Dyfrakcja

Dyfrakcja to zjawisko polegające na zmianie kierunku rozchodzenia się fali wtedy gdy fala przechodzi
przez szczelinę lub napotka na swej drodze krawędź przeszkody.

Dyfrakcję obserwujemy, gdy fala pada na szczelinę lub trafia na swej drodze na przeszkodę o
rozmiarach porównywalnych z długością rozchodzącej się fali. Gdy szerokość szczeliny jest większa od
długości fali (λ), dyfrakcje obserwujemy jedynie na krawędzi szczeliny, a większa część fal przechodzi
bez zmiany kierunku. Gdy zwężamy szczelinę, efekt ugięcia staje się coraz wyraźniejszy. Gdy szczelina
jest znacznie węższa od długości fali, fala rozchodząca się jest bardzo słaba, gdyż przez szczelinę
przepływa niewiele energii.

Dyfrakcja jest to zjawisko ugięcia się fal podczas ich rozchodzenia się w niejednorodnym środowisku,
na przykład podczas napotkania przez fale przeszkody lub otworu.

Zjawisko to zachodzi zawsze, ale może być wyraźnie obserwowalne tylko dla przeszkód, których
rozmiary są porównywalnez długością uginającej się fali

interencja

Gdy w tym samym miejscu spotkają się fale z dwóch różnych źródeł, to nakładają się one na siebie i
powstaje fala będąca ich wypadkową. Ponieważ fale mogą mieć różne amplitudy i długości, więc ich
wypadkowa daje falę o skomplikowanym kształcie. Szczególnym przypadkiem nakładania się fal jest
interferencja, czyli nakładanie się fal o jednakowych długościach.

Jeśli dwie interferujące fale spotykają się w zgodnych fazach, to mówimy o interferencji
konstruktywnej. Wówczas w jednym miejscu następuje wzmocnienie, a w innym osłabienie lub
całkowity zanik drgań. Jeśli fazy obu fal są przeciwne, to mamy interferencję destruktywną, gdy fale
ulegają całkowitemu wygaszeniu.

Interferencja fal polega na nakładaniu się fal. Zgodnie z zasadą superpozycji, jeśli w pewnym ośrodku
rozchodzi się jednocześnie kilka fal wysłanych przez różne źródła, to wypadkowy ruch każdej cząstki
ośrodka jest złożeniem ruchów, które wykonywałaby ta cząstka podczas rozchodzenia się w tym
ośrodku każdej fali z osobna.

Jeśli w ośrodku rozchodzą się dwie fale sinusoidalne o tej samej częstotliwości, to w wyniku
interferencji powstaje fala o częstotliwości fal składowych i amplitudzie zależnej od różnicy faz.

Jeśli w danym punkcie fale spotykają się w zgodnych fazach, ulegają w tym punkcie wzmocnieniu.
Jeśli grzbiet jednej fali spotka się z doliną drugiej, nastąpi wygaszenie (maksymalne osłabienie) fal.

Dwie fale spójne ulegają wzmocnieniu w punktach, dla których różnica odległości od źródeł jest
całkowitą wielokrotnością długości fali: ∆x=nλ. Wygaszenie następuje w punktach, dla których różnica
odległości od źródeł jest nieparzystą wielokrotnością połowy długości fali: ∆x=(2n+1)λ/2.

Szczególnym przypadkiem interferencji jest fala stojąca. Fala taka powstaje na skutek interferencji
dwóch fal o tym samym okresie i amplitudzie, biegnących w przeciwne strony. Amplituda fali
wypadkowej zależy od położenia punktu ośrodka, a nie zależy od czasu. Punkty o amplitudzie równej
zeru nazywają się węzłami fali stojącej, a punkty o największej amplitudzie drgań – strzałkami fali
stojącej. Między sąsiednimi węzłami (lub strzałkami) jest zawsze odległość równa połowie długości
fali.

young

Analizę interferencji światła łatwo zrozumieć na przykładzie tzw. doświadczenia Younga. Schemat
tego doświadczenia przedstawia rysunek. Źródło światła oświetla dwie kolejne, wąskie szczeliny,
położone bardzo blisko siebie. Każdą ze szczelin możemy odtąd traktować jako osobne źródło
wysyłające światło o tej samej długości. Ponieważ odległości od źródła światła do obu szczelin są
jednakowe, więc do obu szczelin czoło fali dociera w tym samym czasie, czyli fale wychodzące z obu
szczelin są w tej samej fazie (są spójne) i interferują ze sobą. Na ekranie obserwujemy obraz jasnych i
ciemnych prążków interferencyjnych, ułożonych symetrycznie po obu stronach najjaśniejszego,
środkowego prążka. Prążki te nazywamy kolejno prążkami pierwszego, drugiego itd. rzędu. Natężenie
prążków wyższych rzędów jest zwykle mniejsze niż natężenie prążka zerowego.

Jeśli w danym punkcie fale spotykają się w zgodnych fazach, ulegają w tym punkcie wzmocnieniu.
Jeśli grzbiet jednej fali spotka się z doliną drugiej, nastąpi wygaszenie (maksymalne osłabienie) fal.