Professional Documents
Culture Documents
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan Modyul 6:
Ang Kahalagahan ng
Moral na Pagpapasiya
Subject – Edukasyon sa Pagpapakatao 10 na Baitang
Ikalawang Markahan – Modyul 6: Ang Kahalagahan ng Moral na Pagpapasiya
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan Modyul
6: Ang Kahalagahan ng
Moral na Pagpapasiya
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating mag-
aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay
sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga kasanayang
itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng
mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung
sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-kanilang
tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng mag-
aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung kailangan niya
ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit sa bawat
pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan. May susi ng pagwawasto
upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat gawain at pagsusulit.
Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang magamit
pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang anumang bahagi
ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung sila
ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM na ito.
ii
Alamin Natin
Napagnilayan mo ba na ang bawat pangyayari sa iyong buhay ay bunga ng iyong
pagpapasiya? Tulad ng isang nagmamaneho ng sasakyan, siya ang may hawak ng
manibela at siya ang nagdadala kung saang direksiyon niya nais pumunta. Gayon din ang
tao, ang bawat kilos at pasiya na kaniyang gagawin ay may epekto sa kaniyang sarili at
kapuwa kung kaya’t kailangan na ito ay isagawa nang maingat gamit ang talino na ibinigay
ng Diyos.
Ang bawat kilos ng isang tao ay may dahilan, batayan, at pananagutan. Sa
anumang isasagawang pasiya, kinakailangang isaisip at timbangin ang mabuti at
masamang idudulot nito.
Handa ka na ba? Simulan na natin ang pagtuklas ng mga hakbang sa
pagsasagawa ng moral na pagpapasiya.
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na
kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
Subukin Natin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga aytem. Piliin ang titik ng tamang sagot
at isulat sa inyong sagutang papel.
1
A.Isaisip ang mga posibilidad C. Tingnan ang kalooban D.
B.Maghanap ng ibang kaalaman Mangalap ng patunay
5. Ano ang isa sa mga hakbang dito na maaari mong tanungin ang
iyong sarili kung bakit mo pinili ng plano na pinagnilayan mong
mabuti?
A. Tingnan ang kalooban C. Maghanap ng ibang kaalaman
B. Magsagawa ng pasiya D. Mangalap ng patunay
2
Aralin Natin
Lumipas ang isang linggo at dumating na ang araw na pinakahihintay nina Aling
Mareng at Julia. Mangiyak-ngiyak ang matanda habang isinusuot sa anak ang
medalya sa ibabaw ng entablado.
“Naku! Bagong selpon? Yehey! Salamat Nanay! May selpon na ako,” sigaw ng anak.
Simula noong gabing iyon, palagi nang nakatutok sa selpon si Julia. Kahit bakasyon,
malimit sila kung makapag-usap ng nanay niya. Palagi niya kasing ka-text si Gerald o
‘di kaya ay nagtatawagan sila.
“Alam mo bessy, magkikita kami ni Gerald bukas. Sa wakas makikilala ko na rin siya.
Siguro guwapo siya no, matangkad, maputi,” kwento ni Julia sa kaibigan niya.
Narinig ni Aling Mareng ang mga sinabi ni Julia kay Maja tungkol kay Gerald.
Tinawag niya ang anak at kinausap ito.
“Teka bessy tawag ako ni Nanay. Tatawag na lang ako sa’yo ulit. Bye! Nay, bakit po?”
tanong ni Julia sa ina.
3
“Ano yung narinig kong makikipagkita ka sa hindi mo kakilala? Ganun ka ba ka
kampante na mabuting tao ‘yan, e, sa selpon mo lang nakilala,” sabi ni Aling Mareng
sa anak.
“Kaya nga po magkikita kami nay upang magkakilala kaming dalawa. Hirap naman sa
inyo minsan na nga lang ako lumabas marami pa akong maririnig,” sabi ni Julia bago
padabog na pumasok sa kwarto niya.
Nagulat si Aling Mareng sa inasal ng anak. Dati-rati ay ni hindi ito magawa na sagutin
siya nang ganun. Nagtimpi na lang ang matanda at ipinagpatuloy ang pagluluto ng
kanilang hapunan.
Kinabukasan, pagka gising ni Aling Mareng ay wala na ang anak sa tabi niya. Inisip
niya na lang na umalis na siguro ‘yun at sana’y mag-iingat siya. Hindi man lang
nagpaalam si Julia sa ina niya.
Naglako si Aling Mareng malapit sa parke. Marami ang bumili sa kaniya at noong
papaalis na siya para umuwi ay nakita niya si Inday mula sa malayo. Kahit hindi niya
masyadong maaninag ang mukha ng anak, alam niyang umiiyak ito.
“Nak! Julia! Anong nangyari sa ‘yo ba’t ka umiiyak?” tanong ng matanda sa anak.
“Nay nawawala po si Gerald! Dala-dala niya po yung bag ko. Kanina nag-uusap lang
kami rito tapos biglang naiihi raw siya kaya umalis saglit,” sabi ng anak habang
umiiyak.
4
Mga Tanong:
1. Nagpapakita ba si Julia ng makataong kilos? Oo, o hindi? Bakit?
2. Sino-sino ang mga tauhan na nagpapakita ng makataong kilos? Sino naman
ang hindi nagpapakita ng makataong kilos? Ipaliwanag.
3. Anong yugto ng makataong kilos ang nasasalamin sa sitwasyon?
4. Bakit mahalagang gamitin ng tao nang tama ang isip at kilos-loob sa
pagsasagawa ng moral na pagpapasiya?
5. Bilang isang kabataan, makakatulong ba ito sa iyo, ang pagsasagawa ng
pagpapasiya gamit ang yugto ng makataong kilos? Ipaliwanag.
Ayon kay Sto. Tomas de Aquino nahahati sa dalawang kategorya ang 12 Yugto
ng Makataong Kilos ito ay ang isip at kilos loob. Kung daraan ka sa mga yugtong ito
tiyak na magiging mabuti ang kalabasan ng iyong isasagawang kilos.
Balikan natin ang nasabing kwento tungkol kay Julia. Bilang isang kabataan
nandoon yong pabigla-biglang pagpapasiya na walang proseso. Mas mainam na
unawain muna ang layunin ng ating aksyon ng wala tayong pagsisihan. Ano ang
ninanais mo na mangyari at kung ito ba ay nararapat na gawin. Sa pakikipagkita ni
Julia, ano ang kaniyang intensiyon at tingin ba niya ito ay makabubuti? Bago
magdesisyon si Julia dapat ay sinuri muna niya ang mga bagay gaya ng pagkilala ng
lubusan kay Gerald. Walang masama sa pagkikita kung ito ay dumaan sa mususing
pag-iisip gaya nang pinaalam mo sa iyong mga magulang para ng sa ganoon siya ay
mapayuhan o di kaya’y masamahan.
Sa pagpili ng praktikal na paraan huwag agad magtiwala sa tao na bago mo
lang nakita dahil hindi nasusukat sa kagandahan ng mukha ang kaniyang ugali. Pero
sa ugali ni Julia mas sinunod niya ang kaniyang damdamin hindi niya inalintana ang
payo ng magulang. Sa buhay ng tao kailangan din natin isaalang-alang ang mga
bagay-bagay bago natin gawin ang ating nais dahil kapag dumaan tayo sa tamang
proseso hindi tayo masasaktan bagkus magkakaroon ng positibong kahihinatnan.
Ngunit sa kaso ni Julia ang nangyari sa kaniya ay resulta sa katigasan ng ulo na
nauwi sa hindi mabuti. Kung iisipan natin, mapalad pa rin si Julia na kahit nakuha man
ang materyal na bagay sa kaniya hindi naman siya
sinaktan o inabuso. Sana ito ay magsilbing aral sa mga kabataan na tulad ni Julia
dahil ang nangyari kay Julia ay bunga ng kaniyang pinili.
Maaaring hindi tayo palaging may kamalayan sa mga yugtong ito o sa
pagkakasunod-sunod nito ngunit mahalaga na malaman ang bawat yugto upang
maging gabay sa bawat kilos sa araw-araw na buhay.
5
Ang mabuting pagpapasya ay isang proseso kung saan malinaw na nakikilala
o nakikita ng isang tao ang pagkakaiba-iba ng mga bagay-bagay. Sa anumang
isasagawang proseso ng pagpapasiya, mahalaga na mabigyan ito ng sapat na
panahon. Malaki ang maitutulong nito sapagkat mula rito ay mapagnilayan ang bawat
panig ng isasagawang pagpili.
6
3. Maghanap ng ibang kaalaman (Seek insight beyond your own). Hindi sa lahat ng
oras o pagkakataon ay alam mo ang mabuti. Kailangan mo pa ring maghanap ng mga
magagandang kaalaman na maaaring makapagbigay sa iyo ng inspirasyong
makagawa ng tamang pagpapasiya.
4. Tingnan ang kalooban (Turn inward). Ano ang sinasabi sa iyo ng iyong kalooban
tungkol sa sitwasyon? Ano ang sinasabi ng iyong konsensiya? Ano ang personal
mong nararamdaman ukol sa sitwasyon? Ang lahat ng katanungan ay kailangan
mong sagutin sapagkat sa anomang pasiya na iyong gagawin, kailangan na ikaw
ay magiging masaya.
7
Gawin Natin
Mula sa iyong binasa, ano ang konseptong naunawaan mo mula sa
babasahin? Isulat ito sa iyong sagutang papel gamit ang graphic organizer. na nasa
ibaba. Ipaliwanag ang bawat isa.
ISIP
1. Pagkaunawa sa Layunin
KILOS – LOOB
2. Nais ng Layunin
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
8
Sanayin Natin
Panuto:
1. Isipin ang mga maling pasiya na naisagawa sa sumusunod: pamilya,
kaibigan, pag-aaral, barangay at simbahan. Isulat ito sa unang hanay.
2. Isulat naman sa pangalawang hanay ang sitwasyon.
3. Isulat naman sa pangatlong hanay kung paano mo ito iwawasto.
4. Isulat ang iyong sagot sa iyong journal notebook.
2. Kaibigan
3. Pag-aaral
9
4. Barangay
5. Simbahan
Tandaan Natin
Suriin Natin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem. Piliin ang titik ng
tamang sagot. Isulat sa inyong journal notebook.
10
3. Bakit kailangang mabigyan ng sapat na panahon ang pagpapasiya ng tao?
A.Upang maging gabay sa buhay
B.Upang magsilbing paalaala sa mga gawain
C.Upang magkaroon ng sapat na pamantayan sa pipiliin D.Upang
mapagnilayan ang bawat panig ng isasagawang pagpili
Payabungin Natin
Panuto:
11
Mga Pasiyang Paano Ano ang Puna at payo ng
gagawin isasabalikat ang mangyayari magulang
pananagutan? kung hindi
magiging
mapanagutan sa
gagawing
pasiya?
Hal. Uumuwi Tumulong sa Babalik ka sa
nang maaga at gawaing bahay dating gawi na
mag-aral ng at maging maglakwatsa at
mabuti. mabuting bababa ang
halimbawa sa iyong mga
aking marka.
nakababatang
kapatid.
1.
2.
3.
Pagnilayan Natin
Panuto:
Balikang muli ang isang karanasan sa iyong buhay na labis mong
pinagsisihan dahil sa maling pagpapasiya. Isulat kung ano-ano ang iyong natutuhan
mula rito. Isulat ang sagot sa malinis na papel.
B .5
C .4
C .3
A .5
A .2 B .4 4.
D .3 3.
C .1 B .2 2.
C .1 1.
Subukin Natin Suriin Natin Answer
13
Sanggunian
• https://philnews.ph/2018/11/27/maikling-kwento-inday-bago-selpon
14
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education – Region XI Davao City Division
Telefax: 224-3274