.

SURING-BASA

ANG MATANDA AT ANG DAGAT

(nobela ni )
________________________________________________
Pamagat

I. Panimula:
Ang Luha ng Buwaya ay nobelang katha ng isang Pambansang Alagad ng Sining o
National Artist (sa kategoryang Literatura) ng Pilipinas na si Amado V. Hernandez. Ang
kwento ay umiikot sa pang-aapi ng isang mayamang pamilya sa mga maralitang
mamamayan ng isang bayan sa probinsya, at kung papaano nakaisa’t nagsama-sama
ang mga nasabing mahihirap upang lumaban at malutas ang kanilang mga problema.
Isinulat ni Hernandez ang Luha ng Buwaya habang siya’y nasa bilanguan (sa pagitan ng
taong 1951 hanggang 1956), at ito’y unang nalimbang noong 1962 ng Ateneo de
Manila University Press. Ang aklat ay may limampu’t talong kabanata at 334 na pahina.

May-akda:
Ang nobela ay kinakitaan ng pananaw Realismo. Masasabing ito'y nagtataglay ng
ganitong pananaw sapagkat ito ay nagpapakita ng katotohanang kinahaharap ng
marammg Pilipino. Makatotohanan ang paglalarawan o paglalahad ng mga pangyayari
na tila ba'y himutulay sa mga mambabasa upang ipag-ugnay ang agos ng kwento sa
realidad." Kahit sa usaping sibil, mi mga abugadong tutulong nang walang bayad tiniyak
ng hukom. "Maraming mabuti.ng tao sa propesyong ito." Sa wakas, isinagot ni Andres
na pagsisikapan nila at nagpapalipad-bangi.n na "gayunma'y hindi kami umaasang
papalaring makakuha ng kasinghusay ng mga abugado ng mga Grande.
Ang nasa itaas ay sipi mula sa nobela. Base sa sipi na ito, inyong makikita na ang
ganitong sitwasyon ay isa lamang sa mga karaniwang nangyayari sa totoong bllhay.
Ang mga taong hindi kayang kumuha ng isang abugado ay humihingi ng tulong mula sa
mga abugadong walang bayad ang pagtulong. Ito rin ay nagtataglay ng pananaw
Marxismo. Litaw na litaw kaagad sa simula pa tang ng nobela ang tunggalian sa pagitan
ng mayayaman at mahlhirap. Ipinakita rito na ang mga taong inapi ay nagkaisa upang
ipaglaban ang kanilang mga karapatan at sa lrnli ay nalaman nila na ang lupang
pagmamay-ari ng mga Grande ay hindi talaga sa kanila kung 'di ay kay Andres.
"Meronang mga taong lumipas," paalala ni Ba Lnte. "Bahag ng pambansang kalipunan,'
dugtong ni Blas. 'Ngunit dinurog ng mga nasa poder. Natakot ang mga matatakutn at
nagtaksil ang ilan. Ang sinipi sa itaas ay mula sa nobela. Base sa sipi na ito,
ipinahihiwatig sa mga mambabasa ang mga kabuktutan ng mga nasa poder. Sa
dalawang pananaw na inilahad, mas nangingibabaw ang pananaw Marxismo 'pagkat
ang kabuuan ng nobela ay tungkol sa pagrntunggali ng mayayaman at mahihirap
Uri ng panitikan:
NOBELA
Bansang
pinagmulan:_____________________________________________________________
__________
Layunin ng Akda:
Si Ka Amado ay tinaguriang Arna ng mga Manggagawa sapagkat Jubos na inialay n.iya
ang kanyang sariIi para. sa kapakanan ng mga mahihirap na kanyang ipinak.ipagla.ban
sa kanyang mga sulatin. Ang gan.itong layunin ay tinataglay ng nobela sa pamamagitan
ng mga tauhan, tulad ni Bandong at ang mga magsasaka't iskuwater na nagkaisa
upang makamit ang kalayaan na inaasam. Bakas sa nobela ang mga kaisipan o ideyang
nais ipahayag ng may-akda sa katauhan ni Bandong, na naging isang instrumento
upang ipagtanggol ang mga api.

II. Pagsusuring Pangnilalaman:

Tema o Paksa ng akda:
Ang tema ng nobela ay tumatalakay sa kasakiman ng mga Grande at ang pagkakaisa
ng mga magsasaka upang masugpo ito. Ang pamagat ng nobelang "Luha ng
Buwaya", na "crocodile tear" sa Ingles ay isang idyoma. Ito y nangangahulugang "isang
hindi totoo o hindi matapat na pagpapakita ng damdamin." Sa ating pakakahuJugan,
ang buwaya ang sumisirnbolo sa mga buktot na tao, at ito'y nasa katauhan ng mga
Grande. Makikita ang pagiging sak.im ng mga ito sa lupa, na naging rason t1pang ang
mga api ay )along maghirap. Maiuugnay ang pamagat sa kuwento sa ilang pangyayari.
Nang mamatay si Sepa ay nagpadala ng abuloy si Donya Leona upang ipakita na sila'y
nakikiramay sa sinapit ng asawa ni Hulyan. Kung bakit natuluyan si Sepa ay sapagkat
wala silang maipambili ng gamot, dahilan sa hindi pagpayag ni Donya Leona upang
kalahati tang muna ang kaltasin sa mga naani. Isa pang pangyayari ay kung saan
tuwing Linggo'y parating dumaclalo ng misa ang mi ari, pagkat naniniwala siyang "ang
pag:iging 'mabuting Kristiyano' ay ganap na pumapahid sa ibang mga kapintasan o
kasiraan, at para din naming sukat ng magsimba, minsan sanlinggo upang ang isa'y
maging mabuting Kristiyano. Sa katauhan ni Bandong, siya ang naging tagapayo ng
unyon ng mga magsasaka at ang utak sa Likod ng pagtatayo ng kooperatiba ng mga
iskuwater. Hayag sa kuwento ang pagkakaisa ng mga tauhan tungo sa pagbabagong
inaasam, at dahil dito'y nagawa nilang kalabanin at mapagtagumpayan ang mga
malalaking tao.

Mga Tauhan sa Akda:

I) MESTRO BANDONG CRUZ,-isang gurong itinalagang pansamantalang prinsipal sa

isang paaralan sa SampiJong.

ANDRES-, ang Lider ng kooperatiba ng mga iskuwater sa industriyang pantahanan.

Siya ang natatanging tagapagmana ng mga lupang inangkin ng mga Grande.- Dating

isang porman si Andres sa isang samahan ng konstruksiyon nang sila'y nasa Maynila

pa.

PILIPINAS O "PINA",- ang pinakamagandang dalaga sa baryong parehong iniibig nma

Bandong at Dislaw at anak nina Mang Pablo at A Ling Sabel.

DISLAW,- katiwala ng mga Grande at badigard ni Don Severo. Siya rin ang ingat-

yaman ng samahan ng mga magulang at guro. May sabihang walang patibay ni Ba

lnte na anak siya umano sa pagkabinata ni Pare Pascual sa isang utusan rti Kapitan
Melchor.

DONYA LEONA GRANDE,- ang anak ni Kapitan Melchor na namamahala sa maJaking

lupain sa Sampilong. Siya ang asawa ni Don Severo na mukha naming bata kaysa

gulang niyang apatnapu't siyam.

DO SEVERO ORA DE O "BERO G'', ang asawa ni Donya Leona na mukhang matanda

kaysa kanyang Limampu't dalawang taong gulang.

Tagpuan / Panahon: Sampilong

Sa bayang ito, sa isang probinsya sa kalagitnaang Luson, halos naganap ang mga
pangyayari sa nobela. May nagsasabing ang "Sampilong" ay nagmula sa pinaikling
pangalan ni San Teofila.
Meron din namang nagsasabi na ·ito'y mula sa "sampal o tampal sa ilong" ng isang
dalagang taga baryo sa kurang banyaga.

Pagupitan ni Tinoy
Sa lugar na ito unang nadaan si Bandong nang siya'y dumating. Dito rin tumatambay
ang mga magsasaka habang nagpapahjnga.

Ang Kabukiran ng Sampilong

Dito idinaos ang paggapas ng mga ani, at ito ang dahilan ng pagtutunggali ng ..

Bahay na bato ng mga Grande

Dito nakatira ang mga Grande pat.i na rin ang mga magsasakang naglilingkod sa kanila,
ngunit h.indi tumatanggap si Donya Leona ng mga iskwater sa kanilang lupa. Dito din
idinaos ang handaan para sa pagdating nina N inet at Jun.

Tahanan ni ana Oris

Dito kasaJukuyang naninirahan si Bandong at ang kanyang tiya na si Nana
Oris.

● Bahay-Paaralan sa Sampilong
Dito nagtatrabaho si Bandong hi.lang isang guro at siya'y lurnalagi dito kahit 'di pa
pasukan. Ito ay natupok nang gamiting himpilan ng mga Hapones na muUng naipatayo
pagkatapos ng digmaan.
● Tahanan ni Mang Pablo
Dito kaLirnitang burnibisita si Bandong upang makita si Pina.
● Tahanan ni Hulyan
Dito ibinuml ang bangkay ni Sepa, at dahil sa kanyang pagkamatay ay nabli.lo ang
unyon ng mga magsasaka.
● Bagong Nayon
Dati itong tambakan na kung saan naninirahan si Andres at ang ibang mga iskuwater.
lto'y nagbago dahil kanila itong inayos at pinaganda para sa pagtatayo ng "cottage
industry".
● Baguio
Dito nagtungo ang anim na magkakaibigan, Jun, Ninet, Pil, Bining, Marybee, at Dan,
upang magbakasyon, na ang kari.ktan ng Jungsod ay halos pangkaraniwan na dahilan
sa mal.i.mit nila itong tunguhin.
● Maynila
Dito nagmula sina Andres at Sedes bago sumiklab ang digmaan. Sa kabisera ring ito
nagtungo sila Bandong, Pina, Dinong, Andres, at Sedes upang humingi ng tulong sa
isang abugadong kakilala n.i Bandong noong siya y nag-aaral pa Lamang
Balangkas ng mga Pangyayari:
A. Simula
Ang mga magsasaka ay labis na di.nadaya ng mga Grande at ang mga iskuwater
nama'y kung ituring ay parnng basura sa tambakan.
B. Gitna
Namulat ang kanilang mga isipan, lrung kaya't bumuo ng unyon ang mga magsasaka,
at kanilang nilinis at binigyan ng bagong mukha ang tambakan, na kalauna'y naging
'Bagong Bayan', at kanilang itinayo ang kooperatiba. Dahil dito'y kinalaban sila ng mga
Grande. Iba't ibang pamamaraan ang ginawa ng mi ari upang manibli ang kabuktutan.
C. Wakas
Naisiwalat na sa lahat ang katotohanang naikubli ng matagal na panahon, at ang mga
api dati 'y nagsibangon, habang ang mga nang-alipusta 'y nalugmok.

Kulturang nasalamin sa Akda:

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
III.Pagsusuring Pangkaisipan
Mga Kaisipan / Ideang Taglay ng Akda:
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Estilo ng Pagkakasulat ng Akda:
Ang takbo ng kuwento ay nasa anyong tradisyunal. Agad kong napuna ang gayong
istilo dah-il sa unang kabanata pa lamang ay ipinaalam at tinalakay ang kasaysayan ng
pinakatagpan sa kuwento sa mga mambabasa, ang SampiJong, kung saan magaganap
halos ang mga pangyayari.
Sunod ay ipinakilala ng may-akda ang mga tauhan bago ipahiwatig kung ano ang
magiging katungkulan nito sa kuwento. May pagkakataon din kung saan ang mga
pangtulong na tauhan ay ipinakilala sa pamamagitan ng kilos at gawa ng mga jto, o
kaya naman ay sa pagpapakilala ng ibang tauhan sa kanila. Ang takbo ng mga
pangyayari ay suwabeng nmpahayag kahit na mayroong mga pangyayaring lumilihis.
Mababatid ding may mga pagbabalik-tanaw sa mga pangyayad sa nobela.
IV. Buod
Dumating si Bandong sa Sampilong upang humaliLi kay Mestro Putin bilang isang

pansamantalang punungguro. Naganap na ang paggapas ng mga bukirin at nang ito'y

matapos ay naging mahigpit kaysa dati si Donya Leona sa paniningil ng utang. Ito'y

ang dahilan kung bakit karamihan sa mga kasama ay dumaraing. Isa rito si HuJyan na

nakiusap na kalahati muna ang ibawas sa kanyang ani 'pagkat may sakit ang kanyang

asawa, ngunit ito'y hindi pinahintulutan ng donya. Dumating sina Ninet at Jun siya'y

nakulong, ngunit siya'y pinalaya kalaunan.

Dumalaw sina Andres at Sedes, kasama si Ato upang ipasok sa unang baiting ang

sampung gulang na anak. Siya y tinanggap ni Bandong at ipinangakong siya ang

bahala sa gastos. Iminungkahi rin ni Bandong na kanilang ayusin ang Lugar na

tinitirhan upang pagtayuan ng industriyang pambahay na makapagtitighaw sa

kalagayan ng mga iskuwater. Ito naman ay sinang-ayunan ni Andres. Pagkalipas ng

ilang araw pagkatapos ng anihan ay pumanaw si Sepa. Ang lahat ng tagabaryo ay

dumalo upang makirarnay. Nagkuwento si bainte sa kanila tungkol sa mga buwayang

nasa bayan ni.la. Ito ang dahilan upang mamulat ang kanilang mga isipan at ang

kaisahan ang naisip nilang solusyon.

Lumuwas ng Maynila sina Bandong at Andres, kasama sila Pina, Sedes, at Dinong.

Ang lakad rula'y may kinalaman sa kooperatiba ng mga industriyang pambahay. Sila'y
nagtungo ng Social Welfare Administration upang makapangalap ng ulat ukol sa

industriyang susunguin.

Nang maitatag ang kooperatiba ay lumabas ang isang lumang dokumento, na

nakasaad dito na kasama sa lupang pagmamay-ari ng mga Grande ang dating

talahibang kinatatayuan ng Bagong Nayon. Nagsampa ang mga Grande laban sa mga

iskuwater. Nagsanib ang unyon ng mga magsasaka at ang kooperatiba sapagkat iisa

lamang ang kanilang ipinaglalaban. Sa tulong din ni Bandong ay nakahanap ng

abugadong makatutulong sa kanila upang ipaglaba.n ang hustisyang ipinagkait.

Kumalat sa buong nayon na namatay si Mestro Putin at naganap sa Jibing ni Mestro

Putin ang pagkikita run.a Ba lnte al Andres. Dah:iJ sa pagtatagpo ay naisiwalat ang

nakaraan na nagpapatunay na si Andres ang eredero ng mga lupain ng nasirang

Kabisang Resong. Magbubukas na ang mga klase nang dumating ang papal.it kay

Bandong upang humal.ili sa pagiging pennanenteng prinsipal, dahil sa mga isyung

nasasangkot siya. Nagkaroon ng isang pagtatalo tungkol sa pagpapagawa ng bakod

sa paligid ng paaralan, na nagresulta upang mamilipit ang dibdib ni Mang Pablo't

isugod siya ng ospital. Nang umagang biglang pumanhik si Dislaw nang si Pina'y nag-

iisa ay pinagtangkaan siyang galhasain. Ngunit, dumating si Bandong at siya'y

iniligtas. Dahil sa nangyari ay pinaluwas ni Donya Leona si Dislaw sa Maynila. llang

mga gabi ang nagdaan, may malaking trak na pumapasok ng kamalig upang palihim

na inilalabas ang mga palay at bigas, at ito'y tutungo ng kabisera upang ibenta sa
lntsik. Isang araw na lang nang mabal.itaan na nasusunog ang kamalig ng mga

Grande. Ito ang ginamit na dahilan ng mi ari upang :ibunton ang sisi sa mga

magsasaka at iskuwater. Ang mayordomang si lska ay isiniwalat ang katotohanan kay

Sedes dahil sa siya'y nagalit kay Kosme, ang mismong inutusan ng mi ari na sunugin

ang karnal.ig, nang isinama niya si Cely kaysa sa kanya sa

Maynila. Ito naman ay ipinagbigay-alam nila kay Bandong. Natamo nila ang

pagpapaJaya ng mga kasamah.an, sa kawalan ng sakdal ni katibayan, pagkatapos

silang ikulong. Kasabay rin ang paghabol ni Andres sa hukuman sa lupang dapat sa

kanya na kinamkam ng mga Grande. Sila ang nagwagi sa kaso dahilan sa

pagkaikabilad ng katotohanan. Samantala, nagharap si Bandong ng pagbibitiw sa

pagka-guro at nanumbalik sa pagsasaka. gunit ito'y hindi ibig ng tadhana dahil

tiniyak ng superintendente na siya ang ilalagay na iisipan sa SampiJong sapagkat

aalisin doon at ilil.ipat sa ibang probinsiya si Danyos dahil sa 'di makasundo ng mga

guro at magulang. Sa huli'y hiningi ni ana Oris ang kamay ni Pina para kay Bandong,

na sinagot naman niMang Pablo na nasa dalawa na ang desisyon.

V. Teoryang Pampanitikan
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
EASTERN BACOOR NATIONAL HIGH SCHOOL
 SURING-BASA:
(nobela ni )
PERFORMANCE TASK# 5

Ipinasa ni:
KYDEN SCHEROVEE F. GUECO
G10 BANZON

Ipinasa kay:
ROCELI P. JACOSALEM
Guro sa Filipino 10
February 3, 2023
EBNHS
S.Y. 2022-2023