ZAKAZY Ustny

Ogólnie o chorobach zakaźnych 5
Definicja choroby zakaźnej 5

Czynniki decydujące o rozpowszechnieniu, obrazie klinicznym i szerzeniu chorób
zakaźnych 5
Nowe choroby zakaźne 6

nowy patogen przenika do populacji ludzkiej 6
nowy patogen odpowiada za znane już jednostki chorobowe 6
nowy patogen zmienia swoje właściwości chorobotwórcze 6
nowy patogen odpowiada za wyeradykowaną już jednostkę chorobową - choroba
nawracająca 6
nowe problemy 6
najważniejsze obecnie problemy infekcjologiczne 7
gorączki krwotoczne 7
HTLV1 - ludzki onkowirus 8
TTV 9
Helicobacter pylori 9
Ludzkie herpeswirusy 9
Choroby tropikalne 10
zasady profilaktyki 11
biegunka podróżnych 12
Bioterroryzm 12
broń biologiczna 12
Wąglik 13
Dżuma 13
Ospa prawdziwa 15
Choroby przenoszone drogą powietrzno-kropelkową 17

ornitoza 17
gorączka Q 18
grypa 18
ptasia grypa 20
gruźlica 21
SARS 22
Wirusowe zapalenia wątroby 23

HAV 23
HEV 24
HBV 24
1
HCV 28
Wtórne niedobory immunologiczne - HIV i AIDS 29

AIDS 29
komórki wrażliwe na zakażenie HIV1/HIV2 29
drogi zakażenia 30
statystyka 30
diagnostyka 30
przebieg kliniczny zakażenia 31
Terapia zakażeń 33
profilaktyka 33
zmiany w jamie ustnej 34
Krętkowice 35
kiła 35
dur powrotny 37
borelioza z Lyme 38
leptospiroza 39
Błonica 40
bakteryjne zapalenie gardła i migdałków 40
etiologia 40
patogeneza 41
obraz kliniczny 41
powikłania 42
diagnostyka 42
różnicowanie 43
leczenie 43
profilaktyka 43
Zagrożenia w gabinecie i pracowniach medycznych 43

czynniki fizyczne w gabinecie 43
czynniki chemiczne w gabinecie 44
czynniki biologiczne 44
klasyfikacja sprzętu 45
grupy zagrożenia 45
Zakażenia paciorkowcowe 46
ogólnie 46
angina paciorkowcowa 46
płonica/szkarlatyna 47
róża 47
liszajec zakaźny 48
zapalenie tkanki podskórnej 49
martwicze zapalenie powięzi 49
2
zespół paciorkowcowego wstrząsu toksycznego 49
GBS - paciorkowce grupy B, S. agalactiae 50
enterokoki - grupa D 50
Streptococcus viridans 51
Zakażenia inwazyjne streptococcus pneumoniae 51

bakteriemia 51
posocznica pneumokokowa 51
ZOMR o etiologii pneumokokowej 51
pneumokokowe zapalenie płuc 52
ostre pneumokokowe zapalenie ucha środkowego 52
ostre pneumokokowe zapalenie zatok przynosowych 52
Zakażenia gronkowcowe 52
ogólnie 52
S. aureus 52
choroby aureusa 53
figówka gronkowcowa 53
wstrząs toksyczny 54
zespół skóry oparzonej SSSS 54
zatrucia pokarmowe 54
MRSA 54
Zakażenia szpitalne 55
definicja 55
zakażenia układu moczowego 55
zakażenia dróg oddechowych 55
sepsa 55
Tężec 55
ogólnie 56
tetanospazmina 56
klinika 56
leczenie 57
profilaktyka przeciwtężcowa 57
Wścieklizna 57
etiologia 57
epidemiologia 57
obraz kliniczny 58
leczenie 58
profilaktyka 58
Neuroinfekcje 59
etiologia 59
3
ZOMR ogólnie 59
Bakteryjne ZOMR 60
wirusowe ZOMR 61
wirusowe zapalenie mózgu 61
wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego 62
Świnka 62
Choroby wysypkowe 63
płonica - jest wyżej 63
różyczka 63
odra 64
ospa wietrzna 64
Botulizm 65
Cholera 66
Clostridium difficile 67
Czerwonka bakteryjna 67
Dur brzuszny 68
Glista ludzka 70
Koklusz - krztusiec 71
Lamblia, giardiozia 72
Legionella 73
Bąblowica 74
Malaria 74
Mononukleoza 76
Owsica 76
Rumień zakaźny 77
Trichomonas vaginalis 78
Salmonella i E coli 78
Tasiemiec uzbrojony 78
Szczękościsk 79
Świerzb 79
Włosień kręty 80
Zapalenia wsierdzia 80
4
Zespół Stevensa-Johnsona 82
Zgorzel gazowa 82
Angina Ludwiga 83
Angina Plauta - Vincenta 83
1.Ogólnie o chorobach zakaźnych

a. Definicja choroby zakaźnej
■ Zespół objawów chorobowych występujących w organizmie żywym
wskutek zakażenia lub przedostania się do organizmu toksycznych
produktów pochodzących od drobnoustrojów, związany z
uszkodzeniem tkanek i zaburzeniem fizjologicznych funkcji narządów
■ ujęcie tradycyjne (np. wiatrówka)
■ nowe choroby,zespoły polietiologiczne, zakażenia szpitalne
■ inne choroby o etiologii zakaźnej( np. terminalne zapalenie płuc)
■ problemy złożone
● podostre stwardniające zapalenie mózgu a odra
● guzkowe zapalenie tętnic a HBV
● zespół Reya a VZV
● choroba Behceta a HHV-1
● mięsak Kaposiego a HHV-8
b. Czynniki decydujące o rozpowszechnieniu, obrazie
klinicznym i szerzeniu chorób zakaźnych
■ położenie geograficzno-klimatyczne
● przypadkowe zawleczenie do innego kraju - wyjątek
● bioterroryzm - wyjątek
■ sytuacja polityczno-ekonomiczna danego regionu
■ sposób organizacji i finansowania systemu ochrony zdrowia
■ wzrost liczby ludności - przeludnienie
■ warunki sanitarne - utylizacja śmieci, odchodów, dostęp do wody
■ szybkie przemieszczanie się na duże odległości - migracje
■ zwyczaje kulturowe i lokalne
■ postępy w diagnostyce
● wykrywanie nowych patogenów
● wczesna diagnostyka
● działania przeciwepidemiczne
● leczenie przyczynowe i wczesne
■ prowadzenie ryzykownego życia płciowego
5
■ turystyka seksualna
■ zmiany w produkcji żywności, sposobie żywienia
■ brak aktywności fizycznej
■ spadek oporności ludzi
■ wzrost oporności bakterii na antybiotyki
■ narkomanie, lekomanie, alkoholizm
■ efekt cieplarniany
■ inne
● długotrwały okres podróży
● złe warunki podróży
● zmiana nawyków żywieniowych
● wysokie temperatury
● nadmierny wysiłek fizyczny
● brak wiedzy o zagrożeniach
2.Nowe choroby zakaźne

a. nowy patogen przenika do populacji ludzkiej
■ SARS - ostry zespół niewydolności oddechowej
● w 2002 roku
● wirusowa choroba
● odzwierzęca - paguma chińska
● po raz pierwszy w chinach
● 7% śmiertelności
● objawy podobne z początku do grypy
■ MERS - bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej
● pierwszy raz w 2012 roku w Londynie
● przywleczona z Arabii Saudyjskiej
● prawdopodobnie od wielbłądów
● wirusowa
● droga kropelkowa
● może interferon? brak skutecznej terapii
b. nowy patogen odpowiada za znane już jednostki
chorobowe
■ gorączka trzydniowa - HHV6 (herpeswirus)
c. nowy patogen zmienia swoje właściwości
chorobotwórcze
■ enterowirus typ 71 - syndrom poliopodobny, paraliż
d. nowy patogen odpowiada za wyeradykowaną już
jednostkę chorobową - choroba nawracająca
e. nowe problemy
■ zakażenia szpitalne
■ zakażenia szczepami antybiotykoopornymi
■ zakażenia zmutowanymi wirusami
6
■ niewrażliwość pierwotniaków na leki
■ polietiologiczne zespoły chorobowe
f. najważniejsze obecnie problemy infekcjologiczne
■ zakażenia wirusami hepatotropowymi
■ malaria
■ choroby biegunkowe, szczególnie dzieci
■ schistosomoza
● wywoływana przez przywry
● głównie Afryka, Ameryka południowa
● często bezobjawowo
● jeśli forma ostra, to gorączka, kaszel, bóle brzucha, głowy,
ziarniniakowe zapalenie mózgu, wysypka grudkowa na
plecach
● mansoni, japonicum, heamatobium, intercaltum
● w pęcherzu lub krezce się osiedla
● S.mekongi - nowa, świąd pływaków
● leczenie - prazykwantel
■ grypa, ptasia grypa
■ zakażenie HIV
g. gorączki krwotoczne
■ grupa schorzeń o etiologii wirusowej
■ przenoszona przez stawonogi lub kontakt bezpośrednio
■ zbliżony obraz wszystkich schorzeń
■ podstawa - gorączka i skazy krwotoczne
■ objawy kliniczne
● nagły początek
● gorączka
● uogólnione bóle mięśni, stawów, głowy
● wyczerpanie
● uszkodzenie wątroby
● koło 3 dnia - hipotonia - obniżone napięcie mięśniowe, skaza
krwotoczna, krwotoki
■ inne choroby z takimi objawami
● riketsjozy
● leptospirozy
● meningokokcemia
● posocznice, szczególnie G-
● choroby nowotworowe, autoimmunologiczne, alergiczne
● DIC
■ powodowane przez
● flavivirusy
● alphavirusy
● filowirusy - EBOLA
● nairowirusy
● phlebowirusy
7
● arenawirusy
■ EBOLA
● pierwotnie Zair, Sudan
● wylęgania - 3-21 dni
● ciężka postać kliniczna
● bóle uogólnione
● biegunka, odwodnienie
● zapalenie gardła
● wysypka plamisto-grudkowa
● skaza krwotoczna
● niewydolność wielonarządowa
● śmiertelność nawet 70%
● leczenie objawowe - elektrolity, leki przeciwkrwotoczne
● leczenie przyczynowe - surowica ozdrowieńców, szczepionka
terapeutyczna
● zapobieganie - izolacja chorych, kwarantanna
● nie przenosi się drogą aerogenną
● przenoszona przez gryzonie
■ denga
● infekcyjna wirusowa choroba tropikalna
● wywoływana przez wirus dengi
● przenoszona przez komary
● wysypka podobna do tej w odrze
● bóle głowy, mięśni i stawów
● leczenie objawowe - nawadnianie, nawet tranfuzje krwi
● trwają prace nad szczepionką
● najczęściej objawy łagodne, niepowikłana gorączka
h. HTLV1 - ludzki onkowirus
■ human T-cell leukemia virus
■ 1,2,5 rodzaje
■ białaczka dorosłych wywodząca się z limfocytów T/chłoniak
● chłoniak nie-Hodgkina
● limfadenopatia
● zmiany skórne
● hepatosplenomegalia
● ogniska lityczne w kościach
● komórki pleomorficzne - Flower
● długość przeżycia 6-12 miesięcy
■ tropikalna spastyczna parapareza
● objawy piramidowe
○ niedowład
○ zaburzenie czynności zwieraczy
○ zaburzenie czucia obwodowego
● powolna progresja, bez remisji
8
i. TTV
■ wirus DNA z rodziny cirkowirusów
■ hepatotropowy
■ u honorowych dawców krwi
■ u pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby
■ brak jednoznacznych danych
j. Helicobacter pylori
■ G- pałeczka
■ namnaża się w nabłonku żołądka
■ produkuje ureazę, komórki prozapalne, aktywuje odpowiedź
immunologiczną
■ zakażenie oralne, fekalno-oralne, jatrogenne
■ prawdopodobnie odzwierzęce
■ w krajach mało rozwiniętych częstsze zapadanie
■ tylko ⅙ zakażonych rozwija chorobę wrzodową
■ ostry nieżyt żołądka z niedokwaśnością
■ choroba wrzodowa
■ zapalenie żołądka
■ zwiększone ryzyko raka żołądka
■ diagnostyka endoskopowo
3.Ludzkie herpeswirusy
a. HHV 1 - oprysczka pospolita
b. HHV 2 - herpes simplex
c. HHV 3 - VZV - ospa wietrzna i półpasiec
d. HHV 4 - EBV - mononukleoza, w AIDS chłoniaki (jest dalej opisana)
e. HHV 5 - CMV
■ cytomegalowirus hominis
■ zakażenie powszechne, ale w 99% przypadków bezobjawow
■ u płodów i noworodków, u osób z immunosupresją
■ wywołuje proces infekcyjny w postaci kilku jednostek chorobowych,
ogólnie określonych jako cytomegaliia - choroba wtrętowa
■ etiologia
● swoisty dla człowieka
● ma zdolność pozostawania w komórkach gospodarza przez
wiele lat w formie utajonej, niereplikującej
● jak nam osłabnie odporność - bam - zakażenie
● zakażenie szerzy się przez kontakt z chorym lub nosicielem -
krew, ślina, mocz, wydzielina płciowa
● może dojść przez transplantację narządu z latentnym wirusem
■ u noworodków z powodu niedojrzałości układu odpornościowego -
muszą być zaangażowane limfocyty T w walce, no a ich mało -
prowadzi to do zespoułu mononukleozowego
■ we krwi mamy dużo limfocytów atypowych - mononuklearów
■ CMV może aktywować latentne zakażenie HIV
9
■ obraz kliniczny wrodzonej cytomegali
● ciężkie, wieloukładowe zakażenie
● u dojrzewających osób - jako zespół mononukleozowy
■ początek choroby nagły
● bóle mięśniowe
● gorączka
● osłabienie
● powiększenie wątroby, śledziony
● może być angina
■ mononukleary we krwi - limfocyty atypowe
■ przy przeszczapach mamy cytomegalię posttransfuzyjną - łagodne
zapalenie wątroby
■ reaktywacja utajonego zakażenia
● często w AIDS - najczęstsze zakażenie oportuniestyczne
■ rozpoznanie - antygeny wirusa, badania serologiczne, test ELISA,
immunofluorescencja
■ odczyn Paula-Blumella-Davidsona ujemny! w EBV dodatni
■ leczenie
● gancyklowir we wlewie dożylnym 10mg/kgmc/24h
● można dodać czynnik wzrostu glanurocytów
● foskarnet
■ jeszcze nie opracowaliśmy szczepionki
f. HHV 6 - gorączka trzydniowa
■ ostra choroba wieku dziecięcego
■ inaczej rumień nagły
■ 6 miesiąc - 3 rok życia
■ brak sezonowości
■ możliwa reaktywacja wirusa
■ wysoka gorączka do 3-5 dni
■ drgawki gorączkowe
■ na podniebieniu i języczku plamki Nagayamy
■ wysypka, głównie na szyi i kończynach
g. HHV 7 - j/w
h. HHV 8 - mięsak kaposiego, pierwotny chłoniak wysiękowy
■ zespół Castle’a - niedokrwistość megaloblastyczna
■ mięsak u HIV 1:8000 częściej
■ mięsak leczenie
● INF alfa
● chemioterapia
● radioterapia
● naświetlanie
4.Choroby tropikalne
a. choroby o zróżnicowanej etiologii, zasadniczo nie obserwowane poza strefą
tropikalną
b. coraz częściej pojawiają się w innych strefach
10
c. zasady profilaktyki
■ przygotowanie do podróży - zaplanowanie
● gdzie lecimy
● na jak długo
● w jakim hotelu
● wiek
● z kim podróżujemy
● jakie lokalne zagrożenia
● ubezpieczenie
● odzież, apteczka
■ szczepienia profilaktyczne
● obowiązkowy kalendarz szczepień
● szczepienia przypominające - tężec, błonica
● szczepienia obowiązkowe na danym terytorium - żółta febra,
meningokoki
● szczepienia zalecane
○ dur brzuszny
○ wzw
○ wścieklizna
○ kleszczowe zapalenie mózgu
○ ew. grypa, pneumokoki
■ chemioprofilaktyka
● przeciwko malarii
● przeciwko biegunkom
■ zalecenia w trakcie podróży
● lecimy samolotem
○ zastój żylny
○ niedociśnienie
○ zaburzenia trawienia
○ zmiana rytmu snu
● zalecenia
○ częsta zmiana pozycji
○ ćwiczenia
○ unikanie alkoholi
○ lekkostrawne posiłki
○ melatonina
■ zalecenia w trakcie pobytu
● higiena osobista
● nie spożywamy surowych potraw
● unikanie surowych owoców, mleka
● spożywanie wody wyłącznie butelkowanej lub gotowanej
● ostrożnie z kostkami lodu!
● odpowiednie ubranie i obuwie - włókna naturalne
● nie kąpiemy się w zbiornikach słodkowodnych
■ zalecenia po powrocie
● porada lekarska przy niepokojacych objawach
11
● kontynuacja przyjmowania leków przeciwko malarii
d. biegunka podróżnych
■ przy podróży do strefy tropikalnej lub subtropikalnej
■ zwykle łagodna i ustępuje samoistnie
■ zazwyczaj E. coli, salmonella, shigella
■ u 20-50% podróżnych
■ ostre infekcyjne zapalenie jeli
● płyny + elektrolity
● leki hamujące perystaltykę - pochodne opioidów, loperamid -
imodium
● zasadowy salicylan bizmutawy - Pepto-Bismol
● probiotyki
● antybiotyki
5.Bioterroryzm
a. forma wojny, przede wszystkim psychologicznej, stosowana do wywołania
strachu, paniki, demoralizacji, zachowań agresywnych wobec władz
b. broń biologiczna
■ rodzaj broni masowego rażenia w której ładunkami są bakterie lub
wirusy
● laseczki wąglika
● wirus ospy prawdziwej
■ zaliczamy też broń opartą na toksynach
● botulina
● rycyna
■ łatwa w produkcji, tania - 1$ vs 2000$ przy konwencjonalnej broni
■ niewidzialna w trakcie ataku
■ łatwa do ukrycia
■ zazwyczaj z krótkim okresem inkubacji
■ słaba wykrywalność w początkowym okresie
■ drogi przenoszenia
● aerozol
● skażona żywność
● woda
● gleba
● ludzie
● zwierzęta
■ obiekty ataku - gdzie gromadzą się ludzie
● lotniska
● dworce
● centra handlowe
● budynki rządowe
■ wady
● łatwo zmienić kierunek rażenia
● można zarazić własne wojska
12
● trudny do oceny zasięg działania
■ można stworzyć mutanty
● Bacillus anthracis z genami B. cereus - zwiększona stabilność
szczepów, szczepionka przeciwko wąglikowi nieskuteczna
■ broń posiadają - Chiny, Iran, Korea Pół i Pd, Syria, Tajwan, Rosja,
Kazachstan
■ stosowano już w starożytności - zatrute strzały, porzucanie martwych
koni i ludzi zarażonych, dżuma, skażenie wina krwią trędowatych
■ obecnie - Bałkany, ZSRR
■ najbardziej śmierciogenne - gorączka Q, tularemia, wąglik
c. Wąglik
■ Bacillus anthracis - G+ laseczka, tlenowa, zarodnikująca
■ rezerwuar - zwierzęta, skażona gleba
■ źródło naturalne zakażenia - mięso, mączki mięsno-kostne, wełna,
skóry
■ grupy ryzyka - pracownicy rolnictwa, weterynarii
■ patogeneza
● otoczka
● egzotoksyna wąglikowa - obrzęk, martwica, efekt letalny
■ oporność
● przetrwalnik - kilkanaście minut gotowania w 100 stopniach,
100h na słońcu
● laseczki - kilkanaście minut ogrzewania w 60 stopniach,
promieniowanie gamma
● praktyczne minimum - autoklaw 121/30, promieniowanie
gamma, środki dezynfekcyjne na 2h
■ brak transmisji z człowieka na człowieka
■ okres wylęgania
● postać płucna i jelitowa do 48 godzin
● postać skórna 5-7dni, nawet 8 tygodni
■ postacie kliniczne
● skórna - najczęstsza, pęcherze, wysięk krwi
● płucna - choroba sortowaczy wełny
● jelitowa
● oponomózgowa
■ śmiertelność
● skórna - kilka procent
● płucna - 80-90%, kilka dni po zakażeniu
● jelitowa - 15-75%
● zapalenie opon - 95%
■ w postaci skórnej charakterystyczne objawy kliniczne, reszta postaci
nietypowa
● pomocny wywiad, badanie treści pęcherzyków, ELISA, PCR,
systemy wojskowe
■ leczenie - izolacja, benzylopenicylina, ampicylina, ciprofloksacyna-
aż do wygojenia zmian skórnych
13
d. Dżuma
■ Yersinia pestis - pałeczka dżumy
■ G-, fakultatywny beztlenowiec
■ rezerwuar - gryzonie
■ transmisja - pchły
■ zakażenie w trakcie żywienia się pcheł, z ich wymiotami bakteria do
krążenia
■ każde zakażone zwierzę może przenieść przez kontakt ze skórą
człowieka
■ ludzie mogą zarazić inne osoby przez kichanie, kaszel, kontakt
bezpośredni
■ inaczej czarna śmierć
■ w XIV wieku ogromna epidemia, z Azji jedwabnym szlakiem do
Krymu, a stamtąd na całą europę
■ dżuma dymieniczna
● 2-6 dni wylęganie
● ogólne rozbicie
● gorączka
● silne bóle głowy i dreszcze
● powiększone węzły chłonne - w pachwinach
● martwica dystalnych części kończyn, warg, nosa
■ dżuma postać posocznicy
● hipotermia
● hepatosplenomegalia
● delirka
● drgawki - u dzieci
● wstrząs
● wyczerpanie
● gorączka
● objawy mogą nie zdążyć pojawić sie przed zgonem
■ dżuma postać płucna
● szerzy się z człowieka na człowieka
● gorączka
● dreszcze
● kaszel
● bóle w klatce piersiowej
● zaburzenia oddychania
● krwioplucie
● letarg
● wstrząs
■ jakie objawy mogą wskazywać na postęp choroby
● podobne do innych chorób zakaźnych
● DIC
● krwawienia
● martwica skóry i tkanek
■ leczenie
14
● streptomycyna, gentamycyna
● chloramfenikol, tetracyklina, fluorochinolony
● ewentualnie deksycyklina
● są szczepy oporne
● jeśli podamy w ciągu 24 godzin od zakażenia - bardzo
efektywne
■ historycznie
● wyrzucanie katapultami w krymie - 1347
● duzo plag, w sewili, w londynie, w wiedniu
● w drugiej wojnie światowej japończycy zrzucali na chiny
e. Ospa prawdziwa
■ variola vera
■ na początku XX wieku ospa na całym świecie
■ lata 20-40 - opanowano endemię
■ w Polsce - 1953, 1962 - Gdańsk, 1963 rok - Wrocław, 7 zgonów
■ w 1979 roku - raport WHO o wykorzenieniu ospy
■ wirus ospy prawdziwej, dość duży, DNA, odporny na wysychanie
■ inne wirusy z tej grupy
● ospa małpia
● krowianka
● wirus mięczaka zakaźnego
■ rezerwuarem jest wyłącznie człowiek, ale małpy też wrażliwe
■ brak zakażeń bezobjawowych i nosicielstwa
■ zakaźność - 3 tygodnie, drogą kropelkową, powietrzną, kontaktową -
wydzielina z krost
■ trwała odporność po przebyciu
■ przed szczepieniami chorował prawie każdy
■ atak z użyciem takiego wirusa może spowodować aż 2 mld zgonów
● 10-14 dni - okres wylęgania, niezaraźliwy
● 2-4 dni - okres przedwysypkowy, pacjent niezaraźliwy
○ nagły początek, objawy grypopodobne
○ nieżyt spojówek, górnych dróg oddechowych
○ wysypka na skórze ud i podbrzusza
● 4-14 dni - okres wysypkowy, pacjent zaraźliwy
○ wysypka na twarzy i kończynach
○ plamka, grudka, pęcherzyk z treścią ropną lub
krwią(czarna ospa), krosta z pępkowatym wgłębieniem
○ po 7 dniach strup, który odpada po 2 tygodniach z
blizną lub przebarwieniem (to u szczepionych z
obniżoną odpornością)
○ po 24h od wysypki krótka poprawa stanu ogólnego,
następnie pogorszenie - wchłanianie produktów
martwicy komórek
■ postacie kliniczne
● ospa wielka - klasyczna, 20-40% śmiertelności
15
○ postać piorunująca
○ postać mózgowa
○ postać krwotoczna - czarna ospa
● ospa mała - łagodna, 1-2%
● variolosis - u osób szczepionych, ospa bezwysypkowa z
gorączką
■ powikłania
● zapalenie mózgu
● głuchota
● ślepota
● zapalenie jąder
● zapalenie płuc
● zaburzenia krążania
● bakteriemia, posocznica
■ rozpoznanie laboratoryjne
● badanie mikroskopowoe
● rozmaz z pęcherzyka - dno zmiany
● izolacja i hodowla wirusa na błonie kosmówkowo-omoczniowej
zarodka - immunofluorescencja
● obecny antygen wirusowy w materiale ze zmian
● poziom przeciwciał
■ różnicowanie
● ospa wietrzna - tam zmiany w różnych fazach rozwoju, tu
wszystkie na raz
● trądzik
● kiła
● liszajec
● płonica
● skazy krwotoczne
● pokrewne wirusy
■ leczenie
● objawowe
● izolacja
● antybiotyki przeciwgronkowcowe - zapobieganie nadkażeniu
● pochodne tiosemikarbazonu - marboran - w profilaktyce, bez
efektu w fazie gorączkowej
● globulina odpornościowa przeciwkrowiankowa
● swoiste - HDP-CDV - pochodna cidofoviru, bardzo skuteczna
■ szczepienie
● zakażenie materiałem podanym od chorego doskórnie
● szczepionka termolabilna - z zakażonych cieląt i owiec, w
chłodni przechowujemy, szybko zużywamy
● trwała liofilizowana szczepionka - namnażany w zarodkach
kurzych, w krajach tropikalnych
■ powikłania poszczepienne
● najczęściej w 1 roku życia, dlatego zalecane po 2 roku życia
16
● u dzieci ze zmianami skórnymi
● uogólniona krowianka - wprowadzono globulinę
odpornościową
● poszczepienne zapalenie mózgu 1/milion, początek nagły, 12
dni po szczepieniu, zmiany demielinizacyjne
● krowianka płodowa - obumarcie płodu u szczepionych w
ostatnim trymestrze ciąży
■ kontrola szczepień
● 7 dnia
● odczyn pierwotny 3-4 dzień - grudka, pęcherzyk, krosta, tkliwe
węzły pachowe
● w 6-8 dniu krosta lub stwardnienie
■ odporność
● w 8-9 dniu
● utrzymuje się kilka lat
● po przechorowaniu całkowita
■ ospa małpia
● zoonoza
● w afryce
● małpy, wiewiórki, antylopy
● wysypka ospopodobna , krosty nie zostawiają blizn
● 11% śmiertelność
6.Choroby przenoszone drogą

powietrzno-kropelkową
a. ornitoza
■ papuzica
■ chlamydia psittacii
■ G- pasożyt wewnątrzkomórkowy
■ RNA i DNA
■ formy
● ciałka elementarne pozakomórkowe - czynnik transmisyjny
● ciałka retikulinowe - namnaża się w komórce
● antygeny lipopolisacharydowe
■ rezerwuar - ptaki
■ źródło zakażenia - ptaki, odchody, tuszki ptaków, pierze
■ możliwe człowiek od człowieka lub pokarmowo, ale bardzo rzadko
■ w polsce po 2 przypadki rocznie ostatnimi czasy
■ okresy wylęgania 4-15 dni, nagły początek
■ gorączka, bóle głowy, mięśni, atypowe zapalenie płuc, sztywność
mięśni karku, uszkodzenie wątroby, może zostać zajęty OUN
■ powikłania - ostra niewydolność oddechowa, zapalenie wsierdzia
■ trwa 2-4 tygodnie
■ śmiertelność tylko w cięższych przypadkach u osób nieleczonych
■ diagnostyka
17
● konieczny wywiad
● wzrost odczynu wiązania dopełniacza - liczne reakcje
krzyżowe
● odczyny fluorescencyjne
● ELISA
■ leczenie
● izolacja
● tetracykliny na 10 dni
● alternatywnie erytromycyna na 10 dni
b. gorączka Q
■ coxiella burneti
■ zwierzęta domowe - kozy, owce, bydło, dzikie gryzonie, ptaki,
kleszcze
■ źródło zakażenia - wydaliny, wydzieliny, łożysko kotów, mleko, tkanki
■ w Polsce praktycznie brak przypadków
■ wylęganie 9-28 dni
■ nagły początek
■ postacie kliniczne (ważne! brak wysypki, w odróżnieniu od innych
riteksji)
● ostra - wysoka gorączka do 3 tygodni, bóle głowy, mięśni,
śródmiąższowe zapalenie płuc
● ostra przedłużająca się - jw + zapalenie wątroby lub wyłącznie
zapalenie wątroby
● przewlekła - nawracająca gorączka, przewlekłe zapalenie
wątroby, zapalenie wsierdzia, z zajęciem zastawki aortalnej
● powikłania - niewydolność krążeniowo oddechowa
● zgony bardzo rzadko
■ rozpoznanie
● wywiad - kontakt ze zwierzętami, kleszczami
● postać ostra - wzrost odczynu wiązania dopełniacza OWD
przeciwko antygenom fazy I
● postać przewlekła - wzrost OWD przeciwko antygenom fazy II
● aglutynacja i fluorescencja w fazie zdrowienia
● ELISA
● izolacja C. burnetti z krwi - barwienie srebrem i metodą
Giemsy (barwnik, riteksje barwią się na czerwono)
■ leczenie
● izolacja
● utylizacja wydzielin
● tetracykliny, chloramfenikol przez cały okres gorączkowy + 5
dni w gratisie
● w drugim rzucie inhibitory gyrazy
● profilaktyka - szczepionka dla grup ryzyka
c. grypa
■ orthomyxoviridae
18
■ typ A - prawie każdej zimy, epidemia co 2-3 lata, pandemia co 10-15
● typ określany na podstawie miejsca pochodzenia, numeru
izolatu, i podtypu antygenów
● antygeny powierzchniowe wirusa hemaglutyniny 1,2,3 (H)
● antygeny powierzchniowe wirusa neuraminidazy 1,2 (N)
● szczepionka - kombinacja serotypu A i B, nie zabezpiecza
przed C
■ typ B - prawie każdej zimy, epidemia co 5 lat, pandemia rzadko
■ typ C - zachorowania wyłącznie endemiczne, klinicznie łagodne
■ dzikie ptactwo -> świnie -> człowiek
■ dryft antygenowy
● w trakcie namnażania w tkankach gospodarza dochodzi do
szeregu drobnych błędów
● błędy nie są korygowane
● zastąpienie istniejącego szczepu nowym, o nieco zmienionej
strukturze
● nowe szczepy nie są rozpoznawane przez układ
immunologiczny, dlatego możemy zapaść na grypę parę razy
■ szyft antygenowy
● zdolność do gwałtownej rearanżacji swojego materiału
genetycznego, powstające nowe podtypy antygenowe
hemaglutyniny i neuraminidazy
● często u wirusa grypy ptasiej - żeby zakazić ludzi musiał
posiąść geny szczepów ludzkich, więc szybka zmiana celowa
■ epidemie grypy
● hiszpanka - AH1N1, 1918-19, 20-50mln zgonów w świecie
● grypa azjatycka - AH2N2, 1957
● grypa Hong-Kong - AH3N2, 1968
● świńska grypa - AH1N1v, może być też typ C, inaczej nowy
wirus grypy północnoamerykańskiej (ale to nieformalna,
niepoprawna nazwa, u świń liczne zachorowania ale mała
śmiertelność
○ może się przenosić ze świni na człowieka przez
bezpośredni kontakt
○ z człowieka na człowieka też może się przenosić
○ w 2009 roku - pandemia wirusa
○ w 2010 - koniec pandemii
■ obraz kliniczny
● ostra, zakaźna, wysoce zaraźliwa choroba
● wysoka gorączka
● bóle głowy
● rozbicie
● suchy kaszel
● ból gardła
● katar
19
● bóle stawów
● biegunka
■ powikłania
● ciężko przebiega u dzieci i osób starszych
● w trakcie epidemii wzrasta ilość zgonów z powodów chorób
układu oddechowego i naczyniowych chorób mózgu i serca
● najczęściej pod koniec 1 tygodnia u 5% pacjentów
● zapalenie płuc, oskrzeli, krtani, zatok
● odwodnienie
● zapalenie wsierdzia
● zapalenie opon mózgowo rdzeniowych
● zespół Reya - zmiany w mózgu i wątrobie
● zakażenia ciężarnych - poronienia
● grypa złośliwa - śmierć w przeciągu 24h
● zespół wstrząsu toksycznego
● nadkażenia aureus, pneumonie
● nasilenie schorzeń współistniejących, jak astma czy cukrzyca
■ rozpoznanie
● różnicujemy z wirusami parainfluenza, adenowirusami,
enterowirusami, SARS
● konstelacja objawów
● testy serologiczne, badania molekularne
■ profilaktyka
● higiena osobista
● częste mycie rąk
● unikanie przedmiotów dotykanych przez chorego
● jednorazowe chusteczki
● maski na twarz
● szybki reżim łóżkowy
● szczepionki - Brisbane
● farmakoprofilaktyka - inhibitory neuraminidazy i kanału
jonowego
● leczenie - amantadine, zanamavir, oseltamivir
d. ptasia grypa
■ typ wirusa A
■ u ptaków, świń, koń, fok, waleni
■ naturalny rezerwuar to dzikie ptaki
■ najczęściej bezobjawowo u ptaków
■ u zwierząt domowych olbrzymia śmiertelność
■ typ A ptasiej grypy ma H 4-16 a N 1-9
■ po raz pierwszy we Włoszech 100 lat temu
■ rzadko u człowieka
■ u człowieka pierwszy raz w Hong Konhu 1977 H5N1
■ profilaktyka
● nadzór sanitarnoepidemiologiczny
● kontrola weterynaryjna na fermach drobiu
20
● blokowanie kontaktu ptactwa hodowlanego z dzikim
● szczepienie ptactwa
● szczepionki na grypę - ale na ptasią to średnio skuteczne u
ludzi
● farmakoprofilaktyka
e. gruźlica
■ prątek gruźlicy
■ mycobacterium tuberculosis, bovis, africanum
■ inne mykobakteriozy
● klinicznie podobne do gruźlicy - M. kansasi, avium, xenopi
● zimny ropień - M.fortuitum, chelonei
● zmiany skórne - M.marinum, ulcerans
■ źródło zakażenia to najczęściej chory prątkujących
■ zakażenie powietrzne najczęstsze
■ bardzo rzadko pokarmowo - mleko
■ na etapie zakażenia koniec choroby, prątek uśpiony
■ jedynie u 3-8% ludzi zakażenie rozwija się
■ najczęściej atakuje płuca
■ klasyczny przykład choroby społecznej - ubogie kraje
■ ryzyko zakażenia zwiększa stały ścisły domowy kontakt z chorym
nieleczonym, prawidłowo leczony chory po miesiącu nie zakaża
■ wrodzone i nabyte zaburzenia odporności zwiększają ryzyko
zakażenia
■ inne choroby zwiększające ryzyko - cukrzyca, nowotwory, choroby
krwi, immunosupresja
■ 2 miliony zgonów rocznie
■ gruźlica wielolekooporna - MDR-TB
● okres wylęgania 2-10 tygodni
● guźlica pierwotna - jawna ostra lub podostra/postać
bezobjawowa
● gruźlica utajona
● gruźlica popierwotna - ryzyko rozwoju do 2 lat po zakażeniu
● gruźlica prosówkowa - około roku po pierwotnej
● kaszel od 3 tygodni - super ważne
● plwocina
● brak apetytu
● nocne poty
● stany podgorączkowe
● osłabienie
● ból w klatce piersiowej
● krwioplucie
■ rozpoznanie
● rtg klatki piersiowej
● objawy
● odczyn tuberkulinowy
21
○ Polega na wstrzyknięciu śródskórnym 2 jednostek
tuberkuliny w środkową część grzbietowej powierzchni
przedramienia. Wynik odczytuje się po 48-72 godzinach
(w Polsce ok. 72 godz.) i ocenia się średnicę nacieku w
miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienie skóry nie ma
mocy diagnostycznej.
● badanie hist i cyt
● badanie mikroskopowe - metoda Ziehla-Neelsena
● posiewy
● metody radiometryczne, biochemiczne, PCR
● określanie lekowrażliwości
■ leczenie
● jednocześnie wszystkie leki przeciwprątkowe przez 2-3
miesiące, potem tylko 2 leki
○ hydrazyd kwasu izonikotynowego
○ ryfampicyna
○ streptomycyna
○ pirazynamid.
● najpierw codziennie, potem 2-3 razy w tygodniu

● tak długo jak trzeba, najczęściej przez 6 miesięcy
● w obecności pielęgniarki lub wolontariusza
f. SARS
■ severe acute respiratory syndrome
■ zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej
■ ARDS
● acute respiratory distress syndrome
● zespół ostrej niewydolności oddechowej
■ w 2002 roku
■ wirusowa choroba
■ odzwierzęca - paguma chińska
■ po raz pierwszy w chinach
■ 7% śmiertelności
■ objawy podobne z początku do grypy
■ pierwsza pandemia 21 wieku
■ szybki postęp
■ koronawirusy go wywołują
■ z otoczką, wirusy RNA, u człowieka tylko przeziębienie
■ inkubacja 2-10 dni
■ tylko od mocno chorych pacjentów się przenosi, kontakt błony
śluzowej z kropelkami zakażonymi
■ zakażenie oralofekalne niewiadomo
■ początkowo gorączka, dreszcze, kaszel
■ potem mamy skrócenie oddechu, tachypnoe, biegunki wodniste
22
■ wysoka limfocytopenia, trombocytopenia, podwyższone APTT, ALAT,
RTG klatki nienormalne
■ nietypowy objaw - biegunka
■ diagnostyka - PCR z odwrotną trankryptazą w kierunku RNA
■ ELISA - złoty standard
■ leki - antybiotykoterapia tylko przy podejrzeniu, rybawiryna,
interferon, kortykosteroidy
■ może kiedyś szczepionka
7.Wirusowe zapalenia wątroby

a. dane w polsce
■ 1mln zakażonych HCV i HBV
■ ważny czynnik zakażeń szpitalnych
■ 10-30 tysięcy zakażeń u osób z obniżoną odpornością
■ wtórny hepatotropizm - cytomegalia, ebstein-barr, wirus oprzyszczki,
grypa, różyczka
b. HAV
■ na całym świecie, szczególnie gdzie obniżona higiena
■ endemiczność - Bułgaria, Chorwacja, Egipt
■ w polsce liczba zachorowań maleje
■ czynniki ryzyka
● narkomania
● kontakt z osobą zarażoną
● opieka nad dziećmi
● homoseksualizm
● epidemie szkolne
● surowe owoce morza
■ średnio 30 dni okres wylęgania
■ 60% zarażonych ma żółtaczkę
■ wydalany ze stolcem zakażonych tydzień przed wystąpieniem i
tydzień po wystąpieniu objawów
■ brak trwałego nosicielstwa
■ zakażenie fekalno-oralne
■ charakterystyka kliniczna
● samoograniczająca się choroba
● duże spektrum objawowe, od bezobjawowego przebiegu aż do
przebiegu piorunującego (rzadko)
● objawy najczęściej gwałtownie występują, w przeciwieństwie
do innych wirusów
● niespecyficzne objawy ogólnoustrojowe i ze strony przewodu
pokarmowego
● gorączka typowa tylko dla WZW A
● żółtaczka, umiarkowana hepatomegalia, tkliwość wątroby
● objawy wczesne (prodromalne) ustępują po pojawieniu się
żółtaczki
● zasadniczo rokowanie dobre
23
● może być zastój żółci
■ rozpoznawanie
● IgM anti-HAV - od ostrej fazy aż do 6 miesięcy od zakażenia
● wzrost aktywności AspAT, ALAT (ALE NIE STĘŻENIA)
● wzrost stężenia bilirubiny w surowicy
● badanie histpat wątroby (rzadko wykonywane)
● różnicujemy z innymi hepatotropowymi, polekowym i
alkoholowym zapaleniem wątroby, ostrą niedrożnością dróg
żółciowych, autoimmunologicznym zapaleniem wątroby
● wyzdrowienie 3-6 miesięcy
■ leczenie
● opieka domowa, chyba że nasilone wymioty, anoreksja
● odpowiednia ilość kalorii, płyny, elektrolity
● zakaz alkoholu
● brak leków przyczynowych
● ograniczenie wysiłku fizycznego
■ możemy się zaszczepić
c. HEV
■ wylęganie 40 dni
■ IGM-anty HEV do 6 miesięcy od wystąpienia objawów
■ HEV RNA w surowicy i stolcu w ostrej fazie
■ obraz analogiczny do WZW A
■ wysokie ryzyko rozwoju piorunującego u kobiet ciężarnych, w
szczególności 3 trymestr - ~10%
■ pierwsze objawy zazwyczaj występują gwałtownie
d. HBV
■ 2 miliardy zakażonych na całym świecie
■ 300-400 milionów aktywnie replikuje
■ wysoka liczba zgonów
■ 100krotnie większe ryzyko rozwoju pierwotnego raka wątroby
■ w polsce około 320 tysięcy zakażonych
■ często skąpoobjawowy przebieg kliniczny - niska wykrywalność
■ społeczne konsekwencje - pogorszenie jakości życia, skrócenie czasu
życia, wysokie koszty leczenia - 3 razy wyższe niż przeciętnego
pacjenta, utrata pracy
■ charakterystyka
● hepaDNAwirus
● 4 ramki odczytu
○ nakładające się
○ wysoka częstość mutacji
● wysoka wiriemia
● wysoka zaraźliwość
● integracja z genomem gospodarza
● nie jest cytotoksyczny
● 100 razy bardziej zaraźliwy niż HIV
24
● czas wylęgania od 6 tygodni do 6 miesięcy
■ drogi przenoszenia
● śródmacicznie - zależy od statusu ciężarnej
● okołoporodowo
● karmienie piersią
● naruszenie powłok, kontakt ze służbą zdrowia - 30% szans
● kontakty hetero i homoseksualne
● kontakty rodzinne
● przetaczanie krwi (właściwie już nie)
● 60% szans zakażenia przy ekspozycji na wirusa związanej z
uszkodzeniem skóry
■ metody diagnostyki
● obraz kliniczny
● surowica
○ biochemia
○ serologia - kinetyka spadku HBsAg (antygen przeciwko
wirusowi)
○ wielkość wiremi
○ analiza sekwencyjna genomu
● bioptat
○ histologia
○ wewnątrzwątrobowy HBV DNA, cccDNA (ten okrągły
DNA)
● nieinwazyjna ocena włóknienia Fibroscan
● USG, tomografia, angiografia
■ fazy zakażenia
● faza tolerancji
● faza eliminacji
● faza niskiej replikacji
● faza reaktywacji
● przebyte zakażenie
■ konsekwencje zakażenia
● ostre zapalenie wątroby
● piorunujące zapalenie wątroby
● manifestacje pozawątrobowe
○ porfiria skórna
○ reakcje autoimmunologiczne
○ objaw Reynauda - blednięcie końcówek palców
○ kłębkowe zapalenie nerek
○ krioglobulinemia
○ anemia
○ odczyny stawowe
○ zapalenie mięśnia sercowego
○ zespół Guillaine-Barre - ostre, wielokorzeniowe
zapalenie demielinizacyjne ze współistniejącą
aksonalną neuropatią ruchową
25
● przewlekłe zapalenie wątroby
○ rak
○ marskość
○ niewydolność
● zgon
■ marskość wątroby prowadzi do:
● cholestazy
● encefalopatii (uszkodzenie mózgu)
● zespołu wątrobowo-sercowego
● raka
● zespołu wątrobowo-nerkowego
● nadciśnienia wrotnego
○ żylaki przełyku
○ wyniszczenie
○ zapalenie otrzewnej
■ przebieg kliniczny
● znaczna część zakażeń skąpo i bezobjawowa
● stopniowe objawy
○ brak apetytu
○ dyskomfort w okolicy brzucha
○ nudności
○ wymioty
○ bóle stawów
○ żółtaczka tylko w części przypadków
● objawy marskości
○ męczliwość, spadek wagi
○ powiększenie ślinianek
○ kamica żółciowa
○ małopłytkowość, niedokrwistość
○ obniżona saturacja
○ zaburzenia układu krążenia
○ zespół wątrobowo-nerczycowy
○ hypogonadyzm
○ cukrzyca
○ encefalopatia, neuropatie
○ zanik mięśni, przepukliny
○ pajączki naczyniowe, przykurcz Dupuytrena - paluszki
○ powikłania j/w
■ aktywność aminotransferaz
● pierwsze odbiegnięcie od normy w badaniach
○ w ostrym wzw
○ autoimmunologicznym zapaleniu wątroby
○ polekowych uszkodzeniach
● stopień aktywności odzwierciedla stopień uszkodzenia, ale nie
ma znaczenia prognostycznego
● najwyższe wartości w:
26
○ zatruciu paracetamolem
○ toksycznym uszkodzeniu wątrobym
○ ostrej niewydolności
● aktywność ASPAT niższe niż ALAT, chyba że
● w alkoholowym uszkodzeniu wątroby ASPAT wyższe niż
ALATi wzrost aktywności GGTP
● dodatkowym badaniem jest badanie na antygeny
przeciwwirusowe
● dodatkowe badanie to też IgM anty-HBc, jeśli dodatnie to
ostre wzw, jeśli ujemne to przewlekłe wzw
■ znaczniki zakażenia
● antygen HBs +, antygen HBe + - chory zakażony, replikujący
● HBsAg +, HBeAG - - chory zakażony, nisko replikujący
● HBsAg -, anty-HBc +, HBVDNA + - utajone zakażenie
● HBsAg -, anty-HBc +, HBVDNA - - zakażenie przebyte, DNA
wirusa zintegrowane z genomem gospodarza
● HBsAG -, anty-HBc -, HBVDNA - - pacjent niezakażony
● HBsAg -, anty-Hbc - , HBVDNA -, anty-HBs + - po szczepieniu
■ leczenie
● odpoczynek
● dieta
● leczenie przyczynowe
○ immunostymulatory lub immunosupresja (zależy jaki
etap)
○ interferony alfa klasyczne - alfa 2a, alfa 2b
○ interferony pegylowane - Pegasys
○ analog nukleozydowy - lamiwudyna, entekawir
○ analog nukleotydowy - tenofowir
○ dalej brak leku wirusobójczego
● leczeniem obejmujemy chorych z
○ ostrym zapaleniem wątroby
○ przewlekłym zapaleniem wątroby
○ marskością
○ pozawątrobowymi manifestacjami
● leczenie przeciwwłóknieniowe
● leczenie antyproliferacyjne
● leczenie powikłań
● przeszczep
● nie do całkowitego wyleczenia - cccDNA zawsze pozostaje w
komórkach gospodarza
● interferon nie w ciąży
■ kwalifikacja do leczenia - dwa z trzech kryteriów
● HBV DNA większe niż 2000 IU/ml krwi
● aktywność ALAT przekracza górną granicę normy w trzech
oznaczeniach wykonanych 3-12 miesięcy między sobą
● zmiany histologiczne w wątrobie
27
● (ewentualnie inne zmiany pozawątrobowe)
■ strategia postępowania
● analogi nukleozydowe stosujemy przy
○ immunosupresji
○ niewyrównanej zaawansowanej chorobie wątroby
○ braku odpowiedzi na interferon
○ entekawir
○ tenofowir
● interferon stosujemy przy
○ immunokompetencji
○ wyrównanej chorobie wątroby
○ u ludzi młodych
● mieszanki
○ wysoki ALAT
○ niski HBV DNA
● dyskwalifikacja do leczenia interferonem
○ pacjent nie współpracuje
○ nie ma kwalifikacji powyższej spełnionej
○ ciężkie choroby ogólnoustrojowe
○ autoimmunologia
○ psychoza
○ padaczka nieleczona
○ ciąża
○ niewyrównana marskość wątroby
○ neutropenia
○ ponad 70 lat
○ niewyrównana cukrzyca
○ łuszczyca
■ pamiętajmy, że mamy szczepionkę!
■ przy koinfekcji HDV
● HDV to wirus ułomny, potrzebuje HBsAg
● bardzo ciężki przebieg jeśli jest koinfekcja
■ Jeśli źródło zakażenia HBV nie jest znane np. przypadkowe zakłucia
igłą porzuconą w terenie - na plaży, na trawniku, w śmietniku, kontakt
seksualny z prostytutką bez zabezpieczenia, to:
● osoba narażona nigdy nie szczepiona przeciw WZW B
powinna otrzymać HBIG oraz jednocześnie pierwszą z trzech
dawek szczepionki przeciw WZW B.
● osoba narażona była w przeszłości szczepiona przeciw WZW
B powinna niezwłocznie wykonać badanie poziomu przeciwciał
anty Hbs:
○ miano poniżej 10 j - dodatkowa jedna dawka
szczepionki przeciw WZW B
○ miano powyżej 10 j - bez działania.
■ Jeśli źródło zakażenia HBV jest znane, konieczne jest zbadanie jego
krwi na obecność przeciwciał anty Hbs i anty Hbe.
28
● wynik badania jest ujemny (nie wykryto przeciwciał):
○ osoba narażona i szczepiona w przeszłości otrzymuje
jedną dawkę szczepionki
○ osoba nigdy nie szczepiona otrzymuje trzy dawki
szczepionki wg schematu 0 - 28 - 180 dni
● wynik badania jest dodatni dla AgHBs i AgHBe:
○ u osoby z mianem przeciwciał anty Hbs powyżej 10 j -
bez działania
○ u osoby z mianem przeciwciał anty Hbs popniżej 10 j -
HBIG + szczepionka
○ u osoby nieszczepionej - HBIG (immunoglobulina
anty-Hbs) + trzy kolejne dawki szczepionki wg
schematu 0 - 28 - 180 dni
e. HCV
■ epidemiologia
● 180mln na świecie
● w polsce 700 tysięcy
● często skąpo lub bezobjawowo
● wylęganie 4 tygodnie do 20 tygodni
■ progres zakażenia
● ostre zapalenie
○ przewlekłe zapalenie
■ rak wątroby
■ niewydolność
■ transplantacja
■ zgon
○ nosicielstwo
○ wyzdrowienie (ale niepełna eliminacja HCV)
○ manifestacje pozawątrobowe
■ małopłytkowość, chłoniak
■ porfiria
■ liszaj płaski
■ zespół nerczycowy
■ kłębuszkowe zapalenie nerek
■ choroby tarczycy
■ cukrzyca
■ guzkowe zapalenie tętnic
■ autoimmunologiczne zapalenie wątroby
■ kamica
■ owrzodzenie rogówki
■ odczyny stawowe
■ polineuropatie
● umieralność na HCV wzrasta
■ uwarunkowanie manifestacji zakażeń
● droga zakażenia
● dawka
29
● wiek - ponad 40 lat
● polimorfizm genu HLA II
● rasa
● płeć - męska
● BMI
● oporność na insulinę
● immunokompetentność
● wcześniejsze choroby wątroby
■ diagnostyka jak przy B
■ leczenie podobnie jak przy B
■ leczenie przyczynowe
● PEG Interferon alfa
● rybawiryna - nie można leczyć jeśli
○ niewydolność nerek
○ zła tolerancja
○ anemia
○ nadwrażliwość na lek
○ ciąża
○ niestabilna choroba wieńcowa
■ kogo leczymy w pierwszej kolejności
● zaawansowany proces
● czekających na przeszczep
● hemodializa
● współzakażonych HBV i HIV
● u dzieci zawsze interferon i rybawiryna
8.Wtórne niedobory immunologiczne - HIV i

AIDS
a. AIDS
■ różnorodne zakażenia oportunistyczne
■ niektóre choroby nowotworowe
■ zakażenia układu nerwowego
b. komórki wrażliwe na zakażenie HIV1/HIV2
■ te z receptorem CD4
● limfocyty pomocnicze
● makrofagi
■ te z receptorem alternatywnym
● komórki skóry, nabłonka
● komórki węzłów chłonnych
● komórki szpiku
■ te co nie posiadają receptora dla HIV mogą się zakazić hybrydą
CMV/HIV1
c. drogi zakażenia
■ seksualna
30
■ krew i jej produkty, inne płyny tkankowe
■ matka-dziecko - ciąża, karmienie
■ ryzyko zawodowe
■ nie przenosi się przez
● ślinę
● łzy
● pot
● kał
● mocz
■ ryzyko zakażeń od najcięższych
● transfuzja krwi
● poród
● igły narkotykowe
● bierny stosunek analny
● ukłucie igłą przezskórne
● stosunek pochwowy kobieta
● czynny stosunek analny
● stosunek pochwowy mężczyzna
● stosunek oralny - osoba przyjmująca
● stosunek oralny - osoba wykonująca
d. statystyka
■ żyje około 37 milionów ludzi z HIV
■ maleje liczba przypadków zakażeń
■ maleje liczba zgonów
■ wzrost zakażeń powyżej 50 roku życia - dłużej żyjemy, bujne życie
seksualne
■ najczęściej czarni - 12 razy częściej niż białasy
■ w polsce około 20 tysięcy zakażonych
e. diagnostyka
■ test na przeciwciała
● ELFA
● szybka detekcja
● takie w domu
● z ust
● z moczu
■ test na antygen p24 - ELISA
■ PCR - reakcja łańcuchowa polimerazy
■ test na RNA wirusa - NASBA
■ Western Blot
● reakcja przeciwciał z antygenami unieruchomionymi na
nośniku
■ badanie przesiewowe - Elisa III generacji, następnie test
potwierdzenia western blot
■ u dzieci na RNA HIV i p24
31
f. przebieg kliniczny zakażenia
■ profile kliniczne przebiegu
● typowy pacjent
○ 70-80%
○ około 5 lat
○ postępujący spadek limfocytów CD4
○ dysfukcje układu immunologicznego
○ przetrwała replikacja
● taki co długo przetrwa
○ niewielki %
○ 10-11 lat
○ stabilnie kliniczne
○ stabilnie immunologicznie
● szybkopostępujący
○ 10-15%
○ 2-3 lata
○ gwałtowna progresja zakażenia HIV w kierunku AIDS
● długoterminowi niepostępujący
○ około 5%
○ brak spadku limfocytów
○ niski ładunek wirusa
○ prawidłowe funkcje immunologiczne
■ fazy zakażenia HIV
● zakażenie pierwotne - ostra choroba lub bezobjawowo
● wczesna faza zakażenia - nosicielstwo
● pośrednia faza zakażenia
● późna faza zakażenia - pełnoobjawowy AIDS
■ kategoria A
● bezobjawowe zakażenie HIV
● przewlekła limfadenopatia
● ostra pierwotna infekcja HIV
■ kategoria chorób B - niekoniecznie wskaźnikowe, ale jakieś
objawy mamy
● pleśniawki
● kandydoza pochwy
● rak szyjki macicy
● leukoplakia włochata jamy ustnej
● półpasiec - herpes zoster
● zapalenie miednicy
■ choroby wskaźnikowe AIDS - te z kategorią C
● kandydozy
○ przełyku
○ drzewa oskrzelowego
○ płuc
● rak szyjki macicy
● kryptokokoza
32
● zakazenie CMV
● zapalenie siatkówki związane z CMV
● encefalopatia związana z HIV
● zakażenie HSV
● mięsak Kaposiego
● chłoniak Burkitta
● chłoniak immunoblastyczny
● chłoniak pierwotny mózgu
● gruźlica
● toksoplazmoza mózgu
● zespół wyniszczenia
● zapalenie płuc spowodowane P. jiroveci
■ limfocyty powyżej 500
● zakażenie bezobjawowe A1
● zakażenie objawowe B1, ale nie choroba z C (j/w)
● choroby wskazujące na AIDS C1
■ limfocyty poniżej 500
● bakteryjne zakażenia skóry
● półpasiec
● grzybice jamy ustnej
● mięsak Kaposiego
● leukoplakia włochata
● gruźlica
● kryptokokoza
● toksoplazmoza mózgu
● posocznica salmonelozowa
● chłoniaki
● zakażenia CMV
● aspergiloza
● leukoencefalopatia
● histoplazmoza
g. Terapia zakażeń
■ leczenie antyretrowirusowa HAART
● inhibitory proteazy - inidawir
● nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy - zydowudyna
i lamiwidyna
33
● nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy -
delawirydyna
● inhibitory wejścia - enfuwirtyd
● inhibitory integrazy - raltegrawir
● ma na celu zahamowanie replikacji i odbudowanie układu
odpornościowego
● no ale droga w opór
■ leczenie immunologiczne
■ leczenie zakażeń
■ leczenie chorób nowotworowych
■ psychofarmakoterapia
■ psychoterapia
■ cel terapii
● przedłużenie bezobjawowej fazy zakażenia
● zabezpieczenie przed infekcjami oportunistycznymi
● wydłużenie przeżycia
● poprawa jakości życia
● uniknięcie nieodwracalnego uszkodzenia układu
immunologicznego
■ azydotymidyna - pierwszy lek
■ najczęściej terapia trójlekowa
● dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy i do tego
jeden inny lek z grup wyżej
■ problemy
● dyslipidemia
● hepatotoksyczność
● oporność
● biegunki
● lipodystrofia
● koszta - 40 tysięcy złotych rocznie
h. profilaktyka
■ zaraz po ekspozycji
● nie tamujemy krwawienia
● dokładnie myjemy wodą z mydłem
● spłukujemy krew
■ czas chemioprofilaktyki - 28 dni
■ leki w profilaktyce
● zydowudyna + lamiwudyna (combivir)
● zydowudyna 200mg co 8 godzin
● lamiwudyna 150mg co 12 godzin
● combivir 1 tabletka co 12 godzin
i. zmiany w jamie ustnej

■ grupa 1 - zaniedbania higieniczne
■ grupa 2 - wyniszczenie, niedożywienie
34
■ grupa 3 - powikłania po leczeniu
■ mononukleoza
■ leukoplakia włochata
● intensywna replikacja EBV
● jednostronny biały włochaty przerost
● leczenie chirurgiczne, acyklowir
■ czarny język włochaty
● kolonizacja śluzówek przez grzyby niepatogenne na
wydłużonych brodawkach języka
■ martwicze zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
● z niedożywienia
● z braku higieny
● linijny rumień dziąsłowy
● odsłonięcie szyjek
● fetor ex ore
■ martwiczo wrzodziejące zapalenie błony śluzowej
● martwica brodawek międzyzębowych
● ostre zakażenie
● fetor ex ore
■ bertonelloza
● przy mniej niż 50 CD4
● czerwone, grudkowe zmiany we wszystkich organach
● erytromycyna 500 przez 3 miesiące
■ bakteryjne zapalenie mieszków włosowych
■ kandydoza
● rzekomobłoniasta najczęściej
● flukanazolem leczymy
● ostra rzekomobłoniasta/ostra zanikowa
● przewlekła rozrostowa/zanikowa
● grzybyice C. glarbata leczymy amfoterycyną B
■ kryptokokoza
● najczęstsza uogólniona infekcja grzybicza
● poniżej 100 CD4
■ aspergilloza
● najczęściej zakażenie od gołębi
● amfoterycyną B leczymy
■ mięsak Kaposiego
● HHV 8
● purpurowe lub brązowe plamki, grudki
● węzły bezbolesne
● diagnostyka - biopsja wątroby
● nie da się całkowicie wyleczyć
● stosujemy HAART
● leki przeciwwirusowe jak gancyklowir
● naświetlanie
● miejscowe smarowanie
35
■ chłoniaki nieziarnicze
■ rak kolczystokomórkowy
■ afty
■ choroby gruczołów ślinowych
■ świerzb norweski
9.Krętkowice
a. kiła
■ diagnostyka różnicowa - “wielki imitator”
● grypa
● kłębuszkowe zapalenie nerek
● zapalenie stawów
● choroba wieńcowa
● kłykciny
● zapalenie tęczówki
● neuropatie
● złe samopoczucie
■ kiła pierwotna
● bezbólowe owrzodzenia na narządach płciowych, odbycie,
języku, gardle
● limfadenopatia
● badania nieswoiste
○ testy VDRL - mikroskopowy test kłaczkowania
○ test USR - makroskopowy test kłaczkowania
● badania swoiste
○ FTA-ABS - test fluorescencji w modyfikacji absorbcyjnej
○ test hemaglutynacji
○ badanie bioptatów pod mikroskopem w poszukiwaniu
krętków
■ kiła drugorzędowa
● objawy
○ osutka grudkowo-plamkowa
○ owrzodzenia
○ sączące grudki
○ limfadenopatia
○ gorączka
○ hepatitis, iritis
○ zapalenie stawów
■ kiła układu nerwowego
● bardzo rzadkie powikłanie jeśli kiła była leczona
● CSF - badanie płynu mózgowo-rdzeniowego - badanie
konieczne przy objawach neurologicznych
● objawy
○ zapalenie opon
○ wiąd rdzenia
○ obniżone napiięcie mięśni
36
○ upośledzenie czucia głębokiego
○ napady bólowe
○ porażenia
○ zmiany osobowości
■ leczenie
● kiła wczesna - pierwszego, drugiego okresu
○ penicylina benzatynowa 2,4mln jednostek domięśniowo
jednorazowo
○ doksycyklina 200mg na dzień przez 14 dni (przy
uczuleniu na penicylinki)
● kiła późna utajona
○ penicylinka raz w pośladeczek w 1, 8 i 15 dniu
○ lub dokcycyklinka 200/dzien przez 21-28 dni
● kiła OUN,
○ penicylina dożylnie co 4h przez 14 dni
○ lub cefatrikson
○ agresywnie leczymy
○ szpitalnie
○ częste konsultacje
● kiła w ciąży
○ jak w pierwszym okresie
○ jeśli uczulenie na penicyliny - odczulamy
■ możliwe powikłania terapii
● reakcja Jarisch-Herxheimera
○ nagły rozpad krętków prowadzi do uwolnienia
toksycznych produktów
○ w ciągu 24h od rozpoczęcia leczenia
○ dajemy glikokortykosteroidy i przeciwgorączkowe
■ kiła wrodzona
● wczesna
○ nos siodełkowaty
○ zapalenie kostno-chrzęstne
○ zajady
○ sapka - ciężki oddech u noworodka
○ plamki i grudki kiłowe
○ osutka kiłowa
○ marskość wątroba
○ ropień Dubois
○ zapalenie płuc
● późna
○ triada Hutchinsona
■ zęby Hutchinsona
■ głuchota błędnikowa
■ zapalenie miąższowe rogówki - bielmo
○ szablaste podudzia
○ czoło olimpijskie
37
○ nos siodełkowaty
○ kiłowe zapalenie okostnej
○ zanik nerwu II
○ uszkodzenie nerwu VIII
○ blizny Parrota wokół ust i odbytu
○ perforacja podniebienia
● w polsce około 900 przypadków rocznie
● leczenie
○ penicylina benzatynowa po urodzeniu dla każdego
noworodka z seropozytywną matką
○ wczesna - penicylina krystaliczna przez 15 dni
○ późna - penicylina prokainowa
b. dur powrotny
■ Borrelia recurrentis
■ w Europie nie występuje
■ kleszcze
■ nie przenosi się z pacjenta na pacjenta
■ może być przenoszony przez wszy
■ diagnostyka różnicowa
● malaria
● meningokokcemia
● żółta gorączka
● dur brzuszny, plamisty
■ objawy
● gwałtowna gorączka z dreszczami
● bóle głowy
● tachykardia
● nudności i wymioty
● hepatomegalia
● wysypki
■ przebieg 3-10 dni, dolegliwości nawracają co 2 tygodnie
■ nawet 10 nawrotów przed wyzdrowieniem
■ badania laboratoryjne
● barwienie metodą Wrighta i Giemsy - uwidacznia duże krętki
● badania serologiczne mogą być fałszywie dodatnie
● zmiany w płynie mózgowo rdzeniowym
● małopłytkowość
■ leczenie postaci przenoszonej przez wszy
● tetracyklina lub prokaina
● śmiertelność około 5%
c. borelioza z Lyme
■ borelia burgdorferi
■ sensu stricto - w ameryce północnej
■ sensu lato - afzeli, garini - Polska
■ najczęstsza w USA
38
■ kleszcze żerujące na jeleniach
■ ukłucie niebolesne
■ objawy
● rumień wędrujący ECM
● BL - pojedynczy, czerwony niebolesny guzek
● zapalenie mięśnia sercowego
● neuroborelioza
● zanikowe zapalenie skóry
■ okres I
● rumień wędrujący tydzień po ukłuciu, ustępuje po miesiącu
○ rozpoznanie na podstawie kliniki
○ szybko się powiększa, centralne przejaśnienie
○ jeśli w ciągu kilku dni przekroczy 5 cm - to to
○ długopisem zaznaczamy obrys
○ jeśli pojawi się od 2 dni przy ukłuciu - to to nie to
○ znika po antybiotykoterapi
○ jego zanik nie jest równoznaczyny z eliminacją
zakażenia
● w pachwinach, pachach, udach
● objawy grypopodobne
■ okres II
● wczesny rozsiew zarazków
● rozsiew krwią lub limfą
● objawy skórne, z OUN i układu mięśniwego
● wędrujące bóle mieśniowe
● neurobolerioza - porażenie typu Bella,encefalopatia
● zapalenie mięśnia sercowego
■ okres III
● późne, przetrwałe zakażenie
● miesiące i lata pok zakażeniu
● bóle stawów
● przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn
● sino-czerwone zmiany
● najczęściej dystalne części kończyn
● utrudniona odpowiedź na antybiotyki
● B. burgdorferi w surowicy
● ELISA
○ IgM - mogą utrzymywać się lata, nie świadczą o
zakażeniu obecnym
○ IgG - surowica, płyn móżgowo rdzeniowy
● test z moczu - niedostępny w Polsce, ale czuły
● hodowla B.burgdorferi
● zmiany zapalne w płynie mózgowo-rdzeniowym
39
■ leczenie
● profilaktyka
● DEET - spraje przeciwko kleszczom
● szczepionka wycofana
● tetracykliny - wibramycyna szczególnie
● ambicylina
● ceftriakson
● na rumień - doksycyklina
● na porażenie bela - doksycyklina
● na meningitis - ceftriaxon
● na stawy - antybiotyki? niesteroidowe leki przeciwzapalne
■ objawy ustępują po 4 tygodniach
■ zazwyczaj całkowite ozdrowienie
d. leptospiroza
■ leptospira interrogans
■ szczury, psy, bydło, świnie
■ do zakażenia człowieka przez żywność, napoje (puszki z moczem),
uszkodzenie śluzówki
■ w polsce 1 przypadek ostatnio
■ epidemia w dolnej Saksonii
● dużo leukocytów - eozynofilia
● krwinkomocz, leukocyturia
● mocznik i kreatynina rosną
● bilirubina rośnie
● badanie w ciemnym polu widzenia krwi, moczu, i CSF
● IgM ELISA
■ objawy
● faza wylęgania 10 dni
● faza pierwsza
○ grypopodobne objawy
○ przeczulica skóry
● faza druga - narządowa
○ leptospiry we krwi i moczu
○ zapalenie jagodówki - współczulne zapalenie oka
○ zespół Weila
■ żółtaczka
■ upośledzenie funkcji wątroby
■ upośledzenie funkcji nerek - azotemia
■ trzeba różnicować z gorączką krwotoczną
■ powikłania
● aseptyczne zapalenie opon
● niewydolność nerek
● zapalenie płuc
● zgon - u starszych osób nawet 50%
40
■ leczenie
● peniycylinka dożylnie 6 milionów
● doksycyklina 200mg/1 przez tydzień profilaktycznie
● może być reakcja Jarisch-Herxheimera
● uważnie obserwujemy funkcje nerek
10. Błonica
a. bakteryjne zapalenie gardła i migdałków

■ u dorosłych częściej wirusowa, u dzieci bakteryjna (paciorkowiec
betahemolizujący - angina)
■ silny ból gardła i podczas przełykania
■ wysoka gorączka
■ bół głowy
■ bóle mięśni
■ wymioty
■ tkliwe węzły chłonne
■ gardło zaczerwienione
■ naloty na migdałkach
■ język malinowy
■ brak kaszlu i nieżytu nosa - to dla wirusowych infekcji
b. etiologia
■ Corynebacterium diphtheriae- maczugowiec błonicy
■ pałeczka tlenowa G+, nieruchoma, nie wytwarza zarodników ani
otoczek
■ 3 podtypy
● gravis
● intermedius
● mitis
■ szczepy toksykogenne i nietoksykogenne - z lub bez genem
kodującym egzotoksynę - to zależy czy są zakażone wirusem te
bakterie
■ egzotoksyna głównym czynnikiem wirulencji
■ rezerwuarem są ludzie, zwykle bezobjawowi nosiciele
■ szerzy się kropelkowo, przez kontakt bezpośredni lub przez zakażone
produkty spożywcze
■ w Polsce maleje zapadalność
■ w byłym ZSRR bardzo popularne
■ w Europie prawie wyeradykowana
■ w krajach rozwijających się, gdzie nie ma szczepień na błonicę
41
c. patogeneza
■ patogen mało inwazyjny
■ zwykle pozostaje na powierzchni śluzówek lub zmian skórnych
■ umiarkowana reakcja zapalna
■ egzotoksyna jako główny czynnik wirulencji
■ produkcja egzotoksyny wymaga niskiej ilości żelaza
■ szczególnie kardio, neuro i nefrotoksyczna - martwica cewek
nerkowych
d. obraz kliniczny
■ najczęściej śluzówka dróg odechowych
■ fetor ex ore
■ szyja nerona
■ toksyna uszkadza układ nerwowy
■ klasyfikacja postaci oparta na lokalizacji
● nozdrza przednie
○ wydzielina ropna i krwisto-ropna
○ białoszarawe pseudobłony
○ postać łagodna
● migdałki
● gardło
○ przebieg podstępny xDD
○ dużo pseudobłon
○ gorączka niewysoka, ale pacjent sprawia wrażenie
ciężko chorego
○ bawola szyja, masywny obrzęk
● krtań
○ konsekwencja błonicy gardła
○ chrypka, zaburzenia oddychania, świst, kaszel
○ trzeba używać dodatkowych mięśni oddechowych,
retrakcja mięśni międzyżebrowych,
nadobojczykowych, okołomostkowych - cechy
niedrożności dróg oddechowych
○ musimy wcześnie intubowac
● skóra
○ zakażenie przyranne
○ przelekłe, niegojące się owrzodzenie
○ rzadko intoksykacja
○ może być sposobem na uzyskanie trwałej odporności -
wysoki poziom przeciwciał
● oczy
● spojówki
42
● narządy płciowe
● inwazyjnie może zaatakować wsierdzie, szpik kostny, stawy, u
alkoholików i narkomanów
■ lokalne działanie toksyny - zwyrodnienie nabłonka
■ szaro-brązowe pseudobłony, martwicza tkanka
■ usunięcie pseudobłon - krwawienie
■ jak jest ich dużo to mamy niedrożność dróg oddechowych kappa
e. powikłania
■ związane z toksyną
■ zapalenie wsierdzia i nerwów
■ zgon 10% tych z zajętymi drogami oddechowymi
■ kardiotoksyczność
● u ⅔ pacjentów
● często dysfukcja serca
● 1-2 tygodnie po wystąpieniu
● ostra zastoinowa niewydolność krążenia
● tachykardia
● poważne zaburzenia przewodnictwa
● trwałe uszkodzenie serca u ozdrowieńców
■ neurotoksyczność
● porażenie podniebienia
● uszkodzenia nerwów czaszkowych - okoruchowy
● obwodowe neuropatie
● zmiany zwykle stopniowo ustępują
■ czynniki złe rokowniczo
● czas od wystąpienia pseudobłony do leczenia
● błonica z szyją bawolą
● zapalenie serca
● skrajne grupy wiekowe
f. diagnostyka
■ objawy kliniczne - pseudobłony
■ szyja bawola
■ badania mikrobiologiczne i posiewy
■ wymazy
■ podłoże Lóffler lub tellurowe
■ test na toksykogenność
■ co najmniej x4 wzrost miana przeciwciał
g. różnicowanie
■ mononukleoza zakaźna - w niej brak krwawień po zerwaniu błon
■ zapalenia gardła
43
■ angina Plauta-Vincenta - często w dziąsłach
■ ostre zapalenie nagłośni
h. leczenie
■ hospitalizacja
■ zabezpieczenie personelu
■ antytoksyna przeciwbłonicza
● surowica końska
● trzeba podać szybko - wiąże tylko wolną toksynę
● nieskuteczna po 4 dniach choroby
■ penicylina i erytromycyna
■ łagodzenie objawów miejscowych
i. profilaktyka
■ w Polsce szczepienie
■ 3-4 dawki, dawka przypominająca co 10 lat
■ skuteczność 95%
■ wraz ze szczepionką na tężec
■ pierwsza dawka 2 miesiące, potem 3-4 miesiące, 5-6 miesięcy, 16-18
miesięcy
■ objawy niepożądane szczepień
● rumień, obrzęk
● reakcja typu Arthusa - odkładanie się kompleksów
immunologicznych w tkankach
● gorączka
■ przeciwwskazania do szczepień
● ciężkie uogólnione reakcje alergiczne na komponenty
szczepionki
● aktualne ciężkie schorzenia
11. Zagrożenia w gabinecie i pracowniach

medycznych
a. czynniki fizyczne w gabinecie

■ typ sprzętu
■ akcesoria
■ źródła światła
■ energia elektryczna
■ promieniowanie
■ pacjent
■ zmiany które wywołują
44
● dolegliwości z układu mięśniowego i pokarmowego
● dolegliwości w pracy i poza pracą
● zapalenie ścięgień
● zespół cieśni nadgarstka
● zespół zmęczenia
● palce endoskopisty
● zaburzenia widzenia - retinopatia
● nadmierne dawki promieniowania np RTG
b. czynniki chemiczne w gabinecie

■ aldehyd ketoglutarowy 2%
● drażniący, alergogenny
● zapalenie spojówek
● zapalenie skóry
● nudności
● trzeba się wentylować
● w ogóle jest coś takiego?
■ związki chloru
■ związki amoniowe
■ kwasy
■ latex
● związek alergogenny
● dermatozy
● choroby oskrzeli
● zmieniamy typ rękawiczek na nitryle
● uważamy czy pacjent nie ma też alergii
c. czynniki biologiczne
■ wywołują choroby zakaźne
● priony - czynnik sprawczy Creutzfelda-Jacoba (zaburzenia
układu nerwowego)
● wirusy
○ zapalenia wątroby
○ retrowirusy HIV
○ herpeswirusy HSV1, CMV
○ rotawirusy
○ wirus grypy
● bakterie
○ pseudomonas
○ salmonella
○ helicobacter pylori
○ M. tuberculosis
● grzyby
45
○ candida przede wszystkim
● pierwotniaki
○ cryptosporidium, szczególnie parvum
■ alergeny biologiczne
■ toksyny biologiczne
■ czynniki rakotwórcze
■ materiał zakaźny
● aerozole
● płyny tkankowe
● kał
● zainfekowany sprzęt
● niewłaściwe czyszczenie i dezynfekcja
■ najbardziej oporne spory bakterii i mykobakterie, najmniej HIV czy
bakterie bez sporów
d. klasyfikacja sprzętu
■ sprzęt wysokiego ryzyka
● ten co wchodzi w kontakt z jamami ciała
● np igły
■ sprzęt średniego ryzyka
● ten co wchodzi w kontakt z nieuszkodzonymi błonami
śluzowymi
● np tuba endoskopu
■ sprzęt niskiego ryzyka
● wchodzi z kontakt z nieuszkodzoną skórą
● np śliniak
e. grupy zagrożenia
■ grupa 1
● wywołanie przez nie choroby mało prawdopodobne
■ grupa 2
● mogą wywoływać choroby u ludzi
● ciężko, żeby się rozpowszechniły
● skuteczna profilaktyka i leczenie
● gronkowiec złocisty
● tężec, zgorzel gazowa
● kandydy
● orpyszczki
● grypy
■ grupa 3
● mogą wywoływać choroby
● zazwyczaj jest profilaktyka i leczenie
● dodatkowa kategoria - nie rozprzestrzeniają się przez
powietrze, np WZW typu C czy wścieklizna
46
● wysokie ryzyko rozpowszechnienia
● HBV
● HIV
● gruźlica
■ grupa 4
● wysokie ryzyko rozpowszechnienia
● brak profilaktyki i leczenia
12. Zakażenia paciorkowcowe
a. ogólnie
■ 21 gatunków G+ ziarniniaków
■ sferyczne lub owalne
■ formy łańcuchów lub dwoinek
■ klasyfikacja oparta na sposobie hemolizy czerwonych krwinek barana
lub owcy - alfa, beta, gamma hemoliza lub według klasyfikacji
Lancefiled (składniki antygenu C)
■ streptococcus pyogenes powoduje
● anginę
● płonicę = szkarlatynę
● różę
● liszajca zakaźnego
● zapalenie tkanki podskórnej
● martwicze zapalenie powięzi
● zespół paciorkowcowego wstrząsu toksycznego
■ powikłania
● gorączka reumatyczna
● kłębuszkowe zapalenie nerek
● pląsawica św. Wita
b. angina paciorkowcowa
■ paciorkowcowe zapalenie gardła i/lub migdałków
■ najczęściej dzieci 5-15 lat
■ u dorosłych częściej etiologia wirusowa
■ zakażenie drogą kropelkową
■ zakaźność - do 7 dni u nieleczonych, 24h u leczonych
■ wylęganie do 5 dni
■ postacie
● nieżytowa
● mieszkowa
● pseudobłonicza
■ objawy
47
● ból gardła
● ból głowy
● gorączka
● zaczerwienienie gardła
● przekrwienie/wysięk migdałków
● powiększone węzły chłonne szyjne
● biały nalot na języku
■ diagnostyka
● wymazy z migdałków i tylnej ściany gardła
● test na antygeny paciorkowcowe z grupy A
● badanie na poziom antyztreptolizyn O - do diagnostyki
gorączki reumatycznej
● CRP - białko ostrej fazy
■ różnicujemy z wirusowym zapaleniem gardła, mononukleozą, błonicą
■ leczenie
● penicyliny, cefalosporyny, makrolidy przez 10 dni
■ powikłania
● ropień okołomigdałkowy
● angina Ludwiga - ropowica dna jamy ustnej
● gorączka reumatyczna
c. płonica/szkarlatyna
■ scarlet fever
■ ostra choroba górnych dróg oddechowych z wysypką spowodowana
egzotoksyną pirogenną Streptococcusa
■ dzieci 5-15 lat
■ 2-5 dni
■ podwyższone CRP, leukocytoza, w 2 tygodniu eozynofilia
■ różnicujemy z odrą, różyczką, chorobą Kawasaki, posocznicą
■ objawy
● ból gardła - zapalenie gardła
● gorączka
● drobnoplamista, bladoróżowa wysypka na twarzy, tułowiu i
kończynach
● trójkąt Fiłatowa na twarzy - cała twarz czerwona, oprócz
skóry wokół nosa i ust
● język malinowy, poziomkowy
● objaw Pastii - linijne wybroczyny w zgięciach stawowych
■ leczymy penicylinami, cefalosporynami, makrolidami przez 10 dni
■ możemy 5 razy zachorować
■ dzieci kiedyś umierały na bloki przedsionkowo-komorowe
d. róża
■ erysipelas
48
■ zakażenie skóry i tkanki podskórnej
■ nagły początek choroby
● gorączka
● dreszcze
● powiększone węzły chłonne
■ obrzęk i stan zapalny dobrze odgraniczony od skóry niezmienionej
■ skóra wygładzona, napięta, lśniąca, ocieplona, czerwona
■ swędzi, puchnie, piecze, boli
■ wrota zakażenia - miejscowe urazy, owrzodzenia żylne, stopa
cukrzycowa
■ najczęściej na twarzy i podudziach
■ rodzaje róży
● krwotoczna
● pęcherzowa
● zgorzelinowa
● migrująca
● nawrotowa
● nowotworowa
○ reakcja na szerzące się naczyniami chłonnymi
przerzuty
○ bez objawów ogólnoustrojowych
● często nawraca - nie ma uodpornienia
● powikłania
○ ropowica
○ ropień
○ słoniowacizna
○ sepsa
● leczenie penicylinami, amoksycyliną, linkomycyną, przez 10
dni
e. liszajec zakaźny
■ impetigo contiagiosa
■ Pyogenes + Aureus
■ przebieg bezgorączkowy, dobry stan pacjenta, miejscowa bolesność
■ wysoce zakaźny
■ drobne pęcherzyki na podłożu rumieniowym przechodzą w miękkie,
złote strupy na wilgotnych miejscach
■ u dzieci często na twarzy
■ pierwotnie w obrębie skóry niezmienionej lub jako powikłanie np.
atopowego zapalenia skóry
■ różnicowanie - wirus opryszczki, grzybice
■ najlepiej lek o działaniu miejscowym, ewentualnie antybiotyk
■ doustnie erytromycyna
49
f. zapalenie tkanki podskórnej
■ cellulitis
■ ciężki stan pacjenta
■ na skórze tkliwość, ból, obrzęk, pęcherze
■ szybka progresja do posocznicy
■ bezwzględnie w warunkach szpitalnych
■ uwzględniamy nadkażenie G- i beztlenowymi
■ penicylina z klinda, cefalosporyna z amoksycyliną
■ jak różnicujemy z różą
● róża przebieg szybki, cellulitis raczej wolny
● róża tylko skóra i tkanka limfatyczna, cellulitis tkanka
podskórna
● róża ostro odgraniczona od skóry niezmienionej, cellulitis
zlewa się ze skórą zdrową
● róża z gorączką, cellulitis bez gorączki (zazwyczaj)
g. martwicze zapalenie powięzi

■ zapalno-martwicze zakażenie najgłębszych tkanek podskórnych
■ flora mieszana G+ i G-
■ początkowo drobne uszkodzenie, rumień, zasinienie
■ potem pęcherze surowicze i krwotoczne, martwica
■ opuchlizna prowadzi do zespołu ciasnoty międzypowięziowej
■ ból, napady lęku
■ gwałtowny przebieg, często posocznica
■ podwyższone CPK
■ szybkie i dokładne chirurgiczne opracowanie konieczne
■ terapia hiperbaryczna
■ antybiotyki - wszystko co sie kurwa da
h. zespół paciorkowcowego wstrząsu toksycznego

■ wielonarządowy zespół objawów będący wynikiem rozległego
postępującego zakażenia tkanek miękkich
■ obniżone ciśnienie plus dwa objawy:
● uszkodzenie wątroby
● uszkodzenie nerek
● koagulopatia
● ARDS - zespół ostrej niewydolności oddechowej
● martwica tkanek miękkich
● wysypka rumieniowo-różyczkowa
■ poważne rokowanie, wysoka śmiertelność
■ penicyliny + klindamycyna
■ dożylnie immunoglobuliny
50
i. GBS - paciorkowce grupy B, S. agalactiae
■ kolonizuje drogi moczowo-płciowe, gardło, dolny odcinek
pokarmowego
■ nawet 30% kobiet jest nosicielkami
■ kobiety ciężarne są narażone - inwazyjne zakażenie
● posocznica połogowa
● ZOMR
■ również niebezpieczeństwo dla noworodka - do 90% szans zakażenia
■ wczesnoobjawowa - do 7 dni
● niewydolność oddechowa
● posocznica
● zapalenie płuc
● ZOMR
● grupa ryzyka - wcześniaki
■ późnoobjawowa - 7-89 dni
● bakteriemia
● ZOMR
● gorączki
● grupa ryzyka - donoszone noworodki
■ bardzo późnoobjawowa - ponad 90 dni
● gorączka
● bakteriemia
● objawy nieswoiste
● wcześniaki
■ diagnostyka
● izolacja patogenów z płynów ustrojowych
■ leczenie
● postać wczesna ampicylina i aminoglikozyd
● postać późna ampicylina i cefalosporyna III generacji
j. enterokoki - grupa D
■ S. fecalis, faecium, avium
■ względnie beztlenowe paciorkowce kałowe
■ wchodzą w skład prawidłowej flory przewodu pokarmowego
■ mają znaczenie w zakażeniach wewnątrzszpitalnych
● ZUM
● ZOMR
● posocznica
● ropnie
■ patogeneza zmian miazgi i przyzębia?
■ u osób z obniżoną odpornością
51
k. Streptococcus viridans
■ paciorkowce zieleniące
■ odpowiadają za próchnicę - mutans, mitis, sanguinis, oralis
■ jeżli dostaną się do krwioobiegu - infekcyjne zapalenie wsierdzia
13. Zakażenia inwazyjne streptococcus

pneumoniae
a. bakteriemia
■ wyhodowanie z krwi S.pneumoniae bez cech zakażenia narządowego
i układowego
■ u dzieci do 2 życia
■ gorączka bez uchwytnej przyczyny
■ może postępować w kierunku posocznicy
■ leczenie - penicylina
b. posocznica pneumokokowa
■ inaczej sepsa
■ zespół objawów klinicznych występujących w wyniku nadmiernej
reakcji zapalnej na zakażenie
■ szerokie spektrum objawów
■ może prowadzić do zespołu ciężkiej sepsy - gdy dołączymy
dysfunkcje narządowe
■ wstrząs septyczny
● objaw ciężkiej sepsy
● spadek ciśnienia
● dysfunkcja wielonarządowa
● śmierć
■ wysoka śmiertelność
c. ZOMR o etiologii pneumokokowej

■ często daje powikłania
■ może odpowiadać za nawrotowe ZOMR
■ najczęściej w skrajnych grupach wiekowych
■ najlepiej diagnostyka przez wyhodowanie
■ w leczeniu - cefotaksym + wankomycyna
52
d. pneumokokowe zapalenie płuc
■ najczęstsza etiologia pozaszpitalnych zapaleń płuc
■ leczymy amoksycyliną i ceftriakson przez 3 lub 7 dni
e. ostre pneumokokowe zapalenie ucha środkowego

■ bakterie kolonizują nosogardło
■ przez trąbkę słuchową włażą do ucha
■ S. pneumoniae, H. influenzae
■ rozpoznanie na podstawie ostrych objawów, jak wyciek z ucha czy
płyn w uchu środkowym
■ katar, kaszel, gorączka
■ nadmierny płacz, niepokój
■ najlepiej leczymy amoksycyliną
f. ostre pneumokokowe zapalenie zatok przynosowych

■ zapoczątkowane przez zakażenie wirusowe - rino i orbiwirusy, wirus
grypy
■ następnie bakterie komplikują sprawy, ale tylko w 2% przypadków
■ bakterie j/w
■ można obserwować bez antybiotyku jeśli przebieg łagodny
■ jeśli antybiotyk to amoksycylinka
g. szczepienia
■ no są
■ szczepionki skoniugowane - dla dzieci do 2 roku życia
■ szczepionki polisacharydowe - dla dorosłych
14. Zakażenia gronkowcowe
a. ogólnie
■ g+ ziarniniaki układające się w nieregularne grona
■ Staphylocoki
■ względne beztlenowce
■ bez przetrwalników
■ nie poruszają się
■ mogą mieć otoczke
b. S. aureus
■ najczęściej kolonizuje przedsionek nosa, ale i nosogardło, odbyt,
skórę, okolicę szczęki
53
■ często w zakażeniach szpitalnych
■ zwiększone ryzyko zakażenia u osób po zabiegach chirurgicznych, z
ranami oparzeniowymi, z cewnikami
■ rezerwuwar - personel medyczny, inni pacjenci
■ czynniki determinujące chorobotwórczość
● białka powierzchniowe
● otoczki polisacharydowe
● toksyny - hemolizyna
● enzymy - koagulaza
● enterotoksyny
● toksyna wstrząsu toksycznego
c. choroby aureusa
■ liszajec - impetigo
■ zapalenie mieszków włosowych - folliculitis
■ czyrak - furunculus
■ czyraczność - furunculosis
■ czyrak gromadny - carbunculus
■ ropnie - abscessus
■ zapalenie gruczołów potowych
■ zapalenie gruczołu piersiowego - mastitis
■ zapalenie tkanki podskórnej - j/w
■ zapalenie powięzi - fascitis
■ róża - eryspielas
■ zapalenie spojówek - conjuctivitis
■ infekcje dróg oddechowych
■ posocznica
■ zapalenie wsierdzia
● u narkomanów zastawka trójdzielna i ropnie w płucach
■ gronkowcowe zapalenie płuc
● rzadko, ale mega poważne
● może krwiopochodnie lub w wyniku aspiracji z górnych dróg
oddechowych
● może być powikłaniem grypowego zapalenia płuc
● często ropień płuc
■ zapalenie kości i stawów
■ gronkowcowe zakażenia OUN
■ leczymy inhibitorami gyrazy - chinolonami
d. figówka gronkowcowa
■ sycosis staphylogenes
■ gronkowcowe zapalenie mieszków włosowych skóry wargi górnej i
brody owłosionej u mężczyzn
■ przewlekły przebieg
54
■ wypryski
■ grudki i krosty w ujściach mieszków włosowych
■ często zasychają w strupy
■ nacieki i guzy ropne
■ leczenie - antybiotyki zgodnie z wynikami antybiogramu
e. wstrząs toksyczny
■ wywoływane przez toksynę wstrząsu toksycznego
■ często u kobiet stosujących tampony
■ stan ciężki, zagraża życiu
■ rozlana wysypka, która się złuszcza
■ niewydolność co najmniej 3 narządów
■ bóle mięśni
■ wymioty
■ zaburzenia świadomości
■ koagulopatia
■ obraz jak w wstrząsie paciorkowcowym
f. zespół skóry oparzonej SSSS

■ staphylococcal scalded skin syndrome
■ choroba Rittera-Leyella
■ wywołany przez toksyny eksfoliatywne
■ powstają łatwopękające pęcherze
■ noworodki i niemowlęta
■ objaw nikolskiego!
g. zatrucia pokarmowe
■ przez enterotoksyny A-U
■ do zatrucia przez pokarm z gronkowcami
■ mdłości i wymioty już po 2-6 godzinach
■ są wynikiem bezpośredniego pobudzenia rdzeniowego ośrodka
wymiotnego
■ bóle brzucha i biegunka
h. MRSA
■ metycylinoresistant staphyloccocus aureus
■ generalnie przejebane
■ gronkowce nabywają mnóstwo odporności
■ skuteczna niby była wankomycyna i teikoplanina, ale mamy już na nie
oporne szczepy
■ można leczyć kloksacyliną - penicyliną izoksazolinową
55
15. Zakażenia szpitalne
a. definicja
■ zakażenie nabyte podczas pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej
■ formy wegetatywne patogenów egzogennych z drobnoustrojów
szpitalnych
■ patogeny endogenne z własnej flory
■ patogeny oportunistyczne
■ kolonizacja już po kilku godzinach pobytu w szpitalu
■ zakażenie około 48-72h od przyjęcia do szpitala
■ niesklasyfikowane zakażenia - wewnątrzmaciczne, okołoporodowe
■ zakażenia wczesne - do 5-7 doby, noworodki do 3 doby
■ zakażenia późne - po 7 dobie
■ legionella wylęga się 2 tygodnie
■ HBV, HCV do 6 miesięcy
■ graniczna częstość występowania - 5 pacjentów na 100 przyjętych
b. zakażenia układu moczowego

■ przyczyny - cewnikowanie, cytoskopia
■ E.coli, P.aeruginosa, Enterokoki, Klebsiella
■ ZUM 5-10% szans na dzień zacewnikowania - po 10 dniach 50%
■ często bezobjawowe
c. zakażenia dróg oddechowych

■ zapalenie płuc
■ banalne infekcje
■ intubacja
■ tracheostomia
■ krwiopochodnie
■ 5% zgonów to zapalenie płuc
d. sepsa
■ przez cewnikowanie naczyń, ZUM, zakażenie miejsca operowanego
■ duża śmiertelność z niewydolnością wielonarządową
56
16. Tężec
a. ogólnie
■ ostra choroba zakaźna
■ wywołana działaniem toksyny - tetanospazminy
■ produkowana przez szczepy laseczki tężca Clostridium tetani
■ G+ beztlenowa laseczka
■ ma zarodniki - kształtu rakiety tenisowej xD
■ w glebie, w odchodach
■ zarodniki bardzo odporne
■ wrota zakażenia - zanieczyszczona rana
■ zakażenia przyranne
● tężec
● błonica
● róża
● zgorzel gazowa
b. tetanospazmina
■ wytwarzana w komórkach wegetatywnych
■ blokuje uwalnianie neurotransmiterów blokujących glicynę i GABA
■ zmniejsza procesy hamowania w obrębie synaps
nerwowo-mięśniowych
■ wzrost wydzielania katecholamin
c. klinika
■ okres wylęgania średnio 7 dni
■ im krótszy okres wylęgania, tym cięższy przebieg
■ wzmożone napięcie mięśni mimicznych
■ szczękościsk - trismus, lockjaw
■ napady prężeń mięśniowych
■ łukowate wygięcie ciała
■ pacjent przytomny
■ gorączka
■ zaburzenia wentylacji, rytmu serca
■ złamania kości i kręgów
■ zapalenie zachłystowe płuc
■ różnicowanie szczękościsku
● ropowica dna jamy ustnej
● zębopochodne zapalenie okostnej
● ropień okołomigdałkowy
● schorzenia stawów
57
● choroba posurowicza
d. leczenie
■ antytoksyna ludzka 6000 jednostek
■ antybiotykoterapia - penicylina, metronidazol
■ kontrolowanie skurczów mięśniowych
■ intubacja
■ leczenie objawowe
e. profilaktyka przeciwtężcowa
■ szczepienia w
● 3 miesiącu
● 5 miesiącu
● 6/7 miesiącu
● 16 miesiącu
● 6 roku życia
● 14 roku życia
● 19 roku życia
■ błonica + krztusiec + tężec do 6 roku życia
■ błonica + tężec 14-19 rok życia
■ doraźna profilaktyka poekspozycyjna
● szczepienie było do 5 lat temu - jeżeli duże ryzyko tężca
możemy rozważyć szczepionkę przypominającą
● szczepienie 5-10 lat temu - szczepionka Td dawka
przypominająca
● szczepienie 10 lat temu - jeśli małe ryzyko to szczepionka, jeśli
duże to szczepionka + antytoksyna LIT 250 jednostek
● nieszczepieni lub niepewna historia - małe ryzyko tężca
szczepionka i potem szczepienie podstawowe, jeśli duże to
szczepionka i potem szczepienie podstawowe + antytoksyna
17. Wścieklizna
a. etiologia
■ inaczej Rabies
■ wirusy Rhabdoviridae RNA
■ neuroinfekcja
b. epidemiologia
■ wśród ssaków
■ patogenny tzw wirus uliczny
58
■ szeroko rozpowszechniona
■ w europie głównie dziki lis, w stanach szop pracz czy tam nietoperze
■ brak dowodów zakażenia człowiek-człowiek przez ślinę
■ możliwe zakażenie przy przeszczepie rogówki xD
■ najczęściej zakażenie od zwierzęcia przez ślinę do krwi
c. obraz kliniczny
■ postać pobudzeniowa
■ postać porażenna
■ często postać pierwsza przechodzi w drugą
■ okres wylęgania 4-12 tygodni
■ objawy u 15% osób
■ może być mrowienie, pieczenie w miejscu ukąszenia
■ potem pobudzenie psychoruchowe
■ omamy mogą wystąpić
■ potem skurcze mięśni połykowych
■ wodowstręt, strach
■ hydrofobia
d. leczenie
■ spokój
■ intensywna opieka lekarska
■ objawowo - leki zwiotczające
■ rokowanie - nieucrhonnie prowadzi do zgonu
e. profilaktyka
■ lekkie pogryzienie, oślinienie uszkodzonej skóry
● zwierze zdrowe, ale ma objawy wścieklizny - szczepienie gdy
zaobserwujemy objawy
● zwierzę podejrzane - natychmiastowo szczepienie
● zwierzę dzikie - szczepienie
■ głębokie pogryzienie
● zwierzę zdrowe, ale ma objawy wścieklizny - szczepionka +
immunoglobulina lub surowica
● zwirzę podejrzane - szczepionka plus immunoglobulina lub
surowica
● zwierzę dzikie - szczepionka plus immunoglobulina lub
surowica
59
18. Neuroinfekcje
a. etiologia
■ bakteryjna
● najczęściej N. meningitidis, S.pneumoniae, H. influenzae
● u noworodków - E.coli
● zakażenia szpitalne - P.aeruginosa
● zaburzenia odporności - bakterie otoczkowe
● krętkowa - treponema pallidum, borrelia
■ wirusowa
● ZOMR - enterowirusy, HSV2
● zapalenie mózgu - HSV, kleszczowe zapalenie móżgu
● ZOMR i mózgu - HSV1, wścieklizna
● zapalenie rdzenia - polio, herpesy, enterowirusy
■ gruźlicza
● mycobacterium tuberculosis
■ grzybicza
● cryptococcus neoformans
● candidy
■ pierwotniakowa
● toxoplasma gondii
● acnathamoeba
● naegleria fowleri
■ robaki
● tasiemce - szczególnie uzbrojony
■ nowotworowa
b. ZOMR ogólnie
■ objawy
● gorączka
● ból głowy
● nudności, wymioty
● objawy oponowe - sztywność karku najważniejsza
● ból gałek ocznych
● drażliwość, światłowstręt
● zaburzenia świadomości, drgawki - jeśli zajęcie tkanki
mózgowej
■ różnicowanie
● dobry wywiad
● jeśli wysoka gorączka, dreszcze - bakteryjne ZOMR
● jeśli dobry stan ogólny, niska gorączka - wirusowe ZOMR
● wybroczyny na skórze - posocznica - meningokoki
60
● dominującym objawem są zaburzenia świadomości - wirusowe
zapalenie mózgu
● jeśli narastają objawy - kryptokokoza
■ objawy nadciśnienia śródczaszkowego
● triada Cushinga
○ wzrost ciśnienia
○ bradykardia
○ nieregularny oddech
● obrzęk tarczy nerwu wzrokowego
● widzimy w TK
■ punkcję lędźwiową warto zrobić
● przeciwwskazania
○ niewydolność oddechowa
○ zmiany zapalne w miejscu nakłucia
○ zaburzenia krzepnięcia
■ płyn mózgowo rdzeniowy bardzo wrażliwy na środowisko, ostrożnie
transportujemy
■ diagnostyka
● badanie płynu mózgowo rdzeniowego
● posiew krwii
● glikemia
● posiew moczu
● szybkie testy lateksowe wykrywające antygeny bakteryjne w
PMR
● PCR
● hodowla wirusa
● TK głowy
c. Bakteryjne ZOMR
■ wzrost liczby bakterii w przestrzeni podpajęczynówkowej
■ zapalenie wskutek
● złamania kości czaszki lub kręgosłupa
● zabiegi medyczne
● z krwi/chłonki - najczęściej
● encefalopatia -zapalenie mózgu
● wzdłuż nerwów obwodowych
■ jak bakterie do płynu
● z jamy nosowo-gardłowej
● bakteriemia
● przełamanie bariery krew-PMR
● namnażanie w przestrzeni podpajęczej
■ ostre ZOMR w kilka godzin/dni
■ ostre ma zawsze etiologię bakteryjną
■ jak najszybciej antybiotykoterapia
■ objawy przewlekłe zazwyczaj wskazują na inną etiologię
61
■ Neisseria meningitidis
● inwazyjna choroba menigokokowa, posocznica ZOMR
● dzieci i młodzi dorośli
● śmiertelność do 13%
● nosicielstwo około 10%
● G- bakteria
● penicylina 24 miliony jednostek
■ S. pneumoniae
● często poważne powikłania
● czasem nawrotowe ZOMR
● głównie skrajne grupy wiekowe i alkoholicy
● śmiertelnosć do 25%
■ H. influenzae
● głównie u dzieci poniżej do 5 roku życia, główna przyczyna
● dużo ludzi ma nosicielstwo - do 80%
● śmiertelnosć do 6%
■ neuroborelioza
● kilka tygodni po rumieniu wędrującym
● podobny do wirusowego ZOMR
● porażenie nerwów czaszkowych, w szczególności VII
● przebieg łagodny
● postać późna - encefalopatie, demielinizacja
■ neurokiła
● infekcja bezobjawowa
● ZOMR z zajęciem mózgu i rdzenia
● kilaki
● wiąd rdzenia
● porażenie postępujące
● w końcu zaburzenia psychiczne
■ ostre powikłania
● wodogłowie
● ropniak
● udar
● ropień mózgu
d. wirusowe ZOMR
■ ostry, najczęściej łagodny przebieg
■ sezonowo
■ silny ból głowy, wymioty, gorączka, sztywność karku
■ rzadko powikłania
e. wirusowe zapalenie mózgu

■ ostry, ciężki przebieg
■ ból głowy, gorączka, zaburzenia świadomości
62
■ koniecznie TK z kontrastem
■ ciężkie powikłania neurogoliczne
■ pierwotne i przyzakażne CMV, HHV6, VZV
■ poszczepiennie - odra, różyczka, świnka, żółta febra
f. wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego

■ przebieg jednofazowy - poza polio
■ narastające objawy przez kilka dni
■ ból pleców, okolicy lędzwiowej
■ osłabienie mięśni, niedowłady
■ polio - porażenia wiotkie, niesymetryczne, z zachowaniem czucia
■ diagnostyka PMR, w polio wirus polio
■ powikłania
● osłabienie czucia
● osłabienie siły mięśniowej
● niedowłady
19. Świnka
a. ogólnie
■ nagminne zapalenie przyusznic
■ mumps
■ choroba wirusowa, szczególnie dzieci w wieku szkolnym
■ bolesne powiększenie ślinianek przyusznych
■ są szczepienia
■ można zachorować więcej niż jeden raz, ale rzadko
b. epidemiologia
■ 2-3 tygodnie wylęganie
■ zakażanie do 9 dni po ustąpieniu
■ człowiek jedynym rezerwuarem
■ Wirus RNA należący do rodziny Paramyxoviridae
c. obraz kliniczny
■ u połowy chorych brak objawów
■ złe samopoczucie
■ gorączka
■ bóle głowy
■ mięśni
■ obrzęk ślinianek
■ skóra blada, napięta, błuscząca
d. powikłania
■ zapalenie najądrzy
■ zapalenie wsierdzia
■ zapalenie jajników
63
■ zapalenie trzustki
● jak rozróżnić z takim zwykłym
● takie co nie jest powikłaniem ma gorączke i wysokie tętno
● to co jest powikłaniem nie ma gorączki, tętno zwolnione
■ porażenie nerwów czaszkowych
■ zapalenie rdzenia
■ głuchota
■ ślepota
e. neuroinfekcje przyświnkowe
■ ZOMR
■ zapalenie mózgu
■ ZOMR + móżg
f. leczenie
■ leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne
■ reżim łóżkowy
■ w zapaleniu jąder i jajników kortykosteroidy
■ choroba ustępuje samoistnie
■ okłady z altacetu spoko
g. profilaktyka
■ szczepionka skojarzona przeciwko odrze, śwince i różyczce w 13
miesiącu życia, potem w 10 dawka przypominająca
20. Choroby wysypkowe
a. płonica - jest wyżej
b. różyczka
■ że choroba węzłów chłonnych
■ wirus Togaviridae
■ wiele zakażeń bezobjawowo
■ najgroźniejsza dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży
● może zakazić płód
■ rubella
■ profilaktyka
■ objawy
● limfadenopatia
● gorączka
● wysypka
● bóle głowy
● kończyn
● powiększenie węzłów chłonnych okolicy podpotylicznej i za
uszami
■ powikłania
64
■ leczenie objawowe
c. odra
■ rubeola
■ przebycie choroby uodparnia na całe życie
■ powikłania
● zapalenie płuc
● podostre twardniejące zapalenie mózgu
■ okres wylęgania do 2 tygodni
■ choroba oskrzeli - suchy kaszel
■ manifestacje w jamie ustnej
● plamki koplika
● wysypka na podniebieniu
● wybroczyny Pentego
■ leczenie
■ objawy
● ostry ból gardła
● nieżyt nosa i spojówek
● plamki Koplika - przebarwienia na wysokości dolnych
trzonowców
● wysoka gorączka
● wysypka gruboplamista, różowa
● najpierw na twarzy
■ zapobieganie
● szczepienia dzieci atenuowanym wirusem odrym
● można dać ludzką gammaglobulinę
●
d. ospa wietrzna
■ varicella
■ wiatrówka
■ wirus Varicella-Zoster VZV
■ przez kontak pośredni i bezpośredni
■ przechorowanie ospy wietrznej daje odporność
■ może przetrwać w organiźmie i uaktywnić się po latach przy spadku
odporności - półpasiec
■ objawy
● osłabienie
65
● ból głowy
● brak łaknienia
● gorączka
● wykwity
● plamka->grudka->pęcherzyk
● rzuty co 2-5 dni
● najpierw wysypka na tułowiu, potem na twarzy, na końcu
kończyny
■ powikłania
● ZOMR
● wirusowe zapalenie płuc
● zapalenie nerek
● zapalenie jąder
■ badania dodatkowe
● wirus w pęcherzykach lub komórki Tzanka
● przeciwciała swoiste IgM
■ leczenie
● codzienna kąpiel
● nie dawać pudru
● leki przeciwhistaminowe 1 generacji
● paracetamol
■ ospa a półpasiec
■ zowirax dawka - 80mg/kg/d
■ są szczepienia
■ ciężki przebieg u
● noworodków których matki miały niedawno kontakt z ospą
● kobiety w ciąży - II, III trymest
● nowotwory złośliwe
● leczenie immunosupresyjne
● przewlekle leczeni salicynami
■ pioktanina w roztworze wodnym
21. Botulizm
a. zatrucie jadem kiełbasianym
b. clostridium botulinum
c. najczęściej konserwy mięsne, rybne, jarzynowe
d. wybrzuszone wieczko - bombaż - nie spożywamy
e. naturalnie może być w miodzie - groźne u niemowląt, nie dajemy miodu do 12
miesiąca życia, botulizm dziecięcy
f. może być od zakażenia rany - przyranny
g. osiem serotypów toksyny, u ludzi ABE lub ewentualnie FG
h. są to neurotoksyny - hamują wydzielanie acetyloholiny
i. objawy 12-24h
66
j. początkowo objawy - osłabienie, zawroty głowy, zez!, podwójne widzenie,
cicha mowa, ślinotok
k. pełne objawy - wymnioty, wzdęcie, bóle brzucha, zaparcia
l. następnie narastające osłabienie mięśni
m. zgon w wyniku porażenia ośrodka oddechowego lub zatrzymania krążenia
n. leczenie szpitalne - surowica przeciwbotulizmowa jedno lub wieloważna
nawet do 60000 jednostek
o. antybiotyk w cięższych przypadkach - zapobieganie powikłaniom
p. w jamie ustnej - suchość, zapadnięte podniebienie miękkie
22. Cholera
a. vibrio cholerae - dokładnie serotyp El Tor, klasyczny już nie - przecinkowiec
cholery
b. zakażenie drogą pokarmową
■ najczęściej zanieczyszczona ludzkimi odchodami woda
■ nie jest znany zwierzęcy rezerwuwar
c. patogeneza
■ drobnoustroje kolonizują górny odcinek jelita cienkiego
■ wydzielają toksynę, na przykład TCP
■ toksyna głównym sprawcą biegunki cholerycznej
■ prowadzi do gromadzenia się chlorków w świetle jelita, co prowadzi do
gromadzenia się płynów
■ brak możliwości resorpcji tak dużych ilości płynów
d. objawy kliniczne
■ okres wylęgania 1-2 doby, albo i kilka godzin
■ wymioty i szybko nasilająca się biegunka
■ ogromne biegunki nawet do 30 litrów na dobę (250 ml/kg mc
ciała/24h)
■ stolec płynny z niewielką ilością śluzu, przypomina wodę po płukaniu
ryżu
■ chory nie gorączkuje
■ szybko kurczowe bóle mięśni - zaburzenia elektrolitowe
■ skóra pomarszczona
■ vox choleraica - głos piskliwy
■ facies choleraica - zaostrzone rysy twarzy
■ po utracie 8% masy ciała
● niedociśnienie
● osłabienie
● tachykardia
● śpiączka
● zgon
e. rozpoznanie
■ bakteriologicznie
■ wywiad - gdzie był
■ serologia
67
f. odwodnienie może być
g. leczenie - mega ważne nawadnianie - płyn ringera
■ najszybsze wyrównanie strat wody i elektrolitów
■ dajemy płyn Ringera + potas
■ jeśli chory jest w stanie pić/jeść - to doustnie nawadniamy
■ potem możemy jednorazowo 2g tetracykliny lub doksycyklinę
h. rokowanie dobre
i. szczepionki niezbyt chronią
23. Clostridium difficile

a. laseczka G+
b. beztlenowa
c. zamieszkuje jelito grube
d. bakteria w każdym z nas, zakażenie wtedy jak się przedawkujemy
antybiotykami
e. wydziela toksyny A i B
f. czyli np. po klindamycynce
g. powoduje rzekomobłoniaste zapalenie jelit - zapalenie jelita grubego
h. enterocolitis pseudomembranecea
i. wodnista, obfita biegunka, bez krwi i śluzu
j. jest to też zakażenie szpitalne
k. leczymy wankomycyną
24. Czerwonka bakteryjna

a. ogólnie
■ zakaźna choroba wywoływana przez pałeczki Shigella
■ podobne objawy może dawać E.coli, Salmonella, Pseudomonas
aeurginosa
b. etilogia
■ G- Shigella
■ najczęściej w polsce Shigella flexneri
c. epidemiologia
■ na całym świecie
■ najwięcej w krajach o klimacie gorącym
■ rezeruar - człowiek
■ zakażenie na drodze pokarmowej czy przez bezpośredni kontakt z
chorym
■ pałeczki giną szybko przez desynfekcję
■ długo mogą przetrwać w produktach spożywczych czy w lodzie
d. patogeneza
■ w Schigelli - endotoksyna, zmiany na jelicie grubym
● endotoksyna uszkadza ścianę jelita
● tam zagnieżdżają się bakterie
■ u dzieci zajęty końcowy odcinek jelita krętego
■ ostry zespół czerwonkowy
● obrzęk zapalny błony
68
● zwiększone wydzielanie śluzu
● może się pojawić włóknikowaty nalot
e. przebieg kliniczny
■ nie spotyka się czerwonki o ostrym przebiegu
■ najpierw objawy zwiastunowe, ale nie zawsze
● upośledzenie łaknienia
● zaburzenia snu
● znużenie
■ średniociężki przebieg
● bóle brzucha często kolkowe
● biegunka
● nudności
● wymioty rzadko
● stolce papkowate, a potem śluzowe z domieszką krwi
● temperatura ciała - stan podgorączkowy
● mogą pojawić się cechy odwodnienia
■ leukocytoza 10000 tylko w cięzkich przypadkach
f. leczenie
■ objawowe i przyczynowe
■ wyrównujemy straty wodno-elektrolitowe
■ możemy stosować leki przeciwbiegunkowe - np loperamid 2x4mg
■ można też podać antybiotyki, ale to u osób starszych
■ ampicylina 2-4g/dobę u dorosłych, 100mg/kgmc/dobę u dzieci
■ ścisła dieta - herbata, kleik, sucharki
25. Dur brzuszny

a. ogólnie
■ typhus abdominalis
■ typhoid fever
■ bakteria - salmonella typhi
■ zawiera trzy antygeny
● rzęskowy
● somatyczny
● powierzchniowy
b. epidemiologia
■ na całym świecie
■ w krajach rozwiniętych rzadko
■ 4 czynniki
● woda
● żywność i mleko
● owady - muchy
● kontakt bezpośredni
c. patogeneza
69
■ w jelicie cienkim bakterie wnikają do chłonki
■ mają endotoksynę wyzwoloną z rozpadu pałeczek, ona ułatwia
wnikanie
■ bakteriemia
■ 7dniowa narastająca gorączka
■ endotoksyna we krwi uszkadza narządy miąższowe, szpik, serce
d. objawy
■ okres wylęgania 10-14 dni
● podstępny
● pogorszenie samopoczucia i łaknienia
● rozbicie
● niewielki stan podgorączkowy
■ okres narastania objawów
● gorączka do 40 stopni
● bóle głowy
● bóle mięśniowe
● angina
● apaatia
● zamroczenie
● suchy, brunatny jezyk
● brzuch wzdęty
● obniżenie ciśnienia
● zwolnienie tętna
■ okres pełnego rozwoju
● po 6 dniach
● silne bóle głowy
● upośledzona świadomość
● pragnienie
● podniecenie ruchowe - status typhous
● biegunki albo liczne albo nieliczne
● w 2 tygodniu pojawia się wysypka na brzuchu, różyczka
durowa
■ okres zdrowienia
● poprawa
● wraca normalna temperatura
● ale dalej osłabienie
■ dur bo odurzenie
e. powikłania
■ krwawienia jelitowe
■ odoskrzelowe zapalenie płuc
■ zakrzepowe zapalenie żył
■ zapalenie pęcherza żółciowego
f. diagnostyka
■ IgM - odczyn Widala
● antygeny, w szczepionce jeden, po przebyciu wiele
■ spadek CT
70
g. leczenie
■ chloramfenikol 30-50/kg mc/24h
■ można dodać amoksycylinę, ampicylinę
■ uzupełniamy płyny
■ jak jest superźle - sterydy dajemy
26. Glista ludzka

a. ascaris lumbricoides hominis
b. wywołuje askariozę
c. cykl rozwojowy
■ połykamy jajo - jajo inwazyjne
■ młodociana larwa z otoczki się wykluwa w jelicie cienkim
■ naczyniami krwionośnymi idzie sobie do mięśni i płuc
■ odkrztuszana po 10 dniach wraca do jelita cienkiego - fuj
■ tam sobie robi jajeczka
■ jajeczka wydalamy
d. patogeneza
■ trzy zespoły
■ zespół związany z wędrówką postaci larwalnych
■ zespół związany z inwazją jelita cienkiego
■ zespoł związany z powikłaniami w glistnicy
e. objawy
■ bóle brzucha, nawracające
■ wymioty
■ brak łaknienia
■ apatia lub nadmierne pobudzenie
■ zaburzenia snu
■ niedożywienie
■ zahamowanie rozwoju fizycznego i umysłowego
f. powikłania
■ jeśli wnikną do płuc - zakażenie górnych dróg oddechowych
■ mogą się dostać do przewodu trzustkowego
g. odczyny alergiczne
h. rozpoznanie
■ znajdujemy pasożyta w kale
■ lub w badaniu radiologicznym w jelicie cienkim
■ metody serologiczne tylko larwę rozpoznają
i. leczenie
■ leki przeciwglistnicze
■ pirantel 10mg/kg ciała
■ można podać w ciąży
■ zentel
■ badania kontrolne kału po kuracji
j. jajo jest jajem inwazynym
71
k. badanie z kontrastem
l. jeżeli larwa dostanie się do płuc, tworzy nacieki lófflerowskie
27. Koklusz - krztusiec

a. pertussis, whooping cough
b. ostra, zakaźna choroba dróg oddechowych, głównie dzieci
c. Bordetella pertusiss-pałeczka gram ujemna
d. głównie dzieci do 5 roku życia
e. nawet u noworodków
f. najczęściej przez kontakt drogą kropelkową
g. patogeneza
■ antygen włoskowy na powierzchni bakterii
■ nitkowaty hemaglutynogen
■ cyklaza adenylowa hamuje fagocytozę
■ cytotoksyna tchawicza
■ toksyna krztuśćcowa A i B
h. przebieg kliniczny
■ inkubacja 7-10dni
■ faza nieżytowa
● jak przeziębienie
● wodnisto-surowiczy wysięk z nosa
■ faza ostrego kaszlu
● ataki nagłe
● w nocy
● gwałtowne
● seryjne kaszlenie
● pianie koguta
● raczej brak gorączki, chyba że nadkażenie innymi bakteriami
■ faza zdrowienia
● kaszel przewlekły
● ustąpienie następuje w przeciągu 3-4 tygodni
i. powikłania
■ najczęściej w II fazie choroby
■ wtórne infekcje bakteryjne
■ rozedma płuc
■ nadkażenia innymi dropnoustrojami, aureusem, pyogenesem,
pneumonie
■ napady padaczkowe
■ ataksja
■ ślepota
■ głuchota
■ wymioty
j. leczenie
72
■ erytromycyna 50/kg/24h w 2-4 dawkach dzielonych
■ kuracja przez 14 dni
■ najlepiej w szpitalu jeśli ciężki przebieg lub noworodek
k. diagnostyka
■ wzrost liczby białych krwinek
■ izolacja B.pertussis z jamy nosowo-gardłowej
■ testy PCR
■ test ELISA
l. szczepienie DTP
■ poliwalenta szczepionka
■ ma anatoksynę błoniczą i tężcową oraz zawiesinę zabitych pałeczek
B.pertussis
■ w polsce obowiązkowa w kalendarzu szczepień
■ powikłania
● gorączka
● krzyk
● drgawki
● zapaść naczyniowa
● encefalopatia
m. śmierć niedotlenienie móżgu
28. Lamblia, giardiozia

a. giardia intestinalis
b. epidemiologia
■ wiciowce
■ trofoziot i cysta
■ trofozoit inwazyjny - do dwunastnicy, jelita cienkiego, dróg żółciowych
c. zakażamy się przez spożycie wody lub pokarmu skażonego ludzkim kałem
d. objawy
■ najczęściej bezobjawowo
■ ostre zakażenie - po 2-3 tygodniach
● niejednoznaczne
● nudności
● brak apetytu
● gwałtowne, wodniste stolce
● gazy
● niewielka gorączka
● bóle brzucha
● reakcje uczuleniowe z wysypką
■ zakażenie przewlekłe
● zazwyczaj u dzieci
● biegunka
● zaburzenia w trawieniu tłuszczów i węglowodanów
● niedożywienie
73
● upośledzenie rozwoju fizycznego
e. rozpoznanie
■ trofozoity w treści dwunastniczej
■ cysty w kale lub antygeny lamlii - immunofluorescencja
f. leczenie
■ nie tylko chorzy ale nosiciele w rodzinie
■ tinidazol 2g jednorazowo
■ metronidazol, furazolidon
g. zespoły w ponownej inwazji - rzekomo wrzodowy, alergiczny
29. Legionella
a. głównie legionella pneumophila
b. przebieg kliniczny zależy od zjadliwości szczepu i sprawności układu
odpornościowego gospodarza
c. etiologia
■ tlenowe, bezotoczkowe pałeczki
■ mogą się poruszać
■ środowisko - rzeki, akweny, muł
■ zakażenia zazwyczaj mają charakter epidemiczny
d. patogeneza
■ bakteria wewnątrzkomórkowa
■ rozpad komórek gospodarza od wewnątrz
■ może wystąpić bakteriemia
■ bezobjawowe nosicielstwo nie występuje
e. obraz kliniczny
■ choroba legionistów
● legionellozowe zapalenie płuc
● rzadko u dzieci
● okres wylęgania tak z 5 dni
● rozpoczyna się nagle
○ złe samopoczucie
○ bóle mięśni
○ głowy
● gorączka po 24h
● suchy kaszel
● z czasem śluzowo-ropna plwocina i krwioplucie
● ból w klatce piersiowej
● nudności i wymioty
● może być toksyczna encefalopatia
● ciężki stan chorego
● może być dużo powikłań
■ gorączka pontiac
● to już może być u dzieci
● ostra infekcja, o krótkim okresie inkubacji
74
● mamy napady gorączki z dreszczami, kaszel, katar
● objawy samoistnie ustępują dość szybko
f. różnicowanie
■ hodowla jest trudna
■ odczyny serologiczne
■ dobrze użyć ELISA
g. leczenie
■ erytromycyna 4g/24h dożylnie
■ może ryfampicyna
h. rokowanie
■ śmiertelność dość duża
■ u immunokompetentnych osób raczej nie ma zakażenia
30. Bąblowica
a. echinokokoza
b. tasiemce z rodzaju Echinococcus
c. człowiek jest przypadkowym żywicielem
d. głównie z jagódek osranych lisimi kupami
e. objawy
■ postępuje powoli
■ może nawet pojawić się po 15 latach
■ główny objaw - torbiel w wątrobie, śledzionie czy też mózgu
■ nawet 20 cm ta torbiel
■ objawy uciskowe torbieli
● cholestaza
● zastoinowe zapalenie wątroby
● niedodma
● jeśli mózg - to jak guz mózgu
f. w polsce rzadko kiedy się zarażamy
g. rozpoznanie
■ PCR
h. leczenie
■ operacyjnie
■ albendazol
31. Malaria
a. plasmodiosis
b. choroba pierwotniakowa
c. inaczej zimnica
d. stadia rozwoju
■ w hepatocytach bezpłciowo - trofozoit, schizont
■ w erytrocytach - pierścień, schizont, merozoit
■ jako gamety - gamety, ookineta
75
■ sporocysta, sporozoity w komarze
■
e. 5 rodzai plasmodium
■ vivax
■ ovale
■ malariae
■ falciparum
■ knowlesi
f. patogeneza
■ niedotlenienie tkanek
■ rozpad erytrocytów zakażonych
■ hipersplenizm
■ aktywacja cytokin TNFalfa, interleukiny
■ sekwestracja erytrocytów - łączenie się, przyklejanie do śródbłonka
g. obraz kliniczny
■ około miesiąc po zarażeniu się ujawnia
■ nagłe dreszcze
■ temperatura do 40 stopni
■ bradykardia
■ gorączka po paru tygodniach zanika
■ powikłanie - zimnica mózgowa
● niepokój
● splątanie
● zaburzenia świadomości
● śpiączka
● śmierć
■ niedokrwistość
■ zółtaczka
■ niedotlenienie tkanek
■ hipoglikemia
h. rozpoznanie
■ obecność pasożyta w grubej kropli krwi lub w rozmazie krwi
obwodowej
i. leczenie
■ chlorochina
■ sulfadoksyna
■ chinina
■ meflochina
■ prymachinina
■ można leki profilaktycznie
j. diagnostyka z grubej kropli krwi
k. leczenie
l. objawy
■ niedotlenienie
■ wytwarzanie cytokin
76
■ sekwestracja erytrocytów
32. Mononukleoza
a. mononucleosis infectiosa
b. choroba wieku dziecięcego i dojrzewania
c. przebieg kliniczny
■ złe samopoczucie
■ brak apetytu
■ dreszcze
■ gorączka do 40 stopni
■ mega silny ból gardła
■ naloty na migdałkach
■ na podniebieniu może być osutka krwotoczna
■ obrzęk powiek, nasady nosa i łuków brwiowych - objaw Glanzmana
■ uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
■ powiększenie wątroby i śledziony
■ jak damy ampicylinę to będzie swędząca wysypka
d. powikłania
■ rzadko
■ ale ciężki przebieg
■ autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna
■ trombocytopenia
■ rzadko - pęknięcie śledziony, ale to już przejebane, tylko szybka
interwencja chirurgiczna
■ utrudnione oddychanie
e. EBV
f. rozpoznanie i różnicowanie
■ atypowa limfocytoza w rozmazach krwi
■ odczyn Paula-Bunnela-Davidsohna - przeciwciała heterofilne zdolne
do aglutynacji krwinek końskich, bydlęcych i baranich we krwi
zarażonego
■ może być indukowana przez CMV
g. leczenie
■ objawowe
■ dieta lekkostrawna
■ witaminy
■ reżim łóżkowy
■ leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe
■ jak obrzęk górnych dróg ddechowych - GKS
h. rokowanie - zazwyczaj spoko, chyba że śledziona jebnie
33. Owsica
a. enterobiosis
77
b. enterobius vermicularis
c. pasożytuje jedynie w organiźmie człowieka
■ jelito grube
■ wyrostek robaczkowy
■ końcowy odcinek jelita cienkieg
d. samice żyją koło 4 tygodni
e. samiec ginie po zaplemnieniu
f. zakażenie
■ jaja drogą pokarmową lub wziewną
■ autoinwazja
g. jaja składane w okolicy odbytniczej
h. po 4-8 godzinach larwy osiągają zdolność inwazyjną
i. objawy kliniczne
■ zależy od ilości pasożytów i odporności
■ swędzenie
■ zły sen
■ bóle brzucha
■ zaburzenia wypróżniania
■ nudności
■ zahamowanie rozwoju fizycznego i psychicznego
j. powikłania
■ zapalenie wyrostka robaczkowego
■ zmiany skórne
■ stany zapalne pochwy i sromu
k. leczenie
■ pyrantel
■ albendazol
■ higiena
34. Rumień zakaźny

a. choroba piąta
b. erythema ifectiosum
c. parowirus B19
d. choroba wieku dziecięcego
e. zakażenie od chorego człowieka
f. zakaźność przed wystąpieniem wysypki, dziecko z wysypką nie jest zakaźne
g. wysypka początkowo na twarzy
h. jasnoczerwony plamisty rumień na policzkach
i. kształt motyla
j. omija okolicę nosa i ust
k. liczne grudki symetrycznie, na ramionach, tułowiu i kończynach
l. wykwity bledną centralnie
m. swędzi
n. zmiany utrzymują się do 3 tygodni
78
35. Trichomonas vaginalis
a. powoduje rzęsistkowicę
b. przenoszony najczęściej drogą płciową
c. występuje w przewlekłych stanach zapalnych pochwy i cewki moczowej, w
gruczole krokowym
d. przy porodzie zakażeniu mogą ulec noworodki
e. trofozoity uszkadzają komórki nabłonka powodując drobne ubytki i
owrzodzenia
f. wylęganie do 4 tygodni
g. objawy u kobiet zarażonych
■ obfite, piankowate żółte upławy
■ objawy ustają przy miesiączce
■ podrażnienie sromu i pochwy
■ dysuria
■ stan zapalny pochwy
h. często powikłane zakażenie bakteryjnie i grzybiczo, sczczególnie kandydozą
i. przewlekła rzęsistkowica może powodować stan zapalny miednicy małej, a
nawet bezpłodność
j. u mężczyzn w cewce, jako owrzodzenia prącia
k. leczenie - jednorazowa dawka metronidazolu + leczenie partnera
36. Salmonella i E coli - zatrucia pokarmowe

a. etiologia
■ Salmonella, najczęściej enteritidis
■ E. coli
■ Campylobacter
■ Yersenia
■ zatrucie toksyną gronkowcową
■ czasem rotawirusy
b. epidemiologia
■ najczęściej w krajach ciepłych
■ w polsce - szczególny wzrost przemysłowy chów drobiu, trzeba
uważać co jemy i gdzie jemy
■ przede wszystkim zakaźne produkty pochodzenia zwierzęcego
■ zatrucie enterotoksyną gronkowcową - najczęściej przy produktach
cukrowych, jak lody czy galaretki
■ niebezpieczne są zatrucia wody
c. patogeneza
■ zróżnicowane
■ Shigelli potrzeba bardzo mało żeby zarazić
■ E coli enterotoksyczna ETEC wytwarza białka ułatwiające kolonizację
79
■ E coli wytwarza enterotoksynę o właściwościach podobnych do
toksyny cholery
d. przebieg kliniczny
■ nagle
■ ostry nieżyt żołądka i jelit
■ bóle brzucha
■ rzadko nudności i wymioty
■ nawet do 15 wypróżnień na dobę
■ w kale może być śluz i krew, śmierdzą
■ dreszcze + gorączka
■ objawy ogólne
■ obniżenie ciśnienia
■ postać czerwonkowata - mamy krew na sto pro
■ postać durowata - Salmonella przełamuje barierę jelitową, gorączka
trwa dłużej, mega złe samopoczucie
■ postać gronkowcowa - bardzo ostry przebieg, złe samopoczucie,
tachykardia, niekoniecznie luźne stolce
e. leczenie
■ objawowe
■ w zatruciach enterotoksyną nie wstrzymujemy wymiotów
■ dajemy płyny elektrolitowe
■ można hamować biegunkę lorepamidem
■ rokowanie dobre
37. Tasiemiec uzbrojony

a. taenia solium
b. zarażamy się jajem
c. jeśli zarazimy się wągrem - wągrzyca
d. drogi zakażenia
■ wieprzowina
■ jaja doustnie
■ autoinwazja
e. objawy postaci dorzałej
■ anemia
■ awitaminoza
■ osłabienie
■ bóle brzucha
■ wymioty
f. kiedy wągrzyca - cysticerkoza
■ potwierdzamy ją ilością eozynofilów
■ ma objawy jak guza mózgu i guza gałki ocznej
g. rozpoznanie
■ człony tasiemnca w kale
h. leczenie
80
■ może wyleczyć się samoistnie przy wysokiej gorączce
■ yomesan, prazykwanel
■ w wągrzycy leczenie chirurgiczne
i. czy można zarazić się samoistnie - tak
j. że w mózgu niebezpieczne
k. generalnie cykl
l. jak się barwią eozynofile - na różowo
38. Szczękościsk
a. trismus
b. lockjaws
c. różnicowanie
■ ropnie
■ stany zapalne
■ ósemki utrudnione
■ urazy stawu skroniowo-żuchwowego
d. przy tężcu
e. ropowica - pflegmone
f. przykurcze pozastawowe
39. Świerzb
a. scabies
b. sarcoptes hominis - świerzbowiec ludzki
c. droga zakażenia
■ bezpośredni kontakt
■ np pościel
■ obniżenie odporności sprzyja
■ często dzieci podczas zabaw
d. objawy
■ dokuczliwy świąd i zmiany skórna
● na pośladkach
● nadgarstki
● palce
● fałdy skórne
■ norki świerzbowcowe - przeczosy, grudki, plamy
■ np w AIDS może być ciężka postać z hiperkeratozą - świerzb norweski
e. rozpoznanie
■ norki świerzbowcowe
■ nasila się w nocy
■ przeczosy
■ wywiad
f. leczenie
■ maść z permetryną
81
■ krotamiton
■ lindan
40. Włosień kręty

a. trichinella spirali
b. inwazyjne są larwy w mięśniach zwierząt
c. kopulacja w jelicie
d. samica rodzi larwy
e. larwy do mięśni poprzez układ krwionośny
f. otorbiają się
g. mogą nawet otorbić się w stawach - wtedy ból podczas ruchu
h. w mięśniach raczej bezobjawowo
i. objawy kliniczne zespołu włośnicowego - larwy
■ etap początkowy
● gorączka
● grypopodobne
● ból głowy
● rozbicie
● obrzęk twarzy
● biegunka
● granulocyty kwasochłonne
■ późniejsze objawy
● dolegliwości z układu nerwowego
● zapalenie płuc
● zator płuc
● ZOMR
● obrzęk mózgu
● światłowstręt
● bóle stawów
j. rozpoznanie
■ wywiad
■ wysoka eozynofilia
■ badanie histpatu mięśni
k. zakażenie po zjedzeniu dzika
l. leczenie - kortykosteroidy, antybiotyki, białko iv przy zespole włośnicowym
41. Zapalenia wsierdzia

a. endocarditis infectiosa
b. najczęściej w obrębie zastawek
c. podziały
■ czynne/aktywne
■ nawrotowe/przetrwałe
■ pewne/podejrzane/możliwe
82
■ zapalenie zastawki własnej/sztucznej
■ lokalizacja
■ czynnik etiologiczny
d. ryzyko
■ mężczyzny
■ wady serca
■ wiek
■ hemodializy
e. etiologia
■ Streptococcus viridans
■ S. aureus
■ Cryptococcus neoformans
■ Brucella
■ enterokoki
■ prątki
■ Candida albicans
■ chlamydia
■ riketsje
■ mykoplazmy
■ dużo z chorób zębów i przyzębia
f. objawy
■ jeśli prawe serce - jak zapalnie płuc
■ jeśli lewe serce - ostra niewydolność, zatorowość obwodowa
■ gorączka
■ dreszcze
■ osłabienie
■ bóle stawów i mięśni
■ brak apetytu
■ kaszel
■ szmery sercowe
g. diagnostyka
■ posiewy krwii
■ echokardiografia
h. dawki antybiotyków w profilaktyce
■ no to np w gabinecie 2g amoksy czy 500mg klinda 30 minut przed
zabiegiem
■ a leczenie zgodnie z antybiogramem
42. Zespół Stevensa-Johnsona

a. przyczyny są nieznane, zapewne immunologia
■ przyjmowane leki - antybiotyki, przeciwpadaczkowe, nlpz
■ Mycoplasma pneumonie
b. rzadko występuje
83
c. objawy
■ bóle mięśni
■ bóle stawów
■ wykwity na skórze
■ w okolicach jamy ustnej i krocza bolesne pęcherze, pozostawiające
nadżerki
■ krwotoczne zapalenie warg
■ zapalenie rogówki i spojówek
d. powikłania
■ zapalenie płuc
■ zakażenie skóry
■ posocznica
■ dysfagia
■ uszkodzenia wątroby i nerek
e. leczenie
■ indentyfikacja i odstawienie leków
■ glikokortykosteroidy
■ immunoglobuliny dożylnie
■ antybiotyki miejscowo
■ leki przeciwbólowe
43. Zgorzel gazowa

a. ciężkie zakażenie przyranne
b. Clostridium perfringens
c. mogą być inne Clostridie
d. zranienie musi być rozległe, znisczone i niedotlenione tkanki
e. bakterie fermentują, uwalniając do tkanek gaz gnilny
f. gaz gromadzi się pod skórą
g. rana jest pulchna, obrzęknięta
h. bakterie uwalniają rónież toksyny uszkadzające narządy
i. może uszkadzać serce i nerki
j. objawy
■ zapalenie tkanki podskórnej
■ np po amputacji
■ bakteriemie
■ może przejść w posocznicę
■ raczej ostre objawy
■ twardo obrzęknięte miejsce, wypełnione gazem
k. leczenie
■ chirurgiczne
■ antybiotykoterapia penicyliną
■ tlen hiperbaryczny
84
44. Angina Ludwiga
a. zapalenie tkanek okolicy podjęzykowej
b. wywodzi się z zębów lub jamy ustnej
c. S. pyogenes, S. aureus, paciorkowce zieleniejące
d. obrzęk okolicy podjęzykowej
e. wysięk
f. zmiana drożności gardła
g. ból
h. trudnośći w połykaniu
i. świst krtaniowy
j. poszerzona szyja
k. wywalony język
l. leczenie
■ penicylina + metronidazol na 10 dni
■ hydrokortyzon 100 mg
■ drenowanie przestrzeni podjęzykowej
45. Angina Plauta - Vincenta

a. zakażenie jamy ustnej, gardła i dziąseł
b. Borrelia Vincenti + Fusobacterium Fusiforme
c. Fusobacterium necrophorum
Leptotrichia buccalis
Treponema vincenti
d. predyspozycje - zła higiena
e. objawy - silny ból dziąseł, jamy usntej, fetor ex ore
f. rozpoznanie - wymaz barwiony Gramm
g. leczenie - metronidazol, betalaktamy
h. zazwyczaj dotyczy jednego migdałka tylko
i. możemy płukać chlorheksydyną
j. dotyka niemal wyłącznie mężczyzn
85

ZAKAZY Ustny

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ZAKAZY Ustny

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ogólnie o chorobach zakaźnych 5

Definicja choroby zakaźnej 5

Nowe choroby zakaźne 6

Choroby przenoszone drogą powietrzno-kropelkową 17

Wirusowe zapalenia wątroby 23

Wtórne niedobory immunologiczne - HIV i AIDS 29

Zagrożenia w gabinecie i pracowniach medycznych 43

Zakażenia inwazyjne streptococcus pneumoniae 51

Angina Plauta - Vincenta 83

1.Ogólnie o chorobach zakaźnych

2.Nowe choroby zakaźne

6.Choroby przenoszone drogą

● najpierw codziennie, potem 2-3 razy w tygodniu

7.Wirusowe zapalenia wątroby

8.Wtórne niedobory immunologiczne - HIV i

i. zmiany w jamie ustnej

a. bakteryjne zapalenie gardła i migdałków

11. Zagrożenia w gabinecie i pracowniach

a. czynniki fizyczne w gabinecie

b. czynniki chemiczne w gabinecie

12. Zakażenia paciorkowcowe

g. martwicze zapalenie powięzi

h. zespół paciorkowcowego wstrząsu toksycznego

13. Zakażenia inwazyjne streptococcus

c. ZOMR o etiologii pneumokokowej

e. ostre pneumokokowe zapalenie ucha środkowego

f. ostre pneumokokowe zapalenie zatok przynosowych

14. Zakażenia gronkowcowe

f. zespół skóry oparzonej SSSS

b. zakażenia układu moczowego

c. zakażenia dróg oddechowych

e. wirusowe zapalenie mózgu

f. wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego

20. Choroby wysypkowe

a. płonica - jest wyżej

23. Clostridium difficile

24. Czerwonka bakteryjna

25. Dur brzuszny

26. Glista ludzka

27. Koklusz - krztusiec

28. Lamblia, giardiozia

34. Rumień zakaźny

36. Salmonella i E coli - zatrucia pokarmowe

37. Tasiemiec uzbrojony

40. Włosień kręty

41. Zapalenia wsierdzia

42. Zespół Stevensa-Johnsona

43. Zgorzel gazowa

45. Angina Plauta - Vincenta

You might also like