You are on page 1of 92

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG THCS VÀ THPT ĐINH THIỆN LÝ


==========

TÀI LIỆU HỌC TẬP


TOÁN 9 – HK I

TP. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 08 năm 2022


[Lưu hành nội bộ]
Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN ĐẠI SỐ
CHƯƠNG I: CĂN BẬC HAI. CĂN BẬC BA

BÀI 1 & 2: CĂN BẬC HAI. CĂN THỨC BẬC HAI VÀ HẰNG ĐẲNG THỨC

1. So sánh các căn bậc hai: ............................................................................................................................................................


....................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 1: So sánh

a) và b) 3 và
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

2. Điều kiện xác định của căn thức bậc hai: xác định .......................................................................................

Ví dụ 2: Tìm điều kiện xác định:

a) b)
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

3. Hằng đẳng thức :


Ví dụ 3: Rút gọn

a) b) (với )
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

c) (với ) d)
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 2


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

Bài tập vận dụng:


PHẦN CƠ BẢN
Bài 1. So sánh:

a) 9 và b) và

c) và d) 8 và
Bài 2. Tìm điều kiện để căn thức có nghĩa:

a) √−7 x b)

c) d)

e) f)
Bài 3. Rút gọn biểu thức:

a) √ ( 3+√ 5) 2
b) √ ( 5−√ 5 ) 2

c) d)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 4. So sánh:

a) 3 và b) 6 và

c) và 4 d) và 9

e) và f) và
Bài 5. *Tìm điều kiện để căn thức có nghĩa:

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 6. Rút gọn biểu thức:

a) 5 √ 25 a −25a với a< 0 √ 49 a2+3 a


2
b) với a≥0

Lưu hành nội bộ Trang 3


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) √ 16 a4 +6 a 2 d) 4 x −√ x −4 x+4 với x≥2


2

x +6 √ x+9
e) 3 x+ √ 9+6 x+x với x<−3
2
f) x−9 với x≥0 , x≠9
Bài 7. Rút gọn biểu thức:

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 8. Rút gọn biểu thức:

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 9. Rút gọn:

a) b)

c) d)
Bài 10. Giải phương trình:
2 2
a) 2 x −14=0 b) −9 x +27=0
2 2
c) x +1=0 d) 25−5 x =0

e) √ x−1=3 f) √ x2+1=−3
==================================

BÀI 3 & 4: LIÊN HỆ GIỮA PHÉP NHÂN, PHÉP CHIA VÀ PHÉP KHAI PHƯƠNG

1. Liên hệ giữa phép nhân và phép khai phương:


................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
2. Liên hệ giữa phép chia và phép khai phương:
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 4


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
3. Ví dụ: Tính

a) b)
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

c) (với ) d) (với )
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 11. Tính:

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 12. Rút gọn:

a) b)

c) d)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 13. Tính:

a) b)

c) d)
Bài 14. Rút gọn:

Lưu hành nội bộ Trang 5


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) b)

c) d)

e) ( f)

==================================

Lưu hành nội bộ Trang 6


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

BÀI 6 & 7: BIẾN ĐỔI ĐƠN GIẢN BIỂU THỨC CHỨA CĂN BẬC HAI

1. Đưa một thừa số ra khỏi dấu căn:

..............................................................................................................................................................

Ví dụ 1: Tính .....................................................................................................................................................................

2. Đưa thừa số vào trong dấu căn:

- Nếu thì .................................................................................................................................................................

- Nếu thì ..................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: a) Với , tính = ............................................................................................................................


................................................................................................................................................................................................

b) Với , tính =................................................................................................................................


................................................................................................................................................................................................

3. Khử mẫu của biểu thức lấy căn: ................................................................................................................................

Ví dụ 3: Tính ......................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................
4. Trục căn thức ở mẫu:

................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 7


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.....................................................................................................................................................................................

Ví dụ 4: Tính

a) b)
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

c) d)
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 15. Tính:

a) b)

c) d)
Bài 16. Trục căn thức ở mẫu:

a) b)

c) d)
Bài 17. Rút gọn biểu thức (giả thiết các biểu thức có nghĩa):

a) b)

Lưu hành nội bộ Trang 8


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) d)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 18. Sắp xếp theo thứ tự tăng dần:

a) b)
Bài 19. Chứng minh đẳng thức (giả thiết các biểu thức đều có nghĩa):

a) b)

c) d)
Bài 20. * Tính giá trị biểu thức (Trích đề ôn tuyển sinh 10):

a) b)

c) d)

==================================

BÀI 8 & 9: RÚT GỌN BIỂU THỨC CHỨA CĂN BẬC HAI. CĂN BẬC BA

- Để rút gọn các biểu thức chứa căn bậc hai ta sẽ ..................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Căn bậc ba của số a là ..................................................................................................................................................................
- Mỗi số a đều có ..............................................................................................................................................................................
- Căn bậc ba không cần ...................................................................................................................................................................
- Tính chất của căn bậc ba: ............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

Lưu hành nội bộ Trang 9


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 21. Thu gọn các biểu thức sau (giả thiết các biểu thức đều có nghĩa):

a) b)

c) d)

Bài 22. Cho


a) Tìm điều kiện xác định của T. b) Rút gọn T.

c)* Tìm giá trị của x để T nhận giá trị âm.


PHẦN BỔ SUNG
Bài 23. Tính:

a) b)

c) d)
Bài 24. So sánh:

a) 5 và b) và

==================================

BỔ SUNG: PHƯƠNG TRÌNH VÔ TỈ

1. Dạng 1: ..........................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 1: Giải pt
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................

2. Dạng 2: ...........................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Giải pt

Lưu hành nội bộ Trang 10


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................

3. Dạng 3: .......................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 3: Giải pt
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
................................................................................................ ......................................................................................................
4. Một số dạng đặc biệt:

.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 25. Giải phương trình:

a) b)

c) d)
Bài 26. Giải phương trình:

a) b)

c) d)
Bài 27. Giải phương trình:

Lưu hành nội bộ Trang 11


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) b)

c) d)
Bài 28. Giải phương trình:

a) b)

c) d)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 29. Giải phương trình:

a) b)

c) d)
Bài 30. Giải phương trình:

a) b)

c) d)

Bài 31. Giải phương trình:

a) b) √ 5 x−3=2 √ x+1
c) d)

e) f)

==================================

ÔN TẬP CHƯƠNG I

 Kinh nghiệm giải bài tập liên quan đến căn bậc hai:
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:

Lưu hành nội bộ Trang 12


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN CƠ BẢN
Bài 32. Phân tích tử và mẫu thành nhân tử rồi rút gọn:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 33. Trục căn ở mẫu:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 34. Tính:

a) b)

c) d)

e) f)

Bài 35. Tính giá trị biểu thức:

a) b)

c) d)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 36. Rút gọn:

a) b)

c) d)

f)
e)
Bài 37. Rút gọn:

a) b)

Lưu hành nội bộ Trang 13


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) d)

e) f)

Bài 38. Giải phương trình:

a) b)

c) d)

e) f)

Lưu hành nội bộ Trang 14


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

CHƯƠNG II: HÀM SỐ BẬC NHẤT

BÀI 1, 2 & 3: MỞ RỘNG VÀ BỔ SUNG CÁC KHÁI NIỆM VỀ HÀM SỐ.


HÀM SỐ BẬC NHẤT. ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ BẬC NHẤT

1. Đồ thị của hàm số là một ......................................................................................................................................


2. Tính đồng biến, nghịch biến:

- Hàm số đồng biến .........................................................................................................................................

- Hàm số nghịch biến .......................................................................................................................................

3. Phương pháp vẽ đồ thị của hàm số :


- Bước 1: ...........................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
- Bước 2:............................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
- Bước 3:............................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 1: Vẽ đồ thị (D) của hàm số


................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................

4. Phương pháp tìm tọa độ giao điểm của và bằng phép tính:
- Bước 1: ...........................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
- Bước 2:............................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
- Bước 3:............................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Tìm tọa độ giao điểm của và bằng phép tính:


................................................................................................... ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 15


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
................................................................................................... ........................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

Bài 1. Cho các hàm số và . Tính .


Bài 2. Cho hàm số y=f ( x )=−2 x+3 có đồ thị (D).
a) Trong hai điểm A(3 ;−3) , B(−3 ;−3), điểm nào thuộc (D).
b) Tìm tọa độ các điểm N, M thuộc (D) biết hoành độ điểm N là −2, tung độ của điểm M là −2.
Bài 3. Xét tính đồng biến, nghịch biến của các hàm số sau:

a) b)

c) d)
Bài 4. Cho hai đường thẳng ( D ) : y=x và ( D' ) : y=– x
a) Vẽ (D) và ( D ’) trên cùng một mặt phẳng tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm M của (D) và ( D ’) bằng phép tính.
Bài 5. Tìm hàm số y=ax+ b biết :
a) Đồ thị của hàm số đi qua gốc tọa độ và điểm  M (1 ; 2).
b) Đồ thị của hàm số đi qua điểm A(– 1;3) và B(2 ;9).
c) Đồ thị của hàm số cắt trục hoành tại điểm E có hoành dộ bằng – 3 , cắt trục tung tại điểm F có tung độ
bằng – 2 .
d) Đồ thị của hàm số cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng 2 và đi qua điểm N (3 ; 1).
PHẦN BỔ SUNG
Bài 6. Tìm m để hàm số sau đồng biến:

a) b)

c) d)
Bài 7. Tìm m để hàm số sau nghịch biến:

a) b)

d)
c)
Bài 8. Cho hai hàm số y=2 x +3 và y=– x+ 3 có đồ thị là (d) và (d ’).
a) Vẽ (d) và (d ’) trên cùng một mặt phẳng tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm A của (d) và (d ’) bằng phép tính.

Lưu hành nội bộ Trang 16


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) Gọi B, C lần lượt là giao điểm của (d) và (d ’) với trục hoành. Tìm tọa độ B, C.
Bài 9. Tìm tọa độ giao điểm bằng phép tính của đường thẳng sau với trục hoành:
a) ( d 1 ) : y=2 x +6 b) ( d 2 ) : y=3 x−2
c) ( d 3 ) : y= √ 27 . x−12 d) ( d 4 ) : 5 x−2 y +20=0
Bài 10. Tìm tọa độ giao điểm bằng phép tính của đường thẳng sau với trục tung:
a) ( d 1 ) : y=2 x +6 b) ( d 2 ) : y=3 x−2
c) ( d 3 ) : y= √ 27 . x−12 d) ( d 4 ) : 5 x−2 y +20=0
Bài 11. Tìm tọa độ giao điểm bằng phép tính của các cặp đường thẳng sau:
a) ( D1 ) : y=4 x+ 3 và ( D2 ) : y=−x +8 b) ( D1 ) : y=7 x−2 và ( D2 ) : y=5 x +4
c) ( D1 ) : y= √ 8 . x−9 và ( D 2 ) : y= √ 2 . x +3 d) ( D1 ) :6 x−2 y=−8 và ( D 2 ) :3 y=x−12
Bài 12. Tìm m để các đường thẳng sau đồng quy:
a) ( D 1 ) : y=2 x+ 3 , ( D 2 ) : y=x +5 và ( D3 ) : y=mx+1
b) ( D1 ) : y=4 x+ 1 , ( D2 ) : y=2 x−5 và ( D3 ) : y=( m+3 ) x−2

c) , và

==================================

BÀI 4 & 5: ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU.
HỆ SỐ GÓC CỦA ĐƯỜNG THẲNG y=ax+ b(a ≠ 0)

Cho đường thẳng và


.........................................................................................................................................................

1. Song song: .........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................
Ví dụ 1: Tìm phương trình đường thẳng (D): y =ax +2 biết (D) // (D ’) : y=3 x+ 1.

................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................

2. Vuông góc: .........................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Tìm phương trình đường thẳng (D): y =ax +2 biết (D) ⊥ (D ’) : y=3 x+ 1.

Lưu hành nội bộ Trang 17


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................

.................................................................................................................................................................

3. Trùng: .................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

4. Cắt nhau: cắt ..........................................................................................................................................................

Ghi chú: Nếu đường thẳng (D) đi qua điểm thì ..............................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 3: Tìm phương trình (D): y =ax +b biết (D) // (D ’) : y=2 x+1 và (D) đi qua điểm A(1 ; 5).

................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 13. Xác định hàm số y=ax+ b có đồ thị (D) biết :

a) (D) // (D’): và (D) đi qua điểm A( – 2 ; 4).

b) (D) // (D’): và (D) đi qua điểm B ( 0; 2 ) .


c) (D) ⊥ (D’): y=x và (D) đi qua điểm C ( 5 ; 0 ) .

⊥ y=3 x +1 ∆
d) (D)  (D’): và (D) cắt ( ): tại điểm M có tung độ bằng hoành độ.
Bài 14. Tìm m để (d) thỏa điều kiện:
a) (d): y= ( m+1 ) x−2 và (d) cắt trục hoành tại điểm E có hoành độ bằng 4.
b) (d): y=4 x +mvà (d) cắt trục tung tại điểm M có tung độ bằng −3.

Lưu hành nội bộ Trang 18


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) (d): y=(m−1)x +3 và (d) cắt (∆ ): y=x −7 tại điểm N có hoành độ bằng 4.

y=2 x +b ∆ −5
d) (d): và (d) cắt ( ): tại điểm H có tung độ bằng .

à ( D) ( D ’)
Bài 15. Cho hàm số có đồ thi l và hàm số có đồ thi là
a) Vẽ (D) và ( D ’) trên cùng một hệ trục tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm M của hai đường thẳng ( D) và ( D ’) bằng phép toán.
c) Viết phương trình đường thẳng ( ∆) , biết (∆) song song với ( D) và (∆ ¿ cắt ( D ’) tại điểm N có hoành
độ bằng 2.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 16. Cho hai đường thẳng ( D 1 ) : y=( m+3 ) x+ k – 2, ( D2 ) : y=( 2 m−1 ) x−1.
a) Tìm điều kiện để ( D 1 ) và ( D2 ) cắt nhau.
b) Tìm điều kiện để ( D 1 ) và ( D2 ) song song.

Bài 17. Chứng minh 3 đường thẳng: ; và đồng quy tại


điểm M. Xác định tọa độ điểm M.
Bài 18. Cho hai hàm số y=2 x ¿) và y=x −1(d ’ )
a) Vẽ (d ) và (d ’) trên cùng hệ trục tọa độ.
b) Xác định tọa độ giao điểm A của (d ) và (d ’) bằng phép toán.
c) Tìm m để các đường thẳng ( ∆ ) : y =(2 m+1) x+ 5, (d ¿ và (d ’ ¿ đồng quy.

Bài 19. Cho hàm số có đồ thị và hàm số có đồ thị .

a) Vẽ trên cùng mặt phẳng tọa độ và tìm giao điểm của chúng bằng phép toán.

b) Tìm phương trình đường thẳng có hệ số góc là và cắt tại điểm A có tung độ bằng 2.

Bài 20. Cho hàm số có đồ thị và hàm số có đồ thị .

a) Vẽ trên cùng mặt phẳng tọa độ và tìm giao điểm của chúng bằng phép toán.

b) Xác định các hệ số a, b biết đường thẳng song song với và cắt tại điểm B
có tung độ bằng .

Bài 21. Cho hàm số có đồ thị và hàm số có đồ thị .

a) Vẽ trên cùng mặt phẳng tọa độ và tìm tọa độ giao điểm M của chúng bằng phép toán.

Lưu hành nội bộ Trang 19


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

b) Viết phương trình đường thẳng biết cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng và ,
và đồng quy.

Bài 22. Cho hai đường thẳng ,

a) Xác định m để cắt .

b) Xác định m để .

==================================

ÔN TẬP CHƯƠNG 2

 Kinh nghiệm khi giải bài tập về đồ thị của hàm số:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 23. Vẽ đồ thị của các hàm số sau (có thể vẽ trên cùng một mặt phẳng tọa độ):

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 24. Viết phương trình của các đường thẳng thoả yêu cầu sau:
a) Đường thẳng qua O và A(3 ;−21).

b) Đường thẳng qua gốc toạ độ và B .


c) Đường thẳng qua O và song song với đồ thị hàm số y=25 x +675.

d) Đường thẳng qua O và có hệ số góc là .

Lưu hành nội bộ Trang 20


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 25. Cho hàm số y=(a−1) x +a.


a) Xác định a để đồ thị hàm số cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng 3.
b) Xác định a để đồ thị hàm số cắt trục hoành tại điểm có hoành độ bằng 23.
c) Xác định a để đồ thị hàm số song song với đồ thị của hàm số y=2 x +1.
d) Xác định a để đồ thị hàm số vuông góc với đồ thị của hàm số y =65 x+67 .
PHẦN BỔ SUNG
Bài 26. Điền vào chỗ trống:
Hàm số Hệ số góc Hệ số tự do Đồng biến Nghịch biến
y=2 x +5 2 5 
y=– x+ 3

Bài 27. Cho hai đường thẳng( D1 ) : y=( 3 m−2 ) x−3 và( D2 ) : y=−4 x +3−2m .
a) Định m để (D1) // (D2).
b) Cho m=1. Viết phương trình đường thẳng (D3) vuông góc với (D1) và đi qua điểm M (−5 ; 7) .
c) Tìm m để (D1) và (D2) cắt nhau tại một điểm trên trục tung.
^
d)* Tìm m để (D1) cắt Ox, Oy lần lượt tại A, B sao cho OBA=30 0
.

Bài 28. Cho hai đường thẳng và .


a) Vẽ (d1) và (d2) lên cùng mặt phẳng tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm A của (d1) và (d2) bằng phép toán.

c) Tìm m để đường thẳng đồng quy với (d1) và (d2).


d) Viết phương trình đường thẳng (D) song song với (d3) và cắt trục tung tại điểm có tung độ là .

Bài 29. Cho hàm số y=2 x có đồ thị ( ) và hàm số y=−x+3 có đồ thị ( ).

a) Vẽ ( ) và ( ) trên cùng mặt phẳng tọa độ.

b) Tìm tọa độ giao điểm M của ( ) và ( ).

c)* Xác định các hệ số a , b biết đường thẳng ( ): y=ax+ bsong song với ( ) và cắt ( ) tại một điểm
có tung độ bằng 4.

d) Tính góc tạo bởi đường thẳng ( ) và trục Ox (làm tròn đến phút).

Lưu hành nội bộ Trang 21


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

y=−3 x + 4
Bài 30. Cho các đường thẳng (d1): và (d2):
a) Vẽ trên cùng mặt phẳng tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm A của (d1) và (d2) bằng phép toán.
c) Gọi B và C lần lượt là giao điểm của (d1) và (d2) với trục tung Oy. Tính chu vi và diện tích (đơn
vị trên các trục tọa độ là cm).
Bài 31. Cho hàm số y=x +m−1 có đồ thị là (d1) và hàm số y=−3 x +2 m−5 có đồ thị là (d2).
a) Tìm m để (d1) và (d2) cắt nhau tại điểm có hoành độ và tung độ đối nhau. Từ đó viết phương trình (d1)
và (d2).
b) Vẽ (d1) và (d2) trên cùng hệ trục tọa độ.
c) Tìm k để (d1), (d2), (d3): y=kx+ 7và (d4): y=(−3 k +1) x +2 k đồng quy.

Lưu hành nội bộ Trang 22


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN HÌNH HỌC


CHƯƠNG 1: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
BÀI 1: MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG

B
1. Định lý 1: ..............................................................................................................................
H
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................

A C
Ví dụ 1: Trong hình 1, cho Tính AB, AC. (Hình 1)

........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
2. Định lý 2: .......................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Trong hình 1, cho Tính AH.


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
3. Định lý 3: .......................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 3: Trong hình 1, cho Tính AH.


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
4. Định lý 4: .......................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 4: Trong hình 1, cho . Tính AC.


........................................................................................................ ......................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 23


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 1. Cho vuông tại A, đường cao AH. Tính độ dài các đoạn thẳng AB, AC, BC, AH, HB, HC biết:
a) AB=6 cm , AC =8 cm . b) AB=15 cm , HB=9 cm.
c) AC=44 cm , BC =55 cm. d) AC=40 cm , AH =24 cm .
e) AH =9,6 cm , HC =12,8 cm f) HB=12,5 cm , HC =72 cm
Bài 2. Cho vuông tại A, đường cao AH, phân giác AD. Cho BD=15 cm, DC=20 cm. Tính AB, AC,
AH, AD ( làm tròn đến số thập phân thứ nhất).
Bài 3. Cho vuông tại A, AB> AC , đường cao AH =12 cm, trung tuyến AM =13 cm. Tính BC, MH,
CH, BH, AC và AB.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 4. Cho vuông ở A có đường cao AH, trung tuyến AM.

BC=125 cm
a) Biết , . Tính BH, CH.

AH =42 cm
b) Biết , . Tính BH, CH.

AH =48 cm
c) Biết , . Tính AB, AC, BC.

d) Biết . Tính tỉ số
Bài 5. Cho vuông tại A, đường cao AH. Vẽ ( ), (F ).
a) Chứng minh

b) Chứng minh

c) Chứng minh .

d) Chứng minh
Bài 6. Cho vuông tại A, đường cao AH. Đường thẳng vuông góc với BC tại B cắt AC tại D.
a) Chứng minh

b) Chứng minh

Lưu hành nội bộ Trang 24


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

==================================

BÀI 2, 3 & 4: TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN. BẢNG LƯỢNG GIÁC.
MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ GÓC TRONG TAM GIÁC VUÔNG

1. Tỉ số lượng giác của góc nhọn:

Cho là một góc nhọn trong vuông tại A. Các tỉ số lượng giác của góc là và
được cho bởi công thức:
.................................................... ..................................................... B

.................................................................... ....................................................................

.................................................... .................................................... huyền


đối
.................................................................... ....................................................................

..................................................... ..................................................... α
A kề C
.................................................................... ....................................................................

..................................................... .....................................................
.................................................................... ....................................................................
2. Cách ghi nhớ công thức tỉ số lượng giác:
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 1: Cho vuông tại A có . Tính các tỉ số lượng giác của góc B.


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
3. Bảng tỉ số lượng giác của một số góc nhọn đặc biệt:

Tỉ số lượng giác
sin

cos

Lưu hành nội bộ Trang 25


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

tan

cot
Nhận xét:
- Khi góc tăng từ đến thì: ............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 2: Không dùng máy tính bỏ túi, so sánh:

a) và b) và
...................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................... ......................................................................................................

c) và d) và
...................................................................................................... ......................................................................................................
...................................................................................................... ......................................................................................................
4. Tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau:

- Nếu thì và được gọi là ...............................................................................................................................

- Nếu và là hai góc phụ nhau thì ........................................................................................................................................


.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 3:

........................................................................... ...........................................................................

........................................................................... ...........................................................................
5. Tính chất của tỉ số lượng giác:
...................................................................................................... .......................................................................................

.................................................................... .......................................................................................

...........................................................................

6. Hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông:

B
.........................................................................................................................

huyền
....................................................................................................................... đối

α
A kề C
Lưu hành nội bộ Trang 26
Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.......................................................................................................................

........................................................................................................................

Ví dụ 4: Cho vuông tại A có . Tính các cạnh và các góc còn lại của .
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
................................................................................................... ......................................................................................................
7. Ghi chú:
- Quy ước về làm tròn: ....................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Giải tam giác là tính ......................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 7. Cho vuông tại A, có đường cao AH. Tính các tỉ số lượng giác của góc C, từ đó suy ra các tỉ số
lượng giác của góc B, biết:
a) AB=16 cm , AC=12 cm b) AC=13 cm , CH =5 cm
c) CH =3 cm , BH =4 cm

AD=12 cm DC=14 cm AB=9 cm


Bài 8. Cho hình thang vuông ABCD , biết , , . Tính các tỉ số
lượng giác của góc C.
Bài 9. So sánh (không dùng máy tinh bỏ túi):

a) và b) và

c) và d) và

e) và f) và
PHẦN BỔ SUNG
Bài 10. So sánh (không dùng máy tinh bỏ túi):

a) và b) và

c) và d) và

Lưu hành nội bộ Trang 27


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

e) và f) và
Bài 11. Sắp xếp các tỉ số lượng giác theo thứ tự tăng dần (không dùng máy tính):

a) b)

c) d)

Bài 12. Cho vuông ở A đường cao AH. Biết HB=2 cm, HC=64 cm. Hãy tính góc B, C.
Bài 13. Cho vuông tại A. Tính các góc và các cạnh còn lại của biết:

AB=12 cm AB=15 cm
a) , b) ,

BC=13 cm BC=2 cm
c) , d) ,
Bài 14. Giải vuông tại A biết:

a) , BC=8 cm b) AB=9 cm , AC=12 cm .

sinC=0,6 AC=6 cm BC=10 cm


c) và d) và
Bài 15. Cho vuông tại A.

a) Tính b) Chứng minh

Bài 16. Cho vuông tại A có BC=a, kẻ đường cao AH. Chứng minh:
a)

b) và

c) Gọi I là trung điểm của BC. Tính giá trị của biểu thức: .
Bài 17. Cho có ba góc nhọn , kẻ đường cao AH. Chứng minh:
a)

b)
Bài 18. Cho nhọn có đường cao AH. Chứng minh:
a)
b)

Bài 19. Cho nhọn, chứng minh .

==================================

Lưu hành nội bộ Trang 28


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

ÔN TẬP CHƯƠNG I

 Kinh nghiệm khi vận dụng hệ thức lượng và tỉ số lượng giác:


.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 20. Giải biết .

Bài 21. Cho có AB=6 cm , AC=8 cm, BC=10 cm .

a) Chứng minh vuông tại A.

b) Tính đường cao AH của .

c) Tính góc B, C của .

PHẦN BỔ SUNG
Bài 22. Không dùng máy tính, hãy sắp xếp các tỉ số lượng giác sau theo thứ tự giảm dần.

a)

b)

Bài 23. Cho vuông tại A có AB=6 cm , AC =8 cm . Đường cao AH, trung tuyến AM. Từ H

kẻ và .
a) Tính độ dài các đoạn thẳng BC, AH, AM.
b) Chứng minh .
Bài 24. Cho hình chữ nhật ABCD có AB=5 cm , BC =12 cm. Vẽ BH vuông góc với AC tại H và
kéo dài cắt AD tại K.

a) Giải .
b) Chứng minh AH . AC=BK . BH .

c) Đường phân giác của cắt AC tại M. Tính BM.

Bài 25. *Cho vuông tại A, đường cao AH. Từ chân đường cao H, kẻ

Lưu hành nội bộ Trang 29


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

( ), ( ).

a) Chứng minh .

b) Chứng minh .

Bài 26. Cho có đường cao BH. Biết AB=40 cm, AC =58 cm , BC =42 cm .

a) có phải là tam giác vuông không, chứng minh.


b) Tính các tỉ số lượng giác của góc A.
c) Kẻ và . Tính BH, BE, BF và diện tích của tứ giác EFCA.

Bài 27. Cho cân ở A có đường cao AH=32cm, đường cao BK=38,4cm

a) Tính các cạnh của .


b) Đường trung trực của AC cắt AH tại O. Tính OH.

Bài 28. *Cho vuông tại A, đường cao AM. Trên tia đối của tia AB, lấy một điểm D. Gọi N là

hình chiếu của A trên CD. Chứng minh .

Lưu hành nội bộ Trang 30


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

CHƯƠNG II. ĐƯỜNG TRÒN


BÀI 1, 2 & 3. SỰ XÁC ĐỊNH ĐƯỜNG TRÒN. ĐƯỜNG KÍNH VÀ DÂY CỦA ĐƯỜNG TRÒN.
LIÊN HỆ GIỮA DÂY VÀ KHOẢNG CÁCH ĐẾN TÂM.

1. Cách xác định đường tròn:


- Qua ba điểm .....................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Đường tròn ngoại tiếp tam giác vuông có tâm là ................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
- Tam giác có ba đỉnh nằm trên đường tròn và một cạnh là đường kính thì .................... B

.................................................................................................................................................................... O

....................................................................................................................................................................
A C
....................................................................................................................................................................
- Các chứng minh nhiều điểm cùng thuộc một đường tròn:
Cách 1: .................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Cách 2: .................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
2. Định lý đường kính và dây cung của đường tròn:
Trong một đường tròn:
- Nếu đường kính vuông góc với ..........................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Nếu đường kính đi qua .........................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
3. Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây:
Trong một đường tròn:
- Hai dây bằng nhau thì ...........................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 31


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

- Hai dây cách đều tâm thì.......................................................................................................................


- Dây nào lớn hơn thì ..............................................................................................................................
- Dây gần tâm hơn thì .............................................................................................................................

Bài tập vận dụng:


PHẦN CƠ BẢN
Bài 29. Cho hình chữ nhật ABCD có .
a) Chứng minh A, B, C, D cùng thuộc 1 đường tròn.
b) Tìm tâm và tính bán kính của đường tròn đó.
Bài 30. Cho tam giác nhọn ABC có 3 đường cao lần lượt là AD, BE, CF và BC = 10 cm. Chứng minh các
điểm B, F, E, C cùng thuộc một đường tròn. Tìm tâm và tính bán kính của đường tròn đó.

Bài 31. Cho tam giác ABC vuông tại A có , trung tuyến . Xác định tâm và tính bán kính
đường tròn ngoại tiếp tam giác ABM theo a.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 32. Cho tam giác ABC, đường cao BH, CK.
a) Chứng minh bốn điểm B, H, C, K cùng thuộc một đường tròn tâm O. Xác định vị trí O.
b) Chứng minh .
Bài 33. Cho đường tròn tâm O đường kính AB, dây CD không cắt đường kính AB. Gọi H và K theo thứ tự
là chân các đường vuông góc kẻ từ A và B tới CD. Chứng minh CH =DK .
Bài 34. Cho (O) có các dây AB = CD. Các tia AB, CD cắt nhau tại E nằm bên ngoài đường tròn. Gọi H và
K theo thứ tự là trung điểm của AB và CD. Chứng minh và .

==================================

BÀI 4, 5 & 6. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA ĐƯỜNG THẲNG VÀ ĐƯỜNG TRÒN. DẤU HIỆU
NHẬN BIẾT TIẾP TUYẾN CỦA ĐƯỜNG TRÒN. TÍNH CHẤT HAI TIẾP TUYẾN CẮT
NHAU.

1. Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn:


Cho (O;R) và đường thẳng a. Gọi d là khoảng cách từ O đến đường thẳng a.

Vị trí tương đối củađường thẳng và đường tròn Số điểm chung Hệ thức giữa d và R

Đường thẳng và đường tròn ……………………………………

Lưu hành nội bộ Trang 32


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Đường thẳng và đường tròn ……………………………………

Đường thẳng và đường tròn ……………………………………

Ví dụ 1: Cho (O; 5cm). Xác định vị trí của đường thẳng a với (O) biết:
a) Khoảng cách từ O đến đường thẳng a là 3cm. b) Khoảng cách từ O đến đường thẳng a là 5cm.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
c) Khoảng cách từ O đến đường thẳng a là 7cm. d) Điểm O nằm trên đường thẳng a.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
2. Tiếp tuyến của đường tròn:
- Định nghĩa: Đường thẳng a được gọi là tiếp tuyến của (O) khi và chỉ khi ..................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Phương pháp chứng minh một đường thẳng là tiếp tuyến của (O):
Định lý: .........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2. Tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau:

........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 33


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
Ví dụ 2: Từ điểm M nằm ngoài (O), vẽ các tiếp tuyến MA, MB với (O) (A, B là các tiếp điểm). Chứng minh
OM là đường trung trực của đoạn thẳng AB.
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................

3. Đường tròn nội tiếp tam giác, đường tròn bàng tiếp tam giác:
H
R
A
O

B
C

................................................................................................ ........................................................................................................
................................................................................................ ........................................................................................................

Bài tập vận dụng:


PHẦN CƠ BẢN
Bài 35. Cho (O) có dây AB khác đường kính. Qua O kẻ đường vuông góc với AB, cắt tiếp tuyến
tại A của đường tròn tại C.
a) Chứng minh BC là tiếp tuyến của (O).
b) Cho bán kính của đường tròn bằng 15cm, AB = 24 cm. Tính OC.
Bài 36. Cho điểm A nằm bên ngoài (O). Từ A kẻ các tiếp tuyến AB, AC với (O) với B, C là các tiếp điểm.
a) Chứng minh .
b) Vẽ đường kính CD. Chứng minh BD // AO.
c) Tính độ dài các cạnh của tam giác ABC biết .
Bài 37. Cho nửa đường tròn tâm O đường kính AB. Gọi Ax, By là các tia vuông góc với AB (Ax, By và nửa
đường tròn thuộc cùng một nửa mặt phẳng bờ AB). Qua điểm M thuộc nửa đường tròn (M khác A và B), kẻ
tiếp tuyến với nửa đường tròn, nó cắt Ax, By theo thứ tự tại C và D.
a) Chứng minh
b) Chứng minh
c) Chứng minh tích AC. BD không đổi khi M di chuyển trên nửa đường tròn.
PHẦN BỔ SUNG

Bài 38. Cho đường tròn . Từ 1 điểm A nằm ngoài đường tròn kẻ các tiếp tuyến AB, AC với đtròn (B,

Lưu hành nội bộ Trang 34


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

C là các tiếp điểm). Gọi H là trung điểm của BC.


a) Chứng minh A, H, O thẳng hàng và A, B, C, O cùng thuộc 1 đường tròn.
b) Vẽ đường kính BD của (O). Vẽ CK vuông góc với BD. Chứng minh AC.CD = CK.AO.
c) Tia AO cắt (O) tại M và N. Chứng minh MH.NA = MA.NH.
Bài 39. Cho (O), điểm A nằm bên ngoài đường tròn. Vẽ các tiếp tuyến AB, AC với đường tròn (B, C là các
tiếp điểm). Qua điểm I thuộc cung nhỏ BC, vẽ tiếp tuyến thứ ba lần lượt cắt AB và AC tại M và N.

a) Chứng minh và
b) Giả sử chu vi tam giác AMN bằng 2p. Chứng minh AB= p.

c) Cho . Tính diện tích tứ giác ABOC.


Bài 40. Cho (O) và A là điểm nằm ngoài đường tròn (O). Qua A vẽ tiếp tuyến AB, AC với (O) (B, C là tiếp
điểm). AO cắt BC tại D.
a) Chứng minh OA là trung trực của BC.
b) Chứng minh .
Bài 41. Cho (O,R), điểm A nằm ngoài đường tròn (O). Vẽ tiếp tuyến AB của (O) (B là tiếp điểm). Vẽ dây
cung BC của (O) vuông góc với OA tại H.
a) Chứng minh H là trung điểm BC.
b) Chứng minh AC là tiếp tuyến của (O)
c) Cho OA = 2R. Chứng minh tam giác ABC đều.
Bài 42. Cho (O) đường kính BC, dây AD vuông góc với BC tại H. Gọi E, F theo thứ tự là chân các đường
vuông góc kẻ từ H đến AB, AC. Gọi (I), (K) lần lượt là các đường tròn ngoại tiếp các tam giác HBE, HCF.
a) Xác định vị trí tương đối của các đường tròn (I) và (O), (K) và (O), (I) và (K)
b) Tứ giác AEHF là hình gì? Vì sao?
c) Chứng minh AE. AB = AF. AC
Bài 43. Cho (O,R), dây BC khác đường kính. Hai tiếp tuyến với (O) tại B và C cắt nhau tại A. Kẻ đường
kính CD, kẻ BH vuông góc với CD tại H.
a) Chứng minh 4 điểm A, B, O, C cùng thuộc một đường tròn. Xác định tâm và tính bán kính của đường
tròn đó.

b) Chứng minh . Từ đó cho biết . Tính OA, AB.

c) Chứng minh BC là tia phân giác của .

Bài 44. Từ một điểm A ở ngoài , vẽ hai tiếp tuyến AB, AC với đường tròn (B, C là tiếp điểm).
a) Chứng minh OA vuông góc với BC tại trung điểm H của BC.
b) Chứng minh

c) Đoạn OA cắt tại I. Chứng minh I là tâm đường tròn nội tiếp tam giác ABC.
Bài 45. Cho (O) có đường kính AB = 2R. Trên tiếp tuyến tại A với (O) lấy một điểm C, BC cắt (O) tại M.
a) Chứng minh tam giác AMB vuông.

Lưu hành nội bộ Trang 35


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

b) Chứng minh AC2 = CM.BC.


c) Từ C kẻ tiếp tuyến CD với (O) (D là tiếp điểm, D khác A). Kẻ DH ¿ AB, DH cắt BC tại I. Chứng
minh I là trung điểm DH

d) Cho . Tính AD theo R.


==================================

BÀI 7 & 8. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN.

1. Vị trí tương đối của hai đường tròn:


.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Vị trí tương đối


Số điểm chung Hệ thức giữa OO ’ với R và r
của (O; R) và (O’ ; r) với R ≥ r .

Hai đường tròn cắt nhau

Tiếp xúc ngoài


Hai đường tròn tiếp
xúc nhau
Tiếp xúc trong

Ở ngoài nhau
Hai đường tròn
không giao nhau
(O) đựng (O’)

2. Tiếp tuyến chung của hai đường tròn:

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 36


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài tập vận dụng:


PHẦN CƠ BẢN
Bài 46. Cho (O) đường kính BC, dây AD vuông góc với BC tại H. Gọi E, F theo thứ tự là chân các đường
vuông góc kẻ từ H đến AB, AC. Gọi (I), (K) lần lượt là các đường tròn ngoại tiếp các tam giác HBE,
HCF.
a) Xác định vị trí tương đối của các đường tròn (I) và (O), (K) và (O), (I) và (K)
b) Tứ giác AEHF là hình gì, chứng minh.
c) Chứng minh AE. AB = AF. AC.
d) Chứng minh EF là tiếp tuyến chung của (I) và (K).
==================================

ÔN TẬP CHƯƠNG II

 Kinh nghiệm khi giải bài toán liên quan đến tiếp tuyến của đường tròn:

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 47. Cho , đường kính AB. Trên tiếp tuyến tại A của lấy M sao cho .
a) Tính độ dài đoạn thẳng MB theo R

b) Qua M vẽ tiếp tuyến MC của (C là tiếp điểm không trùng A). Gọi I là giao điểm của AC và OM.
Tính độ dài AI và số đo góc AMC (theo R).
c) Đường thẳng qua C song song với AM cắt MB, AB theo thứ tự tại D và E. Chứng minh D là trung
điểm của CE.

Bài 48. Cho đoạn thẳng AB, trên cùng nửa mặt phẳng bờ AB dựng nửa đường tròn có đường kính AB
và hai tia tiếp tuyến Ax, By. Lấy C tùy ý trên cung AB (C không trùng A và B). Từ C kẻ tiếp tuyến

thứ ba của cắt Ax, By theo thứ tự tại D và E.

a) Chứng minh .
b) Chứng minh OD là trung trực của AC và

Lưu hành nội bộ Trang 37


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) Gọi I là trung điểm DE, vẽ . Chứng minh tiếp xúc với đường thẳng AB.

d) Kẻ , CH cắt BD tại K. Chứng minh .


PHẦN BỔ SUNG
Bài 49. Cho , đường kính AB. Vẽ tiếp tuyến Ax, By với đường tròn. Trên đường tròn lấy C sao cho

. Tiếp tuyến tại C với đường tròn cắt Ax, By và đường thẳng AB lần lượt tại E, F và K.
a) Chứng minh

b) Chứng minh
c) Đường thẳng AC cắt Bx tại D. Tính tích theo R.
Bài 50. Cho đường tròn (O, R), đường kính AB và dây AC không qua tâm O. Gọi H là trung điểm AC.

a) Tính và chứng minh OH song song với BC.


b) Tiếp tuyến tại C của (O) cắt tia OH tại M. Chứng minh MA là tiếp tuyến tại A của (O).

c) Vẽ CK vuông góc với AB tại K. Gọi I là trung điểm CK và đặt . Chứng minh
IK=R.sin.cos.
Bài 51. Cho đường tròn tâm O có đường kính AB = 2R. Trên đường tròn này lấy C sao cho BC = R. Từ B
vẽ tiếp tuyến với đường tròn, tiếp tuyến này cắt đường thẳng AC tại D.
a) Chứng minh tam giác ACB vuông.
b) Tính theo R các đoạn thẳng AC, BD.
c) Vẽ đường tròn ngoại tiếp tam giác CDB, gọi O’ là tâm đường tròn này. Chứng minh O’C là tiếp tuyến
của (O) và AB là tiếp tuyến của (O’).
Bài 52. Cho (O,R), đường kính AB và điểm C thuộc (O) (C khác A và B). Vẽ OH vuông góc với dây AC
tại H.

a) Chứng minh H là trung điểm của AC và .


b) Tiếp tuyến tại C của (O) cắt tia OH tại D. CMR: DA là tiếp tuyến tại A của (O).

c) Chứng minh
Bài 53. Cho (O, R), đường kính AB. Lấy H nằm giữa A và B. Vẽ dây CD vuông góc với AB tại H.
a) Chứng minh H là trung điểm CD và tính số đo góc ACB.
b) Gọi E đối xứng với A qua H. Chứng minh Tứ giác ACED là hình thoi, suy ra tại F.
c) Chứng minh HF là tiếp tuyến của đường tròn (I) đường kính EB.

Bài 54. Cho (O) đường kính BC và dây cung .


a) Chứng minh tam giác ABC vuông tại A, tính độ dài cạnh AC theo R.
b) Trên tia OA lấy D sao cho A là trung điểm của OD. Chứng minh DB là tiếp tuyến của (O).

Lưu hành nội bộ Trang 38


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) Vẽ tiếp tuyến DM với (O) (M là tiếp điểm). Chứng minh Δ BDM đều.
Bài 55. Cho tam giác ABC vuông tại A có đường cao AH. Vẽ đường tròn tâm A, bán kính AH. Từ B và C
kẻ các tiếp tuyến BD, CE với đường tròn (D, E là các tiếp điểm không nằm trên BC).

a) Chứng minh .

b) Chứng minh ba điểm D, A, E thẳng hàng và .


c) Chứng minh DE tiếp xúc với đường tròn đường kính BC tại A.

Bài 56. Cho (O, R), đường kính AB và C thuộc đường tròn (khác A và B và ). Vẽ d là tiếp tuyến
tại B của đường tròn (O).

a) Chứng minh Δ ABC vuông.


b) Gọi M là trung điểm của AC, vẽ CH vuông góc với AB tại H. Chứng minh 4 điểm O, M, C, H cùng
thuộc một đường tròn. Xác định tâm I của đường tròn này.

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 39


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 40


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 41


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 42


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG THCS VÀ THPT ĐINH THIỆN LÝ
==========

TÀI LIỆU HỌC TẬP


TOÁN 9 – HK II

TP. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 08 năm 2022


[Lưu hành nội bộ]
Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN ĐẠI SỐ
CHƯƠNG III. HỆ PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN

BÀI 1 & 2: PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN.


HỆ HAI PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN

1. Phương trình bậc nhất hai ẩn:


- Dạng: ....................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 1:....................................................................................................................................................................................................
- Nghiệm của phương trình (1) là cặp............................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 2: Tìm 03 nghiệm của phương trình


........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
- Nghiệm tổng quát của phương trình (1)......................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 3: Tìm nghiệm tổng quát của phương trình


........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
- Ghi chú:

+ Phương trình bậc nhất hai ẩn luôn có ............................................................................................................


Tập nghiệm của nó được biểu diễn bởi ...................................................................................................................................
+ Nếu và thì đường thẳng (d) chính là ...............................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................

+ Nếu và thì phương trình (1) trở thành ...........................................................................................................


..............................................................................................................................................................................................................

+ Nếu và thì phương trình (1) trở thành............................................................................................................


..............................................................................................................................................................................................................
2. Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn:
- Dạng: ....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 4:....................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 44


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
- Nghiệm của hệ phương trình (I) là cặp........................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
- Ghi chú:

+ Nghiệm của hệ phương trình là giao điểm của hai ....................................................................


..............................................................................................................................................................................................................

+ Nếu cắt thì hệ (I) có .............................................................................................................................................

+ Nếu thì hệ (I) ......................................................................................................................................................

+ Nếu trùng với thì hệ (I) có .................................................................................................................................

Ví dụ 5: Tìm một nghiệm của hệ phương trình


........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
+ Hai hệ phương trình được gọi là tương đương nếu .........................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

2 x+7 y =8
Bài 1. Trong các cặp số cặp số nào là nghiệm của phương trình .
Bài 2. Tìm nghiệm tổng quát của các phương trình sau:
a) b) c)

d) e) f)
Bài 3. Viết công thức ngiệm tổng quát và biểu diễn tập nghiệm của phương trình sau lên mặt phẳng tọa độ:
a) 2 x – y=3 b) 2 x+ y =3 c) x – 2 y=– 1
d) 5 x – 2 y =4 e) x – 3 y=6 f) 3 x−2 y=1

Lưu hành nội bộ Trang 45


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 4. Tìm m để các cặp số sau là nghiệm của phương trình tương ứng:

(−1 ; 1) 3 mx+(2 – m) y – 7=0 (3 – m) x + y – m+1=0


a) là nghiệm của b) là nghiệm của .
PHẦN BỔ SUNG
Bài 5. Cho phương trình bậc nhất hai ẩn x và y: (m+1) x +(m – 3) y – 1=0 (với m là tham số)
a) Tìm nghiệm tổng quát và vẽ đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình trên khi m=5 .
b) *Chứng minh rằng đường thẳng biểu diễn phương trình trên luôn luôn đi qua một điểm cố định với mọi
giá trị của m.
Bài 6. Không vẽ hình, cho biết số nghiệm của các hệ phương trình sau:

a) b) c)
Bài 7. Vẽ hình và tìm tập nghiệm của các hệ phương trình sau:

a) b) c)

Bài 8. Cho hệ phương trình


a) Tìm m để hệ (I) có 1 nghiệm có x=1.
b) Tìm m để hệ (I) có 1 nghiệm có y=−1.

==================================

BÀI 3 & 4: GIẢI HỆ HAI PHƯƠNG TRÌNH BẰNG PHƯƠNG PHÁP THẾ
VÀ PHƯƠNG PHÁP CỘNG ĐẠI SỐ

1. Phương pháp thế:


- Bước 1: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 2: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 3: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Ghi chú: Để thuận tiện khi tính toán ........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 1: Giải hpt bằng phương pháp thế:

Lưu hành nội bộ Trang 46


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) b)
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
........................................................................................................ ........................................................................................................
2. Phương pháp cộng đại số:
- Bước 1: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 2: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 3: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 2: Giải hpt bằng phương pháp cộng đại số:

a) b)
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 9. Giải các hệ phương trình sau bằng phương pháp thế:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 10. Giải các hệ phương trình sau bằng phương pháp cộng đại số:

a) b) c)

Lưu hành nội bộ Trang 47


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

d) e) f)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 11. Giải các hệ phương trình sau bằng phương pháp thế:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 12. Giải các hệ phương trình sau bằng phương pháp cộng đại số:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 13. Xác định a và b để đồ thị hàm số y=ax+ b đi qua hai điểm A và B trong mỗi trường hợp sau:
a) A(2 ;−2) và B(−1 ; 3) b) A(3 ;−1) và B(−3 ; 2)
c) A(−4 ;−2) và B(2 ; 1) d) A( √ 3 ; 2) và B(0 ; 2).
Bài 14. Giải các hệ phương trình:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 15. Giải các hệ phương trình:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 16. Giải các hệ phương trình:

Lưu hành nội bộ Trang 48


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) b) c)
Bài 17. *Giải các hệ phương trình sau:

a) b) c)
Bài 18. Với giá trị nào của m thì hệ phương trình sau vô nghiệm:

a) b) c)
==================================

BÀI 5 & 6: GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH

1. Phương pháp giải bài toán bằng cách lập phương trình:
- Bước 1: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 2: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 3: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
2. Các công thức cần chú ý khi giải bài tập:
- Với S là quãng đường, V là vận tốc, T là thời gian: S = ...................................................................................................
- Chuyển động của tàu, thuyền khi có sự tác động của dòng nước: ..................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Với A là khối lượng công việc, N là năng suất và T là thời gian: A = .........................................................................
3. Một số bài toán thường gặp:
Ví dụ 1: Tìm hai số tự nhiên, biết rằng tổng của chúng bằng 1006 và nếu lấy số lớn chia cho số nhỏ thì được
thương là 2 và số dư là 124.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 49


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
Ví dụ 2: Một khu vườn hình chữ nhật có chu vi 100m. Nếu tăng chiều dài thêm 2m và giảm chiều rộng 1m
thì diện tích khu vườn giảm 10 m2. Tính các kích thước của mảnh vườn.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
Ví dụ 3: Một chiếc xe tải từ TP.HCM đến TP. Cần Thơ, quãng đường dài 189km. Sau khi xe tải thứ nhất
xuất phát 1 giờ, một xe khách bắt đầu đi từ TP. Cần Thơ về TP.HCM và gặp xe tải sau khi đã đi được 1 giờ
48 phút. Tính vận tốc mỗi xe, biết rằng mỗi giờ xe khách đi nhanh hơn xe tải 13km.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
Ví dụ 4: Hai đội công nhân cùng làm một đoạn đường trong 24 ngày thì xong. Mỗi ngày phần việc đội A làm
nhiều gấp rưỡi đội B. Hỏi nếu làm một mình thì mỗi đội làm xong đoạn đường đó trong bao lâu.
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 50


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

...................................................................................................... ........................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 19. Tính độ dài hai cạnh góc vuông của một tam giác vuông, biết rằng nếu tăng mỗi cạnh lên 3cm thì
diện tích tam giác đó sẽ tăng thêm 36cm 2. Và nếu một cạnh giảm đi 2cm, cạnh kia giảm đi 4cm thì
diện tích của tam giác đó giảm đi 26cm2.
Bài 20. Một hình chữ nhật có chu vi 50m và có 3 lần chiều dài hơn 2 lần chiều rộng 15m. Tính diện tích
hình chữ nhật đó.
Bài 21. Tìm số tự nhiên có hai chữ số, biết tổng hai chữ số bằng 13 và nếu đổi vị trí hai chữ số cho nhau thì
được số mới nhỏ hơn số đã cho là 45.
Bài 22. Một ô tô đi từ A và dự định đến B lúc 12 giờ trưa. Nếu xe chạy với vận tốc 35km/h thì sẽ đến chậm
2 giờ so với dự định. Nếu xe chạy với vận tốc 50km/h thì sẽ đến B sớm 1 giờ so với dự định. Tính
độ dài quãng đường AB và thời điểm xuất phát.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 23. Một khu vườn hình chữ nhật có chu vi 100m. Nếu tăng chiều dài thêm 2m và giảm chiều rộng 1m
thì diện tích sẽ giảm 10 m2. Tính chiều dài và chiều rộng của khu vườn.
Bài 24. Một khu vườn hình chữ nhật có chu vi 50m. Nếu tăng chiều dài thêm 1m và giảm chiều rộng 2m thì
diện tích sẽ giảm 22 m 2. Tính chiều dài và chiều rộng của khu vườn.
Bài 25. Một miếng đất hình chữ nhật có chu vi 240m. Nếu tăng chiều rộng gấp 3 lần và giảm chiều dài di
một nửa thì chu vi tăng 100m. Tìm kích thước lúc đầu của miếng đất.
Bài 26. Một hình chữ nhật có chiều dài hơn chiều rộng 10m và có đường chéo 50m. Tính diện tích hình chữ
nhật đó.
Bài 27. Tìm số tự nhiên có hai chữ số, biết rằng hai lần chữ số hàng đơn vị lớn hơn chữ số hàng chục 1 đơn
vị, và nếu viết hai chữ số ấy theo thứ tự ngược lại thì được một số mới ( có hai chữ số) bé hơn số cũ
27 đơn vị.
Bài 28. Một chiếc xe tải từ thành phố A đến thành phố B, quãng đường dài 211km. Sau khi xe tải xuất phát
1 giờ, một xe khách bắt đầu đi từ B về A và gặp xe tải sau khi đã đi được 1 giờ 48 phút. Tính vận tốc
mỗi xe, biết rằng mỗi giờ xe khách đi nhanh hơn xe tải 15km.
Bài 29. Hai người ở hai địa điểm A và B cách nhau 3,6km, khởi hành cùng một lúc , đi ngược chiều nhau và
gặp nhau ở một địa điểm cách A là 2km. Nếu cả hai cùng giữ nguyên tốc độ như trường hợp trên,
nhưng người đi chậm hơn xuất phát trước người kia 6 phút thì họ sẽ gặp nhau ở chính giữa quãng
đường. Tính vận tốc mỗi người.
Bài 30. Hai người thợ cùng làm một công việc trong 16 giờ thì xong. Nếu người thứ nhất làm 3 giờ và người
thứ hai làm 6 giờ thì chỉ hoàn thành được 25% công việc. Hỏi nếu làm riêng thì mỗi người hoàn
thành công việc đó trong bao lâu.
Bài 31. Hai đội công nhân cùng làm chung một công việc mất 30 ngày. Nếu đội một làm 4 ngày và đội hai

đến cùng làm chung 5 ngày nữa thì được công việc. Hỏi nếu mỗi đội làm riêng một mình thì
trong bao lâu mới xong công việc.
Bài 32. Năm nay tuổi bà bằng 7 lần tuổi cháu cộng thêm 1. Bốn năm trước tuổi bà gấp 12 lần tuổi cháu. Hỏi
năm nay mỗi người bao nhiêu tuổi?

Lưu hành nội bộ Trang 51


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 33. Một nhóm học sinh cần chia đều một lượng kẹo thành các phần quà để tặng cho các em nhỏ có hoàn
cảnh khó khăn. Nếu mỗi phần quà giảm 6 viên kẹo thì sẽ có thêm 5 phần quà nữa, nếu mỗi phần quà
giảm 10 viên kẹo thì sẽ có thêm 10 phần quà nữa. Hỏi có tất cả bao nhiêu viên kẹo?

==================================

Lưu hành nội bộ Trang 52


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

CHƯƠNG IV. HÀM SỐ y=a x2 ( a≠ 0). PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI MỘT ẨN

BÀI 1 & 2. HÀM SỐ y=a x2 (a≠ 0). ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ y=a x2 ( a≠ 0) .

1. Bảng giá trị của hàm số y=a x2 (a≠ 0):


- Ví dụ:

x -3 -2 -1 0 1 2 3 x -3 -2 -1 0 1 2 3

2. Tính chất của hàm số y=a x2 ( a≠ 0):

- Nếu a> 0 .........................................................................................................................................................................................


.................................................................................................................................................................................................................
- Nếu a< 0 .........................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

3. Đồ thị của hàm số y=a x2 ( a≠ 0):


- Hàm số y=ax 2 ( a ≠ 0 ) có đồ thị là ..............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Parabol (P) có đỉnh là ...................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Nếu a> 0 thì (P) .............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Nếu a< 0 thì (P) .............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

- Phương pháp vẽ parabol (P): y=a x2 (a≠ 0)...........................................................................................................................


+ Bước 1: .............................................................................................................................................................................................
+ Bước 2:..............................................................................................................................................................................................
+ Bước 3:..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ: Vẽ parabol
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 53


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 1. Cho hàm số y=3 x 2 và hàm số y=−3 x 2. Hãy tính các giá trị của y ứng với các giá trị của x cho
trong bảng dưới đây rồi điền vào các ô trống:
−1 1
x -2 −√ 2 -1 0 1 √2 2
3 3
y = 3x2
y = -3x2
Bài 2. Vẽ đồ thị của các hàm số sau:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 3. Vẽ đồ thị parabol (P) và đường thẳng (D) trên cùng một mặt phẳng tọa độ trong mỗi trường hợp sau:

a) (P): và (D): b) (P): và (D):

c) (P): và (D): d) (P): và (D):


Bài 4. Cho hàm số y=a x có đồ thị (P). Xác định hệ số a trong mỗi trường hợp sau:
2

a) (P) đi qua điểm A(3 ;12) b) (P) đi qua điểm B(−2 ;−9)
c) (P) đi qua điểm C ( √3 ; 3) d) (P) đi qua điểm D( √ 5 ;−5)
PHẦN BỔ SUNG

Bài 5. Cho hàm số có đồ thị (P). Xác định các điểm thuộc (P) sao cho điểm đó có:
a) Hoành độ gấp đôi tung độ. b) Tung độ gấp đôi hoành độ.
c) Hoành độ và tung độ là hai số đối nhau. d) Hoành độ và tung độ bằng nhau.
Bài 6. Cho hàm số y=a x2 có đồ thị (P). Xác định hệ số a trong mỗi trường hợp sau:
a) (P) cắt đường thẳng (D): y =3 – 2 x tại điểm A có hoành độ bằng 2.
b) (P) cắt đường thẳng (D): y =4 + x tại điểm B có hoành độ bằng −1.
c) (P) cắt đường thẳng (D): y =– x +2 tại điểm C có tung độ bằng 1.
d) (P) cắt đường thẳng (D): y =2 x – 5 tại điểm D có tung độ bằng 3.

Bài 7. Cho (P): và (d): .

Lưu hành nội bộ Trang 54


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) Vẽ (P) và (d) trên cùng hệ trục tọa độ.


b) Tìm tọa độ giao điểm của (P) và (d) bằng phép tính.

Bài 8. Cho (P): và (d):


a) Vẽ (P) và (d) trên cùng hệ trục tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm của (P) và (d) bằng phép tính.

Bài 9. Cho (P): .


a) Tìm a, biết (P) qua M(2; – 2). Vẽ (P) với a vừa tìm được.

b) *Chứng tỏ (P) và (d): tiếp xúc nhau. Tìm tọa độ tiếp điểm.

==================================

BÀI 3 & 4. PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI MỘT ẨN.


CÔNG THỨC NGHIỆM CỦA PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI.

1. Phương trình bậc hai một ẩn:


- Dạng: ..................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 1: Xác định hệ số a, b, c của các phương trình sau:

Phương trình a b c
2
3 x +5 x +2=0
√ 3 x2 −4 x− √2=0
2
x −9 x=0
2
x + 7=0

2. Cách giải phương trình bậc hai một ẩn (công thức tính nghiệm):
- Bước 1: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 2: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 2: Giải phương trình

Lưu hành nội bộ Trang 55


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) b)
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
...................................................................................................... ........................................................................................................
2
- Ghi chú: Nếu phương trình a x +bx+ c=0 có a và c trái dấu thì ...............................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 10. Xác định hệ số a, b, c, tính rồi giải các phương trình sau:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 11. Giải phương trình:

a) b)

c) d)

e) f)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 12. Xác định hệ số a, b, c, tính rồi giải các phương trình sau:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 13. Xác định hệ số a, b, c, tính rồi giải các phương trình sau:

a) b) c)

d) e) f)
Bài 14. Giải phương trình:

a) b)

c) d)

e) f)

Lưu hành nội bộ Trang 56


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 15. Giải phương trình:


2 2
a) x  ( 2  1) x  2  0 b) 4 x  4 3 x  3  0
2 2
c) 6 x  5 2 x  2  0 d) 2 x −2 x +1=0
e) 5 x 2+2 x +2=0 f) 2 x2 – (1 – 2) x –=0
Bài 16. Tìm m để phương trình:
a) x 2+ 3 x – m=0 có một nghiệm là -2. Tìm nghiệm còn lại.
b) x 2+ mx+3=0 có một nghiệm bằng 1. Tìm nghiệm còn lại.
c) x 2+ 2(m – 1) x+ m2 +2=0 có một nghiệm x=1. Tìm nghiệm còn lại.
d) 2 x2 – (m+ 3)x – 5 m=0 có một nghiệm bằng 2. Tìm nghiệm còn lại.
Bài 17. Xác định giá trị của m và tìm nghiệm còn lại của mỗi phương trình sau biết rằng:
a) Phương trình x 2 – 2(m – 2) x+ m 2 – 3 m+5=0 có một nghiệm bằng – 4 .
b) Phương trình x 2 – 2(m – 2) x+ 2m2 +3 m=0 có một nghiệm bằng – 3 .
c) Phương trình x 2 – 2(m+ 3)x +m 2+3=0 có một nghiệm bằng 4.
d) Phương trình 2 x2 – 6 x +( m+7)=0 có một nghiệm bằng – 4 .
Bài 18. Cho phương trình 2x2 – (4m + 3)x + 2m2 – 1 = 0. Tìm giá trị m để phương trình:
a) Có 2 nghiệm phân biệt b) Có nghiệm kép. Tính nghiệm kép đó.
c) Vô nghiệm d) Có nghiệm.
Bài 19. Tìm m để:

a) Phương trình có 2 nghiệm phân biệt.

b) Phương trình có nghiệm.

c) Phương trình có 2 nghiệm phân biệt.

d) Tìm m để phương trình có nghiệm.


Bài 20. Chứng minh rằng với mọi số thực m:

a) Phương trình luôn có nghiệm.

b) Phương trình luôn có 2 nghiệm phân biệt.

c) Phương trình luôn có nghiệm.

d) Phương trình luôn có 2 nghiệm phân biệt.

Lưu hành nội bộ Trang 57


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 21. Cho parabol (P): và đường thẳng (D): . Chứng minh (D) tiếp xúc với (P). Tìm
tọa độ tiếp điểm.

Bài 22. Cho (P): và .


a) Tìm tọa độ các giao điểm của (P) và (d) bằng phép toán.
b) Tìm những điểm M trên (P) sao cho hoành độ hơn tung độ 3 đơn vị.

BÀI 5 & 6. CÔNG THỨC NGHIỆM THU GỌN CỦA PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI.
HỆ THỨC VI – ÉT VÀ ỨNG DỤNG.

1. Công thức nghiệm thu gọn (cách 2 giải PT bậc hai):


- Bước 1: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Bước 2: ..............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 1: Hoàn thành bảng sau

Phương trình a b' c ∆'


x 2+ 6 x+5=0
2
2 x −4 x−1=0
2
4 x −x−3=0
x 2+ x+5=0
2. Hệ thức Vi – ét:

- Nếu là hai nghiệm của phương trình thì .......................................................................


.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 58


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 2: Không giải phương trình, hãy tính tổng và tích các nghiệm của phương trình sau:

a) b)
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................

3. Ứng dụng của hệ thức Vi – ét:

- Giải nhanh 02 loại phương trình có dạng đặc biệt: Cho phương trình .
+ Nếu thì PT có ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

+ Nếu thì PT có ..................................................................................................................................................


............................................................................................................................................................................................................
Ví dụ 3: Giải phương trình:

a) b)
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................

- Tính giá trị biểu thức các nghiệm:

Cho phương trình có hai nghiệm . Ta có:


.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 4: Cho phương trình có hai nghiệm . Không giải phương trình hãy tính:

a) b)
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................

- Tìm hai số khi biết tổng và tích:


Định lý: Nếu hai số x, y có tổng và tích thì x, y là nghiệm của phương trình.............................

Lưu hành nội bộ Trang 59


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 5: Tìm hai số x, y biết .


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 23. Dùng công thức nghiệm thu gọn để giải phương trình:

a) b)

c) d)

e) f)

Bài 24. Không giải phương trình, hãy tính tổng và tích các nghiệm (nếu có) của các phương trình sau:
a) 2 x2 – 7 x +2=0 b) 5 x 2+ x +2=0
c) 16 x 2 – 8 x +1=0 d) 4 x2 +2 x – 5=0
e) 9 x 2 – 12 x +4=0 f) x 2 – 10 x +21=0
2
Bài 25. Cho phương trình x  8 x  15  0 . Không giải phương trình, hãy tính:
1 1
2 2

a) x  x1 2 b) x1 x2

x1 x2
 (x 1−x 2)
2

c) x2 x1 d)
PHẦN BỔ SUNG

Bài 26. Cho phương trình . Không giải phương trình, hãy tính:
1 1 1  x1 1  x2
 
a) x1 x2 b) x 1 x2
x1 x
 2
c) d) x2  1 x1  1
Bài 27. Cho S= x+ y , P=x . y. Tìm hai số x , y khi biết:
a) S=3 và P=2 . b) S=4 và P=5 .
c) S=3 và P=4 . d) S=32 và P=231 .
Bài 28. Tìm hai số u , v khi biết:
a) u+ v=1 và uv=– 6. b) u+ v=– 5 và uv=6 .

Lưu hành nội bộ Trang 60


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) u+ v=2 và uv=2 . d) u+ v=9 và u2 + v 2=41.


e) u2 + v 2=61 và uv=30. f) u v =5 và uv=36 .

Bài 29. Cho phương trình (m là tham số).


a) Chứng tỏ phương trình luôn có nghiệm với mọi m.

b) Tìm m để phương trình có 2 nghiệm x1, x2 thỏa .

Bài 30. Cho phương trình .


a) Chứng minh phương trình luôn có nghiệm với mọi m.

b) Gọi x1, x2 là các nghiệm của phương trình. Chứng minh .

Bài 31. Cho phương trình .


a) Định m để phương trình có nghiệm.
b) Tìm hệ thức giữa hai nghiệm x1, x2 độc lập với m.

Bài 32. Cho phương trình .


a) Tìm m để phương trình có 2 nghiệm phân biệt.

b) Tìm giá trị lớn nhất của .

Bài 33. Cho phương trình .


a) Chứng tỏ phương trình luôn có nghiệm x1, x2 với mọi m.
b) Tìm m sao cho phương trình có một nghiệm bằng 2. Tính nghiệm kia.

c) Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức .

==================================

BÀI 7 & 8. PHƯƠNG TRÌNH QUY VỀ PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI.


GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH

1. Phương trình trùng phương:


- Dạng: ..................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Phương pháp giải:
+ Bước 1: .......................................................................................................................................................................................
+ Bước 2:........................................................................................................................................................................................
+ Bước 3:........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ 1: Giải phương trình .


........................................................................................................ ......................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 61


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
2. Các dạng phương trình khác:
- Phương trình chứa ẩn ở mẫu:

Ví dụ 2: Giải phương trình .


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
- Phương trình biến đổi về dạng tích A . B=0:

Ví dụ 3: Giải phương trình .


........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
........................................................................................................ ......................................................................................................
3. Giải bài toán bằng cách lập phương trình:
Ví dụ 4: Một mảnh vườn hình chữ nhật có chiều rộng ngắn hơn chiều dài 5m và có diện tích 374m2. Tính
chu vi của mảnh vườn.
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 62


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 34. Giải phương trình:

a) b)

c) d)
Bài 35. Giải phương trình:

a) b)

c) d)

e) f)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 36. Giải các phương trình sau bằng cách đưa về phương trình tích:

a) b)

c) d)

e) f)
Bài 37. Giải các phương trình:
a) 3(x2 + x)2 – 2(x2 + x) – 1 = 0 b) (x2 – 4x + 2)2 + x2 – 4x – 4 = 0
c) (4x – 5)2 – 6(4x – 5) + 8 = 0 d) (x2 + 3x – 1)2 + 2(x2 + 3x – 1) – 8 = 0

e) (2x2 + x – 2)2 + 10x2 + 5x – 16 = 0 f)


Bài 38. Một mảnh đất hình chữ nhật có diện tích 52,5m 2. Nếu tăng chiều rộng 3m và giảm chiều dài 2m thì
diện tích mảnh đất không đổi. Tính chu vi mảnh đất ấy.

Bài 39. Một hình chữ nhật có chiều rộng bằng chiều dài, diện tích 1792m2. Tính chu vi hình chữ nhật.
Bài 40. Một hình chữ nhật có chiều rộng ngắn hơn chiều dài 5cm và có diện tích 374cm 2. Tìm chu vi của
hình chữ nhật đó.
Bài 41. Một khu vườn hình chữ nhật có diện tích là 900m2 và chu vi 122m. Tìm chiều dài và chiều rộng của
khu vườn.
Bài 42. Hai cạnh của một mảnh đất hình chữ nhật hơn kém nhau 10m. Tính chu vi mảnh đất ấy, biết diện
tích của nó là 1200m2.

Lưu hành nội bộ Trang 63


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 43. Một thửa ruộng hình tam giác có diện tích 180m 2. Tính cạnh đáy của thửa ruộng, biết rằng nếu tăng
cạnh đáy thêm 4m và giảm chiều cao tương ứng đi 1m thì diện tích của nó không đổi.
Bài 44. Một tam giác vuông có chu vi 30m, cạnh huyền là 13m. Tính các cạnh góc vuông của tam giác.
Bài 45. Một số có hai chữ số lớn gấp 3 lần tổng các chữ số của nó, còn bình phương của tổng của các chữ số
gấp 3 lần số phải tìm.
Bài 46. Tìm hai số tự nhiên liên tiếp sao cho bình phương của tổng của hai số đó lớn hơn tổng các bình
phương của chúng 112 đơn vị.
Bài 47. Hai số tự nhiên có tổng bằng 17 và tổng các lập phương của chúng bằng 1241. Tìm hai số đó.
Bài 48. Tích của hai số tự nhiên liên tiếp lớn hơn tổng của chúng là 109. Tìm hai số đó.
Bài 49. Tích của một số dương với một số bé hơn nó 2 đơn vị là 120. Tìm hai số đó.
Bài 50. Tìm hai số biết chúng hơn kém nhau là 5 và tích của chúng bằng 150.
Bài 51. Tìm 2 số biết tổng của chúng bằng 17 và tổng các bình phương của chúng là 157.
Bài 52. Hai xe khách cùng khởi hành từ A đến B cách nhau 240km. Vận tốc của xe thứ nhất hơn vận tốc xe
thứ hai 15km/h nên xe thứ nhất đến B sớm hơn 48 phút. Tìm vận tốc mỗi xe.
Bài 53. Một ca nô xuôi một khúc sông dài 50km rồi ngược dòng khúc sông đó 32km thì mất 4g30p. Tính
vận tốc của dòng nước, biết vận tốc của ca nô là 18km/h.
Bài 54. Một ô tô đi quãng đường AB dài 80km trong một thời gian đã định. Ba phần tư quãng đường đầu ô
tô chạy nhanh hơn dự kiến 10km/h. Quãng đường còn lại ô tô chạy chậm hơn dự kiến 15km/h. Biết
rằng ô tô đến nơi đúng thời gian quy định. Tính thời gian ô tô đi hết quãng đường AB.
Bài 55. Một máy bay lên thẳng có vận tốc 280km/h. Máy bay từ A đến B cách nhau 960km. Khi bay từ A
đến B ngược chiều gió nên phải bay nhiều hơn 1 giờ so với thời gian bay từ B đến A xuôi chiều gió.
Tính vận tốc của gió.
Bài 56. Khôi có 720 cái bánh định chia cho các bạn. Vì có 5 bạn không đi học nên mỗi bạn được thêm 2 cái
bánh nữa. Hỏi số bạn của Khôi là bao nhiêu?
==================================

BỔ SUNG: BIỆN LUẬN NGHIỆM CỦA PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI MỘT ẨN
a x 2 +bx+ c=0( a ≠ 0)

Cho phương trình trong đó các hệ số b, c chứa tham số. là tổng hai nghiệm

và là tích hai nghiệm (nếu có) của phương trình. Khi đó:
PT có 2 nghiệm trái dấu ⟺

PT có 2 nghiệm cùng dấu ⟺

PT có 2 nghiệm cùng dương ⟺

Lưu hành nội bộ Trang 64


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PT có 2 nghiệm cùng âm ⟺

PT có nghiệm thỏa ⟺

PT có nghiệm thỏa ⟺

 Ghi chú:
- Nếu hệ số a trong phương trình ax2 + bx + c = 0 chưa chắc khác 0 (a chứa tham số) thì ta phải xét hai
trường hợp a=0 và a ≠ 0.
- Khi a=0 ta có phương trình bậc nhất một ẩn bx + c = 0. Phương trình này có nghiệm ; vô nghiệm

; có vô số nghiệm .
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 57. Xác định tham số m sao cho phương trình x2 – (2m + 1)x + m – 6 = 0
a) Có 2 nghiệm trái dấu
b) Có 2 nghiệm dương phân biệt
Bài 58. Cho phương trình mx2 – 2(3 – m)x + m – 4 = 0. Xác định m để phương trình:
a) Có đúng 1 nghiệm âm
b) Có 2 nghiệm đối nhau.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 59. Cho phương trình x2 – (2m – 1)x + m2 – 4m + 3 = 0. Tìm m để phương trình:
a) Có 2 nghiệm trái dấu.
b) Có 2 nghiệm âm.
c) Có đúng 1 nghiệm dương.
1
Bài 60. Cho phương trình: x2 – √ 2mx + m2 + 3m + 1 = 0. Tìm m để phương trình:
2
a) Có nghiệm kép âm.
b) Có 2 nghiệm phân biệt cùng dấu.
Bài 61. Tìm m để phương trình:
a) mx2 – 2(m + 2)x + m – 2 = 0 có hai nghiệm cùng dấu.
b) (m – 1)x2 + 2mx + m = 0 có ít nhất 1 nghiệm không âm.
c) 4mx2 + 2(2m + 1)x + m = 0 có một nghiệm âm.

Lưu hành nội bộ Trang 65


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 62. Cho phương trình  m x 2−(2 m+ 1) x+(m+1)=0  (1)


a) Giải phương trình (1) khi m=−35  .
b) Chứng minh rằng phương trình (1) luôn có nghiệm với mọi giá trị của m .
c) Tìm giá trị của m để phương trình (1) có nghiệm lớn hơn 2.
Bài 63. Cho  f ( x)= x2−2(m+ 2) x+ 6 m+1
a) Chứng minh rằng phương trình   f ( x)=0 có nghiệm với mọi m .
b) Đặt  x=t +2. Tính  f ( x) theo t . Từ đó tìm điều kiện của m để phương trình  f (x)=0 có hai nghiệm lớn
hơn 2.
Bài 64. Cho phương trình   x 2−(2m−3) x+ m2−3 m=0
a) Chứng minh rằng phương trình luôn có hai nghiệm phân biệt.
b) Tìm m để phương trình có hai nghiệm phân biệt  x 1 , x 2 thỏa mãn 1< x 1< x2 <6 .
Bài 65. Cho phương trình bậc hai  2 x2 +(2 m−1) x+ m−1=0 .
a) Chứng minh rằng phương trình luôn luôn có nghiệm với mọi m.
b) Xác định m để phương trình có nghiệm kép. Tìm nghiệm đó.
c) Xác định m để phương trình có hai nghiệm phân biệt  x 1 , x 2 thỏa  −1< x 1< x2 <1.
Bài 66. Cho phương trình 5 x 2−2 x +m=0  (1)
a) Giải phương trình (1) khi m=−16 .
b) Chứng minh rằng phương trình (1) luôn có nghiệm với mọi giá trị của m.
c) Tìm giá trị của m để phương trình (1) có hai nghiệm dương.
Bài 67. Cho phương trình  x 2−( m−5 ) x +m−7=0  (1)
a) Tìm m để phương trình có nghiệm bằng 2. Tính nghiệm còn lại.
b) Chứng minh rằng phương trình (1) luôn có nghiệm với mọi giá trị của m.
c) Tìm giá trị của m để phương trình (1) có hai nghiệm dương.

ÔN TẬP CHƯƠNG IV

 Kinh nghiệm khi giải toán liên quan đến phương trình bậc hai:
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

Lưu hành nội bộ Trang 66


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 68. Cho và .


a) Vẽ (P),(D) trên cùng mặt phẳng tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm M của(P) và (D) bằng phép tính.

Bài 69. Cho và .


a) Vẽ (P) và ( D) trên cùng hệ trục tọa độ.
b) Tìm tọa độ giao điểm của (P) và (D) phép toán.
c) Viết phương trình đường thẳng ( D ’) // (D) và tiếp xúc (P).
Bài 70. Giải các phương trình sau:
2 2
b) x −2 x=0 c) 2 x +11 x+12=0
a)

d) e) f)
PHẦN BỔ SUNG
Bài 71. Giải các phương trình sau:
x2 + 2x = 0 b) 9x4 – 25x2 = 0 c) 12x2 + 5x – 7 = 0
a)
2
d) 3 x +2 x−21=0 e) f)
Bài 72. Cho phương trình 2x2 – (4m + 3)x + 2m2 – 1 = 0. Tìm giá trị m để phương trình:
a) Có 2 nghiệm phân biệt. b) Có nghiệm kép. Tính nghiệm kép đó.
c) Vô nghiệm. d) Có nghiệm.

Bài 73. Cho phương trình .


a) Định m để phương trình có một nghiệm là 2. Tính nghiệm còn lại.
b) Chứng minh phương trình luôn có hai nghiệm phân biệt với mọi giá trị của m.
c) Định m để phương trình có một nghiệm lớn hơn 1 và nghiệm còn lại nhỏ hơn 1.

Bài 74. Cho phương trình .


a) Tìm m để phương trình trên có nghiệm x1, x2 .

b) Tìm m để biểu thức đạt giá trị nhỏ nhất.


Bài 75. Chứng minh phương trình:
a) x 2 – 2(m – 1) x+ 2m – 4=0 luôn có hai nghiệm phân biệt với mọi m.
b) x 2 – 2(m+ 1) x+ 2m – 1=0 luôn có hai nghiệm phân biệt với mọi m.
c) x 2 – 2(m – 1) x – 4 m=0 luôn có hai nghiệm với mọi m.

Lưu hành nội bộ Trang 67


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 76. Cho phương trình ( m là tham số)


a) Tìm m để phương trình có 2 nghiệm x1, x2 .

b) Tìm m để có giá trị lớn nhất.

Bài 77. Cho phương trình .


a) Chứng tỏ phương trình luôn có 2 nghiệm x1, x2 .

b) Tìm m để đạt giá trị lớn nhất và tìm giá trị lớn nhất ấy.

Bài 78. Cho phương trình .


a) Tìm m để phương trình có nghiệm.
b) Gọi x1, x2 là các nghiệm của phương trình. Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của biểu thức
.

Bài 79. Cho phương trình .


a) Chứng minh phương trình luôn có 2 nghiệm phân biệt.
b) Tìm hệ thức giữa x1, x2 không phụ thuộc vào m.

Bài 80. Cho phương trình bậc hai .


a) Giải phương trình trên khi m=6.

b) Tìm m để phương trình có nghiệm dương x1, x2 thỏa .


Bài 81. Một mảnh đất hình chữ nhật có diện tích bằng 240m 2. Nếu tăng chiều rộng 3m và giảm chiều dài 4m
thì diện tích mảnh đất không đổi. Tính kích thước của mảnh đất.
Bài 82. Hai thành phố A và B cách nhau 50km. Một người đi xe đạp từ A đến B. Sau đó 1giờ 30phút một xe
máy cũng đi từ A và đến B trước người đi xe đạp 1 giờ .Tính vận tốc của mỗi người biết vận tốc của
người đi xe máy bằng 2,5 lần vân tốc người đi xe đạp .
Bài 83. Một ô tô đi từ Hải Phòng về Hà Nội, quãng đường dài 100km, người lái xe tính rằng nếu tăng vận
tốc thêm 10km/h thì về đến Hà Nội sớm nửa giờ. Tính vận tốc khi không tăng của ô tô.
Bài 84. Một ô tô đi quãng đường AB dài 840km, sau khi đi được nửa đường xe dừng lại 30 phút nên trên
quãng đường còn lại, xe phải tăng vận tốc thêm 2km/h để đến B đúng hẹn. Tính vận tốc ban đầu của
ô tô.
Bài 85. Quãng sông từ A đến B dài 36km, một ca nô xuôi từ A đến B rồi ngược từ B về A hết tổng cộng 5
giờ. Tính vận tốc thực của ca nô biết vận tốc dòng nước là 3km/h.

BỔ SUNG: BÀI TOÁN LÃI SUẤT

1. Lãi suất đơn:


........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 68


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
2. Lãi suất kép:
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
........................................................................................................... ......................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 1. Bác Năm trồng cây ăn quả năm nay trúng mùa nên cuối vụ thu hoạch tiết kiệm được 68.000.000. Bác
Năm gái quyết định gửi hết số tiền đó vào ngân hàng theo chính sách lãi kép (nghĩa là tiền lãi sinh ra
sau mỗi năm gửi không rút ra mà được cộng tiếp vào vốn để sinh lời tiếp), dự kiến gửi 3 năm với lãi
suất ngân hàng hiện tại là 7,5%/năm để lấy số tiền thu được đó cưới vợ cho con trai lớn. Hỏi sau 3
năm, bác Năm thu về được bao nhiều tiền cả vốn lẫn lãi?
Bài 2. Nam gửi tiết kiệm vào ngân hàng với số tiền ban đầu là 150 triệu đồng với lãi suất 5%/năm, kì hạn 6
tháng, lãi kép (tiền lãi được nhập vào tiền vốn ban đầu để tính lãi tiếp). Hỏi sau 5 năm, Nam nhận
được cả vốn lẫn lãi là bao nhiêu?
PHẦN BỔ SUNG
Bài 3. Một học sinh 16 tuổi được hưởng tài sản thừa kế 200 000 000 VNĐ. Số tiền này được bảo quản trong
một ngân hàng với kì hạn thanh toán 1 năm và học sinh này chỉ nhận được số tiền này khi đã đủ 18
tuổi. Khi đủ 18 tuổi, học sinh này nhận được số tiền là 228 980 000 VNĐ. Hỏi lãi suất kì hạn 1 năm
của ngân hàng này là bao nhiêu?

Bài 4. Mẹ tôi đã gửi một số tiền vào ngân hàng với lãi suất 6%/ năm. Sau 3 tháng mẹ tôi nhận được số tiền
là 101.507.512,5 đồng. Hỏi số tiền mẹ tôi đã gửi trong tháng đầu tiên. Biết ngân hàng tính lãi tháng
sau bằng vốn tháng đầu nhân với lãi suất 1 tháng đã định.

Bài 5. Bác Sáu trồng cây ăn quả năm nay trúng mùa nên cuối vụ thu hoạch tiết kiệm được 68.000.000. Bác
Sáu quyết định gửi hết số tiền đó vào ngân hàng theo cách tính lãi kép (nghĩa là tiền lãi sinh ra sau
mỗi năm gửi không rút ra mà được cộng tiếp vào vốn để sinh lời tiếp). Sau 3 năm, Bác Sáu rút cả vốn
và lãi được 84.476.187,5 đồng. Hỏi lãi suất hằng năm của ngân hàng là bao nhiêu phần trăm ?

Bài 6. Một người, hàng tháng gửi vào ngân hàng số tiền là 100 USD. Biết lãi suất hàng tháng là 0,35%. Hỏi
sau 1 năm, người ấy có bao nhiêu tiền?

Bài 7. Nam gửi tiết kiệm vào ngân hàng với số tiền ban đầu là 150 triệu đồng với lãi suất 5%/năm, kì hạn 6
tháng, lãi kép (tiền lãi được nhập vào tiền vốn ban đầu để tính lãi tiếp). Hỏi sau 5 năm, Nam nhận
được cả vốn lẫn lãi là bao nhiêu?

Lưu hành nội bộ Trang 69


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 8. Một học sinh 16 tuổi được hưởng tài sản thừa kế 200 000 000 VNĐ. Số tiền này được bảo quản trong
một ngân hàng với kì hạn thanh toán 1 năm và học sinh này chỉ nhận được số tiền này khi đã đủ 18
tuổi. Khi đủ 18 tuổi, học sinh này nhận được số tiền là 228 980 000 VNĐ. Hỏi lãi suất kì hạn 1 năm
của ngân hàng này là bao nhiêu?

Bài 9. Một người gửi 200 000 000 đồng vào ngân hàng với kỳ hạn 1 năm, sau 2 năm người đó nhận lại số
tiền cả vốn lẫn lãi là 224 720 000 đồng. Hỏi lãi suất của ngân hàng là bao nhiêu phần trăm trong một
năm , biết rằng số tiền lãi của năm đầu được gộp vào với vốn để tính lãi của năm sau ?

Bài 10. Một người gửi tiền tiết kiệm tại ngân hàng với số tiền gửi là 100 triệu đồng, gửi theo lãi suất 6% kỳ
hạn 1 năm lĩnh lãi mỗi quí (3 tháng). Theo qui định nếu đến hạn mà người gửi không đến lĩnh lãi thì
số tiền lãi đó sẽ được nhập vào vốn gửi ban đầu. Do công việc, người đó đã không đến lĩnh lãi quí
thứ nhất, các quí còn lại thì vẫn lĩnh lãi bình thường. Vậy sau 1 năm gửi tổng số tiền người đó có
được là bao nhiêu ? So với trường hợp lĩnh lãi đúng hạn thì có lợi hơn hay không ?

Bài 11. Bà Bê gởi tiết kiệm X triệu đồng kỳ hạn 1 tháng bắt đầu từ tháng 10/2015 với lãi suất a % một tháng
(lãi của tháng này được cộng vào vốn cho tháng sau). Đến đầu tháng 12/2015 lãi suất được điều
chỉnh là b % một tháng.

a) Nếu X =70vàa=0,4 thì đầu tháng 12/2015 bà Bê rút hết ra thì được bao nhiêu?

b) Nếu đầu tháng 1/2016 bà B rút hết ra được 121.507.000 đồng (làm tròn đến nghìn đồng), tìm X với
a=0,4 ; b=0,45.

Bài 12. Bà Hoa gửi số tiền ban đầu là 1 trăm triệu đồng với lãi suất 0,5% một tháng (không kỳ hạn). Một
thời gian sau bà Hoa rút tiền ra và được khoảng 1 trăm lẻ năm triệu đồng. Hỏi bà Hoa đã gửi tiền
trong thời gian bao lâu?

Bài 13. Bác Năm trồng cây ăn quả năm nay trúng mùa nên cuối vụ thu hoạch tiết kiệm được 68.000.000.
Bác Năm gái quyết định gửi hết số tiền đó vào ngân hàng theo chính sách lãi kép (nghĩa là tiền lãi
sinh ra sau mỗi năm gửi không rút ra mà được cộng tiếp vào vốn để sinh lời tiếp), dự kiến gửi 3
năm với lãi suất ngân hàng hiện tại là 7,5%/năm để lấy số tiền thu được đó cưới vợ cho con trai lớn.
Hỏi sau 3 năm, bác Năm thu về được bao nhiều tiền cả vốn lẫn lãi?
PHẦN HÌNH HỌC
CHƯƠNG III: GÓC VỚI ĐƯỜNG TRÒN

BÀI 1 & 2: GÓC Ở TÂM. SỐ ĐO CUNG. LIÊN HỆ GIỮA CUNG VÀ DÂY.

1. Góc ở tâm, số đo cung:


- Góc ở tâm là ..........................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 70


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.......................................................................................................................................................................
- Cung bị chắn là cung ..........................................................................................................................

là ................................................................................................................................................
- Số đo của cung nhỏ bằng ..................................................................................................................
- Số đo của cung lớn bằng ...................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Số đo của nửa đường tròn bằng .................................................................................................................................................
- Ký hiệu số đo của cung AB:........................................................................................................................................................
- Cung nhỏ là cung có số đo..............................., cung lớn là cung có số đo.........................................................................
- Khi hai mút của cung trùng nhau, ta có ...................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Ghi chú:

+ Nếu điểm C nằm trên thì sđ ............................................................................................................................

+ Điểm M được gọi là điểm chính giữa của nếu ......................................................................................................

Ví dụ: Cho hình thang ABCD ( AB//CD , AB< CD ) có 4 đỉnh nằm trên (O) sao cho CD là đường kính. Biết

, tính số đo cung nhỏ AB, cung lớn AB và cung nhỏ AD.


...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
2. So sánh hai cung:
- Ta chỉ so sánh hai cung..................................................................................................................................................................
- Hai cung được gọi là bằng nhau nếu ........................................................................................................................................
- Trong hai cung, cung nào có số đo lớn hơn được gọi là ....................................................................................................

- Nếu cung AB bằng cung CD ta ghi , nếu cung AB lớn hơn cung CD ta ghi .

3. Liên hệ giữa cung và dây:


- Với hai cung nhỏ trong một đường tròn hoặc hai đường tròn bằng nhau:
+ Hai cung bằng nhau căng hai dây........................................................................................................................................
+ Cung lớn hơn căng dây...................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 71


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

- Trong một đường tròn, hai cung bị chắn giữa hai dây song song thì bằng nhau.
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

Bài 1. Cho (O), trên (O) lấy các điểm A, B, C, D, E, F phân biệt sao cho , ,

a) Tính số đo cung nhỏ , cung lớn .

b) So sánh các cung nhỏ và , và .

Bài 2. Cho tam giác ABC đều nội tiếp (O). I là điểm thuộc cung nhỏ AC sao cho . Tính số đo
cung nhỏ AB và cung nhỏ BI.
Bài 3. Cho tam giác ABC nội tiếp (O), đường cao AH. AH cắt (O) tại điểm thứ hai là D. Vẽ đường kính AE.
a) Chứng minh DE // BC.
b) Gọi M là điểm chính giữa của cung DE. I là giao điểm của OM và BC. Chứng minh I là trung điểm BC.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 4. Cho 4 điểm A, B, C và D nằm trên đường tròn (O) biết rằng C nằm trên cung nhỏ AB, D nằm trên
cung lớn AB và . Tính số đo của cung CD không chứa A.
Bài 5. Cho (O), các đường kính AB và CD vuông góc với nhau, điểm E thuộc cung CB. Vẽ dây CF song
song với EB. Tính góc EOF.
Bài 6. Cho nửa đường tròn (O) đường kính AB, điểm C thuộc cung AB (CA<CB). Vẽ dây BE song song với
OC. Chứng minh cung CA và cung CE bằng nhau.
Bài 7. *Cho đường tròn (O) có dây AB. Trên AB lấy hai điểm C và D sao cho AC = CD = DB. Các tia OC
và OD cắt cung nhỏ AB lần lượt ở E và F.

a) Chứng minh

b) Chứng minh

BÀI 3: GÓC NỘI TIẾP.

Lưu hành nội bộ Trang 72


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

- Góc nội tiếp là góc ...........................................................................................................................


....................................................................................................................................................................
- Tính chất của góc nội tiếp...............................................................................................................
....................................................................................................................................................................
- Ghi chú:
+ Các góc nội tiếp bằng nhau chắn ........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ Các góc nội tiếp cùng chắn một cung hoặc .....................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

+ Các góc nội tiếp (nhỏ hơn hoặc bằng ) có số đo bằng nửa số đo của góc.......................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ Các góc nội tiếp chắn nửa đường tròn là .........................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

Ví dụ: Cho tam giác ABC cân tại A có ba đỉnh nằm trên (O), biết .

a) Tính số đo của cung nhỏ và cung nhỏ .


b) Vẽ đường kính AD của (O). Lần lượt vẽ điểm E, F trên cung nhỏ AB và cung nhỏ AC. Tính số đo góc
AED và góc AFD.
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 8. Cho đường tròn tâm O và đường tròn tâm O ’ như hình vẽ, biết .

a) Tính sđ và .

b) Tính và .
Bài 9. Cho tam giác ABC. Đường tròn tâm O đường kính BC cắt AB, AC ở E và
F. H là giao điểm của CE và BF.
a) Chứng minh AH vuông góc với BC.
b) Chứng minh tam giác EHF và tam giác BHC đồng dạng.

Lưu hành nội bộ Trang 73


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 10. Cho (O;R), AB là dây. Dây CD vuông góc với AB tại I ( IA < IB). Kẻ đường kính CE.
a) Tính góc CDE và chứng minh tứ giác ABED là hình thang cân.
b) H là chân đường vuông góc kẻ từ O đến BC. Chứng minh rằng OH = AD :2.
c) Chứng minh AD2 + BC2 không đổi.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 11. Cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn (O). D là điểm chính giữa cung AC không chứa B. Ta kẻ dây
DE song song với cạnh AB, cắt BC ở I. Chứng minh ∆ IBD và ∆ ICE là các tam giác cân.
Bài 12. Hai dây AB và CD của một đường tròn (O,R ) cắt nhau ở M. Chứng minh
MA . MB=MC . MD=|R −OM |.
2 2

Bài 13. Cho đường tròn (O;R) có dây . Gọi A là một điểm trên cung lớn BC.

a) Tính số đo các góc .


b) Phân giác của góc A cắt BC tại D, cắt đường tròn ở M. Chứng minh MC 2=MA . MD .
Bài 14. Cho tam giác ABC nội tiếp (O). Tia phân giác của góc A cắt BC ở D và cắt (O) tại điểm thứ hai là E.
Vẽ đường kính EF của (O).

a) Chứng minh .
b) Gọi M là giao điểm của OE và BC. Chứng minh OE ⊥ BC .
c) Chứng minh AF là đường phân giác ngoài tại đỉnh A của tam giác ABC.
d) Chứng minh AD . AE= AB. AC .
Bài 15. Cho nửa đường tròn (O;R) đường kính AB. E là điểm chính giữa của cung AB. C thuộc cung AB sao
cho góc COB bằng 60o. F là giao điểm của AC và OE.
a) Chứng minh tam giác FOC cân.
b) Tính OF theo R.
Bài 16. Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O; R), đường cao AH. Kẻ đường kính AE.
a) Chứng minh tam giác BAH và tam giác EAC đồng dạng. Từ đó suy ra ( AB. AC):2 R= AH .
b) AH cắt (O) tại điểm thứ hai là D. Tứ giác BDEC là hình gì, vì sao?
Bài 17. Cho (O), các dây AC và BD vuông góc với nhau tại I. Qua A kẻ đường thẳng vuông góc với CD cắt
BD ở M. Qua B kẻ đường thẳng vuông góc với CD cắt AC ở K.

a) Chứng minh .
b) Chứng minh ABKM là hình thoi
Bài 18. Qua điểm A nằm bên ngoài đường tròn (O) vẽ cát tuyến ABC. Gọi E là điểm chính giữa cung BC,
DE là đường kính của đường tròn, AD cắt đường tròn tại I, IE cắt BC tại K. Chứng minh
.
Bài 19. Cho (O) đường kính AB, D thuộc (O). E là điểm đối xứng với A qua D.
a) Tam giác ABE là tam giác gì, vì sao?
b) EB cắt (O) tại điểm thứ hai là K. Chứng minh OD vuông góc với AK.

Lưu hành nội bộ Trang 74


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 20. Cho tam giác ABC cân ở C nội tiếp đường tròn (O). Gọi M là một điểm trên cung nhỏ BC. Trên tia
đối của tia MA lấy điểm D sao cho MD = MB. Tia CO cắt đường tròn ở N. CM cắt BD ở I.
a) Chứng minh BD // MN.
b) Chứng minh I là trung điểm của BD.
Bài 21. Cho tam giác ABC nhọn có các đường cao AD, BE, CF cắt nhau tại H.
a) Chứng minh DB . DC =AD . HD .
b) Đường tròn (O) đường kính BC cắt đoạn AH ở I. Tính AI biết AD=9 cm , HD=4 cm .
c) Cho góc BAC bằng 60o. Tính độ dài EF theo BC.
Bài 22. Cho (O; R). Qua điểm A trên đường tròn vẽ tia tiếp tuyến Ax. Trên Ax lấy điểm M sao cho
, OM cắt đường tròn ở B. Tính góc AMB, số đo cung nhỏ AB và số đo cung lớn AB.
Bài 23. Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O), trực tâm H. AD là đường kính của (O), M là trung điểm của
BC, OM cắt cung nhỏ BC tại I.
a) Chứng minh IB=IC .
b) Chứng minh AI là phân giác của góc OAH.
c) Chứng minh AH =2OM .

d) Cho . Chứng minh B, H, O, C cùng nằm trên một đường tròn.


Bài 24. Cho tam giác ABC cân tại A, AB=10 cm , BC=12 cm . Đường tròn tâm O đường kính AC cắt AB và
BC theo thứ tự ở D và H.
a) Gọi M là trung điểm của BD. Chứng minh rằng HM là tiếp tuyến của (O).
b) Tính độ dài BD.
Bài 25. Cho cân ở A nội tiếp đường tròn (O). Gọi M là một điểm di động trên cung nhỏ BC, tia AM
cắt cạnh BC ở E.
a) Chứng minh MA là tia phân giác của góc BMC.
b) Chứng minh tích AE . AM không đổi khi M di động trên cung nhỏ BC.
Bài 26. Cho , đường phân giác AD. Chứng minh rằng AD2 ¿ AB. AC – DB . DC .
Bài 27. Cho đường tròn (O), đường kính AB, K là điểm chính giữa của cung AB, M là điểm bất kì trên cung
nhỏ AK. Trên tia BM lấy điểm N sao cho BN = AM .
a) Chứng minh ∆ AMK=∆ BNK .
b) Chứng minh tam giác MNK là tam giác vuông cân.
==================================

Lưu hành nội bộ Trang 75


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

BÀI 4 & 5: GÓC TẠO BỞI TIẾP TUYẾN VÀ DÂY CUNG.


GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN TRONG, BÊN NGOÀI ĐƯỜNG TRÒN.

1. Góc tạo bởi tiếp tuyến và dây cung:


- Tính chất: ..................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

- Ví dụ 1: Biết sđ , tính .
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Ghi chú: Trong một đường tròn, góc tạo bởi tiếp tuyến và dây cung, góc nội tiếp cùng .........................................
.................................................................................................................................................................................................................
2. Góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài:
- Tính chất:
+ Góc có đỉnh ở bên trong đường tròn bằng........................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn bằng........................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

- Ví dụ 2: Biết sđ , sđ . Tính .

........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 28. Cho (O) đường kính AB. Lấy điểm C khác A và B trên (O). Gọi T là giao điểm của AC với tiếp
tuyến tại B của (O). Chứng minh góc ACO và góc CBT bằng nhau.

Lưu hành nội bộ Trang 76


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 29. Cho (O) và điểm M nằm ngoài (O;R). Qua M kẻ tiếp tuyến MT và cát tuyến MAB của (O). Chứng
minh MT 2=MA . MB=MO 2−R2.

Bài 30. Cho ∆ABC có ba góc nhọn nội tiếp đường tròn (O). BE và CF là hai đường cao của tam giác.
a) Chứng minh bốn điểm B, C, E, F cùng nằm trên một đường tròn.

b) Chứng minh đồng dạng.


c) Kẻ tiếp tuyến xy của (O) tại A. Chứng minh EF  OA.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 31. Cho nửa đường tròn (O) đường kính BC. A là điểm nằm trên nửa đường tròn ( AB< AC ). E đối xứng
với B qua A.
a) Tam giác BCE là tam giác gì, vì sao?
b) Gọi D là giao điểm của CE với nửa đường tròn. Kẻ tiếp tuyến Bx với nửa đường tròn (Bx và A cùng
phía đối với BC). Chứng minh BA là tia phân giác của góc DBx.
Bài 32. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH. Vẽ (I) đường kính BH, (I) cắt AB ở M. Vẽ (K)
đường kính CH, (K) cắt AC ở N.
a) Tứ giác AMHN là hình gì, vì sao?
b) Chứng minh MN là tiếp tuyến chung của (I) và (K).
c) Vẽ tiếp tuyến Ax của đường tròn ngoại tiếp tam giác ABC. Chứng minh Ax // MN .
Bài 33. Cho tam giác ABC cân tại A, đường cao AD. Vẽ (O) đi qua A và tiếp xúc với BC tại B. (O) cắt AD
tại điểm H (H khác A) và cắt CH tại điểm K (K khác H).
a) Chứng minh BH AC , CH AB .
b) Chứng minh AK = AC .
Bài 34. Cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn (O; R). Qua đỉnh B ta kẻ đường song song với tiếp tuyến tại
A của đường tròn, cắt AC ở M.

a) Chứng minh AB ¿ AC . AM .
b) Chứng minh đường thẳng AB là tiếp tuyến của đường tròn đi qua B, C và M.

Bài 35. Cho (O) và 2 dây AB, AC. Gọi M, N lần lượt là điểm chính giữa của . Đường thẳng MN cắt
dây AB tại E và cắt dây AC tại H. Chứng minh cân.

Bài 36. Trên (O) lấy liên tiếp 3 cung sao cho . Hai đường thẳng
AC và BD cắt nhau tại E. Hai tiếp tuyến của đường tròn tại B và C cắt nhau tại T.

a) Tính .

b) Chứng minh .

c) Chứng minh CD là tia phân giác của góc .


Bài 37. Cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn (O). Đường phân giác của góc A và góc B cắt nhau tại I, cắt
đường tròn theo thứ tự tại D và E, CI cắt đường tròn ở F. Gọi M, N theo thứ tự là giao điểm của DE
với AC và DF với AB.

Lưu hành nội bộ Trang 77


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

a) Chứng minh tam giác BID là tam giác cân.


b) Chứng minh DE là đường trung trực của IC.
c) Chứng minh M, I, N thẳng hàng.
Bài 38. Cho đường tròn (O;R). Hai đường kính AB và CD vuông góc nhau. Trên đường kính AB lấy điểm E
sao cho AE = . Vẽ dây CF đi qua E. Tiếp tuyến của đường tròn tại F cắt CD tại M, vẽ dây AF
cắt CD tại N.
a) Chứng minh MF // AC.

b) Chứng minh tia CF là tia phân giác của .


Bài 39.Từ một điểm A ở ngoài đường tròn (O) ta vẽ tiếp tuyến AB và cát tuyến ACD. Tia phân giác của
cắt BC, BD lần lượt tại M và N. Vẽ dây BF vuông góc MN tại H, cắt CD tại E.
a) Chứng minh ∆ BMN cân.
b) Chứng minh FD2 ¿ FE . FB .
Bài 40. Cho hai đường kính AB, CD vuông góc của đường tròn (O) và M là điểm thuộc bán kính OA. Kẻ
dây DE qua M. Tiếp tuyến tại E cắt AB ở F.
a) Chứng minh tam giác FME cân .
b) Chứng minh FM 2 ¿ FA . FB .
Bài 41.Cho đường tròn (O) và một điểm M bên ngoài đường tròn. Qua M kẻ tiếp tuyến MA và cát tuyến
MBC với đường tròn (O). Phân giác của góc BAC cắt BC tại D.
a) Chứng minh MA=MD .
b) AD cắt đường tròn ở E. Chứng minh AB. AC= AD . AE .
Bài 42.Cho ABC nhọn nội tiếp (O) và có I là tâm đường tròn nội tiếp. AI cắt BC ở D và cắt (O) tại E.
a) Chứng minh B và C đối xứng qua OE.
b) Chứng minh EB=EC=EI .
c) Chứng minh AB . IE=BD . AE .

==================================

BÀI 6 & 7: CUNG CHỨA GÓC. TỨ GIÁC NỘI TIẾP.

1. Cung chứa góc:


- Cung chứa góc dựng trên đoạn thẳng AB là cung mà ..........................................................
..........................................................................................................................................................................

- Với đoạn thẳng AB và góc cho trước thì tập hợp tất cả các điểm M

thỏa là.......................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 78


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2. Tứ giác nội tiếp:
- Định nghĩa:................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Tính chất: ..................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Các phương pháp chứng minh tứ giác là nội tiếp được:
+ PP1: Tứ giác có tổng ..............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ PP2: Tứ giác có góc ngoài.....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ PP3: Tứ giác có 4 đỉnh cách đều ........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
+ PP4: Tứ giác có hai đỉnh kề nhau .......................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 43. Cho tam giác ABC nội tiếp (O). Vẽ tiếp tuyến Ax của (O) tại A. Vẽ đường thẳng song song với Ax
cắt AB, AC lần lượt tại E và F. Chứng minh tứ giác BEFC nội tiếp được.
Bài 44. Cho tam giác ABC, các tia phân giác trong của góc B và C cắt nhau tại I, các đường phân giác ngoài
cắt nhau tại K. Chứng minh tứ giác BICK nội tiếp.
Bài 45. Cho nửa đường tròn đường kính AB và một dây CD. Qua C vẽ đường thẳng vuông góc với CD, cắt
AB tại I. Các tiếp tuyến tại A và B của nửa đường tròn cắt đường thẳng CD theo thứ tự tại E và F.
a) Chứng minh các tứ giác AECI và BFCI nội tiếp.
b) Chứng minh tam giác IEF vuông.
Bài 46. Cho tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn đường kính AD. Hai đường chéo AC và BD cắt nhau tại E.
Kẻ EF vuông góc với AD. Gọi M là trung điểm của DE.
a) Chứng minh các tứ giác ABEF, DCEF nội tiếp.
b) Chứng minh tia CA là tia phân giác của góc BCF.
c) Chứng minh tứ giác BCMF nội tiếp.

Lưu hành nội bộ Trang 79


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN BỔ SUNG
Bài 47. Cho tứ giác ABCD nội tiếp (O) trong đó các tia DA và CB cắt nhau tại K, các tia AB và DC cắt nhau
tại I. Tia phân giác của góc AKB cắt AB, CD lần lượt ở E và F. Chứng minh:
a) Tam giác IEF cân.
b) Các tia phân giác của góc AKB và BIC vuông góc với nhau.

Bài 48. Cho tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn (O). Trên đường chéo BD lấy điểm E sao cho .
a) Chứng minh ∆ ADE và ∆ ACB đồng dạng, ∆ ABE và ∆ ACD đồng dạng.
b) Chứng minh AD . BC + AB . CD= AC . BD (Định lí Ptoleme).
Bài 49. Từ một điểm M ở ngoài đường tròn (O) ta vẽ hai tia tiếp tuyến MA, MB với đường tròn. Trên cung
nhỏ AB lấy một điểm C. Vẽ CD, CE, CF lần lượt vuông góc với AB, MA, MB. Gọi I là giao điểm của
AC và DE, K là giao điểm của BC và DF.
a) Chứng minh các tứ giác AECD, BFCD nội tiếp.
b) Chứng minh CD2¿ CE .CF .
c) Tứ giác ICKD nội tiếp.
d) Chứng minh  IK CD .
Bài 50. Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O), các đường cao AD, BE, CF cắt nhau tại H.
a) Chứng minh tứ giác BFEC nội tiếp.
b) Chứng minh AE. AC= AF . AB.
c) Chứng minh H là tâm đường tròn nội tiếp ∆≝¿ .
d) Chứng minh OA EF .
Bài 51. Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O), đường cao AH. Kẻ HE, HF lần lượt vuông góc với AB, AC.
a) Chứng minh các tứ giác AEHF và BEFC nội tiếp.
b) Chứng minh góc BAH và góc OAC bằng nhau.
c) Chứng minh OA vuông góc với EF.
Bài 52. Cho tam giác ABC nhọn ( AB< AC ), đường phân giác AD, đường cao AH. Kẻ DE, DF lần lượt vuông
góc với AB, AC. Chứng minh:
a) A, E, H, D, F cùng thuộc một đường tròn.
b) Góc BHE và góc CHF bằng nhau.
Bài 53. Cho (O) và dây AB. Các tiếp tuyến với (O) tại A và B cắt nhau ở C. Trên dây AB lấy một điểm E
(EA> EB). Đường thẳng vuông góc với OE tại E cắt CA và CB theo thứ tại I và K.
a) Chứng minh các tứ giác OAIE, OEBK nội tiếp.
b) Chứng minh OIK cân;
c) Chứng minh AI =BK .
d) Chứng minh tứ giác OICK nội tiếp.
Bài 54. Cho tam giác ABC cân tại A, đường cao AD, trực tâm H.
a) Gọi E là điểm đối xứng với H qua D. Chứng minh tứ giác ABEC nội tiếp.
b) Cho HA=7 cm, HB=2 cm. Tính HD và bán kính đường tròn ngoại tiếp ∆ABC.

Lưu hành nội bộ Trang 80


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 55. Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O), vẽ đường kính AK của (O). Gọi E và F theo thứ tự là hình
chiếu của B và C lên AK, H là hình chiếu của A trên BC. Chứng minh .
Bài 56. Cho tam giác ABC có ba góc nhọn nội tiếp đường tròn (O) có hai đường cao BE và CF cắt nhau tại
H. Tia AO cắt đường tròn (O) ở D và cắt EF ở I.
a) Chứng minh tứ giác BCEF nội tiếp.
b) Chứng minh tứ giác BDIF nội tiếp.
c) Chứng minh OA  EF. Gọi M là trung điểm của BC. Chứng minh H, M, D thẳng hàng.

d) Giả sử . Tính bán kính đường tròn ngoại tiếp ∆AEF theo R.

Bài 57. Cho tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn (O). S là điểm chính giữa . SC và SD cắt AB ở E và F.
a) Chứng minh tứ giác CDEF nội tiếp.

b) Chứng minh SO là phân giác .


c) DE và CF kéo dài cắt (O) ở N và M. Chứng minh rằng SO MN.

==================================

BÀI 8, 9 & 10: ĐƯỜNG TRÒN NGOẠI TIẾP, NỘI TIẾP. ĐỘ DÀI ĐƯỜNG TRÒN, CUNG
TRÒN. DIỆN TÍCH HÌNH TRÒN, HÌNH QUẠT TRÒN.

1. Đường tròn ngoại tiếp, đường tròn nội tiếp:


- Đường tròn đi qua tất cả các........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
- Đường tròn tiếp xúc với tất cả các.............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

- Ghi chú: Bất kì đa giác đều nào cũng có một và chỉ một ...............................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
2. Độ dài và diện tích:
- Công thức tính độ dài đường tròn: ....................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Công thức tính độ dài cung tròn:........................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

- Ví dụ 1: Cho . Tính độ dài đường tròn tâm O và độ dài cung AB có số đo bằng .

Lưu hành nội bộ Trang 81


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Công thức tính diện tích hình tròn:....................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
- Công thức tính diện tích hình quạt tròn:...........................................................................................
..........................................................................................................................................................................

- Ví dụ 2: Cho . Tính diện tích hình tròn tâm O và diện tích hình quạt tròn OAB, biết sđ .
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN
Bài 58. Cho tam giác ABC đều, nội tiếp (O;R).
a) Tính các độ dài của cung nhỏ AB, cung lớn BC.
b) Tính diện tích của quạt COB.
c) Tính diện tích của hình viên phân tạo bởi cung nhỏ AC (phần hình tròn giới hạn bởi cung nhỏ AC và
dây AC).
Bài 59. Chu vi của một đường tròn là 330cm, cung AB của đường tròn đó có độ dài là 55cm. Tính số đo góc
ở tâm chắn cung lớn AB.

Bài 60. Cho hình quạt tròn có = 1200, tâm A, bán kính R. Tính độ dài đường tròn nội tiếp hình quạt đó
(đường tròn nội tiếp hình quạt là đường tròn tiếp xúc với cung BC và với các bán kính AB, AC).

==================================

ÔN TẬP CHƯƠNG III

 Kinh nghiệm giải bài tập về đường tròn:


.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
Bài tập vận dụng:

Lưu hành nội bộ Trang 82


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

PHẦN CƠ BẢN
Bài 61. Cho nội tiếp đường tròn (O). Một đường thẳng vuông góc với OA cắt các cạnh AB, AC theo
thứ tự tại D và E và cắt đường thẳng BC tại F.
a) Chứng minh tứ giác BDEC nội tiếp.
b) Chứng minh AB . AD= AC . AE .
c) Chứng minh FB . FC =FD . FE .
d) Đường thẳng FD cắt (O) tại I và J. Chứng minh FI . FJ=FD . FE .
Bài 62. Cho vuông tại A. Lấy điểm I thuộc cạnh AC. Đường tròn đường kính IC cắt BC ở E và cắt BI
ở D (D khác I). AD cắt đường tròn tại điểm thứ hai K. Chứng minh:
a) Tứ giác ABCD nội tiếp.
b) I là tâm đường tròn nội tiếp tam giác ADE.
c) CA là phân giác của góc KCB.
d) Ba đường thẳng AB, CD và EI đồng qui.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 63. Cho đường tròn (O) và hai điểm B, C thuộc đường tròn (O). Các tiếp tuyến với đường tròn tại B và C
cắt nhau ở A. Gọi M là một điểm thuộc cung nhỏ BC. Tiếp tuyến với đường tròn tại M cắt AB, AC
theo thứ tự ở D và E. Gọi giao điểm của OD, OE với BC theo thứ tự là I và K. Chứng minh:
a) Tứ giác OBDK nội tiếp.
b) Tứ giác DIKE nội tiếp.
c) OM, DK, EI đồng qui.
Bài 64. Từ điểm M nằm ngoài đường tròn (O) vẽ tiếp tuyến MA, MB (A, B là tiếp điểm) và cát tuyến MCD.
Gọi I là trung điểm của CD.
a) Chứng minh 5 điểm M, A, B, I, O cùng nằm trên một đường tròn.

b) Chứng minh IM là tia phân giác của .


c) Gọi K là giao điểm của AB và OM. Chứng minh MK . MO=MC . MD. Từ đó suy ra CKOD nội tiếp.
d) Tiếp tuyến tại C cắt đường thẳng AB tại N. Chứng minh O, I, N thẳng hàng.
Bài 65. Qua điểm A ở ngoài đường tròn (O), kẻ cát tuyến ABC với đường tròn. Các tiếp tuyến của (O) tại B
và C cắt nhau ở K. Qua K kẻ đường thẳng vuông góc với AO cắt AO tại H và cắt (O) tại E và F (E
nằm giữa K và F). Gọi M là giao điểm của OK và BC.
a) Chứng minh KB 2=KE . KF .
b) Chứng minh EMOF nội tiếp.
c) Chứng minh AE, AF là các tiếp tuyến của (O).

Bài 66. Cho nửa đường tròn (O) đường kính AB. M là một điểm bất kỳ trên . Kẻ MD AB. Qua một
điểm C trên , kẻ tiếp tuyến Cx cắt DM tại I. DM cắt AC ở E và cắt BC kéo dài ở F. Chứng minh:
a) Các tứ giác BCED và ADCF nội tiếp được một đường tròn.

b) .

Lưu hành nội bộ Trang 83


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) I là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác FEC.


Bài 67.Trên đường kính AB của đường tròn (O) ta lấy một điểm C và M là điểm tùy ý trên đường tròn.
Đường vuông góc với CM tại M cắt các tiếp tuyến tại A và B của đường tròn lần lượt ở P và Q.
a) Chứng minh ACMP và BCMQ nội tiếp.

b) Chứng minh .

c) Chứng minh .
Bài 68. Cho (AB < AC) nội tiếp (O) có đường kính BC, AH là đường cao . Đường tròn tâm
K, đường kính AH cắt AB, AC và (O) lần lượt tại D, E và I. AI cắt BC tại M. Chứng minh:
a) Tứ giác AEHD là hình chữ nhật.
b) Tứ giác BCED nội tiếp được.
c) AB. AD+ AE . AC =2. BH .CH .
d) K là trực tâm của tam giác OAM.
e) OA DE. Suy ra 3 điểm M, D, E thẳng hàng.
Bài 69. Cho (O) và đường thẳng d không giao nhau. Kẻ đường kính AB của (O) vuông góc với d tại H (B
nằm giữa A và H). C là điểm cố định thuộc đường kính AB, EF là dây thay đổi qua C. Gọi M, N theo
thứ tự là giao điểm của AE, AF với d.
a) Chứng minh tứ giác MEFN nội tiếp.
b) Đường tròn ngoại tiếp tam giác AMN cắt AH tại điểm thứ 2 là K. Chứng minh CFNK nội tiếp.
c) Chứng minh K cố định khi EF thay đổi.
Bài 70. Cho đường tròn (O) đường kính BC, A là một điểm thuộc đường tròn. H là hình chiếu của A trên BC.
Vẽ đường tròn (I), đường kính AH cắt AB và AC theo thứ tự ở M và N.
a) Chứng minh OA MN.
b) Vẽ đường kính AOK của (O). Gọi E là trung điểm của HK. Chứng minh E là tâm của đường tròn ngoại
tiếp tứ giác BMNC.
c) Cho BC cố định. Xác định vị trí điểm A để bán kính của đường tròn ngoại tiếp tứ giác BMNC lớn nhất.

Bài 71. Cho hình vuông ABCD cạnh a. Lần lượt lấy M, N trên cạnh AB, AD sao cho (M, N
không trùng với đỉnh của hình vuông). CM, CN lần lượt cắt BD tại E và F.
a) Chứng minh các bộ 4 điểm B, C, F, M và C, D, N, E cùng thuộc một đường tròn;
b) Chứng minh E, F, N, M cũng thuộc một đường tròn có đường kính MN.
c) MF, NE cắt nhau tại H. Chứng minh CH MN .

d) Chứng minh CM là tia phân giác và MN luôn tiếp xúc đường tròn (C)
Bài 72. Cho đường tròn (O) và một điểm C ở ngoài đường tròn. Từ C kẻ hai tiếp tuyến CE, CF và cát tuyến
CMN tới đường tròn. Đường thẳng nối C và O cắt đường tròn tại hai điểm A và B ( A nằm giữa C và
B). Gọi I là giao điểm của AB với EF.
a) Chứng minh tam giác CMI và tam giác CON đồng dạng. Suy ra tứ giác OIMN nội tiếp.
b) Chứng minh EF là đường phân giác của góc MIN.

Lưu hành nội bộ Trang 84


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) Tiếp tuyến của (O) tại E và F cắt nhau ở K. Chứng minh E, F, K thẳng hàng.
Bài 73.Cho đường tròn (O), từ điểm A ở ngoài đường tròn (O) kẻ hai tiếp tuyến AB, AC(B, C là các tiếp
điểm) và cát tuyến ADE đến đường tròn (O) (D, E ∈ (O) và tia AE không qua O). Gọi K là trung
điểm của DE.
a) Chứng minh năm điểm A, B, O, K, C cùng thuộc một đường tròn.
b) Gọi H là giao điểm của OA với BC. Gọi M là giao điểm của AE và BC. Chứng minh các tứ giác
OHMK và DHOE nội tiếp.
c) Chứng minh AM . AK = AD . AE .
Bài 74. Cho đường tròn (O) và hai tiếp tuyến SA, SB của đường tròn. Kẻ dây cung BC. Đường kính vuông
góc với dây AC cắt BC tại I.
a) Chứng minh 5 điểm S, A, O, B, I nằm trên một đường tròn.
b) Chứng minh SI // AC.

Bài 75. Cho nội tiếp đường tròn (O). Tia phân giác của cắt BC tại I, cắt đường tròn (O) tại P.
Kẻ đường kính PQ. Các tia phân giác của các góc ABC và ACB cắt AQ theo thứ tự tại E và F.
a) Chứng minh PC2 ¿ PI . PA ;
b) Chứng minh 4 điểm B, C, E, F cùng thuộc một đường tròn.
Bài 76. Cho nửa đường tròn (O) đường kính AB có tiếp tuyến Ax và By. Điểm C nằm giữa A và O và điểm
M (O). Qua M kẻ đường thẳng (d) vuông góc với CM. (d) cắt Ax tại D và By tại E, MB cắt CE tại I
và MA cắt CD tại K.
a) Chứng minh MICK nội tiếp trong một đường tròn.
b) Chứng minh IK // AB.
c) Xác định vị trí của M để DE=2 AB.
Bài 77. Cho tam giác ABC vuông tại A. Đường tròn tâm O, đường kính AB cắt các đoạn BC và OC lần lượt
tại D và I. Gọi H là hình chiếu của A lên OC; AH cắt BC tại M.

a) Chứng minh tứ giác ACDH nội tiếp và .


b) Chứng minh hai tam giác OHB và OBC đồng dạng với nhau và HM là phân giác của góc BHD.
c) Gọi K là trung điểm của BD. Chứng minh và .
Bài 78. Cho nửa đường tròn (O) có đường kính BC=2R và một điểm A trên nửa đường tròn (A khác B và C).
Kẻ AH vuông góc với BC (H thuộc BC). Trên nửa mặt phẳng bờ BC có chứa A, vẽ hai nửa đường
tròn đường kính HB tâm D và đường tròn đường kính HC tâm N lần lượt cắt AB và AC tại E và F.
a) Chứng minh AE . AB= AF . AC . Từ đó suy ra BEFC là tứ giác nội tiếp.
b) Chứng minh EF là tiếp tuyến chung của hai nửa đường (D) và (N) và OAEF.
c) Gọi I và K lần lượt là hai điểm đối xứng của H qua AB và AC. Chứng minh IK là tiếp tuyến của (O).
Bài 79.Từ điểm A ngoài đường tròn (O;R) vẽ hai tiếp tuyến AB, AC đến đường tròn (O) (B, C là các tiếp
điểm). Trên dây BC lấy M sao cho MB< MC . Từ M vẽ đường thẳng vuông góc OM cắt tiếp tuyến
AB, AC lần lượt tại E và F
a) Chứng minh tứ giác OMFC, OMBE nội tiếp.
b) Chứng minh tam giác OEF cân.

Lưu hành nội bộ Trang 85


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

c) EF cắt OA tại I . Chứng minh IA . IO=IE . IF .

Lưu hành nội bộ Trang 86


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

CHƯƠNG IV: HÌNH TRỤ – HÌNH NÓN – HÌNH CẦU


BÀI 1, 2 & 3: DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ THỂ TÍCH CỦA
HÌNH TRỤ, HÌNH NÓN, HÌNH CẦU.

1. Hình trụ:
- Công thức tính diện tích xung quanh hình trụ: ...........................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính diện tích toàn phần hình trụ:................................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính thể tích hình trụ:......................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

- Ví dụ 1: Cho hình trụ có bán kính đáy , chiều cao . Tính diện tích xung quanh, diện tích
toàn phần và thể tích của hình trụ.
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
2. Hình nón – Hình nón cụt:
a) Hình nón:
- Công thức tính diện tích xung quanh hình nón: .........................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính diện tích toàn phần hình nón:..............................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính thể tích hình nón:....................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

- Ví dụ 2: Cho hình nón có bán kính đáy , chiều cao . Tính diện tích xung quanh, diện tích
toàn phần và thể tích của hình nón.
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
b) Hình nón cụt:
- Công thức tính diện tích xung quanh hình nón cụt: ..................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 87


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính thể tích hình nón cụt:.............................................................................................
.......................................................................................................................................................................

- Ví dụ 3: Cho hình nón cụt có bán kính hai đáy , chiều cao . Tính diện tích
xung quanh và thể tích của hình nón cụt.
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
3. Hình cầu:
- Công thức tính diện tích mặt cầu: ...................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
- Công thức tính thể tích hình cầu:.....................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................

- Ví dụ 4: Cho hình cầu có bán kính . Tính diện tích của mặt cầu và thể tích của hình cầu.
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
........................................................................................................... ...................................................................................................
Bài tập vận dụng:
PHẦN CƠ BẢN

Bài 1. Một hình trụ có thể tích , chiều cao . Tính diện tích xung quanh hình trụ.

Bài 2. Một hình trụ có diện tích xung quanh là , bán kính đáy là 7 cm. Tính diện tích toàn phần và
thể tích hình trụ.

Bài 3. Một hình trụ có đường cao bằng đường kính đáy. Biết thể tích hình trụ là . Tính diện tích
xung quanh của hình trụ.
Bài 4. Tính diện tích xung quanh và thể tích hình trụ có chiều cao 20 cm và đường kính đáy là 12 cm.
Bài 5. Một hình nón có độ dài đường sinh là 13 cm, bán kính đường tròn đáy là 5 cm. Tính diện tích toàn
phần và thể tích của hình nón.
PHẦN BỔ SUNG
Bài 6. Cho hình nón cụt có bán kính đáy lớn bằng 8 cm, đường cao bằng 12 cm và đường sinh bằng 13 cm.
Tính bán kính đáy nhỏ, diện tích xung quanh và thể tích của hình nón cụt đó.

Bài 7. Tính diện tích xung quanh và thể tích của hình nón biến chu vi đáy là và chiều cao 24 cm.

Lưu hành nội bộ Trang 88


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

Bài 8. Một hình cầu có thể tích là . Tính diện tích mặt cầu.
Bài 9. Hình bên được tạo nên bởi một hình nón có đường sinh là 13 cm, bán kính đáy là 5 cm và một nửa
mặt cầu. Tính thể tích của khối hình này.

Bài 10. Một hình cầu có diện tích bề mặt là . Tính thể tích của hình cầu đó.

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 89


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 90


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 91


Nhóm Toán 9 Tài Liệu Học Tập Toán 9

.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................

Lưu hành nội bộ Trang 92

You might also like