Omówienie lektury ‘’Heart of Darkness’’, omówienie różnych przekładów

(między innymi Jacka Dukaja, Magdaleny Heydel, Barbary Koc),

zastosowanych strategii przez tłumaczy, jakie zostały popełnione błędy,
czy użyta technika była słuszna;

Joseph Conrad

- Polish descent (didn’t speak fluent English until his 20s)

- Seaman for 8 years ⇾ wrote about seafaring (travelling by sea) life

Themes of Heart of Darkness:

● frailty (moral weakness) of the civilised order, dislocation of an

individual who can no longer make a difference
● commercial climate of late 19th century, colonialism (competitive,
land-grabbing, inhumane, without ethics)

Heart of Darkness:

● Harsh world of colonialism (there is something rotten in the

civilisation); the scale of homicide was huge - it is all about
greed/money
● It anticipated the general collapse associated with WWI

AN IMAGE OF AFRICA: RACISM IN CONRAD’S HEART OF

DARKNESS BY CHIHUA ACHEBE

Europe = silence
Africa = incomprehensible frenzy (madness)
 ● Africans have no choice
● Conrad admits that white colonisers committed all sorts of evil, however he
doesn’t see Africans as equal people
● Marlow is an alter-ego of Conrad
● Africa is just a background, a battlefield (metaphysical battlefield devoid of all
recognizable humanity)

Inspiracje/adaptacje filmowe:

Adaptacje filmowe:

1979 - Czas apokalipsy Francis Ford Coppola (wojna w Wietnamie)

1993 - Jądro Ciemności reż. N. Roeg

Przekład intersemiotyczny: 2017 powieść graficzna Catherine Anyango,

David Zane Mairowitz

! adaptacja nie równa się przekładowi intersemiotycznemu !

Adaptacja Przekład intersemiotyczny

- artystyczna wizja reżysera, - tłumaczenie jednego systemu na

- wątki są usunięte, inny, np. z książki na komiks,
- Osoba (reżyser) ma większą - bardziej wierny oryginałowi
swobodę
 Przekłady tłumaczy - porównanie

Jacek Dukaj vs. Magdalena Heydel

Jacek Dukaj Magdalena Heydel

- operuje głównie równoważnikami - chciała, aby jej przekład brzmiał

zdania, jakby był on ,,gadany’’,
- w porównaniu do Heydel, jego - w jej przekładzie występuje
przekład jest ponad 2 razy bardzo wiele kolokwializmów,
krótszy, język jest potoczny
- transfer przeżyć (Dukaj chciał,
żeby tłumaczenie zapewniło
czytelnikowi emocje podczas
czytania)

Według samego Dukaja, jego przekład miał wywoływać ,,doznania

audiowizualne’’, gdyż jak sam twierdził, tekst pisany (słowo) nie jest aż
tak samo w sobie skuteczne. Życie współczesnych mieszkańców
Zachodu miało być opowiadane głębiej, prawdziwej, już nie na
narracjach opartych na słowie. A co na to wszystko inni tłumacze, jaka
była ich reakcja? Czy przekład Dukaja jest barachłem, czy może raczej
czymś udanym, na miarę pierwszej tłumaczki Heart of Darkness?

Justyna Sobolewska Jakub Bożek

- nagromadzenie wykrzykników, - styl ten nie zawsze się sprawdza,
wielkich liter, równoważników bywa że zaciemnia sens lub
zdań, kolokwializmów powoduje, męczy niepotrzebnym
że tekst przestaje działać efekciarstwem
 Opinia Magdy Heydel o Heart of Darkness

- opis hipokryzji cywilizacji zachodu,

- okrucieństwo wcielane w czyn z chęci zysku,
- stosunek do obcości

Przykłady taktyk (lub błędów) innych tłumaczy

Patrycja Jabłońska Jędrzej Polak Barbara Koc

Jej przekład uważany za Jego przekład Tłumaczce tej niestety

plagiat, jest on podobny charakteryzował się: niezbyt dobrze poszło,
do przekładu Zagórskiej. 1) ,,stylem wysokim’’, np: popełniła wiele błędów,
między innymi:
Przykład: jęli zamiast zaczęli
say = powiadam (język 1) Kalki syntaktyczne
Z: Ląduje na trzęsawisku biblijny)
J: Ląduje na bagnie I am glad - rad jestem K:Pierwsze moje interview
C:My first interview
2) archaizmami , np:
,,przeto’’/ ,,wszelako’/ 2) kalki frazeologiczne
,,skonfundowany’’ 3) archaizmy
4) fragment błędnie
zrozumiany
3) wysokim rejestrem
5) niekonsekwencja w
tłumaczeniu adresatów

Tak jak to było wcześniej wspomniane, Magdalena Heydel zastosowała w

swoim tłumaczeniu styl potoczny (przykładowo słowo ,,jednak’’), taktykę
całkowicie przeciwną w porównaniu do Jędrzeja Polaka - tłumacz ten użył styl
wysoki ( jednak - wszakże).
PARATEKST - termin zaproponowany przez Gerarda Gennett’a na
określenie elementów, które funkcjonują wokół tekstu właściwego (głównego).

Są to na przykład: tytuły, podtytuły, przedmowy, ilustracje, notki na obwolucie.

Paratekst wg Gennett’a

- jest to rodzaj transakcji między autorem a czytelnikiem,

- paratekst to akompaniament, który towarzyszy tekstowi głównemu
(gdzie tekst główny jest fundamentem/podstawą)

Okładki książki Heart of Darkness - porównanie

Okładka angielska Okładka polska

Okładka angielska Heart of Darkness Okładka polska (w tym przypadku ta od

bardziej budzi grozę, twarz na okładce powieści graficznej HoD), ma
ma niewyraźne rysy, jest wywoływać skojarzenia dotyczące
zdeformowana, sygnalizuje nam o naszej egzystencji.
przemocy.