IPS-T-PP-145(1)

Acid number of petroleum products by potentiometric

titration
titration- Test method

‫ ﻋﺪد ﺧﻨﺜﻲﺳﺎزي ﺑﻪ روش ﺗﻴﺘﺮاﺳﻴﻮن‬-‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ‬

‫ روش آزﻣﻮن‬-‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻮﻣﺘﺮي‬

‫ل‬‫وﻳﺮاﻳﺶ او‬

1399 ‫ﺑﻬﻤﻦ‬

This Standard is the property of Iranian Ministry of Petroleum. All rights are reserved to the owner. Neither
whole nor any part of this document may be disclosed to any third party, reproduced, stored in any retrieval
system or transmitted in any form or by any means without the prior written consent of the Iranian Ministry
of Petroleum.
 ‫‪Feb. 2021‬‬ ‫)‪IPS-T-PP-145(1‬‬

‫ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﺎر‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻧﻔﺖ اﻳﺮان )‪ (IPS‬ﻣﻨﻌﻜﺲﻛﻨﻨﺪه دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي وزارت ﻧﻔﺖ اﻳﺮان اﺳﺖ و ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز‪ ،‬ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻔﺖ‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﺋﻲ و ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت اﻧﺘﻘﺎل و ﻓﺮاورش‬
‫ﮔﺎز و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺰﻳﺪهﻫﺎﺋﻲ از‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﻛﺸﻮر و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺎﻻ از ﺑﺎزار‬
‫داﺧﻠﻲ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﻣﻮاردي ﺑﻪﻃﻮر ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ و ﻳﺎ اﺻﻼﺣﻲ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮاردي از‬
‫ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ آورده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ در دادهﺑﺮگﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﺷﺪه ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﺎرﺑﺮان آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻪﺷﻜﻠﻲ ﻛﺎﻣﻼً اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﺎرﺑﺮان ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ آنﻫﺎ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﭘﺮوژه ﻫﺎ را ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻟﺤﺎﻗﻴﻪاي ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﺎص آنﻫﺎ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻟﺤﺎﻗﻴﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آن ﭘﺮوژه و ﻳﺎ ﻛﺎر ﺧﺎص را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻧﻔﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻳﻚﺑﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و روزآﻣﺪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردي ﺣﺬف و ﻳﺎ اﻟﺤﺎﻗﻴﻪاي ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﻮاره آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ آنﻫﺎ ﻣﻼك‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﻛﺎرﺑﺮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮﻫﺎ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات اﺻﻼﺣﻲ و ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻟﺤﺎﻗﻴﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻮارد ﺧﺎص ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ زﻳﺮ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮات و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات درﻳﺎﻓﺘﻲ در ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﻓﻨﻲ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و در ﺻﻮرت ﺗﺼﻮﻳﺐ در ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺮﻳﻢﺧﺎن زﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻮﭼﻪ ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪17‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎ‬
‫ﻛﺪﭘﺴﺘﻲ‪1585886851 :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪ 88810459 - 60 :‬و ‪66153055‬‬
‫دور ﻧﮕﺎر‪88810462 :‬‬
‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪standards@nioc.ir :‬‬

‫ب‬
 ‫‪Feb. 2021‬‬ ‫)‪IPS-T-PP-145(1‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬

‫د‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 1‬ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬

‫ج‬
 ‫‪Feb. 2021‬‬ ‫)‪IPS-T-PP-145(1‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺎﺿﺮ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻨﻲ و ﺑﺎ اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻻزم ﺑﺬﻛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ 18030‬و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺒﻊ ‪ ISO 6619‬ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮف اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻨﺒﻊ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫ﺑﻮدن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM D664‬در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ارﺳﺎل ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ‬
‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و درﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﻧﻔﺖ اﻳﺮان‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺳﻄﺢ وزارت ﻧﻔﺖ ﺗﺪوﻳﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ زﻳﺮ ﺑﻪ روش »ﺗﻨﻔﻴﺬ« ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه و ﺻﺮﻓﺎً ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﻨﺪ ﻫﺪف و داﻣﻨﺔ ﻛﺎرﺑﺮد آن ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻨﺪﻫﺎ و‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪﺻﻮرت اﻟﺰامآور ارﺟﺎع داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ASTM D664: 2011, Standard test method for acid number of petroleum products by‬‬
‫‪potentiometric titration‬‬

‫د‬
 ‫‪Feb. 2021‬‬ ‫)‪IPS-T-PP-145(1‬‬

‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ‪ -‬ﻋﺪد ﺧﻨﺜﻲﺳﺎزي ﺑﻪ روش ﺗﻴﺘﺮاﺳﻴﻮن ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻮﻣﺘﺮي‪ -‬روش آزﻣﻮن‬

‫ﻫﺪف و داﻣﻨﺔ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫‪1‬‬

‫ﻫﺪف از ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬روشﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت اﺳﻴﺪي ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ‪ ،‬روانﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﻴﻮدﻳﺰل و ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻴﻮدﻳﺰل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻨﺪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM D664:2011‬در ﻣﻮرد اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺘﺒﺮ و اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬