คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 0

m.3
เอกสารประกอบการเรียน
่ ฟังก ์ชันกําลังสอง
เรือง

ม.3/.....

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 1

เอกสารประกอบการเรียน
กราฟของฟงกชันกำลังสอง
กราฟของฟงกชันกำลังสอง เปนกราฟที่มีลักษณะเปนเสนโคงที่ เรียกวา พาราโบลา ซึ่งบทเรียนนี้จะศึกษา
เกี่ยวกับ สมการของพาราโบลา
1. สมการของพาราโบลา
บทนิยาม พาราโบลา (Parabola) เปนชื่อเรียกวา กราฟของสมการ y = ax 2 + bx + c
เมื่อ x เปนตัวแปรที่เปนจำนวนจริง a, b และ c เปนคาคงตัว โดยที่ a ≠ 0
และเรียกสมการดังกลาววา สมการพาราโบลา (Parabola Equation)

หมายเหตุ สมการของพาราโบลา y = ax 2 + bx + c คาของ a ≠ 0 เพราะ ถา a = 0

จะไดรูปสมการเปน y = bx + c ซึ่งเปนสมการของเสนตรง

ลักษณะของกราฟพาราโบลา
จากสมการพาราโบลา y = ax 2 + bx + c เมื่อ a ≠ 0 จะมีลักษณะเปนรูปพาราโบลาหงายหรือ
พาราโบลาคว่ำ ขึ้นอยูกับคาของ a ซึ่งพิจารณาได 2 กรณี ดังนี้

ขั้นตอนการเขียนกราฟของพาราโบลา
1. สรางตารางแสดงคาของ x และ y ที่สอดคลองกับสมการอยางนอยประมาณ 5 ถึง 7 คา และเพื่อใหได
b
กราฟที่สมบูรณ ควรหาคากึ่งกลางของ x จากสมการ y = ax 2 + bx + c จะไดคากึ่งกลางของ x =−
2a
(ซึ่งเปนแกนสมมาตร) เมื่อหาคากึ่งกลางของ x ไดแลว ควรกำหนดคา x ที่มากกวาและนอยกวาคากึ่งกลางนั้น
อยางละประมาณ 3 คา
2. กำหนดคูอันดับ (x,y) จากคา x และ y ในตาราง
3. ลากเสนโคงผานจุดเหลานั้น จะไดกราฟของพาราโบลาตามตองการ

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 2

2. พาราโบลาที่กำหนดดวยสมการ y = ax 2

ตัวอยาง
1. จงเขียนกราฟของสมการตอไปนี้ ลงบนแกนคูเดียวกัน

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 3

จากกราฟขางตน จงตอบคำถามตอไปนี้
ลักษณะ คาของ y สมการแกน จุดตัด
สมการ จุดสูงสุด จุดต่ำสุด
ของกราฟ สูงสุด ต่ำสุด สมมาตร แกน x
y = 2x 2
y = −4x 2
1
y = x2
2
1
y =− x2
3

จากสมการของกราฟทั้งสี่ คาของ a มีผลอยางไรตอกราฟ .....................................................................................

....................................................................................................................................................................................

2. จงเติมขอความตอไปนี้ ลงในชองวาง
(1) แกนสมมาตรของกราฟ y = −100x 2 คือ
1 2
(2) จุดสูงสุดของกราฟ y =− x คือ
100
(3) จากสมการ y = 10x 2 คาของ x = ……………………………………………….……………….... ทำให y มีคาต่ำสุด
(4) จากสมการ y = −7x 2 คาของ x = ……………………………………………….……………….... ทำให y มีคาสูงสุด
(5) ถา (a, 27) เปนจุดที่อยูบนกราฟ y = 9x 2 แลว คาของ a คือ
1
(6) ถา (2, b) เปนจุดที่อยูบนกราฟ y = − x 2 แลว คาของ b คือ
2
(7) ผลตางของคาต่ำสุดของกราฟ y = 5x 2 กับคาสูงสุดของกราฟ y = −5x 2 คือ
.......................................................................................................................................................................

สรุปไดวา
1. เมื่อ a > 0 กราฟของฟงกชันเปนพาราโบลาหงายและมีจุดต่ำสุด
เมื่อ a < 0 กราฟของฟงกชันเปนพาราโบลาคว่ำและมีจุดสูงสุด
2. ถาคา a ลดลง กราฟของฟงกชันของขยายเพิ่มมากขึ้น
3. แกนสมมาตรของกราฟของฟงกชันจะผานจุดต่ำสุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของฟงกชัน
4. กราฟของฟงกชันมีจุดตัดแกน x เทากับ 1 จุด หรือ 2 จุด หรือไมมีเลยก็ได แตมีจุดตัดแกน y เพียง 1 จุด

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 4

3. พาราโบลาที่กำหนดดวยสมการ y = ax 2 + k
เมื่อ a > 0

เมื่อ a < 0

ตัวอยาง
1. จงเขียนกราฟของสมการตอไปนี้ ลงบนแกนคูเดียวกัน

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 5
Y

จากกราฟขางตน จงตอบคำถามตอไปนี้
ลักษณะ คาของ y สมการแกน จุดตัด
สมการ จุดสูงสุด จุดต่ำสุด
ของกราฟ สูงสุด ต่ำสุด สมมาตร แกน x
y = 2x 2 + 1
y = −4x 2 − 2
1
y = x 2 −3
2
1 1
y =− x2 +
3 2

จากสมการของกราฟทั้งสี่ คาของ a มีผลอยางไรตอกราฟ .....................................................................................

2. จากรูปเปนกราฟของสมการพาราโบลา (1) – (4) ที่กำหนดใหตอไปนี้ จงเขียนเลขตามที่กำหนดใหตรงกับกราฟ

1
1. y = − x 2 + 3
3
1 2
2. y = x − 4
2
3. y = 2x 2 − 4
4. y = −x 2 + 3

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

 คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า 76

5. จากรูป เปนกราฟของพาราโบลาที่มีจุดยอดที่ (0, −4) และตัดแกน x ที่จุด (−1,0) และ (1,0)

จงหาสมการของกราฟดังกลาว

4. พาราโบลาที่กำหนดดวยสมการ y = a( x − h )2

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

ศื้
คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า •
•87

ตัวอยาง
จงเขียนกราฟชองสมการตอไปนี้ ลงบนแกนคูเดียวกัน
(1) y = −( x + 3)2 (2) y = −2( x − 2)2
(3) y = 4( x + 1)2 1
(4) y = − ( x − 3)2
2

(1) y = −( x + 3)2

(2) y = −2( x − 2)2

(3) y = 4( x + 1)2

1
(4) y = − ( x − 3)2
2

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า•89

จากกราฟขางตน จงตอบคำถามตอไปนี้
สมการ ลักษณะ จุดสูงสุด จุดต่ำสุด คาของ y สมการแกน จุดตัด
ของกราฟ สูงสุด ต่ำสุด สมมาตร แกน x
(1) y = −(x + 3)2
(2) y = −2( x − 2)2
(3) y = 4( x + 1)2
1
(4) y = − ( x − 3)2
2

2. จงตอบคำถามตอไปนี้

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า แ
109

5. พาราโบลาที่กำหนดดวยสมการ y = a( x − h )2 + k

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 1110
หน้า •

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 หน้า •
1311

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

คณิตศาสตร์มัธยมศึกษาปีที่ 3 ฒื้
หน้า 12
14

สรุปลักษณะของกราฟพาราโบลา

จัดทำโดย นางสาวจันทนา กิ่งพุฒิ ครูกลุมสาระคณิตศาสตร โรงเรียนบางปะอิน “ราชานุเคราะห ๑”

13
14
15
1G
 แบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายบท
โครงการจัดการเรียนการสอนสาหรับนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษทางด้านคณิ ตศาสตร์ และ วิทยาศาสตร์ 17

โดยความร่วมมือจากนักวิชาการจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ บริษทั บางกอกซอฟแวร์ จากัด

ระดับ มัธยมศึกษาตอนต้น วิชา คณิ ตศาสตร์ เรื่อง พาราโบลา คะแนนเต็ม 25 คะแนน

บทที่ 14 พาราโบลา

1. พาราโบลาที่มีจดุ ยอดโค้ งที่ (0, -4) และตัดแกน x ที่จดุ (-1, 0) และ (1, 0) ตามรูปมีสมการตรงกับข้ อใด

1. y = 4x2 – 4
2. y = 4x2 + 4 _
-

3. y = 2x2 – 4
4. y = 2x2 + 4

2. มีข้อสังเกตได้ อย่างไรว่าสมการ ax2 + bx + c จะเกิดค่าสูงสุด ถ้ า a, b, c เป็ นจานวนจริ ง

1. a > 0 2. a < 0 3. b2 – 4ac > 0 4. b2 – 4ac = 0

3. กราฟของสมการ y = 1 – x2 มีลกั ษณะใกล้ เคียงรูปกราฟข้ อใดมากที่สดุ

1. 2.

3. 4.

4. ค่า y จากสมการ y = 2x – 4 – x2 ให้ อยู่ในรูป y = a(x - h)2 + b ได้ เท่ากับ

ข้ อใด
1. ค่าต่าที่สดุ -1 2. ค่าต่าที่สดุ 4 3. ค่าสูงที่สดุ 4 4. ค่าสูงที่สดุ -1
 แบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายบท
โครงการจัดการเรียนการสอนสาหรับนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษทางด้านคณิ ตศาสตร์ และ วิทยาศาสตร์ 18

โดยความร่วมมือจากนักวิชาการจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ บริษทั บางกอกซอฟแวร์ จากัด

ระดับ มัธยมศึกษาตอนต้น วิชา คณิ ตศาสตร์ เรื่อง พาราโบลา คะแนนเต็ม 25 คะแนน

5. เปลีย่ นสมการ y = 2x -4 – x2 ให้ อยู่ในรูป y = a(x - h)2 + b ได้ เท่ากับข้ อใด

1. y = -(x - 1)2 + 3 2. y = -(x + 1)2 - 3 3. y = -(x + 1)2 + 3 4. y = -(x - 1)2 - 3

6. ให้ a, b เป็ นจานวนจริ งบวก และ a2 + b2 ≥ 2ab แล้ ว (a + b)2 น้ อยที่สดุ เท่ากับข้ อใด
1. 5ab 2. 4ab 3. 3ab 4. 2ab

7. กราฟของสมการ y = 12x – 3x2 – 15 มีจดุ สูงสุดหรื อต่าสุด คือจุดใด

1. จุดต่าสุด (2, -3) 2. จุดต่าสุด (2, -1) 3. จุดสูงสุด (2, -3) 4. จุดสูงสุด (2, -1)

8, กราฟของ y = 2x2 + 4x – 5 มีเส้ นตรงใดเป็ นแกนสมมาตร

1. x = -2 2. x = -1 3. x = 1 4. x = 2
9, กราฟของสมการในข้ อใดต่อไปนี ้ที่มีจดุ (-1, 5) เป็ นจุดยอดสูงสุด
1. y = x2 - 2x + 2 2. y = -x2 - 2x + 4 3. y = -x2 + 2x + 8 4. y = x2 + 2x + 6

10, พาราโบลาตามรูปน่าจะเขียนได้ จากสมการในข้ อใด

1. y = x2 – 4x - 4
2. y = x2 – 4x + 2
3. y = x2 – 4x +4
4. y = x2 – 4 + 6

11. จากรูปเป็ นกราฟของ y = 2x2 มีสว่ นที่แรเงาเป็ นรูปสีเ่ หลีย่ มมุมฉาก โดยที่ AB = CD = EF = a
จงหา DE

1. 8 a2
2. 10 a2
3. 15 a2
4. 18 a2

12. พาราโบลารูปหนึง่ มีสมการเป็ น y = c – 2x –x2 มีค่าสูงสุดเท่ากับ -2 จะมีจดุ ตัดแกน y คือจุดใด

1. (0, -1) 2. (0, -2) 3. (0, -3) 4. (0, -4)
 แบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายบท
โครงการจัดการเรียนการสอนสาหรับนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษทางด้านคณิ ตศาสตร์ และ วิทยาศาสตร์ 19

โดยความร่วมมือจากนักวิชาการจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ บริษทั บางกอกซอฟแวร์ จากัด

ระดับ มัธยมศึกษาตอนต้น วิชา คณิ ตศาสตร์ เรื่อง พาราโบลา คะแนนเต็ม 25 คะแนน

13. จากสมการ -8 – 6x – x2 – y = 0 จงพิจารณาข้ อใดต่อไปนี ้ผิด

1. f(x) เป็ นบวกเมื่อ -4 < x < -2 2. f(x) เป็ นลบเมื่อ x < -4 < หรื อ x > -2
3. f(x) เป็ น 0 เมื่อ x = -4, -2 4. f(x) ให้ ค่าสูงสุด = 17

14. ข้ อใดเป็ นกราฟพาราโบลา

1. x2 + y2 + 2x – 4y – 5 = 0 2. x2 – 2x + 5 – 3y = 0
3. 3x – 4y = 5 4. x y = 7
3 4

15. สามเหลีย่ มรูปหนึง่ มีฐานยาว 2x + 4 สูง 10 – x จะมีพื ้นที่มากที่สดุ กี่ตารางหน่วย

1. 30 2. 36 3. 40
4. 42 5. 48

16. ต้ องการล้ อมรัว้ รอบที่ดินสีเ่ หลีย่ มผืนผ้ า โดยด้ านหนึง่ ติดกับแม่น ้า โดยมีลวดยาว 100 เมตร จงหาว่า
จะต้ องล้ อมรัว้ เพียงสามด้ านให้ มีด้านกว้ างยาวเท่าใด จึงจะได้ พื ้นที่มากที่สดุ
1. 12.5 เมตร 2. 20 เมตร 3. 25 เมตร 4. 50 เมตร

17. ต้ องการล้ อมรัว้ รอบที่ดินสีเ่ หลีย่ มผืนผ้ า และด้ านหนึง่ ติดถนน โดยที่ด้านติดถนนจะไม่ล้อมรัว้ ซึง่ มีลวด
หนามยาว 50 เมตร จงหาว่าจะต้ องให้ ด้านกว้ างยาวเท่าไร จึงจะได้ พื ้นที่มากที่สดุ
1. 12 เมตร 2. 12.5 เมตร 3. 15 เมตร 4. 15.5 เมตร

18. สีเ่ หลีย่ มผืนผ้ ารูปหนึง่ มีความยาว x + 30 เมตร กว้ าง 20 – x เมตร จงหาว่าด้ านที่สั ้นที่สดุ ต้ องยาว
เท่าใด จึงจะทาให้ สเี่ หลีย่ มรูปนี ้มีพื ้นที่มากที่สดุ
1. 15 เมตร 2. 20 เมตร 3. 25 เมตร 4. 30 เมตร

19. เรื อลาหนึง่ จอดทอดสมออยู่ที่จดุ ยอดของกราฟพาราโบลา y = (x + 2)2 + 5 ถ้ ากราฟเคลือ่ นที่ไปตาม

เรื อ โดยที่เรื อแล่นไปทางทิศตะวันออกเป็ นระยะ 10 ไมล์ทะเลแล้ ว แล่นลงไปทางทิศใต้ อีก 6 ไมล์ทะเล จึงจอด
ทอดสมออีกครัง้ หนึง่ จงหาสมการพาราโบลาใหม่
1. y = (x - 8)2 -1 2. y = (x - 10)2 + 6
3. y = (x + 8)2 -11 4. y = (x - 12)2 + 11

20. จุดวกกลับของกราฟพาราโบลา y = 2x2 – 8x + 15 คือข้ อใด

1. (2, 7) 2. (-2, -7)
3. (2, -7) 4. (-2, 7)