‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺮﺳﻮم در ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ‬

‫ﺳﯿﺮوس ﯾﺤﯿﯽ ﭘﻮر‬

‫‪Sirus_yehipoor@yahoo.se‬‬

‫در ﮐﺎر ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻋﺎدي و ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﺎص اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﺧﺮﯾﺪ اﻗﻼم ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ ﺑﺎ اﺣﺠﺎم ﺑﺰرگ ﻣﻌﻤﻮﻻ واﺣﺪﻫﺎي وزﻧﯽ ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ و ﺑﺴﯿﺎري از ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻﺗﯽ ﻧﻈﯿﺮ زاﻧﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ و درﭘﻮش ﻫﺎ را ﺑﺼﻮرت ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻗﯿﻤﺖ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺧﺮﯾﺪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻗﯿﻤﺖ‬
‫ﮔﺬاري را ﻫﻢ ﺻﻮرت وزﻧﯽ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ دﯾﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎﻻت ﺧﺎص ﯾﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎ ‪ Pressure Temperature Rating‬ﮐﻪ ﺑﻪ اﺟﺰا‬
‫ﮐﻼﺳﻬﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﺼﻮرت ﻋﺪد ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از اﯾﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﻋﺎدي ﺷﻤﺎرش‪ ،‬در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺟﻮﺷﮑﺎري‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪ ، Fabrication‬ﻧﺼﺐ ‪ Erection‬و ﻫﯿﺪروﺗﺴﺖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ )‪(Inch Dia‬‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺟﻮﺷﮑﺎري و ﺳﺎﺧﺖ ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ از واﺣﺪي ﺑﻨﺎم اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻟﻮﻟﻪ اي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ‪ 10‬اﯾﻨﭻ‬

‫ﻣﻌﺎدل ‪ 10‬اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ‪ 12‬اﯾﻨﭻ و ﭘﺎﯾﯿﻨﺘﺮ‪ ،‬ﻗﻄﺮ واﻗﻌﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي از ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﯾﻨﭻ‬

‫ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺎن ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ﻣﻼك اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺟﻮﺷﮑﺎري دو ﺳﺮ ﺟﻮش ﻟﻮﻟﻪ ‪ 10‬اﯾﻨﭻ ﻣﻌﺎدل ‪ 20‬اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ اﺳﺖ ﻧﻪ ‪ 21,5‬اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ‪ .‬در اﯾﺮان ﻣﺮﺳﻮم‬

‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﻫﻤﺎن ﻟﻮﻟﻪ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﻣﻼك ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟدول ﻗطر و ﺿﺧﺎﻣت ﻟوﻟﮫ ﺑر اﺳﺎس ‪ANSI‬‬

 ‫اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ ‪Inch Meter‬‬

‫در ﻧﺼﺐ و ﻫﯿﺪروﺗﺴﺖ ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ در ﺧﺎرج از اﯾﺮان ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل از اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﯿﺎن اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﺮان در‬

‫اﻏﻠﺐ ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز و ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﻧﯿﺰ از واﺣﺪ اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮐﻤﺘﺮ اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻫﯿﺪروﺗﺴﺖ‬

‫ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ واﺣﺪ اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻫﯿﺪروﺗﺴﺖ ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﻟﻮﻟﻪ ‪ 8‬اﯾﻨﭻ‪ ،‬ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ اﺟﺰا آن ﻧﻈﯿﺮ ﻓﻠﻨﺞ و زاﻧﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ و ﺗﺴﺖ ‪ 12‬ﻣﺘﺮ‬

‫ﻟﻮﻟﻪ ‪ 4‬اﯾﻨﭻ ﺑﺎ اﺟﺰا ﭘﺎﯾﮋﯾﻨﮓ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻌﺎدل ‪ 48‬اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ و اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ در ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ‬

‫در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ‪ Pipelines‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺛﺒﺎت در ﻗﻄﺮ و ﺻﺎف ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﯽ آن ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﺎده ﺗﺮ از ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻧﺪازه‬

‫ﮔﯿﺮي ﺟﻮﺷﮑﺎري از ﻫﺮ دو واﺣﺪ ﺳﺮﺟﻮش و اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮ واﺣﺪ ﺳﺮﺟﻮش ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﻫﯿﺪروﺗﺴﺖ‬

‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻧﯿﺰ در اﯾﺮان ﮐﻤﺘﺮ از اﯾﻨﭻ ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻫﻤﺎن ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ را ﻗﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ و اﯾﻨﭻ ﻃﻮل در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

 ‫روش ‪ MTO‬در ﺑﺮاورد اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ )‪ (Inch Dia‬ﻣﻨﺎﻗﺼﺎت ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز – آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺛﻤﺮ‬

‫‪ (1‬زاﻧﻮ ‪ Elbow‬دو ﺳﺮ ﺟﻮش ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ﺿﺮب در ‪ 2‬و ﺿﺮب در ﺗﻌﺪاد زاﻧﻮﻫﺎ‬

‫‪ (2‬ﻓﻠﻨﺞ ‪ Flange‬ﯾﮏ ﺳﺮ ﺟﻮش در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺿﺮب در ﺗﻌﺪاد آن‬

‫‪ (3‬ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ ‪ Equal Tee‬ﺳﻪ ﺳﺮ ﺟﻮش ﺣﺴﺎب و در ﺗﻌﺪاد ﺿﺮب ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪ (4‬ﮐﺎﻫﻨﺪه ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ‪ Reducer‬ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ ﻗﻄﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﺿﺮب در ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻫﻨﺪه‬

‫‪ (5‬ﺑﻮﺷﻦ ‪ Coupling‬ﻗﻄﺮ ﺿﺮب در دو‪ ،‬ﺿﺮب در ﺗﻌﺪاد ﺑﻮﺷﻦ‬

‫‪ (6‬اﺗﺼﺎﻻت ‪ Weldolet‬و ‪ Sockolet‬ﺳﺎﯾﺰ ﻧﺎﻣﯽ ﺿﺮب در ‪ 2,5‬ﺿﺮب در ﺗﻌﺪاد‬

‫‪ (7‬ﻟﻮﻟﻪ ‪ Pipe‬زﯾﺮ ‪ 4‬اﯾﻨﭻ ‪ 6‬ﻣﺘﺮي و ﺑﺎﻻي ‪ 4‬اﯾﻨﭻ ‪ 12‬ﻣﺘﺮي ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻞ ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺮ ‪ 6‬ﯾﺎ ‪ 12‬ﻣﻨﻬﺎي ﯾﮏ ﺿﺮب در ﺳﺎﯾﺰ‬

‫و ﺿﺮب در ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺣﺪود ‪ 0,7‬ﺗﺎ ‪0,8‬‬

‫‪ (8‬در ﻗﻄﺮﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ اﮔﺮ ﮐﻮﭘﻠﯿﻨﮓ ﺣﺴﺎب ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﮐﻮﭘﻠﯿﻨﮓ ﺣﺴﺎب‬

‫ﻧﺸﻮد‪ ،‬اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﺿﺮب در ‪ 2‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ (9‬در ﺑﺮﺧﯽ از ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﻄﺮ ﺗﻤﺎم ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ‪ 2‬اﯾﻨﭻ و ﮐﻤﺘﺮ را ﻣﻌﺎدل ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪97/6/17‬‬