Czym było człowieczeństwo w życiu wybranych przez Ciebie

bohaterów literackich. W swojej pracy odwołaj się do znajomości

lektury obowiązkowej i innego utworu literackiego.

Współcześnie ludzie raczej rzadko koncentrują się na tym, czym tak

naprawdę jest dla nich człowieczeństwo – są zbyt zajęci próbą zapewnienia
sobie bytu, pracą i licznymi obowiązkami, jakie narzuca na nich dotychczasowe
życie. Tymczasem na przestrzeni wieków wielu filozofów i artystów
zastanawiało się nad tym, co to właściwie znaczy – być człowiekiem?
Dochodzili oni do różnych wniosków, czasami niekoniecznie zgadzali się ze
sobą, a definicję człowieczeństwa zmieniały się wraz z rzeczywistością,
technologią czy nauką. Istota człowieczeństwa jest także tematem często
pojawiającym się w literaturze, a bohaterowie powieści poddawani bywają
próbom, których zadaniem jest sprawdzić ich reakcję i spróbować znaleźć
odpowiedź na pytanie, jak powinien zachować się w tym momencie człowiek i
skąd to zachowanie się tak naprawdę bierze. Nad człowieczeństwem
zastanawiali się więc na przykład Fiodor Dostojewski w “Zbrodni i karze”,
Charles Dickens w opowiadaniu “Opowieść wigilijna” a także Adam Mickiewicz
w drugiej części swojego dramatu “Dziady”.

Dostojewski w powieści “Zbrodnia i kara” stawia swojego bohatera –

Rodiona Raskolnikowa – w sytuacji granicznej, jaką jest morderstwo.
Raskolnikow odbiera życie dwóm osobom – lichwiarce Alonie Iwanowej i jej
siostrze Lizawiecie. Czyni to, aby poprawić swoją sytuację materialną oraz ze
względu na to, że uważa się za geniusza, jednostkę wybitną, a jako taka jest
ponad prawem i nie obowiązują go normalne zasady życia w społeczeństwie. Z
czasem jednak zaczyna odczuwać wyrzuty sumienia, tym bardziej, że do
wyznania swoich win namawia go jego sympatia, Sonia. Pod wpływem
cierpienia, jakie sprawia Raskolnikowowi ukryta zbrodnia oraz miłości Sonii,
zaczyna on żałować za grzechy i odczuwać chęć przyznania się do winy, a
następnie odbycia pokuty. Dostojewski zdaje się przekazywać czytelnikowi, że
właśnie ten żal za grzechy i cierpienie odczuwane przez Raskolnikowa są
elementem jego człowieczeństwa. Co prawda już zawsze będzie on zabójcą, ale
wyznanie winy i przyjęcie na siebie kary pozwoliły mu z zachować zdrowe
zmysły i pozostać człowiekiem. Jakaś część jego osobowości nie zgadzała się
na ten mord i wyrachowane udawanie, że nie był on złym uczynkiem. To
właśnie to – oraz miłość – uratowało bohatera powieści przed utraceniem
swojego człowieczeństwa.

O człowieczeństwie mówi także opowiadanie Charlesa Dickensa pod

tytułem “Opowieść wigilijna”. Główny bohater, Ebenezer Scrooge, traktuje
swoich pracowników i bliskich bez litości, w wyniku czego nawiedzają go trzy
duchy – przeszłych, teraźniejszych i przyszłych świąt Bożego Narodzenia. W
wyniku tych wizyt Scrooge widzi, do jakich tragedii doprowadzi jego
okrucieństwo i całkowicie zmienia swoje postępowanie. Człowieczeństwem w
tym przypadku staje się empatia i miłosierdzie wobec otaczających człowieka
osób oraz zrozumienie swoich błędów.

Z kolei Adam Mickiewicz w drugiej części dramatu “Dziady” zobrazował

różne aspekty człowieczeństwa za pomocą powracających z zaświatów
duchów. To, czego zabrakło im w byciu człowiekiem na ziemi, jest powodem,
dla którego nie mogą one osiągnąć zbawienia. Pojawiają się więc postaci
dzieci, które proszą o ziarnko gorczycy, ponieważ za życia nie zaznały żadnej
goryczy. Oznacza to, że według poety nieodłączną częścią życia i
człowieczeństwa jest cierpienie – bez niego ludzka egzystencja nie jest pełna.
Kolejnym powracającym duchem jest okrutny właściciel ziemski, który nie
zlitował się nad umierającą matką z maleńkim dzieckiem. To jasny sygnał, że
częścią człowieczeństwa jest także miłosierdzie i dobroć, jaką okazujemy
innym. Bez niego człowiek nie tylko nie może liczyć na zbawienie, ale także na
traktowanie jak prawdziwa istota ludzka. Ostatnim duchem, który objawia się
czytelnikowi, jest młoda dziewczyna, Zosia. Za życia igrała ona uczuciami
innych ludzi, przez co nie została wpuszczona do bram nieba. Mickiewicz w ten
sposób pokazuje, że człowiekiem jest ten, kto kocha innych prawdziwie i
szczerze. Takie uczucia są według niego także istotną częścią człowieczeństwa.
Poeta stworzył więc swoisty tryptyk ukazujący, co według niego oznacza być
człowiekiem. Jest to połączenie cech uniwersalnych, z którymi utożsamiać się
mogą także współcześni ludzie. 

Podane przykłady pokazują różne spojrzenia na człowieczeństwo, które

zostały zobrazowane w literaturze. Wnioskować z nich można, że istotą bycia
człowiekiem jest przede wszystkim stosunek do innych ludzi, okazywane im
uczucia i empatia. Może to być także odpowiedzialność za swoje czyny i próby
działania w taki sposób, by nie krzywdzić swoim zachowaniem innych.
Kacper Skrok kl. 7d