• Serbest nazımla şiirler yazdığı için bu akı-

SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR

mın öncüsü olmuştur.
• 1920 sonrası 1. Dünya Savaşı, toplumsal • İlk şiirlerinde destanımsı bir ifade söz ko-
olaylara sebep olmuştur. nusudur.
✓ Toplumu yönlendirecek, harekete ✓ Simavne Kadısı Şeyh Bedreddin
geçirecek bir edebiyata ihtiyaç Destanı
duyulduğu için ortaya çıkmışlar- ✓ Kurtuluş Savaşı Destanı
dır. • Fütürizm akımının etkisindedir.
✓ Bireysel konulardan çok siyasi ko- ✓ Mayakovski’den etkilenmiştir.
nular esastır. • Kesik cümlelerden, uyaktan, aliterasyon-
✓ Nazım Hikmet, dertleri ortadan dan faydalanmıştır.
kaldıracak tek şeyin komünizm • İstanbul ağzı, önem arz eder şiirlerinde.
olduğunu ileri sürmüştür. • Eserlerinde Anadolu’nun yoksulluğu, sos-
• “Özgür koşuk” kavramı bu dönemde or- yalizmi, Kurtuluş Savaşı’nı ve halkı ele al-
taya çıktı. mıştır.
• Amaçları halkı harekete geçirmek oldu- • İlk şiirlerinde Tevfik Fikret ve Mehmet E.
ğundan yalın, anlaşılır bir dilleri vardır. Yurdakul etkisinde kalmıştır.
• Hitabet, söylev ön plandadır. ✓ Orhan Selim takma adını kullandı.
• Daha rahat bir yazım ortamı sağladığı için
Eserleri:
serbest şiiri tercih etmişlerdir.
www.edebiyatveturkce.com

✓ Gelenekçi şiire karşıdırlar. Şiir: Memleketimden İnsan Manzaraları, Kurtuluş

✓ Yine de uyaktan faydalanmışlar- Savaşı Destanı (Kuvayi Milliye), 835 Satır, Jakond
dır. ile Si-Ya-u, Varan 3, 1+1=1, Saat 21-22 Şiirleri, Ta-
✓ Nasıl söylendiğinden çok ne söy- ranta Babu’ya Mektuplar, Güneşi İçenlerin Tür-
lendiği esastır. küsü, Rubailer…
• “Fütürizm etkisi ağır basmaktadır. Bununla
beraber Ercüment Behzat, Mümtaz Zeki Tiyatro: Ferhat ile Şirin, Sabahat, Yusuf ile Meno-
gibi şairler Dadaizm, Kübizm, Sürrealizm fis, Demokles’in Kılıcı, İnek, Unutulan Adam…
gibi akımlardan etkilenmiştir.
Roman: Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Bir Şey Be
• Sanat, toplum içindir.
Kardeşim, Kan Konuşmaz
• Aydınlık, Resimli Ay gibi dergilerde şiirler
yayımlanmıştır. Hikâye: Hikâyeler

** 1920-40 ARASI ŞAİRLER: Fıkra: İt Ürür, Kervan Yürür

Nazım Hikmet, Sabahattin Ali, Ercüment Behzat Lav,
Hasan İzzettin Dinamo
1940-60 ARASI ŞAİRLER:
Cahit Irgat, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Ömer Faruk
Toprak, Nevzat Üstün, Enver Gökçe, Suat Taşer,
A.Kadir, Ceyhun Atuf Kansu, Ahmed Arif, Rıfat Ilgaz,
Can Yücel, Arif Damar, Atilla İlhan, Mavi Akımı
NAZIM HİKME T (1902-1963)
• İlk şiiri, “Hâlâ Selvilerde Ağlıyorlar mı?”
olarak verilir.
Masal: Sevdalı Bulut
Mektup: Nazım ile Piraye, Cezaevinden M. Fuat’a
Mektuplar, Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektup-
lar…
ERCÜMENT BEHZAT LAV (1903 -1984)
• Fütürizm, kübizm ve sembolizm etkisinde-
dir.
• Ölçüsüz ve serbest şiir yazmıştır.
• Alaysılamayı getiren ilk şairdir.

MELİH ÖZDAMAR – TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ

Eserleri: • Şiirlerinde noktalama ve büyük harf kulla-
nımı yoktur.
Şiir: S.O.S, Kaos, Açıl Kilidim Açıl, Mau Mau, Üç
• Bu şair, üç dönem altında incelenebilir:
Anadolu
✓ Toplumcu gerçekçi dönem
Tiyatro: Karagöz Stepte, Altın Gazap ✓ Bireyin kendi varlığını ve evren-
deki yerini sorguladığı dönem
✓ Neoklasik dönem (Bu dönemde
HASAN İZZETTİN DİNAMO
halk, ve divan şiiri geleneğini mo-
• Heceyle şiire başlayan şair, Nazım Hik- dern bir biçimde yorumlamıştır.)
met’in 835 Satır şiiriyle serbest şiire geçiş
yaptı. Eserleri:
• Kurtuluş Savaşı’nı konu alan romanlar
Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana Mecburum,
yazdı.
Yağmur Kaçağı, Bela Çiçeği, Böyle Bir Sevmek, Cab-
• Kutsal Barış isimli romanı Orhan Kemal Ro- baroğlu Mehemmed (2. olduğu şiiri)
man Armağanı’nı aldı.
Roman: Kurtlar Sofrası, Zenciler Birbirine Benze-
Eserleri: mez, Sokaktaki Adam, Aynanın İçindekiler (Bıçağın
Ucu, Yaraya Tuz Basmak, O Karanlıktaki Biz, Sırt-
Şiir: Adsız Kitap, Deniz Feneri, Karacaahmet
lan Payı, Dersaadet’te Sabah Ezanları)
Semfonisi, Sürgün Şiirleri, Çoban Şiirleri, Tuyuglar,
Kavga Şiirleri (İlk romanı “Sokaktaki Adam”dır. Kendi gençliğini
www.edebiyatveturkce.com

ele almıştır. Kurtlar Sofrası adlı eserinde 2. Dünya

Roman: Kutsal Barış, Kutsal İsyan, Ateş Yılları, Sa-
Savaşı’nı işler. Zenciler Birbirine Benzemez adlı
vaş ve Açlar
eserinde, Paris’te yaşayan M. Ali adındaki yetim
bir gencin bunalımları ele alınır. Aynanın İçindeki-
ATİLLA İLHAN (1925 – 2005)
ler dizisinde ise Türkiye’nin son elli yılını anlatır.)
• İlk şiiri Balıkçı Türküsü’dür.
✓ Şiiri niye yazdığını satır sonlarına Tiyatro: Kartallar Yüksek Uçar, Yarın Artık Bugün-
eklediği için eleştiri almıştır. dür, Yıldızlar Gece Büyür
• I ve II. Yeni şiirini eleştirmiş, Garipçileri
Deneme-Anı: Hangi Batı, Hangi Atatürk, İkinci Yeni
“Batı Kırması”, 2. Yenicileri ise yozlaşmış Savaşı
olarak görmüştür. Hisarcılar, ona göre mu-
hafazakâr bir şiir anlayışını diriltmeye ça- Gezi: Abbas Yolcu, Batı’nın Deli Gömleği
lışmaktadır.
✓ İlk şiirlerinde toplumsal konulara Öykü: Yengecin Kıskacı
daha çok yer verse de son dönem
şiirlerine bireyselliği de katmıştır. AHMED ARİF (1927 -1991)
• Sanat, ona göre ulusal olmalıdır.
• Anadolu insanı, şiirlerinde işlenir.
• Duvar şiirini toplumcu dönemde yazmıştır.
• Hapishane atmosferi, özgürlük, özlem, da-
• Eserlerinde -romanlarında- sinema tekni-
yanışma, halkın çilesi, yiğitlik, sevda gibi
ğini kullandı.
konuları işlemiştir.
✓ Senaryolarında Ali Kaptanoğlu
• Doğu Anadolu’nun halk hikâyeleriyle,
adını kullandı.
türkü, ağıt ve masallarıyla beslemiştir şiir-
✓ Nevin Yıldız, Yıldız Beteroğlu kul-
lerini.
landığı diğer isimleridir.
• Nazım Hikmet etkisi vardır.
• Şairane bir anlatımı vardır.
• Mavi akımının kurucusudur.

MELİH ÖZDAMAR – TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ

Eserleri:
Şiir: Hasretinden Prangalar Eskittim, Yurdum Benim
Şahdamarım
Mektup: Cemal Süreya’ya Mektuplar
CEYHUN ATUF KANSU (1919 -1978)
• Asıl mesleği doktorluk olduğu için Ana-
dolu’da bulunma imkanına sahip olmuş-
tur.
• İlk şiirlerinde halk geleneğine bağlı olarak
hece ölçüsü ele alınırken 1940 sonrası şiir-
lerinde toplumcu bir anlayışla serbest şiire
yönelmiştir.
• Şiirlerinde çocuklar, memleket, Atatürk,
Millî Mücadele, yer alır.
• Çocuk ızdırapları şairi, çocuk dostu olarak
tanınır.
• Bağımsızlık Gülü, Sakarya Meydan Savaşı
ile ödül almıştır.
Eserleri:
Şiir: Bir Çocuk Bahçesinde, Kızamuk Ağıdı, Dünya-
nın Bütün Çiçekleri, Bağbozumu Sofrası, Sakarya
Meydan Savaşı, Haziran Defteri
HASAN HÜSEYİN KORKMAZGİL
• Toplumcu bir şair olarak Marksist bir ya-
pıya bürünmüştür.
• Şiirleriyle modern dönemde Pir Sultan Ab-
dal olmayı arzulamıştır.
Eserleri:
Şiir: Kızılkuğu, Ağlasın Ay Şafağı, Acıyı Bal Eyledik,
Bir Ak Güvercin Acılara Tutunmak, Işıklarla Oyna-
mayın, Koçero Vatan Şairi, Kavel,
Mizahi Hikâye: Bıyıklar Konuşuyor, Made in Tur-
key, Öhhöö
MELİH ÖZDAMAR – TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ
CAHİT IRGAT
• Cahit Saffet takma adını kullanmıştır.
• Son şiirlerinde öfkeli bir anlatıma sahip bir
şekilde hareket etmiştir.
• Romantik ve egzotik bir yapısı vardır.
Eserleri:
Şiir: Bu Şehrin Çocukları, Rüzgârlarım Konuşuyor,
Ortalık, Irgadın Türküsü
ENVER GÖKÇE
• Toplumcu bir yapıya sahiptir.
• Halk şiirinden, deyimlerden faydalanmış-
tır.
• Kavgacı, kendine özgü bir şiiri vardır.
Eserleri:
Şiir: Dost Dost İlle Kavga, Şiirler, Panzerler Üzeri-
mize Kalkar
METİN ELOĞLU
• İlk şiirlerinde toplumcu bir yapıya sahiptir
ve Garip etkisindedir.
• Sonraki şiirlerinde de İkinci Yeni etkisi gö-
rülür.
✓ Soyut, anormal bir dil kullanımı
vardır.
Eserleri: Sultan Palamut, Horozdan Korkan Oğlan,
Türkiye’nin Adresi, Ayşemayşe…
Mehmed Kemal, Şükran Kurdakul, Mehmet Başa-
ran, Ömer Faruk Toprak, Nevzat Üstün, Gülten
Akın, A.Kadir, Arif Damar bu dönemde yer alır.