Professional Documents
Culture Documents
4 - Tam Sayılarla Çarpma İşleminin Özellikleri
4 - Tam Sayılarla Çarpma İşleminin Özellikleri
Sayılarla Çarpma İşleminin Özellikleri
Tam sayılarla yapılan çarpma işleminin değişme özelliği vardır.
a ve b tam sayı olmak üzere a . b = b . a’dır.
(–9) . (+6) = – 54 olur.
Aynı çarpma işlemini, çarpanların yerlerini değiştirerek yapalım:
(+6) . (–9) = – 54 olur.
Tam sayılarla yapılan çarpma işleminin birleşme özelliği vardır.
a, b ve c tam sayı olmak üzere, (a . b) . c = a . (b . c)’dir.
+7, – 4 ve + 5 tam sayılarını farklı şekillerde gruplayarak çarpımlarını bulalım:
[(+7) . (– 4)] . (+5) = (–28) . (+5)
= –140 olur.
Aynı çarpma işlemini, son iki sayıyı önce çarparak yapalım:
(+7) . [(– 4) . (+5)] = (+7) . (–20)
= –140 olur.
Bir tam sayının 0 ile çarpımı 0’a eşittir. 0, çarpma işleminde yutan
elemandır.
a bir tam sayı olmak üzere, a . 0 = 0 . a = 0’dır.
a. (+12) . 0 = 0 ve 0 . (+12) = 0’dır. b. 0 . (–9) = 0 ve (–9) . 0 = 0’dır.
Her tam sayının +1 ile çarpımı, bu sayının kendisine eşittir. +1 sayısına,
çarpma işleminin etkisiz (birim) elemanı denir.
a tam sayı olmak üzere (+1) . a = a . (+1) = a’dır.
a. (+1) . (+15) = +15’tir. b. (+1) . (–14) = –14’tür.
Bir tam sayının (–1) ile çarpımı, bu sayının ters işaretlisine eşittir.
a. (+17) . (–1) = –17’dir. b. (–1) . (–24) = +24’tür.
a, b ve c tam sayılar olmak üzere a . (b + c) = (a . b) + (a . c) ve
a . (b – c) = (a . b) – (a . c)’dir. Buna çarpma işleminin toplama ve çıkarma
işlemleri üzerine dağılma özelliği denir.
a. [(–8) + (–14)] . (–2) = (–22) . (–2)
= +44 veya
[(–8) . (–2)] + [(–14) . (–2)] = (+16) + (+28)
= +44 olur.
b. (+7) . [(–3) – (+9)] = (+7) . [(–3) + (–9)]
= (+7) . (–12)
= –84 veya
[(+7) . (–3)] – [(+7) . (+9)] = (–21) – (+63)
= (–21) + (–63)
= –84 olur.