‫بزرسی توسیع میکزو سختی به عنوان معیاری اس توسیع کزنش در فزاینذ تغییز شکل شذیذ فورج چنذ محوری‬

‫بز روی آلیاژ آلومینیوم ‪0202‬‬

‫‪3‬‬
‫احمذ راسقنذی‪ ،١‬فتح اهلل قذس ‪ ،0‬حمیذ رضا محمذیان سمنانی‬

‫‪ -١‬دانشجىي سابق كارشناسي ارشد‪ ،‬دانشكده مهندسي مىاد و متالىرژي‪ ،‬دانشگاه سمنان؛ ‪Razghandyahmad@gmail.com‬‬

‫‪ -٢‬استاديار دانشكده مهندسي مىاد و متالىرژي‪ ،‬دانشگاه سمنان‪Qods@semnan.ac.ir :‬‬

‫‪ -3‬استاديار دانشكده مهندسي مىاد و متالىرژي‪ ،‬دانشگاه سمنان‬

‫چکیذه‬

‫فزایٌذ تغییز ؽىل ؽذیذ فَرج چٌذ هحَری (‪ )MDF‬پتاًغیل خَتی در اعتفادُ اس ًوًَِّای تا اتؼاد تشري ٍ ّوچٌیي لاتل اعتفادُ در همیاط‬
‫صٌؼتی هیتاؽذ ٍ دعتیاتی تِ عاختار ریشداًِ ّن هحَر در ایي فزایٌذ ػالٍُ تز وٌتزل وزًؼ تجوغ یافتِ ًْایی تِ وٌتزل وزًؼ در ّز پاط ًیش ًیاس‬
‫دارد‪ .‬در ایي تحمیك تَسیغ هیىزٍعختی تِ ػٌَاى هؼیاری اس تَسیغ وزًؼ در فزایٌذ تغییز ؽىل فَرج چٌذ هحَری تز رٍی آلیاص آلَهیٌیَم ‪0202‬‬
‫هَرد تزرعی لزار گزفت ٍ تذیي هٌظَر آلیاص آلَهیٌیَم ‪ 0202‬تؼذ اس ػولیات پیزعاسی در دهای ‪ 092 0C‬تِ هذت ‪ 1‬عاػت تحت فَرج چٌذ هحَری‬
‫در دهای هحیظ ٍ ‪ 0220C‬تا پاطّا ٍ عیىلّای هتفاٍت لزار گزفت‪ .‬تزرعی تأثیز دها ٍ پاطّای (‪ )MDF‬تز ّوگٌی تغییز ؽىل تَعظ آسهَى‬
‫هیىزٍعختی اًجام گزفت ٍ ًتایج ًؾاى داد وِ تا افشایؼ تؼذاد پاطّا ٍ عیىلّای فَرج چٌذ هحَری ٍ ّوچٌیي دهای فزایٌذ تَسیغ ّوگيتزی اس‬
‫عختی ایجاد گزدیذ‪ .‬تَسیغ یىٌَاختتز تاًذّای تزؽی ایجاد ؽذُ در حیي (‪ّ ٍ )MDF‬وچٌیي هىاًیشم تاسیاتی ٍ تثلَر هجذد تا افشایؼ دها تِ تزتیة‬
‫دالیل ایي ّوگٌی تَسیغ در عختی هیتاؽٌذ‪.‬‬

‫واژههای کلیذی ‪:‬تغییزؽىل پالعتیه ؽذیذ (‪ ،)SPD‬تَسیغ هیىزٍعختی‪ ،‬عاختار تغیار ریش داًِ (‪ ،)UFG‬فَرج چٌذ هحَری (‪.)MDF‬‬

‫[‪]0‬؛ ٍ اس ٍیضگیّای هْن فزایٌذّای تغییز ؽىل ؽذیذ ػذم تغییز‬ ‫مقذمه‬
‫اتؼاد خارجی لغؼِ وار در حیي فزایٌذ تغییز ؽىل ؽذیذ اعت [‪.]0‬‬
‫تىٌیهّای هختلفی اس جولِ ‪ :‬پیچؼ تحت فؾارػ تاال‪،]2[ 0‬‬ ‫هَاد تا عاختار تغیار ریش داًِ‪ )UFG( 1‬دعتِ جذیذی اس هَاد‬
‫اوغتزٍصى پیچؾی‪ ،]5[ 2‬فؾارػ ساٍیِای در لالة تا واًالّای‬ ‫هٌْذعی تا خصَصیات ارتماء یافتِ هیتاؽذ وِ همیاط عَلی تیي‬
‫تزاتز‪ًَ ،]6[ 5‬رد تجوؼی‪ ٍ ]7[ 6‬خن ٍ راعت وزدى پی در پی‪]8[ 7‬‬ ‫‪ 1μm‬تا ‪ 122μm‬را دارا هیتاؽٌذ [‪ .]1‬اٍلیي فؼالیتّا تزای عاخت‬
‫ایي هَاد تِ اتتذای دِّ ‪ 1992‬هیالدی تز هیگزدد یىی اس رٍػّای‬
‫تَلیذ هَاد (‪ )UFG‬فزایٌذّای تغییز ؽىل پالعتیه ؽذیذ‪)SPD( 0‬‬
‫‪3‬‬
‫‪High Pressure Torsion‬‬ ‫هیتاؽذ وِ تَجِ تغیاری اس هحممیي را تِ خَد جلة وزدُ اعت‬
‫‪4‬‬
‫‪Twist Extrusion‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Equal-Channel Angular Pressing‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Accumulative Roll-Bonding‬‬ ‫‪Ultra Fine Grain‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Repetitive Corrugation and Straightening‬‬ ‫‪Severe Plastic Deformation‬‬

‫‪1‬‬
‫آٍردًذ‪ّ ٍ Kundu .‬وىاراًؼ [‪ ]10‬تغییز ؽىل فؾاری چٌذ هحَری‬
‫را در لالة واًالی تز رٍی هظ در دهای هحیظ اًجام دادًذ ٍ عاختار‬
‫تا اًذاسُ وزیغتاالیت سیز هیىزًٍی تؼذ اس ‪ 8‬پاط تَلیذ وزدًذ‪ .‬رضایی‬
‫ٍ تشاس [‪ ]12‬رفتار هىاًیىی عاختار تغیار ریش داًِ آلَهیٌیَم تَلیذ‬
‫ؽذُ تَعظ فؾارػ در لالة واًالی را هذل وزد ٍ تیاى وزد وِ تٌؼ‬
‫عیالى در عاختار تغیار داًِ ریش تَلیذ ؽذُ تَعظ فؾارػ چٌذ‬
‫هحَری در لالة واًالی هیتَاًذ تِ خَتی تَعظ هذل داًغیتِ‬
‫ًاتجاییّا ؽثیِ عاسی ؽَد ٍ ّوچٌیي در ایي رٍػ هیتَاى‬
‫هیاًگیي اًذاسُ داًِّا را تا تمزیة ًغثتاً خَتی پیؼ تیٌی ًوَد‪.‬‬
‫‪ ]15[Francillite ٍGavrus‬تَعظ هؼیار ًاّوغاًگزدی ّیل تِ‬
‫تَصیف آًیشٍتزٍپی در آلیاصّای آلَهیٌیَم تحت فزایٌذ ‪CCDC‬‬
‫پزداختٌذ ٍ ًؾاى دادًذ وِ هیتَاى تَعظ ؽثیِ عاسی فزایٌذ‬
‫هؼادالت ًاّوغاًگزدی آىرا تذعت آٍرد وِ ایي هؼادالت پیؾٌْادی‬
‫آًالیش تٌؼ‪ -‬وزًؼ هیتَاًذ تِ عَر هٌغمی تَعظ ؽىل هٌحٌی‬
‫تٌؼ – وزًؼ‪ ،‬همذار وارعختی‪ ٍ ،‬تاسیاتی دیٌاهیه ٍ پذیذُّای‬
‫وار ًزهی تَصیف ؽَد‪.‬‬
‫ٍ فَرج چٌذ هحَری‪ ]9[ 8‬تِ ػٌَاى ًوًَِّایی اس فزایٌذّای تغییز‬
‫ؽىل پالعتیه ؽذیذ ؽٌاختِ ؽذُاًذ‪ .‬در هیاى ایي تىٌیهّا‬
‫‪ MDF‬تِ ػلت پتاًغیل خَب آى جْت اعتفادُ اس ًوًَِّای تا اتؼاد‬
‫تشري ٍ لاتل اعتفادُ تَدى در همیاط صٌؼتی تِ عَر خاصی جذاب‬
‫هیتاؽذ‪ .‬ایي فزایٌذ تحت ػٌاٍیي هختلفی اس جولِ فَرج در اهتذاد‬
‫هحَرّای ًوًَِ‪ ٍ ]12[ 9‬فؾارػ در لالة واًالی‪ً ]11[ 12‬یش تِ وار‬
‫هیرٍد‪ .‬اصَل فزایٌذ ‪ MDF‬تز پایِ تىزار فؾارػ تا تغییز هحَرّای‬
‫هیتاؽذ[‪ .]12‬ؽىل ‪1‬‬ ‫اػوال وزًؼ اس‬
‫ؽواتیه لالة ٍ لغؼِ وار را جْت فَرج چٌذ هحَری ًؾاى هی‬
‫دّذ‪.‬‬

‫اس اى جایی وِ حضَر اصغىان در فزایٌذّای فؾاری اس جولِ فَرج‬

‫چٌذ هحَری تصَرت ًاخَاعتِ هیتاؽذ‪ .‬اصغىان هَجَد در ایي‬
‫فزایٌذ خَد را تِ صَرت تاًذّا تزؽی در حیي ؽىل دادى ًؾاى‬
‫هیدّذ ‪ .‬ایي تاًذّای تزؽی وِ تِ ػلت هَضؼی ؽذى تغییز ؽىل‬
‫ایجاد ؽذُاًذ عثة ایجاد هٌاعمی تا عختی تاالتز هیگزدًذ‪ .‬عختی‬
‫خَد ًیش ًاؽی اس وار عختی اتفاق افتادُ هیتاؽذ وِ هیتَاًذ هٌجز‬
‫تِ ایجاد ًَاحی تا اًذاسُ داًِ هتفاٍت ؽَد ٍ ًاّوگٌی عاختاری را‬
‫رلن تشًذ‪ .‬اتشار ػلوی هتٌَػی تزای هغالؼِ تَعؼِ ریش عاختار در‬
‫تغییز ؽىل تا وزًؼ تشري ٍجَد دارد در ایي هغالؼِ تالػ ؽذُ‬
‫اعت تَسیغ هیىزٍ عختی وِ هؼیاری اس وار عختی اتفاق افتادُ‬
‫هیتاؽذ تِ ػٌَاى هؾخصِای اس ًحَُ تَسیغ وزًؼ در ًوًَِ ‪MDF‬‬
‫تحمیمات ووی درتارُ تِ وار تزدى ‪ MDF‬تِ ػٌَاى یىی اس اًَاع‬
‫ؽذُ ارائِ ؽَد ٍ هیشاى ّوگٌی داًِّای ایجاد ؽذُ تؼذ اس اًجام‬
‫فَرج چٌذ هحَری را ًؾاى دّذ‪ ،‬تا تَجِ تِ ایٌىِ آلیاص آلَهیٌیَم‬
‫‪ AA0202‬یىی اس پز هصزفتزیي آلیاصّای تجاری در عیغتن عِ‬
‫تایی ‪AL-Cu-Mg‬هیتاؽذ [‪]16‬؛ وِ در هصارف عاختواًی ٍ‬
‫صٌؼتی اس جولِ َّاپیوا‪ ،‬تزى ٍ ‪ ...‬وارتزد دارد [‪ .]17‬در ایي ػولیات‬
‫[‪ ]10‬تَلیذ عاختار سیزهیىزًٍی را تَعظ ‪ MAC/F‬تزای تیلت –‪Ti‬‬
‫اتتذا ًوًَِ آلیاصی ‪ 0202‬در دهای ‪ 092ᵒC‬تِ هذت ‪ 1‬عاػت‬
‫پیزعاسی ؽذُ ٍ عپظ تحت ‪ MDF‬تا پاطّای هختلف در دهاّای‬
‫هحیظ ٍ ‪ 022 ᵒC‬لزار گزفت ٍ عپظ آسهَى هیىزٍعختی رٍی‬
‫عغح جاًثی آى اًجام ؽذ‪.‬‬
‫شکل ( ‪ )1‬شماتیک قالب و قطعه کار‪ ) 1 .‬بدنه قالب ‪)2 ،‬‬
‫‪x , y, z‬‬ ‫قطعه کار‪ ) 3 ،‬سنبه ‪) 4 ،‬جهت اعمال نیرو‪ .‬و‬
‫محورهای مختصات‪.‬‬
‫فزایٌذّای ‪ SPD‬گشارػ ؽذُ اعت‪ .‬گاػ ٍ ّوىاراًؼ در عال‬
‫‪ MAC/F ]12[ 1992‬را هؼزفی وزدًذ ٍ اس آى تزای تؾىیل عاختار‬
‫‪ UFG‬در تیلت ّای آلَهیٌیَهی اعتفادُ وزدًذ ٍ تیاى وزدًذ وِ‬
‫ایي ؽیَُ هیتَاًذ عْن سیادی در تْیِ هَاد تا عاختار تغیار ریش‬
‫داًِ در آلیاص آلَهیٌیَم داؽتِ تاؽذ‪ّ ٍ Zherebstou .‬وىاراًؼ‬
‫‪6Al–4V‬در دهای ‪ 552‬درجِ عاًتیگزاد هَرد تزرعی لزار دادًذ ٍ‬
‫عاختاری ریشداًِ تا اًذاسُ داًِ تمزیثاً ‪ 300 nm‬در وزًؼ ‪ 0‬تذعت‬
‫‪8‬‬
‫‪Multi Directional Forging‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪Multi Axial Compression/Forging(MAC/F‬‬
‫‪10‬‬
‫‪Cyclic Channel Die Compression‬‬

‫‪2‬‬
 ‫واّؼ اصغىان‪ ،‬تاًذّای تزؽی هذوَر پْيتز ؽذُ ٍ تِ عوت‬ ‫مواد و روش تحقیق‬
‫تَسیغ ّوگيتز وزًؼ در هادُ پیؼ هیرٍد‪.‬‬
‫در ایي هغالؼِ تیلت آلیاصی تا تزویة ًؾاى دادُ ؽذُ در جذٍل ‪1‬‬
‫در ّز حال تا تغییزپاعْای تغییز ؽىل فَرج چٌذ هحَری تاًذّای‬ ‫هَرد اعتفادُ لزار گزفت‪ .‬اًذاسُ داًِ اٍلیِ آلیاص تؼذ اس آهادُ عاسی ٍ‬
‫تزؽی جذیذی ؽىل هیگیزد تِ گًَِای وِ تؼذ اس چٌذ عیىل اس‬ ‫اچ تَعظ ٍاوٌؾگز ولز [‪1 ،1.5 ML HCL ،2.5 ML HNO3( ،]18‬‬
‫فزایٌذ تمزیثاً توام لغؼِ را پَؽؼ هیدّذ ٍ عاختاری تغیار ریش‬ ‫‪ ،)195 H2O،MLHF‬تِ رٍػ ّیي هحاعثِ ٍ حذٍد ‪022µm‬‬
‫داًِ را رلن هیسًذ‪.‬‬ ‫تذعت آهذ‪ .‬عپظ تَعظ ٍایزوات ًوًَِّای تِ اتؼاد ‪×12 mm‬‬
‫‪ 02 mm × 12mm‬اعتخزاج ؽذ ٍ ًوًَِّا جْت حزارت دیذى‬
‫ّوگي تِ صَرت آٍیشاى داخل وَرُ تا دهای‪ 297ᵒC‬لزار گزفتٌذ ٍ‬
‫تؼذ اس عزیغ عزد وزدى در آب تا دهای ‪ 2ᵒC‬در ّواى وَرُ تحت‬
‫‪1 pass‬‬
‫پیزعاسی در دهای ‪ 092ᵒC‬تِ هذت ‪ 1‬عاػت لزار گزفت ٍ تزای‬
‫فَرج چٌذ هحَری آهادُ ؽذًذ‪.‬‬

‫جذول (‪ .)١‬تزویة ؽیویایی آلیاص تجاری آلَهیٌیَم ‪ 0202‬تىار‬

‫رفتِ در تحمیك‪.‬‬
‫‪3 pass‬‬
‫‪2 pass‬‬ ‫‪Cu‬‬ ‫‪Mg‬‬ ‫‪Mn‬‬ ‫‪Si‬‬ ‫‪Fe‬‬ ‫‪Zn‬‬ ‫‪Cr‬‬ ‫‪Al‬‬
‫‪2.19‬‬ ‫‪1.05‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.01‬‬ ‫‪2.05‬‬ ‫‪2.228‬‬ ‫‪2.20‬‬ ‫باقیمانذه‬

‫شکل ( ‪ً .(0‬حَُ چزخؼ لالة در پاعْای هتَالی فَرج چٌذ هحَری‬ ‫فَرج چٌذ هحَری تَعظ هاؽیي فؾارػ ‪ DELTA‬تِ ّوزاُ وَرُ‬
‫هماٍهتی تا لاتلیت وٌتزل ػذدی ًصة ؽذُ رٍی آى اًجام ؽذ‪.‬‬
‫عزػت حزوت فه ‪ 02mm/min‬در ًظز گزفتِ ؽذ‪ً ،‬وًَِّا تؼذ اس‬
‫ّز پاط فَرج چٌذ هحَری تحت عٌثادُ سًی اس درجِ ‪ 022‬تا ‪822‬‬
‫توسیع کزنش با تغییز پاسهای فزاینذ فورج چنذ محوری‬ ‫لزار گزفت؛ ٍ تؼذ اس چزخؼ تصَرت ًؾاى دادُ ؽذُ در ؽىل ‪0‬‬
‫تغییزات ریشعختی تز حغة هىاى عختی عٌجی ؽذُ تزای آلیاص‬ ‫تزای پاطّای تؼذی آهادُ عاسی ؽذ‪ .‬رٍاًىار ‪ MoS2‬در ایي ػولیات‬
‫‪ Al0202‬پیز ؽذُ تِ هذت ‪ 1‬عاػت در دهای ‪ ٍ 092°C‬عپظ در‬ ‫هَرد اعتفادُ لزار گزفت‪ .‬آسهَى ریشعختی عٌجی ٍیىزس تا دعتگاُ‬
‫دهای هحیظ فَرج چٌذ هحَری ؽذُ در ؽىل ‪ 0‬آٍردُ ؽذُ اعت‪.‬‬ ‫ریشعختی عٌج دیجیتالی ؽزوت تَّلز اتزیؼ هذل ‪ MMT-7‬تا‬
‫اگز هىؼة هَجَد در ؽىل ‪ ،0‬لغؼِ آسهَى‪ ،‬تؼذ اس فَرج چٌذ‬ ‫فَاصل تغت ‪ 1‬هیلی هتز ًغثت تِ هَلؼیت ًمغِ لثلی ٍ تا اػوال‬
‫هحَری تاؽذ‪ .‬عغح عختی عٌجی ؽذُ ًصف عغحی اس لغؼِ‬ ‫تار ‪ 522gf‬در هذت سهاى ‪ 12‬ثاًیِ اًجام گزدیذ‪.‬‬
‫آسهَى هیتاؽذ وِ تَعظ دیَارُ لالة هحذٍد ؽذ (عغح جاًثی‬
‫لغؼِ وا ر)‪ .‬عغح عختی عٌجی ؽذُ تا هغتغیل ‪ ABCD‬وؾیذُ‬
‫ؽذُ رٍی عغح جاًثی لغؼِ وار ًؾاى دادُ ؽذُ اعت‪.‬‬
‫نتایج و بحث‬
‫در ؽىل ‪ 6 ٍ 5 ٍ 2‬هحَر ‪ 2‬تا ‪ 02‬هٌغثك تز خظ ‪ AB‬رٍی ًوًَِ‬
‫در ؽىل ‪ 0‬هیتاؽذ ٍ هحَر ‪ -5‬تا ‪ 02‬هٌغثك تز خظ ‪BD‬هیتاؽذ‪.‬‬ ‫نحوه توسیع کزنش در فزاینذ فورج چنذ محوری‬
‫هؾاّذُ هیؽَد وِ در اٍلیي پاط تغییزات هیىزٍ عختی در تاسُ‬ ‫ّواىگًَِ وِ تیاى ؽذ؛ حضَر اصغىان در فزایٌذّای فؾاری اس‬
‫‪ 122‬تا ‪ٍ 122‬یىزس تغییز هیوٌذ‪ ،‬عختی در اهتذاد لغزّای هىؼة‬ ‫جولِ فَرج چٌذ هحَری تصَرت ًاخَاعتِ هیتاؽذ؛ تا اعتفادُ اس‬
‫تیؾتزیي همذار هیتاؽذ ٍ هاگشیون عختی در ًمغِ ‪ M‬تذعت‬ ‫رٍاًىار هٌاعة هیتَاى اثز اصغىان را تا حذ سیادی واّؼ داد‪ ،‬تا‬
‫هیآیذ؛ ٍ تِ عَر ولی تا حزوت در اهتذاد خغَط ‪ٍ BD ٍ AC‬‬

‫‪3‬‬
‫پاطّای وزًؼ در ‪ 0‬پاط‪ ،‬عختی در ًاحیِ هزوشی ًوًَِ (خظ‬
‫‪ )BC‬ووی تاالتز اس ًَاحی در تواط تا فه لالة (خظ ‪)AB‬‬
‫هیتاؽذ‪ .‬در دٍهیي عیىل تغییزات عختی در تاسُ ‪ 100‬تا ‪122‬‬
‫ٍیىزس هیتاؽذ وِ ایي واّؼ تاسُ تغییزات عختی تیاًگز ّوگٌی‬
‫تغیار تیؾتز وزًؼ اتفاق افتادُ در ًوًَِ هیتاؽذ ‪.‬‬
‫رعیذى تِ خظ ‪ CD‬عختی افشایؼ هییاتذ چزا وِ عغح سیز فه تِ‬
‫دلیل اصغىان تیي لغؼِ ٍ فه لالة تا حذٍدی وزًؼ هحذٍدتزی‬
‫دارد ٍ ووتزیي همذار عختی هزتَط تِ ًمغِ هزوشی سیز فه‬
‫هیتاؽذ‪.‬‬

‫ج‬

‫شکل ( ‪ )3‬ؽواتیه ًوًَِ آسهَى تؼذ اس فزایٌذ فَرج چٌذ هحَری‪.‬‬

‫ب‬ ‫عغح ‪ ،ABCD‬عغح هیىزٍعختی عٌجی ؽذُ هی تاؽذ ‪.‬‬

‫در دٍهیي پاط فزایٌذ تِ ػلت چزخؼ ًوًَِ تزای پاط جذیذ ػالٍُ‬
‫تز تاًذّای تزؽی ایجاد ؽذُ در ایي پاط در اهتذاد لغزّای هىؼة‬
‫تاًذّای تزؽی هزحلِ لثل ًیش حضَر دارًذ وِ ووی تِ عوت داخل‬
‫ًوًَِ وؾیذُ ؽذُاًذ‪ ،‬در ایي پاط ًیش تا حزوت در اهتذاد هحَر‬
‫اػوال ًیزٍ ٍ در ًاحیِ هزوشی لغؼِ اػذاد عختی همذار تیؾتزی را‬
‫الف‬
‫تِ خَد اختصاؿ دادُاًذ وِ ًؾاى دٌّذُ تؾىِای ؽذى ًوًَِ در‬
‫حیي اًجام فزایٌذ اعت‪ .‬در عَهیي پاط تیؾتز عغح ًوًَِ عختی‬
‫تاالیی را اس خَد ًؾاى هیدٌّذ وِ تیاًگز پَؽؼ توام عغح تَعظ‬
‫تاًذّای تزؽی ایجاد ؽذُ هیتاؽذ ٍ عختی در تاسُ ‪ 105‬تا ‪165‬‬
‫ٍیىزس هیتاؽذ ‪ .‬لیىي تِ ػلت تذاخل تاًذّای تزؽی در ًَاحی‬
‫هزوشی ًوًَِ عختی ایي ًَاحی افشایؼ چؾوگیزتزی ًغثت تِ لثل‬
‫یافتِ اعت‪.‬‬

‫شکل ( ‪ )2‬تَسیغ ریشعختی تا تغییز پاعْای فزایٌذ فَرج‬

‫چٌذ هحَری‪ .‬الف) ‪ 1‬پاط فَرج چٌذ هحَری ب) ‪0‬پاط‬ ‫توسیع کزنش با تغییز سیکلهای فزاینذ فورج چنذ محوری‬
‫فَرج چٌذ هحَری ج) ‪0‬پاط فَرج چٌذ هحَری‬ ‫ؽىل (‪ )5‬تغییزات ریشعختی تز حغة هىاى عختی عٌجی ؽذُ را‬
‫تا تغییز عیىلّای تغییز ؽىل ًؾاى هیدّذ؛ تذیي هٌظَر فزایٌذ‬
‫فَرج چٌذ هحَری تز رٍی ًوًَِّایی اس آلیاص ‪ Al0202‬تؼذ اس‬
‫پیزعاسی در دهای ‪ 092°C‬تِ هذت ‪ 1‬عاػت تحت ‪ 0 ٍ 1‬عیىل اس‬
‫توسیع کزنش با تغییز دمای فورج چنذ محوری‬ ‫فَرج چٌذ هحَری در دهای ‪ 022°C‬لزار گزفت‪.‬‬
‫ؽىل ‪ 6‬تأثیز تغیزات دهای فزایٌذ فَرج چٌذ هحَری تز رٍی ًحَُ‬ ‫هؾاّذُ هیؽَد در اٍلیي عیىل تغییزات عختی رٍی ًوًَِ در تاسُ‬
‫تَسیغ عختی تز حغة هىاى عختی عٌجی ؽذُ را تِ صَرت ًوَدار‬ ‫‪ 102‬تا ‪ٍ 122‬یىزس هیتاؽذ ٍ ّواًٌذ تزرعیّای اًجام ؽذُ تز رٍی‬

‫‪4‬‬
 ‫اتز تَسیغ هیىزٍ عختی ًؾاى هیدّذ؛ ایي ًوَدار ًؾاى دٌّذُ تَسیغ‬
‫ب‬
‫هیىزٍ عختی تز رٍی عغح جاًثی ًوًَِّای فَرج ؽذُ تِ تؼذاد ‪1‬‬
‫عیىل در دٍ دهای هحیظ ٍ دهای ‪ 022°C‬هیتاؽذ‪.‬‬
‫هؾاّذُ هیؽَد وِ تا افشایؼ دهای تغییز ؽىل ػالٍُ تز واّؼ تاسُ‬
‫تغییزات عختی ول در ًوًَِ ًیش واّؼ هییاتذ واّؼ تاسُ تغییزات‬
‫عختی وِ اس اختالف ‪ 02‬تِ ‪ٍ 02‬احذ در همیاط ٍیىزس هیرعذ (اس‬
‫تاسُ ‪ 105‬تا ‪ٍ 165‬یىزس در دهای هحیظ تِ تاسُ ‪ 102‬تا ‪ٍ 122‬یىزس‬
‫در دهای ‪ ،)022°C‬تیاًگز ّوگٌی تیؾتز در عاختار اعت‪ .‬ایي‬
‫الف‬ ‫افشایؼ ّوگٌی تا افشایؼ دها را هیتَاى ًتیجِ تاسیاتی ٍ تثلَر هجذد‬
‫اتفاق افتادُ در ًَاحی تذاخل تاًذّای تزؽی تا یىذیگز ٍ حذف‬
‫ًاتجاییّای هَثز در وارعختی تیؾتز داًغت‪ .‬واّؼ عختی ول را‬
‫در تغییز ؽىل در دهای حذٍد ‪ 022°C‬را دیگز هحمماى ًیش تاییذ‬
‫هیوٌٌذ ٍ آىرا ًاؽی اس پذیذُ تخلیِ ػٌاصز هحلَل ٍ درؽت ؽذى‬
‫رعَتات هیداًٌذ [‪.]02 ٍ 19‬‬

‫شکل ( ‪ .)6‬تغییزات تَسیغ ریشعختی تا تغییز دهای تغییز ؽىل در‬

‫فَرج چٌذ هحَری الف) ‪1‬عیىل فَرج چٌذ هحَری در دهای اتاق ب)‬ ‫ب‬
‫‪1‬عیىل فَرج چٌذ هحَری در دهای ‪022 0C‬‬

‫نتیجه گیزی‬

‫اس اًجام فَرج چٌذ هحَری در دهای هحیظ ٍ ‪ 022°C‬تز رٍی آلیاص‬
‫الف‬
‫آلَهیٌیَم ‪ ٍ 0202‬پیزعاسی تِ هذت ‪ 1‬عاػت در دهای ‪092°C‬‬
‫هیتَاى دریافت وِ‪:‬‬

‫ػَاهل هتؼذدی اس جولِ تؼذاد پاطّای ٍ عیىلّای‬ ‫‪.I‬‬

‫فَرج چٌذ هحَری ٍ دهای فزایٌذ تز ّوگٌی ریشعاختار‬
‫ًوًَِ آلیاصی آلَهیٌیَم تاثیز هیگشارد‪.‬‬
‫تا افشایؼ پاطّا ٍ عیىلّای فزایٌذ فَرج چٌذ هحَری‬ ‫‪.II‬‬
‫تاًذّای تزؽی هَجَد در عاختار در توام عغح لغؼِ‬ ‫شکل (‪ )5‬تَسیغ ریشعختی تا تغییز عیىل ّای فزایٌذ فَرج چٌذ‬
‫تَسیغ ؽذُ ٍ تَسیغ ریشعختی یىٌَاختتزی دارین‪.‬‬ ‫هحَری در دهای‪ 022° C‬الف) ‪ 1‬عیىل فَرج چٌذ هحَری ب) ‪0‬‬
‫تَسیغ ریشعختی تا افشایؼ دهای فزایٌذ فَرج چٌذ‬ ‫‪.III‬‬ ‫عیىل فَرج چٌذ هحَری‬
‫هحَری افشایؼ هییاتذ‪.‬‬

‫‪5‬‬
producted by accomulative roll banding (ARB)
process” , Acta Metallurgica, (1999).pp. 795- 800.
[8] J. Y. Huang, Y. T. Zhu, H. Jiang, T. C.
Lowe, “Microstructures and Dislocation
Configurations in Nanostructured Cu Processed
by Repetitive Corrugation and Straightening”.
Acta Mater. 49, 1497-1505 (2001).
[9] Salishchev GA, Valiahmetov OR, Galeev
RM.” Formation of sub microcrystalline
structure in titanium alloy VT8 and its
influence on mechanical properties”. J Mater
Sci 1993;28:2898–902.
[10] A.K.Ghosh, T.Oaks, Calif, “Method of
producting a fine grain aluminum alloys
using three axes deformation”, united state
patent,1988, P.N.4721537.
[11] R. Wadsack, R. Pippan, B. Schedler,
“Development of Microstructure and Thermal
Stability of Nanostructured Chromium
Processed by Severe Plastic Deformation”,
Proceedings of the Conference Nanomaterials
by Severe Plastic Deformation – NANOSPD
,2002, Vienna, Austria.
[12] Zherebstou SV, Salishchev GA, Galeyev RM,
Valiakhmetov OR, Mironov SY, Semiatin
SL. “Production of submicrocrystalline
structure in large-scale Ti–6Al– 4V billet by
warm severe deformation processing”. Scr
Mater 2004;51:1147–51.
[13] Kundu A, Kapoor R, Tewari R, Chakravartty
JK. “Severe plastic deformation of copper
using multiple compression in a channel die”.
Scr Mater 2008;58:235–8.
[14] A. Rezaee-Bazzaz , S. Ahmadian, ”
Modeling of mechanical behavior of ultra fine
grained aluminum produced by multiple
compressions in a channel die”, Materials and
Design 34 (2012) 230–234.
[15] A. Gavrus, H. Francillette, “Formulation of
anisotropic Hill criteria for the description of
an aluminum alloy behavior during the
channel die compression test” , AIP Conf.
Proc. 907, 321 (2007) ; doi:
10.1063/1.2729532.
[17] E. A. Starke, J. T. Staley,” Application of
modern aluminum alloys to aircraft”, Pro 9.
Aerospace Sci. Vol. 32, 1996, pp. 131-172.
6
‫تشکز و قذردانی‬
‫ایي همالِ تا ّوىاری ؽزوت آلَهته لشٍیي در تْیِ هَاد‬
‫اٍلیِ هیغز گزدیذُ وِ تذیي ٍعیلِ ًَیغٌذگاى ووال تؾىز را‬
‫اس ؽزوت هذتَر دارًذ ٍ ّوچٌیي تزای تواهی دٍعتاًی وِ در‬
‫اًجام ایي وار ّوىاری ًوَدُاًذ اس صوین للة آرسٍی پیزٍسی‬
.‫در توام ػزصِّای سًذگی را دارًذ‬
‫مزاجع و مآخذ‬
[1] V. E. Panin, A. V. Panin, R. Z. Valiev, L.
S. Derevyagina, V.Kopylov, “Scale Levels of
Plastic Flow and Mechanical Properties of
Nanostructured Materials”, Proceedings of the
Conference Nanomaterials by Severe Plastic
Deformation – NANOSPD ,2002, Vienna,
Austria, pp.37-43.
[2] R. Z. Valiev, I. V. Aleksandrov, "
Nanostructured Materials: Production, Structure
and Properties", Nauka, Moscow, 1999, p. 244.
[3] R. B. Figueiredo, T. G. Langdon, “Using
Severe Plastic Deformation for the Processing of
Advanced Engineering Materials”, Materials
Transactions, Vol. 50, No. 7 (2009) pp. 1613 -
1619.
[4] H. S. Kim, “Finite Element Analysis of
High Pressure Torsion Processing”, Journal of
Materials Processing Technology, 113, p 617-621,
(2001).
[5] Y. Beygelzimer, V. Varyukhin, D. Orlov,
B. Efros, V. Stolyarov, H. Salimgareyev,
“Ultrafine Grained Materials II”; Edited by Y.T.
Zhu, T.G. Langdon, R.S. Mishra, S.L. Semiatin
M.J. Saran, and T.C. Lowe. TMS, Warrendale
PA, p43, (2002).
[6] S. Rusz, L. Èíek, L.A. Dobrzañski, S.
Tylšar, J. Kedroò, " ECAP methods application on
selected non-ferrous metals and alloys", Materials
and Manufacturing Engineering , 2010, PP. 69-76.
[7] N Tsuji, Y Saito, H Utsunomiya, S
Tanigawa., ”ultra fine grained bulk steel
[16] J. G. Kaufman “Introduction to
Aluminum Alloys and tempers ” ASM
International, materials park, 2000.
ِ‫ صفح‬،1086 ‫ پاییش‬،18 ‫ جلذ‬،2 ُ‫ ؽوار‬،‫ػلن ٍ صٌؼت ایزاى‬ [18] Narang GB, Manchanda VK. Materials
.05-01 and Metallurgy. Khanna Publishers, Delhi,
1988.
[20] A.Razghandi, E. Borhani, R. Yousefian, “The ‫ ػثاط سارػی ٌّشوی ٍ ؽاّیي خذام‬،‫] غالهزضا اتزاّیوی‬91[
effect of the hot MAC/F passes on crystallite ‫«تزرعی تاثیز پاراهتزّای تزهَهىاًیىی تز رفتار وارگزم‬
size and mechanical properties of Al2024
alloy” article in press. ُ‫» ًؾزیِ تیٌالوللی ػلَم هٌْذعی داًؾگا‬0202 ‫آلیاصآلَهیٌین‬

Abstract

Multi directional forging (MDF) as a Severe plastic deformation have a good potential in using sample with
large direction and use in industrial scale. eque axes fine grain microstructure in this process need to strain
controlling in each pass more than total accumulative strain. In this article micro hardness distribution as a
criterion of strain distribution was evaluated on MDFed Al 2024. For this purpose 2024 Al alloy aged at
2900C for 1houre and then MDFed at 3000C and room temperature with different passes. Temperature effect
and MDF pass on deformation homogeneity was evaluated with micro hardness test and result shown that
hardness have a more homogeneity with increase in cycles, passes and temperature .shear band distribution in
MDF and recovery and recrystallization mechanism at high temperature are reason for hardness distribution
respectively.

Key word: Severe Plastic Deformation(SPD), micro hardness distribution, Multi Directional Forging, ultra
fine grain.