Đề:

Câu 1: Môi trường là gì?

Môi trường là tập hợp các thành phần vật chất vô cơ, sinh vật và con người
cùng tồn tại, sinh sống và phát triển trong một không gian và thời gian nhất định. Giữa
chúng có sự tương tác với nhau theo nhiều chiều, tổng hòa các mối tương tác này sẽ
quyết định lên chiều hướng tồn tại và phát triển của toàn bộ hệ thống môi trường.
Ngoài ra, môi trường còn được định nghĩa:
+ Theo luật Bảo vệ môi trường (2015): Môi trường là hệ thống các yếu tố vật
chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đối với sự tồn tại và phát triển của con người và
sinh vật.
+ Theo bách khoa toàn thư về môi trường (1994): Môi trường là tổng thể các
thành tố sinh thái tự nhiên, xã hội nhân văn và các điều kiện tác động trực tiếp hay
gián tiếp lên phát triển, lên đời sống và hoạt động của con người trong thời gian bất kì.
Định nghĩa này mang đậm tính đời sống của con người.

Câu 2: Trình bày các chức năng cơ bản của môi trường.
Môi trường có bốn chức năng chính:
+ Môi trường là không gian sinh sống cho con người và thế giới sinh vật.
Trong cuộc sống hàng ngày con người có các nhu cầu tối thiểu cần thiết cho các
hoạt động sống như nhà ở, nơi nghỉ, đất để sản xuất, kho tàng, bến cảng . . . Trung
bình mỗi người mỗi ngày cần 4m3 không khí sạch để hít thở, 2,5 lít nước để uống, một
lượng lương thực thực phẩm tương ứng với 2.000 – 2.400 calo.
Yêu cầu về không gian sống của con người thay đổi theo trình độ khoa học và
công nghệ. Trình độ phát triển càng cao thì nhu cầu về không gian sản xuất sẽ càng
giảm. Trong việc sử dụng không gian sống và quan hệ với thế giới tự nhiên, có tính
chất con người cần lưu ý là tính chất tự cân bằng, nghĩa là khả năng của các hệ sinh
thái có thể gánh chịu trong điều kiện khó khăn nhất. Nếu vượt quá giới hạn này, môi
trường sống sẽ suy thoái và không còn phù hợp với cuộc sống của con người nữa.
+ Môi trường là nơi chứa đựng và tạo ra các nguồn tài nguyên cần thiết cho sản
xuất và đời sống của con người.
Trong lịch sử phát triển, loài người đã trải qua nhiều giai đoạn. Từ khi con
người biết canh tác cách nay 14 – 15 nghìn năm vào thời kỳ đồ đá giữa cho đến khi
phát minh ra máy hơi nước vào thế kỷ 18, đánh dấu sự khởi đầu cuộc cách mạng khoa
học kỹ thuật trong mọi lĩnh vực. Xét về bản chất thì mọi hoạt động của con người để
duy trì và phát triển kinh tế xã hội đều nhằm vào việc khai thác các hệ thống sinh thái
của hệ tự nhiên thông qua lao động cơ bắp, vật tư công cụ và khoa học công nghệ.
 Với sự hỗ trợ của hệ thống sinh thái, con người đã khai thác từ tự nhiên các
nguồn tài nguyên thiên nhiên cần thiết phục vụ cho việc sản xuất ra của cải vật chất
nhằm đáp ứng nhu cầu của mình. Thiên nhiên là nguồn cung cấp mọi nguồn tài
nguyên cần thiết; vật chất, năng lượng, thông tin (kể cả thông tin di truyền) cần thiết
cho việc phát triển kinh tế xã hội của con người.
+ Môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra trong cuộc
sống và hoạt động sản xuất.
Trong quá trình sản xuất và tiêu dùng của cải vật chất, con người luôn tạo ra các
chất thải và đổ bỏ vào môi trường. Tại đây các loại chất thải dưới tác động của vi sinh
vật và các yếu tố môi trường khác sẽ bị phân hủy, biến đổi và tham gia vào hàng loạt
các quá trình sinh địa hóa phức tạp. Trong thời kỳ sơ khai, khi dân số nhân loại còn ít
lượng chất thải cũng ít, các loại chất thải này chủ yếu do quá trình phân hủy sau một
thời gian biến đổi nhất định lại trở về trạng thái nguyên liệu của tự nhiên. Sự gia tăng
dân số thế giới nhanh chóng, quá trình công nghiệp hóa – đô thị hóa làm số lượng chất
thải tăng lên không ngừng dẫn đến chức năng phân hủy chất thải của môi trường ở
nhiều nơi trở nên quá tải, phát sinh tình trạng ô nhiễm môi trường.
Khả năng tiếp nhận và phân hủy chất thải trong một khu vực nhất định được gọi
là “khả năng đệm” của khu vực đó. Khi lượng chất thải lớn hơn khả năng đệm, hoặc
thành phần chất thải có nhiều chất độc, vi sinh vật gặp nhiều khó khăn trong quá trình
phân hủy thì chất lượng môi trường sẽ giảm và môi trường có thể bị ô nhiễm.
+ Môi trường có chức năng lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người.
Môi trường trái đất được coi là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người
vì là nơi:
- Cung cấp sự ghi chép và lưu trữ lịch sử địa chất, lịch sử tiến hóa của vật chất
và sinh vật, lịch sử xuất hiện và phát triển văn hóa của con người.
- Cung cấp các chỉ thị không gian và tạm thời mang tính chất tín hiệu và báo
động sớm các hiểm họa đối với con người và sinh vật sống trên trái đất như: phản ứng
sinh lý của cơ thể sống trước khi xảy ra các tai biến tự nhiên và các hiện tượng tai biến
tự nhiên như bão, động đất, sóng thần, núi lửa phun trào.
- Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gen, các loài động
thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẽ đẹp, cảnh quan có giá trị thẩm
mỹ để thưởng ngoạn, tôn giáo và văn hóa khác.