1.1.

ELPS

1.2. HPERBOL

1.3. ORTAK ZELLKLER

K
x=-a2/c

y
x=-a2/c

B(b,0)

x=a2/c
K

Asal Eksen Uzunluu: |AA|=2a

Odak Uzakl: |FF|=2c

F(c,0)

F'(-c,0)
p
B(-b,0)

x=a2/c

Yedek Eksen Uzunluu:|BB|=2b

p
A'(-a,0)

A(a,0)

F'(-c,0)

D Merkezlik:

Dorultman Dorular: x=

A(a,0)

A'(-a,0)

F(c,0)
p

a2
c
L

2 2
+
=1
2 2
a2=

b2+c2

|PF|+|PF|=2a

Geometrik Yer Denklemi

D Merkezlik: e<1
.

Alan:

Basklk:

Asal ember: x2+y2=a2

Yedek ember: x2+y2=b2
Dorultman emberler: (xc)2+y2=4a2
2

Monj (Monge) emberi: Elips: x +y =a +b

Hiperbol: x2+y2=| a2-b2|

2 2

=1
2 2
a2+b2=c2

||PF|-|PF||=2a

Geometrik Yer Denklemi

Odaktan Geen En ksa (Dik)

Kiriin Uzunluu:

|KL|=2p=

p-parametre

D Merkezlik: e>1
ASMPTOTLARI:

kizkenar Hiperbol de a=b dir.

1

1.3.1. Asal, Yedek, Monj(Dik kesien teetlerinin kesiimlerinin geometrik yeri) ve Dorultman emberler: Elipsle hiperbolnki ayndr.

x2+y2=a2
Asal ember

B(b,0)

Yedek ember

x2+y2=b2

A(a,0)

F'

F'

F'

(x-c)2+y2=4a2

(x+c)2+y2=4a2

Dorultman emberler

Monj emberi
x2+y2=a2+b2

*Merkezil (merkezi orijinde olan) Hiperbol y-eksenini kesmediinden B noktas ekilde grnmez. Aada B diye niteleyebileceimiz
noktay; a, b ve c arasndaki Pisagor ilikisini ve asimptotlarn durumunu gryorsunuz.

B(a,b)

B(a,b)

c
b

c
b
F'(-c,0)

F'(-c,0)

A'(-a,0)

a A(a,0)

F(c,0)

a A(a,0)

A'(-a,0)

F(c,0)

y=bx/a
y=bx/a

y=-bx/a

ASMPTOTLAR

y=-bx/a

2. Parabol
x=-c

y
K

y =4cx

F(c,0)

Bir Noktaya (Odak: F) ve Bir Doruya (Dorutman: x=-c) eit uzaklktaki

noktalarn geometrik yeri diye tanmlayabileceimiz Paraboln
denklemi y2=4cx eklindedir. Bu tanm sebebiyle d merkezlik e=1 dir.
Odaktan geen en ksa (dik) kiriin uzunluu |KL|=2p=4c, parametre ise

p=2c dir. Bu sebeple denklemi y2=2px eklinde de yazabiliriz.

3. TEETLK KOULU
y=mx+n eklindeki bir dorunun Elips, Hiperbol veya Parabole teet olma koulu, ortak zmn (y konik denkleminde yerine yazlarak elde edilen x
deikenine bal ikinci dereceden denklem) deltasnn - veya diskriminant- sfr olmasdr. Bu hesap yapldnda aadaki formllere ulalr.
[Hatrlatma: Ayn durum emberde de geerliyken, biz, merkezin doruya uzaklnn yarap uzunluu kadar olmasn kullanyorduk.]

2 ( + )2
+
=1
2
2

2 ( + )2

=1
2
2

( + )2 = 4

3.1. Elips:
2
2

3.2. Hiperbol:

2
2

+ 2 = 1 ve y=mx+n iin
Teetlik Koulu

3.3. Parabol:

2 = 4 ve y=mx+n iin

2 = 1 ve y=mx+n iin

Teetlik Koulu
c=m.n (veya p=2mn)

Teetlik koulu

a2m2+b2=n2

a2m2b2=n2

*Dikkat edilecek olursa Elipsle Hiperbol arasndaki fark b2lerin nnn (eksi veya ters iaretli) olmasdr.

4.1. Teet Denklemleri (Koniin zerindeki T(x0,y0) noktasndan izilen teeti)

Elips ve hiperbol yine ayn olduundan iaretiyle ortak gsterilecektir. Tpk emberde olduu gibi kareli terimleri ayrarak x lerin ve y lerin birine

verilen (T(x0,y0) )noktann koordinatlarn yazyoruz.

= = :

= = ( + ) : = ( + )

*Normal denklemleriniyse teete dik olduundan ve T noktasndan gemesinden dolay bulabiliriz.

4.2. Kutup Dorusu (Deme Kirii)

Konie (ember, Elips, Hiperbol veya Parabol) dndaki bir noktadan; P(x1,y1), izilen
teetlerin deme noktalarndan geen doru parasna Deme Kirii, bu doru parasn
tayan doruya ise Kutup Dorusu denir.

= :

= = ( + ) : = ( + )
4

Elips
Hiperbol
Parabol

2 2
+
=1
25 16

2 2
+
=1
16 25

2 2

=1
9 16

2 2

=1
9 16

2 = 12

2 = 12

Odaklar:

D Merkezlii

Dorultman Do.

Dorultman emb.

Monj emberi
Parametresi
Baskl
Alan

Asimptotlar

6.telenmi Konikler:
I.
2

( 3)
( + 4)
+
=1
25
16

a=5, b=4 ve c=3 bulunur. Merkezil elips olsayd, odaklar F(3,0) bulunurdu. O halde merkezin
telendii {M(3,-4)} gibi her bir nokta da telenmelidir yani F1(3+3,0+4) ve F2(-3+3,0+4) olarak
bulunacandan odaklar F1(6,4) ve F2(0,4) olur.
Buna benzer ekilde her eleman bulunabilir. Bu durum dier konikler iin de geerlidir.

II.
y=2x2+12x10 parabolnn odan bulalm.
y=2(x2+6x)10 y+10= 2(x2+6x) y+10+18= 2(x2+6x)+18 y+28= 2(x2+6x+9) y+28 =2(x+3)2 (y+28)= (x+3)2
yleyse T(-3,-28) [Tepesi veya Merkezi] olur ancak yine de derecesi 1 olann {y} nndeki say 4cdir. Dolaysyla 4c=1/2 c=1/8
bulunur. Tepe Orijinde olsa F(0,1/8) olurdu. Ancak tepe T(-3,-28) olduundan F(0-3,-28+1/8) yani F(-3, -223/8) bulunur.

Tabii ki Tepe {T(xt,yt)} xt=-b/2a forml ile de bulunabilir. Ancak bizim buradaki hedefimiz tepe deil odak noktas ve c saysyd.
Dolaysyla verilen denklemi 4c( y- yt) = (x- xt)2 veya ( y- yt)2 = 4c (x- xt) modeline getirmeliydik.

rnekler

1) 9x2+4y2=36 elipsi verilsin

2) 12(x-3)216(y+4)2=192 hiperbolnn monj emberinin denklemini bulalm.

a) zerindeki T(1,-1) noktasndan geen Teet ve Normal denklemini

Cevap: ncelikle Kapal (lineer- genel) denklem halinden standart denklem

modeline dnmeliyiz. Btn denklemi 192 ye blersek:

b) Dndaki P(2,3) noktasndan izilen teetlerin deme noktalarndan geen

dorunun denklemini

()

bulunuz.

(+)

= elde edilir ki buradan a=4, b= ve c= bulunur.

Merkezse M(3,-4) tr. Monj emberi (balk 1.3.) hiperbolle ayn merkezde
olacandan (x-3)2+(y+4)2=|16-12|den (x-3)2+(y+4)2=4 bulunur.

Cevap
1.a) zerindeki noktadan teet iin 4.1. balndaki ilemi yapacaz.

3) y2=8x parabolnn 6x-2y+11=0 dorusuna paralel teetinin (en yakn

noktasndan geen) denklemini bulunuz.

9xx+4yy=36 9(1)x+4(-1)y=36 9x-4y=36

Yani t: 9x+4y-36=0 ve Normal denklemiyse tye dik olacandan N:4x+9y+c=0
ve T noktasn salayacandan 4(1)+9(-1)+c=0 olduundan c=5 bulunur ve N:
4x+9y+5=0 bulunur.

Cevap: Verilen dorunun eimi ile teetin eimi ayn olacandan m=3 ve
c=8/4=2 dir. Ancak teetin y eksenini kestii noktann ordinat n yi bulmalyz.
Balk 3.3. den c=mn olduundan 2=3n n=2/3 bulunur.

1.b) Dndaki noktadan eklinde tarif edilen Kutup Dorusudur. 4.2.

balndaki ilemle istenilen doru 9xx+4yy=36 9(2)x+4(3)y=36
18x+12y=36 6 ile sadeletirme yaparsak 3x+2y-6=0 eklinde bulunur.

y=3x+2/3 3y=9x+2 9x-3y+2=0 teetin denklemi olur.

6

Ekstra Bilgiler
y=mx+n dorusu iin

ELPS

DEME NOKTASI

ELENK KEGEN

7. KONKLERN GENEL DENKLEM

HPERBOL
2

PARABOL
Ortak zm yaplarak
2
bulunabilir. 0 = 2
=

Koniklerin genel tanm, bir noktaya (odak) ve bir doruya (dorultman) uzaklklar oranl olan noktalarn geometrik
yeridir. Bu orana D Merkezlik denilir ve e ile gsterilir.

da

| |
| |

0<e<1 Elips
e=1

Parabol

1<e< Hiperbol

Koniklerin genel Denklemi:

+ + + + + =

= ise Konik Deltasdr*.

*diskriminant

I. <0 ise ember, elips, nokta veya bo kme (e<1)

a) A=C ve B=0 ise ember, nokta veya bo kme

b) AC veya B0 ise Elips, nokta veya bo kme

II. >0 Hiperbol veya kesien iki doru (e>1)

a) Denklem arpanlara ayrlyorsa Kesien iki doru

b) Denklem arpanlara ayrlmyorsa Hiperbol

III. =0 ise Parabol veya Paralel iki doru (e=1)

a) Denklem arpanlara ayrlyorsa Paralel veya akk iki doru
b) Denklem arpanlara ayrlmyorsa Parabol
7

rnekler
1) x2y2=0 denkleminin ne belirtiini bulalm.
zm
A=1,B=0 ve C=-1 olduundan =0-4.1(-1)=4>0

3) 4x2+6xy+2y2-3x-4y+1=0 denkleminin ne belirtiini

bulalm.
zm

2) x2+2xy+y2+2x+2y=0 denkleminin ne belirtiini

bulalm.
zm

4) 3x2+6xy+3y2+7x-5y-5=0 denkleminin ne belirtiini

bulalm.
zm

olduundan II. durum sz konusudur.

=62-4.4.2=4>0 olduundan ve arpanlara ayrlmadndan

Hiperbol belirtir.

(x+y).(x-y)=0 olduundan x+y=0 ve x-y=0 eklinde

kesien iki doru bulunur.

=22-4.1.1=0 olduundan III. durum sz konusudur.

(x+y)2+2(x+y)=0 (x+y)[(x+y)+2]=0 bulunur ki bu
x+y=0 ve x+y+2=0 eklinde paralel iki dorudur

=62-4.3.3=0 olduundan ve arpanlara ayrlmadndan Parabol

belirtir.

5) F(3,0) noktasna uzaklnn x=4 dorusuna uzakl oran

zm

olan noktalarn geometrik yer denklemini bulalm.

Verilen noktann odak, dorununsa dorultman olduu ve orannsa d merkezlik (e<1) olduu grlrse bir elips denklemi bulacamz aktr.

| | 3 ( 3)2 + 2
=
=
| |
| 4|
2

her iki tarafn

karesini alalm

3 ( 3)2 + 2
=
( 4)2
4

iler-dlar arpm yaparken

3 2 24 + 48 = 4 2 24 + 36 + 4 2 2 + 4 2 = 12
parantezleri de aalm

http://ozgurgeo.weebly.com/

2 2
+ =1
12 3