Professional Documents
Culture Documents
Özlem Uzuner İlaç Şeki̇lleri̇
Özlem Uzuner İlaç Şeki̇lleri̇
BİYOTEKNOLOJİK İLAÇLAR
ENOX düşük molekül ağırlıklı heparinler adı verilen bir ilaç grubuna
dahildir.Vücudunuzdaki toplardamarlar içinde, istenmeyen kan
pıhtılarının oluşmasını önlemek için ve/veya oluşan pıhtıları tedavi
etmek için kullanılır.
• Hızlı yeme, sık ve çabuk • Baygınlık hissi • Tatlı • "Az yediğim halde kilo
• Elde ayakta titreme
acıkma krizleri veremiyorum" tarzı şikâyetle
ERİTROPOİETİN HORMONU
NEDİR?
Kırmızı kan hücreleri hayatımız için çok önemli bir yere sahiptir ve eritropoietin
hormonu bu hücrelerin üretimi ile doğrudan ilgili bir hormondur. Endokrin
sistem sağlıklarını kontrol altında tutmak isteyenlerin eritropoietini ve
eritropoietinin vüvuttaki işlevlerini anlamaları, onlara yardımcı olacaktır.
Eritropoietin, ayrıca EPO olarakta bilinir, böbrekler tarafından kırmızı kan
hücrelerinin üretimini ve onarımını uyarmak için üretilen bir hormondur. Bu
hormon bunları iki şekilde yapar:
Öncelikle kırmızı kan hücreleri üretmesi için kemik iliğini uyarır.
Sonrasında; kırmızı kan hücrelerinin vücuda salınımı gerçekleştiğinde onların
yok olmaması için koruma çalışması gerçekleştirir.
• Eritropoietinin amacı vücuttaki hücreleri kırmızı kan
hücresi üretmesi ve onları koruması yönünde teşvik
etmektir. Doktorlar henüz tam anlamıyla bu
hormonun nasıl üretildiğini ve nasıl kontrol edildiğini
anlayamamıştır. Eğer vücutta kan içerisinde yeterince
oksijen dolaşmadığı tespit edilirse eritropoietin
üretimi yükselir. Oksijen seviyesi olması gerektiği
seviyeye geldiği zaman eritropoietin seviyesi de
düşüşe geçer. Bu durum genellikle bir kişin yüksek
rakımlı bir yere çıkmasıyla beraber, hava basıncının
daha düşük olması nedeniyle kanın daha az oksijen
emmesi sonucu gerçekleşir. Bu sorunu ortadan
kadırmak için devreye eritropoietin girer ve
eritropoietin üretilir. Bu değişikliğe neden olan temel
sebepler henür keşfedilememiştir.
ERİTROPOİETİN NE YAPAR ?
BÜYÜME HORMONU NEDİR ?
• Büyüme hormonu, hipofiz bezinin ön kısmındaki hücreler tarafından üretilen,
yaklaşık 190 amino asidin bir araya gelerek oluşturduğu bir protein molekülüdür.
Diğer hormonların aksine tek bir hedef üzerinde çalışmayan büyüme hormonu,
birçok vücut dokusunda etkilidir. Büyüme hormonu; kemik, kas ve organların
gelişiminden sorumlu olmakla kalmayıp aynı zamanda vücut hücrelerinde protein
sentez hızını, insülin direncini ve kana yağ asidi geçişini arttırır ve serbest yağ
asitlerinin sağlıklı kullanılmasına yardımcı olur.
• Bireylerde boy ve ağırlığın artışının; cinsiyet, yaş ve genetiğe göre beklenen
düzeyde olması normal büyümedir. Büyümenin bu seyri aynı zamanda kişinin ne
kadar sağlıklı olduğunu da gösterir. Büyüme hormonu salgısı çocuklukta yükselir ve
ergenlik döneminde en yüksek seviyeye gelir. Yetişkinlik döneminde azalmaya
başlayan büyüme hormonu, orta yaşlarda daha da düşer. Büyüme hormonunun
salınımı inişli çıkışlıdır ve cinsiyet, yaş, protein ve kan değerleri, uyku-uyanıklık
durumu ve fiziksel aktivite gibi faktörlere göre değişkenlik gösterir.
BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ NEDİR ?
HORMONU
•Beynin doğum sürecinde veya sonrasında zarar
görmesi
•Şiddetli kafa travması
Çıplak monoklonal antikorlar üzerlerinde ilaç veya radyoaktif madde bulundurmazlar. Tek başlarına bağışıklık yanıt oluştururlar. Günümüzde en çok
kullanılan monoklonal antikorlar bunlardır. En önemli örnekleri anti-Her2 trastuzumab, anti-CD20 rituximab, anti-EGFR cetuximab ve anti-VEGF
bevacizumab olarak sayılabilir. Konjuge monoklonal antikorlar bir kemoterapi ilacı, radyoaktif partikül veya bir toksin ile birleştirilmi ş antikorlardır.
Bağışıklık yanıtı dışında konjuge edildikleri maddelerin kanser hücresine direkt ulaştırılması ile de etkinliklerini spesifik olarak gösterirler. Böylece teorik
olarak en az yan etki ile maksimum sitotoksik etki sağlanması mümkün olabilir. Bu monoklonal antikorlara örnekler gemtuzumab ozogamisin (anti-CD33 +
calicheamicin), ibritumomab tiuxetan (anti-CD20 + yittrium-90) ve brentuximab vedotin (anti-CD30 + vedotin) sayılabilir.
Bevacizumab
• Bevacizumab vasküler endotelyal büyüme faktörüne (VGEF) bağlanarak biyolojik aktivitesini önleyen 149 kD ağırlığında
rekombinant humanize IgG-1 monoklonal antikordur. Artmış VGEF ekspresyonu tümör anjiogenezisinde rol oynamaktadır.
Bevacizumab anjiogenez inhibisyonu yaparak sitotoksik kemoterapötiklerle kombine olarak etki etmektedir. Bevacizumab ülkemizde
metastatik kolorektal kanser, glioblastoma ve serviks kanseri tedavisinde endikedir; ancak küçük hücreli dışı akciğer kanseri , over
kanseri ve böbrek hücreli kanser gibi kanserlerde de FDA onayı vardır. Sonuçlar, bevacizumab ile sağkalım süresinin, progresyonsuz
sağkalım, yanıt oranı ve yanıt süresinin istatistiksel anlamlı biçimde arttığını göstermektedir
Cetuximab
• Setuksimab epidermal büyüme faktör reseptörünün (EGFR) ekstraselüler parçasını (domain) hedefleyen kimerik IgG -1 monoklonal
antikordur ve ligand bağlanmasını inhibe ederek EGFR aktivasyonunu önler. KRAS wild-tip metastatik kolorektal kanserlerin
tedavisinde endikedir. Crystal çalışması sonuçları ile FOLFIRI ile kombine olarak genel sağkalım avantajı göstermesi üzerine artık
birinci basamak tedavide de yerini almıştır. Baş boyun kanserlerinde de kullanım alanı bulmuştur.
Brentuximab vedotin
Brentuximab vedotin anti-CD30 kimerik monoklonal antikor brentuximab ile monometil auristatin E (MMAE – vedotin) isimli kemoterapi ilacının
bir bağlayıcı aracılığıyla birbirine eklendiği antikor-ilaç konjugatı şeklinde bir ajandır. Hodgkin lenfoma ve anaplastik büyük hücreli lenfoma
tedavisinde başarıyla kullanılmaktadır.
Gemtuzumab ozogamisin
• Bir immünokonjugat olan gemtuzumab ozogamisin sitotoksik bir ajan olan calicheamycin ile kimyasal olarak bağlanan anti-CD33 antikorudur.
Akut miyeloid lösemi (AML) tedavisinde endikedir. Gemtuzumab tedavisinden en çok fayda gören hasta grubu genç yetişkinlerdir ve
çalışmalarda intensif kemoterapi ile kombine edildiğinde %85 gibi yanıt oranları bildirilmiştir.
Alemtuzumab
• Alemtuzumab kronik lenfositik lösemi (KLL) tedavisinde endike anti CD52 humanize IgG-1 monoklonal antikordur. CD52’nin fonksiyonu
bilinmemekle birlikte periferal lenfosit ve monositlerin %95 inden fazlasında bulunmaktadır. Alemtuzumab, CD52’ ye bağlandığında kompleman
fiksasyonu ve antikor bağımlı hücresel sitotoksisite mekanizmaları aracılığı ile sitotoksik etki gösterir. Alemtuzumab, aynı zamanda medyan yaşam
süresi 7,5 ayla sınırlı çok agresif bir tümör olan ve henüz standart bir tedavisi olmayan T-prolenfositik lösemide de endikedir.
BİYOTEKNOLOJİK İLAÇLAR NASIL
ÜRETİLİR ?
•
•
BİYOTEKNOLOJİK
İLAÇ ÖRNEKLERİ
Kanser, AIDS, lösemi, Akdeniz anemisi gibi çeşitli hastalıkları tedavi edebilmek
ve önüne geçmek için genetik ürünlerin kullanımı
Bir canlıdaki özel bazı genlerin diğer canlıya aktarılarak daha fazla üretim
yapması
İnsülin üretimi gibi insan sağlığına faydalı özelliklerin üretimini arttırmak DNA
ile hücrelerin genetik yapısının değişmesi
Bitkilerde gen değişliği sayesinde daha dayanıklı hale gelmesi ve daha verimli
olması