SAVUNMA MEKANİZMALARI

Kaçma ya da tehlikeyi ortadan kaldırmaya yönelik saldırma biçiminde savunma düzenekleri vardır.

Alt benlik(id): Haz ilkesi geçerlidir. Bekletme erteleme söz konusu değildir.

Benlik(ego): İd ile dış dünyada arabuluculuk yapar. Temel görevi uyumdur. Ego, id aksine dürtüleri
engellemeyi ve ertelemeyi becerir. Bu güce “engellemeye dayanma gücü” denir. Benlikte gerçeklik
ilkesi geçerlidir.

Üst benlik(süper ego): 3-4 yaşlarında üst benlik oluşmaktadır. Elektra Çatışması: Kız çocukların
babağa düşkünlüğüdür. Oidipus Çatışması: Erkek çocuklarında anneye olan düşkünlüğüdür.
Üstbenliğe yargılayıcı dizge de denir.

Alt benlik dürtüleri ve üst benliğin yargılayıcı tutumu benliği sıkıştırır. Benlik bunu bir tehlike olarak
algılar. Dışarıdan gelen tepkiler karşısında duyduğumuz duygusal tepki: Korku. Çatışmadan doğan ve
içten gelen tehlikeler karşısında duyduğumuz tepkiler: Bunaltı. Organizmanın dengesini bozacak her
etken tehlike olarak algılanır ve organizma savunmaya geçer. Benliğin bu bilinçdışı çatışmaya karşı
düzenekler: Savunma Düzenekleri

Savunma MekanizmalarNörotik savunma düzenekleri, Olgunlaşmamış savunma düzenekleri, Olgun

savunma düzenekleri.

Olgunlaşmamış savunma mekanizmaları: bastırma, yansıtma, yadsıma, içe atım, bölme

Nörotik savunma mekanizmaları: çözülme, döndürme, yer değiştirme, yap boz, karşıt tepkiler kurma,
özdeşim, ussallaştırma, düşünselleştirme

Olgun savunma düzenekleri: bastırma, yüceleştirme, bekletebilme, mizah, başkalarını düşünebilme

Bastırma: Kişiyi rahatsız eden dürtü, anı ve deneyimlerin bilinç dışına iletilmesidir.

Yadsıma: Benlik için tehlikeli olarak algılanan bir gerçeği yok saymak, inkar etmek. Psikoz vakalarında
(halk arasında delilik) yadsıma ağır ruhsal sorunlarda görülür.

Yansıtma: Bastırma ve yadsıma yetersiz kaldığında dışarıya aktarılıp sanki dışarıdan geliyormuş gibi
algılanmasına denir. Kendinde aldatma isteği olan biri için “beni aldatıyorlar”. Psikoz hastalarında en
sık görülür.

İçe Atma: İçe atılan bu nesne benlik içinde yabancı cisim gibi iş görür kişi bunu yok etmeye çalışır.

Bölme: İçe atılmış nesnenin iyi ya da kötü parçaları olabilir. Düşüncelerin iyi-kötü olumlu-olsumuz
diye bölünmesi. Olumluları yaşatılmaya olumsuzların yok edilmeye ya da tam tersinin yapılmaya
çalışılması. Şizofreni, sınır kişilik bozukluğu.

Çözülme: Zihindeki karmaşaların yaşantılardan koparak özerkleşmeleri ve benliği etkilemeleridir. Ağır

unutkanlıklar, uyurgezerlik.
Yer Değiştirme: Babaya öfke otoriteye öfke şeklinde yer değiştirebilir. Kendini kirli hisseden birinin
sürekli ellerini yıkaması da yer değiştirmedir.

Akla Uygunlaştırma: Dersleri kötü olan bir öğrencinin öğretmenlerin iyi anlatamadığından yakınması,
kendi sorumluluklarını görmeyip sorumluluğu başkasına atmak. Bağımlılıklarda sık kullanılır, bahane
bulma sıktır.

Karşıt Tepki Kurma: Cinsel dürtüleri yoğun olan biri aşırı ahlakçı bir tutum sergileybilir.

Düşünselleştirme: Okumuş kişilerin sık kullandıkları bir mekanizmadır. Yasak dürtülerin, anıların ve
yaşantıların düşünsel yetiler ve bilgilerle açıklanmaya çalışılması, asıl bunalım kaynağının bu tür
düşünce ve bilgi ürünleri ile kapatılması.

Yapma Bozma: İçinde küfür düşüncesi olan birinin sürekli dualar etmesi ya da tahtaya vurma,
maşallah sözlerinin altındaki düzenek birer yapma bozma örneğidir.

Özdeşim: Başka bir kişinin özelliklerini benimseyerek kendi benliğimize sindirmek. Her insan yapar.

*Kastrasyon korkusu: Anneye ilgi duyan çocuğun babasının penisini keseceği korkusu.

Yüceleştirme: Sanat, spor gibi faaliyetler.

Bekleyebilme: İstekleri bekletebilme, erteleyebilme ya da isteklerden vazgeçebilme.

Mizah: Kendi yanlışlarını görebilme, bunlara gülebilme.

Başkalarını düşünme: Misyonerlik.