thuyeát phaùp cho bao nhieâu traêm ngaøn vaïn öùc chuùng
cung kính vaây quanh Ngaøi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo, trong giaác moäng thaáy
nhö vaäy, thöùc daäy an vui, khí löïc ñaày ñuû, thaân theå nheï nhaøng.
Thieän nam, tín nöõ naøy khoâng tham ñaém veà aên uoáng. Ví nhö Tyø-
kheo ngoài thieàn töø ñònh xuaát ra laø nhôø hoïc thieàn cho neân khoâng
tham ñaém veà aên uoáng. Naøy Kieàu-thi-ca! Vì laø do phi nhaân laøm cho
khí löïc taêng leân.
Naøy Kieàu-thi-ca! Muoán ñöôïc coâng ñöùc hieän taïi nhö vaäy thì neân
thoï trì ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät haønh trì ñuùng phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, tín nöõ naøo neáu khoâng theå thoï trì
ñoïc tuïng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät haønh trì ñuùng nhö phaùp, thì neân
bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät cung kính, cuùng döôøng, toân troïng, taùn
thaùn, ñem höông hoa toát ñeïp höông thoa, höông boät, höông ñoát vaø ñuû
loaïi höông y phuïc traøng phan baûo caùi kyõ nhaïc ñeå cuùng döôøng.
www.daitangkinh.org
Phaåm 5: XAÙ-LÔÏI
Khi aáy Phaät baûo Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Xaù-lôïi khaép caû coõi Dieâm-phuø-ñeà laø moät
phaàn, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø moät phaàn trong hai phaàn ñoù oâng choïn laáy
phaàn naøo.
–Baïch Theá Toân! Con laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao?
Baïch Theá Toân, chaúng phaûi con khoâng cung kính xaù-lôïi, nhöng vì xaù-
lôïi laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra, nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät huaân
taäp neân ñöôïc cuùng döôøng.
Baïch Theá Toân! Con ôû treân cung trôøi Ñao-lôïi trong Thieän phaùp
ñöôøng, con coù choã thöôøng ngoài. Chö Thieân töû coõi trôøi Ñao-lôïi ñeán
cuùng döôøng cho con, neáu con khoâng coù choã ôû ñoù thì chö Thieân töû
cung kính laøm leã ñi nhieãu toøa ngoài cuûa con roài môùi ñi. Vì hoï suy nghó
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ngoài ôû toøa naøy thuyeát phaùp cho chö Thieân. Xaù-
lôïi cuûa chö Phaät cuõng vaäy töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra laø choã ôû
cuûa Nhaát thieát trí cho neân ñöôïc cuùng döôøng nhö vaäy.
Thöa Theá Toân! Trong hai phaàn con xin laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
–Baïch Theá Toân! Ñaët xaù-lôïi khaép caû coõi Dieâm-phuø-ñeà, hoaëc
xaù-lôïi khaép caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi laø moät phaàn Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø moät phaàn. Trong hai phaàn con xin laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vì sao? Vì xaù-lôïi cuûa chö Phaät töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra neân
ñöôïc cuùng döôøng.
Baïch Theá Toân! Ví nhö laø ngöôøi maéc nôï thöôøng lo sôï chuû, vì
nhôø thaân caän phuïng söï nhaø vua neân chuû nôï trôû laïi lo sôï cung kính
ngöôøi maéc nôï coù döïa vaøo naêng löïc cuûa nhaø vua.
Baïch Theá Toân! Xaù-lôïi cuõng nhö vaäy nöông nôi Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø ñöôïc cuùng döôøng.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vua, xaù-lôïi nhö ngöôøi
gaàn guõi nhaø vua. Xaù-lôïi cuûa Nhö Lai nöông nôi taát caû Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø ñöôïc cuùng döôøng.

Baïch Theá Toân! Taát caû trí tueä cuûa chö Phaät, cuõng töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø sinh ra, cho neân trong hai phaàn con xin laáy moät phaàn
Baïch Theá Toân! Nhö baûo chaâu voâ giaù coù coâng ñöùc nhö vaäy, choã
ñeå haït chaâu ñoù laø phi nhaân khoâng theå haïi ñöôïc. Hoaëc ngöôøi nam,
hoaëc ngöôøi nöõ, hoaëc ngöôøi lôùn, hoaëc ngöôøi nhoû neáu bò phi nhaân haïi
thì khi ñem chaâu baùu ñeán choã ñoù, phi nhaân boû ñi. Neáu coù beänh noùng,
laáy haït chaâu thoa leân thaân coù theå tröø dieät; neáu coù beänh phong laáy haït
chaâu xoa leân thaân, phong lieàn bieán maát; neáu coù beänh laïnh cuõng duøng
baûo chaâu xoa leân thaân lieàn heát laïnh. Haït baûo chaâu luùc trôøi toái haït
chaâu laøm saùng; khi noùng coù theå laøm maùt; luùc laïnh coù theå laøm aám; ñeå
haït baûo chaâu nôi naøo thì raén ñoäc khoâng theå vaøo ñöôïc. Ngöôøi nam
hoaëc ngöôøi nöõ; hoaëc ngöôøi lôùn hoaëc ngöôøi nhoû, bò truøng ñoäc chích
ñoát, ñem haït chaâu ñöa cho hoï thì ñoäc lieàn tieâu. Neáu con maét bò beänh
ñem baûo chaâu xoa leân maét thì maét ñöôïc laønh.
Baïch Theá Toân! Laïi haït chaâu naøy neáu ñeå trong nöôùc thì haït
chaâu cuøng maøu vôùi nöôùc. Neáu duøng tuùi baèng luïa maøu traéng ñöïng baûo
chaâu boû vaøo trong nöôùc thì nöôùc bieán thaønh maøu traéng. Neáu duøng tuùi
xanh vaøng ñoû tím ñöïng haït chaâu boû vaøo trong nöôùc, thì nöôùc bieán
thaønh xanh, vaøng, ñoû, tím, nöôùc ñuïc bieán thaønh trong, haït chaâu naøy
thaønh töïu coâng ñöùc nhö vaäy.
Khi aáy A-nan hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Ñaây laø vaät baùu ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà hay laø vaät baùu ôû coõi trôøi.
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñaùp:
–Ñaây laø vaät baùu ôû coõi trôøi, ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà cuõng coù
vaät baùu naøy nhöng coâng ñöùc ít maø naëng, coâng ñöùc haït chaâu ôû coõi trôøi
nhieàu maø nheï, vaät baùu ngöôøi so saùnh cuûa trôøi, khoâng theå duøng toaùn
soá maø thí duï ñöôïc söï cheânh leäch.
Baïch Theá Toân! Neáu ñem haït chaâu boû vaøo trong hoäp, tuy laáy haït
chaâu ra khoûi hoäp roài, vì coâng ñöùc cuûa haït chaâu ñoù, nhöng hoäp vaãn
quyù giaù.
Baïch Theá Toân! Bôûi vì coâng ñöùc Nhaát thieát trí cuûa Baùt-nhaõ ba-
www.daitangkinh.org
la-maät neân sau khi Nhö Lai dieät ñoä, xaù-lôïi ñöôïc cuùng döôøng. Vì xaù-
lôïi cuûa Nhö Lai laø choã truï xöù Nhaát thieát trí, trong hai phaàn con xin
laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baïch Theá Toân! Ñaët xaù-lôïi nhö theá ñaày caû tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi, laïi neáu xaù-lôïi khaép caû haèng haø sa soá trong theá giôùi moät
phaàn, Baùt-nhaõ ba-la-maät laø moät phaàn, trong hai phaàn ñoù con xin laáy
phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì trí Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät
Nhö Lai ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät maø sinh ra Nhaát thieát trí ñaõ huaân
taäp, neân xaù-lôïi ñöôïc cuùng döôøng.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Neáu thieän nam, tín nöõ muoán thaáy nhö
thaät chö Phaät möôøi phöông voâ löôïng, voâ soá, neân thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, neân tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Chö Phaät quaù khöù ñeàu
do Baùt-nhaõ ba-la-maät chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, chö
Phaät vò lai cuõng do Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chöùng ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, chö Phaät hieän taïi ôû möôøi phöông voâ löôïng, voâ soá
theá giôùi cuõng nhaân Baùt-nhaõ ba-la-maät chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ma-ha Ba-la-maät chính laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät, Phaät nhaân Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy ñeàu bieát taâm taâm sôû haønh cuûa
taát caû chuùng sinh.
Phaät daïy:
–Kieàu-thi-ca! Vì suoát ñeâm daøi, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt chæ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, ngoaøi
ra khoâng thöïc haønh caùc phaùp Ba-la-maät khaùc ö?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt ñeàu thöïc haønh Luïc ñoä. Neáu khi Boá
thí thì Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöùng ñaàu, hoaëc khi Trì giôùi, hoaëc Nhaãn
nhuïc, hoaëc Tinh taán, hoaëc Thieàn ñònh, hoaëc quaùn caùc phaùp thì Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñöùng ñaàu. Ví nhö nhöõng caây coái ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà
vôùi nhöõng hình daùng khaùc nhau, maøu saéc khaùc nhau, laù hoa traùi
khaùc nhau, nhöng caùi boùng cuûa noù ñeàu khoâng khaùc nhau, naêm phaùp
Ba-la-maät cuõng nhö vaäy, vaøo trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù
phaân bieät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù coâng ñöùc lôùn, coù
coâng ñöùc voâ löôïng, voâ bieân, coù coâng ñöùc khoâng gì saùnh baèng. Neáu coù
ngöôøi bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng, taùn
thaùn, ñem höông hoa toát ñeïp cho ñeán traøng phan baûo caùi ñeå cuùng
döôøng. Neáu coù ngöôøi sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät so vôùi ngöôøi
kia, hai coâng ñöùc, coâng ñöùc naøo nhieàu hôn?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ta hoûi laïi oâng, oâng tuøy yù traû lôøi cho ta. YÙ
oâng theá naøo? Neáu coù ngöôøi ñöôïc xaù-lôïi cuûa Phaät, roài chæ töï mình
cuùng döôøng hoaëc laïi coù ngöôøi ñöôïc xaù-lôïi cuûa Phaät, roài töï mình cuùng
döôøng vaø baûo ngöôøi khaùc cuùng döôøng, hai coâng ñöùc ñoù, coâng ñöùc naøo
nhieàu hôn?
–Baïch Theá Toân! Neáu coù ngöôøi ñöôïc xaù-lôïi cuûa Phaät, töï mình
cuùng döôøng vaø baûo ngöôøi khaùc cuùng döôøng thì phöôùc ñöùc ñoù raát nhieàu.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ
bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät, cung kính, toân troïng, taùn thaùn,
ñem höông hoa toát ñeïp, cho ñeán traøng phan baûo caùi ñeå cuùng döôøng
thì khoâng baèng thieän nam, tín nöõ bieân cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
töï mình cuùng döôøng vaø baûo ngöôøi khaùc cuùng döôøng thì phöôùc aáy raát
nhieàu.
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ aáy ôû choán naøo, thuyeát
giaûng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ngöôøi thì ñöôïc phöôùc ñöùc aáy raát
nhieàu.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 3
Phaåm 6: TAÙ TRÔÏ
Phaät daïy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ daïy chuùng sinh
trong coõi Dieâm-phuø-ñeà laøm cho hoï thöïc haønh möôøi ñieàu thieän thì yù
oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy, ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc coù nhieàu
khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc aáy tuy raát nhieàu nhöng khoâng
baèng phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, laøm cho hoï ñöôïc bieân cheùp vaø ñoïc tuïng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy taïm gaùc laïi vieäc daïy chuùng sinh ôû coõi
Dieâm-phuø-ñeà. Neáu laïi coù ngöôøi daïy chuùng sinh trong boán chaâu thieân
haï, khieán hoï thöïc haønh möôøi ñieàu thieän ôû boán chaâu thieân haï ñoù.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù ngöôøi daïy chuùng sinh trong moät tieåu
thieân theá giôùi, hoaëc hai trung thieân theá giôùi, hoaëc tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi hay haèng haø sa chuùng sinh ôû khaép möôøi phöông theá giôùi ñeàu
thöïc haønh möôøi ñieàu thieän thì yù oâng nghó sao? Do nhaân duyeân naøy,
phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp vaø ñoïc tuïng.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ daïy chuùng
sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà thöïc haønh boán Thieàn, boán Voâ löôïng taâm,
boán Ñònh voâ saéc, naêm pheùp Thaàn thoâng, thì do nhaân duyeân naøy,
ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc aáy tuy nhieàu nhöng khoâng baèng
phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñöa cho ngöôøi khaùc, laøm cho hoï ñöôïc bieân cheùp vaø ñoïc tuïng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy gaùc laïi vieäc giaùo hoùa chuùng sinh Dieâm-
phuø-ñeà vaø chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, cho ñeán vieäc
daïy chuùng sinh ôû caùc theá giôùi khaép möôøi phöông, ñeå hoï thöïc haønh
boán Thieàn, boán Voâ löôïng taâm, boán Ñònh voâ saéc, naêm pheùp Thaàn
thoâng.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy ngöôøi aáy
ñöôïc phöôùc coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp vaø ñoïc tuïng.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ ñem quyeån
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc laøm cho hoï ñöôïc bieân
cheùp vaø ñoïc tuïng thì phöôùc ñöùc aáy raát nhieàu, nhöng khoâng baèng
phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, tín nöõ vì ngöôøi khaùc maø ñoïc tuïng.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ töï mình vì
ngöôøi khaùc maø ñoïc tuïng thì phöôùc ñöùc aáy raát nhieàu nhöng khoâng
baèng phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, tín nöõ töï mình vì ngöôøi khaùc giaûng
noùi thaät nghóa cuûa kinh.
www.daitangkinh.org
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:

–Baïch Theá Toân! Con phaûi giaûng noùi thaät nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-
la-maät cho nhöõng haïng ngöôøi naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ khoâng bieát thaät
nghóa cuûa kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì oâng neân giaûng noùi thaät nghóa aáy
cho hoï. Vì sao vaäy? Naøy Kieàu-thi-ca! Vì ñôøi vò lai seõ coù Baùt-nhaõ ba-
la-maät töông tôï. Neáu coù thieän nam, tín nöõ ôû trong phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät muoán chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät töông tôï ñoù thì hoï seõ coù söï nhaàm laãn.
–Baïch Theá Toân! Nhöõng haïng ngöôøi naøo noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
töông tôï nhö vaäy?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! ñôøi sau seõ coù Tyø-kheo muoán noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät lieàn noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät töông tôï nhö vaäy.
–Baïch Theá Toân! Caùc Tyø-kheo noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät töông tôï
nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Caùc Tyø-kheo aáy noùi: Saéc laø voâ thöôøng, neáu ai caàu nhö vaäy thì
ngöôøi aáy ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät; thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng laø voâ thöôøng, neáu ai caàu nhö vaäy thì ngöôøi aáy ñaõ thöïc haønh
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù laø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät töông tôï.
Naøy Kieàu-thi-ca! Vì saéc khoâng hö hoaïi neân quaùn saùt saéc aáy laø
voâ thöôøng; vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng hö hoaïi neân quaùn saùt thöùc
aáy cuõng laø voâ thöôøng, neáu ai khoâng quaùn saùt nhö vaäy thì ngöôøi ñoù ñaõ
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät töông tôï.
Naøy Kieàu-thi-ca! Do nhaân duyeân naøy, Boà-taùt naøo giaûng noùi thaät
nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì vò aáy ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu thieän nam, tín nöõ daïy chuùng sinh
trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, laøm cho hoï ñöôïc chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn thì yù
oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu
khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc aáy tuy raát nhieàu, nhöng khoâng
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp, ñoïc tuïng vaø noùi:
“OÂng seõ ñöôïc coâng ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát nhieàu.” Vì
sao vaäy? Vì quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy gaùc laïi vieäc Dieâm-phuø-ñeà vaø chuùng
sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán vieäc giaùo hoùa chuùng
sinh ôû caùc theá giôùi nhö caùt soâng Haèng khaép möôøi phöông khieán cho
hoï ñeàu chöùng ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn. Vaäy yù oâng theá naøo? Do nhaân
duyeân naøy, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp, ñoïc tuïng vaø noùi:
“OÂng seõ ñöôïc coâng ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát nhieàu.” Vì sao
vaäy? Vì quaû Tu-ñaø-hoaøn ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù thieän nam, tín nöõ daïy chuùng
sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà, ñeå hoï ñöôïc chöùng caùc quaû Tö-ñaø-haøm,
A-na-haøm, A-la-haùn vaø ñaïo Bích-chi-phaät thì yù oâng theá naøo? Do
nhaân duyeân naøy, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp, ñoïc tuïng vaø noùi:
“OÂng seõ ñöôïc coâng ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát nhieàu.” Vì sao
vaäy? Vì hoïc theo phaùp naøy oâng seõ chöùng phaùp Nhaát thieát trí, roài theo
phaùp ñaéc cuûa Nhaát thieát trí thì seõ chöùng ñöôïc caùc quaû nhö Tö-ñaø-
haøm, A-na-haøm, A-la-haùn vaø ñaïo Bích-chi-phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy gaùc laïi vieäc Dieâm-phuø-ñeà vaø tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán vieäc giaùo hoùa chuùng sinh ôû caùc theá giôùi
khaép möôøi phöông nhö caùt soâng Haèng, khieán cho hoï ñöôïc chöùng caùc
quaû Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät. Vaäy yù oâng
theá naøo? Do nhaân duyeân naøy phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu
khoâng?
Phaät daïy:
la-maät ñöa cho ngöôøi khaùc, ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp vaø noùi: “OÂng seõ
ñöôïc coâng ñöùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát nhieàu.” Vì sao vaäy? Vì
hoïc theo phaùp aáy oâng seõ chöùng phaùp Nhaát thieát trí, töø phaùp ñaéc Nhaát
thieát trí maø ñöôïc chöùng thì oâng seõ chöùng caùc quaû nhö Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu chuùng sinh khaép caû Dieâm-phuø-
ñeà ñeàu phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc hoaëc coù thieän nam,
tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho hoï, ñeå hoï ñöôïc
bieân cheùp, ñoïc tuïng thì yù oâng nghó sao? Do nhaân duyeân naøy, phöôùc
ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc aáy raát nhieàu, nhöng khoâng baèng
ñöa cho moät vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån vaø nghó: “Vò Boà-taùt naøy
hoïc trong phaùp ñoù thì coù theå tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Do nhaân
duyeân ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät caøng löu truyeàn roäng raõi theâm neân
phöôùc cuûa hoï nhieàu hôn ngöôøi kia.”
Kieàu-thi-ca! Dieâm-phuø-ñeà vaø chuùng sinh trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi cho ñeán chuùng sinh ôû caùc theá giôùi khaép möôøi phöông
nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Neáu coù thieän nam, tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät cho hoï,
ñeå hoï ñöôïc bieân cheùp, ñoïc tuïng thì yù oâng theá naøo? Do nhaân duyeân
naøy, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc tuy raát nhieàu, nhöng khoâng baèng
thieän nam, tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho moät vò
Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån vaø nghó nhö vaày: “Boà-taùt naøy hoïc trong
phaùp aáy thì coù theå tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät, do nhaân duyeân aáy maø
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc löu truyeàn roäng raõi neân phöôùc cuûa hoï nhieàu
hôn ngöôøi kia.”
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu taát caû chuùng sinh trong coõi
Dieâm-phuø-ñeà ñeàu phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø coù
thieän nam, tín nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho hoï, roài
vì hoï giaûng noùi thaät nghóa aáy thì yù oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy
phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
la-maät ñöa cho moät vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, roài giaûng noùi thaät
nghóa cho vò aáy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy gaùc laïi vieäc Dieâm-phuø-ñeà vaø chuùng sinh
trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán vieäc giaùo hoùa chuùng sinh
nhö haèng haø sa khaép möôøi phöông ôû theá giôùi ñeå hoï ñeàu phaùt taâm caàu
www.daitangkinh.org
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc ñoù qua moät beân. Neáu coù thieän nam, tín
nöõ ñem quyeån kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöa cho hoï, roài vì hoï giaûng
noùi thaät nghóa aáy thì yù oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy, phöôùc ñöùc
cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc ñöùc aáy tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng
ñöa cho moät vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, roài vì hoï giaûng thaät nghóa
aáy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu taát caû chuùng sinh trong coõi
Dieâm-phuø-ñeà ñeàu laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån maø coù thieän nam, tín
nöõ naøo ñem thaät nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå daïy cho hoï thì yù
oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu
khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu trong soá Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñoù
coù moät vò Boà-taùt mau chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø coù
ngöôøi ñem thaät nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå daïy cho vò aáy thì
phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi naøy seõ nhieàu hôn ngöôøi kia.
Kieàu-thi-ca, haõy gaùc laïi vieäc chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà
vaø trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cho ñeán chuùng sinh nhö haèng haø
sa khaép möôøi phöông ôû theá giôùi ñeàu laø baäc Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån. Neáu coù thieän nam, tín nöõ ñem thaät nghóa cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñeå daïy cho hoï thì yù oâng theá naøo? Do nhaân duyeân naøy phöôùc ñöùc
cuûa ngöôøi aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu trong soá ñoù coù Boà-taùt mau chöùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø coù ngöôøi ñem thaät nghóa cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät daïy cho vò aáy thì phöôùc ñöùc cuûa vò naøy seõ nhieàu hôn
ngöôøi kia.
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Theo Boà-taùt naøo gaàn
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì neân ñem thaät nghóa Baùt-nhaõ ba-la-
maät ñeå daïy cho vò aáy vaø cuõng phaûi ñem y phuïc, ngoïa cuï, thuoác men
vaø aên uoáng cuùng döôøng cho vò aáy thì phöôùc ñöùc cuûa hoï raát nhieàu.
Vì sao vaäy? Baïch Theá Toân, vì theo thöôøng phaùp laø nhö vaäy neân Boà-
taùt naøo gaàn chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì ñöôïc phöôùc raát
nhieàu.
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà khen ngôïi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Kieàu-thi-ca! OÂng laø Thaùnh ñeä töû,
theo phaùp neân giuùp ñôõ, an uûi vaø hoä nieäm cho caùc Boà-taùt ñeå hoï mau
thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Cuõng vaäy, khi Phaät môùi phaùt taâm,
neáu chö Phaät quaù khöù vaø caùc ñeä töû khoâng ñem saùu phaùp Ba-la-maät
ñeå giuùp ñôõ vaø an uûi thì Ngaøi khoâng theå naøo chöùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Khi Phaät môùi phaùt taâm, nhôø chö Phaät trong
quaù khöù vaø caùc ñeä töû ñem saùu phaùp Ba-la-maät ñeå an uûi vaø giuùp ñôõ
neân Ngaøi môùi chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Phaåm 7: HOÀI HÖÔÙNG
Khi aáy, Boà-taùt Di-laëc noùi vôùi Tu-boà-ñeà:

–Phöôùc Ñöùc tuøy hyû cuûa Ñaïi Boà-taùt naøy maø so vôùi phöôùc ñöùc
Boá thí, Trì giôùi, tu Thieàn cuûa chuùng sinh khaùc laø toái thaéng, toái ñaïi, toät
cuøng vaø vi dieäu.
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà hoûi Boà-taùt Di-laëc:
–Neáu Boà-taùt ôû voâ löôïng theá giôùi khaép möôøi phöông, voâ löôïng
www.daitangkinh.org
chö Phaät dieät ñoä thôøi quaù khöù, chö Phaät nhö theá töø khi môùi phaùt taâm
cho ñeán khi chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, vaøo Voâ dö Nieát-
baøn, cho ñeán luùc phaùp saép dieät ñoä, chö Phaät aáy khi môùi phaùt taâm cho
ñeán phaùp saép dieät ñoä, trong thôøi gian ñoù neáu coù phöôùc ñöùc caên laønh
öùng hôïp vôùi saùu phaùp Ba-la-maät vaø phöôùc ñöùc Boá thí, Trì giôùi, tu
Thieàn cuûa caùc ñeä töû Thanh vaên, taát caû phöôùc ñöùc voâ laäu cuûa caùc baäc
Höõu hoïc, Voâ hoïc, giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, ñaïi
Töø, ñaïi Bi cuûa chö Phaät laøm lôïi ích an laïc cho chuùng sinh, voâ löôïng
Phaät phaùp maø caùc Ngaøi ñaõ noùi, roài chuùng sinh ñeàu hoïc theo phaùp ñoù
ñeå thoï hoïc thì taát caû phöôùc ñöùc cuûa caùc chuùng sinh aáy vaø phöôùc ñöùc
cuûa caùc chuùng sinh gieo troàng khi Phaät dieät ñoä hôïp laïi ñaày ñuû maø
Boà-taùt naøo ñem taâm tuøy hyû vôùi caùc phöôùc ñöùc aáy laø toái thaéng, toái
ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu. Tuøy hyû roài ñem hoài höôùng leân ngoâi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc vaø phaùt nguyeän nhö vaày: “Ta nhôø phöôùc
ñöùc naøy seõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.” Hoaëc Boà-taùt laïi
nghó nhö vaày: “Ta seõ ñem taâm aáy hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc.” Neáu nhö ñoái töôïng cuûa taâm laø caùc duyeân, caùc
vieäc thì coù theå ñaéc khoâng?
Boà-taùt Di-laëc traû lôøi:
–Caùc duyeân, caùc vieäc aáy khoâng theå ñaéc, gioáng nhö taâm ñaõ chaáp
töôùng.
–Neáu caùc duyeân, caùc vieäc aáy khoâng nhö vaäy, thì ngöôøi naøy seõ
khoâng coù voïng töôûng ñieân ñaûo, kieán chaáp ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, voâ
thöôøng cho laø thöôøng, khoå cho laø vui; baát tònh cho laø tònh; voâ ngaõ cho
laø ngaõ thì bò sinh voïng töôûng ñieân ñaûo, kieán chaáp ñieân ñaûo, taâm ñieân
ñaûo. Neáu caùc duyeân, caùc vieäc ñuùng nhö vaäy thì Boà-ñeà cuõng nhö vaäy,
taâm cuõng nhö vaäy; neáu caùc duyeân, caùc vieäc Boà-ñeà vaø taâm khoâng sai
khaùc thì laøm theá naøo ñem taâm tuøy hyû aáy ñeå hoài höôùng leân ngoâi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc?
Boà-taùt Di-laëc traû lôøi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp hoài höôùng nhö vaäy seõ khoâng hôïp vôùi
Boà-taùt môùi phaùt taâm maø Ñöùc Phaät ñaõ noùi ôû tröôùc. Vì sao? Vì taát caû
taâm thanh tònh, cung kính vaø tin öa cuûa ngöôøi naøy ñeàu seõ bò giaûm
maát.
Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp hoài höôùng nhö vaäy chæ thích hôïp vôùi Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån ñaõ noùi ôû tröôùc, neáu noùi cho Thieän tri thöùc thì
ngöôøi naøy nghe nhö vaäy maø khoâng kinh nghi sôï seät, khoâng bò thoaùi
lui thì phöôùc tuøy hyû cuûa Boà-taùt neân nhö vaäy maø hoài höôùng Nhaát thieát
trí, ñoù laø duïng taâm hoài höôùng. Taâm aáy laø voâ taän, laø tòch dieät thì laáy
taâm gì ñeå hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc? Neáu duøng taâm
tröôùc vaø taâm sau ñeå hoài höôùng thì hai taâm aáy khoâng ñi cuøng. Laïi nöõa
taâm tính khoâng theå hoài höôùng ñöôïc.
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Haøng Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe vieäc naøy seõ khoâng coù söï kinh
sôï ö? Vaø hieän taïi Boà-taùt phaûi laøm theá naøo ñeå ñem phöôùc ñöùc tuøy hyû
nhö thaät ñoù maø hoài höôùng?
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà nhaân ñoù lieàn noùi vôùi Boà-taùt Di-laëc nhö
vaày:
–Boà-taùt naøy ôû vaøo thôøi chö Phaät quaù khöù, ñaïo ñaõ ñoaïn, caùc hyù
luaän ñaõ döùt, nhö ngöôøi ñaõ nhoå taän goác caây gai, ñaõ ñaët gaùnh naëng
xuoáng, ñöôïc lôïi mình, chaám döùt caùc keát söû, chaùnh trí giaûi thoaùt vaø
taâm ñöôïc töï taïi. Trong voâ löôïng a-taêng-kyø theá giôùi, taát caû naêng löïc
phöôùc ñöùc caên laønh cuûa chö Phaät dieät ñoä vaø caên laønh maø caùc ñeä töû
ñaõ gieo troàng nôi chö Phaät hôïp laïi ñaày ñuû thì caùc phöôùc ñöùc aáy vôùi
taâm tuøy hyû laø toái thaéng, toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu. Tuøy hyû roài, hoài
höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì hieän taïi Boà-taùt phaûi
laøm theá naøo ñeå khoûi rôi vaøo töôûng ñieân ñaûo, kieán chaáp ñieân ñaûo vaø
taâm ñieân ñaûo.
Neáu Boà-taùt aáy duïng taâm nhö vaäy ñeå hoài höôùng leân ngoâi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø trong taâm aáy khoâng sinh töôùng cuûa taâm
thì ñoù laø hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, coøn nhö
trong taâm aáy maø Boà-taùt laïi sinh töôùng cuûa taâm thì seõ rôi vaøo töôûng
ñieân ñaûo, kieán chaáp ñieân ñaûo vaø taâm ñieân ñaûo.
Neáu Boà-taùt tuøy hyû thì töôùng cuûa taâm taän dieät, nhö thaät bieát veà
töôùng dieät taän, phaùp cuûa töôùng dieät taän thì khoâng theå hoài höôùng, vì
www.daitangkinh.org
taâm vaø töôùng hoài höôùng cuõng nhö vaäy, phaùp hoài höôùng cuõng nhö vaäy.
Neáu coù theå hoài höôùng nhö vaäy thì ñoù laø chaùnh hoài höôùng.
Ñaïi Boà-taùt neân ñem phöôùc ñöùc tuøy hyû nhö vaäy maø hoài höôùng.
Neáu taát caû phöôùc ñöùc cuûa Boà-taùt ñoái vôùi chö Phaät thôøi quaù khöù cuøng
vôùi caùc ñeä töû vaø ngöôøi phaøm phu cho ñeán suùc sinh nghe phaùp roài
gieo troàng caên laønh vaø chö Thieân, Long, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-
la, Ca-laàu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân... nghe
phaùp roài phaùt taâm Nhaát thieát trí hôïp laïi ñaày ñuû thì caùc phöôùc ñöùc aáy
vôùi taâm tuøy hyû laø toái thaéng, toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu. Tuøy hyû roài,
Boà-taùt neân hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Neáu Boà-taùt nghó nhö vaày: “Caùc phaùp aáy ñeàu taän dieät, caûnh giôùi
hoài höôùng cuõng taän dieät.” Ñoù goïi laø phöôùc ñöùc tuøy hyû chaân chaùnh
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Neáu Boà-taùt bieát khoâng coù
phaùp naøo coù theå hoài höôùng thì ñoù goïi laø chaân chaùnh hoài höôùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc; neáu Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy thì khoâng bò
rôi vaøo voïng töôûng ñieân ñaûo, kieán chaáp ñieân ñaûo vaø taâm ñieân ñaûo. Vì
sao? Vì Boà-taùt aáy khoâng coù tham tröôùc veà söï hoài höôùng neân goïi laø
hoài höôùng Voâ thöôïng.
Neáu coù Boà-taùt naøo ñoái vôùi phöôùc ñöùc taïo ra maø chaáp töôùng ñeå
phaân bieät thì khoâng theå ñem phöôùc ñöùc aáy maø hoài höôùng ñöôïc. Vì
sao? Vì phaùp laøm ra aáy ñeàu ly töôùng vaø phöôùc ñöùc tuøy hyû cuõng ly
töôùng.
Neáu Boà-taùt bieát phaùp maø mình nghó ra ñeàu ly töôùng thì phaûi
bieát ñoù laø mình ñaõ haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Laïi phöôùc ñöùc thieän caên
cuûa chö Phaät quaù khöù dieät ñoä cuõng nhö vaäy neân duïng hoài höôùng,
phaùp hoài höôùng, taùnh hoài höôùng cuõng nhö vaäy.
Neáu Boà-taùt coù theå hieåu roõ nhö vaäy thì goïi laø chaân chaùnh hoài
höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Vì sao? Vì chö Phaät khoâng chaáp
nhaän söï hoài höôùng chaáp töôùng. Neáu phaùp quaù khöù taän dieät thì phaùp
aáy voâ töôùng khoâng theå laáy töôùng ñeå ñaéc. Neáu Boà-taùt phaân bieät nhö
vaäy goïi laø coøn chaáp töôùng, neáu khoâng phaân bieät nhö vaäy thì goïi laø
chaùnh hoài höôùng.
Vaäy hoài höôùng nhö theá naøo maø khoâng phaân bieät chaáp töôùng?
Boà-taùt seõ nhö vieäc aáy seõ ñöôïc hoïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Neáu khoâng nghe, khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
khoâng coù khaû naêng theå nhaäp vieäc aáy; neáu khoâng nghe phöông tieän
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø coù theå ñem caùc phöôùc ñöùc ñeå chaân chaùnh hoài
höôùng thì khoâng coù söï vieäc ñoù. Vì sao? Vì ngöôøi naøy ñoái vôùi thaân chö
Phaät trong quaù khöù vaø caùc phöôùc ñöùc ñeàu ñaõ dieät taän maø coøn phaân
bieät chaáp töôùng raèng mình ñöôïc phöôùc ñöùc aáy vaø muoán ñem hoài
höôùng, hoài höôùng nhö vaäy chö Phaät khoâng chaáp nhaän, cuõng khoâng
tuøy hyû.
Vì sao? Vì ñoái vôùi phaùp aáy coù sôû ñaéc. Nghóa laø ngöôøi naøy coøn
phaân bieät chaáp töôùng laø chö Phaät quaù khöù coù dieät ñoä. Ai hoài höôùng
maø coù sôû ñaéc thì ñoù laø ngöôøi ñaïi tham tröôùc. Theá neân, hoài höôùng maø
coù taâm sôû ñaéc thì chö Phaät khoâng noùi ngöôøi naøy coù lôïi ích lôùn. Vì
sao? Vì hoài höôùng nhö vaäy laø coù xen laãn chaát ñoäc, khoå naõo. Ví nhö
thöùc aên ngon maø trong ñoù coù xen laãn chaát ñoäc. Maëc daàu thöùc aên raát
thôm ngon nhöng laïi coù xen laãn chaát ñoäc thì khoâng theå aên ñöôïc. Neáu
ngöôøi ngu si, voâ trí aên thöùc aên naøy, thoaït ñaàu tuy raèng caûm thaáy thôm
ngon vöøa yù nhöng khi thöùc aên saép tieâu hoùa thì hoï seõ bò haäu quaû raát laø
ñau khoå.
Cuõng vaäy, coù ngöôøi khoâng thoï trì, ñoïc tuïng ñuùng ñaén, khoâng
hieåu roõ thaät nghóa ñoù maø laïi daïy cho caùc ñeä töû hoài höôùng vaø noùi:
“Thieän nam töû, haõy ñeán ñaây, nhö chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai,
giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuøng caùc caên laønh maø ñeä
töû Thanh vaên vaø ngöôøi phaøm phu gieo troàng; chö Phaät thoï kyù cho
chuùng sinh chöùng Bích-chi-phaät; caùc caên laønh maø Bích-chi-phaät ñoù
gieo troàng; Ñöùc Phaät thoï kyù cho Boà-taùt chöùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc vaø caùc caên laønh maø caùc Boà-taùt ñoù gieo troàng taäp hôïp ñaày
ñuû thì ñoù laø phöôùc ñöùc tuøy hyû.”
Tuøy hyû roài ñem hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc. Hoài höôùng nhö vaäy laø ngöôøi hoài höôùng coøn phaân bieät vaø chaáp
töôùng neân goïi ñoù laø coù xen laãn chaát ñoäc neân ngöôøi coù sôû ñaéc khoâng
ñöôïc hoài höôùng. Vì sao? Vì heã coù sôû ñaéc ñeàu laø chaát ñoäc.
Theá neân, Boà-taùt aáy phaûi tö duy veà phöôùc ñöùc thieän caên cuûa chö
Phaät quaù khöù, vò lai, hieän taïi nhö theá. Vaäy phaûi hoài höôùng nhö theá
www.daitangkinh.org
naøo môùi goïi laø chaân chaùnh hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc? Neáu Boà-taùt muoán khoâng huûy baùng chö Phaät thì neân hoài
höôùng nhö vaäy.
Phaûi nhö thaät bieát phöôùc ñöùc cuûa chö Phaät laø töôùng theá naøo,
taùnh theá naøo, chöùng theá naøo vaø quaû nhö theá naøo thì ta cuõng tuøy hyû
nhö vaäy. Ta seõ ñem söï tuøy hyû naøy hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc. Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy thì khoâng coù loãi huûy
baùng chö Phaät, hoài höôùng nhö vaäy thì seõ khoâng bò chaát ñoäc, cuõng goïi
laø laøm theo lôøi daïy cuûa chö Phaät.
Laïi nöõa, Boà-taùt neân ñem phöôùc ñöùc tuøy hyû maø hoài höôùng nhö
vaäy. Nhö giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán khoâng bò troùi
buoäc vaøo coõi Duïc, khoâng bò troùi buoäc vaøo coõi Saéc, cuõng khoâng bò
troùi buoäc vaøo coõi Voâ saéc; cuõng khoâng coù quaù khöù, khoâng coù vò lai
vaø khoâng coù hieän taïi. Vì khoâng bò troùi buoäc neân phöôùc ñöùc aáy hoài
höôùng cuõng khoâng bò troùi buoäc, phaùp hoài höôùng khoâng bò troùi
buoäc, caûnh giôùi hoài höôùng cuõng khoâng bò troùi buoäc, Boà-taùt naøo coù
theå hoài höôùng nhö vaäy thì khoâng bò chaát ñoäc, neáu ai khoâng hoài
höôùng nhö vaäy thì goïi ngöôøi aáy laø taø hoài höôùng. Phaùp hoài höôùng
cuûa Boà-taùt gioáng nhö söï hoài höôùng cuûa ba ñôøi chö Phaät, ta cuõng
neân hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc nhö vaäy thì goïi laø
chaùnh hoài höôùng.
Baáy giôø, Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! OÂng coù theå vì caùc Ñaïi
Boà-taùt maø laøm Phaät söï. Tu-boà-ñeà! Neáu coù chuùng sinh trong tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi ñeàu haønh taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû, boán Thieàn, boán Voâ
saéc ñònh, naêm pheùp Thaàn thoâng thì khoâng baèng phöôùc ñöùc hoài höôùng
cuûa Boà-taùt aáy, vì phöôùc ñöùc hoài höôùng cuûa Boà-taùt naøy laø toái thaéng,
toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù chuùng sinh trong tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi ñeàu phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø
moãi Boà-taùt aáy ôû trong haèng haø sa kieáp ñem taâm coù sôû ñaéc ñeå boá thí
caùc thöù caàn duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên uoáng vaø thuoác men cho
haèng haø sa chuùng sinh trong theá giôùi. Cöù moãi Boà-taùt nhö vaäy ñeàu ôû
trong haèng haø sa kieáp ñem taâm coù sôû ñaéc ñeå boá thí taát caû caùc thöù
caàn duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên uoáng vaø thuoác men cho caùc Boà-
taùt aáy thì yù oâng nghó sao? Nhôø nhaân duyeân naøy, phöôùc ñöùc cuûa Boà-
taùt aáy coù nhieàu khoâng?
–Baïch Theá Toân! Phöôùc ñöùc aáy raát nhieàu, khoâng theå ví duï ñöôïc.
Nhöng neáu phöôùc ñöùc aáy coù hình töôùng thì chuùng sinh trong haèng haø
sa theá giôùi khoâng theå chöùa heát.
Phaät khen ngôïi Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät baûo hoä maø coù theå ñem phöôùc ñöùc aáy hoài höôùng thì so
vôùi phöôùc ñöùc boá thí vôùi taâm coù sôû ñaéc cuûa Boà-taùt ôû treân thì khoâng
baèng phaàn traêm, khoâng baèng moät phaàn, hay traêm ngaøn, vaïn, öùc phaàn,
cuõng khoâng baèng moät phaàn cho ñeán toaùn soá thí duï cuõng khoâng theå
saùnh kòp.
Baáy giôø, coù hai vaïn Thieân töû ôû treân coõi trôøi Töù Thieân vöông
chaép tay ñaûnh leã Ñöùc Phaät vaø thöa:
–Baïch Theá Toân! Söï hoài höôùng cuûa vò Boà-taùt naøy goïi laø hoài
höôùng lôùn lao, vì duøng phöông tieän maø vò aáy ñaõ hôn phöôùc ñöùc boá thí
cuûa Boà-taùt coù sôû ñaéc. Vì sao vaäy? Vì söï hoài höôùng cuûa Boà-taùt aáy
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä.
Khi aáy, möôøi vaïn Thieân töû treân coõi trôøi Ñao-lôïi ñem caùc loaïi
hoa trôøi, höông xoa, höông boät, aùo trôøi, traøng phan trôøi vaø troåi caùc
thöù kyõ nhaïc trôøi ñeå cuùng döôøng Phaät, roài ñeàu thöa:
höôùng lôùn lao, vì duøng phöông tieän maø Boà-taùt naøy ñaõ hôn phöôùc ñöùc
cuûa Boà-taùt coù sôû ñaéc. Vì sao vaäy? Vì söï hoài höôùng cuûa Boà-taùt aáy
Laïi coù möôøi vaïn Thieân töû treân coõi trôøi Daï-ma, möôøi vaïn Thieân
töû treân coõi trôøi Ñaâu-suaát-ñaø, möôøi vaïn Thieân töû treân coõi trôøi Hoùa laïc,
möôøi vaïn Thieân töû treân coõi trôøi Tha hoùa töï taïi ñeàu ñem hoa trôøi,
höông trôøi cho ñeán troåi caùc thöù kyõ nhaïc trôøi ñeå cuùng döôøng Phaät vaø
ñoàng thöa:
www.daitangkinh.org
höôùng lôùn lao, vì duøng phöông tieän maø vò aáy ñaõ hôn phöôùc ñöùc boá thí
cuûa Boà-taùt coù sôû ñaéc. Vì sao vaäy? Vì söï hoài höôùng cuûa vò Boà-taùt naøy
Laïi coù caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Phaïm theá lôùn tieáng xöôùng leân:
–Söï hoài höôùng cuûa Boà-taùt naøy goïi laø Ñaïi hoài höôùng, vì duøng
phöông tieän maø vò aáy ñaõ hôn phöôùc ñöùc boá thí cuûa Boà-taùt coù sôû ñaéc.
Vì sao vaäy? Vì söï hoài höôùng cuûa Boà-taùt naøy laø ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät baûo hoä.
Laïi cuõng coù caùc Thieân töû ôû treân caùc coõi trôøi nhö Phaïm phuï,
Phaïm chuùng, Ñaïi phaïm, Quang thieân, Voâ löôïng quang, Quang aâm,
Tònh, Thieåu tònh, Voâ löôïng tònh, Bieán tònh, Voâ vaân haønh, Phöôùc sinh,
Quaûng quaû, Voâ quaûng, Voâ nhieät, Dieäu kieán, Thieän kieán coõi trôøi Voâ
tieåu cuøng chaép tay ñaûnh leã Phaät, roài ñoàng thöa:
–Baïch Theá Toân! Vieäc caàu Phaät ñaïo cuûa thieän nam, tín nöõ naøy
raát laø hieám coù, nhôø ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä maø hoï coù theå hôn
phöôùc ñöùc boá thí cuûa Boà-taùt coù sôû ñaéc. Vì sao? Vì söï hoài höôùng cuûa
Boà-taùt naøy laø ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä.
Baáy giôø, Phaät daïy caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Tònh cö:
–Haõy gaùc laïi vieäc chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi
ñoù qua moät beân. Neáu coù haèng haø sa chuùng sinh khaép möôøi phöông ôû
theá giôùi ñeàu phaùt taâm caàu Chaùnh ñaúng giaùc thì moãi moät Boà-taùt naøy ôû
trong haèng haø sa kieáp ñem taâm coù sôû ñaéc ñeå boá thí taát caû caùc thöù caàn
duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên uoáng vaø thuoác men cho chuùng sinh
trong haèng haø sa khaép möôøi phöông theá giôùi, cöù moãi Boà-taùt nhö vaäy
ñeàu ôû haèng haø sa kieáp ñem taâm coù sôû ñaéc ñeå boá thí taát caû caùc thöù caàn
duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên uoáng vaø thuoác men cho caùc chuùng sinh
aáy. Neáu coù Boà-taùt ñoái vôùi giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri
kieán cuûa chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai cuøng caùc ñeä töû Thanh vaên
vaø caên laønh gieo troàng cuûa ngöôøi phaøm phu taäp hôïp ñaày ñuû thì caùc
phöôùc ñöùc aáy vôùi taâm tuøy hyû laø toái thaéng, toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu.
Tuøy hyû roài, ñem hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì
phöôùc ñöùc aáy raát nhieàu.
Khi aáy, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Nhö Phaät ñaõ noùi: caùc phöôùc ñöùc aáy hôïp laïi maø
tính vôùi taâm tuøy hyû laø toái thaéng, toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu. Tuøy hyû
roài, ñem hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Baïch Theá
Toân, vaäy Boà-taùt phaûi tuøy hyû nhö theá naøo môùi goïi laø toái thaéng, toái ñaïi,
toät cuøng vaø vi dieäu?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo ñoái vôùi caùc phaùp quaù khöù, vò lai vaø
hieän taïi maø khoâng laáy, khoâng boû, khoâng nieäm, khoâng ñaéc, ôû trong ñoù
khoâng coù phaùp ñaõ sinh dieät, ñang sinh dieät vaø seõ sinh dieät, vì thaät
töôùng cuûa caùc phaùp laø nhö thaät neân söï tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc cuõng nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Ñoù laø söï tuøy hyû hoài höôùng cuûa Boà-taùt aáy laø toái
thaéng, toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo muoán tuøy hyû, Boà-taùt muoán
tuøy hyû vôùi chö Phaät quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi, boá thí, trì giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán thì neân
tuøy hyû nhö vaäy; nhö giaûi thoaùt trì giôùi cuõng nhö vaäy, giaûi thoaùt, ñònh,
tueä cuõng nhö vaäy; giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuõng nhö vaäy, giaûi
thoaùt tín giaûi cuõng nhö vaäy, giaûi thoaùt tuøy hyû cuõng nhö vaäy, giaûi thoaùt
phaùp vò lai chöa sinh cuõng nhö vaäy, voâ löôïng a-taêng-kyø chö Phaät vaø
caùc ñeä töû trong quaù khöù ôû theá giôùi cuõng giaûi thoaùt nhö vaäy; voâ löôïng
a-taêng-kyø chö Phaät vaø caùc ñeä töû trong hieän taïi khaép möôøi phöông ôû
theá giôùi cuõng giaûi thoaùt nhö vaäy vaø voâ löôïng a-taêng-kyø chö Phaät vaø
caùc ñeä töû ôû vò lai khaép möôøi phöông ôû theá giôùi cuõng giaûi thoaùt nhö
vaäy. Vì töôùng cuûa caùc phaùp aáy khoâng troùi, khoâng buoäc, khoâng môû,
khoâng côûi neân söï hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuõng khoâng
sinh, khoâng dieät.
Tu-boà-ñeà! Goïi söï tuøy hyû hoài höôùng cuûa Boà-taùt ñoù laø toái thaéng,
toái ñaïi, toät cuøng vaø vi dieäu. Vì vaäy maø söï hoài höôùng cuûa Boà-taùt naøy
hôn caùc Boà-taùt kia nhö haèng haø sa khaép möôøi phöông ôû theá giôùi. Neáu
moãi Boà-taùt ôû trong haèng haø sa kieáp maø ñem taâm coù sôû ñaéc boá thí cho
taát caû caùc thöù caàn duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên uoáng vaø thuoác men
cho chuùng sinh trong haèng haø sa ôû theá giôùi, neáu ñem taâm coù sôû ñaéc
Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh thì so vôùi phöôùc
www.daitangkinh.org
ñöùc tuøy hyû hoài höôùng naøy thì duø traêm ngaøn phaàn cuõng khoâng baèng
moät phaàn, hay traêm, ngaøn, vaïn, öùc phaàn cuõng khoâng baèng moät phaàn
cho ñeán toaùn soá thí duï cuõng khoâng theå saùnh kòp.
Phaåm 8: NEÂ-LEÂ
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

–Baïch Theá Toân! Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Xaù-lôïi-phaát thöa:
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù naêng löïc laøm aùnh saùng
chieáu khaép.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø phaùp phaûi cung kính ñaûnh
leã.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå cho aùnh saùng.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät tröø ñöôïc caùc toái taêm.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng bò nhieãm oâ.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø choã nhieàu lôïi ích.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät nhieàu söï an oån.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå cho ngöôøi muø ñöôïc
ñoâi maét saùng.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù khaû naêng laøm cho ngöôøi
tu haønh sai ñöôøng ñöôïc vaøo chaùnh ñaïo.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø Nhaát thieát trí.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï sinh ra caùc Boà-taùt.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi laø phaùp sinh,
chaúng phaûi phaùp dieät.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaày ñuû ba chuyeån, möôøi hai
töôùng phaùp luaân.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå laøm choã cöùu hoä cho
nhöõng ngöôøi ngheøo cuøng.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù naêng löïc ñoaïn dieät sinh
töû.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå chæ daïy taát caû phaùp
taùnh.
Baïch Theá Toân! Phaûi cung kính vaø ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu oâng cung kính ñaûnh leã Ñöùc Phaät thì
phaûi cung kính ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö cung kính vaø ñaûnh leã
Phaät vaäy.
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Vì duyeân côù gì maø Toân
giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi nhö vaäy?” Nghó roài laïi hoûi Xaù-lôïi-phaát:
–Thöa Toân giaû! Vì duyeân côù gì maø thaày hoûi Ñöùc Phaät nhö vaäy?
Xaù-lôïi-phaát traû lôøi:
–Ñaïi Boà-taùt ñem phöôùc tuøy hyû cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø hoài
höôùng ñeán Nhaát thieát trí thì so vôùi taát caû phöôùc ñöùc Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh... cuûa caùc Boà-taùt vöøa noùi ôû treân thì
phöôùc ñöùc naøy laø hôn heát. Do ñoù maø toâi hoûi nhö vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö ngöôøi muø tuy coù traêm ngaøn vaïn chuùng
nhöng khoâng coù ngöôøi daãn ñöôøng thì ngöôøi muø aáy khoâng theå naøo ñi
ñeán thaønh aáp, xoùm laøng ñöôïc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu naêm phaùp Ba-la-maät maø xa lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cuõng nhö ngöôøi muø khoâng coù ai daãn ñöôøng neân khoâng theå
tu ñaïo ñeå ñaït ñeán Nhaát thieát trí. Neáu nhö naêm phaùp Ba-la-maät maø
ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä thì cuõng nhö ngöôøi muø ñaõ coù maét. Vì
vaäy, nhôø naêng löïc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø naêm phaùp Ba-la-maät
môùi ñöôïc teân Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Laøm theá naøo ñeå sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Neáu Boà-taùt khoâng sinh saéc thì sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät; khoâng
sinh thoï, töôûng, haønh, thöùc, thì sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö theá sinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø thaønh töïu phaùp gì?
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhö theá sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi phaùp
khoâng coù choã thaønh töïu, neáu khoâng coù choã thaønh töïu thì goïi laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng thaønh töïu Nhaát
thieát trí chaêng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaønh töïu Nhaát thieát trí,
nhöng khoâng nhö danh töôùng ñeå laøm ra phaùp thaønh töïu.
–Baïch Theá Toân! Vaäy phaûi thaønh töïu nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Khoâng thaønh töïu nhö vaäy töùc laø thaønh töïu.
–Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
laøm cho sinh, cuõng khoâng laøm cho dieät cho neân coù.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt phaân bieät nhö vaäy thì maát Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù nhaân duyeân naøy: Neáu Boà-taùt cho raèng Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø troáng khoâng, laø voâ sôû höõu thì vò aáy seõ maát Baùt-nhaõ
ba-la-maät vaø xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuûa Boà-taùt.
–Baïch Theá Toân! Noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø chæ nhöõng phaùp
naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng chæ saéc,
khoâng chæ thoï, töôûng, haønh, thöùc, cuõng khoâng chæ caùc quaû Tu-ñaø-
hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät vaø Phaät phaùp
cuõng khoâng chæ.
–Baïch Theá Toân! Ma-ha ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Vì lyù do ñoù neân Ma-ha ba-la-
maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi saéc khoâng laøm lôùn,
khoâng laøm nhoû, khoâng laøm hôïp, khoâng laøm tan; ñoái vôùi thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuõng khoâng laøm lôùn, khoâng laøm nhoû, khoâng laøm hôïp,
khoâng laøm tan.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi möôøi Löïc cuûa Phaät
khoâng laøm maïnh, khoâng laøm yeáu vaø boán Voâ sôû uùy cho ñeán Nhaát
thieát trí cuõng khoâng laøm hôïp, khoâng laøm tan.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøo phaân bieät nhö vaäy thì khoâng haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao vaäy? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù caùc
töôùng nhö vaäy. Theá thì con phaûi ñoä bao nhieâu chuùng sinh môùi ñöôïc
tính vaøo haøng Boà-taùt coù sôû ñaéc. Sôû dó vì sao? Vì chuùng sinh khoâng
sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng sinh; vì chuùng sinh voâ taùnh
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ taùnh; vì chuùng sinh lìa töôùng neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng lìa töôùng; vì chuùng sinh khoâng dieät neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng dieät; vì chuùng sinh khoâng theå nghó baøn
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng theå nghó baøn; vì chuùng sinh
khoâng theå hieåu roõ neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng theå hieåu roõ; vì
löïc cuûa chuùng sinh tích tuï neân löïc cuûa Nhö Lai cuõng tích tuï.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøo coù theå tin Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy
moät caùch saâu xa maø khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän, cuõng khoâng laáy
laøm khoù maø thuaän theo thaät nghóa ñeå giaûi thích thì vò aáy töø nôi naøo
sinh ñeán nhaân gian naøy?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt naøy ôû coõi Phaät phöông khaùc qua ñôøi
maø sinh ñeán nhaân gian naøy. Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt töø coõi Phaät phöông
khaùc ñeán ñaây laø vò aáy ñaõ töøng gaàn guõi cuùng döôøng chö Phaät vaø cuõng
töøng hoûi thaät nghóa trong phaùp ñoù, cho neân nay nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät vò aáy lieàn sinh loøng hoan hyû nhö laø ñöôïc nghe töø Phaät, hoaëc thaáy
Baùt-nhaõ ba-la-maät gioáng nhö thaáy Phaät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå nghe vaø coù theå thaáy
ñöôïc khoâng?
Phaät daïy:
–Khoâng.
–Baïch Theá Toân! Töø khi môùi phaùt taâm ñeán nay Boà-taùt aáy phaûi
maát bao laâu môùi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc aáy neân phaân bieät: coù Boà-taùt ñöôïc gaëp
bao nhieâu traêm ngaøn vaïn öùc Phaät, hoaëc coù vò ôû choã Phaät tu haønh
phaïm haïnh, hoaëc coù vò ôû trong ñaïi chuùng nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
moät caùch saâu xa maø taâm khoâng cung kính laäp töùc boû ñi. Tu-boà-ñeà!
Phaûi bieát nhöõng haïng Boà-taùt naøy khi xöa vaøo thôøi chö Phaät quaù khöù
nghe giaûng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät lieàn boû ñi, neân nay nghe phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa cuõng boû ñi, vì thaân taâm cuûa hoï khoâng hoøa
hôïp neân taïo ra nghieäp khoâng trí tueä. Do nhaân duyeân chöùa nhoùm
nghieäp ngu si neân hoï phæ baùng vaø choáng ñoái phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo phæ baùng vaø choáng ñoái Baùt-nhaõ ba-la-maät
töùc laø ñaõ phæ baùng vaø choáng ñoái phaùp Nhaát thieát trí. Ngöôøi naøo phæ
baùng vaø choáng ñoái phaùp Nhaát thieát trí töùc laø ñaõ phæ baùng vaø choáng
ñoái chö Phaät trong ba ñôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì taïo nghieäp phaù phaùp maø nhöõng keû ngu si aáy
phaûi bò toäi naëng nhö vaäy, cho neân hoï phaûi chòu toäi ôû trong ñaïi ñòa
nguïc bao nhieâu traêm ngaøn vaïn kieáp, roài töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi
ñòa nguïc khaùc. Khi toäi nhaân chòu toäi töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa
nguïc khaùc, neáu kieáp hoûa noåi leân thì hoï ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc ôû
phöông khaùc. ÔÛ nôi ñoù, cuõng töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa nguïc
khaùc, khi chòu toäi töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa nguïc khaùc nöõa, neáu
kieáp hoûa noåi leân thì hoï trôû laïi ñoïa vaøo ñòa nguïc ôû nôi khaùc. Sau khi
ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc ôû nôi khaùc roài thì töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi
ñòa nguïc khaùc. Khi chòu toäi töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa nguïc
khaùc, neáu kieáp hoûa noåi leân thì hoï trôû laïi ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc naøy. ÔÛ
ñaây, ngöôøi aáy töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa nguïc khaùc chòu caùc
khoå naõo ñau ñôùn. Cöù laàn löôït nhö vaäy cho ñeán kieáp hoûa noåi leân trôû
laïi thì hoï phaûi chòu voâ löôïng nghieäp baùo khoå naõo. Vì sao vaäy? Vì hoï
ñaõ taïo nghieäp aùc khaåu.
Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Toäi nghieäp phaù phaùp nhö vaäy coù gioáng toäi nguõ
nghòch khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! OÂng chôù neân cho raèng toäi phaù phaùp naøy
gioáng nhö toäi nguõ nghòch. Vì sao vaäy? Vì ngöôøi naøy nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa roài phæ baùng vaø choáng ñoái vaø nghó: “Ta khoâng neân
hoïc phaùp naøy, vì phaùp naøy chaúng phaûi Phaät noùi.” Do nhaân duyeân ñoù
maø toäi cuûa hoï caøng theâm naëng vì ñaõ laøm cho ngöôøi khaùc xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Ngöôøi naøy töï phaù hoaïi thaân mình cuõng phaù hoaïi thaân cuûa
ngöôøi khaùc, töï uoáng thuoác ñoäc vaø cuõng cho ngöôøi khaùc uoáng thuoác
ñoäc, töï laøm mình maát maïng cuõng laøm cho ngöôøi khaùc maát maïng, töï
mình khoâng bieát, khoâng hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng daïy cho ngöôøi
khaùc khoâng bieát, khoâng hieåu.
Xaù-lôïi-phaát! Ngöôøi naøy ta khoâng coøn cho hoï xuaát gia, huoáng gì
ôû trong phaùp cuûa ta maø thoï nhaän söï cuùng döôøng. Vì sao vaäy? Vì phaûi
bieát ngöôøi naøy ñaõ laøm oâ nhieãm phaùp, phaûi bieát ngöôøi naøy ñaõ laøm
phaùp aáy bò caën baõ neân taùnh cuûa hoï bò dô baån. Neáu coù chuùng sinh naøo
tin nhaän lôøi noùi aáy thì cuõng seõ nhaän laáy toäi naëng ñoù raát laø ñau ñôùn vaø
khoå sôû. Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì neáu ngöôøi naøo phaù phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät, hoaëc laøm nhieãm oâ Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi bieát
www.daitangkinh.org
ngöôøi naøy phaù phaùp vaø laøm nhieãm oâ phaùp aáy.

–Baïch Theá Toân! Taïi sao Ñöùc Nhö Lai khoâng noùi roõ ngöôøi naøy
phaûi thoï thaân lôùn hay nhoû?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Haõy gaùc laïi vieäc löôïng thaân lôùn, nhoû cuûa
ngöôøi naøy qua moät beân vaø khoâng caàn noùi nöõa. Vì neáu ngöôøi naøy maø
nghe noùi veà löôïng thaân cuûa mình thì hoï seõ thoå huyeát töø trong mieäng
ra, hoaëc cheát, hoaëc gaàn cheát; neáu nghe noùi veà löôïng thaân aáy thì hoï töï
bieát toäi naøy neân raát ñau khoå vaø laøm cho thaân theå cuûa hoï bò khoâ heùo.
Theá neân, khoâng caàn noùi veà söï thoï thaân lôùn, nhoû cuûa hoï nöõa.
Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät;
–Baïch Theá Toân! Xin Ñöùc Theá Toân haõy noùi löôïng thaân cuûa
ngöôøi naøy ñeå laøm ñieàu raên daïy cho ngöôøi ñôøi sau, laøm cho hoï bieát vì
toäi nghieäp naøy maø hoï phaûi chòu thaân lôùn ñoù.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vieäc laøm naøy cuõng ñuû laøm aùnh saùng lôùn ñeå
raên daïy cho chuùng sinh ôû ñôøi sau. Vì nhaân duyeân chöùa nhoùm nghieäp
toäi nhö vaäy maø hoï phaûi chòu toäi loãi ñau ñôùn khoå naõo voâ löôïng, voâ
bieân nhö vaäy.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vieäc laøm naøy ñuû laøm aùnh saùng lôùn ñeå raên
daïy cho ngöôøi tu ñieàu thieän.
–Baïch Theá Toân! Nhöõng thieän nam, tín nöõ neân kheùo giöõ gìn
thaân nghieäp, khaåu nghieäp vaø yù nghieäp. Baïch Theá Toân! Chæ vì do
nhaân duyeân khaåu nghieäp maø hoï phaûi maéc troïng toäi nhö vaäy sao?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Do vì nhaân duyeân khaåu nghieäp neân hoï phaûi
maéc toäi naëng nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong giaùo phaùp cuûa ta coù nhieàu ngöôøi ngu si
ñaõ cheâ bai vaø huûy baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo cheâ bai vaø huûy baùng Baùt-nhaõ ba-la-
maät töùc laø hoï ñaõ cheâ bai vaø huûy baùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Ngöôøi naøo cheâ bai, huûy baùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc töùc laø ñaõ
cheâ bai vaø huûy baùng Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai vaø
hieän taïi. Ngöôøi naøo cheâ bai, huûy baùng Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät töùc
laø hoï ñaõ cheâ bai, huûy baùng Phaùp baûo; ngöôøi naøo cheâ bai, huûy baùng
Phaùp baûo töùc laø ñaõ cheâ bai, huûy baùng Taêng baûo. Vì cheâ bai vaø huûy
baùng ngoâi Tam baûo neân hoï môùi taïo ra voâ löôïng, voâ bieân nghieäp toäi
naëng nhö theá.
–Baïch Theá Toân! Coù bao nhieâu nhaân duyeân laøm cho nhöõng
haïng ngöôøi ngu si kia cheâ bai vaø choáng baùng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng ngöôøi ngu si naøy moät laø bò aùc ma sai
söû, hai laø ñoái vôùi phaùp vi dieäu saâu xa khoâng tin, khoâng hieåu.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng haïng ngöôøi ngu si naøy bò leä
thuoäc baïn xaáu neân khoâng ñöôïc an vui, khoâng hoan hyû tu taäp caùc
thieän phaùp maø laïi chìm ñaém vaøo söï tham lam chaáp tröôùc thöôøng tìm
loãi cuûa ngöôøi khaùc, töï cao, ngaõ maïn vaø khinh khi ngöôøi khaùc. Tu-
boà-ñeà! Vì lyù do ñoù maø nhöõng ngöôøi ngu si kia ñaõ cheâ bai choáng
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Neáu ngöôøi naøo khoâng tinh taán thì raát khoù tin
hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ai khoâng tinh taán thì
raát khoù maø tin hieåu phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Taïi sao ngöôøi khoâng tinh taán laïi raát khoù tin
hieåu phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng buoäc, cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì
thaät taùnh cuûa saéc laø saéc; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc, cuõng
www.daitangkinh.org
khoâng môû. Vì sao? Vì thaät taùnh cuûa thöùc laø thöùc.

Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Thôøi gian tröôùc cuûa saéc khoâng buoäc
cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì thaät taùnh veà thôøi gian tröôùc cuûa saéc laø
saéc; thôøi gian sau cuûa saéc khoâng buoäc cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì
thaät taùnh veà thôøi gian sau cuûa saéc laø saéc; saéc cuûa hieän taïi khoâng buoäc
cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì thaät taùnh cuûa saéc hieän taïi laø saéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Thôøi gian tröôùc cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc
khoâng buoäc cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì thaät taùnh cuûa thôøi gian tröôùc
cuûa thöùc laø thöùc; thôøi gian sau cuûa thöùc khoâng buoäc cuõng khoâng môû.
Vì sao? Vì thaät taùnh thôøi gian sau cuûa thöùc laø thöùc; thöùc cuûa hieän taïi
khoâng buoäc cuõng khoâng môû. Vì sao? Vì thaät taùnh hieän taïi cuûa thöùc laø
thöùc.
–Baïch Theá Toân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát laø saâu xa neân
ngöôøi khoâng tinh taán khoù tin khoù hieåu.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy raát laø saâu xa neân ngöôøi khoâng tinh taán hoï raát khoù tin hieåu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh töùc laø quaû thanh tònh; vì saéc
thanh tònh neân quaû cuõng thanh tònh. Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh
töùc laø quaû thanh tònh; vì thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh neân quaû
cuõng thanh tònh.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh töùc laø Nhaát thieát trí
thanh tònh; vì Nhaát thieát trí thanh tònh neân saéc cuõng thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh, Nhaát thieát trí cuõng thanh tònh
khoâng hai, khoâng rieâng, khoâng khaùc vaø cuõng khoâng hö hoaïi; thoï,
töôûng, haønh, thöùc thanh tònh töùc laø Nhaát thieát trí thanh tònh; vì Nhaát
thieát trí thanh tònh neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thanh tònh khoâng
hai, khoâng rieâng, khoâng khaùc vaø cuõng khoâng hö hoaïi.


QUYEÅN 4
Phaåm 9: KHEN NGÔÏI THANH TÒNH
Khi aáy, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

–Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy raát saâu xa, do ñoù Phaät noùi thanh
tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy saùng suoát, do ñoù Phaät noùi thanh
tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng sinh coõi Duïc, khoâng sinh
coõi Saéc, khoâng sinh coõi Voâ saéc, Phaät noùi raát thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng dô, khoâng saïch, do ñoù
Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng chöùng ñaéc, khoâng quaû, do
ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng taïo taùc, khoâng phaùt khôûi,
do ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng coù khaû naêng nhaän bieát, do
ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Thanh tònh aáy khoâng bieát saéc, khoâng bieát thoï,
töôûng, haønh, thöùc, do ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoái vôùi Nhaát thieát trí khoâng
taêng, khoâng giaûm, do ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Côù gì Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh, ñoái vôùi
phaùp khoâng coù choã thuû chaáp, do ñoù Phaät noùi thanh tònh.
Baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Ngaõ tònh, cho neân saéc cuõng tònh, Phaät noùi roát
raùo thanh tònh.
www.daitangkinh.org
Baïch Theá Toân! Ngaõ thanh tònh, cho neân thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng thanh tònh, Phaät noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ngaõ thanh tònh, cho neân quaû thanh tònh, Phaät
noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ngaõ thanh tònh, cho neân Nhaát thieát trí cuõng
thanh tònh, Phaät noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ngaõ thanh tònh, cho neân khoâng chöùng ñaéc,
khoâng quaû, Phaät noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ngaõ voâ bieân, cho neân saéc cuõng voâ bieân Phaät
noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ngaõ voâ bieân, cho neân thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng voâ bieân, Phaät noùi roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ñuùng nhö vaäy, nhö theá goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuûa Boà-taùt ö? Do ñoù Tu-boà-ñeà roát cuoäc thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng phaûi bôø beân naøy,
chaúng phaûi bôø beân kia, cuõng chaúng phaûi giöõa doøng, do ñoù Phaät daïy
roát raùo thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøo phaân bieät nhö vaäy töùc laø maát Baùt-
nhaõ ba-la-maät vaø xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Töø danh töôùng cho neân
sinh ra chaáp tröôùc.
–Thaät hieám coù thay, baïch Ñöùc Theá Toân. Ngaøi kheùo noùi söï chaáp
tröôùc trong Baùt-nhaõ ba-la-maät!
Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Vì nhaân duyeân gì goïi laø chaáp tröôùc?
–Vì neáu thieän nam, tín nöõ naøo phaân bieät saéc roãng khoâng töùc goïi
laø ñaõ chaáp tröôùc; phaân bieät thoï, töôûng, haønh, thöùc roãng khoâng töùc goïi
laø chaáp tröôùc; phaân bieät phaùp quaù khöù, phaùp vò lai, phaùp hieän taïi töùc
goïi laø chaáp tröôùc; phaân bieät Boà-taùt môùi phaùt taâm ñöôïc bao nhieâu
phöôùc ñöùc töùc goïi laø chaáp tröôùc.

–Vì lyù do gì maø vieäc aáy goïi laø chaáp tröôùc?
Tu-boà-ñeà traû lôøi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi aáy phaân bieät taâm naøy vaø ñem taâm aáy
hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Taâm taùnh khoâng theå hoài höôùng. Theá neân,
Boà-taùt neáu muoán daïy cho ngöôøi khaùc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc
thì neân nhö thaät töôùng cuûa caùc phaùp maø chæ daïy cho hoï ñöôïc lôïi ích.
Nhö vaäy, môùi khoâng laøm haïi mình, ñieàu ñoù Phaät chaáp nhaän vaø cuõng
laø caùch giaùo hoùa cuûa ngaøi cho thieän nam, tín nöõ xa lìa söï chaáp
tröôùc.
Khi aáy, Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, Tu-boà-ñeà! OÂng haõy chæ daïy phaùp chaáp
tröôùc cho caùc Boà-taùt. Tu-boà-ñeà! Ta seõ noùi laïi söï vi teá cuûa caùc phaùp
chaáp tröôùc. Baây giôø, oâng haõy laéng nghe cho kyõ.
–Baïch Theá Toân! Con xin thoï nhaän lôøi daïy cuûa Ngaøi.
Phaät daïy:
–Neáu thieän nam, tín nöõ naøo chaáp töôùng mình nieäm Phaät thì theo
söï chaáp töôùng aáy thì ñeàu goïi laø chaáp tröôùc. Phaùp voâ laäu maø chö Phaät
quaù khöù, hieän taïi, vò lai coù ñöôïc, ñeàu tuøy hyû roài hoài höôùng leân ngoâi
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc töùc cuõng laø chaáp tröôùc. Vì sao? Naøy Tu-
boà-ñeà! Vì taùnh cuûa caùc phaùp khoâng phaûi quaù khöù, khoâng phaûi vò lai
vaø khoâng phaûi hieän taïi khoâng theå chaáp töôùng, khoâng theå phan duyeân,
khoâng theå thaáy, khoâng theå nghe, khoâng theå bieát, khoâng theå hieåu vaø
khoâng theå hoài höôùng.
–Baïch Theá Toân! Caùc phaùp tính naøy raát laø saâu xa neân Phaät noùi
hoaøn toaøn lìa khoûi.
Baïch Theá Toân! Con kính leã Baùt-nhaõ ba-la-maät, Phaät noùi Phaät
chöùng phaùp khoâng taïo taùc aáy.
Baïch Theá Toân! Phaät ñaõ chöùng taát caû phaùp phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai ñaõ ñaéc taát caû
phaùp. Naøy Tu-boà-ñeà! Phaùp tính chæ laø moät, khoâng coù hai, khoâng coù
ba, taùnh aáy chaúng phaûi taùnh vaø chaúng coù taïo taùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt coù khaû naêng bieát nhö vaäy thì seõ xa lìa
caùc chaáp tröôùc.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát laø khoù bieát.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù ngöôøi hieåu.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå nghó baøn.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng theå duøng taâm maø
hieåu ñöôïc.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù söï taïo taùc.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì söï taïo taùc aáy chaúng theå naém baét ñöôïc.
–Baïch Theá Toân! Vaäy Boà-taùt phaûi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt khoâng haønh saéc töùc laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät, khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät; hoaëc khoâng haønh saéc, khoâng coù töôùng ñaày ñuû töùc laø
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng
coù töôùng ñaày ñuû töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì saéc
khoâng ñaày ñuû thì khoâng phaûi saéc; vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng ñaày
ñuû thì chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc. Neáu oâng coù theå haønh töôùng
khoâng ñaày ñuû nhö vaäy töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! ÔÛ trong caùc söï chaáp tröôùc
maø Ngaøi noùi khoâng chaáp tröôùc.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt khoâng haønh saéc, khoâng chaáp tröôùc
töôùng töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät; khoâng haønh thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng chaáp tröôùc töôùng töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt
naøo haønh nhö vaäy thì ñoái vôùi saéc khoâng sinh taâm chaáp tröôùc; ñoái vôùi
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng sinh taâm chaáp tröôùc. Cuõng khoâng
sinh taâm chaáp tröôùc ñoái vôùi caùc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-
haøm, A-la-haùn, Bích-chi-phaät cho ñeán Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh
taâm chaáp tröôùc. Vì sao? Vì neáu vöôït qua caùc chaáp tröôùc cho neân goïi
laø Nhaát thieát trí khoâng bò chöôùng ngaïi.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo muoán vöôït qua caùc phaùp chaáp tröôùc thì
neân tö duy Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
–Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Phaùp aáy raát laø saâu xa. Neáu
coù noùi cuõng khoâng giaûm, maø khoâng noùi cuõng khoâng giaûm; neáu coù noùi
cuõng khoâng taêng, maø khoâng noùi cuõng khoâng taêng phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Gioáng nhö Phaät troïn ñôøi
khen ngôïi hö khoâng, hö khoâng vaãn khoâng giaûm, maø khoâng khen ngôïi
cuõng khoâng giaûm; coù khen ngôïi cuõng khoâng taêng, maø khoâng khen
ngôïi cuõng khoâng taêng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö khen ngôïi ngöôøi bieán hoùa cuûa nhaø aûo
thuaät cuõng khoâng vui veû, maø khoâng khen ngôïi cuõng khoâng saân giaän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc phaùp taùnh cuõng nhö vaäy. Duø coù noùi cuõng
khoâng taêng, maø khoâng noùi cuõng khoâng giaûm.
–Baïch Theá Toân! Vieäc laøm cuûa Boà-taùt raát khoù, vì khi tu taäp vaø
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm cuûa vò aáy khoâng taêng, khoâng giaûm,
cuõng khoâng thoaùi, khoâng chuyeån.
Baïch Theá Toân! Vaäy tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö tu taäp
hö khoâng.
www.daitangkinh.org
Baïch Theá Toân! Boà-taùt vì muoán cöùu ñoä taát caû chuùng sinh maø
ñöôïc phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm neân seõ ñöôïc cung kính vaø ñaûnh leã.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt vì chuùng sinh maø phaùt khôûi ñaïi trang
nghieâm nhö ngöôøi cuøng chieán ñaáu vôùi hö khoâng.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt vì chuùng sinh maø phaùt khôûi ñaïi trang
nghieâm cuõng nhö ngöôøi cuøng tranh caõi vôùi hö khoâng.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøy goïi laø phaùt khôûi ñaïi trang nghieâm.
Baïch Theá Toân! Vì chuùng sinh maø Boà-taùt phaùt khôûi ñaïi trang
nghieâm, cuõng nhö ngöôøi muoán naâng ñôõ hö khoâng.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøy goïi laø ñaõ vöôït qua beân kia bôø tinh
taán, goïi laø vò duõng kieän, goïi laø ñoàng vôùi caùc phaùp nhö hö khoâng maø
phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Baáy giôø, trong ñaïi hoäi coù moät Tyø-kheo nghó: “Ta seõ cung kính
ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù
phaùp sinh cuõng khoâng coù phaùp dieät.”
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hoûi Tu-boà-ñeà:
–Neáu Boà-taùt tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa thì phaûi tu taäp
nhöõng phaùp gì?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt naøo tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa
töùc laø tu taäp hö khoâng.
–Baïch Theá Toân! Neáu ngöôøi naøo coù theå thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät thì con seõ baûo hoä vò ñoù.
–OÂng thaáy phaùp aáy coù theå baûo hoä ñöôïc khoâng?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân traû lôøi:
–Khoâng thaáy.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñuùng nhö phaùp töùc laø ñaõ baûo hoä. Boà-taùt hoaëc coù luùc xa lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät, vò aáy seõ bò nhaân hoaëc phi nhaân laøm haïi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ngöôøi naøo muoán baûo hoä vò haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì phaûi baûo hoä hö khoâng.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? OÂng coù theå baûo hoä tieáng vang
ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå ñöôïc.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt cuõng nhö vaäy. Haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät laø bieát taát caû caùc phaùp laø khoâng. Neáu nhö tieáng vang nhö theá,
cuõng chaúng phaân bieät thì neân bieát ñoù laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät duøng thaàn löïc khieán cho coõi trôøi Töù Thieân
vöông vaø caùc Thích Ñeà-hoaøn Nhaân, caùc Phaïm Thieân vöông laøm chuû
theá giôùi Ta-baø thuoäc veà tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu ñi ñeán choã
Phaät ñaàu maët leã döôùi chaân Phaät roài lui ñöùng qua moät beân. Caùc Töù
Thieân vöông, caùc Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø caùc Phaïm thieân vöông...
nhôø thaàn löïc cuûa Phaät maø hoï ñeàu ñöôïc thaáy caû ngaøn töôùng Phaät nhö
vaäy nhö vaäy ñaët teân laø phaåm “Thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät”, ñeàu ñaët
teân goïi laø “Tu-boà-ñeà hoûi ñieàu khoù khaên” cuõng nhö Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân vaø Boà-taùt Di-laëc seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, cuõng ôû
coõi naøy ñeå noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Khi Boà-taùt Di-laëc thaønh Baäc Voâ Thöôïng
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, Ngaøi ôû nôi aáy thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-
maät nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khi Boà-taùt Di-laëc thaønh Baäc Voâ Thöôïng
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, Ngaøi noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät: “Khoâng noùi
saéc laø troáng khoâng, cuõng khoâng noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc laø troáng
khoâng; khoâng noùi saéc buoäc, khoâng noùi saéc môû; khoâng noùi thoï, töôûng,
haønh, thöùc buoäc, cuõng khoâng noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc môû.”
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng

thanh tònh; thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng thanh tònh.
Phaät daïy:
–Hö khoâng thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng thanh tònh;
saéc khoâng nhieãm oâ neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh; thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng nhieãm oâ neân Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Hö khoâng khoâng nhieãm oâ neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät thanh tònh.
–Baïch Theá Toân! Neáu coù thieän nam, tín nöõ naøo coù theå thoï trì,
ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì sau khi maïng chung khoâng bò cheát
oan, seõ coù bao nhieâu traêm ngaøn chö Thieân ñeàu cuøng ñi theo hoä veä.
Neáu moãi thaùng vaøo ngaøy muøng taùm, möôøi boán, raèm, hai möôi ba, hai
möôi chín vaø ba möôi, baát cöù choã naøo maø vò aáy thuyeát phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì phöôùc aáy raát nhieàu phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhôø giaûng phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu. Tu-boà-ñeà! Nhöng
Baùt-nhaõ ba-la-maät coù nhieàu trôû ngaïi. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
laø traân baûo lôùn. Ñoái vôùi phaùp aáy khoâng coù söï ñaém tröôùc, cuõng khoâng
coù chaáp thuû. Vì sao? Vì caùc phaùp aáy ñeàu voâ sôû höõu neân chaúng theå
naém baét ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ sôû ñaéc neân khoâng theå
nhieãm oâ. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp neân goïi Baùt-
nhaõ ba-la-maät laø khoâng nhieãm oâ; vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
nhieãm oâ neân caùc phaùp cuõng khoâng nhieãm oâ. Neáu nhö theá maø chaúng
phaân bieät goïi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaùp hoaëc thaáy,
hoaëc khoâng thaáy, cuõng khoâng coù phaùp hoaëc chaáp thuû hay hoaëc xaû.
Khi nghe Phaät noùi vôùi Tu-boà-ñeà nhö vaäy thì bao nhieâu traêm
ngaøn caùc Thieân töû vui möøng phaán khôûi ôû treân hö khoâng ñoàng thanh
xöôùng leân:
–Chuùng con laïi troâng thaáy baùnh xe phaùp quay ôû coõi Dieâm-phuø-
ñeà.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Baùnh xe phaùp khoâng phaûi chuyeån laàn ñaàu tieân vaø khoâng phaûi
chuyeån laàn thöù hai. Vì sao? Vì trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù löu chuyeån vaø cuõng khoâng coù hoaøn dieät.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ma-ha ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät cuûa
Boà-taùt. Ñoù goïi laø ñoái vôùi taát caû caùc phaùp khoâng coù chuyeån, khoâng coù
chaáp tröôùc neân chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuõng khoâng coù sôû
ñaéc. Khi chuyeån phaùp luaân khoâng coù choã ñeå löu chuyeån, cuõng khoâng
coù phaùp hoaøn dieät, khoâng coù phaùp coù theå chæ thò, cuõng khoâng coù phaùp
coù theå thaáy laø vì phaùp aáy chaúng theå naém baét ñöôïc. Vì sao? Naøy Tu-
boà-ñeà! Vì roãng khoâng neân khoâng coù löu chuyeån vaø hoaøn dieät. Khoâng
hình töôùng, khoâng taïo taùc, khoâng phaùt khôûi, khoâng sinh ñeàu laø voâ sôû
höõu neân khoâng coù löu chuyeån vaø khoâng hoaøn dieät. Noùi nhö vaäy goïi
laø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì khoâng coù ngöôøi nghe, khoâng coù ngöôøi
thoï nhaän, khoâng coù ngöôøi chöùng, cuõng khoâng coù ngöôøi vì phaùp maø
laøm phöôùc ñieàn.
–Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ bieân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì hö
khoâng voâ bieân.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät chaân chaùnh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp bình ñaúng.
Baïch Theá Toân! lìa Ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc phaùp
taùnh xa lìa.
Baïch Theá Toân! Khoâng theå phaù hoaïi Ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, vì caùc phaùp chaúng theå naém baét ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ xöù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng coù hình töôùng vaø khoâng coù teân goïi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc phaùp voâ
lai.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ ñoaït laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
www.daitangkinh.org
caùc phaùp khoâng theå chaáp thuû.

Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ taän laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp voâ taän.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ sinh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp voâ sinh.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ taùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
ngöôøi taïo taùc chaúng theå naém baét ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng sinh ra laø Baùt-nhaõ ba-la-maät,
vì ngöôøi sinh ra chaúng theå naém baét ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng ñeán laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
khoâng thoaùi lui.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ caáu laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phieàn naõo ñeàu thanh tònh.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ nhieãm laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
khoâng coù söï nhieãm oâ.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät baát dieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp lìa chaëng tröôùc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät huyeãn hoùa laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp baát sinh.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät moäng mò laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì yù
thöùc bình ñaúng.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng hyù luaän laø Baùt-nhaõ ba-la-maät,
vì caùc hyù luaän bình ñaúng.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät baát nieäm laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc nieäm khoâng sinh.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät baát ñoäng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
phaùp taùnh thöôøng truï.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät lìa duïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng hö voïng.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng khôûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp khoâng phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät tòch dieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp töôùng baát khaû ñaéc.

Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng coù phieàn naõo laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, vì caùc phaùp khoâng coù laàm loãi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng coù chuùng sinh laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, vì ñôøi chuùng sinh chaúng theå naém baét ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng ñoaïn laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp khoâng sinh khôûi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng coù hai beân laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vì caùc phaùp khoâng chaáp tröôùc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng sai khaùc laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vì caùc phaùp khoâng hoøa hôïp.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng dính maéc laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät, vì khoâng phaân bieät ñòa Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng phaân bieät laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät. vì caùc söï phaân bieät bình ñaúng.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ löôïng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
löôïng phaùp khoâng sinh.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät hö khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp khoâng coù chöôùng ngaïi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät baát sinh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng phaùt khôûi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ thöôøng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
caùc phaùp khoâng maát.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoå laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng coù khoå naõo.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ ngaõ laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng bò tham tröôùc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp voâ sôû ñaéc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ töôùng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
töôùng cuûa caùc phaùp chaúng theå naém baét ñöôïc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ taùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
www.daitangkinh.org
phaùp khoâng coù choã thaønh töïu.

Baïch Theá Toân! Ba-la-maät löïc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng theå phaù hoaïi.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ löôïng Phaät phaùp laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät, vì phaùp vöôït qua toaùn soá.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät voâ sôû uùy laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì
taâm khoâng bieán maát.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät nhö thaät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp khoâng sai khaùc.
Baïch Theá Toân! Ba-la-maät töï nhieân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì caùc
phaùp voâ taùnh.
Phaåm 10: KHOÂNG THEÅ NGHÓ BAØN
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Neáu ngöôøi naøo ñöôïc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi bieát ngöôøi aáy ñaõ töøng cuùng döôøng chö
Phaät, huoáng gì thoï trì, ñoïc tuïng, roài theo ñoù hoïc vaø thöïc haønh ñuùng
nhö phaùp. Hoaëc ngöôøi nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài thoï trì, ñoïc
tuïng vaø thöïc haønh ñuùng nhö phaùp thì phaûi bieát ngöôøi aáy ñaõ töøng cuùng
döôøng nhieàu Ñöùc Phaät ñaõ roäng hoûi thaät nghóa ñoù vaø ôû nhieàu chö Phaät
quaù khöù ñaõ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng kinh nghi sôï seät.”
Khi aáy, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù khaû naêng tin hieåu Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt aáy nhö laø baäc khoâng thoaùi
chuyeån. Vì sao? Baïch Theá Toân! Vì neáu ngöôøi ôû thôøi quaù khöù khoâng
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa laâu daøi thì khoâng theå tin hieåu.
Baïch Theá Toân! Neáu coù ai cheâ bai, choáng baùng Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì phaûi bieát ngöôøi naøy ñaõ töø laâu cheâ bai, choáng baùng Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Vì sao? Vì ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø ngöôøi aáy
khoâng coù tín taâm, khoâng coù taâm thanh tònh, cuõng khoâng hoûi chö Phaät
vaø caùc ñeä töû cuûa chö Phaät nhöõng choã nghi ngôø.
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:

–Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát laø saâu xa. Neáu ai thöïc haønh Boà-taùt
ñaïo khoâng laâu daøi, khoâng theå tin hieåu thì coù gì ñaùng laøm laï. Vì neáu
ngöôøi naøo cung kính ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø ñaõ cung kính
ñaûnh leã Nhaát thieát trí.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ngöôøi naøo cung
kính ñaûnh leã Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø ñaõ cung kính ñaûnh leã trí Nhaát
thieát trí. Vì trí Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh
ra, roài töø Nhaát thieát trí trôû laïi sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt neân truï
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy vaø neân tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
theá naøo môùi goïi laø truï Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-
maät?
Phaät daïy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Kieàu-thi-ca! OÂng coù theå hoûi Phaät veà
thaät nghóa aáy, nhöõng gì oâng hoûi ñeàu laø thaàn löïc cuûa Phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt naøo haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng
truï vaøo saéc. Neáu khoâng truï vaøo saéc töùc laø ñaõ tu taäp saéc, cuõng khoâng
truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc. Neáu khoâng truï vaøo thöùc töùc laø ñaõ tu
taäp thöùc.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt naøo khoâng tu taäp saéc. Neáu
khoâng tu taäp saéc töùc laø khoâng truï saéc; cuõng khoâng tu taäp thoï, töôûng,
haønh, thöùc. Neáu khoâng tu taäp thöùc töùc laø khoâng truï vaøo thöùc. Nhö
vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ñoù goïi laø Boà-taùt tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
truï trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát saâu xa, voâ cuøng vaø voâ
taän.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng truï vaøo saéc saâu xa thì
ñoù laø ñaõ tu taäp saéc saâu xa; neáu khoâng truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc
www.daitangkinh.org
saâu xa thì ñoù laø ñaõ tu taäp thoï, töôûng, haønh, thöùc saâu xa.
–Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng tu taäp saéc
saâu xa thì ñoù laø khoâng truï vaøo saéc saâu xa; khoâng tu taäp thoï, töôûng,
haønh, thöùc saâu xa thì ñoù laø khoâng truï vaøo thöùc saâu xa.
–Baïch Theá Toân! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy raát saâu xa neân ñoái
vôùi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñaõ noùi ôû tröôùc thì ngöôøi naøy nghe
nhöõng phaùp ñoù khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän.
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân noùi vôùi ngaøi Xaù-lôïi-phaát:
–Thöa Toân giaû! Neáu ñoái vôùi Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù ñaõ noùi ôû
tröôùc maø noùi phaùp thì coù loãi gì?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Boà-taùt chöa thoï kyù maø ñöôïc nghe phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt naøy ñaõ phaùt taâm Ñaïi
thöøa töø laâu môùi ñöôïc thoï kyù vaø khoâng bao laâu vò aáy chaéc chaén ñöôïc
thoï kyù. Neáu qua moät vò Phaät hoaëc hai vò Phaät thì vò aáy seõ ñöôïc thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu Boà-taùt chöa thoï
kyù maø ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt aáy töø
laâu ñaõ phaùt taâm Ñaïi thöøa.
–Baïch Theá Toân! Nay con seõ noùi thí duï.
Phaät daïy:
–Neáu oâng thích noùi thì cöù noùi.
Xaù-lôïi-phaát lieàn noùi:
–Ví nhö coù ngöôøi naøo muoán caàu ñaïo Boà-taùt maø trong chieâm
bao thaáy mình ngoài ñaïo traøng, phaûi bieát Boà-taùt naøy seõ gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc; hoaëc ngöôøi naøo caàu Boà-taùt ñaïo maø ñöôïc nghe phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt naøy ñaõ phaùt taâm Ñaïi
thöøa töø laâu, thaønh töïu caên laønh, gaàn ñöôïc thoï kyù vaø khoâng bao laâu
ngöôøi naøy chaéc chaén seõ ñöôïc thoï kyù.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Xaù-lôïi-phaát! OÂng nöông vaøo thaàn
löïc cuûa Phaät maø noùi laïi nhöõng lôøi ñoù.
–Baïch Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi muoán ñi qua con ñöôøng hieåm
hoaëc giaû moät traêm do-tuaàn, hoaëc hai traêm, hoaëc ba traêm, hoaëc boán
traêm, hoaëc naêm traêm do-tuaàn, neáu khi hoï muoán thoaùt khoûi caùc tai
naïn thì tröôùc heát phaûi thaáy caùc töôùng, hoaëc thaáy ngöôøi thaû traâu deâ,
hoaëc thaáy bieân giôùi, hoaëc thaáy vöôøn röøng, ngöôøi naøo thaáy caùc töôùng
nhö vaäy thì hoï seõ bieát trong vuøng naøy chaéc chaén coù thaønh aáp, xoùm
laøng. Khi thaáy caùc töôùng aáy roài hoï nghó nhö vaày: “Theo caùc töôùng
maø ta ñaõ thaáy laø thaønh aáp xoùm laøng vaø caùch ñaây khoâng coøn xa” neân
taâm hoï ñöôïc an oån, khoâng coøn lo sôï coù oan gia, giaëc cöôùp laøm haïi.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt cuõng nhö vaäy. Neáu ñöôïc nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät moät caùch saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt aáy gaàn ñöôïc Phaät thoï
kyù vaø khoâng bao laâu nöõa, vò aáy chaéc chaén seõ ñöôïc thoï kyù. Khi aáy,
khoâng coøn sôï rôi vaøo ñòa Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät. Vì sao? Vì Boà-
taùt aáy ñaõ ñöôïc boån töôùng ñoù. Nghóa laø ñöôïc thaáy phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät saâu xa, ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
Baïch Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi muoán thaáy bieån lôùn, lieàn ñi laàn
veà phía tröôùc thì thaáy caây, hoaëc thaáy töôùng cuûa caây, hoaëc thaáy nuùi,
hoaëc thaáy töôùng cuûa nuùi, phaûi bieát ôû ñoù caùch bieån coøn xa. Neáu nhö
khoâng thaáy caây, hoaëc khoâng coù hình töôùng cuûa caây, hoaëc khoâng thaáy
nuùi vaø khoâng coù hình töôùng cuûa nuùi thì phaûi bieát bieån lôùn caùch ñoù
khoâng xa, vì bieån lôùn raát saâu neân khoâng coù caây vaø nuùi. Vì vaäy ngöôøi
naøy tuy chöa thaáy bieån maø bieát chaéc chaén laø bieån gaàn ñoù.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt cuõng nhö vaäy. Nhôø ñöôïc nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa neân tuy hieän taïi chöa ñöôïc chö Phaät thoï kyù tröôùc
maø töï bieát chaéc chaén mình gaàn chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Vì sao? Vì ta ñaõ ñöôïc thaáy nghe vaø cuùng döôøng phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät aáy saâu xa roài.
Baïch Theá Toân! Ví nhö vaøo muøa xuaân laù uùa treân caây rôi ruïng thì
phaûi bieát khoâng bao laâu caây naøy seõ naåy loäc, troå laù, ñôm hoa, keát traùi.
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì töôùng cuûa laù uùa ruïng heát neân moïi ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-
ñeà thaáy töôùng laù caây uùa ruïng heát vaø taát caû hoï vui möøng nghó: “Khoâng
bao laâu caây naøy seõ naåy loäc, troå laù, ñôm hoa vaø keát traùi.”
Baïch Theá Toân! Boà-taùt cuõng nhö vaäy. Neáu Boà-taùt naøo ñöôïc thaáy
vaø nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát Boà-taùt aáy do nhôø
nhaân duyeân troàng caên laønh ñöôïc thaønh töïu caên laønh töø kieáp tröôùc neân
nay môùi ñöôïc thaáy, nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa nhö vaäy.
Baáy giôø, chö Thieân trong hoäi ñaõ töøng thaáy Phaät neân hoï ñeàu
hoan hyû vaø nghó: “Caùc vò Boà-taùt tröôùc cuõng coù boån töôùng thoï kyù nhö
vaäy vaø khoâng bao laâu Boà-taùt naøy seõ ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc.”
Baïch Theá Toân! Ví nhö ngöôøi phuï nöõ khi mang thai thì thaân
theå hoï moûi meät, ñi ñöùng baát tieän, ngoài, naèm khoâng yeân, khoâng thích
laøm vieäc, ít aên uoáng, thaân khoå naõo, khoâng muoán noùi naêng, chaùn
nhöõng thoùi quen cuõ, khoâng coù nuï cöôøi, vôùi hieän töôùng, neân bieát
ngöôøi phuï nöõ naøy khoâng bao laâu seõ sinh nôû. Caên laønh cuûa Boà-taùt
thaønh töïu cuõng laïi nhö theá. Neáu ñöôïc thaáy nghe vaø tö duy Baùt-nhaõ
ba-la-maät saâu xa thì phaûi bieát khoâng bao laâu Boà-taùt aáy ñöôïc thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhöõng ñieàu oâng noùi
ñeàu nhôø thaàn löïc cuûa Phaät caû.
–Thaät hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Lai kheùo giaûng noùi
vieäc cuûa caùc Boà-taùt.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt aáy töø laâu ñaõ ñöôïc nhieàu lôïi
ích, ñöôïc nhieàu an oån, ñöôïc nhieàu an vui vaø caùc vò aáy thöông xoùt
chuùng sinh trong theá gian. Khi chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc, Boà-taùt dieãn thuyeát ñieàu quan troïng cuûa giaùo phaùp cho chö
Thieân vaø ngöôøi.
–Baïch Theá Toân! Theá naøo goïi laø Ñaïi Boà-taùt tu taäp vaø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc ñaày ñuû?

Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø khoâng thaáy saéc taêng, ñoù laø ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät;
khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc taêng, ñoù laø ñaõ haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät; hoaëc khoâng thaáy saéc giaûm, laø ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät;
cuõng khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc giaûm, ñoù laø ñaõ thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán khoâng thaáy phaùp, cuõng khoâng thaáy phi
phaùp, ñoù laø ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Nhö lôøi daïy cuûa Phaät quaû thaät laø khoâng theå
nghó baøn.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng theå nghó baøn; thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng khoâng theå nghó baøn. Boà-taùt naøo khoâng phaân bieät saéc khoâng
theå nghó baøn; khoâng phaân bieät thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå nghó
baøn thì Boà-taùt ñoù ñaõ tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Ai coù theå tin hieåu phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Laø ngöôøi haønh Boà-taùt ñaïo töø laâu.
–Baïch Theá Toân! Theá naøo goïi laø Boà-taùt haønh Boà-taùt ñaïo töø laâu?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng
phaân bieät möôøi Löïc vaø boán Ñöùc khoâng sôï haõi cuûa Ñöùc Phaät cho ñeán
khoâng phaân bieät Nhaát thieát trí thöïc haønh laâu daøi. Vì sao? Vì möôøi
Löïc khoâng theå nghó baøn, boán Ñöùc khoâng sôï haõi cuûa Phaät, möôøi taùm
phaùp Baát coäng khoâng theå nghó baøn cho ñeán chaúng phaân bieät Nhaát
thieát trí khoâng theå nghó baøn. Saéc khoâng theå nghó baøn; thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng theå nghó baøn; taát caû phaùp cuõng khoâng theå nghó baøn
www.daitangkinh.org
Boà-taùt naøo thöïc haønh nhö vaäy thì goïi laø khoâng thaáy choã mình haønh
nhöng ñaõ haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö theá, goïi laø Boà-taùt thöïc haønh
laâu daøi.
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät raát laø saâu xa, Baùt-nhaõ ba-
la-maät laø nôi chöùa traân baûo, cuõng nhö hö khoâng thanh tònh.
Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy coù
nhieàu trôû ngaïi, neáu ngöôøi naøo muoán bieân cheùp cho ñeán moät naêm thì
phaûi cheùp mau cho xong phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu thieän nam, tín nöõ
muoán bieân cheùp ñoïc tuïng vaø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö
phaùp cho ñeán moät naêm phaûi cheùp mau cho xong. Naøy Tu-boà-ñeà! Vì
trong phaùp traân baûo, phaàn nhieàu coù oaùn taëc.
–Baïch Theá Toân! AÙc ma luoân muoán rình tìm caùch laøm cho Baùt-
nhaõ ba-la-maät ñoaïn maát phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Maëc duø aùc ma luoân muoán rình tìm caùch laøm cho
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoaïn maát, nhöng chuùng khoâng theå naøo laøm ñöôïc.
–Baïch Theá Toân! Nhôø thaàn löïc cuûa ai maø aùc ma khoâng theå gaây
khoù deã Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân aùc ma khoâng
theå laøm trôû ngaïi.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Cuõng laø nhôø thaàn löïc cuûa chö Phaät hieän taïi
ôû voâ löôïng theá giôùi khaép möôøi phöông neân aùc ma khoâng theå laøm trôû
ngaïi. Vì chö Phaät ñeàu cuøng nhau hoä nieäm vò Boà-taùt aáy neân aùc ma
khoâng theå laøm haïi ñöôïc. Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì Boà-taùt naøo
ñöôïc chö Phaät hoä nieäm thì phaùp aáy khoâng bò trôû ngaïi. Vì sao? Naøy
Xaù-lôïi-phaát! Vì ngöôøi naøo bieân cheùp, ñoïc tuïng giaûng noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì ñöôïc voâ löôïng a-taêng-kyø chö Phaät ôû hieän taïi khaép
möôøi phöông hoä nieäm phaùp ñoù. Neáu Boà-taùt naøo ñoïc tuïng Baùt-nhaõ
ba-la-maät thì phaûi bieát Boà-taùt aáy ñöôïc chö Phaät hoä nieäm neân coù theå
ñoïc tuïng thoâng suoát.
–Baïch Theá Toân! Neáu thieän nam, tín nöõ coù theå thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi bieát ngöôøi naøy ñaõ thaáy baèng Phaät nhaõn.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo coù theå thoï trì,
ñoïc tuïng cho ñeán bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi bieát ngöôøi aáy
thaáy baèng Phaät nhaõn.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu thieän nam, tín nöõ naøo caàu Phaät ñaïo maø
thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc cho ñeán töï mình bieân cheùp vaø baûo ngöôøi khaùc bieân cheùp, cheùp
roài thoï trì, ñoïc tuïng thì nhôø nhaân duyeân aáy maø phöôùc ñöùc cuûa hoï raát
nhieàu.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Sau khi Nhö Lai dieät ñoä, Baùt-nhaõ ba-la-maät
aáy seõ löu truyeàn ôû phöông Nam. Töø phöông Nam löu truyeàn roäng ñeán
phöông Taây; töø phöông Taây löu truyeàn roäng ñeán phöông Baéc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Khi phaùp cuûa ta höng thònh thì seõ khoâng coù
töôùng ñoaïn dieät. ÔÛ phöông Baéc neáu coù ngöôøi naøo cho ñeán bieân cheùp,
thoï trì vaø cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ngöôøi aáy cuõng ñöôïc sôû
kieán, sôû tri, sôû nieäm baèng Phaät nhaõn.
–Baïch Theá Toân! Naêm traêm naêm sau, Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ
ñöôïc löu truyeàn roäng ñeán phöông Baéc khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Naêm traêm naêm sau Baùt-nhaõ ba-la-maät seõ
ñöôïc löu truyeàn roäng raõi ñeán phöông Baéc. Neáu ôû trong ñoù thieän nam,
tín nöõ naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät roài thoï trì, ñoïc tuïng tu taäp thì phaûi
bieát ngöôøi naøy ñaõ phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc töø laâu.
–Baïch Theá Toân! ÔÛ phöông Baéc seõ coù bao nhieâu Boà-taùt coù theå
www.daitangkinh.org
thoï trì, ñoïc tuïng tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät?

Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! ÔÛ phöông Baéc tuy coù nhieàu Boà-taùt ñoïc
tuïng, nghe vaø thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät nhöng ít ngöôøi coù theå tu
taäp, ñoïc tuïng thoâng suoát, ngöôøi naøy ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø khoâng kinh nghi, sôï seät, vì ngöôøi naøy ñaõ töøng gaëp Phaät vaø thöa
hoûi, phaûi bieát ngöôøi naøy coù theå thöïc haønh ñaày ñuû ñaïo Boà-taùt. Vì Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc maø vò aáy coù theå laøm lôïi ích cho voâ löôïng
chuùng sinh. Vì sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta vì thieän nam, tín nöõ aáy noùi
phaùp Nhaát thieát trí, ngöôøi naøy khi chuyeån thaân trôû laïi cuõng öa noùi
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, nhaát taâm hoøa ñoàng cho ñeán ma vöông
cuõng khoâng theå naøo phaù hoaïi taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc
cuûa hoï. Ngöôøi naøy nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät taâm raát hoan hyû, taâm
ñöôïc thanh tònh, laøm cho nhieàu chuùng sinh gieo troàng caên laønh Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Thieän nam, tín nöõ naøy ôû tröôùc ta thöa:
“Baïch Theá Toân! Khi haønh Boà-taùt ñaïo, chuùng con ñem phaùp naøy chæ
daïy laøm lôïi ích hoan hyû cho voâ löôïng traêm ngaøn vaïn chuùng sinh,
laøm cho hoï an truï vaøo ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta quaùn saùt taâm cuûa ngöôøi aáy thì sinh loøng
tuøy hyû, vì ngöôøi naøy haønh Boà-taùt ñaïo seõ ñem phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät chæ daïy laøm lôïi ích hoan hyû cho voâ löôïng traêm, ngaøn, vaïn
chuùng sinh ñeå hoï truï vaøo ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Nhö
vaäy thieän nam, tín nöõ taâm hoï phaùt Ñaïi thöøa nguyeän sinh veà coõi
Phaät khaùc, nôi maø chö Phaät hieän taïi ñang noùi phaùp. ÔÛ coõi aáy, ngöôøi
naøy tieáp tuïc ñöôïc nghe giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ôû coõi Phaät ñoù
hoï cuõng ñem phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå chæ daïy laøm lôïi ích hoan
hyû cho voâ löôïng traêm ngaøn vaïn chuùng sinh laøm cho hoï an tru vaøo
ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.”
–Thaät hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Nhö Lai ñoái vôùi
caùc phaùp quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi khoâng coù phaùp naøo maø Ngaøi
khoâng bieát, khoâng coù phaùp naøo maø Ngaøi khoâng hieåu. Nhö Lai ñoái
vôùi caùc Boà-taùt ôû ñôøi vò lai phaàn nhieàu muoán sieâng naêng caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät, coøn thieän nam, tín nöõ naøy coù caàu maø ñöôïc hay
khoâng caàu maø ñöôïc thì Nhö Lai cuõng ñeàu bieát roõ.
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Phaàn nhieàu coù thieän nam, tín nöõ sieâng naêng,
khoâng giaûi ñaõi neân Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng caàu maø ñöôïc.
–Baïch Theá Toân! Thieän nam, tín nöõ naøy ñoái vôùi caùc kinh khaùc
töông öng vôùi saùu phaùp Ba-la-maät thì khoâng caàu maø ñöôïc khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu ñoái vôùi caùc kinh khaùc töông öng vôùi
Ba-la-maät thì thieän nam, tín nöõ naøy cuõng khoâng caàu maø ñöôïc. Vì
sao? Naøy Xaù-lôïi-phaát, vì phaùp ñuùng nhö vaäy.
Neáu coù Boà-taùt naøo vì caùc chuùng sinh maø chæ daïy cho hoï ñöôïc
lôïi ích Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, roài cuõng töï hoï hoïc trong ñoù thì
ngöôøi naøy sau khi chuyeån sinh ñôøi sau ñöôïc caùc kinh Ba-la-maät saâu
xa neân khoâng caàu maø ñöôïc.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 5
Phaåm 11: VIEÄC MA

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ noùi coâng ñöùc cuûa ngöôøi thieän
nam, tín nöõ. Vaäy nhö theá naøo laø nhöõng trôû ngaïi?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp khoâng muoán noùi ngay. Boà-taùt
neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp, noùi moät caùch quaù nhieàu,
khoâng döøng nghæ. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp noùi moät caùch khoâng toät cuøng. Boà-taùt
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø coáng cao ngaõ maïn. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo khi ghi cheùp ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät maø giôõn côït vôùi nhau. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
maø khinh lôøn nhau. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät vôùi taâm taùn loaïn. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät vôùi taâm khoâng chuyeân nhaát. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Haønh giaû suy nghó ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
khoâng caûm nhaän ñieàu gì hay lieàn ñöùng daäy boû ñi. Boà-taùt neân bieát ñoù
laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Haønh giaû suy nghó ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
khoâng ñöôïc thoï kyù neân taâm hoï khoâng thanh tònh lieàn ñöùng daäy boû
ñi. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.

Tu-boà-ñeà! Haønh giaû suy nghó trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
noùi teân mình, vì vaäy taâm hoï khoâng thanh tònh. Boà-taùt neân bieát ñoù laø
vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Haønh giaû suy nghó trong Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
noùi ñeán nôi sinh soáng cuûa mình nhö thaønh aáp, laøng maïc, vì vaäy hoï
khoâng thích nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, lieàn boû ñi. Tuøy theo yù nghó
cuûa mình traûi qua bao nhieâu kieáp môùi trôû laïi tu Boà-taùt ñaïo. Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Caùc kinh khoâng theå ñaït ñeán Nhaát thieát trí,
Boà-taùt boû Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ñoïc tuïng caùc kinh aáy, ñoù laø Boà-taùt
aáy boû goác laáy caønh laù. Vì sao? Vì Boà-taùt aáy nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät
môùi thaønh töïu ñöôïc phaùp theá gian vaø xuaát theá gian, nhôø hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät môùi coù theå hoïc phaùp theá gian vaø xuaát theá gian, neáu boû
Baùt-nhaõ ba-la-maät Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma. Tu-boà-ñeà! Ví nhö
con choù boû thöùc aên cuûa chuû cho laïi ñi xin thöùc aên cuûa ngöôøi khaùc.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñôøi vò lai coù Boà-taùt boû Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm saâu, trôû laïi y cöù vaøo caùc kinh thuoäc haøng Thanh vaên, Bích-
chi-phaät, Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi ñöôïc voi maø khoâng xem noù, ngöôïc
laïi chæ xem daáu chaân noù, yù oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm saâu maø laïi boû ñi ñeå caàu Nhaát thieát trí trong haøng Thanh
vaên, Bích-chi-phaät. OÂng nghó theá naøo veà vieäc ñoù, ngöôøi ñoù coù trí
khoâng?
–Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma. Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi
muoán thaáy bieån lôùn, khi thaáy bieån roài laïi boû ñi tìm nöôùc trong daáu
chaân traâu vaø noùi: “Nöôùc trong bieån naøy nhieàu ñeán theá ö?” YÙ oâng theá
naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Tu-boà-ñeà! ñôøi vò lai coù Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ
www.daitangkinh.org
ba-la-maät thaâm saâu maø laïi boû ñi ñeå ñoïc tuïng caùc kinh thuoäc haøng
Thanh vaên, Bích-chi-phaät. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma. Ví nhö ngöôøi
thôï xaây moät cung ñieän nhö cung ñieän trôøi Ñeá Thích, nhöng laïi ño ñaïc
theo cung ñieän maët traêng, maët trôøi. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí
khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñôøi vò lai coù Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu nhöng boû ñi laïi caàu Nhaát thieát trí trong
caùc kinh thuoäc haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi
ñoù coù trí khoâng?
muoán dieän kieán Chuyeån luaân vöông, ñaõ ñöôïc dieän kieán roài nhöng
khoâng bieát laïi suy nghó dung maïo, oai ñöùc cuûa Chuyeån luaân vöông
nhö theá naøo, khi thaáy dung maïo cuûa caùc tieåu vöông lieàn cho ñoù laø
dung maïo, oai ñöùc cuûa Chuyeån luaân vöông. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù
coù trí khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñôøi vò lai coù Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu nhöng boû ñi laïi caàu Nhaát thieát trí trong
caùc kinh thuoäc haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi
ñoù coù trí khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma. Ví nhö moät
ngöôøi ñang ñoùi boû traêm moùn aên ngon ñeå aên côm thiu saùu möôi ngaøy.
YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm saâu nhöng boû ñi laïi caàu Nhaát thieát trí trong caùc kinh thuoäc
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí
khoâng?

ñöôïc chaâu baùu voâ giaù nhöng laïi so saùnh vôùi thuûy tinh. YÙ oâng theá
naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
– Naøy Tu-boà-ñeà! Ñôøi vò lai coù Boà-taùt cuõng nhö vaäy, ñaõ ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu nhöng laïi so saùnh vôùi caùc kinh thuoäc
haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät, roài caàu Nhaát thieát trí ôû trong ñoù. YÙ
oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma. Khi ñoïc tuïng
hay noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaàn nhieàu ñeàu noùi caùc vieäc laøm ngaên
ngöøa phaù boû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå ñoïc tuïng bieân
cheùp ñöôïc sao?
–Tu-boà-ñeà! Khoâng theå ñöôïc. Ngöôøi nam, ngöôøi nöõ naøo khi
cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät maø nghó mình cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân
bieát ñoù laø vieäc ma. Naøy Tu-boà-ñeà! Luùc aáy neân baûo hoï chôù cho vieäc
ghi cheùp vaên töï laø ghi cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu hoï duøng vaên töï
ñeå chæ baøy yù nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì baûo hoï chôù ñaém tröôùc vaên
töï. Neáu ñaém tröôùc vaên töï Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma; khoâng ñaém
tröôùc töùc laø boû vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø nhôù nghó caùc vieäc nhö ñaát nöôùc, thaønh aáp, xoùm laøng, quoác
vöông, oaùn taëc, chieán ñaáu; nhôù nghó cha meï, anh chò em. Ñoù laø
nhöõng vieäc do ma khieán neân suy nghó nhö vaäy ñeå ngaên chaën, phaù boû
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Nhöõng vieäc ñoù Boà-taùt neân bieát laø vieäc
ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät coù ngöôøi cuùng döôøng y phuïc, thöùc aên uoáng, giöôøng choõng
thuoác men vôùi duïng yù ngaên ngöøa, phaù boû Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! AÙc ma taïo ra moïi caùch laøm cho Boà-taùt coù
phöông tieän ñeå ñöôïc caùc kinh thaâm saâu. Ñoái vôùi caùc kinh thaâm saâu
naøy Boà-taùt khoâng tham tröôùc, nhöng Boà-taùt laïi boû Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñeå vin vaøo kinh ñieån thaâm saâu naøy vì cho Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
coù phöông tieän. Naøy Tu-boà-ñeà! Ta ñaõ noùi caùc phöông tieän veà Baùt-
nhaõ ba-la-maät moät caùch roõ raøng, neân caàu trong ñoù, nhöng Boà-taùt laïi
caàu caùc phöông tieän trong caùc kinh thaâm saâu cuûa Thanh vaên, Bích-
chi-phaät. YÙ oâng theá naøo, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Nhö theá neân bieát ñoù cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp muoán nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät nhöng ngöôøi noùi phaùp meät moûi khoâng thích noùi. Khoâng hoøa
hôïp nhö theá cuõng laø vieäc ma.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp khoâng meät nhoïc, öa noùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät nhöng ngöôøi nghe phaùp coù vieäc muoán ñeán nöôùc khaùc neân
khoâng ñöôïc ghi cheùp ñoïc tuïng, giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khoâng
hoøa hôïp nhö theá cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp coù nieäm löïc, trí löïc,
muoán nghe, thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhöng ngöôøi noùi
phaùp muoán ñeán nöôùc khaùc neân khoâng bieân cheùp, ñoïc tuïng vaø
thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc. Khoâng hoøa hôïp nhö theá cuõng
laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp quyù troïng ñoái vôùi taøi vaät, y
phuïc, aên uoáng nhöng ngöôøi nghe phaùp tieác cuûa khoâng cuùng neân
khoâng ñöôïc ghi cheùp ñoïc tuïng vaø giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khoâng hoøa hôïp nhö theá cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp coù loøng tin vaø quyù meán
muoán cuùng döôøng ngöôøi noùi phaùp, nhöng ngöôøi noùi phaùp vaø ñoïc tuïng
khoâng thoâng suoát, ngöôøi nghe phaùp khoâng thích nghe vaø tieáp thu, do
ñoù ngöôøi nghe phaùp khoâng ñöôïc ghi cheùp, ñoïc tuïng vaø noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Khoâng hoøa hôïp nhö theá cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp taâm thích noùi phaùp nhöng
ngöôøi nghe phaùp khoâng muoán tieáp thu neân khoâng ñöôïc ghi cheùp, ñoïc
tuïng vaø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khoâng hoøa hôïp nhö theá cuõng laø vieäc
ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi phaùp thaân raát moûi meät naëng neà,
öa nguû nghæ, khoâng öa thích noùi phaùp, ngöôøi nghe phaùp muoán nghe,
thoï trì, ñoïc tuïng. Khoâng hoøa hôïp nhö theá cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät, coù ngöôøi ñeán noùi caùc khoå trong ba ñöôøng aùc: Trong ñòa
nguïc coù caùc khoå nhö vaày, trong loaøi ngaï quyû, suùc sinh coù caùc khoå nhö
vaày, chi baèng dieät heát khoå ngay thaân naøy ñeå chöùng Nieát-baøn, caàn gì
phaûi taùi sinh ñeå chòu caùc khoå aáy. Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân
bieát ñoù cuõng laø ma söï.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu khi ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät, coù ngöôøi ñeán ca ngôïi söï vui söôùng ôû caùc coõi trôøi: Trong
Duïc giôùi coù nhöõng khoaùi laïc naêm duïc, trong Saéc giôùi coù khoaùi laïc
thieàn ñònh, trong Voâ saéc giôùi coù tòch dieät ñònh laïc. Nhöõng söï vui trong
ba coõi ñeàu laø töôùng voâ thöôøng, khoå, khoâng, hoaïi dieät, ñoái vôùi thaân
naøy coù theå chöùng ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-
haùn, khoâng caàn phaûi thoï laïi thaân sau. Boà-taùt neân bieát ñoù cuõng laø vieäc
ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi thuyeát phaùp thöông meán ñoà chuùng
noùi nhö vaày: “Ai theo toâi thì toâi ban cho phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, ai
khoâng theo thì toâi khoâng ban cho.” Do nhaân duyeân naøy khi ñöôïc
nhieàu ngöôøi theo, ngöôøi thuyeát phaùp muoán ñi qua choã coù söï nguy
hieåm ñeán taùnh maïng lieàn noùi vôùi moïi ngöôøi: “Thieän nam töû, caùc
oâng bieát hay chaêng? Quyù vò caàn gì phaûi theo toâi qua choã nguy hieåm
aáy, haõy kheùo caân nhaéc vaø suy nghó kyõ sau khoûi hoái haän. Côù sao ñeán
choã ñoùi khaùt oaùn taëc naøy”? Ngöôøi thuyeát phaùp ñem nhöõng lyù do
vuïn vaët naøy ñeå xa lìa moïi ngöôøi. Ngöôøi nghe phaùp khoâng vui, nghó
ñaây laø thaùi ñoä hoï muoán boû mình, chaúng phaûi thaùi ñoä ban cho Baùt-
nhaõ ba-la-maät, neân khoâng ñöôïc ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Nhö vaäy laø khoâng hoøa hôïp, Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc
ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi thuyeát phaùp coù vieäc phaûi ñi qua
choã coù thuù döõ nhö: Coïp, choù soùi, sö töû, giaëc cöôùp gieát haïi vaø choã
www.daitangkinh.org
khoâng coù nöôùc, neân noùi vôùi moïi ngöôøi: “Quyù vò bieát khoâng, choã toâi
ñeán seõ ñi qua choã coù thuù döõ, giaëc cöôùp gieát haïi vaø choã khoâng coù
nöôùc, quyù vò ñaâu coù theå chòu söï khoå nhö vaäy.” Ngöôøi thuyeát phaùp
ñem nhöõng lyù do nhoû aáy ñeå xa lìa moïi ngöôøi, moïi ngöôøi khoâng theå
theo ñöôïc vaø nghó ñaây laø thaùi ñoä hoï muoán boû mình chaúng phaûi thaùi
ñoä ban cho Baùt-nhaõ ba-la-maät neân thoaùi lui. Nhöõng khoù khaên naøy
Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi thuyeát phaùp raát troïng ngöôøi ñaøn-vieät,
vì theá thöôøng lui tôùi ñem vieäc aáy noùi vôùi ngöôøi nghe phaùp: “Caùc
thieän nam töû, toâi coù nghe ngöôøi ñaøn-vieät? Caùc vò neân ñeán thaêm hoûi.
Moïi ngöôøi nghó raèng nghóa ñaây laø bieåu hieän thaùi ñoä khoâng ban cho
Baùt-nhaõ ba-la-maät neân nhöõng ngöôøi nghe phaùp boû ñi, khoâng ñöôïc
hoïc taäp, ghi cheùp, ñoïc tuïng hay noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö vaäy laø
khoâng hoøa hôïp, Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhöõng aùc ma coá laøm nhöõng vieäc ñoù laø
muoán khoâng coù ngöôøi naøo ñoïc tuïng, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao aùc ma coá laøm nhöõng vieäc aáy
khieán ngöôøi ta khoâng ñoïc tuïng, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma löøa doái moïi ngöôøi: “Ñaây chaúng phaûi laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät chaân thaät, ta coù kinh noùi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät
chaân thaät.” Naøy Tu-boà-ñeà! AÙc ma löøa doái moïi ngöôøi nhö theá ngöôi
chöa ñöôïc thoï kyù seõ sinh ra nghi ngôø Baùt-nhaõ ba-la-maät, do nghi ngôø
neân khoâng ñoïc tuïng, khoâng tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö theá, naøy
Tu-boà-ñeà Boà-taùt neân bieát ñoù cuõng laø vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Laïi coù ma söï neáu Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät lieàn chöùng thöïc teá quaû Thanh vaên. Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà!
Boà-taùt neân bieát ñoù laø vieäc ma.
Μ
Phaåm 12: TIEÅU NHÖ

–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät coù nhieàu aùch naïn nhö vaäy
ñoù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Baùt-nhaõ ba-la-maät
coù nhieàu aùch naïn. Ví nhö coù cuûa baùu thì coù nhieàu giaëc cöôùp. Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng vaäy, haønh giaû naøo khoâng thoï trì, ñoïc tuïng, tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät neân bieát hoï laø ngöôøi môùi phaùt taâm, thieáu trí tueä, thieáu
loøng tin, khoâng thích ñaïi phaùp, bò ma nhieáp phuïc.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, Tu-boà-ñeà! Haønh giaû naøo khoâng thoï trì,
ñoïc tuïng, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät neân bieát hoï laø ngöôøi môùi phaùt
taâm, thieáu trí tueä, thieáu loøng tin, khoâng thích Ñaïi phaùp, bò ma nhieáp
phuïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät tuy coù nhieàu vieäc ma vaø
aùch naïn nhö vaäy nhöng neáu thieän nam, thieän nöõ naøo coù khaû naêng
thoï trì, ghi cheùp, ñoïc tuïng, thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì neân
bieát caùc ngöôøi naøy ñeàu nhôø vaøo naêng löïc cuûa Phaät. Vì sao? AÙc ma
tuy coù nhöõng vieäc laøm muoán tieâu dieät Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhöng
chö Phaät cuõng coù nhöõng vieäc laøm giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi meï coù nhieàu con hoaëc möôøi, hoaëc
traêm, hoaëc möôøi vaïn, ngöôøi meï bò beänh, moãi ngöôøi con ñeàu lo laéng
chöõa chaïy vaø öôùc nguyeän: “Chuùng ta phaûi laøm caùch naøo höõu hieäu
nhaát ñeå meï ñöôïc khoûi beänh, soáng laâu, thaân theå ñöôïc an oån, khoâng bò
caùc khoå veà noùng, laïnh, möa, gioù, muoãi moøng ñoäc haïi. Chuùng ta phaûi
cho meï uoáng thuoác ñeå meï ñöôïc laønh beänh. Vì sao? Vì meï sinh thaønh
döôõng duïc chuùng ta, ban cho chuùng ta thoï maïng, chæ daïy chuùng ta
vieäc ñôøi, aân aáy thaät saâu naëng.”
Tu-boà-ñeà! Nay chö Phaät hieän taïi trong möôøi phöông luoân nghó
ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät: “Baùt-nhaõ ba-la-maät coù theå sinh ra chö Phaät,
coù theå bieåu hieän Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät
ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
www.daitangkinh.org
Tu-boà-ñeà! Chö Phaät chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà hoaëc ñaõ
chöùng, ñang chöùng, seõ chöùng ñeàu do Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà
Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän Nhaát thieát trí cuûa möôøi phöông chö
Phaät, cuõng bieåu hieän theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ngaøi noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu
hieän chö Phaät, bieåu hieän theá gian. Baïch Theá Toân! Theá naøo goïi laø theá
gian?
Phaät daïy:
–Naêm aám laø theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sao goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän
naêm aám?
–Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän töôùng baát hoaïi cuûa naêm aám. Vì
sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng laø töôùng baát hoaïi; voâ töôùng, voâ taùc laø
töôùng baát hoaïi. Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän theá gian nhö theá.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Chö Phaät tuøy theo voâ löôïng taâm taùnh
cuûa chuùng sinh maø bieát nhö thaät veà taâm cuûa hoï. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-
ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän chö Phaät vaø theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Taâm chuùng sinh loaïn ñoäng hay thu nhieáp,
taâm loaïn ñoäng hay thu nhieáp aáy, chö Phaät bieát nhö thaät.
Tu-boà-ñeà! Nhö Lai laøm theá naøo ñeå bieát taâm loaïn ñoäng hay taâm
thu nhieáp cuûa chuùng sinh? Nhö Lai duøng phaùp töôùng ñeå bieát vaäy. Tu-
boà-ñeà! Nhôø phaùp töôùng neân Nhö Lai bieát taâm khoâng phaûi loaïn ñoäng
vaø bieát taâm loaïn ñoäng nhö theá. Nhö Lai laøm theá naøo ñeå bieát taâm thu
nhieáp? Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát roát raùo töôùng cuûa taâm, bieát nhö
thaät roát raùo veà töôùng aáy, ñoù laø bieát taâm thu nhieáp.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh coù taâm nhieãm oâ, Nhö Lai bieát
nhö thaät veà taâm nhieãm oâ, taâm saân giaän, taâm ngu si, Nhö Lai bieát
nhö thaät veà taâm saân giaän, taâm ngu si. Nhö Lai laøm theá naøo ñeå bieát
nhö thaät veà taâm nhieãm oâ, taâm saân giaän, taâm ngu si? Naøy Tu-boà-ñeà!
Töôùng nhö thaät cuûa taâm nhieãm oâ töùc chaúng phaûi taâm nhieãm oâ,
töôùng nhö thaät cuûa taâm saân giaän, taâm ngu si töùc chaúng phaûi taâm saân
giaän, taâm ngu si. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhaát thieát trí cuûa chö
Phaät sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Khi chuùng sinh xa lìa taâm nhieãm oâ, Nhö Lai laøm theá naøo ñeå
bieát nhö thaät chuùng sinh xa lìa taâm nhieãm oâ; xa lìa taâm saân giaän, nhö
thaät bieát xa lìa taâm saân giaän; xa lìa taâm ngu si, nhö thaät bieát xa lìa
taâm ngu si? Naøy Tu-boà-ñeà! Xa lìa taâm nhieãm oâ khoâng xa lìa töôùng
nhieãm oâ; xa lìa taâm saân giaän khoâng xa lìa töôùng saân giaän; xa lìa taâm
ngu si khoâng xa lìa töôùng ngu si. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ
ba-la-maät, bieåu hieän cho chö Phaät vaø theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Taâm chuùng sinh roäng raõi, Nhö Lai nöông
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát nhö thaät taâm roäng raõi aáy. Nhö Lai laøm
theá naøo ñeå bieát nhö thaät taâm roäng raõi cuûa chuùng sinh? Naøy Tu-boà-
ñeà! Taâm chuùng sinh khoâng taêng, khoâng roäng raõi, khoâng xa lìa töôùng
xa lìa. Ñoù laø Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát nhö thaät
veà taâm roäng raõi cuûa chuùng sinh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Taâm chuùng sinh roäng lôùn, Nhö Lai nöông
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát nhö thaät taâm roäng lôùn aáy. Nhö Lai laøm
theá naøo ñeå bieát taâm roäng lôùn cuûa chuùng sinh? Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö
Lai bieát ñoù laø taâm khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng truï. Nhö theá Tu-boà-ñeà
ñoù laø Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát nhö thaät veà taâm
roäng lôùn cuûa chuùng sinh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Taâm chuùng sinh voâ löôïng Nhö Lai nöông
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát nhö thaät taâm voâ löôïng aáy. Nhö lai laøm
theá naøo ñeå bieát nhö thaät taâm voâ löôïng cuûa chuùng sinh? Naøy Tu-boà-
ñeà! Nhö Lai bieát ñoù laø taâm loaïn ñoäng, coøn taâm truï laø taâm ôû trong
vaéng laëng, khoâng choã nöông töïa nhö hö khoâng voâ löôïng, bieát taâm
cuõng nhö vaäy. Ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Nhö Lai nöông vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát nhö thaät veà taâm voâ löôïng cuûa chuùng sinh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh khoâng theå thaáy taâm, Nhö Lai
nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng theå
thaáy taâm. Nhö Lai laøm theá naøo ñeå bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng theå
thaáy taâm? Nhö Lai duøng nghóa voâ töôùng ñeå bieát nhö thaät chuùng sinh
khoâng theå thaáy taâm. Ñoù laø Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå
bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng theå thaáy taâm.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh khoâng hieän taâm, Nhö Lai nöông
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng hieän taâm. Nhö
Lai laøm theá naøo ñeå bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng hieän taâm? Ñoù laø
taâm thuoäc nguõ nhaõn khoâng theå thaáy. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö
Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát nhö thaät chuùng sinh khoâng
hieän taâm.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät
bieát söï aån hieän cuûa chuùng sinh. Nhö Lai laøm theá naøo ñeå bieát söï aån
hieän cuûa chuùng sinh? Chuùng sinh coù söï aån hieän laø nöông theo saéc
sinh ra; nöông theo thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh ra. Nhöõng gì laø caùc
söï aån vaø hieän? Söï soáng cheát ñoù laø ngaõ vaø theá gian laø thöôøng, nöông
vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Ngaõ vaø theá gian voâ thöôøng.
Thöôøng, voâ thöôøng, chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng ñeàu
nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Theá giôùi höõu bieân, theá giôùi
voâ bieân, höõu bieân, voâ bieân, chaúng phaûi höõu bieân, chaúng phaûi voâ
bieân, nhöõng tri kieán aáy ñeàu nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Sau khi cheát maát haún, khoâng maát haún, vöøa maát haún, vöøa khoâng maát
haún, chaúng phaûi khoâng maát haún, nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc, khoâng nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, chaúng phaûi
khoâng nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, nhöõng tri kieán aáy ñeáu
nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Thaân töùc laø thaàn tri kieán aáy
nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Thaân khaùc, thaân khaùc tri
kieán aáy nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-
ñeà! Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå bieát söï aån hieän cuûa
chuùng sinh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät bieát
ñöôïc töôùng cuûa saéc. Sao goïi laø bieát ñöôïc töôùng cuûa saéc? Ñoù laø bieát
nhö nhö. Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Laøm theá naøo ñeå bieát töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc? Ñoù laø bieát
nhö nhö.
Tu-boà-ñeà! Nhö Lai noùi naêm aám nhö töùc noùi ñeán aån vaø hieän,
naêm aám nhö töùc laø theá gian nhö, naêm aám nhö töùc laø taát caû phaùp nhö,
taát caû phaùp nhö töùc laø quaû Tu-ñaø-hoaøn nhö, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-
na-haøm, quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät nhö; Bích-chi-phaät nhö töùc Nhö
Lai nhö, caùc nhö ñeàu laø nhaát nhö, khoâng hai, khoâng khaùc, khoâng heát,
khoâng löôïng. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nöông vaøo Baùt-nhaõ
ba-la-maät bieát ñöôïc töôùng Nhö. Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän
cho chö Phaät, theá gian vaø coù theå sinh ra chö Phaät.
Chö Phaät bieát theá gian nhö, nhö thaät ñaéc Nhö neân goïi laø Nhö
Lai.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö naøy raát thaâm saâu, Voâ thöôïng Boà-ñeà
cuûa chö Phaät ñeàu töø nhö naøy sinh ra. Baïch Theá Toân! Nhö Lai ñaéc
phaùp thaäm thaâm aáy coù theå vì chuùng sinh thuyeát töôùng chaân nhö,
nhöng ai coù theå tin hieåu töôùng chaân nhö aáy? Chæ coù Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, baäc coù chaùnh kieán ñaày ñuû, baäc A-la-haùn maõn nguyeän
môùi coù theå tin hieåu.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy laø voâ taän, Nhö Lai noùi nhö thaät veà voâ
taän.
Phaåm 13: TÖÔÙNG VAØ VOÂ TÖÔÙNG
Luùc baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø moät vaïn Thieân töû coõi
Duïc, hai vaïn Thieân töû coõi Phaïm theá cuøng ñeán ñaûnh leã Ñöùc Phaät roài
ñöùng sang moät beân, thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp naøy thaät thaâm saâu, ôû trong phaùp ñoù,
sao goïi laø taùc töôùng.
Ñöùc Phaät baûo vôùi caùc ñeä töû:
–Caùc Phaùp duøng chaân khoâng laøm töôùng; duøng voâ töôùng, voâ taùc,
voâ khôûi, voâ sinh, voâ dieät, voâ y laøm töôùng.
Chö Thieân thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ noùi caùc töôùng aáy nhö laø khoâng,
khoâng coù choã y cöù, caùc töôùng nhö theá. Taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi,
A-tu-la khoâng theå hoaïi dieät. Vì sao? Vì taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi,
A-tu-la töùc laø töôùng aáy.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc töôùng aáy khoâng theå taïo taùc, khoâng ôû
trong saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, caùc töôùng aáy chaúng phaûi do nhaân
taïo taùc, cuõng chaúng phaûi do phi nhaân taïo taùc.
Ñöùc Phaät baûo caùc Thieân töû ôû coõi Saéc:
–Naøy chö Thieân töû! Coù ngöôøi hoûi hö khoâng do ai taïo taùc?
Ngöôøi ñoù hoûi ñuùng khoâng?
–Hö khoâng, khoâng coù ai taïo taùc. Vì sao? Vì hö khoâng voâ vi.
Naøy chö Thieân töû, caùc töôùng aáy cuõng nhö vaäy, coù Phaät hay khoâng
coù Phaät caùc töôùng aáy vaãn thöôøng truï khoâng khaùc, Nhö Lai chöùng
ñaéc caùc töôùng aáy neân goïi laø Nhö Lai.
Caùc Thieân töû thöa:
–Nhö Lai thuyeát caùc töôùng thaäm thaâm, trí tueä cuûa chö Phaät voâ
ngaïi, coù theå bieåu hieän chaân nhö, cuõng coù theå thuyeát haønh töôùng Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh xöù
cuûa chö Phaät cuõng chính laø bieåu hieän cho chö Phaät vaø theá gian.
Laïi nöõa Tu-boà-ñeà:
–Chö Phaät y chæ vaøo phaùp vaø cuùng döôøng, cung kính, toân
troïng, taùn thaùn phaùp. Phaùp ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, chö Phaät cuùng
döôøng, cung kính, toân troïng, taùn thaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Vì
Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra chö Phaät.
Tu-boà-ñeà! Nhö Lai laø Baäc bieát aân, bieát baùo aân, neáu coù ngöôøi
hoûi ñuùng ñaén ai bieát aân vaø bieát baùo aân, haõy ñaùp Ñöùc Phaät laø Baäc bieát
aân vaø bieát baùo aân.
Tu-boà-ñeà! Taïi sao goïi Ñöùc Phaät laø Baäc bieát aân vaø bieát baùo aân?
Choã haønh ñaïo vaø haønh phaùp cuûa Ñöùc Nhö Lai, chöùng ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, chính laø hoä nieäm ñaïo aáy vaø phaùp aáy. Vì söï vieäc ñoù
cho neân bieát raèng, Phaät laø Baäc bieát aân vaø bieát traû aân.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát taát caû phaùp laø voâ taùc, ñoù
cuõng chính laø bieát aân. Tu-boà-ñeà! Nhö Lai cuõng nhôø Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø bieát töôùng cuûa taát caû phaùp laø voâ taùc, ñaéc trí tueä aáy laø nhôø
vaøo nhaân duyeân Baùt-nhaõ ba-la-maät. Do ñoù Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
bieåu hieän cho chö Phaät vaø theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp khoâng bieát, khoâng thaáy
sao goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän cho chö Phaät vaø theá gian?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy. Taát caû phaùp khoâng
bieát, khoâng thaáy. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöng taïi sao taát caû phaùp khoâng
bieát? Vì taát caû phaùp laø khoâng. Taïi sao taát caû phaùp khoâng thaáy
ñöôïc? Vì taát caû phaùp khoâng choã y cöù. Vì vaäy taát caû phaùp khoâng
bieát, khoâng thaáy.
Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ñaéc phaùp nhö
vaäy, theá neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bieåu hieän cho chö Phaät vaø theá
gian. Nhö vaäy khoâng thaáy saéc neân bieåu hieän theá gian, khoâng thaáy
thoï, töôûng, haønh, thöùc neân bieåu hieän theá gian. Baùt-nhaõ ba-la-maät
bieåu hieän chö Phaät vaø theá gian nhö theá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao noùi khoâng thaáy saéc neân bieåu hieän
theá gian? Taïi sao goïi laø khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc neân bieåu
hieän theá gian?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng duyeân vaøo saéc ñeå sinh ra saéc thì
goïi laø khoâng kieán chaáp saéc; neáu khoâng duyeân vaøo thoï, töôûng, haønh,
thöùc ñeå sinh ra thoï, töôûng, haønh, thöùc thì goïi laø khoâng kieán chaáp thoï,
töôûng, haønh, thöùc. Khoâng kieán chaáp theá gian nhö vaäy goïi laø thaáy roõ
theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Theá gian khoâng, Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu
hieän nhö thaät theá gian khoâng; töôùng xa lìa cuûa theá gian, Baùt-nhaõ ba-
la-maät bieåu hieän nhö thaät töôùng xa lìa cuûa theá gian; töôùng thanh tònh
cuûa theá gian, Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän nhö thaät töôùng thanh tònh
cuûa theá gian; theá gian tòch dieät, Baùt-nhaõ ba-la-maät bieåu hieän nhö thaät
theá gian tòch dieät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bieåu hieän chö Phaät vaø
theá gian nhö theá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vieäc lôùn neân xuaát
hieän; Baùt-nhaõ ba-la-maät laø nhöõng vieäc khoâng theå nghó baøn, khoâng
theå caân, khoâng theå ño löôøng, khoâng gì saùnh baèng neân xuaát hieän.
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø

vieäc lôùn, laø nhöõng vieäc khoâng theå nghó baøn, khoâng theå caân, khoâng
theå ño löôøng, khoâng gì saùnh baèng neân xuaát hieän. Tu-boà-ñeà! Sao goïi
laø Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Ñaïi söï, khoâng theå nghó baøn, khoâng theå caân,
khoâng theå ño löôøng, khoâng gì saùnh baèng neân xuaát hieän?
Tu-boà-ñeà! Phaùp Nhö Lai, phaùp töï nhieân, phaùp cuûa Baäc Nhaát
Thieát Trí roäng lôùn khoâng theå nghó baøn, khoâng theå truø tính. Vì theá,
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vieäc lôùn, vieäc khoâng theå nghó baøn cho neân xuaát
hieän. (Sao goïi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vieäc khoâng theå caân, vieäc khoâng
theå ño löôøng neân xuaát hieän?)
Taïi sao Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vieäc khoâng gì saùnh baèng neân xuaát
hieän? Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng gì saùnh baèng Nhö Lai huoáng nöõa laø hôn.
Theá neân, Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø vieäc khoâng gì saùnh baèng
neân xuaát hieän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ coù phaùp Nhö Lai, phaùp töï nhieân,
phaùp cuûa Baäc Nhaát Thieát Trí khoâng theå nghó baøn, khoâng theå caân,
khoâng theå ño löôøng; coøn saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng theå
nghó baøn, khoâng theå caân, khoâng theå ño löôøng hay sao?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc cuõng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå caân,
khoâng theå ño löôøng; thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng theå nghó baøn,
khoâng theå caân, khoâng theå ño löôøng. Taát caû phaùp cuõng khoâng theå nghó
baøn, khoâng theå caân, khoâng theå tính löôøng. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà vì
thaät töôùng cuûa caùc phaùp khoâng coù taâm, taâm sôû phaùp.
Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng theå caân; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå
caân. Taát caû phaùp cuõng khoâng theå caân, trong caùc phaùp naøy khoâng coù
phaân bieät.
Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng theå tính löôøng; thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng khoâng theå tính löôøng. Taát caû phaùp cuõng khoâng theå tính löôøng?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì sao? Saéc khoâng theå tính löôøng; thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng theå tính löôøng, taát caû phaùp khoâng theå tính löôøng. Naøy Tu-
boà-ñeà! Saéc löôïng voâ sôû höõu, khoâng theå naém baét; thoï, töôûng, haønh,
thöùc löôïng voâ sôû höõu, khoâng theå naém baét; taát caû phaùp löôïng voâ sôû
höõu, khoâng theå naém baét.
Tu-boà-ñeà! Vì sao saéc löôïng voâ sôû höõu, khoâng theå naém baét; thoï,
töôûng, haønh, thöùc löôïng voâ sôû höõu, khoâng theå naém baét; taát caû phaùp
löôïng voâ sôû höõu, khoâng theå naém baét? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì sao saéc voâ
sôû höõu; thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ sôû höõu; taát caû phaùp voâ sôû höõu neân
löôïng khoâng theå naém baét?
Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Hö khoâng coù taâm vaø taâm sôû phaùp
khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân taát caû phaùp khoâng theå
nghó baøn, dieät moïi tính löôøng neân goïi laø khoâng theå nghó baøn; dieät
moïi caân löôøng neân goïi laø khoâng theå löôøng. Tu-boà-ñeà! Ño löôøng laø
hoaït ñoäng cuûa thöùc. Tu-boà-ñeà! Voâ löôïng laø vöôït moïi söï tính löôøng.
Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå ño, khoâng
theå tính löôøng; Nhö Lai phaùp, töï nhieân phaùp, Nhaát thieát trí, nhaân
phaùp cuõng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå caân, khoâng theå tính
löôøng.
Khi Ñöùc Phaät noùi phaùp khoâng theå nghó baøn, khoâng gì saùnh baèng
naøy, coù naêm traêm Tyø-kheo, hai traêm naêm möôi Tyø-kheo-ni khoâng
chaáp vaøo caùc phaùp, saïch höõu laäu taâm, ñöôïc giaûi thoaùt, saùu vaïn Öu-
baø-taéc, ba vaïn Öu-baø-di ñaéc Phaùp nhaõn tònh trong caùc phaùp, hai möôi
Boà-taùt ñaéc Voâ sinh phaùp nhaãn, ôû trong hieàn kieáp naøy ñeàu seõ ñöôïc
thaønh Phaät.
Khi aáy, Tu-boà-ñeà thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö vaäy Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu naøy
vì vieäc lôùn neân xuaát hieän, cho ñeán vì khoâng gì saùnh baèng neân xuaát
hieän.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
saâu naøy vì vieäc lôùn neân xuaát hieän, cho ñeán vì khoâng gì saùnh baèng
neân xuaát hieän. Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-
maät, taát caû quaû vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö vua Saùt-ñeá-lôïi ñaõ ñöôïc quaùn ñaûnh, moïi vieäc
www.daitangkinh.org
trong thaønh aáp, xoùm laøng ñeàu giao phoù cho ñaïi thaàn, vua khoâng coøn
lo vieäc gì nöõa. Naøy Tu-boà-ñeà! Chö Nhö Lai cuõng vaäy, vieäc laøm cuûa
Thanh vaên, Bích-chi-phaät, vieäc laøm cuûa Phaät ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Baùt-nhaõ ba-la-maät coù khaû naêng thaønh töïu moïi vieäc. Vì
theá, naøy Tu-boà-ñeà! Neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät xuaát hieän laø vieäc lôùn
cho ñeán laø vieäc khoâng gì saùnh baèng.
Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thoï nhaän vaø khoâng chaáp
tröôùc saéc neân xuaát hieän; khoâng thoï nhaän vaø khoâng chaáp tröôùc thoï,
töôûng, haønh, thöùc neân xuaát hieän; khoâng chaáp tröôùc quaû Tu-ñaø-hoaøn,
quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät cho
ñeán Nhaát thieát trí cuõng khoâng thoï nhaän khoâng chaáp tröôùc neân xuaát
hieän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sao goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng thoï
nhaän Nhaát thieát trí vaø khoâng chaáp tröôùc Nhaát thieát trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? OÂng coù thaáy phaùp A-la-haùn coù
theå thoï nhaän khoâng theå chaáp tröôùc ñöôïc khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con khoâng thaáy phaùp ñoù coù theå
sinh ra söï chaáp tröôùc.
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Ta cuõng khoâng thaáy
phaùp cuûa Nhö Lai. Vì khoâng thaáy neân khoâng thoï nhaän khoâng chaáp
tröôùc, do ñoù, Tu-boà-ñeà! Nhaát thieát trí khoâng theå thoï nhaän khoâng theå
chaáp tröôùc.
Luùc baáy giôø, chö Thieân coõi Duïc, coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Söï thaäm thaâm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaät
khoù hieåu, khoù bieát, ngöôøi naøo coù theå hieåu ñöôïc söï thaäm thaâm cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì neân bieát ñôøi tröôùc ngöôøi ñoù ñaõ töøng cuùng
döôøng chö Phaät.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi ñeàu taïo taùc loøng tin vaø thöïc haønh, tu haønh ôû trong ñòa Tín vaø
Haïnh, hoaëc giaû moät kieáp hoaëc giaû moät kieáp giaûm vaø coù chuùng sinh
bieát suy nghó quaùn nhaãn cho ñeán thoâng suoát söï thaäm thaâm cuûa Baùt-
nhaõ ba-la-maät duø chæ moät ngaøy thì phöôùc naøo hôn?
–Thieän nam, thieän nöõ naøo nghe ñöôïc söï thaâm saâu cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät, mau chöùng ñaéc Nieát-baøn phöôùc naøy hôn haún nhöõng
ngöôøi tu haønh trong Tín haïnh ñòa suoát moät kieáp hoaëc moät kieáp
giaûm.
Khi aáy caùc Thieân töû ôû coõi Duïc vaø coõi Saéc ñaàu ñaûnh leã, nhieãu
quanh Ñöùc Phaät vaø lui ra, ñi moät ñoaïn khoâng xa roài bieán maát. Chö
Thieân coõi Duïc trôû veà trôøi Duïc giôùi; chö Thieân töû coõi Saéc trôû veà trôøi
Saéc giôùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt coù khaû naêng tin hieåu söï thaäm
thaâm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät, vì sao coøn taùi sinh coõi naøy?
–Neáu Boà-taùt nghe ñöôïc söï thaäm thaâm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät
lieàn coù loøng tin hieåu, khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän, khoâng traùch
moùc, khoâng vaën veïo, thích thaáy, thích nghe vaø luoân thöïc haønh. Vôùi
yù nieäm ñoù, Boà-taùt khoâng rôøi khoûi ngöôøi thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngheù con môùi sinh ra khoâng rôøi meï cuûa noù.
Boà-taùt cuõng vaäy, khi nghe ñöôïc söï thaäm thaâm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì khoâng rôøi ngöôøi thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho ñeán
ñoïc tuïng, ghi cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Neân bieát, Boà-taùt
naøy boû thaân ngöôøi laïi vaãn taùi sinh trong loaøi ngöôøi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù moät soá Boà-taùt thaønh töïu nhaân duyeân
coâng ñöùc nhö theá, caùc vò aáy cuùng döôøng chö Phaät ôû theá giôùi phöông
khaùc, vò kia sau khi maïng chung coù sinh trôû laïi ôû theá gian naøy hay
khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt thaønh töïu coâng ñöùc nhö vaäy laø ñaõ cuùng
döôøng chö Phaät ôû theá giôùi phöông khaùc, sau khi boû thaân ôû phöông ñoù
seõ taùi sinh vaøo theá giôùi naøy, ngöôøi kia khi maïng chung seõ sinh trôû laïi
theá gian naøy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt thaønh töïu coâng ñöùc nhö vaäy, vò
ñoù ôû coõi trôøi Ñaâu-suaát nghe Boà-taùt Di-laëc giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät,
www.daitangkinh.org
hoûi nhöõng vieäc trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, sau khi boû thaân ôû ñoù seõ taùi
sinh vaøo theá giôùi naøy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñôøi tröôùc neáu ngöôøi naøo nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät thaâm saâu maø khoâng hoûi yù nghóa cuûa noù, neáu sinh vaøo coõi
ngöôøi, taâm ngöôøi ñoù vaãn coøn nghi ngôø, do döï. Tu-boà-ñeà! Neân bieát
ñôøi tröôùc ngöôøi ñoù khoâng choã ñaït ñeán. Vì sao? Vì ñoái vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät taâm hoï coøn nghi ngôø, do döï.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñôøi tröôùc, ngöôøi naøo trong moät ngaøy, hai,
ba, boán, naêm ngaøy nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoûi nhöõng vieäc trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng laøm ñuùng nhö phaùp. Vaøo nhöõng kieáp
sau, ngöôøi ñoù laïi tieáp tuïc ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät hoûi nhöõng
vieäc trong Baùt-nhaõ ba-la-maät, tín taâm khoâng bò trôû ngaïi nhöng neáu
xa lìa Phaùp sö, khoâng hoûi vaën leõ khoù khaên nöõa, vaãn bò nhaân duyeân
keùo daét, thì maát Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà!
Phaùp laø nhö vaäy.
Neáu ngöôøi naøo tuy coù theå hoûi nhöõng leõ khoù khaên trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhöng khoâng thöïc haønh ñuùng phaùp, coù luùc thích nghe coù
luùc khoâng thích nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, taâm hoï bò dao ñoäng nhö taám
vaûi moûng, neân bieát Boà-taùt naøy môùi phaùt taâm Ñaïi thöøa, loøng tin cuûa
Boà-taùt aáy khoâng thanh tònh, neáu khoâng ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo
hoä, ôû trong hai Ñòa, Boà-taùt aáy seõ rôi vaøo moät nôi, hoaëc giaû rôi vaøo
ñòa Thanh vaên, hoaëc giaû rôi vaøo ñòa Bích-chi-phaät.
Phaåm 14: THUYEÀN DUÏ
Khi aáy, Ñöùc Phaät baûo Tu-boà-ñeà:

–Ví nhö chieác thuyeàn boãng döng bò phaù vôõ giöõa bieån lôùn, ngöôøi
trong thuyeàn khoâng vôùi laáy ñöôïc goã, hoaëc vaùn hoaëc phao, hoaëc thaây
cheát, neân bieát, ngöôøi ñoù khoâng theå ñeán bôø beân kia maø bò cheát chìm
döôùi nöôùc. Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi trong thuyeàn vôùi laáy ñöôïc goã vaùn,
phao noåi, hoaëc thaây cheát, neân bieát, ngöôøi ñoù khoâng bò cheát chìm, an
oån, khoâng saàu naõo ñeán ñöôïc bôø beân kia.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng vaäy, ñoái vôùi quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà coù
tín taâm, coù loøng kieân nhaãn, coù söï öa thích, coù taâm thanh tònh, coù
duïc, coù giaûi, coù xaû ly, coù tinh taán, nhöng khoâng chaáp thuû vaøo Baùt-
nhaõ ba-la-maät, neân bieát Boà-taùt ñoù bò thoaùi lui giöõa ñöôøng, rôi vaøo
Thanh vaên ñòa hoaëc Bích-chi-phaät ñòa.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñoái vôùi quûa Voâ thöôïng Boà-ñeà, coù tín, coù
nhaãn, coù laïc, coù tònh taâm, coù thaâm taâm, coù duïc, coù giaûi, coù xaû ly, coù
tinh taán, chaáp vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ
ba-la-maät baûo hoä giöõa ñöôøng khoâng thoaùi lui, vöôït qua Thanh vaên
ñòa, Bích-chi-phaät ñòa, seõ truï ngoâi Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi caàm bình ñeán soâng, gieáng, ao, suoái
laáy nöôùc, neân bieát, bình ñoù bò beå naùt, khoâng laâu seõ trôû laïi thaønh ñaát.
Vì sao? Vì bình ñoù chöa nung chín.
tín, coù nhaãn naïi, coù laïc, coù taâm thanh tònh, coù thaâm taâm, coù duïc, coù
giaûi, coù xaû ly, coù tinh taán nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-
la-maät baûo hoä, neân bieát Boà-taùt ñoù chöa ñaéc Nhaát thieát trí, giöõa ñöôøng
bò thoaùi lui.
Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Boà-taùt thoaùi lui giöõa ñöôøng? Nghóa laø
Boà-taùt rôi vaøo Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät ñòa.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi caàm bình ñaõ nung chín ñeán soâng,
gieáng, ao, suoái laáy nöôùc, caùi bình ñoù chaéc chaén khoâng bò vôõ neân laáy
ñöôïc nöôùc ñem veà. Vì sao? Vì bình ñoù ñaõ ñöôïc nung chín.
tín, coù nhaãn, coù laïc, coù tònh taâm, coù thaâm taâm, coù duïc, coù giaûi, coù
xaû ly, coù tinh taán vaø ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä,
neân bieát Boà-taùt ñoù khoâng thoaùi lui giöõa ñöôøng ñöôïc Nhaát thieát trí
moät caùch an oån.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö trong bieån lôùn, thuyeàn chöa ñöôïc söûa chöõa
ñaøng hoaøng maø duøng chôû cuûa caûi, treân ñöôøng ñi bò chìm laøm maát heát
cuûa caûi. Vì thöông nhaân khoâng coù phöông tieän toát ñeå giöõ gìn chieác
thuyeàn neân maát nhieàu cuûa caûi, töï chuoác saàu khoå.
www.daitangkinh.org
tín cho ñeán coù tinh taán nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-
la-maät baûo hoä neân chöa ñaït ñeán Nhaát thieát trí, thoaùi lui giöõa ñöôøng
laøm maát cuûa quyù. Roài töï chuoác laáy saàu khoå. Boà-taùt thoaùi lui giöõa
ñöôøng töùc laø rôi vaøo Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät ñòa; Boà-taùt maát
cuûa baùu töùc laø maát cuûa baùu Nhaát thieát trí.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö trong bieån lôùn, thuyeàn ñöôïc söûa sang chaéc
chaén duøng chôû cuûa caûi, treân ñöôøng ñi khoâng bò chìm ñaém, tuøy choã
muoán ñeán seõ ñeán ñöôïc. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng vaäy, ñoái vôùi quaû Voâ
thöôïng Boà-ñeà coù tín cho ñeán tinh taán, ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-
la-maät baûo hoä, neân bieát Boà-taùt ñoù khoâng thoaùi lui giöõa ñöôøng ñoái
vôùi quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì phaùp laø nhö
vaäy.
Neáu Boà-taùt ñoái quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà coù tín cho ñeán coù tinh
taán, ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä thì khoâng rôi vaøo
Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa. Nhôø caùc coâng ñöùc ñoù neân ñöôïc
höôùng ñeán quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi giaø moät traêm hai möôi tuoåi coù nhieàu
beänh taät nhö phong, haøn, noùng, laïnh...
Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, ñang naèm treân giöôøng ngöôøi ñoù coù
theå ngoài daäy ñöôïc khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ñoù coù luùc ñöùng daäy ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Giaû söû ngöôøi ñoù coù theå ngoài daäy nhöng
khoâng theå ñi xa möôøi daëm, hoaëc hai möôi daëm. Vì sao? Vì ngöôøi ñoù
ñaõ giaø yeáu, nhieàu beänh taät, tuy ngoài daäy ñöôïc nhöng khoâng theå ñi
xa.
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng vaäy, tuy phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà,
coù tín cho ñeán coù tinh taán; ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, vò aáy
coù loøng tin cho ñeán coù tinh taán, nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-
nhaõ ba-la-maät baûo hoä, neân chöa ñaït ñöôïc Nhaát thieát trí, thoaùi chuyeån
giöõa ñöôøng rôi vaøo Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi giaø moät traêm hai möôi tuoåi bò beänh phong,
haøn, noùng, laïnh muoán ngoài daäy phaûi coù hai ngöôøi khoûe maïnh ñeán ñôõ
hai beân vaø noùi lôøi an uûi: “Cuï muoán ñeán ñaâu chuùng toâi seõ ñöa ñeán ñoù,
khoâng sôï ngaõ giöõa ñöôøng.”
Boà-taùt cuõng vaäy, ñoái vôùi quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà coù tín cho ñeán
coù tinh taán, ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä, neân bieát
Boà-taùt ñoù khoâng thoaùi lui giöõa ñöôøng vaø coù theå ñaït ñeán quaû Voâ
thöôïng Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 6
Phaåm 15: ÑAÏI NHÖ
Luùc baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt môùi phaùt taâm phaûi hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt môùi phaùt taâm muoán hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät tröôùc tieân phaûi gaàn guõi baäc Thieän tri thöùc coù theå thuyeát Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Thieän tri thöùc ñoù daïy: “Thieän nam töû haõy ñeán ñaây, cuûa
caûi oâng boá thí haõy hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Boà-ñeà. OÂng chôù
tham tröôùc ngoâi Voâ thöôïng Boà-ñeà maø cho laø saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí khoâng theå ñaém tröôùc. Naøy thieän nam!
OÂng coù trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä ñeàu neân hoài
höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Boà-ñeà chôù sinh tham tröôùc ngoâi Voâ
thöôïng Boà-ñeà maø cho laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Naøy
thieän nam! Vì Nhaát thieát trí khoâng theå ñaém tröôùc, oâng cuõng chôù ñaém
tröôùc Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa.”
Tu-boà-ñeà! Caàn phaûi daïy töøng böôùc cho Boà-taùt môùi phaùt taâm
nhö vaäy ñeå Boà-taùt ñöôïc vaøo saâu trong Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc vò Boà-taùt phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà
muoán ñaït ñeán quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà thaät laø khoù.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö caùc Boà-taùt phaùt taâm
Voâ thöôïng Boà-ñeà muoán ñaït ñeán quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà thaät laø khoù.
Boà-taùt ñoù vì an oån theá gian neân phaùt taâm, vì an laïc theá gian neân phaùt
taâm. Ta seõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, laøm söï cöùu ñoä
cho theá gian, laøm choã quay veà cho theá gian, laøm nhaø ôû cho theá gian,
laøm con ñöôøng roát raùo cho theá gian, laøm cuø lao cho theá gian, laøm
thaày daãn ñöôøng cho theá gian, laøm choã höôùng ñeán cho theá gian.
Tu-boà-ñeà! Sao goïi laø Boà-taùt khi chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà
laøm söï cöùu ñoä cho theá gian? Vì Boà-taùt ñoaïn caùc khoå naõo trong sinh
töû neân thuyeát phaùp ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi khoå naõo. Tu-boà-ñeà! Ñoù
laø Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm söï cöùu ñoä cho theá gian.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm choã quay veà cho
theá gian nhö theá naøo? Chuùng sinh phaùt sinh caùc phaùp sinh, laõo, beänh,
töû, öu bi, khoå naõo; Boà-taùt coù khaû naêng ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi caùc
phaùp sinh, laõo, beänh, töû, öu bi, khoå naõo aáy. Tu-boà-ñeà! Goïi ñoù laø Boà-
taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm choã quay veà cho theá gian.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm nhaø ôû cho theá gian
nhö theá naøo? Ñoù laø Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng ñaém tröôùc
neân thuyeát phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo goïi laø khoâng ñaém tröôùc?
–Tu-boà-ñeà! Khoâng troùi, khoâng môû, khoâng sinh, khoâng dieät ñoái
vôùi saéc, ñoù goïi laø khoâng ñaém tröôùc saéc; khoâng troùi, khoâng môû, khoâng
sinh, khoâng dieät ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoù goïi laø khoâng ñaém
tröôùc thoï, töôûng, haønh, thöùc. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng troùi,
khoâng môû taát caû phaùp neân goïi laø khoâng ñaém tröôùc. Khi ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà, Boà-taùt coù khaû naêng thuyeát phaùp aáy cho chuùng sinh.
Ñoù goïi laø Boà-taùt laøm nhaø cho theá gian.
Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm con ñöôøng roát raùo cho theá
gian nhö theá naøo? Tu-boà-ñeà! Ñoù laø taän cuøng cuûa saéc, khoâng goïi laø
saéc; taän cuøng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng goïi laø thoï, töôûng,
haønh, thöùc. Töôùng cöùu caùnh cuûa taát caû phaùp cuõng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu töôùng cöùu caùnh cuûa taát caû phaùp cuõng
nhö vaäy thì Boà-taùt phaûi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì sao? Vì trong aáy
khoâng coù phaân bieät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Trong ñoù khoâng coù phaân
bieät neân Boà-taùt quaùn nhö vaäy, bieát nhö vaäy, taâm Boà-taùt khoâng xao
laõng. Do nghó nhö vaäy neân khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, Boà-taùt thuyeát
phaùp cho chuùng sinh. Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-
ñeà laøm con ñöôøng ñöa ñeán taän nôi cho theá gian. Boà-taùt khi ñaéc Voâ
www.daitangkinh.org
thöôïng Boà-ñeà laøm hoøn ñaûo cho theá gian nhö theá naøo?
Saéc vò lai ñoaïn saéc quaù khöù; thoï, töôûng, haønh, thöùc vò lai ñoaïn
thoï, töôûng, haønh, thöùc quaù khöù. Vì vò lai ñoaïn quaù khöù neân taát caû
phaùp ñeàu dieät taän goïi laø tòch dieät, vi dieäu, nhö thaät, khoâng ñieân ñaûo,
Nieát-baøn. Tu-boà-ñeà! Ñoù laø Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm hoøn ñaûo
cho theá gian.
Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm ngöôøi höôùng daãn cho theá gian
nhö theá naøo?
Naøy Tu-boà-ñeà! Khi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng vì saéc
sinh dieät môùi thuyeát phaùp, maø chæ vì thaät töôùng neân môùi thuyeát phaùp;
khoâng vì thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh dieät môùi thuyeát phaùp, maø chæ vì
thaät töôùng neân môùi thuyeát phaùp; khoâng vì quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-
ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn, Bích-chi-phaät ñaïo, Nhaát thieát
trí sinh dieät môùi thuyeát phaùp, maø chæ vì thaät töôùng neân môùi thuyeát
phaùp. Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm
ngöôøi höôùng daãn cho theá gian.
Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm choã höôùng ñeán cho theá
gian nhö theá naøo?
Khi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà vì chuùng sinh noùi saéc höôùng
ñeán khoâng; noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc höôùng ñeán khoâng; taát caû phaùp
ñeàu höôùng ñeán khoâng neân khoâng ñeán, khoâng ñi. Vì sao? Vì saéc laø
khoâng neân khoâng ñeán, khoâng ñi; thoï, töôûng, haønh, thöùc laø khoâng, neân
khoâng ñeán, khoâng ñi; cho ñeán taát caû phaùp ñeàu laø khoâng, neân khoâng
ñeán, khoâng ñi. Taát caû phaùp höôùng ñeán khoâng vaø khoâng vöôït qua söï
höôùng naøy. Choã höôùng cuûa caùc phaùp laø khoâng hình töôùng, khoâng taïo
taùc, khoâng khôûi, khoâng sinh voâ sôû höõu, höôùng moäng, höôùng voâ löôïng,
voâ bieân, voâ ngaõ, tòch tònh, Nieát-baøn, khoâng höôùng lui laïi cuõng khoâng
höôùng ñeán.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ai coù theå tin hieåu phaùp ñoù?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Tröôùc ñaây Boà-taùt tu taäp theo giaùo phaùp Nhö
Lai neân thaønh töïu thieän caên, do ñoù môùi coù theå tin hieåu ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôùng tin hieåu aáy nhö theá naøo?
–Tu-boà-ñeà! Xa lìa taùnh saân giaän, ngu si, dieät tröø loøng ham
muoán, ñoù laø töôùng tin hieåu. Nhö vaäy, Boà-taùt coù theå hieåu bieát söï thaâm
saâu cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt coù theå tin hieåu söï thaâm saâu cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät, höôùng ñeán nhö vaäy laø ñaït ñeán töôùng cuûa söï
höôùng ñeán, coù theå laøm choã höôùng ñeán cho voâ löôïng chuùng sinh.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñaït ñeán höôùng
nhö vaäy, coù theå laøm choã höôùng ñeán cho voâ löôïng chuùng sinh. Tu-boà-
ñeà! Ñoù goïi laø Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm choã höôùng ñeán cho
voâ löôïng chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc laøm cuûa Boà-taùt thaät khoù khaên, coù
theå laøm nhöõng vieäc trang nghieâm cao caû nhö vaäy ñeå ñoä voâ löôïng
chuùng sinh nhöng chuùng sinh khoâng theå chöùng ñaéc.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc laøm cuûa Boà-taùt thaät
khoù khaên, vì ñoä voâ löôïng chuùng sinh neân phaùt Ñaïi trang nghieâm,
nhöng chuùng sinh khoâng theå chöùng ñaéc. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt phaùt Ñaïi
trang nghieâm khoâng vì saéc; khoâng vì thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng vì
Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa; khoâng vì Nhaát thieát trí; khoâng vì
trang nghieâm taát caû phaùp. Ñoù laø Boà-taùt phaùt Ñaïi trang nghieâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt coù khaû naêng thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät thaâm saâu nhö vaäy thì khoâng theå rôi vaøo Thanh vaên hay
Bích-chi-phaät ñòa.
–Tu-boà-ñeà! OÂng hieåu bieát nghóa aáy nhö theá naøo maø noùi vieäc
nhö vaäy, neáu Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu thì khoâng
rôi vaøo Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa khoâng
coù phaùp tu, khoâng coù choã tu, khoâng coù ngöôøi tu. Vì sao? Baïch Theá
Toân, vì trong Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa khoâng coù phaùp quyeát ñònh.
Tu hö khoâng laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, baïch Theá Toân, khoâng tu taát caû
phaùp laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu voâ bieân laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu
khoâng chaáp tröôùc laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Tu-boà-ñeà! Neân laáy Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa maø thöû Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån. Neáu khoâng tham tröôùc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
khoâng theo lyù luaän cuûa ngöôøi khaùc ñeå coù söï mong caàu, thì khi nghe
www.daitangkinh.org
noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa seõ khoâng lo, sôï, khoâng boû maát, khoâng
thoaùi lui, taâm vui veû, neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Vì vò
aáy ñôøi tröôùc cuõng ñaõ töøng nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa. Vì sao? Vì
khi nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu, Boà-taùt khoâng lo, sôï, khoâng
boû maát, khoâng thoaùi lui. Neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt nghe noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät
saâu xa khoâng lo, sôï, khoâng boû maát, khoâng thoaùi lui. Phaûi neân quaùn
theá naøo?
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy neân theo taâm Nhaát thieát trí ñeå quaùn Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo goïi laø duøng taâm Nhaát thieát trí ñeå
quaùn?
–Tu-boà-ñeà! Quaùn theo hö khoâng goïi laø theo taâm Nhaát thieát trí
ñeå quaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Duøng taâm Nhaát thieát trí ñeå
quaùn töùc chaúng phaûi quaùn. Vì sao? Vì voâ löôïng laø Nhaát thieát trí, voâ
löôïng töùc laø khoâng coù saéc, khoâng coù thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng
trí, khoâng tueä, khoâng ñaïo, khoâng ñaéc, khoâng quaû, khoâng sinh, khoâng
dieät, khoâng taïo taùc, khoâng ngöôøi taïo taùc, khoâng phöông, khoâng
höôùng, khoâng truï, khoâng löôïng, ñeán voâ soá voâ bieân.
Tu-boà-ñeà! Nhö hö khoâng voâ löôïng, Nhaát thieát trí cuõng voâ
löôïng, khoâng coù phaùp coù theå ñaéc cuõng khoâng coù ngöôøi ñaéc, khoâng
theå laáy saéc ñeå ñaéc, khoâng theå laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå ñaéc,
khoâng theå laáy Boá thí ba-la-maät ñeå ñaéc, khoâng theå laáy Trì giôùi ba-la-
maät ñeå ñaéc, khoâng theå laáy Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät,
Thieàn ba-la-maät, Trí tueä ba-la-maät ñeå ñaéc. Vì sao? Vì saéc töùc laø Nhaát
thieát trí; thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Nhaát thieát trí; Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä ba-la-maät laø Nhaát thieát trí.
Khi aáy, caùc Thieân töû coõi Duïc, coõi Saéc baïch Ñöùc Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaät thaâm saâu khoù
hieåu, khoù bieát.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy chö Thieân töû, Baùt-nhaõ ba-la-maät raát
saâu xa thaät khoù hieåu, khoù bieát, vì theá ta muoán thinh laëng khoâng
thuyeát phaùp vaø nghó: “Phaùp ta ñaéc ñöôïc, trong phaùp ñoù khoâng coù
ngöôøi ñaéc, khoâng coù phaùp coù theå ñaéc, khoâng coù choã duïng phaùp ñeå coù
theå ñaéc. Caùc phaùp töôùng nhö vaäy raát saâu xa, nhö hö khoâng raát saâu xa,
neân phaùp ñoù raát saâu xa. Ta thaâm ñaït vi dieäu neân taát caû phaùp raát saâu
xa; khoâng ñeán, khoâng ñi neân taát caû caùc phaùp raát saâu xa.”
Chö Thieân töû ôû coõi Duïc vaø coõi Saéc baïch Phaät:
–Hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp cuûa Ngaøi giaûng, taát caû
theá gian khoù coù theå tin ñöôïc, theá gian thì tham ñaém coøn phaùp cuûa
Ngaøi noùi ra thì khoâng tham ñaém.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp ñoù tuøy thuaän taát caû phaùp. Vì sao? Vì
phaùp ñoù khoâng coù choã chöôùng ngaïi, khoâng coù töôùng chöôùng ngaïi nhö
hö khoâng.
Baïch Theá Toân! Phaùp ñoù voâ sinh neân taát caû phaùp khoâng theå ñaéc;
phaùp ñoù voâ xöù neân taát caû choã khoâng theå ñaéc.
Baáy giôø, chö Thieân töû ôû coõi Duïc vaø coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà naøy vì töø Ñöùc Phaät
sinh ra neân thuyeát phaùp ñeàu laø khoâng.
Tu-boà-ñeà noùi vôùi chö Thieân ôû coõi Duïc vaø coõi Saéc:
–Caùc oâng noùi Tu-boà-ñeà toâi töø Ñöùc Phaät sinh nhöng töø phaùp naøo
sinh thì môùi goïi laø töø Phaät sinh?
Naøy caùc vò Thieân töû:
–Do haønh theo Nhö nhö neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh. Nhö
nhö cuûa Nhö Lai khoâng ñeán, khoâng ñi, theo Nhö aáy töø xöa ñeán nay
Tu-boà-ñeà cuõng khoâng ñeán, khoâng ñi neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Laïi nöõa, Nhö cuûa Nhö Lai töùc laø Nhö cuûa taát caû phaùp, Nhö cuûa taát caû
phaùp töùc laø Nhö cuûa Nhö Lai. Nhö cuûa Nhö Lai töùc chaúng phaûi laø
Nhö neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Nhö cuûa Nhö Lai ôû khaép nôi thöôøng nhö vaäy, khoâng hoaïi,
khoâng phaân bieät, vì theá Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Nhö cuûa Nhö Lai chaúng phaûi truï, chaúng phaûi khoâng truï, Nhö
cuûa Tu-boà-ñeà cuõng vaäy, vì theá Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
www.daitangkinh.org
Nhö cuûa Nhö Lai khoâng coù choã chöôùng ngaïi, Nhö cuûa taát caû
phaùp cuõng khoâng coù choã chöôùng ngaïi, vì theá Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai
sinh.
Laïi nöõa, Nhö cuûa Nhö Lai, Nhö cuûa taát caû phaùp ñeàu nhaát nhö,
khoâng hai, khoâng khaùc. Nhö ñoù voâ taùc, voâ phi nhö, vì Nhö ñoù voâ phi
Nhö neân nhö ñoù khoâng hai, khoâng khaùc, vì theá Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai
sinh.
Laïi nöõa, Nhö cuûa Nhö Lai ôû khaép nôi khoâng hoaïi, khoâng phaân
bieät; nhö cuûa taát caû phaùp cuõng khoâng hoaïi, khoâng phaân bieät. Do Nhö
cuûa Nhö Lai khoâng phaân bieät neân khoâng hoaïi, vì theá Tu-boà-ñeà töø
Nhö Lai sinh.
Nhö cuûa Nhö Lai khoâng xa lìa caùc phaùp, neân Nhö ñoù khoâng
khaùc caùc phaùp. Nhö nhö ñoù khoâng phaûi laø nhö nhöng thöôøng laø Nhö.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, Nhö cuûa Tu-boà-ñeà khoâng khaùc Nhö cuûa
caùc phaùp, nhö thaät tuøy theo nhö haønh nhöng cuõng khoâng coù choã haønh,
vì theá Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Nhö cuûa Nhö Lai chaúng phaûi quaù khöù, chaúng phaûi vò lai, chaúng
phaûi hieän taïi; Nhö cuûa taát caû phaùp cuõng nhö theá chaúng phaûi quaù khöù,
chaúng phaûi vò lai, chaúng phaûi hieän taïi. Do Tu-boà-ñeà haønh theo nhö
neân goïi laø töø Nhö Lai sinh.
Laïi nöõa, Nhö Lai töùc laø Nhö cuûa Nhö Lai, Nhö cuûa Nhö Lai
töùc laø Nhö cuûa quaù khöù; Nhö cuûa quaù khöù töùc laø Nhö cuûa Nhö Lai.
Nhö cuûa Nhö Lai töùc laø Nhö cuûa vò lai; Nhö cuûa vò lai töùc laø Nhö
cuûa Nhö Lai. Nhö cuûa Nhö Lai töùc laø Nhö cuûa hieän taïi; Nhö cuûa
hieän taïi töùc laø Nhö cuûa Nhö Lai. Nhö cuûa quaù khöù, vò lai, hieän taïi
vaø Nhö cuûa Nhö Lai khoâng hai, khoâng khaùc; taát caû caùc phaùp Nhö vaø
Nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng hai, khoâng khaùc, vì theá Tu-boà-ñeà töø
Nhö Lai sinh.
Nhö cuûa Boà-taùt töùc laø Nhö khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, Boà-taùt vì
Nhö ñoù maø ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà neân goïi Nhö Lai.
Khi Ñöùc Phaät noùi phaùp Nhö ñoù, maët ñaát chuyeån ñoäng saùu caùch.
Vì phaùp Nhö ñoù neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh. Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà
khoâng tuøy saéc sinh; khoâng tuøy thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh; khoâng tuøy
quaû Tu-ñaø-hoaøn, quaû Tö-ñaø-haøm, quaû A-na-haøm, quaû A-la-haùn sinh;
khoâng tuøy Bích-chi-phaät ñaïo sinh, Tu-boà-ñeà chæ töø Nhö Lai sinh.
Luùc baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Nhö ñoù thaät thaâm saâu.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Phaùp Nhö ñoù thaät
thaâm saâu. Nay ta noùi phaùp nhö ñoù, taâm döùt boû heát moïi phieàn naõo
maø ñöôïc giaûi thoaùt. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Naêm traêm Tyø-kheo-ni ôû trong
caùc phaùp, hoï xa lìa traàn caáu maø thaáy ñöôïc chaân ñeá moät caùch roõ
raøng saùng toû, ba ngaøn Tyø-kheo khoâng thoï caùc phaùp khaùc ñeán ñöôïc
thanh tònh; naêm ngaøn trôøi vaø ngöôøi ñaéc Voâ sinh phaùp nhaãn; saùu
ngaøn Boà-taùt khoâng thoï caùc phaùp khaùc, taâm döùt boû heát moïi phieàn
naõo maø ñöôïc giaûi thoaùt.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Saùu ngaøn Boà-taùt ñoù ñaõ töøng cuùng döôøng, gaàn
guõi naêm traêm Ñöùc Phaät. ÔÛ choã Ñöùc Phaät caùc Boà-taùt aáy Boá thí, Trì
giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän
Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä, nay Boà-taùt khoâng thoï caùc phaùp, laäu taän
taâm ñöôïc giaûi thoaùt.
Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt tuy haønh phaùp khoâng, voâ töôùng, voâ taùc
nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät baûo hoä neân chæ noùi
thöïc teá veà Thanh vaên thöøa.
Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö coù con chim thaân daøi moät traêm do-tuaàn,
hoaëc hai traêm, ba traêm, boán traêm, naêm traêm do-tuaàn, loâng caùnh noù
moïc chöa ñaày ñuû maø muoán bay töø coõi trôøi Ñao-lôïi ñeán coõi Dieâm-
phuø-ñeà, nghó xong noù lieàn lao xuoáng. Naøy Xaù-lôïi-phaát! YÙ oâng theá
naøo? Giöõa ñöôøng con chim ñoù suy nghó ta muoán trôû laïi coõi trôøi Ñao-
lôïi, haù trôû veà ñöôïc hay chaêng?
–Xaù-lôïi-phaát! Con chim ñoù laïi muoán khi ñeán coõi Dieâm-phuø-ñeà
thaân seõ khoâng bò thöông toån, haù noù coù ñöôïc nhö yù mong muoán
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Con chim ñoù ñeán coõi Dieâm-phuø-
www.daitangkinh.org
ñeà chaéc chaén thaân noù seõ bò toån thöông hoaëc cheát, hoaëc gaàn cheát. Vì
sao? Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát nhieân laø nhö vaäy, vì thaân noù lôùn maø
loâng caùnh chöa moïc ñaày ñuû.
Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt cuõng nhö vaäy, tuy traûi qua voâ soá kieáp nhö
caùt soâng Haèng, Boà-taùt trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, phaùt
taâm roäng lôùn, phaùt nguyeän roäng lôùn, ñeå laøm voâ soá vieäc muoán chöùng
ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà nhöng khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-
maät hoä trì, thì rôi vaøo Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa.
Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt tuy nghó ñeán giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi
thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät trong quaù khöù, vò lai, hieän taïi nhöng coøn
chaáp vaøo töôùng aáy. Boà-taùt chaáp vaøo töôùng suy nghó aáy neân khoâng
bieát giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät. Bôûi
khoâng bieát, khoâng thaáy neân khi nghe ñeán teân goïi phaùp khoâng, Boà-taùt
lieàn chaáp vaøo töôùng aâm thanh aáy ñeå höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà,
neân bieát Boà-taùt rôi vaøo Thanh vaên hay Bích-chi-phaät ñòa. Vì sao?
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Vì Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø cho laø nhö
vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo choã con hieåu lôøi Phaät noùi, neáu Boà-
taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ñoái vôùi quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà coøn
nghi ngôø, chöa xaùc quyeát, theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán ñaéc Voâ thöôïng
Boà-ñeà caàn phaûi kheùo thöïc haønh phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi aáy, chö Thieân töû coõi Duïc, coõi Saéc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu vaø Voâ
thöôïng Boà-ñeà thaät khoù chöùng ñaéc.
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, chö Thieân töû! Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
saâu vaø Voâ thöôïng Boà-ñeà thaät khoù chöùng ñaéc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ngaøi daïy, Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaâm saâu vaø Voâ thöôïng Boà-ñeà thaät khoù chöùng ñaéc, nhöng theo con
hieåu lôøi Ngaøi daïy Voâ thöôïng Boà-ñeà raát deã chöùng ñaéc. Vì sao? Vì
khoâng coù phaùp coù theå ñaéc, trong caùc phaùp Khoâng khoâng coù ngöôøi
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, khoâng coù phaùp coù theå ñaéc vaø khoâng coù
phaùp sôû duïng coù theå ñaéc. Vì taát caû phaùp ñeàu laø khoâng, coù noùi phaùp
thì coù ñoaïn dieät, phaùp ñoù cuõng laø khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Voâ thöôïng Boà-ñeà, phöông tieän ñaéc
phaùp, phöông tieän ñeå bieát ñaéc phaùp, phaùp nhö theá ñeàu laø khoâng. Do
nhaân duyeân ñoù, quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà raát deã chöùng ñaéc, nhöõng gì coù
theå chöùng ñaéc ñeàu ñoàng vôùi hö khoâng.
–Neáu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà deã chöùng ñaéc thì voâ soá Boà-taùt
khoâng bò thoaùi chuyeån, vì nhaân duyeân ñoù, vaäy neân bieát quaû Voâ
thöôïng Boà-ñeà raát khoù chöùng ñaéc.
Tu-boà-ñeà hoûi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Thöa Toân giaû yù ngaøi theá naøo! Saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà
coù bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng, Tu-boà-ñeà!
–Thöa, Toân giaû! Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-
ñeà coù bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng coù, Tu-boà-ñeà!
–Thöa Xaù-lôïi-phaát! Neáu lìa saéc thì coù phaùp naøo coù theå chöùng
ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Thöa Toân giaû! Neáu lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc thì coù phaùp naøo
coù theå chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng?
–Thöa Toân giaû! Nhö cuûa saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà coù bò
thoaùi chuyeån hay khoâng?
–Thöa Toân giaû! Nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ
thöôïng Boà-ñeà coù bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Thöa Toân giaû! Neáu lìa Nhö cuûa saéc thì coù phaùp naøo coù theå
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø bò thoaùi chuyeån khoâng?
www.daitangkinh.org
–Thöa Toân giaû! Neáu lìa Nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc thì coù
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Thöa Toân giaû! Neáu lìa Nhö cuûa caùc phaùp thì coù phaùp naøo coù
theå chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø bò thoaùi chuyeån khoâng?
–Thöa Toân giaû! Thaät caàu nhö vaäy maø khoâng theå chöùng ñaéc,
vaäy thì phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng bò thoaùi chuyeån?
Khoâng coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà maø khoâng bò thoaùi
chuyeån caû.
–Nhö lôøi Tu-boà-ñeà noùi thì khoâng coù Boà-taùt bò thoaùi chuyeån, nhö
vaäy Ñöùc Phaät noùi ngöôøi trong ba thöøa khoâng coù sai khaùc hay sao?
Luùc aáy, Phuù-laâu-na Di-ña-la-ni Töû noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Xaù-lôïi-phaát haõy hoûi Tu-boà-ñeà laø muoán chæ coù Boà-taùt thöøa phaûi
khoâng?
Xaù-lôïi-phaát lieàn hoûi Tu-boà-ñeà:
–Ngaøi muoán chæ coù Boà-taùt thöøa phaûi khoâng?
Tu-boà-ñeà hoûi laïi:
–Troâng nhö coù theå coù ngöôøi trong ba thöøa: Thanh vaên, Bích-
chi-phaät vaø Phaät thöøa phaûi khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Troâng nhö khoâng coù ba töôùng sai bieät.
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Nhö chæ coù moät töôùng phaûi khoâng?
–Khoâng phaûi, Tu-boà-ñeà!
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Thaäm chí troâng nhö chæ thaáy ngöôøi
trong moät thöøa phaûi khoâng?
–Khoâng phaûi, Tu-boà-ñeà!
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Nhö vaäy, thaät caàu phaùp aáy khoâng
theå ñaéc ñöôïc thì taïi sao ngaøi coøn nghó trong nhö coù ba thöøa Thanh
vaên, Bích-chi-phaät vaø Phaät thöøa khaùc nhau. Boà-taùt naøo nghe vieäc aáy
maø khoâng sôï, khoâng lo, khoâng boû maát, khoâng thoaùi lui thì neân bieát
Boà-taùt ñoù coù theå thaønh töïu Boà-ñeà.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät ca ngôïi Tu-boà-ñeà:

–Laønh thay, laønh thay, Tu-boà-ñeà! OÂng thoâng suoát nhö vaäy laø
nhôø naêng löïc cuûa Nhö Lai, ñoù goïi laø nhö ngöôøi caàu ba thöøa khoâng coù
khaùc nhau, Boà-taùt naøo nghe vieäc aáy maø khoâng sôï, khoâng lo, khoâng
boû maát, khoâng thoaùi lui, neân bieát Boà-taùt ñoù coù theå thaønh töïu Boà-ñeà.
Luùc baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt ñoù thaønh töïu nhöõng Boà-ñeà gì?
Ñöùc Phaät ñaùp:
–Boà-taùt ñoù thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Theá Toân! Neáu Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà
phaûi thöïc haønh nhö theá naøo?
–Boà-taùt phaûi duøng taâm bình ñaúng, taâm töø bi, taâm khoâng thieân
vò, taâm khieâm nhöôøng, taâm an oån, taâm khoâng saân giaän, taâm khoâng
phieàn naõo, taâm khoâng khinh thöôøng, taâm cha meï, taâm anh em ñoái
vôùi taát caû chuùng sinh vaø cuøng hoï ñaøm luaän. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Neáu
Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà phaûi hoïc nhö vaäy vaø haønh
nhö vaäy.
Phaåm 16: TÖÔÙNG KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN
Luùc baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Ñöùc Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø nhöõng töôùng maïo cuûa Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån? Vaø laøm theá naøo ñeå con bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån?
–Trong caùc ñòa: Phaøm phu, Thanh vaên, Bích-chi-phaät, Nhö Lai
ñòa khoâng bò hoaïi dieät, khoâng hai, khoâng phaân bieät, Boà-taùt duøng nhö
ñoù ñeå vaøo thaät töôùng cuûa caùc phaùp cuõng phaân bieät. Töôùng nhö ñoù tuøy
theo nhö maø vaøo thaät töôùng caùc phaùp, ra khoûi nhö ñoù laïi nghe caùc
www.daitangkinh.org
phaùp khaùc cuõng khoâng coøn nghi ngôø, khoâng hoái tieác, khoâng noùi phaûi
traùi, thaáy taát caû phaùp ñeàu thuoäc nhö: Boà-taùt ñoù noùi ra ñieàu gì cuõng
chaéc chaén, khoâng noù ñieàu voâ ích, chæ noùi ñieàu coù lôïi, khoâng suy xeùt
ñieàu hay dôû cuûa ngöôøi. Naøy Tu-boà-ñeà! Vôùi caùc töôùng maïo nhö vaäy
neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng ñeå taâm
ñeán lôøi noùi cuûa ngoaïi ñaïo, Sa-moân, Baø-la-moân maø chæ thaáy vaø bieát
nhö thaät. Laïi nöõa, Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån cuõng khoâng leã baùi
Thaùnh thaàn cho ñeán khoâng duøng hoa höông cuùng döôøng. Naøy Tu-boà-
ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån chaéc chaén
khoâng rôi vaøo ba ñöôøng aùc, khoâng thoï thaân ngöôøi nöõ. Tu-boà-ñeà! Vôùi
nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån töï mình khoâng
saùt sinh, cuõng khoâng baûo ngöôøi saùt sinh, töï mình khoâng troäm cöôùp,
khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng noùi hai löôõi, khoâng noùi lôøi aùc,
khoâng noùi lôøi voâ ích, khoâng tham lam ghen gheùt, khoâng saân giaän,
khoâng taø kieán, cuõng khoâng baûo ngöôøi khaùc haønh taø kieán. Ñoù laø thaân
thöôøng töï thöïc haønh möôøi ñieàu laønh, cuõng daïy baûo ngöôøi khaùc thöïc
haønh. Ñeán nhö trong moäng, Boà-taùt aáy khoâng laøm möôøi ñieàu baát
thieän, maø luoân thöïc haønh möôøi ñieàu laønh. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng
töôùng maïo nhö vaäy, neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñoái vôùi caùc kinh ñieån coù theå ñoïc
tuïng ñöôïc neân nghó phaûi thuyeát phaùp, laøm cho chuùng sinh ñöôïc an laïc
nhôø phaùp thí ñoù neân phaùp nhö ñöôïc maõn nguyeän vaø duøng phaùp ñoù
ban cho taát caû chuùng sinh. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy,
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Khi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nghe phaùp
thaâm saâu, taâm khoâng nghi ngôø, hoái tieác; noùi naêng eâm aùi nheï nhaøng, ít
nguû nghæ, luùc ñi ñöùng taâm luoân nhieáp nieäm, haønh ñoäng khoâng haáp
taáp, luoân nhaát taâm, nhìn ñaát böôùc ñi khoan thai. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng
töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Y phuïc, ngoïa cuï cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån luoân saïch seõ, Boà-taùt thích thanh tònh, oai nghi ñaày ñuû, thaân
thöôøng an oån, ít beänh taät. Tu-boà-ñeà! Trong thaân phaøm phu coù taùm
vaïn hang oå vi truøng, nhöng trong thaân Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
khoâng coù caùc vi truøng nhö theá. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì thieän caên
cuûa Boà-taùt ñoù vöôït khoûi xuaát theá gian, tuøy thieän caên taêng tröôûng neân
ñöôïc thaân vaø taâm thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm thanh tònh cuûa Boà-taùt laø nhöõng gì?
–Tu-boà-ñeà! Tuøy theo thieän caên cuûa Boà-taùt taêng tröôûng neân
nhöõng ñieàu gieøm pha, dua nònh, doái traù laàn löôït töï tieâu dieät. Vì caùc
ñieàu aáy tieâu dieät neân taâm thanh tònh, nhôø taâm thanh tònh neân coù theå
vöôït qua Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñòa. Ñoù goïi laø taâm thanh tònh cuûa
Boà-taùt. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng tham lôïi
döôõng, khoâng ganh gheùt, khi nghe phaùp thaâm saâu taâm khoâng boû qua,
do trí tueä thaâm saâu neân laéng loøng nghe phaùp. Nhöõng phaùp ñöôïc nghe
ñeàu töông öùng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät neân
Boà-taùt xem nhöõng vieäc theá gian ñoàng vôùi thaät töôùng vaø laøm baát cöù
vieäc gì cuõng ñeàu töông öùng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Vôùi
nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu aùc ma ñeán choã Boà-taùt hoùa ra taùm ñòa
nguïc lôùn, moãi moãi ñòa nguïc hoùa laøm bao nhieâu traêm ngaøn vaïn Boà-taùt
vaø noùi caùc Boà-taùt naøy ñeàu ñöôïc Phaät thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån,
nhöng nay laïi bò ñoïa vaøo trong ñòa nguïc lôùn naøy, neáu oâng ñöôïc Phaät
thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån thì seõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc naøy, coøn nhö
oâng aên naên hoái caûi thì khoâng bò ñoïa vaøo ñòa nguïc vaø seõ ñöôïc sinh
thieân. Boà-taùt naøo nghe lôøi noùi aáy taâm khoâng dao ñoäng giaän hôøn vaø
nghó khoâng coù vieäc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån bò ñoïa vaøo ñöôøng aùc.
Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù aùc ma hoùa laøm Sa-moân ñeán choã Boà-taùt
www.daitangkinh.org
noùi: “Nhöõng gì oâng ñöôïc nghe, ñoïc tuïng tröôùc kia neân boû ñi. Neáu boû
ñi khoâng thoï trì nöõa thì ta seõ thöôøng ñeán choã oâng, nhöõng gì oâng ñöôïc
nghe ñoù chaúng phaûi Phaät noùi ñeàu laø vaên töï hoa myõ; coøn nhöõng lôøi ta
noùi laø chaân kinh, ñuùng lôøi Phaät noùi.” Boà-taùt naøo nghe vieäc aáy, taâm
dao ñoäng giaän hôøn, neân bieát Boà-taùt ñoù chöa ñöôïc Phaät thoï kyù, quyeát
chaéc chöa truï trong taùnh Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Tu-boà-ñeà! Neáu
Boà-taùt naøo nghe vieäc aáy, taâm khoâng dao ñoäng, chæ y vaøo thaät töôùng
cuûa caùc phaùp laø khoâng sinh, khoâng khôûi, khoâng taïo taùc khoâng theo
lôøi noùi cuûa ma, trong hieän taïi ñöôïc laäu taän A-la-haùn, chöùng caùc phaùp
töôùng Baát sinh, Baát khôûi, khoâng bò aùc ma cheá ngöï. Naøy Tu-boà-ñeà!
Boà-taùt cuõng vaäy, khoâng theo lôøi noùi cuûa ma, chæ caàu quaû vò Thanh
vaên, Bích-chi-phaät, khoâng coù gì phaù hoaïi ñöôïc, khoâng bò thoaùi lui,
quyeát chaéc ñeán Nhaát thieát trí, truï trong taùnh khoâng thoaùi chuyeån,
khoâng theo lôøi noùi cuûa keû khaùc. Naøy Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng
maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù aùc ma ñeán choã Boà-taùt noùi: “Vieäc laøm
cuûa oâng laø vieäc laøm sinh töû, chaúng phaûi vieäc laøm Nhaát thieát trí,
ngay nôi thaân naøy oâng coù theå dieät ñöôïc heát khoå ñeå ñöôïc Nieát-baøn,
neáu laøm ñöôïc nhö vaäy thì khoâng coøn thoï caùc khoå trong sinh töû, ngay
nôi thaân ñôøi naøy khoâng coøn chöùng ñöôïc huoáng nöõa muoán thoï thaân
sau.” Boà-taùt nghe nhö vaäy taâm khoâng dao ñoäng. AÙc ma noùi tieáp:
“Nay oâng muoán thaáy caùc Boà-taùt cuùng döôøng y phuïc, thöùc aên uoáng,
giöôøng choõng, thuoác men cho voâ soá chö Phaät, ñöôïc ôû choã chö Phaät
tu haønh phaïm haïnh gaàn guõi thaêm hoûi chö Phaät, vì Boà-taùt thöôøng
caàn hoïc hoûi nhieàu. Boà-taùt truï vaøo ñaâu, thöïc haønh nhö theá naøo? Caùc
Boà-taùt ñoù ôû choã chö Phaät tuøy theo nhöõng ñieàu nghe ñöôïc ñeàu coù theå
tu haønh. Lôøi daïy nhö vaäy, hoïc nhö vaäy, haønh nhö vaäy coøn khoâng
theå chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, khoâng truï vaøo Nhaát thieát trí,
huoáng laø ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà ö?” Boà-taùt ñoù nghe vieäc nhö vaäy
taâm khoâng dao ñoäng, aùc ma laïi hoùa ra caùc Tyø-kheo vaø noùi: “Caùc
Tyø-kheo naøy ñeàu laø laäu taän A-la-haùn, tröôùc kia vì phaùt taâm caàu
Phaät ñaïo neân nay chæ truï ñöôïc quaû vò A-la-haùn, huoáng chi oâng maø
ñöôïc chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà hay sao?” Boà-taùt naøo nghó mình nghe
nhöõng ñieàu naøy töø ngöôøi khaùc maø khoâng bò loãi gì, neân taâm khoâng
thoaùi lui, khoâng sinh nieäm khaùc, ñoù laø ma söï.

Khoâng coù vieäc Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy, hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy maø khoâng ñaéc Nhaát thieát trí. Tu-boà-ñeà!
Khoâng coù vieäc Boà-taùt nghe, suy nghó vaø thöïc haønh theo lôøi Phaät daïy,
khoâng xa lìa ñaïo, khoâng xa lìa nieäm Nhaát thieát trí maø khoâng ñaéc
Nhaát thieát trí. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù
laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù aùc ma ñeán choã Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån noùi Nhaát thieát trí ñoàng vôùi hö khoâng, phaùp hö khoâng ñoù voâ sôû
höõu, khoâng coù ngöôøi naøo nhôø phaùp ñoù ñeå ñaéc ñaïo. Vì sao? Vì ngöôøi
ñaéc ñaïo, ñaïo ñeå ñaéc phöông tieän ñaéc ñaïo ñeàu ñoàng nhö hö khoâng,
ngöôøi thaáy bieát, phaùp thaáy bieát, phöông tieän thaáy bieát voâ sôû höõu, ñeàu
ñoàng vôùi hö khoâng thì thaät uoång coâng chòu khoå naõo, neáu noùi ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà thì ñoù laø vieäc ma, chaúng phaûi Phaät noùi. Ñoái vôùi vieäc
naøy, Boà-taùt neân nghó ngöôøi naøo quôû traùch mình laøm cho mình xa lìa
Nhaát thieát trí, ñoù laø vieäc ma, neân sinh taâm kieân coá, taâm khoâng dao
ñoäng, taâm khoâng lay chuyeån. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö
vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån neáu muoán vaøo
coõi Thieàn thöù hai, thöù ba, thöù tö coù theå vaøo ñöôïc nhö yù muoán. Tuy
Boà-taùt vaøo caùc coõi Thieàn nhöng coøn naém giöõ phaùp coõi Duïc neân
khoâng sinh vaøo caùc coõi Thieàn kia. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo
nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng tham
ñaém danh thôm tieáng toát, taâm khoâng coù saân haän vaø gaây chöôùng ngaïi
cho caùc chuùng sinh, thöôøng sinh taâm an oån, lôïi ích, ñi, ñöùng, döøng,
nghæ, taâm khoâng taùn loaïn, luoân nhaát taâm khoâng maát oai nghi.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy neáu ôû taïi nhaø khoâng ñaém nhieãm caùc söï
ham muoán, tuy thoï caùc duïc nhöng taâm sinh nhaøm chaùn, xa lìa, thöôøng
oâm loøng lo sôï. Ví nhö ñöôøng hieåm coù nhieàu giaëc cöôùp, tuy ñöôïc aên
uoáng nhöng taâm luoân nhaøm chaùn, xa lìa, luoân lo sôï, taâm yeân khoâng
oån chæ nhôù nghó luùc naøo môùi qua khoûi con ñöôøng hieåm naøy. Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån tuy taïi gia thoï caùc duïc nhöng ñeàu thaáy chuùng laø
toäi loãi xaáu aùc neân taâm khoâng tham tieác, khoâng sinh soáng baèng taø
www.daitangkinh.org
maïng phi phaùp, thaø chòu maát thaân maïng chöù khoâng chieám ñoaït cuûa
ngöôøi. Vì sao? Vì Boà-taùt taïi gia cuõng phaûi ban söï an laïc cho chuùng
sinh. Tuy taïi gia nhöng cuõng coù theå thaønh töïu coâng ñöùc nhö vaäy. Vì
sao? Vì ñaït ñöôïc löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng
maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån luoân ñöôïc thaàn
Chaáp Kim Cang theo hoä veä, khoâng ñeå phi nhaân ñeán gaàn, taâm Boà-taùt
khoâng cuoàng loaïn, caùc caên ñaày ñuû khoâng thieáu khuyeát, tu taäp haïnh
laønh cuûa baäc Hieàn, khoâng coù vieäc naøo maø khoâng hieàn thieän, khoâng
duøng chuù thuaät, coû thuoác tieáp xuùc vôùi ngöôøi nöõ, khoâng töï mình laøm
cuõng khoâng baûo ngöôøi khaùc laøm, Boà-taùt thöôøng tu tònh maïng, khoâng
xem ñieàm toát xaáu, cuõng khoâng xem töôùng sinh trai hay gaùi, caùc vieäc
nhö vaäy ñeàu khoâng laøm. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån coøn coù nhöõng
töôùng maïo nhö: Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng thích noùi taïp söï
theá gian nhö vieäc quan, vieäc chieán ñaáu, vieäc giaëc, vieäc thaønh aáp,
xoùm laøng, vieäc côõi voi ngöïa, xe coä, y phuïc, aên uoáng, giöôøng choõng;
khoâng thích noùi vieäc höông hoa cuûa ngöôøi nöõ, daâm nöõ; khoâng thích
noùi vieäc thaàn quy, khoâng thích noùi vieäc bieån lôùn, khoâng thích noùi
chuyeän buoàn phieàn cuûa ngöôøi khaùc, khoâng thích noùi ñuû caùc thöù
chuyeän, chæ thích noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, thöôøng khoâng xa lìa taâm
Nhaát thieát trí; khoâng thích tranh caõi, taâm luoân thích leõ phaûi; khoâng
thích ñieàu phi phaùp, meán baäc Thieän tri thöùc; khoâng thích oan gia,
thích hoøa giaûi; khoâng thích deøm pha, thích ñöôïc xuaát gia trong Phaät
phaùp, thöôøng mong muoán ñöôïc sinh vaøo coõi Phaät thanh tònh, ôû
phöông khaùc ñeàu tuøy yù, töï taïi, ñeán ñaâu cuõng luoân ñöôïc cuùng döôøng
chö Phaät.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån phaàn nhieàu muoán taùi sinh
vaøo coõi Duïc, coõi Saéc ngay thaønh phoá, gioûi kyõ ngheä, hieåu roõ kinh
ñieån, chuù thuaät, xem töôùng, taát caû ñeàu thoâng suoát, ít sinh ôû bieân ñòa,
neáu sinh nôi bieân ñòa aét haún phaûi ôû nöôùc lôùn. Coù caùc töôùng maïo coâng
ñöùc nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån khoâng suy nghó
ta laø khoâng thoaùi chuyeån hay chaúng phaûi khoâng thoaùi chuyeån khoâng
naûy sinh söï nghi ngôø aáy. Naøy Tu-boà-ñeà! Töï mình chöùng ñòa khoâng
thoaùi chuyeån quyeát khoâng coù choã nghi ngôø.
Ví nhö chöùng phaùp Tu-ñaø-hoaøn, taâm khoâng coù choã nghi ngôø, ñuû
moïi vieäc ma ñaõ hieåu roõ thì mình khoâng tuøy thuaän. Boà-taùt cuõng vaäy,
trong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån taâm khoâng coù ñieàu gì nghi ngôø, bieát
ñuû moïi chuyeän ma, ñaõ hieåu roõ thì mình khoâng tuøy thuaän.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi maéc nghòch toäi, taâm thöôøng hoái
haän, sôï haõi ñeán cheát cuõng khoâng thoâi, khoâng theå xa lìa nhö vaäy taâm
toäi loãi luoân theo taâm ñoù cho ñeán cheát. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån cuõng laïi nhö vaäy, taâm cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
luoân an truù trong ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, khoâng theå lay chuyeån,
taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la khoâng theå phaù hoaïi, bieát ñuû
moïi chuyeän ma hieåu roõ mình khoâng tuøy thuaän, taâm khoâng nghi ngôø
trong phaùp chöùng ñaéc, cho ñeán luùc taùi sinh taâm khoâng rôi vaøo
Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät. Trong khi taùi sinh taâm cuõng khoâng
coøn nghi ngôø mình khoâng chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, töï mình
chöùng ñaéc chöù khoâng tuøy thuaän ngöôøi khaùc, ñöôïc töï taïi chöùng ñaéc,
khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc. Vì sao? Vì thaønh töïu trí tueä chaúng theå
hoaïi, an truï taùnh khoâng thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Coù aùc ma hoùa laøm Phaät ñeán choã Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån noùi: “Naøy thieän nam! Neáu aùc ma hoùa laøm thaân Phaät, oâng coù
theå chöùng A-la-haùn. ÔÛ thaân naøy oâng coù theå chöùng A-la-haùn, caàn Voâ
thöôïng Boà-ñeà laøm gì. Vì sao? Vì Boà-taùt thaønh töïu töôùng maïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà, coøn oâng khoâng coù töôùng ñoù.” Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghe
noùi vaäy taâm khoâng dao ñoäng lieàn nghó ñaây laø do aùc ma sai khieán,
chaúng phaûi Phaät noùi. Neáu Ñöùc Phaät noùi thì ta khoâng neân coù söï ñoåi
khaùc, neáu Boà-taùt coù theå nghó nhö theá do aùc ma hoùa thaân laøm Phaät
muoán laøm cho ta xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thì aùc ma bieán maát. Neân
bieát Boà-taùt ñoù ñaõ töøng ñöôïc Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà, an truï
trong ñòa khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì Boà-taùt ñoù coù töôùng maïo
khoâng thoaùi chuyeån. Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân
bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån vì hoä phaùp neân
www.daitangkinh.org
khoâng tieác thaân maïng, vì chaùnh phaùp neân haønh tinh taán vaø nghó ta
chaúng nhöõng hoä trì chaùnh phaùp cuûa chö Phaät thôøi quaù khöù vaø hieän
taïi, maø cuõng seõ hoä trì chaùnh phaùp chö Phaät trong ñôøi vò lai nöõa. Ta
cuõng seõ ñöôïc thoï kyù trong voâ soá kieáp. Baûn thaân ta töï giöõ gìn hoä trì
chaùnh phaùp, Boà-taùt thaáy roõ lôïi ích cuûa vieäc ñoù neân hoä trì chaùnh phaùp,
cho ñeán khoâng tieác thaân maïng, taâm khoâng aån maát khoâng hoái tieác.
Tu-boà-ñeà! Vôùi nhöõng töôùng maïo nhö vaäy neân bieát ñoù laø Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu luùc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån nghe
Nhö Lai thuyeát phaùp, taâm khoâng coù ñieàu gì nghi ngôø.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khi nghe Nhö Lai thuyeát phaùp, taâm Boà-
taùt khoâng nghi ngôø, coøn khi nghe Thanh vaên thuyeát phaùp taâm Boà-taùt
cuõng khoâng coù ñieàu nghi ngôø chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khi nghe Thanh vaên thuyeát phaùp taâm Boà-taùt
khoâng nghi ngôø. Vì sao? Vì ñoái vôùi caùc phaùp Boà-taùt ñaéc Voâ sinh
phaùp nhaãn. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaønh töïu töôùng maïo coâng ñöùc nhö vaäy


QUYEÅN 7
Phaåm 17: COÂNG ÑÖÙC THAÂM SAÂU
Luùc baáy giôø, Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Thaät hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoù laø ñaïi coâng ñöùc Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån thaønh töïu. Baïch Theá Toân! Ngaøi ñaõ noùi haèng
haø sa soá töôùng maïo cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, Ngaøi noùi töôùng
maïo aáy, töùc laø Ngaøi noùi töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät saâu xa.
Phaät daïy:
–Laønh thay Tu-boà-ñeà! OÂng coù khaû naêng neâu leân caùc töôùng
thaäm thaâm cuûa Boà-taùt. Tu-boà-ñeà! Töôùng thaäm thaâm aáy laø nghóa
khoâng, töùc laø nghóa khoâng hình töôùng, khoâng taïo taùc, khoâng khôûi,
khoâng sinh, khoâng dieät, voâ sôû höõu, khoâng nhieãm, tòch dieät, vieãn ly,
Nieát-baøn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöng nghóa khoâng aáy, cho ñeán nghóa
Nieát-baøn, chaúng phaûi laø nghóa cuûa taát caû phaùp ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp cuõng laø nghóa raát saâu xa. Vì sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc thaäm thaâm; thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thaäm
thaâm. Theá naøo laø saéc thaäm thaâm? Nhö nhö laø thaäm thaâm. Theá naøo
goïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc thaäm thaâm? Nhö nhö laø thaäm thaâm. Tu-
boà-ñeà! Voâ saéc laø saéc thaäm thaâm; voâ thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thöùc
thaäm thaâm.
–Thaät hy höõu, baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ duøng phöông tieän vi
dieäu phaù chöôùng ngaïi saéc, bieåu hieän Nieát-baøn; phaù chöôùng ngaïi thoï,
töôûng, haønh, thöùc, bieåu hieän Nieát-baøn.
www.daitangkinh.org
–Ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, Boà-taùt neáu coù theå suy nghó
vaø xem xeùt, nhö ñieàu Baùt-nhaõ ba-la-maät daïy thì ta neân hoïc nhö theá;
nhö ñieàu Baùt-nhaõ ba-la-maät noùi thì ta neân thöïc haønh nhö theá, Boà-taùt
aáy suy nghó vaø tu taäp nhö theá, cho ñeán coâng ñöùc taïo ra moät ngaøy
khoâng coù soá löôïng haïn ñònh. Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi nhieàu ham
muoán, duïc voïng cuõng nhieàu, cuøng vôùi ngöôøi nöõ ñoan chính heïn hoø,
ngöôøi nöõ naøy bò coâng vieäc trôû ngaïi neân loãi heïn khoâng ñeán. Tu-boà-
ñeà! YÙ oâng theá naøo? Ngöôøi nhieàu ham muoán ñoù thích öùng vôùi phaùp
gì?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi nhieàu ham muoán ñoù sinh yù töôûng
nhôù ñeán coâ gaùi: “Chaúng bao laâu coâ aáy seõ ñeán cuøng vôùi mình ngoài,
naèm ñuøa giôõn.”
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Trong moät ngaøy ñeâm ngöôøi ñoù
sinh ra bao nhieâu yù nghó ham muoán?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong moät ngaøy ñeâm ngöôøi ñoù sinh ra raát
nhieàu yù nghó ham muoán.
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo nhö lôøi daïy Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
saâu maø tö duy hoïc taäp thì khoâng bò thoaùi lui, xa lìa ñöôøng aùc, vöôït
khoûi hieåm naïn trong bao nhieâu kieáp sinh töû. Nhôø töông öùng saâu xa
vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät, duø chæ moät ngaøy, Boà-taùt cuõng coù theå taïo ra
coâng ñöùc hôn haún Boà-taùt taïo coâng ñöùc boá thí trong haèng haø sa kieáp
maø laïi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo ñoái vôùi Boà-taùt cuùng döôøng
caùc baäc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-
phaät, caùc Phaät trong voâ soá kieáp maø laïi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät,
phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Raát nhieàu, phöôùc aáy voâ löôïng, voâ bieân
khoâng theå noùi heát.
Phaät daïy:
–Nhöng phöôùc aáy cuõng khoâng baèng Boà-taùt tu haønh theo Baùt-
nhaõ ba-la-maät thaâm saâu duø cho moät ngaøy cuõng taïo nhieàu phöôùc ñöùc.
Vì sao? Vì Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät coù khaû naêng vöôït qua
Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñòa, vaøo quaû vò Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-
ñeà.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Trong haèng haø sa kieáp Boà-taùt Boá thí, Trì
giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä maø laïi xa lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät, yù oâng theá naøo, phöôùc ñoù coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Nhöng phöôùc aáy cuõng khoâng baèng phöôùc cuûa Boà-taùt tu haønh
ñuùng phaùp theo Baùt-nhaõ ba-la-maät duø chæ moät ngaøy Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí tueä, phöôùc aáy raát nhieàu.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Trong haèng haø sa kieáp, Boà-taùt ban boá phaùp
cho chuùng sinh nhöng laïi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, yù oâng theá naøo?
Phöôùc aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
ñuùng phaùp theo Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu duø chæ moät ngaøy ban boá
phaùp cho chuùng sinh, phöôùc aáy raát nhieàu. Vì sao? Vì Boà-taùt khoâng xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø khoâng xa lìa Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Trong haèng haø kieáp, Boà-taùt tu taäp ba möôi
baûy phaåm Trôï ñaïo nhöng laïi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät, yù oâng theá naøo,
phöôùc aáy coù nhieàu?
Phaät daïy:
–Nhöng phöôùc aáy cuõng khoâng baèng phöôùc cuûa Boà-taùt truï trong
Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu duø moät ngaøy tu taäp ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, phöôùc aáy raát nhieàu. Vì sao? Vì khoâng coù vieäc Boà-taùt truï
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thoaùi lui Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Trong haèng haø sa kieáp Boà-taùt thöïc haønh taøi
thí, phaùp thí, thieàn ñònh, hoài höôùng caùc coâng ñöùc aáy leân ngoâi Voâ
www.daitangkinh.org
thöôïng Boà-ñeà nhöng laïi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. YÙ oâng theá naøo?
Phöôùc aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
ñuùng phaùp theo Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu duø cho moät ngaøy thöïc
haønh taøi thí, phaùp thí, thieàn ñònh, hoài höôùng caùc coâng ñöùc leân ngoâi
Voâ thöôïng Boà-ñeà, phöôùc aáy raát nhieàu. Vì sao? Vì ñoù laø coâng ñöùc
hoài höôùng Ñeä nhaát, nghóa laø khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm
saâu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ngaøi noùi, taát caû phaùp sinh ra ñeàu
do yù nhôù töôûng phaân bieät thì taïi sao noùi laø Boà-taùt ñöôïc phöôùc raát
nhieàu?
–Tu-boà-ñeà! Khi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng coù
theå quaùn saùt taïo ra coâng ñöùc. Töôùng coâng ñöùc aáy laø khoâng, khoâng
thaät coù, hö doái, khoâng thaät, khoâng kieân coá. Neáu Boà-taùt quaùn saùt nhö
vaäy thì khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät thaäm thaâm, khoâng xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät thaäm thaâm töùc ñaéc voâ löôïng, voâ soá phöôùc ñöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ löôïng vaø a-taêng-kyø coù khaùc nhau nhö
theá naøo?
–Tu-boà-ñeà! A-taêng-kyø laø soá löôïng khoâng theå ñeám heát, voâ
löôïng laø quaù hôn con soá ñoù, khoâng theå tính löôøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vaäy thì saéc coù voâ löôïng; thoï, töôûng,
haønh, thöùc coù voâ löôïng khoâng?
Phaät daïy:
–Coù, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc voâ löôïng; thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
voâ löôïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nghóa cuûa voâ löôïng nhö theá naøo? Voâ
löôïng laø nghóa gì?
–Tu-boà-ñeà! Voâ löôïng nghóa laø khoâng, töùc laø nghóa voâ töôùng, voâ
taùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ löôïng chæ laø nghóa khoâng, hay coøn coù
nghóa naøo khaùc nöõa?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Ta khoâng noùi taát caû phaùp laø
khoâng ö?
–Baïch Theá Toân! Ngaøi coù noùi.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng töùc laø voâ taän, neáu khoâng töùc laø voâ
löôïng, thì nghóa cuûa phaùp naøy khoâng coù sai khaùc. Naøy Tu-boà-ñeà!
Nhö Lai noùi voâ taän, voâ löôïng, khoâng, khoâng töôùng, khoâng taïo taùc,
khoâng khôûi, khoâng sinh, khoâng dieät, voâ sôû höõu, khoâng nhieãm, Nieát-
baøn, chæ laø noùi danh töø phöông tieän maø thoâi.
–Thaät hy höõu, baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät töôùng cuûa caùc phaùp
khoâng theå noùi ñöôïc, maø nay Ngaøi noùi ñöôïc. Baïch Theá Toân! Nhö con
hieåu lôøi Ngaøi noùi thì taát caû phaùp ñeàu khoâng theå noùi ñöôïc.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp ñeàu khoâng
theå noùi ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôùng khoâng cuûa taát caû phaùp khoâng theå
noùi ñöôïc. Khoâng theå noùi nghóa aáy, khoâng coù theâm vaø khoâng coù bôùt.
Neáu nhö vaäy, Boá thí ba-la-maät cuõng phaûi khoâng theâm khoâng bôùt, Trì
giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh
ba-la-maät cuõng phaûi khoâng theâm khoâng bôùt. Neáu caùc Ba-la-maät aáy
khoâng taêng, khoâng giaûm thì taïi sao Boà-taùt döïa vaøo söï khoâng taêng,
khoâng giaûm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà hoaëc
gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Baïch Theá Toân! Neáu Boà-taùt döïa vaøo söï taêng hoaëc giaûm cuûa Ba-
la-maät thì khoâng theå gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå noùi nghóa
khoâng taêng khoâng giaûm, kheùo bieát phöông tieän luùc Boà-taùt haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng nghó Boá thí ba-la-
maät taêng hoaëc giaûm, maø nghó Boá thí ba-la-maät chæ coù danh töï. Khi
Boà-taùt boá thí khôûi nieäm vaø caùc thieän caên ñeàu laø nhöõng töôùng hoài
höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kheùo bieát phöông tieän haønh Baùt-nhaõ ba-la-
www.daitangkinh.org
maät, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng nghó Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc
ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät hoaëc taêng hoaëc
giaûm.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kheùo bieát luùc phöông tieän haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät, tu Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaëc taêng
hoaëc giaûm maø nghó Baùt-nhaõ ba-la-maät chæ coù danh töï. Khi Boà-taùt tu
Baùt-nhaõ ba-la-maät khôûi nieäm, khôûi taâm vaø caùc thieän caên ñeàu laø nhöõng
töôùng hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Theá Toân! Nhöõng gì laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ thöôïng Boà-ñeà töùc laø Nhö nhö khoâng taêng,
khoâng giaûm. Boà-taùt naøo thöïc haønh phaûi nghó nhö theá ñoù töùc laø gaàn
Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå noùi nghóa tuy khoâng coù
taêng giaûm nhöng khoâng thoaùi lui caùc nieäm vaø khoâng thoaùi lui caùc Ba-
la-maät. Boà-taùt thöïc haønh nhöõng vieäc ñoù thì gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà
nhöng cuõng khoâng thoaùi lui haïnh Boà-taùt, do ñoù Boà-taùt nghó mình
ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm tröôùc cuûa Boà-taùt gaàn Voâ thöôïng
Boà-ñeà, taâm sau cuûa Boà-taùt cuõng gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà. Baïch Ñöùc
Theá Toân! Taâm tröôùc taâm sau moãi moãi khoâng ñoàng nhau, taâm sau
taâm tröôùc cuõng khoâng ñoàng nhau. Baïch Ñöùc Theá Toân, neáu taâm
tröôùc taâm sau khoâng ñoàng nhau thì taïi sao caùc thieän caên cuûa Boà-taùt
ñöôïc taêng tröôûng?
–Tu-boà-ñeà! Nhö khi thaép ñeøn, aùnh saùng ban ñaàu nhôø vaøo tim
ñeøn, aùnh saùng sau cuõng nhôø vaøo tim ñeøn, yù oâng nghó theá naøo veà vieäc
aáy?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi ban ñaàu thaép ñeøn maø khoâng
xa lìa tim ñeøn, cuõng chaúng phaûi luùc sau thaép ñeøn maø khoâng xa lìa tim
ñeøn.
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, tim ñeøn ñoù coù chaùy khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng laø nhôø tim ñeøn môùi chaùy ñöôïc.
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng vaäy, chaúng phaûi nhôø taâm ban ñaàu ñaéc
Voâ thöôïng Boà-ñeà maø xa lìa taâm ban ñaàu, chaúng phaûi taâm sau ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà maø xa lìa taâm sau.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhôø phaùp nhaân duyeân thaâm saâu aáy,
chaúng phaûi taâm ban ñaàu cuûa Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø khoâng
xa lìa taâm ban ñaàu, chaúng phaûi taâm sau cuûa Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng
Boà-ñeà maø khoâng xa lìa taâm sau.
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, neáu taâm ñaõ dieät roài thì taâm aáy môùi
sinh phaûi khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng phaûi vaäy!
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, neáu taâm sinh laø töôùng dieät phaûi
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, laø töôùng dieät!
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, neáu laø töôùng dieät thì phaùp seõ dieät
chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng phaûi vaäy!
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, truï trong Nhö cuõng laø nhö truï phaûi
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Truï trong nhö cuõng laø nhö truïï.
–Tu-boà-ñeà! Truï trong nhö cuõng laø nhö truï thì ñoù töùc laø thöôøng
chaêng?
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, nhö ñoù coù thaäm thaâm khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ñoù thaät thaäm thaâm.
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, nhö ñoù töùc laø taâm chaêng?
–Tu-boà-ñeà! Xa lìa nhö töùc xa lìa taâm phaûi khoâng?
–Tu-boà-ñeà! OÂng coù thaáy nhö aáy khoâng?
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, ngöôøi naøo haønh nhö vaäy laø haønh
thaäm thaâm phaûi khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøo haønh nhö vaäy laø khoâng coù
www.daitangkinh.org
vieäc gì ñeå haønh. Vì sao? Vì ngöôøi ñoù khoâng haønh taát caû caùc haønh.
–Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì haønh ôû choã
naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Haønh trong Ñeä nhaát nghóa.
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Boà-taùt haønh Ñeä nhaát nghóa laø haønh
nhaân töôùng chaêng?
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo, Boà-taùt ñoù coù huûy hoaïi caùc töôùng
khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Theá naøo goïi laø Boà-taùt huûy hoaïi caùc töôùng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt khoâng hoïc nhö vaäy vaø nghó mình
haønh Boà-taùt ñaïo neân ñoái vôùi thaân naøy phaûi ñoaïn caùc töôùng, neáu ñoaïn
caùc töôùng thì chöa ñuû Phaät ñaïo, seõ laøm Thanh vaên, baïch Theá Toân,
nhöng nhôø löïc ñaïi phöông tieän neân Boà-taùt bieát loãi caùc töôùng nhöng
khoâng chaáp voâ töôùng.
Khi aáy Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Thöa Hieàn giaû! Neáu trong moäng Boà-taùt tu ba phaùp moân giaûi
thoaùt: khoâng, voâ töôùng, voâ taùc thì coù taêng theâm Baùt-nhaõ ba-la-maät
khoâng? Neáu ban ngaøy ñöôïc taêng theâm thì trong moäng cuõng phaûi taêng
theâm chöù? Vì sao? Vì Ñöùc Phaät noùi ngaøy ñeâm, trong moäng khoâng
khaùc nhau.
Thöa Toân giaû! Neáu Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø coù Baùt-
nhaõ ba-la-maät, cho neân trong moäng cuõng phaûi taêng theâm Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Xaù-lôïi-phaát! Ngöôøi naøo taïo nghieäp trong moäng, nghieäp
ñoù coù quaû baùo khoâng? Ñöùc Phaät noùi taát caû phaùp ñeàu nhö moäng,
khoâng coù quaû baùo, nhöng khi tænh daäy phaân bieät neân coù quaû baùo.
Xaù-lôïi-phaát, ngöôøi naøo saùt sinh trong moäng vaø khi thöùc daäy bieát roõ
mình thích saùt sinh thì nghieäp ñoù theá naøo?
–Tu-boà-ñeà! Khoâng coù duyeân thì khoâng coù nghieäp, khoâng coù
duyeân thì tö duy khoâng sinh. Nhö theá, naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng coù ñuû
duyeân thì khoâng coù nghieäp, khoâng coù ñuû duyeân thì tö duy khoâng sinh,
neáu taâm haønh theo trong caùc phaùp thaáy, nghe, hieåu, bieát thì coù taâm
nhaän caáu baån, coù taâm nhaän tònh. Cho neân, naøy Xaù-lôïi-phaát! Coù nhaân
duyeân taïo nghieäp chöù chaúng phaûi khoâng coù, coù nhaân duyeân sinh tö
duy chöù chaúng phaûi khoâng coù.
–Neáu Boà-taùt boá thí trong moäng, hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng
Boà-ñeà, vieäc boá thí ñoù coù ñöôïc goïi laø hoài höôùng khoâng?
–Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt Di-laëc ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, nay ñang ngöï taïi toøa, Hieàn giaû coù theå ñeán
hoûi Boà-taùt seõ giaûi ñaùp vieäc naøy.
Xaù-lôïi-phaát lieàn ñeán hoûi Boà-taùt Di-laëc. Boà-taùt Di-laëc noùi vôùi
Xaù-lôïi-phaát:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Nay ta laáy danh töï Di-laëc ñeå traû lôøi, hoaëc
giaû laáy saéc ñeå traû lôøi chaêng? Laáy thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå traû lôøi
chaêng? Hoaëc giaû laáy saéc troáng khoâng ñeå traû lôøi chaêng? Laáy thoï,
töôûng, haønh, thöùc troáng khoâng ñeå traû lôøi chaêng? Saéc troáng khoâng aáy
khoâng theå giaûi ñaùp; thoï, töôûng, haønh, thöùc troáng khoâng aáy khoâng theå
giaûi ñaùp. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta ñeàu chaúng thaáy phaùp aáy coù theå coù choã
traû lôøi, cuõng chaúng thaáy ngöôøi ñaùp, vieäc ñaõ ñaùp, ngöôøi duøng phaùp ñeå
ñaùp vaø phaùp coù theå ñaùp, ta cuõng khoâng thaáy caùc phaùp ñoù ñöôïc thoï kyù
Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Boà-taùt Di-laëc:
–Thöa Boà-taùt! Theo lôøi thuyeát phaùp cuûa ngaøi, coù theå chöùng
ñöôïc phaùp ñoù khoâng?
Di-laëc noùi:
–Toâi khoâng chöùng ñaéc theo söï thuyeát phaùp aáy.
Xaù-lôïi-phaát nghó: “Boà-taùt Di-laëc coù trí tueä thaäm thaâm, haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät suoát caû ngaøy ñeâm.” Luùc baáy giôø, Ñöùc Phaät bieát
taâm nieäm cuûa Xaù-lôïi-phaát, ngaøi noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–YÙ oâng theá naøo, oâng thaáy phaùp ñoù chaêng vaø coù theå nöông vaøo
phaùp ñoù ñeå ñaéc A-la-haùn ñöôïc chöù?
Xaù-lôïi-phaát ñaùp:
www.daitangkinh.org
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt cuõng vaäy, coù phöông tieän haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät neân khoâng nghó phaùp ñoù ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-
ñeà, ñaõ ñöôïc thoï kyù, ñang ñöôïc thoï kyù, seõ ñöôïc thoï kyù. Boà-taùt naøo
haønh nhö vaäy töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng coøn sôï khoâng
ñöôïc ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ta luoân tinh taán thöïc haønh nhö vaäy neân
chaéc chaén seõ ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt phaûi neân thöôøng khoâng lo sôï, cho duø ôû
trong aùc thuù cuõng khoâng lo sôï. Vì sao? Vì Boà-taùt neân nghó neáu mình
bò aùc thuù aên thòt thì mình seõ boá thí, nguyeän thöïc haønh ñaày ñuû Boá thí
ba-la-maät seõ ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ta tinh taán thöïc haønh nhö
vaäy neân khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà trong theá giôùi aáy khoâng coù.
Boà-taùt ôû trong oaùn taëc khoâng sôï seät. Vì sao? Vì phaùp cuûa Boà-taùt
laø khoâng tieác thaân maïng vaø nghó neáu thaân maïng ta bò cöôùp ñoaït thì
khoâng sinh saân giaän, nguyeän thöïc haønh ñaày ñuû Nhaãn nhuïc ba-la-maät
ñeå ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ta tinh taán thöïc haønh nhö vaäy neân
khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà trong theá giôùi aáy khoâng coù giaëc oaùn thuø vaø
caùc söï cöôùp boùc taøn aùc.
Boà-taùt ôû choã khoâng coù nöôùc, khoâng lo sôï vaø nghó mình phaûi neân
thuyeát phaùp ñeå tröø söï khaùt cho taát caû chuùng sinh, neáu coù ngöôøi cheát
vì khaùt thì ta nghó chuùng sinh ñoù khoâng coù phöôùc ñöùc neân ôû choã
khoâng coù nöôùc. Ta tinh taán thöïc haønh nhö vaäy neân khi ñaéc Voâ thöôïng
Boà-ñeà trong theá giôùi aáy, duø ôû choã khoâng coù nöôùc, ta cuõng khieán cho
chuùng sinh tinh taán tu caùc phöôùc ñöùc, töï nhieân trong theá giôùi xuaát
hieän doøng nöôùc coù taùm coâng ñöùc.
Laïi nöõa, naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt ôû choã ñoùi khaùt khoâng lo sôï vaø
nghó ta neân tinh taán thöïc haønh nhö vaäy ñeå khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà
thì trong theá giôùi aáy khoâng coù naïn ñoùi khaùt, ñöôïc ñaày ñuû khoaùi laïc
nhö yù. Gioáng nhö treân coõi trôøi Ñao-lôïi caùc vò trôøi suy nghó ñieàu gì thì
seõ ñöôïc toaïi nguyeän. Boà-taùt gaëp nhöõng vieäc nhö vaäy maø khoâng lo sôï,
neân bieát Boà-taùt ñoù coù theå ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt ôû choã beänh taät khoâng neân lo
sôï. Vì sao? Vì trong ñoù khoâng coù phaùp beänh taät vaø nghó ta neân tinh
taán thöïc haønh nhö vaäy ñeå khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà thì taát caû chuùng
sinh trong theá giôùi aáy khoâng coù ba thöù beänh, vì theá ta neân tinh taán
thöïc haønh theo haønh söï cuûa chö Phaät.

Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt nghó veà Voâ thöôïng Boà-ñeà raát laâu
môùi coù theå ñaéc khoâng neân lo sôï. Vì sao? Vì theá giôùi töø tröôùc ñeán nay
nhö chæ trong moät taâm nieäm, khoâng neân sinh yù töôûng laâu xa, khoâng
neân nghó ñôøi tröôùc laø laâu xa, ñôøi tröôùc tuy laø laâu xa, nhöng vaãn cuøng
moät nieäm töông öùng. Vaäy Xaù-lôïi-phaát, Boà-taùt nghó laâu daøi veà Voâ
thöôïng Boà-ñeà vaø coù theå ñaéc ñöôïc maø khoâng lo sôï thoaùi lui.
Phaåm 18: HAÈNG-GIAØ-ÑEÀ-BAØ
Luùc baáy giôø, trong hoäi coù ngöôøi nöõ teân Haèng-giaø-ba-ñeà töø choã
ngoài ñöùng daäy, quyø goái phaûi chaám ñaát, chaêúp tay höôùng veà Ñöùc Phaät
baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi vieäc naøy con khoâng lo sôï, trong
ñôøi töông lai con seõ noùi nhöõng ñieàu thieát yeáu naøy cho chuùng sinh.
Vöøa döùt lôøi, ngöôøi nöõ duøng hoa vaøng tung leân cuùng Phaät, nhöõng
caùnh hoa aáy truï trong hö khoâng ngay ñænh ñaàu Ñöùc Phaät. Baáy giôø
Ñöùc Phaät mæm cöôøi.
A-nan töø choã ngoài ñöùng daäy, baøy vai aùo beân phaûi, quyø goái phaûi
chaám ñaát, chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät roài thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân gì Ngaøi mæm cöôøi, phaùp
thöôøng cuûa chö Phaät laø khoâng coù nhaân duyeân thì khoâng mæm cöôøi?
–Naøy A-nan! Kieáp Tinh tuù ñôøi vò lai, ngöôøi nöõ Haèng-giaø-ñeà-baø
naøy ñöôïc thaønh Phaät, hieäu Kim Hoa. Nay chuyeån thaân nöõ ñöôïc thaønh
thaân nam sinh ra ôû coõi cuûa Phaät A-suùc. ÔÛ coõi cuûa Ñöùc Phaät kia,
Haèng-giaø-ñeà-baø thöôøng tu phaïm haïnh, sau khi maïng chung, töø moät
coõi Phaät naøy ñeán moät coõi Phaät khaùc... cuõng luoân tu phaïm haïnh cho
ñeán khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà vaãn khoâng xa lìa chö Phaät. Thí nhö
Chuyeån luaân thaùnh vöông ñi töø laâu ñaøi naøy ñeán laâu ñaøi khaùc, töø khi
sinh ñeán maïng chung chaân khoâng giaãm ñaát. Ngöôøi nöõ naøy cuõng vaäy,
töø coõi Phaät naøy ñeán coõi Phaät khaùc thöôøng tu phaïm haïnh cho ñeán ñaéc
www.daitangkinh.org
Voâ thöôïng Boà-ñeà vaãn khoâng xa lìa chö Phaät.

A-nan lieàn nghó: “Luùc aáy hoäi chuùng Boà-taùt ñi ñeán hoäi chö
Phaät”. Bieát yù nghó cuûa A-nan, Ñöùc Phaät lieàn baûo:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Neân bieát khi aáy hoäi chuùng Boà-taùt ñi
ñeán hoäi chö Phaät. Naøy A-nan! Thôøi Phaät Kim Hoa, chuùng Thanh
vaên vaøo Nieát-baøn soá ñeán voâ löôïng, khoâng theå tính keå, trong theá
giôùi aáy khoâng coù caùc naïn aùc thuù, oaùn taëc cuõng khoâng bò tai hoïa ñoùi
khaùt, beänh taät. Khi Phaät Kim Hoa ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng coù
caùc söï lo sôï nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ban ñaàu ngöôøi nöõ aáy gieo troàng thieän caên
vaøo thôøi naøo?
Naøy A-nan! Ban ñaàu ngöôøi nöõ aáy gieo troàng thieän caên vaøo thôøi
Phaät Nhieân Ñaêng, duøng thieän caên aáy hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng
Boà-ñeà vaø cuõng duøng hoa vaøng raûi leân cuùng döôøng Phaät Nhieân Ñaêng
ñeå caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà. A-nan! Khi aáy, ta duøng naêm caùnh hoa raûi
leân cuùng döôøng Phaät Nhieân Ñaêng. Phaät Nhieân Ñaêng bieát thieän caên ta
thaønh töïu lieàn thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà. Baáy giôø, ngöôøi nöõ naøy nghe
ta ñöôïc thoï kyù lieàn phaùt nguyeän vaøo ñôøi vò lai mình cuõng ñöôïc thoï kyù
nhö vaäy. Nhö nay, ngöôøi nöõ aáy ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà. Nhö
vaäy, naøy A-nan! Ban ñaàu ngöôøi nöõ aáy gieo troàng thieän caên vaøo thôøi
Phaät Nhieân Ñaêng vaø phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö theá ngöôøi nöõ aáy tu taäp laâu daøi haïnh
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy. Naøy A-nan! Ngöôøi nöõ aáy tu taäp laâu daøi haïnh Voâ
Khi aáy, Tu-boà-ñeà hoûi Ñöùc Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt muoán haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät phaûi tu taäp khoâng nhö theá naøo? Phaûi vaøo Khoâng Tam-muoäi nhö
theá naøo?
–Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi quaùn saéc khoâng, phaûi

quaùn thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng, neân duøng nhaát taâm ñeå quaùn phaùp
khoâng theå thaáy, cuõng khoâng theå chöùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Ngaøi noùi Boà-taùt chaúng chöùng
khoâng, theá naøo laø Boà-taùt vaøo Khoâng Tam-muoäi maø chaúng chöùng
Khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt voán ñaõ sinh taâm quaùn khoâng ñaày
ñuû, nhöng quaùn khoâng maø chaúng chöùng khoâng, ñaây laø thôøi gian Boà-
taùt hoïc chöù chaúng phaûi thôøi gian ñeå chöùng vaø khoâng buoäc taâm vaøo
duyeân thaâm saâu aáy. Khi ñoù Boà-taùt khoâng thoaùi lui taâm hoä trì ñaïo
phaùp vaø khoâng dieät taän laäu hoaëc Vì sao? Vì Boà-taùt ñoù coù trí tueä lôùn
vaø thieän caên thaâm saâu, neân nghó ñaây laø thôøi gian hoïc chöù chaúng phaûi
thôøi gian chöùng vaø chæ vì ñaéc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi nam khoûe maïnh, khoâng theå bò quaät
ngaõ, dung nghi nghieâm chaùnh, moïi ngöôøi ñeàu kính meán. Ngöôøi nam
aáy hieåu roõ binh phaùp, vuõ khí tinh nhueä, ñaày ñuû saùu möôi boán thöù vaø
cuõng thoâng suoát caùc kyõ thuaät khaùc. Ñöôïc moïi ngöôøi kính meán neân
laøm baát cöù vieäc gì cuõng thaønh coâng, do coù ñieàu kieän thuaän lôïi neân
laøm nhieàu lôïi ích, caøng laøm moïi ngöôøi theâm cung kính, taêng theâm
söï vui veû. Ngöôøi ñoù coù nhaân duyeân laø phaûi ñöa cha meï, vôï con vöôït
qua ñöôøng nguy hieåm, thoaùt khoûi choã khoù khaên, ñöôïc an oån vaø
khuyeân cha meï, vôï con chôù sôï haõi, noùi raèng con ñöôøng naøy tuy
nhieàu nguy hieåm, coù oaùn taëc nhöng chaéc chaén ñöôïc an oån, khoâng bò
ngöôøi khaùc laøm trôû ngaïi vaø gaây khoù khaên. Trí löïc cuûa ngöôøi aáy,
thaønh töïu tröôùc ñaây khoâng coù ai ñòch noåi, coù theå ñöa cha meï, vôï
con thoaùt khoûi caùc tai naïn naøy, ñöôïc vui veû ñeán thaønh aáp xoùm laøng,
nhaø cöûa khoâng bò toån thöông, oaùn taëc thaáy khoâng daùm sinh aùc taâm.
Vì sao? Vì ngöôøi naøy thoâng suoát taát caû kyõ ngheä, ngay trong ñöôøng
hieåm bieát hoùa ra nhieàu ngöôøi tay caàm vuõ khí ñoâng hôn giaëc laøm
boïn giaëc khieáp sôï raõ ñaùm. Vì theá bieát chaéc ngöôøi naøy ñöôïc an oån,
khoâng bò caùc hoïa hoaïn.
Nhö vaäy naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt duyeân taát caû chuùng sinh neân
buoäc taâm vaøo Töø Tam-muoäi, vöôït qua caùc keát söû vaø phaùp hoã trôï keát
söû, vöôït qua caùc ma vaø keû giuùp ñôõ ma, vöôït qua Thanh vaên, Bích-
www.daitangkinh.org
chi-phaät ñòa, truï vaøo Khoâng Tam-muoäi maø khoâng tröø laäu hoaëc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Khi aáy, Boà-taùt haønh phaùp moân giaûi thoaùt
khoâng maø khoâng chöùng voâ töôùng cuõng khoâng rôi vaøo höõu töôùng. Ví
nhö con chim ñang bay treân hö khoâng, khoâng bò rôi giöõa ñöôøng, ôû
trong hö khoâng maø khoâng truï vaøo hö khoâng. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng
vaäy, haønh khoâng, hoïc khoâng, haønh voâ töôùng, hoïc voâ töôùng voâ taùc,
hoïc voâ taùc, chöa ñaày ñuû phaùp cuûa chö Phaät nhöng khoâng rôi vaøo
khoâng, voâ töôùng, voâ taùc.
Ví nhö ngöôøi baén teân gioûi, baén teân leân hö khoâng, muõi naøy noái
tieáp muõi kia, tuøy yù noái tieáp nhau maø khoâng rôùt xuoáng ñaát. Nhö vaäy,
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhôø phöông tieän hoä trì
neân khoâng chöùng thaät teá ñeä nhaát maø chæ muoán thaønh töïu thieän caên
Voâ thöôïng Boà-ñeà. Khi chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà thì môùi chöùng thaät teá
ñeä nhaát. Cho neân, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät neân
suy tö veà thaät töôùng cuûa caùc phaùp nhö theá maø khoâng chòu chöùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc laøm cuûa Boà-taùt raát khoù khaên, raát laø
hieám coù, coù theå hoïc ñöôïc nhö vaäy maø cuõng khoâng giöõ laáy söï chöùng
ñaéc.
–Boà-taùt aáy khoâng boû taát caû chuùng sinh neân phaùt ñaïi nguyeän
nhö vaäy. Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt phaùt taâm khoâng boû taát caû chuùng
sinh vaø ñoä hoï vaøo Khoâng Tam-muoäi giaûi thoaùt moân, Voâ töôùng, Voâ
taùc Tam-muoäi giaûi thoaùt moân, khi aáy Boà-taùt khoâng chöùng thaät teá nöûa
chöøng. Vì sao? Vì Boà-taùt nhôø phöông tieän hoä trì.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt muoán vaøo ñònh thaâm saâu nhö theá,
ñoù goïi laø Khoâng Tam-muoäi giaûi thoaùt moân, Voâ töôùng, Voâ taùc Tam-
muoäi giaûi thoaùt moân, thì tröôùc heát Boà-taùt aáy neân suy nghó ñaõ töø laâu
chuùng sinh chaáp vaøo töôùng chuùng sinh, chaáp coù söï chöùng ñaéc, Voâ
thöôïng Boà-ñeà, vaäy ta neân vì hoï thuyeát phaùp ñoaïn caùc kieán chaáp
naøy. Khi ñoù Boà-taùt lieàn vaøo Khoâng Tam-muoäi giaûi thoaùt moân. Ñoù
laø Boà-taùt duøng taâm aáy vaø nhôø naêng löïc phöông tieän ban ñaàu neân
khoâng chöùng ñaéc nöûa chöøng, cuõng khoâng maát Tam-muoäi Töø, Bi,
Hyû, Xaû. Vì sao? Vì Boà-taùt nhôø thaønh töïu naêng löïc phöông tieän neân
thieän phaùp taêng tröôûng gaáp boäi, caùc caên thoâng lôïi vaø cuõng taêng
tröôûng caùc Löïc, caùc Giaùc chi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó ñaõ töø laâu chuùng sinh haønh theo
ngaõ töôùng, cho raèng ta chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta neân thuyeát
phaùp ñoaïn töôùng aáy. Khi ñoù Boà-taùt vaøo Voâ töôùng Tam-muoäi giaûi
thoaùt moân, ñoù laø Boà-taùt duøng taâm aáy vaø nhôø naêng löïc phöông tieän
ban ñaàu neân khoâng chöùng ñaéc nöûa chöøng, cuõng khoâng maát Tam-muoäi
Töø, Bi, Hyû, Xaû. Vì sao? Vì Boà-taùt nhôø thaønh töïu naêng löïc phöông
tieän neân thieän phaùp taêng tröôûng gaáp boäi, caùc caên thoâng lôïi vaø cuõng
taêng tröôûng caùc Löïc, caùc Giaùc chi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó ñaõ töø laâu chuùng sinh soáng theo
thöôøng töôûng, laïc töôûng, tònh töôûng, ngaõ töôûng vaø cho nhöõng töôûng
aáy ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, vaäy ta neân thuyeát phaùp ñoaïn tröø nhöõng
töôûng aáy, ñoù laø phaùp voâ thöôøng chaúng phaûi thöôøng, laø khoå chaúng
phaûi vui, laø baát tònh chaúng phaûi tònh, laø voâ ngaõ chaúng phaûi ngaõ. Ñoù laø
Boà-taùt duøng taâm aáy vaø nhôø naêng löïc phöông tieän ban ñaàu, tuy chöa
ñaéc Tam-muoäi Phaät, chöa ñaày ñuû Phaät phaùp, chöa chöùng Voâ thöôïng
Boà-ñeà nhöng Boà-taùt coù theå vaøo Voâ taùc Tam-muoäi giaûi thoaùt moân,
khoâng chöùng ñaéc nöûa chöøng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó ñaõ töø laâu chuùng sinh haønh theo
höõu töôùng, ñaõ coù sôû ñaéc, nay cuõng coù sôû ñaéc; tröôùc haønh theo höõu
töôùng, nay cuõng haønh theo höõu töôùng; tröôùc haønh ñieân ñaûo, nay cuõng
haønh ñieân ñaûo; tröôùc haønh hoøa hôïp, nay haønh soáng hoøa hôïp; tröôùc
haønh hö voïng, nay cuõng haønh hö voïng; tröôùc haønh taø kieán, nay cuõng
haønh taø kieán. Neân Boà-taùt sieâng naêng haønh tinh taán, ñaéc Voâ thöôïng
Boà-ñeà vaø thuyeát phaùp tröø caùc töôùng aáy cuûa chuùng sinh.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghó ñeán taát caû chuùng sinh neân duøng taâm vaø
naêng löïc phöông tieän ñeå quaùn phaùp töôùng thaâm saâu hoaëc khoâng,
hoaëc khoâng töôùng, khoâng taïo taùc, khoâng khôûi, khoâng sinh, voâ sôû höõu.
Tu-boà-ñeà! Khoâng coù vieäc Boà-taùt thaønh töïu trí tueä nhö vaäy maø coøn rôi
vaøo sinh töû trong ba coõi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt muoán ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà neân hoûi
caùc Boà-taùt khaùc hoïc caùc phaùp aáy nhö theá naøo; sinh taâm nhö theá naøo?
www.daitangkinh.org
Vaøo khoâng chaúng chöùng khoâng, vaøo voâ töôùng, voâ taùc, voâ khôûi, voâ
sinh, voâ sôû höõu, khoâng chöùng voâ sôû höõu nhöng coù theå tu taäp Baùt-nhaõ
ba-la-maät. Caùc Boà-taùt ñaùp chæ nieäm khoâng, nieäm khoâng töôùng, khoâng
taïo taùc, khoâng khôûi, khoâng sinh, voâ sôû höõu, maø khoâng daïy veà taâm
ban ñaàu, noùi veà taâm ban ñaàu, neân bieát Boà-taùt ñoù ôû vaøo thôøi Phaät quaù
khöù chöa ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà, chöa truï vaøo ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì Boà-taùt ñoù khoâng theå noùi, khoâng theå trình
baøy, khoâng theå traû lôøi töôùng baát coäng cuûa Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån, neân bieát Boà-taùt ñoù chöa ñeán ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laøm theá naøo ñeå bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån?
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghe hay khoâng nghe ñeàu coù theå ñaùp ñuùng
nhö vaäy, neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì nhaân duyeân ñoù neân coù nhieàu chuùng
sinh haønh Boà-ñeà, nhöng ít coù Boà-taùt ñaùp ñuùng nhö vaäy.
–Tu-boà-ñeà! Ít coù Boà-taùt ñöôïc thoï kyù khoâng thoaùi chuyeån, neáu
ñöôïc thoï kyù thì coù theå ñaùp ñuùng, neân bieát Boà-taùt ñoù coù thieän caên
minh maãn, thanh tònh, taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la ñeàu khoâng
theå saùnh kòp.
Phaåm 19: A-TYØ-BAÏT-TRÍ GIAÙC MA

–Cho duø Boà-taùt Ma-ha-taùt ôû trong moäng cuõng khoâng tham tröôùc
ba coõi, Thanh vaên, Bích-chi-phaät ñòa, quaùn taát caû phaùp nhö moäng
nhöng khoâng chaáp laáy phaùp chöùng ñaéc. Tu-boà-ñeà neân bieát, ñoù laø
töôùng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu trong giaác moäng, Boà-taùt thaáy Ñöùc Phaät
ngoài treân toøa cao, ôû giöõa ñaïi chuùng Ngaøi ñang thuyeát phaùp cho voâ soá
traêm ngaøn vaïn Tyø-kheo vaø voâ soá traêm ngaøn vaïn öùc ñaïi chuùng ñang
cung kính vaây quanh. Tu-boà-ñeà neân bieát! Ñoù laø töôùng Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Trong moäng, Boà-taùt töï thaáy thaân mình phaùt
aùnh saùng röïc rôõ treân hö khoâng ñang thuyeát phaùp cho ñaïi chuùng, khi
tænh giaác, nghó bieát ba coõi nhö moäng, quyeát chaéc ngay khi aáy Boà-taùt
ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà vì chuùng sinh thuyeát phaùp nhö vaäy. Tu-boà-ñeà
neân bieát ñoù laø töôùng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Laøm theá naøo ñeå bieát khi Boà-taùt ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà, trong theá giôùi aáy khoâng coù teân goïi ba ñöôøng aùc? Naøy
Tu-boà-ñeà! Neáu trong moäng Boà-taùt thaáy suùc sinh lieàn phaùt nguyeän
sieâng naêng haønh tinh taán ñeå khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, trong theá giôùi
aáy khoâng coù teân goïi ba ñöôøng aùc. Tu-boà-ñeà neân bieát! Ñoù laø töôùng
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaáy löûa chaùy trong thaønh aáp lieàn
suy nghó caùc töôùng naøy gioáng caùc töôùng mình thaáy trong moäng. Boà-
taùt thaønh töïu caùc töôùng aáy, neân bieát ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån. Boà-taùt nghó mình caàn coù caùc töôùng aáy ñeå ñöôïc khoâng thoaùi
chuyeån. Nhôø söùc maïnh cuûa lôøi thaät aáy neân löûa trong thaønh aáp bò daäp
taét. Neáu löûa bò daäp taét neân bieát ñôøi tröôùc Boà-taùt ñoù ñaõ ñöôïc Phaät thoï
kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà. Neáu löûa khoâng bò daäp taét thì neân bieát Boà-taùt ñoù
chöa ñöôïc thoï kyù. Ngoïn löûa ñoát chaùy töø nhaø naøy ñeán nhaø khaùc, töø
laøng naøy ñeán laøng khaùc thì neân bieát chuùng sinh ñoù phaù phaùp neân bò
troïng toäi. Vì phaù phaùp neân nay bò quaû baùo. Tu-boà-ñeà do nhaân duyeân
aáy neân bieát ñoù laø töôùng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nay ta seõ noùi laïi töôùng cuûa Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nam hoaëc ngöôøi nöõ naøo bò quyû quaáy nhieãu,
ñoái vôùi vieäc naøy Boà-taùt lieàn nghó mình ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù Voâ
thöôïng Boà-ñeà, trong thaâm taâm chæ muoán ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, neáu
vieäc laøm cuûa mình thanh tònh, xa lìa taâm Thanh vaên, Bích-chi-phaät
thì quyeát chaéc ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà chöù chaúng phaûi khoâng chöùng
ñaéc. Trong möôøi phöông hieän taïi voâ löôïng a-taêng-kyø Ñöùc Phaät,
khoâng coù vieäc gì maø chö Phaät khoâng bieát, khoâng thaáy, khoâng ñaéc,
khoâng chöùng, neáu chö Phaät bieát thaâm taâm cuûa mình thì quyeát chaéc
mình ñöôïc ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Nhôø söùc maïnh cuûa lôøi thaät naøy, phi
nhaân lieàn thaû ngöôøi nam hoaëc ngöôøi nöõ aáy vaø bieán maát. Khi Boà-taùt
www.daitangkinh.org
noùi nhöõng lôøi nhö vaäy maø phi nhaân khoâng ñi, thì neân bieát Boà-taùt ñoù
chöa ñöôïc Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà. Khi Boà-taùt noùi nhöõng lôøi
nhö vaäy maø phi nhaân ñi, thì neân bieát Boà-taùt ñoù ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù maø phaùt
nguyeän neáu mình ñöôïc Phaät thoï kyù thì phi nhaân seõ thaû ngöôøi vaø boû
ñi. Nhöng ngay khi aáy coù aùc ma ñeán choã ngöôøi ñoù laøm phi nhaân boû
ñi. Vì sao? Vì oai löïc cuûa aùc ma hôn phi nhaân neân phi nhaân boû ñi.
Ñoái vôùi vieäc naøy Boà-taùt lieàn töï nghó raèng, nhôø naêng löïc cuûa mình maø
phi nhaân boû ñi chöù khoâng bieát nhôø naêng löïc cuûa aùc ma, vì theá Boà-taùt
aáy khinh mieät, cheâ bai caùc Boà-taùt khaùc: “Ta ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù
Voâ thöôïng Boà-ñeà coøn nhöõng ngöôøi khaùc chöa ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng
Boà-ñeà.” Do nhaân duyeân ñoù, Boà-taùt taêng theâm loøng kieâu maïn, do
nhaân duyeân kieâu maïn neân Boà-taùt xa lìa Nhaát thieát trí vaø trí tueä voâ
thöôïng cuûa Phaät. Boà-taùt do moät ít nhaân duyeân neân sinh ra kieâu maïn,
neân bieát Boà-taùt ñoù khoâng coù naêng löïc phöông tieän, quyeát chaéc rôi
vaøo Thanh vaên ñòa hoaëc Bích-chi-phaät ñòa. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà!
Vì nhaân duyeân theä nguyeän neân phaù sinh vieäc ma. Ñoái vôùi vieäc naøy
neáu Boà-taùt khoâng gaàn guõi baäc Thieän tri thöùc thì seõ bò ma troùi chaët.
Tu-boà-ñeà! Neân bieát ñoù laø vieäc ma cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! AÙc ma muoán duøng nhaân duyeân danh töï ñeå
phaù hoaïi laøm naõo loaïn Boà-taùt, hoùa laøm ñuû thöù hình daïng ñeán choã Boà-
taùt, noùi:
–Naøy thieän nam! OÂng ñaõ ñöôïc chö Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Boà-
ñeà, teân cuûa oâng laø nhö vaäy, cha meï laø nhö vaäy, anh chò em laø nhö
vaäy cho ñeán cha meï baûy ñôøi cuõng nhö vaäy, oâng sinh ôû nöôùc noï,
thaønh noï, xoùm laøng noï, nhaø noï, neáu tính neát oâng nhu hoøa thì lieàn
noùi ñôøi tröôùc tính neát nhu hoøa, neáu tính neát oâng noùng naûy cuõng laïi
noùi ñôøi tröôùc tính neát noùng naûy, hoaëc oâng thoï phaùp A-luyeän-nhaõ,
hoaëc khaát thöïc, hoaëc ñaép y baù naïp, hoaëc sau böõa aên khoâng uoáng
nöôùc coù chaát baõ, hoaëc aên moät laàn, hoaëc aên coù ñieàu ñoä, hoaëc ôû baõi
tha ma, hoaëc ngoài ôû ñaát troáng, hoaëc ngoài döôùi goác caây, hoaëc thöôøng
ngoài khoâng naèm, hoaëc ngoài kieát giaø, hoaëc ít muoán bieát ñuû, xa lìa,
hoaëc khoâng duøng daàu xoa chaân, hoaëc öa ít noùi, ít luaän baøn, aùc ma
cuõng noùi ñôøi tröôùc oâng thoï phaùp A-luyeän-nhaõ, cho ñeán vieäc oâng öa
thích ít noùi vaø ít luaän baøn. Ñôøi nay oâng coù coâng ñöùc Ñaàu-ñaø, ñôøi
tröôùc cuõng coù coâng ñöùc Ñaàu-ñaø”, Boà-taùt nghe noùi ñeán danh töï vaø
coâng ñöùc Ñaàu-ñaø nhö treân, do nhaân duyeân ñoù neân lieàn sinh taâm
kieâu maïn, töùc thôøi aùc ma laïi noùi tieáp: “ÔÛ quaù khöù oâng ñaõ ñöôïc thoï
kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì sao? Vì nay oâng ñaõ coù töôùng maïo coâng
ñöùc khoâng thoaùi chuyeån.”
Tu-boà-ñeà! Ta ñaõ noùi nhöõng töôùng maïo chaân thaät cuûa Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån, ngöôøi ñoù khoâng coù nhöõng töôùng aáy. Tu-boà-ñeà
neân bieát ngöôøi ñoù bò ma meâ hoaëc. Vì sao? Vì töôùng maïo cuûa Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån ngöôøi ñoù khoâng coù, nhöng nghe aùc ma noùi ñeán
danh töï lieàn khinh mieät, cheâ bai caùc Boà-taùt khaùc. Tu-boà-ñeà! Neân bieát
Boà-taùt nhaân danh töï maø phaùt sinh vieäc ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Laïi coù Boà-taùt nhaân danh töï maø phaùt sinh
vieäc ma. Ñoù laø ma ñeán choã Boà-taùt noùi: “OÂng ñaõ ñöôïc thoï kyù Voâ
thöôïng Boà-ñeà, khi thaønh Phaät coù hieäu nhö theá.” Nguyeän xöa cuûa Boà-
taùt coù danh hieäu gioáng vôùi lôøi ma noùi nhöng vì voâ trí khoâng coù
phöông tieän neân Boà-taùt nghó khi mình ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà seõ coù
danh hieäu ñuùng nhö lôøi Tyø-kheo naøy noùi. Boà-taùt aáy bò vöôùng vaøo meâ
hoaëc cuûa ma, tin nhaän lôøi Tyø-kheo do ma hoùa ra, chæ vì nhaân duyeân
danh töï maø Boà-taùt khinh mieät, cheâ bai caùc Boà-taùt khaùc. Naøy Tu-boà-
ñeà! Boà-taùt ñoù khoâng coù nhöõng töôùng maïo chaân thaät cuûa Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, hoï ñaõ xa lìa Nhaát thieát trí, trí tueä voâ thöôïng Phaät. Boà-
taùt naøo xa lìa phöông tieän vaø Thieän tri thöùc thì seõ gaëp aùc tri thöùc vaø
rôi vaøo Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät ñòa.
Tu-boà-ñeà! Trong hieän taïi, Boà-taùt naøo hoái haän ñoái vôùi caùc taâm
xa lìa Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät tröôùc kia thì seõ ñöôïc ôû laâu trong
sinh töû, gieo laïi nhaân Baùt-nhaõ ba-la-maät, ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì
sao? Vì taâm phaïm boán toäi naëng ñöôïc ví nhö moät Tyø-kheo phaïm moät
hoaëc hai trong boán toäi naëng thì chaúng phaûi laø Sa-moân, chaúng phaûi
con doøng hoï Thích. Boà-taùt vì danh töï maø xem thöôøng caùc Boà-taùt khaùc
seõ maéc toäi naëng trong boán toäi naëng.
Tu-boà-ñeà! Boán toäi naëng ñoù cuõng gioáng nhö toäi naëng nguõ
nghòch. Nghóa laø vì danh töï maø sinh taâm kieâu maïn. Naøy Tu-boà-ñeà! Vì
www.daitangkinh.org
nhaân duyeân danh töï maø phaùt sinh vieäc ma vi teá naøy, Boà-taùt phaûi hieåu
roõ vaø neân xa lìa.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! AÙc ma thaáy Boà-taùt coù haïnh vieãn ly lieàn ñeán
choã Boà-taùt noùi: “Thieän nam! Haïnh vieãn ly laø haïnh thöôøng ñöôïc Nhö
Lai khen ngôïi.” Naøy Tu-boà-ñeà! Ta khoâng noùi Boà-taùt vieãn ly laø ñeán
nôi A-luyeän-nhaõ, khoâng xöù, choã thanh vaéng, trong nuùi, döôùi goác caây,
nôi hoang vaéng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! A-luyeän-nhaõ, khoâng xöù, choã thanh vaéng,
trong nuùi, döôùi goác caây, nôi hoang vaéng ñeàu khoâng ñöôïc goïi laø vieãn
ly, vaäy thì nhöõng choã naøo goïi laø vieãn ly?
–Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo xa lìa taâm Thanh vaên hoaëc Bích-chi-
phaät, nhö vaäy goïi laø vieãn ly hoaëc gaàn xoùm laøng cuõng goïi laø vieãn ly
hoaëc ôû choã A-luyeän-nhaõ, khoâng xöù, choã thanh vaéng, trong nuùi, döôùi
goác caây, nôi hoang vaéng cuõng goïi laø vieãn ly. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy
ta ñaõ noùi nhöõng haïnh vieãn ly. Boà-taùt ngaøy ñeâm tu taäp haïnh vieãn ly
hoaëc gaàn xoùm laøng cuõng goïi laø vieãn ly, hoaëc ôû choã A-luyeän-nhaõ,
khoâng xöù, choã thanh vaéng, trong nuùi, döôùi goác caây, nôi hoang vaéng
cuõng goïi laø vieãn ly.
Tu-boà-ñeà! Vieãn ly maø aùc ma ca ngôïi nhö: A-luyeän-nhaõ, khoâng
xöù, choã thanh vaéng, trong nuùi, Boà-taùt tuy coù haïnh vieãn ly nhö vaäy
nhöng khoâng xa lìa taâm Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät, khoâng tu Baùt-
nhaõ ba-la-maät, khoâng laøm ñaày ñuû Nhaát thieát thí, ñoù goïi laø haønh ñoäng
khoâng chuyeân nhaát; Boà-taùt haønh vieãn ly nhö vaäy thì khoâng thanh
tònh, sinh taâm khinh mieät, cheâ bai caùc Boà-taùt khaùc.
Boà-taùt tuy soáng gaàn xoùm laøng nhöng taâm thanh tònh, xa lìa taâm
Thanh vaên hoaëc Bích-chi-phaät, khoâng laøm caùc ñieàu aùc, chöùng caùc
thieàn ñònh, ñöôïc giaûi thoaùt Tam-muoäi vaø thaàn thoâng löïc, thoâng ñaït
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Coøn Boà-taùt naøo khoâng coù nhöõng phöông tieän
thieän xaûo aáy, cho duø Boà-taùt ôû choã hoang vaéng roäng ñeán traêm do-tuaàn
ñi nöõa thì cuõng chæ coù chim thuù, giaëc cöôùp, aùc quyû ñeán ôû ñoù maø thoâi.
Daàu traûi qua traêm ngaøn vaïn öùc naêm hoaëc hôn soá ñoù maø khoâng bieát
töôùng vieãn ly chaân thaät, nghóa laø vieãn ly ñoái vôùi söï vieãn ly chaân thaät,
khoâng bieát roõ thaâm taâm vaø phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà thì Boà-taùt ñoù
cuõng chæ goïi laø oàn aøo.
Boà-taùt tham ñaém vaø nöông vaøo söï vieãn ly aáy laøm ta khoâng vui.
Vì sao? Vì trong nhöõng haïnh vieãn ly maø ta cho pheùp khoâng thaáy coù
haïng ngöôøi ñoù, ngöôøi ñoù khoâng coù haïnh vieãn ly nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Laïi coù aùc ma ñeán choã Boà-taùt truï treân hö khoâng,
noùi: “Laønh thay, laønh thay! Vieäc laøm cuûa oâng ñuùng laø vieãn ly ñöôïc
Ñöùc Phaät ca ngôïi, nhôø söï vieãn ly ñoù neân oâng mau ñaéc Voâ thöôïng
Boà-ñeà.” Boà-taùt ñoù rôøi khoûi choã vieãn ly ñeán xoùm laøng thaáy caùc Tyø-
kheo khaùc ñang caàu Phaät ñaïo vôùi taâm taùnh hoøa nhaõ, lieàn sinh taâm
kieâu maïn, cho caùc Tyø-kheo aáy soáng oàn aøo. Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt
ñoù cho söï oàn aøo laø söï vieãn ly chaân thaät, cho söï vieãn ly chaân thaät laø
söï oàn aøo, do noùi loãi laàm cuûa caùc vò kia neân khoâng sinh taâm cung
kính hoï. Ñieàu ñaùng cung kính laïi khinh maïn, ñieàu ñaùng khinh maïn
laïi cung kính. Boà-taùt laïi suy nghó: “Ta thaáy phi nhaân nhôù ta maø ñeán,
giuùp ñôõ ta maø ñeán, Ñöùc Phaät noùi haïnh vieãn ly naøy laø chaân thaät vaø
ta ñaõ thöïc haønh, coøn oâng ôû gaàn xoùm laøng, ai nhôù ñeán oâng, ai giuùp
ñôõ oâng.” Nghó nhö vaäy roài Boà-taùt ñoù lieàn khinh mieät, cheâ bai caùc
Boà-taùt khaùc tu haïnh thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neân bieát ngöôøi ñoù laø Boà-taùt Chieân-ñaø-la; laø
Boà-taùt oâ ueá, nhô nhôùp, baát tònh, chæ coù hình daïng gioáng Boà-taùt; laø
giaëc lôùn cuûa taát caû theá gian, Trôøi, Ngöôøi, ñoäi lôùp Sa-moân ñeå laøm giaëc
cöôùp. Tu-boà-ñeà! Ngöôøi caàu Phaät ñaïo khoâng neân gaàn guõi haïng ngöôøi
ñoù. Vì sao? Vì ngöôøi ñoù goïi laø taêng thöôïng maïn.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo meán tieác Nhaát thieát trí, Voâ thöôïng Boà-
ñeà, trong thaâm taâm muoán ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, muoán laøm lôïi ích
cho taát caû chuùng sinh thì khoâng neân gaàn guõi haïng ngöôøi ñoù.
Haønh giaû caàu Phaät ñaïo chæ laøm lôïi ích cho rieâng mình thì neân
nhaøm chaùn xa lìa, sôï haõi ba coõi, ñoái vôùi loaøi ngöôøi neân sinh taâm Töø,
Bi, Hyû, Xaû vaø tinh taán thöïc haønh ñeå khi ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng
coù nhöõng ñieàu xaáu ñoù. Haønh giaû sinh taâm nhö vaäy seõ mau ñoaïn tröø
caùc ñieàu xaáu aùc. Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy laø Boà-taùt
coù naêng löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 8
Phaåm 20: THAÂM TAÂM CAÀU BOÀ-ÑEÀ

–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt muoán chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc thì phaûi gaàn guõi Thieän tri thöùc
–Baïch Theá Toân! Nhöõng vò naøo laø Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt?
–Chö Phaät Theá Toân laø Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt. Vì sao? Vì chö
Phaät Theá Toân coù naêng löïc daïy cho Boà-taùt theå nhaäp Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Thieän tri thöùc cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Saùu phaùp Ba-la-maät laø Thieän tri thöùc
cuûa Boà-taùt, saùu phaùp Ba-la-maät laø baäc thaày cao caû cuûa Boà-taùt, saùu
phaùp Ba-la-maät laø Boà-taùt ñaïo, saùu phaùp Ba-la-maät laø aùnh saùng cuûa
Boà-taùt vaø saùu phaùp Ba-la-maät laø ngoïn ñuoác saùng cuûa Boà-taùt.
Naøy Tu-boà-ñeà! Chö Phaät quaù khöù ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät
sinh ra, chö Phaät vò lai cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra vaø voâ
löôïng a-taêng-kyø chö Phaät trong theá giôùi khaép möôøi phöông ôû hieän taïi
cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Laïi Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät trong ba ñôøi cuõng ñeàu töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh ra. Vì sao? Vì xöa kia chö Phaät thöïc haønh saùu oä,
duøng boán Nhieáp phaùp ñeå thu phuïc chuùng sinh. Ñoù laø: Boá thí, AÙi ngöõ,
Lôïi ích, Ñoàng söï môùi ñöôïc chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Tu-
boà-ñeà! Theá neân phaûi bieát saùu phaùp Ba-la-maät laø baäc thaày cao caû, laø
cha laø meï, laø nhaø ôû, laø choã quay veà, laø hoøn ñaûo, laø nôi cöùu giuùp, laø
con ñöôøng ñöa ñeán roát raùo vaø saùu phaùp Ba-la-maät laøm lôïi ích cho taát
caû chuùng sinh. Do ñoù, Boà-taùt muoán töï mình hieåu roõ trí tueä saâu xa thì
khoâng neân theo lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc vaø cuõng khoâng tin phaùp cuûa
ngöôøi khaùc. Neáu Boà-taùt muoán döùt taát caû moái nghi ngôø cuûa chuùng sinh
thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Tu-boà-ñeà baïch phaät:
–Baïch Theá Toân! Nhöõng töôùng gì laø Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Töôùng khoâng ngaên ngaïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Neáu y cöù vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù
töôùng ngaên ngaïi thì taát caû caùc phaùp cuõng khoâng coù töôùng ngaên ngaïi
chaêng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù töôùng ngaên
ngaïi thì taát caû caùc phaùp cuõng khoâng coù töôùng ngaên ngaïi. Vì sao vaäy?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì taát caû caùc phaùp ñeàu lìa töôùng vaø taát caû caùc phaùp laø
khoâng töôùng. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng lìa töôùng vaø khoâng töôùng, taát caû phaùp cuõng lìa töôùng vaø khoâng
töôùng.
–Baïch Theá Toân! Neáu taát caû caùc phaùp ñeàu lìa töôùng vaø khoâng
töôùng thì taïi sao chuùng sinh coù dô, coù saïch? Vaø phaùp lìa töôùng laïi
khoâng coù dô, khoâng coù saïch, phaùp khoâng töôùng cuõng khoâng coù dô,
khoâng coù saïch?
Phaät daïy:
–Naøy Tu Boà-ñeà! Vì phaùp lìa töôùng vaø phaùp khoâng töôùng khoâng
theå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, neáu lìa phaùp ly töôùng vaø lìa
phaùp khoâng töôùng thì laïi khoâng coù phaùp naøo coù theå chöùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc.
Tu Boà-ñeà thöa:
–Nay con phaûi hieåu nghóa ñoù nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ta hoûi laïi oâng, haõy theo yù cuûa oâng maø traû lôøi.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Chuùng sinh luoân luoân chaáp vaøo ngaõ
vaø ngaõ sôû phaûi khoâng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, baïch Theá Toân! Chuùng sinh luoân luoân
chaáp vaøo ngaõ vaø ngaõ sôû.
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng hieåu theá naøo? Ngaõ vaø ngaõ sôû laø khoâng
phaûi khoâng?
–Baïch Theá Toân! Ngaõ vaø ngaõ sôû laø khoâng.
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Chæ vì ngaõ vaø ngaõ sôû maø
chuùng sinh phaûi luaân hoài trong sinh töû phaûi khoâng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, baïch Theá Toân! Chæ vì ngaõ vaø ngaõ sôû maø
chuùng sinh phaûi bò luaân hoài trong sinh töû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö vaäy goïi laø chuùng sinh caáu. Bôûi vì chuùng
sinh naøy theo söï chaáp thuû vaø nhieãm tröôùc neân môùi coù dô, chöù trong
ñoù thaät khoâng coù dô, cuõng khoâng coù ngöôøi thoï nhaän dô. Tu-boà-ñeà!
Neáu khoâng thoï nhaän taát caû phaùp thì khoâng coù ngaõ vaø khoâng coù ngaõ
sôû. Neân goïi laø tònh, chöù trong ñoù thaät khoâng coù tònh, cuõng khoâng coù
ngöôøi nhaän söï tònh. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt phaûi thöïc haønh nhö vaäy môùi
goïi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøo thöïc haønh nhö vaäy thì khoâng haønh
saéc, cuõng khoâng haønh thoï, töôûng, haønh vaø thöùc. Neáu Boà-taùt haønh nhö
vaäy laø taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian khoâng theå haøng
phuïc. Baïch Theá Toân! Neáu Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy thì seõ vöôït hôn
choã thöïc haønh cuûa taát caû caùc haøng Thanh vaên, Bích-chi-phaät maø vò
aáy khoâng truï vaøo söï hôn ñoù.
Baïch Theá Toân! Coù phaûi do söï thöïc haønh haønh khoâng hôn ñoù maø
Boà-taùt naøy luoân luoân tu haønh hôïp vôùi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài vò
aáy môùi gaàn vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc vaø mau chöùng Voâ
–YÙ oâng nghó theá naøo? Giaû söû trong coõi Dieâm-phuø-ñeà coù chuùng
sinh naøo taïm thôøi ñöôïc thaân ngöôøi lieàn phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc. Khi phaùt taâm roài troïn ñôøi boá thí vaø ñem söï boá thí ñoù hoài
höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó
sao? Neá u do nhaâ n duyeâ n naø y thì ngöôø i aá y ñöôï c phöôù c coù nhieà u
khoâ n g?
Phaät daïy:
–Neáu coù Boà-taùt naøo thöïc haønh hôïp vôùi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho ñeán moät ngaøy thì phöôùc ñöùc cuûa hoï seõ hôn ngöôøi kia. Vì theo
haïnh cuûa Boà-taùt laø phaûi hôïp vôùi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät môùi coù theå
laøm phöôùc ñieàn cho taát caû chuùng sinh. Vì sao vaäy? Vì ngoaøi chö Phaät
ra, caùc chuùng sinh khaùc khoâng ai coù taâm Töø bi saâu xa ñeå saùnh cuøng
vò Ñaïi Boà-taùt naøy caû. Bôûi vì caùc Boà-taùt naøy nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät
môùi coù theå phaùt sinh ñöôïc trí tueä nhö theá. Do nhôø trí tueä naøy vaø loøng
töø saün coù maø Boà-taùt aáy quaùn taát caû chuùng sinh chòu caùc khoå naõo cuõng
nhö chính mình ñang bò haønh hình. Nhôø loøng töø ñoù, Boà-taùt lieàn ñaéc
ñaïi bi taâm. Ñaéc ñaïi bi taâm roài, vò aáy duøng Thieân nhaõn quaùn saùt thaáy
voâ löôïng chuùng sinh bò toäi voâ giaùn ñoïa vaøo caùc naïn. Vôùi loøng thöông
xoùt, Boà-taùt lieàn cöùu vôùt chuùng sinh maø khoâng truï vaøo töôùng naøy hay
töôùng khaùc.
Tu-boà-ñeà! Ñoù laø baäc Boà-taùt Ñaïi trí tueä quang minh, thöôøng
thöïc haønh ñaïo naøy vaø laøm phöôùc ñieàn cho taát caû chuùng sinh maø
khoâng heà thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Ñöôïc nhaän caùc
vaät cuùng döôøng caàn duøng nhö y phuïc, ngoïa cuï, aên, uoáng vaø thuoác
men, vò aáy chuyeân taâm tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå ñöôïc thanh tònh
maø baùo ñaùp aân cuùng döôøng ñoù môùi gaàn Nhaát thieát trí. Do ñoù, Boà-taùt
naøo muoán nhaän söï cuùng döôøng trong nöôùc moät caùch höõu ích, hoaëc
muoán laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, muoán chæ daïy cho taát caû
chuùng sinh ñaïo chaân chaùnh, muoán môû nhöõng troùi buoäc cho taát caû
chuùng sinh trong lao nguïc, muoán ban cho taát caû chuùng sinh tueä nhaõn
thì phaûi luoân luoân tu taäp vaø thöïc haønh hôïp vôùi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Muoán thöïc haønh hôïp vôùi nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät thì nhöõng gì
Boà-taùt noùi ra cuõng phaûi hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao vaäy? Vì
nhöõng gì Boà-taùt noùi ra ñeàu thuaän theo nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vaø
taát caû nhöõng nieäm ñoù cuõng ñuùng theo chaùnh phaùp. Vì theá, Boà-taùt
phaûi luoân luoân nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi töø xöa ñeán nay chöa töøng coù ñöôïc
cuûa baùu, ñeán khi ñöôïc roài raát ñoãi vui möøng nhöng hoï laïi laøm maát. Vì
lyù do ñoù maø hoï buoàn raàu khoå naõo, neân taâm ngöôøi aáy thöôøng suy nghó:
“Taïi sao nay ta laøm maát ñi cuûa baùu ñoù?” Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng nhö
www.daitangkinh.org
vaäy. Cuûa baùu lôùn cuûa Boà-taùt laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Neáu Boà-taùt ñöôïc
cuûa baùu roài thì phaûi thöôøng xuyeân ñem taâm Nhaát thieát trí ñeå nieäm
–Baïch Theá Toân! Neáu taát caû caùc nieäm töø xöa ñeán nay taùnh noù
thöôøng xa lìa thì taïi sao noùi khoâng neân lìa nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät
naøy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt coù theå bieát roõ nhö vaäy töùc laø
khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao vaäy? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø
khoâng neân trong ñoù khoâng coù söï thoaùi lui.
–Baïch Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø khoâng thì phaûi laøm
theá naøo ñeå ñöôïc taêng tröôûng Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø laøm sao cuõng
ñöôïc gaàn vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
taêng, khoâng giaûm. Tu-boà-ñeà! Neáu khi Boà-taùt nghe lôøi noùi naøy maø
khoâng khinh nghi sôï seät, khoâng thoaùi lui thì phaûi bieát vò Boà-taùt naøy
ñaõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
–Baïch Theá Toân! Töôùng khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät laø haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi khoâng?
–Tu-boà-ñeà, khoâng phaûi!
–Baïch Theá Toân! Lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät coøn coù phaùp naøo ñeå
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng?
–Tu-boà-ñeà, khoâng coù!
–Baïch Theá Toân! Khoâng coù theå haønh khoâng ñöôïc chaêng?
–Tu-boà-ñeà, khoâng!
–Baïch Theá Toân! lìa khoâng thì coù theå haønh khoâng ñöôïc chaêng?
–Baïch Theá Toân! Haønh saéc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät phaûi
khoâng?
–Baïch Theá Toân! Haønh thoï, töôûng, haønh vaø thöùc laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät phaûi khoâng?
–Baïch Theá Toân! Lìa saéc coøn coù phaùp naøo ñeå haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät khoâng?
–Baïch Theá Toân! Lìa thoï, töôûng, haønh vaø thöùc coøn coù phaùp naøo
ñeå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng?
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt phaûi haønh nhö theá naøo môùi goïi laø haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng hieåu theá naøo? Theo oâng thaáy coù phaùp
naøo ñeå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng?
–Baïch Theá Toân, khoâng!
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaáy phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät laø choã haønh
cuûa Boà-taùt phaûi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng hieåu sao? OÂng khoâng thaáy phaùp töông
ñoái coù sinh phaûi khoâng?
–Baïch Theá Toân, con khoâng thaáy!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Voâ sinh phaùp nhaãn cuûa chö Phaät.
Boà-taùt naøo coù theå thaønh töïu ñöôïc phaùp nhaãn nhö vaäy thì seõ ñöôïc chö
Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø ñaïo
Voâ sôû uùy cuûa chö Phaät. Neáu Boà-taùt thöïc haønh, tu taäp vaø gaàn guõi vôùi
ñaïo naøy maø khoâng ñöôïc Phaät Voâ thöôïng trí, Ñaïi trí, Töï nhieân trí,
Nhaát thieát trí vaø Nhö Lai trí thì khoâng coù söï vieäc naøy.
–Baïch Theá Toân! Neáu taát caû caùc phaùp ñeàu Voâ sinh thì Boà-taùt coù
ñöôïc chö Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc khoâng?
–Baïch Theá Toân! Vì sao nay Theá Toân noùi laø ñöôïc thoï kyù Voâ
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng hieåu sao? OÂng thaáy coù phaùp naøo ñeå thoï
kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc khoâng?
www.daitangkinh.org
–Baïch Theá Toân, khoâng! Con khoâng thaáy coù phaùp naøo ñeå thoï kyù
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, cuõng khoâng thaáy duøng phaùp naøo coù theå
ñaéc vaø cuõng chaúng thaáy coù phaùp naøo coù theå ñaéc.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu oâng hieåu taát caû caùc phaùp khoâng theå ñaéc
nhö vaäy thì khoâng neân noùi: “Phaùp naøy coù theå ñaéc vaø duøng phaùp naøy
coù theå ñaéc.”
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân ñang ôû trong ñaïi hoäi lieàn baïch
Phaät:
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy raát laø saâu xa, khoù thaáy,
khoù hieåu neân roát raùo xa lìa. Neáu ai nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, roài
bieân cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng thì phaûi bieát ngöôøi aáy phöôùc ñöùc khoâng
phaûi ít.
–Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Giaû söû trong coõi Dieâm-phuø-
ñeà naøy, coù chuùng sinh thaønh töïu möôøi ñieàu laønh thì phöôùc ñöùc cuûa hoï
ñöôïc seõ khoâng baèng ngöôøi ñoù nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, roài bieân
cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng. Duø phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi tu möôøi ñieàu laønh coù
ñöôïc traêm phaàn cuõng khoâng baèng moät phaàn ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-
la-maät..., hoaëc hoï coù ñöôïc traêm ngaøn muoân öùc phaàn cuõng khoâng
baèng moät phaàn phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät kia, cho
ñeán duøng toaùn soá ñeå thí duï cuõng khoâng theå naøo saùnh kòp vò aáy.
Baáy giôø coù moät vò Tyø-kheo noùi vôùi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö vaäy, thieän nam vaø thieän nöõ naøy ñaõ hôn
Nhaân giaû roài.
–Moät khi ngöôøi naøy chæ phaùt taâm duø trong choác laùt maø coøn
hôn ta, huoáng gì ngöôøi kia ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài bieân
cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng vaø thöïc haønh ñuùng nhö phaùp thì ngöôøi aáy raát
thuø thaéng trong taát caû caùc haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la nôi theá gian. Vò
Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy khoâng nhöõng chæ hôn taát caû
haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong taát caû theá gian, maø coøn hôn vò Tu-
ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn vaø Bích-chi-phaät. Vò Boà-
taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng nhöõng chæ hôn vò Tu-ñaø-
hoaøn cho ñeán Bích-chi-phaät, maø coøn hôn caû vò Boà-taùt lìa Baùt-nhaõ
ba-la-maät khoâng coù phöông tieän ñeå haønh Boá thí ba-la-maät. Vò Boà-
taùt naøy khoâng nhöõng chæ hôn ngöôøi lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng
duøng phöông tieän ñeå haønh Boá thí ba-la-maät maø coøn hôn ngöôøi lìa
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhöng khoâng duøng phöông tieän ñeå haønh Trì giôùi
ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät vaø Thieàn ñònh
ba-la-maät. Boà-taùt nhö vaäy laø raát thuø thaéng. Boà-taùt naøo thöïc haønh
theo Baùt-nhaõ ba-la-maät ñuùng nhö phaùp thì Boà-taùt aáy seõ hôn taát caû
haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian; vì taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-
tu-la trong theá gian ñeàu phaûi cung kính vaø cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät.
Neáu Boà-taùt thöïc haønh ñuùng theo lôøi daïy cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì Boà-taùt aáy khoâng döùt maát Nhaát thieát chuûng trí, Boà-taùt aáy gaàn
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc; Boà-taùt aáy chaéc chaén seõ ngoài ñaïo traøng
vaø Boà-taùt aáy luoân cöùu vôùt chuùng sinh bò chìm ñaém trong sinh töû.
Boà-taùt naøo hoïc nhö vaäy goïi laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc nhö vaäy
goïi laø khoâng hoïc Thanh vaên, Bích-chi-phaät. Neáu Boà-taùt hoïc nhö
vaäy thì seõ ñöôïc boán vò Thieân vöông ñem boán bình baùt ñeán choã vò aáy
vaø thöa: “Naøy thieän nam! Ngaøi haõy hoïc vaø chöùng ñaéc quaû vò Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc moät caùch nhanh choùng, luùc ngaøi
ngoài ñaïo traøng thì chuùng con seõ daâng cuùng boán bình baùt naøy.” Baïch
Theá Toân! Con cuõng ñích thaân ñeán thaêm hoûi, huoáng gì laø caùc Thieân
töû khaùc. Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì seõ ñöôïc chö Phaät
thöôøng cuøng nhau hoä nieäm. Bôûi vì, ôû theá gian coù bao nhieâu chuùng
sinh bò caùc khoå naõo thì vò Boà-taùt naøy hay tuøy theo haïnh Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø cöùu hoï khoâng coøn caùc khoå ñoù. Baïch Theá Toân! Theo con
nghó vò Boà-taùt naøy seõ ñöôïc coâng ñöùc raát lôùn trong ñôøi hieän taïi.
Ngay khi aáy, Toân giaû A-nan lieàn suy nghó: “Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân naøy töï duøng söùc trí tueä cuûa mình ñeå noùi nhö vaäy hay laø nhôø
nöông vaøo thaàn löïc cuûa Phaät?”
Bieát taâm nieäm cuûa A-nan, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn noùi vôùi
Toân giaû:
–Ñeàu laø nhôø thaàn löïc cuûa Phaät.
Phaät baûo A-nan:
www.daitangkinh.org
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy A-nan! Nhöõng lôøi cuûa Thích Ñeà-
hoaøn Nhaân vöøa noùi ñeàu laø nhôø thaàn löïc cuûa Phaät. Naøy A-nan! Khi
Boà-taùt naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät thì aùc
ma trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu phaân vaân nghi ngôø: “Hoaëc
laø Boà-taùt naøy chöùng thöïc teá Trung ñaïo roài rôi vaøo ñòa Thanh vaên,
Bích-chi-phaät, hay laø ñi thaúng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc?”
Phaåm 21: CUNG KÍNH BOÀ-TAÙT

–Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt khoâng lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
aùc ma seõ buoàn khoå, gioáng nhö bò teân baén vaøo tim, neân chuùng lieàn
phoùng möa ñaù, saám chôùp muoán laøm cho vò Boà-taùt ñoù hoaûng sôï rôïn caû
ngöôøi, laøm cho taâm vò aáy bò thoaùi lui Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc,
cho ñeán moät nieäm cuõng bò thaùc loaïn. Naøy A-nan! AÙc ma khoâng caàn
phaûi laøm naõo loaïn taát caû Boà-taùt ñoù.
–Baïch Theá Toân! N höõng Boà-taùt naøo bò aùc ma laøm naõo loaïn?
–Naøy A-nan! Coù Boà-taùt ñôøi tröôùc nghe noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät maø khoâng theå tin hieåu vaø thoï trì thì ngöôøi aáy seõ bò aùc ma
laøm naõo loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt khi nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät thaâm saâu laïi sinh taâm nghi ngôø: “Khoâng bieát laø coù Baùt-nhaõ ba-
la-maät thaâm saâu aáy hay khoâng.” A-nan! Boà-taùt nhö vaäy cuõng bò aùc
ma laøm naõo loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt xa lìa vò Thieän tri thöùc, bò leä
thuoäc aùc tri thöùc neân Boà-taùt naøy khoâng nghe thaät nghóa thaâm saâu
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät. Do khoâng nghe neân vò aáy khoâng thaáy vaø
khoâng bieát phaûi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö theá naøo? Tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät ra sao? A-nan! Boà-taùt naøy bò aùc ma laøm naõo loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt thoï trì phaùp sai laàm thì vò aáy
cuõng bò aùc ma laøm naõo loaïn. AÙc ma aáy nghó: “Ngöôøi naøy ñaõ giuùp ñôõ
ta, cuõng coù theå laøm cho ngöôøi khaùc giuùp ñôõ ta. Theá laø nguyeän cuûa ta
ñaõ thaønh töïu.” A-nan! Ngöôøi naøy cuõng bò aùc ma laøm naõo loaïn.
Laïi nöõa, naøy A-nan! Theá naøo laø Boà-taùt laøm cho aùc ma ñöôïc dòp
thuaän tieän? Neáu coù Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät roài ñi noùi vôùi Boà-
taùt khaùc: “Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu ñoù chuùng toâi coøn chöa coù theå
hieåu heát, caùc ngöôøi nghe ñeå laøm gì?” Ngöôøi aáy seõ bò aùc ma laøm naõo
loaïn.
Naøy A-nan! Neáu coù Boà-taùt khinh caùc Boà-taùt khaùc: “Toâi laø
ngöôøi tu haïnh vieãn ly, coøn caùc ngöôøi thì khoâng coù nhöõng coâng ñöùc
naøy.” Khi aáy, boïn aùc ma raát vui möøng vaø phaán khôûi.
Naøy A-nan! Neáu coù Boà-taùt ñöôïc aùc ma khen ngôïi danh hieäu
cuûa mình, do ñöôïc khen danh hieäu aáy neân vò aáy khinh cheâ caùc Boà-
taùt khaùc coù thieän taâm thanh tònh. Nhöõng haïng aáy khoâng coù töôùng
maïo vaø coâng ñöùc baäc khoâng thoaùi chuyeån maø doái traù noùi raèng mình
coù coâng ñöùc khoâng thoaùi chuyeån, chæ taêng theâm phieàn naõo, roài hoï
töï ñeà cao mình maø khinh khi ngöôøi khaùc: “Chæ coù toâi môùi ñöôïc coâng
ñöùc aáy, coøn oâng thì khoâng coù vieäc ñoù.” Khi aáy aùc ma raát vui möøng
vaø nghó: “Cung ñieän cuûa ta seõ khoâng troáng roãng vaø ñòa nguïc, ngaï
quyû, suùc sinh seõ taêng theâm.” A-nan! Do aùc ma gia taêng theâm thaàn
löïc cuûa mình vaøo lôøi noùi cuûa Boà-taùt aáy neân moïi ngöôøi nghe ñeàu tin
thoï. Tin thoï roài, hoï hoïc theo caùi mình thaáy vaø thöïc haønh theo lôøi
noùi cuûa Boà-taùt aáy. Khi hoï hoïc theo caùi mình thaáy vaø thöïc haønh theo
lôøi noùi aáy roài hoï caøng taêng theâm phieàn naõo. A-nan, nhöõng ngöôøi
nhö vaäy do taâm hoï ñieân ñaûo maø gaây ra töø nghieäp thaân, khaåu, yù môùi
ñöa ñeán quaû baùo chòu khoå naõo. Vì lyù do ñoù maø ñòa nguïc, ngaï quyû,
suùc sinh caøng taêng theâm. Naøy A-nan! AÙc ma thaáy lôïi ích aáy neân
chuùng raát vui möøng.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt caàu Phaät ñaïo maø cuøng tranh caõi vôùi caùc
vò Thanh vaên thì aùc ma seõ nghó: “Ngöôøi naøy tuy xa lìa Nhaát thieát trí
maø thaät söï chöa xa lìa.” A-nan! Boà-taùt naøo cuøng tranh caõi vôùi Boà-taùt
khaùc thì boïn aùc ma raát vui möøng vaø nghó: “Ngöôøi naøy xa lìa Nhaát
thieát trí, nhöng khoâng thöôøng xa lìa.” A-nan! Neáu ai chöa ñöôïc thoï
kyù Boà-taùt maø saân giaän vôùi ngöôøi ñaõ ñöôïc thoï kyù, roài cuøng nhau tranh
caõi, aùc khaåu, maéng nhieác. Neáu ngöôøi aáy coøn luyeán tieác Nhaát thieát trí
thì cöù theo moät nieäm hoï khôûi leân nhö vaäy seõ dieät tröø moät kieáp. Nhö
www.daitangkinh.org
vaäy, ngöôøi aáy môùi ñöôïc phaùt Ñaïi trang nghieâm trôû laïi.
–Baïch Theá Toân! Ngöôøi maéc toäi nhö vaäy coù theå saùm hoái ñöôïc
khoâng? Vaø caàn phaûi giaûm bôùt bao nhieâu kieáp theo töøng nieäm aáy thì
hoï môùi phaùt Ñaïi trang nghieâm trôû laïi?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Ta noùi coù phöông phaùp xuaát toäi cho Boà-taùt vaø
Thanh vaên chöù khoâng phaûi khoâng coù. A-nan! Neáu Boà-taùt cuøng tranh
caõi vôùi Boà-taùt khaùc, aùc khaåu maéng chöûi nhau, khoâng xin loãi nhau
maø keát haän trong loøng thì ta khoâng noùi coù phöông phaùp xuaát toäi cho
ngöôøi naøy. Ngöôøi naøy neáu coøn luyeán tieác Nhaát thieát trí thì phaûi
giaûm heát soá kieáp theo nieäm aùc ñoù thì hoï môùi phaùt Ñaïi trang nghieâm
trôû laïi.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt cuøng tranh caõi vôùi Boà-taùt khaùc, aùc
khaåu maéng chöûi roài hoái haän xin loãi nhau, sau ñoù khoâng coøn taùi phaïm
nöõa vaø nghó: “Ta neân nhöôøng nhòn vôùi taát caû chuùng sinh. Neáu ta coøn
saân giaän tranh caõi thì chæ theâm oaùn haän cho ngöôøi coøn bò toäi lôùn. Ta
neân laøm chieác caàu cho taát caû chuùng sinh, vôùi Boà-taùt khaùc ta coøn chöa
daùm khinh khi, huoáng gì gaây theâm söï thuø oaùn. Ta neân gioáng nhö
ngöôøi ñui ñieác ñeå khoâng bò toån haïi thaâm taâm cuûa mình. Khi ñöôïc
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc ta seõ ñoä cho hoï thì taïi sao ta
coøn noåi saân haän vôùi hoï ñeå toån haïi cho mình chöù.”
Naøy A-nan! Ngöôøi naøo caàu Boà-taùt ñaïo thì ñoái vôùi haøng Thanh
vaên cho ñeán moät nieäm cuõng khoâng neân saân giaän.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt cuøng soáng chung vôùi Boà-taùt khaùc thì
phaûi nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt cuøng soáng chung vôùi Boà-taùt khaùc thì
phaûi xem nhau nhö Phaät, nhö Ñaïi sö cuûa mình, phaûi ñoàng ngoài moät
xe, phaûi cuøng ñi moät ñöôøng. Neáu ngöôøi kia hoïc thöù gì thì ta hoïc thöù
aáy. Ngöôøi kia neáu hoïc taïp nhaïp thì ta khoâng neân hoïc theo. Neáu ngöôøi
kia hoïc thanh tònh hôïp vôùi nieäm Nhaát thieát trí thì ta cuõng neân hoïc nhö
vaäy. Boà-taùt naøo hoïc nhö vaäy thì goïi laø ñoàng hoïc.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt naøo hoïc voâ taän laø hoïc Nhaát thieát trí;
hoïc voâ sinh, hoïc vieãn ly, hoïc tòch dieät cuõng laø hoïc Nhaát thieát trí?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, Boà-taùt hoïc voâ taän laø hoïc
Nhaát thieát trí, hoïc voâ sinh, hoïc vieãn ly, hoïc tòch dieät laø hoïc Nhaát thieát
trí chaêng. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Neáu Nhö Lai duøng Nhö ñeå ñöôïc
goïi laø Nhö thì Nhö ñoù chaúng phaûi voâ taän, chaúng phaûi vieãn ly vaø
chaúng phaûi tòch dieät ö?
–Baïch Theá Toân, ñuùng vaäy!
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt hoïc nhö vaäy goïi laø hoïc Nhaát thieát trí,
hoïc Nhaát thieát trí laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoïc Phaät ñòa möôøi Löïc
cuûa Phaät, boán Voâ sôû uùy, hoïc möôøi taùm phaùp Baát coäng. Tu-boà-ñeà!
Boà-taùt naøo hoïc nhö vaäy thì seõ ñaït ñeán caùi hoïc bôø beân kia. Neáu Boà-
taùt hoïc nhö vaäy thì ma vaø daân ma khoâng theå haøng phuïc. Vò naøo hoïc
nhö vaäy thì seõ mau chöùng ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, hoïc nhö vaäy seõ
mau ngoài ñaïo traøng, hoïc nhö vaäy laø hoïc choã töï mình thöïc haønh, hoïc
nhö vaäy laø hoïc phaùp cöùu hoä, hoïc nhö vaäy laø hoïc ñaïi Töø, ñaïi Bi, hoïc
nhö vaäy laø hoïc ba chuyeån vaø möôøi hai töôùng phaùp luaân, hoïc nhö vaäy
laø hoïc ñoä chuùng sinh, hoïc nhö vaäy laø hoïc khoâng ñoaïn maát haït gioáng
Phaät, hoïc nhö vaäy laø hoïc môû cöûa cam loà.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi haïng phaøm phu coøn thaáp keùm thì khoâng
theå naøo hoïc ñöôïc nhö vaäy. Neáu Boà-taùt muoán ñieàu ngöï taát caû chuùng
sinh thì phaûi hoïc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo hoïc nhö vaäy seõ khoâng bò ñoïa vaøo ñòa
nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, cuõng khoâng sinh vaøo nôi bieân ñòa, ngöôøi hoïc
nhö vaäy seõ khoâng sinh vaøo doøng hoï Chieân-ñaø-la, khoâng sinh vaøo nhaø
tranh laù, khoâng sinh vaøo nhaø hoát phaân dô, khoâng sinh vaøo caùc nhaø
ngheøo heøn khaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo hoïc nhö vaäy thì khoâng bò ñui muø, leù,
khoâng bò taät luøn, caâm, ngoïng, ñaàn ñoän, taøn taät maø thaân theå ñöôïc ñaày
ñuû.
www.daitangkinh.org
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt hoïc ñöôïc nhö vaäy thì khoâng ñoaït
maïng soáng cuûa ngöôøi khaùc, khoâng troäm cöôùp vaät cuûa ngöôøi khaùc,
khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng noùi hai löôõi, khoâng aùc khaåu,
khoâng noùi lôøi voâ ích, khoâng tham lam ganh gheùt, khoâng saân giaän,
khoâng taø kieán, khoâng soáng baèng ngheà taø maïng, khoâng nuoâi quyeán
thuoäc taø kieán vaø khoâng nuoâi quyeán thuoäc phaù giôùi. Tu-boà-ñeà! Neáu
Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì khoâng sinh leân coõi trôøi Tröôøng thoï nöõa. Vì
sao vaäy? Vì Boà-taùt naøy ñaõ thaønh töïu söùc phöông tieän. Nhöõng gì laø
phöông tieän? Ñoù goïi laø töø Baùt-nhaõ ba-la-maät khôûi leân. Tuy nhaäp
vaøo thieàn nhöng khoâng theo thieàn sinh ra. Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt
hoïc nhö vaäy thì seõ ñaït ñöôïc Löïc thanh tònh vaø Voâ uùy thanh tònh cuûa
Phaät.
–Baïch Theá Toân! Neáu taát caû phaùp voán laø töôùng thanh tònh thì
Boà-taùt seõ ñaït ñöôïc nhöõng phaùp thanh tònh gì?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu taát caû phaùp voán laø
töôùng thanh tònh thì Boà-taùt seõ ôû trong phaùp töôùng thanh tònh ñoù thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng heà khinh nghi, sôï seät, khoâng thoaùi
lui. Ñoù goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät thanh tònh. Tu-boà-ñeà! Haïng phaøm
phu khoâng thaáy, khoâng bieát taát caû phaùp voán laø töôùng thanh tònh. Theá
neân, haøng Boà-taùt noã löïc tinh taán theo hoïc trong phaùp ñoù môùi ñaït ñöôïc
thanh tònh caùc löïc vaø caùc söï khoâng sôï haõi. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo hoïc
nhö vaäy thaûy ñeàu coù theå thoâng ñaït taát caû söï hoaït ñoäng cuûa taâm vaø
taâm sôû cuûa chuùng sinh. Tu-boà-ñeà! Ví nhö ít coù choã ñaát sinh ra vaøng
Dieâm-phuø-ñaøn, trong soá ñoâng chuùng sinh raát ít ngöôøi coù theå hoïc theo
Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy. Ví nhö ít coù chuùng sinh coù theå taïo
nghieäp ñeå laøm vua Chuyeån luaân, phaàn nhieàu chuùng sinh chæ taïo
nghieäp ñeå laøm vua caùc nöôùc nhoû.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Ít coù chuùng sinh coù theå thöïc haønh ñaïo
Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaàn nhieàu chæ phaùt taâm Thanh vaên vaø Bích-
chi-phaät. Tu-boà-ñeà! Ít coù chuùng sinh coù theå phaùt taâm hoïc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. ÔÛ trong soá ngöôøi hoïc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc thì coù ít ngöôøi coù theå thöïc haønh ñuùng nhö phaùp. Ñoái vôùi
soá ngöôøi thöïc haønh ñuùng nhö phaùp thì ít coù ngöôøi coù theå hoïc theo
Baùt-nhaõ ba-la-maät. ÔÛ trong soá ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ít
coù ngöôøi naøo ñaït ñöôïc ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån.
Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo muoán trôû thaønh ngöôøi ít
nhaát trong soá ít ñoù thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø phaûi tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Phaåm 22: VOÂ XAN PHIEÀN NAÕO

–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì
khoâng phaùt sinh taâm phieàn naõo, khoâng sinh taâm boûn seûn, khoâng sinh
taâm phaù giôùi, khoâng sinh taâm giaän töùc, khoâng sinh taâm bieáng nhaùc,
khoâng sinh taâm taùn loaïn, khoâng sinh taâm ngu si. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt
hoïc nhö vaäy ñeàu thaâu nhieáp vaøo caùc phaùp Ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Ví
nhö saùu möôi hai kieán ñeàu thaâu nhieáp vaøo trong thaân kieán. Tu-boà-ñeà!
Khi Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng ñeàu thaâu nhieáp vaøo caùc phaùp
Ba-la-maät. Ví nhö ngöôøi cheát, khi maïng caên dieät thì caùc caên cuõng
ñeàu dieät.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu
thaâu nhieáp trong caùc phaùp Ba-la-maät. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt
muoán thaâu nhieáp caùc phaùp Ba-la-maät thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeàu laø vò ñöùng ñaàu ôû
trong taát caû chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Chuùng sinh trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi haù coù nhieàu khoâng?
–Baïch Theá Toân! Chæ chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà coøn raát
nhieàu, huoáng gì laø caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc chuùng sinh aáy ñeàu laø Boà-taùt caû. Tu-boà-
ñeà! YÙ oâng nghó sao? Neáu coù moät ngöôøi naøo troïn ñôøi cuùng döôøng y
phuïc, uoáng aên, ngoïa cuï, thuoác men thì do nhaân duyeân ñoù ngöôøi aáy
ñöôïc phöôùc ñöùc coù nhieàu khoâng?
www.daitangkinh.org
–Baïch Theá Toân, raát nhieàu, raát nhieàu!

–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù Boà-taùt tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät trong
khoaûng thôøi gian khaûy moùng tay thì phöôùc ñöùc cuûa vò aáy seõ hôn
ngöôøi kia.
Thaät vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ laøm lôïi ích lôùn
cho caùc Boà-taùt, coù coâng naêng hoã trôï Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Theá neân, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo muoán chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc, muoán laøm baäc Voâ thöôïng trong taát caû chuùng sinh, muoán
cöùu hoä cho taát caû chuùng sinh, muoán ñöôïc ñaày ñuû phaùp cuûa Phaät,
muoán ñöôïc nhöõng ñieàu haønh xöû nhö Phaät, muoán ñöôïc nieàm vui ñoä
chuùng sinh vaø töï taïi, muoán ñöôïc tieáng gaàm sö töû nhö Phaät, muoán
ñöôïc Sö töû roáng nhö Phaät vaø muoán ñöôïc giaûng phaùp ôû trong ñaïi hoäi
khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi nhö Phaät, thì Boà-taùt aáy phaûi hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Tu-boà-ñeà! Ta khoâng bao giôø thaáy coù Boà-
taùt naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng ñöôïc ñaày ñuû lôïi ích nhö
vaäy.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt aáy cuõng ñöôïc ñaày ñuû phaùp cuûa Thanh
vaên ö?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy cuõng hoïc ñaày ñuû phaùp cuûa Thanh
vaên nhöng khoâng mong muoán truï vaøo phaùp cuûa Thanh vaên, cuõng
khoâng noùi ta seõ ñöôïc phaùp Thanh vaên aáy, maø vò aáy chæ muoán ñaày ñuû
caùc coâng ñöùc. Tuy coù theå bieát nhöõng lôïi ích cuûa coâng ñöùc aáy nhöng
Boà-taùt khoâng truï vaøo trong ñoù maø chæ nghó: “Ta cuõng neân noùi roõ veà
coâng ñöùc cuûa phaùp Thanh vaên ñeå giaùo hoùa cho chuùng sinh.” Neáu Boà-
taùt hoïc nhö vaäy thì coù theå laøm ruoäng phöôùc cho haøng Trôøi, Ngöôøi, A-
tu-la trong taát caû theá gian; ñoái vôùi ruoäng phöôùc cuûa Thanh vaên vaø
Bích-chi-phaät, thì ruoäng phöôùc cuûa Boà-taùt laø sieâu vieät hôn heát. Boà-taùt
hoïc nhö vaäy thì seõ ñöôïc gaàn Nhaát thieát trí, khoâng xaû boû Baùt-nhaõ ba-
la-maät, khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøo haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät nhö vaäy, goïi laø khoâng thoaùi chuyeån Nhaát thieát trí, seõ xa lìa ñòa
Thanh vaên, Bích-chi-phaät vaø gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Boà-taùt
aáy nghó: “Ñaây laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø
ta seõ ñöôïc Nhaát thieát trí.” Neáu Boà-taùt naøo phaân bieät nhö vaäy töùc laø
khoâng haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøo khoâng phaân bieät Baùt-nhaõ
ba-la-maät, khoâng thaáy Baùt-nhaõ ba-la-maät, khoâng noùi ñaây laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät, nhôø Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy maø ngöôøi noï seõ ñöôïc Nhaát
thieát trí. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo khoâng thaáy, khoâng nghe, khoâng hieåu
vaø khoâng bieát nhö vaäy, töùc laø ñaõ haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân nghó: “Boà-taùt naøy chæ môùi haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät maø coøn vöôït hôn taát caû chuùng sinh, huoáng gì laø
chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Neáu coù ngöôøi chæ öa thích
nghe Nhaát thieát trí, vò aáy lieàn ñöôïc lôïi ích lôùn vaø cuoäc soáng toát laønh
nhö vaäy, huoáng gì hay phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Boà-taùt naøy seõ ñöôïc söï haâm moä cuûa theá gian vaø vò aáy seõ ñieàu
ngöï ñöôïc taát caû chuùng sinh.” Ngay khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn
bieán hoùa ra hoa Maïn-ñaø-la raûi tung leân Ñöùc Phaät vaø thöa:
–Baïch Theá Toân! Neáu coù ngöôøi naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc thì con nguyeän laøm cho hoï ñaày ñuû phaùp cuûa Phaät, ñaày ñuû
Nhaát thieát trí, ñaày ñuû phaùp Töï nhieân, ñaày ñuû phaùp Voâ laäu.
Baïch Theá Toân! Thaäm chí con chaúng naûy sinh moät yù nieäm muoán
laøm cho ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc coù söï thoaùi
chuyeån.
Baïch Theá Toân! Con thaáy trong sinh töû coù caùc khoå naõo, neân con
cuõng khoâng sinh moät nieäm muoán laøm cho caùc Boà-taùt coù söï thoaùi
chuyeån vaø töï con cuõng sieâng naêng tinh taán ñeå caàu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc. Vì sao vaäy? Vì nhöõng ngöôøi aáy phaùt taâm nhö vaäy seõ laøm
lôïi ích lôùn cho taát caû theá gian.
Baïch Theá Toân! Neáu töï thaân con ñöôïc ñoä thì con seõ ñoä cho
nhöõng ngöôøi chöa ñoä, ñöôïc giaûi thoaùt, con seõ giaû i thoaùt cho nhöõng
ngöôøi chöa ñöôïc giaûi thoaùt, neáu ñöôïc an oån thì con seõ laøm an oån cho
nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc an oån vaø ñöôïc dieät ñoä, con seõ dieät ñoä cho
nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc dieät ñoä. Neáu ngöôøi naøo bieát tuøy hyû ñoái vôùi
Boà-taùt môùi phaùt taâm, hoaëc vò haønh saùu phaùp Ba-la-maät, hoaëc baäc
khoâng thoaùi chuyeån hoaëc vò Nhaát sinh boå xöù maø tuøy hyû thì vò aáy ñöôïc
bao nhieâu phöôùc ñöùc?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nuùi Tu-di chuùa coøn coù theå löôøng ñöôïc, chöù
www.daitangkinh.org
phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa vò naøy khoâng theå naøo löôøng ñöôïc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi coøn coù theå
löôøng ñöôïc, chöù phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa vò naøy khoâng theå naøo löôøng
ñöôïc.
–Baïch Theá Toân! Ngöôøi naøo khoâng coù caùc taâm tuøy hyû aáy thì hoï
seõ bò leä thuoäc theo aùc ma, phaûi bieát ngöôøi ñoù laø quyeán thuoäc cuûa ma.
Ngöôøi maø khoâng coù caùc taâm tuøy hyû aáy, neân bieát keû ñoù laø aùc ma ôû
treân coõi trôøi khi cheát sinh trôû laïi vaøo coõi theá gian naøy. Vì sao vaäy? Vì
caùc taâm aáy ñeàu coù theå phaù caùc vieäc cuûa ma, coøn phöôùc ñöùc tuøy hyû
cuûa ngöôøi naøy thì neân hoài höôùng leân ngoâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc. Neáu ngöôøi naøo phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì vò
aáy seõ khoâng boû Phaät, khoâng boû Phaùp, khoâng boû Taêng. Vì vaäy maø hoï
coù caùc taâm tuøy hyû ñoù?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo coù caùc taâm
tuøy hyû ñoù thì phaûi bieát vò aáy mau ñöôïc gaëp Phaät. Laïi ngöôøi aáy nhôø coù
phöôùc ñöùc caên laønh tuøy hyû, maø sinh ra baát cöù choã naøo cuõng thöôøng
ñöôïc cuùng döôøng, cung kính, toân troïng vaø ngôïi khen, khoâng bao giôø
nghe tieáng xaáu aùc, cuõng khoâng ñoïa trong caùc ñöôøng aùc maø thöôøng
sinh leân coõi trôøi. Vì sao vaäy? Vì ngöôøi coù taâm tuøy hyû ñoù muoán laøm
lôïi ích cho voâ soá chuùng sinh neân taâm tuøy hyû aáy daàn daàn taêng tröôûng.
Do ñoù môùi ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc vaø khi chöùng ñöôïc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, vò aáy seõ dieät ñoä voâ löôïng, voâ bieân
chuùng sinh.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhôø nhaân duyeân ñoù maø phaûi bieát ngöôøi coù
taâm tuøy hyû naøy laøm lôïi ích cho voâ soá chuùng sinh neân caên laønh ñöôïc
tuøy hyû.
–Baïch Theá Toân! Taâm aáy nhö huyeãn thì laøm sao chöùng Voâ
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? OÂng thaáy taâm aáy coù nhö
huyeãn khoâng?
–Baïch Theá Toân, khoâng! Con khoâng thaáy taâm aáy nhö huyeãn.
Phaät daïy:
–YÙ oâng hieåu sao? Neáu oâng khoâng thaáy huyeãn aáy, cuõng khoâng
thaáy taâm nhö huyeãn. Vaäy neáu lìa huyeãn vaø lìa taâm nhö huyeãn thì oâng
thaáy coù phaùp naøo coù theå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc hay
khoâng?
–Baïch Theá Toân, khoâng! Neáu lìa huyeãn vaø lìa taâm nhö huyeãn
thì con khoâng thaáy coù phaùp naøo ñeå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc. Baïch Theá Toân! Neáu con khoâng thaáy phaùp naøo khaùc thì neân noùi
phaùp naøo coù, phaùp naøo khoâng?
Baïch Theá Toân! Neáu phaùp roát raùo xa lìa töùc laø seõ khoâng coøn höõu
voâ, neáu phaùp roát raùo lìa thì phaùp ñoù khoâng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc.
Baïch Theá Toân! Vì phaùp Voâ sôû höõu cuõng khoâng theå chöùng ñaéc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, do ñoù maø Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa.
Neáu phaùp roát raùo lìa thì khoâng theå tu taäp phaùp aáy nhö vaäy, cuõng
khoâng theå sinh ra phaùp naøo khaùc vì Baùt-nhaõ ba-la-maät hoaøn toaøn lìa.
Baïch Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät roát raùo lìa thì laøm sao
coù theå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc? Neáu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc cuõng roát raùo lìa?
Phaät daïy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät
roát raùo lìa thì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuõng roát raùo lìa. Do vì
nhaân duyeân aáy maø coù theå chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng lìa roát raùo thì
khoâng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu
khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät maø chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc
thì cuõng khoâng theå duøng söï xa lìa ñeå ñöôïc xa lìa.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 9
Phaåm 23: KHEN NGÔÏI BOÀ-TAÙT
Khi aáy Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Theá Toân! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø haønh
thaät nghóa thaäm thaâm vi dieäu phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät töùc laø haønh thaät nghóa thaäm thaâm vi dieäu. Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-
taùt haønh thaät nghóa thaäm thaâm vi dieäu aáy maø laáy laøm khoù thì khoâng
chöùng ñöôïc thaät nghóa aáy. Ñoù goïi laø haøng ñòa Thanh vaên, hoaëc laø ñòa
Bích-chi-phaät.
–Baïch Theá Toân! Theo con hieåu veà thaät nghóa maø Phaät ñaõ noùi
thì söï thöïc haønh cuûa Boà-taùt khoâng khoù. Vì sao vaäy? Vì ngöôøi chöùng
ñaéc chaúng theå naém baét ñöôïc, phaùp duøng ñeå chöùng ñaéc chaúng theå
naém baét ñöôïc vaø phaùp ñöôïc chöùng ñaéc cuõng chaúng theå naém baét ñöôïc.
Neáu Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy maø khoâng khinh nghi, sôï seät, khoâng
thoaùi lui thì phaûi bieát Boà-taùt aáy ñaõ haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, maø
khoâng thaáy ta haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì khoâng phaân bieät nhö vaäy
neân bieát Boà-taùt aáy gaàn chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, xa lìa ñòa
Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät.
Baïch Theá Toân! Boà-taùt haønh ví nhö hö khoâng, khoâng coù nghóa laø
gaàn hay xa. Vì sao? Vì hö khoâng khoâng coù söï phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng nghó:
“Caùc Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa ta, coøn Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc thì gaàn ta. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaân
bieät.”
Baïch Theá Toân! Ví nhö ngöôøi huyeãn ñöôïc nhaø aûo thuaät bieán hoùa
ra, nhöng khoâng nghó raèng: “Nhaø aûo thuaät thì gaàn ta, coøn ngöôøi xem
thì xa ta.” Vì sao vaäy? Vì ngöôøi huyeãn do nhaø aûo thuaät hoùa ra khoâng
coù phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng nghó
raèng: “Quaû vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa ta, Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc thì caùch gaàn ta.” Vì sao vaäy? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät
Baïch Theá Toân! Ví nhö caùi boùng khoâng nghó raèng: “Vaät taïo ra ta
thì gaàn ta, coøn caùc vieäc khaùc thì caùch xa ta.” Vì sao vaäy? Vì caùi boùng
khoâng coù phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng nghó
raèng: “Quaû vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät xa ta, coøn Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc thì gaàn ta.” Vì sao vaäy? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät khoâng coù
phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Gioáng nhö Ñöùc Nhö Lai khoâng thöông, khoâng
gheùt. Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng coù thöông, khoâng coù
gheùt. Baïch Theá Toân, gioáng nhö Ñöùc Nhö Lai khoâng coù caùc söï phaân
bieät, Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy, khoâng coù caùc söï phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Gioáng nhö hoùa thaân cuûa Nhö Lai khoâng nghó
raèng: “Quaû vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa ta, coøn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc thì caùch gaàn ta.” Vì sao vaäy? Vì hoùa thaân cuûa Nhö
Lai khoâng coù phaân bieät. Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö
vaäy, khoâng coù phaân bieät quaû vò Thanh vaên, Bích-chi-phaät caùch xa ta,
coøn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì caùch gaàn ta. Vì sao vaäy? Vì Baùt-
nhaõ ba-la-maät khoâng coù phaân bieät. Baïch Theá Toân! Nhö hoùa thaân cuûa
Nhö Lai tuøy theo vieäc maø laøm, khoâng coù phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng nhö vaäy, tuøy theo söï tu taäp ñeàu coù theå thaønh töïu maø khoâng
coù phaân bieät.
Baïch Theá Toân! Ví nhö ngöôøi thôï laøm ra caùc boä phaän ngöôøi
baèng goã. Nhö ngöôøi nam hoaëc ngöôøi nöõ ñoù tuøy theo vieäc laøm ñeàu
ñöôïc thaønh töïu maø khoâng coù phaân bieät. Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng nhö vaäy, tuøy theo söï tu taäp thì vieäc gì cuõng ñeàu ñöôïc
thaønh töïu nhöng khoâng coù phaân bieät.
www.daitangkinh.org
Baïch Theá Toân! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø haønh thaät
nghóa kieân coá phaûi khoâng?
–Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø haønh thaät nghóa kieân coá.
Khi aáy, caùc Thieân töû ôû coõi Duïc nghó: “Neáu coù ngöôøi phaùt taâm
caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, coù theå thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thaâm saâu nhö vaäy maø khoâng chöùng thaät teá laïi rôi vaøo ñòa vò Thanh
vaên, hoaëc laø ñòa Bích-chi-phaät neân bieát vieäc laøm cuûa Boà-taùt aáy raát
khoù ñöôïc söï cung kính, leã laïy cuûa taát caû theá gian.”
Tu-boà-ñeà noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thaâm saâu nhö vaäy maø khoâng
chöùng ñaéc thì khoâng laáy laøm khoù. Vì söï cöùu ñoä voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh neân Boà-taùt phaùt ñaïi trang nghieâm, nhöng caùc chuùng sinh
roát raùo chaúng theå naém baét ñöôïc, ngöôøi ñaùng ñöôïc ñoä thì cuõng chaúng
theå naém baét ñöôïc. Nhöng neáu hoï coù theå phaùt taâm laïi thì ta seõ ñoä hoï.
Ñoù môùi goïi laø khoù.
Naøy caùc Thieân töû! Ngöôøi naøy muoán cöùu ñoä chuùng sinh laø muoán
ñoä hö khoâng. Vì sao vaäy? Vì hö khoâng xa lìa neân chuùng sinh cuõng xa
lìa. Theá neân phaûi bieát vieäc laøm cuûa Boà-taùt aáy raát laø khoù. Bieát khoâng
coù chuùng sinh nhöng vì chuùng sinh maø vò aáy phaùt Ñaïi trang nghieâm.
Cuõng nhö ngöôøi chieán ñaáu vôùi hö khoâng neân Phaät noùi chuùng sinh aáy
chaúng theå naém baét ñöôïc. Vì chuùng sinh xa lìa neân ngöôøi coù theå ñöôïc
ñoä cuõng xa lìa. Vì chuùng sinh xa lìa neân saéc cuõng xa lìa. Vì chuùng
sinh xa lìa neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng xa lìa; vì chuùng sinh xa lìa
neân taát caû caùc phaùp cuõng xa lìa. Neáu Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy maø
khoâng khinh nghi, sôï seät, khoâng thoaùi lui thì phaûi bieát Boà-taùt ñoù ñaõ
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Phaät hoûi Tu-boà-ñeà:
–Vì nhaân duyeân gì maø Boà-taùt khoâng khinh nghi sôï seät vaø khoâng
bò thoaùi lui?
–Baïch Theá Toân! Vì khoâng neân khoâng thoaùi lui, vì voâ sôû höõu
neân khoâng thoaùi lui. Vì sao? Vì ngöôøi thoaùi lui chaúng theå naém baét
ñöôïc, phaùp thoaùi lui chaúng theå naém baét ñöôïc vaø nôi thoaùi lui cuõng
chaúng theå naém baét ñöôïc. Boà-taùt naøo nghe noùi nhö vaäy maø khoâng
khinh nghi sôï seät, khoâng thoaùi lui thì phaûi bieát Boà-taùt aáy ñaõ haønh
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät laø nhö theá.
Luùc baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng chuùng Phaïm Thieân vöông
chuû teå cuûa chuùng sinh, Töï taïi Thieân vöông vaø caùc Thieân töû ñeàu cuøng
nhau cung kính, leã laïy vò Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Naøy
Tu-boà-ñeà! Khoâng nhöõng Thích Ñeà-hoaøn Nhaân, Phaïm Thieân vöông
chuû teå cuûa chuùng sinh, Töï taïi Thieân vöông vaø caùc Thieân töû môùi cung
kính leã laïy vò Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy, maø chö Thieân caùc
coõi trôøi nhö: Phaïm theá, Phaïm phuï, Phaïm chuùng, Ñaïi phaïm, Quang
thieân, Thieåu quang, Voâ löôïng quang, Quang aâm, Tònh, Thieåu Tònh,
Voâ löôïng tònh, Voâ bieán tònh, Voâ aâm, Phöôùc sinh, Quaûng quaû, Voâ
quaûng, Voâ nhieät, Dieäu kieán, Thieän kieán vaø cuøng taát caû chö Thieân
treân caùc coõi trôøi Voâ tieåu cuõng ñeàu cung kính vaø leã laïy vò Boà-taùt haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ löôïng a-taêng-kyø theá giôùi chö Phaät trong
hieän taïi ñeàu nhôù nghó ñeán vò Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy. Tu-
boà-ñeà! Neáu Boà-taùt khi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì seõ ñöôïc chö Phaät
hoä nieäm, phaûi bieát Boà-taùt aáy töùc laø baäc khoâng thoaùi chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Giaû söû nhö caùc chuùng sinh trong haèng haø sa theá
giôùi ñeàu laøm aùc ma. Moãi moät chuùng sinh aáy ñeàu hoùa laøm aùc ma nhö
vaäy, nhöng chuùng ma aáy ñeàu khoâng theå naøo haïi ñöôïc vò Boà-taùt haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc hai phaùp thì aùc ma khoâng
theå phaù hoaïi. Ñoù laø:
1. Quaùn saùt taát caû caùc phaùp laø khoâng.
2. Khoâng xaû boû taát caû chuùng sinh.
Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc hai phaùp treân ñaây, aùc ma khoâng theå naøo
haïi ñöôïc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi coù hai phaùp aùc ma khoâng theå naøo phaù hoaïi
ñoù laø:
www.daitangkinh.org
1. Lôøi noùi phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc laøm.

2. Ñöôïc chö Phaät hoä nieäm.
Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc hai phaùp treân ñaây thì seõ ñöôïc chö Thieân
ñeán cung kính cuùng döôøng thaêm hoûi vaø an uûi nhö sau: “Naøy thieän
nam, neáu oâng thöïc haønh haïnh aáy thì seõ mau chöùng Phaät ñaïo. Neáu
thöïc haønh haïnh naøy thì oâng phaûi cöùu ñoä cho nhöõng chuùng sinh khoâng
ñöôïc cöùu ñoä, phaûi laøm nhaø ôû cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù nhaø ôû,
phaûi laøm choã nöông töïa cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù choã nöông
töïa, phaûi laøm hoøn ñaûo cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù hoøn ñaûo, phaûi
laøm con ñöôøng thoâng suoát cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù con ñöôøng
thoâng suoát, phaûi laøm choã cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù choã quay
veà, phaûi ñem laïi aùnh saùng cho nhöõng chuùng sinh ñang bò toái taêm vaø
phaûi laøm loái ñi cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù loái ñi. Vì sao? Vì Boà-
taùt aáy thöïc haønh haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø thaønh töïu ñöôïc boán
coâng ñöùc. Khi ñang noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Tyø-kheo
Taêng ôû chung quanh thì Boà-taùt aáy ñöôïc voâ löôïng, voâ bieân a-taêng-kyø
chö Phaät trong soá theá giôùi khaép möôøi phöông ôû hieän taïi thaûy ñeàu
khen ngôïi, taùn thaùn veà danh hieäu cuûa mình.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö nay ta ñang khen ngôïi taùn thaùn thaät
töôùng vaø danh töï cuûa vò Boà-taùt noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø caùc Boà-taùt
khaùc ôû choã Phaät A-suùc. Vì caùc Boà-taùt aáy thöôøng tu haønh phaïm haïnh
vaø khoâng bao giôø xa lìa vieäc thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy.
Nhö vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Nay chö Phaät ôû khaép möôøi phöông
trong hieän taïi cuõng ñeàu khen ngôïi taùn thaùn: “Caùc Boà-taùt trong nöôùc
ta noåi tieáng tu haønh phaïm haïnh vaø khoâng xa lìa vieäc thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät.”
–Baïch Theá Toân! Taát caû chö Phaät khi thuyeát phaùp ñeàu khen
ngôïi taùn thaùn caùc vò Boà-taùt phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Khoâng, naøy Tu-boà-ñeà! Khi chö Phaät thuyeát phaùp, coù vò Boà-
taùt ñöôïc khen ngôïi taùn thaùn nhöng coù vò khoâng ñöôïc khen ngôïi taùn
thaùn.
Tu-boà-ñeà! Khi thuyeát phaùp, chö Phaät hay khen ngôïi caùc vò Boà-
–Baïch Theá Toân! Khi chö Phaät thuyeát phaùp, nhöõng vò Boà-taùt
chöa chöùng khoâng thoaùi chuyeån thì caùc Ngaøi coù khen ngôïi taùn thaùn
khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhöõng Boà-taùt naøo chöa chöùng ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån thì chö Phaät cuõng khen ngôïi taùn thaùn. Vì nhöõng gì maø
Boà-taùt coù theå hoïc theo ôû Phaät A-suùc thì vò aáy ñeàu ñöôïc haønh ñaïo.
Boà-taùt nhö vaäy, tuy chöa chöùng khoâng thoaùi chuyeån cuõng ñöôïc chö
Phaät khen ngôïi, taùn thaùn.
Tu-boà-ñeà! Vò naøo coù khaû naêng hoïc theo töôùng haønh ñaïo cuûa
Boà-taùt ñoù thì Boà-taùt nhö vaäy, duø chöa chöùng khoâng thoaùi chuyeån,
cuõng ñöôïc chö Phaät khen ngôïi taùn thaùn.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
tin hieåu taát caû caùc phaùp Voâ sinh maø chöa chöùng ñaéc Voâ sinh phaùp
nhaãn. Cuõng coù vò tin hieåu taát caû caùc phaùp laø khoâng maø ôû trong ñòa vò
khoâng thoaùi chuyeån vò aáy chöa ñöôïc töï taïi. Cuõng coù vò coù theå thöïc
haønh töôùng tòch tònh cuûa taát caû caùc phaùp maø chöa vaøo ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Nhöõng Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy cuõng ñöôïc chö Phaät
khen ngôïi taùn thaùn khi caùc Ngaøi thuyeát phaùp. Coøn vò naøo chöa chöùng
khoâng thoaùi chuyeån maø ñöôïc chö Phaät khen ngôïi taùn thaùn khi caùc
Ngaøi thuyeát phaùp thì vò aáy seõ xa lìa ñöôïc ñòa Thanh vaên, Bích-chi-
phaät, gaàn ñòa vò Phaät vaø chaéc chaén vò aáy seõ ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy thì khi chö Phaät thuyeát phaùp, vò aáy seõ ñöôïc caùc Ngaøi khen ngôïi,
taùn thaùn. Vaø oâng phaûi bieát raèng Boà-taùt aáy seõ chaéc chaén ñaït ñeán ñòa
vò khoâng thoaùi chuyeån.
www.daitangkinh.org

–Boà-taùt naøo nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy moät caùch thaâm saâu roài
tin hieåu, khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän, khoâng laáy laøm khoù thì Boà-
taùt aáy seõ ôû nôi Phaät A-suùc vaø choã cuûa caùc Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät moät caùch thaâm saâu vaø cuõng tin hieåu nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo coù theå tin hieåu Baùt-nhaõ ba-la-maät
ñuùng nhö Phaät ñaõ noùi thì ngöôøi aáy chaéc chaén seõ ñaït ñeán ñòa vò khoâng
thoaùi chuyeån. Tu-boà-ñeà! Chæ nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät maø ngöôøi aáy
coøn ñöôïc lôïi ích nhö vaäy, huoáng gì tin hieåu vaø thöïc haønh ñuùng nhö
lôøi daïy ñoù thì hoï seõ truï vaøo Nhaát thieát trí.
–Baïch Theá Toân! Neáu lìa chaân nhö laïi khoâng coù phaùp naøo ñeå
ñaéc thì ai seõ truï vaøo Nhaát thieát trí? Ai seõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc vaø ai seõ thuyeát phaùp?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Theo lôøi oâng hoûi, neáu lìa chaân nhö laïi khoâng
coù phaùp naøo ñeå ñaéc thì ai seõ truï vaøo Nhaát thieát trí, ai seõ chöùng Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc vaø ai seõ thuyeát phaùp. Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy,
naøy Tu-boà-ñeà! Lìa chaân nhö thì seõ khoâng coù phaùp naøo truï trong chaân
nhö caû. Vì chaân nhö coøn khoâng theå ñaéc, huoáng gì laø coù ngöôøi truï vaøo
chaân nhö. Vì vaäy, chaân nhö khoâng theå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc, maø lìa chaân nhö cuõng khoâng theå chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc. Do ñoù, chaân nhö khoâng coù thuyeát phaùp, maø lìa chaân nhö cuõng
khoâng coù ai thuyeát phaùp caû.
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Khoâng coù ngöôøi truï vaøo chaân nhö thì seõ khoâng
coù ai chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Khoâng coù ai thuyeát phaùp
maø Boà-taùt nghe phaùp aáy moät caùch thaâm saâu nhöng khoâng nghi ngôø,
khoâng hoái haän, khoâng laáy laøm khoù maø muoán chöùng ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc thì ñoù môùi thaät laø khoù.

–Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö lôøi oâng noùi, Boà-taùt nghe phaùp aáy moät
caùch thaâm saâu nhöng khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän, khoâng laáy laøm
khoù maø muoán chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì ñoù laø ñieàu
raát khoù. Naøy Kieàu-thi-ca! Taát caû caùc phaùp laø khoâng thì trong phaùp
naøy ai seõ nghi ngôø, ai seõ hoái haän vaø ai seõ laáy laøm khoù?
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân thöa vôùi Tu-boà-ñeà:
–Thöa Toân giaû! Nhö lôøi thaày noùi thì ñeàu nöông vaøo khoâng maø
khoâng coù gì ngaên ngaïi. Ví nhö muõi teân baén leân hö khoâng noù ñi khoâng
coù gì ngaên ngaïi. Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Con noùi choã khoâng ngaên
ngaïi cuõng nhö vaäy.
Baáy giôø, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Con noùi nhö vaäy vaø traû lôøi nhö vaäy laø noùi
ñuùng theo lôøi cuûa Nhö Lai vaø traû lôøi ñuùng nhö phaùp phaûi khoâng?
Phaät daïy:
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng noùi nhö vaäy vaø traû lôøi nhö vaäy laø ñuùng
theo lôøi noùi cuûa Nhö Lai vaø traû lôøi ñuùng nhö phaùp. Nhö vaäy laø oâng ñaõ
traû lôøi ñuùng vôùi chaùnh phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Nhöõng gì maø Tu-boà-ñeà ñaõ noùi ñeàu döïa vaøo
khoâng. Tu-boà-ñeà coøn khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeå ñaéc, huoáng gì
laø thöïc haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khoâng coù quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc ñeå chöùng huoáng gì coù ngöôøi chöùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc. Khoâng coù Nhaát thieát trí ñeå chöùng, huoáng gì coù
ngöôøi chöùng Nhaát thieát trí. Khoâng coù chaân nhö ñeå chöùng, huoáng gì
coù ngöôøi chöùng chaân nhö. Khoâng coù phaùp voâ sinh ñeå chöùng, huoáng
gì coù ngöôøi chöùng phaùp voâ sinh. Khoâng coù caùc löïc ñeå chöùng, huoáng
gì coù ngöôøi chöùng caùc löïc. Khoâng coù phaùp voâ sôû uùy ñeå chöùng
huoáng gì coù ngöôøi chöùng phaùp voâ sôû uùy vaø khoâng coù phaùp naøo ñeå
ñaéc, huoáng gì coù ngöôøi thuyeát phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Tu-boà-ñeà thöôøng öa thích haïnh vieãn ly vaø öa
thích haïnh voâ sôû ñaéc. Naøy Kieàu-thi-ca! Nhöõng söï thöïc haønh ñoù cuûa
Tu-boà-ñeà maø so vôùi söï thöïc haønh cuûa vò Boà-taùt naøy thì duø traêm
phaàn cuõng khoâng baèng moät phaàn, hoaëc traêm ngaøn vaïn öùc phaàn
www.daitangkinh.org
cuõng khoâng baèng moät phaàn, cho ñeán toaùn soá ví duï cuõng khoâng theå
naøo saùnh kòp vôùi Boà-taùt aáy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Chæ tröø söï thöïc haønh cuûa Ñöùc Nhö Lai ra,
coøn Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy so vôùi caùc söï thöïc haønh
khaùc thì vò aáy laø baäc Ñaïi toái thaéng, voâ thöôïng vi dieäu. Neáu ñem söï
thöïc haønh cuûa vò Boà-taùt naøy so vôùi söï thöïc haønh cuûa haøng Thanh
vaên, Bích-chi-phaät thì vò aáy laø baäc Ñaïi toái thaéng, voâ thöôïng vi dieäu.
Theá neân, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ai muoán trôû thaønh baäc Toái thöôïng
trong taát caû chuùng sinh thì vò aáy phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö vò Boà-taùt ñaõ haønh.
Baáy giôø trong ñaïi hoäi caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Ñao-lôïi ñem hoa
Maïn-ñaø-la raûi leân Ñöùc Phaät. Coù saùu traêm vò Tyø-kheo töø choã ngoài
ñöùng daäy maëc aùo ñeå hôû vai beân phaûi, quyø goái beân phaûi chaám ñaát,
chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät, nhôø thaàn löïc cuûa Phaät neân hai tay caùc
vò aáy ñeàu voùc ñaày hoa, roài lieàn ñem hoa naøy raûi tung leân Ñöùc Phaät.
Raûi hoa xong caùc vò aáy lieàn thöa:
–Baïch Theá Toân! Chuùng con seõ thöïc haønh haïnh Toái thöôïng aáy.
Ñöùc Phaät lieàn mæm cöôøi. Theo thöôøng phaùp cuûa chö Phaät khi
mæm cöôøi thì töø nôi mieäng cuûa caùc Ngaøi phaùt ra voâ löôïng maøu saéc
xanh, vaøng, ñoû, traéng. Caùc aùnh saùng aáy chieáu khaép caû voâ löôïng, voâ
bieân theá giôùi leân ñeán trôøi Phaïm thieân, roài trôû laïi bao quanh thaân ba
voøng vaø nhaäp vaøo ñænh ñaàu cuûa caùc Ngaøi.
Luùc aáy, Toân giaû A-nan lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, maëc aùo baøy
vai phaûi, goái beân phaûi quyø saùt ñaát, chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät vaø
baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Vì nhaân duyeân gì maø Nhö Lai laïi mæm cöôøi?
Khi chö Phaät mæm cöôøi laø ñeàu coù nhaân duyeân caû.
Phaät baûo A-nan:
–Naøy A-nan! Vaøo thôøi kieáp Tinh tuù seõ coù saùu traêm vò Tyø-kheo
ñöôïc chöùng thaønh Phaät vaø ñoàng moät hieäu laø Taùn Hoa. Naøy A-nan!
Soá Tyø-kheo Taêng vaø chö Nhö Lai aáy ñeàu ngang baèng nhau, tuoåi thoï
cuûa chö vò cuõng baèng nhau vaø ñeàu soáng ñeán hai vaïn kieáp. Töø ñoù veà
sau, caùc Tyø-kheo kia sinh ra nôi naøo cuõng ñöôïc xuaát gia, theá giôùi
cuûa hoï thöôøng möa hoa naêm maøu raát ñeïp. Theá neân, naøy A-nan!
Neáu ai muoán thöïc haønh haïnh toái thöôïng aáy thì neân thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt naøo muoán thöïc haønh theo haïnh cuûa Nhö Lai
thì neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân
bieát ngöôøi aáy sau khi maïng chung töø coõi nhaân gian, hoaëc giaû maïng
chung ôû treân coõi Ñaâu-suaát, ñôøi sau seõ sinh ôû choán nhaân gian. Bôûi vì
sao? Vì trong loaøi ngöôøi vaø treân coõi trôøi Ñaâu-suaát, moïi ngöôøi deã
thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø tin thích,
thoï trì, ñoïc tuïng, ghi cheùp; ghi cheùp roài ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù
chæ daïy laøm lôïi ích cho caùc Boà-taùt khaùc thì neân bieát vò aáy ñöôïc Nhö
Lai troâng thaáy, phaûi bieát vò aáy ñaõ gieo troàng caùc caên laønh vôùi chö
Phaät maø khoâng troàng caên laønh cuøng ñeä töû.
Naøy A-nan! Boà-taùt naøo hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng
khinh nghi sôï seät, ngöôïc laïi coøn tin thích, thoï trì, ñoïc tuïng vaø thöïc
haønh ñuùng nhö phaùp thì neân bieát vò aáy ñöôïc ñeán choã Phaät ôû hieän
taïi. Laïi neáu coù Boà-taùt naøo tin Baùt-nhaõ ba-la-maät maø khoâng cheâ bai,
khoâng choáng baùng thì neân bieát vò aáy ñaõ cuùng döôøng chö Phaät.
Naøy A-nan! Neáu ngöôøi naøo ñaõ troàng caên laønh vôùi Phaät maø caàu
quaû vò A-la-haùn, Bích-chi-phaät thì caên laønh aáy khoâng hö voïng, cuõng
khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Theá neân, naøy A-nan! Nay ta ñem phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy
giao phoù cho oâng. A-nan, phaùp maø ta ñaõ noùi duøng chæ Baùt-nhaõ ba-
la-maät, neáu coù ai thoï trì maø laïi queân maát thì loãi cuûa ngöôøi aáy coøn ít.
Coøn oâng neáu thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø queân maát, thaäm chí chæ
moät caâu thì loãi aáy raát naëng. Theá neân, naøy A-nan! Ta ñaõ ñem Baùt-
nhaõ ba-la-maät daën doø vaø phoù chuùc cho oâng. Vaäy, nhöõng gì oâng ñaõ
nghe vaø thoï trì phaûi luoân ñoïc tuïng ñeå taâm ñöôïc an truù trong nieäm
thoâng suoát lôïi ích vaø ñieàu oâng ñaõ nghe vaø thoï trì, ñeàu phaûi neân ñoïc
tuïng, thaûy ñeàu khieán cho thoâng suoát lanh lôïi vaø yù nieäm toát laønh ôû
trong loøng. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø kho taøng giaùo phaùp cuûa
chö Phaät trong quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai. Naøy A-nan! Neáu ngöôøi
naøo muoán ñem taâm Töø cung kính cuùng döôøng ta trong ñôøi hieän taïi
www.daitangkinh.org
thì ngöôøi aáy neân ñem taâm ñoù cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät roài thoï
trì, ñoïc tuïng vaø thöïc haønh ñuùng nhö phaùp töùc laø vò aáy ñaõ cuùng
döôøng ta roài. Naøy A-nan! Ngöôøi aáy khoâng nhöõng cuùng döôøng ta maø
coøn cuùng döôøng chö Phaät ñôøi quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi. Naøy A-
nan! Neáu oâng kính troïng vaø khoâng boû ta thì cuõng neân kính troïng vaø
khoâng boû Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Cho ñeán moät caâu phaûi
caån thaän vaø chôù ñeå queân maát. Naøy A-nan! Chính vì nhaân duyeân aáy
maø ta giao phoù Baùt-nhaõ ba-la-maät cho oâng. Neáu moät kieáp, traêm
kieáp hay ngaøn muoân öùc na-do-tha kieáp, cho ñeán trong haèng haø sa
kieáp ta noùi cuõng khoâng heát.
Naøy A-nan! Ta chæ noùi löôïc qua thoâi, nhö ta nay laø nöôùc, ñoái
vôùi haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong taát caû theá gian, möôøi phöông chö
Phaät thôøi quaù khöù vaø hieän taïi cuõng laø nöôùc; Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
laø nöôùc, ñoái vôùi haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong taát caû theá gian maø ta
ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät giao phoù cho oâng.
Ñöùc Phaät laïi baûo A-nan:
–Neáu ngöôøi naøo kính troïng Phaät, kính troïng Phaùp, kính troïng
Taêng, kính troïng chö Phaät Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû ñôøi
quaù khöù, hieän taïi, vò lai thì vò aáy phaûi ñem söï kính troïng ñoù maø kính
troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Ñaây töùc laø duïng maø ta ñaõ giaùo hoùa.
Naøy A-nan! Neáu coù ngöôøi naøo thöôøng xuyeân thoï trì ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät, neân bieát vò aáy ñöôïc thoï trì Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc cuûa chö Phaät quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.
Naøy A-nan! Khi Baùt-nhaõ ba-la-maät saép bò tieâu dieät maø coù ngöôøi
muoán uûng hoä vaø giuùp ñôõ thì ngöôøi aáy ñaõ uûng hoä vaø giuùp ñôõ Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuûa chö Phaät ôû quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.
Vì sao vaäy? Naøy A-nan! Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuûa chö Phaät
ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra. A-nan! Neáu Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc cuûa chö Phaät quaù khöù ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra.
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuûa chö Phaät vò lai cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ
ba-la-maät sinh ra vaø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc cuûa chö Phaät hieän
taïi trong voâ löôïng, voâ soá theá giôùi cuõng ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh
ra. Vì theá cho neân, naøy A-nan! Neáu Boà-taùt muoán chöùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc thì phaûi kheùo hoïc saùu phaùp Ba-la-maät. Vì sao? Vì
saùu phaùp Ba-la-maät laø meï cuûa caùc Boà-taùt sinh ra chö Phaät. Neáu Boà-
taùt hoïc saùu phaùp Ba-la-maät aáy thì seõ ñöôïc chöùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc. Theá neân, naøy A-nan! Moät laàn nöõa ta ñem saùu phaùp Ba-la-
maät giao phoù cho oâng. Vì sao vaäy? Vì saùu phaùp Ba-la-maät naøy chính
laø kho taøng giaùo phaùp voâ taän cuûa chö Phaät trong ba ñôøi.
Naøy A-nan! Neáu oâng döïa vaøo phaùp Tieåu thöøa ñeå giaûng noùi cho
ngöôøi Tieåu thöøa, chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu
nhôø vaøo phaùp ñoù maø chöùng A-la-haùn thì oâng chæ laø ngöôøi ñeä töû ñöôïc
coâng ñöùc raát ít, khoâng ñaùng keå. Nhöng naøy A-nan! Neáu oâng ñem saùu
phaùp Ba-la-maät ñoù thuyeát giaûng cho caùc haøng Boà-taùt thì oâng seõ laø ñeä
töû cuûa ta vaø ñöôïc coâng ñöùc ñaày ñuû, ñieàu ñoù laøm ta raát hoan hyû.
Naøy A-nan! Neáu vò naøo ñem phaùp Tieåu thöøa chæ daïy cho caùc
chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñöôïc chöùng A-la-haùn thì
caùc phöôùc ñöùc cuûa söï boá thí, trì giôùi vaø tu thieän cuûa hoï haù coù nhieàu
khoâng?
A-nan thöa:
–Phöôùc ñöùc aáy tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng haøng Thanh vaên
thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt duø chæ moät ngaøy thì
phöôùc ñöùc cuûa vò aáy raát nhieàu.
Naøy A-nan! Ñaët moät ngaøy naøy, neáu töø saùng sôùm ñeán giôø aên,
ñaët töø saùng sôùm ñeán giôø aên, thaäm chí moät khaéc laäu; ñaët moät khaéc laäu
aáy, thaäm chí trong thoaùng choác, ngöôøi aáy noùi phaùp cho haøng Boà-taùt,
phöôùc ñöùc vaø caên laønh cuûa taát caû Thanh vaên vaø Bích-chi-phaät khoâng
theå so saùnh vôùi ngöôøi aáy vaø nhôù nghó nhö vaäy maø thoaùi chuyeån ñoái
vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, seõ khoâng coù söï vieäc nhö theá.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy vaø nhôù nghó nhö vaäy
maø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc bò thoaùi chuyeån thì khoâng coù söï vieäc
naøy.
www.daitangkinh.org
Phaåm 25: THAÁY PHAÄT A-SUÙC
Khi Ñöùc Phaät thuyeát giaûng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät, cho boán boä
chuùng Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di vaø caùc haøng Trôøi,
Roàng, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-laâu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-
la-giaø, Nhaân phi nhaân... trong ñaïi hoäi hoï ñeàu nhôø thaàn löïc cuûa Phaät,
moïi ngöôøi thaáy mình ñang cung kính trang nghieâm vaây quanh Ñöùc
Phaät A-suùc ôû trong ñaïi hoäi ñoù ñeå nghe thuyeát phaùp, gioáng nhö nöôùc
trong bieån caû khoâng heà coù söï di ñoäng. Khi aáy caùc vò Tyø-kheo ñeàu laø
baäc A-la-haùn, caùc laäu ñaõ saïch, khoâng coøn phieàn naõo, taâm ñöôïc töï taïi.
Cho ñeán voâ soá, voâ löôïng caùc Ñaïi Boà-taùt, cuõng cuøng nhau cung kính
vaây quanh. Baáy giôø Ñöùc Phaät thu nhieáp thaàn löïc, boán chuùng trong ñaïi
hoäi ñeàu khoâng thaáy Ñöùc Nhö Lai vaø coõi nöôùc trang nghieâm cuûa haøng
Thanh vaên Boà-taùt.
–Naøy A-nan! Taát caû caùc phaùp cuõng nhö vaäy, noù khoâng phaûi laø
ñoái töôïng cuûa con maét. Cuõng nhö hieän nay Phaät A-suùc vaø caùc vò A-
la-haùn cuøng caùc chuùng Boà-taùt ñeàu khoâng hieän ra nöõa. Vì sao vaäy? Vì
phaùp khoâng thaáy phaùp, phaùp khoâng bieát phaùp. Naøy A-nan! Taát caû
phaùp khoâng phaûi ñeå bieát, khoâng phaûi ñeå thaáy, khoâng coù ngöôøi taïo taùc
neân khoâng coù söï tham tröôùc, cuõng khoâng coù phaân bieät. Naøy A-nan!
Taát caû caùc phaùp khoâng theå nghó baøn, gioáng nhö ngöôøi huyeãn vaø taát
caû caùc phaùp cuõng khoâng coù ngöôøi thoï nhaän neân noù khoâng beàn vöõng.
Boà-taùt naøo thöïc haønh nhö vaäy thì goïi laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
ñoái vôùi caùc phaùp vò aáy khoâng coøn chaáp tröôùc nöõa. Boà-taùt hoïc nhö vaäy
thì goïi laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy A-nan! Neáu Boà-taùt muoán ñaït ñeán taát caû phaùp ôû bôø beân kia
giaûi thoaùt thì phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì sao? Naøy A-nan! Vì hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät laø söï hoïc toái thaéng ñeä nhaát ôû trong caùc söï hoïc vaø
noù seõ laøm an laïc, lôïi ích cho theá gian. Naøy A-nan! Ngöôøi hoïc nhö
vaäy thì seõ laøm choã nöông töïa cho nhöõng ai khoâng coù choã nöông töïa
vaø ngöôøi naøo hoïc nhö vaäy thì seõ ñöôïc chö Phaät chaáp nhaän, chö Phaät
khen ngôïi. Chö Phaät nhôø hoïc nhö vaäy môùi coù naêng löïc duøng ngoùn
chaân laøm chaán ñoäng caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi.
Naøy A-nan! Chö Phaät nhôø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy maø chöùng
taát caû caùc phaùp Tri kieán voâ ngaïi trong ñôøi quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi.
Naøy A-nan! Chính vì theá maø ta noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø Toái thöôïng
vi dieäu.
Naøy A-nan! Neáu oâng muoán suy löôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
phaûi suy löôøng hö khoâng. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ löôïng.
Naøy A-nan! Ta khoâng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät coù giôùi haïn vaø coù soá
löôïng. A-nan, danh töï, chöông cuù, ngoân ngöõ coøn coù soá löôïng, nhöng
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì khoâng coù soá löôïng.
A-nan thöa:
–Baïch Theá Toân! Vì nhaân duyeân gì maø Baùt-nhaõ ba-la-maät voâ
löôïng?
Phaät daïy:
–Naøy A-nan! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ taän neân noù voâ löôïng;
vì Baùt-nhaõ ba-la-maät xa lìa neân noù voâ löôïng. Naøy A-nan! Chö Phaät
thôøi quaù khöù ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra, nhöng Baùt-nhaõ ba-la-
maät chaúng taän. Chö Phaät thôøi vò lai ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra,
nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät chaúng cuøng taän. Trong voâ löôïng theá giôùi
ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät sinh ra nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät baát taän, vì
theá neân, Baùt-nhaõ ba-la-maät ñaõ baát taän, nay baát taän vaø seõ baát taän.
Naøy A-nan! Neáu ngöôøi muoán taän Baùt-nhaõ ba-la-maät laø muoán taän hö
khoâng.
Khi aáy Tu-boà-ñeà nghó: “Vieäc naøy raát laø saâu xa, ta phaûi thöa hoûi
Phaät.” Lieàn baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ taän chaêng?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ taän. Vì hö khoâng voâ
taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ taän.
–Baïch Theá Toân! Neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät laø voâ taän thì phaûi laøm
theá naøo ñeå sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Naøy Tu-boà-ñeà! Vì saéc voâ taän neân sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät;

vì thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ taän neân sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo khi ngoài ñaïo traøng maø quaùn saùt nhaân
duyeân nhö vaäy thì vò aáy seõ khoâng rôi vaøo haøng nhò bieân Thanh vaên,
Bích-chi-phaät. Ñoù laø phaùp Baát coäng cuûa Boà-taùt. Neáu Boà-taùt quaùn
phaùp nhaân duyeân nhö vaäy thì seõ khoâng rôi vaøo ñòa Thanh vaên, Bích-
chi-phaät. Vò aáy mau gaàn Nhaát thieát trí vaø chaéc chaén seõ chöùng ñaéc Voâ
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc Boà-taùt coù söï thoaùi chuyeån thì khoâng
ñöôïc suy nghó nhö theá, Boà-taùt khoâng bieát thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät thì laøm sao duøng phaùp voâ taän ñeå quaùn möôøi hai nhaân duyeân?
Neáu caùc Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, ñeàu ñöôïc söùc phöông tieän
nhö vaäy; ñoù goïi laø Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, duøng phaùp
voâ taän nhö theá ñeå quaùn möôøi hai nhaân duyeân.
Neáu khi Boà-taùt quaùn nhö vaäy maø chaúng thaáy caùc phaùp khoâng
coù nhaân duyeân sinh, cuõng khoâng thaáy caùc phaùp thöôøng, cuõng khoâng
thaáy coù ngöôøi taïo taùc vaø cuõng khoâng thaáy coù ngöôøi thoï nhaän caùc
phaùp. Tu-boà-ñeà! Ñoù goïi laø Boà-taùt khi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät quaùn
phaùp möôøi hai nhaân duyeân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt khi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
khoâng thaáy saéc, khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng thaáy theá
giôùi cuûa Phaät naøy hay khoâng thaáy theá giôùi cuûa Phaät kia; cuõng khoâng
thaáy coù phaùp, thaáy theá giôùi cuûa Phaät naøy hay theá giôùi cuûa Phaät kia.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo coù theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö
vaäy thì khi aáy aùc ma seõ öu saàu nhö saép bò muõi teân baén vaøo tim. Ví
nhö ngöôøi coù cha meï môùi cheát neân hoï raát ñau buoàn. Boà-taùt haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät laøm cho boïn aùc ma raát öu saàu cuõng nhö vaäy.
–Baïch Theá Toân! Chæ coù moät aùc ma öu saàu hay laø taát caû ma
trong tam thieân theá giôùi ñeàu öu saàu?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc aùc ma aáy ñeàu öu saàu, moãi aùc ma ôû choã
ngoài, baûn thaân khoâng theå naøo an oån. Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong
taát caû theá gian khoâng theå naøo haïi ñöôïc vò aáy, cuõng khoâng thaáy coù
phaùp naøo laøm cho hoï bò thoaùi chuyeån laïi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc. Theá neân, naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo muoán chöùng Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc thì phaûi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy.
Khi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy thì vò aáy seõ ñaày ñuû Boá
thí ba-la-maät, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-
la-maät vaø Thieàn ñònh ba-la-maät. Khi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
thì ñaày ñuû ñöôïc caùc phaùp Ba-la-maät, cuõng coù theå ñaày ñuû caû söùc
phöông tieän nöõa. Boà-taùt aáy haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, neáu coù nhöõng
gì phaùt sinh thì vò aáy lieàn bieát ngay. Theá neân naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt
muoán ñöôïc söùc phöông tieän ñoù thì neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø
phaûi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø khi sinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät thì phaûi nhôù nghó chö Phaät hieän taïi trong voâ löôïng,
voâ bieân theá giôùi ôû hieän taïi, thì Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät ñeàu töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät sinh ra. Khi Boà-taùt nhôù nghó nhö vaäy thì phaûi suy nghó
nhö vaày: “Nhö möôøi phöông chö Phaät ñaõ chöùng ñaéc thaät töôùng cuûa
caùc phaùp thì ta cuõng seõ chöùng ñaéc.” Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät thì cuõng phaûi sinh nieäm nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo coù theå sinh nieäm nhö vaäy, cho ñeán
khoaûnh khaéc thôøi gian khaûy moùng tay thì coâng ñöùc cuûa vò aáy seõ vöôït
hôn coâng ñöùc cuûa ngöôøi boá thí trong haèng haø sa kieáp, huoáng gì chæ
trong moät ngaøy hay nöûa ngaøy. Phaûi bieát Boà-taùt aáy chaéc chaén seõ ñaït
ñeán baäc khoâng thoaùi chuyeån vaø phaûi bieát Boà-taùt aáy ñöôïc chö Phaät hoä
nieäm. Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñöôïc chö Phaät hoä nieäm thì vò aáy seõ
khoâng sinh vaøo choã naøo khaùc maø chaéc chaén chöùng quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc. Boà-taùt aáy roát cuoäc khoâng rôi vaøo ba ñöôøng aùc,
thöôøng sinh vaøo caûnh giôùi toát laønh vaø khoâng xa lìa chö Phaät.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø sinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät, cho ñeán khoaûnh khaéc thôøi gian buùn ngoùn tay maø coøn ñöôïc
coâng ñöùc nhö vaäy, huoáng gì moät ngaøy hoaëc hôn moät ngaøy nhö Boà-taùt
Höông Töôïng hieän ñang ôû choã Phaät A-suùc haønh Boà-taùt ñaïo maø
khoâng bao giôø xa lìa haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät.
www.daitangkinh.org
Khi Ñöùc Phaät noùi phaùp xong caùc chuùng Tyø-kheo vaø taát caû haøng
Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la... trong ñaïi hoäi, ñeàu raát hoan hyû vui möøng.
Phaåm 26: TUØY TRI

–Taát caû phaùp khoâng coù söï phaân bieät neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp khoâng hö hoaïi neân bieát Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp chæ laø danh töï giaû hôïp neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp do ngoân ngöõ dieãn noùi
maø coù, neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
Laïi nhöõng lôøi noùi naøy laø voâ sôû höõu, khoâng coù xöù sôû neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Caùi duïng cuûa taát caû phaùp laø hö
voïng, giaû hôïp neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû caùc
phaùp laø voâ löôïng neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Saéc laø
voâ löôïng neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø voâ löôïng neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
Taát caû caùc phaùp laø voâ löôïng, neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö
vaäy. Taát caû caùc phaùp laø töôùng thoâng ñaït neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp xöa nay voán thanh tònh neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp khoâng coù ngoân thuyeát neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp laø ñoàng dieät neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp nhö Nieát-baøn
neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp khoâng ñeán,
khoâng ñi, khoâng choã sinh neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy.
Taát caû phaùp khoâng ta, khoâng ngöôøi neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät
cuõng nhö vaäy. Thaùnh hieàn roát raùo thanh tònh neân bieát Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng nhö vaäy. Xaû boû taát caû ghaùnh naëng neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì sao?
Saéc khoâng coù hình töôùng, khoâng coù xöù sôû neân töï taùnh noù laø
khoâng, vì thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù hình töôùng, khoâng coù xöù sôû
neân töï taùnh noù cuõng laø khoâng. Taát caû phaùp khoâng nhieät naõo neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Taát caû phaùp khoâng nhieãm oâ, khoâng
xa lìa neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì sao? Vì saéc laø voâ
sôû höõu neân noù khoâng nhieãm oâ, khoâng xa lìa; vì thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng voâ sôû höõu neân noù khoâng nhieãm oâ, khoâng xa lìa. Taát caû phaùp
voán thanh tònh neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì taát caû
caùc phaùp khoâng bò troùi buoäc neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö
vaäy. Taát caû caùc phaùp laø Boà-ñeà giaùc baèng Phaät tueä neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì taát caû caùc phaùp ñeàu laø Khoâng, Voâ töôùng,
Voâ taùc neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì taát caû caùc phaùp
laø thuoác neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì taát caû caùc
phaùp laø töôùng phaïm haïnh, töôùng töø bi, khoâng loãi laàm, khoâng saân giaän
neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì bieån caû khoâng bôø beán
neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Hö khoâng bao la neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì maët trôøi chieáu saùng voâ bieân neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Saéc lìa neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng nhö theá. Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc lìa neân Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng nhö vaäy. Taát caû caùc aâm thanh laø voâ bieân neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Caùc taùnh laø voâ bieân neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-
maät cuõng nhö vaäy. Taäp hôïp voâ löôïng phaùp laønh neân bieát Baùt-nhaõ ba-
la-maät cuõng nhö vaäy. Tam-muoäi cuûa taát caû caùc phaùp laø voâ bieân neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Phaät phaùp laø voâ bieân neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì phaùp laø voâ bieân neân bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì khoâng laø voâ bieân neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì taâm vaø taâm sôû laø voâ bieân neân bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì caùc taâm sôû hoaït ñoäng voâ bieân neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì thieän phaùp laø voâ löôïng neân
bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì baát thieän phaùp laø voâ löôïng
neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Nhö Sö töû roáng neân bieát
Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö vaäy. Vì sao?
Saéc nhö bieån lôùn vaø thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö bieån lôùn. Saéc
nhö hö khoâng neân thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö hö khoâng. Vì saéc nhö
nuùi Tu-di trang nghieâm neân thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö nuùi Tu-di
trang nghieâm. Vì saéc nhö aùnh saùng maët trôøi neân thoï, töôûng, haønh,
thöùc nhö aùnh saùng maët trôøi. Vì saéc nhö aâm thanh voâ bieân neân thoï,
www.daitangkinh.org
töôûng, haønh, thöùc nhö aâm thanh voâ bieân. Saéc nhö tính cuûa chuùng sinh
laø voâ bieân, neân thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö taùnh cuûa chuùng sinh voâ
bieân. Vì saéc nhö ñòa neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö ñòa. Vì saéc
nhö thuûy ñaïi neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö thuûy ñaïi. Vì saéc
nhö hoûa ñaïi neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö hoûa ñaïi. Vì saéc nhö
phong ñaïi neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö phong ñaïi. Vì saéc nhö
khoâng ñaïi neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö khoâng ñaïi. Vì saéc lìa
töôùng taäp thieän neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng lìa töôùng taäp thieän.
Vì saéc lìa phaùp hoøa hôïp neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng lìa phaùp hoøa
hôïp. Vì saéc laø Tam-muoäi voâ bieân neân thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Tam-
muoäi voâ bieân. Vì saéc xa lìa saéc vaø saéc cuûa saéc taùnh, Phaät phaùp nhö
vaäy neân thoï, töôûng, haønh, thöùc xa lìa thöùc vaø thöùc cuûa thöùc taùnh,
Phaät phaùp nhö vaäy. Vì töôùng cuûa saéc voâ bieân neân töôùng cuûa thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng voâ bieân. Vì saéc khoâng voâ bieân neân thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng cuõng voâ bieân. Vì söï hoaït ñoäng cuûa saéc vaø taâm laø
voâ bieân neân söï hoaït ñoäng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø taâm cuõng laø
voâ bieân. Vì thieän vaø baát thieän trong saéc chaúng theå naém baét ñöôïc, neân
thieän vaø baát thieän trong thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng theå naém
baét ñöôïc. Vì saéc khoâng theå hoaïi neân thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå
hoaïi. vì saéc laø sö töû roáng neân thoï, töôûng, haønh, thöùc laø sö töû roáng.
OÂng phaûi bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy cuõng nhö vaäy.


QUYEÅN 10
Phaåm 27: TAÙT-ÑAØ-BA-LUAÂN
Ñöùc Phaät baûo vôùi Tu-boà-ñeà:

–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt muoán caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät thì
phaûi thöïc haønh nhö Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân hieän ñang haønh Boà-taùt ñaïo
ôû choã Phaät Loâi AÂm Oai Vöông vaäy.
–Baïch Theá Toân! Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät
nhö theá naøo?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khi xöa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caàu Baùt-nhaõ
ba-la-maät baèng caùch: Khoâng theo vieäc ñôøi, khoâng tieác thaân maïng,
khoâng tham caàu lôïi döôõng.
Ñang tu taäp trong röøng vaéng veû, Boà-taùt boãng nghe tieáng giöõa hö
khoâng baûo:
–Naøy thieän nam! Töø ñaây ñi veà phía Ñoâng oâng seõ ñöôïc nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trong khi ñi, oâng chôù nghó ñeán söï meät moûi, chôù
nhôù ñeán söï nguû nghæ, chôù nghó ñeán aên uoáng, chôù nhôù ñeán ngaøy ñeâm
vaø chôù nghó ñeán laïnh noùng. Caùc vieäc nhö vaäy oâng chôù neân nhôù nghó,
cuõng ñöøng coù quaùn saùt, tö duy. Haõy xa lìa taâm dua nònh, khoâng neân
töï cao, phaûi khieâm nhöôøng vôùi ngöôøi khaùc. Phaûi lìa boû töôùng cuûa taát
caû chuùng sinh, lìa boû taát caû danh döï lôïi döôõng, phaûi lìa boû naêm trieàn
caùi, lìa boû keo kieät vaø ganh gheùt, cuõng ñöøng phaân bieät noäi phaùp vaø
ngoaïi phaùp. Khi ñi oâng chôù coù nhìn ngoù hai beân, chôù nghó tröôùc, chôù
nghó sau, chôù nghó treân, chôù nghó döôùi, chôù nghó ñeán boán goùc vaø ñöøng
laøm lay ñoäng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao vaäy? Vì neáu oâng laøm
lay ñoäng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thì khoâng theå haønh ñöôïc Phaät
www.daitangkinh.org
phaùp, seõ ñi vaøo trong sinh töû. Ngöôøi nhö vaäy khoâng theå ñaït ñöôïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät.
Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn traû lôøi tieáng noùi treân hö khoâng:
–Con seõ laøm ñuùng nhö lôøi daïy cuûa Ngaøi. Vì sao vaäy? Vì taát caû
chuùng sinh maø con seõ laøm aùnh saùng lôùn ñeå cho hoï tu taäp caùc phaùp
cuûa Phaät.
Treân hö khoâng coù tieáng noùi:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy thieän nam! OÂng neân tin hieåu phaùp
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ taùc vaø neân lìa caùc töôùng, lìa höõu kieán, chuùng
sinh kieán, nhaân kieán vaø ngaõ kieán ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Naøy thieän nam! OÂng phaûi traùnh xa aùc tri thöùc, neân gaàn guõi
Thieän tri thöùc. Vì Thieän tri thöùc coù theå noùi phaùp Khoâng, Voâ töôùng,
Voâ taùc, voâ sinh, voâ dieät.
Naøy thieän nam! OÂng coù theå thöïc haønh nhö vaäy khoâng bao laâu
seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät, hoaëc ñöôïc nghe qua töø kinh ñieån,
hoaëc ñöôïc nghe töø Phaùp sö.
Naøy thieän nam! Neáu ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thì oâng neân
töôûng vò aáy nhö ñöùc Ñaïi sö, oâng neân bieát muoán baùo ñaùp aân ñöùc cuûa
Ñaïi sö thì oâng phaûi nghó: “Ta ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû ñaâu thì
ôû ñoù laø Thieän tri thöùc cuûa ta. Ta ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät neân ta
khoâng bò thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, khoâng xa lìa chö
Phaät, cuõng khoâng sinh vaøo theá giôùi khoâng coù Phaät, ñöôïc lìa caùc naïn.”
OÂng cuõng neân nhôù nghó söï lôïi ích cuûa caùc coâng ñöùc nhö vaäy vaø phaûi
nhôù töôûng Phaùp sö naøy nhö laø Ñaïi sö.
Naøy thieän nam! OÂng ñöøng ñem taâm vì taøi lôïi theá tuïc ñeå ñi theo
Phaùp sö, neân laáy pheùp toân troïng vaø cung kính phaùp maø ñi theo Phaùp
sö.
Laïi nöõa, naøy thieän nam! OÂng neân caûnh giaùc vieäc cuûa ma. Vì
coù luùc aùc ma taïo ñieàu kieän cho ngöôøi thuyeát phaùp ñöôïc may maén
thoï nhaän saéc, thanh, höông, vò, xuùc laøm vò aáy phaûi duøng söùc phöông
tieän thoï nhaän naêm duïc ñoù thì oâng cuõng ñöøng vì vaäy maø sinh taâm baát
tònh. OÂng chæ neân nghó: “Ta khoâng bieát söùc phöông tieän, ta chæ bieát
Phaùp sö naøy vì muoán laøm lôïi ích cho chuùng sinh gieo troàng caên laønh
maø thoï duïng phaùp aáy, coøn caùc Boà-taùt thì khoâng coù gì bò chöôùng
ngaïi.” Naøy thieän nam, baây giôø oâng haõy quaùn thaät töôùng cuûa caùc
phaùp. Nhöõng gì laø thaät töôùng cuûa caùc phaùp?
Phaät noùi taát caû caùc phaùp laø voâ caáu. Vì sao vaäy? Vì taùnh cuûa taát
caû caùc phaùp laø khoâng, taát caû caùc phaùp laø voâ ngaõ, khoâng coù chuùng
sinh; taát caû caùc phaùp laø nhö huyeãn, nhö moäng, nhö tieáng vang, nhö
boùng, nhö quaùng naéng. Naøy thieän nam! OÂng phaûi quaùn thaät töôùng
cuûa caùc phaùp nhö vaäy ñeå ñi theo Phaùp sö vaø khoâng bao laâu oâng seõ
bieát thoâng thaïo veà Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Laïi nöõa, naøy thieän nam! OÂng phaûi caûnh giaùc vieäc cuûa ma. Neáu
Phaùp sö ñoái vôùi ngöôøi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät maø coù ñoâi luùc taâm
khoâng vöøa yù, hoaëc giaän hôøn, hay thieáu söï quan taâm thì oâng cuõng
ñöøng vì vieäc aáy maø öu saàu, buoàn baõ. Chæ ñem taâm kính troïng phaùp ñi
theo Phaùp sö, chöù oâng ñöøng sinh taâm chaùn naûn maø lìa boû.
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöôïc nghe nhöõng lôøi treân hö khoâng nhö vaäy
roài, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn ñi veà phöông Ñoâng. Ñi khoâng bao
laâu, Boà-taùt lieàn suy nghó: “Vöøa roài sao ta khoâng hoûi tieáng noùi treân
hö khoâng laø töø ñaây ñi veà phöông Ñoâng gaàn hay xa vaø ta phaûi theo
ai ñeå nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Boà-taùt lieàn ñöùng laïi öu saàu khoùc
loùc vaø nghó: “Ta ñöùng ôû ñaây moät ngaøy, hai ngaøy cho ñeán baûy ngaøy
chaúng nghó ñeán moûi meät, khoâng nhôù ñeán nguû nghæ, khoâng nhôù nghó
ñeán aên uoáng, khoâng nhôù nghó ñeán ngaøy ñeâm vaø chaúng nhôù nghó ñeán
laïnh noùng, maø coát yeáu laø ta phaûi bieát ñöôïc mình seõ theo ai ñeå nghe
Baùt-nhaõ ba-la-maät.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi chæ coù moät ñöùa con neân hoï heát
söùc thöông yeâu, boãng moät hoâm noù bò cheát laøm cho hoï raát buoàn khoå
ngöôøi aáy chæ oâm loøng buoàn khoå maø khoâng heà nghó gì khaùc. Naøy Tu-
boà-ñeà! Taùt-ñaø-ba-luaân cuõng nhö vaäy, khoâng coù moät söï nhôù nghó gì
khaùc, chæ nhôù nghó khi naøo ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Tu-boà-
ñeà! Khi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân öu saàu khoùc loùc nhö vaäy thì lieàn coù
Ñöùc Phaät ñöùng tröôùc maët khen:
–Laønh thay, laønh thay, naøy thieän nam! Khi xöa chö Phaät quaù
khöù haønh Boà-taùt ñaïo ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö oâng hieän
nay. Theá neân, naøy thieän nam! OÂng laáy söï chaêm chæ thöïc haønh, tinh
www.daitangkinh.org
taán kính phaùp maø ñi ñeán phöông Ñoâng caùch ñaây naêm traêm do-tuaàn,
coù thaønh teân laø Chuùng höông. Thaønh naøy ñöôïc hôïp thaønh baèng baûy
baùu vôùi baûy lôùp roäng doïc möôøi hai do-tuaàn ñeàu troàng caây Ña-la baûy
baùu khaép xung quanh. Nhaân daân ôû ñaây an laïc, thaùi bình, ñöôøng xaù
xinh ñeïp nhö böùc tranh vaø caàu coáng beán bôø raát roäng raõi, saïch seõ. Baûy
lôùp treân thaønh ñeàu coù laâu ñaøi laøm baèng vaøng Dieâm-phuø-ñeà. Moãi laâu
ñaøi coù haøng caây baûy baùu vaø coù nhieàu traùi quyù baùu; caùc laâu ñaøi aáy cöù
theo thöù lôùp maø treo vaûi hoàng, daây baùu, linh baùu, löôùi moûng che
khaép. Treân thaønh aáy gioù thoåi khua phaùt ra naêm loaïi kyõ nhaïc hoøa nhaõ
raát ñaùng öa thích vaø nhöõng aâm thanh aáy laøm vui veû cho chuùng sinh.
Boán beân thaønh cuûa laâu ñaøi coù ao nöôùc saïch seõ, laïnh noùng thích hôïp,
trong ñoù coù thuyeàn ñöôïc trang hoaøng baèng baûy baùu. Caùc chuùng sinh
naøy do nghieäp ôû ñôøi tröôùc môùi ñöôïc vui veû bôi thuyeàn daïo chôi khaép
ao nöôùc. Trong ao ñoù, coù caùc loaïi hoa sen xanh, vaøng, ñoû, traéng xen
laàn nhau raát ñeïp vaø ñaày ñuû saéc höông che phuû khaép maët nöôùc vaø taát
caû caùc loaïi hoa ñeïp trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cuõng ñeàu coù ñuû
trong ao ñoù.
Boán beân thaønh naøy coù naêm traêm khu nhaø vöôøn ñöôïc trang
hoaøng baèng baûy loaïi baùu raát ñaùng öa thích. Trong moãi moät khu vöôøn
coù naêm traêm ao nöôùc, moãi moät ao nöôùc roäng doïc möôøi daëm ñeàu trang
hoaøng baèng baûy baùu xen nhau. Trong caùc ao nöôùc ñeàu coù ñuû caùc loaïi
hoa sen xanh, vaøng, ñoû, traéng lôùn nhö baùnh xe vaø che phuû treân maët
nöôùc. Hoa maøu xanh thì coù aùnh saùng xanh, hoa maøu vaøng thì coù aùnh
saùng vaøng, hoa maøu ñoû thì coù aùnh saùng ñoû vaø hoa maøu traéng thì coù
aùnh saùng traéng. Trong caùc ao nöôùc aáy ñeàu coù caùc loaïi chim khaùc
nhau nhö chim le, chim nhaïn, uyeân öông vaø caùc ao khaép caû caùc khu
nhaø vöôøn aáy khoâng phuï thuoäc vaøo ai caû, ñoù chæ laø do quaû baùo nghieäp
tröôùc cuûa chuùng sinh ñeâm ngaøy tin hieåu phaùp saâu xa vaø thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät neân hoï môùi ñöôïc phöôùc ñöùc nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Trong thaønh Chuùng höông coù laâu ñaøi cao lôùn
vaø ôû phía treân laø cung ñieän cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, cung ñieän aáy
ngang doïc naêm möôi daëm, ñeàu duøng baûy loaïi baùu trang hoaøng
thaønh nhieàu maøu saéc. Töôøng aáy coù baûy lôùp cuõng baèng baûy baùu vaø
xung quanh ñeàu coù haøng caây baûy baùu bao quanh. Trong cung ñieän
ñoù coù boán khu nhaø vöôøn thöôøng laøm nhöõng cuoäc vui chôi: Moät teân
goïi laø Thöôøng hyû; hai teân laø Voâ öu; ba teân laø Hoa söùc; boán teân laø
Höông söùc. Trong töøng khu vöôøn moät coù taùm ao nöôùc: Moät teân laø
Hieàn; hai teân laø Hieàn thöôïng; ba teân laø Hoan hyû; boán teân laø Hyû
thöôïng; naêm teân laø An oån; saùu teân laø Ña an oån; baûy teân laø Taát ñònh
vaø taùm teân laø A-tyø-baït-trí. Ven bôø caùc ao nöôùc moãi maët ñeàu coù caùc
loaïi baùu nhö: hoaøng kim, baïch ngaân, löu ly, pha leâ, ngoïc mai khoâi
duøng laøm ñaùy ao, caùt vaøng traûi leân treân. Caïnh cuûa moãi moät ao coù
taùm baäc theàm laøm baèng caùc loaïi vaät baùu; khoaûng giöõa baäc theàm coù
caây chuoái baèng vaøng Dieâm-phuø-ñaøn vaø trong caùc ao nöôùc ñeàu coù
ñuû caùc loaøi hoa sen xanh, vaøng, ñoû, traéng che phuû treân maët nöôùc.
Cuõng coù caùc loaïi chim nhö: Chim le, chim nhaïn, uyeân öông vaø
khoång töôùc, tieáng keâu cuûa chuùng hoøa nhaõ raát ñaùng öa thích. Ven bôø
caùc ao nöôùc ñeàu troàng nhöõng caây höông, caây hoa, moãi khi gioù thoåi
thì höông hoa aáy ñeàu rôi xuoáng ao nöôùc. Ao aáy thaønh töïu nöôùc taùm
coâng ñöùc vaø caû muøi höông thôm döôøng nhö Chieân-ñaøn coù ñaày ñuû
maøu saéc vaø muøi vò. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät cuøng saùu vaïn taùm ngaøn theå
nöõ ñaày ñuû naêm duïc cuøng nhau vui chôi vaø caû nam nöõ trong thaønh
naøy ñeàu vaøo trong ao Hieàn... vaø vöôøn Thöôøng hyû... ñeå cuøng nhau
vui chôi.
Naøy thieän nam! Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät cuøng caùc theå nöõ vui chôi
xong, ngaøy ngaøy ba thôøi noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trai gaùi lôùn nhoû
trong thaønh Chuùng höông vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät maø taäp hôïp ñoâng
ñaûo ôû choã ñoù ñeå traûi phaùp toøa lôùn. Boán chaân phaùp toøa aáy hoaëc laøm
baèng vaøng roøng hoaëc baèng baïc, pha leâ, löu ly, phía treân thì traûi neäm
eâm daøy nhieàu maøu saéc vaø duøng loaïi luïa traéng ôû nöôùc Ca-thi traûi
phuû treân ñoù. Toøa cao naêm daëm coù giaêng reøm tröôùng, boán beân thaønh
thì raûi hoa naêm maøu vaø ñoát caùc loaïi höông ñeå cuùng döôøng phaùp.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài ôû treân toøa naøy thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät.
Naøy thieän nam! Daân chuùng trong thaønh kia cung kính cuùng
döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät nhö vaäy laø vì muoán nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Taïi ñaïi hoäi naøy coù traêm ngaøn vaïn chuùng, chö Thieân vaø ngöôøi
caû theá gian ñeàu taäp hôïp laïi moät choã. Trong soá ñoù, coù ngöôøi laéng
www.daitangkinh.org
nghe, trong soá ñoù coù ngöôøi tin thoï, coù ngöôøi trì nieäm, coù ngöôøi ñoïc
tuïng, coù ngöôøi bieân cheùp, coù ngöôøi chaùnh quaùn vaø coù ngöôøi thöïc
haønh ñuùng nhö phaùp. Caùc chuùng sinh aáy ñaõ vöôït qua ñöôøng aùc,
khoâng bò thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy thieän nam! OÂng haõy ñi ñeán choã cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät
ñeå nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät. Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñôøi ñôøi laø Thieän
tri thöùc cuûa oâng, vò aáy chæ daïy lôïi ích cuûa söï hoan hyû ñeå oâng ñaït
ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy thieän nam! Khi xöa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät haønh Boà-taùt ñaïo
ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö oâng ngaøy nay vaäy. Nay oâng ñi
veà phöông Ñoâng vaø chôù tính keå ngaøy ñeâm, chaúng bao laâu nöõa oâng
seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi aáy taâm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát vui möøng. Ví nhö
coù ngöôøi bò truùng muõi teân ñoäc maø khoâng heà nhôù nghó gì khaùc, chæ
nghó ñeán khi naøo ñöôïc gaëp thaày thuoác ñeå nhoå muõi teân ñoäc kia ra thì
môùi tröø heát ñau khoå cho ta. Cuõng vaäy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân luùc ñoù
cuõng khoâng nhôù nghó gì khaùc, maø chæ nghó: “Khi naøo ñöôïc gaëp Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå Ngaøi noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ta. Neáu ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät thì ta seõ ñoaïn tröø caùc höõu kieán.” Khi aáy
ñang ôû taïi truï xöù cuûa mình, Taùt-ñaø-ba-luaân ñoái vôùi taát caû caùc phaùp
sinh töôûng voâ quyeát ñònh vaø lieàn nhaäp caùc phaùp moân Tam-muoäi. Ñoù
laø Tam-muoäi quaùn caùc phaùp tính, Tam-muoäi caùc phaùp khoâng theå
chöùng ñaéc, Tam-muoäi phaù caùc phaùp voâ minh, Tam-muoäi caùc phaùp
khoâng khaùc, Tam-muoäi caùc phaùp chaúng hoaïi, Tam-muoäi caùc phaùp
chieáu saùng, Tam-muoäi caùc phaùp xa lìa toái taêm, Tam-muoäi caùc phaùp
khoâng noái tieáp nhau, Tam-muoäi caùc phaùp tính khoâng theå chöùng ñaéc,
Tam-muoäi taùn hoa, Tam-muoäi khoâng thoï caùc thaân, Tam-muoäi lìa boû
hö huyeãn, Tam-muoäi ví nhö hình boùng trong göông, Tam-muoäi taát
caû chuùng sinh noùi naêng, Tam-muoäi taát caû chuùng sinh vui möøng,
Tam-muoäi thuaän theo taát caû ñieàu thieän, Tam-muoäi ñuû thöù lôøi noùi
vôùi caâu chöõ trang nghieâm, Tam-muoäi khoâng sôï haõi, Tam-muoäi taùnh
thöôøng im laëng, Tam-muoäi voâ ngaïi giaûi thoaùt, Tam-muoäi xa lìa
caûnh traàn nhô baån, Tam-muoäi danh töï ngöõ ngoân trang nghieâm,
Tam-muoäi taát caû kieán, Tam-muoäi khoâng ngaên ngaïi ranh giôùi, Tam-
muoäi nhö hö khoâng, Tam-muoäi nhö kim cang, Tam-muoäi khoâng thaát
baïi, Tam-muoäi ñaéc thaéng, Tam-muoäi chuyeån nhaõn, Tam-muoäi taát
phaùp tính, Tam-muoäi ñöôïc an oån, Tam-muoäi sö töû gaàm theùt, Tam-
muoäi thaéng taát caû chuùng sinh, Tam-muoäi xa lìa nhieãm baån cuûa moïi
phieàn naõo, Tam-muoäi khoâng coù caáu vaø tònh, Tam-muoäi hoa trang
nghieâm, Tam-muoäi tuøy kieân thöïc, Tam-muoäi phaùt xuaát caùc phaùp
ñaéc löïc khoâng sôï haõi, Tam-muoäi thoâng suoát caùc phaùp, Tam-muoäi
hoaïi taát caû phaùp aán, Tam-muoäi khoâng sai bieät kieán, Tam-muoäi xa
lìa taát caû kieán, Tam-muoäi xa lìa taát caû toái taêm, Tam-muoäi xa lìa taát
caû töôùng, Tam-muoäi giaûi thoaùt taát caû chaáp tröôùc, Tam-muoäi xa lìa
taát caû söï bieáng nhaùc, Tam-muoäi phaùp cöïc kyø huyeàn dieäu chieáu
saùng, Tam-muoäi thieän ñænh cao, Tam-muoäi khoâng theå ñoaït, Tam-
muoäi phaù ma, Tam-muoäi phaùt sinh aùnh saùng, Tam-muoäi thaáy chö
Phaät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân truï trong caùc Tam-muoäi aáy thì lieàn thaáy
chö Phaät khaép möôøi phöông noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät cho caùc Boà-taùt.
Moãi moãi chö Phaät ñeàu an uûi vaø khen Boà-taùt aáy:
–Laønh thay, laønh thay, naøy thieän nam! Khi xöa chuùng ta haønh
Boà-taùt ñaïo ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö oâng ngaøy nay vaäy.
Chuùng ta chöùng ñaéc caùc Tam-muoäi aáy, cuõng gioáng nhö hieän nay oâng
chöùng ñaéc vaäy, oâng seõ hieåu roõ Baùt-nhaõ ba-la-maät, roài môùi truï vaøo ñòa
vò khoâng thoaùi chuyeån. Chö Nhö Lai vì chöùng ñöôïc caùc Tam-muoäi ñoù
neân môùi chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Naøy thieän nam! Ñoù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Goïi laø caùc phaùp
khoâng coù sôû nieäm. Chuùng ta truï ôû trong phaùp khoâng coù voïng nieäm
maø ñöôïc thaân mình saéc vaøng vôùi ba möôi hai töôùng, aùnh saùng rôõ
raøng, trí tueä khoâng theå nghó baøn, Voâ thöôïng Tam-muoäi, Voâ thöôïng
trí tueä cuûa chö Phaät ñaït ñeán taän cuøng cuûa caùc coâng ñöùc. Caùc coâng
ñöùc aáy chö Phaät noùi ra coøn khoâng heát, huoáng gì laø Thanh vaên vaø
Bích-chi-phaät. Theá neân, naøy thieän nam! OÂng phaûi ñem taâm thanh
tònh cung kính vaø toân troïng phaùp naøy gaáp boäi thì söï chöùng ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc khoâng laáy gì laøm khoù khaên. Ñoái vôùi vò
Thieän tri thöùc oâng phaûi nhieät taâm cung kính, toân troïng vaø tin öa.
Naøy thieän nam! Boà-taùt naøo ñöôïc Thieän tri thöùc hoä nieäm thì vò aáy
www.daitangkinh.org
mau chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.

Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Nhöõng vò naøo laø Thieän tri thöùc cuûa con?
–Naøy thieän nam! Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät laø vò ñôøi ñôøi chæ daïy cho
oâng thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, laøm cho oâng ñöôïc hoïc
söùc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vì vaäy, chính Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät laø Thieän tri thöùc cuûa oâng, oâng phaûi neân baùo aân cho vò aáy.
Naøy thieän nam! Neáu trong moät kieáp, hai kieáp, ba kieáp cho ñeán
moät traêm kieáp, hoaëc hôn moät traêm kieáp maø oâng ñem taâm cung kính
toân troïng baèng caùch: Ñoäi vò aáy treân ñaàu, cho ñeán ñem taát caû duïng cuï
aâm nhaïc maø cuùng döôøng vò aáy, hoaëc ñem saéc, thanh, höông, vò, xuùc
toát ñeïp caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi daâng leân cuùng döôøng vò Thieän
tri thöùc aáy cuõng chöa coù theå baùo aân trong choác laùt. Vì sao vaäy? Vì
nhôø naêng löïc vaø nhaân duyeân cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät neân oâng môùi
chöùng caùc Tam-muoäi saâu xa aáy ñeå ñöôïc nghe phöông tieän Baùt-nhaõ
ba-la-maät.
Chæ daïy vaø an uûi cho Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân xong, boãng nhieân
Ñöùc Phaät lieàn bieán maát. Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân töø Tam-muoäi xuaát
ñònh thì khoâng thaáy chö Phaät lieàn suy nghó: “Caùc Ñöùc Phaät aáy tröôùc
ñaây töø ñaâu ñeán vaø nay caùc vò aáy seõ ñi ñeán choã naøo?” Vì khoâng thaáy
chö Phaät neân Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân öu saàu vaø suy nghó: “Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät naøy ñaõ chöùng caùc thaàn thoâng löïc Ñaø-la-ni. Ngaøi ñaõ
töøng cuùng döôøng chö Phaät thôøi quaù khöù, ñôøi ñôøi Ngaøi laø Thieän trí
thöùc cuûa ta, thöôøng laøm lôïi ích cho ta, ta haõy ñeán choã cuûa Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ñeå thöa hoûi chö Phaät naøy töø ñaâu ñeán vaø seõ ñi veà ñaâu.”
Luùc naøy, taâm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caøng cung kính toân
troïng vaø tin öa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø nghó: “Hieän nay ta quaù ngheøo
khoå, khoâng coù hoa höông, anh laïc, höông ñoát, höông xoa, y phuïc,
phöôùn loïng, vaøng baïc, traân chaâu, pha leâ, san hoâ. Taát caû nhöõng vaät
nhö vaäy ta ñeàu khoâng coù thì laáy gì ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät. Baây giôø ta khoâng neân ñeán choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät baèng hai tay
khoâng, neáu ñeán nhö vaäy thì loøng ta khoâng yeân. Vaäy ta seõ baùn thaân
mình ñeå laáy taøi vaät vì Baùt-nhaõ ba-la-maät maø cuùng döôøng Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät. Vì sao vaäy? Vì nhieàu ñôøi ñeán nay ta ñaõ ñeå maát voâ soá
thaân neân töø voâ thæ kieáp phaûi luaân hoài trong sinh töû. Vì nhaân duyeân
tham duïc neân chòu voâ löôïng khoå ôû ñòa nguïc, chöa töøng laøm ñöôïc
phaùp thaân thanh tònh.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Baáy giôø, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñi treân ñöôøng,
vaøo trong chôï giöõa ñoâ thò lôùn vaø lôùn tieáng rao:
–Coù ai caàn mua ngöôøi khoâng? Coù ai caàn mua ngöôøi khoâng?
Khi nghe tieáng rao ñoù, aùc ma nghó: “Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vì
kính troïng Phaùp maø töï baùn thaân mình ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät vôùi muïc ñích muoán nghe phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Boà-
taùt seõ thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, mau choùng chöùng ñaéc Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, seõ ñöôïc nghe nhieàu hieåu roäng gioáng nhö nöôùc bieån
caû, chaúng bò caùc ma phaù hoaïi, coù theå laøm troøn taát caû coâng ñöùc ñoái vôùi
söï lôïi ích cho voâ löôïng chuùng sinh. Caùc chuùng sinh aáy seõ ra khoûi
caûnh giôùi cuûa ta, taát caû ñeàu chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Baây giôø ta phaûi ñeán phaù hoaïi ñaïo yù cuûa vò aáy môùi ñöôïc.” Vaø ngay
laäp töùc, aùc ngaên che naáp vaøo moïi ngöôøi khuyeán, cho ñeán khoâng moät
ai nghe ñöôïc tieáng rao cuûa Boà-taùt, chæ coù con gaùi cuûa moät ngöôøi
Tröôûng giaû laø aùc ma khoâng theå naøo laøm chöôùng ngaïi ñöôïc.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân baùn mình maø khoâng baùn ñöôïc, lieàn ñöùng
laïi moät choã khoùc keå vaø than: “Chaéc ta maéc toäi lôùn, muoán baùn thaân
cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät maø
chaúng coù ai mua caû.”
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Nay ta seõ thöû xem
thieän nam töû naøy coù thaät söï laø ñem thaâm taâm kính troïng Phaùp moät
caùch nhieät thaønh maø phaûi xaû boû thaân maïng hay khoâng?” Nghó theá
roài, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn hoùa laøm moät Baø-la-moân ñöùng beân
caïnh Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi:
–Naøy thieän nam! Vì sao maø oâng laïi öu saàu khoùc keå vaäy?
Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi:
–Vì toâi ngheøo khoå, khoâng coù cuûa baùu neân muoán baùn thaân laáy
cuûa baùu ñem cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå ñöôïc nghe Baùt-
www.daitangkinh.org
nhaõ ba-la-maät maø chaúng coù ai mua caû.

Baø-laø-moân noùi:
–Naøy thieän nam! Ngöôøi thì ta khoâng caàn, nhöng hieän nay vì coù
ñaùm cuùng teá lôùn neân ta muoán mua tim, maùu vaø tuûy cuûa ngöôøi. Vaäy
oâng coù theå baùn nhöõng thöù aáy cho ta ñöôïc khoâng?
Taùt-ñaø-ba-luaân nghó: “Ta ñöôïc lôïi ích lôùn roài, nhaát ñònh ta seõ
ñöôïc nghe phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät neân khieán cho Baø-laø-moân
naøy muoán mua tim, maùu vaø tuûy cuûa ta.” Nghó xong, Taùt-ñaø-ba-luaân
raát vui möøng lieàn noùi vôùi Baø-laø-moân:
–Neáu oâng caàn thì toâi seõ baùn heát cho oâng.
Baø-laø-moân noùi:
–OÂng caàn giaù bao nhieâu?
Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi:
–Tuøy oâng muoán cho toâi bao nhieâu cuõng ñöôïc.
Ngay khi aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn caàm dao beùn caét tay
phaûi cho maùu chaûy, roài caét ñuøi beân phaûi muoán ñaäp xöông ñeå laáy tuûy
chaûy ra.
Luùc baáy giôø, con gaùi cuûa moät tröôûng giaû ñang ôû treân gaùc,
naøng phoùng maét nhìn xa thaáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân caét tay phaûi
cho maùu chaûy ra, roài chaët ñuøi beân phaûi muoán ñaäp xöông ñeå laáy tuûy
chaûy ra thì coâ suy nghó: “Khoâng bieát vì nguyeân nhaân gì maø thieän
nam töû naøy phaûi laøm ñau khoå thaân mình nhö vaäy, ta seõ ñeán hoûi oâng
ta.” Khi aáy coâ gaùi cuûa Tröôûng giaû lieàn xuoáng laàu vaø ñeán choã Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi:
–Naøy thieän nam! Vì duyeân côù gì maø oâng phaûi laøm ñau khoå thaân
mình nhö vaäy? Vaø oâng muoán duøng maùu, tuûy ñoù ñeå laøm gì?
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi:
–Toâi muoán laáy maùu vaø tuûy ñem baùn cho Baø-la-moân naøy ñeå coù
tieàn cuûa maø cuùng döôøng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät vaø Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät.
Con gaùi cuûa tröôûng giaû hoûi:
–Naøy thieän nam! OÂng baùn maùu vaø tuûy ñem cuùng döôøng vò Boà-
taùt kia ñeå ñöôïc nhöõng lôïi ích gì?

Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi:
–Vò Boà-taùt aáy seõ noùi phaùp phöông tieän löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät
cho toâi. Neáu hoïc theo phaùp ñoù thì toâi seõ chöùng Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng giaùc, ñöôïc thaân saéc vaøng, ñaày ñuû ba möôi hai töôùng toát, phoùng
ra aùnh saùng voâ löôïng ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñaïi Hyû, ñaïi Xaû, möôøi Löïc, boán
Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng, saùu Thaàn thoâng,
chaúng theå nghó baøn thanh tònh, giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri
kieán, chöùng Trí tueä voâ thöôïng cuûa Phaät, voâ thöôïng Phaùp baûo, roài ta
seõ phaân boá cho taát caû chuùng sinh.
Khi aáy con gaùi cuûa tröôûng giaû noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Nhöõng lôøi noùi cuûa ngaøi vöøa thaät laø hieám coù vaø ñeä nhaát vi
dieäu. Vì moãi moät phaùp, maø ngaøi laïi coù theå xaû boû thaân maïng. Naøy
thieän nam, neáu nay ngaøi caàn caùc thöù chaâu baùu, vaøng baïc, traân chaâu,
löu ly, pha leâ, hoå phaùch, san hoâ, cho ñeán hoa höông, anh laïc, phan
loïng cuøng caùc y phuïc thì con seõ cho ngaøi taát caû ñeå ngaøi ñem ñeán
cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Vaäy ngaøi ñöøng töï gaây khoå cho
mình nöõa. Hieän nay, con cuõng muoán theo ngaøi ñi ñeán choã Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ñeå gieo troàng caên laønh vaø caàu ñöôïc phaùp thanh tònh
nhö vaäy.
Baáy giôø Thích Ñeà-hoaøn Nhaân hieän laïi nguyeân hình cuûa mình
roài ñöùng tröôùc Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø noùi:
–Laønh thay, laønh thay, naøy thieän nam! Vì kính troïng phaùp maø
taâm cuûa oâng beàn vöõng nhö vaäy. Khi chö Phaät quaù khöù haønh Boà-taùt
ñaïo cuõng nhö oâng ngaøy nay caàu nghe phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät
caùc Ngaøi môùi chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Naøy thieän nam,
thaät söï ta chaúng caàn tim, maùu, tuûy gì cuûa ngöôøi caû, maø ta chæ muoán
ñeán thöû oâng, vaäy oâng nguyeän xin nhöõng gì ta seõ cho.
Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Vaäy oâng haõy cho toâi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc ñi,
–Ñieàu naøy söùc ta khoâng theå laøm ñöôïc chæ coù chö Phaät Theá Toân
môùi coù, haõy caàu xin ñieàu gì khaùc ta seõ cho.
www.daitangkinh.org
Taùt-ñaø-ba-luaân noùi:
–Neáu oâng baát löïc tröôùc söï caàu xin cuûa toâi thì haõy laøm cho thaân
toâi trôû laïi nhö cuõ.
Vöøa noùi döùt lôøi thì thaân cuûa Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn trôû laïi nhö cuõ
khoâng heà coù veát seïo gì caû. Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cho Taùt-ñaø-ba-luaân
maõn nguyeän roài, bieán maát.
Baáy giôø con gaùi cuûa tröôûng giaû noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Ngaøi neân ñeán nhaø con, con seõ thöa vôùi cha meï ñeå xin cuûa baùu
vaø vì nghe phaùp maø cha meï cuûa con seõ cho cuûa baùu ñeå ngaøi ñem
cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Theá roài Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng con gaùi cuûa tröôûng giaû ñi
veà nhaø coâ ta. Con gaùi oâng tröôûng giaû vaøo thöa vôùi cha meï:
–Thöa cha meï! Xin cha meï haõy cho con hoa höông, anh laïc,
caùc thöù y phuïc vôùi nhöõng vaät baùu vaø haõy cung caáp cho naêm traêm gaùi
haàu theo con ñeå cuøng ñi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñeán cuùng döôøng
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Vò Boà-taùt aáy seõ noùi phaùp cho chuùng con vaø nhôø
nghe ñöôïc phaùp ñoù chuùng con seõ chöùng ñaéc phaùp cuûa chö Phaät.
Cha meï cuûa coâ gaùi noùi:
–Hieän giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñang ôû ñaâu?
Coâ gaùi traû lôøi:
–Hieän giôø vò aáy ñang ôû ngoaøi cöûa. Roài coâ laïi keå: Vò aáy phaùt
taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc chæ vì muoán cöùu ñoä taát caû voâ
löôïng chuùng sinh ñang chòu khoå naõo trong sinh töû. Vì kính troïng
phaùp maø vò aáy muoán baùn thaân thaân chaúng coù ai mua neân ñöùng laïi
öu saàu, khoùc keå vaø than: “Ta muoán baùn thaân maø chaúng coù ai mua
caû.” Luùc aáy coù moät Baø-laø-moân thaáy vaäy noùi vôùi vò aáy: “Nay côù gì
maø oâng muoán baùn thaân mình?” Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi: “Vì kính
troïng phaùp maø toâi muoán baùn thaân ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät, toâi seõ theo vò kia ñeå ñöôïc nghe phaùp cuûa chö Phaät.” Ngöôøi Baø-
la-moân noùi: “Ta khoâng caàn ngöôøi, nhöng nay ta saép cuùng teá lôùn neân
chæ caàn tim, maùu vaø tuûy cuûa ngöôøi, oâng coù baùn khoâng?” Nghe hoûi vò
naøy raát vui möøng, tay caàm dao beùn caét tay phaûi cho maùu chaûy, roài
chaët ñuøi beân phaûi muoán ñaäp xöông ñeå laáy tuûy chaûy ra. Luùc aáy, con
ñang ôû treân laàu gaùc troâng thaáy töø xa söï vieäc nhö vaäy lieàn suy nghó:
“Ngöôøi naøy vì côù gì maø phaûi laøm cho thaân mình khoán khoå, ñeå ta
ñeán hoûi xem sao?” Khi nghe con hoûi thì Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân traû
lôøi vôùi con: “Vì quaù ngheøo khoå khoâng coù cuûa caûi neân toâi muoán baùn
tim, maùu, tuûy cho Baø-laø-moân.” Con laïi hoûi tieáp: “Naøy thieän nam!
OÂng muoán coù taøi vaät aáy ñeå laøm gì?” Vò Boà-taùt traû lôøi con: “Vì kính
troïng phaùp neân toâi muoán coù taøi vaät ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät.” Con laïi hoûi: “Naøy thieän nam! Neáu cuùng döôøng nhö vaäy thì
oâng seõ ñöôïc nhöõng lôïi ích gì?” Boà-taùt traû lôøi: “Cuùng döôøng nhö vaäy
toâi seõ ñöôïc söï lôïi ích cuûa caùc coâng ñöùc voâ löôïng khoâng theå nghó
baøn.” Khi nghe noùi coâng ñöùc voâ löôïng cuûa chö Phaät khoâng theå nghó
baøn thì taâm con raát vui möøng vaø nghó: “Thieän nam naøy laøm ñieàu
thaät laø hieám coù, vì kính troïng phaùp maø vò aáy phaûi chòu boû thaân ñeå töï
thaân nhaän laáy nhöõng khoå naõo nhö theá. Vaäy ta phaûi laøm theá naøo ñeå
cuùng döôøng phaùp vì hieän nay gia ñình ta coù raát nhieàu cuûa caûi.” Ñoái
vôùi vieäc vì phaùp maø cuùng döôøng naøy, laäp töùc con phaùt ñaïi nguyeän
vaø thöa vôùi vò aáy: “Naøy thieän nam! Ngaøi ñöøng laøm ñau khoå cho baûn
thaân nhö vaäy, con seõ cho ngaøi nhieàu cuûa caûi quyù baùu ñeå ñem cuùng
döôøng cho Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Con cuõng muoán theo ngaøi ñeán choã
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñeå cuùng döôøng vaø nay con cuõng muoán chöùng
phaùp Voâ thöôïng cuûa chö Phaät nhö ngaøi vöøa noùi.” Nay xin cha meï
haõy cho pheùp con ñöôïc theo vò thieän nam naøy ñeán cuùng döôøng Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Cha meï coâ gaùi traû lôøi:
–Nhöõng ñieàu con vöøa taùn thaùn vò Boà-taùt naøy thaät laø hieám coù,
thaät khoù coù ai ñeå saùnh noåi. Vò aáy nhaát taâm nhôù nghó phaùp nhö vaäy laø
baäc Ñeä nhaát toái thaéng trong taát caû theá giôùi, chaéc chaén coù theå ñem laïi
an vui cho taát caû chuùng sinh neân vò aáy muoán caàu cho baèng ñöôïc vieäc
khoù ñoù. Nay cha meï cho pheùp cuùng naêm traêm thò nöõ con theo vò aáy,
chuùng ta cuõng muoán gaëp Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Coâ gaùi naøy vì muoán ñi cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät neân
thöa vôùi cha meï:
–Thöa cha meï! Con khoâng daùm laøm giaùn ñoaïn coâng ñöùc cuûa
ngöôøi.
www.daitangkinh.org
Roài coâ ta laäp töùc söûa soaïn trang nghieâm naêm traêm coã xe vaø ra
leänh cho naêm traêm coâ gaùi haàu ñem caùc loaïi hoa, caùc thöù y phuïc,
caùc loaïi höông boät, höông xoa, vaøng baïc, chaâu baùu, anh laïc vaø caùc
thöùc aên ngon ñeå chôû cuøng moät xe cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, coøn
naêm traêm thò nöõ cuøng cung kính vaây quanh xe roài hoï töø töø ñi veà
höôùng Ñoâng. Töø xa moïi ngöôøi troâng thaáy thaønh Chuùng höông,
thaønh naøy coù baûy lôùp ñöôïc trang nghieâm baèng baûy baùu raát ñaùng öa
thích, coù baûy lôùp haøo thaønh vaø baûy lôùp haøng caây. Thaønh aáy ngang
doïc möôi hai do-tuaàn, cuoäc soáng cuûa nhaân daân ôû ñaây raát laø giaøu coù,
an oån vaø phoàn thònh. Laïi coù naêm traêm ngaû ñöôøng ñöôïc söûa sang raát
xinh ñeïp nhö laø böùc tranh, coøn caàu coáng thì roäng raõi vaø saïch seõ. Töø
xa, troâng thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài treân phaùp toøa ôû giöõa thaønh
vaø coù voâ löôïng traêm ngaøn vaïn chuùng vaây quanh ñeå nghe Ngaøi
thuyeát phaùp thì taâm cuûa hoï raát hoan hyû, ví nhö Tyø-kheo ñöôïc chöùng
Thieàn thöù ba. Vöøa thaáy xong hoï nghó: “Chuùng ta khoâng neân ngoài
treân xe ñi thaúng ñeán choã cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.” Theá roài, moïi
ngöôøi ñeàu xuoáng xe cuøng ñi boä vaøo, Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng tröôûng
giaû nöõ vaø naêm traêm thò nöõ cung kính vaây quanh, moãi ngöôøi caàm caùc
thöù vaät baùu trang nghieâm ñi ñeán choã cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Choã
cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät coù laâu ñaøi baûy baùu vaø ñöôïc trang hoaøng
baèng caây Ngöu ñaàu Chieân-ñaøn, coù treo traân chaâu, voõng löôùi cuøng
linh baùu xen nhau. Boán goùc laâu ñaøi moãi goùc ñeàu treo minh chaâu ñeå
laøm aùnh saùng. Coù boán loø höông baèng baïc traéng ñoát Haéc traàm thuûy
ñeå cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät. Trong ñaøi baùu cuûa ngaøi coù
giöôøng lôùn laøm baèng baûy thöù baùu quyù, treân giöôøng coù boán hoøm baùu,
duøng laù baèng vaøng ñeå bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät roài ñaët vaøo
trong hoøm aáy, boán beân laàu ñaøi aáy treo ruû xuoáng caùc phöôùn baùu.
Khi aáy, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng vôùi naêm traêm thò nöõ xa
troâng thaáy ñeàn ñaøi ñöôïc trang hoaøng baèng caùc loaïi chaâu baùu, hoï laïi
thaáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân cuøng voâ löôïng traêm ngaøn chö Thieân ñem
caùc loaïi hoa trôøi nhö hoa Maïn-ñaø-la, hoa Kim ngaân, hoa Chieân-ñaøn
ñeå raûi treân ñaøi baùu, laïi treân hö khoâng chö Thieân cuõng troåi caùc thöù
kyõ nhaïc nhö vaäy neân Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi Thích Ñeà-hoaøn Nhaân:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Côù sao maø oâng cuøng chö Thieân ñem caùc loaïi
hoa trôøi Maïn-ñaø-la, Kim ngaân, Chieân-ñaøn ñeå tung raûi treân baûo ñaøi
naøy vaø troåi nhöõng loaïi kyõ nhaïc trôøi treân hö khoâng vaäy?
–Naøy thieän nam! Ngaøi khoâng hay bieát ö? Vì treân ñaøi baùu ñoù coù
phaùp teân laø Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät, phaùp aáy laø meï cuûa caùc Boà-taùt.
Neáu Boà-taùt naøo hoïc theo phaùp aáy thì seõ ñöôïc taát caû caùc coâng ñöùc cuûa
Phaät phaùp vaø mau chöùng Nhaát thieát trí.
Taùt-ñaø-ba-luaân hoûi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät laø meï cuûa caùc Boà-taùt
hieän giôø ñang ñeå choã naøo? Nay toâi muoán troâng thaáy.
–Naøy thieän nam! Baùt-nhaõ ba-la-maät ñöôïc vieát treân laù baèng
vaøng, ñöïng ôû trong hoøm baèng baûy baùu naøy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñoùng
aán baèng baûy baùu leân ñoù, toâi khoâng theå chæ cho ngaøi thaáy ñöôïc.
Baáy giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng con gaùi cuûa tröôûng giaû vôùi
naêm traêm thò nöõ moãi ngöôøi caàm ñuû caùc thöù hoa höông, anh laïc,
phöôùn loïng, y phuïc, vaøng baïc, traân baûo lieàn laáy moät nöûa ñeå cuùng
döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät, coøn moät nöûa ñeå daâng leân cuùng döôøng Boà-
taùt Ñaøm-voâ-kieät. Baáy giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñem ñuû caùc loaïi hoa
höông, anh laïc, phan loïng, y phuïc, vaøng baïc, hoa baùu vaø troåi caùc thöù
kyõ nhaïc ñeå cuùng döôøng Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät, xong roài höôùng ñeán
choã Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, laïi daâng leân caùc loaïi hoa höông, anh laïc,
boät chieân-ñaøn, vaøng baïc, hoa baùu vì phaùp maø raûi tung leân cuùng
döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät. Nhöõng vaät baùu vöøa raûi tung leân thì chuùng
lieàn keát hôïp laïi thaønh loïng baùu truï giöõa hö khoâng vaø boán beân loïng aáy
ruû xuoáng nhöõng traøng phan baùu. Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm thò nöõ
thaáy thaàn löïc naøy, taâm cuûa hoï raát vui möøng vaø nghó: “Thaät laø ñieàu
chöa töøng coù. Thaàn löïc cuûa Ñaïi sö Ñaøm-voâ-kieät nhö vaäy, ngaøi chöa
thaønh Phaät maø söùc thaàn thoâng cuûa ngaøi coøn nhö theá, huoáng gì laø ngaøi
chöùng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.”
Ngay khi aáy, con gaùi tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ raát cung
kính, toân troïng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät neân taát caû caùc coâ ñeàu phaùt taâm
caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc: “Nhôø nhaân duyeân troàng caên laønh
www.daitangkinh.org
naøy maø ôû ñôøi vò lai chuùng con seõ ñöôïc thaønh Phaät. Khi haønh Boà-taùt
ñaïo thì chuùng con cuõng ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy. Gioáng nhö hieän nay
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñaõ cuùng döôøng cung kính toân troïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät vaø giaûng roäng cho moïi ngöôøi ñöôïc thaønh töïu söùc phöông tieän
cuõng nhö ngaøi vaäy.”
Ngay töùc thôøi, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuøng vôùi con gaùi tröôûng
giaû vaø naêm traêm thò nöõ suïp ñaàu maët laïy saùt chaân Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät, roài hoï chaép tay cung kính vaø lui ñöùng qua moät beân.
Baáy giôø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân thöa vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Thöa Ñaïi sö! Tröôùc ñaây, khi con caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät,
ñang ôû trong röøng vaéng veû, boãng nhieân con nghe tieáng giöõa hö
khoâng baûo: “Naøy thieän nam! Töø ñaây ñi veà phöông Ñoâng thì oâng seõ
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät”, con lieàn ñi veà phöông Ñoâng. Ñi
khoâng bao laâu con laïi suy nghó: “Taïi sao luùc naõy, ta khoâng hoûi treân
hö khoâng ñöôøng veà phöông Ñoâng xa hay gaàn vaø ta phaûi theo ai ñeå
ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Roài con öu saàu buoàn baõ vaø ñöùng laïi
baûy ngaøy, khoâng nhôù nghó ñeán söï aên uoáng vaø caùc vieäc theá gian, con
chæ nhôù nghó veà Baùt-nhaõ ba-la-maät. Vaø nghó: “Taïi sao ta khoâng hoûi
tieáng noùi giöõa hö khoâng laø ñöôøng ñi veà phöông Ñoâng caùch ñaây gaàn
hay xa vaø ta phaûi theo ai ñeå ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät.” Vöøa
nghó nhö vaäy thì töùc thôøi coù moät Ñöùc Phaät hieän ñöùng tröôùc maët con
vaø daïy: “Naøy thieän nam, töø ñaây veà phöông Ñoâng caùch naêm traêm
do-tuaàn vaø coù thaønh teân laø Chuùng höông. Trong thaønh ñoù coù Boà-taùt
Ñaøm-voâ-kieät ñang noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät cho ñaïi chuùng vaø
oâng seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät ôû trong ñoù.” Theá laø con ôû
trong taát caû phaùp, sinh ra yù töôûng khoâng coù choã nöông döïa vaø döøng
truï, cuõng ñaït ñöôïc voâ löôïng moân Tam-muoäi. Con truï vaøo caùc Tam-
muoäi ñoù, con lieàn thaáy möôøi phöông chö Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät cho caùc ñaïi chuùng vaø chö Phaät coù khen ngôïi con: “Laønh thay,
laønh thay! Naøy thieän nam! Khi xöa haønh Boà-taùt ñaïo, ta cuõng ñaït
ñöôïc caùc phaùp moân Tam-muoäi nhö vaäy. Vaø nhôø truï vaøo trong caùc
Tam-muoäi aáy, ta môùi coù theå thaønh töïu caùc phaùp cuûa chö Phaät.” Chö
Phaät daïy baûo vaø an uûi con xong thì caùc Ngaøi ñeàu bieán maát. Con töø
caùc Tam-muoäi tænh thöùc xong roài nghó: “Chö Phaät naøy töø ñaâu ñeán
vaø seõ ñi veà ñaâu?” Vì khoâng bieát nhaân duyeân ñeán vaø ñi cuûa chö Phaät
con lieàn suy nghó: “Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät laø vò ñaõ töøng cuùng döôøng
chö Phaät thôøi quaù khöù, ngaøi ñaõ gieo troàng caên laønh saâu xa, kheùo
hoïc caùc phöông tieän neân aét haún ngaøi coù theå noùi chö Phaät töø ñaâu ñeán
vaø seõ ñi veà ñaâu cho ta bieát.”
Chæ xin öôùc nguyeän Ñaïi sö, nay ngaøi haõy vì con maø noùi roõ chö
Phaät töø ñaâu ñeán vaø seõ ñi veà ñaâu cho con bieát, khieán con thöôøng ñöôïc
thaáy chö Phaät.
Phaåm 28: ÑAØM-VOÂ-KIEÄT
Baáy giôø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:

–Naøy thieän nam! Chö Phaät voán khoâng coù choã töø ñaâu ñeán, cuõng
khoâng coù choã ñi. Vì sao? Vì caùc phaùp voán nhö thaät, baát ñoäng neân caùc
phaùp nhö thaät, baát ñoäng ñoù töùc laø Nhö Lai.
Naøy thieän nam! Voâ sinh voán khoâng ñeán khoâng ñi neân voâ sinh
ñoù töùc laø Nhö Lai. Vì thaät teá voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân thaät teá töùc
laø Nhö Lai. Vì khoâng voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân khoâng ñoù töùc laø
Nhö Lai. Vì söï döùt boû voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân söï döùt boû ñoù töùc
laø Nhö Lai. Vì xa lìa voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân xa lìa ñoù töùc laø
Nhö Lai. Vì tòch dieät voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân söï tòch dieät ñoù töùc
laø Nhö Lai. Vì taùnh cuûa hö khoâng voán khoâng ñeán, khoâng ñi neân taùnh
cuûa hö khoâng ñoù töùc laø Nhö Lai.
Naøy thieän nam! Neáu lìa caùc phaùp ñoù thì seõ khoâng coù Nhö Lai.
Nhö cuûa caùc phaùp vaø Nhö cuûa chö Nhö Lai ñeàu laø moät Nhö, khoâng
hai, khoâng khaùc.
Naøy thieän nam! Nhö ñoù chæ coù moät, khoâng coù hai, khoâng coù ba,
neáu lìa caùc soá aáy thì seõ khoâng coù gì caû.
Naøy thieän nam! Ví nhö vaøo thaùng cuoái cuøng cuûa muøa xuaân, luùc
giöõa ngaøy noùng böùc, coù ngöôøi thaáy aùnh naéng dôïn soùng beøn ñuoåi theo
mong tìm ñöôïc nöôùc.
Naøy thieän nam! YÙ oâng theá naøo? Nöôùc aáy töø ñaâu ñeán? Töø bieån
www.daitangkinh.org
Ñoâng ñeán hay laø töø bieån Nam, Taây, Baéc ñeán?
Taùt-ñaø-ba-luaân thöa vôùi Ñaïi sö:
–Thöa Ñaïi sö! Trong soùng naéng coøn khoâng coù nöôùc, huoáng gì
coù choã ñeán vaø choã ñi. Nhöng vì keû ngu si khoâng coù trí ôû choã khoâng
coù nöôùc maø sinh ra yù nghóa coù nöôùc, chö thaät söï khoâng coù nöôùc.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Naøy thieän nam! Neáu coù ngöôøi naøo döïa vaøo saéc thaân vaø aâm
thanh cuûa Ñöùc Nhö Lai maø sinh taâm ñaém tröôùc thì nhöõng haïng
ngöôøi aáy seõ phaân bieät vaø töôûng raèng chö Phaät coù ñeán vaø coù ñi. Phaûi
bieát nhöõng haïng ngöôøi naøy laø ngu si, khoâng coù trí: nhö choã khoâng
coù nöôùc maø töôûng raèng coù nöôùc. Vì sao? Vì khoâng theå duøng saéc
thaân ñeå thaáy chö Phaät Nhö Lai ñöôïc. Bôûi vì chö Phaät Nhö Lai ñeàu
laø Phaùp thaân. Naøy thieän nam! Thaät töôùng cuûa caùc phaùp voán khoâng
coù ñeán vaø khoâng coù ñi neân chö Phaät Nhö Lai cuõng laïi nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Ví nhö nhaø aûo thuaät bieán hoùa ra caùc binh voi,
binh ngöïa, binh xe, binh boä, nhöng chuùng voán khoâng ñeán, ñi, neân
bieát chö Phaät khoâng ñeán, khoâng ñi cuõng laïi nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Gioáng nhö ngöôøi trong giaác chieâm bao thaáy
coù Nhö Lai hoaëc moät, hoaëc hai, hoaëc möôøi, hoaëc hai möôi, hoaëc
naêm möôi, hoaëc moät traêm hay hôn moät traêm Nhö Lai, nhöng khi
thöùc daäy roài thaäm chí chaúng thaáy moät Ñöùc Nhö Lai, trong giaác
moäng khoâng coù phaùp nhaát ñònh ñeàu laø hö voïng. Naøy thieän nam! YÙ
oâng theá naøo? Chö Nhö Lai aáy coù töø ñaâu ñeán vaø seõ ñi veà ñaâu khoâng?
Taùt-ñaø-ba-luaân baïch Ñaïi sö:
–Trong giaác moäng khoâng coù phaùp quyeát ñònh ñeàu laø hö voïng.
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi:
–Naøy thieän nam! Chö Nhö Lai noùi taát caû caùc phaùp ñeàu laø hö
voïng gioáng nhö giaác moäng. Neáu ngöôøi naøo khoâng bieát caùc phaùp laø
hö voïng nhö giaác moäng, thì ngöôøi aáy chæ duøng saéc thaân, danh töï,
ngoân ngöõ, chöông cuù maø sinh taâm ñaém tröôùc. Nhöõng haïng ngöôøi
nhö vaäy, vì khoâng hieåu thaät töôùng cuûa caùc phaùp neân môùi phaân bieät
chö Phaät coù ñeán, coù ñi. Neáu ngöôøi naøo ñoái vôùi chö Phaät maø phaân
bieät coù ñeán vaø ñi thì phaûi bieát keû ñoù laø phaøm phu khoâng coù trí. Do
ñoù, hoï luoân luoân bò sinh töû trong saùu ñöôøng, xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät vaø xa lìa Phaät phaùp.
Naøy thieän nam! Ngöôøi naøo coù theå nhö thaät bieát chö Phaät noùi
taát caû caùc phaùp laø hö voïng nhö chieâm bao thì ngöôøi aáy ñoái vôùi caùc
phaùp khoâng phaân bieät coù ñeán, coù ñi, coù sinh, coù dieät. Vì neáu khoâng
phaân bieät taát caû caùc phaùp thì ngöôøi aáy nhôø thaät töôùng cuûa caùc phaùp
maø quaùn Nhö Lai; neáu nhôø thaät töôùng cuûa caùc phaùp maø bieát Nhö
Lai thì ngöôøi aáy khoâng phaân bieät Nhö Lai hoaëc ñeán, hoaëc ñi. Neáu
coù khaû naêng bieát thaät töôùng cuûa caùc phaùp nhö vaäy thì ngöôøi aáy ñaõ
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät, gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, goïi
ngöôøi aáy laø ñeä töû chaân chaùnh cuûa Phaät. Do ñoù, ñöôïc nhaän söï cuùng
döôøng trong nöôùc nhöng khoâng uoång phí, vì ngöôøi ñoù laø ruoäng
phöôùc cuûa theá gian.
Naøy thieän nam! Ví nhö trong bieån lôùn coù caùc loaïi traân baûo,
nhöng caùc traân baûo naøy khoâng töø phöông Ñoâng ñeán, cuõng khoâng töø
phöông Nam, phöông Taây, phöông Baéc, maø ñeán cuõng chaúng töø boán
phöông goùc treân döôùi maø ñeán, chæ do nhaân duyeân phöôùc ñöùc cuûa
chuùng sinh neân bieån sinh ra caùc traân baûo naøy. Chaúng phaûi khoâng
nhaân duyeân maø coù, khi caùc baùu dieät maát noù cuõng khoâng ñi ñeán
möôøi phöông. Heã caùc duyeân hôïp thì coù, coøn caùc duyeân dieät thì rôøi
tan.
Naøy thieän nam! Thaân cuûa chö Nhö Lai cuõng laïi nhö vaäy,
khoâng coù phaùp quyeát coá ñònh neân cuõng khoâng töø möôøi phöông ñeán,
cuõng chaúng khoâng coù nguyeân nhaân maø coù vaät gì sinh ra maø khoâng
coù nguyeân nhaân cuûa noù, chæ do nguoàn goác taïo taùc cuûa nghieäp maø
sinh ra neân môùi coù quaû baùo. Vì vaäy, caùc duyeân hôïp thì coù, coøn caùc
duyeân dieät thì khoâng coù.
Naøy thieän nam! Ví duï nhö aâm thanh cuûa caây ñaøn khoâng haàu
noù khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng ñi veà ñaâu, noù chæ phuï thuoäc vaøo
caùc nhaân duyeân nhö coù daây ñaøn, coù caùi phím, coù caây coân, coù ngöôøi
duøng tay ñeå ñaùnh ñaøn. Khi caùc duyeân hôïp thì coù tieáng ñaøn, tieáng
ñaøn aáy khoâng phaûi töø daây ñaøn phaùt ra, khoâng töø caùi phím, khoâng töø
caây coân, cuõng khoâng phaûi töø tay cuûa ngöôøi phaùt ra, maø noù chæ do
caùc duyeân hôïp laïi môùi phaùt ra tieáng ñaøn vaø nhöõng tieáng ñaøn aáy
www.daitangkinh.org
cuõng khoâng töø ñaâu ñeán. Heã caùc duyeân tan raõ thì noù dieät, noù cuõng
khoâng ñi veà ñaâu caû.
Naøy thieän nam! Thaân cuûa chö Nhö Lai cuõng laïi nhö vaäy, ñeàu
phuï thuoäc vaøo caùc nhaân duyeân cuûa voâ löôïng phöôùc ñöùc maø ñöôïc
thaønh töïu, chöù khoâng töø moät nhaân duyeân hay moät phöôùc ñöùc naøo maø
sinh. Cuõng chaúng khoâng coù nhaân vaø khoâng coù duyeân maø coù. Heã caùc
duyeân hôïp thì chuùng coù, nhöng khoâng töø ñaâu ñeán; khi caùc duyeân tan
thì chuùng dieät, nhöng chuùng cuõng khoâng ñi veà ñaâu.
Naøy thieän nam! Phaûi neân quaùn saùt töôùng ñeán vaø ñi cuûa chö Nhö
Lai nhö vaäy vaø cuõng neân quaùn saùt töôùng cuûa caùc phaùp nhö vaäy.
Naøy thieän nam! Neáu oâng quaùn saùt caùc Ñöùc Nhö Lai vaø taát caû
phaùp nhö theá, ñoù laø khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng sinh, khoâng dieät, thì
nhaát ñònh oâng seõ ñaït ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, cuõng ñöôïc
hieåu roõ phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Khi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi Taùt-ñaø-ba-luaân veà phaùp khoâng
ñeán, khoâng ñi cuûa chö Nhö Lai thì caû ñaïi ñòa trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi ñeàu chaán ñoäng, cung ñieän cuûa chö Thieân cuõng ñeàu
chaán ñoäng, cung ñieän cuûa caùc aùc ma khoâng coøn hieän ra nöõa. Luùc aáy
caây coái, coû hoa trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu nghieâm höôùng
veà Ñaïi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø ñeàu troå ra nhöõng loaïi hoa ñeïp saùi
muøa.
Baáy giôø ôû giöõa hö khoâng, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân vaø Töù Thieân
vöông ñem möa boät chieân-ñaøn cuøng caùc loaïi hoa trôøi noåi tieáng raûi
tung leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø noùi vôùi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Thöa Nhaân giaû! Nhôø Ngaøi maø hoâm nay chuùng con ñöôïc nghe
ñieàu quan troïng nhaát, Ñeä nhaát nghóa ñeá. Ñieàu khoù gaëp gôõ ôû taát caû theá
gian, nay baûn thaân thaáy song khoâng theå naøo theo kòp. Maø nay ñích
thaân chuùng con ñích thaân thaáy nhöng khoâng theå laøm ñöôïc.
Khi aáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân thöa vôùi Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät:
–Vì nhaân duyeân gì maø caû ñaïi ñòa chaán ñoäng?
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät traû lôøi:
–Tröôùc ñaây do oâng hoûi veà vieäc khoâng ñeán, khoâng ñi cuûa Ñöùc
Nhö Lai, khi ta traû lôøi cho oâng coù taùm ngaøn ngöôøi ñaéc Voâ sinh phaùp
nhaãn, taùm möôi na-do-tha chuùng sinh phaùt taâm caàu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng giaùc, taùm vaïn boán ngaøn chuùng sinh xa lìa caûnh traàn
nhô baån, thaáy ñöôïc chaân ñeá moät caùch roõ raøng saùng toû ôû trong caùc
phaùp.
Vöøa nghe xong taâm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân raát laø hoan hyû
vaø nghó: “Nay ta ñöôïc lôïi ích toát laønh roài, ta cuõng ñaõ nghe trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät veà vieäc khoâng ñeán, khoâng ñi cuûa chö Phaät, Ñöôïc laøm
lôïi ích cho voâ löôïng chuùng sinh nhö vaäy neân caên laønh cuûa ta ñaõ ñeán
luùc ñaày ñuû ñoái vôùi ñòa vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc, taâm ta khoâng
coøn hoà nghi vaø hoái tieác gì nöõa, chaéc chaén ta cuõng seõ thaønh Phaät.”
Nhôø nhaân duyeân ñöôïc nghe phaùp maø taâm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân raát hoan hyû, ngaøi lieàn bay leân hö khoâng cao baûy caây Ña-la
vaø nghó: “Nay ta phaûi ñem vaät gì ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät?”
Bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân lieàn laáy hoa trôøi Maïn-ñaø-la ñem ñöa cho Taùt-ñaø-ba-luaân vaø
noùi:
–Ngaøi haõy ñem hoa naøy daâng leân cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät. Naøy thieän nam, chuùng con seõ giuùp ñôõ ñeå ngaøi troøn sôû nguyeän.
Vì nhôø nhaân duyeân caàu phaùp cuûa ngaøi maø laøm cho voâ löôïng chuùng
sinh ñöôïc lôïi ích. Naøy thieän nam, ngöôøi nhö vaäy raát laø khoù ñöôïc gaëp.
Vò aáy coù theå vì taát caû chuùng sinh maø phaûi traûi qua voâ löôïng a-taêng-kyø
kieáp qua laïi luaân hoài trong sinh töû.
Baáy giôø, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân nhaän hoa Maïn-ñaø-la cuûa Thích
Ñeà-hoaøn Nhaân roài raûi leân cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, töø treân
hö khoâng haï xuoáng, ngaøi cuùi ñaàu laøm leã roài baïch vôùi Ñaïi sö:
–Töø ngaøy hoâm nay con xin ñem thaân naøy ñeå cung phuïng vaø toân
thôø Ñaïi sö.
Thöa xong, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân chaép tay vaø lui ñöùng qua moät
beân.
Baáy giôø con gaùi oâng tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ thöa vôùi
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Hoâm nay chuùng con cuõng xin ñem thaân naøy ñeå phuïng thôø
www.daitangkinh.org
Ngaøi. Vì nhôø nhaân duyeân troàng caên laønh naøy cuûa ngaøi neân chuùng con
môùi ñöôïc phaùp laønh nhö vaäy. Chuùng con nguyeän ñôøi ñôøi thöôøng cuùng
döôøng chö Phaät vaø luoân luoân cuøng nhau gaàn guõi vôùi chö Phaät.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân traû lôøi caùc coâ gaùi:
–Neáu caùc coâ thaønh taâm ñem thaân mình ñeå phuïng söï ta thì caùc
coâ phaûi thöïc haønh theo ñieàu höôùng daãn cuûa ta.
Caùc coâ gaùi thöa:
–Chuùng con ñaõ thaønh taâm ñem thaân mình ñeå phuïng söï cho
ngaøi roài thì chuùng con seõ thöïc haønh theo nhöõng ñieàu maø ngaøi höôùng
daãn.
Baáy giôø Taùt-ñaø-ba-luaân ñem con gaùi tröôûng giaû cuøng naêm traêm
thò nöõ mang ñuû caùc loaïi vaät baùu trang nghieâm vaø naêm traêm coã xe
kính daâng leân Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø thöa:
–Nay con ñem con gaùi tröôûng giaû cuøng vôùi naêm traêm thò nöõ ñeán
ñeå phuïng söï Ñaïi sö vaø caû naêm traêm coã xe naøy nöõa xin ngaøi haõy tuøy yù
maø söû duïng.
Khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân khen Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân:
–Laønh thay, laønh thay! Vò Ñaïi Boà-taùt neân hoïc taát caû caùc phaùp
xaû nhö vaäy. Vì nhôø coù taát caû caùc phaùp xaû ñoù maø Boà-taùt môùi coù theå
mau chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. Xöa kia, caùc vò Boà-taùt vì
nghe phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng nhö ngaøi ngaøy nay ñaõ
cuùng döôøng Ñaïi sö vaäy. Chö Phaät quaù khöù khi xöa haønh Boà-taùt ñaïo
caùc Ngaøi cuõng truï trong phaùp xaû ñoù nhö ngaøi vì nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät maø cuùng döôøng Phaùp sö ñeå nghe phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-
maät. Vaø cuõng nhôø truï trong phaùp xaû aáy tu taäp maø caùc Ngaøi môùi
chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc.
Khi aáy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät muoán khieán cho Boà-taùt Taùt-ñaø-
ba-luaân ñöôïc ñaày ñuû caên laønh neân nhaän con gaùi tröôûng giaû cuøng
naêm traêm thò nöõ vaø naêm traêm coã xe. Nhaän xong, Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät giao laïi cho Taùt-ñaø-ba-luaân, roài töø toøa cao ñöùng daäy maø ñi vaøo
cung.
Luùc naøy maët trôøi ñaõ laën, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn suy nghó:
“Ta vì phaùp ñeán ñaây thì chôù neân ngoài naèm, maø phaûi theo hai vieäc:
Hoaëc laø ñi, hoaëc laø ñöùng ñeå ñôïi Phaùp sö ñi ra cung ñieän thuyeát
phaùp.”
Baáy giôø, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät suoát baûy naêm thöôøng nhaäp voâ
löôïng Tam-muoäi cuûa Boà-taùt vaø truï trong voâ löôïng phöông tieän Baùt-
nhaõ ba-la-maät, ngaøi quaùn saùt thaáy Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân cuõng suoát
baûy naêm maø chæ ñi hoaëc ñöùng, khoâng heà nguû nghæ, khoâng nhôù nghó
caùc duïc, chaúng nhôù nghó ñeán vò ngon, vò aáy chæ nhôù nghó: “Khi naøo
Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät xuaát thieàn thì ta seõ traûi phaùp toøa ñeå ngaøi ngoài
thuyeát phaùp. Ta seõ queùt doïn ñaát saïch seõ vaø raûi caùc loaïi hoa.”
Trong thôøi gian Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñang thuyeát giaûng phöông
tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät thì con gaùi tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ
cuõng suoát baûy naêm hoï ñeàu thöïc haønh theo nhöõng vieäc nhö Taùt-ñaø-ba-
luaân.
Baáy giôø Taùt-ñaø-ba-luaân nghe tieáng giöõa hö khoâng baûo:
–Naøy thieän nam! Baûy ngaøy sau, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät xuaát ñònh
vaø ngaøi seõ ngoài treân phaùp toøa trong thaønh ñeå thuyeát phaùp.
Vöøa nghe tieáng giöõa hö khoâng noùi nhö vaäy, Taùt-ñaø-ba-luaân
raát vui möøng. Ngaøi cuøng vôùi con gaùi tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ
traûi Ñaïi phaùp toøa cho Boà- taùt Ñaøm-voâ-kieät. Luùc naøy, caùc coâ gaùi côûi
thöôïng y cuûa mình chaát leân laøm phaùp toøa vaø nghó: “Boà-taùt Ñaøm-voâ-
kieät seõ ngoài treân phaùp toøa naøy maø giaûng noùi phöông tieän Baùt-nhaõ
ba-la-maät.”
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân muoán laáy nöôùc ñeå vaåy treân ñaát choã phaùp
toøa, nhöng tìm nöôùc khoâng ñöôïc. Vì sao? Vì aùc ma aån giaáu laøm cho
nöôùc khoâng hieän ra vaø nghó: “Taùt-ñaø-ba-luaân tìm nöôùc khoâng ñöôïc
thì oâng seõ buoàn raàu, taâm nieäm cuûa oâng aáy seõ thay ñoåi caên laønh
khoâng taêng tröôûng vaø trí tueä seõ khoâng chieáu saùng.” Taùt-ñaø-ba-luaân
tìm nöôùc khoâng ñöôïc lieàn nghó: “Ta phaûi caét thaân mình laáy maùu ñeå
röôùi vaåy treân ñaát. Vì sao vaäy? Vì buïi ñaát ôû ñaây seõ dính vaøo Ñaïi sö.
Taïi sao ta phaûi duøng thaân naøy? Vì khoâng bao laâu thaân naøy seõ hö
hoaïi. Nay ta thaø vì phaùp maø chòu maát thaân, chöù khoâng ñeå thaân naøy
cheát moät caùch voâ ích. Cuõng vì tham meâ naêm duïc maø chính ta phaûi
maát voâ soá thaân neân phaûi qua laïi trong sinh töû. Ta chöa töøng ñöôïc vì
www.daitangkinh.org
phaùp maø cheát nhö vaäy.” Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn laáy dao beùn caét khaép
thaân ñeå laáy maùu vaåy leân ñaát.
Con gaùi tröôûng giaû vaø naêm traêm thò nöõ cuõng baét chöôùc Boà-taùt
Taùt-ñaø-ba-luaân, moãi moãi ngöôøi ñeàu caét thaân laáy maùu ñeå vaåy leân ñaát.
Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân vaø caùc coâ gaùi ñoù cho ñeán moät nieäm cuõng
khoâng coù taâm naøo khaùc. Do ñoù, boïn aùc ma khoâng theå naøo phaù hoaïi
vaø laøm chöôùng ngaïi caên laønh cuûa hoï.
Khi aáy Thích Ñeà-hoaøn Nhaân suy nghó: “Thaät chöa töøng coù ai
nhö vaäy. Chæ vì kính troïng phaùp moät caùch kieân trì vaø muoán phaùt Ñaïi
trang nghieâm maø Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân khoâng tieác thaân maïng. Vò aáy
ñaõ ñem thaân taâm höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc thì seõ ñöôïc
chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc ñeå cöùu ñoä vaø giaûi thoaùt cho voâ
löôïng chuùng sinh ñang bò khoå naõo trong sinh töû.”
Ngay khi aáy, Thích Ñeà-hoaøn Nhaân lieàn bieán maùu vaåy treân ñaát
thaønh nöôùc chieân-ñaøn maøu ñoû cuûa trôøi, coøn boán beân phaùp toøa khoaûng
moät traêm do-tuaàn thì muøi thôm chieân-ñaøn cuûa trôøi toûa khaép nôi,
Thích Ñeà-hoaøn Nhaân khen ngôïi:
–Laønh thay, laønh thay, naøy thieän nam! Söùc tinh taán cuûa Ngaøi
thaät khoâng theå nghó baøn. Vôùi taâm kính troïng Phaùp vaø caàu Phaùp cuûa
ngaøi quaû laø cao toät.
Naøy thieän nam! Chö Phaät thôøi quaù khöù cuõng ñeàu nhö vaäy, caùc
Ngaøi ñem taâm chuyeân caàn tinh taán ñeå kính troïng phaùp vaø caàu phaùp.
Vaø cuõng nhôø söï tu taäp ñoù maø chö Phaät chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
giaùc.
Baáy giôø Taùt-ñaø-ba-luaân nghó: “Ta vì Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät maø
ñaõ traûi phaùp toøa queùt doïn vaø röôùi ñaát saïch seõ, baây giôø laøm sao treân
ñaát naøy laïi tìm ñöôïc hoa thôm maø trang hoaøng ñeå cuùng döôøng taïi toøa
thuyeát phaùp cuûa Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät?”
Bieát taâm nieäm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân, Thích Ñeà-hoaøn
Nhaân lieàn ñem ba ngaøn hoa trôøi Maïn-ñaø-la trao cho Taùt-ñaø-ba-luaân
vaø noùi:
–Naøy thieän nam! Ngaøi haõy laáy hoa trôøi Maïn-ñaø-la naøy maø
trang hoaøng ñaát aáy ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Nhaän hoa xong, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn laáy moät nöûa ñem
raûi treân ñaát, coøn moät nöûa ngaøi cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät.
Baûy ngaøy troâi qua, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ñaõ xuaát ñònh vaø cuøng
voâ löôïng traêm ngaøn vaïn chuùng cung kính vaây quanh theo ngaøi ñi ñeán
choã phaùp toøa. Vaø treân phaùp toøa aáy, Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät ngoài thuyeát
giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Vöøa thaáy Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät, taâm cuûa Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân
raát vui möøng. Ví nhö Tyø-kheo ñang chöùng vaøo caûnh Thieàn thöù ba.
Ngay khi aáy Taùt-ñaø-ba-luaân vaø naêm traêm thò nöõ lieàn laáy hoa raûi tung
leân cuùng döôøng Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät vaø taát caû hoï ñeàu cuùi ñaàu maët laïy
saùt döôùi chaân ngaøi roài lui ñöùng qua moät beân.
Nhaân vì Taùt-ñaø-ba-luaân maø Boà-taùt Ñaøm-voâ-kieät noùi vôùi ñaïi
chuùng:
–Vì caùc phaùp bình ñaúng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bình
ñaúng.
Vì caùc phaùp xa lìa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng xa lìa.
Vì caùc phaùp baát ñoäng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng baát ñoäng.
Vì caùc phaùp voâ nieäm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ nieäm.
Vì caùc phaùp voâ uùy neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ uùy.
Vì caùc phaùp laø moät vò neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng moät vò.
Vì caùc phaùp voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Vì caùc phaùp voâ sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ sinh.
Vì caùc phaùp voâ dieät neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ dieät.
Nhö hö khoâng voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Nhö bieån lôùn voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Nhö nuùi Tu-di trang nghieâm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng trang
nghieâm.
Nhö hö khoâng khoâng coù phaân bieät neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
Vì saéc voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Vì thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
voâ bieân.
www.daitangkinh.org
Vì ñòa chuûng voâ bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Vì thuûy chuûng, hoûa chuûng, phong chuûng vaø khoâng chuûng voâ
bieân neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng voâ bieân.
Nhö Kim cang bình ñaúng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng bình
ñaúng.
Vì caùc phaùp khoâng hö hoaïi neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng khoâng
hö hoaïi.
Vì taùnh cuûa caùc phaùp chaúng theå naém baét neân taùnh cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät cuõng chaúng theå naém baét.
Vì caùc phaùp khoâng bình ñaúng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng bình ñaúng.
Vì caùc phaùp khoâng coù söï taïo taùc neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng coù söï taïo taùc.
Vì caùc phaùp khoâng theå nghó baøn neân Baùt-nhaõ ba-la-maät cuõng
khoâng theå nghó baøn.
Khi aáy ngay choã ngoài, Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân lieàn ñaéc Tam-
muoäi caùc phaùp bình ñaúng, Tam-muoäi caùc phaùp xa lìa, Tam-muoäi caùc
phaùp Baát ñoäng, Tam-muoäi caùc phaùp voâ nieäm, Tam-muoäi caùc phaùp
khoâng sôï haõi, Tam-muoäi caùc phaùp moät vò, Tam-muoäi caùc phaùp khoâng
coù bieân giôùi, Tam-muoäi caùc phaùp voâ sinh, Tam-muoäi caùc phaùp voâ
dieät, Tam-muoäi caùc phaùp hö khoâng voâ bieân, Tam-muoäi bieån caû
khoâng bôø beán, Tam-muoäi nuùi Tu-di trang nghieâm, Tam-muoäi nhö hö
khoâng khoâng coù söï phaân bieät, Tam-muoäi saéc voâ bieân, Tam-muoäi thoï,
töôûng, haønh, thöùc voâ bieân, Tam-muoäi ñòa chuûng voâ bieân, Tam-muoäi
thuûy chuûng, hoûa chuûng, khoâng chuûng voâ bieân, Tam-muoäi nhö kim
cang bình ñaúng, Tam-muoäi caùc phaùp baát hoaïi, Tam-muoäi taùnh caùc
phaùp taùnh chaúng theå naém baét, Tam-muoäi caùc phaùp khoâng gì saùnh
baèng, Tam-muoäi caùc phaùp khoâng coù choã taïo taùc, Tam-muoäi caùc phaùp
khoâng theå nghó baøn Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñaõ ñaéc saùu traêm vaïn phaùp
moân Tam-muoäi nhö vaäy.
Μ
Phaåm 29: DAËN DOØ VAØ GIAO PHOÙ
Baáy giôø Phaät baûo Tu-boà-ñeà:

–Naøy Tu-boà-ñeà! Khi Boà-taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñaéc saùu traêm vaïn
phaùp moân Tam-muoäi roài, lieàn thaáy chö Phaät haèng haø sa theá giôùi khaép
möôøi phöông, cuøng caû chuùng ñaïi Tyø-kheo cung kính vaây quanh vaø taát
caû ñeàu duøng vaên töï, chöông cuù, töôùng maïo ñeå noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät.
Cuõng nhö hieän nay ta ñang ôû trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi naøy
cuøng caû caùc ñaïi chuùng cung kính vaây quanh ñeàu duøng vaên töï, chöông
cuù, töôùng maïo ñeå noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät ñoù vaäy. Töø ñoù veà sau, Boà-
taùt Taùt-ñaø-ba-luaân ñöôïc trí tueä ña vaên khoâng theå nghó baøn, nhö nöôùc
trong bieån lôùn, ñôøi ñôøi sinh ra choã naøo cuõng khoâng bao giôø xa lìa chö
Phaät. Trong ñôøi hieän taïi, vò aáy thöôøng sinh ra choã chö Phaät vaø ñoaïn
tröø taát caû caùc naïn.
–Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng phaûi bieát nhôø nhaân duyeân cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät naøy maø vò aáy môùi ñaày ñuû ñaïo Boà-taùt. Theá neân, caùc Boà-taùt
naøo muoán ñöôïc taát caû trí tueä thì phaûi tin hieåu vaø thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät roài ñoïc tuïng, nhôù nghó chaân chaùnh vaø thöïc haønh ñuùng nhö
phaùp cuøng ñem giaûng noùi roäng raõi cho moïi ngöôøi. Cuõng neân hieåu roõ
vieäc bieân cheùp quyeån kinh, roài ñem caùc thöù hoa höông, anh laïc,
höông boät, höông xoa, traøng phan vaø troåi caùc thöù kyõ nhaïc ñeå cung
kính cuùng döôøng, toân troïng vaø ngôïi khen. Ñoù laø lôøi daïy cuûa ta.
Khi aáy Phaät baûo A-nan:
–YÙ oâng theá naøo? Phaät laø Ñaïi Sö cuûa oâng phaûi khoâng?
A-nan thöa:
–Baïch Theá Toân! Phaät laø Ñaïi Sö cuûa con; Nhö Lai laø Ñaïi Sö cuûa
con.
Phaät baûo A-nan:
–Ta laø Ñaïi Sö cuûa oâng, oâng laø ñeä töû cuûa ta. Neáu ngay trong ñôøi
hieän taïi naøy, oâng ñem ba nghieäp thaân, khaåu, yù ñeå cuùng döôøng, cung
kính vaø toân troïng ta thì sau khi ta dieät ñoä, oâng cuõng phaûi laáy ñoù maø
cuùng döôøng, cung kính vaø toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät nhö vaäy!
www.daitangkinh.org
Phaät noùi nhö theá laàn thöù hai, laàn thöù ba roài baûo:
–Naøy A-nan! Nay ta ñem Baùt-nhaõ ba-la-maät naøy phoù chuùc cho
oâng, oâng haõy caån thaän giöõ gìn, chôù ñeå queân maát. Ñöøng laøm ngöôøi
ñoaïn maát haït gioáng sau cuøng.
Naøy A-nan! Cöù theo thôøi gian naøo Baùt-nhaõ ba-la-maät coøn ôû ñôøi
thì oâng phaûi bieát luùc ñoù seõ coù Phaät ôû ñôøi thuyeát phaùp.
Naøy A-nan! Neáu coù ngöôøi naøo bieân cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät,
roài thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó chaân chaùnh, thöïc haønh ñuùng nhö phaùp
vaø thuyeát giaûng roäng raõi cho moïi ngöôøi thì ngöôøi aáy ñaõ ñem hoa
höông, cho ñeán troåi caùc kyõ nhaïc ñeå cung kính, cuùng döôøng, toân troïng
vaø ngôïi khen Baùt-nhaõ ba-la-maät. Phaûi bieát ngöôøi naøy thöôøng ñöôïc
gaëp Phaät, thöôøng ñöôïc nghe phaùp vaø thöôøng gaàn guõi Phaät.
Ñöùc Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät xong, caùc Ñaïi Boà-taùt nhö ñöùc
Di-laëc..., caùc chuùng Thanh vaên nhö Xaù-lôïi-phaát, Tu-boà-ñeà, Muïc-
kieàn-lieân, Ma-ha Ca-dieáp..., trong theá gian taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-
la…, nghe Ñöùc Phaät thuyeát phaùp roài lieàn hoan hyû vaø tin thoï.

Soá 228
KINH PHAÄT MAÃU XUAÁT SINH

TAM PHAÙP TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-
MAÄT-ÑA
Haùn dòch: Ñôøi Trieäu Toáng, Tam taïng Phaùp sö Thi Hoä.
QUYEÅN 1
Phaåm 1: BIEÁT ROÕ CAÙC HAØNH TÖÔÙNG (Phaàn 1)
Toâi nghe nhö vaày:

–Moät thôøi Phaät ôû taïi ñænh nuùi Thöùu, thuoäc thaønh Vöông xaù,
cuøng vôùi chuùng ñaïi Bí-soâ moät ngaøn hai traêm naêm möôi vò, ñeàu laø
nhöõng baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø saïch, taâm kheùo
giaûi thoaùt, tueä kheùo giaûi thoaùt, nhö caùc ñaïi Long vöông. Nhöõng vieäc
caàn laøm ñaõ laøm xong, truùt boû gaùnh naëng, ñaït lôïi ích lôùn, dieät tröø caùc
keát söû, ñöôïc chaùnh trí voâ ngaïi, taâm truï tòch tónh hoaøn toaøn töï taïi, chæ
coù moät vò coøn ôû haøng phaøm phu, laø Toân giaû A-nan.
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–OÂng haõy hoan hyû vì caùc vò Ñaïi Boà-taùt tuøy theo caên cô ban boá
giaùo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Hieän nay Toân giaû Tu-
boà-ñeà duøng trí tueä bieän taøi cuûa mình giaûng thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cho caùc Ñaïi Boà-taùt hay laø nöông vaøo thaàn löïc vaø söï gia trì cuûa
Phaät ñeå thuyeát phaùp?”
Luùc naøy, Toân giaû Tu-boà-ñeà nhôø vaøo thaàn löïc cuûa Phaät, bieát
ñöôïc taâm nieäm cuûa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, neân thöa vôùi Toân giaû:
–Toân giaû neân bieát, haøng ñeä töû Thanh vaên cuûa Ñöùc Theá Toân tu
taäp theo giaùo phaùp, hoaëc töï mình giaûng noùi hoaëc vì ngöôøi noùi, taát caû
ñeàu nhôø vaøo thaàn löïc cuûa Phaät. Vì sao? Vì Phaät thuyeát phaùp, khieán
cho nhöõng ai tu taäp theo giaùo phaùp aáy ñeàu ñöôïc chöùng ñaéc töï taùnh
cuûa caùc phaùp. Khi chöùng ñöôïc roài thì vieäc giaûng thuyeát ñeàu cuøng vôùi
caùc phaùp khoâng coù choã traùi nghòch. Do vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Phaùp
Phaät ñaõ giaûng noùi ñeàu thuaän theo taùnh cuûa caùc phaùp. Caùc haøng thieän
nam neân bieát nhö theá.
Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Phaät daïy khieán con tuøy theo caên cô cuûa haøng
Ñaïi Boà-taùt maø giaûng giaûi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Baïch Theá Toân! Do nhöõng nghóa naøo maø goïi laø Boà-taùt? Phaùp
naøo laø phaùp cuûa Boà-taùt?
Baïch Theá Toân! Con chaúng thaáy phaùp naøo teân laø Boà-taùt, cuõng
khoâng thaáy phaùp naøo teân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Do nhöõng nghóa
naøy neân Boà-taùt vaø phaùp Boà-taùt ñeàu khoâng theå coù, khoâng theå thaáy,
khoâng theå naém baét. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng theå coù, khoâng
theå thaáy, khoâng theå naém baét. Vaäy nay con vì haøng Boà-taùt naøo vaø
giaûng noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøo?
Baïch Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nghe nhö vaäy roài noùi: Taâm khoâng
dao ñoäng, khoâng lo, khoâng sôï, cuõng khoâng thoaùi lui. Ñaây goïi laø söï
giaùo hoùa cho Ñaïi Boà-taùt veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, laø söï hieåu bieát
veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, laø söï an truï nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Baïch Theá Toân! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, luùc quaùn töôûng veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân hoïc nhö vaäy. Tuy
hoïc nhö vaäy, nhöng Boà-taùt aáy khoâng sinh taâm ta ñaõ hoïc nhö theá. Vì
sao? Vì taâm kia chaúng phaûi laø taâm, do taùnh cuûa taâm luoân thanh tònh.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát thöa vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Thöa Toân giaû! Taïi sao taâm kia chaúng phaûi laø taâm?
–Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! YÙ cuûa Toân giaû theá naøo? Noùi taâm
SOÁ 228 –KINH PHAÄT MAÃU XUAÁT SINH TAM PHAÙP TAÏNG..., quyeån 1 487
chaúng phaûi laø taâm, ñoái vôùi coù, ñoái vôùi khoâng, coù theå naém baét ñöôïc
khoâng?
Toân giaû Tu-boà-ñeà baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Noùi taâm chaúng phaûi laø taâm, ñoái vôùi coù, khoâng ñeàu khoâng theå
naém baét ñöôïc, theá thì nay vì sao thaày laïi noùi coù taâm, chaúng phaûi laø
taâm!
–Sao goïi laø chaúng phaûi taâm?
–Taát caû ñeàu khoâng bò hoaïi dieät, xa lìa taát caû phaân bieät, ñoù goïi
laø chaúng phaûi taâm.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát lieàn taùn thaùn Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö lôøi Phaät daïy, thaày
ñaõ an truù nôi haïnh Tam-muoäi voâ traùnh, laø baäc Toái thaéng thöù nhaát.
Neáu Ñaïi Boà-taùt tu hoïc nhö theá thì ñoái vôùi quaû vò Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng coù thoaùi chuyeån. Neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt khoâng rôøi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Neáu coù ngöôøi muoán tu hoïc phaùp Thanh vaên thì neân laéng nghe,
thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, suy nghó veà phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø
nöông vaøo phaùp ñoù ñeå tu taäp. Ñoù laø tu hoïc töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña.
Laïi coù ngöôøi muoán caàu hoïc phaùp Duyeân giaùc thì neân laéng nghe,
nöông vaøo phaùp ñoù ñeå tu taäp. Ñoù laø tu hoïc töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña. Neáu ngöôøi muoán tu hoïc phaùp Boà-taùt thì neân laéng nghe,
nöông vaøo phaùp ñoù ñeå tu taäp. Do thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy vôùi phöông tieän thieän xaûo neân tuï hôïp ñaày ñuû vôùi caùc phaùp cuûa
Boà-taùt. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñaõ noùi roäng veà taát caû
Phaùp taïng cuûa Boà-taùt. Neáu Ñaïi Boà-taùt tu hoïc nhö theá thì seõ töông
öng vôùi caùc phaùp cuûa Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Neáu ngöôøi muoán tu hoïc phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thì neân laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, suy nghó veà phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø nöông vaøo phaùp ñoù ñeå tu taäp. Do thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy neân kheùo tuï hôïp ñaày ñuû taát caû caùc phaùp
cuûa Phaät. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñaõ noùi roäng veà taát caû
phaùp cuûa Baäc Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc. Neáu Ñaïi Boà-taùt
tu hoïc nhö theá thì seõ töông öng vôùi phaùp Voâ thöôïng.
Baáy giôø, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Choã noùi veà Ñaïi Boà-taùt, con khoâng theå thaáy,
cuõng khoâng theå naém baét ñöôïc, vaäy Boà-taùt chæ laø danh töï maø thoâi.
Baïch Theá Toân! Danh töï naøy thì cuõng khoâng theå thaáy, khoâng theå
naém baét ñöôïc; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng chæ coù danh töï vì khoâng
theå thaáy, khoâng theå naém baét ñöôïc. Vaäy thì neân vì nhöõng Boà-taùt naøo,
giaûng noùi veà nhöõng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøo? Do yù nghóa aáy
neân con sinh nghi ngôø.
Baïch Theá Toân! Con ôû trong danh töï caàu Ñaïi Boà-taùt hoaøn toaøn
laø khoâng theå ñaït ñöôïc. Maø danh töï kia laø khoâng truï xöù, cuõng chaúng
phaûi laø khoâng truï xöù; khoâng quyeát ñònh cuõng chaúng phaûi laø khoâng
quyeát ñònh.
Vì sao? Vì danh töï kia khoâng coù taùnh, do ñoù khoâng truï xöù, cuõng
chaúng phaûi laø khoâng truï xöù, khoâng quyeát ñònh cuõng chaúng laø khoâng
quyeát ñònh. Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy
maø taâm khoâng ñoäng, khoâng lo, khoâng sôï, cuõng khoâng thoaùi chuyeån,
thì neân bieát ñaây laø Boà-taùt khoâng rôøi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, an truï nôi
quaû vò cuûa Boà-taùt khoâng heà thoaùi chuyeån, kheùo töông öng truï vaøo voâ
truï.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, luùc quaùn töôûng veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng truï nôi
saéc, cuõng khoâng truï nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Vì truï nôi saéc
töùc haønh theo neûo haønh cuûa saéc maø khoâng haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña; neáu truï nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc, thì haønh theo thoï, töôûng,
haønh, thöùc, maø khoâng haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì
truï nôi caùc phaùp thì khoâng theå thoï nhaän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng
töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng theå laøm vieân maõn Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng theå thaønh töïu Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña khoâng thaâu nhaän nôi saéc; khoâng thaâu nhaän nôi thoï,
töôûng, haønh, thöùc. Neáu khoâng thaâu nhaän saéc töùc chaúng phaûi laø saéc;
khoâng thaâu nhaän thoï, töôûng, haønh, thöùc, töùc chaúng phaûi laø thoï, töôûng,
haønh, thöùc. Do vaäy, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng coù ñoái
töôïng ñöôïc thoï nhaän. Ñaïi Boà-taùt neân ôû trong phaùp khoâng thaâu nhaän
nhö theá maø tu taäp. Ñaây töùc laø chaùnh ñònh taát caû phaùp khoâng thaâu
nhaän cuûa Ñaïi Boà-taùt baát ñònh naøy, roäng lôùn vieân maõn voâ löôïng neân
khoâng bò caùc phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc laøm cho hö hoaïi.
Baïch Theá Toân! Nhaát thieát trí kia khoâng coù töôùng neân khoâng
chaáp giöõ. Neáu coù töôùng ñeå coù theå chaáp giöõ, thì Thaát-lyù-ni-ca, Ba-lyù-
moät-la-nhaï-ca, nhöõng ngöôøi aáy ñoái vôùi Nhaát thieát trí chaúng neân sinh
taâm tin töôûng. Vì sao? Vì nhöõng ngöôøi aáy ñoái vôùi Nhaát thieát trí maø
sinh tin hieåu, duøng trí tueä coù giôùi haïn hoäi nhaäp phaùp nhö vaäy, neân
khoâng thoï nhaän ñoái vôùi saéc; khoâng thoï nhaän ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Khoâng duøng phaùp hyû laïc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä,
khoâng duøng noäi saéc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä, khoâng duøng
ngoaïi saéc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä, khoâng duøng noäi ngoaïi
saéc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä, cuõng khoâng lìa noäi ngoaïi saéc
laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä. Nhö vaäy, khoâng duøng noäi thoï,
töôûng, haønh, thöùc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä; khoâng duøng
ngoaïi thoï, töôûng, haønh, thöùc laøm ñoái töôïng quan saùt cuûa trí tueä;
khoâng duøng noäi ngoaïi thoï, töôûng, haønh, thöùc laøm ñoái töôïng quan saùt
cuûa trí tueä; cuõng khoâng lìa noäi ngoaïi thoï, töôûng, haønh, thöùc laøm ñoái
töôïng quan saùt cuûa trí tueä. Maø caùc vò Thaát-lyù-ni-ca kia ñoái vôùi phaùp
nhö theá vaø trí Nhaát thieát trí ñaõ phaùt sinh söï tin hieåu saâu xa taùnh cuûa
caùc phaùp, neân ñaït ñöôïc giaûi thoaùt. Laïi ôû nôi taát caû phaùp khoâng chaáp
giöõ, cuõng khoâng chaúng phaûi laø chaáp giöõ, cho ñeán Nieát-baøn cuõng
khoâng chaáp giöõ khoâng chaúng phaûi laø chaáp giöõ.
Baïch Theá Toân! Haønh giaû tu taäp phaùp Boà-taùt tuy ñoái vôùi saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù chaáp giöõ, nhöng vò aáy chöa ñaït ñöôïc
troïn veïn möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng cuûa Nhö
Lai, neân cuõng khoâng giöõa chöøng maø chöùng ñaéc Nieát-baøn. Vì vaäy,
www.daitangkinh.org
baïch Theá Toân, Ñaïi Boà-taùt phaûi bieát roõ veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö
vaäy.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Khi Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, khi quaùn töôûng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ñeàu laøm ñuùng nhö theá.
Phaùp naøo laø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nhöõng töôùng naøo laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña? Caùc phaùp khoâng coù choã sinh cuõng khoâng coù choã ñöôïc,
vaäy baèng caùch naøo ñeå coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña? Luùc Boà-taùt quaùn xeùt
nhö vaäy thì taâm khoâng ñoäng, khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi thaát.
Neân bieát ñoù laø vò Ñaïi Boà-taùt khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neáu caùc saéc phaùp xa lìa töï taùnh saéc; thoï, töôûng, haønh, thöùc xa
lìa töï taùnh thoï, töôûng, haønh, thöùc; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña lìa töï taùnh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña; Nhaát thieát trí laïi lìa töï taùnh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laïi lìa töï taùnh Nhaát thieát trí, Nhaát thieát
trí lìa töï taùnh Nhaát thieát trí thì vì sao noùi Ñaïi Boà-taùt khoâng rôøi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña?
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Taát caû caùc
saéc phaùp lìa töï taùnh caùc saéc; thoï, töôûng, haønh, thöùc lìa töï taùnh thoï,
töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán Nhaát thieát trí lìa töï taùnh Nhaát thieát trí,
töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña lìa töï taùnh töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
caùc töôùng lìa töï taùnh caùc töôùng, voâ taùnh cuõng lìa töï taùnh.
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát laïi noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Thöa Toân giaû! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhöõng phaùp ñoù thì coù theå thaønh
töïu Nhaát thieát trí khoâng?
Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaùp:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy. Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Ñaïi
Boà-taùt hoïc nhö theá thì thaønh töïu Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì caùc phaùp
khoâng sinh cuõng chaúng khoâng sinh, Ñaïi Boà-taùt hieåu roõ vaø thöïc haønh
ñuùng nhö theá, seõ thuaän theo vaø gaàn guõi Nhaát thieát trí, thaân taâm vaø
caùc töôùng thanh tònh, ôû nôi naøo cuõng laøm trang nghieâm thanh tònh coõi
Phaät, ñoä khaép caùc höõu tình ñöôïc ñaày ñuû Phaät phaùp. Ñoù laø Boà-taùt tu
taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña gaàn guõi Nhaát thieát trí.
Toân giaû Tu-boà-ñeà laïi noùi:

–Neáu coù vò Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh theo saéc phaùp naøy laø haønh
töôùng, haønh töôùng saéc naøy laø haønh töôùng, haønh saéc sinh naøy laø haønh
töôùng, haønh saéc dieät naøy laø haønh töôùng, haønh saéc hoaïi naøy laø haønh
töôùng, haønh saéc khoâng naøy cuõng laø haønh töôùng. Ta thöïc haønh caùc
haïnh cuõng laø haønh töôùng. Ta haønh haïnh Boà-taùt cuõng laø haønh töôùng.
Ñoái vôùi caùc phaùp ta coù choã ñaéc cuõng laø haønh töôùng, nhö vaäy thöïc
haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc naøy cuõng laø haønh töôùng; haønh töôùng thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng laø haønh töôùng; sinh thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
haønh töôùng; maø dieät thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng laø haønh töôùng; hoaïi
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng laø haønh töôùng; khoâng thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng laø haønh töôùng. Ta laøm theo caùc haïnh aáy cuõng laø haønh
töôùng, ta thöïc haønh haïnh Boà-taùt cuõng laø haønh töôùng, ñoái vôùi phaùp
Boà-taùt ta coù sôû ñaéc cuõng laø haønh töôùng. Suy nghó, thöïc haønh nhö vaäy
cho ñeán teân haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng laø haønh töôùng.
Neáu thöïc haønh nhö theá thì neân bieát vò Boà-taùt naøy chöa ñaït ñöôïc
ñaày ñuû caùc phöông tieän thieän xaûo.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neân haønh nhö theá naøo môùi goïi laø Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña?
–Thöa Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt khoâng thöïc haønh ñoái vôùi saéc,
khoâng thöïc haønh ñoái vôùi töôùng saéc, khoâng thöïc haønh saéc sinh, khoâng
thöïc haønh saéc dieät, khoâng thöïc haønh saéc hoaïi, khoâng thöïc haønh saéc
khoâng, khoâng thöïc haønh ngaõ haønh, khoâng phaùt khôûi ngaõ haønh. Boà-taùt
neân thöïc haønh nhö theá. Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng
haønh caùc töôùng thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng phaùt sinh thoï, töôûng,
haønh, thöùc; khoâng dieät caùc thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng hoaïi caùc
thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng haønh khoâng caùc thoï, töôûng, haønh, thöùc;
khoâng thöïc haønh ngaõ haïnh, cuõng khoâng phaùt khôûi ngaõ haønh. Boà-taùt
thöïc haønh maø khoâng heà khôûi nieäm, neáu haønh nhö theá môùi goïi laø thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Neáu vò Boà-taùt theo ñoù maø thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì xöng danh laø Ñaïi Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Vò Boà-taùt kia thöïc haønh nhö theá nhöng khoâng coù nieäm laø ta ñaõ
thöïc haønh, cuõng khoâng coù nieäm ta khoâng thöïc haønh, khoâng nieäm ta
cuõng coù haønh cuõng khoâng haønh; khoâng nieäm ta chaúng haønh, chaúng
khoâng haønh; laïi cuõng khoâng nieäm coù choã haønh, khoâng nieäm khoâng
coù choã haønh, khoâng nieäm cuõng coù choã haønh, cuõng khoâng coù choã
haønh; khoâng nieäm chaúng coù choã haønh, chaúng khoâng coù choã haønh. Vì
sao? Vì caùc phaùp khoâng coù nieäm, khoâng chaáp thuû, chaúng khoâng chaáp
thuû. Ñaây goïi laø chaùnh ñònh taát caû phaùp khoâng thaâu nhaän cuûa Ñaïi Boà-
taùt, noù roäng lôùn vieân maõn, voâ löôïng, neân khoâng bò caùc phaùp Thanh
vaên, Duyeân giaùc laøm hoaïi. Ñaïi ñònh naøy bieán khaép vaø nhaäp vaøo taát
caû ñònh. Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy noù seõ mau choùng thaønh
töïu Ñaúng chaùnh giaùc.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà nöông oai thaàn Ñöùc Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt tuy haønh voâ soá ñaïi ñònh nhöng khoâng coù haønh
töôùng, tuy thaáy voâ soá ñaïi ñònh nhöng khoâng coù choã thaáy. Boà-taùt aáy
cuõng khoâng khôûi nieäm ñaïi ñònh naøy ta ñaõ nhaäp, ñaïi ñònh naøy ta ñang
nhaäp, ñaïi ñònh naøy ta seõ nhaäp. Nhö vaäy ôû thôøi naøo, choã naøo, loaøi
chuùng sinh naøo Ñaïi Boà-taùt cuõng ñeàu lìa taát caû töôùng maø khoâng coù
choã sinh, thì neân bieát ngöôøi thöïc haønh nhö vaäy laø Boà-taùt ñaõ ñöôïc
Phaät thoï kyù quaû vò Ñaúng chaùnh giaùc.
–Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi ñaïi ñònh maø khoâng coù haønh töôùng, neân
ñöôïc Nhö Lai, ÖÙng Cuùng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc thoï kyù quaû vò
Chaùnh ñaúng giaùc. Vaäy ñaïi ñònh naøy coù choã quaùn töôûng khoâng?
–Khoâng theå ñöôïc. Vì sao? Vì taùnh ñaïi ñònh kia khoâng coù choã
coù, lìa taát caû söï phaân bieät vaø hieåu bieát.
Khi aáy, Ñöùc Theá Toân taùn thaùn:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö vaäy, chö Phaät,
Theá Toân duøng oai thaàn bieän taøi vaø löïc gia trì ñeå thuyeát giaûng nhö
vaäy, cho caùc Ñaïi Boà-taùt theo ñoù thöïc haønh, tu taäp. Vì sao? Vì Ñaïi
Boà-taùt tu hoïc ñuùng nhö vaäy, chính laø tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát lieàn baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt tu hoïc nhö vaäy laø tu hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña phaûi khoâng?
Phaät daïy Xaù-lôïi-phaát:
–Ñuùng nhö theá, Ñaïi Boà-taùt tu hoïc nhö vaäy laø tu hoïc Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoù tu hoïc nhö vaäy thì neân hoïc
phaùp naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt bieát roõ caùc phaùp ñeàu khoâng coù
choã coù, cuõng khoâng coù choã hoïc, ñoù laø tu hoïc. Vì sao? Vì taát caû phaùp
ñoù ñeàu khoâng choã coù, coøn nhöõng ngöôøi phaøm phu ngu si chaáp tröôùc
phaân bieät vaøo phaùp khoâng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp khoâng coù, nay taïi sao coù
caùc phaùp?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Caùc phaùp khoâng coù, nay laïi coù nhö vaäy, thì
nhöõng ngöôøi phaøm phu ngu si khoâng hieåu ñöôïc phaùp khoâng neân goïi
laø voâ minh, ñoù laø chaáp tröôùc voâ minh, laáy chaáp tröôùc voâ minh neân
sinh taâm phaân bieät, do phaân bieät neân rôi vaøo nhò bieân, xoay vaàn trong
caùc phaùp vôùi lôùp lôùp phaân bieät, phaùt sinh chaáp tröôùc. Nhöõng phaân
bieät ñoù nöông vaøo nhò bieân maø sinh chaáp tröôùc. Do ñoù, phaân bieät caùc
phaùp quaù khöù, hieän taïi, vò lai. Do phaân bieät neân chaáp tröôùc vaøo danh
vaø saéc.
Xaù-lôïi-phaát! Phaøm phu kia khoâng roõ caùc phaùp ñeàu khoâng coù
taùnh sôû höõu neân khôûi taâm phaân bieät, do vaäy, ñoái vôùi ñaïo chaân thaät thì
khoâng theå bieát roõ cuõng khoâng theå thaáy roõ. Do vaäy, khoâng lìa khoûi
Tam giôùi, khoâng an truù, khoâng sinh tín taâm ñoái vôùi phaùp thaät teá neân
ñoïa vaøo haøng phaøm phu ngu si.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát laïi baïch Phaät:
–Baïch Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø hoïc Nhaát thieát trí
phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy chaúng phaûi laø hoïc
Nhaát thieát trí. Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy cuõng laø hoïc Nhaát thieát trí.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy cuõng laø hoïc taát caû phaùp, ñöôïc thaân caän Nhaát thieát
trí, thaønh töïu Nhaát thieát trí.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Nhö coù ngöôøi huyeãn hoûi baèng caùch naøo ñeå tu hoïc Nhaát thieát
trí? Laøm sao thaân caän Nhaát thieát trí? Laøm sao thaønh töïu Nhaát thieát
trí? Neáu ngöôøi kia hoûi nhö vaäy thì con neân traû lôøi nhö theá naøo?
–Ta nay hoûi, oâng tuøy yù traû lôøi.
–Laønh thay, Ñöùc Theá Toân, con raát muoán nghe!
Phaät noùi:
–Naøy Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó theá naøo, huyeãn coù khaùc saéc, saéc coù
khaùc huyeãn khoâng? Huyeãn coù khaùc thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø thoï,
töôûng, haønh, thöùc coù khaùc huyeãn khoâng?
–Baïch Theá Toân! Khoâng coù khaùc, khaùc vôùi huyeãn chaúng phaûi laø
saéc, khaùc vôùi saéc chaúng phaûi laø huyeãn, huyeãn aáy töùc laø saéc, saéc aáy
chính laø huyeãn. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Naêm thuû uaån coù phaûi laø Boà-taùt
khoâng?
–Baïch Theá Toân, ñuùng nhö theá! Baïch Thieän Theä, ñuùng nhö theá!
–OÂng neân bieát naêm uaån laø ngöôøi huyeãn. Vì sao? Saéc laø huyeãn;
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng laø huyeãn. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc kia
chính laø saùu caên, naêm uaån, vaäy neân Ñaïi Boà-taùt cuõng laø huyeãn. Muoán
tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân hoïc phaùp huyeãn thì ñöôïc thaønh töïu
Ñaúng chaùnh giaùc.

–Baïch Theá Toân! Neáu coù haøng Ñaïi thöøa Boà-taùt ôû ngoâi sôû truï maø
nghe nhöõng lôøi daïy nhö vaäy thì taâm khoâng coøn lo sôï phaûi khoâng?
Phaät daïy Tu-boà-ñeà:
–Môùi phaùt taâm hoïc Ñaïi thöøa Boà-taùt neáu gaàn guõi baïn aùc, thì
nghe phaùp naøy sinh taâm kinh sôï, nhöng gaàn guõi vôùi baïn laønh, nghe
phaùp naøy taâm khoâng kinh sôï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao goïi baïn aùc cuûa Ñaïi Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Neáu ai daïy baûo, laøm cho ngöôøi xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
ñoù laø baïn aùc cuûa Boà-taùt. Vì sao goïi laø baïn laønh cuûa Boà-taùt? Ngöôøi
ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, töï mình giaûng thuyeát, giaùo hoùa
ngöôøi khaùc, laïi vì ngöôøi khaùc noùi roäng veà nghieäp cuûa ma vaø loãi cuûa
ma, khieán cho moïi ngöôøi hieåu roõ vaø lìa xa chuùng, laïi khuyeân moïi
ngöôøi khoâng neân xa lìa chö Phaät. Tu-boà-ñeà! Neân bieát ngöôøi naøy
maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa, an truï vaøo Ñaïi thöøa vaø laøm trang nghieâm
Ñaïi thöøa. Ñoù laø baïn laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät ñaõ noùi: Ñaïi Boà-taùt maëc aùo
giaùp Ñaïi thöøa, an truï vaø laøm trang nghieâm Ñaïi thöøa. Baïch Theá Toân!
Neân noùi nghóa naøo laø nghóa Boà-taùt?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neân bieát chaúng phaûi cuù nghóa naøo laø nghóa cuûa
Boà-taùt. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng coù chöôùng
ngaïi, hieåu ñuùng nhö thaät cuûa caùc phaùp, cho ñeán Ñaúng chaùnh giaùc
cuõng khoâng chöôùng ngaïi ñeàu hieåu ñuùng nhö thaät. Ñaây goïi laø nghóa
Boà-taùt.
Laïi nöõa, baïch Theá Toân! Vì sao ñöôïc goïi laø Ñaïi?
Phaät daïy:
–Vì vò aáy ôû trong höõu tình laø baäc Toái thöôïng do nghóa naøy neân
goïi laø Ñaïi.
www.daitangkinh.org
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng vui möøng muoán giaûng noùi veà
nghóa Ñaïi Boà-taùt.
Phaät daïy:
–Nay ñaõ ñeán luùc, tuøy söï hoan hyû maø thuyeát giaûng.
–Coù ngaõ kieán, chuùng sinh kieán, thoï maïng kieán, nhaân kieán, höõu
tình kieán, ñoaïn kieán, thöôøng kieán, thaân kieán, aùi kieán, xa lìa caùc kieán
aáy roài thuyeát phaùp cho chuùng sinh, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con cuõng muoán giaûng noùi veà nghóa Ñaïi
Boà-taùt.
Phaät daïy:
–Nay ñaõ ñuùng luùc, oâng tuøy yù thuyeát giaûng.
–Taâm Boà-ñeà, taâm Nhaát thieát trí, taâm voâ laäu, taâm voâ ñaúng, taâm
voâ ñaúng ñaúng ñeàu laø taâm voâ ngaïi, khoâng chaáp tröôùc neân khoâng bò
quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc laøm hö hoaïi, do nghóa naøy neân goïi laø
Ñaïi Boà-taùt, do ñaây neân döï vaøo haøng Ñaïi Boà-taùt.
–Vì sao taâm kia khoâng chöôùng ngaïi, khoâng chaáp tröôùc?
–Do voâ taâm neân taâm kia khoâng chöôùng ngaïi, khoâng chaáp tröôùc.
–Taâm coù nghóa theá naøo?
Tu-boà-ñeà hoûi laïi:
–Thöa Toân giaû! Ñoái vôùi coù, vôùi khoâng, taâm coù sinh khoâng? Coù
choã ñöôïc khoâng?
–Khoâng theå ñöôïc.
Khi aáy, Tu-boà-ñeà noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Noùi taâm ñoái vôùi coù, vôùi khoâng ñeàu khoâng theå ñöôïc, vì sao laïi
noùi taâm coù choã ñeå noùi.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát taùn thaùn Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, ñuùng nhö lôøi Phaät daïy! Toân giaû haønh
Tam-muoäi voâ tranh laø baäc Toái thaéng ñeä nhaát.
Khi aáy, Toân giaû Maõn Töø Töû noùi:
–Baïch Theá Toân! Con cuõng muoán noùi nghóa Ñaïi Boà-taùt.
Phaät daïy:
–Nay ñaõ ñuùng luùc, oâng tuøy yù giaûng thuyeát.
Maõn Töø Töû noùi:
–Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa, an truï vaøo Ñaïi thöøa, duøng
phaùp Ñaïi thöøa ñeå trang nghieâm thaân, do yù nghóa naøy neân goïi laø Ñaïi
Boà-taùt.
–Baïch Theá Toân! Noùi Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa, aùo giaùp
Ñaïi thöøa coù nghóa nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Ñaïi Boà-taùt khôûi leân nieäm nhö vaày: “Ta neân ñoä voâ löôïng, voâ
soá chuùng sinh, laøm cho taát caû vaøo Nieát-baøn, tuy ñaõ ñoä chuùng sinh roài
nhöng ñoái vôùi chuùng sinh khoâng coù töôûng ñaõ ñoä, khoâng coù moät chuùng
sinh ñöôïc vaøo Nieát-baøn. Vì sao? Vì taát caû phaùp taùnh voán nhö vaäy,
neân xa lìa taát caû söï taïo taùc.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö nhaø aûo thuaät ôû nôi ngaõ tö ñöôøng, töï duøng
phaùp huyeãn thuaät hoùa ra nhieàu ngöôøi, sau ñoù laøm hoï bieán maát ñi. Tu-
boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Nhöõng ngöôøi huyeãn ñoù coù choã ñeán khoâng?
Vieäc ñoù coù thaät khoâng, coù ñi maát, coù hoaïi dieät khoâng?
–Baïch Theá Toân, khoâng coù!
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng nhö vaäy, tuy ñoä haèng haø sa soá
chuùng sinh vaøo Nieát-baøn, nhöng thaät khoâng coù chuùng sinh ñöôïc ñoä.
Ñaïi Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy, khoâng coù taâm kinh sôï neân bieát ñaây laø
Boà-taùt maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa, töï trang nghieâm thaân.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö con hieåu lôøi Theá Toân ñaõ daïy, caùc
Ñaïi Boà-taùt cuõng hieåu roát raùo nhö vaäy, do chính laø töï khoaùc aùo giaùp
Ñaïi thöøa, duõng maõnh, kieân coá, kheùo trang nghieâm thaân.
Phaät daïy:
–Tu-boà-ñeà! Ñuùng nhö vaäy! Vì sao? Vì Nhaát thieát trí chính laø
phaùp voâ vi, voâ taùc, do laøm lôïi ích chuùng sinh neân baøy caùc phöông
tieän maø chuùng sinh kia cuõng laø voâ vi, voâ taùc.
–Ñuùng nhö lôøi Phaät daïy. Vì sao? Vì saéc khoâng coù buoäc cuõng
khoâng coù môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù buoäc cuõng khoâng coù
môû. Baïch Ñöùc Theá Toân! Saéc chaân nhö khoâng buoäc cuõng khoâng môû;
thoï, töôûng, haønh, thöùc chaân nhö khoâng buoäc cuõng khoâng môû.
Khi aáy, Toân giaû Maõn Töø Töû thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Nhö Toân giaû ñaõ noùi, saéc khoâng buoäc cuõng khoâng môû; thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc cuõng khoâng môû; saéc chaân nhö khoâng
buoäc cuõng khoâng môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc chaân nhö khoâng buoäc
cuõng khoâng môû. Trong ñoù, nhöõng gì laø saéc khoâng buoäc khoâng môû?
Nhöõng gì laø thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc khoâng môû? Nhöõng gì
laø saéc chaân nhö khoâng buoäc cuõng khoâng môû?
–Thöa Toân giaû Maõn Töø Töû! Toân giaû nay neân bieát saéc cuûa ngöôøi
huyeãn khoâng buoäc khoâng môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc ngöôøi huyeãn
khoâng buoäc khoâng môû; saéc chaân nhö ngöôøi huyeãn khoâng buoäc khoâng
môû; thoï, töôûng, haønh, thöùc chaân nhö ngöôøi huyeãn khoâng buoäc khoâng
môû. Vì sao? Khoâng coù choã coù, neân khoâng buoäc khoâng môû, vì phaân
taùn neân khoâng coù buoäc, khoâng coù môû, vì khoâng sinh neân khoâng buoäc
khoâng môû. Ñaïi Boà-taùt bieát roõ nhö vaäy töùc laø ñaõ an truï vaøo Ñaïi thöøa,
maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa vaø trang nghieâm Ñaïi thöøa.
Toân giaû Maõn Töø Töû nghe noùi nhö vaäy, laëng leõ an truï.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Phaät ñaõ noùi, Ñaïi Boà-taùt an truï vaøo
Ñaïi thöøa, maëc aùo giaùp Ñaïi thöøa, trang nghieâm Ñaïi thöøa. Baïch Ñöùc
Theá Toân! Phaûi do nghóa naøy neân goïi laø Ñaïi thöøa. Boà-taùt vì sao bieát
ñöôïc? Vaø thöøa naøy töø ñaâu maø coù, ñaõ coù thì truï vaøo choã naøo?
–Ñaïi thöøa khoâng coù haïn löôïng, khoâng phaàn soá, khoâng giôùi haïn,
do nghóa naøy neân goïi laø Ñaïi thöøa. Ñaïi Boà-taùt phaûi hieåu ñuùng nhö
vaäy. Laïi noùi Ñaïi thöøa töø ñaâu maø coù, an truï vaøo choã naøo? Thöøa naøy töø
tam giôùi maø coù roài truï vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Noù khoâng chaáp
tröôùc neân truï vaøo Nhaát thieát trí, cuõng töø ñaây phaùt sinh Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Phaùp khoâng coù xuaát cuõng khoâng coù truï, do
khoâng truï neân Nhaát thieát trí töông öng vôùi khoâng truï. Laïi nöõa, Ñaïi
thöøa cuõng khoâng choã coù, töùc laø khoâng coù choã phaùt xuaát, khoâng phaùt
xuaát chính laø phaùt xuaát. Vì sao? Vì coù choã phaùt xuaát, khoâng coù choã
phaùt xuaát ñuû caû hai phaùp aáy thì khoâng theå ñöôïc neân khoâng coù choã
sinh. Cho ñeán trong taát caû phaùp, khoâng coù phaùp coù theå phaùt xuaát,
cuõng chaúng khoâng coù phaùp coù theå xuaát. Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuûa Ñaïi Boà-taùt sinh ra nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng nhö lôøi Phaät daïy, phaùp Ñaïi thöøa kia
ñoái vôùi taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la... trong theá gian laø phaùp toái thaéng
ñoàng vôùi hö khoâng. Nhö hö khoâng kia dung naïp voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh, phaùp Ñaïi thöøa kia cuõng nhö theá, coù khaû naêng dung naïp
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp Ñaïi thöøa khoâng
thaáy coù ñeán, khoâng thaáy coù ñi, cuõng khoâng coù truï xöù. Vò lai cuõng
khoâng theå coù, quaù khöù cuõng khoâng theå coù, hieän taïi cuõng khoâng theå
coù, caû ba thôøi gioáng nhau ñeàu khoâng coù choã sinh. Do ñoù, neân noùi
nghóa Ñaïi thöøa nhö vaäy.
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, ñuùng nhö vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-
taùt ñoái vôùi phaùp Ñaïi thöøa neân hoïc nhö vaäy, lieàn thaønh töïu Nhaát thieát
trí.
www.daitangkinh.org
KINH PHAÄT MAÃU XUAÁT SINH TAM PHAÙP

TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT-ÑA
QUYEÅN 2
Phaåm 1: BIEÁT ROÕ CAÙC HAØNH TÖÔÙNG (Phaàn 2)
Baáy giôø, Toân giaû Maõn Töø Töû baïch Phaät:

–Phaät ñaõ daïy Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, nay vì sao laïi noùi phaùp Ñaïi thöøa?
–Baïch Theá Toân! Phaùp Ñaïi thöøa con ñaõ noùi coù traùi nghòch vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng?
Phaät ñaùp:
–Naøy Tu-boà-ñeà, khoâng coù! Nhöõng lôøi ñaõ dieãn noùi ñeàu thuaän
theo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Luùc ñoù, Toân giaû Tu-boà-ñeà nöông thaàn löïc cuûa Phaät maø baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con ôû trong ba thôøi, quaù khöù, vò lai vaø
hieän taïi caàu Ñaïi Boà-taùt thì ñeàu khoâng theå naém baét ñöôïc. Vì sao? Vì
saéc laø voâ bieân, cho neân Ñaïi Boà-taùt cuõng voâ bieân. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc laø voâ bieân, cho neân Ñaïi Boà-taùt cuõng voâ bieân. Saéc laø Boà-taùt
khoâng coù choã coù neân khoâng theå caàu ñöôïc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
Boà-taùt khoâng coù choã coù neân khoâng theå caàu ñöôïc. Baïch Theá Toân! ÔÛ
moïi luùc, moïi nôi, moïi loaøi chuùng sinh caàu Ñaïi Boà-taùt roát raùo ñeàu
khoâng theå ñöôïc.
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng theå thaáy cuõng khoâng theå naém baét,
cho ñeán Nhaát thieát trí khoâng theå thaáy cuõng khoâng theå naém baét. Taát
caû caùc phaùp ôû moïi luùc, moïi nôi, moïi loaøi chuùng sinh ñeàu khoâng theå
thaáy, khoâng theå naém baét.
Theá naøo laø phaùp? Theá naøo laø phi phaùp? Vaäy Boà-taùt duøng phaùp
naøo ñeå giaùo hoùa, ñöa ngöôøi vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña?

Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt chæ laø danh töï, Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña chæ laø danh töï, maø danh töï aáy thì khoâng coù choã sinh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö noùi ngaõ, ngaõ phaùp roát raùo ñeàu khoâng
coù choã sinh. Ngaõ khoâng coù töï taùnh neân taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
ÔÛ ñaây, taïi sao noùi saéc khoâng chaáp tröôùc, voâ sinh? Taïi sao noùi thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng chaáp tröôùc, voâ sinh? Taát caû phaùp ñeàu khoâng
coù töï taùnh neân khoâng chaáp tröôùc, khoâng sinh, vì phaùp laø voâ taùnh neân
taát caû phaùp laø voâ sinh, cho ñeán voâ sinh cuõng khoâng sinh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Con nay duøng phaùp voâ sinh giaùo hoùa, ñoä
ngöôøi vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Neáu con rôøi phaùp voâ sinh caàu taát
caû phaùp cho ñeán phaùp cuûa Phaät, Boà-taùt ñeàu khoâng theå ñöôïc. Vì
sao? Vì neáu xa rôøi phaùp voâ sinh thì Ñaïi Boà-taùt aáy seõ khoâng theå
thaønh töïu haïnh Boà-ñeà.
Baïch Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nghe nhö vaäy maø taâm khoâng ñoäng,
khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi thaát neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña quaùn töôûng veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Baïch Theá Toân! Khi thöïc haønh hoaëc khi quaùn töôûng, Ñaïi Boà-
taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeàu khoâng chaáp thuû ñoái vôùi saéc,
khoâng thaáy saéc sinh, khoâng thaáy saéc dieät, nhö vaäy laø khoâng chaáp
thuû thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng thaáy coù thoï, töôûng, haønh, thöùc
sinh; khoâng thaáy coù thoï, töôûng, haønh, thöùc dieät. Vì sao? Vì saéc
khoâng sinh khoâng phaûi laø saéc, saéc khoâng dieät töùc khoâng phaûi laø saéc.
Khoâng sinh naøy cuøng vôùi saéc khoâng hai, khoâng phaân bieät, khoâng
dieät cuøng vôùi saéc khoâng hai cuõng khoâng phaân bieät. Neáu noùi saéc töùc
laø phaùp khoâng hai; neáu thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ sinh, töùc chaúng
phaûi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc; neáu thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ dieät
töùc chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc. Voâ sinh naøy cuøng vôùi thoï,
töôûng, haønh, thöùc khoâng hai, khoâng phaân bieät. Voâ dieät cuøng vôùi
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng hai, cuõng khoâng phaân bieät. Neân noùi
thoï, töôûng, haønh, thöùc laø phaùp khoâng hai.
Baïch Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña quaùn
xeùt nhö vaäy, töùc laø ñoái vôùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng coù chaáp
www.daitangkinh.org
thuû, khoâng coù choã sinh cuõng khoâng coù choã dieät, cho ñeán taát caû phaùp,
taát caû töôùng cuõng ñeàu nhö vaäy. Vì sao? Vì noùi saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc khoâng sinh, khoâng dieät töùc khoâng phaûi saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc naøy cuøng vôùi khoâng sinh, khoâng
dieät, khoâng hai, khoâng phaân bieät, neân noùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
naøy laø phaùp khoâng hai.
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Theo toâi bieát thì Toân giaû ñaõ noùi nghóa Boà-taùt töùc laø phaùp voâ
sinh, neáu nhö vaäy thì Boà-taùt laøm lôïi ích cho chuùng sinh baèng caùch
naøo? Coù laøm vieäc khoù laøm vaø nghó vieäc khoù laøm khoâng?
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi:
–Naøy Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Toâi khoâng muoán laøm Ñaïi Boà-taùt coù
laøm vieäc khoù laøm vaø nghó ñeán vieäc khoù laøm. Vì sao? Vì nghó ñeán
vieäc khoù laøm thì khoâng theå laøm lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh. Ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, Boà-taùt khôûi taâm töôûng deã ñoä, töôûng
laø vui, töôûng laø cha, töôûng laø meï, töôûng laø con cuûa ngöôøi, nhö theá
môùi coù theå laøm lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi taát caû chuùng sinh ñeàu nghó töôûng nhö vaäy. Ta duø ôû choã naøo
cuõng laøm cho taát caû chuùng sinh giaûi thoaùt khoå ñau. ÔÛ choã naøo cuõng
khoâng rôøi boû chuùng sinh, laøm cho taát caû chuùng sinh ñeàu giaûi thoaùt
khoå ñau, taâm yù khoâng sinh laàm loãi.
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi chuùng sinh, sinh taâm nhö theá töùc khoâng haønh
haïnh khoù laøm, khoâng nghó ñeán haïnh khoù laøm. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi
Boà-taùt sinh taâm nhö vaày: “Ta ôû luùc naøo, choã naøo, loaøi naøo roát raùo
ñeàu khoâng theå coù, khoâng theå ñöôïc. Taát caû phaùp kia ñoái vôùi moïi luùc,
moïi nôi, moïi loaøi naøo cuõng roát raùo ñeàu khoâng theå coù, khoâng theå
ñöôïc.” Nhö vaäy, ñoái vôùi trong, ngoaøi caùc phaùp ñeàu phaùt sinh töø nôi
khoâng coù töôûng. Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh taâm nhö vaäy laø khoâng haønh
haïnh khoù laøm, khoâng nghó haïnh khoù laøm. Laïi nöõa, Toân giaû Xaù-lôïi-
phaát! Tröôùc ñaây, oâng noùi Boà-taùt khoâng coù sinh, ñuùng nhö theá, Boà-taùt
thaät khoâng coù sinh.
–Boà-taùt kia khoâng sinh, nhö vaäy phaùp Boà-taùt coù voâ sinh khoâng?
–Phaùp Boà-taùt cuõng khoâng sinh.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi:
–Phaùp Boà-taùt laø voâ sinh, vaäy Nhaát thieát trí kia cuõng voâ sinh
chaêng?
–Nhaát thieát trí laø voâ sinh.
–Phaùp Nhaát thieát trí cuõng voâ sinh phaûi khoâng?
–Phaùp Nhaát thieát trí cuõng voâ sinh.
–Noùi Nhaát thieát trí laø voâ sinh thì haøng phaøm phu kia cuõng voâ
sinh phaûi khoâng?
–Caùc haïng phaøm phu kia cuõng voâ sinh.
Vaäy caùc phaùp cuûa haøng phaøm phu kia cuõng voâ sinh phaûi khoâng?
–Phaùp cuûa caùc haøng phaøm phu kia cuõng voâ sinh.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Noùi Boà-taùt, phaùp Boà-taùt; Nhaát thieát trí, phaùp Nhaát thieát trí;
chuùng sinh, phaùp chuùng sinh, taát caû ñeàu voâ sinh. Ñaïi Boà-taùt kia ñöôïc
Nhaát thieát trí töùc laø voâ sinh, laø ñöôïc voâ sinh phaûi khoâng?
–Thöa Toân giaû Xaù-lôïi Töû! Toâi khoâng muoán noùi phaùp voâ sinh coù
choã ñaéc. Vì sao? Vì phaùp voâ sinh khoâng theå coù ñöôïc vaäy.
–Phaùp voâ sinh cuõng khoâng coù ñaéc voâ sinh phaûi khoâng?
–Ñuùng nhö vaäy, phaùp voâ sinh khoâng coù ñaéc voâ sinh.
www.daitangkinh.org
–Theo phaùp kia voâ sinh, thì voâ sinh cuõng laø voâ sinh phaûi
khoâng?
–Sinh ra phaùp voâ sinh, voâ sinh cuõng voâ sinh.
–Noùi voâ sinh laø voâ sinh thì lôøi oâng noùi ñoù laø sinh hay voâ sinh?
–Lôøi toâi noùi cuõng voâ sinh.
–Noùi voâ sinh thì lôøi noùi aáy cuõng voâ sinh phaûi khoâng?
–Taát caû ngoân ngöõ vaø lôøi noùi ñeàu laø voâ sinh.
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát taùn thaùn Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay, Toân giaû Tu-boà-ñeà! Quaû thaät laø Baäc
ñöùng ñaàu trong nhöõng vò noùi phaùp. Vì sao? Vì Toân giaû tuøy theo caùc
caâu hoûi maø traû lôøi ñaày ñuû vaø ñoái vôùi taát caû caùc phaùp töôùng ñeàu khoâng
ñoäng, khoâng hö hoaïi.
–Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Caên baûn caùc phaùp laø nhö vaäy, caùc ñeä töû
cuûa Phaät ñoái vôùi phaùp thì khoâng neân y chæ, tuøy theo choã hoûi maø traû
lôøi ñaày ñuû. Taát caû caùc phaùp töôùng ñeàu khoâng ñoäng, cuõng khoâng hö
hoaïi. Vì taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng coù nôi y chæ.
–Neáu taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng coù choã y chæ thì Ñaïi Boà-taùt
bieát nöông vaøo ñoä naøo?
–Ñaïi Boà-taùt nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Xaù-lôïi-phaát!
OÂng neân thaät bieát laø taát caû caùc phaùp kia ñeàu khoâng coù choã y chæ. Caùc
phaùp Ba-la-maät-ña cuõng laïi nhö vaäy. Luùc Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa naøy thì neân khôûi nieäm khoâng noùi, khoâng chæ baøy,
khoâng nghe, khoâng naém baét. Taâm khoâng dao ñoäng, khoâng coù choã caàu
töôùng, khoâng chaáp töôùng. Neân bieát ñaây laø Ñaïi Boà-taùt haønh voâ soá
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø luoân khoâng rôøi nieäm naøy.

–Vì sao Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì khoâng
rôøi nieäm naøy? Do Ñaïi Boà-taùt khoâng rôøi nieäm naøy neân laøm ñaït ñöôïc
vieäc khoâng xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ñaïi Boà-taùt khoâng lìa vieäc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân ñaït ñöôïc nieäm khoâng xa lìa naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng lìa haønh vaø nieäm naøy thì
taát caû chuùng sinh kia cuõng theo ñoù maø haønh khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña. Taát caû chuùng sinh khoâng lìa haïnh vaø nieäm naøy.
Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaùp lôøi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Toâi ñaõ thaønh töïu nghóa maø oâng ñaõ trình baøy. Vì sao? Vì chuùng
sinh khoâng coù taùnh neân bieát nieäm khoâng coù taùnh, chuùng sinh xa lìa
neân nieäm cuõng xa lìa, chuùng sinh khoâng coù taâm neân nieäm cuõng
khoâng coù taâm, chuùng sinh khoâng coù giaùc ngoä neân bieát nieäm cuõng
khoâng coù giaùc ngoä. Chuùng sinh bieát nghóa nhö thaät cho neân nieäm
cuõng bieát nghóa nhö thaät.
Thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Toâi muoán caùc vò Ñaïi Boà-taùt ñeàu
thöïc haønh ñuùng theo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaäy.
Phaåm 2: THIEÂN ÑEÁ THÍCH
Baáy giôø, Ñeá Thích cuøng vôùi boán ngaøn chö Thieân ñoàng ñeán ñaïi
hoäi, cuõng coù Töù Thieân vöông cuøng vôùi hai möôi ngaøn quyeán thuoäc,
Ñaïi Phaïm Thieân vöông cuøng vôùi möôøi ngaøn Phaïm chuùng ñeán döï, laïi
coù vua coõi trôøi Tònh cö cuøng moät ngaøn quyeán thuoäc ñeán döï. Taát caû
ñeàu ñi ñeán döï hoäi, caùc vua trôøi kia tuy cuõng coù haøo quang do tu taäp
nghieäp laønh, nhöng oai thaàn haøo quang cuûa Phaät vöôït haún neân khieán
cho haøo quang cuûa chö Thieân khoâng coù thaáy roõ ñöôïc.
Khi aáy, Ñeá Thích thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Chö Thieân chuùng toâi cho ñeán Phaïm chuùng, taát caû nhoùm laïi
vaø ñeàu öa muoán nghe phaùp. Thöa Toân giaû, xin Toân giaû vì Ñaïi Boà-
www.daitangkinh.org
taùt maø giaûng noùi veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Boà-taùt an truï caùch naøo?
Tu taäp laøm sao? Vaø töông öng nhö theá naøo?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngaøy nay, nöông vaøo thaàn löïc cuûa Phaät gia
hoä, caùc Thieân töû vaø ñoà chuùng ñeàu taäp hôïp nôi ñaây. Neáu coù vò naøo
chöa phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì theo ñoù maø
phaùt taâm, vò naøo ñaõ döï vaøo chaùnh vò thì khoâng theå phaùt taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì caùc vò aáy thaáy söï troùi
buoäc cuûa sinh töû luaân hoài, do vaäy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi hieän ôû ñaây maø
ai coù khaû naêng phaùt taâm caàu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà thì toâi seõ tuøy ñoù
giuùp hoï phaùt taâm khieán cho caên laønh cuûa hoï khoâng ñoaïn tuyeät.
Khi aáy, Ñöùc Theá Toân taùn thaùn:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng thaät kheùo khuyeán
khích, höôùng daãn cho caùc Ñaïi Boà-taùt töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña.
–Baïch Theá Toân! Chuùng sinh luoân thaám nhuaàn coâng ñöùc saâu
daøy cuûa Ñöùc Phaät. Nay con vì muoán baùo aân saâu aáy, neân coá gaéng
khuyeán khích, höôùng daãn nhö vaäy. Vì sao? Vì thuôû quaù khöù, ñeä töû
cuûa Baäc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng muoán baùo aân
Phaät neân khuyeán khích, höôùng daãn cho caùc Ñaïi Boà-taùt ñöôïc phaïm
haïnh nhö vaäy, an truù vaøo phaùp chaân thaät, cuõng giaùo hoùa thaønh töïu
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Do thöïc haønh nhö vaäy, neân phaùt sinh trí Voâ
thöôïng.
Baïch Theá Toân! Con nay cuõng theo ñoù maø thaâu nhaän, hoä trì caùc
Ñaïi Boà-taùt. Do söùc nhaân duyeân thaâu nhaän vaø hoä trì cuûa con, neân laøm
cho Ñaïi Boà-taùt mau choùng thaønh töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi Thieân ñeá Thích:
–Caùc oâng haõy laéng nghe vaø tö duy, toâi nay muoán giaûng noùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña giuùp cho Ñaïi Boà-taùt truï vaøo phaùp khoâng, laøm
cho Ñaïi Boà-taùt khoùac aùo giaùp Ñaïi thöøa trang nghieâm. Neân bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña khoâng an truï vaøo nguõ uaån, khoâng truï vaøo nhaõn
caên, khoâng truï vaøo saéc caûnh, khoâng truï vaøo nhaõn thöùc, khoâng truï
vaøo nhaõn xuùc cuõng khoâng truï vaøo caùc thoï phaùt sinh töø nhaõn xuùc.
Khoâng truï vaøo nhó, tyû, thieät, thaân, yù caên; khoâng truï vaøo thanh,
höông, vò xuùc phaùp caûnh; khoâng truï vaøo nhó, tyû, thieät, thaân, yù thöùc;
khoâng truï vaøo nhó xuùc ñeán yù xuùc, laïi cuõng khoâng truï vaøo caùc thoï
phaùt sinh töø nhó xuùc cho ñeán yù xuùc. Khoâng truï vaøo ñòa, thuûy, hoûa,
phong, khoâng, thöùc giôùi; cuõng khoâng truï vaøo Nieäm xöù, boán Chaùnh
caàn, boán Thaàn tuùc, naêm Caên, naêm Löïc, baûy Giaùc chi, taùm Thaùnh
ñaïo; khoâng truï vaøo quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm vaø A-
la-haùn; khoâng truï vaøo quaû Duyeân giaùc; khoâng truï vaøo coõi Phaät.
Do khoâng truï vaøo naêm uaån cho ñeán khoâng truï vaøo quaû vò Phaät
neân khoâng truï vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc thöôøng, hoaëc
voâ thöôøng; khoâng truï vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc khoå,
hoaëc vui; khoâng truï vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc khoâng,
hoaëc baát khoâng; khoâng truï vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc
ngaõ, hoaëc voâ ngaõ; khoâng truï vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, hoaëc
tònh, hoaëc nhieãm.
Khoâng truï vaøo choã ñaéc phaùp khoâng cuûa saéc phaùp, khoâng truï
vaøo choã ñaéc phaùp khoâng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng truï vaøo
quaû voâ vi Tu-ñaø-hoaøn, khoâng truï vaøo quaû voâ vi Tö-ñaø-haøm, khoâng
truï vaøo quaû voâ vi A-na-haøm, khoâng truï vaøo quaû voâ vi A-la-haùn,
khoâng truï vaøo quaû voâ vi Duyeân giaùc, khoâng truï vaøo Phaät phaùp.
Khoâng truï vaøo phöôùc ñieàn cuûa Tu-ñaø-hoaøn, khoâng truï vaøo thaân baûy
laàn taùi sinh cuûa Tu-ñaø-hoaøn; khoâng truï vaøo phöôùc ñieàn cuûa Tö-ñaø-
haøm, khoâng truï vaøo moät laàn taùi sinh vaøo coõi naøy ñoaïn tröø roát raùo
caùc khoå hoaëc cuûa Tö-ñaø-haøm; khoâng truï vaøo phöôùc ñieàn cuûa A-na-
haøm, khoâng truï vaøo söï khoâng trôû laïi theá gian naøy do ñaéc Nieát-baøn
cuûa A-na-haøm; khoâng truï vaøo phöôùc ñieàn cuûa A-la-haùn, khoâng truï
vaøo hieän theá nhaäp Voâ dö Nieát-baøn cuûa A-la-haùn; khoâng truï vaøo
phöôùc ñieàn cuûa Duyeân giaùc, cuõng khoâng truï vaøo quaû Duyeân giaùc,
vöôït qua quaû vò Thanh vaên, khoâng döøng ôû Phaät ñòa thaúng ñeán Nieát-
baøn.
Khoâng truï vaøo phöôùc ñieàn toái thöôïng cuûa chö Phaät, khoâng truï
vaøo Phaät phaùp vöôït qua quaû vò phaøm phu, Thanh vaên, Duyeân giaùc,
laøm lôïi ích cho voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh, laøm cho traêm ngaøn vaïn
www.daitangkinh.org
öùc voâ soá chuùng sinh khoâng theo Nieát-baøn Voâ dö cuûa Thanh vaên,
Duyeân giaùc maø quyeát ñònh höôùng ñeán chöùng Nieát-baøn Voâ thöôïng
Ñaúng chaùnh giaùc, kieán laäp caùc Phaät phaùp vaø khoâng truï vaøo nhöõng
quaû vò nhö vaäy.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát coù suy nghó: “Caùc Ñöùc Nhö Lai ñaõ
vöôït qua quaû vò phaøm phu, Thanh vaên, Duyeân giaùc, laøm lôïi ích cho
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh, khieán cho traêm ngaøn vaïn öùc voâ löôïng, voâ
soá chuùng sinh khoâng höôùng ñeán Nieát-baøn Voâ dö cuûa Thanh vaên,
Duyeân giaùc maø höôùng ñeán vaø chöùng Nieát-baøn Voâ thöôïng Ñaúng
chaùnh giaùc, kieán laäp caùc Phaät phaùp. Khoâng an truï vaøo caùc phaùp nhö
vaäy thì an truï vaøo ñaâu?”
Baáy giôø, Toân giaû Tu-boà-ñeà nöông oai thaàn cuûa Phaät bieát ñöôïc
taâm nieäm aáy cuûa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát lieàn noùi:
–Thöa Toân giaû! YÙ Toân giaû theá naøo? Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc coù phaùp ñeå truï khoâng?
–Thöa Toân giaû! Khoâng theå ñöôïc. Baäc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc khoâng coù phaùp ñeå truï. Vì sao? Vì taâm khoâng truï kia goïi
laø Nhö Lai, khoâng truï vaøo caûnh giôùi höõu vi, cuõng khoâng truï vaøo caûnh
giôùi voâ vi, khoâng truï vaøo ôû giöõa ñoù.
–Ñuùng nhö theá, Xaù-lôïi-phaát! Caùc Ñaïi Boà-taùt neân an truï nhö caùc
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaõ truï. Ngöôøi truï nhö vaäy
thì chaúng coù choã truï cuõng chaúng khoâng coù choã khoâng truï, chaúng phaûi
quyeát ñònh cuõng khoâng phaûi khoâng quyeát ñònh. Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö
theá, neân kheùo an truù vaø töông öng vôùi voâ truï.
Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy laø thöïc haønh haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
Khi aáy trong chuùng hoäi, caùc vò Thieân töû coù suy nghó: “Haøng Daï-
xoa coøn hieåu ñöôïc lôøi leõ, vaên töï, chöông cuù nôi lôøi phaùp cuûa Toân giaû
Tu-boà-ñeà ñaõ dieãn noùi thì leõ naøo chuùng ta khoâng hieåu roõ.”
Khi aáy, Tu-boà-ñeà bieát ñöôïc taâm traïng cuûa chö Thieân, lieàn noùi:
–Caùc oâng neân bieát taát caû phaùp aáy ñeàu khoâng coù thuyeát, khoâng
daïy baøy, khoâng nghe, cuõng khoâng coù ñöôïc, xa lìa taát caû phaân bieät,
khoâng coøn coù choã hieåu bieát vaäy.
Vöøa nghe, thì chö Thieân coù suy nghó: “Lôøi noùi cuûa Toân giaû Tu-
boà-ñeà thöôøng xuyeân khoù giaûi, yù töù saâu xa, vi dieäu, cao toät. Chö Thieân
chuùng toâi thaät khoù ngoä nhaän ñöôïc.”
Bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa chö Thieân nhö vaäy, Toân giaû Tu-boà-ñeà
noùi raèng:
–Caùc oâng neân bieát, muoán ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, muoán truï quaû
Tu-ñaø-hoaøn neân an truï vaøo phaùp nhaãn naøy. Muoán ñaéc quaû Tö-ñaø-
haøm, muoán truï vaøo quaû Tö-ñaø-haøm; muoán ñaéc quaû A-na-haøm, muoán
truï vaøo quaû A-na-haøm; muoán ñaéc quaû A-la-haùn, muoán truï quaû A-la-
haùn; muoán ñaéc quaû Duyeân giaùc, muoán truï quaû Duyeân giaùc; muoán ñaéc
quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, muoán truï quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà thì neân an truï
vaøo phaùp nhaãn.
Caùc Thieân töû nghe roài lieàn coù suy nghó: “Vaäy khi Toân giaû Tu-
boà-ñeà noùi phaùp thì ai laø ngöôøi coù khaû naêng nghe vaø thoï trì?”
Toân giaû Tu-boà-ñeà luùc aáy nöông vaøo oai thaàn cuûa Phaät, bieát
ñöôïc suy nghó ñoù, neân Toân giaû nhaéc laïi:
–Naøy Thieân töû! Caùc vò neân bieát khi toâi thuyeát phaùp thì nhöõng
ngöôøi huyeãn kia coù khaû naêng nghe vaø thoï trì, vì hoï ñoái vôùi phaùp
khoâng coù nghe cuõng khoâng coù chöùng.
Ngay khi aáy, caùc Thieân töû baïch vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Coù phaûi Toân giaû noùi taát caû chuùng sinh ñeàu laø huyeãn phaûi
khoâng?
–Ñuùng, taát caû chuùng sinh ñeàu nhö huyeãn, nhö moäng. Vì sao? Vì
taát caû chuùng sinh kia cuøng vôùi huyeãn moäng naøy khoâng hai, khoâng
khaùc. Do ñoù, taát caû phaùp kia cuõng nhö huyeãn moäng. Tu-ñaø-hoaøn quaû
Tu-ñaø-hoaøn; Tö-ñaø-haøm, quaû Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, quaû A-na-haøm;
A-la-haùn, quaû A-la-haùn; Duyeân giaùc, quaû Duyeân giaùc, taát caû ñeàu laø
moäng, laø huyeãn, cho ñeán quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng nhö moäng, nhö
huyeãn.
Chö Thieân laïi thöa vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
www.daitangkinh.org
–Noùi Voâ thöôïng Boà-ñeà nhö moäng, nhö huyeãn, vaäy phaùp Nieát-
baøn kia cuõng nhö moäng, nhö huyeãn sao?
–Nieát-baøn nhö theá cuõng nhö moäng, nhö huyeãn, huoáng chi laø caùc
phaùp khaùc.
Caùc Thieân töû noùi:
–Phaùp Nieát-baøn kia côù sao cuõng noùi nhö moäng, nhö huyeãn?
–Neáu coù phaùp hôn haún phaùp Nieát-baøn thì toâi cuõng cho laø nhö
huyeãn, nhö moäng. Vì sao? Vì huyeãn moäng kia cuøng vôùi phaùp Nieát-
baøn khoâng hai, khoâng phaân bieät.
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Toân giaû Maõn Töø Töû, Toân giaû
Ma-ha Caâu-hy-la, Toân giaû Ma-ha Ca-chieân-dieân, Toân giaû Ma-ha Ca-
dieáp cuøng vôùi chuùng Thanh vaên vaø chuùng Boà-taùt thöa vôùi Toân giaû
Tu-boà-ñeà:
–Ai coù khaû naêng thoï trì nghóa phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø
Toân giaû ñaõ dieãn noùi?
Luùc aáy, Toân giaû A-nan noùi vôùi ñaïi chuùng:
–Baäc Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån coù ñaày ñuû chaùnh kieán vaø
caùc A-la-haùn ñaõ ñoaïn tröø laäu hoaëc hoaøn toaøn laø nhöõng ngöôøi coù theå
thoï trì nghóa phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaõ
trình baøy.
Luùc ñoù, Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi ñaïi chuùng:
–Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toâi ñaõ noùi khoâng coù ngöôøi coù theå
thoï trì. Vì sao? Vì ôû ñaây khoâng coù phaùp ñöôïc tuyeân thuyeát, khoâng coù
phaùp bieåu thò, khoâng coù choã phaân bieät cuõng khoâng coù choã hieåu bieát
heát. Vì khoâng noùi, baøy vaø khoâng coù hieåu bieát veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, thì ñoù laø tuyeân thuyeát, ñoù laø nghe nhaän. Nghe vaäy, Ñeá Thích lieàn
suy nghó: “Nay Toân giaû Tu-boà-ñeà ñaõ tuyeân thuyeát chaùnh phaùp yù
nghóa thaäm thaâm nhö vaäy, chuùng ta neân hoùa ra caùc thöù hoa vi dieäu ñeå
raûi treân thaân Toân giaû.” Suy nghó nhö vaäy, lieàn hoùa ra voâ soá hoa thôm
raûi khaép thaân Toân giaû Tu-boà-ñeà.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà suy nghó: “Voâ soá caùc loaïi hoa thôm
vi dieäu ñaõ bieán hoùa ra ôû ñaây thì ta chöa töøng gaëp ôû coõi trôøi Tam thaäp
tam, caùc loaïi hoa quyù ñaëc bieät naøy chaúng phaûi töø caây sinh ra.”
Khi aáy, Ñeá Thích bieát taâm nieäm cuûa Tu-boà-ñeà, lieàn thöa:
–Hoa naøy chaúng phaûi laø phaùp sinh, chaúng töø taâm sinh ra vaø
khoâng töø caây maø coù.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Hoa naøy khoâng phaûi töø caây maø coù, cuõng
chaúng phaûi töø taâm maø sinh, ñoù chính laø voâ sinh, hoa voâ sinh cuõng
khoâng goïi laø hoa.
Ñeá Thích lieàn coù suy nghó: “Toân giaû Tu-boà-ñeà trí tueä thaät thaâm
saâu, kheùo vaän duïng ngoân töø, tuøy theo söï vieäc ñeå giaûng noùi, nhöng
khoâng huûy maát giaû danh ñeå noùi veà thaät nghóa.”
Suy nghó nhö vaäy, lieàn thöa vôùi Tu-boà-ñeà:
–Theo nhö lôøi cuûa Toân giaû, thì Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc nhö vaäy.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baûo Ñeá Thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thaät ñuùng nhö vaäy! Ñaïi Boà-taùt phaûi hoïc nhö
vaäy, ngöôøi hoïc nhö theá seõ khoâng hoïc quaû Tu-ñaø-hoaøn, khoâng hoïc
quaû Tö-ñaø-haøm, khoâng hoïc quaû A-na-haøm, khoâng hoïc quaû A-la-haùn,
khoâng hoïc quaû Duyeân giaùc, khoâng hoïc quaû vò nhö vaäy töùc laø hoïc
Nhaát thieát trí, an truï vaøo Phaät phaùp. Baäc an truï nhö theá töùc laø hoïc voâ
löôïng, voâ bieân Phaät phaùp.
Ngöôøi hoïc nhö vaäy, tuy coù hoïc saéc phaùp nhöng khoâng coù taêng,
giaûm, tuy coù hoïc thoï, töôûng, haønh, thöùc nhöng khoâng coù taêng, giaûm.
Ñoái vôùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng taêng giaûm, ngöôøi hoïc nhö
vaäy töùc laø khoâng chaáp thuû vaøo hoïc ôû saéc, khoâng chaáp thuû vaøo hoïc ôû
thoï, töôûng, haønh, thöùc; khoâng xaû boû ôû saéc, khoâng xaû boû ôû thoï, töôûng,
haønh, thöùc.
Phaùp khoâng thuû, khoâng xaû, töùc laø phaùp khoâng sinh, khoâng dieät.
Hieåu roõ taát caû caùc phaùp, khoâng thuû, khoâng xaû, khoâng sinh, khoâng
dieät. Ngöôøi hoïc nhö vaäy goïi laø hoïc Nhaát thieát trí, phaùt sinh Nhaát thieát
trí.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp khoâng coù chaáp thuû, neân hoïc phaùp
www.daitangkinh.org
khoâng sinh dieät, ngöôøi hoïc Nhaát thieát trí kia cuõng khoâng chaáp thuû
neân hoïc phaùp khoâng sinh dieät. Ñaïi Boà-taùt neân tu hoïc nhö vaäy. Ngöôøi
tu hoïc nhö vaäy laø tu hoïc Nhaát thieát trí phaûi khoâng?
–Ñuùng nhö vaäy, taát caû Nhaát thieát trí cho ñeán taát caû phaùp Phaät
khoâng coù chaáp thuû, cuõng khoâng sinh dieät, ngöôøi tu hoïc nhö vaäy chính
laø Ñaïi Boà-taùt tu hoïc Nhaát thieát trí.
Khi aáy, Ñeá Thích thöa Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt neân caàu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá naøo?
–Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt caàu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân
ñeán choã Toân giaû Tu-boà-ñeà caàu hoïc.
Ñeá Thích noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Toân giaû Tu-boà-ñeà khi thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì ñöôïc
thaàn löïc naøo gia trì?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaây laø thaàn löïc cuûa Phaät gia trì.
Khi aáy, Tu-boà-ñeà baûo Ñeá Thích:
–Neân bieát khi noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ñeàu coù thaàn löïc
cuûa Nhö Lai hoä trì.
Noùi Ñaïi Boà-taùt neân nöông vaøo ñaâu maø caàu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, neân bieát Ñaïi Boà-taùt trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng
nöông theo saéc maø caàu, khoâng lìa saéc maø caàu, khoâng nöông theo thoï,
töôûng, haønh, thöùc maø caàu, cuõng khoâng lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc maø
caàu.
Vì saéc khoâng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, lìa saéc cuõng chaúng
phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng phaûi laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña; lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng phaûi laø
Ñeá Thích thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaûi khoâng? Voâ
löôïng Ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaûi khoâng? Voâ bieân
Ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaûi khoâng?

–Ñuùng nhö theá, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi ba-la-maät-ña chính laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, voâ löôïng Ba-la-maät-ña chính laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, voâ bieân Ba-la-maät-ña chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì
raèng, saéc quaûng ñaïi cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng quaûng ñaïi.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc quaûng ñaïi cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
cuõng quaûng ñaïi. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ löôïng, neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña cuõng voâ löôïng. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân, neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng voâ bieân.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Do duyeân vôùi voâ bieân cho neân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña cuõng voâ bieân. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ bieân cho
neân chuùng sinh cuõng voâ bieân. Do nghóa naøy neân coù teân goïi laø duyeân
voâ bieân. Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû quaù khöù cuõng khoâng theå ñaéc, ôû
hieän taïi, ôû vò lai khoâng theå ñaéc, cho ñeán taát caû phaùp ôû quaù khöù, hieän
taïi, vò lai khoâng theå ñaéc. Do nghóa naøy neân goïi laø duyeân voâ bieân,
cuõng chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ bieân.
Laïi nöõa, do nghóa naøo maø goïi laø chuùng sinh voâ bieân?
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát quaù khöù, hieän taïi, vò lai khoâng coù
chuùng sinh naøo coù theå ñaéc.
Ñeá Thích noùi:
–Thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà! Chuùng sinh ôû theá giôùi kia laø voâ bieân
phaûi khoâng?
–Chuùng sinh voâ löôïng, voâ soá khoâng theå keå xieát. Do nghóa naøy
neân goïi chuùng sinh laø voâ bieân.
Ñeá Thích laïi hoûi Tu-boà-ñeà:
–Toân giaû ñaõ noùi chuùng sinh, vaäy do nghóa naøo maø coù teân laø
chuùng sinh?
–Nghóa cuûa taát caû phaùp ñeàu laø nghóa cuûa chuùng sinh. Naøy Kieàu-
thi-ca! Theo yù oâng thì neân noùi nghóa naøo laø nghóa chuùng sinh?
www.daitangkinh.org

–Theo yù cuûa con, nghóa phi phaùp laø nghóa chuùng sinh, chaúng
phaûi nghóa phi phaùp cuõng laø nghóa chuùng sinh, neân bieát chuùng sinh
khoâng coù goác, khoâng coù nhaân, khoâng coù ngaõ, khoâng coù duyeân. Do
phöông tieän maø taïo laäp danh töï.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Tröôùc ñaây toâi ñaõ noùi chuùng sinh voâ bieân,
theo yù oâng thì nhö theá naøo? Thaät coù chuùng sinh coù theå noùi, coù theå
thaáy khoâng?
–Thöa Toân giaû! Khoâng theå ñöôïc.
Khi aáy, Tu-boà-ñeà noùi:
–Neáu caùc chuùng sinh khoâng coù thaät thì khoâng theå noùi thaáy. Do
nghóa naøy toâi noùi chuùng sinh voâ bieân. Kieàu-thi-ca, giaû söû caùc Ñöùc
Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc soáng haèng haø sa kieáp duøng
phöông tieän noùi: “Taát caû chuùng sinh ñaõ sinh, ñang sinh vaø seõ sinh. Ñaõ
dieät ñoä, ñang vaø seõ dieät ñoä.” Coù theå noùi nghóa bieân teá naøy khoâng?
Ñeá Thích noùi:
–Thöa Toân giaû! Khoâng theå ñöôïc. Vì taát caû chuùng sinh xöa nay
thöôøng thanh tònh.
–Ñuùng nhö theá, chuùng sinh laø voâ bieân. Do vaäy, neân bieát Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña cuõng voâ bieân.
Khi aáy, trong hoäi coù Ñeá Thích, Phaïm vöông, Chuyeån luaân
thaùnh vöông cuøng chö Thieân, Thieân nöõ, Thaàn tieân… ñoàng baïch Phaät:
–Laønh thay, laønh thay! Nhö Lai laø Ñaáng Xuaát Theá vaø Toân giaû
Tu-boà-ñeà laø baäc kheùo tuyeân thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ñaïi Boà-taùt
ñaõ thoï trì phaùp naøy, khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa chö Nhö
Lai. Chuùng con nay toân kính Toân giaû nhö kính ngöôõng chö Phaät
Khi aáy, Theá Toân baûo Ñeá Thích, Phaïm vöông vaø chö Thieân
tieân:
–Ñuùng nhö theá, caùc oâng neân bieát, ta ôû ñôøi quaù khöù xa xöa, coù
Ñöùc Phaät hieäu laø Nhieân Ñaêng Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
luoân tu haïnh Boà-ñeà, khi aáy ta cuõng khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng Nhö Lai ñaõ thoï kyù cho ta quaû Voâ thöôïng Boà-
ñeà vaø noùi:
–Vaøo ñôøi vò lai caùch ñaây a-taêng-kyø kieáp oâng seõ thaønh Phaät hieäu
laø Thích-ca Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc, Minh Haïnh Tuùc,
Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu,
Thieân Nhaân Sö, Phaät, Theá Toân.
Khi aáy, Ñeá Thích cuøng chö Thieân baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hy höõu thay! Baïch Thieän Theä, hy höõu
thay!
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù theå bao goàm Nhaát thieát trí, do vaäy
Ñaïi Boà-taùt neân hoïc.
Phaåm 3: BAÛO THAÙP COÂNG ÑÖÙC (Phaàn 1)
Khi aáy, Theá Toân baûo khaép boán chuùng Bí-soâ, Bí-soâ-ni, Öu-baø-
taéc, Öu-baø-di, Ñeá Thích, chö Thieân ôû Duïc giôùi vaø Ñaïi phaïm Thieân
vöông, chö Thieân ôû Saéc giôùi cho ñeán taát caû Thieân töû ôû trôøi Saéc cöùu
caùnh:
–Taát caû caùc oâng neân bieát, thieän nam, thieän nöõ naøo laéng nghe,
thoï trì, ñoïc tuïng, ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaäm thaâm
naøy roài theo phaùp tu haønh, tu haønh thì chaéc chaén ngöôøi ñoù khoâng
phaûi bò ma, daân ma, nhaân phi nhaân… quaáy nhieãu, khoâng bò caùc thöù
ñoäc laøm toån haïi, khoâng bò toån giaûm tuoåi thoï.
Laïi nöõa, neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo chöa ñöôïc nghe, thoï
trì, ñoïc tuïng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, nhöng ñaõ phaùt taâm caàu
Voâ thöôïng Boà-ñeà, thì haøng chö Thieân seõ ñeán hoä nieäm, khuyeán khích
khieán cho ngöôøi kia ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñöôïc
nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, y theo phaùp maø tu haønh.
Laïi nöõa, thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
www.daitangkinh.org
naøy, thoï trì, ñoïc tuïng, tu haønh ñuùng nhö phaùp, thì ngöôøi aáy luùc ôû
trong phoøng vaéng hoaëc ôû trong chuùng, ôû döôùi goác caây hoaëc nôi hoang
vaéng, luùc ñi treân ñöôøng vaéng hoaëc luùc döøng laïi, cho ñeán vaøo trong
bieån lôùn, ôû choã aáy, khi ñi, ñöùng, naèm, ngoài, ñöôïc chö Thieân hoä nieäm,
lìa xa caùc lo sôï.
Khi aáy, Töù ñaïi Thieân vöông baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy thoï trì, ñoïc tuïng, tu haønh ñuùng nhö phaùp. Con
seõ ñeán choã hoï hoä nieäm, laøm cho ngöôøi aáy luoân luoân tinh taán, khoâng
sinh taâm thoaùi thaát.
Khi aáy, Ñeá Thích baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy luoân luoân laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, tu haønh…
con seõ ñeán hoã trôï cho hoï khoâng coù öu phieàn.
Khi aáy, Ñaïi Phaïm thieân cuøng Phaïm chuùng baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy maø laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, tu haønh, chuùng con
seõ ñeán hoã trôï khieán cho ngöôøi aáy khoâng coù öu phieàn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Hy höõu thay! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy thaät saâu xa, vi dieäu. Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng thì
ngay hieän ñôøi naøy seõ ñaït ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi thoï trì phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy laïi coù naêng löïc thaâu nhieáp taát caû phaùp Ba-la-maät-ña phaûi
khoâng?
Phaät ñaùp:
–Naøy Kieàu-thi-ca, ñuùng nhö vaäy! Ngöôøi thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy coù naêng löïc thaâu nhieáp taát caû phaùp Ba-la-maät-ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo thoï trì, ñoïc tuïng phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy seõ ñöôïc coâng ñöùc roäng lôùn, saâu xa. Caùc oâng haõy laéng
nghe vaø kheùo suy nghó, ta seõ vì oâng giaûng thuyeát.
Ñeá Thích thöa:
–Laønh thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Xin Ngaøi vì chuùng con giaûng
noùi.
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa ta seõ
khoâng bò caùc phaùp aùc laøm toån giaûm, hö hoaïi. Luùc caùc phaùp aùc muoán
phaù hoaïi, thì caùc phaùp aùc aáy daàn daàn bò tieâu dieät.
Laïi nöõa, phaùp naøy tuy môùi khôûi phaùt nhöng noù khoâng theå bò toån
haïi. Vì sao? Kieàu-thi-ca neân bieát, do coâng ñöùc thieän nam, thieän nöõ
naøy thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân caùc phaùp aùc tuy coù
sinh nhöng lieàn töï huûy dieät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö ôû theá gian coù caùc loaøi raén ñoäc boø ñi
khaép nôi ñeå kieám moài, vöøa thaáy loaøi truøng nhoû thì noù muoán tröôøn
tôùi aên. Choã aáy, coù loaïi caây thuoác teân laø Maït-kyø coù khaû naêng dieät
caùc thöù ñoäc, do vaäy caùc truøng nhoû chaïy ñeán choã caây thuoác, raén ñoäc
ngöûi muøi caây thuoác lieàn boû ñi. Caùc loaøi truøng nhoû nhôø vaäy khoâng bò
aên thòt, vì loaïi caây thuoác Maït-kyø naøy coù coâng naêng tieâu dieät caùc thöù
ñoäc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ cuõng nhö vaäy, thoï trì,
ñoïc tuïng ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, töï mình giaûng noùi hoaëc
nhôø ngöôøi khaùc giaûng noùi, y theo phaùp ñoù tu haønh. Ngöôøi aáy seõ
khoâng bò caùc phaùp aùc nhieãu haïi. Caùc phaùp aùc tuy coù sinh nhöng lieàn
töï tieâu dieät. Vì sao? Neân bieát, ñöôïc nhö vaäy laø ñeàu nhôø löïc coâng ñöùc
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ngöôøi aáy daàu ôû ñaâu ñeàu khoâng bò lay
chuyeån. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù coâng naêng tröø taát caû tham,
cuøng caùc phieàn naõo, höôùng ñeán chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Nieát-baøn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy lieàn ñöôïc Töù ñaïi Thieân vöông, Ñeá Thích, Ñaïi phaïm
Thieân vöông cho ñeán chö Phaät vaø Boà-taùt thöôøng hoä trì laøm cho ngöôøi
aáy khoâng coù phieàn naõo.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì ngöôøi aáy thöôøng noùi lôøi tín
thuaän, noùi lôøi nhu nhuyeán, noùi lôøi thanh nhaõ, khoâng noùi taïp, khoâng
sinh phaãn noä, khoâng bò ngaõ maïn che ngaên, thöôøng sinh taâm Töø,
www.daitangkinh.org
khoâng khôûi taâm saân nhueá, phaãn noä vaø phieàn naõo, khoâng coù taêng
tröôûng.
Thieän nam, thieän nöõ kia thöôøng luoân taâm nieäm: “Ta vì muoán
caàu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà neân ñoái vôùi caùc phaùp phieàn naõo thì khoâng
neân sinh taâm saân haän. Vì khi phaùp saân phaùt sinh noù seõ laøm cho caùc
caên bieán ñoåi, caùc saéc töôùng laønh seõ khoâng coøn hoøa hôïp.” Ngöôøi aáy
nghó nhö vaäy lieàn an truï vaøo chaùnh nieäm.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ kia do thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy neân ngay trong hieän taïi ñaït ñöôïc coâng ñöùc
nhö vaäy.


QUYEÅN 3

–Hy höõu thay Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt vì muoán hoài höôùng neân
tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng sinh taâm cao ngaïo chaáp vaøo
töôùng.
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö vaäy. Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái
vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, töï mình thoï trì, ñoïc tuïng,
tuyeân thuyeát, hoaëc khieán ngöôøi giaûng noùi, roài tu haønh ñuùng nhö
phaùp, thì ngöôøi aáy seõ ñaït ñöôïc löïc coâng ñöùc. Ngöôøi aáy coù vaøo quaân
traän thì loøng khoâng heà khieáp sôï, luoân duõng maõnh, kieân coá, haøng phuïc
quaân ñòch, cho ñeán khi ñi, ñöùng, naèm, ngoài ñeàu ñöôïc an laønh.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy, ngöôøi aáy ôû caùc choã, khi ñi, khi nghæ, tuy gaëp
naïn ñao tröôïng… nhöng thaân ngöôøi aáy khoâng bò toån haïi, cho ñeán khi
gaàn maát thaân maïng cuõng khoâng coù lo sôï. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
laø aùnh saùng roäng lôùn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng voâ löôïng,
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng voâ thöôïng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
laø aùnh saùng khoâng gì baèng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng khoâng
gì so saùnh. Thieän nam, thieän nöõ tu hoïc vôùi aùnh saùng Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña nhö vaäy, neân khoâng nghó ñieàu aùc cuûa mình, khoâng nghó ñieàu
aùc cuûa ngöôøi, khoâng nghó ñieàu aùc cuûa mình, cuûa ngöôøi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy thì ngay trong ñôøi hieän taïi ñaït ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Ñaïi Boà-taùt tu aùnh saùng naøy coù theå chöùng ñaéc quaû Voâ thöôïng
Boà-ñeà, thaønh töïu Nhaát thieát trí. Do chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà neân
coù theå quan saùt, thaáu suoát taâm, haønh cuûa taát caû loaøi chuùng sinh, neân
noùi trí tueä cuûa baäc Nhaát thieát trí laø aùnh saùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Ñaïi Boà-taùt tu hoïc phaùp naøy thì khoâng coù phaùp nhoû naøo maø
khoâng nhaäp, khoâng coù phaùp nhoû naøo maø khoâng bieát, khoâng coù phaùp
nhoû naøo maø khoâng theå chöùng ngoä, do vaäy neân goïi laø trí Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Neáu coù ngöôøi duøng Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy sao cheùp kinh ñieån, cuùng döôøng, thoï trì, hoaëc töï mình
ñoïc tuïng hoaëc khuyeán khích ngöôøi khaùc, cho ñeán vì ngöôøi giaûng giaûi
nghóa naøy, ngöôøi naøy thöôøng ñöôïc söï hoä nieäm cuûa chö Phaät Boà-taùt,
chaúng bò Nhaân phi nhaân… laøm haïi, chæ ngoaïi tröø nghieäp quaû baùo cuûa
ñôøi quaù khöù.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö vuøng ñaát döôùi caây Boà-ñeà vaø xung
quanh caây ñoù thì khoâng bò Nhaân phi nhaân, cho ñeán caùc loaøi vaät khaùc
coù theå xaâm nhaäp, an truù, khoâng theå phaù hoaïi laøm ñieàu teä aùc ôû choã
aáy. Vì choã naøy laø nôi chöùng ñaïo quaû Boà-ñeà cuûa Ñöùc Nhö Lai Chaùnh
Ñaúng Chaùnh Giaùc thuôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, ñoïc tuïng, sao
cheùp, cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng ñöôïc nhö theá. Nhaân
phi nhaân khoâng laøm ñieàu baát an, khoâng theå phaù hoaïi, khoâng laøm ñieàu
teä aùc ñoái vôùi phaùp aáy. Vì sao? Vì coâng ñöùc cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy, daàu ôû choã naøo thì coâng ñöùc aáy cuõng ñoàng vôùi coâng
ñöùc taïo thaùp, toân troïng kính leã, xöng taùn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát trí tueä naøy, ngay nôi hieän taïi ñaõ coù
coâng ñöùc lôùn nhö vaäy.
Khi aáy, Ñeá Thích thieân chuû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ neân sao cheùp, toân
troïng, cung kính kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Haõy duøng caùc loaïi hoa
thôm, höông ñoát, höông thoa, höông boät, caùc loaïi hoa trong söùc, cho
ñeán caùc loaïi côø, loïng ñeïp, caùc thöù ñeøn daàu nhö theá ñeå cuùng döôøng.
Laïi nöõa, sau khi Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc nhaäp
Nieát-baøn, thì thieän nam, thieän nöõ thu xaù-lôïi vaø taïo baûo thaùp cuùng
döôøng. Toân troïng, cung kính, leã laïy, xöng taùn, duøng caùc thöù hoa
thôm, höông ñoát, côø phöôùn, loïng baùu nhö treân ñeå cuùng döôøng. Thieän
nam, thieän nöõ kia ñaõ coù ñöôïc coâng ñöùc, neáu so vôùi coâng ñöùc tröôùc thì
coâng ñöùc naøy coù nhieàu hôn khoâng?
Phaät ñaùp:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nay ta hoûi, oâng tuøy yù traû lôøi. OÂng nghó nhö
theá naøo? Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc do hoïc phaùp
naøo maø ñöôïc thaân nhö theá, ñöôïc chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà
thaønh töïu trí Nhaát thieát trí?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc do tu hoïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc chöùng ñaéc Voâ
thöôïng Boà-ñeà thaønh töïu trí Nhaát thieát trí.
Phaät baûo Kieàu-thi-ca:
–OÂng neân bieát, Phaät khoâng döïa nôi thaân naøy ñeå ñöôïc quaû Nhö
Lai, do thaønh töïu trí Nhaát thieát trí neân ñöôïc thaønh Phaät.
Neân bieát trí Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc ñeàu töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø sinh ra. Thaân Nhö Lai
cuõng töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phöông caùch toát nhaát sinh ra. Do
thaân naøy y chæ vaøo trí Nhaát thieát trí, cho neân ñaéc ñöôïc Phaät thaân,
Phaùp thaân, Taêng-giaø thaân. Do vaäy, taát caû chuùng sinh ñoái vôùi thaân
Nhö Lai neân chieâm ngöôõng, leã baùi, cuùng döôøng, cho ñeán sau khi Nhö
Lai nhaäp Nieát-baøn thì taïo baûo thaùp cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa Phaät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ kia tuy taïo baûo thaùp
cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa Phaät nhö vaäy, nhöng coâng ñöùc aáy khoâng theå
saùnh baèng coâng ñöùc cuûa ngöôøi sao cheùp, toân troïng, cung kính kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, duøng caùc loaïi hoa thôm, höông xoâng, côø
phöôùn, loïng baùu cuùng döôøng thì thieän nam, thieän nöõ ñoù ñöôïc coâng
ñöùc raát lôùn. Vì sao? Vì cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø cuùng
döôøng trí Nhaát thieát trí. Do ñoù, thieän nam, thieän nöõ naøo muoán cuùng
döôøng trí Nhaát thieát trí thì neân sao cheùp, thoï trì cung kính, cuùng
döôøng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà ñoái vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng theå töï mình sao cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng,
khoâng theå töï mình thuyeát giaûng, hoaëc nhôø ngöôøi giaûng noùi, cuõng
khoâng duøng caùc thöù höông thôm, côø phöôùn, loïng baùu, toân kính cuùng
döôøng. Baïch Ñöùc Theá Toân, nhöõng ngöôøi nhö theá maát lôïi ích lôùn,
khoâng theå thaønh töïu quaû baùo lôùn?
–Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? ÔÛ Dieâm-phuø-ñeà coù bao
nhieâu ngöôøi ñöôïc loøng tin baát hoaïi vaøo Phaät, Phaùp, Taêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! ÔÛ coõi Dieâm-phuø-ñeà naøy soá ngöôøi ñöôïc
loøng tin baát hoaïi vaøo Phaät, Phaùp, Taêng raát ít.
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñuùng nhö vaäy, ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà, coù ít
ngöôøi ñoái vôùi Phaät, Phaùp, Taêng baûo ñöôïc loøng tin baát hoaïi. Coøn ôû
quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Duyeân giaùc,
ngöôøi chöùng quaû aáy laïi caøng hieám thaáy. Coøn ñoái vôùi quaû Voâ thöôïng
Boà-ñeà, nhöõng ngöôøi ñaõ phaùt taâm thì an truï, khoâng thoaùi thaát, hoaëc
ngöôøi ñang phaùt taâm thì duõng maõnh tinh taán, hoaëc ngöôøi chöa phaùt
taâm thì coá gaéng phaùt taâm. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy xem laïi cuõng raát ít.
Laïi nöõa, ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà, ngöôøi kheùo töông öng vaø an truï
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña raát ít. Ngöôøi nöông vaøo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña tu haønh cuõng raát hieám, cuõng raát ít ngöôøi ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy taâm khoâng thoaùi chuyeån, truï vaøo quaû vò Boà-taùt cuõng
raát ít. Ngöôøi ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy tu haønh chöùng ñaéc
quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà caøng ít hôn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töï
mình laéng nghe thoï trì, ñoïc tuïng, töï mình tuyeân thuyeát, hoaëc khieán
ngöôøi tuyeân thuyeát, y theo phaùp tu haønh. Cho ñeán toân troïng cung
kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu, höông, côø phöôùn, loïng baùu
cuùng döôøng. Neân bieát ñoù ñeàu laø nhöõng ngöôøi ñaõ phaùt taâm caàu Voâ
thöôïng Boà-ñeà, luoân an truï vaøo quaû vò Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! ÔÛ trong coõi Dieâm-phuø-ñeà naøy coù voâ
löôïng, voâ bieân chuùng sinh phaùt taâm caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà thöïc haønh
ñaïo Boà-taùt, yù oâng nhö theá naøo?
Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng neân bieát, ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà tuy coù voâ
löôïng, voâ bieân chuùng sinh, phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, haønh ñaïo Boà-
taùt, trong soá ñoù chæ coù moät, hai ngöôøi truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån. Vì sao? Vì chuùng sinh ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà khôûi taâm thaáp
keùm, sinh yù töôûng haïn heïp, trí tueä, tin hieåu cuõng thaáp keùm nhö theá,
do vaäy neân tinh taán cuõng thaáp keùm. Ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà thì coù
yù töôûng cho laø khoù ñöôïc, khoâng khôûi taâm mong caàu neân sinh ra bieáng
nhaùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo mong muoán mau
choùng chöùng ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, thaønh töïu hyû laïc toái thöôïng,
thì ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña haõy phaùt taâm maïnh meõ, laéng nghe,
thoï trì, ñoïc tuïng. Thieän nam, thieän nöõ khôûi taâm suy nghó: “Ñaây laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø caùc Baäc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc trong quaù khöù tu haïnh Boà-taùt laïi cuõng nhö vaäy. Ta nay neân hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy cuõng chính laø Thaày
cuûa ta.” Naøy Kieàu-thi-ca! Khi Phaät coøn taïi theá hoaëc sau khi nhaäp
Nieát-baøn thì caùc Ñaïi Boà-taùt neân y chæ vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Sau khi Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
nhaäp Nieát-baøn, caùc thieän nam, thieän nöõ neân taïo voâ soá thaùp baûy baùu
thôø xaù-lôïi, troïn ñôøi duøng höông hoa, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc quyù
cuùng döôøng vaø luoân toân troïng, leã baùi, xöng taùn.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? Thieän nam, thieän nöõ ñoù
nhôø nhaân duyeân cuùng döôøng nhö theá ñöôïc phöôùc ñöùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ coù taâm mong muoán caàu
ñaïo Boà-ñeà neân phaùt taâm tin hieåu ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, töï
mình thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi,
truyeàn roäng khaép khieán cho chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn vaø laøm chaùnh
phaùp ñoù ñöôïc toàn taïi laâu daøi ôû theá gian. Do nhaân duyeân naøy Phaät
www.daitangkinh.org
nhaõn khoâng bò ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng bò dieät maát. Cho neân haøng
Ñaïi Boà-taùt thoï trì, giaûng noùi roäng khaép phaùp naøy, lieàn ñöôïc Phaùp
nhaõn khoâng hoaïi, khoâng dieät.
Laïi nöõa, ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roài ñeå vaøo
nôi thanh tònh, sinh loøng toân kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu,
côø phöôùn, loïng baùu cuøng caùc thöù y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Naøy
Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ aáy ñöôïc nhieàu phöôùc ñöùc.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Nhö tröôùc kia ñaõ noùi veà vieäc xaây
döïng baûo thaùp, coù ngöôøi taïo thaùp baûy baùu khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà
phuïng thôø xaù-lôïi Phaät cho ñeán troïn ñôøi, duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn
daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng vaø coøn luoân
cung kính, leã laïy, chieâm baùi, xöng taùn. Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá
naøo? Caùc thieän nam, thieän nöõ taïo ra nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc
phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ coù taâm mong caàu ñaïo
Boà-ñeà ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy phaùt taâm tin hieåu, töï mình
thoï trì, ñoïc tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi roäng khaép,
laøm cho chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn, khieán cho chaùnh phaùp ñöôïc truï
ôû theá gian laâu daøi, nhôø nhaân duyeân naøy maø Phaät nhaõn khoâng ñoaïn
maát, chaùnh phaùp khoâng dieät taän. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu neân thoï trì, dieãn
thuyeát lieàn ñöôïc Phaùp nhaõn khoâng bò hö hoaïi.
Ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, roài ñaët ôû nôi thanh
tònh phaùt taâm cung kính, laïi duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø
phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Neân bieát thieän nam,
thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Nhö ñaõ noùi veà vieäc taïo laäp nhieàu
thaùp baûy baùu khaép trong coõi Dieâm-phuø-ñeà. Giaû söû coù ngöôøi taïo laäp
thaùp baûy baùu khaép boán chaâu thieân haï ñeå thôø xaù-lôïi cuûa Phaät. Ngöôøi
naøy troïn ñôøi duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y
phuïc toát ñeïp cuùng döôøng, cung kính, chieâm baùi, leã laïy, xöng taùn. Naøy
Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? Thieän nam, thieän nöõ kia do nhaân
duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo coù taâm mong caàu
ñaïo quaû Boà-ñeà thì ñoái vôùi phaùp trí tueä naøy phaùt taâm tin hieåu, töï mình
thoï trì, ñoïc tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng giaûi roäng
khaép, khieán cho taát caû chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn vaø laøm cho chaùnh
phaùp ñöôïc toàn taïi ôû theá gian laâu daøi. Do nhaân duyeân nhö vaäy neân
Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng dieät. Ñaïi Boà-taùt neân thoï
trì, giaûng giaûi roäng raõi, lieàn ñaéc ñöôïc Phaùp nhaõn khoâng hoaïi, khoâng
dieät.
Ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roài ñeå choã thanh
tònh khôûi taâm cung kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn,
loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát
thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Nhö ñaõ noùi veà vieäc taïo laäp thaùp baûy baùu
khaép boán chaâu thieân haï. Giaû söû coù ngöôøi taïo laäp thaùp baûy baùu khaép
tieåu thieân theá giôùi ñeå thôø xaù-lôïi cuûa Phaät. Ngöôøi naøy cho ñeán troïn
ñôøi duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát
ñeïp cuùng döôøng, laïi cung kính ñaûnh leã, xöng taùn.
–Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Ngöôøi naøy taïo nhaân
Phaät noùi:
ñaïo quaû Boà-ñeà thì ñoái vôùi phaùp trí tueä naøy phaùt taâm tin hieåu, töï mình
thoï trì, ñoïc tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng giaûi roäng
khaép, laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn vaø chaùnh phaùp ñöôïc
toàn taïi ôû theá gian laâu daøi. Do nhaân duyeân nhö vaäy neân Phaät nhaõn
khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng maát. Caùc Ñaïi Boà-taùt neân thoï trì,
www.daitangkinh.org
giaûng giaûi roäng raõi, lieàn ñöôïc Phaùp nhaõn khoâng hoaïi, khoâng dieät.
Ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài ñeå ôû choã thanh tònh
khôûi taâm cung kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng
baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát thieän
nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Kieàu-thi-ca! Nhö ñaõ noùi veà vieäc taïo laäp thaùp baûy baùu khaép tieåu
thieân theá giôùi. Giaû söû coù ngöôøi taïo laäp thaùp baûy baùu khaép trung thieân
theá giôùi ñeå thôø xaù-lôïi cuûa Phaät. Ngöôøi naøy cho ñeán troïn ñôøi cuõng
duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp
cuùng döôøng, laïi toân kính ñaûnh leã, taùn thaùn. Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng
nghó theá naøo? Ngöôøi naøy taïo nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu
khoâng?
Phaät noùi:
ñaïo quaû Boà-ñeà thì ñoái vôùi phaùp trí tueä naøy, töï mình thoï trì, ñoïc tuïng,
suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi roäng khaép, laøm cho taát caû
chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn vaø chaùnh phaùp ñöôïc toàn taïi ôû theá gian laâu
daøi. Do nhaân duyeân nhö vaäy neân Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp
khoâng maát. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu neân thoï trì, giaûng noùi roäng raõi, lieàn
ñöôïc Phaùp nhaõn khoâng hoaïi, khoâng dieät. Ngöôøi cheùp kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy, roài ñeå ôû nôi thanh tònh khôûi taâm cung kính, duøng
caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng
döôøng. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc
phöôùc raát nhieàu.
khaép trung thieân theá giôùi. Giaû söû coù ngöôøi taïo laäp thaùp baûy baùu khaép
tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeå thôø xaù-lôïi cuûa Phaät. Troïn ñôøi ngöôøi
naøy duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát
ñeïp cuùng döôøng, laïi chieâm ngöôõng, leã baùi, xöng taùn. Naøy Kieàu-thi-
ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc
nhieàu khoâng?

Phaät noùi:
ñaïo quaû Boà-ñeà thì neân phaùt taâm tin hieåu ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy, töï mình thoï trì, ñoïc tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø
thuyeát giaûng roäng khaép, laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn,
khieán chaùnh phaùp ñöôïc toàn taïi ôû theá gian laâu daøi. Do nhaân duyeân
nhö vaäy neân Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng maát. Caùc Ñaïi
Boà-taùt ñeàu neân thoï trì, thuyeát giaûng roäng raõi, lieàn ñöôïc Phaùp nhaõn
khoâng hoaïi, khoâng dieät. Laïi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå ôû
choã thanh tònh khôûi taâm cung kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu,
côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Naøy Kieàu-thi-ca!
Neân bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Giaû söû coù ngöôøi taïo laäp thaùp baûy
baùu khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeå thôø xaù-lôïi cuûa Phaät, trong
moät kieáp, hoaëc ít hôn moät kieáp duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø
phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cho ñeán duøng caùc loaïi kyõ nhaïc, ca
muùa, cung kính, leã baùi, xöng taùn cuùng döôøng roäng khaép. Ngöôøi naøy
taïo nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät baûo:
ñaïo quaû Boà-ñeà thì neân phaùt taâm tin hieåu ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy, töï mình thoï trì, ñoïc tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø
giaûng giaûi roäng khaép, laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn vaø
chaùnh phaùp ñöôïc toàn taïi ôû theá gian laâu daøi. Do nhaân duyeân nhö vaäy
neân Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng maát. Caùc Ñaïi Boà-taùt
neân thoï trì, giaûng giaûi roäng raõi, lieàn ñöôïc Phaùp nhaõn khoâng hoaïi,
khoâng dieät. Laïi cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài ñeå ôû choã thanh
tònh khôûi taâm cung kính, duøng caùc loaïi hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn,
www.daitangkinh.org
loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng. Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng neân bieát
thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Baáy giôø, Ñeá Thích baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng nhö theá, ñuùng nhö lôøi Phaät daïy.
–Kieàu-thi-ca! OÂng neân bieát, ngöôøi naøo ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy cung kính cuùng döôøng, töùc laø ñaõ cuùng döôøng caùc Ñöùc
Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Hieåu roõ trí chö Phaät, töùc laø ñaõ cuùng
döôøng voâ löôïng, voâ bieân taát caû theá giôùi.
Baïch Theá Toân! Haõy ñeå vieäc tam thieân ñaïi thieân theá giôùi laïi.
Giaû söû coù haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, moãi theá giôùi
aáy ñeàu coù ñaày ñuû chuùng sinh. Moãi chuùng sinh ñeàu xaây thaùp baûy baùu
thôø xaù-lôïi cuûa Phaät, hoaëc trong moät kieáp, hoaëc khoâng ñeán moät kieáp
duøng caùc thöù hoa thôm, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát
ñeïp, caùc loaïi aâm nhaïc, ca muùa cuùng döôøng. Laïi coøn cung kính ñaûnh
leã, taùn thaùn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng chuùng sinh kia ñöôïc phöôùc tuy
nhieàu, nhöng khoâng baèng ngöôøi phaùt taâm caàu ñaïo Boà-ñeà. Ñoái vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy phaùt taâm tin hieåu, töï mình thoï trì, ñoïc
tuïng, suy nghó, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng thuyeát roäng khaép, khieán
chuùng sinh ñöôïc lôïi ích lôùn, laøm cho chaùnh phaùp ñöôïc toàn taïi ôû theá
gian laâu daøi. Do nhaân duyeân naøy neân Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh
phaùp khoâng maát. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu neân thoï trì, ñöôïc Phaùp nhaõn
khoâng hoaïi, khoâng dieät. Vaäy neân, cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
ñeå ôû nôi thanh tònh, cuõng duøng caùc thöù höông thôm, ñeøn daàu, côø
phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng.
Khi aáy, Ñöùc Theá Toân baûo Ñeá Thích:
–Ñuùng nhö theá, naøy Kieàu-thi-ca! Neân luoân luoân toân kính cuùng
döôøng kinh naøy. Neân bieát ngöôøi nhö theá seõ ñaït ñöôïc voâ löôïng, voâ
bieân coâng ñöùc, khoâng coù giôùi haïn, khoâng gì saùnh baèng. Coâng ñöùc
naøy khoâng theå nghó baøn. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai ÖÙng
Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh, maø thaân
Nhö Lai cuõng töø Nhaát thieát trí sinh. Kieàu-thi-ca, do ñoù neân bieát,
ngöôøi thôø xaù-lôïi Phaät, taïo thaùp cuùng döôøng, so vôùi ngöôøi thoï trì,
ñoïc tuïng cung kính cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, thì
phöôùc ñöùc do taïo thaùp cuùng döôøng ñaõ ñaït ñöôïc khoâng baèng moät
phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, moät phaàn traêm ngaøn, moät phaàn caâu-chi,
moät phaàn traêm caâu-chi, moät phaàn ngaøn caâu-chi, moät phaàn traêm
ngaøn caâu-chi, moät phaàn traêm ngaøn voâ soá caâu-chi, cho ñeán moät phaàn
nhoû nhieäm cuõng khoâng saùnh baèng.
Khi aáy, theo Ñeá Thích ñeán ñaïi hoäi coù boán möôi ngaøn Thieân töû,
caùc vò aáy cuøng thöa vôùi Ñeá Thích:
–Nay neân thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
thaâm dieäu naøy, nhôù nghó, tö duy, tu haønh theo phaùp.
Ngay khi aáy, Ñöùc Phaät baûo Ñeá Thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö chö Thieân ñaõ noùi: “Hoï seõ thoï trì, ñoïc
tuïng, nhôù nghó, tö duy tu haønh phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.” Vì
sao? Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu khi A-tu-la cuøng vôùi chö Thieân ôû coõi trôøi
Tam thaäp tam chieán ñaáu vôùi nhau, neáu luùc ñoù hoï nhôù nghó veà phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì A-tu-la töï thoaùi lui vaø bieán maát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy chính laø aùnh
saùng lôùn. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng voâ löôïng, laø aùnh saùng voâ
thöôïng, laø aùnh saùng toái thaéng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø aùnh saùng
hôn haún vaø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø aùnh saùng khoâng theå saùnh
baèng.
Khi aáy, Phaät baûo Ñeá Thích:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Naøy Kieàu-thi-ca! Phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy chính laø aùnh saùng lôùn, laø aùnh saùng voâ
löôïng, laø aùnh saùng voâ thöôïng. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng toái
thaéng, laø aùnh saùng hôn haún, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng khoâng
gì coù theå saùnh baèng. Vì sao? Vì caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc ôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai ñeàu töø aùnh saùng lôùn sinh ra.
Chö Phaät Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng hoïc aùnh saùng lôùn maø thaønh töïu, cho
ñeán chö Phaät Theá Toân, Voâ thöôïng Boà-ñeà ôû voâ löôïng, voâ soá, tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu töø aùnh saùng roäng lôùn cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña neân ñöôïc thaønh töïu.
www.daitangkinh.org
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
ñeàu töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy sinh ra, möôøi phaùp thieän cuõng
do töø aùnh saùng lôùn maø hieän ra ôû theá gian, taát caû caùc phaùp boán Thieàn,
boán Voâ löôïng taâm, boán Voâ saéc ñònh, naêm Thaàn thoâng, ba möôi baûy
phaåm Trôï ñaïo ñeàu töø nôi aùnh saùng lôùn maø xuaát hieän ôû nhaân gian.
Noùi löôïc thì caû taùm vaïn boán ngaøn phaùp moân ñeàu töø aùnh saùng lôùn cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø sinh ra. Phaät trí, Töï nhieân trí, Chaúng nghó
baøn trí cuõng töø aùnh saùng lôùn naøy sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Luùc caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc chöa xuaát hieän ôû ñôøi, coù caùc Ñaïi Boà-taùt, vì thöông
xoùt chuùng sinh trong theá gian neân xuaát hieän dieän ôû nhaân gian, tröôùc
heát neân nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå sinh ra caùc thöù phöông
tieän thieän xaûo, roài ñem caùc phaùp möôøi thieän, boán Thieàn, boán Voâ
löôïng taâm, boán Voâ saéc ñònh, naêm Thaàn thoâng, ba möôi baûy phaåm Trôï
ñaïo giaùo hoùa chuùng sinh. Ví nhö, luùc traêng chöa xuaát hieän, thì aùnh
saùng caùc vì sao seõ thay theá aùnh traêng toûa chieáu ôû nhaân gian, Ñaïi Boà-
taùt cuõng nhö vaäy, khi Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc chöa
xuaát hieän ôû ñôøi thì chaùnh phaùp cuõng khoâng maát ñi.
Vì sao? Vì taát caû caùc phaùp haønh, bình ñaúng haønh vaø caùc thieän
haønh, taát caû ñeàu töø caùc Ñaïi Boà-taùt sinh ra. Caùc Ñaïi Boà-taùt kheùo tuøy
thuaän phöông tieän thieän xaûo ñeå löu truyeàn chaùnh phaùp. Ñaây laø Ñaïi
Boà-taùt kheùo duøng phöông tieän thieän xaûo, neân bieát taát caû ñeàu phaùt
sinh töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo sao cheùp
cuùng döôøng, thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó tö duy phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña vaø y ñoù tu haønh. Ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö vaäy, ngay nôi
hieän taïi naøy seõ ñöôïc coâng ñöùc raát nhieàu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi naøy ngay hieän taïi ñaït ñöôïc lôïi ích
gì?
Phaät daïy Kieàu-thi-ca:
–OÂng neân bieát, caùc thieän nam, thieän nöõ ñoù seõ khoâng bò caùc thöù
ñoäc laøm toån haïi ñeán maïng. Khoâng bò löûa thieâu, khoâng bò cheát chìm,
khoâng bò caùc thöù ñao, kieám, tröôïng… laøm khoå thaân, khoâng bò ngöôøi
khaùc laøm toån haïi ñeán maïng, khoâng bò vöông phaùp gia hình. Gaëp caùc
naïn nhö vaäy, ngöôøi naøo maø tuïng nieäm Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña lieàn
ñöôïc giaûi thoaùt.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì kinh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, neáu gaëp quoác vöông, vöông töû, ñaïi thaàn thì hoï raát hoan hyû
vaø tuøy theo ngöôøi aáy muoán gì thì hoï cuùng döôøng ñaày ñuû. Vì sao?
Naøy Kieàu-thi-ca! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñoái vôùi taát caû chuùng
sinh laø coù taâm haïnh ñaïi Töø thì haønh ñaïi Töø, laø haïnh ñaïi Bi thì haïnh
ñaïi Bi.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, soáng ôû moïi nôi, choã naøo cuõng khoâng bò caùc hoå lang, thuù
döõ, truøng ñoäc laøm haïi, cho ñeán khoâng bò Nhaân phi nhaân laøm toån haïi;
Nhaân phi nhaân khoâng theå tìm choã dôû cuûa hoï, chæ tröø caùc nghieäp hoï ñaõ
taïo ra töø tröôùc thì nay hoï phaûi thoï nhaän.
Khi aáy, coù caùc ngoaïi ñaïo tu taäp ñaõ laâu naêm trong giaùo phaùp cuûa
hoï, soá aáy coù hôn traêm ngöôøi, hoï muoán ñeán naõo loaïn Ñöùc Phaät. Ñeá
Thích töø xa troâng thaáy hoï ñeán gaàn choã Ñöùc Phaät, quan saùt vaø bieát
ñöôïc taâm hoï. Ñeá Thích suy nghó: “Caùc ngoaïi ñaïo naøy, nay muoán ñeán
laøm naõo loaïn Ñöùc Theá Toân. Ta tröôùc ñaõ theo Phaät thoï hoïc phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân phaûi tuïng nieäm. Suy nghó nhö theá, Ñeá
Thích lieàn tuïng nieäm phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Khi aáy, ngoaïi
ñaïo ñaõ len loõi vaøo trong chuùng hoäi, töø xa chuùng troâng thaáy Ñöùc Theá
Toân lieàn ñi nhieãu beân phaûi Ngaøi, sau ñoù lieàn tìm ñöôøng traùnh xa
chuùng hoäi.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát suy nghó: “Vì côù gì caùc ngoaïi ñaïo
naøy len loõi vaøo trong chuùng hoäi, dieän kieán Ñöùc Theá Toân, ñi nhieãu
beân phaûi Ngaøi roài thoaùi lui.”
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân bieát ñöôïc taâm nieäm cuûa Xaù-lôïi-phaát lieàn
baûo:
–OÂng neân bieát, caùc ngoaïi ñaïo kia laø nhöõng ngöôøi xuaát gia, tu
taäp ñaõ laâu trong giaùo phaùp cuûa hoï. Nay muoán ñeán chuùng hoäi cuûa ta
phaù hoaïi, gaây haán, naõo haïi, do Ñeá Thích tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
www.daitangkinh.org
neân haøng ngoaïi ñaïo ñoù xaáu hoå thoaùi lui.

Xaù-lôïi-phaát! Neân bieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø phaùp moân
coù oai löïc raát lôùn, coù khaû naêng phaù tröø taát caû taø kieán ngoaïi ñaïo.
Khi aáy, coù caùc ma aùc suy nghó: “Nay Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc vôùi boán chuùng vaø chö Thieân ôû coõi Duïc, coõi Saéc cuøng hoäi
laïi. Ñöùc Theá Toân ñaõ thoï kyù cho caùc Ñaïi Boà-taùt quaû Voâ thöôïng Boà-
ñeà, chuùng ta nay ñeán choã aáy.” Khi aáy, chuùng ma hoùa thaønh boán ñoaøn
binh huøng duõng ñi ñeán choã Phaät.
Baáy giôø, Ñeá Thích troâng thaáy boán ñoaøn binh huøng duõng, töôùng
toát cuøng ñeán choã Phaät, lieàn suy nghó: “Boán ñoaøn binh naøy vöøa ñeán,
troâng veû ñoan nghieâm khaùc thöôøng, chaúng phaûi töø choã Ta-baø-la
vöông ñeán, chaúng töø choã Thaéng Quaân Ñaïi vöông ñeán, chaúng töø choã
caùc nöôùc khaùc ñeán, cuõng chaúng töø nôi caùc Tröôûng giaû ñeán. Ñaây chaéc
laø caùc ma aùc hoùa hieän ra. Vì sao? Vì caùc ma aùc naøy luoân luoân tôùi
choáng phaù phaùp Phaät, muoán tìm choã yeáu ñieåm cuûa phaùp Phaät ñeå phaù
hoaïi. Ta nay neân thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.”
Ñeá Thích suy nghó nhö vaäy, lieàn trì nieäm phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, caùc ma aùc lieàn hoùa hieän laïi nguyeân hình roài traùnh ñi.
Baáy giôø, caùc vò Thieân töû ôû coõi trôøi Tam thaäp tam ñeán chuùng hoäi
hoùa hieän ra caùc thöù hoa Maïn-ñaø-la, Ma-ha maïn-ñaø-la, Maïn-thuø-sa,
Ma-ha maïn-thuø-sa vaø caùc thöù hoa thôm khaùc nöõa raûi treân thaân Phaät,
caùc loaïi hoa naøy tuï giöõa hö khoâng. Sau khi raûi hoa cuùng döôøng xong,
caùc vò Thieân töû lieàn noùi:
–Nguyeän chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña luoân an truï laâu daøi
ôû theá gian, laøm cho chuùng sinh ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà ñöôïc lôïi ích lôùn.
Phaùt ñaïi nguyeän roài, laïi tung hoa cuùng döôøng, noùi tieáp:
–Nguyeän taát caû chuùng sinh ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy thì y vaøo phaùp tu ñoù maø giaûng noùi roäng khaép. Taát caû Ma,
Thieân ma, Nhaân phi nhaân muoán tìm choã dôû cuõng ñeàu khoâng theå coù
ñöôïc, khieán cho taát caû chuùng sinh ñöôïc ñaày ñuû caên laønh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi naøo ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy hoan hyû laéng nghe, neân bieát ngöôøi naøy ñaõ töøng ôû trong
chuùng hoäi cuùng döôøng chö Phaät ôû quaù khöù, huoáng chi laø thoï trì, ñoïc
tuïng, nhôù nghó, tö duy, laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûng nghóa phaùp naøy,
theo phaùp ñaõ noùi maø tu haønh. Tu haønh nhö theá seõ thaønh töïu, vì Nhaát
thieát trí cuûa chö Phaät ñeàu töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi muoán caàu vaät quyù, vaøo
trong bieån lôùn coá coâng tìm kieám seõ nhaët caùc loaïi chaâu baùu voâ giaù
tuyeät ñeïp, phaùp baùu Nhaát thieát trí. Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc cuõng nhö theá, neân vaøo bieån phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña tìm caàu.
–Ñuùng theá, neáu ai muoán caàu Nhaát thieát trí, Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc thì neân coá gaéng vaøo bieån phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, coá gaéng tìm caàu. Ngöôøi mong caàu nhö vaäy ñeàu ñöôïc nhö yù.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 4
Khi aáy, Toân giaû A-nan baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Ngaøi khoâng xöng taùn, giaûng thuyeát
phaùp Boá thí ba-la-maät-ña, Trì giôùi ba-la-maät-ña, Nhaãn nhuïc ba-la-
maät-ña, Tinh taán ba-la-maät-ña, Thieàn ñònh ba-la-maät-ña? Vì sao
Ngaøi chæ giaûng thuyeát, xöng taùn coâng ñöùc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Phaät baûo A-nan:
–Ñuùng nhö vaäy, trong soá caùc phaùp Ba-la-maät-ña ta chæ xöng taùn
vaø noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái thöôïng. Vì sao? Naøy A-nan! OÂng
neân bieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy daãn ñaàu naêm phaùp Ba-la-maät-ña
kia. A-nan! YÙ oâng nhö theá naøo? Boá thí khoâng hoài höôùng ñeán Nhaát
thieát trí thì coù thaønh töïu Ba-la-maät-ña khoâng?
Phaät baûo A-nan:
–Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh khoâng hoài höôùng
ñeán trí Nhaát thieát thì coù thaønh töïu Ba-la-maät-ña khoâng? Baùt-nhaõ naøy
neáu khoâng hoài höôùng ñeán Nhaát thieát trí thì coù ñaéc Ba-la-maät-ña
khoâng?
Phaät baûo A-nan:
–YÙ oâng nhö theá naøo? Coù thieän caên trí tueä khoâng theå nghó baøn
hoài höôùng veà Nhaát thieát trí khoâng?

–Ñuùng nhö vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän caên toái thöôïng
khoâng theå nghó baøn ñoù ñeàu hoài höôùng ñeán trí Nhaát thieát.
Phaät baûo A-nan:
–OÂng neân bieát ñem taát caû thieän caên ñeàu hoài höôùng ñeán Nhaát
thieát trí, neân goïi laø caùc Ba-la-maät-ña ñem phaùp ñeä nhaát nghóa hoài
höôùng ñeán Nhaát thieát trí neân goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy A-nan! Do caùc thieän caên hoài höôùng ñeán Nhaát thieát trí neân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø baäc ñöùng ñaàu trong naêm phaùp Ba-la-
maät-ña kia. Naêm phaùp Ba-la-maät-ña kia luoân truï vaø töông öng vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Do nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, neân caùc
Ba-la-maät-ña khaùc ñeàu ñöôïc vieân maõn.
Naøy A-nan! Do vaäy neân ta luoân taùn thaùn Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ñalaø treân heát.
Ví nhö caùc haït gioáng raûi xuoáng ñaát thì tuøy theo thôøi gian choã
ñaát vaø caùc ñieàu kieän khaùc ñöôïc hoøa hôïp thì naåy maàm maø lôùn leân.
Caùc haït gioáng aáy nöông vaøo ñaát maø soáng, khoâng nöông vaøo ñaát thì
khoâng theå naøo sinh tröôûng ñöôïc. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng laïi nhö
vaäy, coù khaû naêng thaâu toùm naêm Ba-la-maät-ña kia, ñoàng thôøi naêm
phaùp kia ñeàu an truï vaø nöông vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, döïa vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy maø ñöôïc taêng tröôûng. Do vaäy naêm phaùp
ñeàu coù teân laø Ba-la-maät-ña.
Naøy A-nan! Do ñaây neân bieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñöùng
ñaàu ñoái vôùi naêm phaùp kia.
–Nhö lôøi Phaät ñaõ noùi veà phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù
coâng ñöùc lôùn nhö theá. Giaû söû Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
duøng nhieàu lôøi khen ngôïi, taùn döông cuõng khoâng theå naøo troïn ñaày
ñöôïc. Do vaäy, thieän nam, thieän nöõ neân thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó,
ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø tö duy tu haønh ñuùng nhö
phaùp aáy.
Phaät baûo:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi,
www.daitangkinh.org
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ta khoâng chæ noùi raèng, ngöôøi thoï
trì, ñoïc tuïng, thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù coâng ñöùc lôùn maø
thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù
theå sao cheùp ñeå kinh ñaët ôû nôi thanh tònh, cung kính duøng caùc thöù
höông hoa, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng
thì neân bieát ñaây laø ngöôøi ñaõ giaûng noùi laøm cho phaùp Phaät truï ôû theá
gian laâu daøi, do nhaân duyeân naøy Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp
khoâng dieät. Vaäy neân caùc Ñaïi Boà-taùt luoân thoï trì, ñeå Phaùp nhaõn
khoâng hoaïi, khoâng dieät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy ngay trong hieän taïi ñaït ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
thieän nam, thieän nöõ naøo coù theå sao cheùp, ñeå kinh nôi thanh tònh, cung
kính duøng caùc thöù höông hoa, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu… tuøy theo
khaû naêng phaùt taâm cuùng döôøng. Ta seõ ñeán choã ngöôøi aáy hoä nieäm laøm
cho hoï khoâng coù phieàn naõo, huoáng laø ngöôøi ñaõ thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù
nghó, tö duy roài vì ngöôøi khaùc maø giaûng giaûi nghóa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy. Ngöôøi aáy ñaït voâ löôïng, voâ bieân coâng ñöùc.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ
daàu ôû nôi naøo tuyeân noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng coù voâ soá
traêm ngaøn vò Thieân töû ñoàng ñeán choã aáy laéng nghe vaø thoï trì chaùnh
phaùp. Neáu khi noùi phaùp, vò aáy sinh meät moûi, taâm khoâng hoan hyû ñeå
noùi thì caùc vò Thieân töû kia tuøy khaû naêng giuùp hoï ñöôïc lôïi ích vaø luoân
tinh taán hoan hyû noùi phaùp, khoâng coøn thoaùi lui.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña thì ngay trong hieän taïi ñöôïc coâng ñöùc nhö theá. Laïi nöõa,
naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì chaùnh phaùp, thì luùc
ôû trong boán chuùng noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, taâm khoâng coù lo
sôï, khoâng sôï vaán naïn, traû lôøi ñöôïc taát caû caùc caâu hoûi, khoâng coù sai
soùt. Nhôø ñaâu ñöôïc nhö theá? Ñoù laø do löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä trì
neân khoâng ai tìm ñöôïc loãi laàm cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Vì
sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa taát caû loãi laàm. Do vaäy ngöôøi
giaûng noùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì hoï cuõng khoâng
maéc phaûi nhöõng loãi laàm. Do ñaây, neân thieän nam, thieän nöõ luùc noùi
phaùp taâm khoâng sinh sôï seät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña thì ngay trong hieän taïi ñöôïc nhöõng coâng ñöùc nhö theá.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì, ñoïc tuïng
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñöôïc cha meï, baïn beø, cho ñeán Sa-moân,
Baø-la-moân toân kính, yeâu quyù. Taát caû nhöõng lôøi choáng ñoái, nhöõng
vieäc laøm khoå naõo ñaõ phaùt sinh chöa phaùt sinh ñeàu xa lìa ngöôøi aáy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì ngay
trong hieän taïi ñöôïc nhöõng coâng ñöùc nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo sao cheùp
kinh ñieån, cho ñeán cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì daàu ôû
phöông naøo, choã coù kinh naøy seõ coù cuõng ñöôïc coâng ñöùc nhö vaäy.
Töù ñaïi Thieân vöông taâm truï Voâ thöôïng Boà-ñeà, caùc Thieân töû
cung kính phaùp ñoàng neân ñeán choã coù kinh leã laïy, xöng taùn, tuøy hyû,
cung kính, thoï trì phaùp. Chieâm leã thoï trì xong roài veà coõi trôøi cuûa
mình. Laïi coù caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Tam thaäp tam truï taâm Boà-ñeà, coù
caùc Thieân töû trôøi Daï-ma truï taâm Boà-ñeà, coù caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Hyû
tuùc truï taâm Boà-ñeà, coù caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Hoùa laïc truï taâm Boà-ñeà,
coù caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Tha hoùa töï taïi truï taâm Boà-ñeà. Laïi coù chö
Thieân ôû coõi trôøi Saéc giôùi, coõi trôøi Phaïm chuùng, trôøi Phaïm phuï, trôøi
Ñaïi phaïm, trôøi Thieåu quang, trôøi Voâ löôïng quang, trôøi Quang aâm,
trôøi Thieåu tònh, trôøi Voâ löôïng tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Voâ vaân, trôøi
Phöôùc sinh, trôøi Quaûng quaû, trôøi Voâ phieàn, trôøi Voâ nhieät, trôøi Thieän
kieán, trôøi Thieän hieän, trôøi Saéc cöùu caùnh, caùc Thieân töû ôû caùc coõi trôøi
treân ñeàu truï vaøo taâm Boà-ñeà, vì cung kính phaùp neân ñeán leã baùi taùn
thaùn, tuøy hyû, thoï trì phaùp aáy. Ñaéc phaùp roài ñaûnh leã, thoï trì, hoï lieàn
trôû veà coõi trôøi cuûa mình.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ luùc thoï trì, ñoïc
tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy suy nghó: “Möôøi phöông voâ löôïng, voâ
bieân theá giôùi, taát caû Thieân, Long, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, Khaån-na-la,
Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân, ñeàu cung kính phaùp neân ñeán leã laïy,
www.daitangkinh.org
laéng nghe, thoï trì kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Khi caùc vò aáy ñeán, ta seõ
duøng kinh naøy boá thí laøm cho hoï ñaéc phaùp, sau khi ñaéc phaùp roài hoï
laàn löôït trôû veà.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu choã coù kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
thì ta khoâng chæ noùi cho caùc Thieân töû ôû boán chaâu, ôû Duïc giôùi, ôû Saéc
giôùi truï taâm Boà-ñeà, cung kính phaùp, ñeán choã coù kinh maø leã laïy cung
kính thoï trì.
Naøy Kieàu-thi-ca! Cho ñeán tam thieân ñaïi thieân theá giôùi trong coõi
Duïc giôùi, Saéc giôùi, Voâ saéc giôùi truï taâm Boà-ñeà ñeàu cung kính phaùp.
Kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ôû choã naøo, thì hoï cuøng nhau ñeán choã aáy,
leã laïy xöng taùn, tuøy hyû, cung kính, thoï trì. Khi ñaéc phaùp hoï cuõng leã
laïy cung kính thoï trì vaø laàn löôït trôû veà coõi trôøi cuûa mình.
Laïi nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì, ñoïc tuïng
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nôi coù kinh ñieån naøy, hoaëc baûo ñieän,
hoaëc phoøng xaù thì nhöõng nôi aáy kieân coá an oån khoâng theå phaù hoaïi.
Choã naøy coù oai löïc lôùn haøng Thieân, Long, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø,
Khaån-na-la, Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân…, cuøng nhau ñeán choã aáy
laéng nghe thoï trì chaùnh phaùp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao thieän nam, thieän nöõ bieát chö
Thieân, Long thaàn ñeán?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì chaùnh phaùp
naøy, khi thaáy aùnh saùng lôùn hoaëc ngöûi caùc muøi höông vi dieäu lieàn bieát
chö Thieân, Long thaàn ñeán nghe thoï trì chaùnh phaùp. Döïa vaøo caùc hieän
töôïng naøy neân bieát chö Thieân, Long thaàn ñeán.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì
chaùnh phaùp naøy, soáng ôû choã naøo thì phoøng xaù thöôøng phaûi thanh tònh,
saïch seõ trang nghieâm, queùt doïn caùc thöù dô baån. Luùc chö Thieân, Long
thaàn ñeán ñaây thaáy caûnh quang thanh tònh thì trong taâm hoï sinh hoan
hyû, vöøa yù, coøn caùc quyû thaàn môùi ñeán coù ñaïo löïc chöa cao neân ñeàu
traùnh xa phoøng xaù aáy. Vì sao? Vì caùc vò quyû thaàn kia thöôøng nöông
vaøo oai löïc cuûa chö Thieân, Long thaàn, ñeå lai vaõng theo ñeán khaép nôi.
Do vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Nôi naøo coù kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nôi
naøo coù ngöôøi thoï trì phaùp thì nôi aáy luoân phaûi trang nghieâm, thanh
tònh, saïch ñeïp. Ñaây laø toân troïng Phaùp nhaõn.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, thaân hoï khoâng caûm thaáy meät moûi, taâm khoâng sinh löôøi
bieáng, xa lìa taát caû khoå naõo, ñöôïc an vui dieäu laïc, khi nguû nghæ ñeàu
an laïc, cho ñeán trong moäng cuõng thaáy caûnh thuø thaéng, thaáy Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc an truù ñaïo traøng hoaëc chuyeån phaùp
luaân, hoaëc thaáy baûo thaùp xaù-lôïi cuûa Nhö Lai, hoaëc thaáy caùc vò Thanh
vaên, caùc Ñaïi Boà-taùt, hoaëc nghe lôøi tuyeân giaûng phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña thaâm dieäu, hoaëc ñöôïc nghe phaùp ba möôi baûy phaåm
Trôï ñaïo, hoaëc ñöôïc thaáy caùc Ñaïi Boà-taùt chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà,
hoaëc thaáy caùc vò Boà-taùt thoï trì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy,
hoaëc ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thu toùm taát caû Nhaát
thieát trí, thaáy coõi Phaät roäng lôùn thanh tònh, hoaëc nghe chö Phaät Theá
Toân duøng phöông tieän thieän xaûo noùi phaùp Boà-taùt, hoaëc thaáy Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû höôùng naøy, choã noï, theá giôùi kia vì
traêm ngaøn vaïn öùc chuùng Thanh vaên, Boà-taùt cung kính ñi nhieãu quanh
Ñöùc Phaät maø noùi phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo trong moäng thaáy
nhöõng töôùng thuø thaéng nhö vaäy, khi tænh giaác thaân taâm ñöôïc nheï
nhaøng, an vui. Ngöôøi aáy khi ñaït ñöôïc traïng thaùi nhö vaäy thì ñoái vôùi
ñoà aên, thöùc uoáng ngon cuõng khoâng sinh taâm tham ñaém. Ví nhö Bí-soâ
tu haønh ñöôïc töông öng töø trong ñaïi ñònh seõ khoâng coøn coù nieäm töôûng
ñeán cao löông myõ vò.
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña ñaït ñöôïc nhö vaäy. Vì sao? Vì thieän nam, thieän nöõ truï Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña quaùn caùc haïnh töông öng ñöôïc chö Thieân, Long thaàn hoã
trôï söùc löïc, khoâng sinh nieäm töôûng ñeán cao löông myõ vò. Naøy Kieàu-
thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo thoï trì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì ngay
ñôøi hieän taïi ñaõ ñöôïc coâng ñöùc hoä trì nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo coù theå sao
cheùp roài an trí, cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì neân
bieát ngöôøi aáy ñöôïc coâng ñöùc hoä trì raát lôùn, huoáng chi laïi coù ngöôøi
www.daitangkinh.org
muoán caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà phaùt taâm tin hieåu, laéng nghe, thoï trì,
ñoïc tuïng, vì ngöôøi khaùc maø giaûng noùi yù nghóa saâu roäng cuûa phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laøm cho chaùnh phaùp ôû theá gian ñöôïc laâu daøi.
Do nhaân duyeân naøy, Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng dieät,
vaäy neân caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu thoï trì, tuyeân boá giaûng thuyeát lieàn ñöôïc
Phaùp nhaõn khoâng hoaïi, khoâng dieät. Huoáng chi laø laïi duøng höông hoa,
ñeøn daàu, höông thôm, côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp, duøng caùc
thöù nhö vaäy cuùng döôøng. Neân bieát ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö vaäy seõ
ñöôïc coâng ñöùc hoä trì voâ löôïng, voâ bieân.
Do vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán thaønh
töïu coâng ñöùc toái thaéng thì neân phaùt taâm tin hieåu, thoï trì, ñoïc tuïng ñoái
vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khôûi nieäm, tö duy, giaûng roäng
khaép cho ngöôøi khaùc, cho ñeán toân troïng cung kính, duøng caùc thöù
höông hoa, ñeøn daàu, höông thôm cuùng döôøng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña.
Phaåm 4: XÖNG TAÙN COÂNG ÑÖÙC
Khi aáy, Ñöùc Theá Toân baûo Ñeá Thích:

–Naøy Kieàu-thi-ca! Coù hai phaàn: Moät laø xaù-lôïi cuûa Nhö Lai coù
khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà; phaàn coøn laïi laø kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Trong hai phaàn treân, oâng seõ choïn phaàn naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù hai phaàn laø xaù-lôïi cuûa Nhö Lai khaép
coõi Dieâm-phuø-ñeà cuøng vôùi kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ñoái vôùi hai
phaàn treân con seõ choïn kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì Hoùa
töôùng thaân, Thaät nghóa thaân, Thuyeát phaùp thaân, caùc thaân nhö vaäy cuûa
caùc Ñöùc Nhö Lai, ñeàu töø Phaùp thaân maø coù, töø chaân nhö thaät teá maø
hieän ra. Chaân nhö thaät teá chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, caùc thaân
cuûa chö Phaät Theá Toân ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Do vaäy,
neân leã laïy cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa Nhö Lai, tuy cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa
Nhö Lai nhöng khoâng baèng toân troïng cung kính cuùng döôøng Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy. Vì sao? Vì thaân cuûa Nhö Lai töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña maø sinh ra.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö luùc con ngoài trong Thieän phaùp
ñöôøng ôû coõi trôøi Tam thaäp tam, noùi phaùp chính yeáu cho caùc Thieân töû,
gaëp luùc con coù vieäc phaûi rôøi phaùp toøa, luùc aáy coù caùc Thieân töû ñeán tuy
khoâng thaáy con, nhöng hoï ñeàu höôùng ñeán phaùp toøa cung kính leã laïy,
ñi nhieãu quanh roài trôû veà. Caùc vò aáy suy nghó: “Thieân chuû Ñeá Thích
thöôøng ngoài toøa naøy, thuyeát giaûng phaùp chính yeáu cho chö Thieân, do
vaäy, nay chuùng ta neân leã laïy phaùp toøa naøy.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng
laïi nhö vaäy. Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai, nöông thaân cuûa Nhö Lai, thaân
naøy coù ñöôïc cuõng do Nhaát thieát trí. Do nhaân duyeân naøy, neân töø nôi
nhö thaät trí sinh ra trí Nhaát thieát trí cuûa Nhö Lai, trí naøy cuõng sinh töø
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do ñaây, ñoái vôùi hai phaàn treân con choïn
phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Ñoái vôùi xaù-lôïi cuûa Phaät, khoâng phaûi con khoâng coù loøng cung
kính, nhöng vì xaù-lôïi cuûa Nhö Lai töø nôi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø
coù, neân con choïn phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ñoù cuõng chính laø cuùng
döôøng xaù-lôïi cuûa Nhö Lai.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñeå vieäc xaù-lôïi cuûa Nhö Lai khaép coõi
Dieâm-phuø-ñeà laïi, neáu khaép boán ñaïi chaâu, khaép tieåu thieân theá giôùi,
khaép trung thieân theá giôùi ñeàu coù xaù-lôïi cuûa Nhö Lai, thì cuõng ñeå vieäc
ñoù laïi. Giaû söû xaù-lôïi cuûa Nhö Lai ñaày khaép tam thieân theá giôùi laø moät
phaàn vaø kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø moät phaàn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi hai phaàn nhö vaäy, con cuõng choïn
laáy phaàn Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi xaù-lôïi cuûa Phaät, khoâng phaûi laø con
khoâng coù loøng cung kính. Nhöng vì xaù-lôïi cuûa Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc ñeàu sinh töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thaân cuûa Nhö
Lai nöông döïa vaøo Nhaát thieát trí, maø Nhaát thieát trí laïi töø Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña sinh ra, cho neân ñoái vôùi hai phaàn treân con choïn Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö ngoïc ma-ni, ñaày ñuû maøu saéc, coù
coâng ñöùc lôùn, haøng phi nhaân ôû caùc nôi muoán ñöôïc ngoïc ñeàu khoâng
theå ñöôïc. Taïi choã ôû cuûa caùc phi nhaân, coù thieän nam, thieän nöõ tay caàm
ngoïc ma-ni ñi vaøo trong phoøng thì haøng phi nhaân laäp töùc rôøi khoûi
phoøng naøy. Laïi nöõa, khi mang ngoïc naøy beân mình thì ngöôøi aáy coù
khaû naêng dieät tröø caùc vieäc ñoäc haïi khoå naõo, neáu coù tai hoïa nhö gioù,
truùng ñoäc, caùc beänh thì neân duøng ngoïc naøy ñeo beân mình thì caùc loaïi
beänh khoå ñeàu tieâu tröø. Ngoïc ma-ni naøy khi ôû trong toái thì phaùt ra aùnh
saùng, khi gaëp nôi löûa döõ thieâu ñoát thì laøm cho maùt meû, hoaëc luùc gaëp
choã giaù laïnh thì laøm cho aám aùp. Hoaëc gaëp choã coù nhieàu truøng raát
ñoäc, gaëp nôi coù ngoïc ma-ni thì chuùng seõ boû ñi khoâng theå laøm haïi. Laïi
coù ngöôøi bò caùc thöù ñoäc laøm toån haïi, khi gaëp ngoïc ma-ni thì caùc ñoäc
naøy lieàn bò tieâu dieät. Laïi coù ngöôøi bò caùc chöùng beänh neân maét khoâng
theå nhìn thaáy caûnh vaät, ñem ngoïc naøy ñeå caïnh maét thì maét ngöôøi naøy
lieàn thaáy ñöôïc roõ raøng, xa lìa caùc khoå naõo. Laïi nöõa, ñem ngoïc naøy ñeå
vaøo trong nöôùc thì nöôùc vaø ngoïc ñoàng moät maøu, ñem ngoïc naøy ñeå
vaøo trong nöôùc coù caùc maøu saéc, xanh, ñoû, vaøng, traéng, thì ngoïc naøy
seõ chuyeån thaønh maøu gioáng maøu cuûa nöôùc, tuøy theo töøng maøu saéc maø
noù ñoàng moät maøu, ñem ngoïc naøy ñeå vaøo trong nöôùc dô thì nöôùc lieàn
trong saïch.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngoïc ma-ni kia coù ñaày ñuû maøu saéc vaø coù
coâng ñöùc nhö vaäy.
Khi aáy, Toân giaû A-nan noùi vôùi Ñeá Thích:
–Nhö ngaøi ñaõ noùi, ngoïc ma-ni naøy coù ñaày ñuû coâng ñöùc, ôû coõi
trôøi vaø ôû nhaân gian coù loaïi ngoïc baùu naøy khoâng?
Ñeá Thích thöa Toân giaû A-nan:
–Ngoïc baùu naøy ôû coõi trôøi, coõi ngöôøi ñeàu coù, nhöng ôû theá gian ít
ñöôïc toân troïng, toân quyù, coøn ngoïc ma-ni naøy ôû coõi trôøi ñöôïc chö
Thieân, ngöôøi ñeàu toân quyù, vì ngoïc coù ñaày ñuû maøu saéc, coâng ñöùc thuø
thaéng. Ngoïc baùu ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà so saùnh vôùi ngoïc ôû coõi trôøi thì
khoâng baèng moät phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, moät phaàn traêm ngaøn,
moät phaàn öùc, moät phaàn traêm öùc, moät phaàn ngaøn öùc, moät phaàn traêm
ngaøn öùc, toaùn soá thí duï thì ñeán moät phaàn nhoû nhieäm cuõng khoâng theå
saùnh. Taát caû töôùng ngoïc ma-ni ôû coõi trôøi naøy ñeàu vieân maõn, ngoïc ñoù
bao goàm taát caû dieäu baûo. Do coâng ñöùc cuûa ngoïc nhö vaäy neân ngöôøi
mang ngoïc naøy ñi thì ñöôïc moïi ngöôøi toân kính. Vì sao? Vì baûo chaâu
naøy laø vaät kyø dieäu.
Khi aáy, Ñeá Thích laïi baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng nhö vaäy, Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc coù Nhaát thieát trí ñaày ñuû coâng ñöùc
neân sau khi nhaäp Nieát-baøn, xaù-lôïi cuõng ñöôïc leã laïy cuùng döôøng. Vì
sao? Vì Nhaát thieát trí nöông vaøo thaân Nhö Lai, do ñaây neân xaù-lôïi cuûa
Nhö Lai gioáng nhö baûo khí kia, coøn trí Nhaát thieát trí nhö laø baùu vaät.
Do nghóa naøy neân xaù-lôïi cuûa Nhö Lai ñöôïc leã laïy cuùng döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Khi Phaät giaûng thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cho taát caû theá giôùi thì ta neân phaùt taâm chaân thaät cuùng döôøng, hoaëc
khi Phaùp sö thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cho ngöôøi khaùc nghe
thì ta cuõng phaùt taâm chaân thaät cuùng döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö ñaïi thaàn phuïng meänh nhaø vua ñi
ñeán choã ñoâng ngöôøi, nhöng khoâng sinh taâm lo sôï, vì nöông vaøo uy
ñöùc cuûa nhaø vua. Phaùp sö khi thuyeát phaùp cuõng nhö vaäy. ÔÛ trong
chuùng hoäi, vò aáy noùi phaùp khoâng coù lo sôï, vì nöông vaøo coâng ñöùc lôùn
cuûa chaùnh phaùp. Do vaäy, neân Phaùp sö ñöôïc cung kính cuùng döôøng.
Phaùp sö ñöôïc cuùng döôøng neân xaù-lôïi cuûa Nhö Lai cuõng ñöôïc cuùng
döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö tröôùc ñaõ noùi, xaù-lôïi cuûa Nhö Lai khaép
tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Giaû söû xaù-lôïi cuûa Nhö Lai khaép tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi laø moät phaàn, kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
moät phaàn thì baïch Ñöùc Theá Toân, ñoái vôùi hai phaàn ôû treân thì con choïn
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi xaù-lôïi cuûa Nhö Lai chaúng phaûi con
khoâng toân troïng. Chæ vì xaù-lôïi cuûa Nhö Lai cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña maø coù, nöông döïa vaøo Nhaát thieát trí, do vaäy, con toân troïng
cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
cuõng gioáng nhö cuùng döôøng chö Phaät ôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
Laïi nöõa, baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo muoán
www.daitangkinh.org
thaáy thaân chaân thaät cuûa Nhö Lai luùc thuyeát phaùp ôû möôøi phöông voâ
löôïng a-taêng-kyø kieáp thì neân tu haønh ñuùng theo Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, an truï kheùo töông öng, quaùn töôùng nhö thaät.
Baáy giôø, Theá Toân baûo Ñeá Thích:
–Ñuùng nhö vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc trong quaù khöù, do nhaân duyeân tu taäp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña maø ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
ÔÛ ñôøi vò lai, coù voâ löôïng, voâ soá Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc ñeàu do nhaân duyeân tu taäp trí tueä naøy ñöôïc thaønh töïu Voâ
Naøy Kieàu-thi-ca! Hieän taïi, ta cuõng tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
maø ñaéc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, do tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc bieát ñuùng nhö thaät caùc taâm haïnh cuûa taát caû chuùng sinh.
Phaät baûo:
–Ñuùng nhö vaäy. Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc Ñaïi Boà-taùt tu taäp phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laâu daøi neân bieát roõ caùc taâm haïnh cuûa taát
caû chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña hay coøn thöïc haønh caùc Ba-la-maät-ña khaùc nöõa?
Phaät baûo:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh ñuû caû saùu phaùp
Ba-la-maät-ña.
–Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña so vôùi caùc phaùp Ba-la-maät-ña khaùc thì noù ñöùng ñaàu. Do
vaäy, Boá thí ba-la-maät-ña thöôøng xaû boû, Trì giôùi ba-la-maät-ña thöôøng
thoï nhaän, Nhaãn nhuïc ba-la-maät-ña thöôøng chaáp nhaän, Tinh taán ba-la-
maät-ña luoân taêng tröôûng, Thieàn ñònh ba-la-maät-ña maõi tòch tónh, Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña coù khaû naêng hieåu bieát caùc phaùp neân coù khaû naêng
môû loái, daãn daét caùc phaùp Ba-la-maät-ña vaø duøng phöông tieän thieän
xaûo ñeå thu nhaän. Do coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân coù hoài höôùng ñeán
Nhaát thieát trí, coù hoài höôùng ñeán phaùp giôùi thanh tònh thuø thaéng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ví nhö ôû trong coõi Dieâm-phuø-ñeà coù nhieàu loaïi
caây, coù nhieàu hình daùng vaø maøu saéc, caùc loaïi thaân reã, caùc loaïi caønh
laù, caùc thöù hoa quaû, tuy coù söï sai bieät nhö vaäy nhöng boùng raâm cuûa
caây thì gioáng nhau khoâng coù sai bieät.
Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc Ba-la-maät-ña cuõng laïi nhö vaäy, tuy coù sai
bieät nhöng phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeàu hoài
höôùng ñeán Nhaát thieát trí kia.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, hy höõu thay! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù
ñaày ñuû coâng ñöùc lôùn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù ñaày ñuû voâ löôïng, voâ
bieân coâng ñöùc.
Phaåm 5: CHAÙNH PHÖÔÙC (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm caàu
ñaïo Boà-ñeà thì neân phaùt taâm tin hieåu, laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, cho ñeán vì ngöôøi khaùc maø giaûng
giaûi nghóa phaùp, laøm cho chaùnh phaùp toàn taïi laâu daøi ôû theá gian. Do
nhaân duyeân naøy khieán cho Phaät nhaõn khoâng ñoaïn, chaùnh phaùp khoâng
dieät. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu thoï trì ñeå chaùnh phaùp khoâng hoaïi, dieät.
Ngöôøi ñöôïc nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roài lieàn xöng taùn
thì ñöôïc lôïi ích lôùn, quaû baùo ñaày ñuû, voâ löôïng coâng ñöùc, hieåu bieát
ñuùng ñaén.
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø söï hoä trì lôùn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
luoân ñöôïc toân troïng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø phaùp toái thaéng khoù
ñöôïc, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaùt sinh tin hieåu. Thieän nam, thieän nöõ
neân taùn thaùn toân troïng, duøng caùc loaïi hoa ñeïp, ñeøn daàu, höông thôm,
côø phöôùn, loïng baùu, y phuïc toát ñeïp cuùng döôøng.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, thieän nam, thieän nöõ naøo ñem kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña giaûng daïy cho ngöôøi khaùc, laøm cho hoï phaùt taâm cuùng döôøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ laøm nhö vaäy, ñöôïc
phöôùc ñöùc nhieàu khoâng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nay ta hoûi oâng, haõy tuøy yù traû lôøi. OÂng nghó
theá naøo? Sau khi Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn, coù thieän nam, thieän nöõ toân
troïng, cung kính phaùt taâm cuùng döôøng xaù-lôïi. Laïi coù thieän nam, thieän
nöõ töï mình cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa Phaät roài daïy cho ngöôøi khaùc phaùt
taâm toân troïng, cung kính cuùng döôøng, thieän nam, thieän nöõ laøm nhö
vaäy ñöôïc coâng ñöùc nhieàu khoâng?
–Phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ cuùng döôøng xaù-lôïi cuûa
Nhö Lai khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi ñem xaù-lôïi cuûa Phaät
thuyeát giaûng, giuùp ngöôøi khaùc cuùng döôøng, phöôùc ñöùc aáy thaät laø
nhieàu.
Phaät noùi:
–Ñuùng nhö vaäy, phöôùc ñöùc cuûa thieän nam, thieän nöõ töï mình sao
cheùp cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng baèng phöôùc ñöùc
cuûa ngöôøi töï sao cheùp cuùng döôøng kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài
tuyeân baøy, giuùp ngöôøi khaùc cuøng phaùt taâm cuùng döôøng. Do taïo nhaân
duyeân nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc coâng ñöùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa laøm
cho taát caû chuùng sinh ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà ñeàu tu hoïc möôøi thieän. Naøy
Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? Ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö vaäy,
ñöôïc phöôùc ñöùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ taïo ra nhaân duyeân nhö
vaäy ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu, nhöng khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa
ngöôøi ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-
ñeà, an truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï
trì, ñoïc tuïng, hoan hyû, giaûng thuyeát cho ngöôøi khaùc, hoaëc vì ngöôøi
khaùc giaûi thích roõ raøng nghóa phaùp naøy laøm cho hoï sinh taâm thanh
tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp, xa lìa nghi hoaëc, khuyeán khích ngöôøi khaùc
thoï trì phaùp naøy neân noùi nhö vaày: “Caùc thieän nam, Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña laø ñaïo Boà-taùt, caùc oâng neân tu hoïc phaùp naøy. Ngöôøi hoïc nhö
vaäy mau choùng chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, laøm cho taát caû höõu tình
ñöôïc an truù vaøo chaân nhö, thaät teá.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc ñöùc raát
nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå qua vieäc coù ngöôøi giaùo hoùa,
khieán cho taát caû chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà tu möôøi thieän,
neáu coù ngöôøi giaùo hoùa chuùng sinh khaép boán chaâu tu haønh möôøi thieän,
hoaëc ñoä chuùng sinh khaép tieåu thieân theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi tu haønh möôøi thieän cho ñeán chuùng sinh trong
haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi tu möôøi thieän.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Nhöõng ngöôøi gieo nhaân
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ taïo nhaân duyeân nhö
vaäy ñöôïc phöôùc ñöùc raát nhieàu, nhöng khoâng baèng coù ngöôøi ñoái vôùi
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï
vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì ñoïc
tuïng, hoan hyû giaûng noùi cho ngöôøi khaùc, giaûi thích yù nghóa kinh, sinh
taâm thanh tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp xa lìa taát caû nghi hoaëc, khuyeán
khích ngöôøi khaùc thoï trì kinh baèng nhöõng lôøi nhö vaày: “Naøy caùc thieän
nam, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñaïo Boà-taùt, caùc oâng neân tu hoïc phaùp
naøy ñeå mau choùng chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà, laøm cho taát caû höõu
tình an truï vaøo chaân thaät thaät teá.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc ñöùc raát
nhieàu.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 5
Phaåm 5: CHAÙNH PHÖÔÙC (Phaàn 2)
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo giaùo hoùa
chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà khieán hoï tu ñònh Töù thieàn, thì naøy
Kieàu-thi-ca! Yù oâng nhö theá naøo? Ngöôøi aáy taïo nhaân duyeân nhö vaäy
ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Phöôùc maø thieän nam, thieän nöõ taïo nhaân
duyeân nhö vaäy tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng phöôùc ñöùc maø ngöôøi
phaùt taâm tin hieåu ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phaùt taâm Boà-
ñeà, truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì,
ñoïc tuïng roài hoan hyû giaûng noùi cho ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc
maø giaûi thích roõ nghóa phaùp, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh,
lìa boû taát caû nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì
phaùp moân naøy, roài noùi: “Naøy caùc thieän nam, thieän nöõ, Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy chính laø ñaïo Boà-taùt. Caùc oâng neân giaûng thuyeát, tu hoïc
theo phaùp aáy.” Tu hoïc nhö vaäy goïi laø ñaéc phaùp, mau chöùng Voâ
thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu tình, khieán cho hoï an truï vaøo phaùp
chaân nhö thaät teá. Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc
phöôùc raát lôùn.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi vieäc hoùa ñoä chuùng sinh
khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu ñeàu tu Töù thieàn; khaép tieåu
thieân theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, cho
ñeán khaép haèng haø sa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi tu Töù thieàn ñònh.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? Nhöõng ngöôøi taïo nhaân duyeân
nhö vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo taïo nhaân duyeân
nhö vaäy phöôùc ñöùc tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng phöôùc maø ngöôøi ñoái
vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà,
truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì, ñoïc
tuïng roài hoan hyû giaûng noùi cho ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc maø
giaûi thích roõ nghóa phaùp, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh, lìa
boû taát caû nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì phaùp
moân naøy, roài noùi: “Caùc thieän nam, thieän nöõ Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy laø ñaïo Boà-taùt. Caùc oâng neân giaûng thuyeát, tu hoïc theo phaùp aáy.”
Tu hoïc nhö vaäy goïi laø ñaéc phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà,
coù theå ñoä taát caû höõu tình, khieán cho hoï an truï vaøo phaùp chaân nhö thaät
teá. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Coù ngöôøi giaùo hoùa chuùng sinh khaép
coõi Dieâm-phuø-ñeà, tu boán Voâ löôïng taâm, haønh boán Voâ saéc ñònh cho
ñeán tu taát caû thaàn thoâng, phaïm haïnh, caùc phaùp thieàn ñònh, thöïc haønh
caùc phöôùc. Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Ngöôøi aáy taïo nhaân
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ do nhaân duyeân naøy
ñöôïc phöôùc tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng ngöôøi ñoái vôùi phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï ôû phaùp Boà-
taùt, sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, roài thoï trì, ñoïc tuïng, hoan
hyû giaûng noùi cho ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc giaûi thích roõ nghóa
phaùp naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh, lìa xa taát caû nghi
hoaëc, khuyeán khích, höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì phaùp naøy, roài noùi:
www.daitangkinh.org
“Naøy caùc thieän nam, thieän nöõ phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñaïo Boà-
taùt. Caùc oâng neân tuyeân giaûng, tu taäp theo giaùo phaùp naøy, tu hoïc nhö
vaäy goïi laø ñaéc phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi
höõu tình, khieán cho taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi vieäc hoùa ñoä chuùng sinh
khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu thieân theá giôùi,
trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, tu haønh voâ löôïng,
voâ bieân thaàn thoâng, phaïm haïnh, caùc phaùp thieàn ñònh vaø haønh caùc
vieäc phöôùc thieän.
Naøy Kieàu-thi-ca! Giaû söû coù ngöôøi giaùo hoùa haèng haø sa soá chuùng
sinh, tu voâ löôïng, voâ bieân thaàn thoâng, phaïm haïnh, caùc phaùp thieàn
ñònh vaø haønh caùc vieäc phöôùc thieän. YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi naøy taïo
nhaân duyeân nhö vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc tuy
nhieàu, nhöng khoâng baèng ngöôøi ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, roài thoï trì, ñoïc tuïng, sinh taâm hoan hyû
giaûng noùi cho ngöôøi khaùc. Hoaëc laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ
nghóa phaùp naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh, lìa xa taát caû
nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì phaùp naøy, roài
noùi: Caùc oâng neân tuyeân giaûng, tu taäp theo giaùo phaùp naøy, tu hoïc nhö
höõu tình, khieán cho taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi kinh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sao cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng, khuyeán khích ngöôøi
khaùc ñoïc tuïng phaùp naøy thì ñöôïc phöôùc raát lôùn, nhöng khoâng baèng
phöôùc cuûa ngöôøi ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, vì ngöôøi kheùo
giaûng roäng yù nghóa phaùp naøy.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát, ngöôøi naøy ñöôïc phöôùc raát lôùn.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân vì haïng ngöôøi naøo maø giaûng noùi
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Phaät noùi Ñeá Thích:
–Thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
chöa hieåu roõ, neân vì hoï maø giaûng thuyeát. Vì sao?
Naøy Kieàu-thi-ca! ÔÛ ñôøi vò lai, coù ngöôøi noùi nhöõng phaùp töông
tôï phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nhöng thieän nam, thieän nöõ khaùt khao
muoán chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Boà-ñeà, nghe vaø tu hoïc theo phaùp
töông tôï Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, taâm hoï taùn loaïn, hieåu bieát khoâng
ñuùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao ôû ñôøi vò lai coù ngöôøi noùi phaùp
töông tôï Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña? Laïi nöõa, laøm sao phaân bieät ñöôïc roõ
raøng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! ÔÛ ñôøi vò lai coù caùc Bí-soâ noùi nhö vaày: Saéc laø
voâ thöôøng, thaân, taâm cuøng giôùi, ñònh, tueä ñeàu khoâng choã coù, xa lìa
caùc phaùp quaùn. Noùi nhö vaäy, neân bieát laø noùi phaùp töông tôï Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! Taïi sao coù teân laø töông tôï Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Vì ngöôøi kia ñaõ noùi: Do saéc hoaïi neân quaùn saéc voâ thöôøng; do thoï,
töôûng, haønh, thöùc hoaïi neân coù quaùn thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ thöôøng.
Tìm caàu vaø haønh nhö vaäy laø thöïc haønh töông tôï Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát, phaùp nhö theá naøy ñeàu goïi laø töông
tôï Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng neân bieát, saéc khoâng hoaïi neân quaùn saéc
voâ thöôøng; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng hoaïi neân quaùn thoï, töôûng,
haønh, thöùc voâ thöôøng. Ngöôøi noùi nhö vaäy laø tuyeân thuyeát nhö thaät
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! Do nghóa naøy neân thieän nam, thieän nöõ coù theå
www.daitangkinh.org
vì ngöôøi giaûng giaûi ñuùng nhö thaät cuûa phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Neân bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ ñoä chuùng sinh
khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà khieán taát caû an truï quaû vò Tu-ñaø-hoaøn.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó nhö theá naøo? Thieän nam, thieän nöõ
taïo nhaân duyeân nhö vaäy, ñöôïc phöôùc ñöùc nhieàu khoâng?
Phaät daïy:
–Thieän nam, thieän nöõ do nhaân duyeân naøy ñöôïc phöôùc tuy
nhieàu, nhöng khoâng baèng coù ngöôøi ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao cheùp
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, roài thoï trì ñoïc tuïng, sinh taâm hoan hyû
giaûng noùi cho ngöôøi khaùc. Hoaëc laïi vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ
nghóa phaùp naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh, lìa xa taát caû
nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì phaùp naøy, roài
noùi: “Naøy thieän nam, phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñaïo Boà-taùt. Caùc
oâng neân giaûng noùi tu hoïc theo giaùo phaùp naøy, tu hoïc nhö vaäy goïi laø
ñaéc phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu tình,
khieán cho taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
Naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc phöôùc raát
nhieàu. Vì sao? Vì quaû Tu-ñaø-hoaøn cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
sinh ra.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi vieäc nhö tröôùc ñaõ noùi, coù ngöôøi ñoä
chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu thieân
theá giôùi, khaép trung thieân theá giôùi, khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi
khieán an truï vaøo quaû Tu-ñaø-hoaøn, taïo ra caùc phöôùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Giaû söû coù ngöôøi ñoä chuùng sinh khaép haèng haø
sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi khieán taát caû an truï vaøo quaû Tu-ñaø-
hoaøn taïo ra caùc phöôùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó sao? Ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö
vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?

Phaät noùi:
kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì, ñoïc tuïng, hoan hyû giaûng noùi cho
ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ raøng nghóa phaùp
naøy, khôûi taâm thanh tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp, xa lìa taát caû nghi hoaëc,
khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì kinh phaùp naøy, roài noùi:
“Naøy thieän nam, phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo Boà-taùt. Caùc
oâng neân giaûng noùi tu hoïc theo giaùo phaùp naøy, hoïc nhö vaäy goïi laø ñaéc
phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu tình,
khieán taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
nhieàu. Vì sao? Vì quaû vò Tu-ñaø-hoaøn cuõng töø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa chuùng
sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khieán cho taát caû an truï vaøo quaû vò Tö-
ñaø-haøm.
vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp sinh taâm thanh tònh, xa lìa taát caû nghi hoaëc,
“Naøy thieän nam! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo Boà-taùt. Caùc
oâng neân giaûng noùi tu hoïc theo giaùo phaùp naøy, hoïc nhö vaäy goïi laø ñaéc
www.daitangkinh.org
phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu tình,
Vì sao? Vì quaû Tö-ñaø-haøm cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra.
Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi söï vieäc nhö tröôùc ñaõ noùi. Coù ngöôøi
ñoä chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu
thieân theá giôùi, khaép trung thieân theá giôùi, khaép tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi khieán an truï vaøo quaû Tö-ñaø-haøm, taïo ra caùc phöôùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Giaû söû coù ngöôøi ñoä chuùng sinh khaép haèng haø
sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi khieán taát caû an truï vaøo quaû Tu-ñaø-
hoaøn taïo ra caùc phöôùc.
ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ nghóa phaùp naøy, ñoái
vôùi chaùnh phaùp luoân sinh taâm thanh tònh, xa lìa taát caû nghi hoaëc,
“Naøy thieän nam, phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo Boà-taùt. Caùc
oâng neân giaûng noùi, tu hoïc theo giaùo phaùp naøy, hoïc nhö vaäy goïi laø
Vì sao? Vì quaû Tö-ñaø-haøm cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ giaùo hoùa
chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, laøm cho taát caû an truï vaøo quaû A-
na-haøm.
vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?

Phaät noùi:
–Thieän nam, thieän nöõ taïo nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc tuy
nhieàu, nhöng khoâng baèng coù ngöôøi ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao
cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì, ñoïc tuïng, hoan hyû giaûng noùi
cho ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ nghóa phaùp naøy,
luoân sinh taâm thanh tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp, xa lìa taát caû nghi hoaëc,
nhieàu. Vì sao? Vì quaû A-na-haøm cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh
ra.
thieân theá giôùi, khaép trung thieân theá giôùi, khaép tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi khieán an truï vaøo quaû A-na-haøm, taïo ra caùc phöôùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Thieän nam, thieän nöõ taïo
nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Thieän nam, thieän nöõ do nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc phöôùc tuy
naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp naøy luoân sinh taâm thanh tònh, xa lìa taát caû
nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì kinh phaùp naøy,
www.daitangkinh.org
roài noùi: “Naøy thieän nam! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo Boà-
taùt. Caùc oâng neân giaûng noùi, tu hoïc theo giaùo phaùp naøy. Hoïc nhö vaäy
goïi laø ñaéc phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu
tình, khieán taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
Vì sao? Vì quaû A-na-haøm cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra.
chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, laøm cho taát caû an truï vaøo quaû A-
la-haùn.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Thieän nam, thieän nöõ taïo
nhaân duyeân nhö vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, truï vaøo phaùp Boà-taùt, sao
cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì, ñoïc tuïng, hoan hyû giaûng noùi
cho ngöôøi khaùc. Hoaëc vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ nghóa phaùp naøy,
luoân sinh taâm thanh tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp, xa lìa taát caû nghi hoaëc,
nhieàu. Vì sao? Vì quaû A-la-haùn cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh
ra.
Laïi nöõa, thieän nam, thieän nöõ tuøy theo choã giaûng thuyeát Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña maø nhaän thöùc, nhaän thöùc roài tu hoïc theo nhö phaùp
ñaõ dieãn thuyeát, ñaït ñöôïc phaùp Phaät thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Duyeân
giaùc vaø quaû vò Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñeàu töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra. Choã xuaát sinh ñuùng chaân lyù nhö vaäy neân
ñaéc phaùp.
thieân theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, haèng
haø sa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi khieán truï vaøo quaû A-la-haùn.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nghó theá naøo? Ngöôøi taïo nhaân duyeân
nhö vaäy ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
naøy, ñoái vôùi chaùnh phaùp naøy luoân sinh taâm thanh tònh, xa lìa taát caû
nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì kinh phaùp naøy,
roài noùi: “Naøy thieän nam! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo Boà-
taùt. Caùc oâng neân giaûng noùi, tu hoïc theo giaùo phaùp naøy. Hoïc nhö vaäy
goïi laø ñaéc phaùp, mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoä heát loaøi höõu
tình, khieán taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
nhieàu. Vì sao? Vì quaû A-la-haùn cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh
ra.
Laïi nöõa, thieän nam, thieän nöõ tuøy theo choã thuyeát giaûng phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø nhaän thöùc, ñaõ nhaän thöùc roài thì tu hoïc
theo nhö phaùp ñaõ thuyeát, sôùm ñaït ñöôïc phaùp Phaät, mau choùng thaønh
töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Do ñaây neân quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-
haùn, Duyeân giaùc vaø quaû Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñeàu
töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra. Choã xuaát sinh ñuùng phaùp nhö vaäy
neân ñöôïc thaønh töïu.
www.daitangkinh.org
chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu thieân
theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, cho ñeán
haèng haø sa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu ñöôïc an truï vaøo quaû
Duyeân giaùc.
nhö vaäy, ñöôïc phöôùc nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
maät-ña phaùt taâm tin hieåu, phaùt taâm Boà-ñeà, an truï vaøo phaùp Boà-taùt,
sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thoï trì, ñoïc tuïng, sinh taâm hoan
hyû vì ngöôøi khaùc giaûng thuyeát, hoaëc vì ngöôøi khaùc maø giaûi thích roõ
nghóa phaùp naøy, luoân sinh taâm thanh tònh ñoái vôùi chaùnh phaùp, xa lìa
taát caû nghi hoaëc, khuyeán khích höôùng daãn ngöôøi khaùc thoï trì kinh
phaùp naøy, roài noùi: “Naøy thieän nam! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø ñaïo
Boà-taùt. Caùc oâng neân giaûng noùi, tu hoïc theo giaùo phaùp naøy, hoïc nhö
höõu tình, khieán taát caû an truï vaøo chaân nhö thaät teá.”
nhieàu. Vì sao? Vì quaû Duyeân giaùc cuõng töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
sinh ra.
Laïi nöõa, thieän nam, thieän nöõ tuøy theo choã giaûng thuyeát Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña maø nhaän thöùc, nhaän thöùc roài tu hoïc theo nhö phaùp ñaõ
dieãn thuyeát, ñaït ñöôïc phaùp Phaät, thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà. Do vaäy
neân caùc quaû vò töø Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc ñeàu töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra. Choã xuaát sinh ñuùng
chaân lyù nhö vaäy neân ñaéc phaùp.
Neáu coù chuùng sinh ôû khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà phaùt taâm caàu Voâ
thöôïng Boà-ñeà, hoaëc coù thieän nam, thieän nöõ sao cheùp kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, boá thí khieán taát caû moïi ngöôøi thoï trì phaùp naøy. Khoâng
baèng coù ngöôøi sao cheùp kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña giuùp cho moät
ngöôøi truï vaøo Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, khieán hoï tu hoïc töông
öng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña kieân coá, roäng lôùn, taêng tröôûng, vieân
maõn, thaønh töïu Phaät phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc
phöôùc raát nhieàu. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra Voâ
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi söï vieäc nhö tröôùc ñaõ noùi.
Neáu coù chuùng sinh khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu
thieân theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, khaép
haèng haø sa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà,
hoaëc coù thieän nam, thieän nöõ sao cheùp kinh ñieån Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, boá thí khieán moïi ngöôøi thoï trì kinh naøy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Khoâng baèng coù ngöôøi sao cheùp kinh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña giuùp cho moät ngöôøi an truï vaøo Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån, khieán hoï tu hoïc töông öng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña kieân
coá, roäng lôùn, taêng tröôûng, vieân maõn, thaønh töïu Phaät phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát thieän nam, thieän nöõ naøy ñöôïc
phöôùc raát nhieàu. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra Voâ
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Giaû söû chuùng sinh ôû khaép coõi Dieâm-
phuø-ñeà ñeàu an truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, hoaëc coù thieän nam,
thieän nöõ ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phoå bieán roäng raõi,
giaûi thích roõ raøng nghóa phaùp naøy.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng theá naøo? Ngöôøi taïo nhaân duyeân nhö
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ ñaït ñöôïc phöôùc raát
nhieàu, voâ löôïng, voâ bieân khoâng theå tính ñeám, thí duï ñöôïc.
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøy do nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc
phöôùc tuy nhieàu nhöng khoâng baèng coù ngöôøi vì muoán giuùp moät ngöôøi
chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, neân giaûi thích roõ raøng nghóa phaùp moân Baùt-
www.daitangkinh.org
nhaõ ba-la-maät-ña. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc
raát nhieàu.
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Haõy ñeå laïi söï vieäc nhö tröôùc ñaõ noùi. Coù
chuùng sinh ôû khaép coõi Dieâm-phuø-ñeà, khaép boán chaâu, khaép tieåu thieân
theá giôùi, trung thieân theá giôùi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, khaép haèng
haø sa tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi
chuyeån, hoaëc coù thieän nam, thieän nöõ phoå bieán roäng raõi, giaûi thích roõ
raøng nghóa phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
nhö vaäy ñöôïc phöôùc coù nhieàu khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thieän nam, thieän nöõ ñöôïc coâng ñöùc voâ
löôïng, voâ bieân, khoâng theå tính ñeám, ví duï.
Phaät noùi:
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøy do taïo nhaân duyeân nhö vaäy ñöôïc
phöôùc tuy nhieàu nhöng khoâng baèng coù ngöôøi vì muoán giuùp moät ngöôøi
chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, neân giaûi thích roõ raøng nghóa phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Naøy Kieàu-thi-ca! Neân bieát ngöôøi aáy ñöôïc phöôùc
raát nhieàu.
Naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi Boà-taùt tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña seõ
mau chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nhaän thöùc Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña neân gaàn guõi vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà, tuøy theo choã nhaän thöùc maø
giaûng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, giaûng giaûi nhö vaäy neân gaàn guõi
Nhaát thieát trí.
Do ñaây, neân ñem ñoà aên, thöùc uoáng, y phuïc, ñoà naèm, thuoác
men… cuùng döôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, tuøy theo khaû naêng cuûa mình
taïo ra caùc vieäc phöôùc, ngöôøi aáy seõ ñaït ñöôïc coâng ñöùc voâ löôïng, voâ
bieân. Vì sao? Vì ñöôïc gaàn quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, thaønh töïu Nhaát
thieát trí.
Luùc naøy, Toân giaû Tu-boà-ñeà taùn thaùn Ñeá Thích:
–Laønh thay, laønh thay! Kieàu-thi-ca! OÂng kheùo höôùng daãn caùc
Ñaïi Boà-taùt vaø hoä nieäm cho hoï. Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc ñeä töû cuûa Phaät
ñeàu duøng phaùp Voâ thöôïng Boà-ñeà hoä nieäm caùc Ñaïi Boà-taùt, khieán phaùt
taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, an truï vaøo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà. ÔÛ quaù khöù,
caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu do hoïc saùu phaùp Ba-la-maät-ña neân phaùt taâm Boà-
ñeà an truï vaøo quaû vò Boà-ñeà. Hieän taïi Phaät Theá Toân cuõng hoïc saùu
phaùp Ba-la-maät-ña maø thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. ÔÛ ñôøi vò
lai, caùc Ñaïi Boà-taùt cuõng hoïc nhö vaäy. Vì vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ñaïi
Boà-taùt neáu khoâng hoïc saùu phaùp Ba-la-maät-ña thì khoâng theå naøo ñaït
ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 6
Phaåm 6: TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG (Phaàn 1)
Khi aáy, Ñaïi Boà-taùt Töø Thò thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû hoài höôùng ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña thaâm dieäu naøy thì ñaït ñöôïc coâng ñöùc, so vôùi coâng ñöùc maø caùc
chuùng sinh boá thí, trì giôùi, thieàn ñònh ñaït ñöôïc thì coâng ñöùc naøy toái
thöôïng, thuø thaéng, vi dieäu, roäng lôùn voâ löôïng, voâ soá, voâ bieân. Do
vaäy, ta neân tuøy hyû hoài höôùng ñuùng phaùp.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi Boà-taùt Töø Thò:
–Ñaïi Boà-taùt ôû möôøi phöông, khaép caùc choã, voâ löôïng, voâ soá, voâ
bieân, khoâng theå suy löôøng, khoâng theå tính ñeám, khaép tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi. ÔÛ trong caùc theá giôùi ñoù, thuôû quaù khöù coù voâ löôïng, voâ
soá Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc nhaäp Nieát-baøn. Caùc Ñöùc
Nhö Lai naøy töø luùc môùi phaùt taâm ñeán luùc thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng
Boà-ñeà, ñeàu nhaäp ñaïi Nieát-baøn voâ dö, ñeán ñôøi vò lai luùc phaùp dieät, khi
aáy cuõng coù chö Phaät Theá Toân, giôùi uaån, ñònh uaån, tueä uaån, giaûi thoaùt
uaån, giaûi thoaùt tri kieán uaån vaø saùu phaùp Ba-la-maät-ña töông öng vôùi
thieän caên, coâng ñöùc chö Phaät töông öng vôùi thieän caên, trí phöông tieän
nguyeän löïc Ba-la-maät-ña thaàn thoâng quaûng ñaïi töông öng vôùi thieän
caên, trí Nhaát thieát trí chaùnh haønh töông öng vôùi thieän caên, cho ñeán
coâng ñöùc chö Phaät ñaïi Töø, ñaïi Bi, voâ löôïng, voâ bieân, lôïi ích an laïc
cho taát caû chuùng sinh, taát caû phaùp moân Ba-la-maät-ña nhö vaäy sinh ra
taát caû thaàn thoâng toái thaéng, lìa chöôùng ngaïi, khoâng chaáp tröôùc vaøo
caùc phaùp haønh, khoâng theå hôn, khoâng thöù lôùp, khoâng haïn löôïng,
khoâng choã quaùn. Trí löïc nhö thaät cuûa Nhö Lai, tri kieán cuûa Nhö Lai,
cho ñeán ñaày ñuû vieân maõn möôøi Löïc cuûa Nhö Lai, boán Voâ sôû uùy, taát
caû phaùp moân thaéng nghóa, hoaëc coù Nhö Lai chuyeån ñaïi phaùp luaân,
caàm ñuoác phaùp lôùn, ñaùnh troáng phaùp lôùn, thoåi keøn phaùp lôùn, taáu aâm
nhaïc lôùn, laøm möa phaùp lôùn, bieát phaùp trí lôùn, duøng phaùp taøi quyù baùu
boá thí cho chuùng sinh, noùi phaùp chö Phaät, phaùp Thanh vaên, phaùp
Duyeân giaùc laøm cho chuùng sinh tu hoïc theo caùc phaùp naøy thì ñöôïc taát
caû caên laønh toái thaéng vaø caùc Ñöùc Phaät kia thoï kyù cho haøng Ñaïi Boà-
taùt ñaït quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ñaây laø caùc Boà-taùt coù saùu phaùp Ba-
la-maät-ña töông öng caên laønh. Laïi nöõa, vì ngöôøi tu Duyeân giaùc thöøa,
thoï kyù quaû vò Duyeân giaùc, neân hoï coù ñaày ñuû taát caû caên laønh.
Laïi nöõa, ngöôøi tu Thanh vaên thöøa thöïc haønh haïnh boá thí, trì
giôùi, thieàn ñònh laø coù caùc coâng ñöùc vaø caùc baäc Höõu hoïc voâ laäu, Voâ
hoïc voâ laäu ñaït ñöôïc caùc caên laønh.
Laïi nöõa, coù caùc phaøm phu taïo caùc caên laønh vaø boán chuùng Bí-soâ,
Bí-soâ-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di thöïc haønh coâng ñöùc boá thí, trì giôùi,
thieàn ñònh, cho ñeán Thieân, Long, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-
laâu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân, baøng sinh vaø caùc
loaøi nghe Phaät thuyeát phaùp taïo caùc caên laønh, cho ñeán sau khi Nhö
Lai nhaäp Nieát-baøn, taát caû chuùng sinh troàng caùc caên laønh nôi Tam
baûo, troàng caùc caên laønh nhö vaäy ñöôïc caùc coâng ñöùc roát raùo, khoâng
roát raùo, hoøa hôïp, nhoùm laïi, tính ñeám, so saùnh soá löôïng.
Ngöôøi tu haønh Boà-taùt neân duøng taâm toái thöôïng, hôn haún, thuø
thaéng, vi dieäu, roäng lôùn, voâ löôïng, voâ bieân ñeàu tuøy hyû, duøng coâng
ñöùc tuøy hyû nhö vaäy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà, roài noùi: “Toâi
nguyeän duøng coâng ñöùc caên laønh naøy ñeå ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Boà-
ñeà. Boà-taùt neân tu haønh nhö vaäy. Coù caùc duyeân, caùc söï, caùc töôùng ñeàu
töø taâm sinh ra thì duøng taâm chaáp töôùng coù theå ñöôïc khoâng?”
Khi aáy, Boà-taùt Töø Thò thöa Tu-boà-ñeà:
–Thöa Toân giaû, khoâng theå ñöôïc! Caùc duyeân, caùc söï, caùc töôùng
ñeàu töø taâm sinh ra khoâng phaûi töø taâm chaáp töôùng sinh ra.
Tu-boà-ñeà laïi thöa Boà-taùt Töø Thò:
–Duøng taâm chaáp thuû caùc duyeân, caùc söï, caùc töôùng ñeàu khoâng
theå ñöôïc. Ngöôøi naøy seõ gaëp voâ töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán
ñieân ñaûo phaûi khoâng?
www.daitangkinh.org
Vì sao? Vì coù sinh vaäy, voâ thöôøng cho laø thöôøng, khoå cho laø
vui, baát tònh cho laø tònh, voâ ngaõ cho laø ngaõ, taâm nghi hoaëc cho laø
chaùnh tö duy. Do ñaây neân taâm töôûng kieán ñeàu thaønh ra ñieân ñaûo.
Neáu caùc duyeân, caùc söï, caùc töôùng taát caû ñeàu truï vaøo phaùp chaân thaät,
töùc khoâng coù choã sinh thì cuõng khoâng coù choã chaáp. Do vaäy, neân taâm
phaùp cuõng vaäy, caùc phaùp cuõng vaäy, Boà-ñeà cuõng vaäy. Caùc duyeân, caùc
söï, caùc töôùng Boà-ñeà cuøng vôùi taâm ñeàu khoâng sai khaùc. Nhö vaäy duøng
duyeân naøo chaáp vaøo töôùng naøo? Neân duøng taâm naøo tuøy hyû coâng ñöùc?
Vaø duøng caên laønh naøo hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà?
Khi aáy, Boà-taùt Töø Thò noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Nhö lôøi oâng ñaõ noùi, vôùi phaùp hoài höôùng naøy khoâng neân ñem
noùi cho haøng Boà-taùt môùi phaùt taâm nghe. Vì sao? Vì hoï neáu nghe
nhöõng lôøi nhö vaäy thì hoï seõ maát söï tin hieåu, öa thích, cung kính, taâm
thanh tònh cuûa hoï ñeàu maát. Do ñoù khoâng neân noùi. Ñaïi Boà-taùt an truï
vaøo khoâng thoaùi chuyeån neân tuøy thuaän baäc Thieän tri thöùc, vì hoï
giaûng phaùp naøy. Caùc Ñaïi Boà-taùt nghe ñöôïc phaùp naøy maø taâm hoï
khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi chuyeån thì ñoù laø caùc Ñaïi Boà-taùt
duøng coâng ñöùc tuøy hyû nhö thaät hoài höôùng veà Nhaát thieát trí.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Boà-taùt Töø Thò:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt khôûi taâm tuøy hyû, taâm hoài höôùng, taâm ñoù lieàn
roát raùo, lieàn dieät taän, lieàn xa lìa. Vaäy duøng taâm naøo ñeå tuøy hyû? Duøng
taâm naøo ñem hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà? Duøng taâm naøy, hoài
höôùng taâm kia, hai taâm khoâng hoøa hôïp, cuõng khoâng choã ñöôïc, töï
taùnh caùc taâm khoâng coù khaû naêng hoài höôùng, vaäy duøng taâm naøo ñeå
hoài höôùng?
Khi aáy, Ñeá Thích noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Thöa Toân giaû! Haøng Boà-taùt môùi phaùt taâm, nghe noùi nhöõng lôøi
nhö vaäy, seõ khoâng coù lo sôï, sinh thoaùi chuyeån phaûi khoâng? Nay laøm
theá naøo ñeå tuøy hyû nhö thaät, hoài höôùng nhö thaät, neân laøm theá naøo ñeå
tuøy hyû ñuùng phaùp vaø theá naøo laø taâm hoài höôùng?
Khi aáy, do löïc gia trì vaø oai thaàn cuûa Ñaïi Boà-taùt Töø Thò, neân
Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Boà-taùt Töø Thò:
–Caùc Ñaïi Boà-taùt ôû caùc coõi Phaät, thôøi quaù khöù ñeàu tu taäp neân
dieät ñöôïc hyù luaän, tröø caùc chöôùng ngaïi, xaû boû gaùnh naëng, ñöôïc lôïi
ích lôùn, caùc keát söû ñeàu ñoaïn taän ñaït ñöôïc chaùnh trí, taâm ñöôïc töï taïi
voâ ngaïi, caùc taâm kheùo tòch tónh, ñoù laø caùc Boà-taùt ôû möôøi phöông,
khaép caùc choã, voâ löôïng, voâ soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Trong
moãi theá giôùi, ôû quaù khöù ñeàu coù voâ löôïng, voâ soá caùc Ñöùc Phaät, Nhö
Lai nhaäp Nieát-baøn. Caùc Ñöùc Nhö Lai töø luùc môùi phaùt taâm tôùi khi
thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà roài nhaäp vaøo caûnh giôùi ñaïi Nieát-
baøn voâ dö, cho ñeán khi phaùp chöa ñoaïn dieät. ÔÛ trong thôøi gian ñoù
cuõng coù caùc Ñöùc Phaät Theá Toân vaø caùc Ba-la-maät-ña töông öng caên
laønh vaø caùc phöôùc do thöïc haønh vieäc laønh, caên laønh cuûa Phaät, giôùi,
ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, caùc uaån cho ñeán coâng ñöùc
cuûa Phaät ñaïi Töø, ñaïi Bi, voâ löôïng, voâ bieân taïo lôïi ích an laïc cho taát
caû chuùng sinh. Caên laønh cuûa taát caû chuùng sinh tin hieåu, an truï, tu theo
caùc phaùp moân chö Phaät ñaõ daïy.
Ñöùc Phaät Theá Toân thoï kyù quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà cho haøng
Boà-taùt. Ñaây laø caùc caên laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt töông öng saùu phaùp Ba-
la-maät-ña.
Laïi nöõa, vì haøng Duyeân giaùc maø thoï kyù, laøm cho hoï coù taát caû
thieän caên.
Laïi nöõa, haøng Thanh vaên thöïc haønh haïnh boá thí, trì giôùi, tu ñònh
taïo caùc coâng ñöùc. Ñoù laø caên laønh cuûa caùc baäc Höõu hoïc voâ laäu, Voâ
hoïc voâ laäu.
Laïi nöõa, caùc caên laønh cuûa haøng phaøm phu, cho ñeán caên laønh
cuûa haøng Trôøi, Roàng, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-laâu-la, Khaån-na-la,
Ma-haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân cuøng caùc baøng sinh dò loaïi coù ñöôïc,
khi nghe Phaät thuyeát phaùp, cho ñeán sau khi Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn,
nhöõng caên laønh maø taát caû chuùng sinh taïo ñöôïc, caùc thöù coâng ñöùc ñoù
hoøa hôïp, nhoùm laïi, tính ñeám, so saùnh vôùi soá löôïng coâng ñöùc cuûa Boà-
taùt luoân luoân tuøy hyû vôùi taát caû coâng ñöùc treân, ñem coâng ñöùc tuøy hyû
naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Boà-taùt Töø Thò, Ñaïi Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy laøm sao khoâng rôi
vaøo töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân ñaûo?
Khi aáy, Boà-taùt Töø Thò baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
www.daitangkinh.org
–Ñaïi Boà-taùt duøng taâm tuøy hyû, khi hoài höôùng khoâng sinh taâm
töôûng, nhö vaäy bieát ñuùng nhö thaät, taâm khoâng chaáp töôùng. Ñaïi Boà-taùt
neân tuøy hyû coâng ñöùc nhö vaäy ñeå hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
khoâng ñoïa vaøo töôûng taâm, kieán ñieân ñaûo.
Laïi nöõa, coù Boà-taùt khoâng bieát nhö thaät ñoái vôùi taâm, neân duøng
töôûng ñaõ coù ñöôïc maø hoài höôùng, ñaây laø Ñaïi Boà-taùt khoâng theå xa lìa
taâm töôûng, kieán ñieân ñaûo.
Laïi nöõa, Ñaïi Boà-taùt duøng töôûng ñaõ coù ñöôïc ñeå hoài höôùng, cho
taâm laø taän, laø dieät, laø xa lìa thì taâm taän dieät kia khoâng theå hoài
höôùng.
Neáu duøng taâm voâ sôû ñaéc maø hoài höôùng töùc laø phaùp taùnh hoài
höôùng nhö thaät, neáu phaùp hoài höôùng nhö vaäy thì phaùp taùnh cuõng
gioáng nhö vaäy, phaùp taùnh hoài höôùng nhö vaäy, neân caùc phaùp cuõng nhö
theá.
Ñaïi Boà-taùt hoài höôùng nhö vaäy laø hoài höôùng chaân chaùnh, khoâng
phaûi taø hoài höôùng, caùc Ñaïi Boà-taùt neân hoïc phaùp hoài höôùng naøy nhö
vaäy.
Laïi nöõa, Toân giaû Tu-boà-ñeà! Caên laønh cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, chö
Phaät ôû quaù khöù ñeàu tuøy hyû hoài höôùng nhö vaäy, caùc coõi Phaät ôû ñôøi vò
lai tu taäp, do dieät caùc hyù luaän, thì neân ñöôïc lôïi ích lôùn.
Caùc Ñöùc Nhö Lai töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán khi thaønh töïu
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, luùc ñaõ nhaäp Nieát-baøn voâ dö cho ñeán ñôøi vò
lai phaùp dieät. Trong thôøi gian ñoù caùc caên laønh cuûa chö Phaät Theá Toân
töông öng vôùi caùc Ba-la-maät-ña vaø caên laønh cuûa chö Phaät, giôùi, ñònh,
tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, caùc uaån, cho ñeán coâng ñöùc cuûa
Phaät ñaïi Töø, ñaïi Bi, voâ löôïng, voâ bieân, taïo lôïi ích an laïc cho taát caû
chuùng sinh vaø caên laønh cuûa taát caû chuùng sinh tin hieåu an truï, tu hoïc
caùc phaùp moân cuûa Phaät ñaõ daïy.
Chö Phaät Theá Toân haøng Boà-taùt thoï kyù quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Caên laønh cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt naøy töông öng vôùi saùu phaùp Ba-la-maät-
ña.
Laïi nöõa, vì haøng Duyeân giaùc thoï kyù quaû vò Duyeân giaùc neân hoï
coù taát caû caên laønh.
Laïi nöõa, vì haøng Thanh vaên thöïc haønh boá thí, trì giôùi, tu ñònh
ñeàu coù caên laønh vaø caên laønh cuûa caùc baäc Höõu hoïc voâ laäu, Voâ hoïc voâ
laäu.
Laïi coù caên laønh cuûa haøng phaøm phu, cho ñeán caên laønh cuûa
haøng Trôøi, Roàng, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-löu-la, Khaån-na-la, Ma-
haàu-la-giaø, Nhaân phi nhaân, baøng sinh dò loaïi coù ñöôïc khi nghe Phaät
thuyeát phaùp, cho ñeán sau khi Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn, caùc loaïi caên
laønh caùc coâng ñöùc cuûa taát caû chuùng sinh hoøa hôïp, nhoùm laïi, tính ñeám,
so saùnh vôùi caùc Boà-taùt luoân tuøy hyû vôùi coâng ñöùc treân, ñem coâng ñöùc
tuøy hyû naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Toân giaû Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kia duøng taâm tuøy hyû vaø luùc hoài
höôùng taâm khoâng sinh taâm töôûng, bieát taâm chaân thaät khoâng coù choã
chaáp töôùng. Duøng coâng ñöùc tuøy hyû nhö vaäy hoài höôùng veà quaû vò Voâ
thöôïng Boà-ñeà, neân Boà-taùt khoâng ñoïa vaøo töôûng taâm, kieán ñieân ñaûo.
Laïi nöõa, neáu taâm khoâng bieát nhö thaät, ñem töôûng coù chöùng
ñaéc maø hoài höôùng thì Boà-taùt khoâng theå xa rôøi taâm töôûng, kieán ñieân
ñaûo.
Laïi nöõa, duøng taâm coù choã ñöôïc ñeå hoài höôùng thì taâm naøy laø
taän, dieät, xa lìa, taâm taän dieät kia khoâng theå hoài höôùng. Taâm khoâng coù
choã ñöôïc ñeå hoài höôùng, ñaây laø phaùp taùnh hoài höôùng nhö thaät. Phaùp
hoài höôùng nhö vaäy roài neân phaùp taùnh cuõng gioáng nhö vaäy, phaùp taùnh
hoài höôùng nhö vaäy, neân caùc phaùp cuõng nhö theá. Hoài höôùng nhö vaäy
laø hoài höôùng chaân chaùnh, khoâng goïi laø taø hoài höôùng.
Laïi nöõa, Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Caên laønh cuûa caùc Ñöùc Phaät ôû ñôøi vò lai theo ñaáy maø tuøy hyû
hoài höôùng. Ñoái vôùi caùc Ñöùc Phaät Nhö Lai, hieän taïi töø luùc môùi phaùt
taâm cho ñeán khi thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, luùc ñaõ nhaäp
Nieát-baøn voâ dö cho ñeán phaùp dieät taän, trong thôøi gian ñoù, caên laønh
cuûa chö Phaät Theá Toân, cho ñeán sau khi Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn taát caû
chuùng sinh ñeàu coù caên laønh, caùc thöù coâng ñöùc hoøa hôïp nhoùm laïi, tính
ñeám, so saùnh. Caùc Boà-taùt naøy luoân luoân tuøy hyû, duøng coâng ñöùc tuøy
hyû naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Toân giaû Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kia duøng taâm tuøy hyû vaø luùc hoài
www.daitangkinh.org
höôùng taâm khoâng sinh taâm töôûng, taâm bieát nhö thaät, khoâng coù chaáp
töôùng. Neáu ñem coâng ñöùc tuøy hyû nhö vaäy, hoài höôùng veà quaû vò Voâ
thöôïng Boà-ñeà thì Boà-taùt ñoù khoâng ñoïa taâm, töôûng, taø kieán, ñieân
ñaûo.
Laïi nöõa, duøng taâm coù choã ñöôïc ñeå hoài höôùng khoâng theå naøo xa
lìa, töôûng, taâm, taø kieán ñieân ñaûo.
Ñaïi Boà-taùt neân bieát, söû duïng taâm trí nhö vaäy ñeå hoài höôùng thì
taâm aáy ñoaïn taän, töùc dieät laø xa lìa.
Taâm taän, dieät kia khoâng theå hoài höôùng, neáu duøng taâm khoâng coù
choã ñöôïc ñeå hoài höôùng thì ñoù laø phaùp taùnh hoài höôùng nhö thaät. Phaùp
hoài höôùng nhö vaäy, neân phaùp taùnh cuõng theá. Phaùp taùnh hoài höôùng
nhö vaäy thì caùc phaùp khaùc cuõng nhö vaäy.
Ñaïi Boà-taùt ôû trong quaù khöù, vò lai, hieän taïi, trong caùc phaùp neân
bieát hoài höôùng nhö thaät. Ñaây laø chaân chaùnh hoài höôùng, khoâng goïi laø
taø hoài höôùng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán hoài höôùng nhö thaät Voâ
thöôïng Boà-ñeà neân quaùn caùc phaùp gioáng nhö hö khoâng, lìa taát caû
töôùng. Vì sao? Vì ñoái vôùi caùc phaùp neân bieát nhö thaät töùc khoâng taâm,
chaúng phaûi khoâng taâm. Ngöôøi bieát nhö vaày khoâng phaùp, chaúng phaûi
khoâng phaùp ñeàu bieát laø töôùng.
Ñaïi Boà-taùt ôû trong phaùp nhö vaäy maø hoài höôùng ñoù laø toái thöôïng
hoài höôùng, coøn goïi laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh caùc phöôùc chaân chaùnh.
Vì sao? Vì caùc phaùp vaø caùc caên laønh ñeàu tòch tónh, cho neân coâng ñöùc
tuøy hyû hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng nhö vaäy.
Neáu thaät bieát taát caû caùc haønh ñeàu tòch tónh khoâng coù choã ñoäng,
ñoù laø Ñaïi Boà-taùt coù theå ñaày ñuû phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Caùc caên laønh cuûa chö Phaät Theá Toân sau khi nhaäp Nieát-baøn,
hoaëc theå, hoaëc töôùng, hoaëc töï taùnh, hoaëc phaùp taùnh ñeàu bieát nhö
thaät, töùc coù theå hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Vì sao? Vì taát caû chö Phaät Theá Toân töông öng vôùi phaùp haønh
chaúng phaûi ôû trong ba thôøi nhö vaäy. ÔÛ ñôøi quaù khöù, phaùp kia ñaõ xa
lìa, ñaõ ñoaïn dieät, ñaõ ñoaïn taän, ôû ñôøi vò lai phaùp kia thì chöa ñeán,
phaùp ôû hieän taïi thì khoâng truï, khoâng coù choã ñöôïc, chaúng phaûi töôùng
caûnh giôùi. Ngöôøi chaáp vaøo töôûng töùc laø ñoái quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà
an truï vaøo baát bình ñaúng, töông öng vôùi taø nieäm, sinh ra töôûng nghi
hoaëc, khoâng theå an truï vaøo chaùnh nieäm, nhôù nghó ñeán vieäc taø.
Nhö vaäy khoâng theå goïi laø hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc caên laønh khoâng coù choã chaáp töôùng, taâm
khoâng coù choã ñaéc. Duøng taâm hoài höôùng nhö vaäy, ñoù laø hoài höôùng
ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Boà-taùt neân hoïc phaùp hoài höôùng nhö vaäy. Vò
aáy hoïc nhö vaäy neân ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo. Duøng caên laønh
coù caùc phöông tieän thieän xaûo hoài höôùng neân ñöôïc gaàn guõi Nhaát
thieát trí.
Ñaïi Boà-taùt muoán tu hoïc phaùp phöông tieän naøy thì ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó,
tö duy, thöa hoûi nghóa naøy, ñem choã ñaõ hieåu, giaûng giaûi roäng khaép
cho ngöôøi khaùc. Ñaây laø phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, neáu
khoâng ñöôïc phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì khoâng theå duøng
caùc caên laønh ñeå hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì sao? Vì ngaõ
töôùng ñaõ dieät, caùc haønh ñaõ tòch tónh, xa lìa caùc töôùng coù ñöôïc. Laïi
nöõa coù ngöôøi ñoái vôùi taát caû phaùp sinh chaáp töôùng, ñoïa vaøo nghi,
hoaëc, kieán, khoâng theå an truï vaøo phaùp nhö thaät, ñoái vôùi phaùp nhö thaät
phaùt sinh tö töôûng coù ñöôïc. Neáu duøng caên laønh nhö vaäy hoài höôùng
ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà thì caùc Ñöùc Nhö Lai khoâng coù aán chöùng, cuõng
khoâng tuøy hyû. Vì hoài höôùng nhö vaäy goïi laø tham lôùn, ñoái vôùi taát caû
phaùp ñeàu sinh taâm nghi hoaëc.
Laïi nöõa, ñoái vôùi caùc töôùng khoâng coù tòch tónh neân sinh tröôûng
coù ñöôïc, Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng khoâng noùi laø
coù lôïi ích lôùn neân hoài höôùng naøy goïi laø taïp, ñoäc, khoå naõo. Ví nhö ôû
theá gian coù thöùc uoáng cao löông myõ vò, maøu saéc höông vò ñeàu ñaày
ñuû, nhöng thöùc aên kia coù laãn chaát ñoäc, nhöõng ngöôøi trí bieát coù chaát
ñoäc laãn vaøo neân khoâng aên, ngöôøi ngu si khoâng coù trí, khoâng bieát
lieàn laáy aên.
Luùc ngöôøi aáy vöøa aên, saéc höông myõ vò tuy taïo ra caûm giaùc öa
thích, nhöng thöùc aên vöøa tieâu thì ñau khoå ngay, do nhaân duyeân naøy
neân daãn ñeán choã maát maïng.
Toân giaû Tu-boà-ñeà:
www.daitangkinh.org
–OÂng neân bieát, ngöôøi coù caên laønh tuøy hyû phaùt taâm hoài höôùng
maø khoâng theå thoï trì, ñoïc tuïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng laïi nhö
vaäy. Vì sao? Vì khoâng ñaày ñuû phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neân khoâng theå giaûng giaûi roõ raøng nghóa lyù chaân chaùnh thaâm saâu,
ñoái vôùi ñaïo chaân thaät noù khoâng coù khaû naêng an truï, töï mình khoâng
theå bieát phaùp kia laø thaät, hoaëc vì ngöôøi khaùc tuyeân baøy, daïy baûo
neân noùi nhö vaày:
Naøy caùc thieän nam! Neân bieát ôû ñôøi quaù khöù, vò lai, hieän taïi, caên
laønh cuûa chö Phaät Theá Toân laø giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri
kieán, caùc uaån caên laønh vaø coù caùc Ñöùc Phaät Theá Toân ôû quaù khöù, hieän
taïi, vò lai, töø luùc môùi phaùt taâm ñeán khi thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng
Boà-ñeà ñeán khi nhaäp ñaïi Nieát-baøn voâ dö, ôû trong thôøi gian ñoù ñeàu coù
coâng ñöùc, vì haøng Ñaïi Boà-taùt thoï kyù seõ ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Ñaây laø caên laønh cuûa Ñaïi Boà-taùt.
Laïi nöõa, vì haøng Duyeân giaùc thoï kyù quaû vò Duyeân giaùc, ñoù laø
caên laønh cuûa caùc vò Duyeân giaùc vaø haøng Thanh vaên tu boá thí, trì giôùi.
Sau khi Phaät dieät ñoä, ñeán luùc phaùp dieät ñoä, trong thôøi gian ñoù coù caên
laønh, cho ñeán haøng phaøm phu ngu si cuõng coù caên laønh. Caùc loaïi caên
laønh, caùc coâng ñöùc nhö vaäy hoøa hôïp nhoùm laïi, tính ñeám so saùnh
töôùng roát raùo, khoâng roát raùo.
Caùc oâng neân luoân tuøy hyû, duøng caên laønh tuøy hyû naøy hoài höôùng
ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi kia neáu noùi nhö vaäy,
khuyeán khích tuøy hyû nhö theá naøy, ví nhö ôû trong thöùc aên coù laãn caùc
thöù ñoäc, phaùp hoài höôùng naøy goïi laø taïp ñoäc khoå naõo. Ngöôøi tu haïnh
Boà-taùt, töï mình thöïc haønh, khoâng neân khôûi taâm hoài höôùng naøy
huoáng chi khuyeán khích ngöôøi khaùc tu theo phaùp naøy. Neáu ñoái vôùi
töôùng naøy chaáp cho laø thaät, thì khoâng goïi laø coâng ñöùc tuøy hyû cuûa
chö Phaät, khoâng goïi laø thoï trì, khoâng goïi laø hoài höôùng. Neáu Ñaïi Boà-
taùt öa thích tuøy hyû nhö thaät, hoài höôùng nhö thaät ñoái vôùi taát caû thieän
caên toái thöôïng cuûa chö Nhö Lai hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà,
thì neân tuøy thuaän Baäc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñoù laø
Phaät nhaõn quan saùt nhö thaät, ñoù laø Phaät trí hieåu bieát nhö thaät. Ñoái
vôùi caùc caên laønh, hoaëc laø theå, hoaëc laø töôùng, hoaëc töï taùnh, hoaëc
phaùp taùnh, hieåu bieát nhö thaät khoâng coù choã sinh, khoâng coù choã
ñöôïc, neáu coù theå tuøy hyû caên laønh nhö vaäy thì ñöôïc Phaät aán chöùng
vaø tuøy hyû, Ñaïi Boà-taùt tuøy hyû nhö vaäy laø chaân chaùnh tuøy hyû.
Haõy duøng caên laønh naøy maø hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà,
xöng taùn Baäc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc Toái Thöôïng.
Hoài höôùng nhö vaäy goïi laø ñaïi hoài höôùng. Hoài höôùng phaùp giôùi
kheùo ñöôïc vieân maõn, trong taâm thanh tònh, giaûi thoaùt, voâ ngaïi.
Laïi nöõa, caùc thieän nam tu ñaïo Boà-taùt, tu taäp phaùp hoài höôùng
nhö vaäy, ñoái vôùi giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa
Phaät Nhö Lai, khoâng raøng buoäc, khoâng chaáp tröôùc; khoâng raøng buoäc
ôû Duïc giôùi, Saéc giôùi, Voâ saéc giôùi; khoâng bò raøng buoäc ôû ba ñôøi: quaù
khöù, hieän taïi, vò lai; khoâng raøng buoäc caùc phaùp, khoâng raøng buoäc
phaùp hoài höôùng. Ngöôøi tu haïnh Boà-taùt bieát nhö vaäy, töï mình khoâng
huûy hoaïi phaùp hoài höôùng. Ñaây laø ñaïi hoài höôùng kheùo ñöôïc phaùp giôùi
hoài höôùng vieân maõn. Hoài höôùng nhö vaäy khoâng chaáp vaøo caùc töôùng,
xa lìa caùc phaùp taø goïi laø chaùnh hoài höôùng. Ñoái vôùi phaùp aán cuûa Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng neân tuøy hyû. Ñaïi Boà-taùt neân
hoïc nhö vaäy.
Khi aáy, Theá Toân taùn thaùn Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Tu-boà-ñeà! OÂng kheùo laøm caùc Phaät söï,
luoân vì haøng Boà-taùt tham vaán nghóa naøy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt coù theå hoài höôùng phaùp giôùi,
phaùp taùnh nhö vaäy, nhö tri kieán cuûa chö Phaät Theá Toân bieát roõ nhö
thaät caùc caên laønh, hoaëc laø theå, hoaëc laø töôùng, hoaëc töï taùnh, hoaëc
phaùp taùnh, bieát khoâng coù choã sinh cuõng khoâng coù choã ñöôïc. Phaùp aán
cuûa ta hoài höôùng nhö vaäy. Ta cuõng tuøy hyû phöôùc voâ löôïng, voâ bieân
khoâng theå tính ñeám.
Naøy Tu-boà-ñeà! Giaû söû ôû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu coù
chuùng sinh do tu phaùp moân möôøi ñieàu thieän ñaït nhieàu phöôùc ñöùc.
Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm toái thaéng hoài höôùng phaùp giôùi coù ñöôïc phöôùc
laønh, so vôùi caùc phöôùc laønh do tu möôøi ñieàu thieän thì phöôùc laønh
naøy toái thöôïng thuø thaéng vi dieäu roäng lôùn voâ löôïng khoâng theå saùnh
ñöôïc.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå söï vieäc ñoù laïi, giaû söû ôû tam thieân
www.daitangkinh.org
ñaïi thieân theá giôùi moïi chuùng sinh ñeàu tu haønh boán Voâ löôïng taâm,
moãi moãi ñeàu ñaéc phaùp boán Thieàn ñònh, boán Voâ saéc ñònh vaø naêm
phaùp Thaàn thoâng. Ngöôøi haønh phöôùc nhö theá soá aáy raát nhieàu.
Coøn Ñaïi Boà-taùt naøy phaùt taâm toái thaéng, hoài höôùng phaùp giôùi
ñaït ñöôïc phöôùc baùu. So vôùi phöôùc tröôùc thì noù toái thöôïng, thuø thaéng
vi dieäu quaûng ñaïi voâ löôïng khoâng theå saùnh baèng.


QUYEÅN 7
Phaåm 6: TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG (Phaàn 2)
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå laïi vieäc nhö tröôùc ñaõ noùi, thöïc haønh
boán Voâ löôïng taâm cho ñeán thöïc haønh naêm Thaàn thoâng. Giaû söû tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi taát caû chuùng sinh ñeàu ñaéc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn,
Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, quaû vò Duyeân giaùc vaø caùc phöôùc
uaån, giaû söû taát caû chuùng sinh ôû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu phaùt
taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, chuùng sinh ñoù goïi laø Boà-taùt phaùt taâm. Boà-taùt
naøy ôû trong haèng haø sa soá kieáp, ñeàu duøng ñoà aên, thöùc uoáng, y phuïc,
ñoà naèm, thuoác men vaø coøn coù caùc ñoà öa thích khaùc boá thí cho taát caû
chuùng sinh khaép haèng sa theá giôùi. Luùc caùc Boà-taùt boá thí nhö vaäy, taát
caû ñeàu khôûi taâm toái thaéng cao thöôïng, sinh taâm töôûng toân troïng.
Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nhö theá naøo? Caùc vò Boà-taùt naøy ñöôïc phöôùc
nhieàu khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu! Phöôùc naøy voâ löôïng, voâ bieân,
khoâng coù giôùi haïn, phaàn soá, thí duï, cho ñeán moät phaàn nhoû nhieäm
cuõng khoâng theå saùnh ñöôïc.
Phaät noùi:
–Khoâng theå ñöôïc, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù caùc thieän nam truï
vaøo Boà-taùt thöøa, phöông tieän tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña seõ ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä trì roài duøng caên laønh ít oûi ñeå hoài höôùng
ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñaây laø hoài höôùng phaùp giôùi nhö thaät, hoài
höôùng nhö vaäy ñöôïc phöôùc. Laáy phöôùc Boà-taùt boá thí so saùnh thì
phöôùc ñöùc cuûa vò Boà-taùt boá thí khoâng baèng moät phaàn traêm, moät
www.daitangkinh.org
phaàn ngaøn, moät phaàn vaïn öùc na-do-tha cho ñeán moät phaàn nhoû
nhieäm cuõng khoâng baèng moät. Vì sao? Vì phöông tieän nôi caên laønh
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy hôn haún taâm thöïc haønh boá thí coù sôû
ñaéc cuûa Boà-taùt. Do vaäy neân phöôùc naøy khoâng theå saùnh ñöôïc.
Khi aáy, boán vò ñaïi Thieân vöông, cuøng hai vaïn Thieân töû, ôû trong
chuùng hoäi nghe Phaät noùi nhö vaäy lieàn chaép tay cung kính baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt theo phöông tieän tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy hoä trì neân duøng
caên laønh chaân thaät hoài höôùng ñeán Nhaát thieát trí. Hoài höôùng nhö vaäy
laø ñaïi hoài höôùng, ñaït ñöôïc phöôùc hôn haún Boà-taùt phaùt taâm boá thí ôû
tröôùc.
Luùc naøy, ôû coõi trôøi Tam thaäp tam, coù möôøi vaïn Thieân töû laøm
möa hoa trôøi, höông coõi trôøi: höông thoa, höông boät… ngoaøi ra coøn coù
caùc loaïi côø phöôùn, loïng baùu, nhaïc trôøi vi dieäu, cho ñeán taát caû y phuïc
quyù baùu coõi trôøi, caùc loaïi chaâu baùu, duøng caùc thöù nhö theá cung kính
cuùng döôøng, roài noùi:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt kheùo tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña thì ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy hoä trì neân duøng caên laønh
hoài höôùng ñeán phaùp giôùi, hoài höôùng nhö vaäy laø ñaïi hoài höôùng ñöôïc
phöôùc nhieàu hôn haún Boà-taùt boá thí ôû tröôùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con cuøng caùc vò Thieân töû luoân cung
kính, toân troïng, taùn thaùn ñoái vôùi caùc Ñaïi Boà-taùt coù taâm toái thaéng nhö
vaäy.
Khi caùc Thieân töû noùi nhöõng lôøi aáy, thì taát caû caùc theá giôùi ñeàu
nghe, coù möôøi vaïn Thieân töû ôû coõi trôøi Daï-ma, coõi trôøi Tri tuùc coù
möôøi vaïn Thieân töû, trôøi Hoùa laïc coù möôøi vaïn Thieân töû, trôøi Tha hoùa
töï taïi coù möôøi vaïn Thieân töû, cuøng chuùng Thieân töû nôi caùc coõi trôøi
thuoäc Duïc giôùi ñaõ ñeán nghe.
Laïi nöõa, ôû coõi Saéc coù trôøi Phaïm chuùng, trôøi Phaïm phuï, trôøi
Phaïm thieân, trôøi Thieåu quang, trôøi Voâ löôïng quang, trôøi Quang aâm,
trôøi Dieäu tònh, trôøi Voâ löôïng tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Voâ vaân, trôøi
Phöôùc sinh, trôøi Quaûng quaû, trôøi Voâ phieàn, trôøi Voâ nhieät, trôøi Thieän
kieán, trôøi Thieän hieän, trôøi Saéc cöùu caùnh, caùc vò Thieân töû ôû caùc coõi
trôøi aáy ñeàu chaép tay cung kính baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät laø hy höõu! Ñaïi Boà-taùt kheùo tu taäp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy hoä trì neân
duøng caên laønh hoài höôùng ñeán phaùp giôùi, hoài höôùng nhö vaäy hôn haún
Boà-taùt boá thí ôû tröôùc.
Khi aáy, Theá Toân baûo caùc Thieân töû ôû coõi trôøi Tònh cö:
–Haõy ñeå laïi söï vieäc tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu coù Boà-taùt
phaùt taâm nhö theá, Boà-taùt ôû trong haèng haø sa soá kieáp, boá thí roäng raõi
cho chuùng sinh nhö tröôùc ñaõ noùi. Giaû söû coù haèng haø sa soá tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi, taát caû chuùng sinh ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-
ñeà. Caùc vò Boà-taùt aáy phaùt taâm trong haèng haø sa soá kieáp duøng ñoà aên,
thöùc uoáng, y phuïc, ñoà naèm, thuoác men, ñoà öa thích cuûa mình boá thí
cho taát caû chuùng sinh ôû haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
hoaëc laïi coù Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø phöông tieän
tu taäp, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy hoä neân ñoái vôùi caên laønh,
giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät ôû quaù
khöù, vò lai, hieän taïi cuøng caên laønh cuûa Duyeân giaùc, Thanh vaên. Caùc
caên laønh nhö vaäy hoøa hôïp, nhoùm laïi, so saùnh vôùi Boà-taùt duøng taâm
toái thöôïng, thuø thaéng, vi dieäu, roäng lôùn, voâ löôïng, khoâng gì saùnh
baèng ñeàu tuøy hyû hoài höôùng. Duøng caên laønh tuøy hyû naøy, Boà-taùt hoài
höôùng chaân thaät ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc nhö vaäy, so vôùi Boà-taùt
boá thí ôû tröôùc, thì phöôùc ñöùc vò kia khoâng baèng moät phaàn traêm, moät
phaàn ngaøn, moät phaàn vaïn öùc na-do-tha, cho ñeán moät phaàn phöôùc nhoû
nhieäm cuûa vò naøy cuõng khoâng theå saùnh ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña coù phöông tieän ñaày ñuû hôn haún Boà-taùt thöïc haønh boá thí ôû
tröôùc.
Khi aáy Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö tröôùc ñaõ noùi, Ñaïi Boà-taùt tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña vôùi nhieàu phöông tieän, ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
hoä trì. Ñoái vôùi caùc caên laønh naøy duøng taâm toái thöôïng, thuø thaéng, vi
dieäu, roäng lôùn, voâ löôïng, khoâng gì saùnh baèng hoài höôùng chaân thaät
ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao taâm naøy toái thöôïng, cho ñeán khoâng
gì saùnh baèng? Laïi nöõa, vì sao coù teân laø tuøy hyû nhö thaät? Vì Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi caùc phaùp ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi khoâng coù chaáp, khoâng coù
xaû, khoâng coù nieäm, khoâng thuû ñaéc, lìa taát caû nghi hoaëc, khoâng sinh
taâm phaân bieät.
Khoâng coù phaùp quaù khöù ñaõ sinh, ñaõ dieät; khoâng coù phaùp vò lai
chöa sinh, chöa dieät; khoâng coù phaùp hieän taïi ñang sinh, ñang dieät.
Neân quaùn caùc phaùp gioáng nhö hö khoâng, lìa taát caû caùc töôùng khoâng
coù luaân chuyeån, khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng ñeán, khoâng ñi. Caùc
phaùp töôùng kia cuõng laø caùc phaùp taùnh, caùc phaùp taùnh naøy tuøy hyû
chaân thaät. Tuøy hyû hoài höôùng cuõng laïi nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt ñoái vôùi taát caû caùc phaùp neân khôûi taâm nhö
vaäy.
Taâm naøy goïi laø toái thaéng, toái cao, roäng lôùn, voâ löôïng, khoâng gì
saùnh baèng. Neân duøng taâm naøy maø tuøy hyû. Do vaäy goïi laø taâm chaân thaät
tuøy hyû. Duøng caên laønh tuøy hyû naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Do
ñaây neân coù teân laø chaân hoài höôùng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå söï vieäc coù haèng haø sa soá tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi, taát caû chuùng sinh ñeàu phaùt taâm Boà-taùt nhö tröôùc
ñaõ noùi, taát caû trong haèng haø sa soá kieáp tu haïnh boá thí. Tu-boà-ñeà! Laïi
coù haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, taát caû chuùng sinh ñeàu
phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà. Caùc vò Boà-taùt naøy phaùt taâm, ôû trong haèng
haø sa soá kieáp luoân tu haønh tinh taán, duõng maõnh kieân coá khoâng thoaùi
chuyeån, luoân giöõ gìn tònh giôùi laøm caùc xa söï hoân traàm nguû nghæ vaø
caùc phaùp chöùng ñaéc trong haèng haø sa soá kieáp caùc Boà-taùt kia giöõ gìn
giôùi haïnh khoâng coù loãi laàm.
Hoaëc Ñaïi Boà-taùt phöông tieän tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä trì, ñöôïc caên laønh do giôùi, ñònh, tueä, giaûi
thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi cuøng
caên laønh cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc. Caùc caên laønh nhö vaäy, hoøa
hôïp, nhoùm laïi, tính ñeám, so saùnh vôùi Boà-taùt duøng taâm toái thaéng, toái
cao, vi dieäu, roäng lôùn, voâ löôïng, taát caû ñeàu tuøy hyû, duøng caên laønh tuøy
hyû naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.

Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc uaån nhö vaäy, so vôùi
phöôùc uaån cuûa Boà-taùt haønh trì nghieâm giôùi thì noù khoâng baèng moät
phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, moät phaàn vaïn öùc na-do-tha cho ñeán moät
phaàn nhoû nhieäm cuõng khoâng theå saùnh ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo, neân hôn haún Boà-taùt coù taâm
haønh trì giôùi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå laïi söï vieäc coù haèng haø sa soá tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi, taát caû chuùng sinh ñeàu phaùt taâm Boà-taùt, moãi
vò trong haèng haø sa soá kieáp ñeàu thöïc haønh giöõ tònh giôùi nhö tröôùc ñaõ
noùi. Taát caû chuùng sinh trong haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà. Caùc vò Boà-taùt naøy phaùt taâm ôû
trong haèng haø sa soá kieáp tu phaùp töù thieàn tòch tónh, xa lìa caùc töôùng
loaïn ñoäng, hoaëc coù Ñaïi Boà-taùt phöông tieän tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä trì neân caùc caên laønh do giôùi, ñònh,
tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän
taïi cuøng caùc caên laønh cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc nhoùm laïi, tính
ñeám, so saùnh vôùi Boà-taùt duøng taâm toái thaéng, toái thöôïng, roäng lôùn, voâ
löôïng thì khoâng gì saùnh baèng. Taát caû tuøy hyû, duøng caên laønh tuøy hyû
naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc uaån nhö vaäy, so vôùi phöôùc
ñöùc Boà-taùt tu phaùp töù thieàn ôû tröôùc thì phöôùc cuûa vò kia khoâng baèng
moät phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, moät phaàn vaïn öùc na-do-tha cho ñeán
moät phaàn nhoû nhieäm cuõng khoâng theå saùnh ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña coù ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo, neân hôn haún Boà-taùt tu
haønh nhaãn nhuïc.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå laïi söï vieäc coù haèng haø sa soá tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi taát caû chuùng sinh ñeàu phaùt taâm Boà-taùt, moãi vò
trong haèng haø sa soá kieáp thöïc haønh nhaãn nhuïc nhö tröôùc ñaõ noùi.
Trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi coù caùc chuùng sinh phaùt taâm Chaùnh
ñaúng giaùc, moãi vò trong haèng haø sa soá kieáp tu haønh haïnh tinh taán
duõng maõnh, xa lìa hoân traàm, loaïn ñoäng vaø caùc phaùp chöôùng ngaïi.
Boà-taùt kia trong haèng haø sa soá kieáp luoân tinh taán khoâng sinh taâm
bieáng treã.
www.daitangkinh.org
Hoaëc coù Ñaïi Boà-taùt phöông tieän tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña

ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä trì neân ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu
coù caên laønh cuûa giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö
Phaät vaø caên laønh cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc. Caùc caên laønh hoøa hôïp
nhö vaäy nhoùm laïi, tính ñeám, so saùnh. Duøng taâm toái thaéng, toái cao vi
dieäu, roäng lôùn, voâ löôïng khoâng gì saùnh baèng, taát caû ñeàu tuøy hyû. Duøng
caên laønh tuøy hyû naøy Boà-taùt hoài höôùng veà Voâ thöôïng Boà-ñeà. Tu-boà-
ñeà! Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc nhö vaäy, so vôùi phöôùc Boà-taùt tu haønh
tinh taán ôû tröôùc thì vò aáy khoâng baèng moät phaàn traêm, moät phaàn ngaøn,
moät phaàn vaïn öùc na-do-tha cho ñeán phaàn nhoû nhieäm cuõng khoâng
saùnh ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù ñaày ñuû phöông tieän
thieän xaûo, neân hôn haún Boà-taùt thöïc haønh tinh taán.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Haõy ñeå söï vieäc coù haèng haø sa soá tam thieân
ñaïi thieân theá giôùi, taát caû chuùng sinh ñeàu phaùt taâm Boà-taùt, trong haèng
haø sa soá kieáp ñeàu thöïc haønh tinh taán nhö tröôùc ñaõ noùi. Tu-boà-ñeà!
Trong haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi coù taát caû chuùng sinh
phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, coù nhöõng vò Boà-taùt phaùt taâm trong haèng
haø sa soá kieáp tu boán Thieàn ñònh an truï tòch tónh, coù caùc vò Boà-taùt
trong haèng haø sa soá kieáp tu xa lìa taát caû caùc töôùng ñoäng, naõo loaïn.
Hoaëc coù Ñaïi Boà-taùt theo phöông tieän tu taäp ñoái vôùi phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø choã hoä trì, neân ôû
quaù khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu ñöôïc caên laønh cuûa giôùi, ñònh, tueä, giaûi
thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö Phaät vaø caên laønh cuûa Thanh vaên,
Duyeân giaùc. Taát caû caên laønh hoøa hôïp, nhoùm laïi, tính ñeám, so saùnh.
Boà-taùt duøng taâm toái thaéng, toái cao, roäng lôùn, voâ löôïng khoâng gì saùnh
baèng ñeàu tuøy hyû hoài höôùng. Duøng caên laønh tuøy hyû hoài höôùng naøy maø
hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà. Boà-taùt naøy tuøy hyû phöôùc nhö vaäy,
so vôùi phöôùc cuûa Boà-taùt tu thieàn ñònh tröôùc thì vò aáy khoâng baèng moät
phaàn traêm, moät phaàn ngaøn, moät phaàn vaïn öùc na-do-tha cho ñeán moät
phaàn nhoû nhieäm cuõng khoâng theå saùnh ñöôïc. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo neân hôn haún Boà-taùt thöïc
haønh thieàn ñònh.
–ÔÛ quaù khöù, vò lai, hieän taïi Boà-taùt öa thích phaùp moân saùu
phaùp Ba-la-maät-ña cuûa chö Phaät thì tu hoïc ñuùng phaùp tuøy hyû chaân
thaät nhö vaäy, ñoái vôùi caùc phaùp truï vaøo nghóa chaân thaät. Nghóa chaân
thaät cuûa caùc phaùp laø taùnh giaûi thoaùt, nhö giaûi thoaùt, boá thí cuõng laïi
nhö vaäy. Giaûi thoaùt, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä
cuõng ñeàu nhö vaäy. Nghóa giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuõng nhö
vaäy. Nghóa giaûi thoaùt taâm tuøy hyû haønh phöôùc tuøy hyû cuõng laïi nhö
vaäy. Nghóa giaûi thoaùt taâm hoài höôùng vaø phaùp hoài höôùng cuõng laïi
nhö vaäy. Nghóa phaùp ñaõ dieät trong quaù khöù, phaùp chöa sinh trong vò
lai, phaùp voâ truï trong hieän taïi cuõng laïi nhö vaäy. Nghóa giaûi thoaùt
möôøi phöông, ba ñôøi, voâ löôïng, voâ soá chö Phaät vaø caùc phaùp Phaät
cuõng laïi nhö vaäy. Cho ñeán nghóa caùc phaùp khoâng troùi, khoâng môû,
khoâng an truï, khoâng chaáp tröôùc cuõng nhö vaäy, taùnh giaûi thoaùt töùc laø
caùc phaùp taùnh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân bieát nhö vaäy ñoái vôùi taát caû phaùp
neân hoïc vaø tuøy hyû nhö vaäy ñoái vôùi saùu phaùp Ba-la-maät-ña. Duøng caên
laønh tuøy hyû naøy hoài höôùng chaân thaät ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Phaåm 7: DUYEÂN ÑÒA NGUÏC (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy sinh ra trí Nhaát
thieát trí. Taùnh Nhaát thieát trí töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaûi khoâng?
Phaät noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, ñuùng nhö lôøi oâng noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân phaûi kính laïy Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy, neân phaûi toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy laø aùnh saùng lôùn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø thanh tònh
khoâng nhieãm, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy quaûng ñaïi röïc rôõ, Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy thaâu toùm taát caû töôùng nôi ba coõi, töùc laø taùnh ba coõi;
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø maét thanh tònh coù naêng löïc chieáu khaép
www.daitangkinh.org
caùc phaùp phieàn naõo, nhieãm oâ; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø choã
nöông töïa, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø phaùp voâ thöôïng, Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy bao truøm heát phaùp Boà-ñeà phaàn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy laø boù ñuoác lôùn, chieáu saùng taát caû nhöõng choã toái taêm cuûa theá gian;
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng coøn choã sôï, coù theå cöùu ñoä taát caû söï
sôï haõi cuûa chuùng sinh; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø naêm loaïi maét coù
theå chieáu khaép ñaïo theá gian vaø xuaát theá gian; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy aùnh saùng trí tueä naêng chieáu phaù hoaïi taát caû phaùp meâ laàm; Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø nhöõng ngöôøi daãn daét chuùng sinh ñi vaøo
Thaùnh ñaïo, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø taïng Nhaát thieát trí phoå
chieáu taát caû phieàn naõo, ñoaïn dieät taát caû chöôùng ngaïi; Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy laø phaùp khoâng sinh, phaùp khoâng dieät, phaùp khoâng phaùt
khôûi, phaùp khoâng taïo taùc; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy töï töôùng voán
khoâng; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø meï cuûa taát caû Boà-taùt; Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy laø caùc Phaùp nhaõn chieáu boán Voâ sôû uùy, khaép möôøi
Löïc cuûa Phaät; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø choã nöông döïa, coù theå
cöùu ñoä taát caû chuùng sinh khoâng coù coù nöông töïa; Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy laø phaùp an laïc naêng giuùp chuùng sinh ñoaïn tröø khoå naõo sinh töû;
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù theå chæ baøy töï taùnh chaân thaät cuûa caùc
phaùp; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy tuøy thuaän phaùp töôùng, vieân maõn ba
chuyeån möôøi hai haønh phaùp luaân.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù caùc coâng ñöùc
nhö vaäy. Caùc Ñaïi Boà-taùt coù neân leã laïy, cung kính ñoái vôùi phaùp moân
naøy nhö theá naøo?
Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân töôûng
nhö laø baäc Thaày, töôûng nhö chö Phaät, haõy toân troïng cung kính leã laïy
xöng taùn. Cung kính leã laïy Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø cung kính leã
laïy chö Phaät, Theá Toân.
Khi aáy, Ñeá Thích suy nghó: “Toân giaû Xaù-lôïi-phaát! Nay vì nhaân
duyeân gì maø hoûi nhö vaäy?” Suy nghó roài thöa vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-
phaát:
–Thöa Toân giaû:
–Vì sao Toân giaû hoûi Phaät nhö vaäy?

–Naøy Kieàu-thi-ca! Nhö lôøi Phaät ñaõ daïy, taát caû Ñaïi Boà-taùt
phöông tieän tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña hoä trì, ñoái vôùi taát caû caên laønh tuøy hyû chaân thaät roài hoài höôùng
veà chaân Nhaát thieát trí thì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù coâng ñöùc lôùn
hôn haún phöôùc ñöùc cuûa Boà-taùt Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
Thieàn ñònh.
Do nhaân duyeân naøy neân ñaõ hoûi nhö vaäy. OÂng neân bieát Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy laø ngöôøi daãn ñöôøng cho naêm phaùp Ba-la-maät-ña
kia, daãn daét chuùng sinh vaøo Nhaát thieát trí.
Ví nhö coù nhöõng ngöôøi muø ôû theá gian, tuy taäp hôïp caû traêm ngaøn
ngöôøi nhöng muoán tôùi lui ñeàu khoâng bieát ñöôøng maø böôùc. Neáu khoâng
coù ngöôøi chæ ñöôøng, thì roát raùo nhöõng ngöôøi aáy khoâng theå ñeán thaønh
aáp, xoùm laøng, xöù sôû…
Neáu coù ngöôøi saùng suoát daãn ñöôøng thì nhöõng ngöôøi muø coù theå
ñeán khaép caùc choã kia.
Naøy Kieàu-thi-ca! Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn
ñònh cuõng gioáng nhö ngöôøi muø, tuy coù ñöôïc voâ löôïng phöôùc do tu taäp
nhöng muoán ñöôïc quaû vò Nhaát thieát trí maø khoâng duøng Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña laøm ngöôøi daãn ñöôøng thì roát raùo khoâng theå ñeán ñaïo Nhaát
thieát trí chaân thaät, huoáng chi laø ñöôïc quaû vò Nhaát thieát trí. Neáu caùc
phaùp boá thí naøy ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña daãn ñöôøng töùc ñöôïc maét
trí tueä coù theå chieáu khaép ñöôøng Nhaát thieát trí, ñeán ñöôïc quaû vò Nhaát
thieát trí.
Laïi nöõa, Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh ñöôïc
söùc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy gia theâm. Cho neân naêm phaùp naøy ñöôïc
goïi laø ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy do phaùp naøo
sinh ra?
Phaät baûo Xaù-lôïi-phaát:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy do khoâng thaáy coù saéc neân cuõng
www.daitangkinh.org
khoâng töø saéc sinh ra; khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng
töø thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh ra. Neáu naêm uaån naøy coù töôùng sinh töùc
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy töø ñoù sinh ra, maø naêm uaån naøy roát raùo
khoâng coù choã sinh. Do ñaây Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù phaùp naøo
sinh.
Xaù-lôïi-phaát nghe nhöõng lôøi nhö vaäy roài baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù choã sinh,
vaäy do phaùp naøo maø thaønh töïu?
Phaät ñaùp:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña tuy sinh nhöng khoâng
coù phaùp nhoû thaønh töïu, do khoâng coù phaùp thaønh töïu neân goïi laø Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña.
Ñeá Thích nghe roài baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng theå thaønh
töïu Nhaát thieát trí hay sao?
Phaät noùi:
–Kieàu-thi-ca! Nhö lôøi oâng ñaõ noùi, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña do
chaúng coù choã ñaéc cho neân thaønh töïu Nhaát thieát trí, cuõng chaúng coù
danh töôùng taïo taùc, cho neân thaønh töïu.
Ñeá Thích baïch Theá Toân:
–Nhöõng gì laø thaønh töïu?
Phaät ñaùp:
–Caùc phaùp khoâng coù choã thaønh töïu ñoù laø thaønh töïu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, hy höõu thay! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng
coù choã sinh, khoâng coù choã dieät, caùc phaùp kia khoâng sinh cuõng khoâng
dieät, khoâng truï, khoâng chaáp tröôùc, ñaây chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sinh taâm phaân bieät xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, lieàn maát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, töùc khoâng thaønh töïu Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! ñuùng nhö vaäy! Do nhöõng nhaân duyeân naøy neân xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, maát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng thaønh
töïu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
khoâng coù choã bieåu thò ñoái vôùi saéc; ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc
khoâng coù choã hieån baøy; ñoái vôùi Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm,
A-la-haùn, Duyeân giaùc, Boà-taùt, chö Phaät, Theá Toân ñeàu khoâng coù choã
hieån baøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Ba-la-maät-ña naøy laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña phaûi khoâng?
–YÙ oâng nhö theá naøo? Do nhaân duyeân gì maø cho raèng ñaïi Ba-la-
maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Saéc khoâng lôùn, khoâng nhoû, khoâng tuï,
khoâng taùn, lìa caùc taïo taùc. Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng lôùn,
khoâng nhoû, khoâng tuï, khoâng taùn, lìa caùc taïo taùc. Möôøi Löïc cuûa Ñöùc
Nhö Lai khoâng taïo coù löïc, khoâng taïo voâ löïc, cuõng khoâng tuï, khoâng
taùn cho ñeán Nhaát thieát trí cuõng khoâng phaùt khôûi leân khoâng lôùn,
khoâng nhoû, khoâng tuï, khoâng taùn. Vì sao? Vì taát caû phaùp khoâng lôùn,
khoâng nhoû, khoâng tuï, khoâng taùn, xa lìa moïi phaùt khôûi vaø an truï bình
ñaúng.
Boà-taùt coù phaân bieät ñoái vôùi taát caû caùc phaùp neân suy nghó nhö
vaày: “Ta ñöôïc ñaày ñuû quaû vò Nhaát thieát trí. Ta vì chuùng sinh noùi phaùp
moân naøy thì coù theå ñoä bao nhieâu chuùng sinh ñeán Nieát-baøn. Boà-taùt aáy
neáu khôûi leân suy nghó nhö vaäy thì khoâng goïi laø thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.”
Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng coù töôùng nhö vaäy,
khoâng thaáy chuùng sinh coù choã ñoä, coù choã ñöôïc. Do chuùng sinh khoâng
taùnh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng taùnh. Chuùng sinh lìa
töôùng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng lìa töôùng; chuùng sinh khoâng
sinh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng sinh; chuùng sinh khoâng
www.daitangkinh.org
dieät neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng dieät; chuùng sinh khoâng
theå nghó baøn neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng theå nghó baøn;
chuùng sinh khoâng hieåu roõ neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng hieåu
roõ; chuùng sinh bieát nghóa thuø thaéng nhö thaät neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cuõng bieát nghóa thuø thaéng nhö thaät; chuùng sinh taäp hôïp löïc laïi, cho
neân Nhö Lai cuõng taäp hôïp löïc laïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân nhö vaäy neân con cho raèng
ñaïi Ba-la-maät-ña chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm
dieäu naøy, laéng nghe thoï trì roài khoâng coøn nghi ngôø, khoâng sôï haõi,
sinh taâm thanh tònh tin hieåu, vaäy Boà-taùt naøy ñaõ boû thaân nôi naøo ñeå
sinh vaøo ñaây?
–Neân bieát Boà-taùt naøy ñaõ ôû trong caùc coõi Phaät khaùc laéng nghe
thoï trì phaùp naøy, thöa hoûi, tuøy thuaän vaø hieåu bieát roõ raøng nghóa phaùp
naøy, neân maát ñi töø coõi kia, sau ñoù sinh vaøo choã naøy.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt vöøa nghe phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy lieàn sinh taâm tin hieåu, vui möøng,
hôùn hôû, toân troïng cung kính, töôûng laø Phaät, neân bieát ngöôøi naøy ñaõ
töøng ôû choã voâ soá Ñöùc Phaät, Theá Toân laéng nghe thoï trì phaùp naøy, tu
haønh laâu daøi ñaïo Boà-taùt vi dieäu thuø thaéng. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy
ñöôïc Phaät khen ngôïi.


QUYEÅN 8
Phaåm 7: DUYEÂN ÑÒA NGUÏC (Phaàn 2)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù theå nghe,
coù theå ñaéc khoâng? Coù aâm thanh, coù hình töôùng, coù lôøi noùi khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå ñöôïc. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng
coù lôøi noùi, khoâng coù bieát, khoâng coù nghe, khoâng coù ñaéc, cuõng khoâng
coù töôùng uaån, xöù, giôùi ñeå thaáy. Vì sao? Vì taát caû phaùp kia lìa caùc
taùnh. Neân uaån, xöù, giôùi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Do uaån, xöù,
giôùi laø khoâng, cho neân xa lìa tòch dieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng laø
khoâng, neân cuõng xa lìa, cuõng tòch dieät. Cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy cuøng vôùi uaån, xöù, giôùi khoâng phaûi hai, khoâng hai phaàn, khoâng
töôùng, khoâng phaân bieät.
Khi aáy, Toân giaû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi ôû trong hoäi naøy nghe Phaät
thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu, khoâng sinh taâm
tin hieåu, öa thích, neân rôøi xa phaùp hoäi. Do rôøi xa phaùp hoäi naøy neân
khoâng theå nghe vaø thoï trì. Ngöôøi kia vì sao coù nhöõng töôùng nhö
vaäy?
–Ta seõ phaân bieät cho oâng roõ. Coù ngöôøi naøo nghe phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa maø khoâng tin, khoâng öa thích laéng
nghe, thoï trì thì neân bieát ngöôøi naøy tuy tu haønh phaïm haïnh vôùi traêm
ngaøn Ñöùc Phaät nhöng khoâng öa thích, laéng nghe vaø thoï trì phaùp moân
naøy. Ngöôøi aáy ñaõ töøng ôû nôi caùc Ñöùc Phaät, khi nghe noùi phaùp moân
www.daitangkinh.org
naøy lieàn rôøi khoûi choã ngoài ñöùng daäy boû ñi.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi aáy ñaõ taïo nhöõng phaùp chöôùng ngaïi vaøo thôøi
caùc Ñöùc Phaät ôû quaù khöù nhö vaäy, neân ñôøi nay ôû trong phaùp hoäi tuy
coù ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu, cuõng laïi
khoâng öa thích, tin hieåu, toân troïng neân ngöôøi aáy boû ñi. Neân bieát
ngöôøi naøy thaân, taâm khoâng ñöôïc hoøa hôïp, cho neân khoâng sinh moät
nieäm tin hieåu thanh tònh, khoâng sinh töôûng chaùnh kieán nhö thaät ñoái
vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, ngöôøi aáy sinh taâm nghi
hoaëc giaùo phaùp thaâm dieäu naøy neân taïo nghieäp voâ trí. Do huaân taäp
nghieäp voâ trí neân ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, ngöôøi
aáy sinh taâm traùi nghòch taïo ra nghieäp huûy baùng, do quay löng huûy
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø quay löng huûy baùng Nhaát thieát trí
cuûa chö Phaät trong quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ta noùi ngöôøi ñoù thieáu trí tueä, khoâng coù phöôùc
laønh chaân chaùnh neân khoâng theå thaønh töïu thieän caên tònh tín, do vaäy ôû
moïi luùc, moïi nôi, töï haïi mình, laïi haïi ngöôøi, döùt boû taát caû caùc vieäc lôïi
laïc lôùn cuûa chuùng sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi kia do nhaân duyeân huûy baùng naøy neân
chaéc chaén veà sau seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc, traûi qua traêm naêm, ngaøn naêm,
traêm ngaøn naêm, öùc naêm, ngaøn öùc naêm, traêm ngaøn öùc naêm, na-do-tha
traêm ngaøn öùc naêm chòu caùc khoå naõo, ôû ñòa nguïc lôùn naøy ñeán ñòa nguïc
lôùn khaùc, roài löu chuyeån töø nguïc noï ñeán nguïc kia, ñeán luùc ñaïi ñòa
nguïc naøy vaøo kieáp hoûa thieâu thì ngöôøi huûy baùng phaùp aáy vaãn luoân
chòu nhieàu khoå sôû. ÔÛ ñaïi ñòa nguïc thuoäc theá giôùi khaùc roài luaân
chuyeån töø ñaïi ñòa nguïc naøy ñeán ñaïi ñòa nguïc khaùc. Khi ñòa nguïc kia
ôû vaøo kieáp hoûa thieâu thì hoï luaân chuyeån vaøo ñaïi ñòa nguïc ôû phöông
khaùc, chòu khoå baùo cuõng nhö theá. Luaân chuyeån töø ñòa nguïc naøy ñeán
ñòa nguïc khaùc, sau khi kieáp hoûa thieâu theá giôùi naøy hình thaønh thì
ngöôøi aáy laïi bò trôû vaøo trong ñòa nguïc cuûa theá giôùi naøy, roài luaân
chuyeån choã naøy ñeán choã khaùc chòu caùc khoå naõo.
Cöù luaân chuyeån nhö vaäy ôû trong theá giôùi naøy ñeán theá giôùi khaùc,
ôû trong töøng ñòa nguïc theo soá löôïng nhö tröôùc vaø chòu nhieàu ñau khoå
nhö nhöõng naêm thaùng ñaõ traûi qua, cho ñeán kieáp hoûa thieâu buøng leân
ñòa nguïc caûnh giôùi naøy chaùy thieâu thì caùc söï ñau khoå kia môùi chaám
döùt. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Ngöôøi kia do nghieäp noùi lôøi baát thieän,
huûy baùng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu neân bò quaû baùo
nhö theá.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Ñöùc Theá Toân:
–Chuùng sinh taïo caùc toäi naëng, do gaây nghieäp naêm toäi voâ giaùn,
ñem toäi aáy so vôùi toäi ngöôøi huûy baùng phaùp naøy thì coù gioáng nhau
khoâng?
–OÂng chôù ñem toäi taïo nghieäp naêm voâ giaùn kia so cuøng vôùi toäi
huûy baùng phaùp naøy maø cho laø gioáng nhau.
Naøy Xaù-lôïi-phaát:
–Ngöôøi choáng traùi huûy baùng chaùnh phaùp thaâm saâu naøy toäi cöïc
kyø lôùn, hôn haún toäi taïo nghieäp naêm voâ giaùn. Vì sao? Vì keû kia do huûy
baùng chaùnh phaùp neân khi nghe thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña lieàn noùi raèng: “Phaùp naøy chaúng phaûi phaùp do Phaät noùi. Theá neân,
nay toâi khoâng hoïc phaùp naøy.” Ngöôøi aáy lieàn huûy hoaïi tín taâm thanh
tònh cuûa mình vaø cuûa ngöôøi khaùc. Töï mình uoáng caùc thöù thuoác ñoäc laïi
coøn khieán ngöôøi khaùc uoáng thuoác ñoäc, töï mình phaù hoaïi laïi khieán
ngöôøi khaùc phaù hoaïi, töï mình ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña khoâng tin, khoâng thoï trì, khoâng bieát, khoâng hieåu, neân khoâng tu taäp
vaø coøn laøm cho ngöôøi khaùc khoâng tin, khoâng thoï trì, khoâng bieát,
khoâng hieåu, neân khoâng tu taäp.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ta noùi ngöôøi naøy laø keû phaù hoaïi chaùnh phaùp.
Taâm taùnh ñen ñuùa toái taêm khoâng coù thanh tònh. ÔÛ trong phaùp trong
laønh laïi thích laøm caùc vieäc cuûa ma chöôùng huûy hoaïi tònh tín cho neân
goïi laø keû laøm oâ nhieãm phaùp.
Xaù-lôïi-phaát! Ngöôøi taïo ra nhaân huûy baùng nhö vaäy laø toäi cöïc kyø
naëng. Toäi naêm voâ giaùn khoâng theå saùnh baèng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät ñaõ noùi, ngöôøi huûy baùng
phaùp naøy seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc lôùn, nhöng con khoâng bieát ngöôøi naøy
thaân chòu khoå sôû ra sao?
Phaät noùi:
www.daitangkinh.org
–Naøy Xaù-lôïi-phaát, thoâi vaäy! Xaù-lôïi-phaát! OÂng ñöøng hoûi möùc

ñoä chòu khoå cuûa ngöôøi nhö theá naøo? Vì sao? Neáu ngöôøi kia vöøa nghe
moät phaàn söï ñau khoå lôùn nhoû cuûa thaân thì quaù khuûng khieáp coù khi
ñöa ñeán cheát, ñeán noãi luoân saàu lo, khoå naõo, thaân theå beân trong, beân
ngoaøi ñeàu oám yeáu, gaày moøn, taâm luoân sinh lo sôï. Do vaäy neân ta
khoâng noùi möùc ñoä chòu khoå cuûa keû kia nhö theá naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Cuùi xin Theá Toân noùi veà möùc ñoä chòu
khoå cuûa keû huûy baùng phaùp, giuùp cho taát caû chuùng sinh trong ñôøi vò
lai ñöôïc thaáy roõ chaùnh phaùp, laøm cho hoï khoâng huûy baùng chaùnh
phaùp.
–Thoâi ñöøng noùi nöõa.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát tha thieát thænh Phaät noùi ñeán hai, ba
laàn. Phaät noùi:
–Xaù-lôïi-phaát, thoâi, thoâi! OÂng phaûi bieát, vieäc naøy nhö ta ñaõ noùi,
keû huûy baùng phaùp seõ ñoïa vaøo ñaïi ñòa nguïc, thaân traûi qua nhieàu naêm
chòu khoå saâu daøy. Duyeân noùi cho chuùng sinh cô baûn thaáy roõ nhö vaäy,
neân ôû ñaây khoâng noùi veà möùc ñoä thoï khoå.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam, thieän nöõ luùc naøo cuõng
kheùo giöõ gìn nghieäp thaân, khaåu, yù, khoâng taïo ra caùc vieäc laøm baát
thieän. Vì sao? Vì nhö Phaät ñaõ daïy: “Ngöôøi bò ñoïa vaøo ñòa nguïc do
taïo nghieäp lôøi noùi baát thieän thöôøng laøm vieäc toäi loãi lôùn lao.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Keû huûy baùng chaùnh phaùp, do nghieäp lôøi
noùi maø chòu toäi quaû baùo naøy phaûi khoâng?
Phaät noùi:
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi, Tu-boà-ñeà! Do ngöôøi kia gaây lôøi noùi baát
thieän cho neân sinh taâm huûy baùng ñoái vôùi chaùnh phaùp, do nhaân nghieäp
naøy maø chòu toäi baùo.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ta noùi, ngöôøi naøy veà sau seõ khoâng ñöôïc xuaát
gia tu taäp trong giaùo phaùp cuûa ta. Vì sao? Vì ngöôøi kia nghòch vaø huûy
baùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng chính laø huûy baùng Voâ thöôïng Boà-
ñeà, huûy baùng ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng chính laø huûy baùng chö Phaät,
huûy baùng chö Phaät cuõng chính laø huûy baùng Nhaát thieát trí cuûa chö
Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi; huûy baùng Nhaát thieát trí cuõng laø huûy
baùng taát caû Phaùp baûo, huûy baùng Phaùp baûo cuõng chính laø huûy baùng
Thanh vaên vaø taát caû Taêng baûo.
Do vaäy neân ngöôøi aáy ôû trong doøng toäc naøo, ôû nôi naøo, choã naøo
cuõng huûy baùng Tam baûo, tích taäp voâ löôïng, voâ soá caùc nghieäp baát
thieän neân ñoïa vaøo ñòa nguïc chòu nhieàu khoå naõo.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi kia vì lyù do gì maø ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laïi sinh taâm khinh cheâ, huûy baùng?
–Neân bieát coù boán nhaân duyeân ñoái vôùi ngöôøi aáy:
1. Bò ma sai khieán.
2. Töï mình tích tuï nghieäp voâ trí, luoân phaù hoaïi choã thanh tònh
tin hieåu.
3. Luoân nghe theo lôøi caùc baïn aùc laøm vieäc phi phaùp.
4. Chaáp tröôùc vaøo ngaõ töôùng neân khoâng sinh chaùnh kieán. Tuøy
theo taâm taø sinh caùc ñieàu laàm loãi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do boán nhaân duyeân naøy neân sinh taâm huûy baùng
ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Tu-boà-ñeà! Do ñaây, caùc thieän nam, thieän nöõ neân khôûi nieäm tònh
tín, thanh tònh ñöøng sinh taâm khinh cheâ, huûy baùng ñoái vôùi chaùnh phaùp
chö Phaät ñaõ thuyeát giaûng.
Ngöôøi huûy baùng chaùnh phaùp chính laø keû phaù phaùp. Ngöôøi phaù
phaùp töï ñoaïn thoï maïng cuûa mình, taïo ra nghieäp voâ trí, ñoïa vaøo ñòa
nguïc, chòu nhieàu thoáng khoå.
www.daitangkinh.org
Phaåm 8: THANH TÒNH (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi tin theo baïn aùc, xa lìa caên
laønh vaø khoâng coù tinh taán, thì ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña thaâm saâu naøy khoù tin hieåu laém phaûi khoâng?
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö lôøi oâng noùi! Nhöõng
ngöôøi nhö vaäy raát ít thaáy, ít nghe phaùp naøy vaø xa lìa caùc caên laønh, tu
vôùi trí tueä keùm coûi khoâng theå tinh taán.
Laïi nöõa, do tin theo caùc baïn aùc neân ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña thaâm dieäu raát khoù tin hieåu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do yù nghóa naøo maø phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy khoù tin, khoù hieåu?
Phaät ñaùp:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc, khoâng
môû. Vì sao? Vì töï taùnh cuûa saéc laø saéc neân khoâng buoäc, khoâng môû. Töï
taùnh cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thoï, töôûng, haønh, thöùc cho neân
khoâng buoäc, khoâng môû. Saéc quaù khöù khoâng buoäc, khoâng môû, vì töï
taùnh cuûa saéc quaù khöù laø saéc. Saéc vò lai khoâng buoäc, khoâng môû, vì töï
taùnh cuûa saéc vò lai laø saéc. Saéc hieän taïi khoâng buoäc, khoâng môû, vì töï
taùnh cuûa saéc hieän taïi khoâng buoäc, khoâng môû.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc quaù khöù, vò lai, hieän taïi khoâng buoäc,
khoâng môû, vì töï taùnh cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc quaù khöù, vò lai, hieän
taïi laø thoï, töôûng, haønh, thöùc. Do yù nghóa thaâm dieäu naøy neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña khoù giaûi baøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoù
tin, khoù giaûi baøy. Nhö lôøi Phaät daïy, phaùp naøy thaâm saâu, toái thöôïng
neân thaät khoù hieåu. Neáu ngöôøi bieáng nhaùc, khoâng tinh taán, maát
chaùnh nieäm, khoâng coù trí tueä, neân bieát ngöôøi ñoù ñoái vôùi phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thaät khoù hieåu, khoù ngoä nhaäp.

–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, ñuùng nhö lôøi Toân giaû noùi!
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh töùc laø quaû thanh tònh; quaû
thanh tònh töùc laø saéc thanh tònh. Quaû thanh tònh cuøng saéc thanh tònh
khoâng hai, khoâng phaân bieät, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi. Thoï, töôûng,
haønh, thöùc thanh tònh töùc laø quaû thanh tònh; quaû thanh tònh töùc laø thoï,
töôûng, haønh, thöùc thanh tònh. Quaû thanh tònh cuøng thoï, töôûng, haønh,
thöùc thanh tònh khoâng hai, khoâng phaân bieät, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Saéc thanh tònh töùc laø Nhaát thieát trí thanh
tònh, Nhaát thieát trí thanh tònh töùc laø saéc thanh tònh. Saéc thanh tònh,
Nhaát thieát trí thanh tònh thì khoâng hai, khoâng phaân bieät, khoâng ñoaïn,
khoâng hoaïi. Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh töùc laø Nhaát thieát trí
thanh tònh, Nhaát thieát trí thanh tònh töùc laø thoï, töôûng, haønh, thöùc
thanh tònh. Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh, Nhaát thieát trí thanh tònh
khoâng hai, khoâng phaân bieät, khoâng ñoaïn, khoâng hoaïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy toái thöôïng,
thaâm dieäu.
Phaät ñaùp:
–Do taùnh thanh tònh.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø aùnh saùng lôùn.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roäng lôùn, röïc rôõ.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng hoøa hôïp.
Phaät ñaùp:
www.daitangkinh.org

–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng coù choã ñaéc.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng coù choã chöùng.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roát raùo khoâng sinh Duïc giôùi, Saéc
giôùi, Voâ saéc giôùi.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roát raùo khoâng dieät.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng choã hieåu bieát.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy vì sao khoâng coù choã hieåu bieát?
Phaät ñaùp:
–Xaù-lôïi-phaát! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng bieát saéc, khoâng
bieát thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì sao? Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
thanh tònh.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñoái vôùi Nhaát thieát trí khoâng phaùt
sinh, khoâng taïo taùc.
Phaät ñaùp:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù phaùp coù theå chaáp thuû, khoâng
coù phaùp coù theå thí xaû.
Phaät ñaùp:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaõ thanh tònh, neân saéc cuõng thanh tònh.
Phaät ñaùp:
–Roát raùo ñeàu thanh tònh.
–Ngaõ thanh tònh neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng thanh tònh.
Phaät noùi:
–Ngaõ thanh tònh neân quaû cuõng thanh tònh.
Phaät noùi:
–Ngaõ thanh tònh neân Nhaát thieát trí cuõng thanh tònh.
Phaät noùi:
–Ngaõ thanh tònh neân khoâng coù choã ñaéc, khoâng coù choã chöùng.
Phaät noùi:
–Ngaõ voâ bieân neân saéc cuõng voâ bieân.
Phaät noùi:
www.daitangkinh.org
–Ngaõ voâ bieân neân thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng voâ bieân.
Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù choã hieåu
bieát.
Phaät noùi:
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng ôû bôø beân naøy, khoâng ôû bôø beân
kia cuõng khoâng ôû giöõa, töï taùnh khoâng coù choã truï.
Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt coøn coù choã phaân bieät ñoái vôùi taát caû phaùp thì maát
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Phaät khen ngôïi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Ñuùng vaäy, ñuùng nhö lôøi Toân giaû noùi! Vì
sao? Vì khôûi taâm phaân bieät ñoái vôùi taát caû caùc phaùp thì coøn coù choã
chaáp tröôùc vaøo danh töôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
trong ñoù coøn coù choã phaân bieät thì lôøi noùi naøy goïi laø chaáp tröôùc.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Taïi sao goïi laø chaáp töôùng?
–Boà-taùt phaân bieät saéc khoâng, phaân bieät thoï, töôûng, haønh, thöùc
khoâng, thì coøn chaáp töôùng.
Laïi nöõa, phaân bieät ñaây laø phaùp quaù khöù, ñaây laø phaùp vò lai, ñaây
laø phaùp hieän taïi, ñaây laø ngöôøi môùi phaùt taâm Boà-ñeà, coù ñöôïc bao
nhieâu phöôùc? Ñaây laø ngöôøi tu laâu daøi haïnh Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc
bao nhieâu coâng ñöùc? Coù söï phaân bieät nhö vaäy goïi laø chaáp töôùng.
Khi aáy, Ñeá Thích baïch Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Do nhaân duyeân gì Boà-taùt ñöôïc phöôùc maø cho laø chaáp töôùng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Boà-taùt môùi phaùt taâm, laïi duøng taâm ñeå
phaân bieät, ñaây laø taâm Boà-ñeà, roài phaùt taâm hoài höôùng ñeán caên laønh
cuûa Voâ thöôïng Boà-ñeà. Hoài höôùng nhö vaäy töùc laø khoâng goïi hoài
höôùng. Phaân bieät nhö vaäy goïi laø chaáp töôùng.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Boà-taùt laøm cho taát caû thieän nam, thieän
nöõ an truï vaøo Boà-taùt thöøa, neân ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà duøng phaùp
chaân thaät, toû baøy ñuùng nhö phaùp, giaùo thoï ñuùng nhö thaät, laøm vieäc lôïi
ích, taâm sinh hoan hyû ñuùng nhö phaùp. Boà-taùt duøng phaùp nhö vaäy ñeå
hieåu bieát, giaùo hoùa laøm lôïi ích, töï mình khoâng laøm thöông toån ñeán söï
aán chöùng vaø giaùo phaùp cuûa chö Phaät. Thieän nam, thieän nöõ kia cuõng
laïi xa lìa chaáp tröôùc.
Khi aáy, Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng kheùo thuyeát giaûng
phaùp moân xa lìa chaáp tröôùc, giuùp cho haøng Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû
phaùp khoâng coøn khôûi taâm chaáp tröôùc. Naøy Tu-boà-ñeà! Ta nay vì oâng
thuyeát giaûng phaùp moân xa lìa chaáp tröôùc, vi dieäu. OÂng neân ñeå taâm
laéng nghe vaø kheùo suy nghó.
–Laønh thay, Theá Toân, cuùi xin Ngaøi thuyeát giaûng!
–Neáu coù ngöôøi naøo töôûng laø coù chöùng ñaéc ñoái vôùi Nhö Lai ÖÙng
Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc neân sinh ra chaáp tröôùc. Ñaây goïi laø phaùp
tham ñaém lôùn, vì khoâng xa lìa caùc töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Coù Boà-taùt phaùt taâm tuøy hyû ñoái vôùi caùc phaùp voâ
laäu cuûa chö Phaät ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi, roài duøng caên laønh tuøy hyû
naøy hoài höôùng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñaây chính laø chaáp tröôùc. Vì
sao?
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì caùc phaùp khoâng coù choã ñaéc ôû quaù khöù, vò
www.daitangkinh.org
lai, hieän taïi. Taâm tuøy hyû kia ba ñôøi cuõng chaúng coù. Vaäy neân duøng
taâm tuøy hyû naøo, phaùp naøo? Do ñaây neân bieát taát caû phaùp ñeàu khoâng
coù töôùng, khoâng coù thaáy, khoâng coù nghe, khoâng coù hieåu, khoâng coù
bieát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taùnh caùc phaùp ñeàu thaâm dieäu.
Phaät noùi:
–Vì taùnh xa lìa caùc thöù.
–Taùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña raát thaâm saâu.
Phaät noùi:
–Vì töï taùnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa caùc taùnh.
–Do taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa, neân con nay cung kính,
leã baùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Phaät noùi:
–Vì taùnh taát caû caùc phaùp ñeàu lìa.
–Do taùnh taát caû phaùp lìa neân taùnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
cuõng lìa. Vì sao? Vì Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc chöùng ñaéc
nhö thaät taát caû phaùp voâ taùnh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
chöùng phaùp voâ taùnh phaûi khoâng?
–Voâ taùnh cuõng chaúng phaûi voâ taùnh, taát caû phaùp kia hoaëc taùnh,
hoaëc voâ taùnh ñeàu hoøa hôïp moät töôùng cho neân voâ töôùng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do ñaây, chö Phaät Nhö Lai chöùng ñaéc taát caû
phaùp kia. Vì phaùp nhaãn cuûa chö Phaät khoâng phaân bieät nhö vaäy. Taùnh
taát caû phaùp chæ coù moät, khoâng coù hai. Taát caû phaùp kia hoaëc taùnh,
hoaëc chaúng phaûi taùnh ñeàu laø voâ taùnh. Taùnh, voâ taùnh kia ñeàu laø moät
taùnh, moät taùnh naøy cuõng khoâng theå ñaéc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt bieát roõ nhö vaäy lieàn xa lìa caùc chaáp
tröôùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái thöôïng thaâm
saâu.
Phaät noùi:
–Nhö hö khoâng thaâm saâu, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng thaâm
saâu.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaät khoù bieát.
Phaät noùi:
–Thaät khoâng bieát nhö vaäy.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng theå suy nghó.
Phaät noùi:
–Taâm khoâng theå bieát, vöôït qua söï thaáu hieåu cuûa taâm.
–Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa caùc taïo taùc.
Phaät noùi:
–Vì taïo taùc khoâng theå coù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña nhö theá naøo?
Phaät noùi:
–Ñaïi Boà-taùt khoâng haønh saéc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Khoâng haønh saéc voâ thöôøng töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ thöôøng töùc laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Khoâng haønh saéc khoâng töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng töùc laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Khoâng haønh saéc coù ñaày ñuû töôùng hay khoâng ñaày ñuû töôùng töùc
www.daitangkinh.org
laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì neáu haønh saéc coù ñaày ñuû
töôùng, khoâng ñaày ñuû töôùng töùc chaúng phaûi saéc.
Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc coù ñaày ñuû töôùng, khoâng ñaày
ñuû töôùng töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì neáu haønh thoï,
töôûng, haønh, thöùc coù ñaày ñuû töôùng, khoâng ñaày ñuû töôùng töùc chaúng
phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Caùc phaùp ñeàu khoâng thöïc haønh nhö vaäy ñoù goïi laø thöïc haønh
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät laø hy höõu! Ngaøi kheùo vì haøng Ñaïi
Boà-taùt, töø nôi phaùp chaáp tröôùc tuyeân baøy phaùp khoâng chaáp tröôùc.
Phaät noùi:
–Neáu khoâng thöïc haønh saéc coù chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc
laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Khoâng haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc coù
chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khoâng haønh nhaõn xuùc cho ñeán yù xuùc, caùc caûm thoï do duyeân
sinh coù chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Khoâng haønh ñòa giôùi cho ñeán khoâng haønh thöùc giôùi coù chaáp tröôùc,
khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Khoâng haønh caùc
Ba-la-maät-ña: Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí
tueä coù chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Khoâng haønh ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, möôøi Löïc cuûa Phaät, boán
phaùp Voâ uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng caùc coâng ñöùc nhoùm laïi, coù
chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khoâng haønh Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, Duyeân
giaùc, Nhö Lai coù chaáp tröôùc, khoâng chaáp tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Khoâng haønh Nhaát thieát trí coù chaáp tröôùc, khoâng chaáp
tröôùc töùc laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi saéc khoâng sinh taâm
chaáp tröôùc; ñoái vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng sinh taâm chaáp tröôùc;
ñoái vôùi nhaõn xuùc cho ñeán yù xuùc, caùc caûm thoï do duyeân sinh khoâng
sinh taâm chaáp tröôùc; ñòa giôùi cho ñeán thöùc giôùi khoâng sinh taâm chaáp
tröôùc; caùc Ba-la-maät-ña: Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn
ñònh khoâng sinh taâm chaáp tröôùc; ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, möôøi
Löïc cuûa Phaät, boán phaùp Voâ uùy, möôøi taùm phaùp Baát coäng, caùc coâng
ñöùc ñeàu khoâng sinh taâm chaáp tröôùc; quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, Duyeân giaùc, Nhö Lai, cho ñeán Nhaát thieát trí cuõng khoâng sinh
taâm chaáp tröôùc. Vì sao? Vì caùc phaùp khoâng buoäc, khoâng môû vöôït qua
caùc chaáp tröôùc. Do ñaáy neân goïi laø Nhaát thieát trí lìa chaáp tröôùc, voâ
ngaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân, hy höõu thay! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
quaû thaät laø phaùp thaâm saâu, noùi cuõng khoâng taêng, khoâng noùi cuõng
khoâng giaûm. Noùi cuõng khoâng giaûm, khoâng noùi cuõng khoâng taêng.
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Tu-boà-ñeà, ñuùng nhö vaäy! Nhö caùc
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cho ñeán troïn ñôøi luoân
khen ngôïi hö khoâng, thì hö khoâng kia cuõng khoâng taêng, khoâng khen
ngôïi cuõng khoâng giaûm. Khen ngôïi cuõng khoâng giaûm, khoâng khen
ngôïi cuõng khoâng taêng.
Ví nhö khen ngôïi ngöôøi huyeãn, khi ñöôïc khen ngôïi hoï khoâng coù
hoan hyû, khi khoâng ñöôïc khen ngôïi hoï cuõng khoâng giaän doãi. Ñöôïc
khen ngôïi cuõng khoâng coù taêng, khoâng ñöôïc khen ngôïi cuõng khoâng coù
giaûm.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taùnh cuûa caùc phaùp cuõng nhö vaäy, xa lìa lôøi noùi
cuøng khoâng noùi, khoâng taêng cuõng khoâng giaûm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roäng lôùn thaâm saâu,
cho neân caùc Ñaïi Boà-taùt raát khoù thöïc haønh. Ví nhö hö khoâng, khoâng
ñoäng, khoâng lay chuyeån, khoâng töôùng, khoâng taïo taùc. Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuõng laïi nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt vì chuùng sinh neân maëc aùo giaùp lôùn
ñeå trang nghieâm. Boà-taùt muoán thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeå
ñoä chuùng sinh theá neân caàn phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
www.daitangkinh.org
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö ngöôøi maëc aùo giaùp chieán ñaáu vôùi hö
khoâng, hö khoâng kia xöa nay voán bình ñaúng, phaùp giôùi cuõng bình
ñaúng, chuùng sinh cuõng bình ñaúng, neân caùc Ñaïi Boà-taùt tuy coù duõng
maõnh vaø thaønh töïu Tinh taán Ba-la-maät-ña nhöng roát raùo khoâng theå
chieán thaéng hö khoâng. Do ñaây caùc Ñaïi Boà-taùt raát khoù haønh trì Baùt-
Khi aáy, Ñeá Thích thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neáu nhö haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhöng laïi khoâng coù
choã sinh. Vì sao laïi töông öng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Haønh choã sinh cuûa hö khoâng nhö theá naøo, thì
haønh choã sinh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy.
Naøy Kieàu-thi-ca! Caùc Ñaïi Boà-taùt muoán hoïc, thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña neân thöïc haønh nhö hö khoâng. Ngöôøi hoïc nhö vaäy töùc laø
töông öng.
Luùc naøy, trong chuùng hoäi coù moät Bí-soâ nghe phaùp roài lieàn töø
choã ngoài ñöùng daäy, chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù phaùp nhoû
coù theå sinh, khoâng coù phaùp nhoû coù theå dieät. Do ñoù, neân con cung
kính leã laïy Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.


QUYEÅN 9
Phaåm 8: THANH TÒNH (Phaàn 2)
Luùc naøy, Ñeá Thích baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi thoï trì phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, con seõ hoä trì ngöôøi aáy vaø phaùp moân naøy.
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi Ñeá Thích:
–Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng thaáy phaùp coù theå hoä trì khoâng?
Ñeá Thích noùi:
–Thöa Toân giaû khoâng theå coù.
–Naøy Thieân chuû! Ñaïi Boà-taùt theo phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
nhö ñaõ thuyeát, roài thöïc haønh ñuùng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña tuøy
thuaän töông öng theo phaùp ñoù. Ñoù goïi laø hoä trì chaân thaät.
Neáu xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña daàu ôû nôi naøo ngöôøi aáy cuõng
ñeàu bò ngöôøi, chaúng phaûi ngöôøi xaâm haïi.
Laïi nöõa, naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt muoán hoä trì Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña neân hoä trì nhö hö khoâng. Ñaây laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy Kieàu-thi-ca! YÙ oâng nhö theá naøo? Tieáng vang kia coù theå hoä
trì ñöôïc chaêng?
Ñeá Thích noùi:
–Thöa Toân giaû! Tieáng vang kia khoâng theå hoä trì.
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng neân bieát
taát caû phaùp nhö tieáng vang, bieát roõ nhö vaäy thì khoâng coøn choã quaùn,
www.daitangkinh.org
khoâng coù choã bieåu thò, khoâng coù choã sinh, khoâng coù choã ñaéc ñoái vôùi
taát caû phaùp. Ñaây laø Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khi aáy, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi trong caùc theá giôùi, töø trôøi
Töù Thieân vöông cho ñeán trôøi Ñaïi phaïm vöông, trong ñoù coù chuû coõi
Ta-baø laø Ñaïi phaïm Thieân vöông, Thieân chuû Ñeá Thích vaø caùc Thieân
töû khaùc, nhôø oai löïc cuûa chö Phaät gia trì neân hoï ñoàng thôøi cuøng ñeán
choã Phaät. Cuùi ñaàu ñaûnh leã Ñöùc Theá Toân, ñi nhieãu quanh beân phaûi ba
voøng, roài lui veà ngoài moät beân.
Luùc naøy, Ñöùc Theá Toân duøng thaàn löïc laøm cho taát caû Phaïm
vöông, Ñeá Thích, Phaïm chuùng cuøng caùc vò Töù Thieân vöông vaø chuùng
Thieân töû. Taát caû ñeàu ñöôïc thaáy ngaøn Ñöùc Phaät, Theá Toân. ÔÛ taát caû
moïi nôi ñeàu thuyeát giaûng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, caâu cuù
ngoân ngöõ ñeàu gioáng nhau. Noùi veà töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
caùc chöông, caùc phaåm, caùc phaùp moân, taát caû gioáng nhau khoâng khaùc.
Ngöôøi thoï trì phaùp naøy ñeàu coù teân laø Tu-boà-ñeà, ngöôøi thænh vaán kia
cuõng goïi laø Ñeá Thích.
Khi aáy, Phaät baûo Phaïm vöông, Ñeá Thích:
–Caùc oâng nay thaáy chö Phaät ôû coõi naøy noùi phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Seõ coù Ñaïi Boà-taùt Töø Thò thaønh töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng
Boà-ñeà, roài ôû nôi naøy mai sau cuõng laïi tuyeân thuyeát phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña nhö vaäy.
Phaåm 9: THAÙN THAÉNG

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña quaû thaät thaâm
dieäu. ÔÛ trong phaùp naøy ngay nôi teân roát raùo cuõng khoâng thuû ñaéc,
cuõng chaúng phaûi laø ngoân ngöõ kia. Neân giaûng thuyeát nhö Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, teân cuõng khoâng thuû ñaéc, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
cuõng khoâng thuû ñaéc. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy danh töï vaø phaùp
khoâng phaûi hai phaùp sai bieät, ñeàu khoâng coù choã sinh cuõng khoâng coù
choã ñaéc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Phaät ñaõ noùi: “Ñaïi Boà-taùt Töø Thò seõ
thaønh töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà roài cuõng taïi nôi naøy thuyeát phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö vaäy. Phaùp naøy quaù thaâm dieäu, baèng caùch
naøo Boà-taùt thuyeát ñöôïc?”
Luùc naøy, Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñaïi Boà-taùt Töø Thò kia seõ thaønh töïu ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà,
roài cuõng ôû nôi naøy dieãn thuyeát veà phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khoâng thuyeát saéc laø thöôøng hoaëc voâ thöôøng, hoaëc môû, hoaëc buoäc.
Khoâng noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thöôøng hoaëc voâ thöôøng, hoaëc
môû, hoaëc buoäc maø noùi thoï, töôûng, haønh, thöùc roát raùo thanh tònh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Boà-taùt kia duøng ngoân töø nhö vaäy ñoù chính laø
tuyeân thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö thaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thanh tònh.
–Saéc thanh tònh cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng thanh tònh.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
thanh tònh.
Saéc khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng chaáp tröôùc phieàn naõo, khoâng
lìa theá gian cho neân thanh tònh; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng thanh tònh
nhö vaäy. Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng chaáp
tröôùc phieàn naõo, khoâng lìa theá gian cho neân thanh tònh; Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña cuõng thanh tònh nhö vaäy.
Saéc voâ nhieãm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thanh tònh. Thoï, töôûng,
haønh, thöùc voâ nhieãm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thanh tònh.
Taát caû phaùp voâ nhieãm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thanh tònh. Hö
khoâng thanh tònh neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thanh tònh. Taát caû phaùp
nhö hö khoâng, nhö tieáng vang neân thanh tònh; Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
cuõng thanh tònh nhö vaäy.
Luùc naøy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Neáu coù thieän nam, thieän nöõ naøo phaùt taâm thanh tònh laéng
nghe, thoï trì, ñoïc tuïng ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì
ngöôøi khaùc giaûng noùi. Neân bieát ngöôøi naøy ñöôïc lôïi ích lôùn.
www.daitangkinh.org
Caùc caên maét, tai, muõi, löôõi, thaân cuûa ngöôøi aáy ñeàu thanh tònh,
lìa taát caû beänh taät, ñau khoå, taát caû vieäc aùc ñoäc khoâng theå laøm toån haïi,
thoï maïng ñöôïc laâu daøi, khoâng bò cheát yeåu, thöôøng ñöôïc ngaøn vò
Thieân töû hoä toáng theo phía tröôùc hoaëc ôû phía sau. ÔÛ baát cöù choã naøo
cuõng ñöôïc hoä trì nhö vaäy.
Thieän nam, thieän nöõ haønh trì phaùp naøy neân giöõ gìn caùc nghieäp
thaân, khaåu, yù thanh tònh vaø vaøo caùc ngaøy muøng taùm, ngaøy möôøi boán,
ngaøy raèm, duø ôû nôi naøo cuõng ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Hoaëc vì ngöôøi khaùc giaûng thuyeát nghóa phaùp naøy. Neân bieát thieän
nam, thieän nöõ aáy ñöôïc phöôùc raát nhieàu.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Thieän nam, thieän
nöõ ôû nôi naøo maø ñoïc tuïng, giaûng noùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
thì ôû nôi ñoù coù moät ngaøn Thieân töû thöôøng ñeán choã hoï ñeå hoä trì phaùp.
Vì muoán ñöôïc lôïi ích lôùn do laéng nghe thoï trì chaùnh phaùp neân hoï hoä
trì ngöôøi aáy.
Vì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñoái vôùi coõi trôøi, coõi ngöôøi
laø baûo vaät toái thaéng. Do nhaân duyeân naøy neân thieän nam, thieän nöõ thoï
trì phaùp aáy, hoï ñöôïc phöôùc lôùn.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng thuyeát
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu naøy, ngay nôi hieän taïi
ñöôïc lôïi ích lôùn, ñöôïc cuûa baùu thuø thaéng, trôøi, ngöôøi ñeàu toân troïng.
Vì sao? Vì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù khaû naêng giuùp cho
chuùng sinh ñöôïc lôïi laïc lôùn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Taát caû phaùp kia khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng
nhieãm, khoâng tònh, khoâng thuû, khoâng xaû, khoâng choã coù, cuõng khoâng
coù choã ñaéc.
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng
nhieãm, khoâng tònh, khoâng thuû, khoâng xaû, khoâng choã coù, cuõng khoâng
coù choã ñaéc.
Vì saéc khoâng nhieãm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng
nhieãm. Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng nhieãm neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cuõng khoâng nhieãm. Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng sinh taâm
phaân bieät, ñaây chính laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.

Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaúng phaûi beân trong,
chaúng phaûi beân ngoaøi, khoâng coù ra cuõng khoâng coù vaøo, khoâng coù
phaùp coù theå chæ baøy, khoâng coù phaùp coù theå quan saùt.
Khi aáy, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, taát caû Phaïm vöông, Ñeá
Thích cuøng caùc vò Thieân töû ñeán ñaïi hoäi, ñeàu vui möøng hôùn hôû nhö
vaày:
–Chuùng ta ngaøy nay ôû trong coõi Dieâm-phuø-ñeà ñöôïc nghe Ñöùc
Theá Toân chuyeån phaùp luaân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu naøy laàn
thöù nhaát. ÔÛ ñôøi vò lai luùc Boà-taùt Töø Thò thaønh töïu Ñaúng chaùnh giaùc
roài seõ chuyeån phaùp luaân thì ta öôùc nguyeän ñöôïc nghe phaùp naøy nöõa.
–Phaùp chaúng chuyeån laàn thöù nhaát, cuõng chaúng chuyeån laàn thöù
hai, neân bieát caùc phaùp roát raùo khoâng coù choã coù, cho neân khoâng theå
chuyeån. Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
cuõng phaûi nhö vaäy.
Luùc naøy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi ñoä naøy goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì sao? Vì taát caû phaùp lìa chaáp tröôùc, neân Ñaïi Boà-taùt tu haønh taát caû
phaùp cho ñeán chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà maø khoâng coù phaùp coù theå
chöùng, tuy chuyeån phaùp luaân nhöng khoâng coù choã bieåu thò, khoâng coù
phaùp coù theå thuû ñaéc.
Do khoâng chöùng, khoâng bieåu thò, khoâng choã ñaéc, neân taát caû
phaùp khoâng roát raùo, lìa chaáp tröôùc. Do lìa chaáp tröôùc neân taát caû phaùp
khoâng trôû laïi, khoâng chuyeån. Vì sao? Vì taùnh cuûa taát caû phaùp lìa neân
khoâng coù trôû laïi, khoâng chuyeån.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Ñuùng nhö lôøi oâng noùi. Naøy Tu-boà-ñeà!
Phaùp moân giaûi thoaùt khoâng kia khoâng coù trôû laïi, cuõng khoâng chuyeån,
khoâng töôùng, khoâng nguyeän, phaùp moân giaûi thoaùt khoâng cuõng khoâng
trôû laïi, khoâng chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi caùc phaùp tuyeân thuyeát ñuùng nhö vaäy,
neân caùc phaùp taùnh roát raùo tòch dieät, khoâng noùi, khoâng bieåu thò, khoâng
www.daitangkinh.org
nghe, khoâng thuû ñaéc, khoâng phaùp coù theå chöùng. Vì khoâng coù choã
chöùng neân khoâng coù ngöôøi chöùng.
Do vaäy neân caùc phaùp khoâng dieät cuõng chaúng khoâng dieät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì hö khoâng voâ bieân cho neân Ba-la-maät-
ña voâ bieân laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taát caû phaùp khoâng theå ñaéc neân voâ ñaúng ñaúng Ba-la-maät-ña
laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì roát raùo laø khoâng neân lìa Ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
Vì taùnh cuûa taát caû phaùp khoâng theå ñaéc neân Ba-la-maät-ña khoâng
theå phaù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng danh, khoâng töôùng neân Ba-la-maät-ña khoâng
caâu cuù laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng ñeán neân Ba-la-maät-ña khoâng taùnh laø Baùt-
Vì caùc phaùp khoâng phaân bieät neân Ba-la-maät-ña khoâng noùi laø
Vì caùc uaån khoâng theå ñaéc neân Ba-la-maät-ña khoâng ñeán laø Baùt-
Vì caùc phaùp khoâng ñeán neân Ba-la-maät-ña khoâng ñi laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng chaáp thuû neân Ba-la-maät-ña voâ taäp chính laø
Vì töôùng cuûa caùc phaùp voâ taän neân Ba-la-maät-ña voâ taän laø Baùt-
Vì taïo taùc khoâng theå ñöôïc neân Ba-la-maät-ña voâ taùc laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng chuû theå neân Ba-la-maät-ña voâ tri laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng thoaùi chuyeån neân Ba-la-maät-ña khoâng choã
ñeán laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì thôøi gian tröôùc, sau, giöõa khoâng theå coù neân Ba-la-maät-ña baát
dieät laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng sinh neân Ba-la-maät-ña nhö moäng, nhö
huyeãn, baøo aûnh, tieáng vang, boùng naéng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taùnh tham, saân, si thanh tònh neân Ba-la-maät-ña khoâng phieàn
naõo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì choã nöông döïa khoâng theå ñöôïc neân Ba-la-maät-ña khoâng
xuaát theá laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì hö khoâng thanh tònh neân Ba-la-maät-ña khoâng nhieãm laø Baùt-
Vì caùc phaùp bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña khoâng hyù luaän laø Baùt-
Vì caùc yù nieäm khoâng sinh neân Ba-la-maät-ña khoâng nieäm laø
Vì caùc phaùp taùnh thöôøng truï neân Ba-la-maät-ña khoâng ñoäng laø
Vì caùc phaùp taùnh chaân thaät neân Ba-la-maät-ña lìa duïc laø Baùt-
Vì caùc phaùp khoâng nghi neân Ba-la-maät-ña khoâng khôûi laø Baùt-
Vì caùc phaùp töôùng khoâng theå thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña tòch
tónh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì ñaày ñuû caùc coâng ñöùc neân Ba-la-maät-ña khoâng loãi laàm laø
Vì caûnh giôùi cuûa chuùng sinh khoâng theå thuû ñaéc neân Ba-la-maät-
ña khoâng coù chuùng sinh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì caùc phaùp khoâng khôûi neân Ba-la-maät-ña khoâng ñoaïn laø Baùt-
Vì caùc phaùp lìa chaáp tröôùc neân Ba-la-maät-ña khoâng hai beân laø
Vì caùc phaùp khoâng hoøa hôïp neân Ba-la-maät-ña khoâng khaùc laø
www.daitangkinh.org
Vì khoâng phaân bieät quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc neân Ba-la-
maät-ña voâ tröôùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì phaân bieät bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña khoâng phaân bieät laø
Vì phaùp voâ löôïng bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña voâ löôïng laø Baùt-
Vì taát caû phaùp khoâng chöôùng ngaïi neân Ba-la-maät-ña nhö hö
khoâng laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taát caû phaùp höõu vi neân Ba-la-maät-ña voâ thöôøng laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì hö khoâng bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña khoå laø Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña.
Vì taát caû phaùp khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña khoâng laø Baùt-
Vì ngaõ cuõng khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña voâ ngaõ laø Baùt-
Vì taát caû phaùp khoâng theå chuyeån neân Ba-la-maät-ña voâ töôùng
Vì roát raùo voâ bieân neân Ba-la-maät-ña khoâng taùnh laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña
Nieäm xöù, Chaùnh caàn, Thaàn tuùc, Caên, Löïc, Giaùc, Ñaïo laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña.
Vì ba phaùp moân giaûi thoaùt khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña
khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taùm giaûi thoaùt khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña noäi höõu saéc
quaùn, ngoaïi saéc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì chín phaùp haønh tröôùc khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña sô
thieàn ñònh laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì phaùp boán Thaùnh ñeá khoâng thuû ñaéc neân Ba-la-maät-ña Khoå,
Taäp, Dieät, Ñaïo laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì möôøi Ba-la-maät-ña khoâng thuû ñaéc neân Boá-thí ba-la-maät-ña

Vì khoâng theå phaù hoaïi neân Ba-la-maät-ña möôøi Löïc laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Vì khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi böôùc, khoâng quay lui neân
Ba-la-maät-ña boán voâ sôû uùy laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì Nhaát thieát trí voâ tröôùc, voâ ngaïi neân Ba-la-maät-ña lìa troùi
buoäc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì vöôït caùc phaùp soá neân Ba-la-maät-ña Nhö Lai voâ löôïng coâng
ñöùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taát caû phaùp chaân nhö bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña Nhö Lai
chaân nhö laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Vì taát caû phaùp töï taùnh bình ñaúng neân Ba-la-maät-ña töï nhieân trí
Vì taát caû phaùp taùnh, taát caû phaùp töôùng khoâng thuû ñaéc neân Ba-
la-maät-ña Nhaát thieát trí laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Phaåm 10: TAÙN TRÌ (Phaàn 1)
Luùc naøy, Ñeá Thích suy nghó: “Caùc thieän nam, thieän nöõ naøo
ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì bieát ngöôøi naøy ñaõ
gieo nhieàu caên laønh ñoái vôùi chö Phaät, huoáng chi laø coù ngöôøi ñoái vôùi
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thoï trì, ñoïc tuïng, nhôù nghó, tö
duy, giaûng thuyeát cho ngöôøi khaùc, hoïc haønh theo ñuùng vôùi chaân lyù.
Ngöôøi aáy cung kính, cuùng döôøng, troàng caùc caên laønh ñoái vôùi voâ
löôïng, voâ soá chö Phaät Theá Toân.”
Laïi coù ngöôøi nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy maø taâm
khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi chuyeån, thì neân bieát laâu xa veà tröôùc,
ngöôøi naøy ñoái vôùi caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaõ
töøng laéng nghe, thoï trì, thænh vaán yù nghóa phaùp moân thaâm dieäu naøy,
tu taäp ñuùng theo phaùp naøy. Do vaäy neân nay nghe, taâm khoâng lo sôï,
hoïc vaø thöïc haønh ñuùng phaùp, thích hôïp vôùi chaân lyù.
www.daitangkinh.org
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát bieát taâm nieäm cuûa Ñeá Thích nhö
vaäy lieàn baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi nghe phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña thaâm dieäu phaùt taâm tin hieåu, toân troïng cung kính, thoï
trì, ñoïc tuïng vì ngöôøi khaùc maø giaûng thuyeát, hoïc laøm theo phaùp, thích
hôïp vôùi chaân lyù thì coâng ñöùc ngöôøi ñoù gioáng nhö Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån. Vì ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu
naøy, neáu coù ngöôøi naøo coù ít caên laønh thì khoâng theå naøo nghe. Laïi
nöõa, neáu tröôùc ñaây khoâng tu taäp thì ngaøy nay khoâng theå phaùt taâm
thanh tònh tin hieåu.
Laïi nöõa, baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi nghe phaùp moân
thaâm dieäu naøy lieàn sinh taâm choáng traùi, huûy baùng, neân bieát ngöôøi ñoù
tröôùc kia ñaõ töøng nghe Phaät thuyeát phaùp, khi vöøa nghe xong lieàn sinh
taâm choáng traùi, huûy baùng. Vì sao? Vì ngöôøi naøy coù chuùt ít caên laønh,
neân tröôùc ñaõ töøng ñöôïc nghe Phaät thuyeát phaùp moân thaâm dieäu naøy,
nhöng bò löôøi bieáng ngaên che neân khoâng tinh taán, khoâng tin hieåu,
khoâng chaáp nhaän, taâm khoâng öa thích phaùp thaâm saâu. Do khoâng thích
neân khoâng theå hieåu roõ, do khoâng hieåu roõ phaùp neân khoâng theå thænh
vaán chö Phaät vaø caùc ñeä töû Phaät. Do nhaân duyeân naøy ngöôøi aáy ngaøy
nay nghe phaùp naøy lieàn huûy baùng. Neân bieát ñôøi tröôùc hoï ñaõ töøng sinh
taâm huûy baùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi cung kính leã laïy Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, cuõng chính laø cung kính leã laïy trí Nhaát thieát trí cuûa chö
Phaät phaûi khoâng?
–Ñuùng nhö vaäy, naøy Kieàu-thi-ca! Ngöôøi naøo cung kính leã baùi
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø cung kính leã baùi trí Nhaát thieát trí
cuûa chö Phaät. Vì töø trí Nhaát thieát trí sinh ra Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, roài
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh laïi trí Nhaát thieát trí.
Caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña phaûi an truï vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö vaäy.
Luùc naøy, Ñeá Thích laïi thöa Ñöùc Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, vì sao ñöôïc goïi laø an truï nhö vaäy, thöïc haønh nhö vaäy?
Ñöùc Phaät khen ngôïi Ñeá Thích:
–Laønh thay, laønh thay! Naøy Kieàu-thi-ca! OÂng nay kheùo hoûi
Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc yù nghóa thaâm saâu naøy. Nhöõng
ngöôøi ñaõ hoûi ñeàu ñöôïc thaàn löïc cuûa Nhö Lai hoä nieäm.
Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña maø khoâng truï vaøo saéc, khoâng truï vaøo töôùng cuûa saéc, do khoâng truï
vaøo saéc, khoâng truï vaøo töôùng cuûa saéc töùc laø tu taäp. Khoâng truï vaøo
thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng truï töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc; do
khoâng truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng truï vaøo töôùng cuûa thoï,
töôûng, haønh, thöùc töùc laø tu taäp thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt khoâng thöïc haønh saéc, khoâng thöïc haønh
töôùng cuûa saéc, ñoù laø khoâng truï vaøo saéc. Neáu khoâng thöïc haønh thoï,
töôûng, haønh, thöùc; khoâng thöïc haønh töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc,
ñoù laø khoâng truï vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Naøy Kieàu-thi-ca! Khi Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña nhö theá lieàn goïi ñoù laø an truï, laø tu taäp.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña quaû thaät roát
raùo saâu xa. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng theå coù ñöôïc giôùi haïn, nguoàn
goác. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roäng lôùn voâ löôïng.
Phaät noùi vôùi Xaù-lôïi-phaát:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Luùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña khoâng truï vaøo söï thaâm dieäu cuûa saéc, khoâng truï vaøo
söï thaâm dieäu cuûa töôùng saéc, ñoù laø tu taäp saéc thaâm dieäu. Boà-taùt khoâng
truï vaøo söï thaâm dieäu cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng truï vaøo söï
thaâm dieäu cuûa töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc, ñoù laø tu taäp thoï,
töôûng, haønh, thöùc thaâm dieäu.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt khoâng thöïc haønh saéc thaâm dieäu,
khoâng tu taäp töôùng saéc thaâm dieäu, ñoù laø khoâng truï vaøo saéc thaâm
dieäu. Neáu khoâng thöïc haønh thoï, töôûng, haønh, thöùc thaâm dieäu, khoâng
tu taäp töôùng thoï, töôûng, haønh, thöùc thaâm dieäu, ñoù laø khoâng truï vaøo
www.daitangkinh.org
thoï, töôûng, haønh, thöùc thaâm dieäu.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân an truï phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña thaâm dieäu naøy vaøo khoâng thoaùi chuyeån roài thoï kyù cho caùc Ñaïi
Boà-taùt ñuùng theo phaùp ñaõ thuyeát giaûng. Vì sao? Vì haøng Boà-taùt kia
neáu ñöôïc nghe nhöõng lôøi aáy thì khoâng coù nghi, khoâng coù hoái haän, lìa
caùc chöôùng ngaïi.
Ñeá Thích baïch Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Theo lôøi Toân giaû noùi vieäc naøy ñuùng nhö vaäy, giaû söû neáu Boà-
taùt noùi cho ngöôøi chöa ñöôïc thoï kyù thì coù sai phaïm gì chaêng?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt noùi cho ngöôøi chöa ñöôïc thoï kyù thì
khoâng coù loãi. Vì sao? Vì Boà-taùt kia tuy chöa thoï kyù nhöng khi nghe
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì tuøy hyû, tín thoï, leã baùi, cung
kính, khoâng lo, khoâng sôï, khoâng thoaùi chuyeån, neân bieát ñaây laø Boà-taùt
ñaõ an truï laâu daøi vaøo phaùp Ñaïi thöøa, taïo moïi thaønh töïu ñaày ñuû cho
caên laønh, khoâng chæ gaàn guõi ñoái vôùi moät, hai, hoaëc ba Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc maø khoâng laâu nöõa seõ ñöôïc thoï kyù quaû
vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Naøy Kieàu-thi-ca! Boà-taùt kia tuy ôû hieän taïi, chöa ñöôïc Phaät Theá
Toân thoï kyù, nhöng chaéc chaén ôû ñôøi vò lai quyeát ñònh ñöôïc leã laïy,
cuùng döôøng chö Phaät Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñöôïc thoï
kyù quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, tu trì caùc phaùp laønh, cho ñeán chöùng ñaéc
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù Boà-taùt vöøa nghe phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy roài leã baùi tin theo, thoï trì, ñoù laø Boà-taùt ñaõ an
truï laâu daøi trong phaùp Ñaïi thöøa, taïo moïi thaønh töïu ñaày ñuû cho caên
laønh, huoáng chi ñoái vôùi phaùp moân naøy coøn taùn thaùn ñoïc tuïng, tö duy
vaø vì ngöôøi khaùc maø giaûng thuyeát ñuùng nhö giaùo phaùp tu haønh thì
vieäc naøy nhö theá naøo?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, ñuùng nhö lôøi oâng noùi! Neáu coù Boà-taùt vöøa
ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy roài leã laïy, tin theo,
thoï trì. Ta noùi ngöôøi aáy ñaõ an truï laâu daøi trong phaùp Ñaïi thöøa, taïo
moïi thaønh töïu ñaày ñuû cho caên laønh, cho ñeán taùn thaùn, ñoïc tuïng, tö
duy ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, vì ngöôøi khaùc maø giaûng
noùi, ñuùng nhö phaùp tu haønh, quyeát ñònh seõ mau choùng thaønh töïu quaû
vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Luùc naøy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Con nay muoán noùi thí duï ñeå nghóa naøy
ñöôïc roõ raøng.
Phaät noùi:
–Naøy Xaù-lôïi-phaát! OÂng haõy noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi an truï vaøo Boà-taùt thöøa
caàu ñaïo quaû Boà-ñeà, luùc naèm moäng thaáy mình ngoài treân toøa Boà-ñeà.
Baïch Ñöùc Theá Toân, Boà-taùt aáy naèm moäng thaáy ñöôïc nhö vaäy, neân
bieát Boà-taùt aáy gaàn guõi ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Nhöõng ngöôøi caàu ñaïo quaû Boà-ñeà cuõng laïi nhö vaäy, neáu ñöôïc
nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaâm dieäu thì tuøy hyû, tin theo
thoï trì, neân bieát ngöôøi aáy ñaõ an truï laâu daøi vaøo phaùp Ñaïi thöøa, taïo
moïi thaønh töïu ñaày ñuû cho caùc caên laønh, quyeát ñònh seõ ñöôïc thoï kyù
quaû vò Boà-ñeà, huoáng chi coøn taùn thaùn, ñoïc tuïng, tö duy, vì ngöôøi khaùc
maø giaûng thuyeát, theo nhö phaùp tu haønh. Neân bieát ngöôøi aáy quyeát
ñònh mau choùng chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì sao? Baïch Ñöùc Theá
Toân, caùc chuùng sinh do nghieäp chöôùng saâu daøy neân traùi vôùi thaät trí.
Do vaäy neáu xa lìa phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì khoâng theå
phaùt sinh taâm tin hieåu thanh tònh. Do ñaây neân khoâng theå thaønh töïu
ñöôïc caùc caên laønh. Töø laâu coù caùc chuùng sinh naøy laéng nghe, thoï trì,
tin hieåu, an truï thaät teá, taïo moïi thaønh töïu ñaày ñuû cho caên laønh ñoái vôùi
phaùp.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neân bieát ngöôøi naøy truï vaøo chaân nhö thaät
teá, khoâng theå thoaùi chuyeån, gaàn vôùi quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Laïi nhö coù ngöôøi ôû nôi ñoàng hoang ñi laïc
quaù moät traêm do-tuaàn, cho ñeán naêm traêm do-tuaàn theo ñöôøng hieåm.
www.daitangkinh.org
ÔÛ taïi ñöôøng aáy, ngöôøi naøy muoán vöôït khoûi nôi ñöôøng hieåm, nhöng
muoán tôùi, muoán lui, trong loøng lo laéng, nghi hoaëc, chôït thaáy nhöõng
ngöôøi chaên deâ, chaên boø thì bieát nôi naøy caùch thaønh aáp chaúng xa,
ngöôøi aáy trong taâm lieàn an oån, khoâng coù lo sôï veà naïn cöôùp boùc. Vì
sao? Vì ngöôøi naøy ñaõ thaáy ngöôøi chaên deâ, chaên boø thì bieát mình ñaõ
ñeán gaàn thaønh aáp, xoùm laøng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi caàu ñaïo quaû Boà-ñeà cuõng laïi nhö
vaäy, neáu ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thì neân bieát vò
aáy ñang tieáp caän vôùi ñaïo quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, khoâng bao laâu nöõa
seõ ñöôïc thoï kyù quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vò aáy khoâng coøn rôi vaøo quaû
vò Thanh vaên, Duyeân giaùc. Ñöôïc nhö theá laø do nghe phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña roài leã laïy, tin theo, thoï trì, ñoù laø töôùng hieän tieàn.
Do ñaây neân Ñaïi Boà-taùt neân toân troïng cung kính, nhö phaùp tu haønh
ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.


QUYEÅN 10
Phaåm 10: TAÙN TRÌ (Phaàn 2)
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân khen ngôïi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Laønh thay, laønh thay, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñuùng nhö vaäy, ñuùng
nhö vaäy! Nhö lôøi oâng noùi raát kheùo daãn duï. Nay oâng nöông söùc oai
thaàn cuûa Phaät daãn duï theâm ñeå laøm roõ nghóa naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ví nhö coù ngöôøi muoán thaáy bieån lôùn, laàn
löôït ñi thì thaáy caây hoaëc thaáy töôùng caây, thaáy coù nuùi hoaëc thaáy töôùng
nuùi, neân bieát ngöôøi ñoù caùch bieån coøn xa. Ngöôøi aáy laïi tieán tôùi tröôùc
hoaëc khoâng thaáy caây vaø töôùng caây, khoâng coøn thaáy nuùi vaø töôùng nuùi,
neân bieát ngöôøi naøy ñi gaàn ñeán bieån. Vì sao? Vì bieån thaâm saâu roäng
lôùn voâ bôø, gaàn bôø bieån lôùn hoaøn toaøn khoâng coù nhöõng töôùng caây, nuùi.
Ngöôøi aáy tuy chöa ñeán bieån nhöng khoâng coøn thaáy töôùng cuûa caây,
nuùi thì bieát ngöôøi ñoù ñaõ ñeán gaàn bieån lôùn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Neáu ñöôïc
nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài chieâm ngöôõng leã baùi cuùng
döôøng, tuy ñôøi hieän taïi chöa ñöôïc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc thoï kyù, nhöng bieát ngöôøi aáy ñaõ gaàn vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø seõ ñöôïc thoï kyù. Vì sao? Vì ñaõ nghe phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø hieän töôùng bieát tröôùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Laïi nhö trong theá gian coù nhieàu loaïi caây,
vaøo muøa xuaân caønh laù sum sueâ, töôi toát. Ngöôøi ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà
thaáy quan caûnh aáy ñeàu vui möøng nghó: “Nhöõng caây naøy khoâng laâu
seõ ñôm hoa keát traùi.” Vì sao? Vì nhöõng loaïi caây kia tröôùc khi ñôm
www.daitangkinh.org
hoa keát traùi thì caønh laù sum sueâ töôi toát.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Neáu ñöôïc
nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài chieâm ngöôõng leã baùi cuùng
döôøng thì neân bieát Boà-taùt naøy khoâng laâu seõ taïo söï thaønh töïu ñaày ñuû
cho caên laønh toái thaéng. Vì duyeân laønh ñôøi tröôùc neân nay trong phaùp
hoäi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy ñích thaân ñöôïc nghe vaø ghi nhaän,
ñöôïc gaëp caùc Ñöùc Phaät vaø chuùng Hieàn thaùnh, laïi ñöôïc chö Phaät vaø
baäc Hieàn thaùnh hoan hyû nghó nhö vaày: “Caùc Ñaïi Boà-taùt ñôøi quaù khöù
saép ñöôïc thoï kyù cuõng laïi nhö theá”, nghe chaùnh phaùp naøy laø hieän
töôùng tröôùc. Nay neân bieát Boà-taùt naøy gaàn vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc khoâng laâu seõ ñöôïc thoï kyù. Vì sao? Vì töôùng ñoù ñaõ
hieän ra tröôùc.
Laïi nhö ôû ñôøi ngöôøi nöõ mang thai ñeán ngaøy thaùng gaàn sinh,
thaân theå meät moûi, taâm thaàn khoâng an, aên uoáng ít oûi, ngoài naèm bieáng
nhaùc, nhöõng vieäc muoán laøm khoâng sieâng laøm, phieàn muoän phaùt sinh,
khaùc taùnh thöôøng ngaøy, thaáy töôùng aáy roài neân bieát ngöôøi ñoù saép söûa
sinh. Vì sao? Vì tröôùc ñoù ñaõ bieåu loä töôùng aáy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö theá. Neáu nghe
ñöôïc phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña roài chieâm ngöôõng leã baùi cuùng
döôøng, thì neân bieát Boà-taùt naøy ñaõ thaønh thuïc caên laønh, ñaõ gaàn vôùi
quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø khoâng bao laâu seõ ñöôïc
thoï kyù. Vì sao? Vì nghe chaùnh phaùp laø töôùng ñaõ hieän ra tröôùc.
Khi aáy, Ñöùc Theá Toân laïi khen ngôïi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Laønh thay, laønh thay! Xaù-lôïi Töû! Nhöõng ñieàu oâng vui möøng
dieãn noùi ñeàu nhôø thaàn löïc cuûa Nhö Lai gia hoä.
Luùc aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät laø hy höõu! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc kheùo hoä nieäm chuùng Boà-taùt khieán cho kheùo thuyeát
giaûng caùc phaùp Boà-taùt.
–Caùc Ñaïi Boà-taùt trong ñeâm daøi sinh töû, laøm nhieàu lôïi ích cho
taát caû chuùng sinh, duøng phöông tieän cho chuùng sinh ñöôïc lôïi laïc,
thöông xoùt theá gian neân laøm vieäc cöùu ñoä. Vì theá caùc Boà-taùt caàn caàu
quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chöùng ñaéc ñaïo quaû, roài
tuøy theo caên cô cuûa taát caû chuùng sinh maø thuyeát giaûng chaùnh phaùp,
neân ñöôïc chö Phaät cuøng hoä nieäm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khi caùc Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, neân quaùn chieáu nhö theá naøo ñeå ñöôïc ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt khi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña thì khoâng thaáy saéc phaùp coù töôùng taêng giaûm, ñoù laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Cho ñeán khoâng thaáy phaùp vaø phi phaùp ñoù laø haønh
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neáu quaùn chieáu nhö vaäy thì ñöôïc ñaày ñuû Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Theá Toân noùi thì Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña khoâng theå nghó baøn.
–Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå nghó baøn. Neáu Boà-taùt
khoâng phaân bieät saéc khoâng theå nghó baøn, ñoù laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña. Khoâng phaân bieät thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå nghó baøn,
ñoù laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa
toái thöôïng, ngöôøi naøo coù theå tin hieåu ñuùng nhö thaät?
–Ngöôøi naøo töø laâu ñaõ haønh ñaïo Boà-taùt khi nghe phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì coù theå tin hieåu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø ngöôøi tu taäp ñaïo Boà-taùt töø
laâu?
Phaät daïy:
www.daitangkinh.org
–Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng phaân bieät boán Voâ sôû uùy, möôøi Löïc cuûa
Nhö Lai, khoâng phaân bieät caùc coâng ñöùc cuûa Nhö Lai, cho ñeán khoâng
phaân bieät Nhaát thieát trí, ngöôøi khoâng phaân bieät caùc phaùp nhö vaäy laø
ngöôøi ñaõ töø laâu haønh ñaïo Boà-taùt. Vì sao? Vì boán Voâ sôû uùy vaø möôøi
Löïc cuûa Nhö Lai khoâng theå nghó baøn, caùc coâng ñöùc cho ñeán Nhaát
thieát trí cuõng khoâng theå nghó baøn. Cho neân Boà-taùt ñoái vôùi taát caû phaùp
khoâng coù phaân bieät. Do vaäy, Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp khoâng tu
taäp maø tu taäp, ñoù laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Thaät laø hy höõu, thöa Ñöùc Theá Toân! Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy thaät saâu xa laø nôi taäp hôïp cuûa baùu lôùn toái thöôïng, khoâng
oâ nhieãm, töï taùnh thanh tònh gioáng nhö hö khoâng.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù thieän nam, thieän nöõ naøo ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, suy nghó,
cho ñeán giaûng noùi cho ngöôøi khaùc maø taïi sao hoï laïi gaëp nhieàu tai naïn
laøm chöôùng ngaïi?
Phaät daïy:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Nhö lôøi oâng noùi! Thieän nam, thieän nöõ
ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thoï trì, ñoïc tuïng, ghi
nhôù, suy nghó, ñeán vieäc giaûng noùi nghóa lyù cho ngöôøi khaùc maø coù
nhieàu tai naïn laøm chöôùng ngaïi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nay oâng neân bieát tai naïn laø khi thieän nam,
thieän nöõ gaëp caùc chöôùng ngaïi do ma aùc laøm, cho neân thieän nam,
thieän nöõ thoï trì, ñoïc tuïng, cho ñeán giaûng noùi cho ngöôøi khaùc caàn phaûi
mau choùng thöïc haønh ñuùng lyù.
Laïi coù thieän nam, thieän nöõ hoaëc töï mình cheùp, hoaëc baûo ngöôøi
khaùc cheùp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, neân cheùp trong voøng moät
thaùng cho ñeán moät naêm phaûi mau choùng thaønh saùch. Vì sao? Vì trong
Phaùp baûo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy coù nhieàu oaùn taëc thöôøng muoán
gaây haïi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng thieän nam, thieän nöõ khi thoï trì,
ñoïc tuïng cho ñeán sao cheùp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, neáu coù
chuùng ma tìm choã sô hôû ñeå phaù hoaïi thì khi aáy hoï phaûi laøm theá naøo
ñeå ñöôïc lìa xa?
–OÂng neân bieát, neáu coù ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán sao
cheùp phaùp moân naøy, chæ caàn chí taâm haønh trì ñuùng lyù, ma aùc kia tuy
cöù maõi ñem taâm phaù hoaïi ñoái vôùi phaùp moân naøy muoán laøm noù ñoaïn
dieät, nhöng traûi qua nhieàu kieáp roát cuoäc chuùng khoâng theå laøm haïi
ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc thieän nam, thieän nöõ khi thoï trì, ñoïc
tuïng chaùnh phaùp naøy, neáu ñöôïc xa lìa caùc nghieäp cuûa ma thì ngöôøi
ñoù coù khaû naêng ñoïc tuïng thoâng suoát cho ñeán sao cheùp ñeàu khoâng bò
chöôùng ngaïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Theá Toân noùi: “Caùc ma aùc kia rình
tìm choã sô hôû cuûa ngöôøi trì phaùp khoâng theå ñöôïc do naêng löïc gì ñöa
ñeán nhö vaäy?”
–OÂng neân bieát, ñeàu do thaàn löïc cuûa Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc gia trì, hoä nieäm, haøng phuïc, laøm cho caùc ma aùc khoâng
thaáy ñöôïc choã sô hôû. Vì theá maø nhöõng ngöôøi trì phaùp ñoïc tuïng ñöôïc
thoâng suoát, cho ñeán vieäc hoïc vaø söï haønh trì ñeàu töông öng nhö lyù
khoâng bò chöôùng ngaïi. Vì sao? Vì chaùnh phaùp saâu xa naøy bao goàm
caùc phaùp töôùng töùc laø phaùp taùnh. Neáu coù caùc Ñöùc Phaät Nhö Lai hieän
ñang thuyeát phaùp trong voâ löôïng, voâ soá theá giôùi ôû möôøi phöông thì
ñeàu giaûng thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Cho neân caùc
Ñöùc Phaät Nhö Lai ñeàu duøng oai löïc, thaàn thoâng ñeå hoä nieäm nhöõng
ngöôøi trì phaùp, laøm cho hoï thoï trì, ñoïc tuïng thoâng suoát, cho ñeán sao
cheùp cuùng döôøng vieäc hoïc söï haønh trì ñeàu töông öng nhö lyù khoâng bò
chöôùng ngaïi.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Nhöõng thieän nam, thieän nöõ haønh trì phaùp. Neáu
ñöôïc chö Phaät hoä nieäm, ta khoâng thaáy coù ma aùc naøo maø coù theå laøm
haïi.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi Töû baïch Phaät:
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thoï trì, ñoïc tuïng, sao cheùp cuùng döôøng, cho
ñeán vieäc hoïc, haønh trì töông öng nhö lyù vaø coù xa lìa caùc Ma vöông
chöôùng thì cuõng do oai löïc cuûa Nhö Lai hoä nieäm chaêng?
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñöôïc söùc
oai thaàn cuûa taát caû Nhö Lai gia trì, hoä nieäm cho neân ôû trong phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy môùi coù theå thoï trì, ñoïc tuïng
thoâng suoát, cho ñeán vieäc hoïc, haønh trì töông öng nhö lyù vaø ñöôïc xa
lìa taát caû ma chöôùng.
Xaù-lôïi-phaát neân bieát! Boà-taùt aáy ñöôïc söùc oai thaàn cuûa Nhö Lai
gia trì, laïi ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai cuøng nhôù nghó quan saùt.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy coù theå thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, suy nghó, giaûi
thích roäng nghóa lyù cho ngöôøi khaùc cho ñeán vieäc hoïc, haønh trì töông
öng nhö lyù thì neân bieát Boà-taùt aáy ñaõ gaàn ñeán nhaø khoâng laâu seõ ñaït
ñeán quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Neáu ngöôøi naøo ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy chæ coù theå thoï trì, ñoïc tuïng, ngöôøi aáy tuy ñöôïc nhieàu
phöôùc nhöng khoâng baèng ngöôøi ñoái vôùi phaùp moân naøy hoïc taäp, thöïc
haønh töông öng nhö lyù.
Xaù-lôïi Töû neân bieát! Ngöôøi aáy ñöôïc söùc oai thaàn cuûa caùc Ñöùc
Nhö Lai gia trì, laïi ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai cuøng nhôù nghó quan saùt.
Ngöôøi aáy ñôøi hieän taïi coù oai ñöùc lôùn vaø danh tieáng vang khaép, ñôøi
sau chaéc chaén ñöôïc quaû baùo lôùn. Vì sao? Vì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy laø ñeä nhaát nghóa toái thaéng vi dieäu cuøng vôùi taát caû phaùp
töông öng nhö lyù, truøm khaép chuùng sinh ôû trong thaät teá.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ngöôøi töông öng vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy ñöôïc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
duøng söùc oai thaàn gia trì, hoä nieäm, trong ñôøi maït phaùp, phaùp naøy
ñöôïc löu truyeàn roäng ôû phöông Nam, töø phöông Nam löu truyeàn qua
phöông Taây. Laïi töø phöông Taây truyeàn sang phöông Baéc. Nhö vaäy,
laàn löôït truyeàn khaép boán phöông.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn chaùnh phaùp saép
dieät. Vì muoán laøm cho caùc thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, hoï coù theå thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù vaø suy
nghó, giaûi thích nghóa lyù cho moïi ngöôøi, cho ñeán sao cheùp, cuùng
döôøng ñöôïc nhieàu lôïi ích, neân Ñöùc Nhö Lai gia trì hoä nieäm laøm cho
ñöôïc löu truyeàn roäng khaép.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Neáu thieän nam, thieän nöõ naøo coù theå thoï trì
chaùnh phaùp naøy thì neân bieát ngöôøi aáy ñöôïc söùc oai thaàn cuûa Nhö Lai
gia trì vaø ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai cuøng nhôù nghó quan saùt.
Xaù-lôïi Töû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái
thöôïng saâu xa naøy sau ôû phöông Baéc cuõng ñöôïc löu truyeàn sao?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi Töû! Trong ñôøi sau, phaùp naøy ñöôïc löu truyeàn roäng
khaép ôû phöông Baéc. Vì ôû phöông naøy coù ngöôøi tu haïnh Boà-taùt vaø
thieän nam, thieän nöõ nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy
coù theå thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, suy nghó, sao cheùp cuùng döôøng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phöông Baéc coù bao nhieâu ngöôøi coù theå
thoï trì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, bao nhieâu ngöôøi
coù khaû naêng ñoïc tuïng thoâng suoát vaø hoïc taäp, thöïc haønh töông öng
nhö lyù?
Phaät baûo Xaù-lôïi Töû:
–Phöông Baéc naøy tuy coù nhieàu thieän nam, thieän nöõ tu Boà-taùt
haïnh vaø thoï trì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, nhöng
trong ñoù raát ít ngöôøi coù khaû naêng ñoïc tuïng thoâng suoát vaø hoïc taäp,
thöïc haønh töông öng nhö lyù.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Nhöõng thieän nam, thieän nöõ ôû phöông aáy nghe
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi
chuyeån. OÂng neân bieát nhöõng ngöôøi aáy ôû trong Ñaïi thöøa tu haïnh Boà-
taùt ñaõ laâu. Hoï ñaõ töøng ôû ñôøi quaù khöù thöa hoûi nghóa lyù naøy vôùi Ñöùc
Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc. Nhöõng ngöôøi naøy ñaõ tu taäp
ñaày ñuû phaùp cuûa Boà-taùt töø laâu, bôûi hoï muoán laøm lôïi ích cho caùc
www.daitangkinh.org
chuùng sinh neân roäng tu caùc haïnh vaø sieâng naêng caàu quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nay ta ñaõ vì thieän nam, thieän nöõ naøy maø
giaûng roõ veà Nhaát thieát trí töông öng vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña. Nhöõng ngöôøi aáy ñôøi sau sinh ra laïi nghe phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy lieàn vui möøng tin nhaän tinh taán tu taäp phaùp Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø kheùo truï vaøo Tam-muoäi töông
öng vôùi thaéng haïnh, cho ñeán caùc ma khoâng theå phaù hoaïi taâm Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa hoï. Huoáng chi ngöôøi, khoâng phaûi
ngöôøi maø coù theå phaù hoaïi ñöôïc chaêng. Vì sao? Vì taâm cuûa ngöôøi aáy
kieân coá duõng maõnh khoâng thoaùi chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc laïi ñöôïc nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neân raát vui möøng, taâm ñöôïc thanh tònh, coøn laøm cho taát caû chuùng
sinh phaùt sinh caùc caên laønh, thöïc haønh nhö lyù, thaønh töïu quaû vò Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao?
Vì nhöõng thieän nam, thieän nöõ naøy coù theå ôû tröôùc Ñöùc Phaät phaùt
nguyeän: “Con seõ ñem phaùp moân naøy, vì voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc
caâu chi chuùng sinh maø chæ baøy, giaûng daïy ñuùng lyù nhö thaät, laøm cho
hoï ñöôïc lôïi ích, hoan hyû nhö lyù, hieåu ñuùng nhö thaät, khoâng coøn thoaùi
chuyeån vaø ñöôïc an truï trong quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Naøy Xaù-lôïi Töû! Nhöõng thieän nam, thieän nöõ naøy trong haøng Boà-
taùt laøm lôïi ích roäng lôùn neân ta quan saùt taâm cuûa hoï, taâm sinh tuøy hyû,
ta laïi ñem chaùnh phaùp saâu xa chæ daïy laøm voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc
caâu-chi chuùng sinh ñöôïc hoan hyû lôïi ích truï vaøo quaû Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Nhö vaäy, thieän nam, thieän nöõ coù loøng tin hieåu roäng lôùn vaø öa
thích phaùp Ñaïi thöøa neân nguyeän sinh trong coõi nöôùc cuûa caùc Ñöùc
Phaät, giaûng phaùp vi dieäu, thöôøng nghe khoâng giaùn ñoaïn phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa ôû caùc coõi Phaät, laïi ñem chaùnh phaùp saâu
xa naøy chæ daïy cho voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc caâu-chi chuùng sinh
ñöôïc hoan hyû lôïi ích vaø truï trong quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Baáy giôø Toân giaû Xaù-lôïi-phaát baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc ñoái vôùi taát caû phaùp trong quaù khöù, vò lai, hieän taïi, khoâng coù
phaùp naøo maø Ngaøi khoâng thaáy, khoâng nghe, khoâng bieát, khoâng
hieåu. Ngaøi bieát roõ moãi hình töôùng cuûa taát caû chuùng sinh, thoâng suoát
taát caû phaùp cuûa Boà-taùt, cho ñeán trong ñôøi vò lai coù caùc Ñaïi Boà-taùt
naøo vì Boà-ñeà maø phaùt taâm tinh taán, tìm caàu phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña roài thoï trì, ñoïc tuïng, hoïc taäp, thöïc haønh töông öng nhö lyù,
Nhö Lai ñeàu bieát. Laïi coù chuùng Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng tìm caàu maø ñöôïc, Ñöùc Nhö Lai cuõng
bieát.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, nhö lôøi oâng noùi! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc ñoái vôùi taát caû phaùp trong quaù khöù, hieän taïi, vò lai
khoâng coù phaùp naøo maø Nhö Lai khoâng thaáy, khoâng nghe, khoâng bieát,
khoâng hieåu cho ñeán trong ñôøi vò lai coù caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù caàu maø ñöôïc, khoâng caàu maø ñöôïc, Nhö
Lai cuõng bieát. Vì sao? Vì Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
ñoái vôùi caên laønh, söï öa thích cho ñeán vieäc haønh ñaïo cuûa caùc Boà-taùt ôû
quaù khöù Nhö Lai ñeàu bieát roõ.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc kinh saâu xa khaùc töông öng vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng caàu mong maø töï ñöôïc chaêng?
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy! Naøy Xaù-lôïi Töû! Caùc kinh saâu
xa khaùc töông öng vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng mong
caàu maø cuõng töï ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc kinh saâu xa khaùc töông öng vôùi saùu
phaùp Ba-la-maät-ña, ñoái vôùi nhöõng thieän nam, thieän nöõ trong ñôøi vò lai
cuõng khoâng mong caàu maø töï ñöôïc chaêng?
Phaät daïy:
–Naøy Xaù-lôïi Töû! Nhöõng kinh khaùc cuøng töông öng vôùi Ba-la-
maät-ña. Thieän nam, thieän nöõ trong ñôøi vò lai khoâng mong caàu maø
cuõng töï ñöôïc. Vì sao? Vì phaùp voán laø nhö vaäy. Nhöõng ngöôøi tu ñaïo
www.daitangkinh.org
Boà-taùt vaø thieän nam, thieän nöõ thöôøng ñem phaùp chæ daïy traêm ngaøn
vaïn öùc caâu-chi chuùng sinh laøm cho hoï ñöôïc hoan hyû, lôïi ích an truï
vaøo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cuõng töï mình ôû trong
phaùp aáy nhö lyù tu hoïc. Ngöôøi aáy ñôøi sau cuõng töông öng ñoái vôùi caùc
kinh saâu xa vaø saùu phaùp Ba-la-maät-ña voâ sôû ñaéc, bôûi taát caû phaùp
taùnh cuûa noù voán töï töông öng, neân ngöôøi aáy khoâng caàu maø töï ñöôïc.


QUYEÅN 11
Phaåm 11: MA CHÖÔÙNG (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ noùi nhöõng coâng ñöùc cuûa thieän
nam, thieän nöõ thoï trì, ñoïc tuïng phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Nhöng
khi hoï thoï trì ñoïc tuïng phaùp moân naøy leõ naøo khoâng coù caùc naïn do ma
aùc laøm chaêng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, raát nhieàu!
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc ma aùc trong moïi luùc luoân tìm choã sô hôû ñeå
gaây haïi ngöôøi trì phaùp.
–Nhö lôøi Theá Toân noùi thì caùc naïn aáy töôùng traïng ra sao?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi tu theo Boà-taùt thöøa, tu taäp phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, muoán noùi phaùp moân naøy cho ngöôøi khaùc, khi
ñoù laïi khoâng noùi hoaëc noùi maõi khoâng döøng, thì neân bieát ñoù laø vieäc
cuûa ma. Neáu coù ngöôøi noùi phaùp, khi noùi sinh taâm ngaõ maïn töï cao thì
neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma. Neáu coù ngöôøi khi bieân cheùp, thoï trì, ñoïc
tuïng maø cöôøi côït xem thöôøng thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma. Neáu coù
ngöôøi haønh trì phaùp maø taâm taùn loaïn thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Nhöõng ngöôøi haønh trì phaùp maø noùi chuyeän phi phaùp neân bieát ñoù laø
vieäc cuûa ma. Neáu coù ngöôøi haønh trì phaùp maø nhôù khoâng roõ raøng,
phaàn nhieàu bò queân thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma. Neáu nhöõng ngöôøi
trì phaùp gaây khoù khaên cho nhau khoâng chòu hoøa hôïp ñoái vôùi phaùp
www.daitangkinh.org
moân naøy, khoâng sinh loøng tín kính thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Neáu coù ngöôøi khi bieân cheùp thoï trì phaùp moân naøy, ñoïc tuïng maø
khoâng theå ñieàu phuïc caùc caên thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma. Neáu
nhöõng ngöôøi nghe phaùp, nghó raèng ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy ta khoâng ñöôïc yù vò, khoâng hieåu roõ raøng, do ñoù hoï boû phaùp
naøy. Laïi nghó: “Trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng noùi ñeán
vieäc thoï kyù cho ta, neân ta khoâng sinh loøng tin hieåu, thanh tònh, nghó
vaäy, hoï ñöùng daäy boû ñi, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.”
Laïi coù ngöôøi nghe phaùp suy nghó: “Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña trong ñoù khoâng coù noùi teân ta, khoâng noùi ñeán thaønh aáp, laøng
xoùm caùc choã ôû cuûa ta, khoâng noùi ñeán nôi ta ñöôïc sinh ra vaø caû danh
töï toäc hoï cuûa cha meï ta, vì theá ta khoâng nghe vaø ghi nhaän phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, ta neân boû ñi.” Neáu ngöôøi nghó nhö
theá thì lieàn thoaùi ñoïa khoâng bieát bao nhieâu soá kieáp. Sau ñoù laïi nhôø
thaéng nhaân naøy neân ñöôïc tu taäp laïi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy. Vì sao? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt neáu khoâng nghe phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy thì khoâng theå thaønh töïu phaùp theá gian vaø xuaát theá
gian. Vì theá Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi thoaùi chuyeån taâm neân bieát ñoù laø
vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi tu Boà-taùt thöøa khoâng
chòu caàu trí Nhaát thieát trí trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy maø
laïi caàu trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa
ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi muoán hoïc ñeå thaønh töïu phaùp theá
gian vaø xuaát theá gian maø khoâng hoïc phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy, laïi muoán theo hoïc phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc. Tu-boà-ñeà! Neáu
khoâng hoïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì khoâng theå thaønh töïu
phaùp theá gian vaø xuaát theá gian ñoù laø ngöôøi sinh hieåu bieát ñieân ñaûo.
Trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy maø khoâng theå tu taäp hieåu
ñuùng nhö thaät, laïi boû goác laáy ngoïn. Tu-boà-ñeà! Nhö ngöôøi ñoùi ñi laøm
thueâ ñeå kieám aên, maø boû oâng chuû cuûa mình ñeán xin thöùc aên nôi ngöôøi
khaùc vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Trong ñôøi vò lai coù ngöôøi thoaùi taâm ñoái vôùi phaùp
Boà-taùt, nhöõng thieän nam, thieän nöõ cuõng nhö vaäy, boû phaùp moân caên
baûn trí Nhaát thieát trí cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laïi laáy phaùp ngoïn
ngaønh cuûa haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc. Vì nhaân duyeân naøy neân bieát
ñoù laø vieäc cuûa ma. Vì sao? Vì ngöôøi aáy khoâng ñuû trí tueä môùi cho
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng theå ñaït ñeán trí Nhaát thieát
trí kia, do ñoù môùi boû phaùp naøy, laïi cho phaùp moân cuûa Thanh vaên,
Duyeân giaùc coù theå thaønh töïu trí Nhaát thieát trí, neân môùi nhaän laáy phaùp
ngoïn ngaønh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân bieát nhöõng töôùng nhö vaäy, bieát
roài neân xa lìa, khoâng neân öa thích tu hoïc, vì hoïc nhö vaäy chaúng ñöôïc
töông öng. Neáu coù ngöôøi öa thích phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc thì
hoïc nhö vaäy. Vì sao? Vì trong phaùp Thanh vaên chæ tu taäp ñieàu phuïc
ngaõ töôùng, chöùng ñöôïc ngaõ khoâng, Nieát-baøn, vaéng laëng töï cho laø
ñöôïc phaùp roát raùo. Neân ñoái vôùi phaùp moân toái thöôïng naøy khoâng theå
tinh taán tu haønh, cuõng khoâng theå laøm lôïi ích roäng lôùn cho chuùng sinh.
Vì theá Ñaïi Boà-taùt khoâng neân hoïc nhö vaäy.
Theá naøo laø Boà-taùt tu hoïc?
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi vieäc hoïc vaø haønh ñeàu
ñaõ an truï vaøo phaùp nhö thaät, laïi tu taäp taát caû haïnh töông öng vôùi
thieän caên, hoä trì voâ löôïng, voâ bieân taát caû chuùng sinh trong theá gian,
laøm cho hoï ñeàu an truï trong phaùp chaân thaät vaø chöùng ñöôïc Nieát-baøn
toái thöôïng thì ñoù môùi laø Boà-taùt tu hoïc.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi, tuy ñöôïc thaáy voi
nhöng khoâng theå xem xeùt ñeå bieát hình töôùng cuûa noù, maø tìm daáu
chaân voi cho ñoù laø hình töôùng voi. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao ngöôøi
aáy coù trí tueä khoâng?
Trong ñôøi vò lai coù ngöôøi thoaùi taâm ñoái vôùi phaùp Boà-taùt cuõng laïi
nhö vaäy. Ngöôøi aáy tröôùc ñaõ tu taäp theo Boà-taùt thöøa, ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, tuy coù nghe vaø tu taäp nhöng
khoâng thöa hoûi nghóa lyù, khoâng theå hieåu roõ nhö thaät thaéng haïnh. Do
khoâng hieåu roõ neân môùi xaû boû phaùp moân naøy neân chaúng chöùng ñöôïc
quaû Ñaúng chaùnh giaùc, laïi öa thích trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc
www.daitangkinh.org
chöùng ñöôïc ngaõ khoâng, Nieát-baøn, vaéng laëng vaø cho raèng ñaõ ñaït quaû
phaùp roát raùo. Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc
cuûa ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ví nhö ôû theá gian coù ngöôøi vaøo trong bieån
caû ñeå tìm cuûa baùu, tôùi bieån roài maø chaúng chòu ñi tìm laïi men theo
vuõng nöôùc do daáu chaân traâu ñeå laïi maø tìm chaâu baùu, töï cho raèng
vuõng nöôùc do daáu chaân traâu cuøng vôùi nöôùc bieån gioáng nhau. Tu-boà-
ñeà! YÙ oâng nghó sao, ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
–Trong ñôøi vò lai, coù ngöôøi thoaùi thaát taâm ñoái vôùi phaùp Boà-taùt
cuõng laïi nhö theá, ngöôøi aáy tröôùc ñaõ an truï vaøo Boà-taùt thöøa, ñoái vôùi
phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy tuy coù nghe vaø tu taäp
nhöng thöa hoûi nghóa lyù neân khoâng hieåu roõ thaéng haïnh chaân thaät, do
khoâng hieåu roõ neân xaû boû phaùp moân naøy, laïi öa thích ñieàu phuïc ngaõ
töôùng trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc, chöùng ñöôïc ngaõ khoâng,
Nieát-baøn vaéng laëng. Cho raèng ôû trong caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-
ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn vaø Duyeân giaùc chöùng ñöôïc phaùp nhö
theá vaø lyù nhö theá, caùc laäu saïch heát, taâm ñöôïc giaûi thoaùt, xa lìa söï
raøng buoäc. Naøy Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc
cuûa ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt chaúng neân sanh taâm nhö theá, vì
sao? Vì caùc Boà-taùt ñaõ an truï vaøo phaùp Ñaïi thöøa, maëc aùo giaùp tinh taán
ñeà trang nghieâm, haèng thöôøng tu taäp töông öng vôùi caùc phaùp moân
Ba-la-maät-ña, thöông xoùt chuùng sanh ôû theá gian roäng laøm lôïi ích, cho
neân nhöõng vò naøo coù trí tueä ñieân ñaûo taâm chaúng ñieàu phuïc nhu hoøa
thì chaúng theå tu taäp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy vaø
xaû boû phaùp moân naøy khoâng hay khoâng bieát, chaúng theå an truï vaøo
phaùp Boà-taùt, chaúng töông öng vôùi thaéng haïnh cuûa caùc phaùp Ba-la-
maät-ña, chæ öa thích phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc neân bieát caên laønh
cuûa vò naøy chöa ñöôïc thaønh thuïc vaäy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Laïi nhö coù ngöôøi thôï kheùo ôû theá gian muoán
xaây döïng cung ñieän thuø thaéng nhö cuûa trôøi Ñeá Thích maø laïi ño ñaïc
kích thöôùc daøi roäng cuûa cung ñieän Nhaät nguyeät kia.
Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao, cung ñieän Nhaät nguyeät kia coù ñeïp
hôn cung ñieän cuûa Ñeá Thích khoâng?
–Khoâng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân!
–Trong ñôøi vò lai coù ngöôøi thoaùi taâm ñoái vôùi phaùp Boà-taùt cuõng
laïi nhö theá, ngöôøi aáy tröôùc ñaõ an truï vaøo Boà-taùt thöøa; ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, tu ñaõ nghe vaø tu taäp nhöng khoâng
thöa hoûi veà nghóa lyù neân khoâng hieåu roõ maø xaû boû phaùp moân naøy laïi
öa thích tìm caàu ñieàu phuïc ngaõ töôùng trong phaùp Thanh vaên, Duyeân
giaùc, chöùng ñöôïc ngaõ khoâng, Nieát-baøn vaéng laëng, töï cho laø ñaõ ñöôïc
quaû vò roát raùo. Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc cuûa
ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi muoán gaëp vua Chuyeån luaân
thaùnh vöông tuy ñaõ thaáy nhöng khoâng theå quan saùt hình töôùng, oai
thaàn, phöôùc ñöùc ñuùng nhö thaät, laïi thaáy hình töôùng caùc Tieåu vöông
cho laø cuøng vôùi vua Chuyeån luaân thaùnh vöông kia khoâng khaùc. YÙ oâng
nghó sao? Hình töôùng vaø oai ñöùc cuûa vua Chuyeån luaân thaùnh vöông
vôùi caùc Tieåu vöông kia coù gioáng khoâng?
Phaät daïy:
laïi nhö vaäy. Ngöôøi aáy tröôùc ñaõ an truï vaøo Boà-taùt thöøa, ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, tuy coù nghe vaø tu taäp nhöng
khoâng thöa hoûi veà nghóa lyù, khoâng theå hieåu roõ nhö thaät veà thaéng
haïnh. Do khoâng hieåu roõ neân môùi xaû boû phaùp moân naøy, laïi öa thích
tìm caàu trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc. Tu-boà-ñeà! Do nhaân
duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai ñaõ duøng phöông tieän quyeàn xaûo vì
caùc Boà-taùt giaûng thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy,
www.daitangkinh.org
laøm cho caùc Boà-taùt trong ñoù tu hoïc coù theå thaønh töïu quaû vò Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Cho neân Nhö Lai ñem phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy vì caùc Boà-taùt nhö lyù chæ baøy, nhö thaät
giaûng daïy nhö choã lôïi ích, nhö lyù sinh hoan hyû, ñeå höôùng ñeán vaø an
truù vaøo phaùp moân thaéng nghóa, laøm cho caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng coøn
thoaùi chuyeån ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi an truï nhö vaäy thì khoâng coøn thoaùi
chuyeån quaû vò Ñaïi Boà-taùt, ñaõ ñöôïc an truï vaøo phaùp Ñaïi thöøa, giaû söû
ngöôøi ñoù laïi boû maø sinh taâm mong caàu thöøa thaáp keùm Thanh vaên,
Duyeân giaùc thì yù oâng nghó sao, ngöôøi coù trí khoâng?
–Do nhaân duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi nhö coù ngöôøi bò ñoùi khaùt thuùc giuïc phaûi ñi
tìm khaép nôi kieám aên, gaëp ñöôïc thöùc aên thôm ngon laïi boû ñi khoâng
chòu nhaän laáy maø thích nhaän thöùc aên ñeå saùu möôi ngaøy, thì yù oâng
nghó sao ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, tuy ñaõ nghe vaø tu taäp nhöng
haïnh. Do khoâng hieåu roõ neân môùi xaû boû phaùp moân naøy, laïi öa thích
tìm caàu trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc. Tu-boà-ñeà! Do nhaân
duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi thaáy ngoïc ma-ni quyù baùu voâ
giaù, nhöng khoâng laáy ngoïc, laïi laáy thuûy tinh cho ñoù laø ngoïc ma-ni, thì
yù oâng nghó sao ngöôøi ñoù coù trí khoâng?
Phaät daïy:
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, tuy ñaõ nghe vaø tu taäp nhöng
haïnh. Do khoâng hieåu roõ neân môùi xaû boû phaùp moân naøy, laïi caàu hoïc
Nhaát thieát trí trong phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc, cho raèng cuøng vôùi
phaùp moân cuûa Boà-taùt khoâng khaùc. Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy
neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi khi sao cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng
giaûng thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, duø sieâng naêng hay
bieáng treã, maø taâm hoï taùn loaïn thì moãi moãi neân bieát ñoù ñeàu laø vieäc
cuûa ma.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå sao cheùp
ñöôïc chaêng?
Phaät baûo:
–Khoâng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñaâu phaûi vaên töï maø coù
theå sao cheùp ñöôïc, vaên töï chæ hieån baøy phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña lìa töôùng vaên töï. Vì theá trong vaên töï maø
caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì hoaøn toaøn khoâng theå ñöôïc. Neáu coù
ngöôøi nghó: “Ta ghi cheùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña”, nghó roài lieàn cheùp.
Tu-boà-ñeà! Do nhaân duyeân naøy neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø khoâng nhaát taâm, hay nhôù nghó caùc
vieäc nhö: thaønh aáp, xoùm laøng, vöôøn, röøng, ao hoà, cha meï, sö tröôûng
vaø caùc baïn beø, thaân mình, thaân ngöôøi, hoaëc trong, hoaëc ngoaøi, taát
caû nhöõng vieäc aên maëc, giöôøng naèm, thuoác men, ca haùt, cöôøi giôõn,
nhöõng caûnh söôùng khoå, vui buoàn, thöông gheùt, cho ñeán tham, saân,
si... thì neân bieát moãi moãi söï chöôùng ngaïi aáy ñeàu do ma aùc laøm,
khieán cho haønh giaû taâm bò taùn loaïn khoâng theå thoï trì, ñoïc tuïng phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Tu-boà-ñeà! Vì duyeân côù naøy neân bieát ñoù
www.daitangkinh.org
laø vieäc cuûa ma. Vì theá, caùc Ñaïi Boà-taùt bieát roài lieàn xa lìa, khoâng ñeå
chuùng ma doø tìm choã sô hôû.
Laïi coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, maø suy nghó veà vieäc cuûa vua. Do nhaân duyeân naøy laøm chöôùng
ngaïi neân khoâng theå thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân, phaûi bieát ñoù laø vieäc
cuûa ma.
Neáu coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, laïi toan tính kinh doanh taøi baûo, caùc vaät. Do nhaân duyeân naøy
laøm chöôùng ngaïi neân khoâng theå thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân, phaûi bieát
ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, laïi suy nghó vaên chöông, thi phuù, ngoân ngöõ
cuûa theá gian. Do nhaân duyeân naøy laøm chöôùng ngaïi neân khoâng theå thoï
trì, ñoïc tuïng phaùp moân thì phaûi bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, caùc ma aùc hieän ra hình Bí-soâ ñeán tröôùc
ngöôøi aáy noùi: “Ta coù phaùp moân oâng neân hoïc, sao cheùp, thoï trì, ñoïc
tuïng, tu taäp nhö vaäy, thì seõ ñaït ñeán Nhaát thieát trí.” Tu-boà-ñeà! Do
nhaân duyeân naøy, phaûi bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi ôû trong Boà-taùt thöøa muoán thoâng
ñaït phöông tieän quyeàn xaûo cuûa Boà-taùt, nhöng khoâng hieåu roõ nhö thaät
veà phaùp Boà-taùt, laïi ñeå taâm caàu phaùp Thanh vaên, Duyeân giaùc, ngöôøi
ñoù trong phaùp moân naøy cuõng noùi Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän cho
laø ñoàng vôùi phaùp moân cuûa Boà-taùt khoâng khaùc. Tu-boà-ñeà! Neáu muoán
hieåu thoâng suoát phöông tieän quyeàn xaûo vaø trí toái thaéng cuûa Boà-taùt thì
neân bieát ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, mong caàu
moät caùch ñuùng ñaén. Neáu coøn tu taäp phaùp moân Thanh vaên, Duyeân
giaùc thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, neáu
ngöôøi nghe thích nghe, ngöôøi noùi thì meät moûi, hoaëc ngöôøi noùi thích
noùi, ngöôøi nghe meät moûi thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, neáu ngöôøi nghe öa thích nghe vaø ghi nhaän phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nghe roài bieân cheùp, ñoïc tuïng nhöng khi giaûng
thuyeát khoâng noùi phaùp naøy, maø luaän baøn gieãu côït noùi kinh phaùp
khaùc. Do ñoù khoâng hôïp yù laøm cho ngöôøi nghe phaùp khoâng nghe ñöôïc
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, thì neân bieát ñoù laø
vieäc cuûa ma.
Hoaëc khi ngöôøi thuyeát phaùp khoâng bieáng nhaùc öa thích giaûng
thuyeát phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nhöng ngöôøi nghe phaùp
khoâng chuù taâm nghe. Do ñoù, khoâng hôïp yù thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa
ma.
Hoaëc khi ngöôøi noùi phaùp thieåu duïc, hoan hyû, khoâng noùi lôøi voâ
nghóa, vui thích noùi phaùp, nhöng ngöôøi nghe phaùp thaân theå raõ röôïi,
taâm thöùc hoan meâ. Do ñoù khoâng hôïp yù, khoâng nghe ñöôïc phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Hoaëc khi ngöôøi nghe phaùp coù loøng tin öa muoán nghe phaùp naøy,
nhöng ngöôøi noùi phaùp tìm caùch traùnh neù, khoâng muoán noùi phaùp. Do
ñoù khoâng hôïp yù, laøm cho ngöôøi nghe phaùp khoâng nghe ñöôïc phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng thì neân bieát ñoù laø vieäc cuûa
ma.
Hoaëc khi ngöôøi thuyeát phaùp öa thích thuyeát giaûng maø ngöôøi
nghe laïi vì caùc chuyeän khaùc neân chaúng öa nghe, do khoâng hôïp yù, neân
khoâng nghe ñöôïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, neân bieát ñoù
laø vieäc cuûa ma laïi, khi coù ngöôøi thuyeát phaùp thì öa thích thuyeát giaûng
maø ngöôøi nghe bò côn buoàn nguû cheá ngöï, hoân meâ meät moûi chaúng theå
nghe nhaän, do ñoù khoâng hôïp yù, khoâng nghe ñöôïc phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña ñeå thoï trì ñoïc tuïng neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Hoaëc khi ngöôøi nghe phaùp muoán nghe phaùp naøy, nhöng ngöôøi
thuyeát giaûng khoâng maïch laït, ngöôøi nghe khoâng thích nghe. Do ñoù
khoâng hôïp yù, khoâng nghe ñöôïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì,
ñoïc tuïng neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Hoaëc khi ngöôøi nghe phaùp öa thích nghe, nhöng ngöôøi noùi phaùp
bò côn buoàn nguû cheá ngöï, hoân meâ moûi meät khoâng theå thuyeát phaùp.
Do ñoù khoâng hôïp yù, ngöôøi nghe khoâng nghe ñöôïc phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Hoaëc khi ngöôøi noùi phaùp öa muoán noùi phaùp nhöng ngöôøi nghe
www.daitangkinh.org
phaùp bò côn buoàn nguû che phuû, hoân meâ, moûi meät khoâng theå nghe vaø
ghi nhaän phaùp. Do ñoù khoâng hôïp yù, khoâng nghe ñöôïc phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, coù ngöôøi ñeán noùi nhö vaày: “Caùc oâng neân
bieát ñòa nguïc, ngaï quyû, baøng sinh vaø A-tu-la trong nhöõng loaøi naøy
coù nhieàu söï khoå, thoï khoå nhö vaäy, neân phaûi mau xa lìa, khoâng chi
baèng tu taäp ñeå ra khoûi caùc loaøi ñoù, chaám döùt söï khoå, chöùng ñöôïc
Nieát-baøn.” Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi nhö vaäy, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa
ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi khi thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, coù ngöôøi ñeán noùi nhö vaày: “Chö Thieân trong
coõi trôøi coù nieàm vui thaéng dieäu. Nhö laø coõi Duïc coù naêm moùn duïc laïc,
coõi Saéc coù nieàm vui trong thieàn ñònh, coõi Voâ saéc coù nieàm vui trong
ñònh vaéng laëng, nhöng caùc söï vui aáy ñeàu laø phaùp höõu vi voâ thöôøng,
caùc töôùng tan raõ, roát cuoäc ñeàu khoâng thaät. Ba coõi ñeàu khoâng, caùc
phaùp voâ ngaõ, oâng vaø caùc ngöôøi trí neân bieát roõ khoâng chi baèng chöùng
ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, ñaéc quaû aáy
roài khoâng coøn thoï thaân sau nöõa.” Tu-boà-ñeà! Ngöôøi noùi nhö vaäy laø
laøm chöôùng ngaïi cho haïnh Boà-taùt, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi noùi phaùp ôû moät mình, taâm nghó,
mieäng noùi vôùi ñoà chuùng: “Ai ñi theo ta, ta seõ noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cho, baèng khoâng theo ta, ta seõ khoâng noùi.” Khi aáy, coù caùc
thieän nam vì tìm caàu vaø toân troïng chaùnh phaùp cuøng ñi theo Phaùp sö,
nhöng thôøi gian sau, vò Phaùp sö chôït ñoåi yù, khoâng muoán vì ñoà chuùng
noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, laïi ñi ñeán caùc nôi nguy hieåm coù sôï
seät, ñoùi khaùt, khoâ khan, coù coïp, soùi, truøng ñoäc, thuù döõ, giaëc cöôùp raát
ñaùng sôï vaø noùi vôùi ñoà chuùng: “Caùc oâng laøm sao coù theå chòu söï khoå
naøy, neân töï lo lieäu, ñeå veà sau khoûi hoái haän.” Ngöôøi noùi phaùp duøng
caùch teá nhò naøy, rôøi khoûi nhöõng ngöôøi nghe phaùp. Baáy giôø, nhöõng
ngöôøi aáy bieát vieäc naøy neân noùi vôùi nhau: “Ñaây laø töôùng xa lìa chaúng
hôïp vôùi töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.” Vì theá nhöõng ngöôøi aáy laàn löôït
lui veà khoâng coøn theo Phaùp sö nöõa.
Tu-boà-ñeà! ÔÛ ñaây do khoâng hôïp yù, ngöôøi nghe khoâng nghe ñöôïc
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå thoï trì, ñoïc tuïng, neân bieát ñoù laø vieäc
cuûa ma.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi noùi phaùp hoaëc khi muoán
ñeán noùi raát kinh sôï, coù caùc loaïi truøng ñoäc, thuù döõ, loaøi phi nhaân tuï
taäp ñeán, hoaëc ñeán caùc choã nguy hieåm, caèn coõi, ñoùi khaùt maø noùi vôùi
caùc thieän nam: “Naøy caùc thieän nam, caùc oâng neân bieát, toâi ñeán nôi
cöïc kyø nguy hieåm naøy, caùc oâng khoâng neân theo toâi, ngöôøi noùi phaùp
duøng caùch teá nhò naøy ñeå xa lìa. Caùc ngöôøi muoán nghe phaùp khoâng
ñöôïc hoøa hôïp neân khoâng sao cheùp, thoï trì, ñoïc tuïng phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi noùi phaùp ñoái vôùi nhaø baïn thaân
thöôøng lui tôùi, nhöng thôøi gian sau baûo vôùi ngöôøi baïn nghe phaùp aáy:
“Toâi coù baø con caùc oâng neân ñeán caàu xin nhöõng thöù caàn nhö: thöùc aên,
y phuïc, caùc vaät duïng... do ñoù boû beâ vieäc nghe giaûng phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Vì theá khoâng coøn coù theå thoï trì, ñoïc tuïng, neân bieát ñoù
laø vieäc cuûa ma.
Phaät baûo:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Moãi söï vieäc nhö vaäy ñeàu laø nhöõng caùch thöùc
laøm chöôùng ngaïi cuûa ma aùc, muoán laøm cho ngöôøi tu phaùp Boà-taùt
khoâng ñöôïc nghe vaø ghi nhaän, thoï trì, ñoïc tuïng, tu taäp phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Vì theá ngöôøi tu phaùp Boà-taùt ñoái vôùi moïi luùc
ñeàu phaûi caûnh giaùc ñeå xa lìa, laøm cho caùc ma aùc khoâng coøn tìm ñöôïc
choã sô hôû.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 12
Phaåm 11: MA CHÖÔÙNG (Phaàn 2)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao ma aùc thöôøng xuyeân baèng moïi
caùch gaây caùc chöôùng ngaïi, laøm cho ngöôøi tu phaùp Boà-taùt khoâng theå
nghe vaø ghi nhaän, tu taäp, thoï trì, ñoïc tuïng chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy?
–OÂng neân bieát, taïi vì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra
Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät, töø Nhaát thieát trí laïi sinh ra chaùnh phaùp
cuûa chö Phaät, töø chaùnh phaùp cuûa chö Phaät sinh ra voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh. Chö Phaät duøng söùc trí tueä phöông tieän, laøm cho taát caû
chuùng sinh ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, bôûi phieàn naõo ñöôïc ñoaïn saïch
neân caùc ma aùc khoâng tìm ñöôïc choã sô hôû, do ñoù chuùng khoâng theå gaây
chöôùng ngaïi, neân taâm bò khoå naõo. Vì taâm bò khoå naõo neân chuùng
thöôøng xuyeân baèng moïi caùch gaây chöôùng, laøm cho ngöôøi tu phaùp Boà-
taùt khoâng theå nghe, ghi nhaän, thoï trì, ñoïc tuïng chaùnh phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc ma aùc kia taïo phöông tieän, hieän thaân tröôùc
ngöôøi nam giôùi môùi an truï Ñaïi thöøa, noùi: “Phaùp oâng nghe chaúng phaûi
laø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaân thaät. Ta coù kinh phaùp laø phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaân thaät, oâng neân theo ta tu taäp nhö vaäy.” Tu-
boà-ñeà! Ma aùc kia duøng caùch naøy muoán phaù hoaïi ngöôøi nam môùi an
truï phaùp Ñaïi thöøa. Vì nhöõng ngöôøi aáy thieáu trí tueä vaø loøng tin, chöa
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, taâm coøn nhuùt nhaùt
neân bò ma thaâu toùm. Ma ñaõ thaâu toùm thì hoï khoâng coøn ñoïc tuïng, thoï
trì, tu taäp chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Tu-boà-ñeà! Vì theá neân
bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ma aùc kia hoaëc coù luùc hieän thaân laøm Bí-soâ tu
haønh sai laàm veà thaéng haïnh saâu xa cuûa Boà-taùt ñeå phaù hoaïi taâm phaùp,
ngöôïc laïi trong quaû Thanh vaên cho laø chöùng ñöôïc chaân thaät. Tu-boà-
ñeà! Vì theá neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc ma aùc kia duøng moïi phöông caùch nhö theá,
ñoái vôùi chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy gaây chöôùng ngaïi,
khoâng cho ngöôøi naøo thoï trì, ñoïc tuïng. Cho neân ngöôøi tu taäp phaùp
Boà-taùt phaûi thöôøng caûnh giaùc ñeå xa lìa, thì môùi phaùt taâm tinh taán,
duõng maõnh, an truï vöõng vaøng trong chaùnh nieäm chaùnh trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Baïch Thieän Theä!
Ví nhö kho baùu lôùn aét coù nhieàu boïn cöôùp thöôøng rình raäp muoán troäm
laáy. Vì sao? Vì cuûa baùu khoù ñöôïc ñoù giaù trò voâ löôïng, bôûi theá neân coù
nhieàu boïn cöôùp. Nay Phaùp baûo naøy cuõng laïi nhö vaäy, coù nhieàu
chöôùng naïn thöôøng coù ma aùc tìm choã sô hôû. Vì theá nhöõng ngöôøi thieän
nam môùi an truï vaøo Ñaïi thöøa, chöa ñuû trí vaø loøng tin, taâm coøn nhuùt
nhaùt, ôû trong phaùp roäng lôùn saâu xa maø khoâng theå nghe, thoï trì, ñoïc
tuïng, tu taäp thì bieát hoï ñeàu bò aùp löïc cuûa ma gaây haïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi ôû trong caùc naïn aáy ñoái vôùi
phaùp moân naøy vaãn kieân trì, tu taäp, thoï trì, ñoïc tuïng, thì ñaâu coøn
khoâng phaûi nhôø söùc oai thaàn cuûa chö Phaät gia trì?
Phaät daïy:
–Ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö vaäy, nhö lôøi oâng noùi! Neáu coù ngöôøi ôû
trong caùc naïn aáy maø coøn coù theå nghe, tu taäp, thoï trì, ñoïc tuïng phaùp
moân naøy, neân bieát ñeàu laø nhôø oai löïc cuûa chö Phaät Nhö Lai cuøng hoä
nieäm. Vì sao? Vì caùc ma aùc kia thöôøng xuyeân duøng moïi phöông caùch,
ñoái vôùi caùc phaùp moân naøy gaây ra caùc chöôùng naïn. Ñöùc Nhö Lai ÖÙng
Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng laïi luoân luoân baèng moïi caùch duøng oai
thaàn gia trì, hoä nieäm phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Μ
www.daitangkinh.org
Phaåm 12: HIEÅN BAØY THEÁ GIAN (Phaàn 1)

–Ví nhö ngöôøi meï ôû ñôøi sinh vaø nuoâi döôõng caùc con hoaëc moät
ngöôøi, möôøi ngöôøi, traêm ngöôøi, ngaøn ngöôøi… thôøi gian sau boãng
nhieân ngöôøi meï beänh, neân caùc ngöôøi con ñeàu tìm caùch ñeå chöõa trò.
Hoï nghó: “Laøm caùch naøo ñeå meï ta mau choùng xa lìa caùc söï khoå do
beänh phong ñaøm… ñeå caùc caên maét, tai, muõi, löôõi vaø yù cuûa meï ta ñöôïc
ñieàu hoøa an oån, baèng caùch naøo ñeå meï ta aên uoáng ñöôïc nhieàu ñeå coù
söùc khoûe, thaân theå cöùng caùp lìa caùc söï khoå vaø ñöôïc vui söôùng, laøm
sao ñeå meï ta tröôøng thoï soáng laâu ôû ñôøi. Vì sao? Vì ngaøy nay thaân naøy
cuûa ta hieän höõu ôû ñôøi laø töø meï ta sinh ra, nuoâi raát khoå nhoïc. Vì theá
aân cuûa meï raát saâu naëng.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc hieän taïi
trong möôøi phöông cuõng laïi nhö vaäy, ñeàu gia trì hoä nieäm phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì thöông taát caû chuùng sinh trong theá gian vaø
muoán cho hoï thoï trì, ñoïc tuïng phaùp naøy. Neân caùc Ñöùc Nhö Lai nghó:
“Laøm caùch naøo ñeå chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toàn taïi laâu daøi
ôû ñôøi, baèng caùch naøo ñeå chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa söï
hoaïi dieät, laøm sao ñeå chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc chuùng
sinh thoï trì, ñoïc tuïng, giaûng noùi, löu truyeàn roäng raõi trong theá gian
maø caùc ma aùc khoâng tìm ñöôïc choã sô hôû.”
Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc trong taát
caû thôøi baèng moïi caùch khen ngôïi, hoä nieäm phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña. Vì sao? Vì phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø meï caùc
Ñöùc Phaät, Nhaát thieát trí cuûa caùc Ñöùc Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh
Ñaúng Giaùc sinh ra töø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaân thaät. Phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laïi laø chæ thò caùc Ñöùc Phaät vaø hieån baøy caùc
töôùng theá gian. Caùc Ñöùc Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng Giaùc ôû
quaù khöù, vò lai ñaõ ñöôïc, seõ ñöôïc thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu nhôø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø taát caû caùc
Ñöùc Nhö Lai, Chaùnh Ñaúng Giaùc hieän taïi ôû voâ löôïng, voâ soá theá giôùi
trong möôøi phöông vì taát caû chuùng sinh thuyeát phaùp, laøm lôïi ích, cuõng
nhôø phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng
Naøy Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, ba ñôøi caùc Ñöùc Nhö Lai ñeàu töø
trong phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø ñeán, phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy hay sinh ra caùc Ñöùc Nhö Lai, vì theá phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña luoân chæ thò caùc Ñöùc Phaät vaø thöôøng hieån baøy caùc töôùng theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña hay hieån baøy caùc töôùng theá gian. Vaäy theá naøo laø töôùng theá
gian? Xin Ñöùc Theá Toân vì chuùng con chæ daïy.
–Naêm aám saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø töôùng theá gian. Phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hieån baøy töôùng nhö vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taïi sao Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chæ thò
phaùp naêm aám laø theá gian?
–OÂng neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hieån baøy töôùng naêm aám
hoaïi dieät maø khoâng hoaïi dieät, töï taùnh cuûa naêm aám khoâng taïo taùc,
khoâng sinh dieät, khoâng choã dieät. Vì sao? Vì töï taùnh Khoâng kia khoâng
taïo taùc, khoâng sinh dieät, khoâng choã dieät. Voâ töôùng, Voâ nguyeän töï
taùnh cuõng khoâng taïo taùc, khoâng sinh dieät, khoâng choã dieät. Töï taùnh
phaùp giôùi cuõng khoâng taïo taùc, khoâng sinh dieät, khoâng choã dieät. Naêm
aám naøy cuõng laïi nhö vaäy neân Ñöùc Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng
Giaùc noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chæ daïy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
ñeán, neân bieát nhö thaät taùnh cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Taïi sao
Ñöùc Nhö Lai bieát nhö thaät? Vì töï taùnh cuûa taát caû chuùng sinh töùc laø
taùnh nhö thaät, töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra, Ñöùc Nhö Lai
cuõng töø trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh ra. Neân Nhö Lai tuøy theo
taùnh voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh ñeàu bieát nhö thaät. Bôûi bieát nhö thaät
taùnh cuûa chuùng sinh neân taát caû taâm haønh cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh cuõng bieát nhö thaät. Do hieåu roõ taâm haønh voâ löôïng, voâ soá chuùng
www.daitangkinh.org
sinh neân Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chæ daïy töôùng theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñöùc Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neân bieát nhö thaät taâm thu phuïc, taâm loaïn ñoäng cuûa voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm thu phuïc cuûa chuùng sinh?
Vì Nhö Lai bieát nhö thaät söï hoäi hôïp vaø ly taùn ôû trong phaùp taùnh, do
bieát nhö thaät neân bieát roõ nhieáp taâm chuùng sinh. Vì theá Nhö Lai nhôø
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh vôùi
nhieáp taâm nhö vaäy. Vì sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm taùn loaïn cuûa chuùng
sinh? Vì Nhö Lai bieát taâm voâ töôùng ôû trong phaùp taùnh, taâm voâ töôùng
töùc laø taâm khoâng taän cuõng khoâng phaûi khoâng taän. Neáu bieát nhö thaät
töôùng taän vaø khoâng taän thì ñoù laø bieát roõ taâm loaïn ñoäng cuûa chuùng
sinh. cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm taùn loaïn nhö vaäy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neân bieát nhö thaät taâm voâ taän cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát taâm voâ taän cuûa chuùng sinh? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì bieát
taâm khoâng hoaïi dieät. Taâm khoâng hoaïi dieät töùc laø taâm khoâng sinh
dieät, taâm khoâng sinh dieät töùc laø taâm khoâng nöông, khoâng truï, khoâng
coù töôùng taän cuøng gioáng nhö hö khoâng roäng lôùn khoâng cuøng taän.
Töôùng cuûa taâm cuõng vaäy, cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña maø bieát ñöôïc taâm voâ taän nhö vaäy cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân bieát
nhö thaät caùc taâm nhieãm cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát taâm nhieãm cuûa chuùng sinh? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát
roõ töôùng nhö thaät cuûa taâm nhieãm, töùc laø chaúng phaûi nhieãm, cho neân
Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh taâm nhieãm nhö vaäy.
nhö thaät taâm lìa nhieãm cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát taâm lìa nhieãm cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát roõ
töï taùnh cuûa taâm nhieãm, töùc laø taâm xa lìa nhieãm maø khoâng lìa töôùng
taâm nhieãm. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát
ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm lìa nhieãm nhö vaäy.
nhö thaät caùc taâm naêng duyeân cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm naêng duyeân cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh?
Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát roõ A-laïi-da vaø caùc taâm naêng duyeân khoâng
coù töôùng taâm naêng duyeân. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm naêng duyeân nhö
vaäy.
nhö thaät caùc taâm naêng thuû cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm naêng thuû cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh? Tu-
boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát roõ khoâng coù töôùng bò naém giöõ lìa töôùng naém
giöõ, töùc laø khoâng theå naém giöõ. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm naêng thuû nhö
vaäy.
nhö thaät caùc taâm höõu laäu cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát ñöôïc taâm höõu laäu cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai
bieát roõ taâm khoâng coù töï taùnh, khoâng töï taùnh töùc laø khoâng coù phaân
bieät. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm höõu laäu nhö vaäy.
nhö thaät caùc taâm voâ laäu cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát ñöôïc taâm voâ laäu cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát
roõ taâm khoâng coù töï taùnh, töùc laø chaúng phaûi taâm phaân bieät. Cho neân
Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh taâm voâ laäu nhö vaäy.
nhö thaät taâm tham cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai
bieát ñöôïc taâm tham cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát truï
vaøo tham töùc laø khoâng nhö thaät, taâm nhö thaät töùc khoâng truï vaøo tham,
nhöng trong phaùp bình ñaúng khoâng coù taâm tham thì coù theå ñöôïc. Cho
neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng,
voâ soá chuùng sinh taâm saân haän nhö vaäy.
www.daitangkinh.org
taâm lìa tham cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai bieát
ñöôïc taâm lìa tham cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát töôùng
nhö thaät cuûa taâm tham hoaëc ly tham ñeàu khoâng theå ñöôïc, vì khoâng
theå ñöôïc neân khoâng lìa töôùng taâm tham. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm
lìa tham nhö vaäy.
nhö thaät taâm saân haän cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai
bieát ñöôïc taâm saân haän cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát
taâm ôû trong vaéng laëng thì lìa töôùng troùi buoäc khoâng coù caùc phaân bieät.
Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm tham nhö vaäy.
nhö thaät taâm xa lìa saân haän cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát taâm xa lìa saân haän cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát taâm vaø phaùp khoâng phaûi hai, töø trong chaân thaät maø sinh ra.
löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm lìa saân haän nhö vaäy.
nhö thaät taâm si cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai bieát
ñöôïc taâm si cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát, neáu taâm ôû
trong si thì taâm khoâng nhö thaät. Neâu taâm nhö thaät thì khoâng ôû trong
si. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm si nhö vaäy.
nhö thaät taâm lìa si cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai
bieát ñöôïc taâm lìa si cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát, neáu
taâm chaáp vaøo coù laø taâm chaïy theo töôùng si, neáu taâm nhö thaät thì
khoâng ôû trong si meâ do ñoù khoâng coù töôùng taâm lìa si. Cho neân Nhö
Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá
chuùng sinh taâm si nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña neân bieát ñöôïc nhö thaät taâm toäi loãi cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh. Vì sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm toäi loãi cuûa chuùng sinh? Tu-boà-
ñeà! Vì Nhö Lai bieát, neáu taâm sinh toäi loãi thì taâm khoâng nhö thaät,
neáu taâm nhö thaät thì khoâng sinh toäi loãi, nhöng ôû trong phaùp bình
ñaúng tìm taâm toäi loãi khoâng theå ñöôïc. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo
toäi loãi nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm lìa toäi loãi cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm lìa toäi loãi cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát roõ, neáu taâm chaáp tröôùc thì toäi loãi theo ñoù sinh, neáu taâm nhö
thaät thì khoâng sinh toäi loãi. Do vaäy, khoâng coù töôùng taâm lìa toäi loãi.
löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm lìa toäi loãi nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm roäng khaép cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm roäng khaép cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát taâm naøy khoâng taêng, khoâng giaûm, khoâng döøng truï, khoâng
ñaém tröôùc. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát
ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm roäng khaép nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm khoâng roäng khaép cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh.
Vì sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm khoâng roäng khaép cuûa chuùng sinh? Tu-
boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát taâm khoâng coù xöù sôû, do khoâng coù xöù sôû neân
khoâng sinh khôûi cuõng khoâng coù roäng lôùn. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo
khoâng roäng khaép nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm to lôùn cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát ñöôïc taâm to lôùn cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát
taâm naøy töï taùnh bình ñaúng, khoâng sai khaùc. Cho neân Nhö Lai nhôø
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh
taâm to lôùn nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm chaúng to lôùn cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì
sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm chaúng to lôùn cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà!
www.daitangkinh.org
Vì Nhö Lai bieát taâm khoâng coù ñeán ñi. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm
chaúng to lôùn nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm voâ löôïng cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm voâ löôïng cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát taâm khoâng nöông töïa, döøng truï. Do khoâng nöông töïa, döøng
truï neân khoâng coù haïn löôïng. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña maø bieát taâm voâ löôïng cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh nhö
vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm hieån hieän cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm hieån hieän cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát töï taùnh cuûa taâm khoâng coù hieån hieän. Cho neân Nhö Lai nhôø
vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh
coù taâm hieån hieän nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm chaúng coù hieån hieän cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh. Vì sao Nhö Lai bieát taâm chaúng coù hieån hieän cuûa chuùng sinh?
Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát taâm khoâng coù hình töôùng, töï taùnh lìa caùc
töôùng. Do töï taùnh lìa caùc töôùng neân chaúng hieän maø chaúng phaûi chaúng
hieän. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh taâm chaúng coù hieån hieän nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm thaéng thöôïng cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì
sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm thaéng thöôïng cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà!
Vì Nhö Lai bieát, neáu taâm nhö thaät thì khoâng coù sinh khôûi cuõng
khoâng coù thaéng thöôïng. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh coù taâm thaéng
thöôïng nhö vaäy.
ñöôïc nhö thaät taâm voâ thöôïng cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm voâ thöôïng cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
Lai bieát taâm khoâng coù choã ñöôïc, lìa caùc hyù luaän. Cho neân Nhö Lai
nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng
sinh coù taâm voâ thöôïng nhö vaäy.
nhö thaät taâm ñònh cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai
bieát ñöôïc taâm ñònh cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát taâm
naøy bình ñaúng, trong phaùp bình ñaúng khoâng coù töôùng loaïn vaø ñònh,
cuõng gioáng nhö hö khoâng vaéng laëng khoâng ñoäng. Cho neân Nhö Lai
sinh coù taâm ñònh nhö vaäy.
nhö thaät taâm chaúng ñònh cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát ñöôïc taâm chaúng ñònh cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai
bieát taâm voâ ñaúng ñaúng töùc laø taâm bình ñaúng. Vì taâm bình ñaúng neân
khoâng theå ñöôïc töôùng taâm chaúng ñònh. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh coù
taâm chaúng ñònh nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân
bieát ñöôïc nhö thaät taâm giaûi thoaùt cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh.
Vì sao Nhö Lai bieát ñöôïc taâm giaûi thoaùt cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà!
Vì Nhö Lai bieát töï taùnh cuûa chuùng sinh laø giaûi thoaùt, taùnh cuûa
chuùng sinh töùc laø taùnh giaûi thoaùt. Cho neân Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña maø bieát ñöôïc voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh coù taâm
giaûi thoaùt nhö vaäy.
nhö thaät taâm chaúng giaûi thoaùt cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao
Nhö Lai bieát ñöôïc taâm chaúng giaûi thoaùt cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà!
Vì Nhö Lai bieát töï taùnh cuûa taâm khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng döøng,
chaúng phaûi quaù khöù, hieän taïi, vò lai ba ñôøi coù theå ñöôïc, lìa taùnh giaûi
thoaùt thì khoâng theå ñöôïc töôùng chaúng giaûi thoaùt. Cho neân Nhö Lai
sinh coù taâm chaúng giaûi thoaùt nhö vaäy.
ñöôïc taâm khoâng theå thaáy cuûa voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö
Lai bieát ñöôïc taâm khoâng theå thaáy cuûa chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö
www.daitangkinh.org
Lai bieát taâm cuûa chuùng sinh khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng phaân
bieät, khoâng choã naém giöõ, lìa caùc töôùng neân khoâng theå thaáy, vôùi Tueä
nhaõn vaø Thieân nhaõn coøn khoâng theå thaáy, huoáng chi laø Nhuïc nhaõn.
löôïng, voâ soá chuùng sinh coù taâm khoâng theå thaáy nhö vaäy.
Phaät baûo:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Caùc taâm nhö vaäy, Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, taát caû chuùng ñeàu ñöôïc bieát nhö thaät. Vì theá noùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña hay hieån baøy caùc töôùng theá gian.


QUYEÅN 13
Phaåm 12: HIEÅN BAØY THEÁ GIAN (Phaàn 2)

–Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân bieát nhö thaät voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh, caùc kieán chaáp veà ngaõ vaø söï sinh dieät cuûa
caùc haønh. Vì sao Nhö Lai bieát caùc chuùng sinh, caùc kieán chaáp veà ngaõ
vaø söï sinh dieät cuûa caùc haønh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai bieát roõ nguyeân
nhaân cuûa chuùng sinh vaø söï sinh dieät cuûa caùc haønh laø nöông vaøo saéc
maø phaùt sinh vaø nöông vaøo thoï, töôûng, haønh, thöùc maø phaùt sinh. Vì
sao nöông vaøo saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc maø phaùt sinh? Vì phaùt sinh
do taø kieán nhaân ngaõ, vôùi taø kieán naøy thaáy ngaõ vaø theá gian laø thöôøng,
saéc laø thöôøng; ngaõ vaø theá gian laø voâ thöôøng, cuõng thöôøng, cuõng voâ
thöôøng, chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng; ngaõ vaø theá gian laø
thöôøng; thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thöôøng; ngaõ vaø theá gian laø voâ
thöôøng, cuõng thöôøng, cuõng voâ thöôøng, chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi
voâ thöôøng; thoï, töôûng, haønh, thöùc laø voâ thöôøng, cuõng thöôøng, cuõng voâ
thöôøng, chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng.
Laïi nöõa, ngaõ vaø theá gian höõu bieân, saéc laø höõu bieân; ngaõ vaø
theá gian laø voâ bieân, saéc laø voâ bieân; ngaõ vaø theá gian laø voâ bieân,
cuõng höõu bieân, cuõng voâ bieân, chaúng phaûi höõu bieân, chaúng phaûi voâ
bieân; saéc laø voâ bieân, cuõng höõu bieân, cuõng voâ bieân, chaúng phaûi höõu
bieân, chaúng phaûi voâ bieân; ngaõ vaø theá gian höõu bieân; thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø höõu bieân; ngaõ vaø theá gian laø voâ bieân, cuõng höõu bieân,
cuõng voâ bieân, chaúng phaûi höõu bieân, chaúng phaûi voâ bieân; thoï, töôûng,
haønh, thöùc laø voâ bieân, cuõng höõu bieân, cuõng voâ bieân, chaúng phaûi höõu
bieân, chaúng phaûi voâ bieân.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, saéc sau khi cheát laø toàn taïi, hay khoâng toàn taïi, cuõng
toàn taïi, cuõng khoâng toàn taïi, chaúng toàn taïi, chaúng phaûi khoâng toàn taïi.
Nhö vaäy, thoï, töôûng, haønh, thöùc sau khi cheát toàn taïi hay khoâng toàn
taïi, cuõng toàn taïi, cuõng khoâng toàn taïi, chaúng toàn taïi, chaúng phaûi
khoâng toàn taïi.
Laïi nöõa, thaân töùc laø töï ngaõ, thaân khaùc töï ngaõ khaùc. Nhö vaäy saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thaân laø töï ngaõ; saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
khaùc thaân, khaùc töï ngaõ hieåu bieát naøy ñeàu nöông vaøo naêm aám maø phaùt
sinh. Nhöõng quan nieäm ñoù ñeàu laø nhöõng hieåu bieát si meâ khaùc nhau veà
ngaõ. Ñöùc Nhö Lai bieát roõ nhö thaät veà nhöõng kieán chaáp aáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì theá Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Ñaúng Giaùc
nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân bieát voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh
nhöõng kieán chaáp khaùc nhau veà ngaõ vaø söï sinh dieät nhö vaäy.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
neân bieát nhö thaät veà töôùng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuûa voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh. Vì sao Nhö Lai bieát veà töôùng cuûa saéc cuûa
chuùng sinh? Tu-boà-ñeà! Vì Nhö Lai thaáu roõ saéc nhö thaät. Vì sao Nhö
Lai bieát veà töôùng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc cuûa chuùng sinh? Tu-boà-
ñeà vì Nhö Lai bieát ñuùng nhö vaäy veà thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì yù nghóa naøy Nhö Lai noùi ñuùng söï sinh dieät
cuûa chuùng sinh töùc laø söï thaät cuûa naêm aám, söï thaät veà naêm aám töùc laø
söï thaät veà theá gian. Vì sao? Vì naêm aám laø theá gian. Cho neân söï thaät
veà naêm aám laø söï thaät veà theá gian, söï thaät veà theá gian töùc laø söï thaät
cuûa taát caû phaùp, söï thaät cuûa taát caû phaùp töùc laø söï thaät quaû Tu-ñaø-
hoaøn, söï thaät veà quaû Tu-ñaø-hoaøn töùc laø söï thaät veà quaû Tö-ñaø-haøm,
söï thaät veà quaû Tö-ñaø-haøm töùc laø söï thaät veà quaû A-na-haøm, söï thaät
veà quaû A-na-haøm töùc laø söï thaät veà quaû A-la-haùn, quaû Duyeân giaùc
töùc laø söï thaät cuûa Nhö Lai. Do ñoù Nhö Lai cuøng vôùi quaû Thanh vaên,
Duyeân giaùc vaø naêm aám, theá gian cho ñeán taát caû phaùp ñoàng nhaát.
Caùc söï thaät nhö vaäy chaúng phaûi moät taùnh, chaúng phaûi nhieàu taùnh,
töùc laø moãi moãi taùnh lìa moãi moãi taùnh, khoâng hai, khoâng phaân bieät,
khoâng taïo taùc, khoâng cuøng taän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân
chöùng ñaéc nhö thaät. Do chöùng ñaéc nhö thaät neân goïi laø Nhö Lai. Vì
nhaân duyeân naøy neân Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc noùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña chæ daïy theá gian. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø meï caùc
Ñöùc Phaät sinh ra caùc Ñöùc Phaät. Vì töø ñoù sinh neân Ñöùc Phaät bieát nhö
thaät veà taát caû caùc phaùp laø nhö nhö khoâng khaùc. Vì chöùng söï thaät naøy
neân chö Phaät xuaát hieän ôû theá gian ñeàu thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng
Baáy giôø Tu-boà-ñeà baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Theá Toân noùi phaùp nhö nhö aáy laø
toái thöôïng saâu xa. Ñöùc Theá Toân vì phaùp nhö nhö naøy maø ñöôïc quaû
Boà-ñeà.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp saâu xa naøy ngöôøi naøo coù theå tin
hieåu, chaúng leõ baäc an truï khoâng coøn thoaùi chuyeån quaû vò Ñaïi Boà-
taùt, maõn nguyeän A-la-haùn vaø ngöôøi chaùnh kieán môùi coù theå tin hieåu
chaêng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, nhö lôøi oâng noùi!
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Phaùp nhö nhö laø töôùng voâ taän saâu xa toái
thöôïng, Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc giaûng thuyeát töôùng voâ
taän aáy.
Khi aáy, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû trong Duïc giôùi vaø hai vaïn
Thieân töû ôû Saéc giôùi ñi ñeán choã Phaät ñaûnh leã roài ñöùng sang moät beân.
Baáy giôø, caùc Thieân töû ñeàu baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá Toân ñaõ noùi phaùp toái thöôïng saâu xa.
Vaäy töôùng ñoù ra sao?
Phaät daïy:
–Naøy caùc Thieân töû! Caùc phaùp laáy Khoâng laøm töôùng vaø Voâ
töôùng, Voâ nguyeän laøm töôùng. Töôùng ñoù khoâng sinh, khoâng dieät,
khoâng nhô, khoâng saïch. Phaùp giôùi vaéng laëng nhö hö khoâng, khoâng
choã nöông döïa döøng truï töùc laø töôùng maø voâ töôùng. Nhö Lai ÖÙng
Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc noùi töôùng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng nhö vaäy, töùc laø töôùng maø voâ töôùng, neân caùc töôùng naøy khoâng bò
töôùng laøm huûy hoaïi. Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la… trong theá gian ñeàu khoâng
theå hoaïi. Vì sao? Vì Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la ñeàu laø höõu töôùng.
www.daitangkinh.org
Naøy caùc Thieân töû! Neáu coù ngöôøi hoûi hö khoâng do ai taïo ra thì
ngöôøi ñoù hoûi coù ñuùng khoâng?
Caùc Thieân töû baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì hö khoâng khoâng coù taïo taùc, hö
khoâng laø voâ vi thì ai coù theå taïo laäp.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
sinh ra töø phaùp khoâng hai, noùi caùc phaùp töôùng cuõng khoâng hai töôùng.
Vì sao? Vì Nhö Lai ñaéc töôùng aáy töùc laø khoâng choã truï, neân Phaät noùi
caùc phaùp khoâng coù töôùng taïo taùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töôùng aáy thaät saâu xa. Nhö Lai ñaéc
töôùng aáy thaønh baäc Ñaúng Chaùnh Giaùc duøng trí voâ ngaïi thuyeát giaûng
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø choã haønh xöù
cuûa caùc Ñöùc Phaät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc
nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø hieån baøy töôùng nhö thaät theá gian
kia. Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc nöông vaøo
vaøo phaùp maø cung kính cuùng döôøng; toân troïng khen ngôïi phaùp. Phaùp
aáy töùc laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña; coù Phaät hay khoâng coù Phaät trong ñôøi
phaùp naøy vaãn thöôøng truù. Cho neân Nhö Lai döïa vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, nhôø nöông töïa maø Nhö Lai tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, do
tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân chöùng Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, naøy Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, Phaät laø Baäc bieát aân vaø
baùo aân. Giaû söû coù ngöôøi hoûi: “Ai laø ngöôøi bieát aân baùo aân?” Neân ñaùp:
“Phaät laø ngöôøi bieát aân baùo aân.” Vì sao? Vì Nhö Lai haønh ñaïo nhôø
vaøo hoïc phaùp maø ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nay laïi giöõ
gìn ñaïo phaùp aáy. Tu-boà-ñeà! Choã hoïc vaø haønh cuûa Nhö Lai töùc laø
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Do nghóa naøy neân Nhö Lai ñöôïc goïi laø ngöôøi
chaân thaät baùo aân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát taát caû caùc phaùp khoâng coù taïo taùc,
khoâng töôùng taïo taùc neân ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Nay Nhö Lai noùi nhö thaät taát caû phaùp khoâng taïo taùc, khoâng töôùng taïo
taùc cuõng laø Nhö Lai chaân thaät baùo aân.
Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai bieát taát caû phaùp ñeàu töø trong Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña phaùt sinh, nay laïi noùi nhö thaät veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
hieån baøy theá gian cuõng laø Nhö Lai chaân thaät baùo aân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taát caû caùc phaùp kia ñeàu khoâng thaáy,
khoâng bieát, thì sao Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc noùi Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña laø ñeå chæ daïy cho theá gian?
–Laønh thay, laønh thay! OÂng coù theå hoûi Nhö Lai nghóa lyù saâu xa
naøy. Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Taát caû caùc phaùp khoâng ai bieát, khoâng ai
thaáy. Vì sao taát caû caùc phaùp khoâng ai bieát, khoâng ai thaáy? Vì taát caû
caùc phaùp laø khoâng, khoâng nöông töïa cho neân taát caû caùc phaùp khoâng
ai bieát, khoâng ai thaáy. Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc giaùc ngoä
phaùp naøy neân môùi giaûng thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeå chæ daïy cho
theá gian. Chæ daïy cho theá gian nhö theá naøo? Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu
khoâng thaáy saéc, khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc thì ñoù laø chæ baøy
cho theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Sao goïi laø khoâng thaáy saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng duyeân nôi saéc phaùt sinh thöùc thì
goïi laø khoâng thaáy saéc. Neáu khoâng duyeân nôi thoï, töôûng, haønh, thöùc
phaùt sinh thöùc thì goïi laø khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc.
Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng thaáy saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc töùc laø
khoâng thaáy theá gian. Neáu khoâng thaáy theá gian thì goïi laø chaân thaät
thaáy theá gian. Vì sao chaân thaät thaáy theá gian? Vì theá gian laø khoâng,
neân töôùng cuûa theá gian laø lìa, vaéng laëng, khoâng oâ nhieãm. Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña ñaõ hieån baøy nhö vaäy, Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc cuõng noùi nhö vaäy.
Μ
www.daitangkinh.org
Phaåm 13: KHOÂNG THEÅ NGHÓ BAØN

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy toái
thöôïng saâu xa. Vì ñaïi nhaân duyeân neân xuaát hieän, laø vieäc khoâng theå
nghó baøn, khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå tính, khoâng gì
saùnh baèng.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø toái
thöôïng raát saâu xa, vì laø ñaïi nhaân duyeân neân môùi xuaát hieän, laø vieäc
khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå tính,
khoâng gì saùnh baèng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì vieäc khoâng theå nghó baøn gì maø xuaát hieän?
Vì phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí, phaùp Nhaát thieát trí.
Caùc phaùp nhö vaäy khoâng theå nghó baøn, chaúng phaûi taâm, chaúng phaûi
taâm sôû phaùp maø coù theå thay ñoåi. Trong ñoù khoâng coù phaân bieät cho
neân phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø vieäc khoâng theå nghó baøn maø xuaát
hieän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì phaùp khoâng theå noùi naøo maø xuaát hieän ôû theá
gian? Vì phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí, phaùp Nhaát
thieát trí. Caùc phaùp nhö vaäy chaúng phaûi choã taâm neâu ra ñöôïc, cho neân
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì vieäc khoâng theå neâu ra aáy môùi xuaát
hieän trong theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì vieäc khoâng theå löôøng gì maø xuaát hieän trong
theá gian? Vì phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí, phaùp Nhaát
thieát trí. Caùc phaùp nhö vaäy vöôït qua caùc söï so löôøng khoâng coù haïn
löôïng, cho neân phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì vieäc khoâng theå löôøng
naøy môùi xuaát hieän trong theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì vieäc khoâng theå tính ñeám gì maø xuaát hieän
trong theá gian? Vì phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí,
phaùp Nhaát thieát trí. Caùc phaùp nhö vaäy khoâng theå nghó baøn, phi taâm,
phaùp phi taâm soá trong chuùng hoäi khoâng coù phaân bieät, cho neân phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì vieäc khoâng theå nghó baøn aáy maø xuaát hieän
trong theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì vieäc khoâng gì saùnh baèng gì maø xuaát hieän
trong theá gian? Vì phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí, phaùp
Nhaát thieát trí. Caùc phaùp nhö vaäy khoâng coù phaùp ngang baèng, huoáng
gì laø vöôït hôn, cho neân phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì khoâng gì saùnh
baèng môùi xuaát hieän trong theá gian.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï
nhieân trí, phaùp Nhaát thieát trí, caùc phaùp nhö vaäy khoâng theå nghó baøn,
khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå tính, khoâng gì saùnh baèng.
Saéc kia cuõng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng,
khoâng theå tính, khoâng gì saùnh baèng; thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå tính,
khoâng gì saùnh baèng chaêng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Saéc khoâng theå nghó baøn,
khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå tính, khoâng gì saùnh baèng;
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi,
khoâng theå löôøng, khoâng theå tính, khoâng gì saùnh baèng; cho ñeán taát caû
caùc phaùp cuõng khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi, khoâng theå löôøng,
khoâng theå tính, khoâng gì saùnh baèng. Vì sao? Vì saéc ôû trong phaùp taùnh
khoâng coù taâm vaø taâm sôû phaùp; thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû trong phaùp
taùnh cuõng khoâng coù taâm vaø taâm sôû phaùp; cho ñeán taát caû caùc phaùp
trong phaùp taùnh cuõng khoâng coù taâm vaø taâm sôû phaùp. Tu-boà-ñeà! Saéc,
thoï, töôûng, haønh, thöùc ôû trong phaùp taùnh khoâng coù taâm vaø taâm sôû
phaùp neân khoâng theå nghó baøn, khoâng theå noùi, cho ñeán taát caû phaùp
cuõng khoâng theå nghó baøn, cuõng khoâng theå noùi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå löôøng cho
ñeán taát caû caùc phaùp cuõng khoâng theå löôøng. Vì sao saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng theå löôøng? Cho ñeán taát caû phaùp khoâng theå löôøng?
Vì khoâng theå ñöôïc neân saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cho ñeán taát caû
phaùp khoâng coù taïo taùc. Do khoâng taïo taùc neân saéc, thoï, töôûng, haønh,
www.daitangkinh.org
thöùc cho ñeán taát caû phaùp khoâng sinh. Vì khoâng sinh neân saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho ñeán taát caû phaùp khoâng khoâng theå löôøng.
Naøy Tu-boà-ñeà! Do saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng theå tính
cho ñeán taát caû phaùp cuõng khoâng theå tính. Vì sao? Vì vöôït qua soá
ñeám.
Tu-boà-ñeà! Do saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng gì saùnh baèng
cho ñeán taát caû phaùp cuõng khoâng gì saùnh baèng. Vì sao? Vì nhö hö
khoâng bình ñaúng, taát caû phaùp cuõng vaäy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Hö khoâng coù taâm vaø taâm
sôû phaùp khoâng?
–Taát caû phaùp kia cuõng laïi nhö vaäy. Hö khoâng khoâng theå nghó
baøn, taát caû caùc phaùp cuõng khoâng theå nghó baøn. Hö khoâng khoâng theå
noùi, taát caû caùc phaùp cuõng khoâng theå noùi. Hö khoâng khoâng theå löôøng,
taát caû caùc phaùp cuõng khoâng theå löôøng. Hö khoâng khoâng theå tính ñeám,
taát caû caùc phaùp cuõng khoâng theå tính ñeám. Hö khoâng khoâng gì saùnh
baèng, taát caû caùc phaùp cuõng khoâng gì saùnh baèng. Cho neân caùc phaùp lìa
caùc phaân bieät, neáu phaân bieät ñeàu laø do nghieäp thöùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Tröø dieät caùc söï so löôøng tính toaùn goïi laø
khoâng theå nghó baøn, chaúng phaûi choã noùi ñöôïc goïi laø khoâng theå noùi;
khoâng coù löôøng goïi laø khoâng theå löôøng, vöôït qua söï tính ñeám goïi laø
khoâng theå tính, nhö hö khoâng neân goïi khoâng gì saùnh baèng. Do ñoù
neân bieát phaùp Nhö Lai, phaùp Phaät, phaùp Töï nhieân trí, phaùp Nhaát
thieát trí cho ñeán taát caû caùc phaùp ñeàu nhö hö khoâng, khoâng theå nghó
baøn, khoâng theå noùi ñöôïc, khoâng theå löôøng, khoâng theå ñeám, khoâng
gì saùnh baèng.
Khi Phaät noùi phaùp moân khoâng theå nghó baøn, cho ñeán khoâng gì
saùnh baèng naøy. Trong chuùng hoäi coù naêm traêm Bí-soâ vaø hai möôi Bí-
soâ-ni khoâng coøn dính maéc caùc phaùp, döùt saïch caùc laäu, taâm ñöôïc giaûi
thoaùt, saùu möôi Öu-baø-taéc, ba möôi Öu-baø-di xa lìa traàn caáu ñöôïc
Phaùp nhaõn thanh tònh, ôû tröôùc Phaät ñeàu ñöôïc thoï kyù, hai möôi Boà-taùt
ñeàu chöùng phaùp Nhaãn voâ sinh, caùc Boà-taùt aáy ôû trong Hieàn kieáp seõ
ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái thöôïng raát
saâu xa, tröôùc ñaáy Theá Toân noùi vì nguyeân nhaân lôùn neân xuaát hieän,
vaäy töôùng aáy theá naøo?
–OÂng neân bieát, phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vì nhaân duyeân lôùn
neân môùi xuaát hieän. Vì phaùp Phaät, phaùp Duyeân giaùc, phaùp Thanh vaên
ñeàu ôû trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö trong theá gian vöông töû doøng Saùt-ñeá-lôïi
sau khi ñöôïc quaùn ñaûnh thì ôû quaû vò vua, caùc vieäc cuûa vua nhö vieäc
nöôùc, thaønh aáp, muoân daân… ñeàu giao phoù cho ñaïi thaàn, sau khi nhaän
roài caùc ñaïi thaàn thoáng lónh thi haønh. Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
laïi nhö vaäy. Vì phaùp Phaät, phaùp Duyeân giaùc, phaùp Thanh vaên ñeàu ôû
trong Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña bao quaùt caùc
phaùp. Nhö vaäy caùc phaùp goïi laø vieäc lôùn. Cho neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña vì vieäc lôùn naøy neân môùi xuaát hieän trong theá gian.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng thoï nhaän
vaø dính maéc saéc neân môùi xuaát hieän; khoâng thoï nhaän, khoâng dính maéc
thoï, töôûng, haønh, thöùc neân môùi xuaát hieän; khoâng thoï nhaän, khoâng
dính maéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn neân môùi
xuaát hieän; khoâng thoï nhaän, khoâng dính maéc quaû Duyeân giaùc vaø Nhaát
thieát trí neân môùi xuaát hieän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng thoï
nhaän, khoâng dính maéc Nhaát thieát trí maø xuaát hieän?
–YÙ oâng nghó sao? OÂng ñaõ chöùng ñaéc phaùp A-la-haùn, ñoái vôùi
phaùp aáy, oâng coù theå thaáy coù thoï nhaän vaø dính maéc khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Phaùp con chöùng ñaéc trong aáy con
khoâng thaáy coù, cuõng khoâng thoï nhaän vaø khoâng dính maéc.
www.daitangkinh.org

–Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng laïi nhö vaäy. Phaùp Nhö Lai
cho ñeán phaùp Nhaát thieát trí, trong caùc phaùp aáy khoâng choã thaáy,
khoâng thoï nhaän vaø khoâng dính maéc. Vì theá, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
khoâng thoï nhaän vaø khoâng dính maéc Nhaát thieát trí neân môùi xuaát
hieän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Theá Toân noùi thì Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña khoâng thoï nhaän, khoâng dính maéc laø phaùp toái thöôïng, raát saâu
xa, hieám coù, khoù ñöôïc. Vaäy thì Ñaïi Boà-taùt môùi an truï vaøo Ñaïi thöøa,
neáu nghe lôøi naøy maø taâm khoâng kinh sôï cuõng khoâng thoaùi chí, laïi tin
hieåu thì bieát Boà-taùt ñoù coù ñaày ñuû chaùnh nhaân. Vì ñaõ töøng gieo troàng
thieän caên ôû caùc Ñöùc Phaät tröôùc cho neân ngaøy nay nghe phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng nhöõng khoâng coù taâm kinh sôï maø
coøn tin hieåu.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, nhö lôøi oâng noùi!
Luùc aáy, caùc Thieân töû ôû coõi Saéc vaø coõi Duïc baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø toái
thöôïng, raát saâu xa, khoù hieåu, khoù vaøo. Neáu ngöôøi nghe ñöôïc chaùnh
phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy maø sinh loøng tin hieåu, neân bieát ngöôøi
aáy ñaõ töøng gieo troàng thieän caên vôùi caùc Ñöùc Phaät tröôùc.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Giaû söû chuùng sinh trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi ñeàu ñaõ an truï vaøo quaû vò tín, haïnh. Caùc chuùng sinh aáy
nhö lyù tu haønh troïn trong moät kieáp hoaëc ít hôn moät kieáp, thì khoâng
baèng coù ngöôøi chæ trong moät ngaøy ñoái vôùi chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña nhö lyù tö duy maø an truï vaøo phaùp nhaãn, coâng ñöùc ngöôøi naøy
hôn gaáp boäi coâng ñöùc cuûa caùc chuùng sinh kia.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái
thöôïng, raát saâu xa. Giaû söû chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu ñaõ an truï vaøo quaû vò tín, haïnh. Caùc chuùng sinh aáy nhö lyù tu
haønh troïn trong moät kieáp hoaëc ít hôn moät kieáp, thì khoâng baèng coù
ngöôøi nhö lyù tö duy maø an truï vaøo phaùp nhaãn, coâng ñöùc ngöôøi naøy
hôn gaáp boäi coâng ñöùc cuûa caùc chuùng sinh kia. Vì vaäy caùc oâng ñoái vôùi
chaùnh phaùp naøy phaûi toân troïng cung kính nhö lyù tu haønh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña toái thöôïng, raát saâu xa, hieám coù, khoù ñöôïc. Chuùng con ñeàu
tuøy hyû cung kính thoï trì.
Caùc Thieân töû khen ngôïi nhö vaäy roài ñaûnh leã saùt chaân Phaät ñi
quanh beân phaûi ba voøng, roài töø giaõ. Ñi caùch chuùng hoäi khoâng xa hoï
lieàn bieán maát moãi moät ñeàu veà coõi trôøi cuûa mình.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 14

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe chaùnh phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa maø taâm khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi chí,
khoâng nghi ngaïi, khoâng do döï, khoâng hoái haän, khoâng boû qua vaø tin
hieåu thì Boà-taùt naøy töø coõi naøo maø sinh ñeán ñaây?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu
xa maø taâm khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi chí, khoâng nghi ngaïi, khoâng
do döï, khoâng hoái haän, khoâng boû qua thì Boà-taùt naøy töø trong haïng
ngöôøi toái thöôïng maø sinh ñeán ñaây, laïi ñöôïc nghe chaùnh phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa naøy, thích nghe ghi nhôù vaø luoân gaàn guõi Phaùp
sö, nhö traâu ngheù khoâng rôøi xa meï. Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi
nhö vaäy. Ñoái vôùi chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa tin hieåu
chaéc chaén öa thích, nghe nhaän vaø luoân gaàn guõi Phaùp sö. Vì khoâng xa
rôøi vò Phaùp sö neân khoâng boû Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû coâng ñöùc nhö
vaäy coù phaûi vò Boà-taùt aáy töø coõi Phaät ôû phöông khaùc maát roài lieàn sinh
ñeán coõi naøy khoâng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû coâng ñöùc nhö
vaäy. Neân bieát Boà-taùt aáy ôû caùc coõi Phaät nôi phöông khaùc, cung kính,
nghe nhaän phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, laïi thöa hoûi nghóa
lyù trong aáy vaø töø coõi kia sinh ñeán coõi naøy, vì nhaân duyeân ñoù, nay khi
ñöôïc nghe chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, ñöôïc coâng ñöùc
cuõng laïi nhö vaäy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù caùc Boà-taùt ôû coõi trôøi Tri tuùc choã cuûa Ñaïi
Boà-taùt Töø Thò nghe chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, khoâng
coøn nghi ngaïi, laïi ôû trong phaùp aáy thöa hoûi nghóa lyù. Do nhaân duyeân
naøy, töø coõi kia maø sinh ñeán ñaây, khi ñöôïc nghe chaùnh phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa naøy cuõng laïi ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt tuy ñôøi tröôùc ñaõ töøng nghe
phaùp saâu xa naøy nhöng khoâng thöa hoûi nhö thaät nghóa lyù aáy, taâm coøn
nghi ngôø. Neân bieát Boà-taùt naøy chuyeån thaân sinh ñeán ñaây, neáu ñöôïc
nghe chaùnh phaùp saâu xa naøy thì taâm vaãn coøn nghi ngôø. Vì sao? Vì
ñôøi tröôùc khoâng thöa hoûi ñeán choã toät cuøng nghóa lyù aáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù Ñaïi Boà-taùt trong ñôøi tröôùc khi nghe
chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, töø moät ñeán naêm ngaøy coù
theå sinh loøng tin thanh tònh, thöa hoûi nghóa lyù aáy. Boà-taùt naøy khi
chuyeån thaân sinh ñeán ñaây, nghe chaùnh phaùp naøy lieàn tin hieåu khoâng
coøn nghi ngôø, laïi cuõng trong aáy maø thöa hoûi nghóa lyù. Vì sao? Vì
phaùp laø nhö theá.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu coù Boà-taùt trong ñôøi tröôùc khi nghe
chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, nhöng khoâng thöa hoûi
nghóa lyù cuõng khoâng theå theo lôøi daïy maø thöïc haønh. Cho neân baáy giôø
coù khi thích nghe, khi khoâng thích nghe. Vì taâm deã dao ñoäng neân
khoâng theå quyeát ñònh gioáng nhö taám vaûi mòn nheï thì bay theo gioù.
Tu-boà-ñeà! Neân bieát Boà-taùt naøy môùi truï vaøo phaùp Ñaïi thöøa, taâm chöa
thanh tònh, khoâng theå phaùt sinh söï tin hieåu chaéc chaén, khoâng gìn giöõ
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng thöïc haønh theo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
cho neân rôi vaøo trong quaû vò Thanh vaên hay Duyeân giaùc.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi ñi thuyeàn vaøo bieån boãng
nhieân thuyeàn bò vôõ, ngöôøi aáy khoâng naém ñöôïc phao hoaëc khuùc caây
hay mieáng vaùn… neân bieát ngöôøi aáy seõ bò cheát chìm. Do ñoù khoâng theå
ñeán ñöôïc bôø beân kia.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Ñoái vôùi Voâ thöôïng
www.daitangkinh.org
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, coù öa thích mong caàu, coù hieåu
bieát thöïc haønh, coù hyû laïc, coù xaû ly, coù tinh taán, coù taâm toân troïng saâu
xa, taâm thanh tònh xa lìa phoùng daät, khoâng taùn loaïn, tuy ñaày ñuû coâng
ñöùc nhö vaäy, nhöng khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phöông tieän
thieän xaûo giöõ gìn, thì Boà-taùt aáy khoâng theå thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát
trí, nöûa ñöôøng seõ bò thoaùi chí. Tu-boà-ñeà! Vì sao goïi laø nöûa ñöôøng?
Laïi thoaùi chí phaùp gì? Nöõa ñöôøng aáy laø quaû vò Thanh vaên, Duyeân
giaùc vaø phaùp thoaùi chí ñoù laø quaû vò Nhaát thieát trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi nhö coù ngöôøi ñi thuyeàn vaøo bieån, treân
ñöôøng ñi boãng nhieân thuyeàn bò vôõ, ngöôøi aáy lieàn naém ñöôïc phao
hoaëc khuùc caây hay mieáng vaùn… neân bieát ngöôøi aáy thoaùt khoûi naïn,
khoâng bò cheát chìm, ñöôïc yeân oån ñeán bôø kia.
xa, taâm thanh tònh xa lìa phoùng daät, khoâng taùn loaïn, ñaày ñuû coâng ñöùc
nhö vaäy, roài coøn ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phöông tieän thieän xaûo
giöõ gìn, thì Boà-taùt aáy nöûa ñöôøng khoâng thoaùi chí, khoâng rôi vaøo quaû
vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, coù theå thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi caàm bình saønh ñeán soâng,
ao, gieáng hoaëc suoái ñeå laáy nöôùc, nöûa ñöôøng ñi khoâng laâu thì bình aáy
bò vôõ, do ñoù khoâng laáy ñöôïc nöôùc. Vì sao? Vì bình nung chöa chín
neân bò vôõ trôû laïi nhö ñaát.
xa, taâm thanh tònh xa lìa phoùng daät, khoâng taùn loaïn, tuy ñaày ñuû coâng
ñöùc nhö vaäy, nhöng khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phöông tieän
thieän xaûo giöõ gìn, nöûa ñöôøng aáy seõ bò thoaùi chí rôi vaøo quaû vò Thanh
vaên, Duyeân giaùc, khoâng theå thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát trí.
Tu-boà-ñeà! Laïi nhö coù ngöôøi caàm bình saønh ñeán soâng, ao, gieáng
hoaëc suoái muoán laáy nöôùc, ngöôøi aáy tuøy theo choã ñi ñeán laáy ñöôïc
nöôùc ñem veà, bình aáy cöùng chaéc khoâng bò phaù vôõ. Vì sao? Vì bình aáy
ñöôïc nung chín.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Ñoái vôùi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, coù öa thích mong caàu,
coù hieåu bieát thöïc haønh, coù hyû laïc, coù xaû ly, coù tinh taán, coù taâm toân
troïng saâu xa, taâm thanh tònh xa lìa phoùng daät, khoâng taùn loaïn, ñaày
ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, roài coøn ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phöông
tieän thieän xaûo giöõ gìn, thì Boà-taùt aáy trong haønh trình khoâng thoaùi
chí, khoâng rôi vaøo quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, ñöôïc thaønh töïu
quaû vò Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Nhö trong theá gian coù nhöõng thöông gia
thieáu trí tueä, ñeán bôø bieån laáy moät chieác thuyeàn chôû caùc cuûa caûi ñi
vaøo trong bieån, ñi chöa bao laâu thuyeàn aáy bò nöôùc vaøo laøm tan vôõ. Vì
sao? Vì thuyeàn aáy laøm khoâng ñöôïc kieân coá, caùc boä phaän cuûa thuyeàn
khoâng ñöôïc hoaøn bò. Do caùc thöông gia thieáu trí tueä neân khoâng bieát,
môùi duøng chôû baûo vaät nöõa ñöôøng thuyeàn ñaõ vôõ taøi saûn laïi tieâu tan.
Caùc thöông gia baáy giôø trôû veà vôùi söï öu buoàn.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, xa lìa phoùng daät, taâm khoâng taùn
loaïn, tuy ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, nhöng khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, phöông tieän thieän xaûo giöõ gìn, thì neân bieát Boà-taùt aáy nöûa
ñöôøng seõ bò thoaùi chí. Tu-boà-ñeà! Nöûa ñöôøng töùc laø rôi vaøo quaû vò
Thanh vaên hay Duyeân giaùc, maát ôû ñaây laø maát baûo vaät Nhaát thieát trí,
khoâng thaønh töïu haïnh töï lôïi vaø lôïi tha.
Naøy Tu-boà-ñeà! Laïi nhö coù caùc thöông gia coù trí tueä ñeán bôø
bieån, tìm chieác thuyeàn thaät toát, bieát chieác thuyeàn naøy laøm kieân coá
ñaày ñuû tieän nghi, caùc boä phaän ñeàu hoaøn bò môùi duøng chôû baûo vaät vaøo
bieån. Thuyeàn aáy khoâng bò trôû ngaïi ñi ñeán ñích, taøi vaät cuõng khoâng bò
maát maùt. Vì sao? Vì thöông gia kia coù trí tueä neân nöûa ñöôøng khoâng bò
öu buoàn.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, cho ñeán xa lìa phoùng daät, taâm
khoâng taùn loaïn, ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy roài, laïi ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, phöông tieän thieän xaûo giöõ gìn, neân bieát Boà-taùt naøy nöûa
ñöôøng khoâng coù thoaùi chí, khoâng rôi vaøo quaû vò Thanh vaên hay
Duyeân giaùc, coù theå thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát trí.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Laïi nhö trong theá gian coù ngöôøi giaø moät
traêm hai möôi tuoåi boãng moät luùc bò caùc chöùng beänh phong, vaøng da…
do vaäy chòu khoå treân giöôøng. Tu-boà-ñeà! YÙ oâng nghó sao? Neáu khi aáy
khoâng coù ngöôøi naâng ñôõ thì ngöôøi aáy coù theå töï mình ngoài daäy ñöôïc
khoâng?
Tu-boà-ñeà baïch:
–Ngöôøi aáy giaû söû coù theå ngoài daäy ñöôïc cuõng khoâng theå ñi moät
daëm hoaëc hai daëm cho ñeán moät do-tuaàn. Vì sao? Vì ngöôøi aáy ñaõ giaø
laïi coøn bò beänh gaây khoå.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Ñoái vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, xa lìa phoùng daät, taâm khoâng taùn
loaïn, tuy ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, nhöng khoâng coù Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, phöông tieän thieän xaûo giöõ gìn, neân bieát Boà-taùt aáy nöõa ñöôøng
seõ bò thoaùi chí, rôi vaøo quaû vò Thanh vaên hay Duyeân giaùc, khoâng theå
thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát trí.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ngöôøi giaø moät traêm hai möôi tuoåi kia tuy
laïi mang beänh chòu khoå treân giöôøng. Nhöng khi aáy coù hai löïc só ñeán
noùi vôùi oâng ta: “Hai chuùng toâi dìu oâng hai beân vaø ñöa ñeán nôi oâng
muoán, khoâng neân sôï khoâng ñeán nôi.” Nghe lôøi hoï oâng giaø ñöùng daäy,
nhôø hoï neân ñi ñeán nôi.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Ñoái vôùi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù tin nhaän, xa lìa phoùng daät, taâm
khoâng taùn loaïn, ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, neân bieát Boà-taùt aáy nöûa
ñöôøng khoâng thoaùi chí, khoâng rôi vaøo quaû vò Thanh vaên hay Duyeân
giaùc, coù theå thaønh töïu quaû vò Nhaát thieát trí. Vì sao? Vì phaùp laø nhö
vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc, coù loøng tin nhaän, cho ñeán xa lìa phoùng daät, taâm
khoâng taùn loaïn, ñaày ñuû coâng ñöùc nhö theá roài, laïi ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, phöông tieän thieän xaûo giöõ gìn, neân bieát Boà-taùt naøy quyeát
ñònh khoâng rôi vaøo quaû vò Thanh vaên hay Duyeân giaùc, thaønh töïu quaû
vò Nhaát thieát trí, ñeàu ñem coâng ñöùc naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng
Phaåm 15: THAÙNH HIEÀN (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi môùi hoïc ñaïo Boà-taùt ñoái vôùi Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa neân hoïc nhö theá naøo?
Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ngöôøi môùi hoïc ñaïo Boà-taùt neáu muoán hoïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña saâu xa thì phaûi gaàn guõi baäc Thieän tri thöùc, cung kính toân
troïng ñeå hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Baäc Thieän tri thöùc neân vì ngöôøi
môùi hoïc ñaïo Boà-taùt maø chæ daïy nhö lyù, giaûng thuyeát nhö thaät yù nghóa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Noùi nhö vaày: “Naøy thieän nam! OÂng ñaõ tu taäp
Boá thí ba-la-maät-ña, Trì giôùi ba-la-maät, Tinh taán ba-la-maät, Thieàn
ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc bao nhieâu coâng ñöùc ñeàu
hoài höôùng veà quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Laïi nöõa, khi
oâng ñem coâng ñöùc boá thí hoài höôùng veà quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc khoâng neân chaáp tröôùc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, chôù chaáp tröôùc saéc cho laø Boà-ñeà, chôù chaáp tröôùc thoï,
töôûng, haønh, thöùc cho laø Boà-ñeà. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí khoâng coù
chaáp tröôùc. Thieän nam! OÂng tu taäp veà giöõ giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán
khoâng bieáng nhaùc, thieàn ñònh vaéng laëng, trí tueä hieåu roõ, khi oâng ñem
coâng ñöùc nhö vaäy hoài höôùng veà quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thì khoâng neân chaáp tröôùc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, chôù chaáp tröôùc saéc cho laø Boà-ñeà, chôù chaáp tröôùc thoï, töôûng,
haønh, thöùc cho laø Boà-ñeà. Vì sao? Vì Nhaát thieát trí khoâng coù chaáp
tröôùc. Thieän nam! Vì theá oâng cuõng khoâng neân chaáp vaøo quaû vò Thanh
vaên, Duyeân giaùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Baäc Thieän tri thöùc neân vì haøng môùi hoïc Boà-taùt
maø chæ daïy nhö vaäy, laøm cho hoï daàn daàn vaøo saâu trong phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa naøy.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt mong caàu quaû vò Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì muoán laøm cho taát caû chuùng sinh tröø caùc
phieàn naõo an truï vaøo Nieát-baøn. Vôùi nhöõng haønh ñoäng khoù laøm cuûa
Boà-taùt nhö boá thí vôùi töôùng nhö vaäy; Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
Thieàn ñònh, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vôùi töôùng nhö vaäy, caùc töôùng saâu
xa khoù laøm vì theá Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì ngay trong luaân hoài naøy neân phaùt taâm
tinh taán chôù sôï haõi.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Haønh ñoäng cuûa Ñaïi Boà-taùt raát khoù
nhöng vì muoán lôïi ích an laïc, thöông xoùt theá gian vaø mong caàu quaû vò
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boà-taùt nghó: “Neáu ta thaønh töïu
quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì seõ cöùu giuùp cho theá
gian, laøm choã cho theá gian höôùng veà, laøm nhaø cho theá gian, laøm ñaïo
roát raùo cho theá gian, laøm aùnh saùng röïc rôõ cho theá gian, laøm baäc thaày
höôùng daãn cho theá gian, laøm nôi chaân thaät cho theá gian.” Vì theá neân
caùc Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
phaùt taâm ñaïi tinh taán.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì sao Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc quaû vò Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì cöùu giuùp theá gian? Vì Ñaïi Boà-taùt muoán
cho taát caû chuùng sinh trong theá gian döùt tröø söï khoå trong luaân hoài, ñoù
laø Ñaïi Boà-taùt thöôøng vì theá gian maø laøm vieäc cöùu giuùp lôùn.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì sao Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc thì laøm choã cho theá gian höôùng veà? Vì Ñaïi Boà-taùt
muoán cho taát caû chuùng sinh trong theá gian thoaùt khoûi sinh, giaø, beänh,
cheát, saàu bi, khoå naõo. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt laøm choã höôùng veà cho theá
gian.
ñaúng Chaùnh giaùc thì laøm nhaø cho theá gian? thuyeát phaùp khoâng chaáp
tröôùc cho chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng chaáp tröôùc nhö theá naøo?

–Khoâng chaáp tröôùc saéc, neân khoâng buoäc vaøo saéc; khoâng bò saéc
buoäc neân khoâng tham ñaém saéc; saéc khoâng troùi buoäc neân saéc khoâng
sinh dieät; vì saéc khoâng sinh dieät, neân khoâng bò chaáp tröôùc; do khoâng
bò chaáp tröôùc neân khoâng buoäc cuõng khoâng môû. Thoï, töôûng, haønh,
thöùc cuõng laïi nhö vaäy. Neáu khoâng buoäc vaøo thöùc thì khoâng tham ñaém
thöùc; neáu khoâng tham ñaém thöùc thì khoâng bò thöùc buoäc; bôûi thöùc
khoâng buoäc neân thöùc khoâng sinh dieät; vì thöùc khoâng sinh dieät neân
khoâng bò chaáp tröôùc, do khoâng chaáp tröôùc neân khoâng buoäc khoâng môû.
Taát caû caùc phaùp cuõng laïi nhö vaäy. Ñoái vôùi caùc söï thaáy bieát ñeàu
khoâng bò chaáp tröôùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc vì caùc chuùng sinh thuyeát phaùp nhö vaäy. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt laøm
nhaø ôû cho theá gian.
ñaúng Chaùnh giaùc laøm ñaïo roát raùo cho theá gian? Vì Ñaïi Boà-taùt khi
ñöôïc giaùc ngoä ñeàu giaûng thuyeát cho chuùng sinh nhö vaày: “Cöùu caùnh
cuûa saéc töùc laø chaúng phaûi saéc, cöùu caùnh cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc
töùc laø chaúng phaûi thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc nhö vaäy neân taát caû phaùp cuõng vaäy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu cöùu caùnh cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc cho ñeán taát caû phaùp ñeàu nhö vaäy thì caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu khoâng
theå ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì trong taát caû
phaùp khoâng coù phaân bieät nhö vaäy.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Taát caû caùc phaùp khoâng phaân bieät vaø bò
phaân bieät. Do vaäy neân Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Vì taát caû caùc phaùp toái thöôïng saâu xa, vi dieäu khoù vaøo, an truï
vaéng laëng khoâng ñaéc, khoâng chöùng, khoâng ñoäng, khoâng chuyeån. Tu-
boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vì caùc
chuùng sinh thuyeát phaùp nhö vaäy. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt laøm ñaïo cöùu
cho theá gian.
www.daitangkinh.org
ñaúng Chaùnh giaùc laøm hoøn ñaûo lôùn cho theá gian? Theá naøo laø hoøn ñaûo
lôùn?
Naøy Tu-boà-ñeà! Ví nhö vuøng ñaát coù nöôùc xung quanh ngaên caùch
thì goïi laø ñaûo. Taát caû caùc phaùp cuõng laïi nhö vaäy. Vì ñoaïn tröø saéc quaù
khöù, neân saéc vò lai cuõng ñoaïn tröø; vì ñoaïn tröø thoï, töôûng, haønh, thöùc
quaù khöù, neân thoï, töôûng, haønh, thöùc vò lai cuõng ñoaïn tröø, cho ñeán
ñoaïn tröø taát caû phaùp quaù khöù neân taát caû phaùp vò lai cuõng ñoaïn tröø. Do
ñoaïn tröø nhö theá neân taát caû phaùp ñeàu ñöôïc ñoaïn tröø. Nhöng töôùng
ñoaïn tröø naøy chaúng phaûi laø töôùng ñieân ñaûo, maø laø Nieát-baøn vaéng
laëng.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, vì caùc chuùng sinh thuyeát phaùp nhö vaäy. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt
laøm hoøn ñaûo lôùn cho theá gian.
ñaúng Chaùnh giaùc laøm aùnh saùng lôùn cho theá gian? Vì Ñaïi Boà-taùt ôû
trong sinh töû, vì caùc chuùng sinh neân laøm caùc phöông tieän ñeå chuùng
sinh nhoå muõi teân voâ minh ra khoûi khoå sinh töû, duøng aùnh saùng Nhaát
thieát trí phaù tan söï si meâ toái taêm cuûa chuùng sinh. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-
taùt laøm aùnh saùng lôùn cho theá gian.
ñaúng Chaùnh giaùc laøm baäc Thaày daãn ñöôøng cho theá gian? Vì Ñaïi
Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc giaûng thuyeát cho
chuùng sinh. “Töï taùnh cuûa saéc khoâng sinh khoâng dieät; töï taùnh cuûa
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng sinh khoâng dieät, töï taùnh cuûa caùc
phaùp phaøm phu cuõng khoâng sinh khoâng dieät, töï taùnh cuûa Thanh
vaên, Duyeân giaùc cuõng khoâng sinh khoâng dieät, töï taùnh cuûa Boà-taùt
cuõng khoâng sinh khoâng dieät, töï taùnh cuûa Phaät cuõng khoâng sinh
khoâng dieät, cho ñeán töï taùnh cuûa taát caû caùc phaùp cuõng khoâng sinh
khoâng dieät.”
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vì caùc chuùng sinh thuyeát phaùp nhö vaäy. Ñoù goïi laø Ñaïi
Boà-taùt laøm baäc thaày daãn ñöôøng cho theá gian.
Naøy Tu-boà-ñeà! Vì sao Ñaïi Boà-taùt khi thaønh töïu Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm nôi höôùng veà chaân thaät cho theá gian? Vì
Ñaïi Boà-taùt khi ñöôïc giaùc ngoä noùi saéc quy veà khoâng; noùi thoï, töôûng,
haønh, thöùc quy veà khoâng; noùi taát caû phaùp cuõng quy veà khoâng töùc laø
taát caû phaùp khoâng ñeán, khoâng ñi, töïa nhö hö khoâng, khoâng taïo taùc,
khoâng hình töôùng, khoâng döøng truï, khoâng choã truï, khoâng coù phaùp truï,
khoâng sinh dieät. Do taát caû phaùp khoâng ñeán, khoâng ñi, töïa nhö hö
khoâng, khoâng taïo taùc, khoâng hình töôùng, khoâng döøng truï, khoâng choã
truï, khoâng coù phaùp truï, khoâng sinh dieät, vì nghóa ñoù, töùc khoâng phaân
bieät vaø phaân bieät. Vì sao?
Vì saéc ôû trong taùnh khoâng, neân khoâng ñeán, khoâng ñi; thoï,
töôûng, haønh, thöùc ôû trong taùnh khoâng neân khoâng ñeán, khoâng ñi cho
ñeán taát caû phaùp truï trong taùnh khoâng neân khoâng ñeán khoâng ñi.
Trong ñoù, taïi sao höôùng ñeán khoâng, thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán,
ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ töôùng thì taát
caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån;
höôùng ñeán voâ nguyeän thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï
höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ taùc thì taát caû phaùp
ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán
voâ sinh thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng
thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ thuù thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù
laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ taùnh thì taát caû
phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån;
höôùng ñeán moäng thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán
khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán ngaõ thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán,
ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ ngaõ thì taát
caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån;
höôùng ñeán voâ bieân thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng
ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán tòch tónh thì taát caû phaùp ñeàu
höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán
Nieát-baøn thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng
thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ khôûi thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù
laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán voâ hoaøn thì taát caû
phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån;
www.daitangkinh.org
höôùng ñeán voâ truï thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng
ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán baát ñoäng thì taát caû phaùp ñeàu
höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán saéc
thì taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi
chuyeån; höôùng ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc thì taát caû phaùp ñeàu höôùng
ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi chuyeån; höôùng ñeán quaû A-la-
haùn, quaû Duyeân giaùc, quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì
taát caû phaùp ñeàu höôùng ñeán, ñoù laø söï höôùng ñeán khoâng thoaùi
chuyeån.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc giaûng thuyeát caùc phaùp höôùng ñeán khoâng nhö vaäy
cho caùc chuùng sinh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa toái
thöôïng naøy, ngöôøi naøo coù theå tin hieåu ñuùng ñaén?
–Neáu coù Ñaïi Boà-taùt ñaõ taïo moïi söï thaønh töïu veà thieän caên töø
caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû quaù khöù tu taäp
thaéng haïnh saâu xa cuûa Boà-taùt ñaõ laâu thì ñoái vôùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña saâu xa naøy môùi coù theå tin hieåu ñuùng ñaén.
–Ngöôøi coù theå tin hieåu töôùng traïng aáy ra sao?
–Ngöôøi xa lìa taùnh tham, saân, si laø töôùng traïng tin hieåu ñaày ñuû
töôùng traïng aáy thì coù theå tin hieåu phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa
naøy.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
saâu xa cuõng höôùng ñeán nhö vaäy, ñaõ ñöôïc söï höôùng ñeán aáy roài giaûng
thuyeát nhö thaät cho caùc chuùng sinh, laøm cho caùc chuùng sinh ñöôïc söï
höôùng ñeán ñoù.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Naøy Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
saâu xa cuõng höôùng ñeán nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt ñöôïc söï höôùng ñeán aáy
roài giaûng thuyeát nhö thaät cho caùc chuùng sinh, laøm cho caùc chuùng
sinh ñöôïc söï höôùng ñeán aáy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khi thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thuyeát phaùp nhö vaäy cho caùc chuùng sinh, ñoù goïi laø Ñaïi
Boà-taùt laøm nôi höôùng ñeán chaân thaät cho theá gian.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 15
Phaåm 15: THAÙNH HIEÀN (Phaàn 2)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-taùt raát khoù, ñoù laø vì
voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh maëc aùo giaùp tinh taán, laøm vieäc ñaïi trang
nghieâm, laøm cho khaép chuùng sinh ñaït ñöôïc ñaïi Nieát-baøn, nhöng hieåu
roõ töôùng cuûa chuùng sinh thì chaúng theå naém baét ñöôïc.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-
taùt raát khoù, vì voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh maø maëc aùo giaùp tinh taán,
laøm vieäc ñaïi trang nghieâm, laøm cho khaép chuùng sinh ñaït ñöôïc ñaïi
Nieát-baøn, nhöng hieåu roõ töôùng cuûa chuùng sinh thì chaúng theå naém
baét ñöôïc.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng bò saéc hoaëc môû hoaëc troùi neân laøm
vieäc ñaïi trang nghieâm; khoâng bò thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc môû hoaëc
troùi neân laøm vieäc ñaïi trang nghieâm; khoâng bò quaû vò Thanh vaên,
Duyeân giaùc, Phaät hoaëc môû hoaëc troùi neân laøm vieäc ñaïi trang nghieâm.
Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt khoâng vì trang nghieâm taát caû phaùp maø laøm
vieäc ñaïi trang nghieâm. Ñoù goïi laø laøm vieäc ñaïi trang nghieâm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña saâu xa nhö theá töùc laø Ñaïi Boà-taùt laøm vieäc ñaïi trang nghieâm.
Tuy thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa nhö theá nhöng caùc Ñaïi
Boà-taùt khoâng chaáp tröôùc ba nôi, ñoù laø quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc,
Phaät.
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö lôøi oâng noùi, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa nhö vaäy laø laøm vieäc ñaïi trang nghieâm. Tuy
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa aáy nhöng caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng
chaáp tröôùc quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, Phaät. Tu-boà-ñeà! OÂng hieåu
nghóa aáy theá naøo maø noùi nhö vaäy?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ cuøng
saâu xa, khoâng coù phaùp nhoû naøo coù theå ñöôïc tu taäp maø khoâng coù phaùp
tu taäp vaø khoâng coù ngöôøi tu taäp. Vì sao? Vì trong phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña saâu xa khoâng coù moät phaùp naøo coù theå sinh ra, töùc laø khoâng
coù sôû tu, nhö tu hö khoâng laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng tu taát caû
phaùp laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, tu khoâng chaáp tröôùc laø tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, tu voâ bieân laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, tu phaùp khoâng
tu laø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, tu maø khoâng chaáp thuû laø tu Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy vi dieäu
saâu xa! Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt naøo thöôøng hay tu taäp thì neân laáy
phaùp naøy laøm thí nghieäm ñeå bieåu thò töôùng aáy. Neáu coù Ñaïi Boà-taùt
ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa khoâng sinh tham ñaém vaø khoâng
mong caàu, laïi cuõng khoâng chaïy theo lôøi baøn luaän cuûa moïi ngöôøi, taâm
ñöôïc thanh tònh, loøng tin khoâng ñoåi, maø khi nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña saâu xa naøy khoâng kinh, khoâng sôï, khoâng lui, khoâng maát,
khoâng nghi, khoâng naïn, khoâng hoái, khoâng ñaém, taâm raát vui möøng, tin
hieåu thanh tònh, thì neân bieát Ñaïi Boà-taùt naøy khoâng coøn thoaùi chuyeån
ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Tröôùc ñaây ñaõ töøng nghe
phaùp saâu xa naøy ôû choã Ñöùc Phaät, laïi thöa hoûi nghóa lyù trong phaùp aáy.
Do nhaân duyeân naøy laïi ñöôïc nghe phaùp saâu xa aáy, khoâng kinh, khoâng
sôï… cho ñeán sinh taâm vui möøng tin hieåu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña saâu xa naøy khoâng kinh sôï roài, thì caàn phaûi laøm sao ñeå quan saùt
www.daitangkinh.org
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy?

–Ñaïi Boà-taùt muoán quan saùt Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì neân tuøy
theo taâm Nhaát thieát trí ñeå quan saùt.
Tu-boà-ñeà baïch:
–Theá naøo laø tuøy theo taâm Nhaát thieát trí ñeå quan saùt?
–Nöông vaøo hö khoâng ñeå quan saùt, töùc laø theo taâm Nhaát thieát
trí ñeå quan saùt. Theá naøo goïi laø nöông vaøo hö khoâng ñeå quan saùt?
Naøy Tu-boà-ñeà! Nöông vaøo hö khoâng ñeå quan saùt töùc laø khoâng
coù sôû quaùn. Vì vaäy môùi goïi laø nöông vaøo taâm Nhaát thieát trí ñeå quan
saùt Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì sao? Vì voâ löôïng laø Nhaát thieát trí.
Naøy Tu-boà-ñeà! Voâ löôïng töùc laø khoâng saéc; khoâng thoï, töôûng,
haønh, thöùc, khoâng ñaéc, khoâng chöùng, khoâng ñaïo phaùp, khoâng ñaïo
quaû, khoâng trí, khoâng thöùc, khoâng sinh, khoâng dieät, khoâng thaønh,
khoâng hoaïi, khoâng quaùn, khoâng sôû quaùn, khoâng taïo taùc, khoâng ngöôøi
taïo taùc, khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng phöông, khoâng höôùng, khoâng
truï, chaúng phaûi khoâng truï, thì ñoù laø voâ löôïng. Neáu thaáy laø voâ löôïng,
töùc laø rôi vaøo soá voâ löôïng. Neáu khoâng thaáy laø voâ löôïng, töùc laø nhö hö
khoâng voâ löôïng, Nhaát thieát trí cuõng voâ löôïng. Nhö vaäy, voâ löôïng töùc
laø khoâng ñaéc, khoâng chöùng. Vì theá khoâng theå do saéc maø ñaéc; khoâng
theå do thoï, töôûng, haønh, thöùc maø ñaéc; khoâng theå do Boá thí ba-la-maät-
ña maø ñaéc, khoâng theå do Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø
ñaéc.
Ñieàu ñoù nghóa laø gì? Nghóa laø saéc töùc laø Nhaát thieát trí; thoï,
töôûng, haønh, thöùc töùc laø Nhaát thieát trí; Boá thí ba-la-maät-ña töùc laø
Nhaát thieát trí, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-
la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø Nhaát thieát
trí.
Baáy giôø, vua trôøi Ñaïi phaïm, chuû coõi Sa-baø cuøng ñoâng ñuû
chuùng Thieân töû Saéc giôùi, vua trôøi Ñeá Thích cuøng ñoâng ñuû chuùng
Thieân töû Duïc giôùi ñi ñeán choã Phaät. Sau khi ñeán, hoï ñaûnh leã saùt
chaân Phaät, nhieãu beân phaûi ba voøng roài ñöùng qua moät beân, ñoàng
baïch vôùi Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña raát laø saâu xa,
khoù thaáy, khoù hieåu, khoâng theå ñaït ñöôïc taän coäi nguoàn giôùi haïn cuûa
phaùp aáy. Vaäy thì Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc döïa vaøo ñaâu
ñeå an truù trong ñaïo traøng, thaønh töïu quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc vaø noùi phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy?
Phaät baûo Phaïm vöông, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña raát laø saâu xa, khoù
thaáy, khoù hieåu, khoâng theå ñaït ñöôïc taän coäi nguoàn giôùi haïn cuûa phaùp
aáy, nhöng nhôø thaáy ñöôïc yù nghóa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy
neân Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc an truù nôi ñaïo traøng, thaønh
töïu quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø giaûng thuyeát Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa.
Naøy caùc Thieân töû! Nhö Lai tuy ñaéc Boà-ñeà nhöng khoâng thaáy
ngöôøi ñaéc vaø khoâng coù sôû ñaéc. Tuy giaûng thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña nhöng khoâng thaáy coù ngöôøi giaûng thuyeát, cuõng khoâng coù phaùp ñeå
giaûng thuyeát. Vì sao? Vì phaùp cuûa ta raát saâu xa, chaúng phaûi phaùp ñeå
giaûng thuyeát. Gioáng nhö hö khoâng raát saâu xa, phaùp naøy cuõng raát saâu
xa. Ngaõ raát saâu xa neân phaùp naøy cuõng raát saâu xa. Taát caû phaùp khoâng
ñeán, khoâng ñi, neân phaùp naøy raát saâu xa.
Luùc aáy, Phaïm vöông, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû laïi baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân, hy höõu thay! Baïch Thieän Theä, hy höõu
thay! Phaùp maø Theá Toân noùi, nhöõng ngöôøi tu haønh ôû theá gian khoù coù
theå tin, khoù coù theå hieåu. Vì sao? Vì ngöôøi tu haønh ôû theá gian coù söï
chaáp tröôùc, coøn Phaät thuyeát phaùp khoâng chaáp tröôùc. Vì vaäy, taát caû
phaùp lìa caùc söï chaáp tröôùc.
www.daitangkinh.org
Phaåm 16: CHAÂN NHÖ

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp Phaät noùi: “Tuøy thuaän taát caû phaùp,
lìa caùc chöôùng ngaïi”, nhöng taát caû phaùp hoaøn toaøn khoâng theå naém
baét ñöôïc, gioáng nhö hö khoâng lìa töôùng chöôùng ngaïi.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp nhö hö khoâng, neân taát caû caâu cuù
cuõng khoâng theå naém baét ñöôïc. Caùc phaùp bình ñaúng neân khoâng coù hai
phaùp. Caùc phaùp khoâng sinh neân phaùp sinh khoâng theå naém baét ñöôïc.
Caùc phaùp khoâng dieät neân phaùp dieät khoâng theå naém baét ñöôïc. Caùc
phaùp khoâng töôùng neân töôùng thuû khoâng theå naém baét ñöôïc. Caùc phaùp
khoâng nôi choán neân taát caû nôi choán khoâng theå naém baét ñöôïc.
Baáy giôø, Phaïm vöông, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh ra.
Vì sao? Vì phaùp maø Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà giaûng noùi ñeàu laø khoâng.
Khi aáy, Tröôûng laõo Tu-boà-ñeà lieàn baûo Phaïm vöông, Ñeá Thích
vaø caùc Thieân töû:
–Caùc oâng noùi Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh ra thì neân bieát: Vì theo
Nhö Lai tu haønh neân Nhö Lai khoâng sinh, theá neân Tu-boà-ñeà töø Nhö
Lai sinh.
Naøy caùc Thieân töû! Vì chaân nhö cuûa Nhö Lai khoâng ñeán, khoâng
ñi neân chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng ñeán, khoâng ñi. Vì chaân
nhö cuûa Nhö Lai xöa nay khoâng sinh neân chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà
xöa nay cuõng khoâng sinh. Vì sao? Vì chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø
chaân nhö cuûa taát caû phaùp, chaân nhö cuûa taát caû phaùp töùc laø chaân nhö
cuûa Nhö Lai. Chaân nhö cuûa taát caû phaùp cuõng laø chaân nhö cuûa Tu-
boà-ñeà. Vì caùc chaân nhö aáy khoâng töø ñaâu sinh, vì vaäy neân Tu-boà-ñeà
ôû trong phaùp chaân nhö tuøy Nhö Lai sinh, maø chaân nhö kia töùc chaúng
phaûi chaân nhö.
Naøy caùc Thieân töû! Nhö chaân nhö cuûa Nhö Lai khoâng truï,
chaúng phaûi khoâng truï; chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng truï,
chaúng phaûi khoâng truï. Nhö chaân nhö cuûa Nhö Lai khoâng taïo taùc,
chaúng phaûi khoâng taïo taùc, khoâng phaân bieät, chaúng phaûi khoâng phaân
bieät, neân chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng taïo taùc, chaúng phaûi
khoâng taïo taùc, khoâng phaân bieät, chaúng phaûi khoâng phaân bieät. Vì
chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà khoâng taïo taùc, chaúng phaûi khoâng taïo taùc,
khoâng phaân bieät, chaúng phaûi khoâng phaân bieät, töùc laø chaân nhö cuûa
Nhö Lai khoâng taïo taùc, chaúng phaûi khoâng taïo taùc, khoâng phaân bieät,
chaúng phaûi khoâng phaân bieät vaø khoâng chöôùng ngaïi. Vì khoâng
chöôùng ngaïi neân taát caû phaùp cuõng khoâng taïo taùc, chaúng phaûi khoâng
taïo taùc, khoâng phaân bieät, chaúng phaûi khoâng phaân bieät, lìa caùc
chöôùng ngaïi. Vì sao? Vì chaân nhö cuûa Nhö Lai, vì chaân nhö cuûa taát
caû phaùp ñoàng moät chaân nhö. Caùi nhö aáy khoâng hai, khoâng hai phaàn,
khoâng töôùng, khoâng phaân bieät. Chaân nhö cuûa caùi khoâng hai kia töùc
laø chaúng phaûi chaân nhö, chaúng phaûi khoâng chaân nhö, töùc laø noù
chaúng phaûi chaân nhö, chaúng phaûi khoâng chaân nhö. Caùi nhö aáy
khoâng hai, khoâng hai phaàn, khoâng töôùng, khoâng phaân bieät. Vì theá,
Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Naøy caùc Thieân töû! Nhö Lai khoâng taïo taùc chaân nhö, chaúng phaûi
khoâng taïo taùc chaân nhö, khoâng sôû höõu chaân nhö, chaúng phaûi khoâng
sôû höõu chaân nhö. Caùi nhö aáy khoâng hai, khoâng hai phaàn, khoâng
töôùng, khoâng phaân bieät. Vaäy neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Naøy caùc Thieân töû! Nhö chaân nhö cuûa Nhö Lai duø ôû ñaâu cuõng
thöôøng haèng, khoâng giaùn ñoaïn, khoâng hoaïi dieät; chaân nhö cuûa Tu-
boà-ñeà ôû baát cöù ñaâu cuõng thöôøng haèng, khoâng giaùn ñoaïn, khoâng hoaïi
dieät; chaân nhö cuûa taát caû phaùp duø ôû ñaâu cuõng thöôøng haèng, khoâng
giaùn ñoaïn, khoâng hoaïi dieät.
Chaân nhö cuûa Nhö Lai khoâng hình töôùng, khoâng chuyeån ñoäng,
khoâng sôû ñaéc; chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng khoâng hình töôùng, khoâng
chuyeån ñoäng, khoâng sôû ñaéc; chaân nhö cuûa taát caû phaùp cuõng khoâng
hình töôùng, khoâng chuyeån ñoäng, khoâng sôû ñaéc (neân Tu-boà-ñeà töø Nhö
Lai sinh ra).
Naøy caùc Thieân töû! Chaân nhö cuûa Nhö Lai khoâng khaùc chaân nhö
cuûa taát caû phaùp. Chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà khoâng khaùc chaân nhö cuûa
taát caû phaùp. Taát caû phaùp kia khoâng khaùc chaân nhö, töùc laø chaúng phaûi
chaân nhö. Caùi chaúng phaûi chaân nhö kia töùc laø chaân nhö cuûa taát caû
phaùp. Nhö vaäy, chaân nhö khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng hai, khoâng
www.daitangkinh.org
khaùc. Cho neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.

Caùc Thieân töû! Nhö chaân nhö cuûa Nhö Lai chaúng phaûi quaù khöù,
hieän taïi, vò lai. Chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà cuõng chaúng phaûi quaù khöù,
hieän taïi, vò lai. Chaân nhö cuûa taát caû phaùp cuõng chaúng phaûi quaù khöù,
hieän taïi, vò lai. Cho neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Naøy caùc Thieân töû! Chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø chaân nhö
khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng truï. Chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø chaân
nhö cuûa quaù khöù khoâng ñi. Chaân nhö cuûa quaù khöù töùc laø chaân nhö
cuûa Nhö Lai khoâng ñi. Chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø chaân nhö cuûa vò
lai khoâng ñeán. Chaân nhö cuûa vò lai töùc laø chaân nhö cuûa Nhö Lai
khoâng ñeán. Chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø chaân nhö cuûa hieän taïi
khoâng truï. Chaân nhö cuûa hieän taïi töùc laø chaân nhö cuûa Nhö Lai
khoâng truï. Chaân nhö cuûa Nhö Lai töùc laø chaân nhö cuûa quaù khöù, vò
lai, hieän taïi. Chaân nhö cuûa quaù khöù, vò lai, hieän taïi töùc laø chaân nhö
cuûa Nhö Lai. Hoaëc chaân nhö cuûa Nhö Lai, hoaëc chaân nhö cuûa quaù
khöù, vò lai, hieän taïi; hoaëc chaân nhö cuûa Tu-boà-ñeà, caùc chaân nhö aáy
khoâng hai, khoâng hai phaàn, khoâng töôùng, khoâng phaân bieät. Chaân
nhö cuûa taát caû phaùp cuõng khoâng hai, khoâng hai phaàn, khoâng töôùng,
khoâng phaân bieät.
Naøy caùc Thieân töû! Hoaëc chaân nhö cuûa Nhö Lai, hoaëc chaân nhö
cuûa Boà-taùt ñòa, hoaëc chaân nhö cuûa Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc, caùc chaân nhö aáy khoâng hai, khoâng hai phaàn, khoâng töôùng,
khoâng phaân bieät, hoaøn toaøn khoâng theå naém baét ñöôïc, vì ñeàu laø ñoái
töôïng phaân bieät cuûa vaên töï.
Tu-boà-ñeà laïi baûo caùc Thieân töû:
–Caùc oâng neân bieát, Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh ra thì khoâng töø
saéc sinh; khoâng töø thoï, töôûng, haønh, thöùc sinh; khoâng töø quaû Tu-ñaø-
hoaøn sinh, khoâng töø quaû Tö-ñaø-haøm sinh, khoâng töø quaû A-na-haøm
sinh, khoâng töø quaû A-la-haùn sinh, khoâng töø quaû Duyeân giaùc sinh,
khoâng töø quaû Phaät sinh. Vì sao? Vì caùc phaùp khoâng sinh, chaúng phaûi
khoâng choã sinh; caùc phaùp khoâng ñaéc, chaúng phaûi khoâng choã ñaéc. Naøy
caùc Thieân töû! Vì nghóa aáy neân Tu-boà-ñeà töø Nhö Lai sinh.
Khi Tu-boà-ñeà noùi phaùp chaân nhö naøy, ñaïi ñòa chaán ñoäng saùu
caùch, hieän möôøi taùm töôùng, ñoù laø: Chaán ñoäng, chaán ñoäng khaép, chaán
ñoäng ñeàu khaép. Chuyeån ñoäng, chuyeån ñoäng khaép, chuyeån ñoäng ñeàu
khaép. Voït leân, voït leân khaép, voït leân ñeàu khaép. Khua ñoäng, khua
ñoäng khaép, khua ñoäng ñeàu khaép. Noå, noå khaép, noå ñeàu khaép. Gaàm,
gaàm khaép, gaàm ñeàu khaép. Hieän möôøi taùm töôùng nhö vaäy roài, ñaïi ñòa
lieàn trôû laïi nhö cuõ.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaùp chaân nhö raát saâu xa vi dieäu, khoù
hieåu.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Phaùp chaân nhö toái thöôïng hôn heát, saâu
xa vi dieäu, khoù hieåu, khoù vaøo.
Khi Phaät khen ngôïi phaùp chaân nhö, trong hoäi coù ba traêm Bí-soâ
khoâng thoï nhaän caùc phaùp, chöùng ñaéc laäu taän, taâm hoaøn toaøn giaûi
thoaùt. Naêm traêm Bí-soâ-ni xa lìa traàn caáu, ñaéc Phaùp nhaõn tònh. Naêm
ngaøn Thieân töû ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Saùu ngaøn Boà-taùt khoâng thoï
caùc phaùp, chöùng ñaéc laäu taän, taâm hoaøn toaøn giaûi thoaùt.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát bieát saùu ngaøn Boà-taùt kia chöùng ñaéc
laäu taän, taâm ñaõ giaûi thoaùt, beøn baïch vôùi Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc Boà-taùt naøy tu haïnh Boà-taùt, do nhaân
duyeân gì maø hoâm nay trong chuùng hoäi naøy, hoï laïi ñaéc laäu taän, taâm
hoaøn toaøn giaûi thoaùt?
–Nay oâng neân bieát, caùc Boà-taùt naøy xöa kia ñaõ töøng gaàn guõi
cuùng döôøng naêm traêm Ñöùc Phaät vaø ñeàu tu taäp caùc phaùp Boá thí, Trì
giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh. Tuy ñaõ tu taäp caùc phaùp nhö
vaäy, nhöng hoï khoâng ñöôïc phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña hoä nieäm. Do nhaân duyeân aáy, trôû laïi chöùng ñaéc quaû naøy.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Coù caùc Boà-taùt tuy tu taäp phaùp moân Khoâng,
Voâ töôùng, Voâ nguyeän, thöïc haønh ñaïo Boà-taùt, nhöng khoâng ñöôïc
phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä nieäm, thì neân bieát
Boà-taùt aáy chæ ñaéc quaû Thanh vaên maø cho laø ñaõ chöùng thaät teá.
Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö trong theá gian coù loaøi chim, coù thaân
www.daitangkinh.org
raát to lôùn, hoaëc moät do-tuaàn cho ñeán naêm do-tuaàn, loâng caùnh chöa
ñaày ñuû, khoâng theå bay xa, maø muoán töø coõi trôøi Tam thaäp tam bay
xuoáng coõi Dieâm-phuø-ñeà. Khi bay ñöôïc nöûa ñöôøng, noù nghó: “Nay ta
muoán trôû leân coõi trôøi Tam thaäp tam.” Hoaëc nghó: “Mong sao ta ñeán
ñöôïc coõi Dieâm-phuø-ñeà maø thaân ta khoâng bò thöông toån, lìa caùc khoå
naõo.”
Naøy Xaù-lôïi-phaát, theo oâng nghó sao? Chim ñoù muoán trôû leân laïi
coõi trôøi coù theå ñöôïc khoâng? Mong ñeán coõi Dieâm-phuø-ñeà maø thaân
khoâng bò thöông toån, coù theå ñöôïc nhö söï mong muoán khoâng?
–Daï khoâng, baïch Ñöùc Theá Toân! Vì sao? Vì chim kia thaân quaù
to lôùn, loâng caùnh laïi chöa ñaày ñuû, neân thaân aét bò toån thöông, hoaëc coù
theå cheát.
–Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, tuy coù theå phaùt taâm Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaõ ôû trong haèng haø sa soá kieáp, roäng tu caùc
haïnh, ñoái vôùi boá thí hay xaû boû, vôùi trì giôùi hay gìn giöõ, vôùi nhaãn nhuïc
thì hay chòu ñöïng, vôùi tinh taán thì khoâng bieáng nhaùc, vôùi thieàn ñònh
thì vaéng laëng. Laïi coù theå phaùt ñaïi taâm, ñaïi nguyeän ñoái vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø khoâng ñöôïc phöông tieän thieän xaûo cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä nieäm thì Boà-taùt aáy chaéc chaén rôi vaøo quaû vò
Thanh vaên, Duyeân giaùc.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Coù caùc Boà-taùt tuy nhôù nghó ñeán thieän caên
cuûa caùc nhoùm giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö
Phaät Theá Toân ôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi, nhöng vì Boà-taùt aáy chaáp
töôùng nhôù nghó neân khoâng theå bieát, cuõng khoâng theå thaáy thieän caên
cuûa caùc nhoùm giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán cuûa chö
Phaät Theá Toân ñöôïc. Vì khoâng bieát, khoâng thaáy neân khi nghe noùi taát
caû phaùp laø khoâng, Boà-taùt aáy chaáp töôùng aâm thanh maø sinh tin hieåu,
roài ñem coâng ñöùc chaáp töôùng aáy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc. Vì vaäy, Boà-taùt aáy chaéc chaén rôi vaøo quaû vò Thanh
vaên, Duyeân giaùc. Vì sao? Vì khoâng ñöôïc phöông tieän thieän xaûo cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä nieäm.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo con hieåu nghóa lyù maø Phaät ñaõ noùi
thì coù caùc Boà-taùt tuy traûi qua thôøi gian daøi tu taäp caùc haïnh, nhöng
neáu xa lìa baäc Thieän tri thöùc vaø khoâng ñöôïc phöông tieän thieän xaûo
cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä nieäm, thì Boà-taùt aáy khoâng theå thaønh töïu
quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do vaäy, caùc Boà-taùt neáu
muoán thaønh töïu quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì phaûi tu
taäp phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Boà-taùt naøo muoán thaønh töïu quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì caàn phaûi gaàn guõi baäc Thieän tri
thöùc môùi coù theå tu taäp phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy vaø nhôø theá môùi coù theå thaønh töïu quaû Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc.
Khi aáy Phaïm vöông, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû ñoàng baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, quaû vò Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoù ñaéc.
Baáy giôø, Phaät baûo Phaïm vöông, Ñeá Thích vaø caùc Thieân töû:
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoù ñaéc. Neáu ngöôøi voâ trí khôûi söï
tinh taán keùm coûi, sinh loøng tin hieåu caïn côït, khoâng coù phöông tieän
thieän xaûo, laïi coøn gaàn guõi baïn aùc thì ngöôøi aáy thaät khoù ñaéc quaû Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñöùc Theá Toân noùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc khoù ñaéc, nhöng theo con hieåu nghóa lyù maø Phaät ñaõ noùi thì
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng phaûi khoù ñaéc. Vì sao? Vì
taát caû phaùp laø khoâng, khoâng coù phaùp coù theå ñaéc, khoâng coù ngöôøi
naêng ñaéc. Phaät ñaõ tuyeân noùi: Caùc phaùp ñeàu khoâng, vì coù sôû ñoaïn, maø
phaùp sôû ñoaïn laø phaùp cuõng khoâng. Quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc kia, hoaëc laø phaùp sôû ñaéc, hoaëc laø phaùp sôû duïng, hoaëc
bieát, hoaëc hieåu, taát caû phaùp ñeàu khoâng, khoâng ñaéc, khoâng chöùng, cho
neân quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng phaûi khoù ñaéc.
www.daitangkinh.org

–Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng sôû ñaéc neân khoù
ñaéc, khoâng coù ngöôøi ñaéc neân khoù ñaéc, khoâng phaân bieät neân khoù ñaéc.
–Nhö lôøi Toân giaû noùi, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
khoâng phaûi khoù ñaéc thì haèng haø sa soá ngöôøi, caùc Ñaïi Boà-taùt caàu Boà-
ñeà kia leõ ra khoâng thoaùi lui ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc. Vì sao? Vì Toân giaû noùi Boà-ñeà khoâng khoù ñaéc vaäy.
Toân giaû Tu-boà-ñeà hoûi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi
chuyeån khoâng?
–Khoâng.
Tu-boà-ñeà hoûi:
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Lìa saéc, coøn coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc coøn coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa saéc, coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp naøo ñoái vôùi
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù sôû chöùng
khoâng?
–Khoâng.
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Lìa saéc, coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc coù sôû chöùng khoâng?
www.daitangkinh.org
–Khoâng.
–Lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa saéc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa saéc, coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp naøo ñoái vôùi
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù sôû chöùng khoâng?
–Khoâng.
–Saéc coù hieåu roõ Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc coù hieåu roõ Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Lìa saéc, coù phaùp naøo hieåu roõ Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Lìa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp naøo hieåu roõ Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa saéc coù hieåu roõ Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù hieåu roõ Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa saéc, coù phaùp naøo hieåu roõ Voâ thöôïng Chaùnh
ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?
–Khoâng.
–Lìa chaân nhö cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc coù phaùp naøo hieåu roõ
www.daitangkinh.org
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?

–Khoâng.
–Cho ñeán taát caû phaùp, chaân nhö cuûa taát caû phaùp ñoái vôùi Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Xaù-lôïi-phaát! Theo yù Toân giaû thì sao? Neáu coù phaùp naøo ñoái vôùi
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø coù theå thoaùi chuyeån, thì phaùp
aáy laø phaùp coù choã truï. Vì taát caû phaùp khoâng truï, thì coù phaùp naøo maø coù
theå thoaùi chuyeån? Xaù-lôïi-phaát! Chaân nhö coù theå thoaùi chuyeån khoâng?
–Khoâng.
–Xaù-lôïi-phaát! Nhö vaäy, taát caû phaùp thaät söï caàu khoâng theå ñöôïc,
töùc laø khoâng coù phaùp naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
coù theå bò thoaùi chuyeån.
–Nhö yù Toân giaû noùi thì khoâng coù Boà-taùt ñoái vôùi Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc bò thoaùi chuyeån. Tu-boà-ñeà! Neáu nhö vaäy thì
nhö lôøi Phaät daïy, ngöôøi caàu ba thöøa leõ ra khoâng coù söï sai khaùc?
Khi aáy, Toân giaû Maõn Töø Töû noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát:
–Ngaøi neân hoûi Toân giaû Tu-boà-ñeà! Theo yù cuûa Toân giaû thì muoán
chæ coù ngöôøi caàu moät thöøa, phaûi khoâng?
Theo lôøi noùi aáy, Xaù-lôïi-phaát hoûi Tu-boà-ñeà:
–Tu-boà-ñeà! Toân giaû muoán chæ coù ngöôøi caàu moät thöøa, phaûi
khoâng?
–Xaù-lôïi-phaát! Toân giaû coù theå thaáy trong phaùp chaân nhö chæ coù
ngöôøi caàu moät thöøa chaêng?
–Khoâng.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi-phaát! Toân giaû coù theå thaáy trong phaùp chaân
nhö coù ngöôøi caàu ba thöøa chaêng?
–Khoâng.
Xaù-lôïi-phaát! Trong phaùp chaân nhö coù moät töôùng, ba töôùng coù
theå thaáy chaêng?
–Khoâng.
–Xaù-lôïi-phaát! Nay Toân giaû neân bieát, trong phaùp chaân nhö, moät
phaùp Boà-taùt coøn chaúng theå naém baét ñöôïc, huoáng chi laø phaùp cuûa
Thanh vaên, Duyeân giaùc maø coù theå ñaéc sao? Do ñoù, khoâng coù phaùp
nhoû naøo ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc coù söï thoaùi
chuyeån.
Xaù-lôïi-phaát! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo nghe lôøi noùi naøy, khoâng kinh
haõi, khoâng sôï seät, khoâng thoaùi lui, thì neân bieát Ñaïi Boà-taùt naøy coù theå
thaønh töïu Boà-ñeà.
Khi aáy, Theá Toân khen ngôïi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Hay thay, hay thay! Tu-boà-ñeà! Ñieàu oâng vöøa noùi ñeàu nhôø oai
thaàn cuûa Nhö Lai hoä nieäm. Nhö lôøi oâng noùi, ñuùng nhö vaäy, ñuùng nhö
vaäy! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøy nghe lôøi noùi nhö theá maø khoâng kinh haõi,
khoâng sôï seät, khoâng thoaùi lui, thì neân bieát, ñoù laø Ñaïi Boà-taùt coù khaû
naêng thaønh töïu Boà-ñeà.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà-taùt nghe noùi nhö theá maø khoâng
kinh sôï, thoaùi lui thì seõ ñöôïc thaønh töïu Boà-ñeà gì?
–Seõ ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì phaûi an truï nhö theá naøo vaø tu hoïc
nhö theá naøo?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì ñoái vôùi taát caû chuùng sinh phaûi sinh caùc loaïi taâm nhö:
taâm bình ñaúng, taâm khoâng ñoäc haïi, taâm töø bi, taâm lôïi ích, taâm Thieän
tri thöùc, taâm khoâng chöôùng ngaïi, taâm khieâm nhöôøng, taâm khoâng
phieàn naõo, taâm khoâng haïi. Laïi ñoái vôùi taát caû chuùng sinh töôûng nhö
cha meï, töôùng nhö baïn beø.
Laïi phaûi traûi qua thôøi gian daøi roäng tu caùc haïnh, ñoù laø ñoái vôùi
thí hay xaû boû; ñoái vôùi giôùi hay giöõ gìn; ñoái vôùi nhaãn nhuïc hay chòu
ñöïng; ñoái vôùi tinh taán khoâng löôøi bieáng; ñoái vôùi thieàn ñònh ñöôïc vaéng
laëng; ñoái vôùi trí tueä ñöôïc thaéng giaûi.
Tu taäp caùc thaéng haïnh nhö vaäy, tuøy thuaän theo duyeân sinh quan
saùt caùc phaùp; ñoái vôùi caùc phaùp, khoâng chaáp töôùng ñoaïn dieät, hieåu roõ
söï chaân thaät cuûa caùc phaùp. Nhö theá thì coù theå vöôït qua quaû vò Boà-taùt,
ñaày ñuû caùc phaùp Phaät, giaùo hoùa thuaàn thuïc voâ löôïng, voâ soá höõu tình,
laøm cho taát caû ñeàu an truï vaøo caûnh giôùi ñaïi Nieát-baøn.
Ñaïi Boà-taùt neáu tu hoïc nhö vaäy thì khoâng coøn töôùng chöôùng
ngaïi, cho ñeán taát caû phaùp cuõng khoâng chöôùng ngaïi.
Tu-boà-ñeà! Vì theá Ñaïi Boà-taùt muoán ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì phaûi an truï nhö vaäy, tu hoïc nhö vaäy. Ngöôøi hoïc nhö
theá môùi coù theå laøm choã nöông töïa lôùn cho taát caû chuùng sinh.


QUYEÅN 16
Phaåm 17: TÖÔÙNG BOÀ-TAÙT KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån coù nhöõng
töôùng gì vaø laøm sao chuùng con coù theå nhaän bieát töôùng khoâng thoaùi
chuyeån aáy?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Nay oâng neân bieát, Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån coù ñuû caùc thöù töôùng. Tu-boà-ñeà! Coù quaû vò phaøm phu, quaû vò
Thanh vaên, quaû vò Duyeân giaùc, quaû vò Boà-taùt, quaû vò Nhö Lai. Caùc
quaû vò nhö vaäy ôû trong chaân nhö khoâng hai, khoâng khaùc, khoâng nghi,
khoâng hoaïi. Boà-taùt töø chaân nhö aáy vaøo caùc phaùp taùnh. Tuy vaøo phaùp
aáy nhöng ôû trong ñoù khoâng sinh phaân bieät ñaây laø chaân nhö, ñaây laø
töôùng chaân nhö. Ngoaøi caùi nhö naøy, giaû söû nghe caùc phaùp khaùc cuõng
laïi khoâng nghi, khoâng ngôø, khoâng hoái, khoâng chìm ôû trong aáy. Khoâng
coù phaùp phaûi, khoâng coù phaùp quaáy. Boà-taùt tuøy theo caùc phaùp töôùng
maø vaøo caùc phaùp taùnh.
Tu-boà-ñeà neân bieát! ÔÛ trong moïi luùc, lôøi noùi cuûa Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån ñeàu coù yù nghóa, coù lôïi ích, khoâng bao giôø noùi lôøi
voâ ích, cuõng khoâng quan saùt söï ñeïp xaáu, hay dôû cuûa ngöôøi khaùc.
Tu-boà-ñeà! Neáu ñaày ñuû caùc töôùng nhö vaäy thì ñoù laø Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà neân bieát! Neáu coù nghe caùc Baø-la-moân, Sa-
moân, ngoaïi ñaïo khaùc noùi ñieàu gì thì Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
aáy khoâng cho ñoù laø söï thaáy bieát chaân thaät. Boà-taùt aáy cuõng khoâng thôø
www.daitangkinh.org
cuùng caùc loaïi trôøi, khoâng duøng caùc ñoà cuùng döôøng nhö: höông hoa,
ñeøn daàu, thöùc aên, y phuïc… ñeå cuùng döôøng hoï vaø cuõng khoâng tin töôûng
kính troïng hoï.
Tu-boà-ñeà! Neáu ñaày ñuû caùc töôùng aáy thì ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia hoaøn
toaøn khoâng rôi vaøo caùc neûo aùc, khoâng mang thaân nöõ.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy trong moïi luùc thöôøng thöïc haønh möôøi ñieàu
thieän. Ñoù laø:
1. Töï mình khoâng saùt sinh, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng saùt
sinh.
2. Töï mình khoâng troäm caép, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng troäm
caép.
3. Töï mình khoâng taø nhieãn, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng taø
nhieãn.
4. Töï mình khoâng noùi doái, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng noùi
doái.
5. Töï mình khoâng noùi hai löôõi, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng
noùi hai löôõi.
6. Töï mình khoâng noùi lôøi aùc, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng noùi
lôøi aùc.
7. Töï mình khoâng noùi lôøi voâ nghóa, daïy ngöôøi haønh trì vieäc
khoâng noùi lôøi voâ nghóa.
8. Töï mình khoâng tham aùi, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng tham
aùi.
9. Töï mình khoâng saân haän, daïy ngöôøi haønh trì vieäc khoâng saân
haän.
10. Töï mình khoâng taø kieán, daïy ngöôøi khoâng phaùt sinh taø kieán.
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån töï mình haønh trì möôøi ñieàu
thieän nhö vaäy, laïi ñem phaùp naøy chæ baøy ñuùng nhö lyù, daïy baûo ñuùng
nhö thaät cho moïi ngöôøi, ñeå hoï ñöôïc lôïi ích nhö mình, ñöôïc vui möøng
nhö mình. Ñoù laø Ñaïi Boà-taùt haønh trì möôøi phaùp thieän moät caùch kieân
coá, khoâng thoaùi lui; ñoái vôùi taát caû haïnh, taát caû loaïi, taát caû choã, moïi
luùc khoâng sinh taâm saân haän, thaäm chí ôû trong moäng cuõng thöïc haønh
möôøi phaùp thieän, khoâng khôûi maûy may phaùp baát thieän.
Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ñaày ñuû caùc töôùng nhö vaäy thì ñoù laø Ñaïi
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Döïa vaøo taát caû phaùp moân ñaõ nghe, ñaõ ñaéc,
Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån aáy nhö lyù giaûng thuyeát cho taát caû
chuùng sinh, laøm cho hoï ñöôïc lôïi ích an laïc lôùn. Boà-taùt duøng phaùp thí
naøy, tuøy theo choã öa thích cuûa chuùng sinh maø laøm vieân maõn yù
nguyeän cuûa hoï. Ñaïi Boà-taùt ñem phaùp mình ñaéc, ban boá cho taát caû
chuùng sinh cuøng ñaéc.
Tu-boà-ñeà! Neáu coù ñaày ñuû caùc töôùng nhö vaäy thì ñoù laø Ñaïi Boà-
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia nghe
phaùp saâu xa khoâng nghi ngôø, khoâng hoái haän, taâm sinh tin hieåu. Boà-taùt
aáy trong moïi luùc ñeàu noùi lôøi nhaõ nhaën, hoøa thuaän, ít hoân traàm nguû
nghæ, ñi ñöùng naèm ngoài ñaày ñuû oai nghi, caùc caên ñöôïc ñieàu phuïc
vaéng laëng, lìa caùc loaïn ñoäng, ñi khoâng haáp taáp, chaân baèng chaám ñaát,
thong dong chaäm raõi, nhìn xuoáng maø ñi, muïc ñích nhaém ñeán laø lìa
caùc loãi laàm.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Y vaø caùc ñoà naèm maø Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån kia mang maëc treân thaân saïch seõ thôm tho, khoâng bò dô
baån, thaân ñöôïc an oån, lìa caùc beänh taät, khoå naõo.
Laïi trong thaân ngöôøi coù taùm vaïn vi truøng lôùn nhoû, coøn trong
thaân Boà-taùt khoâng coù caùc vi truøng aáy. Vì sao? Vì thieän caên cuûa Ñaïi
Boà-taùt taêng tröôûng roäng lôùn, vöôït ngoaøi theá gian, tuøy theo thieän caên
taêng tröôûng aáy maø Boà-taùt ñöôïc thaân thanh tònh. Thaân ñaõ thanh tònh
thì taâm cuõng thanh tònh.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theá naøo laø taâm Boà-taùt thanh tònh?
–Tuøy theo thieän caên ñaõ taêng tröôûng cuûa Boà-taùt maø taát caû phaùp
baát thieän nhö dua nònh, quanh co, doái traù kia töï nhieân tieâu dieät. Do söï
www.daitangkinh.org
tieâu dieät aáy neân ñöôïc taâm thanh tònh, vì taâm thanh tònh neân coù khaû
naêng vöôït qua quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc. Nhö vaäy goïi laø taâm
Boà-taùt thanh tònh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia xa lìa
tham aùi, khoâng coøn taâm keo kieät, ganh tî, khoâng mong caàu danh
tieáng vaø lôïi döôõng theá gian, khoâng öa caát chöùa thöùc aên, aùo maëc, ñoà
naèm, thuoác thang vaø cuûa caûi khaùc, maø chæ öa thích chaùnh phaùp saâu
xa. Ñoái vôùi phaùp moân saâu xa thì laïi laéng nghe chaêm chuù, khoâng sinh
sôï haõi, trí tueä kieân coá, tin töôûng thoï trì vöõng chaéc, tuøy theo phaùp ñöôïc
nghe ñeàu töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, Boà-taùt khoâng thaáy söï vieäc gì– ñeå caû caùc vieäc theá gian–
maø khoâng töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, taát caû ñeàu an truï
trong phaùp thaät töôùng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù caùc ma aùc ñeán choã Boà-taùt, hoùa ra taùm
ñòa nguïc lôùn, trong moãi ñòa nguïc ñoù ñeàu coù soá traêm ngaøn vaïn Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån, chuùng ma aáy noùi raèng: “OÂng nay neân bieát,
nhöõng Boà-taùt naøy ñeàu laø Boà-taùt truï ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån, Nhö
Lai ñaõ thoï kyù cho töøng vò moät, nhöng nay hoï trôû laïi sinh trong ñòa
nguïc naøy. Nay oâng cuõng truï vaøo ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån vaø ñaõ
ñöôïc Nhö Lai thoï kyù nhö theá, oâng cuõng seõ phaûi sinh vaøo ñaïi ñòa nguïc
naøy. Nay neáu oâng hoái caõi taâm aáy thì seõ khoâng rôi vaøo ñòa nguïc, maø
laïi ñöôïc sinh leân coõi trôøi.”
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt naøo nghe lôøi naøy roài maø taâm khoâng ñoäng
chuyeån, laïi nghó: “Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån maø coøn ñoïa
vaøo ñòa nguïc thì ñieàu naøy khoâng theå coù. Nay ta bieát ñaây laø vieäc cuûa
ma.” Thì naøy Tu-boà-ñeà! Neáu coù ñaày ñuû töôùng nhö vaäy thì ñoù laø Ñaïi
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù ma aùc hieän töôùng Sa-moân, ñeán choã Boà-
taùt noùi: “Nhöõng ñieàu oâng nghe vaø ñoïc tuïng tröôùc ñaây ñeàu khoâng
chaân thaät, chaúng phaûi ñieàu Phaät noùi, oâng neân xaû boû, chôù thoï trì. Neáu
oâng hoái caûi ñieàu nghe tröôùc ñaây thì toâi seõ thöôøng ñeán choã oâng ñeå
cuøng hoïc taäp, ñoïc tuïng nhöõng ñieàu toâi nghe, nhöõng ñieàu toâi nghe
chính laø ñieàu Phaät noùi.”
Boà-taùt naøo nghe lôøi aáy maø ñoäng taâm thì neân bieát Boà-taùt aáy
chöa ñöôïc chö Phaät thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, neân
chöa theå an truï taùnh khoâng thoaùi chuyeån. Coù Boà-taùt nghe lôøi aáy maø
taâm khoâng ñoäng, an truï vaøo thaät töôùng cuûa phaùp khoâng sinh khoâng
dieät, khoâng phaùt khôûi, khoâng taïo taùc, taâm cuûa vò aáy kieân coá, khoâng
theo lôøi noùi cuûa moïi ngöôøi. Ví nhö baäc A-la-haùn döùt saïch caùc laäu,
hieän tieàn chöùng thaät töôùng cuûa phaùp khoâng sinh khoâng dieät, khoâng
phaùt khôûi, khoâng taïo taùc, khoâng theo lôøi noùi cuûa ngöôøi vaø khoâng bò
ma aùc laøm lay ñoäng. Boà-taùt cuõng vaäy, ñaõ ñöôïc an truï vaøo khoâng
thoaùi chuyeån, khoâng bò phaùp moân Thanh vaên, Duyeân giaùc laøm lay
ñoäng, khoâng thuû chöùng quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc maø chaéc chaén
höôùng caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thaønh töïu Nhaát thieát
trí, an truï vaøo taùnh khoâng thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Neáu coù ñaày ñuû caùc töôùng nhö vaäy thì ñoù laø töôùng
cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù ma aùc ñeán Boà-taùt noùi nhö vaày: “Haïnh tu
cuûa oâng laø haïnh luaân hoài, chaúng phaûi haïnh Boà-taùt. Nay oâng neân dieät
heát khoå, ngay trong ñôøi naøy thuû chöùng Nieát-baøn, ñöøng trôû laïi trong
phaùp sinh töû maø chòu caùc khoå naõo. Nay oâng khoâng dieät heát khoå ngay
trong ñôøi naøy ñeå nhaän söï vui Nieát-baøn thì sao coù theå thoï laïi thaân
sau?”
Tu-boà-ñeà! Neáu nghe lôøi aáy, bieát laø vieäc cuûa ma, taâm Boà-taùt
khoâng lay ñoäng, thì khi aáy ma kia laïi noùi: “OÂng ñaâu phaûi khoâng thaáy
caùc chuùng Ñaïi Boà-taùt kia moãi vò ñeàu gaàn guõi chö Phaät trong haèng haø
sa soá kieáp, ñem thöùc aên uoáng, y phuïc, ñoà naèm, thuoác thang cuùng
döôøng haèng haø sa chö Phaät Theá Toân, ôû choã chö Phaät tu trì phaïm
haïnh, thôø kính chö Phaät, nghe nhaän chaùnh phaùp, vì söï giaùc ngoä neân ôû
choã chö Phaät thöa hoûi pheùp haønh ñaïo cuûa Boà-taùt laø neân an truï nhö
theá naøo, neân thöïc haønh nhö theá naøo, neân tu hoïc nhö theá naøo? Tuøy
theo caên cô cuûa hoï, chö Phaät ñaùp laø: Boà-taùt neân an truï nhö vaäy, thöïc
www.daitangkinh.org
haønh nhö vaäy, hoïc taäp nhö vaäy. Caùc Boà-taùt aáy theo lôøi Phaät daïy, nhö
lyù tu haønh, caàu Nhaát thieát trí. Hoï chuyeân caàn tu haønh nhö vaäy coøn
khoâng theå ñöôïc, huoáng chi laø ngaøy nay oâng laøm sao maø coù theå ñaéc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc!”
Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt nghe lôøi naøy roài, bieát ñoù laø vieäc cuûa ma,
taâm khoâng lay ñoäng thì ngay luùc aáy ma laïi hieän ra caùc chuùng Bí-soâ, ôû
tröôùc Boà-taùt vaø noùi: “Nhöõng Bí-soâ naøy ñeàu laø baäc A-la-haùn laäu taän,
tröôùc ñaây ñaõ phaùt yù ñaïo, taát caû ñeàu caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc nhöng khoâng ñaït ñöôïc, nay vaãn coøn thuû chöùng quaû vò A-
la-haùn nhö theá, huoáng gì oâng ngaøy nay thì laøm sao coù theå ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?”
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy nghe lôøi noùi nhö vaäy roài, taâm khoâng lay
ñoäng, khoâng sinh yù töôûng khaùc, bieát roõ ñoù laø vieäc cuûa ma, lieàn nghó:
“Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo theo lôøi Phaät daïy, nhö lyù tu hoïc, nhö thaät an
truï, coù laøm vieäc gì cuõng töông öng vôùi caùc phaùp Ba-la-maät-ña, khoâng
lìa ñaïo aáy, khoâng lìa nieäm aáy maø khoâng ñaéc Nhaát thieát trí thì khoâng
coù vieäc aáy.” Boà-taùt tö duy nhö theá roài thì taâm nhaát ñònh caøng theâm
kieân coá, caùc ma aùc kia khoâng laøm haïi ñöôïc. Boà-taùt bieát caùc ma söï
nhö theá roài, duø ñoái vôùi lôøi nghe kia maø vaãn khoâng bò haïi gì.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån aáy ôû trong
caùc phaùp khoâng khôûi töôûng saéc, khoâng sinh töôûng saéc; khoâng khôûi
töôûng thoï, töôûng, haønh, thöùc, khoâng sinh töôûng thoï, töôûng, haønh,
thöùc. Vì sao? Vì Boà-taùt naøy bieát roõ töï töôùng cuûa caùc phaùp laø khoâng,
neân ñoái vôùi taát caû phaùp, hoaøn toaøn khoâng sôû ñaéc, khoâng taïo taùc,
khoâng sinh khôûi, ôû trong caùc phaùp ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù ma aùc hoùa ra töôùng Bí-soâ, ñeán choã Boà-
taùt noùi nhö vaày: “Neân bieát, Nhaát thieát trí ñoàng vôùi hö khoâng kia,
khoâng choã sinh ra, khoâng choã thaønh töïu, khoâng choã ñaéc phaùp, khoâng
choã duïng phaùp, khoâng ngöôøi bieát, khoâng ngöôøi chöùng, khoâng ngöôøi
ñaéc phaùp, khoâng ngöôøi duïng phaùp. Quan saùt Nhaát thieát trí ñoàng vôùi
hö khoâng nhö theá roài thì ñieàu oâng mong caàu laø voâ nghóa, khoâng ích
lôïi. Neáu coù ngöôøi naøo noùi mình ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc thì bieát lôøi noùi naøy laø vieäc cuûa ma, chaúng phaûi lôøi Phaät noùi.”
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt nghe lôøi noùi naøy, lieàn nghó: “Lôøi noùi naøy laøm
cho ta xa lìa quaû Nhaát thieát trí, ñoù laø vieäc cuûa ma.” Khi aáy, Boà-taùt
phaùt taâm kieân coá, taâm khoâng lay ñoäng, taâm khoâng hoaïi dieät, neân caùc
chuùng ma kia khoâng tìm ñöôïc choã sô hôû.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Vì caàu Nhaát thieát trí neân Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, khoâng chuyeån ñoåi theo quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc.
Neáu Ñaïi Boà-taùt aáy muoán nhaäp vaøo caùc ñònh: Sô thieàn, Nhò thieàn,
Tam thieàn, Töù thieàn thì taâm trôû neân nhu nhuyeán, ñoái vôùi caùc ñònh aáy
nhaäp vaøo tuøy yù. Tuy nhaäp vaøo caùc ñònh aáy nhöng khoâng theo ñoù phaùt
sinh laïi phaùp trong coõi Duïc.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia khoâng
tham ñaém danh thôm, lôïi döôõng ôû ñôøi, cuõng khoâng thích bieåu döông,
khen ngôïi, ñoái vôùi chuùng sinh taâm khoâng töùc giaän, ñoái vôùi chuùng sinh
thöôøng sinh taâm laøm lôïi laïc, hoaëc ñeán, hoaëc ñi, hoaëc di ñoäng, hoaëc
döøng laïi ñeàu ñaày ñuû oai nghi, taâm khoâng taùn loaïn. Boà-taùt tuy ôû taïi
gia nhöng khoâng tham ñaém caùc duïc, khoâng öa thích caûnh duïc. Giaû söû
coù thoï nhaän caùc duïc laïc thì thöôøng sinh sôï haõi. Ví nhö coù ngöôøi ñaõ
traûi qua hieåm naïn, gaëp nhieàu giaëc cöôùp, ôû trong nguy hieåm duø ñöôïc
aên uoáng cuõng thöôøng sinh sôï haõi, hoï chæ nghó ñeán luùc vöôït qua nguy
hieåm aáy. Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia cuõng laïi nhö vaäy, tuy ôû
taïi gia höôûng thoï caùc duïc laïc nhöng thöôøng bieát toäi loãi cuûa caùc thöù
duïc laø goác khoå cho chuùng sinh, neân khoâng sinh öa thích, thöôøng sôï
haõi maø sinh söï nhaøm chaùn, lìa boû, khoâng soáng baèng taø maïng phi
phaùp, thaø maát thaân maïng chöù khoâng laøm toån haïi, naõo loaïn chuùng
sinh. Vì sao? Vì Boà-taùt taïi gia goïi laø Chaùnh só, cuõng goïi laø Ñaïi tröôïng
phu, cuõng goïi laø keû só ñaùng yeâu, cuõng laø keû só toái thöôïng, cuõng laø keû
www.daitangkinh.org
só coù töôùng laønh, cuõng laø Tieân trong haøng só phu, cuõng laø só phu kieát
töôøng, cuõng laø hoa sen nhieàu maøu trong haøng só phu, cuõng laø hoa sen
traéng trong haøng só phu, cuõng laø só phu chaùnh tri, cuõng laø roàng trong
loaøi ngöôøi, cuõng laø sö töû trong loaøi ngöôøi, cuõng laø baäc Ñieàu ngöï. Boà-
taùt tuy taïi gia nhöng thaønh töïu caùc coâng ñöùc, thöôøng öa thích laøm lôïi
laïc cho taát caû chuùng sinh. Boà-taùt nhôø söùc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
maø ñöôïc thaønh töïu taát caû thaéng töôùng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån kia luoân
luoân coù ñaïi Döôïc-xoa chuùa caàm chaøy Kim cang theo hoä veä, khoâng
cho loaøi phi nhaân laøm haïi Boà-taùt. Taâm Boà-taùt aáy khoâng taùn loaïn, oai
nghi tòch tónh, caùc caên ñaày ñuû, khoâng khieám khuyeát, laø traâu chuùa
trong loaøi ngöôøi, caùc töôùng troøn ñaày, tu caùc haïnh laønh, thöôøng haønh
chaùnh phaùp, khoâng duøng caùc vieäc taø chuù, huyeãn thuaät, thuoác thang…
ôû theá gian ñeå daãn daét ngöôøi khaùc, khoâng xem töôùng hoaëc xaáu, hoaëc
toát cuûa ngöôøi, cuõng khoâng cuøng ngöôøi xem töôùng sinh tröôûng cuûa
nam nöõ ôû theá gian: töôùng nhö vaäy, söï vieäc nhö vaäy, hoaëc toát hoaëc
xaáu, cuõng khoâng sinh loøng yeâu kính ngöôøi nöõ, thöôøng sinh soáng baèng
chaùnh maïng, khoâng soáng taø maïng, xa lìa taát caû söï tranh ñaáu kieän
tuïng, khoâng phaù hoaïi chaùnh kieán, ñaày ñuû giôùi haïnh. Boà-taùt töï mình
khoâng laøm caùc phaùp aùc vaø khoâng khuyeân ngöôøi laøm, luoân luoân xa lìa
caùc toäi loãi.
bao giôø noùi caùc chuyeän taïp nhaïp ôû theá gian nhö laø: khoâng noùi vieäc
vua, khoâng noùi vieäc troäm cöôùp, khoâng noùi vieäc quaân lính, khoâng noùi
vieäc chieán traän, khoâng noùi vieäc xoùm laøng, thaønh aáp, ñaát nöôùc; khoâng
noùi vieäc cha meï, trai gaùi trong thaân toäc; khoâng noùi vieäc vui thuù nhö
daïo vöôøn, xem röøng, ngaém caûnh ao hoà; khoâng noùi caùc vieäc veà loaøi
roàng, thaàn, Daï-xoa, quyû mò, phi nhaân; khoâng noùi caùc vieäc aên maëc,
trang söùc, hoa höông, anh laïc; khoâng noùi caùc vieäc ca muùa, xöôùng haùt,
ñuøa côït; khoâng noùi caùc vieäc coàn baõi, soâng ngoøi, bieån lôùn… vaø khoâng
noùi caùc vieäc chuùng sinh. Boà-taùt khoâng noùi caùc vieäc theá gian nhö vaäy,
maø chæ thích noùi caùc phaùp töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö:
uaån, xöù, giôùi…, thöôøng khoâng lìa Nhaát thieát trí, taùc yù nhö lyù, thöôøng
thích chaùnh phaùp, khoâng thích phi phaùp, öa hoøa giaûi söï tranh caõi,
khoâng öa söï deøm pha, öa gaàn guõi baïn laønh, khoâng thích baïn aùc, öa
noùi lôøi lôïi ích, khoâng noùi lôøi voâ nghóa, thích sinh ôû coõi Phaät thanh tònh
khaùc, gaàn guõi chö Phaät Nhö Lai ñeå chieâm ngöôõng, leã baùi, cung kính,
toân troïng cuùng döôøng, thöôøng ñöôïc thaáy Phaät khoâng luùc naøo rôøi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neân bieát, Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån
phaàn nhieàu töø chö Thieân ôû coõi Duïc vaø coõi Saéc maïng chung maø sinh
ñeán coõi Dieâm-phuø-ñeà. Neân bieát, Boà-taùt ít sinh ôû bieân ñòa. Giaû söû hoï
coù sinh thì sinh ôû nöôùc lôùn, hieåu roõ kinh saùch, kyõ thuaät, ngheà nghieäp
ôû theá gian, khoâng vieäc gì laø khoâng thoâng ñaït.
töï nghi ngôø: Ta laø baäc khoâng thoaùi chuyeån, hay ta chaúng phaûi laø baäc
khoâng thoaùi chuyeån. Boà-taùt ñoái vôùi quaû vò cuûa mình ôû trong phaùp sôû
chöùng, chaéc chaén khoâng nghi ngôø. Ví nhö baäc Tu-ñaø-hoaøn ôû trong
quaû vò cuûa mình chöùng ñaéc, chaéc chaén khoâng nghi ngôø.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån cuõng laïi nhö vaäy, ñaõ
ñöôïc an truï vaøo phaùp cuûa mình chöùng thì chaéc chaén khoâng thoaùi lui,
cuõng khoâng sinh nghi ngôø, tuøy theo ma söï thaûy ñeàu bieát roõ, bieát roài
khoâng theo.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi taïo toäi voâ giaùn, thöôøng sinh nghi
ngôø sôï haõi cho ñeán cheát, khoâng theå xaû boû taâm toäi aáy. Ñaïi Boà-taùt
khoâng thoaùi chuyeån cuõng laïi nhö vaäy, ñaõ an truï vaøo taùnh khoâng thoaùi
chuyeån thì ôû trong phaùp sôû chöùng cuûa quaû vò mình, quyeát ñònh kieân
coá khoâng thoaùi lui, khoâng theå bò loaøi Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá
gian laøm lay ñoäng, tuøy theo vieäc ma ñeàu bieát roõ, bieát roài khoâng theo,
cho ñeán chuyeån thaân cuõng khoâng coøn nghi laø trôû laïi phaùt taâm Thanh
www.daitangkinh.org
vaên, Duyeân giaùc, cho ñeán chuyeån thaân naøy khoâng nghi laø mình
khoâng ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì Boà-taùt ñaõ
ñöôïc trí baát hoaïi, ñaõ an truù taâm baát hoaïi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu ma aùc coù hoùa laøm thaân Phaät, ñeán choã
Boà-taùt noùi nhö vaày: “OÂng ñaõ chöùng quaû A-la-haùn, coøn caàu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm gì? Vì sao? Vì nhöõng ngöôøi caàu
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu coù töôùng Boà-ñeà, coøn oâng
khoâng coù töôùng nhö vaäy, caàu chæ uoång coâng, roát cuoäc khoâng theå
ñöôïc”, thì khi Boà-taùt aáy nghe noùi nhö theá maø taâm bò lay chuyeån, neân
bieát vò aáy tröôùc ñoù chöa ñöôïc söï thoï kyù cuûa Phaät, Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc, neân chöa theå an truï taùnh khoâng thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt nghe lôøi aáy maø taâm khoâng bò lay ñoäng,
nghó raèng: “Ñaây laø töôùng khaùc, chaúng phaûi lôøi Phaät noùi. Neáu lôøi Ñöùc
Phaät noùi thì ñaùng leõ khoâng coù söï sai khaùc. Ñaây ñeàu laø boïn ma aùc hoùa
laøm thaân Phaät, ñeán tröôùc ta noùi lôøi nhö vaäy, chuùng muoán ta xa lìa Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.” Boà-taùt suy nghó nhö vaäy, ma aùc kia
khoâng tìm ñöôïc choã sô hôû lieàn bieán maát.
Tu-boà-ñeà! Neân bieát Boà-taùt aáy tröôùc ñoù ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai
thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neân ñöôïc an truù vaøo taùnh
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån aáy nghó:
“Ta vì Boà-ñeà maø thöôøng hoä trì chaùnh phaùp cuûa chö Phaät quaù khöù,
hieän taïi, vì chaùnh phaùp maø chuyeân caàn thöïc haønh haïnh tinh taán,
khoâng tieác thaân maïng ñeå gìn giöõ chaùnh phaùp. Ñoù laø cung kính toân
troïng phaùp thaân chö Phaät.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng nhöõng giöõ gìn chaùnh phaùp chö
Phaät ôû quaù khöù, hieän taïi maø coøn hoä trì chaùnh phaùp chö Phaät ñôøi vò
lai. Vì sao? Vì Boà-taùt aáy suy nghó: “ÔÛ soá kieáp trong ñôøi vò lai, ta cuõng
ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do ñoù, ta phaûi giöõ
gìn chaùnh phaùp chö Phaät ñôøi vò lai, duø traûi qua thôøi gian daøi, ta khoâng
bieáng nhaùc, cho ñeán khoâng tieác thaân maïng vaø khoâng thoaùi lui.”
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån aáy ñöôïc
nghe Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc giaûng noùi chaùnh
phaùp, nghe roài khoâng nghi, khoâng hoái, phaùt sinh tin hieåu saâu xa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt aáy chæ nghe lôøi phaùp cuûa Phaät,
khoâng nghi ngôø, hoái tieác; hay coøn nghe caùc lôøi phaùp khaùc cuõng
khoâng nghi ngôø, hoái tieác?
–Ñaïi Boà-taùt kia giaû söû coù nghe haøng Thanh vaên noùi caùc phaùp
cuõng khoâng nghi ngôø, hoái tieác. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñaéc phaùp
Nhaãn voâ sinh neân ñoái vôùi taát caû phaùp ñoù lìa caùc söï nghi ngôø, hoái tieác,
nhaäp vaøo taùnh caùc phaùp, an truï vaøo phaùp bình ñaúng.
Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu caùc töôùng nhö vaäy, thì neân
bieát, Boà-taùt aáy ñöôïc chö Phaät hoä nieäm vaø ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc tröôùc thoï kyù, quyeát ñònh an truù kieân coá
taùnh khoâng thoaùi chuyeån. Vì sao? Vì ma aùc laøm ra caùc töôùng laï maø
Boà-taùt thaûy ñeàu bieát roõ caùc töôùng laï ñoù, bieát roài khoâng theo, khoâng
bò caùc ma laøm lay ñoäng.
Tu-boà-ñeà! Vì nhöõng hieän töôùng naøy, oâng neân bieát ñoù laø Ñaïi
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 17
Phaåm 18: TAÙNH KHOÂNG

–Hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån kia thaønh töïu coâng ñöùc nhö vaäy. Ñöùc Theá Toân laïi kheùo giaûng
noùi voâ löôïng, voâ bieân töôùng khoâng thoaùi chuyeån cuûa Ñaïi Boà-taùt.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån kia ñaõ thaønh töïu trí voâ bieân.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö lôøi Phaät daïy: “Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån kia coù voâ soá töôùng khoâng thoaùi chuyeån”, ñoù laø hieån baøy
thaéng töôùng saâu xa cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt. Töôùng saâu xa aáy töùc laø töôùng
–Hay thay, hay thay! Tu-boà-ñeà, ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Töôùng
saâu xa aáy töùc laø töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Töôùng Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña töùc laø caùc nghóa khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ sinh, voâ taùc,
voâ taùnh, voâ nhieãm, Nieát-baøn vaéng laëng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Phaät noùi, töôùng saâu xa aáy chæ laø
nghóa khoâng, cho ñeán caùc nghóa Nieát-baøn vaéng laëng… chaúng phaûi laø
nghóa cuûa taát caû phaùp sao?
–Nghóa cuûa taát caû phaùp cuõng töùc laø töôùng saâu xa. Vì sao? Vì
saéc saâu xa; thoï, töôûng, haønh, thöùc saâu xa.

Sao goïi laø saéc saâu xa? Vì nhö nhö saâu xa neân saéc saâu xa.
Theá naøo laø thoï, töôûng, haønh, thöùc saâu xa? Vì nhö nhö saâu xa
neân thoï, töôûng, haønh, thöùc saâu xa.
Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng coù saéc, thì ñoù laø saéc saâu xa; neáu khoâng
coù thoï, töôûng, haønh, thöùc thì ñoù laø thoï, töôûng, haønh, thöùc saâu xa.
–Thaät hy höõu thay, baïch Ñöùc Theá Toân! Theá Toân coù theå duøng
phöông tieän vi dieäu che laáp saéc ñeå hieån baøy Nieát-baøn, che laáp thoï,
töôûng, haønh, thöùc ñeå hieån baøy Nieát-baøn.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo ñoái vôùi töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu
xa naøy, an truù nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña an truù, hoïc nhö Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña daïy, haønh nhö Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña haønh, thì Tu-boà-ñeà!
Ñaïi Boà-taùt aáy trong moät ngaøy maø tö duy nhö vaäy, quan saùt nhö vaäy,
tu taäp nhö vaäy, töông öng nhö vaäy thì coâng ñöùc moät ngaøy cuûa Ñaïi
Boà-taùt aáy khoâng theå nghó, khoâng theå löôøng ñöôïc.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö ôû theá gian coù ngöôøi ña duïc neân coù nhieàu
duïc caûm. Baáy giôø ngöôøi aáy cuøng vôùi ngöôøi ñaøn baø ñeïp heïn hoø gaëp
gôõ, khi ñoù, vì söï vieäc khaùc laøm trôû ngaïi neân ngöôøi nöõ aáy thaát heïn.
Tu-boà-ñeà! Theo yù oâng thì sao, ngöôøi ña duïc kia khi aáy töông öng
vôùi phaùp naøo?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi aáy chæ töông öng vôùi duïc caûm, taø
tö. Ngöôøi aáy nghó raèng: “Khi naøo ta seõ ñöôïc gaëp ngöôøi nöõ aáy, cuøng
vôùi naøng ñuøa giôõn vui chôi thì thaät laø khoaùi thích!”
–YÙ oâng thì sao? Trong moät ngaøy ngöôøi aáy khôûi nieäm duïc coù
nhieàu khoâng?
www.daitangkinh.org
–Ñaïi Boà-taùt cuõng vaäy, ñoái vôùi phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
saâu xa naøy, trong moät ngaøy coù theå tö duy nhö vaäy, quan saùt nhö vaäy,
tu taäp nhö vaäy vaø töông öng nhö vaäy thì coù theå boû ñöôïc bao soá kieáp
luaân hoài khoå naõo, laïi ñöôïc xa lìa caùc loãi thoaùi chuyeån, hoaøn toaøn
thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Tu-boà-ñeà! Vì
Ñaïi Boà-taùt trong moät ngaøy coù theå tö duy, tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
maø khoâng lìa nieäm aáy, cuøng töông öng vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
coâng ñöùc toái thaéng, trong moät ngaøy Boà-taùt aáy coù ñöôïc vöôït hôn coâng
ñöùc cuûa Boà-taùt khaùc trong voâ soá kieáp thöïc haønh boá thí cho caùc höõu
tình maø xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt trong voâ soá kieáp xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña maø cuùng döôøng baäc Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-
haøm, A-la-haùn, Duyeân giaùc, Boà-taùt, Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc vaãn khoâng baèng Boà-taùt trong moät ngaøy coù theå tö duy, tu taäp,
nhö ñieàu ñaõ noùi maø thöïc haønh phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu
xa naøy, ñöôïc phöôùc voâ bieân khoâng theå tính ñeám.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo trong voâ soá kieáp xa lìa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø cuùng döôøng baäc Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc, laïi tu trì giôùi haïnh troïn veïn, cuõng
khoâng baèng Boà-taùt trong moät ngaøy tuøy thuaän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
taùc yù nhö lyù, tö duy tu taäp, giaûng noùi phaùp naøy, phöôùc ñöùc ñaït ñöôïc
voâ löôïng, voâ bieân khoâng theå tính keå.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo traûi qua voâ soá kieáp xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø cuùng döôøng cho baäc Tu-ñaø-hoaøn cho
ñeán Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc vaø trì giôùi, roài laïi coù theå tu
taäp caùc phaùp: nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh… vaãn khoâng baèng Boà-
taùt trong moät ngaøy tuøy thuaän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thöïc haønh caùc
phaùp thí cho chuùng sinh, phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi aáy voâ löôïng, voâ bieân
khoâng theå tính keå.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo traûi qua voâ soá kieáp xa
lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, duø ôû choã baäc Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc tu haønh caùc phaùp nhö: Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, laïi tu taäp ba möôi baûy phaùp phaàn
Boà-ñeà, nhöng khoâng baèng Boà-taùt tuøy thuaän haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña trong moät ngaøy vaø ñem coâng ñöùc phaùp thí aáy hoài höôùng veà Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, phöôùc ñöùc ñaõ ñaït ñöôïc naøy voâ
löôïng, voâ bieân khoâng theå tính keå.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo coù theå tuøy thuaän haïnh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña trong moät ngaøy, roài ñem coâng ñöùc phaùp thí nhö
töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc thì Boà-taùt aáy ñöôïc phöôùc voâ löôïng, voâ bieân khoâng theå
tính keå.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo coù theå tuøy thuaän haïnh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña trong moät ngaøy, roài ñem coâng ñöùc phaùp thí nhö
Chaùnh giaùc, roài laïi coù theå tu taäp töông öng nhö lôøi noùi thì Boà-taùt aáy
ñöôïc phöôùc voâ löôïng, voâ bieân khoâng theå tính keå.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo coù theå tuøy thuaän haïnh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña trong moät ngaøy, roài ñem coâng ñöùc phaùp thí nhö
Chaùnh giaùc vaø nhö lyù thuyeát thöïc haønh, tu taäp töông öng roài, laïi coù
theå giöõ gìn Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng luùc naøo xa lìa, thì Boà-taùt aáy
ñöôïc phöôùc voâ löôïng, voâ bieân khoâng theå tính keå.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Caùc phaùp phaùt khôûi laø töôùng phaân bieät thì
vì sao Theá Toân noùi laø ñöôïc nhieàu phöôùc?
–Caùc Ñaïi Boà-taùt khi thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, töï mình
bieát roõ caùc phaùp phaùt khôûi laø töôùng phaân bieät, hö voïng, khoâng thaät,
hoaøn toaøn khoâng coù sôû höõu, ôû trong phaùp aáy khoâng coù söï phaân bieät.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt bieát roõ caùc phaùp caàu khoâng theå ñöôïc. Do hieåu
roõ taát caû phaùp caàu khoâng theå ñöôïc neân Boà-taùt khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña. Vì Boà-taùt khoâng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân ñoù laø voâ
löôïng, voâ soá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ löôïng vôùi voâ soá coù gì sai khaùc?
www.daitangkinh.org
–Voâ löôïng thì vöôït quaù phaàn löôïng. Voâ soá thì khoâng theå tính
ñeám.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vaû laïi coù nhaân duyeân saéc voâ löôïng neân
thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng voâ löôïng?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Saéc voâ löôïng neân thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng voâ löôïng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ löôïng aáy nghóa laø gì?
–Voâ löôïng nghóa laø Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ löôïng chæ laø nghóa cuûa Khoâng, Voâ
töôùng, Voâ nguyeän, chöù chaúng phaûi laø nghóa cuûa taát caû phaùp sao?
–OÂng nghó theá naøo? OÂng nghe Phaät noùi: “Taát caû phaùp laø khoâng
sao?”
–Ñuùng vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät noùi taát caû phaùp laø khoâng.
–Khoâng töùc laø voâ löôïng neân trong ñoù coù nghóa cuûa taát caû phaùp,
khoâng coù söï phaân bieät, lìa caùc taïo taùc.
Naøy Tu-boà-ñeà! Noùi nhö vaäy laø lôøi Phaät noùi. Vì sao? Vì neáu noùi
nhö vaäy töùc laø voâ löôïng, voâ löôïng töùc laø voâ soá, voâ soá töùc laø khoâng,
khoâng töùc laø voâ töôùng, voâ töôùng töùc laø voâ nguyeän, voâ nguyeän töùc laø
voâ sinh, voâ sinh töùc laø voâ dieät, voâ dieät töùc laø voâ taùc, voâ taùc töùc laø voâ
tri, voâ tri töùc laø voâ taùnh, voâ taùnh töùc laø voâ nhieãm, voâ nhieãm töùc laø
Nieát-baøn vaéng laëng. Phaùp moân nhö vaäy töùc laø phaùp moân maø Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaõ noùi. Noùi nhö vaäy, töùc laø taát caû phaùp
khoâng theå noùi.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo con hieåu nghóa lyù Phaät noùi, thì taát
caû phaùp kia ñeàu khoâng theå noùi.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, taát caû phaùp khoâng theå noùi! Vì sao? Vì taát
caû phaùp ñeàu laø khoâng taùnh neân khoâng theå duøng lôøi noùi ñeã dieãn ñaït.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng theå noùi thì nghóa coù taêng giaûm
khoâng?
Phaät daïy:
–Khoâng phaûi vaäy, naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå noùi nghóa laø khoâng
taêng, khoâng giaûm.
–Neáu khoâng theå noùi nghóa khoâng taêng, khoâng giaûm thì Boá thí
ba-la-maät-ña, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Tinh taán ba-
la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng
taêng, khoâng giaûm.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp ñoä khoâng taêng khoâng giaûm
thì laøm sao Ñaïi Boà-taùt vaän duïng caùc phaùp Ba-la-maät-ña khoâng taêng
khoâng giaûm ñeå ñöôïc gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø
thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Coøn neáu khoâng vieân
maõn caùc phaùp Ba-la-maät-ña thì Ñaïi Boà-taùt khoâng theå gaàn Voâ thöôïng
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc?
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Nghóa cuûa caùc phaùp Ba-la-maät-ña khoâng
taêng khoâng giaûm. Vì sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Vì Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû
phöông tieän thieän xaûo neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
thöïc haønh Boá thí ba-la-maät-ña maø khoâng nghó: “Ta thöïc haønh Boá thí
ba-la-maät-ña coù söï taêng giaûm”, maø nghó raèng: “Boá thí ba-la-maät-ña
chæ laáy danh töï ñeå phaân bieät” neân khoâng thaáy töôùng boá thí kia coù theå
ñaéc. Boà-taùt ñem thieän caên naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc, vì nhö töôùng maø hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc neân goïi laø chaân thaät hoài höôùng.
www.daitangkinh.org
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Vì Ñaïi Boà-taùt ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo
neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå thöïc haønh Trì giôùi ba-
la-maät-ña maø khoâng nghó: “Ta thöïc haønh Trì giôùi ba-la-maät-ña coù söï
taêng giaûm”, maø nghó raèng: “Trì giôùi ba-la-maät-ña kia chæ duøng danh
töï ñeå phaân bieät” neân khoâng thaáy töôùng giôùi coù theå ñaéc. Boà-taùt ñem
thieän caên naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì
nhö töôùng maø hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc neân
goïi laø chaân thaät hoài höôùng.
neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå thöïc haønh Nhaãn nhuïc
ba-la-maät maø khoâng nghó: “Ta thöïc haønh Nhaãn nhuïc ba-la-maät coù söï
taêng giaûm”, maø nghó raèng: “Nhaãn nhuïc ba-la-maät kia chæ duøng danh
töï ñeå phaân bieät” neân khoâng thaáy töôùng nhaãn nhuïc coù theå ñaéc. Boà-taùt
ñem thieän caên naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
vì nhö töôùng maø hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
neân goïi laø chaân thaät hoài höôùng.
neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå thöïc haønh Tinh taán ba-
la-maät maø khoâng nghó: “Ta tu haønh Tinh taán ba-la-maät coù söï taêng
giaûm”, maø laïi nghó theá naøy: “Tinh taán ba-la-maät chæ duøng danh töï ñeå
phaân bieät” neân khoâng thaáy töôùng tinh taán kia coù theå ñaéc. Boà-taùt ñem
neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå thöïc haønh Thieàn ñònh
ba-la-maät maø khoâng nghó: “Ta thöïc haønh Thieàn ñònh ba-la-maät coù söï
taêng giaûm”, maø nghó raèng: “Thieàn ñònh ba-la-maät chæ duøng danh töï
ñeå phaân bieät” neân khoâng thaáy töôùng ñònh kia coù theå ñaéc. Boà-taùt ñem
neân khi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng nghó: “Phaùp naøy coù söï
taêng giaûm”, maø nghó raèng: “Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chæ duøng danh töï
ñeå phaân bieät” neân khoâng thaáy phaùp coù theå tu, coù theå haønh. Boà-taùt
ñem thieän caên naøy hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
vì nhö töôùng maø hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
neân goïi laø chaân thaät hoài höôùng.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nghóa
laø gì?
–Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc nghóa laø Nhö nhö. Nhö
nhö naøy khoâng taêng khoâng giaûm. Ñaïi Boà-taùt trong phaùp ñoù neân an
truï nhö thaät, taùc yù nhö lyù, tu taäp töông öng nhö vaäy thì Boà-taùt aáy chaéc
chaén gaàn vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vaø thaønh töïu Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng coù taêng giaûm.
Tu-boà-ñeà! Vì theá neân bieát, khoâng theå noùi nghóa khoâng taêng,
khoâng giaûm… cho ñeán taát caû phaùp cuõng khoâng theå noùi khoâng taêng,
khoâng giaûm.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt bieát töôùng nhö vaäy, taùc yù nhö vaäy, tu
haønh nhö vaäy thì chaéc chaén gaàn Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc
vaø thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.
Phaåm 19: NGHÓA THAÂM DIEÄU (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc laø taâm nieäm tröôùc ñaéc, hay taâm nieäm sau ñaéc? Baïch Ñöùc
Theá Toân! Neáu taâm nieäm tröôùc ñaéc, thì taâm nieäm tröôùc cuøng vôùi taâm
nieäm sau khoâng hôïp nhaát. Coøn neáu taâm nieäm sau ñaéc, thì taâm nieäm
sau cuøng vôùi taâm nieäm tröôùc cuõng khoâng hôïp nhaát. Vaäy laøm sao Ñaïi
Boà-taùt coù theå laøm taêng tröôûng caùc thieän caên?
www.daitangkinh.org
–Theo yù oâng thì sao? Ví nhö theá gian ñoát ñeøn thì aùnh saùng tröôùc
toûa saùng hay aùnh saùng sau toûa saùng?
–Khoâng phaûi vaäy, baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng phaûi aùnh saùng
tröôùc toûa saùng, cuõng chaúng lìa aùnh saùng tröôùc. Chaúng phaûi aùnh saùng
sau toûa saùng, cuõng chaúng lìa aùnh saùng sau.
–Theo yù oâng thì sao? Ngoïn ñeøn aáy thaät toûa saùng chaêng?
–Ngoïn ñeøn aáy thaät toûa saùng.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng
Chaùnh giaùc nghóa cuõng nhö vaäy, chaúng phaûi taâm tröôùc cuûa Boà-taùt ñaéc
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, cuõng khoâng lìa taâm tröôùc. Chaúng
phaûi taâm sau cuûa Boà-taùt ñaéc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc,
cuõng khoâng lìa taâm sau. Laïi chaúng phaûi taâm naøy ñaéc, chaúng phaûi taâm
khaùc ñaéc, cuõng chaúng phaûi khoâng ñaéc, trong ñoù thieän caên khoâng hoaïi
maát.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Theá Toân ñaõ noùi: “Ñaïi Boà-taùt ñaéc Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaúng phaûi taâm tröôùc ñaéc, cuõng
khoâng lìa taâm tröôùc. Chaúng phaûi taâm sau ñaéc, cuõng khoâng lìa taâm
sau. Laïi chaúng phaûi taâm naøy naøy ñaéc, chaúng phaûi taâm khaùc ñaéc, cuõng
chaúng phaûi khoâng ñaéc, thieän caên khoâng hoaïi maát.” Ñoù laø phaùp duyeân
sinh saâu xa vi dieäu toái thöôïng.
–OÂng nghó theá naøo? Neáu taâm ñaõ dieät thì taâm aáy coù sinh laïi
khoâng?
–Neáu taâm ñaõ sinh laø töôùng dieät phaûi khoâng?
–Laø töôùng dieät.
–Phaùp töôùng dieät kia coù theå dieät khoâng?
–Taâm kia coù phaùp coù theå sinh, coù theå dieät khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Taâm khoâng coù phaùp coù theå sinh,
cuõng khoâng coù phaùp coù theå dieät.
–Chính phaùp taâm sinh vaø phaùp taâm dieät, hai phaùp naøy coù theå
dieät khoâng?
–Töï taùnh cuûa taát caû phaùp coù theå sinh dieät khoâng?
–OÂng cuõng truï nhö choã truï cuûa Nhö nhö chaêng?
–Con cuõng truï nhö choã truï cuûa Nhö nhö.
–Neáu oâng cuõng truï nhö choã truï cuûa Nhö nhö thì ñoù laø thöôøng
chaêng?
–YÙ oâng thì sao? Chaân nhö laø phaùp saâu xa chaêng?
www.daitangkinh.org
Phaät baûo:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Chaân nhö töùc laø taâm chaêng? Taâm töùc laø chaân
nhö chaêng?
–Chaân nhö khaùc taâm chaêng?
–OÂng coù thaáy chaân nhö khoâng?
–Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy laø söï thöïc haønh thaâm dieäu
chaêng?
–Neáu thöïc haønh nhö vaäy laø haønh voâ xöù sôû. Vì sao? Vì Boà-taùt
khoâng haønh taát caû haïnh nhö theá.
–Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì phaûi haønh
ôû ñaâu?
–Phaûi haønh trong haïnh ñeä nhaát nghóa.
–YÙ oâng thì sao? Ñaïi Boà-taùt neáu haønh trong haïnh ñeä nhaát nghóa
thì ñoù laø Boà-taùt haønh töôùng phaûi khoâng?

–YÙ oâng thì sao? Boà-taùt hoaïi caùc töôùng chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Boà-taùt khoâng hoaïi caùc töôùng.
–Theá naøo goïi laø Ñaïi Boà-taùt khi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø
khoâng hoaïi caùc töôùng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghó nhö vaày: “Ta tu
haïnh Boà-taùt laø ñoaïn caùc töôùng, thì neân bieát Boà-taùt aáy chöa ñaày ñuû
caùc phaàn Phaät phaùp. Neáu Ñaïi Boà-taùt coù phöông tieän thieän xaûo, taâm
khoâng truï töôùng, tuy hieåu roõ caùc töôùng aáy nhöng Boà-taùt vöôït qua caùc
töôùng, khoâng thuû voâ töôùng, thì ñoù laø Boà-taùt khoâng hoaïi caùc töôùng.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi Töû noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Neáu Ñaïi Boà-taùt ôû trong moäng tu ba moân giaûi thoaùt, ñoù laø
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän thì coù theå duøng thieän caên naøy laøm lôùn
maïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng?
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi Töû:
–Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña töùc laø coù töôùng Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, neân duø ôû trong moäng cuõng coù theå laøm lôùn maïnh töôùng
aáy.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Neáu ngaøy ñeâm laøm lôùn maïnh thì trong
moäng cuõng lôùn maïnh. Vì sao? Vì Ñöùc Phaät noùi ñeâm ngaøy vaø trong
moäng ñeàu khoâng khaùc.
Xaù-lôïi Töû hoûi:
–Neáu coù ngöôøi nam, ngöôøi nöõ taïo nghieäp thieän, aùc ôû trong
moäng, thì ngöôøi aáy coù quaû baùo thieän, aùc khoâng?
–Nhö Ñöùc Theá Toân noùi: “Taát caû phaùp nhö moäng” thì leõ ra
khoâng coù quaû baùo, nhöng neáu ngöôøi trong moäng kia tænh roài laïi sinh
töôûng veà phaân bieät thì seõ coù quaû baùo thieän, aùc.
Xaù-lôïi Töû! Neáu ngöôøi ôû trong moäng taïo nghieäp saùt sinh thì
www.daitangkinh.org
ngöôøi aáy coù mang toäi saùt sinh khoâng?

Xaù-lôïi Töû noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Ngöôøi aáy ñaõ tænh moäng, laïi sinh töôûng veà phaân bieät, noùi nhö
vaày: “ÔÛ trong moäng ta cheùm gieát thaät khoaùi”, thì neân bieát ngöôøi aáy
tuøy theo söï gieát haïi trong moäng cuõng mang toäi saùt sinh.
Toân giaû Xaù-lôïi Töû noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñöùc Theá Toân noùi… cho ñeán taát caû phaùp cuõng khoâng neân phaân
bieät. Neáu khôûi phaân bieät thì sanh ra töôûng, töôûng töø phaân bieät sanh ra
maø toäi, töø taâm töôûng hieän.
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi Toân giaû Xaù-lôïi Töû:
–Neáu ñoaïn tröø taát caû phaân bieät thì taâm nhö hö khoâng. Do ñoù
neân bieát, coù duyeân thì coù nghieäp, coù duyeân thì nhôù nghó phaùt sinh;
khoâng duyeân thì khoâng nghieäp, khoâng duyeân thì suy nghó khoâng sinh.
Neáu taâm hoaït ñoäng trong phaùp thaáy nghe hay bieát maø coù taâm chaáp
dô chaáp saïch thì coù nhaân duyeân khôûi nghieäp, chaúng phaûi khoâng nhaân
duyeân. Coù nhaân duyeân, söï nhôù nghó phaùt sinh, chaúng phaûi khoâng coù
nhaân duyeân.
Toân giaû Xaù-lôïi Töû noùi vôùi Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñöùc Theá Toân ñaõ noùi: Taát caû phaùp lìa caùc sôû duyeân thì taïi sao
nay Thaày noùi coù nhaân duyeân söï nhôù nghó phaùt sinh, chaúng phaûi
khoâng coù nhaân duyeân?
–Vì Phaät noùi lìa töôùng sôû taùc, neân toâi noùi coù nhaân duyeân söï nhôù
nghó phaùt sinh, chaúng phaûi khoâng coù nhaân duyeân. Naøy Xaù-lôïi Töû!
Caùc phaùp nhaân duyeân lìa töôùng, töôùng ñoù cuõng lìa. Nhö vaäy, voâ minh
duyeân haønh, haønh duyeân thöùc... cho ñeán sinh duyeân laõo töû… Caùc phaùp
nhaân duyeân thaûy ñeàu lìa töôùng, theá neân Phaät noùi: “Taát caû phaùp lìa
caùc sôû duyeân.”
Xaù-lôïi Töû noùi vôùi Tu-boà-ñeà:
–Neáu ôû trong moäng Boà-taùt thöïc haønh boá thí, ñem coâng ñöùc aáy
hoài höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì ñoù laø söï hoài
höôùng phaûi khoâng?
Tu-boà-ñeà noùi vôùi Xaù-lôïi Töû:
–Nay trong hoäi naøy, Boà-taùt Töø Thò ñöôïc Nhö Lai thoï kyù Voâ
thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ñaõ bieát nghóa ñoù vaø chöùng phaùp ñoù.
Toân giaû ñem nghóa aáy maø thöa hoûi.
Baáy giôø, Toân giaû Xaù-lôïi Töû baïch vôùi Boà-taùt Töø Thò:
–Nhö phaùp maø con ñaõ hoûi Tu-boà-ñeà, Toân giaû aáy noùi: “Boà-taùt
Töø Thò bieát nghóa aáy”, baûo con ñeán hoûi. Xin Boà-taùt haõy giaûng cho
con nghe.
Khi aáy, Ñaïi Boà-taùt Töø Thò baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñieàu maø Xaù-lôïi Töû hoûi nhö lôøi oâng noùi, toâi bieát nghóa aáy. Nay
toâi khoâng bieát ñem phaùp gì ñeå ñaùp. Naøy Tu-boà-ñeà! Khoâng theå laáy
teân Töø Thò ñeå ñaùp, khoâng theå duøng caùi khoâng cuûa saéc ñeå ñaùp, khoâng
theå duøng caùi khoâng cuûa thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeå ñaùp. Tu-boà-ñeà!
Trong caùi khoâng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc kia ñeàu khoâng coù
choã ñaùp. Tu-boà-ñeà! Toâi khoâng thaáy coù phaùp naêng ñaùp vaø ngöôøi naêng
ñaùp, cuõng khoâng thaáy coù phaùp sôû ñaùp vaø ngöôøi ñöôïc ñaùp… cho ñeán
phaùp duøng ñeå ñaùp, ñeàu khoâng theå thaáy, cho ñeán taát caû phaùp ñeàu
khoâng theå thaáy. Vì phaùp khoâng theå thaáy neân khoâng theå ñaùp, cuõng
khoâng coù phaùp coù theå ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh
giaùc.
Khi aáy, Toân giaû Xaù-lôïi Töû thöa vôùi Boà-taùt Töø Thò:
–Nhö lôøi Boà-taùt noùi thì ñoù laø phaùp ngaøi chöùng chaêng?
Boà-taùt Töø Thò ñaùp:
–Xaù-lôïi Töû! Toâi khoâng chöùng phaùp aáy, ôû trong caùc phaùp toâi
khoâng thaáy coù phaùp coù theå chöùng ñaéc, khoâng theå duøng thaân chöùng
ñaéc, khoâng theå duøng taâm chöùng ñaéc, cuõng chaúng phaûi ngoân ngöõ, tö
duy, phaân bieät maø coù theå chöùng ñaéc, ôû trong nghóa aáy hoaøn toaøn
khoâng theå ñaéc. Vì theá, naøy Xaù-lôïi Töû! Taát caû phaùp khoâng taùnh, töï
taùnh cuûa phaùp laø nhö vaäy.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 18
Phaåm 19: NGHÓA THAÂM DIEÄU (Phaàn 2)
Baáy giôø Toân giaû Xaù-lôïi Töû suy nghó: “Ñaïi Boà-taùt Töø Thò ñaõ ñaït
ñöôïc trí tueä saâu xa, töø nhöõng thaùng ngaøy chuyeân caàn haønh trì Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña.”
Bieát ñöôïc taâm nieäm aáy, Ñöùc Theá Toân baûo Toân giaû:
–Vì sao oâng coù yù nieäm naøy? ÔÛ ngay trong phaùp naøy, oâng thaáy
coù phaùp chöùng ñöôïc quaû vò A-la-haùn chaêng?
Xaù-lôïi Töû thöa:
–Khoâng coù phaùp ñeå thaáy, cuõng khoâng coù söï chöùng ñaéc.
Phaät baûo Xaù-lôïi Töû:
–Ñaïi Boà-taùt cuõng vaäy, tuy haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhöng
khoâng coù phaùp ñöôïc thoï kyù vaø khoâng coù phaùp ñaéc quaû vò Voâ thöôïng
Boà-ñeà, vì theá khoâng neân chaáp laáy töôùng saâu xa cuûa phaùp. Khi thöïc
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö vaäy, caùc löïc ñaày ñuû, Ñaïi Boà-taùt
khoâng khieáp sôï, neân nghó nhö vaày: Ñoái vôùi caùc phaùp ta khoâng coù söï
chöùng ñaéc, nhöng vaãn tu taäp töông öng vôùi chaân lyù. Ngöôøi naøo thöïc
haønh nhö vaäy laø thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt neáu gaëp aùc thuù thì khoâng sôï
haõi. Vì Boà-taùt coù theå xaû taát caû, laøm lôïi ích khaép quaàn sinh. Luùc aáy
Boà-taùt nghó: Neáu thuù döõ muoán aên nuoát ta, ta seõ ban cho vaø caàu mong
cho ta ñöôïc vieân maõn Boá thí ba-la-maät-ña, gaàn vôùi quaû vò Voâ thöôïng
Boà-ñeà. Vò aáy luoân tinh taán nhö vaäy khi ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà
thì coõi Phaät thanh tònh, trong nöôùc khoâng coù caùc loaøi thuù döõ, ñoäc
truøng, boø traâu, gia suùc... taát caû chuùng sinh khoâng coù aên nuoát laãn nhau.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt neáu gaëp naïn giaëc cöôùp thì
khoâng sinh sôï haõi. Vì Boà-taùt coù theå xaû taát caû taøi saûn cho ñeán thaân
maïng khoâng chuùt hoái tieác. Luùc aáy Boà-taùt nghó: “Nhöõng giaëc cöôùp
ñeán cöôùp taát caû taøi saûn, theo sôû thích cuûa hoï ta ñeàu ban cho, thaäm chí
hoï cöôùp maïng soáng ta cuõng khoâng saân haän, oaùn hôøn, khoâng taïo
nghieäp veà thaân, mieäng, yù, ba nghieäp thanh tònh. Caàu mong cho ta
ñöôïc vieân maõn Trì giôùi ba-la-maät vaø Nhaãn nhuïc ba-la-maät gaàn vôùi
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. Luoân tinh taán nhö vaäy, vò aáy seõ thaønh töïu
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, coõi Phaät thanh tònh, trong nöôùc khoâng coù
giaëc cöôùp vaø ngöôøi aùc, caùc chuùng sinh khoâng cöôùp ñoïat laãn nhau.”
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt neáu gaëp haïn haùn thì khoâng sinh
sôï haõi. Vì Boà-taùt kheùo noùi phaùp tröø khaùt cho chuùng sinh. Luùc aáy Boà-
taùt nghó: Ta neân tuyeân thuyeát yeáu chæ cuûa phaùp cho chuùng sinh, laøm
cho hoï ñoaïn tröø khaùt aùi, taâm thanh tònh. Giaû söû chính thaân ta bò khaùt
böùt ngaët cho ñeán cheát, sinh veà theá giôùi khaùc. Vôùi taát caû chuùng sinh ôû
ñoù ta coù loøng ñaïi Bi nghó theá naøy: “Nhöõng chuùng sinh baït phöôùc sinh
ñeán nôi naøy chòu naïn khoâng coù nöôùc.” Khi aáy, ta thuyeát phaùp tröø
khaùt cho hoï. Luoân beàn chí thöïc haønh tinh taán nhö theá ñeå caàu mong
cho ta ñöôïc vieân maõn Tinh taán ba-la-maät, ñöôïc gaàn vôùi quaû vò Voâ
Boà-taùt chuyeân caàn tinh taán nhö vaäy, khi thaønh töïu quaû vò Voâ
thöôïng Boà-ñeà, thì coõi Phaät thanh tònh, trong nöôùc khoâng coù chuùng
sinh bò khaùt. Moïi ngöôøi ôû ñaây ñaày ñuû phöôùc ñöùc, neân töï nhieân ñaày ñuû
loaïi nöôùc taùm coâng ñöùc vöøa yù.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt neáu gaëp naïn ñoùi keùm thì khoâng
sinh sôï haõi. Vì Boà-taùt maëc aùo giaùp tinh taán, thaân taâm thanh tònh. Luùc
aáy Boà-taùt nghó: “Nay chuùng sinh naøy chòu khoå ñoùi keùm thaät ñaùng
thöông, caàu mong cho ta ñöôïc vieân maõn Thieàn ñònh ba-la-maät vaø
ñöôïc gaàn vôùi quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.” Boà-taùt luoân thöïc haønh tinh
taán nhö vaäy, khi thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, thì coõi Phaät
thanh tònh, trong nöôùc khoâng coù chuùng sinh ñoùi khoå, taát caû ñeàu ñöôïc
vöøa yù theo nhu caàu, gioáng nhö coõi trôøi Tam thaäp tam töï do an laïc,
caùc thöù caàn duøng tuøy taâm maø hieän. Ta nguyeän ñôøi sau chuùng sinh coõi
aáy, cuõng ñöôïc thaønh töïu söï vui söôùng nhö vaäy, trong taát caû thôøi thaân
www.daitangkinh.org
taâm ñeàu thanh tònh, ñôøi soáng thaùnh thieän vöõng chaéc khoâng coù taø
maïng, taâm luoân tòch tónh.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt neáu gaëp naïn oân dòch thì khoâng
sinh sôï haõi. Vì Boà-taùt coù theå tö duy quaùn chieáu, trong ñaây khoâng coù
phaùp beänh. Luùc aáy Boà-taùt nghó: “Nay chuùng sinh naøy chòu khoå veà
beänh raát ñaùng thöông, caàu mong cho ta ñöôïc vieân maõn Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña vaø ñöôïc gaàn vôùi quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. Chuyeân caàn tinh
taán nhö vaäy, khi vò aáy thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà, thì coõi Phaät
thanh tònh, chuùng sinh trong nöôùc khoâng coù caùc beänh khoå.”
Xaù-lôïi Töû! Neáu Ñaïi Boà-taùt coù theå chuyeân caàn tu caùc haïnh nhö
vaäy thì seõ ñöôïc thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà
khoâng neân cho raèng tu taäp laâu daøi môùi ñöôïc thaønh töïu, maø ôû ñoù
khoâng neân sôï haõi. Vì sao? Vì theá giôùi ñôøi tröôùc töùc laø theá giôùi xa xoâi
veà tröôùc. Neáu taâm Boà-taùt töông öng töøng saùt-na thì tuy daøi laâu maø
khoâng cho laø bao. Theá neân Ñaïi Boà-taùt khoâng neân cho raèng khoù khaên,
cuõng khoâng nghó raèng laâu daøi maø thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Xaù-lôïi Töû! Ñaïi Boà-taùt ñoái vôùi caùc phaùp naøy hay phaùp
khaùc neáu thaáy, hay nghe ñeàu khoâng neân khieáp sôï, caùc Ñaïi Boà-taùt aáy
phaûi neân beàn vöõng thöïc haønh tinh taán, hoïc vaø haønh theo phaùp ñaõ
daïy, thì ñöôïc vieân maõn Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Khi aáy, trong chuùng hoäi coù moät ngöôøi nöõ teân laø Ngang Nga
Lieäp Phöôïc rôøi toøa ñöùng daäy söûa aùo baøy vai beân phaûi, goái phaûi quyø
saùt ñaát, chaép tay cung kính ñaûnh leã Phaät, roài thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñoái vôùi phaùp ñaõ nghe con khoâng sôï haõi,
vaøo ñôøi sau con cuõng seõ noùi cho taát caû chuùng sinh phaùp nhö vaäy. Noùi
xong coâ lieàn laáy hoa vaøng tung leân cuùng döôøng Phaät, do thaàn löïc cuûa
Phaät laøm cho hoa aáy truï trong hö khoâng.
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân phoùng aùnh saùng vaøng thanh tònh vi dieäu,
khaép voâ löôïng, voâ bieân quoác ñoä cho ñeán coõi Phaïm thieân. AÙnh saùng
aáy quay veà nhieãu quanh Phaät ba voøng roài vaøo ñaûnh Ngaøi.
Luùc aáy, Toân giaû A-nan rôøi toøa ñöùng daäy söûa aùo baøy vai beân
phaûi, goái phaûi quyø saùt ñaát, chaép tay cung kính baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì nhaân duyeân gì Ngaøi phoùng aùnh saùng
naøy, caùc Ñöùc Phaät, Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc khoâng bao
giôø phoùng aùnh saùng voâ côù.
Ñöùc Phaät baûo Toân giaû A-nan:
–Coâ gaùi Ngang-nga-lieäp-phöôïc ñaây khi maõn baùo thaân seõ sinh
laøm thaân trai nôi theá giôùi Dieäu laïc thuoäc coõi Phaät A-suùc, beân Ñöùc
Nhö Lai aáy, cung kính cuùng döôøng, tu haønh phaïm haïnh. Sau ñoù laïi
sinh sang coõi Phaät khaùc. Cöù nhö theá töø coõi Phaät naøy ñeán coõi Phaät kia,
ñôøi ñôøi khoâng rôøi caùc Ñöùc Phaät luoân ñöôïc gaàn guõi chieâm ngöôõng leã
baùi cuùng döôøng. Ví nhö Chuyeån luaân vöông toân quyù, töï taïi töø cung
ñieän naøy ñeán cung ñieän kia suoát ñôøi chaân khoâng chaïm ñaát. Coâ gaùi
naøy cuõng vaäy, töø coõi Phaät naøy ñeán coõi Phaät kia, luoân gaàn guõi caùc Ñöùc
Phaät, cho ñeán ñôøi sau trong kieáp Tinh tuù coâ seõ thaønh Phaät xuaát hieän ôû
ñôøi hieäu laø Kim Hoa Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc, Minh
Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï
Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân.
Baáy giôø, Toân giaû A-nan suy nghó: “Khi coâ gaùi naøy thaønh Phaät,
chuùng hoäi vaø caùc Boà-taùt trong coõi aáy coù gioáng nhö chuùng hoäi cuûa chö
Phaät khoâng?”
Ñöùc Phaät lieàn hieåu roõ taâm nieäm cuûa A-nan, Ngaøi baûo Toân giaû:
–OÂng neân bieát, coâ gaùi Ngang-nga-lieäp-phöôïc naøy thaønh Phaät
roài soá chuùng hoäi Thanh vaên vaø Boà-taùt raát nhieàu, voâ löôïng, voâ bieân
khoâng theå tính heát gioáng nhö chuùng hoäi cuûa caùc Ñöùc Phaät vaäy.
Laïi nöõa, A-nan! Chuùng sinh trong coõi Phaät kia an oån, dieäu laïc,
khoâng coù caùc naïn ñoùi keùm, caùc beänh hieåm ngheøo, troäm cöôùp, thuù döõ
vaø haïn haùn, trong caùc thôøi ñeàu an oån. A-nan! Ñoù laø coâng ñöùc thaønh
töïu khi Ñöùc Kim Hoa Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc thaønh
töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Toân giaû A-nan baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coâ gaùi Ngang-nga-lieäp-phöôïc naøy buoåi
ñaàu phaùt taâm Boà-ñeà vaø troàng caên laønh vôùi Ñöùc Phaät naøo?
Ñöùc Phaät noùi:
–A-nan! Coâ gaùi Ngang-nga-lieäp-phöôïc naøy laàn ñaàu tieân phaùt
www.daitangkinh.org
taâm Boà-ñeà vôùi Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc. Khi aáy beân Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng Nhö Lai, ta caàm naêm
hoa sen xanh cuùng döôøng Phaät. Thôøi ñieåm ñoù ta chöùng ñöôïc phaùp
Nhaãn voâ sinh, thieän caên thuaàn thuïc, ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù ñaïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà raèng: Thieän nam! Vaøo ñôøi sau oâng seõ thaønh Phaät hieäu
Thích-ca Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc, Minh Haïnh Tuùc,
Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu,
Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân.
A-nan! Thôøi aáy, ôû trong chuùng hoäi cuûa Ñöùc Phaät kia, nghe Ngaøi
thoï kyù cho ta ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, coâ gaùi naøy cuõng ñem hoa vaøng
cuùng döôøng Phaät. Cuùng döôøng hoa roài coâ töï nghó: “Thích thay, nay
ngöôøi thieän nam naøy ñöôïc thoï kyù, nguyeän ñôøi sau khi ta ñöôïc thoï kyù
cuõng gioáng nhö ngöôøi naøy.” A-nan neân bieát coâ Ngang-nga-lieäp-
phöôïc naøy phaùt taâm Boà-ñeà ñaõ laâu laém roài.”
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Laønh thay, laønh thay! Vaäy thì coâ gaùi naøy
ñaõ tu taäp haïnh Voâ thöôïng Boà-ñeà töø laâu.
–A-nan! Ñuùng nhö vaäy ñoù. Vì coâ gaùi naøy ñaõ tu taäp haïnh Voâ
thöôïng Boà-ñeà töø laâu, theá neân hoâm nay ta thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-
ñeà cho coâ aáy.
Phaåm 20: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO (Phaàn 1)

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña thì laøm theá naøo ñeå hoïc phaùp khoâng vaø nhaäp chaùnh ñònh
khoâng?
–Naøy Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña neân quaùn chieáu saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu khoâng, duøng
chaùnh ñònh quaùn chieáu kyõ caùc phaùp khoâng ñeàu khoâng coù sôû höõu, taát
caû phaùp vaø phaùp taùnh ñeàu khoâng theå thaáy. Tuy quan saùt phaùp taùnh laø
khoâng nhö vaäy, nhöng khoâng neân cho raèng ñaõ chöùng thaät teá.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö Ngaøi ñaõ noùi Ñaïi Boà-taùt khoâng neân
cho ñoù laø chöùng veà khoâng. Thöa Ñöùc Theá Toân, Boà-taùt truï vaøo chaùnh
ñònh khoâng nhöng sao laïi khoâng cho ñoù laø chöùng khoâng?
–Tu-boà-ñeà! Tuy Ñaïi Boà-taùt quaùn chieáu caùc töôùng ñaày ñuû veà
khoâng, chæ tu hoïc veà khoâng nhöng khoâng laáy ñoù laøm sôû chöùng. Khi
quaùn chieáu nhö theá vò aáy nghó raèng: “Nay ta chæ hoïc nhö vaäy, nhöng
khoâng chöùng nhö vaäy, vì theá neân khoâng truï vaøo thaéng ñònh vaø khoâng
thaâu toùm taâm buoäc vaøo duyeân.” Ñaïi Boà-taùt aáy, nhôø söùc Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña giöõ gìn, tuy khoâng chöùng khoâng, nhöng khoâng thoaùi
chuyeån Boà-ñeà phaàn cuõng chöa döùt heát laäu hoaëc maø vaãn truï taâm tòch
dieät. Do ñoù, neân Ñaïi Boà-taùt tuy thöïc haønh moân giaûi thoaùt laø chaùnh
ñònh khoâng maø khoâng chöùng veà khoâng, tuy theå nhaäp moân giaûi thoaùt
chaùnh ñònh voâ töôùng cuõng khoâng chöùng voâ töôùng, khoâng truï vaøo höõu
töôùng. Ñaïi Boà-taùt aáy trí tueä saâu xa, caên laønh ñaày ñuû thöôøng nghó theá
naøy: Ñaây laø luùc hoïc taäp chöù khoâng phaûi laø luùc chöùng, theá neân tuy vaãn
quaùn veà khoâng maø khoâng bò trôû ngaïi, tuy truï vaøo ñònh khoâng, ôû trong
aáy cuõng khoâng chöùng ñöôïc thaät teá veà khoâng laø nhôø söùc cuûa Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña giöõ gìn.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi töôùng maïo ñoan chaùnh söùc löïc
maïnh meõ, chuyeân caàn beàn bó vaø giaøu coù, nhöõng gì noùi ra ñeàu coù lôïi
ích cho mình vaø ngöôøi, bieän taøi voâ ngaïi, trí tueä saùng suoát, bieát thôøi,
bieát muïc ñích vieäc laøm, thoâng hieåu vieäc thieän vaø aùc, gioûi veà toaùn soá,
taát caû caùc moân veà ngheä thuaät ñeàu thaønh töïu troïn veïn, theå löïc sung
maõn coù theå ñoái ñòch vôùi giaëc, ñeán moïi vieäc trong ñôøi anh ñeàu bieát roõ
vaø ñöôïc ngöôøi ñôøi yeâu thích ngöôõng moä gaàn guõi cung kính toân troïng.
Do ngöôøi naøy coù ñieåm ñaëc bieät nhö theá neân moïi ngöôøi ñeán ñeàu ñöôïc
lôïi ích lôùn, taâm yù nhu hoøa, vui töôi, phoùng khoaùng. Vaøo moät thôøi
ñieåm noï coù chuùt vieäc tö, anh phaûi cuøng vôùi cha meï, vôï con, hoï haøng,
ñi ngang qua vuøng hoang daõ, ñöôøng ñi coù nhieàu nguy hieåm ñaùng sôï
www.daitangkinh.org
thöôøng coù giaëc cöôùp vaø caùc loaøi phi nhaân, daõ thuù. Moïi ngöôøi ai naáy
ñeàu kinh sôï loâng treân thaân döïng ngöôïc. Anh ta lieàn traán an cha meï
vaø hoï haøng cuûa mình raèng: “Hôõi caùc ngöôøi thaân, ñöøng neân khieáp sôï,
ta coù caùch ñöa moïi ngöôøi an oån qua khoûi vuøng hieåm naïn naøy.” Anh
lieàn hoùa ra nhieàu ngöôøi caàm maâu beùn, dao gaäy... hoä veä hoï haøng qua
khoûi nôi nguy hieåm aáy, caùc giaëc cöôùp, phi nhaân vaø daõ thuù ôû ñoù ñeàu
boû ñi khoâng daùm toån haïi. Moïi ngöôøi qua khoûi naïn aáy, bình an, hoï vui
veû ñi ñeán xoùm laøng, thaønh aáp ñaõ ñònh. Vì ngöôøi naøy coù trí tueä thuø
thaéng vaø söùc maïnh vöõng chaõi neân boïn cöôùp kia khoâng theå ñòch noåi.
Ñaïi Boà-taùt cuõng theá, thöông xoùt laøm lôïi laïc cho taát caû chuùng sinh,
thöôøng thöïc haønh boán voâ löôïng taâm ñöôïc söùc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
giöõ gìn, ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo, laïi ñem caùc caên laønh aáy hoài
höôùng veà Nhaát thieát trí. Tuy tu moân giaûi thoaùt laø chaùnh ñònh khoâng,
voâ töôùng, voâ taùc, nhöng khoâng chöùng ñöôïc thaät teá. Ñaïi Boà-taùt qua
khoûi phieàn naõo vaø phieàn naõo phaàn, khoûi ma aùc vaø trôï löïc cuûa ma,
qua khoûi quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, truï vaøo chaùnh ñònh nhöng
cuõng chöa heát laäu hoaëc. Vì Ñaïi Boà-taùt caùc löïc ñaày ñuû tinh taán vöõng
beàn ñöôïc söùc baûo trì cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng boû taát caû
chuùng sinh, ngöôïc laïi, laøm cho hoï chöùng quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Ñaïi Boà-taùt y cöù vaøo taát caû chuùng sinh nhaäp chaùnh ñònh taâm töø, nhaäp
ñaïi ñònh voâ duyeân töø vaø tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái thöôïng.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt tuy thöïc haønh moân giaûi thoaùt
chaùnh ñònh khoâng nhöng trong phaùp aáy khoâng chöùng voâ töôùng cuõng
khoâng rôi vaøo höõu töôùng.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö chim bay trong hö khoâng khoâng rôi xuoáng
ñaát, tuy bay trong khoâng trung nhöng khoâng döïa vaøo hö khoâng cuõng
khoâng ôû trong hö khoâng. Ñaïi Boà-taùt cuõng vaäy, tuy hoïc vaø haønh
khoâng, voâ töôùng, voâ taùc, nhöng chöa ñaày ñuû Phaät phaùp thì nhaát ñònh
khoâng rôi vaøo caùc phaùp aáy.
Tu-boà-ñeà! Nhö coù ngöôøi ñeán gaëp vò thaày ñeå hoïc veà phöông
phaùp baén. Anh ta hoïc thuaàn thuïc vaø raát tinh xaûo. Khi aáy anh baén leân
khoâng trung moät muõi teân ñaàu bay leân, roài muõi thöù hai töøng muõi tieáp
tuïc bay leân caém vaøo ñuoâi nhau, tuøy yù muoán bao laâu coù theå laøm muõi
teân khoâng kòp rôi xuoáng. Ñaïi Boà-taùt cuõng theá, vì muoán thaønh töïu caên
laønh Voâ thöôïng Boà-ñeà neân ñöôïc söï baûo trì cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Neáu chöa thaønh töïu caên laønh Voâ thöôïng Boà-ñeà thì nhaát ñònh
khoâng chöùng ñöôïc thaät teá, khi thieän caên thaønh töïu vaø quaû vò Voâ
thöôïng Boà-ñeà ñöôïc vieân maõn baáy giôø Boà-taùt môùi chöùng thaät teá. Tu-
boà-ñeà! Theá neân khi Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh vaø tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
phaûi quaùn chieáu xaùc thöïc vaøo thaät töôùng saâu xa cuûa caùc phaùp, tuy
quaùn roài nhöng khoâng cho ñoù laø chöùng ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö theá thì vieäc laøm cuûa Ñaïi Boà-taùt khoù
voâ cuøng, tuy hoïc khoâng, haønh khoâng vaø nhaäp ñònh veà khoâng, nhöng
trong phaùp aáy khoâng thaät chöùng veà khoâng. Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät
laø hieám coù, thaät laø hieám coù.
Ñöùc Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Ñuùng nhö vaäy! Ñaïi Boà-taùt tuy hoïc khoâng, haønh khoâng vaø
nhaäp ñònh veà khoâng, nhöng trong aáy khoâng thaät chöùng veà khoâng,
vieäc aáy khoù voâ cuøng laïi caøng ít coù. Tu-boà-ñeà! Vì vò aáy phaùt nguyeän
lôùn toái thaéng: “Ta phaûi ñoä taát caû chuùng sinh khoâng boû rôi chuùng sinh
naøo.” Boà-taùt phaùt nguyeän nhö theá roài, lieàn nhaäp vaøo caùc moân giaûi
thoaùt nhö: ñònh khoâng, ñònh voâ töôùng, ñònh voâ taùc. Tuy Boà-taùt nhaäp
vaøo caùc moân giaûi thoaùt nhö vaäy trong ñoù khoâng coù thaät chöùng. Vì
sao? Vì vò Boà-taùt aáy ñöôïc söùc phöông tieän thieän xaûo giöõ gìn. Vò aáy
luoân nghó: “Ta khoâng boû taát caû chuùng sinh vaø neáu chöa ñaày ñuû Phaät
phaùp thì nhaát ñònh khoâng ôû trong ñoù chöùng thaät teá.”
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt muoán nhaäp vaøo taùnh khoâng saâu
xa thì phaûi nhaäp vaøo caùc moân giaûi thoaùt nhö: ñònh khoâng, ñònh voâ
töôùng, ñònh voâ taùc. Boà-taùt naøo muoán nhaäp vaøo caùc moân giaûi thoaùt
naøy thì neân phaûi phaùt taâm theá naøy: “Taát caû chuùng sinh ôû trong ñeâm
daøi, chaáp vaøo töôùng chuùng sinh neân coù caùc tri kieán cho laø coù theå naém
baét, coù thaáy. Do ñoù nguyeän khi thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà ta seõ
tuyeân giaûng yeáu chæ cuûa phaùp ñeå ñoaïn tröø töôùng kia.” Phaùt nguyeän
roài vò aáy nhaäp vaøo ba moân giaûi thoaùt: ñònh khoâng, ñònh voâ töôùng,
ñònh voâ taùc. Boà-taùt duøng taâm aáy vaø söùc phöông tieän ôû tröôùc nhöng
khoâng chöùng ñöôïc thaät teá, cuõng khoâng giaûm maát taâm Töø, Bi, Hyû, Xaû
vaø caùc ñònh. Vì vò aáy ñaõ ñöôïc söùc phöông tieän quyeàn xaûo hoä trì, laàn
www.daitangkinh.org
löôït caùc caên ñöôïc thuaàn thuïc, caùc phaùp laønh cho ñeán caùc Löïc vaø
Giaùc chi, Chaùnh ñaïo ñeàu taêng theâm.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán nhaäp vaøo moân giaûi
thoaùt ñònh khoâng thì neân phaùt taâm theá naøy: “Taát caû chuùng sinh ôû
trong ñeâm daøi, laïi sinh ngaõ töôùng chaáp vaøo ñieàu mình ñöôïc. Nguyeän
sau khi thaønh töïu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta seõ tuyeân thuyeát yeáu chæ
cuûa phaùp ñeå ñoaïn tröø ngaõ töôùng cho caùc chuùng sinh.” Phaùt nguyeän
roài vò aáy nhaäp vaøo moân giaûi thoaùt ñònh khoâng. Boà-taùt duøng taâm nhö
vaäy vaø söùc cuûa phöông tieän tröôùc nhöng khoâng chöùng ñöôïc thaät teá,
cuõng khoâng giaûm maát Töø, Bi, Hyû, Xaû vaø caùc ñònh. Vì vò aáy ñaõ ñöôïc
söùc phöông tieän quyeàn xaûo hoä trì, laàn löôït caùc caên ñöôïc thuaàn thuïc,
caùc phaùp laønh cho ñeán caùc Löïc vaø Giaùc chi, Chaùnh ñaïo ñeàu taêng
tröôûng.
thoaùt ñònh voâ töôùng thì neân phaùt taâm theá naøy: “Taát caû chuùng sinh ôû
trong ñeâm daøi chaáp vaøo höõu töôùng roài naém giöõ töôùng töôûng. Nguyeän
sau khi thaønh töïu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta seõ tuyeân thuyeát yeáu chæ
cuûa phaùp ñeå dieät tröø höõu töôùng cho caùc chuùng sinh.” Phaùt nguyeän roài
vò aáy lieàn nhaäp vaøo moân giaûi thoaùt ñònh voâ töôùng. Boà-taùt duøng taâm
nhö vaäy vaø söùc cuûa phöông tieän tröôùc nhöng khoâng chöùng ñöôïc thaät
teá, cuõng khoâng giaûm maát Töø, Bi, Hyû, Xaû vaø caùc phaùp ñònh. Vì vò aáy
ñaõ ñöôïc söùc phöông tieän quyeàn xaûo hoä trì, neân caùc caên laàn löôït ñöôïc
thuaàn thuïc, caùc phaùp laønh cho ñeán caùc Löïc vaø Giaùc chi, Chaùnh ñaïo
ñeàu taêng tröôûng.
thoaùt ñònh voâ taùc thì neân phaùt taâm theá naøy: “Taát caû chuùng sinh ôû
trong ñeâm daøi chaáp vaøo caùc töôûng nhö: Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh trôû
thaønh caùc töôûng ñieân ñaûo nhö vaäy, ñoù laø töôùng taïo taùc. Nguyeän sau
khi thaønh töïu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta seõ tuyeân giaûng yeáu chæ cuûa
phaùp nhö: Voâ thöôøng chaúng phaûi thöôøng, laø khoå chaúng phaûi vui, laø
voâ ngaõ chaúng phaûi ngaõ, laø baát tònh chaúng phaûi tònh ñeå ñoaïn tröø boán
ñieân ñaûo cuûa chuùng sinh. Phaùt nguyeän roài, vò aáy xa lìa töôùng taïo taùc,
theå nhaäp vaøo moân giaûi thoaùt ñònh voâ taùc. Boà-taùt duøng taâm nhö vaäy
vaø söùc cuûa phöông tieän tröôùc nhöng khoâng chöùng ñöôïc thaät teá, cuõng
khoâng giaûm maát Töø, Bi, Hyû, Xaû vaø caùc phaùp ñònh. Vì vò aáy ñaõ ñöôïc
söùc phöông tieän quyeàn xaûo hoä trì, neân caùc caên laàn löôït ñöôïc thuaàn
thuïc, caùc phaùp laønh cho ñeán caùc Löïc, Giaùc chi, Chaùnh ñaïo ñeàu taêng
tröôûng.”
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coøn phaùt taâm theá naøy: “Taát caû
chuùng sinh ñang ôû trong ñeâm daøi chaáp vaøo caùc höõu töôùng nhö: Tröôùc
laøm vieäc coù sôû ñaéc nay laøm vieäc coù sôû ñaéc, tröôùc laøm vieäc cho laø
thöôøng nay laøm vieäc cho laø thöôøng, tröôùc haønh haïnh ñieân ñaûo nay
haønh haïnh ñieân ñaûo, tröôùc laøm vieäc töôûng hoøa hôïp nay laøm vieäc
töôûng hoøa hôïp, tröôùc laøm vieäc töôûng khoâng thaät, nay laøm vieäc töôûng
khoâng thaät; tröôùc sinh taø kieán, nay sinh taø kieán; tröôùc taïo caùc loãi laàm,
nay taïo caùc loãi laàm. Taát caû chuùng sinh trong moïi luùc, moïi nôi laøm
caùc vieäc nhö vaäy, ta ñöôïc söùc trí tueä hoä trì neân ñaày ñuû phöông tieän
thieän xaûo, luoân tinh taán nhö theá, sau khi thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà,
ta seõ thuyeát phaùp nhö vaäy, laøm cho caùc chuùng sinh theå nhaäp vaøo caùc
phaùp thaät töôùng saâu xa ñoù laø: Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ taùc,
voâ khôûi, voâ sinh, voâ taùnh.”
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt phaùt taâm vaø ñaày ñuû trí tueä nhö theá maø
coøn rôi vaøo caùc phaùp taïo taùc ôû trong ba coõi laø ñieàu khoâng theå coù.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo tu haïnh töông öng thì neân
hoûi Boà-taùt khaùc: Neáu coù ngöôøi muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
laøm sao hoïc veà khoâng vaø phaùt taâm nhö theá naøo? Ñöôïc nhaäp vaøo
khoâng nhöng khoâng chöùng veà Khoâng, nhaäp vaøo Voâ töôùng, Voâ
nguyeän, voâ taùc, voâ khôûi, voâ sinh, voâ taùnh cuõng khoâng chöùng caùc
phaùp aáy maø coù theå tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sao?
Neáu vò aáy ñaùp: “Ngöôøi muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà chæ
neân nieäm Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ taùc, voâ khôûi, voâ sinh, voâ
taùnh”, ñaùp nhö theá töùc laø ñaõ boû taát caû chuùng sinh, hoaëc chöa ñaày ñuû
phöông tieän thieän xaûo. Neân bieát Boà-taùt naøy chöa ñöôïc ñöùng tröôùc
Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc nghe thoï kyù ñaïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà, chöa ñöùng vaøo haøng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån. Vì
Boà-taùt naøy khoâng theå tuyeân noùi töôùng baát coäng cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån, khoâng theå döïa vaøo phaùp cuûa ngöôøi hoûi maø chæ daïy
ñuùng vaø giaûi ñaùp ñuùng.
www.daitangkinh.org

–Laøm sao ñeå bieát ñoù laø Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån?
–Tu-boà-ñeà! Vò Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån ñoái vôùi phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, vôùi ngöôøi ñöôïc nghe hoaëc
khoâng ñöôïc nghe, tuøy theo ñieàu hoï hoûi ñeàu coù theå chæ ñuùng vaø giaûi
ñaùp ñuùng. Ngöôøi coù ñaày ñuû töôùng naøy chính laø Ñaïi Boà-taùt khoâng
thoaùi chuyeån.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt haønh ñaïo Boà-ñeà nhieàu maø sao ít
coù ngöôøi ñaùp ñuùng?
–Vì ít ngöôøi truï vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån neân khoâng theå
ñaùp ñuùng. Tu-boà-ñeà! Neáu ai ñaõ ôû baäc khoâng thoaùi chuyeån, thì ngöôøi
aáy ñaùp ñuùng. OÂng neân bieát vò aáy thieän caên thuaàn thuïc vaø ñaày ñuû
phöông tieän, khoâng bò taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la laøm lay ñoäng hay
phaù hoaïi. Vò Boà-taùt aáy thöôøng kheùo quaùn chieáu caùc phaùp nhö moäng
nhö huyeãn nhöng trong aáy khoâng chöùng ñöôïc thaät teá. Tu-boà-ñeà neân
bieát! Ñaây laø töôùng khoâng thoaùi chuyeån cuûa Ñaïi Boà-taùt.


QUYEÅN 19
Phaåm 20: PHÖÔNG TIEÄN THIEÄN XAÛO (Phaàn 2)
Baáy giôø Theá Toân baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:

–Nay ta seõ noùi caùc töôùng maïo cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån, oâng neân laéng nghe vaø kheùo suy nghó.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaät laø quyù hoùa, con xin ñöôïc nghe.
Phaät daïy:
–Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo khoâng öa thích quaû vò Thanh vaên,
Duyeân giaùc, duø chæ laø trong moäng cuõng khoâng sinh taâm truï trong ba
coõi. Tu-boà-ñeà neân bieát ngöôøi coù töôùng nhö theá, chính laø Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo trong moäng thaáy ñaïi chuùng
Thanh vaên, Boà-taùt, trôøi, ngöôøi ñeán traêm ngaøn vaïn öùc, cung kính vaây
quanh Ñöùc Theá Toân ñeå nghe thuyeát phaùp. Ngöôøi naøo trong moäng
thaáy nhö theá neân bieát ñoù laø töôùng cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi
chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo trong moäng, thaáy mình ngoài
treân khoâng trung thuyeát phaùp cho moïi ngöôøi vaø thaáy nôi thaân mình
phoùng aùnh saùng lôùn hoùa laøm Bí-soâ ñi ñeán theá giôùi khaùc thi haønh Phaät
söï vaø thuyeát phaùp. Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo naèm moäng nhö theá, neân bieát
ñoù laø töôùng cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo trong moäng thaáy laøng xoùm,
ñoâ thaønh ñeàu bò hoûa thieâu taøn hoaïi taát caû, caùc loaøi thuù döõ buoâng chaïy
taùn loaïn, taát caû moïi ngöôøi ñeàu raát khieáp sôï vaø khoå naõo. Boà-taùt thaáy
www.daitangkinh.org
vaäy nhöng khoâng kinh sôï. Tænh daäy, vò aáy suy nghó theá naøy: “Ba coõi
khoâng thaät taát caû ñeàu nhö moäng, nguyeän sau khi ta thaønh töïu ñaïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà seõ duøng phaùp nhö theá thuyeát giaûng cho chuùng sinh.”
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo trong moäng thaáy nhö theá, neân bieát ñoù laø töôùng
cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo naèm moäng thaáy caùc chuùng
sinh ôû trong ñòa nguïc chòu caùc noãi khoå. Vò aáy thaáy theá sinh yù nghó
raèng: “Nguyeän khi ta thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà coõi cuûa ta thanh
tònh khoâng coù ñòa nguïc, cho ñeán nghe teân coøn khoâng coù huoáng chi laø
thaáy.”
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo trong moäng thaáy caùc ngaï
quyû chòu khoå ñoùi khaùt nhö theá, vò aáy suy nghó: “Nguyeän khi ta thaønh
töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, coõi cuûa ta seõ thanh tònh khoâng coù ngaï quyû cho
ñeán nghe teân coøn khoâng coù huoáng chi coù theå thaáy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo trong giaác moäng, thaáy caùc
loaøi suùc sinh chòu khoå döõ doäi. Thaáy theá, vò aáy suy nghó: “Nguyeän khi
thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, coõi cuûa ta thanh tònh khoâng coù loaøi suùc
sinh, cho ñeán nghe teân coøn khoâng coù huoáng chi laø thaáy. Tu-boà-ñeà!
Ngöôøi naøo naèm moäng nhö theá neân bieát ñoù laø töôùng cuûa Ñaïi Boà-taùt
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo thaáy laøng xoùm, ñoâ thaønh
khaép nôi bò hoûa thieâu, thaáy theá Boà-taùt lieàn noùi: “Tröôùc ñaây ta naèm
moäng thaáy y nhö vaäy, neáu ñöôïc vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån, ta
nguyeän ñem oai löïc cuûa lôøi chaân thaät naøy nhanh choùng laøm cho löûa
aáy töï nhieân taét ngaám khoâng ñeå chaùy lan ñeán nôi khaùc.”
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt vöøa noùi döùt, löûa lieàn taét heát theo nguyeän löïc
ñoù. OÂng neân bieát raèng, vò Boà-taùt naøy ñaõ töøng ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù
ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà vaø ñaõ chöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån.
Neáu Boà-taùt noùi nhö theá maø löûa khoâng taét thì bieát vò aáy chöa ñöôïc
thoï kyù, chöa ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån. Tu-boà-ñeà! Giaù
nhö khoâng dieät löûa naøy, thì chuùng seõ chaùy lan ñeán caùc nôi khaùc,
nhaø naøy sang nhaø kia, laøng kia ñeán laøng noï, cöù xoay vaàn nhö theá
khoâng döùt. OÂng neân bieát, chuùng sinh nôi ñaây ñôøi tröôùc phaïm troïng
toäi phaù phaùp, caùc tai öông thuôû aáy, ñôøi naøy thoï laõnh. Do nhaân
duyeân naøy neáu lôøi theä nguyeän cuûa Ñaïi Boà-taùt ñöôïc thaønh töïu, thì
neân bieát ñoù laø töôùng cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu coù nhöõng ngöôøi nam, ngöôøi nöõ naøo bò
phi nhaân meâ hoaëc, thaáy söï vieäc nhö theá, Boà-taùt noùi: “Neáu ñaõ ñöôïc
Ñöùc Phaät thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, ta doác loøng thanh tònh vì
muoán thaønh töïu quaû vò aáy baèng söï xa lìa taâm Thanh vaên, Duyeân giaùc
vaø tu haønh thanh tònh. Vaû laïi, hieän nay caùc Ñöùc Theá Toân ñang thuyeát
phaùp trong voâ löôïng, voâ soá theá giôùi ôû möôøi phöông caùc Ngaøi ñeàu
bieát, ñeàu thaáy, ñeàu hieåu roõ vaø ñeàu chöùng ñaéc. Caùc Ñöùc Theá Toân aáy,
neáu bieát ñöôïc thaâm taâm ta quyeát ñònh thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
baèng söùc cuûa thaät ngöõ naøy ta nguyeän laøm cho caùc phi nhaân kia rôøi
boû, laùnh xa, nhöõng ngöôøi nam, ngöôøi nöõ giaûi thoaùt söï meâ hoaëc aáy.
Neáu luùc Boà-taùt phaùt nguyeän nhö theá maø phi nhaân kia khoâng laäp töùc
boû ñi, ngöôøi meâ bò meâ hoaëc chöa ñöôïc giaûi thoaùt thì neân bieát vò aáy
chöa ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, chöa ñöùng vaøo
haøng khoâng thoaùi chuyeån.”
Tu-boà-ñeà! Neáu khi Boà-taùt noùi nhö theá loaøi phi nhaân kia laäp töùc
rôøi xa, ngöôøi bò meâ hoaëc lieàn ñöôïc giaûi thoaùt, neân bieát vò Boà-taùt aáy
ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai thuôû tröôùc thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà vaø ñaõ
ñöôïc ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån.
Phaåm 21: NOÙI ROÕ VEÀ MA TÖÔÙNG
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coøn coù caùc Boà-taùt môùi truï vaøo Ñaïi thöøa
thaáy caùc thieän nam, thieän nöõ bò phi nhaân laøm meâ hoaëc, noùi raèng:
“Neáu ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà thì ta
nguyeän ñem oai löïc cuûa thaät ngöõ naøy laøm cho loaøi phi nhaân rôøi boû
laùnh xa ñeå nhöõng thieän nam, thieän nöõ sôùm giaûi thoaùt söï meâ hoaëc
aáy.” Vöøa döùt lôøi ma aùc kia lieàn aån mình ñeán choã Boà-taùt, ngaàm duøng
ma löïc sai khieán phi nhaân laäp töùc rôøi khoûi, vì oai löïc cuûa ma aùc
maïnh hôn phi nhaân neân phi nhaân khoâng theå laøm gì ñöôïc ñaønh boû ñi.
Nhöng khi aáy, Boà-taùt khoâng bieát ñoù laø oai löïc cuûa ma chæ cho raèng
www.daitangkinh.org
mình ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù, ñaõ ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån,
vì lôøi nguyeän ñöôïc thaønh töïu. Nhöõng Boà-taùt khaùc chöa ñöôïc thoï kyù
neân khoâng coù khaû naêng naøy. Do vaäy maø vò aáy sinh taâm taêng thöôïng
maïn vaø caùc maïn khaùc. Bôûi kieâu maïn neân taêng tröôûng cao ngaïo. Vì
cao ngaïo neân khinh cheâ, oaùn gheùt caùc Boà-taùt. Töï noùi: “Ñôøi tröôùc
mình ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù, coøn nhöõng vò khaùc chöa ñöôïc thoï
kyù.” Chính nhaân duyeân nhö vaäy, neân vò aáy caùch xa caùc trí cuûa Phaät
nhö: Voâ thöôïng trí, Töï nhieân trí, Nhaát thieát trí, Nhaát thieát trí trí cho
ñeán caùch xa ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà. Nhaân ñoù Boà-taùt khoâng thaân caän
vôùi caùc Thieän tri thöùc, khoâng ñöôïc phaùp laønh höôùng daãn, maø bò caùc
baïn aùc loâi keùo. Chính mình khoâng ñaày ñuû phöông tieän thieän xaûo maø
taêng thöôïng maïn moãi luùc moät saâu naëng. Vì theá, neân bò ma aùc troùi
buoäc khoâng theå giaûi thoaùt vaø seõ rôi vaøo moät trong hai nôi Thanh
vaên hoaëc Duyeân giaùc.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi coù töôùng nhö theá laø môùi truï vaøo haøng Boà-taùt
Ñaïi thöøa. Vì kieán thöùc noâng caïn, neân khoâng thaân caän Thieän tri thöùc,
khoâng ñöôïc söùc phöông tieän thieän xaûo cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä
trì. Chæ vì moät chuùt taâm taêng thöôïng maïn maø ñeán noãi phaûi xa caùch
quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà. Tu-boà-ñeà neân bieát, ñoù cuõng goïi laø ma söï
cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù nhöõng ma aùc duøng nhaân duyeân danh töï
laøm loaïn Ñaïi Boà-taùt. Nhaân duyeân danh töï, chính laø ma aùc hoùa ra
caùc töôùng khaùc thöôøng ñeán beân Boà-taùt noùi: “Boà-taùt neân bieát cha
meï cuûa oâng teân nhö vaäy, nhö vaäy. Ngoaøi ra nhöõng ngöôøi baø con hoï
haøng vaø baïn beø thaân thuoäc cuûa oâng moãi ngöôøi ñeàu coù teân nhö theá,
cho ñeán oâng baø noäi ngoaïi baûy ñôøi moãi ngöôøi ñeàu coù teân nhö vaäy.
OÂng ôû phöông aáy, xöù aáy, thaønh aáy, nöôùc aáy, sinh chuûng toäc aáy, hoï
aáy, taùnh nhu nhöôïc, taùnh cöông nghò, taùnh hôøi hôït, taùnh boàng boät,
caên lanh lôïi, caên chaäm luït.” Ma aùc noùi heát moïi chuyeän moät löôïc,
roài tieáp: “ÔÛ ñôøi tröôùc oâng ñaõ töøng tu taäp coâng ñöùc ñaàu ñaø, chính laø
haïnh A-lan-na, thöôøng haønh khaát thöïc, maëc y phaán taûo, sau giôø aên
khoâng uoáng nöôùc traùi caây, aên moät böõa giöõa ngaøy, thöôøng ngoài kieát
giaø, chæ maëc bay, ôû röøng töû thi ngoài döôùi goác caây nôi goø ñaát troáng,
aên ñuùng löôïng, thöôøng ngoài khoâng naèm, tu ñuû coâng ñöùc ñaàu ñaø nhö
theá, ít noùi bieát ñuû xa laùnh nôi oàn aøo, khi noùi ra ñieàu gì ñeàu baèng lôøi
töø hoøa deã meán, cho ñeán khoâng nhaän daàu xoa chaân, ñôøi tröôùc oâng tu
caùc coâng ñöùc nhö theá, hieän taïi cuõng vaäy, hieåu phaùp, bieát phaùp, nhaát
ñònh ñôøi tröôùc oâng ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù roài vaø ñaõ ñöôïc vaøo haøng
khoâng thoaùi chuyeån. Vì oâng coù ñuû caùc töôùng coâng ñöùc nhö theá, neân
bieát ñôøi tröôùc oâng ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù.” Khi nghe ñöôïc nhö
theá, Boà-taùt lieàn nghó: “Ñôøi tröôùc ta ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät thoï kyù ñaïo
Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñaõ ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån. Nay
chieáu theo lôøi noùi naøy, thì söï thaät ta coù thöïc haønh coâng ñöùc Ñaàu-ñaø
nhö theá.” Ma aùc bieát ñöôïc yù nghó cuûa vò aáy roài, laïi hoùa ra caùc töôùng
laï sai bieät nhö: Bí-soâ, Bí-soâ-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, Tröôûng giaû
cho ñeán cha meï, anh em, baïn beø thaân thuoäc cuûa vò aáy, ngöôøi bieán
hoùa aáy ñöùng tröôùc Boà-taùt noùi nhö vaày: “OÂng ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaät
trong quaù khöù thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, vì oâng ñaõ ñuû coâng ñöùc
töôùng maïo nhö theá.” Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy, nghe ngöôøi bieán hoùa noùi
nhö theá nhöng khoâng hieåu bieát ñoù laø ma bieán hoùa ra, lieàn sinh taâm
thöôïng maïn vaø caùc kieâu maïn khaùc, do taâm kieâu maïn neân taêng
tröôûng cao ngaïo, vì cao ngaïo neân khinh deå, oaùn gheùt caùc Boà-taùt, töï
noùi mình ñôøi tröôùc ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù, coøn nhöõng vieäc khaùc chöa
ñöôïc thoï kyù. Chính nhaân duyeân naøy neân vò aáy caùch xa caùc trí cuûa
Phaät nhö: Voâ thöôïng trí, Töï nhieân trí, Nhaát thieát trí, Nhaát thieát trí trí
cho ñeán caùch xa ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ñoái vôùi vieäc aáy, neáu Boà-taùt
khoâng thaân caän Thieän tri thöùc, khoâng ñöôïc phaùp laønh höôùng daãn
maø bò caùc baïn aùc loâi keùo. Chính mình khoâng coù ñuû phöông tieän
thieän xaûo thì taâm taêng thöôïng maïn caøng saâu daøy. Boà-taùt aáy, seõ rôi
moät trong hai nôi, Thanh vaên hoaëc Duyeân giaùc.
Tu-boà-ñeà! Ta ñaõ noùi tröôùc veà töôùng maïo chaân thaät cuûa Ñaïi Boà-
taùt khoâng thoaùi chuyeån, nhöng Boà-taùt naøy khoâng theå laõnh hoäi, khoâng
theå an truï, khoâng ñöôïc oai löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät hoä trì, vì theá neân bò
ma aùc troùi buoäc. Tu-boà-ñeà neân bieát! Ñoù cuõng goïi laø ma söï cuûa Boà-
taùt.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Coù nhöõng ma aùc duøng nhaân duyeân danh töï
laøm loaïn Ñaïi Boà-taùt, nhö: Coù luùc ma aùc hoùa laøm töôùng cuûa nhöõng Bí-
soâ ñeán choã Boà-taùt noùi theá naøy: “Khi ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-
www.daitangkinh.org
ñeà oâng seõ coù danh hieäu nhö vaäy.” Danh töï maø Bí-soâ aáy noùi cho Boà-
taùt thoûa nguyeän cho laø khi mình ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà
ñuùng nhö vaäy. Vì Boà-taùt aáy khoâng coù trí tueä laïi khoâng ñuû phöông
tieän thieän xaûo neân khi nghe lôøi noùi naøy lieàn nghó: “Bí-soâ naøy gioûi
thay! OÂng noùi khi ta thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà coù danh hieäu hôïp
vôùi lôøi nguyeän cuûa ta. Nay ta khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa.” YÙ nghó
cuûa Boà-taùt vöøa döùt. Bí-soâ do ma hoùa ra baûo: “OÂng neân tin maø tieáp
nhaän.” Do nhaân duyeân ñoù neân bò ma aùc troùi buoäc, ma troùi buoäc neân
sinh taêng thöôïng maïn vaø caùc kieâu maïn do kieâu maïn neân taêng tröôûng
cao ngaïo, vì cao ngaïo neân khinh thöôøng, nhuïc maï caùc Boà-taùt khaùc
cho mình ñaõ ñöôïc Phaät thuôû tröôùc thoï kyù, caùc Boà-taùt khaùc ñeàu chöa
ñöôïc thoï kyù, vì theá neân caùch xa caùc trí tueä cuûa Phaät nhö: Voâ thöôïng
trí, Töï nhieân trí, Nhaát thieát trí, Nhaát thieát trí trí cho ñeán xa Voâ thöôïng
Boà-ñeà. Boà-taùt nhö theá neáu khoâng thaân caän Thieän tri thöùc, khoâng
ñöôïc höôùng daãn baèng phaùp thieän, maø bò caùc baïn aùc loâi keùo, chính
mình cuõng khoâng ñuû phöông tieän thieän xaûo thì taâm taêng thöôïng maïn
moãi luùc moät saâu daøy. Boà-taùt aáy seõ rôi vaøo moät trong hai nôi Thanh
vaên hoaëc Duyeân giaùc. Tu-boà-ñeà! Ta ñaõ noùi tröôùc veà töôùng maïo chaân
thaät cuûa Ñaïi Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, nhöng vò aáy khoâng theå laõnh
hoäi, khoâng theå an truï vaø khoâng ñöôïc oai löïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña hoä
trì, vì theá neân bò ma aùc troùi buoäc.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy phaûi hoái caûi, xaû boû nhöõng kieâu maïn ñaõ noùi
ôû tröôùc. Giaù nhö Boà-taùt coù theå hoái caûi taâm aáy ñi nöõa thì cuõng coøn ôû
maõi trong sinh töû. Veà sau, neáu gaëp ñöôïc Thieän tri thöùc höôùng daãn trôû
veà vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì daàn daàn vò aáy coù theå ñeán vôùi Voâ
thöôïng Boà-ñeà. Vì taâm Boà-taùt sinh caùc kieâu maïn toäi raát naëng. Ví nhö
vò Bí-soâ phaïm moät trong boán toäi naëng caên baûn thì laø khoâng coøn Sa-
moân Thích töû nöõa. Boà-taùt do nhaân duyeân danh töï neân taâm sinh caùc
kieâu maïn, keát quaû toäi cuõng vaäy.
Tu-boà-ñeà! Ngoaøi boán toäi caên baûn naøy coøn coù naêm toäi voâ giaùn
heát söùc naëng. Neáu Boà-taùt do nhaân duyeân danh töï maø sinh taâm kieâu
maïn thì keát quaû maéc toäi caøng naëng hôn. Nhöng chính Boà-taùt aáy
khoâng coù moät chuùt phöông tieän thieän xaûo naøo caû neân khoâng bieát
ñuùng, roõ raøng veà ma söï. Tu-boà-ñeà, oâng neân bieát! Nhöõng ma aùc aáy
hay duøng caùc yeáu ñieåm nhö vaäy, döïng leân caùc vieäc ma laøm loaïn caùc
Ñaïi Boà-taùt. Ñoái vôùi vieäc naøy, Boà-taùt phaûi bieát ñeå roài xa laùnh.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt naøo nhaøm chaùn nôi naùo
nhieät, vui thích haïnh xa lìa thì caùc ma aùc lieàn hoùa dò töôùng ñeán choã vò
aáy noùi theá naøy: Neáu oâng muoán tu haïnh xa lìa thì neân ñeán nhöõng nôi
nhö nuùi cao, döôùi ñaïi thoï, nôi thanh vaéng hoaëc nôi hoang daõ tu taäp
nhö theá môùi goïi laø xa lìa ñích thaät. Haïnh xa lìa aáy, Ñöùc Phaät töøng
khen ngôïi. Nhöng naøy Tu-boà-ñeà! Ta khoâng noùi caùc Ñaïi Boà-taùt ôû nôi
nuùi cao, döôùi ñaïi thoï, nôi thanh vaéng, nôi hoang daõ laø vieãn ly chaân
thaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng Ñaïi Boà-taùt ôû nuùi cao, döôùi ñaïi
thoï, nôi thanh vaéng, nôi hoang daõ khoâng goïi laø vieãn ly, vaäy thì töôùng
naøo môùi goïi laø vieãn ly chaân thaät cuûa Ñaïi Boà-taùt?
–Ñaïi Boà-taùt naøo thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù phöông
tieän thieän xaûo vì taát caû chuùng sinh tu haïnh ñaïi Töø bi, xa lìa taâm
Thanh vaên, Duyeân giaùc, tuy soáng gaàn xoùm laøng nhöng vaãn goïi laø
vieãn ly, hay ôû nuùi cao, döôùi ñaïi thoï, nôi thanh vaéng hoaëc nôi hoang
daõ cuõng goïi laø vieãn ly. Tu-boà-ñeà! Nhöõng Ñaïi Boà-taùt naøo xa lìa taâm
Thanh vaên, Duyeân giaùc ñoù laø chaân vieãn ly, vieãn ly nhö theá thì ta
chaáp nhaän. Boà-taùt phaûi ngaøy ñeâm chuyeân caàn tu haïnh vieãn ly.
Tu-boà-ñeà! Giaù nhö ma aùc ñaõ khen ngôïi chæ coù Boà-taùt ôû nuùi cao,
döôùi goác caây, nôi thanh vaéng, nôi hoang daõ môùi laø ngöôøi vieãn ly, maø
vò aáy chæ xa lìa nhö theá chöù khoâng theå xa lìa taâm Thanh vaên, Duyeân
giaùc, thì chaúng phaûi chaân thaät xa lìa, tuy tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
nhöng khoâng theå vieân maõn Nhaát thieát trí trí, neân bieát ñoù laø haïnh taïp
loaïn, thaân, ngöõ, yù khoâng thanh tònh, khoâng coù trí tueä phöông tieän,
khoâng coù haïnh ñaïi Bi. Do nôi ba nghieäp khoâng thanh tònh maø ôû gaàn
xoùm laøng vôùi moïi ngöôøi roài sinh taâm khinh maïn.
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt aáy soáng gaàn xoùm laøng nhöng chaúng phaûi
haïnh taïp loaïn, vì vò aáy coù theå xa lìa taâm Thanh vaên, Duyeân giaùc, ba
nghieäp ñeàu thanh tònh, coù trí tueä phöông tieän vaø ñaày ñuû haïnh ñaïi Bi,
www.daitangkinh.org
tuy gaàn tuï laïc nhöng vaãn laø chaân vieãn ly. Ñoái vôùi ngöôøi tu haïnh nhö
theá maø laïi sinh taâm khinh maïn, neân bieát Boà-taùt aáy tuy ñöôïc caùc phaùp
thieàn ñònh, giaûi thoaùt thaàn thoâng, trí tueä vaø chaùnh ñònh… nhöng cuõng
khoâng ñuû phöông tieän thieän xaûo.
Tu-boà-ñeà! Tuy Boà-taùt ôû nôi thanh vaéng hay hoang daõ caùch
haøng traêm do-tuaàn, traûi qua moät naêm, moät traêm naêm cho ñeán traêm
ngaøn öùc naêm hay nhieàu hôn theá nöõa ñeå tu haïnh vieãn ly nhöng vaãn
hoaøn toaøn khoâng coù lôïi ích. Nhö ta ñaõ noùi veà haïnh chaân vieãn ly maø
hoï khoâng bieát, taâm khoâng an truï vöõng chaéc nôi Voâ thöôïng Boà-ñeà vaø
khoâng coù phöông tieän thieän xaûo chæ cho raèng ôû nôi hoang vaéng laø
chaân thaät vieãn ly. Ngöôøi caàu Phaät ñaïo tham ñaém choã ôû. Vieãn ly nhö
theá thì ta khoâng chaáp thuaän, cuõng khoâng vui. Vì sao? Vì nhö ta ñaõ noùi
trong haïnh vieãn ly, khoâng thaáy coù ngöôøi vieãn ly, môùi goïi laø chaân thaät
vieãn ly.
Tu-boà-ñeà! Coøn coù nhöõng ma aùc thaáy ngöôøi ôû nôi thanh vaéng tu
haïnh vieãn ly, lieàn ñeán nôi aáy, ôû khoâng trung noùi: “Laønh thay, laønh
thay! Haïnh cuûa oâng ñang tu laø chaân thaät vieãn ly Ñöùc Nhö Lai khen
ngôïi haïnh tu cuûa oâng vaø laøm cho oâng mau chöùng Voâ thöôïng Boà-
ñeà.”
Boà-taùt naøy nghe tieáng khen ngôïi töø khoâng trung nhö theá roài
rôøi boû caùc nôi thanh vaéng, hoang daõ ñi vaøo xoùm laøng, thaáy nhöõng
Boà-taùt nhu hoøa thuaàn thieän, tu phaïm haïnh, ba nghieäp thanh tònh xa
lìa taâm Thanh vaên, Duyeân giaùc, lieàn sinh khinh maïn noùi: “Caùc
ngöôøi chính laø haïnh huyeân naùo, söï tu haønh cuûa caùc ngöôøi khoâng
phaûi haïnh vieãn ly.”
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi ôû nôi yeân tónh aáy cho Boà-taùt tu haïnh vieãn ly
laø haïnh huyeân naùo, laáy haïnh huyeân naùo laøm haïnh vieãn ly, do toäi aùc
aáy neân ñoái vôùi ngöôøi ñaùng cung kính thì khinh maïn, ngöôøi khoâng
ñaùng cung kính nhöng laïi cung kính. Vì ngöôøi aáy nghó raèng: “Ta ôû
nhöõng nôi thanh vaéng, hoang daõ… coù caùc phi nhaân quan taâm ñeán ta,
giuùp ñôõ ta neân ñeán ñoù noùi: ‘OÂng veà soáng ôû tuï laïc ñi’, nhöng laøm
sao coù phi nhaân ñeán hoä nieäm.” Do nghó nhö theá neân sinh taâm khinh
maïn.
Tu-boà-ñeà neân bieát! Ngöôøi naøy chính laø Boà-taùt trong haøng
Chieân-ñaø-la, trong haøng toäi aùc, trong haïnh oâ tröôïc, ñoù laø Boà-taùt
hình töôïng, coøn goïi laø Taëc truï Sa-moân, laø Giaëc hình Sa-moân, laø
phaùp baát tònh, laø haïng khoâng coù leã nghi, do töôùng naøy neân bieát ñoù
laø haïng ngöôøi môùi phaùt taâm. Vì theá maø trôøi, ngöôøi trong theá gian
ñeàu khoâng cung kính. Vì sao? Vì ta noùi ngöôøi aáy taêng thöôïng maïn.
Tu-boà-ñeà! Ñoái vôùi haïng ngöôøi nhö theá, Ñaïi Boà-taùt khoâng neân thaân
caän.
Tu-boà-ñeà! Coøn nhöõng Boà-taùt khoâng boû chuùng sinh meán moä
Nhaát thieát trí, phaùt taâm vöõng chaéc veà Voâ thöôïng Boà-ñeà, muoán thaønh
töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà laøm lôïi ích taát caû chuùng sinh thì khoâng neân
thaân caän nhöõng ngöôøi nhö tröôùc.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi caàu ñaïo Boà-ñeà, ñoái vôùi vieäc ma phaûi luoân
caûnh giaùc, bieát roài neân traùnh xa, thöôøng sinh taâm nhaøm chaùn, kinh
sôï ba coõi… chæ vì lôïi laïc chuùng sinh, höôùng daãn chuùng sinh veà con
ñöôøng chaùnh, laøm cho chuùng sinh vieân maõn chaùnh quaû truï vaøo thaät
taùnh vaø sinh taâm ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñaïi Hyû, ñaïi Xaû ñoái vôùi chuùng sinh.
Boà-taùt thöôøng xuyeân phaùt nguyeän nhö vaày: “Ta nguyeän moïi thôøi,
moïi nôi traùnh xa taát caû ma söï aáy, neáu môùi phaùt sinh thì tröø dieät
ngay.”
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luoân hoïc nhö vaäy, ñoù laø Boà-taùt coù Thaàn
thoâng trí löïc.
Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, taát caû nhöõng vieäc nhö vaäy ñeàu laø noùi
caùc ma söï ñeå Ñaïi Boà-taùt caûnh giaùc maø xa lìa.
Phaåm 22: THIEÄN TRI THÖÙC (Phaàn 1)
Baáy giôø, Ñöùc Phaät baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:

–Ñaïi Boà-taùt naøo doác loøng muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
phaûi thaân caän cung kính caùc Thieän tri thöùc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Coù nhöõng Ñaïi Boà-taùt doác loøng muoán
www.daitangkinh.org
thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, thöôøng quyù troïng Thieän tri thöùc, nhöng
theá naøo laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi Boà-taùt?
–Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, caùc Ñöùc Nhö Lai laø Thieän tri thöùc
cuûa Ñaïi Boà-taùt. Vì sao? Vì caùc Ngaøi thöôøng thuyeát phaùp veà haïnh
Boà-taùt vaø saùu phaùp Ba-la-maät-ña, daïy Boà-taùt theå nhaäp vaøo Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Theá neân, caùc Ñöùc Nhö Lai laø Thieän tri thöùc cuûa Ñaïi
Boà-taùt.
Tu-boà-ñeà! Coøn coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø Thieän tri thöùc cuûa
Boà-taùt, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñænh cao cuûa caùc phaùp Ba-la-maät-
ña. Do Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laøm Thieän tri thöùc, neân caû saùu phaùp Ba-
la-maät-ña ñeàu laø Thieän tri thöùc. Vaû laïi, saùu phaùp Ba-la-maät-ña cuõng
laø thaày cuûa Boà-taùt, laø con ñöôøng chaân chaùnh, laø aùnh saùng cuûa theá
gian, laø ñuoác phaùp lôùn, laø phaùp saùng lôùn, laø chaân cöùu ñoä, laø muïc ñích
ñeå höôùng ñeán, laø ngoâi nhaø ñeå ôû, laø con ñöôøng cöùu caùnh, laø haûi ñaûo
lôùn, laø cha meï cho ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeàu nhôø vaøo saùu phaùp Ba-
la-maät-ña naøy maø ñöôïc thaønh töïu.
Tu-boà-ñeà! Thôøi quaù khöù coù caùc Ñöùc Nhö Lai ñaõ thaønh töïu Voâ
thöôïng Boà-ñeà vaø nhaäp Nieát-baøn roài, caùc Ngaøi ñeàu sinh ra töø saùu
phaùp Ba-la-maät-ña. Vaøo ñôøi vò lai coù caùc Ñöùc Nhö Lai seõ thaønh töïu
Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng sinh ra töø saùu phaùp Ba-la-maät-ña. Ngaøy nay,
hieän ñang ôû khaép möôøi phöông voâ löôïng theá giôùi caùc Ñöùc Nhö Lai
thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, giaùo hoùa chuùng sinh, caùc Ngaøi cuõng
ñeàu sinh ra töø saùu phaùp Ba-la-maät-ña. Nhaát thieát trí cuûa chö Phaät
trong ba thôøi cuõng sinh ra töø saùu phaùp Ba-la-maät-ña. Vì sao? Luùc
caùc Ñöùc Phaät phaùt nguyeän ñaïo Boà-taùt, tu taäp saùu phaùp Ba-la-maät-
ña, ba möôi baûy phaåm Trôï ñaïo, boán Voâ löôïng taâm, boán Nhieáp phaùp
cho ñeán toaøn boä Phaät phaùp, thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, caùc Phaät
phaùp aáy ñeàu nhôø vaøo saùu phaùp Ba-la-maät-ña maø phaùt sinh. Hôn
nöõa, Phaät trí, Töï nhieân trí, Baát khaû tö nghò trí, Baát khaû xöng löôïng
trí, Voâ ñaúng trí vaø Voâ ñaúng ñaúng trí cuõng nhôø saùu phaùp Ba-la-maät-
ña naøy maø phaùt sinh.
Tu-boà-ñeà! Theá neân, saùu phaùp Ba-la-maät-ña chính laø Thieän tri
thöùc cuûa Boà-taùt, laø thaày cuûa Boà-taùt, laø con ñöôøng chaân chaùnh, laø aùnh
saùng cuûa theá gian, laø caây ñuoác phaùp lôùn, laø phaùp saùng lôùn, laø chaân
cöùu ñoä, laø muïc ñích ñeå höôùng ñeán, laø ngoâi nhaø ñeå ôû, laø con ñöôøng
cöùu caùnh, laø haûi ñaûo lôùn, laø cha meï cho ñeán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-
ñeà.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán laøm cho taát caû chuùng sinh ñöôïc
lôïi ích an laïc thì neân hoïc saùu phaùp Ba-la-maät-ña naøy, nhöng muoán
hoïc saùu phaùp Ba-la-maät-ña thì nhaát ñònh phaûi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña ñuùng lyù vaø hieåu roõ veà yù nghóa cuûa noù roài caàn tö duy, quaùn
chieáu kyõ Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuøng ñöùng vôùi naêm phaùp Ba-la-maät-
ña kia nhöng vì noù daãn ñaàu, khai thò vaø chæ veà töôøng taän vaäy. Vaû laïi,
neáu naêm phaùp Ba-la-maät-ña rôøi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì khoâng theå
goïi laø ñoä.
Tu-boà-ñeà! Vì theá Boà-taùt muoán khoâng tin vieãn vong, khoâng
nghieâng theo lôøi ngöôøi khaùc thì caàn phaûi tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø nhöõng töôùng naøo?
–Tu-boà-ñeà! Khoâng chaáp vaøo töôùng chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña.
–Neáu coù nhaân duyeân ñeán nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng
chaáp töôùng thì taát caû phaùp cuõng khoâng trôû ngaïi veà töôùng sao?
–Tu-boà-ñeà! Coù nhaân duyeân ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng
chaáp töôùng, thì caùc phaùp cuõng khoâng trôû ngaïi veà töôùng.
Tu-boà-ñeà! Vì töôùng cuûa taát caû caùc phaùp laø khoâng, laø xa lìa. Tu-
boà-ñeà! Nhö caùc phaùp khoâng trôû ngaïi ôû töôùng khoâng vaø töôùng xa lìa.
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng chaáp töôùng neân cuõng khoâng vaø
cuõng xa lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu caùc phaùp laø khoâng, laø xa lìa, thì sao
Ngaøi noùi: Taát caû chuùng sinh coù nhieãm, coù tònh. Vaäy thì trong phaùp
www.daitangkinh.org
khoâng khoâng nhieãm, khoâng tònh; trong phaùp xa lìa cuõng khoâng
nhieãm, khoâng tònh. Baïch Theá Toân! Chính phaùp khoâng, phaùp xa lìa
naøy, khoâng theå naém baét ñöôïc, Voâ thöôïng Boà-ñeà khaùc vôùi phaùp
khoâng vaø phaùp xa lìa cuõng khoâng coù phaùp ñeå thaønh töïu Voâ thöôïng
Boà-ñeà. Theá Toân, con khoâng theå hieåu nghóa nhö theá, xin Ngaøi giaûi
thích roäng cho con hieåu.
–Tu-boà-ñeà! YÙ oâng theá naøo? Taát caû chuùng sinh trong ñeâm daøi coù
chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñuùng vaäy! Chuùng sinh trong ñeâm daøi chaáp
tröôùc ngaõ vaø ngaõ sôû.
–YÙ oâng theá naøo: Ngaõ vaø ngaõ sôû khoâng coù chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñuùng vaäy! Khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû.
–YÙ oâng theá naøo: Chuùng sinh chaáp vaøo ngaõ, ngaõ sôû neân luaân
chuyeån trong sinh töû chaêng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, ñuùng nhö theá! Vì chuùng sinh chaáp vaøo
ngaõ vaø ngaõ sôû neân luaân chuyeån trong sinh töû.
–OÂng neân bieát, nhöõng ngöôøi bò nhieãm phaùp laø tuøy theo söï tieáp
nhaän, söï chaáp tröôùc cuûa chuùng sinh neân goïi laø nhieãm, nhö caùc chuùng
sinh khoâng tieáp nhaän, khoâng chaáp tröôùc thì khoâng coù nhieãm vaø thoï
nhieãm, theá neân, khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû. Vì khoâng coù ngaõ, ngaõ sôû
neân goïi laø tònh. Giaù nhö caùc chuùng sinh khoâng tieáp nhaän, khoâng chaáp
tröôùc thì khoâng coù tònh vaø thoï tònh.
Tu-boà-ñeà! Do nghóa aáy, neân ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng, phaùp xa
lìa cho laø coù nhieãm coù tònh. Tu-boà-ñeà! Caùc Ñaïi Boà-taùt neân thöïc haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö vaäy.

–Baïch Ñöùc Theá Toân, thaät laø ít coù! Ngaøi kheùo noùi nghóa naøy.
Ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng, phaùp xa lìa, noùi veà nhieãm vaø tònh, khoâng
thoï, khoâng chaáp tröôùc. Ñaïi Boà-taùt neân thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña nhö vaäy.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh nhö theá, chính
laø khoâng haønh saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Ñaïi Boà-taùt haønh trì nhö
vaäy laøm cho khaép theá gian Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la ñeàu kính phuïc, nhöng
khoâng vì theá maø loaïn ñoäng. Ñaïi Boà-taùt haønh nhö vaäy, khoâng xen laãn
vôùi haïnh Thanh vaên, Duyeân giaùc, cuõng khoâng döøng ôû quaû vò aáy. Vì
ngöôøi haønh nhö theá laø khoâng haønh maø haønh, khoâng truï maø truï,
thöôøng theå nhaäp Phaät taùnh, Nhö Lai taùnh, Töï nhieân trí taùnh vaø Nhaát
thieát trí taùnh.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngöôøi haønh nhö vaäy thaät laø toái thöôïng
khoâng coøn ai hôn, kheá hôïp vôùi thaéng haïnh cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Theá neân, caùc Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm chuyeân caàn haønh trì nhö vaäy thì
luoân gaàn vôùi quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà cho ñeán mau thaønh Phaät.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 20
Phaåm 22: THIEÄN TRI THÖÙC (Phaàn 2)
Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:

–Thaät ñuùng nhö theá, Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö
vaäy laø khoâng haønh saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Ngöôøi haønh nhö theá
laøm cho khaép theá gian Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la ñeàu kính phuïc, nhöng
khoâng vì theá maø bò lay ñoäng, khoâng xen laãn vôùi haïnh Thanh vaên,
Duyeân giaùc, cuõng khoâng döøng ôû quaû vò aáy. Ngöôøi haønh nhö theá laø
khoâng haønh maø haønh, khoâng truï maø truï, thöôøng theå nhaäp Phaät taùnh,
Nhö Lai taùnh, Töï nhieân trí taùnh vaø Nhaát thieát trí taùnh. Ngöôøi haønh
nhö theá laø toái thöôïng khoâng coøn ai hôn laïi kheá hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña. Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt ngaøy ñeâm chuyeân caàn haønh trì nhö
vaäy, thì luoân gaàn vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà cho ñeán mau thaønh Phaät.
Tu-boà-ñeà! Giaû söû taát caû chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø-ñeà ñeàu
ñöôïc thaân ngöôøi roài phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, troïn ñôøi toân troïng
cung kính cuùng döôøng caùc Ñöùc Phaät vaø boá thí khaép chuùng sinh roài
ñem coâng ñöùc aáy hoài höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Nhöõng ngöôøi troàng nhaân nhö vaäy phöôùc coù nhieàu
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, raát nhieàu! Baïch Thieän Theä, raát nhieàu!
Phaät daïy:
–Tu-boà-ñeà! Nhöõng ngöôøi naøy tuy coù phöôùc nhieàu ñoù, nhöng
khoâng baèng Ñaïi Boà-taùt baét ñaàu chaùnh nieäm tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
trong moät ngaøy. Tuøy theo söï khôûi ñieåm tu aáy, thöôøng laøm ruoäng
phöôùc cho caùc chuùng sinh. Vì Boà-taùt hay sinh taâm Töø bình ñaúng,
ngoaøi ra caùc chuùng sinh khoâng coù taâm naøy. Hôn nöõa, chæ coù Ñöùc Phaät
thì môùi ñaày ñuû, vì caùc Ñöùc Phaät ñaõ vieân maõn phaùp khoâng theå nghó
baøn nhöng khoâng rôøi Töø, Bi, Hyû, Xaû.
Tu-boà-ñeà! Theá naøo laø Boà-taùt laøm ruoäng phöôùc cho taát caû chuùng
sinh?
Naøy Tu-boà-ñeà! Chính vì Boà-taùt coù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân
ñaày ñuû chaùnh tueä. Ñöôïc tueä aáy Boà-taùt thaáy caùc chuùng sinh nhö ñang
ôû trong lao nguïc chòu söï troùi buoäc. Khi aáy, ñöôïc söï hoã trôï cuûa taâm
ñaïi Bi neân Boà-taùt lieàn duøng Thieân nhaõn thanh tònh quaùn khaép voâ
löôïng, voâ bieân chuùng sinh, thaáy coù chuùng sinh taïo nghieäp voâ giaùn seõ
chòu quaû khoå rôi vaøo caùc löôùi taø kieán khoâng ñöôïc ra khoûi. Boà-taùt
quaùn chieáu nhö theá roài phaùt taâm, ñaïi Töø, ñaïi Bi, thöông xoùt chuùng
sinh, chieáu saùng khaép nôi thuaän theo baèng aùnh saùng ñaïi Töø, ñaïi Bi
naøy. Vò aáy nghó: “Ta seõ laøm nôi nöông töïa vöõng chaéc cho taát caû
chuùng sinh vaø laøm cho hoï giaûi thoaùt caùc khoå.” Nghó nhö theá nhöng
khoâng truï vaøo töôùng aáy, cuõng khoâng truï nôi töôùng khaùc.
Tu-boà-ñeà! Ñaây goïi laø Boà-taùt ñaïi tueä quang minh, vò aáy coù theå
laøm ruoäng phöôùc lôùn cho caùc chuùng sinh. Boà-taùt naøo haønh nhö vaäy
thì khoâng coøn thoaùi chuyeån ñoái vôùi ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, tieáp nhaän
söï tín taâm cuùng döôøng cuûa taát caû theá gian, nhö laø: aên uoáng, aùo quaàn,
ñoà naèm, thuoác thang… Boà-taùt nhaän cuùng döôøng ñeå an taâm tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, nhöng ñoái vôùi keû thí, ngöôøi nhaän vaø vaät thí ñeàu
thanh tònh, gaàn vôùi Nhaát thieát trí.
Tu-boà-ñeà! Theá neân, Ñaïi Boà-taùt muoán nhaän söï tín taâm cuùng
döôøng cuûa ngöôøi trong nöôùc, muoán höôùng daãn chuùng sinh veà chaùnh
ñaïo, muoán cöùu ñoä chuùng sinh thoaùt khoûi troùi buoäc trong ba coõi vaø
muoán ñöa chuùng sinh ra khoûi noãi khoå luaân hoài. Tuy nhieân, muoán khai
thò maét tueä cho chuùng sinh thì phaûi baét ñaàu chaùnh nieäm tu taäp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Neáu ngöôøi coù yù nghó naøy laø lôøi noùi kheá hôïp vôùi
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vì nhöõng ñieàu Boà-taùt noùi ra ñeàu coù söï coäng
taùc cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, yù nghó vaø lôøi noùi khoâng rôøi Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Theá neân, ngaøy laãn ñeâm Boà-taùt luoân chaùnh nieäm vôùi
www.daitangkinh.org
Tu-boà-ñeà! Ví nhö coù ngöôøi ñöôïc ngoïc ma-ni baûo chaâu, taâm raát
vui möøng. Vaøo moät thôøi ñieåm sau ngöôøi aáy ruûi ñaùnh maát baûo vaät naøy.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøy, do vieäc nhö vaäy neân öu saàu, khoå naõo, hoái tieác
thöôøng nghó: “Vì côù gì ta maát baùu vaät lôùn aáy.”
Tu-boà-ñeà! Boà-taùt cuõng theá, Phaùp baûo lôùn lao chính laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña, ñöôïc Phaùp baûo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña lôùn lao neân taâm
Boà-taùt luoân chaùnh nieäm veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña gaén lieàn vôùi Nhaát
thieát trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu töï taùnh cuûa taát caû phaùp laø khoâng,
neân lìa thì taát caû nieäm cuõng theá, sao Ngaøi laïi noùi Ñaïi Boà-taùt luoân
chaùnh nieäm chaúng lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña?
Phaät ñaùp:
–Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt luoân bieát raèng töï taùnh cuûa taát caû phaùp
laø khoâng, laø lìa, taát caû nieäm cuõng vaäy laø khoâng laø lìa, ñoù laø chaùnh
nieäm töông öng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì gaén lieàn vôùi Nhaát thieát trí,
vì trong taùnh khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù taêng giaûm.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Trong taùnh khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña, khoâng taêng khoâng giaûm, laøm sao Ñaïi Boà-taùt coù theå phaùt
trieån noù vaø laøm theá naøo ñeå thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà?
–Neáu khi Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, trong aáy coù
söï taêng giaûm thì trong taùnh khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, cuõng coù
taêng giaûm, haønh khoâng coù taêng giaûm thì trong taùnh khoâng cuûa Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù taêng giaûm.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt trong taùnh khoâng, khoâng coù taêng giaûm,
do phaùp khoâng taêng giaûm aáy neân chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà. Tu-boà-ñeà!
Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe noùi nhö theá roài nhöng khoâng kinh sôï thì neân
bieát Ñaïi Boà-taùt aáy laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
–Töôùng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
chaêng?
Phaät ñaùp:
–Töôùng khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Rôøi töôùng khoâng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù phaùp ñeå haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Caùi khoâng aáy coù theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Lìa khoâng, thì coù phaùp haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Khoâng, coù theå haønh khoâng chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Saéc coù theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Thoï, töôûng, haønh, thöùc coù theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
chaêng?
www.daitangkinh.org
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Rôøi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc coøn coù phaùp ñeå haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng phaûi!
–Ñaïi Boà-taùt neân haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá naøo?
Phaät daïy:
–Naøy Tu-boà-ñeà! Coù phaùp naøo ñeå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
chaêng?
Phaät hoûi:
–Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø choã haønh cuûa Ñaïi Boà-taùt
chaêng?
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Phaùp khoâng theå naém baét vì phaùp khoâng theå thaáy ôû
trong aáy ñaùng sinh thì sinh, ñaùng dieät thì dieät chaêng?
Phaät baûo:
–Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt hieåu töôùng nhö theá thì ñöôïc phaùp
Nhaãn voâ sinh vaø ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Ñaây laø haïnh Voâ sôû uùy cuûa Nhö Lai. Neáu Ñaïi Boà-taùt
haønh nhö vaäy thì ñöôïc caùc trí cuûa Phaät nhö: Voâ thöôïng trí, Quaûng ñaïi
trí, Toái thöôïng lôïi trí, Nhaát thieát trí trí, haønh nhö theá laø haønh khoâng
coù choã haønh.

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Do phaùp voâ sinh aáy neân ñöôïc thoï kyù Voâ
thöôïng Boà-ñeà chaêng?
Phaät ñaùp:
–Khoâng!
–Neân tu phaùp naøo ñeå ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà?
Phaät daïy:
–Tu-boà-ñeà! Thaáy coù phaùp ñaùng ñöôïc thoï kyù Voâ thöôïng Boà-ñeà
chaêng?
Phaät hoûi:
–Coù phaùp Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeå thoï kyù chaêng?
–Con khoâng thaáy phaùp aáy coù choã thoï kyù, cuõng khoâng thaáy phaùp
ñöôïc thoï kyù, vì taát caû phaùp khoâng theå naém baét. Baïch Ñöùc Theá Toân.
Chính vì nghóa ñoù neân con bieát trong taát caû caùc phaùp voâ chöùng,
khoâng coù ngöôøi chöùng, trong taát caû caùc phaùp khoâng naém baét, khoâng
coù choã naém baét.
Phaåm 23: THIEÂN CHUÛ ÑEÁ THÍCH TAÙN THAÙN
Baáy giôø trong chuùng hoäi, trôøi Ñeá Thích rôøi choã ngoài ñeán tröôùc
Phaät baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñaõ thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña toái
thöôïng, thaâm dieäu khoù ñöôïc thaáy, khoù ñöôïc nghe cuõng khoù hieåu vaø
khoù ñöôïc theå nhaäp.
–Naøy Kieàu-thi-ca! Ñuùng nhö theá. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cao
quyù saâu xa, khoù coù theå ñöôïc thaáy, nghe, hieåu vaø theå nhaäp.
www.daitangkinh.org
Kieàu-thi-ca! Nhö hö khoâng saâu xa neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña

saâu xa, hö khoâng laø khoâng, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoâng;
hö khoâng laø xa lìa, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng xa lìa; hö khoâng
khoù thaáy, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoù thaáy; hö khoâng khoù
hieåu, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng khoù hieåu.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù ngöôøi ñöôïc phaùp moân naøy roài thoï
trì, ñoïc tuïng vaø giaûng giaûi cho ngöôøi khaùc cho ñeán sao cheùp, neân bieát
ngöôøi aáy ñaày ñuû caên laønh toái thöôïng.
Phaät noùi:
–Kieàu-thi-ca, ñuùng nhö vaäy! Neáu coù ngöôøi ñöôïc phaùp moân Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa, roài thoï trì, ñoïc tuïng cho ñeán sao cheùp vaø
giaûng giaûi cho ngöôøi khaùc nghe. Ta noùi ngöôøi aáy ñaõ ñaày ñuû caên laønh
toái thöôïng.
Kieàu-thi-ca! OÂng hieåu theá naøo? Giaû söû taát caû chuùng sinh trong
coõi Dieâm-phuø-ñeà naøy ñeàu ñöôïc thaân ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu ñaày ñuû
möôøi nghieäp thieän, do duyeân naøy caùc thieän nam, thieän nöõ aáy phöôùc
coù nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Kieàu-thi-ca! Nhöõng thieän nam, thieän nöõ aáy tuy ñöôïc phöôùc
nhieàu nhöng khoâng baèng ngöôøi haønh trì, ñoïc tuïng, thuyeát giaûng cho
ñeán sao cheùp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, gaáp haøng traêm
ngaøn vaïn öùc laàn, tính toaùn, phaân tích, thí duï cho ñeán phaân bieät cuøng
cöïc ñeàu khoâng theå bieát.
Baáy giôø trong chuùng hoäi coù moät Bí-soâ nghe nhö theá hoûi Ñeá
Thích:
–Neáu coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ naøo chæ ñöôïc nghe thoaùng
qua Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, coù theå sinh loøng tin trong moät
nieäm, thì neân bieát ngöôøi thieän nam, thieän nöõ aáy coù loøng Töø hôn
ngöôøi.
Luùc aáy, trôøi Ñeá Thích noùi vôùi vò Bí-soâ:
–Neáu thieän nam, thieän nöõ ngay khi phaùt taâm sinh ñöùc tin thanh
tònh thì coøn hôn caû toâi nöõa, huoáng gì caû haønh trì, ñoïc tuïng, giaûng
thuyeát cho ñeán sao cheùp, laïi coøn y theo ñieàu ñaõ noùi maø hoïc maø haønh,
tu vaø taäp ñi ñoâi vôùi nhau, neân bieát thieän nam, thieän nöõ aáy tu haïnh
Boà-taùt vöôït hôn taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la... trong theá gian.
Naøy Bí-soâ! Chaúng nhöõng vöôït hôn taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-
la... trong theá gian maø coøn vöôït treân caû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn vaø caùc vò Duyeân giaùc kia. Chaúng nhöõng vöôït hôn
quaû vò Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán Duyeân giaùc maø coøn vöôït hôn caùc Boà-taùt
xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù phöông tieän thieän xaûo maø
haønh Boá thí. Chaúng nhöõng vöôït hôn Boà-taùt haønh Boá thí nhö theá maø
coøn vöôït hôn caùc Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù
phöông tieän thieän xaûo maø tu tònh giôùi. Chaúng nhöõng vöôït hôn Boà-
taùt haønh Tònh giôùi nhö theá maø coøn vöôït hôn caùc Boà-taùt xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù phöông tieän thieän xaûo maø tu haïnh
Nhaãn nhuïc. Chaúng nhöõng vöôït hôn Boà-taùt haønh Nhaãn nhuïc nhö theá
maø coøn vöôït hôn caùc Boà-taùt xa lìa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù
phöông tieän thieän xaûo maø tu haïnh Tinh taán. Chaúng nhöõng vöôït hôn
Boà-taùt tu tinh taán nhö theá maø coøn vöôït hôn caùc Boà-taùt xa lìa Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng coù phöông tieän thieän xaûo maø tu haïnh
Thieàn ñònh. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña saâu xa naøy y theo lôøi daïy hoïc haønh vaø ñaày ñuû phöông tieän
thieän xaûo vöôït hôn taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la... trong theá gian cho
ñeán Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø caùc Boà-taùt. Neân bieát vò aáy kheùo
haønh trì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, thöôøng gaàn vôùi Nhaát thieát trí vaø
khoâng rôøi caùc Ñöùc Phaät, thaønh töïu caên laønh seõ ngoài ñaïo traøng ñoaïn
tröø caùc noãi khoå naõo chuùng sinh. Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá chính laø
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, phaùp hoïc cuûa Boà-taùt, chöù khoâng hoïc
phaùp cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc. Khi Boà-taùt hoïc nhö theá seõ coù trôøi
Töù Thieân vöông ñeán choã Boà-taùt noùi raèng: “Thieän nam! OÂng neân
chuyeân caàn hoïc phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thì mau chöùng
ñöôïc Voâ thöôïng Boà-ñeà. Luùc oâng ngoài ñaïo traøng Töù Thieân vöông
chuùng con ñeàu ñem baùt Ña-la quyù baùu daâng leân oâng.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Chaúng nhöõng chæ coù trôøi Töù Thieân vöông ôû
tröôùc Boà-taùt noùi nhö theá thoâi. Con cuõng thöôøng ñeán choã Boà-taùt uûng
www.daitangkinh.org
hoä, huoáng gì caùc Thieân vöông khaùc. Vì Boà-taùt hoïc Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña vaø haønh nhöõng ñieàu raát hieám coù. Chuùng sinh trong theá gian
coù nhieàu khoå naõo, Boà-taùt ñaõ xa lìa caùc khoå naõo aáy, baát cöù soáng nôi
ñaâu cuõng ñeàu laøm lôïi laïc lôùn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaây laø coâng ñöùc hieän ñôøi cuûa Boà-taùt hoïc
Baáy giôø Toân giaû A-nan lieàn nghó: “Trôøi Ñeá Thích noùi ñieàu aáy,
laø vì oâng coù naêng löïc nhö vaäy chaêng? Hay ñaõ nhôø oai thaàn hoä nieäm
cuûa Ñöùc Phaät?”
Khi aáy, trôøi Ñeá Thích nöông oai thaàn cuûa Phaät bieát yù nieäm aáy,
lieàn noùi:
–Toân giaû neân bieát, nhöõng ñieàu toâi vöøa noùi ñeàu do oai thaàn cuûa
Phaät.
–Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy, nhö nhöõng gì Ñeá Thích vöøa noùi! Ñeàu laø
nhôø söùc oai thaàn hoä nieäm cuûa ta.
Phaåm 24: TAÊNG THÖÔÏNG MAÏN
Luùc aáy, Ñöùc Theá Toân laïi baûo Toân giaû A-nan:
–Khi Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña taát caû ma aùc trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi ñeàu sinh nghi
hoaëc. Coù phaûi Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø ñang treân
ñöôøng ñeán quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc chaêng? Hay quyeát ñònh
thaúng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà?
A-nan! Baáy giôø nhöõng ma aùc kia bieát ñöôïc Ñaïi Boà-taùt tu haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, quyeát ñònh thaúng ñeán Voâ thöôïng Boà-ñeà raát öu
saàu khoå naõo nhö teân baén vaøo tim.
Laïi nöõa, A-nan! Khi aáy Ñaïi Boà-taùt tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù nhöõng ma aùc muoán quaáy nhieãu laøm
cho vò aáy sôï haõi taùn loaïn… cho ñeán muoán trong moät nieäm vò aáy ñaùnh
maát taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, neân duøng oai löïc ma bieán hoùa caùc töôùng
möa gioù, saám chôùp khaép nôi. A-nan neân bieát! Ma aùc khoâng theå quaáy
nhieãu heát caùc Boà-taùt.
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhöõng Boà-taùt naøo bò ma quaáy nhieãu?
Phaät ñaùp:
–A-nan! Ñoù laø Boà-taùt trong ñôøi tröôùc ñaõ ñöôïc nghe phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nhöng khoâng tin, khoâng hieåu. A-nan neân bieát!
Boà-taùt aáy bò ma aùc ñeán quaáy nhieãu vaø bò chuùng ma quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo khi nghe phaùp moân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña saâu xa naøy, sinh taâm nghi ngôø: “Coù phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña aáy khoâng?” A-nan neân bieát! Boà-taùt naøy ñaõ bò ma aùc ñeán
nhieãn loaïn vaø bò chuùng ma quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo xa baïn laønh, gaàn guõi baïn aùc,
neân khi nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy, khoâng
tin, khoâng hieåu vaø khoâng caàu hoûi nghóa lyù veà noù. Chæ nghó raèng:
“Nay ta ñaâu coù theå tu phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.” A-nan
neân bieát! Vò Boà-taùt aáy ñaõ bò ma aùc ñeán nhieãu loaïn vaø bò chuùng ma
quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo hoïc haønh theo phaùp taø, caùc ma
aùc bieát ñöôïc söï vieäc nhö vaäy sinh taâm vui möøng. Nghó raèng: “Ngöôøi
naøy giuùp ta vaø laøm cho moïi ngöôøi cuøng giuùp ta, laøm theo yù ta, ñeå
thoûa maõn yù nguyeän cuûa ta.” A-nan neân bieát! Boà-taùt aáy ñaõ bò ma aùc
nhieãu loaïn vaø bò chuùng ma quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña saâu xa naøy, roài noùi vôùi Boà-taùt khaùc raèng: “Phaùp moân Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña naøy saâu xa khoù hieåu, ta coøn khoâng theå thoâng suoát heát, thì
oâng laøm sao coù theå tu taäp ñöôïc, neân tieáp nhaän tu taäp nhöõng kinh khaùc
cuûa Phaät ñaõ thuyeát thì seõ ñöôïc phaùp vò. Do Boà-taùt aáy noùi nhö theá,
neân caùc Boà-taùt khaùc sinh taâm caùch xa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.” A-nan
neân bieát! Ai noùi nhö vaäy laø ñaõ bò ma aùc ñeán nhieãu loaïn vaø bò chuùng
ma quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo nghó nhö vaày: “Chæ coù ta môùi tu
www.daitangkinh.org
taäp haïnh vieãn ly chaân chaùnh, coøn caùc Boà-taùt khaùc thì khoâng.” Ma aùc
bieát yù nghó aáy, neân raát vui möøng thích thuù, haân hoan. Vì bieát Boà-taùt
nghó nhö vaäy laø ñaõ ñaùnh maát taâm Boà-ñeà roài.
Naøy A-nan! Coøn coù caùc ma aùc ñeán choã Boà-taùt khen ngôïi teân
hoï, coâng ñöùc Ñaàu-ñaø cho ñeán caùc loaïi töôùng coâng maïo ñöùc. Nghe
khen ngôïi Boà-taùt sinh taâm chaáp tröôùc vaø taêng thöôïng maïn, cuøng
caùc kieâu maïn khaùc, cao ngaïo töï taïi, khinh thöôøng nhöõng Boà-taùt
khaùc. Bôûi theá, neân phieàn naõo taêng tröôûng. Nhöng Boà-taùt naøy bò söùc
chi phoái cuûa ma aùc neân nhöõng gì noùi ra moïi ngöôøi ñeàu tin vaø chaáp
thuaän. Ai hoïc haønh theo söï nghe, thaáy nhö vaäy laø hoaøn toaøn khoâng
chaân thaät neân sinh taâm ñieân ñaûo. Do vaäy neân ba nghieäp khoâng thanh
tònh. Vì leõ ñoù, neân caùc ñöôøng ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh caøng taêng
tröôûng. Nhöõng ma aùc thaáy choã thuaän lôïi naøy taâm raát haân hoan.
Chuùng nghó: “Cung ñieän cuûa chuùng ta ngaøy nay thaät khoâng coù boû
troáng.”
A-nan neân bieát! Do nhaân duyeân aáy luoân taêng tröôûng neân Boà-taùt
khoâng theå ñaày ñuû caùc töôùng maïo coâng ñöùc, khoâng theå tu haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng theå vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån. Vì taâm
taêng thöôïng maïn phaùt sinh caùc loãi laàm neân Boà-taùt bò ma aùc nhieãu
loaïn vaø bò chuùng ma quaûn thuùc.
Laïi nöõa, A-nan! Neáu ngöôøi tu ñaïo Boà-taùt vaø ngöôøi tu ñaïo
Thanh vaên tranh caõi vôùi nhau tuoân ra nhöõng lôøi thoâ aùc, nhuïc maï,
khinh deã nhau. Ma aùc bieát söï vieäc nhö vaäy, nghó raèng: “Ngöôøi tu ñaïo
Boà-taùt do nhaân duyeân naøy, tuy caùch xa Nhaát thieát trí nhöng khoâng
quan troïng vaø cuõng chaúng laø bao xa. Neáu ngöôøi tu ñaïo Boà-taùt ñoái vôùi
ngöôøi tu ñaïo Boà-taùt tranh caõi cuøng tuoân ra nhöõng lôøi thoâ aùc, nhuïc maï,
khinh deã nhau.” Ma aùc bieát söï vieäc nhö vaäy taâm raát vui möøng thích
thuù, nghó raèng: “Ngöôøi tu ñaïo Boà-taùt thöøa vì nhaân duyeân aáy neân maõi
maõi caùch xa Nhaát thieát trí.”
Laïi nöõa, A-nan! Boà-taùt chöa ñöôïc thoï kyù vaø Boà-taùt ñaõ ñöôïc thoï
kyù, maø khôûi theo taâm saân haän neân bò thoaùi chuyeån, sinh moät nieäm,
thoaùi chuyeån moät kieáp, cöù nhö theá, tuøy theo töøng nieäm maø tính kieáp
soá. Neáu gaëp ñöôïc Thieän tri thöùc, khoâng boû taâm Nhaát thieát trí thì laàn
hoài phaùt taâm maëc aùo giaùp tinh taán.
Baáy giôø, Toân giaû A-nan baïch Phaät:

–Ngöôøi naøo coù toäi nhö vaäy Theá Toân coù cho saùm hoái khoâng?
Phaät baûo A-nan:
–Hieän nay trong giaùo phaùp cuûa ta coù phaùp xuaát toäi. ÔÛ haøng
Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø Boà-taùt ta ñeàu noùi coù phaùp naøy. A-nan neân
bieát! Ngöôøi ôû cuøng haøng Boà-taùt tranh caõi, tuoân ra nhöõng lôøi aùc, nhuïc
maï, khinh deå nhau, nhöng roài khoâng xin boû loãi cho nhau maø oâm aáp
saân haän troùi buoäc taâm mình. Ta khoâng noùi ñoái vôùi hoï coù phaùp xuaát
toäi.
A-nan! Neáu ngöôøi ôû cuøng haøng Boà-taùt tranh caõi cho ñeán huûy
maï nhau, sau ñoù cuøng xin boû loãi cho nhau, ta seõ noùi phaùp xuaát toäi cho
ngöôøi aáy.
A-nan! Vaû laïi, Boà-taùt neân nghó raèng: “Ta phaûi haønh Töø bi, nhaãn
nhuïc ñoái vôùi chuùng sinh. Giaû söû hoï sinh loøng aùc ñeán nhuïc maï, ta coøn
khoâng sinh moät nieäm saân haän, huoáng chi laø baùo thuø, hoaëc taïm sinh
taâm saân haän thì khoâng phaûi caùch. Vì ta seõ baét caàu lôùn cho taát caû
chuùng sinh qua. Ta luoân luoân coù thieän caûm ñoái vôùi chuùng sinh, giaù
nhö nghe lôøi noùi aùc thì cuõng khoâng sinh saân haän, coi ngöôøi vaø mình
ñeàu bình ñaúng, loãi cuûa mình khoâng ñoå cho ngöôøi, coi loãi cuûa ngöôøi
nhö loãi cuûa mình, thöôøng sinh hoái haän vaø lo sôï. Vì ta muoán cho taát caû
chuùng sinh ñöôïc an laïc lôùn. Nhöõng chuùng sinh naøo coù nhieàu saân naõo,
nguyeän khi thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà ta seõ ñoä thoaùt chuùng. ÔÛ moïi
nôi, thaáy hoï caàu Boà-ñeà. Khi aáy, ta hoan hyû nhìn hoï baèng dieän maïo
raïng rôõ khoâng toû veû phieàn haø. Taâm ta kieân coá khoâng bò caùc phieàn
naõo laøm ñoäng.”
A-nan! Neáu ngöôøi ôû trong haøng Boà-taùt coù theå sinh taâm nhö vaäy,
neân bieát ñoù laø ngöôøi tu haïnh Boà-taùt.
Laïi nöõa, A-nan! Ñoái vôùi ngöôøi ôû haøng Thanh vaên thì caùc Ñaïi
Boà-taùt khoâng neân khinh maïn… cho ñeán ñoái vôùi taát caû chuùng sinh cuõng
khoâng neân coù tö töôûng ñoù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Boà-taùt phaûi soáng vôùi Boà-taùt nhö theá naøo?
Phaät baûo A-nan:
www.daitangkinh.org
–Caùc Boà-taùt cuõng soáng chung vôùi nhau neân xem nhau nhö Phaät,
nhö baäc Thaày cuûa mình, cuøng ngoài moät xe, cuøng ñi moät ñöôøng, vò kia
hoïc ñöôïc phaùp gì mình cuõng hoïc theo, cuøng nhau an truï vaø tu hoïc
ñuùng vôùi ñaïo Boà-taùt. Neáu hoï hoïc linh tinh, thì chaúng phaûi laø ñieàu
mình caàn hoïc, coøn nhö hoï hoïc baèng traïch phaùp, kheá hôïp vôùi Nhaát
thieát trí thì ta cuõng hoïc nhö vaäy.
A-nan! Ñaïi Boà-taùt thöôøng hoïc nhö theá, chính laø nôi maø baïn
ñoàng hoïc neân soáng chung. Ngöôøi hoïc nhö theá quyeát ñònh thaønh töïu


QUYEÅN 21
Phaåm 25: HOÏC
Baáy giôø Toân giaû Tu-boà-ñeà baïch Phaät:

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt muoán hoïc Nhaát thieát trí, neân
hoïc nhö theá naøo?
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc roát raùo, hoïc xa lìa töùc laø hoïc Nhaát
thieát trí, hoaëc hoïc nhöng khoâng vöôùng, khoâng sinh, khoâng dieät,
khoâng khôûi, khoâng nhieãm, khoâng taùnh, nhö hö khoâng vaø phaùp giôùi
vaéng laëng… hoïc nhö theá töùc laø hoïc Nhaát thieát trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu Ñaïi Boà-taùt hoïc roát raùo, hoïc khoâng
vöôùng… cho ñeán phaùp giôùi vaéng laëng chính laø hoïc Nhaát thieát trí, thì
nhöõng phaùp aáy neân haønh nhö theá naøo?
Phaät noùi:
–Neân haønh phaùp aáy nhö theá naøo? Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai
chöùng Nhö nhö neân ñöôïc goïi Nhö Lai, theá coù roát raùo, coù taïo taùc
khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân, khoâng! Vì khoâng coù töôùng roát raùo cuõng
khoâng coù töôùng taïo taùc.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Hieåu nhö theá naøo veà Nhö Lai chöùng Nhö nhö neân
goïi laø Nhö Lai, nhö theá coù sinh, coù dieät, coù khôûi, coù nhieãm, coù ñaéc,
coù chöùng khoâng?
www.daitangkinh.org
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc Nhaát thieát trí cuõng nhö vaäy. Tu-
boà-ñeà! Cho neân Ñaïi Boà-taùt neáu hoïc nhö theá laø hoïc töôùng baát taän?
Ngöôøi hoïc nhö theá laø hoïc Nhaát thieát trí, laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña, laø hoïc quaû vò Phaät, laø hoïc möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy... cho ñeán
Nhaát thieát trí. Ngöôøi hoïc nhö theá coù theå ñeán muïc ñích cöùu caùnh cuûa
söï hoïc, coù theå chinh phuïc caùc ma vaø chuùng ma, mau ñöôïc phaùp
khoâng thoaùi chuyeån, mau ngoài ñaïo traøng, laø hoïc ba chuyeån möôøi hai
haønh phaùp luaân, laø hoïc chính vieäc laøm cuûa mình, hoïc caùch laøm choã
nöông töïa cho moïi ngöôøi; laø hoïc ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñaïi Hyû, ñaïi Xaû; laø
hoïc ñoä caûnh giôùi chuùng sinh, laø hoïc ñeå khoâng ñoaïn gioáng Phaät vaø môû
cöûa baát töû.
Tu-boà-ñeà! Hoïc roäng nhö theá laø hoïc toái thöôïng, haøng phaøm
phu thaáp keùm khoâng hoïc ñöôïc nhö theá. Ai coù theå höôùng daãn taát caû
chuùng sinh, laøm choã nöông töïa cho hoï, muoán ra khoûi caûnh giôùi cuûa
chuùng sinh thì ngöôøi aáy coù theå hoïc nhö theá. Ngöôøi naøo hoïc nhö theá
thì khoâng rôi vaøo caùc ñöôøng: Ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh vaø caûnh
giôùi A-tu-la, khoâng sinh nôi bieân ñòa, khoâng sinh vaøo doøng Chieân-
ñaø-la, khoâng sinh vaøo doøng hoï thaáp heøn, khoâng sinh vaøo caùc doøng
hoï laøm ngheà heøn haï vaø khoâng bò nhöõng khuyeát taät nhö: Khoâng maát
moät maét, khoâng muø hai maét, khoâng bò leù, khoâng ñieác, khoâng caâm,
khoâng guø, khoâng baïi lieät tay chaân, khoâng xaáu xí, khoâng thoâ keäch,
khoâng taät nguyeàn vaø caùc beänh nhö: Gheû laùc, ung thö, vaøng voû, caùc
caên khoâng hoaïi, ñaày ñuû nhaân töôùng, gioïng noùi truyeàn caûm moïi
ngöôøi yeâu thích.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö theá, khoâng haïi ngöôøi cöôùp cuûa,
khoâng taø haïnh, khoâng voïng ngöõ, khoâng noùi löôõi hai chieàu, khoâng noùi
thoâ aùc, khoâng noùi lôøi voâ nghóa, khoâng tham ñaém, khoâng saân haän,
khoâng taø kieán, khoâng soáng taø maïng, khoâng tu phaùp taø maïng, khoâng
nuoâi quyeán thuoäc phaù giôùi, khoâng thaân caän ngöôøi phi phaùp, khoâng
sinh vaøo coõi trôøi Phi phi töôûng, tuy nhaäp vaøo caùc thieàn nhöng khoâng
bò vöôùng ôû thieàn naøo. Vì Boà-taùt ñaõ thaønh töïu phöông tieän thieän xaûo.
Boà-taùt thaønh töïu nhöõng phöông tieän thieän xaûo naøo? Chính laø
kheá hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø phaùt sinh phöông tieän thieän
xaûo. Theá neân, Boà-taùt theå nhaäp caùc thieàn nhöng khoâng bò vöôùng ôû caùc
thieàn.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt thöôøng hoïc nhö theá thì ñöôïc thanh tònh taát
caû Phaät phaùp nhö möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy…
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Töï taùnh caùc phaùp xöa nay voán thanh tònh
sao Ñaïi Boà-taùt laïi ñöôïc thanh tònh möôøi Löïc, thanh tònh boán Voâ sôû
uùy, cho ñeán thanh tònh taát caû Phaät phaùp?
–Ñuùng thaät nhö vaäy.
Naøy Tu-boà-ñeà! Töï taùnh caùc phaùp xöa nay voán thanh tònh. Ñaïi
Boà-taùt theo ñuùng töï taùnh boån lai thanh tònh cuûa caùc phaùp maø tu taäp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân khoâng sôï haõi, khoâng thoaùi lui, khoâng
cuoáng quyùt, khoâng chìm ñaém.
Tu-boà-ñeà! Nhöõng haïng phaøm phu vôùi phaùp nhö theá khoâng bieát,
khoâng thaáy. Vì döïa treân söï khoâng thaáy, khoâng bieát naøy neân khoâng
giaùc ngoä. Vì theá, Ñaïi Boà-taùt duõng maõnh tu taäp phaùp aáy. Nhôø nôi sôû
hoïc khieán cho nhöõng haøng phaøm phu tu hoïc trong giaùo phaùp ñöôïc
thaáy vaø bieát chaân thaät. Nhôø hoïc nhö theá neân Ñaïi Boà-taùt ñöôïc thanh
tònh möôøi Löïc, thanh tònh boán Voâ sôû uùy cho ñeán thanh tònh taát caû
Phaät phaùp.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hoïc nhö vaäy thì coù theå hieåu bieát taâm tö
haønh nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö trong ñaát phaùt sinh phaàn nhieàu laø soûi ñaù, caây
coái, coøn vaøng thì raát ít. Chuùng sinh cuõng vaäy, raát ít ngöôøi thích tu
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ña phaàn laø tu hoïc phaùp moân cuûa Thanh vaên,
Duyeân giaùc.
Tu-boà-ñeà! Laïi nhö trong chuùng sinh raát ít ngöôøi tu nhaân Chuyeån
luaân vöông, phaàn nhieàu chæ tu theo nhaân Tieåu vöông.
Tu-boà-ñeà neân bieát! Chuùng sinh ña phaàn laø haønh phaùp moân cuûa
Thanh vaên, Duyeân giaùc.
www.daitangkinh.org
Tu-boà-ñeà! Nhö trong haøng chuùng sinh raát ít ngöôøi tu phöôùc

nghieäp Ñeá Thích, phaàn nhieàu chæ tu veà phöôùc nghieäp cuûa Thieân töû.
Cuõng vaäy, Tu-boà-ñeà! Trong chuùng sinh raát ít ngöôøi tu haïnh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, phaàn nhieàu chæ tu taäp haïnh Thanh vaên, Duyeân
giaùc.
Tu-boà-ñeà! Trong chuùng sinh raát ít ngöôøi tu phöôùc nghieäp cuûa
Phaïm vöông, phaàn nhieàu chæ tu veà phöôùc nghieäp cuûa Phaïm chuùng.
Cuõng theá, naøy Tu-boà-ñeà! Trong chuùng sinh raát ít ngöôøi an truï
nôi ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, phaàn nhieàu laø nhöõng ngöôøi thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Chính vì nghóa ñoù neân bieát chuùng sinh trong thieân haï
raát ít ngöôøi phaùt taâm Boà-ñeà. Vaû laïi, trong soá ít aáy laïi coù raát ít ngöôøi
tu haønh ñuùng nhö lyù, vôùi con soá ít ngöôøi tu ñuùng nhö lyù, raát ít ngöôøi
tu haïnh kheá hôïp vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Trong soá ít ngöôøi tu haïnh
töông öng naøy laïi coù raát ít ngöôøi phaùt taâm Boà-ñeà ñöùng vaøo haøng
Tu-boà-ñeà! Theá neân, ai muoán döï vaøo haïng ngöôøi hy höõu aáy thì
neân tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy, thì khoâng sinh nhöõng taâm nhö: Taïp nhieãm, nghi hoaëc, thuø
gheùt, keo kieät, phaù giôùi, saân haän, löôøi bieáng, taùn loaïn, ngu si.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, vì
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå giöõ gìn, tieáp nhaän, naém giöõ, tuï hôïp quy
naïp caùc phaùp Ba-la-maät-ña.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö saùu möôi hai taø kieán ñeàu thaâu nhieáp trong
thaân kieán, caùc phaùp Ba-la-maät-ña ñeàu bò thaâu nhieáu vaøo trong Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña laïi cuõng nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Nhö caùc caên cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñeàu sinh ra töø
maïng caên, caùc phaùp thieän ñöôïc dung naïp ôû Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
cuõng theá.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö maïng caên cuûa ngöôøi ñaøn oâng cheát thì caùc caên
ñeàu cheát. Cuõng theá, neáu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa Ñaïi Boà-taùt dieät
thì taát caû phaùp thieän cuõng ñeàu dieät theo.
Tu-boà-ñeà! Theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán giöõ gìn caùc phaùp Ba-la-
maät-ña, muoán quy naïp caùc phaùp Ba-la-maät-ña thì phaûi tu hoïc Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Hôn nöõa, neáu Ñaïi Boà-taùt muoán ñöôïc phöôùc
ñöùc thuø thaéng vaø laøm ngöôøi ñöùng ñaàu trong taát caû chuùng sinh thì neân
hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Phaät laïi hoûi:
–Tu-boà-ñeà! Theá naøo, taát caû chuùng sinh trong tam thieân ñaïi
thieân theá giôùi coù nhieàu khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ chuùng sinh ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà ñaõ
nhieàu voâ soá roài, huoáng gì chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Giaû söû taát caû chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân
theá giôùi ñeàu tu haønh ôû quaû vò Boà-taùt, laïi coù ngöôøi suoát ñôøi ñem caùc
moùn aên, thöùc uoáng, aùo meàn, thuoác men vaø nhöõng thuù vui khaùc, cuùng
döôøng chuùng Boà-taùt trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, baèng nhaân
duyeân aáy phöôùc cuûa ngöôøi naøy coù nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Neáu nhö coù ngöôøi tu taäp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy,
khoaûng chöøng moät khaûy moùng tay, phöôùc cuûa ngöôøi aáy gaáp ñoâi ngöôøi
tröôùc. Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laøm lôïi ích roäng lôùn cho caùc Ñaïi Boà-
taùt vaø hoã trôï cho Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Theá neân, caùc Ñaïi Boà-taùt muoán laøm baäc toái thöôïng
trong chuùng sinh, muoán laøm choã nöông töïa cho chuùng sinh, muoán
theå nhaäp caûnh giôùi cuûa chö Phaät, muoán ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa Phaät,
muoán an truï trong thaàn thoâng cuûa Phaät, muoán tuyeân döông chaùnh
phaùp cao caû cuûa Phaät nhö tieáng roáng sö töû, muoán laøm nhöõng vieäc
Phaät laøm, muoán thuyeát phaùp cho ñaïi hoäi tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán thaønh töïu nhöõng coâng ñöùc lôïi
ích nhö vaäy, thì neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ai cho raèng Baùt-nhaõ
www.daitangkinh.org
ba-la-maät-ña naøy khoâng theå vieân maõn caùc coâng ñöùc lôïi ích thì quyeát
ñònh khoâng coù ñieàu ñoù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt cuõng ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa
Thanh vaên chaêng?
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng hoïc phaùp Thanh vaên vaø ñaày ñuû lôïi
ích cuûa coâng ñöùc aáy.
Tu-boà-ñeà! Tuy Ñaïi Boà-taùt hoïc hieåu vaø lôïi ích nhö theá, nhöng vò
aáy khoâng chaáp tröôùc vaøo ñoù. Ñaïi Boà-taùt cuõng thuyeát giaûng phaùp
Thanh vaên nhöng khoâng naém giöõ phaùp aáy.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo hoïc nhö theá thì coù theå laøm ruoäng
phöôùc lôùn cho taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la... trong theá gian. Nhöng
ruoäng phöôùc cuûa Boà-taùt raát thuø thaéng hôn nhöõng ruoäng phöôùc cuûa
haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi hoïc nhö theá laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
gaàn vôùi Nhaát thieát trí, khoâng boû, khoâng xa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Ngöôøi hoïc nhö theá khoâng ñaùnh maát Nhaát thieát trí, caùch xa taâm Thanh
vaên, Duyeân giaùc, gaàn vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt nghó: “Ñaây laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ñaây
laø teân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, nhôø hoïc phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy neân ñöôïc Nhaát thieát trí.”
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi naøo phaân bieät nhö theá thì khoâng goïi laø tu hoïc
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Neáu Ñaïi Boà-taùt khoâng phaân bieät Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña, khoâng bieát, khoâng thaáy vaø cuõng khoâng chöùng ñaéc. Vì
khoâng phaân bieät, khoâng bieát, khoâng thaáy vaø khoâng coù sôû ñaéc neân goïi
laø tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Μ
Phaåm 26: HIEÅN DUÏ
Baáy giôø trôøi Ñeá Thích coù yù nghó nhö vaày:

–Neáu Ñaïi Boà-taùt tu hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy, thì coøn vöôït
xa hôn taát caû chuùng sinh huoáng chi baäc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Theá neân, bieát raèng: Neáu ai haâm moä Nhaát thieát trí thì ngöôøi aáy ñöôïc
lôïi ích lôùn, cuoäc soáng töï taïi huoáng chi laø phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Ngöôøi naøy ñöôïc taát caû chuùng sinh kính meán, roäng laøm ñieàu ngöï cho
taát caû chuùng sinh. Suy nghó xong Ñeá Thích laáy hoa Maïn-ñaø-la tung
leân cuùng döôøng Phaät, roài chaép tay baïch:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ngöôøi naøo phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-
ñeà, nguyeän thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, vieân maõn taát caû Phaät phaùp
nhö: Phaùp Nhaát thieát trí töông öng, phaùp Töï nhieân trí, phaùp Voâ laäu,
nguyeän ñöa taát caû chuùng sinh qua khoûi bôø sinh töû chöùng quaû Nieát-
baøn, giaùo hoùa moïi taâm chuùng sinh laøm cho hoï ñöôïc maõn nguyeän.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Thaáy nhöõng noãi khoå trong sinh töû, neân con
khoâng muoán laøm cho nhöõng ngöôøi môùi phaùt taâm Boà-ñeà bò thoaùi
chuyeån, laïi caøng khoâng muoán laøm cho nhöõng ngöôøi ñaõ an truï nôi Voâ
thöôïng Boà-ñeà sinh thoaùi chuyeån. Ngöôïc laïi, con muoán laøm cho moïi
ngöôøi ñeàu thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì hoï coù theå phaùt taâm laøm lôïi
ích lôùn, thöông töôûng taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian. Mình
ñöôïc ñoä, roài nghó veà taát caû chuùng sinh nhö vaày: “Ai chöa giaûi thoaùt
taïo ñieàu kieän cho hoï giaûi thoaùt, ai chöa ñoä laøm cho hoï ñöôïc ñoä,
ngöôøi naøo chöa Nieát-baøn laøm cho hoï Nieát-baøn.”
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu coù thieän nam, thieän nöõ ñoái vôùi Boà-taùt
môùi phaùt taâm, nhaân vì hoï coù nhöõng phaùp coâng ñöùc maø tuøy hyû sinh
taâm, hoaëc tuøy hyû vôùi ngöôøi tu taäp Boà-taùt ñaõ laâu, hoaëc tuøy hyû vôùi
haøng Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån, hoaëc tuøy hyû vôùi Boà-taùt Nhaát sinh
boå xöù. Hoï coù theå sinh taâm tuøy hyû vôùi nhöõng baäc nhö vaäy. Nhöõng
thieän nam, thieän nöõ aáy phöôùc nhieàu nhö theá naøo?
–Naøy Kieàu-thi-ca! Nuùi Tu-di coù theå ño löôøng ñeå bieát giôùi haïn
cuûa noù, nhöng giôùi haïn veà phöôùc ñöùc do nhöõng taâm tuøy hyû cuûa thieän
www.daitangkinh.org
nam, thieän nöõ kia khoâng theå ño löôøng ñöôïc.

Kieàu-thi-ca! Nhö boán ñaïi chaâu cuõng coù theå ño löôøng ñöôïc giôùi
haïn cuûa noù, nhöng giôùi haïn veà phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa thieän nam,
thieän nöõ kia khoâng theå bieát heát ñöôïc.
Kieàu-thi-ca! Nhö tieåu thieân theá giôùi cuõng coù theå ño löôøng ñeå
bieát giôùi haïn, nhöng vôùi giôùi haïn veà phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa thieän nam,
thieän nöõ kia khoâng theå bieát heát ñöôïc.
Kieàu-thi-ca! Nhö trung thieân theá giôùi cuõng coù theå ño löôøng ñeå
bieát ñöôïc giôùi haïn, nhöng giôùi haïn veà phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa thieän
nam, thieän nöõ kia khoâng theå bieát heát ñöôïc.
Kieàu-thi-ca! Ví nhö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi cuõng coù theå ño
löôøng ñeå bieát ñöôïc giôùi haïn, nhöng giôùi haïn veà phöôùc ñöùc tuøy hyû cuûa
thieän nam, thieän nöõ kia khoâng theå bieát heát ñöôïc.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu ngöôøi khoâng theå sinh taâm tuøy hyû ñoái
vôùi Boà-taùt môùi phaùt taâm…, cho ñeán Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù thì bieát
raèng ngöôøi aáy ñaõ bò ma aùc meâ hoaëc, laøm quyeán thuoäc cuûa ma, töø coõi
cuûa Thieân ma maïng chung maø sinh trôû laïi ñaây. Vì sao? Vì nhöõng taâm
tuøy hyû naøy coù khaû naêng phaù hoaïi caùc ma aùc. Vaû laïi, ngöôøi naøo coù theå
sinh taâm tuøy hyû, thì neân ñem coâng ñöùc tuøy hyû hoài höôùng veà ñaïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà. Chính söï hoài höôùng ñoù laøm cho quaû vò aáy caøng taêng
tröôûng. Theá neân, bieát ngöôøi naøo thöôøng sinh nhöõng taâm tuøy hyû nhö
vaäy, thì khoâng caùch xa Phaät, Phaùp, Taêng maø coøn phaùt trieån caùc coâng
ñöùc thuø thaéng.
–Ñuùng nhö vaäy! Naøy Kieàu-thi-ca! Neáu ngöôøi naøo thöôøng sinh
nhöõng taâm tuøy hyû nhö vaäy thì ngöôøi aáy chaúng nhöõng khoâng xa Phaät,
Phaùp, Taêng maø coøn phaùt trieån caùc coâng ñöùc toái thaéng.
Hôn nöõa, Kieàu-thi-ca! Thieän nam, thieän nöõ naøo coù khaû naêng
sinh tröôûng nhöõng taâm tuøy hyû nhö vaäy, neân bieát ngöôøi aáy seõ sôùm
ñöôïc gaëp Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñuùng vaäy! Baïch Thieän Theä, ñuùng vaäy!
Thieän nam, thieän nöõ naøo coù theå sinh tröôûng nhöõng taâm tuøy hyû
nhö theá thì ngöôøi aáy seõ mau ñöôïc gaëp Phaät. Laïi chính vì nguyeän löïc
cuûa caên laønh tuøy hyû ñoù, duø soáng baát cöù nôi ñaâu moïi ngöôøi ñeàu toân
troïng, cung kính vaø khen ngôïi. Thieän nam, thieän nöõ aáy maét, tai, muõi,
löôõi, thaân thanh tònh, khoâng nhìn caûnh aùc, khoâng nghe tieáng aùc,
khoâng ngöûi muøi hoâi, khoâng neám vò baån vaø khoâng tham ñaém caûm giaùc
phi phaùp, cuõng khoâng rôi vaøo ñöôøng aùc, hoaëc sinh vaøo coõi trôøi, coõi
ngöôøi. Vì thieän nam, thieän nöõ aáy ñaõ thaønh töïu caên laønh tuøy hyû nhieàu
voâ löôïng vaø thöôøng laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh do thöôøng sinh
taâm tuøy hyû maø coù theå taêng tröôûng haïnh Voâ thöôïng Boà-ñeà roài laàn hoài
thaønh töïu quaû vò aáy. Chöùng ñöôïc quaû Boà-ñeà roài, thì seõ khaép voâ
löôïng, voâ soá chuùng sinh ñeå hoï ñöôïc giaûi thoaùt.
–Kieàu-thi-ca! Nhöõng ñieàu oâng noùi ñeàu do oai thaàn hoä nieäm
cuûa Nhö Lai. Neáu thieän nam, thieän nöõ coù theå sinh nhöõng taâm tuøy hyû
nhö vaäy, thì ngöôøi aáy ñaõ troàng caên laønh saâu xa, ñem caên laønh ñoù
laøm lôïi ích khaép voâ löôïng, voâ soá chuùng sinh, do nhaân duyeân naøy
neân coù theå taêng tröôûng taát caû phaùp laønh, laàn hoài ñöôïc thaønh töïu Voâ
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Taâm nhö huyeãn hoùa, thì laøm sao duøng
taâm naøy thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà?
–Thaáy coù taâm nhö huyeãn chaêng?
Phaät hoûi:
–Tu-boà-ñeà! Thaáy töôùng huyeãn coù theå ñöôïc chaêng?
Con khoâng thaáy coù taâm nhö huyeãn, cuõng khoâng thaáy töôùng
huyeãn coù theå naém baét.
www.daitangkinh.org
Phaät hoûi:
–Tu-boà-ñeà! Duøng taâm vaø töôùng aáy ñeå thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-
ñeà chaêng?
Phaät hoûi:
–Tu-boà-ñeà! Neáu khoâng thaáy taâm huyeãn vaø töôùng huyeãn roài xa
lìa caû taâm vaø töôùng aáy. Ngoaøi ra, coøn thaáy coù phaùp naøo ñeå thaønh töïu
Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng?
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Khoâng xa lìa taâm huyeãn vaø töôùng huyeãn,
cuõng khoâng thaáy coù phaùp ñeå ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu xa lìa taâm huyeãn vaø töôùng huyeãn maø
coù phaùp coù theå thaáy ñi nöõa thì phaùp aáy cuõng khoâng theå noùi coù hay
khoâng coù. Theá neân, söï xa lìa taát caû phaùp thì trong aáy khoâng theå noùi laø
coù hay khoâng coù. Neáu xa lìa taát caû phaùp thì Voâ thöôïng Boà-ñeà, Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña cuõng xa lìa, ñaõ xa lìa taát caû phaùp, neân khoâng coù
phaùp ñeå tu vaø ñeå chöùng. Vì taát caû phaùp khoâng theå naém baét, neân Voâ
thöôïng Boà-ñeà cuõng khoâng theå naém baét. Chính vì xa lìa taát caû, neân
Ñaïi Boà-taùt cuõng xa lìa taát caû.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
maø chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà nhöng Ñaïi Boà-taùt vaø Voâ thöôïng Boà-ñeà
ñeàu xa lìa taát caû. Neáu Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì sao
goïi laø duøng xa lìa maø ñöôïc xa lìa?
Ñöùc Phaät khen Tu-boà-ñeà:
–Hay thay, hay thay! Tu-boà-ñeà, ñuùng nhö vaäy! Xa lìa taát caû
phaùp, xa lìa taát caû Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø Voâ thöôïng Boà-ñeà thì Ñaïi
Boà-taùt cuõng xa lìa taát caû. Nhöng ôû nôi phaùp naøy, caùc Ñaïi Boà-taùt hieåu
bieát ñuùng ñaén veà söï xa lìa taát caû ôû Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, töùc chaúng
phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Tu-boà-ñeà! Theá neân, caùc Ñaïi Boà-taùt tuy nhôø vaøo Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña maø chöùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, nhöng trong aáy khoâng coù phaùp
coù theå naém baét vaø chöùng ñaéc. Vì khoâng naém baét vaø chöùng ñaéc, neân
tuy Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà nhöng khoâng phaûi laáy söï
xa lìa ñeå chöùng ñaéc xa lìa.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo con hieåu nhöõng lôøi Phaät ñaõ noùi,
nghóa lyù raát saâu xa, Ñaïi Boà-taùt khoù coù theå haønh ñöôïc.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Thaät ñuùng nhö vaäy! Nghóa naøy raát saâu xa, Ñaïi Boà-
taùt khoù coù theå haønh ñöôïc.
Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt haønh nghóa saâu xa naøy, nhöng khoâng
chöùng quaû Thanh vaên, Duyeân giaùc vaãn ôû trung ñaïo quaû thaät raát khoù.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Theo con hieåu yù nghóa cuûa Phaät noùi, thì
vieäc laøm cuûa Boà-taùt khoâng coù gì khoù caû. Vì taát caû phaùp khoâng coù gì
ñeå naém baét cuõng khoâng coù gì chöùng ñaéc. Do khoâng coù naém baét vaø
chöùng ñaéc neân trong aáy khoâng coù ngöôøi chöùng, khoâng coù choã chöùng
vaø taùc ñoäng ñeå chöùng. Theá neân, vieäc laøm cuûa Boà-taùt khoâng khoù.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt naøo nghe lôøi noùi aáy maø khoâng
kinh sôï, khoâng thoaùi lui, neân bieát, chính vò aáy laø ngöôøi haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Tuy haønh nhö theá nhöng cuõng khoâng thaáy mình
haønh. Ai ñöôïc nhö vaäy chính laø Ñaïi Boà-taùt gaàn vôùi Voâ thöôïng Boà-
ñeà caùch xa quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Nhö hö khoâng, khoâng nghó raèng: “Vaät naøy
gaàn, vaät kia xa, vì hö khoâng, khoâng coù phaân bieät.” Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuõng vaäy, khoâng nghó raèng: “Voâ thöôïng Boà-ñeà gaàn vôùi ta,
quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc, xa vôùi ta, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
khoâng coù phaân bieät.”
Laïi nhö ngöôøi huyeãn khoâng nghó raèng: “OÂng thaày aûo thuaät ôû
gaàn ta, coøn nhöõng khaùn giaû ôû caùch xa ta, vì ngöôøi huyeãn khoâng coù
phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
khoâng coù phaân bieät.”
Laïi nhö nhöõng caùi boùng khoâng coù nghó raèng: “Phaûi hình ta thì ta
gaàn, khoâng phaûi thì ta xa, vì boùng khoâng coù phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-
www.daitangkinh.org
maät-ña cuõng vaäy, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù phaân bieät.”

Laïi Nhö Lai ñoái vôùi taát caû chuùng sinh Ngaøi khoâng coù taâm
thöông gheùt, vì Nhö Lai ñaõ caét ñöùt nhöõng yeâu gheùt. Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuõng vaäy, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chaúng phaûi phaùp yeâu
gheùt.
Laïi nhö Nhö Lai xa lìa nhöõng phaân bieät, vì Nhö Lai ñaõ caét ñöùt
taát caû phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy, vì Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña khoâng coù phaân bieät.
Laïi nhö ngöôøi ñöôïc Phaät giaùo hoùa, khoâng nghó raèng: Voâ thöôïng
Boà-ñeà gaàn ta, Thanh vaên, Duyeân giaùc xa ta, vì ngöôøi ñöôïc giaùo hoùa
aáy khoâng coù phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy, vì Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña khoâng coù phaân bieät.
Laïi nhö Phaät giaùo hoùa ngöôøi aáy laøm caùc vieäc ñeàu thaønh töïu.
Tuy moïi vieäc ñeàu thaønh töïu nhöng khoâng phaân bieät, vì ngöôøi ñöôïc
bieán hoùa khoâng coù phaân bieät. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy, neân tu
taäp theo caùc phaùp ñeàu coù theå thaønh töïu, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
Laïi nhö nhaø ñieâu khaéc duøng nhöõng phöông tieän nhö: Maùy moùc,
caây… chaïm troã thaønh hình trai, gaùi, muoán laøm vieäc gì ñeàu ñöôïc thaønh
töïu. Tuy vieäc laøm hoaøn taát nhöng khoâng phaân bieät, vì caùc vieäc laøm laø
huyeãn.
Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy, neáu tu taäp
caùc phaùp theo ñoù ñeàu coù theå thaønh töïu, tuy laø coù thaønh töïu, nhöng
khoâng phaân bieät. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng coù phaân
bieät.


QUYEÅN 22
Phaåm 27: NGHÓA KIEÂN COÁ
–Ñaïi Boà-taùt naøo haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa naøy chính
laø nghóa haønh kieân coá.
–Ñuùng nhö vaäy, naøy Xaù-lôïi-phaát! Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña saâu xa aáy, chính laø nghóa haønh kieân coá.
Luùc aáy, coù moät ngaøn Thieân töû ôû coõi Duïc nghó nhö vaày: “Ñaïi
Boà-taùt vì Voâ thöôïng Boà-ñeà neân haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa
aáy, tuy hieåu roõ caùc phaùp töôùng vaø theå nhaäp caùc phaùp taùnh nhöng
khoâng döøng ôû söï chöùng ñaéc roát raùo ôû haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc,
chæ chöøng ñoù ñaõ ñaùng kính leã roài.” Hieåu ñöôïc yù nghó aáy Toân giaû Tu-
boà-ñeà noùi vôùi caùc Thieân töû:
–Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa nhöng khoâng
chöùng thaät teá ôû haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc cuõng chöa ñuû ñeå goïi
laø khoù. Vì sao? Vì neáu Ñaïi Boà-taùt maëc aùo giaùp tinh taán muoán ñoä voâ
löôïng, voâ bieân chuùng sinh ñeàu ñöôïc an truï vaøo ñaïi Baùt-nieát-baøn,
vieäc naøy môùi laø khoù. Vì sao? Vì cöùu caùnh cuûa chuùng sinh laø xa lìa
neân khoâng coù sôû höõu do khoâng coù sôû höõu, neân khoâng theå naém baét
töôùng chuùng sinh, theá neân chuùng sinh khoâng theå ñöôïc ñoä. Naøy caùc
thieän nam, Boà-taùt naøo muoán ñoä chuùng sinh aáy, töùc laø muoán ñoä hö
khoâng. Vì hö khoâng vaéng laëng cho neân chuùng sinh cuõng vaéng laëng,
hö khoâng khoâng coù, neân chuùng sinh cuõng khoâng coù, theá neân hoaøn
toaøn khoâng coù chuùng sinh coù theå naém baét ñöôïc, vì vaäy maø caùc Ñaïi
www.daitangkinh.org
Boà-taùt muoán ñoä cho hoï, thaät laø moät vieäc khoù.
Naøy caùc thieän nam! Nhö ngöôøi ñaùnh hö khoâng, Ñöùc Phaät noùi
töôùng chuùng sinh khoâng theå naém baét, ñaây cuõng nhö vaäy. Vì sao? Vì
chuùng sinh vaéng laëng neân saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng vaéng laëng
cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu vaéng laëng.
Naøy thieän nam! Ñaïi Boà-taùt naøo nghe noùi nhö theá maø khoâng
kinh sôï, khoâng thoaùi chuyeån thì neân bieát vò aáy laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
Luùc aáy, Ñöùc Theá Toân baûo Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Vì nguyeân nhaân naøo Ñaïi Boà-taùt nghe noùi nhö vaäy nhöng
khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi chuyeån?
–Vì taát caû phaùp ñeàu vaéng laëng neân khoâng maát. Baïch Ñöùc Theá
Toân, maát ôû ñaây chính laø khoâng theå naém baét, phaùp maát khoâng theå
naém baét vaø nôi maát cuõng khoâng theå naém baét. Vì nhaân duyeân aáy, neân
Ñaïi Boà-taùt nghe noùi theá maø khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi chuyeån.
–Tu-boà-ñeà! Thaät ñuùng nhö vaäy. Ñaïi Boà-taùt nghe noùi nhö theá
maø khoâng kinh sôï, khoâng thoaùi chuyeån, ñoù laø ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt naøo tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña aáy thì thöôøng ñöôïc vua trôøi Phaïm thieân, trôøi Ñeá Thích, trôøi
Ñaïi Töï Taïi, ngoaøi ra coøn coù caùc Thieân töû ôû coõi Duïc ñeàu toân troïng,
cung kính, leã baùi, khen ngôïi.
Phaät noùi:
–Tu-boà-ñeà! Chaúng phaûi chæ coù vua trôøi Ñaïi phaïm, trôøi Ñeá
Thích, trôøi Ñaïi Töï Taïi vaø caùc Thieân töû ôû coõi Duïc thoâi maø coøn coù
chuùng cuûa Phaïm thieân nhö: Trôøi Ñaïi phaïm, trôøi Thieåu quang, trôøi
Phaïm phuï, trôøi Voâ löôïng quang, trôøi Quang aâm, trôøi Thieåu tònh, trôøi
Voâ löôïng tònh, trôøi Bieán tònh, trôøi Voâ vaân, trôøi Phöôùc sinh, trôøi Quaûng
quaû, trôøi Voâ phieàn, trôøi Voâ nhieät, trôøi Thieän kieán, trôøi Thieän hieän,
trôøi Saéc cöùu caùnh nhöõng vò trôøi nhö treân vaø chuùng Thieân quyeán thuoäc
cuõng cung kính, ñaûnh leã ngôïi khen, ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña naøy. Tuy nhieân, coøn coù chö Phaät Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc hieän ñang thuyeát phaùp ôû voâ löôïng a-taêng-kyø theá giôùi trong möôøi
phöông thöôøng duøng maét quan saùt vaø duøng oai thaàn giöõ gìn cho Ñaïi
Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt aáy nhôø tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân
ñöôïc ñaïo Boà-ñeà khoâng thoaùi chuyeån, caùc ma aùc khoâng quaûn thuùc
ñöôïc.
Tu-boà-ñeà! Giaû söû moïi chuùng sinh trong tam thieân ñaïi thieân theá
giôùi ñeàu hoùa thaønh nhöõng ma aùc, nhöng chuùng ma aáy cuõng khoâng theå
quaûn thuùc ñöôïc Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Thoâi, gaùc laïi
chuyeän chuùng sinh ôû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi vöøa noùi ñi. Giaû söû
taát caû chuùng sinh trong theá giôùi haèng haø sa ñeàu hoùa laøm ma aùc thì
nhöõng ma aùc aáy cuõng khoâng theå quaûn thuùc ñöôïc Ñaïi Boà-taùt tu haønh
Tu-boà-ñeà neân bieát! Ñaïi Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
thaønh töïu hai phaùp neân khoâng bò ma aùc quaûn thuùc. Hai phaùp aáy
chính laø quaùn chieáu taát caû phaùp laø khoâng vaø khoâng boû taát caû chuùng
sinh.
Tu-boà-ñeà! Laïi coù hai phaùp, neáu Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc thì
khoâng bò ma aùc quaûn thuùc. Hai phaùp ñoù laø thöïc haønh ñuùng nhö phaùp
ñaõ noùi vaø ñöôïc caùc Ñöùc Phaät khen ngôïi.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña nhö theá, seõ coù caùc Thieân töû ñeán noùi nhö vaày:
–OÂng haõy mau tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø mau chöùng
Voâ thöôïng Boà-ñeà ñi. Vì sao? Vì oâng tu haønh phaùp aáy thì coù theå laøm
nôi nöông töïa cho nhöõng chuùng sinh khoâng nôi nöông töïa, cöùu ñoä
nhöõng chuùng sinh chöa ñöôïc cöùu ñoä, laøm nôi trôû veà cho nhöõng
chuùng sinh laïc loõng, laøm nhaø ôû cho nhöõng chuùng sinh khoâng nhaø,
laøm ñöôøng ñi cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù ñöôøng ñi, laøm haûi ñaûo
cho nhöõng chuùng sinh khoâng coù choã truù aån, ngöôøi khoâng bieát ñöôøng
ñeán ñích thì chæ cho hoï, ngöôøi khoâng bieát con ñöôøng chaùnh thì daïy
cho hoï bieát vaø cho ngöôøi ôû choã toái taêm ñöôïc saùng suoát. Ñaïi Boà-taùt
www.daitangkinh.org
tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thaønh töïu coâng ñöùc nhö theá.

Tu-boà-ñeà! Vaû laïi, Ñaïi Boà-taùt tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
aáy, caùc Ñöùc Phaät trong voâ löôïng a-taêng-kyø theá giôùi ôû möôøi phöông
khi tuyeân thuyeát giaùo phaùp coù ñaïi chuùng Thanh vaên vaø Boà-taùt vaây
quanh, Ngaøi thöôøng khen ngôïi coâng ñöùc, teân hoï, saéc töôùng vaø oai
löïc cuûa vò aáy.
Tu-boà-ñeà! Cuõng nhö hieän nay trong hoäi thuyeát phaùp ta thöôøng
khen ngôïi söï tu phaïm haïnh coù nhöõng coâng ñöùc coäng vôùi teân hoï,
chuûng toäc, saéc töôùng vaø oai löïc cuûa Boà-taùt Baûo Traøng vaø caùc Boà-taùt
trong coõi Phaät A-suùc.
Tu-boà-ñeà! Caùc Ñöùc Phaät trong möôøi phöông cuõng vaäy, moãi khi
thuyeát giaùo thöôøng khen ngôïi ngöôøi tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø
caùc Boà-taùt tu phaïm haïnh vôùi nhöõng coâng ñöùc, teân hoï, chuûng toäc, saéc
töôùng trong coõi Phaät.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Moãi khi Ñöùc Phaät dieãn thuyeát phaùp ñeàu
khen ngôïi coâng ñöùc, teân hoï, chuûng toäc vaø oai löïc cuûa caùc Boà-taùt
chaêng?
Phaät ñaùp:
–Tu-boà-ñeà! Khoâng phaûi nhö vaäy, khi chö Phaät khi thuyeát phaùp
ñoái vôùi nhöõng Ñaïi Boà-taùt coù vò ñöôïc xöng taùn, coù vò khoâng ñöôïc xöng
taùn.
–Nhöõng Boà-taùt naøo ñöôïc xöng taùn?
Phaät ñaùp:
–Ñoù laø nhöõng Ñaïi Boà-taùt ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån.
–Nhö nhöõng vò chöa ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån thì coù
ñöôïc caùc Ñöùc Phaät khen ngôïi khoâng?
Phaät ñaùp:
–Tu-boà-ñeà! Coù nhöõng Ñaïi Boà-taùt tuy chöa ñöùng vaøo haøng
khoâng thoaùi chuyeån, nhöng caùc Ñöùc Theá Toân cuõng thöôøng khen ngôïi
nhö: Ñaïi Boà-taùt hoïc phöông phaùp haønh ñaïo Boà-taùt cuûa Ñöùc A-suùc khi
coøn laø Boà-taùt, Ñaïi Boà-taùt hoïc phöông phaùp haønh ñaïo cuûa Boà-taùt Baûo
Traøng vaø nhöõng Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña tin hieåu veà
caùc phaùp voâ sinh nhöng chöa chöùng phaùp Nhaãn voâ sinh, hoaëc tin hieåu
caùc phaùp tòch tónh nhöng ñoái vôùi ñòa vò khoâng thoaùi chuyeån chöa coù
theå thaønh töïu caùc phaùp tòch tónh vöøa yù.
Tuy nhieân, Tu-boà-ñeà! Nhöõng Ñaïi Boà-taùt ñöôïc Ñöùc Phaät cuøng
khen ngôïi thì nhaát ñònh phaûi laø ngöôøi ñöùng vaøo haøng khoâng thoaùi
chuyeån, xa lìa taâm Thanh vaên, Duyeân giaùc, chaéc chaén ñöôïc thoï kyù
ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà. Nguyeân nhaân maø Ñaïi Boà-taùt ñöôïc caùc Ñöùc
Theá Toân cuøng khen ngôïi laø: Vì nhöõng vò aáy thöôøng tu haønh Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña naøy.
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
saâu xa maø khoâng nghi ngôø, hoái haän, hoaëc cho raèng khoù, roài boû qua,
thì neân bieát vò aáy seõ ôû coõi Phaät A-suùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc, cuøng vôùi caùc Boà-taùt coõi aáy cuõng ñöôïc nghe phaùp moân
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Nghe roài theo söï tin hieåu maø ñöôïc ñöùng
vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån.
Tu-boà-ñeà! Ngöôøi nghe phaùp moân aáy tin hieåu coøn ñöôïc coâng ñöùc
nhö theá, huoáng chi laø theo söï tin hieåu maø nhö lyù an truï vaø nhö lyù tu
haønh, roài y theo an truï ñeå truï Nhaát thieát trí.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Rôøi Nhö thì khoâng coù phaùp ñeå naém baét,
vaäy laáy phaùp naøo ñeå an truï trong Nhö, duøng phaùp naøo thaønh töïu Voâ
thöôïng Boà-ñeà vaø laáy phaùp naøo ñeå coù theå giaûng thuyeát?
–Ñuùng nhö lôøi oâng noùi! Rôøi Nhö thì khoâng coù phaùp naøo ñeå naém
baét, an truï trong Nhö chaêng? Haàu nhö khoâng theå naém baét ñöôïc Nhö,
huoáng chi coù ngöôøi truï vaøo Nhö. Trong Nhö coøn khoâng coù Voâ thöôïng
Boà-ñeà, huoáng gì coù ngöôøi chöùng. Theá neân, khoâng coù choã chöùng,
ngöôøi chöùng vaø phaùp ñeå chöùng. Trong Nhö coøn khoâng coù phaùp ñeå
naém baét ñöôïc, huoáng gì coù ngöôøi thuyeát phaùp.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa hôn heát,

neáu Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, nhöng nghe noùi:
Khoâng coù phaùp ñeå truï, ñeå chöùng, ñeå giaûng thuyeát maø khoâng sinh
nghi ngôø, hoái haän, hoaëc cho raèng khoù ñaït ñöôïc roài thoaùi lui neân bieát
vieäc laøm cuûa vò aáy raát khoù.
Toân giaû Tu-boà-ñeà noùi vôùi trôøi Ñeá Thích:
–Kieàu-thi-ca! OÂng vöøa noùi raèng: “Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe phaùp
saâu xa naøy nhöng khoâng sinh nghi ngôø, hoái haän hoaëc cho raèng khoù
ñaït ñöôïc roài thoaùi lui thì vieäc laøm aáy raát khoù.”
Kieàu-thi-ca! Trong caùc phaùp coù phaùp naøo laø phaùp nghi ngôø, hoái
haän, khoù ñöôïc vaø thoaùi lui khoâng?
Ñeá Thích thöa Toân giaû Tu-boà-ñeà:
–Vieäc Toân giaû muoán noùi ñeàu laø nhaân khoâng, nhöng trong aáy
cuõng khoâng coù trôû ngaïi. Ví nhö giöông cung baén leân hö khoâng muõi
teân bay ñi khoâng trôû ngaïi, ñieàu Toân giaû noùi cuõng vaäy.
Noùi roài, Ñeá Thích baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Lôøi con vöøa noùi coù ñuùng vôùi Phaùp ngöõ vaø
lôøi cuûa Nhö Lai noùi khoâng?
–Kieàu-thi-ca, ñuùng vaäy! Lôøi oâng vöøa noùi laø chaân chaùnh, ñuùng
vôùi lôøi cuûa ta, ñuùng vôùi Phaùp ngöõ, ñaùp nhö theá laø ñuùng.
Kieàu-thi-ca! Ñieàu Tu-boà-ñeà muoán noùi ñeàu laø nhaân khoâng,
nhöng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng theå naém baét, huoáng gì coù ngöôøi
haønh; Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng theå naém baét, huoáng chi coù ngöôøi
chöùng ñaéc; Nhaát thieát trí khoâng theå naém baét, huoáng chi coù ngöôøi
chöùng ñaéc Nhaát thieát trí; chaân nhö khoâng theå naém baét, huoáng chi coù
ngöôøi an truï chaân nhö; phaùp voâ sinh khoâng theå naém baét, huoáng chi coù
ngöôøi chöùng voâ sinh; möôøi Löïc khoâng theå naém baét, huoáng laø coù ñuû
Löïc aáy; boán Voâ sôû uùy khoâng theå naém baét, huoáng laø thaønh töïu ñöôïc
phaùp aáy; phaùp khoâng theå naém baét, huoáng chi coù ngöôøi thuyeát phaùp.
Naøy Kieàu-thi-ca! Tu-boà-ñeà thích tu haønh caùc phaùp xa lìa nhö
theá laø haønh caùc phaùp khoâng coù haønh, haønh haïnh nhö theá so vôùi caùc
Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, traêm phaàn, ngaøn
phaàn, traêm ngaøn phaàn, öùc phaàn, traêm ngaøn öùc phaàn, traêm ngaøn vaïn
öùc phaàn ñeàu khoâng baèng moät phaàn, tính toaùn, thí duï vaø phaân tích ñeán
cuøng cöïc cuõng khoâng baèng moät phaàn. Chæ tröø haïnh cuûa Nhö Lai,
ngoaøi ra caùc Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh haïnh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy so
trong caùc haïnh thì noù cao lôùn thuø thaéng, vi dieäu hôn heát, taát caû Thanh
vaên, Duyeân giaùc ñeàu khoâng theå saùnh baèng.
Kieàu-thi-ca! Theá neân, thieän nam, thieän nöõ naøo muoán laøm baäc
cao lôùn, thuø thaéng, vi dieäu, vöôït hôn taát caû chuùng sinh thì neân hoïc
haïnh Boà-taùt vaø tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Phaåm 28: NHAÂN DUYEÂN TAÙN HOA (Phaàn 1)
Baáy giôø trong chuùng Thieân töû cuûa coõi trôøi Tam thaäp tam, moãi
ngöôøi ñeàu ñem hoa Maïn-ñaø-la, hoa Ñaïi Maïn-ñaø-la, ñeán choã Ñöùc
Phaät tung leân cuùng döôøng.
Luùc aáy, coù saùu vaïn vò Bí-soâ trong ñaïo traøng ñöùng daäy baøy vai
phaûi, goái phaûi quyø saùt ñaát, chaép tay cung kính. Nhôø söùc oai thaàn cuûa
Phaät neân töï nhieân trong tay moãi ngöôøi ñeàu naém ñaày hoa Maïn-ñaø-la,
hoa ñaïi Maïn-ñaø-la hoï duøng hoa aáy tung leân cuùng döôøng Phaät, roài
cuøng nhau thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chuùng con ñeàu tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
ñeàu thöïc haønh haïnh voâ thöôïng thuø thaéng nhö vaäy.
Khi aáy, töø mieäng Ñöùc Theá Toân phoùng ra aùnh saùng lôùn ñuû caùc
maøu xanh, vaøng, ñoû, traéng,… chieáu khaép voâ löôïng, voâ bieân coõi Phaät
cho ñeán coõi Phaïm thieân roài trôû veà nhieãu quanh Phaät ba voøng vaø nhaäp
vaøo ñænh ñaàu Ngaøi.
Toân giaû A-nan rôøi toøa ñöùng daäy, ñaép y baøy vai phaûi, goái quyø
saùt ñaát, chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät baïch:
–Vì nhaân duyeân gì Theá Toân phoùng aùnh saùng aáy. Ñöùc Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc khoâng bao giôø phoùng aùnh saùng voâ côù.
Phaät baûo A-nan:
www.daitangkinh.org
–Neân bieát vaøo thôøi vò lai trong kieáp Tinh tuù, saùu vaïn Bí-soâ naøy
ñeàu thaønh Phaät xuaát hieän ôû ñôøi cuøng moät hieäu laø Taùn Hoa Nhö Lai
ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc. Nhöõng Ñöùc Nhö Lai aáy ñeàu soáng laâu
hai vaïn kieáp, chaùnh phaùp truï cuõng theá hai vaïn kieáp vaø soá löôïng ñeä töû
Thanh vaên vaø caùc Ngaøi ñoàng nhau.
A-nan neân bieát! Töø ñaây trôû ñi sinh ra nôi naøo saùu vaïn Bí-soâ naøy
ñeàu ôû trong Phaät phaùp, xuaát gia tu hoïc ñeán thaønh aáp naøo caùc vò aáy
cuõng ñeàu giaûng thuyeát chaùnh phaùp cho moïi ngöôøi vaø nhöõng nôi
thuyeát giaûng caùc coõi trôøi ñeàu möa hoa naêm saéc cuùng döôøng. Nhöõng
Bí-soâ naøy laøm lôïi ích khaép nôi cho ñeán khi thaønh chaùnh giaùc.
A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán thöïc hieän haïnh toái thöôïng aáy thì
phaûi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Vaû laïi, naøy A-nan! Ngöôøi naøo coù theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña aáy, ñeàu laø töø coõi ngöôøi hoaëc töø coõi trôøi Ñaâu-suaát sinh ñeán ñaây. Vì
sao? Vì ôû nhöõng coõi aáy deã tu phaùp naøy hôn.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo haønh phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy neân bieát vò aáy, thöôøng ñöôïc caùc Ñöùc Phaät quan taâm.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, tö
duy cho ñeán sao cheùp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, roài chæ
daïy, truyeàn trao cho ngöôøi khaùc ñuùng nhö phaùp, ñaït ñöôïc lôïi ích vaø
nieàm vui cuûa chaùnh phaùp. Ngöôøi haønh ñöôïc nhö vaäy, neân bieát ñoù laø
Ñaïi Boà-taùt ñaõ troàng caên laønh saâu daøy, khoâng gioáng nhö caên laønh cuûa
haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc. Vì thieän caên cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
vöôït hôn heát.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, tö
duy giaûng thuyeát cho ñeán sao cheùp phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
naøy, chính vì vò aáy thöôøng ñöôïc gaàn guõi caùc Ñöùc Phaät hieän taïi vaø
ñöôïc tieáp nhaän chaùnh phaùp.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo nghe phaùp moân naøy maø khoâng
traùi nghòch, huûy baùng. Neân bieát, trong ñôøi tröôùc vò aáy ñaõ troàng caên
laønh. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñoù coù theå
thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà. A-nan, theá neân, hoâm nay ñoái tröôùc taát
caû ñaïi chuùng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian, ta ñem chaùnh phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy phoù chuùc cho oâng, oâng neân ghi nhôù, thoï
trì, dieãn thuyeát truyeàn baù laøm cho chaùnh phaùp tröôøng toàn khoâng bò
ñoaïn tuyeät.
A-nan! Trong taát caû phaùp cuûa ta thuyeát, chaùnh phaùp Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña laø khoâng theå maát. Neáu ngöôøi naøo thoï trì phaùp moân naøy
bò queân maát, hoaëc laãn loän, cho ñeán maát moät chöõ moät caâu, thì toäi aáy
raát naëng. Vì ngöôøi ñoù khoâng laøm cho ta vui. Ñoái vôùi nhöõng phaùp
khaùc coù gì thieáu soùt thì toäi coøn nheï. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
vi dieäu saâu xa. Ngöôøi naøo ñoái vôùi phaùp moân naøy khoâng toân troïng
cung kính, leã baùi, cuùng döôøng thì neân bieát ngöôøi aáy ñoái vôùi caùc Ñöùc
Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai cuõng vaäy. Ngöôøi aáy khoâng laøm cho ta
vui. Vì sao? Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña chính laø meï cuûa caùc Ñöùc Phaät
trong quaù khöù, hieän taïi, vò lai, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy sinh ra chö
Phaät vaø Nhaát thieát trí.
A-nan! Theá neân hieän nay, ta ñem chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña phoù chuùc cho oâng, gaëp luùc chaùnh phaùp gaàn dieät thì oâng neân
thoï trì, giaûng thuyeát, truyeàn baù laøm cho ñöôïc tröôøng toàn.
Vaû laïi, ñoái vôùi caùc phaùp aáy vaø chöõ nghóa, vaên cuù oâng neân ghi
nhôù roõ raøng khoâng ñeå queân maát vaø tö duy tu taäp ñuùng nhö lyù, roài giaûi
thích nghóa aáy cho moïi ngöôøi, khuyeân hoï thoï trì, ñoïc tuïng vaø sao
cheùp. Vì chính Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø Phaùp thaân cuûa chö Phaät
trong ba thôøi.
Laïi nöõa, A-nan! Ngöôøi naøo hoan hyû traân troïng, toân kính, leã baùi
cuùng döôøng ta thì chính ngöôøi ñoù seõ coù taâm naøy vaø hoï seõ traân troïng,
toân kính leã baùi cuùng döôøng phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ngöôøi
cuùng döôøng nhö theá nhö cuùng döôøng ta vaø chö Phaät trong ba thôøi.
Laïi nöõa, A-nan! Ai ñaõ heát loøng vì phaùp cuûa ta maø vui möøng
kính troïng khoâng xa rôøi noù thì neân heát loøng ghi nhôù, thoï trì, tuyeân
döông, truyeàn baù Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy khoâng ñeå bò ñoaïn dieät.
A-nan! Nay ta ñem nhaân duyeân chuùc luïy naøy phoù chuùc cho oâng.
Ñoù chæ laø toùm löôïc neáu muoán dieãn roäng ra thì moät kieáp cho ñeán traêm
ngaøn öùc kieáp noùi cuõng khoâng heát.
Laïi nöõa, A-nan! Trong ba thôøi coù caùc Ñöùc Phaät laøm baäc Thaày
www.daitangkinh.org
cuûa Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
theá laø Thaày cuûa taát caû… vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù nhaân duyeân lôùn
laøm lôïi ích lôùn cho Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian.
Laïi nöõa, A-nan! Ngöôøi naøo theå nhaäp phaùp moân naøy roài luoân thoï
trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, tö duy, dieãn thuyeát cho ñeán sao cheùp thì chính
ngöôøi aáy ñaõ ñöôïc söï giaùo hoùa cuûa ta vaø cuõng chính laø ngöôøi khoâng
coøn xa Phaät, Phaùp, Taêng, ngöôïc laïi coù theå hoã trôï cho Voâ thöôïng Boà-
ñeà cuûa caùc Ñöùc Phaät trong ba thôøi. Vì sao? Vì Voâ thöôïng Boà-ñeà cuûa
chö Phaät ñeàu phaùt sinh töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
A-nan theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
phaûi thoâng ñaït caùc phaùp Ba-la-maät-ña. Hoïc caùc phaùp Ba-la-maät-ña
aáy laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù theå phaùt
sinh caùc phaùp Ba-la-maät-ña. Hôn nöõa, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy laø
meï cuûa caùc Boà-taùt, theá neân caùc phaùp Ba-la-maät-ña cuõng coù theå phaùt
sinh Voâ thöôïng Boà-ñeà. Vì caùc phaùp Ba-la-maät-ña ñeàu ñeán töø Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Do Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy sinh caùc phaùp Ba-la-
maät-ña vaø cuõng coù khaû naêng hoã trôï cho Voâ thöôïng Boà-ñeà. Theá neân,
nhöõng Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà thì phaûi hoïc
thoâng suoát caùc phaùp Ba-la-maät-ña.
Coøn nöõa, A-nan! OÂng neân laéng nghe! Hoâm nay, laàn thöù hai, laàn
thöù ba ta ñem chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy phoù chuùc cho
oâng, oâng neân ghi nhôù, thoï trì, thaän troïng ñöøng ñeå queân maát, luùc
chaùnh phaùp bò mai moät thì oâng neân giöõ gìn, tuyeân döông truyeàn baù ñeå
chaùnh phaùp ñöôïc tröôøng toàn. Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy chính laø
Phaùp taïng voâ taän cuûa caùc Ñöùc Phaät. Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Ñaúng Chaùnh Giaùc trong quaù khöù ñaõ dieãn thuyeát Phaùp taïng voâ taän
naøy cho caùc chuùng sinh ñeå hoï ñeàu ñaéc thaønh quaû vò Voâ thöôïng Boà-
ñeà. Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû hieän taïi möôøi
phöông a-taêng-kyø theá giôùi vaø vò lai cuõng vì taát caû chuùng sinh maø dieãn
thuyeát phaùp taïng voâ taän ñeå ñaït quaû vò nhö vaäy.
Laïi nöõa, A-nan! Neáu ngöôøi ôû haøng Thanh vaên ñem phaùp Thanh
vaên thuyeát giaûng cho taát caû chuùng sinh trong tam thieân theá giôùi laøm
cho hoï ñeàu chöùng quaû vò A-la-haùn, thì phöôùc lôïi aáy coù thaät.
Naøy A-nan! OÂng hieåu theá naøo? Coâng ñöùc boá thí, trì giôùi, thieàn
ñònh…, cuûa nhöõng vò aáy coù nhieàu khoâng?
Phaät noùi:
–A-nan! Phöôùc kia tuy nhieàu, nhöng khoâng baèng Boà-taùt duøng
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña tu moät trong nhöõng phaùp aáy, roài tuyeân thuyeát
cho caùc chuùng sinh, phöôùc cuûa vò aáy raát nhieàu. Hôn nöõa, Ñaïi Boà-taùt
aáy coù theå ñem phaùp moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy thuyeát giaûng cho
nhöõng Ñaïi Boà-taùt khaùc trong moät ngaøy thì ñöôïc phöôùc gaáp ñoâi.
A-nan! Boà-taùt naøo ôû chöøng moät ngaøy, hay moät buoåi, hoaëc moät
giôø, hoaëc trong khoaûnh khaéc…, cho ñeán trong moät saùt-na ñem phaùp
moân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy giaûng thuyeát cho nhöõng Boà-taùt khaùc,
neân bieát phöôùc cuûa vò aáy cuõng gaáp ñoâi.
A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo thöôøng boá thí phaùp cho chuùng sinh nhö
theá thì khoâng ai coù theå ñem thieän caên, phöôùc ñöùc cuûa haøng Thanh
vaên, Duyeân giaùc maø so saùnh ñöôïc. Vì Ñaïi Boà-taùt aáy khoâng coøn thoaùi
chuyeån ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 23
Phaåm 28: NHAÂN DUYEÂN DAÂNG HOA (Phaàn 2)
Khi thuyeát giaûng chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, giöõa

ñaïi hoäi goàm ñuû caùc chuùng Ñaïi Boà-taùt, Bí-soâ, Bí-soâ-ni, Öu-baø-taéc,
Öu-baø-di, Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la, Ca-laàu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la-
giaø vaø Nhaân phi nhaân…, Ñöùc Theá Toân bieåu hieän töôùng thaàn thoâng.
Nhôø oai thaàn cuûa Phaät, neân moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thaáy A-suùc Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc trong ñaïi hoäi ñaày ñuû voâ löôïng
coâng ñöùc khoâng theå nghó baøn, gioáng nhö bieån saâu khoâng lay ñoäng.
Haøng Ñaïi Boà-taùt, A-la-haùn coõi aáy gioáng nhö ñaïi Long vöông, ñaõ
ñoaïn caùc laäu hoaëc khoâng coøn phieàn naõo, taâm vaø tueä hoaøn toaøn giaûi
thoaùt, vieäc laøm ñaõ xong, boû moïi gaùnh naëng hoaøn toaøn voâ ngaõ, döùt
heát caùc keát söû, chaùnh trí phaùt quang, taâm ñöôïc töï taïi vaø ñaày ñuû caùc
coâng ñöùc. Coøn coù voâ löôïng chuùng sinh vaây quanh nhö: Bí-soâ, Bí-soâ-
ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di vaø taùm boä chuùng Trôøi, Roàng… cho ñeán ñöôïc
thaáy caùc töôùng trang nghieâm ôû coõi Phaät A-suùc. Tuy chuùng hoäi cho
raèng töôùng aáy laø ñieàu hieám coù, muoán chieâm ngöôõng nhöng khoâng
bieát hình aûnh aáy töø ñaâu ñeán. Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân thu hoài thaàn
löïc, boãng nhieân chuùng hoäi khoâng coøn thaáy Ñöùc Phaät A-suùc Nhö Lai
vaø caùc töôùng kia nöõa.
Cuøng luùc aáy, Theá Toân baûo A-nan:
–Caû chuùng hoäi naøy ñeàu khoâng coøn thaáy Ñöùc A-suùc Nhö Lai vaø
caùc töôùng aáy nöõa. OÂng neân bieát caùc phaùp cuõng vaäy, khoâng theå ñoái
nhau vôùi maét, phaùp khoâng theå ñoái phaùp, phaùp khoâng theå thaáy phaùp.
Theá neân chuùng khoâng töø ñaâu ñeán vaø cuõng khoâng ñi veà ñaâu.
Naøy A-nan! Vì taát caû phaùp khoâng coù ngöôøi bieát, khoâng coù
ngöôøi thaáy vaø cuõng khoâng coù ai taïo taùc caû. Vì sao? Vì caùc phaùp nhö
hö khoâng, khoâng phaân bieät, caùc phaùp saâu xa khoâng theå nghó baøn. Ví
nhö nhaø aûo thuaät khoâng theo nhaän caùc phaùp, vì caùc phaùp khoâng chaéc
chaén, caùc phaùp khoâng coù thoï nhaän cuõng vaäy.
Naøy A-nan! Nhöõng Ñaïi Boà-taùt haønh nhö theá chính laø haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña. Nhöng trong aáy cuõng khoâng coù phaùp chaáp tröôùc.
Ai hoïc nhö theá laø hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø hoïc nhö theá thì coù theå
troïn veïn caùc phaùp hoïc.
Laïi nöõa, A-nan! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-
ñeà phaûi neân hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy. Vì ñoái vôùi caùc moân hoïc
thì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø cao lôùn hôn heát, thuø thaéng vi dieäu hôn
heát, khoâng coøn phaùp gì cao hôn, khoâng phaùp naøo baèng vaø hoaøn toaøn
khoâng gì saùnh baèng. Noù thöôøng laøm lôïi ích an vui cho theá gian, ngöôøi
khoâng nôi nöông töïa laøm choã nöông töïa. Ngöôøi hoïc nhö theá thì ñöôïc
chö Phaät chaáp thuaän vaø khen ngôïi.
Naøy A-nan! Caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc hoïc
phaùp aáy roài duøng ngoùn chaân aán xuoáng coù theå laøm chaán ñoäng caû tam
thieân theá giôùi, cho ñeán moãi böôùc chaân ñeàu coù theå hieän caùc töôùng
thaàn thoâng, vì chö Phaät coù ñaày ñuû voâ löôïng coâng ñöùc thuø thaéng.
Laïi nöõa, A-nan! Caùc Ñöùc Phaät hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy,
neân ñoái vôùi caùc phaùp trong ba thôøi, hieåu bieát khoâng gì trôû ngaïi.
A-nan! Theá neân ta noùi ngöôøi hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø cao
lôùn hôn heát, vi dieäu thuø thaéng hôn heát, khoâng coøn phaùp gì cao hôn,
khoâng phaùp naøo baèng vaø hoaøn toaøn khoâng coù gì saùnh baèng. OÂng neân
bieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ cuøng voâ taän, khoâng coù bôø beán. Ai
muoán ño löôøng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì chính laø ño löôøng hö khoâng.
Vì sao? Vì hö khoâng voâ löôïng neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ löôïng,
hö khoâng voâ taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ taän, hö khoâng bao la
neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña bao la.
A-nan! Ta khoâng noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù haïn löôïng vì
danh töø caùc phaùp coù giôùi haïn, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng phaûi nhö
theá neân khoâng coù giôùi haïn.
www.daitangkinh.org
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Vì nguyeân nhaân gì Ngaøi noùi Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña khoâng coù haïn löôïng?
Phaät ñaùp:
–A-nan! Vì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ taän neân khoâng coù haïn
löôïng, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña xa lìa neân khoâng coù haïn löôïng. Do voâ taän
vaø xa lìa neân phaùp khoâng theå naém baét vôùi söï khoâng theå naém baét thì
laøm gì coù haïn löôïng. Theá neân, ta noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña khoâng haïn
löôïng. A-nan! Chö Phaät Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc thuôû
quaù khöù ñeàu sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña voâ taän. Chö Phaät Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc ôû ñôøi vò lai
vaø hieän taïi cuõng vaäy, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng voâ taän.
A-nan! Ta cuõng sinh ra töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, vì Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña voâ taän. Chính nguyeân nhaân ñoù, neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
ñaõ voâ taän, ñang voâ taän vaø seõ voâ taän. Vì sao? Vì hö khoâng taän thì Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña môùi taän. A-nan, theá neân ta noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña voâ taän.
Khi aáy, Toân giaû Tu-boà-ñeà nghó: “Ta neân hoûi veà yù nghóa saâu xa
maø Ñöùc Phaät vöøa noùi.” Nghó roài Toân giaû baïch Phaät:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ taän chaêng?
Phaät ñaùp:
–Tu-boà-ñeà! Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña voâ taän. Vì sao? Vì taát caû
phaùp khoâng sinh gioáng nhö hö khoâng neân voâ taän.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Neáu taát caû phaùp laø khoâng sinh thì Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña seõ sinh nhö theá naøo?
Phaät ñaùp:
–Tu-boà-ñeà! Vì saéc voâ taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh nhö
theá; thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ taän neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
sinh nhö theá. Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt hieåu bieát nhö vaäy neân Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña sinh cuõng vaäy. Hôn nöõa, Ñaïi Boà-taùt cuõng neân quaùn: voâ
minh, haønh, thöùc, danh, saéc, luïc nhaäp, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sinh cho
ñeán laõo töû öu bi khoå naõo ñeàu voâ taän thì Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng
sinh nhö theá.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo duøng phaùp voâ taän aáy quaùn chieáu
duyeân sinh thì vò aáy chính laø ngöôøi tu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, khoâng
döøng laïi ôû quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc maø quyeát ñònh chöùng Voâ
thöôïng Boà-ñeà vaø an truï Nhaát thieát trí. Khi ngoài ñaïo traøng Boà-taùt neân
quaùn chieáu phaùp duyeân sinh nhö vaäy, quaùn roài khoâng rôi vaøo hai
bieân khoâng truï vaøo trung ñaïo, ñoù laø phaùp Baát coäng cuûa Boà-taùt. Ngöôøi
quaùn nhö theá seõ ñaït ñöôïc trí Nhaát thieát trí.
Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt bò thoaùi chuyeån nôi ñaïo Voâ thöôïng
Boà-ñeà, thì vò aáy khoâng theå thaønh töïu phöông tieän thieän xaûo, cuõng
khoâng theå bieát. Theá naøo laø Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña?
Theá naøo laø phaùp voâ taän sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña? Theá naøo goïi laø
duøng phaùp voâ taän quaùn chieáu caùc duyeân sinh?
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo khoâng coøn thoaùi chuyeån Voâ thöôïng
Boà-ñeà thì môùi coù theå thaønh töïu phöông tieän thieän xaûo vaø cuõng coù theå
hieåu bieát. Ñaïi Boà-taùt haønh nhö theá laø haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña,
duøng phaùp voâ taän phaùt sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø cuõng duøng phaùp
voâ taän aáy quaùn chieáu caùc duyeân sinh.
Tu-boà-ñeà! Khi Ñaïi Boà-taùt quaùn chieáu caùc duyeân sinh nhö theá
thì khoâng thaáy coù phaùp chaúng do duyeân sinh, khoâng thaáy coù phaùp
thöôøng, phaùp cöùu caùnh, phaùp kieân coá, cuõng khoâng thaáy coù ngöôøi taïo
taùc vaø ngöôøi tieáp nhaän.
Tu-boà-ñeà! Khi Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø nieäm
phaùp voâ taän nhö theá thì phaùt sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö lyù, ñeán
löôïc duøng phaùp voâ taän quaùn chieáu caùc duyeân sinh thì vò aáy khoâng
thaáy saéc; khoâng thaáy thoï, töôûng, haønh, thöùc; laïi cuõng khoâng thaáy voâ
minh, haønh, thöùc, danh saéc, luïc nhaäp, xuùc, thoï, aùi, höõu, sinh, laõo, töû,
öu bi khoå naõo vaø khoâng thaáy coõi Phaät naøy, coõi Phaät kia, cuõng khoâng
thaáy coù phaùp cuûa coõi Phaät naøy vaø khoâng thaáy coù phaùp cuûa coõi Phaät
kia.
Tu-boà-ñeà! Luùc Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá
thì taâm cuûa ma aùc raát kinh sôï, öu saàu, khoå naõo.
Tu-boà-ñeà! Ví nhö ngöôøi coù cha meï qua ñôøi, hoï raát thöông tieác
ñau buoàn khoå naõo, taâm traïng cuûa ma cuõng vaäy.
www.daitangkinh.org

–Baïch Ñöùc Theá Toân! Chæ moät ma aùc sinh khoå naõo hay taát caû
caùc ma aùc ñeàu khoå naõo?
–Khi Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá thì taát caû
ma aùc trong tam thieân theá giôùi ñeàu öu saàu khoå naõo, boïn chuùng ñeàu
khoâng theå ngoài yeân nôi toøa mình. Vì sao? Vì Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña aáy thì taát caû Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la trong theá gian
khoâng theå lay chuyeån ñöôïc vaø taát caû ma aùc khoâng theå quaûn thuùc.
Tu-boà-ñeà! Theá neân Ñaïi Boà-taùt muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-
ñeà thì phaûi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Nhôø haønh Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy neân Ñaïi Boà-taùt ñöôïc vieân maõn caùc phaùp Ba-la-maät-ña
nhö: Boá thí ba-la-maät-ña, Trì giôùi ba-la-maät, Nhaãn nhuïc ba-la-maät,
Tinh taán ba-la-maät, Thieàn ñònh ba-la-maät. Caùc phaùp Ba-la-maät-ña ñaõ
ñöôïc vieân maõn, ñoàng thôøi caùc phaùp thieän cuõng vieân maõn, beân caïnh
ñoù taát caû phöông tieän vaø nguyeän löïc cuõng ñeàu ñaày ñuû.
Hôn nöõa, Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt muoán quy naïp caùc phöông
tieän quyeàn xaûo thì neân haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, laïi coøn phaûi
nieäm phaùp voâ taän phaùt sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö lyù. Luùc haønh
vaø nieäm nhö theá, Ñaïi Boà-taùt baét ñaàu sinh taâm nhö vaày: Caùc Ñöùc Nhö
Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc hieän ñang thuyeát phaùp khaép caùc theá
giôùi a-taêng-kyø trong möôøi phöông, Nhaát thieát trí cuûa caùc Ngaøi phaùt
sinh töø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Chö Phaät ñaõ thaønh töïu ta cuõng seõ
thaønh töïu nhö vaäy.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, ngay khoaûnh
khaéc aáy sinh taâm nhö theá thì vöôït hôn coâng ñöùc cuûa caùc Boà-taùt khaùc,
hoï phaûi traûi qua haèng haø sa kieáp boá thí. OÂng neân bieát, vò aáy ñaõ ñöùng
ñaàu vaøo haøng khoâng thoaùi chuyeån vaø ñöôïc caùc Ñöùc Phaät hoä nieäm.
Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, Ñaïi Boà-taùt trong khoaûnh khaéc sinh
taâm nhö theá, ñaày ñuû caùc coâng ñöùc nhö theá, hoaëc nhöõng vò moät ngaøy
hay hôn moät ngaøy sinh taâm nhö theá, ñeàu ñöôïc caùc Ñöùc Phaät hoä nieäm,
nhöõng nôi sinh ra ñeàu laø coõi Phaät, ñaày ñuû caùc coâng ñöùc, ñöôïc caùc
Ngaøi khen ngôïi, ôû khaép moïi nôi laø lôïi ích lôùn cho chuùng sinh.
Tu-boà-ñeà! Khi Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña sinh taâm

nhö theá vaø coøn nieäm veà phaùp voâ taän phaùt sinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
nhö lyù. Nhö Boà-taùt Höông Töôïng ôû coõi Phaät A-suùc haønh Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña vaø tu phaïm haïnh, nhöõng Ñaïi Boà-taùt ôû coõi ta cuõng theá.
Phaåm 29: TUØY TRI
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt neân thuaän theo söï hieåu bieát veà
töôùng cuûa Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Töôùng aáy ñoàng vôùi taát caû phaùp voâ
ngaïi; taát caû phaùp khoâng phaân bieät, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy;
taát caû phaùp khoâng hoaïi, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng vaäy; taát caû phaùp
voâ ngaõ, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng nhö vaäy; khoâng phoâ tröông trí tueä
giaùc ngoä, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng nhö vaäy; taát caû phaùp laø danh töï
giaû, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng nhö vaäy; taát caû phaùp ñöôïc baøn luaän
hay phaân bieät ñeàu laø khoâng, khoâng theå naém baét, Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cuõng nhö vaäy; taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng thuyeát, Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuõng nhö vaäy. Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ löôïng; taát caû
phaùp voâ löôïng; taát caû phaùp voâ töôùng; taát caû phaùp laø töôùng thoâng ñaït;
taát caû phaùp töï taùnh thanh tònh; taát caû phaùp vaéng laëng; taát caû phaùp
khoâng dieät ñoàng vôùi khoâng ñoaïn; taát caû phaùp thaønh töïu Nieát-baøn
ñoàng vôùi chaân nhö; taát caû phaùp khoâng ñeán, khoâng ñi khoâng coù maïng
soáng, nôi soáng vaø cuoái ñôøi; taát caû phaùp khoâng coù töï töôùng vaø tha
töôùng; taát caû phaùp Thaùnh hieàn töï taùnh thanh tònh; taát caû phaùp boû caùc
theä nguyeän, taát caû phaùp khoâng phöông khoâng xöù, Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña cuõng nhö vaäy. Vì sao? Vì töï taùnh cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
thanh tònh khoâng phöông khoâng xöù. Taát caû phaùp taùnh an vui; taát caû
phaùp khoâng nhieãm vaø khoâng lìa nhieãm; taát caû phaùp khoâng aùi vaø cuõng
khoâng xa lìa aùi, vì töï taùnh cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng
nhieãm traàn cuõng khoâng xa traàn; taát caû phaùp khoâng bò troùi buoäc; trí
cuûa Boà-taùt hieåu bieát taát caû phaùp Phaät; taát caû phaùp laø Khoâng, Voâ
töôùng, Voâ nguyeän; taát caû phaùp laø lieàu thuoác hay maø taâm Töø ñöùng
ñaàu; taát caû phaùp ñeàu truï nôi haïnh Töø, Bi, Hyû, Xaû; taát caû phaùp hoaøn
www.daitangkinh.org
toaøn khoâng truï cuõng khoâng lìa nhöõng laàm loãi; nhö bieån caû bao la; nhö
nuùi Tu-di uy nghieâm; nhö saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân; nhö
aùnh saùng maët trôøi soi roïi voâ bieân, taát caû aâm thanh voâ bieân, taát caû
Phaät phaùp voâ bieân, nhö phöôùc trí cuûa taát caû caûnh giôùi chuùng sinh voâ
bieân; nhö ñòa giôùi, thuûy giôùi, hoûa giôùi, phong giôùi, thöùc giôùi voâ bieân;
nhö phaùp thieän vaø phaùp baát thieän voâ bieân; nhö taát caû taïng Phaät phaùp
voâ bieân; nhö taát caû phaùp voâ bieân; nhö taùnh khoâng voâ bieân; nhö taâm
sôû vaø taâm sôû phaùp voâ bieân; nhö taâm sôû haønh voâ bieân; nhö taäp ôû taát caû
phaùp voâ löôïng; taát caû phaùp chaùnh ñònh voâ löôïng khoâng theå naém baét;
nhö phaùp thieän vaø baát thieän voâ löôïng; nhö taát caû phaùp sö töû hoáng;
nhö taát caû phaùp khoâng theå hoaïi; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö
bieån caû; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc trang nghieâm nhö nuùi Tu-di; vì
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö aùnh saùng maët trôøi toûa chieáu khaép nôi;
vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö aâm thanh voâ bieân; vì saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc voâ bieân nhö söï quy naïp cuûa taát caû Phaät phaùp; vì
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân nhö caûnh giôùi cuûa chuùng sinh; vì
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc nhö ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoâng, thöùc ñaïi
voâ bieân; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc xa lìa söï taäp hôïp cuûa töôùng
hoaøn toaøn; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc töôùng hoøa hôïp; vì saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc voâ bieân nhö nhöõng phaùp chaùnh ñònh; vì saéc xa lìa
töï taùnh cuûa saéc neân saéc chaân nhö chính laø Phaät phaùp; vì saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc xa lìa töï taùnh cuûa thöùc; vì thöùc chaân nhö chính laø
Phaät phaùp; vì töôùng cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân; vì khoâng
cuûa saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
nôi taâm vaø taâm sôû voâ bieân; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñoái vôùi
haønh nghieäp cuûa taâm sôû khoâng sinh; vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
ñoái vôùi phaùp thieän vaø phaùp baát thieän khoâng theå naém baét; vì saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc nhö sö töû hoáng; vì cöùu caùnh cuûa saéc, thoï, töôûng,
haønh, thöùc khoâng theå hoaïi; neân Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng theá.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo coù theå thuaän theo söï hieåu bieát cuûa
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá, thì ñoái vôùi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø
khoâng haønh ñoäng, khoâng taïo taùc vaø khoâng coù söï chöùng ñaéc, cho ñeán
khoâng theå duøng tö duy quan saùt maø so saùnh kòp. Vò aáy hoaøn toaøn xa
lìa nhöõng yù nieäm nhö: Löøa doái, nònh noït, löôøi bieáng, keo kieät, taät ñoá,
chaáp thuû veà ngaõ, phaân bieät mình vaø hoï, phaân bieät ta ngöôøi, chuùng
sinh, tieáng khen vaø lôïi döôõng, caùc phaùp veà naêm aám cho ñeán taát caû
phaùp.
Tu-boà-ñeà! Neáu Ñaïi Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nhö theá,
thì ñoái vôùi nhöõng phaùp khoù ñaït maø ñaït ñöôïc, cho ñeán thaønh töïu troïn
veïn taát caû coâng ñöùc vaø sinh vaøo coõi cuûa caùc Ñöùc Phaät thaønh Nhaát
thieát trí.
Phaåm 30: BOÀ-TAÙT THÖÔØNG ÑEÀ (Phaàn 1)
Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt naøo muoán caàu Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña thì neân hoïc theo Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà.
Ñöùc Phaät daãn duï:
–Thuôû xöa Boà-taùt aáy tu taäp phaïm haïnh vaø chuyeân caàn caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña trong chaùnh phaùp cuûa Ñöùc Nhö Lai Loâi Hoáng AÂm
Vöông.
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà caàu Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña baèng phöông tieän gì?
–OÂng neân bieát, thuôû xöa khi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, Ñaïi
Boà-taùt Thöôøng Ñeà baát chaáp thôøi gian, khoâng maøng theá söï, khoâng tieác
thaân mình, khoâng öa danh lôïi vaø cuõng khoâng caàu söï nöông töïa cuûa
theá gian maø doác loøng caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Theá roài, vò aáy ñi
vaøo nuùi tìm phaùp tu. Luùc aáy treân khoâng trung coù tieáng baûo raèng:
“Thieän nam, oâng neân ñi veà phöông Ñoâng ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña aáy. Trong thôøi gian naøy, oâng khoâng neân sinh meät moûi cuõng ñöøng
nghó ñeán caùc söï trôû ngaïi nhö: Nguû nghó, aên uoáng, ngaøy ñeâm, laïnh
noùng… Laïi cuõng ñöøng nghó veà caùc phaùp: Trong, ngoaøi, tröôùc, sau vaø
saùu phöông boán höôùng. Khi ñi khoâng ñöôïc lieác nhìn hai beân, chæ thaâu
toùm taâm höôùng veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Luùc nghó nhö vaäy, oâng
www.daitangkinh.org
khoâng neân ñoäng ñeán saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Vì neáu naêm aám bò
ñoäng thì khoâng phaûi haønh Phaät phaùp maø chính laø haønh haïnh sinh töû
thì khoâng theå haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø taát nhieân laø khoâng thaønh
töïu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy. Theá neân, oâng phaûi xa lìa töôùng ñoù maø
doác loøng caàu.”
Tu-boà-ñeà! Khi nghe treân khoâng trung noùi nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt
Thöôøng Ñeà lieàn thöa: “Con xin laøm theo lôøi daïy aáy.” Vì con muoán
laøm aùnh saùng lôùn cho taát caû chuùng sinh vaø muoán tu taäp taát caû Phaät
phaùp.
Luùc aáy, treân khoâng trung khen ngôïi:
–Hay thay, hay thay, thieän nam! Khi veà phöông Ñoâng caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña naøy, thì oâng neân tin hieåu caùc phaùp nhö: Khoâng, Voâ
töôùng, Voâ nguyeän vaø neân xa lìa caùc töôùng nhö: Ngaõ kieán, nhaân kieán,
chuùng sinh kieán, traùnh xa aùc tri thöùc, thaân caän Thieän tri thöùc, roài tuøy
theo söï thaân caän toân troïng cung kính cuùng döôøng. Thieän tri thöùc seõ
thuyeát cho oâng caùc phaùp: Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän, voâ sinh, voâ
dieät, voâ taùnh. Neáu sinh taâm toân troïng cung kính cuùng döôøng nhö theá,
thì khoâng bao laâu seõ ñöôïc hoïc Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, hoaëc hoïc nôi
kinh saùch, hoaëc hoïc theo söï höôùng daãn cuûa Phaùp sö. Tuøy theo söï tu
taäp oâng neân nghó raèng vò aáy laø Thaày mình, roài thaân caän, toân kính
cuùng döôøng, ñoù chính laø tri aân vaø baùo aân. Laïi cuõng neân nghó raèng: Vò
naøy thaät laø Thieän tri thöùc cuûa ta. Nhôø nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña nôi
vò aáy, neân ta khoâng coøn thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñöôïc gaàn
guõi vò aáy, neân ta khoâng xa caùch Ñöùc Nhö Lai vaø ñöôïc sinh vaøo coõi
cuûa chö Phaät, khoâng sinh nôi khoâng coù Phaät, traùnh xa caùc naïn, khoâng
sinh nôi coù naïn.
Thieän nam! OÂng neân theo Phaùp sö baèng coâng ñöùc lôïi ích nhö
theá, chöù ñöøng theo Phaùp sö baèng tieáng khen vaø taøi lôïi cuûa theá gian.
Hôn nöõa, oâng neân duøng taâm troïng phaùp maø toân troïng cung kính
xem Phaùp sö laø Thaày mình, nhöng cuõng luoân caûnh giaùc nhöõng vieäc
cuûa ma. Nhieàu khi ma aùc coù nhaân duyeân neân duøng saéc, thanh, höông,
vò, xuùc thöôïng dieäu cuùng döôøng ngöôøi thuyeát phaùp. Ngöôøi thuyeát
phaùp nhôø söùc phöông tieän neân tieáp nhaän naêm duïc aáy.
Luùc ñoù oâng khoâng neân sinh taâm phieàn muoän maø bò chöôùng
ngaïi. Chæ nghó raèng: Ta coù söùc phöông tieän nhö theá nhöng vì thaày
muoán lôïi laïc cho taát caû chuùng sinh neân cho hoï troàng caên laønh. Tuy
thuï höôûng naêm duïc aáy, nhöng ñoái vôùi Ñaïi Boà-taùt thì khoâng coù maûy
may naøo laøm chöôùng ngaïi.
Thieän nam! Khi aáy, oâng neân an truï vaøo thaät töôùng cuûa caùc
phaùp. Sao goïi laø thaät töôùng cuûa caùc phaùp? Thaät töôùng cuûa caùc phaùp
chính laø khoâng nhieãm, khoâng tònh. Töï taùnh cuûa caùc phaùp laø khoâng,
theá neân trong khoâng aáy khoâng coù: Ngaõ, nhaân, chuùng sinh vaø thoï giaû.
Taát caû phaùp ñeàu nhö moäng, nhö huyeãn, nhö boùng, nhö tieáng vang,
thaät töôùng cuûa caùc phaùp laø nhö theá. Neáu an truï nhö theá, thì khoâng
bao laâu seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Thieän nam! Laïi nöõa, oâng neân caûnh giaùc veà ma söï, laém khi ma
laøm cho ngöôøi thuyeát phaùp vaø ngöôøi nghe phaùp coù söï hieåu laàm. Khi
aáy, vì caàu phaùp, oâng khoâng neân coù yù töôûng nghòch laïi. Ngöôïc laïi,
caøng taêng theâm phaàn toân troïng yeâu meán thaày mình, thì khoâng bao
laâu seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Luùc aáy, nghe theo nhöõng lôøi chæ daïy töø khoâng trung, Ñaïi Boà-taùt
Thöôøng Ñeà ñi veà phöông Ñoâng ñeà caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Treân
ñöôøng veà phöông aáy chöa ñöôïc bao laâu, Boà-taùt nghó: “Taïi sao vöøa roài
ta khoâng hoûi treân khoâng trung, ñi veà phöông Ñoâng xa, gaàn nhö theá
naøo? Vaø ôû choã naøo? Theo ai ñeå ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña?”
Nghó vaäy roài oâng buoàn raàu than khoùc. Lieàn döøng chaân nôi ñoù laïi
nghó: “Ta ôû laïi ñaây moät ngaøy, hai ngaøy cho ñeán baûy ngaøy, thaân vaø
taâm khoâng nghó ñeán söï meät moûi, khoâng lo ñeán nguû nghæ, aên uoáng,
laïnh noùng hoaëc ngaøy ñeâm, chæ nghó ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.” Ví
nhö ngöôøi coù moät ñöùa con raát möïc cöng chìu nhöng roài boãng nhieân
ñöùa con aáy cheát. Khi aáy cha meï khoâng coøn nghó gì khaùc chæ raát buoàn
khoå khoùc than.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà cuõng vaäy. Trong luùc aáy
khoâng nghó gì hôn, chæ nghó raèng: “Bao giôø? Ñeán ñaâu? Vaø nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña töø ngöôøi naøo?”
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 24
Baáy giôø, Phaät baûo Tu-boà-ñeà:

–Trong luùc Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà buoàn raàu khoùc than nhö theá,
chôït thaáy hình töôùng Ñöùc Nhö Lai ñöùng tröôùc maët, khen ngôïi: Laønh
thay, laønh thay. Thieän nam, caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh
Giaùc, thuôû tröôùc haønh ñaïo Boà-taùt cuõng vaäy, khoâng khaùc. Theá neân,
oâng phaûi noã löïc tinh taán, duõng maõnh kieân coá hôn leân, töø ñaây ñi veà
höôùng Ñoâng khoaûng naêm traêm do-tuaàn, nôi aáy coù moät thaønh lôùn laø
Chuùng höông, thaønh coù baûy lôùp. Baûy lôùp töôøng thaønh ngang roäng
möôøi hai do-tuaàn, roäng raõi thanh tònh trang nghieâm traùng leä, daân
chuùng ñoâng ñuùc, ñôøi soáng thaùi bình, coù naêm traêm con ñöôøng lieân keát
vôùi nhau, caàu baét ngay thaúng hôïp yù moïi ngöôøi. Baûy lôùp thaønh ñöôïc
trang söùc baèng baûy baùu, laàu gaùc moãi thaønh ñeàu laøm baèng vaøng
Dieâm-phuø-ñaøn, baûy haøng caây baùu bao quanh vaø coù baûy caâu Ña-la.
Baûy haøng caây baùu ñeàu coù hoa thôm quaû quyù, khoaûng caùch moãi caây
coù xen laãn caùc baùu vaø caùc löôùi baùu aùnh saùng ñan nhau. Treân noùc
thaønh treo nhöõng linh baùu, moãi khi gioù thoaûng linh rung, tieáng nghe
raát hay, gioáng nhö naêm giai ñieäu cuûa nhaïc phaùt ra vi dieäu hoøa nhaõ ai
nghe cuõng vui thích. Boán maët thaønh coøn coù nhöõng keânh raïch, doøng
suoái, ao taém, nöôùc ñaày trong saïch, beân trong coù nhöõng con thuyeàn
trang söùc baèng baûy baùu, nöôùc ao aám aùp vöøa yù moïi ngöôøi. Nhöõng ao
aáy coù nhieàu loaïi hoa nhö: sen xanh, sen ñoû, sen traéng... vaø nhieàu loaïi
hoa quyù khaùc cho ñeán nhöõng loaøi höông hoa baùu quyù trong tam thieân
theá giôùi cuõng ñeàu coù maët. Vaû laïi, boán maët thaønh coøn coù naêm traêm
khoaûng vöôøn, moãi vöôøn coù naêm traêm ao taém, moãi ao roäng moät caâu-
loâ-xaù, caùc ao ñeàu baèng baûy baùu raát ñeïp. Trong nhöõng ao aáy cuõng coù
raát nhieàu loaïi hoa quyù nhö: sen xanh, sen ñoû, sen traéng... moãi hoa lôùn
baèng baùnh xe tuøy theo maøu saéc maø toûa aùnh saùng xanh, vaøng, ñoû,
traéng... treân moãi ao coøn coù nhieàu gioáng chim tuï hoïp nhö: baïch haïc,
phuø öng, uyeân öông. Ngöôøi daân trong thaønh thong thaû daïo chôi ôû
nhöõng nôi naøy maø khoâng bò trôû ngaïi. Laø do nghieäp caûm töø ñôøi tröôùc
nhöõng chuùng sanh kia ngaøy ñeâm tinh taán tu haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña thanh tònh, tin hieåu chín chaéc veà phaùp moân aáy, neân ñöôïc quaû baùo
toái thaéng nhö vaäy.
Thieän nam trong thaønh Chuùng höông coù ñaøi cao lôùn, nôi aáy coù
phoøng xaù choã ôû cuûa Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Ñaøi ñöôïc phaân phoøng
ñeàu roäng khoaûng moät do-tuaàn, coù baûy lôùp töôøng ñöôïc laøm baèng baûy
baùu toát ñeïp laï thöôøng, baûy haøng caây baùu bao quanh vaø coøn coù baûy
caây Ña-la. Trong cung coù boán khu vöôøn lôùn: Moät laø Thöôøng hyû, hai
laø Voâ öu, ba laø Thích duyeät, boán laø Hoa trang nghieâm. ÔÛ moãi vöôøn
coù taùm ao lôùn: Moät laø Hieàn, hai laø Hieàn thöôïng, ba laø Hoan hyû, boán
laø Hyû thöôïng, naêm laø An laïc, saùu laø Dieäu laïc, baûy laø Quyeát ñònh, taùm
laø A-phöôïc-ha. Boán maët trong moãi ao ñöôïc thieát bò baèng boán loaïi
baùu: maët Ñoâng huyønh kim, maët Nam baïch ngaân, maët Taây löu ly, maët
Baéc pha leâ, ñaùy ao laøm baèng ngoïc mai khoâi, beân treân coù traûi lôùp caùt
vaøng. Bôø cuûa moãi ao laøm taùm baäc theàm baèng baûy baùu, khoaûng moãi
caùch ñöôïc troàng haøng chuoái baèng vaøng Dieâm-phuø-ñaøn. Nhöõng ao aáy
cuõng coù nhieàu loaïi hoa thôm ñeïp nhö: sen xanh, sen ñoû, sen traéng vaø
cuõng coù nhieàu gioáng chim laï vaân taäp. Xung quanh moãi ao ñeàu coù
nhöõng loaøi hoa thôm goã quyù nhö: Chieân-ñaøn… höông vò ñaày ñuû. Moãi
khi gioù thoaûng thì hoa rôi vaøo hoà nöôùc. Kyõ thuaät thieát keá cho nhöõng
cung ñieän, phoøng nhaø, vöôøn röøng, ao taém ôû ñaây laø theá. Trong cung
Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng cuøng saùu möôi taùm ngaøn vaïn theå nöõ quyeán
thuoäc vui chôi ôû nhöõng nôi naøy. Vò aáy töï do höôûng thuï naêm duïc, vui
ñuøa thoûa thích. Coøn nhöõng nam nöõ daân chuùng trong thaønh thì ñeán
nhöõng nôi nhö: Thöôøng hyû, Vieân hieàn… vaø nhöõng ao taém khaùc ñeå
höôûng laïc thuù. Höôûng laïc roài, Boà-taùt Phaùp Thöôïng ôû noäi cung moät
ngaøy ba laàn thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Laïi nöõa, muoân daân cuûa thaønh Chuùng höông moïi ngöôøi goùp söùc
www.daitangkinh.org
xaây cho Boà-taùt Phaùp Thöôïng moät phaùp toøa lôùn. Boán chaân toøa ñöôïc
laøm baèng boán thöù baùu nhö: hoaøng kim, baïch ngaân, pha leâ vaø ñöôïc
trang söùc baèng nhieàu loaïi traân baùu anh laïc. Toøa cao nöûa caâu-loâ-xaù,
treân toøa traûi thaûm baèng nhöõng loaïi y toát mòn moûng cuûa trôøi Ñeá Thích,
xung quanh toøa raûi hoa naêm maøu vaø caùc loaïi höông thôm ñaëc bieät
tinh khieát. Boà-taùt ngoài treân phaùp toøa trôøi, ngöôøi boán chuùng ñeàu quy
tuï veà cung kính vaây quanh. Vì kính troïng phaùp, neân moïi ngöôøi xoâng
höông, raûi hoa cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng.
Luùc aáy, Boà-taùt thuyeát giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cho khaép caû
boán chuùng trôøi, ngöôøi… Tuøy theo nhöõng phaùp ñaõ thuyeát trong chuùng
coù ngöôøi thoï trì, ngöôøi ñoïc tuïng, ngöôøi tö duy, ngöôøi sao cheùp, ngöôøi
y theo lôøi daïy maø haønh trì vaø coù ngöôøi khoâng coøn thoaùi chuyeån nôi
ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Thieän nam trong hoäi thuyeát phaùp cuûa Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng
coù nhöõng coâng ñöùc lôïi ích nhö theá. Vì theá, oâng neân ñi veà phöông
Ñoâng ñeán choã Ñaïi Boà-taùt aáy thì seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Ñaïi Boà-taùt coù theå ñem phaùp naøy khai thò ñeå oâng ñöôïc lôïi laïc. Ñeán
ñoù, oâng khoâng tính thôøi gian chæ nhaát taâm duõng maõnh, tinh taán höôùng
ñeán thì vieäc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa oâng ñöôïc thaønh töïu.
Khi nghe noùi nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà taâm raát vui möøng
thích thuù haân hoan. Ví nhö ngöôøi bò truùng teân raát ñau ñôùn khoå naõo,
baây giôø ngöôøi kia khoâng nghó ngôïi lung tung, chæ nghó: Bao giôø môùi
ñöôïc thuoác hay ñeå chöõa trò cho ta ñöôïc thoaùt khoå.
Tu-boà-ñeà! Cuõng theá, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà khoâng nghó gì
khaùc, chæ nghó bao giôø môùi ñöôïc chieâm ngöôõng leã baùi gaàn guõi Ñaïi
Boà-taùt Phaùp Thöôïng vaø ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Theá neân ôû
nôi aáy, oâng töôûng ñeán Boà-taùt Phaùp Thöôïng vaø tö duy veà Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña.
Luùc tö duy nhö theá, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà phaùt sinh yù töôûng
thaáy taát caû caùc phaùp khoâng choã nöông töïa, neân ñöôïc theå nhaäp voâ
löôïng, voâ soá phaùp ñònh nhö: Ñònh Nhaát thieát phaùp töï taùnh, ñònh Nhaát
thieát phaùp töï taùnh voâ sôû ñaéc, ñònh Nhaát thieát phaùp töï taùnh trí sinh,
ñònh Phaù nhaát thieát phaùp voâ minh, ñònh Nhaát thieát phaùp baát hoaïi
kieán, ñònh Nhaát thieát phaùp taùc quang minh, ñònh Nhaát thieát phaùp ly si
minh, ñònh Phaù nhaát thieát phaùp voâ trí, ñònh Nhaát thieát phaùp ly aùm,
ñònh Nhaát thieát phaùp töôùng chaúng theå naém baét ñöôïc, ñònh Taùn hoa,
ñònh Nhaát thieát phaùp voâ ngaõ töôùng, ñònh Ly huyeãn, ñònh Nhö kính
töôïng xuaát sinh, ñònh Nhaát thieát chuùng sinh ngoân ngöõ, ñònh Ly traàn,
ñònh Nhaát thieát chuùng sinh hoan hyû, ñònh Tuøy nhaát thieát chuùng sinh
thieän xaûo ngoân ngöõ, ñònh Chuûng chuûng ngoân ngöõ vaên töï chöông cuù
xuaát sinh, ñònh Voâ yù, ñònh Töï taùnh, ñònh Ly chöùng ñaéc giaûi thoaùt,
ñònh Voâ nhieãm, ñònh Danh cuù vaên trang nghieâm, ñònh Ñaúng quaùn
nhaát thieát phaùp, ñònh Nhaát thieát phaùp ly caûnh giôùi töôùng, ñònh Nhaát
thieát phaùp voâ ngaïi teá, ñònh Nhö hö khoâng, ñònh Kim cang duï, ñònh
Thanh tònh töôùng vöông, ñònh Voâ phuï, ñònh Ñaéc thaéng, ñònh Baát thoaùi
quaùn, ñònh Phaùp giôùi quyeát ñònh, ñònh Phaùp giôùi tòch tónh, ñònh An oån,
ñònh Sö töû hoáng, ñònh Thaéng nhaát thieát chuùng sinh, ñònh Ly caáu, ñònh
Thanh tònh, ñònh Lieân hoa trang nghieâm, ñònh Ñoaïn aùi, ñònh Tuøy nhaát
thieát kieân coá, ñònh Nhaát thieát phaùp toái thöôïng, ñònh Ñaéc thaàn thoâng
löïc voâ sôû uùy, ñònh Nhaát thieát phaùp thoâng ñaït, ñònh Hoaïi nhaát thieát
phaùp aán, ñònh Nhaát thieát ñònh phaùp voâ sai bieät kieán, ñònh Ly nhaát
thieát kieán, ñònh Ñaïi phaùp quang minh, ñònh Nhaát thieát phaùp ly töôùng,
ñònh Giaûi thoaùt nhaát thieát tröôùc, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ giaûi, ñònh
Thaâm dieäu phaùp quang minh, Ñònh ñaúng cao, ñònh Baát khaû hoaïi, ñònh
Phaù ma caûnh giôùi, ñònh Tam giôùi toái thaéng, ñònh Quang minh, moân
cuoái cuøng laø ñònh Kieán nhaát thieát Nhö Lai.
Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà nhaäp vaøo nhöõng moân ñònh
nhö vaäy vaø töø trong ñònh ñöôïc thaáy caùc Ñöùc Nhö Lai khaép voâ löôïng
a-taêng-kyø theá giôùi trong möôøi phöông ñeàu thuyeát phaùp Baùt-nhaõ ba-
la-maät-ña cho caùc Ñaïi Boà-taùt. Caùc Ñöùc Nhö Lai aáy ñeàu khen ngôïi,
an uûi Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà: Laønh thay, laønh thay! Thieän nam! Söï
chuyeân taâm caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa oâng hoâm nay thaät gioáng
nhö söï caàn caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuûa chuùng ta thuôû coøn haønh
ñaïo Boà-taùt vaø ñaït caùc moân ñònh cuõng theá. Ñaït caùc moân ñònh naøy roài
thì oâng coù theå thoâng ñaït phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø an
truï khoâng thoaùi chuyeån. Thuôû aáy, cuøng luùc ñaït ñöôïc nhöõng ñònh
naøy chuùng ta lieàn thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà. ÔÛ trong caùc ñònh,
chuùng ta quaùn chieáu töï taùnh khoâng coù phaùp coù theå chöùng ñaéc, luùc
www.daitangkinh.org
xuaát ñònh ñoái vôùi caùc phaùp chuùng ta phaùt sinh töôûng khoâng truï.
Thieän nam! Phaùp khoâng truï chính laø Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. ÔÛ
nôi phaùp khoâng truï chuùng ta ñaït ñöôïc thaân saéc vaøng nhieàu aùnh saùng,
ñuû ba möôi hai töôùng Thöôïng nhaân, taùm möôi veû ñeïp vaø chöùng ñöôïc
ñieàu khoâng theå nghó baøn nhö: Chöùng trí tueä sieâu vieät cuûa Phaät, thaønh
töïu taát caû nhöõng coâng ñöùc veà Phaät phaùp vaø thoâng ñaït cöùu caùnh cuûa
caùc phaùp.
Thieän nam! Nhöõng coâng ñöùc nhö vaäy cuûa caùc Ñöùc Nhö Lai coøn
khoâng theå ño löôøng, khen ngôïi, hoaëc noùi heát veà giôùi haïn cuûa noù,
huoáng gì haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc. Theá neân, ñoái vôùi phaùp naøy
oâng caøng taêng theâm söï cung kính, toân troïng yeâu thích vaø caàn caàu.
Chính vì yù nghóa ñoù, neân söï chöùng ñaéc quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà
khoâng coøn khoù nöõa!
Hôn nöõa, naøy thieän nam! OÂng phaûi heát loøng cung kính, toân
troïng yeâu meán Thieän tri thöùc. Vì sao? Vì nhôø söï giöõ gìn cuûa Thieän tri
thöùc maø Ñaïi Boà-taùt mau thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà thöa:
–Vôùi caùc Ñöùc Nhö Lai ai laø chaân Thieän tri thöùc cuûa con? Cuùi
xin caùc Ñöùc Nhö Lai chæ daïy.
Caùc Ñöùc Phaät noùi:
–Thieän nam neân bieát! Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng chính laø Thieän
tri thöùc cuûa oâng. Töø nhieàu kieáp ñeán nay, vò aáy thöôøng giaùo hoùa oâng.
Nay oâng ñaõ thoâng ñaït phöông tieän Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, hoïc thaønh
töïu caùc phaùp Phaät vaø an truï quaû vò Voâ thöôïng Boà-ñeà thì oâng neân bieát
aân saâu aáy ñeå baùo aân.
Thieän nam! Vieäc oâng muoán baùo aân Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng,
giaû söû moät kieáp, traêm kieáp, cho ñeán haøng traêm ngaøn kieáp cung kính,
ñaàu ñoäi vaø cung caáp nhöõng vaät duïng maø vò aáy öa thích, hoaëc cuùng
döôøng nhöõng moùn ngon vaät laï nhö: saéc, thinh, höông, vò, xuùc, thöôïng
dieäu trong khaép tam thieân theá giôùi cuõng chöa ñaùp ñöôïc moät phaàn aân
nhoû kia. Vì sao? Vì nhôø nhaân duyeân cuûa Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng
laøm cho oâng theå nhaäp caùc moân ñònh, thoâng ñaït phöông tieän Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña. Theá neân, oâng phaûi nghó ñeán aân saâu naëng ñoù. Noùi xong
caùc Ñöùc Nhö Lai aån ñi. Khi xuaát ñònh khoâng coøn thaáy caùc Ñöùc Nhö
Lai, Boà-taùt Thöôøng Ñeà buoàn baõ than khoùc vaø nghó: Vöøa roài caùc Ñöùc
Nhö Lai töø ñaâu ñeán vaø ñaõ veà ñaâu? Caùc Ngaøi noùi veà Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng thaät laø ñieàu raát hy höõu nhö: Vò aáy ñaõ ñöôïc Ñaø-la-ni vaø naêm
thaàn thoâng, ñaõ töøng cuùng döôøng voâ löôïng Ñöùc Phaät vaø cuõng chính laø
chaân Thieän tri thöùc cuûa ta. Nhieàu kieáp ñeán nay vò aáy thöôøng chæ daïy
söï lôïi ích cho ta. Giôø ñaây, ñoái vôùi vò aáy, ta caøng taêng theâm loøng cung
kính, toân troïng vaø meán moä. Theá neân, ta phaûi ñeán nôi aáy ñeå chieâm
ngöôõng leã baùi, thaân caän tuøy hyû cuùng döôøng, tieáp nhaän Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña vaø hoûi ngaøi veà caùc Ñöùc Nhö Lai vöøa roài töø ñaâu ñeán vaø ñi veà
ñaâu?
Nhöng hieän nay, nghó ñeán thaân ta ngheøo khoù, khoâng coù nhöõng
vaät sôû höõu nhö: vaøng, baïc, chaâu baùu, y phuïc, ñoà naèm, côø phöôùn, loïng
baùu, höông hoa, ñeøn daàu… cho ñeán moät caønh hoa cuõng khoâng coù thì
laáy vaät gì ñeå cuùng döôøng. Neáu ñeán khoâng thì ta khoâng yeân taâm. Roài
oâng öu saàu suy nghó, tìm phöông keá.
Khi nghó ñeán vieäc nhö theá, Boà-taùt chöa voäi veà phöông Ñoâng maø
döøng giöõa ñöôøng roài gheù vaøo moät thaønh gaàn ñoù laëng leõ suy nghó: “Ta
muoán ñeán phöông Ñoâng caàu phaùp vaø cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp
Thöôïng laø vieäc lôïi ích lôùn. Nay ta ñem baùn thaân mình, ñöôïc bao
nhieâu seõ mua höông hoa ñem ñeán cuùng döôøng Boà-taùt. Vì sao? Vì töø
nhieàu kieáp ñeán nay, ta bò nhaân cuûa duïc cho neân ôû trong luaân hoài
mang thaân sinh töû, traûi qua nhieàu gian khoå, xoay chuyeån trong caùc
ñöôøng, boû uoång bao thaân maïng hoaøn toaøn khoâng lôïi ích, chöa töøng
queân thaân cho chaùnh phaùp. Theá neân, nay ta caàu phaùp khoâng coù gì hoái
tieác. Suy nghó nhö vaäy roài, lieàn ñeán choã nhieàu ngöôøi tuï hoïp xöôùng
leân: “Nay ta baùn thaân, ai caàn mua ta baùn.”
Luùc aáy, nhöõng ma aùc bieát ñöôïc vieäc naøy, nghó raèng: “Vì meán
chuoäng phaùp neân Boà-taùt Thöôøng Ñeà ñem baùn thaân mình roài mua
höông hoa cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña. Vì sao caùc Boà-taùt haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeàu coù theå
thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, gioáng nhö bieån lôùn khoâng chao ñoäng
laøm cho boïn ma chuùng ta khoâng theå nhieãu loaïn ñöôïc. Vì vaäy, neân
caûnh giôùi cuûa chuùng ta bò boû troáng. Theá neân, nay ta laäp phöông keá ñeå
www.daitangkinh.org
phaù hoaïi taâm ñaïo cuûa ngöôøi aáy.” Ma aùc nghó nhö vaäy roài, ñeán beân
Boà-taùt Thöôøng Ñeà duøng thaàn löïc cuûa ma aån thaân trong thaønh laøm cho
moïi ngöôøi ñeàu khoâng nghe ñöôïc tieáng rao. Boà-taùt Thöôøng Ñeà xöôùng
leân ba laàn nhöng khoâng coù ngöôøi mua. Khi aáy, Boà-taùt öu buoàn khoå
naõo khoùc than: “Khoå thay, khoå thay! Ta baùn thaân ñeå cuùng döôøng Ñaïi
Boà-taùt Phaùp Thöôïng nhöng khoâng coù ai mua. Theá neân, ta bieát thaân
naøy raát laø toäi loãi.”
Khi aáy, trôøi Ñeá Thích bieát ñöôïc söï vieäc nhö vaäy, nghó raèng: “Ta
neân ñeán choã Boà-taùt Thöôøng Ñeà ñeå xem vò aáy coù chaân thaät xaû thaân
vôùi loøng nhieät thaønh, yù chí kieân ñònh vaø doác taâm caàu phaùp hay
khoâng?” Nghó theá roài, trôøi Ñeá Thích lieàn hoùa laøm Baø-la-moân ñeán
beân Thöôøng Ñeà hoûi:
–Vì duyeân côù gì maø hoâm nay oâng buoàn khoå, khoùc than nhö theá?
Boà-taùt Thöôøng Ñeà ñaùp:
–Toâi muoán baùn thaân naøy nhöng khoâng coù ngöôøi mua neân toâi
khoùc.
Baø-la-moân noùi:
–OÂng baùn thaân ñeå laøm vieäc gì?
–Vì meán moä phaùp vaø muoán cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng
ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân toâi môùi baùn thaân mình ñeå mua
höông hoa, nhöng vì thaân toâi baïc phöôùc neân baùn khoâng ñöôïc.
Baø-la-moân noùi vôùi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Toâi khoâng caàn ngöôøi voâ duïng. Hoâm nay toâi muoán môû buoåi teá
lôùn caàn ñeán tim, huyeát vaø tuûy ngöôøi, oâng coù chòu trao ñoåi vôùi toâi
khoâng?
Nghe noùi nhö vaäy, Boà-taùt Thöôøng Ñeà vui möøng phaán khôûi, nghó
raèng: “Giôø ñaây ta ñöôïc lôïi ích lôùn, nhaát ñònh sôû nguyeän nghe Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña seõ ñöôïc vieân maõn. Ngöôøi Baø-la-moân naøy chæ caàn
ñeán tim, huyeát vaø tuûy cuûa ta, ta neân vui veû trao cho vò aáy.” Nghó theá
roài, Boà-taùt lieàn noùi vôùi Baø-la-moân:
–Ta vui loøng nhaát nhaát trao cho. Hôõi ngöôøi nhaân töø, vaät oâng caàn
ta xin daâng.
Baø-la-moân noùi:
–OÂng muoán bao nhieâu?
–Tuøy oâng ñöa bao nhieâu toâi cuõng nhaän.
Noùi roài Boà-taùt Thöôøng Ñeà lieàn caàm dao raïch hoâng beân phaûi laáy
maùu, roài chuaån bò raïch ñuøi beân phaûi phaù xöông laáy tuûy. Luùc aáy, coù coâ
con gaùi ngöôøi Tröôûng giaû, töø treân laàu troâng thaáy Boà-taùt Thöôøng Ñeà
laøm nhö vaäy. Nghó raèng: “Vì sao ngöôøi ñaøn oâng naøy töï laøm khoå thaân
nhö vaäy? Ta ñeán hoûi ngöôøi aáy xem.” Nghó theá, coâ lieàn xuoáng laàu,
ñeán beân Boà-taùt caát tieáng hoûi:
–Thieän nam! Vì duyeân côù gì oâng phaûi laøm thaân cuûa mình chòu
khoå sôû, oâng laáy maùu vôùi tuûy cuûa thaân mình ñeå laøm gì?
Thöôøng Ñeà noùi:
–Tín nöõ neân bieát, baûn thaân toâi ngheøo khoù khoâng coù taøi saûn, neân
laáy maùu, tuûy baùn cho ngöôøi Baø-la-moân naøy, soá tieàn coù ñöôïc seõ mua
höông hoa cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng.
Coâ gaùi hoûi:
–OÂng ñem höông hoa cuùng döôøng Boà-taùt aáy, thì ñöôïc nhöõng
coâng ñöùc vaø lôïi ích gì?
Thöôøng Ñeà noùi:
–Coâ neân bieát, vò Boà-taùt aáy coù theå thuyeát cho toâi nghe Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña vaø moân phöông tieän thieän xaûo. Hoïc phaùp aáy roài, toâi coù
theå laøm nôi cho chuùng sinh trôû veà, coù khaû naêng thaønh töïu Voâ thöôïng
Boà-ñeà, ñöôïc thaân vaøng ba möôi hai töôùng, taùm möôi veû ñeïp, thöôøng
coù aùnh saùng toûa chieáu khoâng cuøng, ñaïi Töø, ñaïi Bi, ñaïi Hyû, ñaïi Xaû,
möôøi Löïc, boán Voâ sôû uùy, boán Voâ ngaïi trí, möôøi taùm phaùp Baát coäng…
ñöôïc voâ löôïng coâng ñöùc khoâng theå nghó baøn cuûa Phaät vaø ñem taát caû
caùc Phaùp baûo aáy phaân chia boá thí cho taát caû chuùng sinh. Vì ta muoán
thaønh töïu coâng ñöùc aáy, neân cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt ñeå tieáp nhaän Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña vaø moân phöông tieän thieän xaûo.
Luùc aáy, coâ gaùi thöa Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Thieän nam! Nhöõng lôøi oâng vöøa noùi raát hieám coù trong nhöõng
ngöôøi caàu phaùp. Giaû söû ñem taát caû thaân maïng nhieàu nhö caùt soâng
www.daitangkinh.org
Haèng ñeå cuùng döôøng, thì vieäc laøm aáy luoân ñöôïc lôïi ích khoâng uoång
phí.
–Thieän nam! Nhaø toâi coù ñuû caùc loaïi chaâu baùu: vaøng, baïc, löu
ly, pha leâ, xa cöø, maõ naõo, san hoâ, hoå phaùch... cho ñeán y phuïc, ñoà
naèm, côø phöôùn, loïng baùu, höông hoa, ñeøn daàu… OÂng caàn loaïi naøo toâi
xin cung caáp ñuû ñeå cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng, chöù ñöøng baùn
thaân chòu khoå sôû nhö vaäy. Toâi cuõng muoán cuøng oâng ñeán choã vò aáy,
chieâm ngöôõng leã baùi, thaân caän, tuøy hyû cuùng döôøng ñeå troàng caên laønh.
Noùi xong coâ gaùi ñöùng veà moät beân.
Khi aáy, trôøi Ñeá Thích trôû laïi nguyeân hình ñöùng tröôùc Thöôøng
Ñeà khen:
–Laønh thay, laønh thay! Thieän nam! OÂng thaät laø ngöôøi tinh taán,
duõng maõnh caàu phaùp.
Thieän nam! Caùc Ñöùc Phaät thuôû quaù khöù luùc haønh ñaïo Boà-taùt,
caùc Ngaøi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cuõng theá. Vì leõ ñoù, toâi tin chaéc
oâng seõ ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, vieân maõn taát caû coâng ñöùc
cuûa Phaät.
Thieän nam! Quaû thaät toâi khoâng caàn ñeán maùu, tuûy vaø tim ngöôøi
maø chæ thöû oâng ñoù thoâi. Giôø thì oâng caàn gì toâi seõ trao cho?
Boà-taùt noùi:
–Thieân chuû! OÂng coù theå cho toâi Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng?
Ñeá Thích noùi:
–Ñieàu aáy laø caûnh giôùi cuûa chö Phaät khoâng phaûi caûnh giôùi cuûa
toâi. Caùc Ñöùc Nhö Lai coù khaû naêng hoaøn thaønh nhöng toâi thì khoâng.
Ngoaøi vieäc aáy Boà-taùt caàn nhöõng gì toâi xin cung caáp.
Boà-taùt noùi:
–Giôø ñaây toâi khoâng caàn nhöõng gì khaùc caû, chæ caàn oai löïc thaät
ngöõ cuûa oâng vaø söùc oai thaàn cuûa Phaät coäng vôùi oai löïc thaät ngöõ vaø
nguyeän löïc cuûa toâi. Caùc Ñöùc Phaät ÖÙng Cuùng Ñaúng Chaùnh Giaùc hieåu
roõ taâm toâi. Neáu toâi quyeát ñònh ôû ngoâi Voâ thöôïng Boà-ñeà khoâng coøn
thoaùi chuyeån thì xin cho thaân naøy ñöôïc bình phuïc nhö cuõ.
Khi Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà phaùt nguyeän roài, ngay trong khoaûnh
khaéc thaân ñöôïc bình phuïc cho ñeán khoâng coøn nhöõng veát seïo.
Luùc aáy, Ñeá Thích thaáy caûnh nhö vaäy ngôïi khen ñaây laø vieäc hy
höõu roài aån ñi.
Coâ gaùi thöa Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Thieän nam! OÂng cuøng toâi veà nhaø thöa cha meï toâi cho nhöõng
thöù caàn duøng ñeå mang ñeán cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng.
Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà noùi:
–Laønh thay, thaät ñuùng luùc!
Coâ gaùi cuøng vôùi Boà-taùt Thöôøng Ñeà veà nhaø cha meï mình. Ñeán
nhaø, Boà-taùt ñöùng beân cöûa, coâ gaùi vaøo trong ngoû yù vôùi cha meï.
Thöa cha meï:
–Nhaø chuùng ta coù vaøng baïc, chaâu baùu raát nhieàu vaø nhöõng vaät
khaùc, xin cha meï chi cho moät ít vaø caáp cho naêm traêm ngöôøi haàu nöõ
thuaàn thuïc, ñeå con cuøng vôùi Boà-taùt teân laø Thöôøng Ñeà ñem ñeán cuùng
döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Vò aáy coù theå thuyeát cho chuùng con
nghe giaùo phaùp saâu xa. Nghe phaùp aáy, chuùng con coù khaû naêng thaønh
töïu caùc coâng ñöùc vaø nhöõng lôïi ích veà Phaät phaùp.
Cha meï coâ hoûi:
–Vöøa roài con ñeà caäp ñeán Boà-taùt Thöôøng Ñeà, hieän giôø Boà-taùt ôû
ñaâu?
Coâ gaùi thöa:
–Boà-taùt hieän giôø ñang ñöùng ngoaøi cöûa.
Coâ gaùi thuaät chuyeän:
–Cha meï neân bieát, vò Ñaïi Boà-taùt aáy maïnh meõ beàn bæ, thöïc taâm
caàu phaùp, muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeå ñoä thoaùt khoå sinh töû
cho taát caû chuùng sinh vaø muoán ñeán cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cho neân oâng ñem baùn thaân
mình. ÔÛ nôi thaønh naøy, oâng lôùn tieáng rao raèng: “Coù ai mua ta
khoâng?” Rao ba laàn nhö vaäy nhöng khoâng coù ngöôøi mua. Luùc aáy, Boà-
taùt öu buoàn khoå naõo khoùc than. Ñoàng luùc aáy, töø treân laàu cao con
troâng thaáy coù ngöôøi Baø-la-moân ñeán choã Boà-taùt, hai ngöôøi cuøng noùi
chuyeän trao ñoåi vôùi nhau. Noùi roài Boà-taùt caàm dao beùn raïch hoâng beân
phaûi laáy maùu, keá ñeán chuaån bò raïch ñuøi beân phaûi phaù xöông laáy tuûy.
Troâng thaáy caûnh töôïng aáy, con nghó raèng: “Ngöôøi ñaøn oâng naøy, vì
www.daitangkinh.org
sao töï laøm khoå thaân mình nhö theá? Ta neân ñeán ñoù hoûi ngöôøi aáy
xem.” Nghó theá con lieàn hoûi vò aáy:
–Vì sao oâng töï laøm cho mình khoå sôû vaø laáy maùu tuûy cuûa mình
ra ñeå laøm gì?
Vò aáy ñaùp:
–Toâi muoán mua höông hoa mang ñeán cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt
Phaùp Thöôïng, nhöng vì ngheøo khoù khoâng coù cuûa caûi neân môùi laáy
maùu vaø tuûy baùn cho ngöôøi Baø-la-moân naøy. Tieàn baùn ñöôïc seõ mua
höông hoa cuùng döôøng Boà-taùt.
Thöa cha meï, khi nghe vò aáy noùi, con heát lôøi khen ngôïi. Xong
con laïi hoûi tieáp:
–OÂng cuùng döôøng Boà-taùt nhö vaäy seõ ñöôïc nhöõng coâng ñöùc vaø
lôïi ích gì?
Vò aáy ñaùp:
–Cuùng döôøng Boà-taùt aáy nhôø ñoù maø ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña cuøng vôùi moân phöông tieän thieän xaûo vaø khi hoïc phaùp ñoù roài
môùi coù theå thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc khoâng theå nghó baøn veà Phaät
phaùp. Nghe noùi nhö vaäy, con vui möøng phaán khôûi, noùi vôùi vò aáy:
–Thieän nam! Chæ vì caàu phaùp maø oâng laøm nhöõng vieäc khoù laøm,
thaät laø hieám coù. OÂng khoâng caàn khoå thaân nhö vaäy. Nhaø toâi coù ñuû caùc
vaät nhö: vaøng, baïc, chaâu baùu… OÂng muoán nhöõng gì toâi seõ cung caáp.
Vaû laïi, toâi cuõng muoán cuøng oâng ñeán choã Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng
chieâm ngöôõng leã baùi, thaân caän, tuøy hyû cuùng döôøng.
Con thöa tieáp raèng:
–Môøi oâng veà nhaø cha meï toâi, ñeå thöa cha meï xin taøi vaät, roài
cuøng nhau ñem ñeán cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng.
Vò aáy ñaùp:
–Hay thay, ñaõ ñeán luùc.
Thöa cha meï:
–Do nhaân duyeân aáy, neân con ñöa Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà veà ñaây.
Vaäy, neáu cha meï muoán cho con ñöôïc thaønh töïu taát caû caùc coâng ñöùc voâ
thöôïng thì xin ban nhöõng thöù con caàn, ñöøng neân phaân vaân gì caû.
Luùc aáy, cha meï noùi vôùi con gaùi raèng:
–Ngöôøi ñaøn oâng con vöøa noùi ñeán thaät laø hieám coù. Chæ vì caàu
phaùp maø laøm nhöõng vieäc khoù laøm. Tuy nhieân, muoán thaønh töïu coâng
ñöùc Phaät phaùp khoâng theå nghó baøn vaø laøm lôïi ích lôùn cho taát caû
chuùng sinh, thì nhaân duyeân aáy chính laø moät söï nghieäp troïng ñaïi vöôït
hôn moïi vieäc trong theá gian, cha meï ñoàng yù cho con ñi. Nhöõng gì con
muoán thì cöù töï tieän. Cha meï cuõng muoán ñeán choã Boà-taùt Phaùp Thöôïng
chieâm ngöôõng leã baùi, thaân caän tuøy hyû cuùng döôøng. Coâ con gaùi ngöôøi
tröôûng giaû thuaät laïi nhaân duyeân cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng, roài thöa vôùi cha meï raèng:
–Vieäc laøm phöôùc cuûa cha meï xin cha meï cöù töï tieän.
Khi aáy, coâ gaùi trang bò naêm traêm coã xe baèng caùc baùu trang
nghieâm vaø leänh cho naêm traêm thò nöõ aên maëc chænh teà: Ngöôøi ñi moät
xe; vaøng baïc, chaâu baùu, y phuïc, ñoà naèm, côø phöôùn, loïng baùu, höông
hoa, ñeøn daàu… chôû moät xe; coâ gaùi vaø Boà-taùt Thöôøng Ñeà ñi moät xe;
cha meï vaø hoï haøng cuõng ñi moät xe baùu, taát caû ñeàu ñöôïc trang hoaøng
nhö theá. Ngöôøi höôùng daãn vaø tuøy tuøng vaây quanh ra khoûi nhaø cuøng
nhau ñi veà höôùng Ñoâng ñeán choã Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Ñi nhö theá
khoaûng naêm do-tuaàn, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà vaø coâ con gaùi ngöôøi
tröôûng giaû troâng thaáy moät thaønh trì. Thaønh coù baûy lôùp, baûy lôùp töôøng,
baûy haøng caây baùu bao quanh. Thaønh roäng möôøi hai do-tuaàn, roäng raõi
thanh tònh, coù naêm traêm con ñöôøng noái lieàn nhau, caàu baét baèng
phaúng chaéc chaén. Muoân daân ñoâng ñuùc raát vui veû. Trong thaønh coù
nhieàu ngöôøi nhoùm hoïp. Coù moät phaùp toøa cao roäng toát ñeïp trang
nghieâm baèng caùc baùu. Moïi ngöôøi troâng thaáy Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng
ngoài treân toøa cao coù voâ löôïng trôøi, ngöôøi vaø boán chuùng vaây quanh
tieáp nhaän giaùo phaùp. Thaáy theá, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà vui möøng
phaán khôûi nhö Bí-soâ ñöôïc hyû laïc ôû taàng Thieàn thöù ba. OÂng laéng taâm
chaêm chuù, toân troïng cung kính roài noùi vôùi coâ gaùi con ngöôøi tröôûng
giaû: Thaønh naøy teân laø Chuùng höông. Vò Boà-taùt kia chính laø Ñaïi Boà-
taùt Phaùp Thöôïng. Giôø ñaây, chuùng ta khoâng neân ngoài treân xe thaúng
ñeán ñoù. Noùi theá roài moïi ngöôøi ñeàu xuoáng xe, phaán khôûi trang nghieâm
ñi boä veà phía tröôùc.
www.daitangkinh.org

QUYEÅN 25
Luùc aáy, Boà-taùt Thöôøng Ñeà, coâ gaùi con Tröôûng giaû cuøng cha meï
thaân quyeán thuoäc vaø nhöõng ngöôøi haàu cuøng ñöa nhau ñi, mang theo
caùc loaïi traân baûo vaø nhöõng ñoà vaät ñeå cuùng döôøng ñi vaøo thaønh Chuùng
höông. Moïi ngöôøi ñeàu heát loøng khao khaùt muoán gaëp Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng. Ñöông luùc cuøng vôùi moïi ngöôøi ñeán choã Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng, Boà-taùt Thöôøng Ñeà troâng thaáy trôøi Ñeá Thích cuøng voâ soá
Thieân töû tung hoa Maïn-ñaø-la, hoa ñaïi Maïn-ñaø-la, hoa baèng vaøng
baèng baïc vaø caùc hoa trôøi vi dieäu…, cuøng vôùi boät höông Chieân-ñaøn
khaép hö khoâng. Laïi coøn troåi voâ soá nhaïc trôøi vi dieäu. Hoa cuûa hoï raûi
truï trong khoâng trung.
Thaáy theá, Boà-taùt Thöôøng Ñeà hoûi Ñeá Thích:
–Kieàu-thi-ca! Vì nhaân duyeân gì oâng cuøng caùc Thieân töû ôû trong
khoâng trung raûi caùc loaïi höông, caùc loaïi hoa vaø troåi leân caùc loaïi aâm
nhaïc nhö theá?
Trôøi Ñeá Thích thöa Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Thieän nam! OÂng khoâng bieát sao? Coù moät phaùp teân laø Baùt-nhaõ
ba-la-maät-ña laø meï cuûa caùc Ñöùc Phaät vaø Ñaïi Boà-taùt, hoïc ñöôïc phaùp
aáy thì coù theå thaønh töïu Nhaát thieát trí vaø vieân maõn taát caû caùc coâng ñöùc
veà Phaät phaùp.
OÂng neân bieát, nôi giaûng thuyeát cuûa Boà-taùt Phaùp Thöôïng, ñoù laø
moät ñaøi cao roäng toát ñeïp ñöôïc trang hoaøng baèng baûy baùu, löôùi baùu
chaân chaâu xen laãn ruû xuoáng, treân ñaøi coù baûy caùi beä baùu, treân moãi beä
ñeå moät caùi traùp baûy baùu, duøng vaøng daùt moûng cheùp chaùnh phaùp Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña ñaët vaøo trong thaùp, roài ñaët caùc loaïi chaâu baùu khaùc
xung quanh. ÔÛ boán goùc ñaøi ñaët boán lö höông baèng baïch ngaân xoâng
höông haéc traàm thuûy ñeå cuùng döôøng chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña. Vì theá, neân chö Thieân chuùng toâi ôû trong khoâng trung raûi hoa cuùng
döôøng.
Boà-taùt Thöôøng Ñeà noùi vôùi Ñeá Thích:
–Kieàu-thi-ca! OÂng vöøa noùi ñeán chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña thaät vi dieäu saâu xa toái thöôïng vaø hieám coù laø meï cuûa chö Phaät vaø
Boà-taùt. Vaäy, xin oâng duøng phöông tieän chæ giuùp toâi ñöôïc chaêng?
Trôøi Ñeá Thích noùi:
–Thieän nam! Chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña aáy, ôû beân trong
traùp baûy baùu, Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng duøng aán baûy baùu nieâm phong
toâi khoâng coù caùch naøo chæ cho oâng ñöôïc.
Luùc aáy, Boà-taùt Thöôøng Ñeà vôùi coâ gaùi con ngöôøi tröôûng giaû
cuøng moïi ngöôøi tieán laàn ñeán choã Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Moïi
ngöôøi laáy vaøng baïc, chaâu baùu, y phuïc, ñoà naèm, côø phöôùn, loïng baùu,
höông hoa, ñeøn daàu... phaân laøm hai phaàn, moät phaàn cuùng döôøng Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, moät phaàn cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Ñaët leã
cuùng döôøng xong moïi ngöôøi laáy caùc loaïi hoa thôm töôi ñeïp, tung leân
nôi Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Boà-taùt Phaùp Thöôïng duøng oai thaàn laøm
cho hoa aáy bay leân trong khoâng trung hoùa thaønh nhöõng laàu gaùc baùu
ñeïp. Nhöõng laàu gaùc aáy, ñeàu coù traân chaâu, anh laïc ruû xuoáng. Troâng
thaáy töôùng naøy, Boà-taùt Thöôøng Ñeà vaø coâ gaùi con tröôûng giaû ñeàu
nghó: Hay thay, töôùng naøy thaät laø hieám coù. Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng
ñang ôû quaû vò Boà-taùt maø oai ñöùc vaø thaàn thoâng nhö theá, huoáng chi laø
ñaõ thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà, nhöõng coâng ñöùc aáy khoâng theå tính
löôøng ñöôïc. Nghó theá roài, coâ gaùi vaø naêm traêm ngöôøi haàu cuøng taêng
theâm söï cung kính toân troïng vaø meán moä Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng.
Khi aáy, coâ gaùi con tröôûng giaû vaø naêm traêm ngöôøi haàu ñeàu phaùt
taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, ñoàng phaùt nguyeän raèng: Con xin hoài höôùng
caên laønh naøy, nguyeän ñôøi sau ñöôïc thaønh Phaät vaø nguyeän khi laøm
Boà-taùt vôùi söï aùi moä, toân troïng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laøm cho ngöôøi
thaønh töïu phöông tieän thieän xaûo Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñeàu gioáng nhö
www.daitangkinh.org
Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng vaäy. Phaùt nguyeän xong, coâ gaùi con tröôûng
giaû cuøng naêm traêm ngöôøi haàu ñaûnh leã Boà-taùt, roài chaép tay lui veà moät
beân.
Noùi veà Boà-taùt Thöôøng Ñeà cuùng döôøng ñaûnh leã xong, oâng chaép
tay ñi voøng quanh, duøng nhieàu caùch khen ngôïi hoan hyû chieâm
ngöôõng roài hoûi Boà-taùt Phaùp Thöôïng:
Xin Ñaïi só bieát cho, con ñeán ñaây hoaøn toaøn coù nguyeân nhaân:
Tröôùc ñaây, vì caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña neân con vaøo trong röøng
vaéng tìm caùch tu taäp. Cuõng thôøi ñieåm aáy, treân khoâng trung coù tieáng
baûo con raèng: “OÂng neân ñi veà phöông Ñoâng ñeå caàu Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña naøy.” Theo lôøi daïy aáy con tìm ñeán phöông Ñoâng. Ñi ñöôïc
moät ñoaïn con laïi nghó. Taïi sao vöøa roài ta khoâng hoûi treân khoâng
trung, laø veà phöông Ñoâng bao xa, ñeán nôi naøo vaø nhôø ai ñeå ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña? Nghó theá, con buoàn raàu than khoùc, roài
ôû laïi ñoù baûy ngaøy ñeâm. Trong luùc khoùc than tuyeät voïng boãng nhieân
con thaáy hình boùng Ñöùc Nhö Lai ñöùng tröôùc maët baûo raèng: “Thieän
nam! Töø ñaây veà phöông Ñoâng khoaûng naêm traêm do-tuaàn, coù moät
thaønh teân laø Chuùng höông. Nôi aáy, coù moät vò Boà-taùt hieäu laø Boà-taùt
Phaùp Thöôïng. Ñeán ñoù oâng seõ ñöôïc nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.”
Nghe theá con raát vui möøng lieàn thaâu toùm taâm töôûng ñeán Boà-taùt vaø
tö duy veà Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Luùc aáy, con theå nhaäp vaøo töôûng.
Taát caû phaùp khoâng nôi nöông döïa, ñoàng thôøi theå nhaäp vaøo ñònh voâ
löôïng. Trong ñònh aáy, con thaáy caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Ñaúng
Chaùnh Giaùc ôû khaép a-taêng-kyø theá giôùi trong möôøi phöông, thuyeát
giaûng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cho caùc Boà-taùt. Caùc Ngaøi ñeàu khen
ngôïi con raèng: “Laønh thay, laønh thay! Thieän nam! OÂng nhôø caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña maø ñöôïc nhaäp caùc moân ñònh.” Noùi xong, caùc
Ngaøi laàn löôït chæ daïy an uûi nhöõng ñieàu lôïi ích roài aån ñi. Khi xuaát
ñònh, khoâng coøn thaáy caùc Ngaøi, con raát buoàn khoå, nghó raèng: Vöøa
roài caùc Ñöùc Nhö Lai töø ñaâu ñeán vaø ñi veà ñaâu? Laïi suy nghó tieáp:
“Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng ôû trong giaùo phaùp cuûa caùc Ñöùc Phaät thuôû
quaù khöù, ñaõ troàng caên laønh, thoâng ñaït Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø ñaày
ñuû phöông tieän thieän xaûo. Ta ñeán ñoù ñeå tieáp nhaän Baùt-nhaõ ba-la-
maät-ña vaø hoûi veà yù nghóa aáy. Vì nhaân duyeân nhö vaäy, neân con ñeán
ñaây. Ñöôïc chieâm ngöôõng leã baùi Boà-taùt, taâm con raát vui möøng phaán
khôûi, nhö Bí-soâ ñaéc taàng Thieàn thöù ba.
Baïch Ñaïi só, trong khi con ñöôïc Thieàn thöù ba thaáy caùc Ñöùc Nhö
Lai, nhöng khoâng bieát caùc Ngaøi töø ñaâu ñeán vaø veà ñaâu. Cuùi xin Ñaïi só
chæ daïy, ñeå con thöôøng ñöôïc thaáy caùc Ñöùc Theá Toân.
Phaåm 31: BOÀ-TAÙT PHAÙP THÖÔÏNG
Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng noùi vôùi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Thieän nam, Nhö Lai, nghóa laø khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng ñi
veà ñaâu. Vì sao? Vì chaân nhö khoâng ñoäng neân chaân nhö laø Nhö Lai.
Phaùp khoâng sinh, khoâng ñeán, khoâng ñi. Phaùp khoâng sinh chính laø
Nhö Lai. Thaät teá khoâng ñeán, khoâng ñi, thaät teá chính laø Nhö Lai. Taùnh
khoâng, khoâng ñeán, khoâng ñi, taùnh khoâng chính laø Nhö Lai. Phaùp
khoâng nhieãm, khoâng ñeán, khoâng ñi, phaùp khoâng nhieãm chính laø Nhö
Lai. Tòch dieät khoâng ñeán, khoâng ñi, tòch dieät chính laø Nhö Lai. Hö
khoâng khoâng ñeán, khoâng ñi, hö khoâng chính laø Nhö Lai.
Thieän nam! Ngoaøi nhöõng phaùp aáy khoâng coù phaùp naøo coù theå
goïi laø Nhö Lai. Nghóa laø vì Nhö Lai laø chaân nhö neân taát caû chaân nhö
ñeàu laø moät. Theá neân, khoâng phaân bieät, khoâng hai cuõng khoâng ba.
Thieän nam! Ví nhö boùng naéng cuûa giöõa nhöõng ngaøy ñaàu haï
cuoái xuaân, baáy giôø coù ngöôøi ñeán ñoù tìm nöôùc, thì nöôùc aáy töø ñaâu ñeán,
coù leõ töø bieån Ñoâng chaêng? Hay bieån Nam, bieån Taây, bieån Baéc
chaêng? Söï ñi cuõng theá.
Boà-taùt Thöôøng Ñeà noùi:
–Trong boùng naéng khoâng coù nöôùc ñeå coù theå naém baét, huoáng gì
coù ñeán coù ñi. Chæ coù ngöôøi ngu si khoâng coù trí tueä neân môùi thaáy hö
voïng nhö theá.
Boà-taùt Phaùp Thöôïng noùi:
–Thieän nam! Caùc Ñöùc Nhö Lai cuõng vaäy, ngöôøi naøo chaáp vaøo
aâm thanh, saéc töôùng quaùn caùc Ñöùc Nhö Lai roài sinh ra caùc söï phaân
www.daitangkinh.org
bieät cho raèng Ngaøi coù ñeán coù ñi. Neân bieát ñoù laø ngöôøi ngu si khoâng
coù trí tueä neân môùi thaáy baèng hö voïng nhö theá. Vì sao? Vì Nhö Lai
chính laø Phaùp thaân, khoâng phaûi laø Saéc thaân nhö ta thöôøng thaáy.
Thieän nam! Phaùp taùnh khoâng ñeán, khoâng ñi, caùc Ñöùc Nhö Lai
cuõng theá. Ví nhö nhaø aûo thuaät bieán hoùa ra boán binh: Töôïng binh, maõ
binh, xa binh vaø boä binh. Boán ñoäi quaân aáy, khoâng ñeán cuõng khoâng ñi,
vì ñoù laø do pheùp huyeãn. Caùc Ñöùc Nhö Lai cuõng theá. Ví nhö coù ngöôøi
trong giaác moäng, thaáy moät Ñöùc Phaät, hai Ñöùc Phaät, ba Ñöùc Phaät cho
ñeán haøng ngaøn Ñöùc Phaät.
Naøy thieän nam! Caùc Ñöùc Phaät aáy töø ñaâu ñeán vaø seõ ñi veà ñaâu?
Boà-taùt Thöôøng Ñeà thöa:
–Baïch Ñaïi só! Giaác moäng khoâng coù thaät, neân khoâng coù phaùp
quyeát ñònh thì phaùp aáy laøm gì coù söï ñi laïi.
Boà-taùt Phaùp Thöôïng noùi:
–Caùc Ñöùc Nhö Lai cuõng theá.
Nhö Ñöùc Phaät noùi:
–Caùc phaùp nhö moäng, nhöng coù ngöôøi hieåu roõ söï thaät veà caùc
phaùp aáy, neân döïa vaøo saéc töôùng aâm thanh, lôøi noùi, teân goïi roài chaáp
tröôùc vaø phaân bieät caùc Ñöùc Nhö Lai coù ñeán, coù ñi.
Thieän nam! Nhöõng ai ñoái vôùi phaùp naøy, khoâng hieåu bieát nhö
thaät, maø phaân bieät haûo huyeàn, neân bieát nhöõng haïng aáy ñöôïc goïi laø
phaøm phu ngu muoäi, phaûi chòu thaân sinh töû, xoay chuyeån trong caùc
neûo xa caùch Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø taát caû Phaät phaùp.
Naøy thieän nam! Ngöôøi naøo hieåu roõ lôøi Phaät daïy: “Taát caû phaùp
ñeàu nhö moäng, phaùp aáy khoâng coù ñeán hoaëc ñi, theá neân khoâng phaân
bieät vaø hieåu roõ caùc Ñöùc Nhö Lai khoâng ñeán, khoâng ñi, khoâng sinh,
khoâng dieät. Ai bieát roõ nhö theá, thì chính vò aáy laø ngöôøi thaáy phaùp,
bieát phaùp vaø gaàn vôùi Voâ thöôïng Boà-ñeà cuõng chính laø ngöôøi haønh
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Vò aáy, khoâng mong caàu cuûa tín thí trong nöôùc
maø ngöôïc laïi, coù theå laøm ruoäng phöôùc lôùn cho theá gian.”
Thieän nam! Ví nhö trong bieån caû sinh ra caùc vaät baùu. Nhöõng
loaïi aáy khoâng phaûi töø phöông Ñoâng ñeán, cuõng khoâng phaûi töø phöông
Nam, phöông Taây, phöông Baéc, hoaëc töø taùm höôùng sang maø chính laø
do nghieäp caûm cuûa nhöõng chuùng sinh taïo phöôùc, neân bieån lôùn phaùt
sinh caùc traân baûo. Nhöõng baûo vaät aáy, ñeàu sinh töø nhaân duyeân, nhaân
duyeân hoøa hôïp neân sinh, nhaân duyeân ly taùn neân dieät. Sinh khoâng töø
möôøi phöông ñeán, khi dieät cuõng khoâng veà möôøi phöông. Thaân cuûa
caùc Ñöùc Nhö Lai cuõng vaäy, chæ do nhaân duyeân hoøa hôïp sinh nhöng
khoâng truï. Phaùp nhaân duyeân cuõng hoaøn toaøn sinh töø nhaân duyeân.
Nhaân duyeân hoøa hôïp thì sinh, nhaân duyeân tan raõ thì dieät, sinh khoâng
töø ñaâu ñeán, dieät cuõng khoâng veà ñaâu.
Thieän nam! Ví nhö ñaøn khoâng haàu coù daây, coù coân vaø coù phím,
ngöôøi duøng tay ñaùnh phaùt ra aâm thanh, aâm thanh aáy khoâng töø ñaâu
ñeán, khoâng phaûi do daây, do phím, do coân, hoaëc do tay, chæ do nhaân
duyeân hoøa hôïp thì sinh, nhaân duyeân ly taùn thì dieät. Tieáng aáy dieät roài
cuõng khoâng veà ñaâu.
Thieän nam! Caùc Ñöùc Nhö Lai cuõng theá, do taát caû caùc nhaân
duyeân kheá hôïp vôùi thieän caên maø sinh ra. Khoâng theå chæ moät nhaân
moät duyeân maø thieän caên coù theå phaùt sinh ñöôïc. Ngöôïc laïi, taát caû
hoaøn toaøn do nhaân duyeân sinh. Duyeân hôïp thì sinh, nhöng sinh
khoâng töø ñaâu ñeán. Duyeân tan thì dieät, nhöng dieät cuõng khoâng veà
ñaâu.
Thieän nam! OÂng neân hieåu roõ chö Phaät khoâng ñeán, khoâng ñi.
Ngöôøi naøo bieát caùc Ñöùc Phaät khoâng coù ñeán ñi thì vò aáy ñaõ an truï nôi
taát caû phaùp khoâng sinh, khoâng dieät. Ai hieåu bieát nhö theá thì chính vò
aáy laø ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù phöông tieän thieän xaûo,
nhaát ñònh ñöôïc thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Khi Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng thuyeát veà söï khoâng ñeán khoâng ñi
cuûa caùc Ñöùc Nhö Lai, caû tam thieân theá giôùi ñeàu chaán ñoäng saùu caùch
vaø hieän möôøi taùm töôùng nhö: ñoäng bieán ñoäng, ñaúng bieán ñoäng; hoáng,
ñoäng, taát caû ñeàu bieán ñoäng; lung lay, taát caû ñeàu lung lay; voït, taát caû
ñeàu nhaûy voït; hoan hoâ, taát caû ñeàu hoan hoâ; voã tay, taát caû ñeàu voã tay.
Khi nhöõng töôùng aáy xuaát hieän, caùc cung ñieän cuûa ma ñeàu aån maát, caùc
loaøi hoa chöa ñeán muøa nhöng ñeàu nôû roä, nhöõng loaøi hoa coù caây coù
traùi ñeàu nghieâng veà phía Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Trôøi Ñeá Thích,
trôøi Töù Thieân vöông vaø caùc vò Thieân töû ôû coõi Duïc, ôû trong hö khoâng
möa hoa cuùng döôøng Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Laïi duøng caùc loaøi hoa trôøi
www.daitangkinh.org
raûi treân Boà-taùt Thöôøng Ñeà vaø noùi:

–Thieän nam! Laønh thay, laønh thay! Naøy Boà-taùt Thöôøng Ñeà!
Chuùng toâi nhôø Boà-taùt neân môùi ñöôïc nghe chaùnh phaùp saâu xa toái
thöôïng nôi Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Hoâm nay, chuùng toâi ñöôïc lôïi ích lôùn
thaät hieám coù trong ñôøi.
Boà-taùt Thöôøng Ñeà thöa Boà-taùt Phaùp Thöôïng:
–Vì nhaân duyeân gì chaán ñoäng ñaïi ñòa vaø hieän nhöõng töôùng nhö
theá?
Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng ñaùp:
–Thieän nam! Vöøa roài ta noùi vôùi oâng raèng caùc Ñöùc Nhö Lai
khoâng coù ñeán ñi neân môùi coù töôùng aáy. Ñoàng thôøi khi aáy trong phaùp
hoäi coù taùm ngaøn ngöôøi chöùng voâ sinh, taùm möôi ngaøn öùc ngöôøi phaùt
taâm Boà-ñeà, saùu vaïn ngöôøi xa lìa traàn caáu chöùng Phaùp nhaõn thanh
tònh.
Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà nghe phaùp aáy roài taâm raát vui möøng phaán
khôûi noùi raèng:
–Hoâm nay ta ñaït lôïi ích toái thöôïng laø nhôø nhaân duyeân caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña, neân ñöôïc nghe Thieän tri thöùc noùi veà caùc Ñöùc Nhö
Lai khoâng coù ñeán ñi. Ta ñaõ ñöôïc vieân maõn thieän caên nhö theá, quyeát
ñònh khoâng coøn thoaùi chuyeån Voâ thöôïng Boà-ñeà. Noùi roài saéc thaùi phaán
chaán phi thaân vaøo khoâng trung cao khoaûng baûy caây Ña-la. ÔÛ nôi aáy
nghó raèng: “Giôø ta bieát laáy ñaâu ra nhöõng loaïi höông thôm, hoa ñeïp ñeå
cuùng döôøng Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng? Hieåu ñöôïc yù nghó cuûa vò aáy,
trôøi Ñeá Thích lieàn ñem hoa Maïn-ñaø-la ñeán daâng.”
Thieân chuû noùi:
–Thieän nam! OÂng neân ñem loaøi hoa quyù naøy cuùng döôøng Ñaïi
Boà-taùt Phaùp Thöôïng. Vì lôïi ích cho voâ löôïng chuùng sinh, toâi xin giuùp
oâng toaïi nguyeän.
Nhaän hoa cuûa Ñeá Thích xong, Thöôøng Ñeà tung leân cuùng döôøng
Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng, roài chaép tay thöa:
–Baïch Ñaïi só! Töø nay con ñem thaân naøy phuïng thôø, haàu haï,
cuùng döôøng oâng. Phaùt nguyeän roài, töø khoâng trung böôùc xuoáng ñöùng
tröôùc Boà-taùt.
Luùc aáy, coâ gaùi con tröôûng giaû vaø naêm traêm ngöôøi haàu haï ñeàu
thöa vôùi Thöôøng Ñeà:
–Chuùng toâi ñem thaân mình vaø naêm traêm coã xe ñeå haàu caän cung
caáp cuùng döôøng oâng. Nguyeän ñôøi ñôøi sinh ra nôi naøo ñeàu ñöôïc tao
ngoä vôùi oâng vaø cuøng vôùi oâng troàng caên laønh, cuøng oâng gaàn guõi cuùng
döôøng caùc Ñöùc Phaät, caùc Boà-taùt. Giôø toâi daâng thaân mình xin oâng thoï
nhaän.
Boà-taùt Thöôøng Ñeà hoûi coâ gaùi con tröôûng giaû vaø moïi ngöôøi:
–Caùc ngöôøi thaønh taâm daâng cho toâi, nhöng nhöõng vieäc toâi laøm
moïi ngöôøi phaûi ñoàng yù thì toâi môùi nhaän.
Taát caû ñoàng noùi:
–Chuùng toâi thaønh taâm daâng cho oâng, nhöõng gì oâng laøm chuùng
toâi ñeàu chaáp thuaän.
Nhaän lôøi caùc coâ gaùi xong, Boà-taùt Thöôøng Ñeà thöa vôùi Ñaïi Boà-
taùt Phaùp Thöôïng:
–Coâ gaùi con tröôûng giaû vaø naêm traêm ngöôøi haàu cho ñeán naêm
traêm chieác xe baùu naøy, con daâng laïi cho Boà-taùt xin Boà-taùt tieáp
nhaän.
Khi aáy trôøi Ñeá Thích khen Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Hay thay, hay thay! Boà-taùt vui veû haønh phaùp xaû nhö theá quaû
thaät hieám coù. Boà-taùt naøo xaû ñöôïc nhö theá thì seõ mau thaønh töïu Voâ
thöôïng Boà-ñeà, ñaït Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø phöông tieän thieän xaûo.
Thieän nam! Thuôû xöa khi caùc Ñöùc Phaät coøn laø Boà-taùt, vieäc caàu
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña vaø haønh phaùp xaû cuûa caùc vò aáy cuõng nhö Boà-
taùt hoâm nay khoâng khaùc.
Khi aáy, vì muoán Boà-taùt Thöôøng Ñeà thaønh töïu thieän caên neân Ñaïi
Boà-taùt Phaùp Thöôïng tieáp nhaän leã vaät roài trao laïi cho vò aáy.
Chieàu hoâm sau, sau buoåi thuyeát phaùp Boà-taùt Phaùp Thöôïng ñi
vaøo noäi cung.
Boà-taùt Thöôøng Ñeà nghó: “Vì caàu phaùp ta phaûi tinh taán trong hai
ñoäng taùc ñöùng vaø ñi, ñôïi luùc Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng trôû laïi ñaêng toøa
thì ta seõ tieáp nhaän chaùnh phaùp saâu xa.”
www.daitangkinh.org
Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng nhaäp ñònh Baùt-nhaõ ba-la-maät-
ña vaø voâ soá ñònh cuûa haøng Boà-taùt traûi qua baûy naêm. Trong thôøi gian
aáy, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà chæ coù ñi, ñöùng vaø nghó raèng: “Bao giôø
Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng môùi xuaát ñònh trôû laïi phaùp toøa ñeå ta ñöôïc
nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña, chöù khoâng ñoaùi hoaøi ñeán vieäc ngoài,
naèm, aên uoáng, moûi meät….”
Cuõng khoaûng thôøi gian aáy, coâ gaùi con tröôûng giaû vaø naêm traêm
ngöôøi haàu hoïc theo Boà-taùt Thöôøng Ñeà, chæ coù ñi ñöùng nhaát taâm ñôïi
vò aáy xuaát ñònh, khoâng ñoaùi hoaøi ñeán vieäc ngoài, naèm, aên uoáng, moûi
meät.
Trong luùc moïi ngöôøi duøng taâm meán moä phaùp chuyeân caàn tinh
taán chôït nghe trong khoâng trung coù tieáng baûo: “Sau baûy ngaøy Boà-
taùt Phaùp Thöôïng môùi xuaát ñònh.” Nghe nhö theá Boà-taùt Thöôøng Ñeà
raát vui möøng phaán khôûi, roài cuøng coâ gaùi con tröôûng giaû vaø naêm
traêm ngöôøi haàu duøng caùc vaät baùu trang söùc phaùp toøa. Coâ cuøng moïi
ngöôøi côûi chieác aùo toát ñeå xeáp leân laøm toøa cho Boà-taùt Phaùp Thöôïng,
coøn Boà-taùt Thöôøng Ñeà thì ñi khaép nôi tìm nöôùc veà röôùi ñaát. Baáy
giôø, chuùng ma che giaáu nhöõng nôi coù nöôùc. Chuùng nghó: “Boà-taùt
Thöôøng Ñeà tìm nöôùc khoâng coù thì seõ buoàn khoå, taâm buoàn khoå neân
thoaùi chuyeån taâm ñaïo vaø caên laønh khoâng taêng tröôûng.” Bieát ñöôïc
caûnh töôïng ñoù laø do oai löïc cuûa ma. Boà-taùt Thöôøng Ñeà nghó: “Ta
neân töï caét thaân ñeå laáy maùu, röôùi ñaát xung quanh phaùp toøa.” Vì sao?
Vì xung quanh choã ngoài buïi baäm dô baån. Vaû laïi, ñeå caàu phaùp voâ
thöôïng, giaû söû caàn phaù ñeán thaân mình ta coù tieác gì. Thieát nghó töø
nhieàu kieáp veà tröôùc do nhaân duyeân aùi duïc maø ta phaûi thoï nhaän sinh
töû troâi laên trong saùu ñöôøng, nhöõng vieäc laøm aáy hoaøn toaøn khoâng coù
lôïi ích, nhöng ta chöa töøng xaû thaân vì chaùnh phaùp. Theá neân hoâm
nay ta phaûi tinh taán.
Nghó vaäy roài, Boà-taùt Thöôøng Ñeà caàm dao beùn raïch thaân ñeå
laáy maùu röôùi ñaát. Coâ gaùi con Tröôûng giaû vaø naêm traêm ngöôøi haàu
theo hoïc Boà-taùt Thöôøng Ñeà neân cuõng laøm theo nhö vaäy. Boà-taùt
Thöôøng Ñeà, coâ gaùi vaø moïi ngöôøi raát duõng maõnh kieân coá, sau khi
thöïc hieän vieäc naøy thieän caên caøng taêng tröôûng neân ma aùc khoâng theå
quaûn thuùc.
Luùc aáy, trôøi Ñeá Thích nhôø Thieân nhaõn thaáy söï vieäc nhö vaäy,
nghó raèng: Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà raát laø hieám coù, phaùt ñaïi duõng maõnh
maëc aùo giaùp kieân coá khoâng tieác thaân mình, phaùt ñaïi tinh taán vì caàu
phaùp, vì muoán thaønh töïu Voâ thöôïng Boà-ñeà ñeå ñoä chuùng sinh thoaùt
noãi khoå luaân hoài. Nghó roài trôøi Ñeá Thích lieàn laøm cho vuøng ñaát röôùi
maùu bieán thaønh nöôùc höông Chieân-ñaøn maøu ñoû vaø ñaát khaép moät traêm
do-tuaàn ñeàu trôû thaønh höông Chieân-ñaøn.
Ñeá Thích laïi khen ngôïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà:
–Laønh thay, laønh thay! Thieän nam! Vì caàu phaùp voâ thöôïng neân
Boà-taùt phaùt ñaïi tinh taán. Caùc Ñöùc Phaät thôøi quaù khöù, khi coøn ôû quaû vò
Boà-taùt caùc vò aáy cuõng ñaõ thöïc hieän nhöõng vieäc nhö hoâm nay cuûa Boà-
taùt.
Khi aáy, Boà-taùt Thöôøng Ñeà laïi nghó: “Luùc Ñaïi Boà-taùt Phaùp
Thöôïng thaêng toøa thuyeát phaùp, ta khoâng coù höông hoa thì laáy gì ñeå
cuùng döôøng?” Hieåu ñöôïc yù nghó cuûa vò aáy, trôøi Ñeá Thích lieàn daâng
leân moät ngaøn hoäc hoa Maïn-ñaø-la. Nhaän hoa xong, Boà-taùt cuøng moïi
ngöôøi phaân laáy moät nöûa raûi beân phaùp toøa.
Baûy ngaøy ñaõ troâi qua, Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng xuaát ñònh ñeán
ngoài treân phaùp toøa, cuøng voâ soá chuùng hoäi cung kính vaây quanh.
Troâng thaáy Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng, Boà-taùt Thöôøng Ñeà raát vui
möøng, ví nhö Bí-soâ ñaït thieàn thöù ba, lieàn ñem soá hoa coøn laïi daâng
leân cuùng döôøng vò aáy. Phaùp cuùng döôøng ñöôïc tieán haønh xong, oâng
chaép tay laéng nghe tieáp nhaän chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
Luùc aáy, Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng nhaân nôi Boà-taùt Thöôøng Ñeà,
noùi vôùi chuùng hoäi raèng:
–Quyù vò neân bieát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña ñöôïc ví nhö taát caû phaùp
bình ñaúng, taát caû phaùp xa lìa, taát caû phaùp khoâng ñoäng, taát caû phaùp
khoâng nieäm, taát caû phaùp voâ uùy, taát caû phaùp voâ vò, taát caû phaùp voâ
bieân, taát caû phaùp khoâng sinh, taát caû phaùp khoâng dieät, hö khoâng voâ
bieân, bieån caû voâ bieân, nuùi Tu-di trang nghieâm, hö khoâng khoâng phaân
bieät; saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ bieân; ñòa, thuûy, hoûa, phong,
khoâng, thöùc ñaïi voâ bieân; phaùp kim cang duï bình ñaúng, taát caû phaùp
khoâng phaân bieät, taát caû phaùp khoâng theå naém baét, taát caû phaùp bình
www.daitangkinh.org
ñaúng khoâng taùnh, taát caû phaùp khoâng hoaïi, taát caû phaùp khoâng theå nghó
baøn.
Khi nghe phaùp aáy, taïi phaùp hoäi Boà-taùt Thöôøng Ñeà ñöôïc theå
nhaäp caùc ñònh nhö: Ñònh nhaát thieát phaùp bình ñaúng, ñònh Nhaát thieát
phaùp ly, ñònh Nhaát thieát phaùp khoâng ñoäng, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ
nieäm, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ uùy, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ vò, ñònh
Nhaát thieát phaùp voâ bieân, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ sinh, ñònh Nhaát
thieát phaùp voâ dieät, ñònh Hö khoâng voâ bieân, ñònh Nuùi Tu-di trang
nghieâm, ñònh Hö khoâng khoâng phaân bieät; ñònh Saéc, thoï, töôûng, haønh,
thöùc voâ bieân; ñònh Ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoâng, thöùc ñaïi voâ bieân;
ñònh Kim cöông phaùp duï bình ñaúng, ñònh Nhaát thieát phaùp khoâng phaân
bieät, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ sôû ñaéc, ñònh Nhaát thieát phaùp bình ñaúng
voâ taùnh, ñònh Nhaát thieát phaùp voâ hoaïi, ñònh Nhaát thieát phaùp khoâng
theå nghó baøn. Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà theå nhaäp goàm saùu vaïn moân ñònh
vaø baèng ñònh löïc aáy, ñöôïc thaáy voâ soá Ñöùc Phaät trong haèng haø sa tam
thieân theá giôùi khaép möôøi phöông. Caùc vò ñeàu duøng nhöõng danh töï,
vaên phaùp tuyeân thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña cho ñaïi chuùng Thanh
vaên, Boà-taùt vaø trôøi, ngöôøi, nhö Ñaïi Boà-taùt Phaùp Thöôïng hieän trong
hoäi naøy.
Baáy giôø, Ñöùc Phaät baûo Tu-boà-ñeà:
–Nhö ta vöøa noùi, Ñaïi Boà-taùt Thöôøng Ñeà chuyeân caàn caàu Baùt-
nhaõ ba-la-maät-ña baèng nhieàu phöông tieän vôùi tinh taán kieân coá, vò aáy
ñöôïc nghe phaùp naøy nôi Boà-taùt Phaùp Thöôïng vaø ñöôïc theå nhaäp caùc
moân ñònh. Khi xuaát ñònh vò aáy lieàn ñaït thoâng tueä, nhö nöôùc bieån caû
saâu roäng khoâng cuøng, hieän ñôøi thöôøng ñöôïc thaáy Phaät, ñôøi ñôøi sinh ôû
coõi caùc Ñöùc Phaät, khoâng rôøi moät khoaûnh khaéc.
Tu-boà-ñeà! OÂng neân bieát, ngöôøi caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù
nhöõng coâng ñöùc vaø lôïi ích nhö theá. Bôûi vaäy, nhöõng Ñaïi Boà-taùt ôû
trong chaùnh phaùp cuûa ta, vò naøo muoán caàu Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì
neân caàu nhö vò aáy.
Μ
Baáy giôø, Ñöùc Phaät baûo Toân giaû A-nan:

–OÂng neân bieát, Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña laø meï caùc Ñöùc Phaät, sinh
Nhaát thieát trí cho caùc Ñöùc Phaät.
A-nan! Ngöôøi naøo muoán haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña thì phaûi
ñem chaùnh phaùp saâu xa naøy thoï trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, giaûng thuyeát
cho ñeán sao cheùp moät caâu hoaëc moät baøi keä, roài ñaët trong traùp baùu,
bình baùu, hoaëc nôi thanh tònh, cung kính toân troïng roài duøng vaøng baïc,
chaâu baùu, höông hoa, ñeøn daàu, côø phöôùn, loïng baùu cho ñeán moät neùn
höông, moät caønh hoa, moät vaùi laïy, moät lôøi khen theo söï thích nghi
maø cung kính cuùng döôøng, neân bieát ngöôøi aáy ñöôïc söï tieáp nhaän lôøi
daïy cuûa ta vaø ñöôïc ta khen ngôïi.
Naøy A-nan! Phaät coù phaûi laø Ñaïi sö cuûa oâng khoâng?
A-nan thöa:
–Baïch Ñöùc Theá Toân! Phaät laø Ñaïi sö cuûa con vaø con laø ñeä töû
cuûa Ngaøi.
Phaät noùi:
–A-nan! OÂng laø ñeä töû cuûa ta, caû ñôøi haàu caän cung kính toân
troïng ta. Sau khi ta dieät ñoä, oâng neân cung kính, toân troïng cuùng döôøng
chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, ñoù cuõng laø söï cung kính, toân
troïng ta vaø cuõng laø caùch baùo ñaùp aân troïng hôn heát.
A-nan! Nay ta ñem chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña saâu xa
naøy phoù chuùc cho oâng, oâng neân thoï trì caån thaän vaø giaûng thuyeát
truyeàn baù ñöøng ñeå mai moät.
A-nan! OÂng phaûi tinh taán hoã trôï tuyeân döông phaùp naøy, chöù
ñöøng laø ngöôøi cuoái cuøng laøm ñoaïn maát doøng gioáng Phaät.
A-nan! Laàn thöù hai, laàn thöù ba ta cuõng phoù chuùc cho oâng nhö
theá.
–Con xin tuaân theo lôøi daïy cuûa Ñöùc Theá Toân! Con xin tuaân
theo lôøi daïy cuûa Ñöùc Theá Toân, A-nan baïch nhö vaäy ba laàn.
www.daitangkinh.org
Ñöùc Phaät tieáp:

–A-nan! OÂng neân bieát, coøn coù söï hieän dieän cuûa chaùnh phaùp
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña trong ñôøi thì cuõng nhö söï hieän dieän cuûa caùc
Ñöùc Theá Toân ñang thuyeát phaùp.
Hôn nöõa, A-nan! Thieän nam, thieän nöõ naøo aùi moä cung kính thoï
trì, ñoïc tuïng, ghi nhôù, tö duy, giaûng thuyeát cho ñeán sao cheùp vaø toân
troïng cuùng döôøng chaùnh phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy, oâng neân
bieát nhöõng thieän nam, thieän nöõ aáy, ñôøi ñôøi sinh ra thöôøng gaëp caùc
Ñöùc Phaät ñöôïc tieáp nhaän chaùnh phaùp.
Ñöùc Phaät thuyeát kinh naøy roài, caùc haøng Ñaïi Boà-taùt, ñaïi Thanh
vaên cuøng chuùng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la… nhö Ñaïi Boà-taùt Töø Thò…, Toân
giaû Tu-boà-ñeà, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, Toân giaû A-nan,… trôøi Ñeá Thích…
nghe Phaät thuyeát phaùp ñeàu hoan hyû tin hieåu tieáp nhaän phuïng haønh.

Soá 229
KINH PHAÄT THUYEÁT PHAÄT MAÃU BAÛO

ÑÖÙC TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT
QUYEÅN THÖÔÏNG
Haùn dòch: Tam taïng Phaùp Hieàn
Phaåm 1: HAÏNH
Baáy giôø, vì muoán cho boán chuùng vui möøng vaø ñaït ñöôïc lôïi ích,
neân Ñöùc Theá Toân noùi kinh Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy.
Phaät noùi keä:
Coù nhöõng Boà-taùt vì theá gian
Dieät tröø phieàn naõo laøm chöôùng ngaïi,
Phaùt taâm tònh tín truï tòch tónh
Thöïc haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät ñeán bôø giaùc.
Nhöõng doøng soâng ôû Dieâm-phuø-ñeà
Laøm cho caây coû ñöôïc thaém nhuaàn,
Vua roàng soáng taïi ao Voâ nhieät
Duøng oai löïc taïo caùc doøng soâng.
Nhö haøng Thanh vaên, ñeä töû Phaät
Duøng phöông tieän thuyeát phaùp ñoä sinh,
Vui haïnh Thaùnh hieàn caàu phöôùc baùo
Chö Nhö Lai oai ñöùc thuø thaéng.
Taïi sao Phaät noùi Phaùp nhaõn naøy

Khieán cho ñeä töû hoïc phaùp Phaät
Phöông tieän töï chöùng vaø daïy ngöôøi
Do Phaät löïc, chaúng phaûi töï löïc.
Baùt-nhaõ toái thöôïng khoù bieát ñöôïc
Phi taâm khoâng theå bieát Boà-ñeà
Theá neân nghe roài, khoâng kinh sôï
Boà-taùt thöïc haønh bieát trí Phaät
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu khoâng
Khoâng coù choã ñeå vöôùng buïi traàn
Taát caû phaùp thaûy ñeàu khoâng truï
Haønh khoâng thoï, töôûng ñaéc Boà-ñeà.
Boà-taùt neáu caàu trí xuaát gia
Xeùt thaáy naêm uaån töôùng khoâng thaät
Do ñoù khoâng caàu nôi tòch tónh
Ñoù laø trí haïnh cuûa Boà-taùt.
Laïi nöõa, laøm sao ñaéc ñöôïc trí
Soi thaáy taát caû phaùp ñeàu khoâng
Khoâng kinh, khoâng ñaém khi xeùt thaáy
Caùc vò Boà-taùt töï giaùc, giaùc tha.
Saéc, thoï, töôûng, haønh vaø thöùc uaån
Uaån naøy thaáy laøm maø khoâng bieát
Boà-taùt xeùt thaáy uaån ñeàu khoâng
Thöïc haønh voâ töôùng khoâng chaáp tröôùc,
Khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
Khoâng haønh goïi laø haønh voâ töôùng
Neáu haønh, chaúng ñaéc trí toái thöôïng
Voâ töôùng, tòch tónh, Tam-ma-ñòa.
Neáu Boà-taùt rieâng haønh tòch tónh
Chö Phaät quaù khöù ñeàu thoï kyù
SOÁ 229 –KINH PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC TAÏNG BAÙT-NHAÕ..., q. thöôïng 809
Thaân khoå vui khoâng bò chi phoái

Do bieát boån taùnh phaùp nhaân quaû,
Vôùi phaùp neáu haønh chaúng theå ñaéc
Haønh vaäy môùi laø haønh trí Phaät
Haønh khoâng choã haønh, bieát roõ mình
Ñoù laø haønh Baùt-nhaõ toái thöôïng.
Haønh voâ sôû höõu chaúng theå ñaéc
Ngu si neân chaáp töôùng coù khoâng
Hai phaùp coù khoâng ñeàu chaúng thaät
Bieát roõ vieäc naøy laø Boà-taùt.
Neáu Boà-taùt bieát vieäc huyeãn hoùa
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng vaäy
Tu tòch tónh xa lìa caùc töôùng
Ñoù laø haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng.
Baïn laønh, phöông tieän laøm cho bieát
Ñeå nghe Phaät maãu chaúng sôï kinh
Baïn aùc ñoàng haønh maø giaùo hoùa
Nhö bình ñöïng nöôùc khoâng beàn ñaâu.
Laøm sao ñöôïc goïi laø Boà-taùt?
Taát caû vieäc vui ñeàu khoâng ñaém
Caàu ñaïo Boà-ñeà khoâng chaáp tröôùc
Theá môùi ñöôïc goïi laø Boà-taùt.
Vì sao goïi laø Ñaïi Boà-taùt?
Ñöôïc nghóa ñeä nhaát trong chuùng sinh
Tröø caùc taø kieán cho chuùng sinh
Vì theá goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
Ñaïi thí, ñaïi tueä, ñaïi oai ñöùc
Phuïng haønh ñöôïc Phaät thöøa toái thöôïng
Phaùt taâm Boà-ñeà ñoä chuùng sinh
Vì theá goïi laø Ñaïi Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Nhö hoùa voâ soá loaøi boán chaân

Vaø chaët ñaàu chuùng tröôùc moïi ngöôøi
Theá gian cuõng vaäy ñeàu huyeãn hoùa
Boà-taùt bieát roài, khoâng sôï haõi,
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc troùi buoäc
Bieát roõ khoâng thaät, khoâng caàu thoaùt
Haønh Boà-ñeà, taâm khoâng chaáp tröôùc
Ñoù laø caùc vò Boà-taùt toái thöôïng.
Laøm sao ñöôïc goïi laø Boà-taùt?
Phuïng haønh Ñaïi thöøa ñoä chuùng sinh
Theå töôùng Ñaïi thöøa nhö hö khoâng
Do ñoù Boà-taùt ñöôïc an vui.
Chieác xe Ñaïi thöøa chaúng theå ñaéc
Mang theo Nieát-baøn ñeán moïi nôi
Haønh maø khoâng thaáy nhö löûa taét
Vì theá goïi laø nhaäp Nieát-baøn
Vieäc laøm Boà-taùt baát khaû ñaéc
Taát caû ba ñôøi ñeàu saïch trong
Saïch trong, khoâng sôï, khoâng hyù luaän
Boà-taùt khi haønh haïnh ñaïi Trí
Vì chuùng sinh phaùt ñaïi Töø bi
Laøm roài, khoâng hieän töôùng chuùng sinh
Boà-taùt vì chuùng sinh phaùt nguyeän
Tu taäp caùc haïnh coù töôùng khoå
Laø coù ngaõ töôùng, chuùng sinh töôùng
Khoâng phaûi haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng
Bieát mình vaø bieát caùc chuùng sinh
Cho ñeán caùc phaùp cuõng y vaäy
Sinh dieät, khoâng hai, khoâng phaân bieät

Ñoù laø haønh Baùt-nhaõ toái thöôïng,
Cho ñeán moïi thöù treân theá giôùi
Ñeàu lìa taát caû phaùp sinh dieät
Trí cam loà toái thöôïng laø ñaây
Vì theá ñöôïc goïi laø Baùt-nhaõ.
Boà-taùt thöïc haønh haïnh nhö vaäy
Roõ bieát phöông tieän khoâng mong caàu
Bieát caùc phaùp boån taùnh khoâng thaät
Neáu khoâng truï vaøo saéc vaø thoï
Cuõng khoâng truï vaøo töôûng vaø haønh
Khoâng truï thöùc laïi truï chaùnh phaùp
Phaåm 2: ÑEÁ THÍCH
Keä Hoan hyû ñòa nhieáp Boá-thí ba-la-maät:
Thöôøng cuøng voâ thöôøng, caùc khoå, vui

Ngaõ vaø voâ ngaõ thaûy ñeàu khoâng
Khoâng truï höõu vi vaø voâ vi
Truï voâ töôùng, haønh, Phaät cuõng vaäy.
Neáu coù caàu Thanh vaên, Duyeân giaùc
Cho ñeán Phaät quaû cuõng nhö vaäy,
Khoâng truï phaùp nhaãn khoâng theå ñöôïc
Nhö qua soâng lôùn, khoâng thaáy bôø.
Ngöôøi nghe phaùp naøy chöùng ñaéc ñònh
Thaønh Chaùnh ñaúng giaùc, chöùng Nieát-baøn,
www.daitangkinh.org
Thaáy taát caû nhö laø chính mình

Nhö Lai goïi hoï laø ñaïi Trí.
Phaät töû ñang an truï ôû boán (Boå-ñaëc-giaø-la) loaøi höõu tình do ñoù
phaûi haønh Ñaïi trí haïnh:
1. Phaùp laønh chaân thaät.
2. Taâm khoâng thoaùi lui.
3. Xöùng ñaùng ñöôïc ngöôøi cuùng döôøng, xa lìa caáu ueá, khoâng
phieàn naõo, khoâng mong caàu.
4. Bình ñaúng vôùi baïn laønh.
Boà-taùt haønh ñaïi Trí nhö vaäy
Khoâng hoïc Thanh vaên vaø Duyeân giaùc
Öa hoïc Nhaát thieát trí Nhö Lai
Hoïc maø khoâng hoïc goïi laø hoïc,
Hoïc khoâng nhaän saéc, khoâng taêng giaûm
Cuõng laïi khoâng hoïc caùc thöù phaùp
Nhieáp thoï laïc hoïc Nhaát thieát trí
Ngöôøi naøo coù coâng ñöùc xuaát ly
Saéc chaúng coù trí chaúng khoâng trí
Thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö vaäy,
Töï taùnh taùnh saéc nhö hö khoâng
Bình ñaúng khoâng hai, khoâng phaân bieät
Boån taùnh voïng töôûng khoâng tôùi bôø
Caûnh giôùi chuùng sinh cuõng nhö vaäy.
Töï taùnh hö khoâng khoâng khaùc gì
Trí tueä theá gian bieát cuõng vaäy
Trí tueä voâ saéc Phaät ñaõ noùi
Lìa taát caû töôûng ñeán bôø kia
Ngöôøi naøo lìa ñöôïc caùc töôûng roài
YÙ lôøi ngöôøi ñoù truï chaân nhö
Ngöôøi ñoù soáng laäu haèng sa kieáp
Khoâng nghe Phaät noùi tieáng chuùng sinh
Chuùng sinh khoâng sinh taùnh thanh tònh

Phaät thuyeát ra ñuû caùc ngoân ngöõ
Goàm ñuû nghóa Baùt-nhaõ toái thöôïng
Phaät quaù khöù thoï kyù cho ta
Ñôøi vò lai chöùng quaû Boà-ñeà.
Phaåm 3: XAÂY THAÙP ÑÖÔÏC COÂNG ÑÖÙC VOÂ LÖÔÏNG
Keä Voâ caáu ñòa nhieáp Trì giôùi ba-la-maät:
Ngöôøi naøo thöôøng thoï trì Baùt-nhaõ

Vieäc laøm thích hôïp vôùi chö Phaät
Dao, kieám, thuoác ñoäc, nöôùc vaø löûa
Cho ñeán caùc ma khoâng theå haïi,
Ngöôøi naøo sau khi Phaät dieät ñoä
Laäp thaùp baûy baùu ñeå cuùng döôøng
Ñaày khaép ngaøn caâu-chi nhö vaäy
Thaùp Phaät ôû haèng sa theá giôùi,
Voâ soá ngaøn caâu-chi chuùng sinh
Duøng caùc thöù höông hoa vi dieäu
Cuùng döôøng voâ soá Phaät ba ñôøi
Voâ löôïng coâng ñöùc ñaõ ñaït ñöôïc,
Cuõng khoâng baèng vieát kinh Baùt-nhaõ
Chö Phaät do ñaáy maø sinh ra
Ngöôøi thoï trì ñoïc tuïng cuùng döôøng
Coâng ñöùc boäi phaàn cuùng thaùp Phaät.
Ñaïi Minh Baùt-nhaõ, Meï chö Phaät
Hay tröø khoå naõo khaép theá gian
Möôøi phöông chö Phaät trong ba ñôøi
www.daitangkinh.org
Hoïc Baùt-nhaõ ñöôïc Voâ thöôïng sö,

Haønh Baùt-nhaõ laøm lôïi chuùng sinh
Hoïc ñaïi Trí chöùng quaû Boà-ñeà
Caùc nieàm vui höõu vi, voâ vi
Taát caû vui töø Baùt-nhaõ sinh.
Nhö gieo caùc gioáng treân maët ñaát
Ñöôïc hoøa hôïp neân sinh nhieàu maøu
Naêm Ba-la-maät vaø Boà-ñeà
Ñeàu töø Baùt-nhaõ maø sinh ra,
Nhö vua Chuyeån luaân khi xuaát haønh
Daãn ñöôøng laø baûy baùu, boán binh
Nöông theo haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng
Taát caû phaùp coâng ñöùc nhoùm hôïp.
Keä Phaùt quang ñòa nhieáp Nhaãn nhuïc ba-la-maät:
Ñeá Thích nghi ngôø baïch Phaät raèng:

Haèng haø sa soá coõi nöôùc Phaät
Coõi Phaät voâ soá nhö haït caûi.
Löïc Baùt-nhaõ roõ heát coõi Phaät
Hieåu roõ Baùt-nhaõ nhö vaäy roài,
Laøm sao khoâng cuùng döôøng coõi Phaät.
Ví nhö vua ñöôïc ngöôøi kính troïng
Ngöôøi truï Baùt-nhaõ cuõng nhö vaäy,
Coâng ñöùc Baùt-nhaõ ôû coõi Phaät
Ngoïc ma-ni giaù trò khoâng baèng,
Cuùng döôøng tuû kinh, nôi ñeå kinh
Seõ ñöôïc phöôùc ñöùc quyù voâ löôïng.
Phaät dieät ñoä, cuùng döôøng xaù-lôïi

Khoâng baèng cuùng döôøng Baùt-nhaõ kinh,
Ngöôøi naøo öa thoï trì cuùng döôøng
Ngöôøi ñoù seõ mau ñöôïc giaûi thoaùt
Tröôùc haønh Boá-thí ba-la-maät
Keá laø Giôùi, Nhaãn, Taán, Thieàn ñònh,
Thoï trì thieän phaùp khoâng theå hoaïi
Chaéc chaén sinh ra taát caû phaùp
Nhö caùc loaïi caây coõi Dieâm-phuø
Vôùi nhieàu maøu saéc, hình khaùc nhau,
Tuy boùng moãi caây coù sai khaùc
Nhöng ñeàu goïi chung laø boùng caây.
Naêm Ba-la-maät, teân tuy khaùc
Baùt-nhaõ ba-la cuøng moät teân,
Taát caû hoài höôùng quaû Boà-ñeà
Ñoàng quy veà moät vò giaùc ngoä.
Phaåm 5: PHÖÔÙC LÖÔÏNG
Keä Dieãm tueä ñòa nhieáp Tinh taán ba-la-maät:
Caùc thöù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc

Boà-taùt xeùt thaáy ñeàu voâ thöôøng
Moãi moãi hieän haønh maø khoâng bieát
Ngöôøi trí thaáy khoâng phaùp, khoâng sinh.
Khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh,thöùc
Phaùp naøy khoâng ñaéc cuõng khoâng sinh
Bieát roõ taát caû phaùp ñeàu khoâng
Nhö hoùa hieän haèng sa coõi Phaät
www.daitangkinh.org
Caùc chuùng sinh chöùng quaû La-haùn

Neáu coù ghi cheùp kinh Baùt-nhaõ
Baûo ngöôøi thoï trì ñöôïc coäng ñöùc,
Laøm sao tu hoïc haïnh cuûa Phaät
Doác tin Baùt-nhaõ caùc phaùp khoâng
Mau chöùng Thanh vaên vaø Duyeân giaùc
Cho ñeán ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà.
Theá gian khoâng gioáng, khoâng sinh caây
Caønh laù hoa quaû ñeàu khoâng coù
Khoâng Phaät, ai chæ taâm Boà-ñeà,
Khoâng Phaïm-thieân, Ñeá Thích, Thanh vaên
Nhö maët trôøi chieáu khaép chö Thieân
Laøm cho thaønh töïu caùc thöù nghieäp.
Phaät trí taâm Boà-ñeà cuõng vaäy
Caùc phaùp coâng ñöùc töø trí sinh,
Neáu ao Voâ nhieät khoâng coù roàng
Thì coõi Dieâm-phuø khoâng coù soâng,
Khoâng coù soâng, hoa quaû khoâng sinh
Khoâng coù caùc baùu trong bieån lôùn.
Theá gian khoâng Phaät khoâng ñaïi Trí
Khoâng trí, coâng ñöùc khoâng taêng tröôûng,
Cuõng khoâng Phaät phaùp ñeå trang nghieâm
Khoâng chaâu baùu trong bieån Boà-ñeà.
Nhö ñom ñoùm saùng ôû theá gian
Taát caû ñeàu hôïp laïi moät choã,
So aùnh maët trôøi chieáu theá gian
Khoâng baèng moät phaàn soá vi traàn.
Μ
Phaåm 6: TUØY HYÛ COÂNG ÑÖÙC
Keä Nan thaéng ñòa nhieáp Thieàn ba-la-maät:
Laïi coù coâng ñöùc cuûa Thanh vaên

Haønh boá thí, trì giôùi quaùn chieáu
Khoâng baèng Boà-taùt phaùt nhaát taâm
Tuøy hyû chuùt ít phaàn tích phöôùc.
Laïi coù voâ soá na-do-tha
Voâ bieân haèng sa caùc coõi Phaät
Quaù khöù, hieän taïi Phaät ñaõ noùi
Phaùp baûo ñoaïn tröø taát caû khoå,
Töø khi phaùt taâm Voâ thöôïng giaùc
Cho ñeán thaønh Phaät vaø nhaäp dieät
Neáu coù bao nhieâu coâng ñöùc Phaät
Ñeàu thaønh phöông tieän Ba-la-maät.
Thanh vaên, Höõu hoïc vaø Voâ hoïc
Caùc phaùp laønh höõu laäu, voâ laäu
Boà-taùt hoài höôùng khaép taát caû
Neân vì theá gian chöùng Boà-ñeà.
Boà-taùt boá thí taâm khoâng truï
Truï taâm chính laø töôùng chuùng sinh,
Coù thaáy, coù nieäm laø chaáp tröôùc
Chaúng phaûi hoài höôùng, thí Boà-taùt.
Nhö vaäy chaúng phaûi thí voâ töôùng
Neân bieát phaùp naøy coù dieät taän
Vieäc phi phaùp chaúng phaûi taâm thí
Môùi ñöôïc goïi laø hoài höôùng thí.
Coù töôùng thí chaúng phaûi chaân thí
Hoài höôùng voâ töôùng chöùng Boà-ñeà,
www.daitangkinh.org
Nhö thöùc aên ngon coù thuoác ñoäc

Phaùp töï chaáp töôùng cuõng nhö vaäy.
Cho neân hoài, thí caàn phaûi hoïc
Chuùng laønh cuûa Phaät ñeàu neân bieát,
Laø sinh, laø töôùng, laø oai löïc
Thaûy ñeàu tuøy hyû hoài höôùng thí.
Ñem coâng ñöùc hoài höôùng Boà-ñeà,
Boà-taùt boá thí ñeàu voâ töôùng
Boá thí nhö vaäy Phaät aán chöùng
Vaäy môùi goïi laø duõng maõnh thí.
Keä Hieän tieàn ñòa nhieáp Trí tueä ba-la-maät:
Voâ soá ngöôøi muø khoâng thaáy ñöôøng

Khoâng moät ngöôøi naøo vaøo ñöôïc thaønh
Tu haønh saùu ñoä thieáu Baùt-nhaõ
Khoâng coù naêng löïc ñeå giaùc ngoä,
Ví nhö veõ töôïng, khoâng veõ maét
Do khoâng coù maét khoâng sinh ñoäng.
Coù thoï haønh ñoái vôùi trí tueä
Goïi laø coù maét vaø coù söùc.
Phaùp traéng ñen höõu vi, voâ vi
Gioáng nhö vi traàn khoâng theå ñöôïc
Trí tueä quaùn chieáu nhö hö khoâng
Goïi laø Baùt-nhaõ xuaát theá gian.
Boà-taùt tin chaéc vaøo haïnh Phaät
Cöùu ñoä voâ soá khoå chuùng sinh
Neáu coøn chaáp tröôùc töôùng chuùng sinh
Chaúng phaûi haønh Baùt-nhaõ toái thöôïng.

Boà-taùt neáu haønh haïnh toái thöôïng
Quaù khöù chöa töøng caàu ñaïi Trí
Nay nghe Baùt-nhaõ töôûng nhö Phaät
Mau chöùng tòch tónh ñaïo Boà-ñeà
Quaù khöù voâ soá kieáp tin Phaät,
Khoâng tin Baùt-nhaõ ba-la-maät
Maø laïi khoâng tin Baùt-nhaõ ba-la-maät
Hoaëc sinh taâm saân haän, phæ baùng
Laø ngöôøi ngu si ñoïa A-tyø.
Ngöôøi naøo muoán chöùng caùc trí Phaät
Maø khoâng toân troïng phaùp Baùt-nhaõ
Nhö ngöôøi buoân vaøo bieån caàu baùu
Maát höôùng ñi ñaønh phaûi trôû veà.

(Phaåm naøy bao goàm Phaåm 9- KHEN NGÔÏI)
Keä Vieãn haønh ñòa nhieáp Phöông tieän ba-la-maät:
Saéc thanh tònh neân quaû thanh tònh

Saéc quaû ñeàu ñoàng Nhaát thieát trí
Neáu khi Nhaát thieát trí thanh tònh
Nhö coõi hö khoâng, khoâng hö hoaïi.
Boà-taùt vöôït ra khoûi ba coõi
Ñoaïn heát phieàn naõo maø hieän sinh
Khoâng giaø, beänh, cheát, hieän dieät ñoä
Ñoù töùc laø haønh haïnh Baùt-nhaõ.
Theá gian chìm ñaém trong saéc duïc
Ngöôøi ngu nhö trong côn gioù loác
www.daitangkinh.org
Nhö nai chaïy quanh ôû trong chuoàng

Ngöôøi trí nhö chim bay treân khoâng.
Khoâng chaáp tröôùc saéc, khoâng thoï, töôûng
Cuõng khoâng haønh, thöùc laø thanh tònh
Lìa ñöôïc phieàn naõo nhô nhö vaäy
Giaûi thoaùt laø haønh ñaïi Trí Phaät.
Boà-taùt haønh ñaïi Trí nhö vaäy
Ñöôïc lìa caùc töôùng, thoaùt luaân hoài
Nhö maët trôøi thoaùt khoûi nhaät thöïc
AÙnh saùng chieáu xa khaép theá gian,
Löûa ñoát caây coû vaø röøng nuùi
Nhö taát caû phaùp taùnh thanh tònh
Quaùn nhö vaäy cuõng khoâng phaûi quaùn
Μ
Phaåm 10: XÖNG TAÙN COÂNG ÑÖÙC
Keä Baát ñoäng ñòa nhieáp Nguyeän ba-la-maät vaø Thieän tueä ñòa
nhieáp Löïc ba-la-maät:
Ñeá Thích thieân chuû baïch Phaät raèng:
Taïi sao Boà-taùt haønh trí tueä?
Phaät ñaùp uaån giôùi soá vi traàn
Boà-taùt khoâng coù uaån giôùi naøy.
Boà-taùt haønh laâu neân bieát ñöôïc
Taïo thaéng duyeân vôùi voâ soá Phaät
Ngöôøi môùi hoïc nghe lieàn nghi ngôø
Hoaëc khoâng mong caàu maø khoâng hoïc,
Nhö ngöôøi ñi saâu vaøo ñöôøng hieåm
Boãng thaáy muïc ñoàng ôû cuoái ñöôøng
Taâm an oån khoâng lo sôï giaëc
Bieát gaàn ñeán thaønh khoâng coøn xa.

Neáu nghe Baùt-nhaõ toái thöôïng roài
Laïi mong caàu ñöôïc quaû Boà-ñeà
Nhö ñöôïc an oån khoâng sôï haõi
Taâm vöôït La-haùn, Duyeân giaùc ñòa.
Ví nhö ngöôøi ñeán xem bieån lôùn
Tröôùc thaáy nuùi röøng vaø caây lôùn
Thaáy caûnh toát ñeïp ñaùng meán naøy
Bieát gaàn ñeán bieån chaúng coøn xa,
Neáu Boà-taùt phaùt taâm voâ thöôïng
Nghe Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña naøy
Tuy raèng chöa ñöôïc Phaät thoï kyù
Nhöng quaû Boà-ñeà cuõng khoâng xa.
Nhö muøa xuaân caây coû sinh tröôûng
Bieát khoâng laâu seõ coù hoa quaû
Neáu ngöôøi thoï trì ñöôïc Baùt-nhaõ
Khoâng bao laâu seõ chöùng Boà-ñeà,
Cuõng nhö ngöôøi nöõ ñaõ mang thai
Ñuû möôøi thaùng aét ñeán ngaøy sinh
Neáu Boà-taùt nghe Baûo Ñöùc Taïng
Laø ñieàm laønh baùo mau thanh Phaät.
Ngöôøi haønh Baùt-nhaõ ba-la-maät
Thaáy saéc khoâng taêng cuõng khoâng giaûm
Thaáy phaùp, phi phaùp nhö phaùp giôùi
Khoâng caàu tòch tónh töùc Baùt-nhaõ.
Ngöôøi thöïc haønh khoâng nghó Phaät phaùp
Khoâng nghó ñuû löïc vaø tòch tónh
Haønh voâ töôùng: lìa nghó, khoâng nghó
Laø haønh haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng.
Μ
www.daitangkinh.org
Phaåm 11: MA
Keä Phaùp vaân ñòa nhieáp Trí tueä – bôø beân kia:
Phaät baûo Thieän Hieän haõy laéng nghe!
Phaøm phu, Thanh vaên vaø Duyeân giaùc
Ñoù goïi laø ñòa vò Nhö Lai.
Neáu taát caû nhö nhau khoâng ngaïi
Coù khen ngôïi nhöng lìa lôøi noùi
Döïa vaøo maø quaùn chieáu Nhö Lai
Cho ñeán ñaït thaønh Sôû taùc trí,
Truï giöõ Phaät ñòa ñaïi kim cang
Quaùn saùt voâ töôùng truï hö khoâng
Neân bieát khoâng lìa gioáng cuûa Phaät.
Thieän Hieän laïi baïch Ñöùc Theá Toân:
Theá naøo laø ma söï Boà-taùt?
Phaät baûo vieäc ma aáy raát nhieàu,
Nay ta löôït noùi cho oâng roõ.
Ma coù voâ löôïng söï bieán hoùa
Neân khi cheùp Baùt-nhaõ toái thöôïng
Mau lìa cung trôøi nhö ñieän chôùp
Ñeán vôùi theá gian laøm vieäc ma,
Hoaëc thò hieän thích noùi ñieàu muoán
Hoaëc khoâng nghe nhaän, laïi saân haän
Khoâng noùi teân hoï vaø doøng doõi
Vieäc ma nhö vaäy caàn neân bieát.
Ngu si khoâng trí, khoâng phöông tieän
Khoâng reã laøm sao coù laù caønh
Nghe Baùt-nhaõ roài caàu kinh khaùc
Nhö boû caû voi chæ laáy chaân;
Nhö ngöôøi ñaõ ñöôïc traêm moùn aên
Maø laïi cho côm laø ngon nhaát

Boà-taùt ñaõ ñöôïc Baùt-nhaõ roài
Laïi boû mong caàu quaû La-haùn;
Hoaëc laø öa caàu ñöôïc lôïi döôõng
Chaáp tröôùc doøng hoï, löu daáu veát
Xaû boû chaùnh phaùp, laøm phi phaùp
Ñoù laø ma daãn vaøo taø ñaïo.
Ngöôøi naøo nghe phaùp toái thöôïng naøy
Ñoái vôùi Phaùp sö neân tin troïng.
Bieát ma, Phaùp sö khoâng chaáp tröôùc
Daàu thaân coù vui hay khoâng vui.
Laïi coù voâ soá caùc thöù ma
Nhieãu loaïn voâ soá chuùng Bí-soâ
Mong caàu trì tuïng Baùt-nhaõ naøy
Khoâng theå ñöôïc, baûo vaät voâ giaù,
Trí tueä Phaät maãu thaät khoù ñöôïc
Boà-taùt sô taâm muoán mong caàu
Möôøi phöông chö Phaät ñeàu hoä veä
Taát caû caùc ma khoâng theå haïi.
www.daitangkinh.org
KINH PHAÄT THUYEÁT PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC

TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT
QUYEÅN TRUNG
Phaåm 12: HIEÄN THEÁ
Nhö meï thöông con luùc taät beänh

Thöôøng laøm cho cha meï saàu lo
Möôøi phöông Phaät töø Baùt-nhaõ sinh
Baùt-nhaõ thaâu nhieáp cuõng nhö vaäy.
Taát caû chö Phaät trong ba ñôøi
Ñeán khaép möôøi phöông cuõng nhö vaäy
Ñeàu töø Phaät maãu Baùt-nhaõ sinh
Baûo hoä caû taâm haïnh chuùng sinh.
Caùc Ñöùc Nhö Lai trong theá gian
Cho ñeán Duyeân giaùc vaø La-haùn
Kòp ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät
Chæ moät vò phaùp: lìa phaân bieät.
Trí Boà-taùt quaù khöù, hieän taïi
Nhaát nhaát ñeàu truù, haønh phaùp khoâng
Caùc Boà-taùt haønh ñuùng nhö thaät
Vì theá Nhö Lai goïi laø Phaät.
Vöôøn Baùt-nhaõ hoa traùi sum sueâ
Phaät nhôø Baùt-nhaõ neân vui veû
Möôøi Löïc caùc caên ñeàu thanh tònh
Chuùng sanh möôøi phöông cuøng tònh chuùng,
Cho ñeán chuùng Thanh vaên vaây quanh
SOÁ 229 –KINH PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC TAÏNG BAÙT-NHAÕ..., q. trung 825
Nuùi cao Baùt-nhaõ ba-la-maät

Möôøi phöông chö Phaät ñeàu nöông töïa
Chuùng sinh ba ñöôøng ñöôïc cöùu hoä.
Ñoä roài khoâng sinh töôùng chuùng sinh
Sö töû ôû nuùi roáng tieáng lôùn
Caùc thuù nghe tieáng ñeàu kinh sôï
Phaät nöông Baùt-nhaõ phaùt dòu aâm,
Ngoaïi ñaïo taø ma ñeàu khieáp sôï
Nhö maët trôøi chieáu treân hö khoâng
Caùc töôùng hieän baøy khaép maët ñaát
Vua phaùp truï Baùt-nhaõ cuõng vaäy,
Thuyeát dieäu phaùp vöôït qua soâng aùi
Saéc voâ töôùng, thoï cuõng voâ töôùng
Cho ñeán töôûng, haønh cuõng nhö vaäy,
Thöùc cuõng ñoàng nhö caùc phaùp kia
Chö Phaät noùi phaùp naøy voâ töôùng
Khôûi thaáy töôùng chuùng sinh, hö khoâng
Hö khoâng: voâ töôùng, khoâng theå ñaéc
Phaät thuyeát caùc phaùp khoâng töông öng
Khoâng thuyeát töôùng chaúng khoâng, chaúng coù.
Phaåm 13: CHAÚNG NGHÓ BAØN
Neáu thaáy taát caû phaùp nhö vaäy

Taát caû ngaõ kieán thaûy ñeàu boû
Thöïc haønh phaùp Phaät, phaùp Thanh vaên
Ñeàu töø Baùt-nhaõ maø thaønh töïu.
Nhö vua khoâng laøm trong thaønh aáp
Nhöng khi coù vieäc töï hoaøn thaønh
www.daitangkinh.org
Boà-taùt lìa töôùng nöông Baùt-nhaõ

Töï nhieân ñöôïc phaùp coâng ñöùc Phaät.
Neáu Boà-taùt phaùt taâm kieân coá

Tu haønh haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng
Seõ vöôït qua Thanh vaên, Duyeân giaùc
Mau chöùng ñöôïc ñaïo quaû Boà-ñeà.
Nhö ngöôøi muoán vöôït qua bieån lôùn
Maø thuyeàn taøu ñang bò vôõ tan
Khoâng nhôø goã vaùn, khoâng toaøn maïng
Neáu baùm vaøo seõ ñeán bôø kia.
Ngöôøi naøo khoâng phaùt taâm kieân coá
Nöông vaøo Baùt-nhaõ caàu giaûi thoaùt
Chìm bieån luaân hoài khoâng luùc ra
Nôi aáy khoå naõo: sinh, giaø, cheát.
Neáu coù loøng tin trì Baùt-nhaõ
Hieåu taùnh höõu voâ, thaáy chaân nhö
Laø ngöôøi ñöôïc taøi loäc, phöôùc trí
Mau chöùng quaû Boà-ñeà toái thöôïng.
Nhö ngöôøi gaùnh nöôùc baèng thuøng ñaát
Bieát khoâng beàn chaéc, mau hö hoaïi
Neáu duøng thuøng beàn chaéc ñöïng nöôùc
Seõ khoâng hö hoaïi, khoâng sôï lo.
Nhöõng Boà-taùt khoâng ñuû loøng tin
Xa lìa Baùt-nhaõ caàu thoaùi lui.
Coøn phaùt loøng tin trì Baùt-nhaõ
Seõ vöôït Thanh vaên, chöùng Boà-ñeà
Chöa coù ngöôøi buoân naøo ñi bieån

Maø khoâng laøm thuyeàn lôùn kieân coá,
Ñi thuyeàn kieân coá khoâng lo sôï
Ñöôïc chaâu baùu, ñöôïc ñeán bôø kia
Boà-taùt tín taâm cuõng nhö vaäy
Lìa haïnh Baùt-nhaõ, xa Boà-ñeà.
Ngöôøi tu haønh ñaïi Trí toái thöôïng
Seõ ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà
Nhö ngöôøi traêm tuoåi bò beänh hoaïn
Khoâng theå töï mình ñi ñöùng ñöôïc,
Neáu coù hai ngöôøi dìu hai beân
Tuøy yù ñi ñöùng khoâng sôï seät.
Boà-taùt maø löïc Baùt-nhaõ keùm
Thì khoâng theå ñeán bôø giaùc ngoä
Phaûi thöïc haønh phöông tieän toái thöôïng
Ñeå ñöôïc quaû Boà-ñeà khoâng ngaïi.
Phaåm 15: THIEÂN
Coù Boà-taùt truï vaøo Sô ñòa

Phaùt loøng tin haønh haïnh Baùt-nhaõ
Ñeå caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà
Gaàn guõi baïn laønh vaø baäc Trí.
Laøm sao ñöôïc coâng ñöùc ñaïi Trí
Neân töø Baùt-nhaõ ba-la-maät
Taát caû caùc phaùp Phaät nhö vaäy
Coù ñöôïc coâng ñöùc nhôø baïn laønh,
Tu haønh saùu ñoä haïnh Baùt-nhaõ
Taát caû hoài höôùng quaû Boà-ñeà
www.daitangkinh.org
Phaät uaån khoâng coù, khoâng theå caàu

Chôù noùi vaäy cho haøng Sô ñòa.
Boà-taùt tu haønh bieån coâng ñöùc
Cöùu voâ soá ngöôøi ôû theá gian
Caàu Boà-ñeà, taâm lìa ñieân ñaûo
Thuyeát phaùp toái thöôïng saùng nhö ñieän,
Neân phaùt taâm Boà-ñeà voâ thöôïng
Khoâng caàu tieáng khen, khoâng saân giaän
Lìa uaån, thöùc, giôùi vaø ba thöøa
Khoâng thoaùi, khoâng ñoäng, khoâng chaáp thuû,
Phaùp haønh nhö vaäy ñöôïc voâ ngaïi
Thoâng ñaït lyù maàu, lìa voïng töôûng
Tin nghe Baùt-nhaõ roài giaùo hoùa
Bieát Boà-taùt naøy truï baát thoaùi.
Phaät phaùp roäng saâu khoù bieát ñöôïc
Khoâng coù ngöôøi chöùng, khoâng theå ñaéc
Vì lôïi ích, neân chöùng Boà-ñeà
Chaúng phaûi phaùt sô taâm ñaõ bieát,
Chuùng sinh ngu si laïi meâ muoäi
Öa soáng ôû ñôøi caàu caûnh giôùi
Maø phaùp khoâng truï khoâng coù ñaéc
Töø khoâng choã truï sinh theá gian.
Phaåm 16: NHÖ THAÄT
Coõi phöông Ñoâng hö khoâng voâ bieân

Phöông Nam, Taây, Baéc cuõng nhö vaäy
Cho ñeán treân döôùi vaø boán goùc,
Hoaøn toaøn khoâng töôùng, khoâng phaân bieät.
Quaù khöù vò lai vaø hieän taïi

Taát caû phaùp Phaät vaø Thanh vaên
Ñeàu nhö thaät, khoâng theå naém baét
Khoâng naém baét neân khoâng phaân bieät.
Boà-taùt öa caàu phaùp nhö vaäy
Neân haønh haïnh Baùt-nhaõ phöông tieän
Lìa heát töôùng töùc laø Boà-ñeà
Boà-taùt neáu lìa laáy ñaâu chöùng.
Nhö chim bay ñöôïc traêm do-tuaàn
Gaõy caùnh khoâng bay ñöôïc moät nöûa
Trôøi Ñao-lôïi vaø ngöôøi theá gian
Queân maát Baùt-nhaõ neân töï ñoïa,
Tuy haønh naêm Ba-la-maät tröôùc
Traûi qua raát nhieàu voâ soá kieáp
Laïi duøng nguyeän lôùn ñeå nuoâi döôõng
Lìa phöông tieän lieàn ñoïa Thanh vaên,
Öa haønh Phaät trí taâm bình ñaúng
Gioáng nhö cha meï vì taát caû
Maø laøm lôïi ích vaø töø bi
Thöôøng kheùo noùi giaùo phaùp vi dieäu.
Phaåm 17: ÑIEÀM TOÁT LAØNH ÔÛ ÑÒA VÒ KHOÂNG THOAÙI

CHUYEÅN
Phaåm naøy thu nhieáp khaép aùnh saùng Phaät ñòa:

Boà-taùt baát thoaùi raát thuø thaéng
Lìa töôùng noùi nghe, laøm sao thuyeát
Xin Phaät giaûng noùi taïng coâng ñöùc,
www.daitangkinh.org
Khoâng truï Sa-moân, Baø-la-moân

Haønh möôøi ñieàu thieän, xa ba ñöôøng
Baäc Ñaïi trí lìa taát caû töôùng
Nhö tieáng voïng töø trong hang nuùi,
Neáu muoán giaùo hoùa phaùp voâ ngaïi
Thì luoân kheùo noùi caùc giaùo phaùp
Boán oai nghi ñi, ñöùng, naèm, ngoài
Moät nieäm quaùn taâm ñeàu thoâng ñaït.
Ba nghieäp trong saïch nhö vaûi traéng
Khoâng vì lôïi döôõng neân vui phaùp
Tröø caûnh giôùi ma, giaùo hoùa ngöôøi
Quaùn Töù thieàn maø khoâng an truï,
Khoâng caàu tieáng khen, khoâng saân haän
Cho ñeán khoâng oâ nhieãm buïi traàn
Hoaëc laø giaøu sang vaø thoaùt maïng
Khoâng nhieãm chuùt gì cuûa duïc traàn,
Xöa nay vaéng laëng ñeàu khoâng coù
Qua laïi nhau ñeàu coù nghieäp duyeân
Neáu caàu thanh tònh, khoâng thoaùi chuyeån
Neân haønh haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng,
Caàu Chaùnh bieán tri, taâm nhuùn nhöôøng
Khoâng caàu Nhò thöøa, lìa bieân ñòa
Vì phaùp xaû thaân nhö Tu-di
Ñoù laø Boà-taùt khoâng thoaùi chuyeån.
Μ
Phaåm 18: KHOÂNG
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thaâm saâu

Xöa nay vaéng laëng khoâng hình töôùng
Nhö bieån saâu gaäy khoâng doø ñöôïc
Ñaéc Baùt-nhaõ uaån cuõng nhö vaäy.
Boà-taùt bieát phaùp thaäm thaâm naøy
An truï chaân nhö khoâng theå nhieãm
Saùu traàn, möôøi hai giôùi, theå khoâng
Khoâng uaån laøm sao coù ñöôïc phöôùc,
Nhö ngöôøi nghó ñeán caûnh duïc nhieãm
Taâm ñaém nöõ saéc nhö maét thaáy
Cho ñeán moãi ngaøy luoân nhôù nghó
Boà-taùt nghó hieåu cuõng nhö vaäy.
Neáu traûi qua nhieàu kieáp boá thí
Ngöôøi trì giôùi, La-haùn, Duyeân giaùc
Khoâng baèng noùi, haønh phaùp Baùt-nhaõ
Traêm ngaøn vaïn phaàn khoâng baèng moät,
Neáu Boà-taùt quaùn lyù Baùt-nhaõ
An truï thuyeát phaùp maø khoâng töôùng
Hoài höôùng taát caû chöùng Boà-ñeà
Laøm Thaày ba coõi maø khoâng coù
Noùi phaùp thaønh töïu maø voâ töôùng
Chaúng khoâng, chaúng thaät, chaúng theå ñaéc
Thöïc haønh nhö vaäy laø giaùc trí
Thaønh töïu ñöôïc nghóa lyù voâ bieân
Trong moät nieäm bieát taát caû phaùp
Tin lôøi Phaät daïy vaø ngöôøi giaûng
Trong voâ soá kieáp nhöõng ñieàu thuyeát.
Phaùp giôùi khoâng taêng, cuõng khoâng giaûm
www.daitangkinh.org
Goïi laø Ba-la-maät cuûa Phaät

Boà-taùt nöông Baùt-nhaõ thuyeát phaùp
Taâm khoâng ñaém tröôùc vaøo tieáng taêm
Cuõng khoâng noùi: chöùng Voâ thöôïng giaùc.
Phaåm 19: NGANG NGA THIEÂN TYÛ
Ví nhö ñeøn saùng do caùc duyeân

Nhôø daàu, môõ, tim ñeøn vaø löûa
AÙnh saùng chaúng töø tim, löûa, daàu
Khoâng löûa, khoâng tim, ñeøn khoâng saùng.
Neáu coù Boà-taùt môùi phaùt taâm
Khoâng caàu quaû Voâ thöôïng Chaùnh giaùc
Laøm sao chöùng ñöôïc quaû Boà-ñeà
Do ñoù cuõng khoâng ñöôïc tòch tónh.
Töø haït gioáng sinh caây, hoa, quaû
Khoâng coù gioáng hoa quaû ñeàu khoâng
Phaùt taâm khoâng caàu quaû Boà-ñeà
Tu haønh roát cuoäc khoâng ñaéc quaû,
Töø haït gioáng sinh ra thoùc luùa
Quaû kia chaúng coù cuõng chaúng khoâng
Ñaïo quaû Boà-ñeà cuõng nhö huyeãn
Xa lìa höõu taùnh vaø voâ taùnh.
Vì nhö nhöõng gioït nöôùc raát nhoû
Daàn daàn cuõng chaûy ñaày boàn lôùn
Sô taâm mong caàu quaû Voâ thöôïng
Haønh chaùnh phaùp laâu ngaøy aét chöùng,
Thöïc haønh Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän
Khoâng caàu tòch tónh, khoâng hình töôùng
Nhö ngöôøi laùi ñoø kheùo qua soâng

Khoâng taáp hai beân, chaúng giöõa doøng.
Boà-taùt tu haønh khoâng chaáp tröôùc
Môùi ñöôïc Phaät thoï kyù Boà-ñeà,
Neáu bieát Boà-ñeà khoâng choã coù
Ñoù laø thöïc haønh Baùt-nhaõ Phaät.
Nhö ñöôøng ñi nhieàu beänh, ñoùi khaùt
Boà-taùt ñi vaøo khoâng lo sôï
Ngöôøi sau bieát roài lieàn qua laïi
Khoâng chòu chuùt xíu khoå naõo naøo.
Phaåm 20: THIEÄN GIAÛI PHÖÔNG TIEÄN
Boà-taùt vaâng giöõ Baùt-nhaõ Phaät

Bieát uaån xöa nay voán khoâng sinh
Phaät phaùp, coõi chuùng sinh ñeàu khoâng
Duøng Khoâng, Tam-muoäi, phaùt Bi, Trí,
Nhö ngöôøi coù ñöùc, söùc hôn heát
Hieåu roõ taát caû phaùp huyeãn hoùa
Cho ñeán binh khí, ngöôøi thôï kheùo
Coù theå moät loøng vì theá gian,
Cha meï, vôï con cuûa ngöôøi ñoù
Treân ñöôøng daïo chôi gaëp keû thuø
Nhieàu ngöôøi bieát ngöôøi duõng maõnh vaäy,
Hoï an vui veà, khoâng lo sôï.
Boà-taùt ñaïi Trí vì chuùng sinh
An truï vaøo Thieàn ñònh thöù nhaát
Haøng phuïc boán ma, lìa Nhò thöøa
Cuõng khoâng mong caàu quaû Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org
Ví nhö hö khoâng, khoâng choã coù

Ñaát, nöôùc, gioù, löûa ñeàu nöông ñoù
Chuùng sinh ôû ñôøi ñöôïc an vui
Hö khoâng: khoâng yù truï, chaúng truï,
Boà-taùt truï khoâng cuõng nhö vaäy
Caùc thöù töôùng hieän ôû theá gian
Do trí nguyeän löïc cuûa chuùng sinh
Chaúng phaûi tòch tónh, chaúng phaûi khoâng.
Boà-taùt luùc thöïc haønh ñaïi Trí
Truï vaøo thieàn ñònh, khoâng, tòch tónh
Trong ñoù khoâng thaáy taát caû töôùng
Cuõng laïi khoâng thaáy khoâng coù töôùng,
Boà-taùt haønh phaùp moân giaûi thoaùt
Khoâng caàu tòch tónh, khoâng haønh töôùng
Nhö chim bay qua laïi hö khoâng
Khoâng truï hö khoâng, khoâng truï ñaát,
Cuõng nhö coù ngöôøi taäp baén teân
Kieân trì luyeän taäp qua nhieàu naêm
Luyeän taäp laâu ngaøy ñöôïc thaønh thaïo
Baén moãi muõi teân ñeàu truùng ñích.
Haønh Baùt-nhaõ toái thöôïng cuõng vaäy
Tu taäp trí tueä vaø phöông tieän
Thaúng ñeán ñieàu thieän ñöôïc vieân maõn
Môùi ñöôïc thaàn thoâng, löïc toái thöôïng.
Neáu Bí-soâ chöùng thaàn thoâng löïc
Truï hö khoâng, bieán hoùa thaàn thoâng
Boán oai nghi ñi, ñöùng, naèm, ngoài
Traûi nhieàu kieáp khoâng heà moûi meät.
Boà-taùt truï vaøo khoâng cuõng vaäy
Thöïc haønh voâ töôùng ñeán bôø giaùc
Thöïc haønh caùc haïnh ôû theá gian

Traûi qua nhieàu kieáp thaám moûi meät,
Nhö vaøo ñöôøng hieåm gaëp gioù lôùn
Chuù taâm hai tay naém chaët duø
Ngöôøi naøy lo sôï khoâng ñi ñöôïc
Maõi tôùi gioù laën môùi daùm ñi.
Boà-taùt ñaïi Trí truï ñaïi Bi
Phöông tieän trí tueä laø hai tay
Caàm duø Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän
Thaáy phaùp khoâng truï nôi tòch tónh,
Nhö ngöôøi tìm baùu ñeán ñöôïc nôi
Laáy ñöôïc, an vui trôû veà nhaø
Ngöôøi aáy thoûa maõn taâm an vui
Quyeán thuoäc naøo mang loøng khoå naõo.
Ñeán ñaûo baùu khoâng naøy cuõng vaäy
Ñaéc ñöôïc baùu: Caên, Löïc, Thieàn ñònh
Boà-taùt khoâng truï taâm hoan hyû
Laøm caùc chuùng sinh lìa khoå naõo,
Ngöôøi buoân muoán lôïi ích neân ñi
Ñeán ngoõ heûm, xoùm laøng, thaønh aáp
Tuy ñöôïc cuûa baùu cuõng khoâng ôû
Trí lôùn bieát ñöôøng neân trôû veà.
Boà-taùt ñaïi Trí ñeàu bieát roõ
Trí giaûi thoaùt Thanh vaên, Duyeân giaùc
Cho ñeán Phaät trí cuõng khoâng truï
Huoáng laø thöïc haønh ñaïo höõu vi.
Boà-taùt ñaïi trí vì theá gian
Truï ñònh: Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän
Neáu ñöôïc thanh tònh, khoâng chaáp tröôùc
Môùi coù theå bieát ñöôïc voâ vi.
www.daitangkinh.org
Nhö chöa noùi teân, ngöôøi chöa bieát

Noùi ra roài, moïi ngöôøi ñeàu bieát
Boà-taùt thöïc haønh moân giaûi thoaùt
Ñöôïc nghe baïn laønh daïy phaùp naøy.
Boà-taùt nghe phaùp thaâm saâu ñoù
Ñoái vôùi caùc caên ñeàu thoâng suoát
Truï phaùp Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän
Khoâng thoaùi khoâng nghó, khoâng thoï kyù.
Quaùn ba coõi gioáng nhö moäng aûo
Khoâng caàu-quaû Thanh vaên, Duyeân giaùc
Nhö Phaät vì theá gian noùi phaùp
Neân thoï kyù ngoâi vò baát thoaùi.
Bieát chuùng sinh ñoïa trong ba ñöôøng
Phaùt nguyeän luoân luoân dieät tröø aùc
Ñem löïc chaân thaät dieät löûa uaån
Neân thoï kyù ngoâi vò baát thoaùi.
Caùc sao xaáu aùc vaø quyû thaàn
Taïo caùc thöù taät bònh theá gian
Nguyeän löïc chaân thaät ñeàu dieät tröø
Baäc voâ ngaõ cuõng neân thoï kyù.
Phaåm 21: MA NGHIEÄP
Ta ñöôïc thoï kyù khoâng naêng, sôû

Nguyeän löïc chaân thaät ñöôïc taêng tröôûng
Neáu thaáy thoï kyù vaø naêng sôû
Ñoù laø chaáp tröôùc vaø trí nhoû.
Boà-taùt chaáp tröôùc, ma lieàn bieát
Hieän ra baïn thaân ñeán khuaáy nhieãu
Hoaëc laøm cha meï trong baûy ñôøi

Noùi oâng ñöôïc thoï kyù teân ñoù.
Ma hieän ra laøm voâ soá töôùng
Ñeàu noùi thöông, laøm lôïi cho oâng
Boà-taùt nghe roài sinh vui möøng
Ñoù laø trí nhoû chaáp vieäc ma.
Hoaëc ôû thaønh thò hay xoùm laøng
Nôi vaéng beû nuùi röøng hoang daõ
Töï khen ñöùc mình, cheâ bai ngöôøi
Trí nhoû neân bieát bò ma xuùi,
Duø ôû trong thaønh thò, xoùm laøng
Khoâng caàu chöùng Thanh vaên, Duyeân giaùc
Taâm naøy chæ vì ñoä chuùng sinh
Neân ta goïi ñoù laø Boà-taùt.
ÔÛ nuùi saâu naêm traêm do-tuaàn
Cuøng loaøi thuù döõ soáng nhieàu naêm
Hoaëc kieâu maïn, chaáp ngaõ, böùc baùch
Hoaëc khoâng phaân bieät bieát Boà-taùt
Boà-taùt ôû ñoù vì theá gian
Chöùng ñaéc löïc thieàn ñònh, giaûi thoaùt
Haïnh tòch tónh chaáp gì sôn daõ
Neân bieát ñoù laø vieäc cuûa ma.
Tuy ôû thaønh thò hay röøng nuùi
Thích quaû Boà-ñeà, lìa hai thöøa
Tu haïnh naøy, lôïi ích theá gian
Nhaát taâm bình ñaúng laø Boà-taùt.
www.daitangkinh.org
Phaåm 22: THIEÄN HÖÕU
Coù baäc Ñaïi trí, nöông Thaày hoïc

Mau chöùng ñaéc quaû Voâ thöôïng giaùc
Cuõng nhö thaày thuoác chöõa caùc beänh
Theo hoïc baïn laønh, taâm khoâng ngôø.
Boà-taùt thöïc haønh, haïnh Boà-ñeà
Nöông vaøo baïn laønh Ba-la-maät
Quaû toái thöôïng coù theå ñieàu phuïc
Laøm hai vieäc chöùng quaû Boà-ñeà.
Quaù khöù, vò lai, möôøi phöông Phaät
Thöïc haønh chaùnh ñaïo, khoâng ñöôøng khaùc
Thöïc haønh haïnh Boà-ñeà toái thöôïng
Thuyeát Ba-la-maät nhö ñieän chôùp,
Nhö Baùt-nhaõ Khoâng, Voâ töôùng
Bieát töôùng caùc phaùp cuõng nhö vaäy
Bieát taát caû phaùp thaûy ñeàu khoâng
Ñoù goïi laø haønh Baùt-nhaõ Phaät.
Ñaém say saéc duïc vaø aên uoáng
Thöôøng bò luaân hoài chaúng nghó ngöøng
Ngöôøi ngu si ñeàu kieán ñieân ñaûo
Phaùp khoâng thaät töôûng cho laø thaät,
Nhö nghi coù ñoäc trong thöùc aên
Do voïng töôûng naøy neân khoâng aên
Ngöôøi ngu voïng taâm, sinh ngaõ töôûng
Do ngaõ töôûng naøy neân coù sinh töû.
Cuõng nhö thöôøng noùi caùc phieàn naõo
Ñoái vôùi phieàn naõo, khoâng chaáp töôùng
Phieàn naõo, thanh tònh ñeàu khoâng coù
Vaäy Boà-taùt naøy bieát Baùt-nhaõ.
Nhö chuùng sinh trong coõi Dieâm-phuø

Ñeàu phaùt taâm Boà-ñeà voâ thöôïng
Boá thí traûi qua haøng traêm kieáp
Hoài höôùng taát caû chöùng Boà-ñeà.
Neáu nhö coù ngöôøi trong moät ngaøy
Thöïc haønh haïnh Baùt-nhaõ toái thöôïng
Boá thí ngaøn kieáp khoâng baèng moät
Coâng ñöùc cuûa ngöôøi haønh Baùt-nhaõ.
Boà-taùt ñaïi Bi haønh Baùt-nhaõ
Vì ñoä chuùng sinh khoâng khôûi töôûng
Thöôøng haønh haïnh khaát thöïc trong nöôùc
Chöùng ñaéc taát caû danh ñaïi Trí,
Boà-taùt muoán ñoä thoaùt trôøi ngöôøi
Cho ñeán caùc khoå trong ba ñöôøng
Laøm cho mau ñeán bôø giaùc ngoä
Sieâng naêng haønh Baùt-nhaõ ngaøy ñeâm.
Nhö ngöôøi mong caàu baùu voâ giaù
Phaûi vöôït qua bieån lôùn, hieåm naïn
Khoâng sôï haõi thì môùi ñaït ñöôïc
Döùt tröø buoàn lo, ñöôïc an vui,
Caàu vaät baùu Boà-ñeà cuõng vaäy
Sieâng thöïc haønh coâng ñöùc Baùt-nhaõ
Ñöôïc baùu voâ thöôïng, khoâng chaáp xaû
Boà-taùt mau chöùng quaû Boà-ñeà.
www.daitangkinh.org
KINH PHAÄT THUYEÁT PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC

TAÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-MAÄT
QUYEÅN HAÏ
Phaåm 23: PHAÙP VÖÔNG
Maët trôøi chieáu saùng khaép theá gian

Xua tan maây, che, dieät boùng toái
AÙnh saùng ñom ñoùm vaø caùc sao
Cho ñeán traêng troøn ñeàu bò khuaát.
Boà-taùt truï khoâng, voâ töôùng, nguyeän
Thöïc haønh haïnh ñaïi Trí toái thöôïng
Vöôït qua La-haùn vaø Duyeân giaùc
Phaù tröø taát caû caùc taø kieán
Nhö vöông töû boá thí vaät baùu
Töï taïi laøm lôïi ích chuùng sinh
Chuùng sinh vui veû ñeàu thuaän theo
Khoâng lo coù ngöôøi noái ngoâi vua.
Boà-taùt sieâng naêng haønh ñaïi Trí
Thí phaùp cam loà lôïi quaàn sinh
Taát caû trôøi ngöôøi ñeàu yeâu thích
Nhaát ñònh seõ chöùng ngoâi Phaùp vöông.
Μ
SOÁ 229 –KINH PHAÄT MAÃU BAÛO ÑÖÙC TAÏNG BAÙT-NHAÕ..., q. haï 841
Phaåm 24: NGAÕ
Ma sôï Boà-taùt ñaéc Phaùp vöông

Tuy ôû Thieân cung cuõng thöôøng sôï
Phoùng löûa, saám seùt, hieän caùc töôùng,
Muoán laøm cho Boà-taùt thoaùi taâm
Boà-taùt ñaïi Trí, taâm khoâng ñoäng,
Ngaøy ñeâm thöôøng quaùn nghóa Baùt-nhaõ
Nhö chim treân khoâng, taâm thö thaùi,
Taát caû vieäc ma ñeàu khoâng sôï.
Neáu Boà-taùt khôûi taâm saân giaän
Ngaøy ñeâm chia reõ hoaëc ñaáu tranh
Thì ma hoan hyû vaø phaán chaán
Bôûi Boà-taùt naøy lìa Phaät trí
Boà-taùt saân haän hoaëc tranh caõi
Quyû Tyø-xaù-taû seõ tìm caùch
Nhaäp trong thaân taâm Boà-taùt aáy
Ma laøm Boà-taùt thoaùi, Boà-ñeà.
Boà-taùt ñaõ hoaëc chöa thoï kyù
Hoaëc khôûi saân haän hoaëc tranh caõi
Cho ñeán taâm nieäm ñeàu sai quaáy
Bieát roài laïi caøng sieâng tu haønh
Boà-taùt nghó nhôù ñeán chö Phaät
Ñeàu töø nhaãn nhuïc chöùng Boà-ñeà
Phaùp saùm hoái giöõ gìn chaùnh haïnh
Laø phaùp Phaät daïy ñeå tu haønh.
www.daitangkinh.org
Phaåm 25: GIÔÙI
Neáu hoïc giôùi phaùp coù chaáp töôùng

Vôùi giôùi phaùp maø khoâng kheùo hoïc
Giôùi vaø phi giôùi, khoâng hai töôùng
Nhö vaäy môùi laø hoïc Phaät phaùp.
Neáu coù Boà-taùt truï voâ töôùng
Thoï trì khoâng lìa goïi trì giôùi
Vui veû phuïng haønh hoïc Phaät phaùp
Goïi laø kheùo hoïc, khoâng chaáp tröôùc
Baäc Ñaïi trí tu hoïc nhö vaäy
Taâm vónh vieãn khoâng sinh phaùp aùc
Nhö maët trôøi qua laïi hö khoâng
Phoùng ngaøn aùnh saùng phaù taêm toái.
Neáu hoïc Baùt-nhaõ, truï voâ vi
Bao goàm taát caû Ba-la-maät
Thaân kieán nhieáp saùu möôi hai kieán
Baùt-nhaõ thoï giöõ cuõng nhö vaäy.
Ví nhö coù ngöôøi ñuû caùc caên
Maïng soáng dieät neân caùc caên dieät
Caùc Boà-taùt thöïc haønh ñaïi Trí
Cuõng haønh taát caû Ba-la-maät
Caùc coâng ñöùc Thanh vaên, Duyeân giaùc
Boà-taùt ñaïi Trí ñeàu neân hoïc
Tuy hoïc, nhöng chaúng truï chaúng caàu
Laø nghóa phaûi hoïc cuûa söï hoïc.
Μ
Phaåm 26: HUYEÃN HOÙA
Ai phaùt chí nguyeän maø vui theo

Boà-ñeà toái thöôïng khoâng thoaùi chuyeån.
Ba ngaøn Tu-di naëng khoâng löôøng
Tuøy hyû phaùp laønh coøn naëng hôn.
Chuùng sinh vì caàu phaùp giaûi thoaùt
Taát caû tuøy hyû taïo chöùa phöôùc
Phaùp coâng ñöùc Phaät laø hoài höôùng
Cho khaép theá gian döùt heát khoå
Boà-taùt khoâng chaáp caùc phaùp khoâng
Hieåu roõ voâ töôùng, voâ quaùi ngaïi
Noäi taâm chaúng caàu trí giaùc ngoä
Laø haønh Ba-la-maät toái thöôïng
Nhö coõi hö khoâng, khoâng chöôùng ngaïi
Khoâng ñöôïc gì cuõng khoâng coù gì
Boà-taùt ñaïi Trí cuõng nhö vaäy
Truï haïnh tòch tónh nhö hö khoâng
Nhö nhaø aûo thuaät taïo hoùa nhaân
Moïi ngöôøi thaáy troø huyeãn ñeàu vui
Ngöôøi huyeãn tuy bieåu dieãn caùc töôùng
Teân hoï thaân taâm ñeàu khoâng thaät
Haønh Baùt-nhaõ haïnh cuõng nhö vaäy
Vì theá gian, noùi chöùng Boà-ñeà
Cho ñeán caùc söï vieäc taïo taùc
Nhö huyeãn sö, hieän maø khoâng chaáp
Chö Phaät hoùa hieän caùc Phaät söï
Taïo taùc ñeàu khoâng coù ngaõ töôùng
Boà-taùt ñaïi Trí haønh nhö vaäy
www.daitangkinh.org
Taát caû hieän haønh nhö huyeãn hoùa

Nhö ngöôøi thôï moäc kheùo tay ngheà
Moät caây goã taïo nhieàu hình töôùng,
Boà-taùt ñaïi Trí cuõng nhö vaäy
Trí khoâng chaáp, haønh taát caû haïnh.
Phaåm 27: DIEÄU NGHÓA

Trôøi, ngöôøi chaép tay, cung kính leã
Cho ñeán coõi Phaät trong möôøi phöông
Ñöôïc voâ soá coâng ñöùc cuùng döôøng.
Giaû söû haèng haø sa coõi Phaät
Coù caùc chuùng sinh ñeàu laøm ma
Moãi sôïi loâng bieán voâ bieân töôùng
Khoâng theå quaáy nhieãu ñöôïc Boà-taùt
Boà-taùt ñaïi Trí coù boán löïc
Boán ma khoâng theå laøm lay ñoäng
Thöïc haønh khoâng, khoâng boû chuùng sinh
Boà-taùt töø bi lôïi laïc khaép
Phaät maãu Baùt-nhaõ ba-la-maät
Boà-taùt hieåu roõ caøng tin troïng
Trong taâm chaân thaät maø phuïng haønh
Neân bieát laø haønh Nhaát thieát trí.
Phaùp giôùi nhö thaät, chaúng theå ñaéc
Gioáng nhö hö khoâng, khoâng xöù sôû
Nhö chuùng sinh nghó ñeán Thieân cung
Nhö loaøi chim nghó ñeán caây traùi
An truï vaøo coâng ñöùc tòch tónh

Phaùp khoâng theå thaáy cuõng khoâng noùi
Boà-ñeà chaúng ñaéc chaúng khoâng ñaéc
Coù caùc Thanh vaên vaø Duyeân giaùc
Chuyeân tu haønh chaùnh ñònh tòch tónh
Öa vui tòch tónh, ñöôïc giaûi thoaùt
Chæ coù Phaät vöôït qua taát caû
Boà-taùt nöông thieàn ñeán bôø kia
Khoâng truï tòch tónh, haønh nhö khoâng
Nhö chim bay, caùnh khoâng chaïm ñaát
Nhö caù bôi töï do trong nöôùc,
Neáu Boà-taùt vì caùc chuùng sinh
Neân caàu Phaät trí chöa töøng coù
Boá thí phaùp: toái thöôïng ñeä nhaát
Ñoù laø ngöôøi haønh haïnh toái thöôïng.
Phaåm 28: TAÙN HOA
Nhö Lai noùi Giôùi ba-la-maät

Laø ñeä nhaát trong taát caû giôùi
Ngöôøi trí muoán giöõ taát caû giôùi
Neân hoïc Phaät Giôùi ba-la-maät.
Phaùp taïng naøy laø meï chö Phaät
Ñoù laø phaùp an vui thöù nhaát
Möôøi phöông chö Phaät trong ba ñôøi
Khoâng ngöøng sinh vaøo phaùp giôùi naøy.
Taát caû caây coái vaø hoa quaû
Ñeàu töø nôi ñaát maø sinh tröôûng
Ñaát khoâng chaùn gheùt, khoâng oâm giöõ
www.daitangkinh.org
Khoâng giaûm, khoâng taêng, khoâng moûi meät.

Phaät vaø caùc Thanh vaên, Duyeân giaùc
Phaùp an oån cho trôøi vaø ngöôøi
Ñeàu töø Baùt-nhaõ maø sinh ra
Baùt-nhaõ khoâng taêng, cuõng khoâng giaûm
Caùc loaøi chuùng sinh trong theá gian
Taát caû ñeàu töø voâ minh sinh
Nhaân duyeân hoøa hôïp, coù thaân khoå
Voâ minh khoâng taêng, cuõng khoâng giaûm
Cho ñeán caùc phaùp moân phöông tieän
Ñeàu töø Baùt-nhaõ maø sinh ra.
Phaùp phöông tieän tuøy duyeân maø chuyeån,
Baùt-nhaõ khoâng taêng, cuõng khoâng giaûm.
Boà-taùt hieåu roõ möôøi hai duyeân
Cho ñeán Baùt-nhaõ khoâng taêng giaûm
Nhö maët trôøi trong maây chieáu saùng
Phaù tan voâ minh chöùng Boà-ñeà.
Phaåm 29: TUÏ TAÄP
Ñaïi Boà-taùt tu boán Thieàn ñònh

Vaøo nôi duïc laïc maø khoâng truï
Laïi khoâng truï vaøo boán Thieàn ñònh
Seõ ñöôïc quaû Boà-ñeà toái thöôïng.
Ñaéc Baùt-nhaõ, an truï thieàn ñònh
Vaøo chaùnh ñònh cuûa boán Voâ saéc
Chöùng ñaéc ñaïi thieàn ñònh toái thöôïng
Maø laïi khoâng hoïc caùc laäu taän.
Taïng coâng ñöùc naøy chöa töøng coù
Thöïc haønh chaùnh ñònh, khoâng chaáp töôùng

An truï khoâng, phaù tröø ngaõ kieán
Taâm töôûng muoán sinh vaøo Duïc giôùi.
Ví nhö ngöôøi coõi Dieâm-phuø-ñeà
Chöa sinh chö Thieân, sinh Baéc chaâu
Thaáy caûnh giôùi aáy muoán sinh ñeán
Ñaõ ñöôïc sinh roài laïi trôû veà,
Boà-taùt tu taäp caùc coâng ñöùc
Töông öng vôùi thöïc haønh chaùnh ñònh
Tuy cuøng phaøm phu truï Duïc giôùi
Phaûi nhö hoa sen khoâng dính nöôùc.
Boà-taùt ñoä thoaùt caùc chuùng sinh
Vieân maõn Tònh ñoä ba-la-maät
Khoâng caàu sinh vaøo coõi Voâ saéc
Maø caàu Boà-ñeà ba-la-maät.
Ví nhö trôøi ngöôøi ñöôïc kho baùu
Tuy ñöôïc nhöng taâm khoâng öa thích
Hoaëc laø trôøi ngöôøi coù sinh taâm
Muoán thu laïi baùi: khoâng theå ñöôïc.
Boà-taùt ñaïi Trí khoâng thích truï
Boán thieàn, tòch tónh, Tam-ma-ñòa
Ra khoûi chaùnh ñònh, tòch tónh aáy
Vì theá gian maø vaøo coõi Duïc.
Neáu Boà-taùt thöïc haønh chaùnh ñònh
Khoâng thích La-haùn vaø Duyeân giaùc
Cho ñeán taâm taùn loaïn, hung aùc
Khoâng bieát meâ loaïn, khoâng coâng ñöùc
Naêm duïc: saéc, thanh, höông, vò, xuùc
Vaø caùc haøng Duyeân giaùc, Thanh vaên
Phaùp nhö vaäy ñeàu neân lìa boû
www.daitangkinh.org
Thieàn ñònh khoâng rôøi taâm Boà-ñeà

Boà-taùt moät loøng vì chuùng sinh
Tu haønh Tinh taán ba-la-maät
Cuõng nhö ngöôøi laøm vieäc cho chuû
Laøm lôïi ích chuùng sinh cuõng vaäy
Doác heát loøng chuyeân taâm laøm vieäc
Tuy bò traùch cöù maø khoâng giaän
Luùc nghó, luùc laøm thöôøng ñeå taâm
Chæ sôï chuû cuûa mình quôû traùch.
Boà-taùt vì caàu quaû Boà-ñeà
Laøm lôïi chuùng sinh, nhö ngöôøi ôû
Ñaõ chöùng ñaéc Voâ thöôïng Boà-ñeà
Lôïi sinh nhö löûa ñoát coû caây,
Ngaøy ñeâm sieâng haønh haïnh lôïi tha
Laøm roài, trong taâm khoâng ngaõ töôùng
Nhö meï thöông con thöôøng baûo hoä
Noùng laïnh, tuy khoå taâm khoâng meät.
Phaåm 30: THÖÔØNG HOAN HYÛ
Boà-taùt öa lôïi laïc chuùng sinh

Söûa sang coõi Phaät, laøm thanh tònh
Thöôøng haønh Tinh taán ba-la-maät
Khoâng nhö taâm nhoû nhaët moûi meät,
Boà-taùt ñaïi Trí, voâ soá kieáp
Vì Boà-ñeà, tu haønh khoå haïnh
Khoâng lìa Tinh taán ba-la-maät
Taâm khoâng giaûi ñaõi, chaéc chöùng ñöôïc
Luùc môùi phaùt taâm vì Boà-ñeà
Cho ñeán khi chöùng ñaéc tòch tónh

Ngaøy ñeâm thöôøng thöïc haønh tinh taán
Boà-taùt ñaïi trí neâ nhö vaäy
Coù ngöôøi noùi phaù nuùi Tu-di
Môùi chöùng quaû Voâ thöôïng Chaùnh giaùc
Nghe vaäy, taâm giaûi ñaõi, thoaùi lui
Ñoù laø loãi cuûa Boà-taùt aáy.
Boà-taùt ñaïi trí nghe lôøi ñoù
Cho nuùi Tu-di laø raát nhoû
Trong moät nieäm coù theå phaù hoaïi
Cuõng khoâng truï, chöùng quaû Boà-ñeà,
Thaân, taâm, lôøi noùi, haønh tinh taán
Ñoä thoaùt theá gian laøm lôïi lôùn
Hoaëc chaáp töôùng, ngaõ, sinh giaûi ñaõi
Maø khoâng theå chöùng quaû Boà-ñeà.
Khoâng töôùng thaân taâm, khoâng chuùng sinh
Lìa caùc töôùng, truï phaùp khoâng hai
Vì caàu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà
Thöïc haønh Tinh taán ba-la-maät.
Boà-taùt ñaïi Trí laøm lôïi laïc
Laøm cho ngöôøi nghe ñöôïc hoan hyû
Thuyeát phaùp, khoâng thuyeát, khoâng ngöôøi nghe,
Laø Nhaãn ba-la-maät toái thöôïng
Nhö chaâu baùu ñaày ba ngaøn coõi,
Cuùng döôøng Phaät, Duyeân giaùc, La-haùn
Khoâng baèng bieát coâng ñöùc phaùp nhaãn,
Traêm ngaøn vaïn phaàn khoâng baèng moät
Boà-taùt haønh nhaãn ñöôïc thanh tònh
Ba möôi hai töôùng, ñeán bôø kia
Taát caû chuùng sinh ñeàu öa thích
www.daitangkinh.org
Nghe phaùp tin nhaän maø ñieàu phuïc

Hoaëc coù chuùng sinh duøng Chieân-ñaøn,
Xoa thaân Boà-taùt ñeå cuùng döôøng
Hoaëc bò löûa thieâu ñoát thaân mình,
Taâm vaãn bình ñaúng khoâng saân giaän
Boà-taùt ñaïi Trí trì nhaãn naøy
Hoaëc vì Duyeân giaùc vaø Thanh vaên
Cho ñeán chuùng sinh trong theá gian
Ñeàu hoài höôùng quaû Phaät Boà-ñeà
Ví nhö tham naêm duïc theá gian
Cam chòu khoå ñau trong ba ñöôøng
Boà-taùt vì caàu quaû Boà-ñeà
Taïi sao khoâng sieâng haønh nhaãn nhuïc,
Bò caét ñöùt ñaàu, chaân, muõi, tai
Chòu caùc khoå tra khaûo troùi buoäc
Khoå naõo nhö vaäy ñeàu nhaãn ñöôïc
Ñoù laø truï Nhaãn ba-la-maät.
Phaåm 31: XUAÁT PHAÙP
Trì giôùi seõ ñöôïc danh tieáng toát

Laïi cuõng chöùng ñöôïc Tam-ma-ñòa
Trì giôùi, laøm lôïi cho chuùng sinh
Sau seõ chöùng ñaéc quaû Boà-ñeà.
Taâm troïng Duyeân giaùc vaø Thanh vaên
Thaáy ngöôøi phaù giôùi, noùi loãi hoï
Tuy thaät trì giôùi caàu Boà-ñeà
Nhöng laø trì giôùi theo naêm duïc.
Muoán chöùng phaùp coâng ñöùc Boà-ñeà
Trì giôùi ñaày ñuû, laøm lôïi laïc

Coøn nhö phaù huûy caùc giôùi luaät
Töùc laø hoaïi dieät quaû Boà-ñeà
Boà-taùt tuy thích thoï naêm duïc
Quy y Phaät, Phaùp vaø Thaùnh chuùng
Nghó: Ta seõ chöùng Nhaát thieát trí
Ñoù laø truï Giôùi ba-la-maät.
Boà-taùt traûi qua voâ soá kieáp
Khoâng ngöøng vaâng giöõ möôøi ñieàu thieän
Taâm öa Duyeân giaùc vaø La-haùn
Laøm phaïm troïng toäi Ba-la-di,
Trì giôùi hoài höôùng quaû Boà-ñeà
Maø khoâng mong caàu lôïi cho mình
Chæ nghó lôïi ích cho chuùng sinh
Ñoù laø Trì giôùi ba-la-maät.
Neáu Boà-taùt thöïc haønh Phaät ñaïo
Ñoái chuùng sinh khuyeân lìa caùc töôùng
Khoâng coøn thaáy caùc loãi phaù giôùi
Ñoù laø kheùo trì giôùi toái thöôïng.
Boà-taùt caàn phaûi lìa caùc töôùng
Khoâng ngaõ, khoâng nhaân vaø thoï maïng
Khoâng chaáp giôùi töôùng vaø haønh töôùng
Ñoù laø söï trì giôùi thuø thaéng.
Nhö vaäy laø trì giôùi ñaày ñuû
Taát caû khoâng ngaïi, khoâng phaân bieät
Cho ñaàu, maét, tay, chaân khoâng tieác
Nhöõng ñieàu öa thích, ñeàu khoâng ñaém
Hieåu roõ phaùp voán khoâng, voâ ngaõ
Neân khoâng coøn tham luyeán thaân naøy
Huoáng chi taøi vaät sao khoâng boû
www.daitangkinh.org
Vaø chaúng cuûa mình cuõng gheùt ghen.

Thí caû trong ngoaøi, sinh ngaõ maïn
Laø beänh Boà-taùt, chaúng phaûi cho
Neáu khôûi ganh gheùt, sinh loaøi quyû
Hoaëc sinh laøm ngöôøi thì ngheøo khoå
Bieát nguyeân nhaân ngheøo cuûa chuùng sinh
Boà-taùt thöôøng phaùt taâm boá thí
Cho nhieàu nhö caây coû boán chaâu
Roäng lôùn nhö vaäy cuõng voâ töôùng
Boà-taùt ñaïi Trí boá thí roài
Nghó ñeán chuùng sinh trong ba coõi.
Boà-taùt cuõng vì caùc chuùng sinh
Thaûy ñeàu hoài höôùng quaû Boà-ñeà
Boá thí nhö vaäy, khoâng chaáp tröôùc
Cuõng khoâng mong caàu ñöôïc phöôùc baùo
Caùc baäc Ñaïi trí vì taát caû
Nhaân cho tuy ít, quaû khoâng löôøng
Cho ñeán chuùng sinh trong ba coõi
Taát caû ñeàu toân troïng cuûa cho
Nhö coâng ñöùc cuùng döôøng chö Phaät
Cuøng Boà-taùt, Duyeân giaùc, Thanh vaên
Boà-taùt ñaïi Trí duøng phöông tieän
Ñem phöôùc ñöùc boá thí, hoài höôùng
Cho taát caû caùc loaøi chuùng sinh
Ñeàu chöùng quaû Voâ thöôïng Chaùnh giaùc.
Nhö raát nhieàu ngoïc löu ly giaû
Khoâng baèng vieân ngoïc löu ly thaät
Hoài höôùng chuùng sinh trong theá gian
Khoâng baèng hoài höôùng Voâ thöôïng giaùc.
Boà-taùt boá thí cho theá gian
Khoâng ngaõ maïn vaø khoâng tham aùi
Tu haønh laïi ñöôïc taêng tröôûng nhanh

Nhö maët traêng ra khoûi ñaùm maây.
Μ
Phaåm 32: THIEÄN HOÄ
Boà-taùt boá thí, giuùp ngöôøi ngheøo

Laøm cho thoaùt khoå, ñöôïc giaøu coù
Vónh vieãn khoâng ñoïa vaøo ngaï quyû
Vaø döùt tröø ñöôïc caùc phieàn naõo
Trì giôùi, xa lìa ñöôøng suùc sinh
Boû taùm taø nieäm, ñöôïc chaùnh nieäm
Nhaãn nhuïc seõ ñöôïc saép ñeïp nhaát
Nhö vaøng theá gian ñeàu öa thích
Phaùp laønh tinh taán ñöôïc voâ bieân
Coù nhieàu coâng ñöùc khoâng cuøng taän.
Tu haønh thieàn ñònh lìa naêm duïc
Do ñoù chöùng ñaéc caùc thaàn thoâng
Ñöôïc hieåu voâ bieân Phaät phaùp taïng
Roõ nguyeân ngaân caùc phaùp xöa nay.
Phaät bieát caùc loãi trong ba coõi
Neân Chuyeån phaùp luaân ñeå dieät khoå
Phaùp naøy, Boà-taùt ñöôïc vieân maõn
Coõi Phaät thanh tònh, chuùng sinh tònh
Thoï trì haït gioáng Phaät vaø Phaùp
Haït gioáng Thaùnh chuùng vaø caùc phaùp
Vò thaày thuoác toái thöôïng theá gian
Duøng phöông thuoác tueä noùi Boà-ñeà
Taïng baûo ñöùc coù caùc thöù döôïc
Laøm cho chuùng sinh ñeàu chöùng ñaïo.
www.daitangkinh.org
SOÁ 230
KINH PHAÄT NOÙI TAÙM NGAØN BAØI TUÏNG BAÙT-NHAÕ BA-LA-

MAÄT-ÑA, MOÄT TRAÊM LEÛ TAÙM TEÂN CHAÂN THAÄT VIEÂN
NGHÓA ÑAØ-LA-NI
Haùn dòch: Taây Thieân Tam taïng trieàu phuïng Ñaïi Phu,
Thí quang Loäc khanh Truyeàn phaùp Ñaïi sö
Töù Töû Thaàn Thí Hoä.
Quy maïng chö Phaät maãu toái thaéng

Phaùp Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña
Quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi
Taát caû chö Phaät töø ñaây sinh.
Thieân sinh chö Phaät laø Baùt-nhaõ
Voâ taùnh, töï taùnh, ngaõ thanh tònh
Phaät vì Tu-boà-ñeà roäng noùi
Nay toùm löôïc nhöõng ñieàu ñaõ noùi.
Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña coù moät traêm leû taùm teân:
1. Toái thaéng Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña.
2. Nhaát thieát trí.
3. Nhaát thieát töôùng trí.
4. Thaät teá.
5. Chaân nhö.
6. Voâ hoaïi chaân nhö.
7. Voâ dò chaân nhö.
8. Thaät taùnh.
9. Nhö thaät sinh.
10. Baát ñieân ñaûo.
11. Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän.
12. Voâ taùnh.
13. Töï taùnh.
14. Voâ taùnh töï taùnh.
15. Phaùp taùnh.
16. Phaùp giôùi.
17. Phaùp ñònh.
18. Phaùp truï.
19. Phaùp voâ ngaõ.
20. Phaùp töôùng.
21. Phi chuùng sinh.
22. Phi thoï mang.
23. Phi tröôûng döôõng.
24. Phi só phu.
25. Phi boå-ñaëc-giaø-la.
26. Phi ngöõ ngoân.
27. Phi ngöõ ngoân ñaïo.
28. Ly taâm yù thöùc.
29. Voâ ñaúng.
30. Voâ ñaúng ñaúng.
31. Voâ kieâu.
32. Voâ ngaõ.
33. Voâ hyù luaän.
34. Hyù luaän.
35. Quaù chö hyù luaän.
36. Nhaát thieát Phaät maãu.
37. Xuaát sinh nhaát thieát Boà-taùt.
SOÁ 230 –KINH PHAÄT NOÙI TAÙM NGAØN BAØI TUÏNG BAÙT-NHAÕ… 857
38. Xuaát sinh nhaát thieát Thanh vaên vaø Duyeân giaùc.
39. Tröôûng döôõng nhieáp trì nhaát thieát theá gian.
40. Voâ taän phöôùc haïnh cuï tuùc.
41. Vaän duïng trí tueä.
42. Khôûi taùc thaàn thoâng.
43. Taùc tònh Thieân nhaõn.
44. Taùc tònh Thieân nhó.
45. Taùc Tha taâm trí.
46. Taùc Tuùc maïng trí.
47. Taùc Laäu taän trí.
48. Thaùnh thanh tònh.
49. Kieát töôøng.
50. An truï töù Nieäm xöù.
51. Cuï töù Chaùnh ñoaïn.
52. Vaän töù Thaàn tuùc.
53. Chö Caên thanh tònh.
54. Chö Löïc cuï tuùc.
55. Nghieâm thaát Giaùc chi.
56. Thò baùt Thaùnh ñaïo.
57. Thí thaát Thaùnh taøi.
58. Vieân maõn cöûu thöù ñeä ñònh.
59. Cuï thaäp töï taïi.
60. An truï thaäp ñòa.
61. Vieân maõn thaäp löïc.
62. Thaäp bieán xöù trang nghieâm.
63. Vaän duïng thaäp trí.
64. Thieän taùc ñieàu phuïc thaäp chuûng thaéng oaùn.
65. Xuaát sinh chö thieàn ñònh.
66. Sieâu quaù tam giôùi.
67. Dieäu truï nhaát thieát Chaùnh bieán tri giaùc.
www.daitangkinh.org
68. Cuï Nhaát thieát trí trí.

69. Noäi khoâng.
70. Ngoaïi khoâng.
71. Noäi ngoaïi khoâng.
72. Khoâng khoâng.
73. Ñaïi khoâng.
74. Thaéng nghóa khoâng.
75. Höõu vi khoâng.
76. Voâ vi khoâng.
77. Taát caùnh khoâng.
78. Voâ teá khoâng.
79. Taùn khoâng.
80. Voâ bieán dò khoâng.
81. Coäng töôùng khoâng.
82. Töï töôùng khoâng.
83. Baát khaû ñaéc khoâng.
84. Voâ taùnh khoâng.
85. Töï taùnh khoâng.
86. Voâ taùnh töï taùnh khoâng.
87. Voâ khôûi taùc.
88. Baát sinh.
89. Baát dieät.
90. Baát ñoaïn.
91. Baát thöôøng.
92. Phi nhaát nghóa.
93. Phi ña nghóa.
94. Phi lai.
95. Phi khöù.
96. Thieän quaùn duyeân khôûi.
97. Phi taàm töù.
SOÁ 230 –KINH PHAÄT NOÙI TAÙM NGAØN BAØI TUÏNG BAÙT-NHAÕ… 859
98. Voâ nhieáp taïng.

99. Voâ sôû höõu.
100. Boån lai voâ sôû taùc.
101. Voâ nhò.
102. Phi voâ nhò.
103. Tòch tónh tueä voâ sôû thuù.
104. Voâ heä voâ nhieãm döõ hö khoâng ñaúng.
105. Ly thaäp töôùng ngöõ.
106. Chö phaùp töï taùnh do nhö huyeãn moäng.
107. Nhö ñaøo gia luaân.
108. Nhaát thieát phaùp ñoàng nhaát vò.
Ñoù laø moät traêm leû taùm teân goïi Baùt-nhaõ ba-la-maät-ña. Ngöôøi
naøo neáu thöôøng xuyeân thoï trì, ñoïc tuïng thì taát caû toäi loãi seõ ñöôïc tieâu
dieät. Taát caû chö Phaät ñeàu heát loøng khen ngôïi. Taát caû Boà-taùt vaø caùc
Thaùnh hieàn luoân luoân chuù yù hoä trì.
Ñaùt ninh tha, aùn baùt la ngheâ baùt phaï ngheâ, ma haï baùt la ngheâ
daõ baø taây, baùt phaï ngheâ daõ loä caùt caùt ly, a ngheâ daõ, na vó ñaø ma neâ,
taát ñeà, toâ taát ñeà, taát toân ñoå di baø nga phaï ñeå, taùt ly phaï, tam baùt ñaùt
daõ, taùt ly cöông, nga toân naïi ly, baïc ngaät ñeå phaï sai beä, baùt la taùt ly
ña ha taùt ñeå, ma thuyeát taùt na caùt ly, ñeå saéc xaù, ñeå saéc xaù, caùm ba
caùm ba, taû la taû la nga phaï nga phaï, nga ly nhaï nga ly nhaï, a nga sai
a nga sai, baø nga phaï ñeå ma, vó lam ma sa haï, ñeå hoät laêng, thaát laêng,
xuaát roâ ñeå, tam maät ly ñeå, vó nhaï dueä sa haï.
Ngöôøi naøo thöôøng nghó nhôù thoï trì tuïng Ñaø-la-ni bí maät naøy seõ
coâng ñöùc voâ löôïng.
www.daitangkinh.org

t032 Pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 15

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

t032 Pháp Bảo Dtk - Bát Nhã 15

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH V

(BAÙT-NHAÕ – BOÄ 15)

SOÁ 225 – KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ.............................................................. 3

Phaåm 24: CÖÔØNG NHÖÔÏC .......................................................................... 119

Phaåm 4: MINH CHUÙ ................................................................................... 301

Phaåm 11: MA CHÖÔÙNG (Phaàn 2) ............................................................... 636

QUYEÅN 23 .............................................................................. 772

Phaåm 22: THIEÄN HÖÕU ................................................................................ 838

SOÁ 225 → 230

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC

KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Phaåm 1: THÖÔÏNG HAÏNH

Nghe nhö vaày:

Hieàn giaû Thu Loä Töû hoûi:

Ñöùc Phaät daïy:

Thieän Nghieäp thöa:

KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Phaåm 2: THIEÂN ÑEÁ THÍCH VAÁN

Toân giaû Thieän Nghieäp bieát, lieàn noùi:

trôøi Voâ keát aùi ñeàu bieát.

Phaåm 4: COÂNG ÑÖÙC

Toân giaû A-nan hoûi Ñeá Thích:

hoaëc ñoïc tuïng thì phöôùc aáy nhieàu gaáp boäi.

Phaåm 5: MINH TUEÄ QUYEÀN BIEÁN

Thieän Nghieäp thöa:

Ñöùc Phaät daïy caùc Thieân töû:

KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Phaåm 6: ÑÒA NGUÏC

Thu Loä Töû baïch Phaät:

3. Khoâng nöông nhôø vaøo phaùp Boà-taùt.

Phaåm 7: THANH TÒNH

Toân giaû Thieän Nghieäp baïch Phaät raèng:

Ñöùc Phaät daïy:

Thieän Nghieäp baïch Phaät:

–Con töï quy y Minh ñoä.

Phaåm 8: TAÁT TRÌ

cho oâng giaûng noùi veà Minh ñoä.

Ñöùc Phaät daïy:

Phaåm 9: HIEÅU ROÕ TAØ VAÏY

Thieän Nghieäp hoûi Phaät:

Ñöùc Phaät daïy:

Phaåm 10: CHIEÁU MINH THAÄP PHÖÔNG

Thieän Nghieäp baïch Phaät:

KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Phaåm 11: KHOÂNG THEÅ TÍNH KEÅ

Thieän Nghieäp baïch Phaät raèng:

Phaåm 12: THÍ DUÏ

Phaät baûo Thieän Nghieäp:

Phaåm 13: PHAÂN BIEÄT

Thieän Nghieäp baïch Phaät:

Thieän Nghieäp thöa:

Phaåm 14: VOÁN KHOÂNG

Thieän Nghieäp baïch Phaät raèng:

Thu Loä Töû ñaùp:

Phaåm 15: KHOÂNG THOAÙI CHUYEÅN

Thieän Nghieäp hoûi Phaät:

Phaåm 16: TÍN NÖÕ HAÈNG KIEÄT

Thieän Nghieäp baïch Phaät:

Thieän Nghieäp thöa:

Thieän Nghieäp thöa:

Phaåm 17: THUÛ KHOÂNG

Thieän Nghieäp baïch Phaät:

KINH ÑAÏI MINH ÑOÄ

Phaåm 18: VIEÃN LY