1

Hpaji Ningli Laika

(Ecclesiastes)
Ga Hpaw: Hpaji Ningli Laika hpe ka ai wa gaw, tinang a prat hta asak hkrung lam a yaw shada ai lam
hpe chye na hkawn hkrang la lu na matu, hkan tam ai lam hpe ka da wu ai. Hpaji Ningli Laika a shara law
law hta ginchyum da ai lam ni gaw Ga Shagawp Laika hte nhtan shai ai zawn san nga ai. Ga Shagawp
Laika gaw shani shagu na asak hkrung lam hta ta tut galaw gun hpai hkan nang hkan sa mai ai lam ni hpe
ka tawn da ai re. Hpaji Ningli Laika hta gaw, asak hkrung lam hta lachyum n pru kaman lila lam ni law
law nga ai ngu tsun da ai re. Rai tim Ga Shagawp Laika hte Hpaji Ningli Laika yan gaw shada ninghkap
hkat ai lam gaw n re. Karai Masa ningmu lam madung gaw langai sha re. Hpaji Ningli Laika a jahtum na
tsun mayu ai lam madung gaw, Karai Kasang n lawm yang shinggyim asak hkrung lam gaw myit mada
shara n nga ai sha kaman lila rai nna, Karai Kasang hte rau rai yang lachyum pru ai hte, nhpaw n-ya asak
hte hpring tsup ai lam tang madun da ai re.
Hpaji Ningli Laika gaw, Yuda ni a poi lamang kaba ni hta shawa masha ni a man hta laning mi
hta kalang hti ai lai ka buk 5 hta lawm ai laika re.
Laika buk Mying: Hebre chyum laika Ga Shaka Dingsa hta Hpaji Ningli Laika hpe Qoheleth ngu
shamying ai re. Heber ga qahal kawn hta la ai ga rai nna, ‘mahkawng da nna’ ngu ai lachyum pru ai re.
Lachyum gaw ‘shawa masha ni hpe mahkawng da nna hkaw tsun ai lam’ ngu ai re. Tara hkaw sara ngu
nna mung 6 lang (1:1-2, 12; 7:27; 12:8-10) tang madun da ai re. English chyum laika hta Qoheleth hpe
tara hkaw sara(preacher) (sh) sharin achyin ai wa (teacher) ngu ga byan da tim, English chyum laika hta
Ecclesiastes dat da ai lam gaw, Greek hku ka ai Ga Shaka Dingsa hta lang ai ekklesiastes hpe la kap nna
shamying da ai re. Jinghpaw hku Dr, Ola Henson gaw Hpaji Ningli Laika ngu, ga baw jaw da wu ai.
Laika Ka Ai Wa: Hpaji Ningli laika hta laika ka ai wa a amyitng hpe n ka bang da ai. Rai tim,
Shawlumon hkawham ka ai re ngu nna hpaji ninghkrin ni law malawng hkam la ma ai. (1) 1:1,12 hta
laika ka ai wa gaw Yerusalem mare hta nga ai Dawi hkawhkam a kasha re ngu ka da ai. (2)1:16 hta Karai
Kasang a masha ni hpe up hkang ai wa ngu nna ka da ai. (3) 12:9 hta Ga Shagawp laika ni hpe ka ai wa re
gu nna ka da ai. (4) 2:4-9 hta shi a mungdan gaw shi a hpaji hte sut su nga mai lam a majaw amying
gumhkawng ai lam hpe ka da ai. (5) 12:9-14 hta hpaji rawng ai wa ngu ka da ai. Lahta na lam manga hpe
mahta nna laika ka ai wa gaw, Shawlumon hkawhkam re ngu tsun lu ga ai. Yuda ni a htunghking ningli
hte seng ai labau lasang matsing ningting hkan mung, Hpaji Ningli Laika hpe Shawlumon hkawham ka ai
re ngu ka da ma ai. Kaga lam langai hta gaw, Hpaji Ningli Laika hta Shawlumon ka ai laika re ngu nna n
ka da ai lam gaw, dai laika hpe ka ai hta kaga masha ni mung lawm ai majaw rai na re ngu nna sawn la
ma ai. Rai tim, Hpaji Ningli Liaka hpe Shawlumon hkawhkam ka ai rai nna, kaga masha ni ka tawn da ai
lam n kau mi hpe mung ka mahkawng nna, tang madun da ai mungga re ngu ai hku sawn la ai ni mung
nga ma ai.
Laika Ka Ai Shaning: Shawlumon hkawham gaw Israela mungdan hpe 970B.C – 930 B.C laman hta up
hkang ai re majaw, Hpaji Ningli Laika ka ai aten gaw shi prat a hpang jahtum daw B.C 935 daram hta ka
ai re ngu chyum ninghkrin malawng maga hkam la ai.
Shingdu Labau: Israela amyu sha ni matsing sumhting da ai labau hta Shawlumon hkawhkam gaw asak
naw kaji ai aten ‘Shawlumon A Mahkawn Ga’ hpe ka da ai rai nna, asak ram daw kaba ai aten hta ‘Ga
Shagawp Laika’ hpe ka da wu ai. Hpaji Ningli Laika gaw asak kung daw shi a hpang jahtum na asak
hkrung lam daw hta ka da ai rai wu ai. Shawlumon hkawhkam a prat hta wenyi lam ni hkrat sum mat wa
nna, gawk ngu sum la nawku ai, tinang ra sharawng ai hku asak hkrung ai re. Rai tim, mungkan a pyaw
len lam hte sut gan lu su nga mai lam ni hku nna, tengman ai ngwi pyaw simsa lam n lu la lu ai lam hpe
chye na hkam sha wu ai. Dai majaw, Karai Kasang hte Karai mungga hta madung n dat ai sha tam la lu ai
 2

mungkan pyaw len lam hte sut gan ni gaw, asak hkrung lam a matu hpa akyu n jaw lu ai; hkrat sum lam
hpe sha hkam sha lu ai lam hpe Hpaji Ningli Laika hta shadum sharin da ai re. Shawlumon hkawhkam
gaw sut gan, ah na, arawng aya , hpaji, amying gumhkawng lam ni hte mungkan pyaw hpa lam hpe
hpring hpring tsup tsup hkam la lu lai wa tim, jahtum hta dai lam ni gaw hpa lachyum n pru ai kaman lila
sha re ai lam hpe chye na la lu wu ai. Dai majaw “ kaman lila, kaman lila… yawng mayawng kaman lila
hkrai rai nga ai” (1:2) ngu tsun ai re. Dai hpang tengman ai ngwi pyaw simsa lam hpe sawk tam let
jahtum e hpan madu hpe myit dum ai lam (12:1), Karai Kasang hpe hkrit hkungga ai lam hte hpaji byeng-
ya hpe manu shadan ai lam (12:13-14) ni hku nna sha lachyum pru ai asak hkrung lam mu tam let dai hpe
sakse hkam ai hku nna Hpaji Ningli Laika hpe ka ai lam rai nga ai.
Yaw Shada Ai Lam: Shawlumon hkawhkam hku nna Karai Kasang a man hta shut shai ai lam ni hte
myit malai lu ai lam ni hpe, shi prat rai n htum shi yang kaga masha ni (Grau nna asak naw kaji ai ni) shi
zawn shut shai ai lam n galaw hkrup na matu the, shut shai lam de n du na matu sakse hkam ai hku nna ka
da ai lam re. Shinggyim masha asak hkrung lam hta mungkan the seng nna mazing madu da lu na matu
yaw shada let asak hkrung ai lam gaw hpa lachyum n pru sha jahtum e htenza lam hpe hrum kadup na re
lam sharin da ai lam re. Asak naw ram ai ni hku nna pyaw hpa lam tam ra tim (10:9-10); dai hta grau
ahkyak ai lam gaw hpan madu hpe myit dum ai lam (12:1), Karai Kasang hpe hkrit hkungga ai lam the
hpaji byeng-ya hpe madu shadna ai lam (12:13-14) ni hku nna sha lachyum pru ai asak hkrung lam hpe
hkam sha lu na re ngu shadum sharin da ai re.
Ga Hkrang Masa (Outline)
Hpaji Ningli Laika gaw mahkyen lamang hkrang hkrak rai ka ai laika n re ai majaw, laika hti ni hpe myit
shuk shangun chye nga ai. Hpaji Ningli Laika buk hpe ka ai wa gaw, myit sawn la mai ai ginlam law law
hpe ningmu amyu myu hku tang madun da wu ai. Rai tim, Hpaji Ningli Laika hpe azin ayang hti ai ni
gaw jahtum e, laika ka sara wa a tang madun mayu ai lam ni hpe atsawm chye na la lu na re.
(1) Asak hkrung lam a kaman lila re ai lam ni (1:1-11).
1:1-11 Yawng Mayawng gaw kaman lila.
(2) Tinggyeng akyu tam ai asak hkrung lam a majaw hkam sha ra na kaman lila lam ni hpe tinang a
mahkrum madup hte shingdaw nna tang madun ai lam (1:12-2:26).
1:12-18 Hpaji Byeng-ya gaw kaman lila.
2:1-11 Ngwi ngawn ai gaw kaman lila.
2:12-26 Hpaji Byeng-ya hte angawk ai gaw kaman lila .
(3) Asak hkrung lam a mahkrum madup hte hkam la lu ai lam (3:1-11:6).
3:1-22 Yawng mayawng a matu aten ladaw nga ai.
4:1-12 Awng padang hte madu lu ai mung kaman lila.
4:13-16 Rawt jat wa ai mung kaman lila.
5:1-7 Karai Kasang hpe hkrit hkungga nga u.
5:8-6:12 Nga mu nga mai ai mung kaman lila.
7:1-8:17 Hpaji Byeng-ya.
9:1-12 Yawng mayawng gam maka.
9:13-10:20. 11:1-6 Hka hta lu sha jahkrat u.
(4) Karai hpe tam nna asak hkrung ra ai lam (11:7-12:14).
 3

11:7-12:8 Asak naw kaji yang Karai Kasang hpe adum nga u.
12:9-14 Karai Kasang hpe hkrit hkungga nna, tara hpe shatup nga u.
Ahkyak Ai Ga Lami Ni (Key Words)
(1) Kaman lila re ai lam 1:2
Shinggyim masha ni a asak hkrung lam gaw kaman lila sha re ai lam Hpaji Ningli Laika a laika
ka sara wa sawk sagawn la lu wu ai. Shinggyim masha hte du sat du myeng ngayawng danghta gaw
jahtum e si hkrung si htan hte jahtum na hkrai re. Tengman dinghpring ai wa gaw, shagrau sha a ai hkrum
na rai nna, n tara ai wa gaw jeyang ai hkrum na re ngu ai ningmu gaw daw kaba 8 hte 9 hkan san ai ga san
ni re. Hpaji Ningli Laika hta lawm ai lam law law gaw, ntsa lam hku yu yang jaw ai zawn n san timung
tengman lam lawm ai ga ni hkrai rai nga ai.
1:2 Kaman lila re.
1:2,14;2:1,11;3:19;4:4;5:10;6:2;7:6;8:10;9:9;11:8;12:8 Yawng mayawng gaw kaman lila re.
11:5 Karai Kasang a lam chye na na yak la ai lam.
2:14;3:19;7:2;9:3 Shinggyim masha gaw si ai baw amyu re.
2:23-24; 4:2-9:4;7:3-8:15 ntsa lam hta n jaw ai zawn san tim, tengman lam lawm ai chyum ga ni re lam.
(2) Sawk `sagawn yu ai lam 2:3
Hpaji Ningli Laika ka ai sara wa gaw, prat a yak hkak ai manghkang ni a kata hta lup nga ai hku
nna myit dik ai wa n re. Mahtai lu la na matu shakut sharang let sawk sagawn wu ai. Hpaji Ningli Laika
ka ai sara wa gaw, hkum tsup kup lu na matu hpaji tam ai, ngang gayut lam hta len ai, hki ba jam jau
hkam ai lam ni hpe amyu myu matut manoi shakut shaja sawk sagawn tim, yawng mayawng gaw kaman
lila re ai hp sha chye na la lu wu ai. Raitimung Hpaji Ningli Laika ka ai sara wa gaw, shinggyim masha a
prat a lachyum hpe matut sawk sagawn wu ai. La ma anhte langai hkrai a prat hta mung, lachyum n pru ai
zawn rrai mahtai tam n mu wa yang mung, Karai Kasang a mungga nhtoi the mahtai lu ai du hkra matut
sawk sagawn la mai nga ga ai.
2:3 Sawk sagawn ai lam. 2:20 Myit daw myit hten ai lam.
1:17; 2:1-3,4-11 Laika ka sara a sawk sagawn ai lam.
1:14;2:13;3:16; 4:1,4,7,15; 8:10,17; 9:13 Ngai mu se ai ngu laika ka sara wat sun ai lam.
7:23,27-29; 9:1 kaga sawk sagawn yu ai lam ni.
(3) Asak Hkrung Lam A Yaw Shada Ao Lam 12:13
Hpaji Ningli Laika a jahtum daw hta asak hkrung lam a yaw shada ai lam the seng ai mahtai hpe mu tam
wu ai. Asak hkrung lu ai lam ngu ai gaw Karai Kasang a shaman chyeju rai nna, Karai Kasang a matsun
maroi mungga the lam madun ai the maren asak hkrung yang chyu sha ngwi pyaw simsa lu ai hpe mu
mada chye na la wu ai. Asak hkrung lam hta Karai Kasang a hkyen lajang da ya ai lam I hpe hkap la chye
ra ai sha n-ga; hpawt ni the seng ai lam nig aw, n bung ai lam nib yin chye ai hpe mung chye na da ra ai.
Hpaji Ningli Laika ka ai sara wa gaw, asak kaba daw de du nga sai aten she asak hkrung lam a yaw shada
ai lam hpe sawk sagawn tam mu ai majaw, kaga mash ani shi zawn a rai na matu “Na a brang ram prat e,
na a Hpan Wa Ningsang hpe mung a dum nga u” ngu nna shadum sharin da wu ai.
12:13 Asak hkrung lam a yaw shada ai lam.
2:24;3:11-13;5:18-20; 8:15; 9:7-9 Karai Kasang jaw ai asak hta sakhkrung lu ai shaman chyeju.
12:11-13 Asak hkrung lam hpe Karai Kasang a mungga hte bau maka nga ai.
11:9-10; 12:1 Asak naw hkalung ram yang Karai Kasang hpe myit dum u.
 4

Karai Masa Munga

(1) Karai nlawm ai asak hkrung lam gaw lachyum n pru ai kaman lila re.
Mungkan ndai hta yawng mayawng gaw hkrit tsang ra ai lam, mayak mang hkang lam, myit shuk
shak lam, myit n-gut hpa lam ni hkrai re majaw, yawng mayawng gaw kaman lia, hkrai re. Nbung hpe
hkan shachyut ai lam zawn hpa lachyum n pru ai. Byin nga ai shingra maka hpe yu yang mung hpa
lachyum n pru ai zawn rai nga ai (1:1-11; 3:15; 6:10; 11:8; 12:8). Byin mabyin hta anhte myit dik ai
mahtai mung n mu lu nga ga ai. Shingyim masha myitmang ai lam mung jahtum e hpa lachyum n pru ai.
Anhte shinggyim myit hte hkan tam ai pyaw len lam mung, anhte hpe myit dik lam n jaw lu ai. Anhte a
sut gan hte awng dang lam ni mung kaman lila sha rai nga ai (1:8,12-18; 2:1-11; 4:7; 5:10). Asak hkrung
ai lam gaw n tara ai lam zawn rai nga ai. Kaja ai masha ni mung tsinyam hkam sha ra ai. N hkru n kaja ai
ni lu su nga ma ai. Anhte hpa mi galaw tim, gara hku mi asak hkrung tim akyu kaja pru na n re. Jan npu
hta asak hkrung ai lam gaw shim lum lam n nga, n tara ai lam ni hkrai hkam sha nga ra ai. (4:1-8; 5:13-
17; 6:2; 7:15; 8:9,10,14; 9:11-12; 10:5-7. Dai zawn byin ai lam gaw Karai Kasang n lawm ai asak hkrung
lam re ai majaw re. Karai Kasang hpe madung ndat ai asak hkrung lam gaw kaman lila re.
(2) Shinggyim masha gaw Karai Kasang a chyeju ra ahkyak ai.
Shawlumon hkawhkam a asak hkrung lam hta, jan a lahta kaw nga ai Karai Kasang hpe dap mada
ai shaloi she asak hkrung lam a lachyum hpe tam mu la lu ai re. Mungkan pyaw len lam hpe hkan
shachyut ai lam gaw n hru n shawp ai lam rai nna, lachyum n pru kaman lila re. Asak kaji ai (sh) ram ai
aten ngu ai gaw jahkring sha rai nna lai mat wa na re. Shinggyim masha yawng a asak hkrung lam gaw,
tau hkrau maram masam la lu na matu yak hkak ai lam ni hte hpring chyat nga ai rai nna, si hkrung si htan
hpe hkrum kadup ra na ni hkrai re ngu ai hpe chye ai Shawlumon hkawhkam gaw, Karai Kasang a yaw
shada ai lam hte Karai hkyen lajang ya ai lam hpe chye na lu ai shaloi she asak hkrung lam a lachyum,
manu, hkik hkam lam ni hpe chye na hkam sha lu wa wu ai. Dai majaw yawng gaw asak naw kaji ai aten
kawn hpan madu hpe myit dum let kam hpa manoi manat asak hkrung yang chyu sha, asak kaba wa ai
aten hta myit malai n lu ra ai sha, myit ngwi myit pyaw lam ni hpe hkam la lu na ga ai.

Sharin La Na Lam Ni (Lessons) :

(1) Masha shagu asak hkrung lam hta tengman ai ngwi pyaw simsa lam hpe tam nga ga ai. Mungkan hta n
hkru n shawp lam mang hkang, grau nna mara kata masha ni hkam sha ra ai tsinyam gaw dingyang nga
nga ai re. Dai rai nna, asak hkrung lam gaw n tara ai zawn san nna, anhte shinggyim masha ni hkrai
mahtai n mu tam lu ai lam re. Dai rai nna asak hkrung lam a lachyum manu, sari sadang, hkik hkam lam
ni hpe chye na lu na matu hpan madu kaw tut nawng kam hpa manoi manat sit shang ra ga ai. Shaloi she
myit ngwi myit pyaw lu ai mahtai lu la na ga ai.
(2) Anhte shinggyim masha ni a asak hkrung lam hta Karai Kasang n lawm yang tengman ai ngwi pyaw
simsa lam lu la na n re. Karai Kasang n lawm ai sha gaw, tengman ai myit ngwi myit pyaw myit sim myit
sa lam hpe aja gumhpraw, arawng aya, hpaji degree ni hte n lu la lu ai.
(3) Karai Kasang hpe tsawra let ap nawng daw jau ga ai ni pyi asak hrung lam hta hkrum kadup ai lam
yawng gaw lachyum rawng yang she rawng na. Hpang jahtum na tara jeyang ai shani, tengman
dinghpring ai ni gaw shagrau shatsaw la ai hkrum na rai nna, n tara ai hku asak hkrung ai ni gaw tara
jeyang ai hpe hkam sha ra na re.