TÀI LIỆU THAM KHẢO xét nghiệm sinh hoá, Nhà xuát bản Y học, tr 115-287.

1. Trừơng Thanh Hương, Nguyễn Lân Việt 5. Gerhard Vogel H. (2008), Drug discovery and
(2001), “ Nhưng hiểu biết cơ bắn và cập nhật về mối evaluation Pharmacological assays, Springer.
liên quan giữa rối loạn lipid máu với x ơ vữa động 6. World Health Organization (2000), Working
mạch", chuyên đề hướng dán nghiên cứu sinh, group on the safety and efficacy o f herbal medicine,
Trường Đạl học Y Hà Nội. Report of regional office for the western pacific of the
2 Dhgm U'hi IÔ Phgm fiigi l^h^i Mrtm/ỗn I \/i&t \A/r>riH Woaifh OrnanÌ7g+inn

(1996), Vữa xơ đọng mậc/7, Bài giảng bệnh học nội
kihoa tập II, Trường đại học Y Hà Nội tr 94-99.
3. Nguyễn Thế khảnh, PhạmTử Dương (2001),
Xét nghiệm sử dụng trong lâm sàng, Nhà xuất bản Y
học.
4. Vũ Đình Vinh (2001), Hướng dẫn sử dụng câc
7. Nguyen Trọng Thông(2011), “Thuốc điều trị rối
loạn lipoprotein máu”, Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam, tr. 176-185.
8. Seidl PR(2002), "Pharmaceuticals from natural
products: current trends”, Aninals o f the Brazilian
Academy o f Sciences, 74(1), pp. 145-150.

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA XOA BÓP BÁM HUYỆT

KÉT HỢP BÀI THUỐC “THÂN THÓNG TRỤC ứ THANG”
TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU THẰN KINH HÔNG DO THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM
Nhóm nghiên cứ u: Nguyễn Văn Lực
Ợ hạc sỹ, Bộ m ôn K hí công dưỡng sinh - Xoa bóp bấm huyệt -
Học viện Y dư ợ c học cổ truyền Việt Nam)
Nhóm hư ớ ng dẫn: PGS. TS Phạm Thúc Hạnh
(Bộ môn Khí công dưỡng sinh - Xoa bóp bấm huyệt - Học viện Y dược học cồ truyền Việt Nam)

TÓM TẤT
M ở đầu: Đau thần kinh tọa được mô tả lần đầu tiên bởi Cotunrtius (1764), đến 1864 Lasegue đưa ra test chẩn
đoốn trong đau thần kinh tọa. Nguyên nhân gây bệnh có rất nhiều nhưng hay gặp nhất trên lâm sàng là đau dây
thần kinh hông do tổn thương rẽ thần kinh (90%), còn lại tổn thương dây và/hoặc đám rối thần kinh. Nguyên nhần
hàng đầu gây chèn ép rễ thẩn kinh hông là thoát vị đỉa đệm (thường gặp nhất là đỉa đệm Lậ - L5 hoặc L5 - s , gây
chèn ép ỉễ ú hoặc ẻ i tương ứng). Bấm huyệt là một phương pháp điều trị có lịch sử lâu đời, nhiều nhà y học cổ
truyền ở trong và ngoài nước đã vận dụng phương pháp này để chữa có hiệu quả nhiều bệnh. Hiệu quả phòng và
điếu trị cồa phương pháp này trong nhiều lĩnh vực ngày càng được chú trọng. Ngoài ra, đây còn là phương phàp
dễ học, dễ thực hiện, lạ i không tốn kém về kinh tế và không cỏ tác dụng khồng mong muốn nên càng được nhiều
người quan tẩm đền,
Mục tiêu: 1) Đânh giâ hiệu quả của xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài thuốc “Thân thống trục ứ thang’’ trong
điều trị bệnh nhân đau thần kinh hông do thoát vị đĩa đệm thể khí trệ, huyết ứ. 2) Theo dõi tác dụng không mong
muốn của xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài thuốc “Thân thổng trục ứ thang” trên cấc bệnh nhân trên.
P hương pháp nghiên cúm: Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên so sánh trước và sau điều trị, không có nhóm
chứng.
K ết quả: Không làm thay đồi các chỉ số huyết học và sinh hóa, dấu hiệu sinh tồn. Mức độ cài thiện về các chỉ
số VAS, Schõber, Lassègue, tầm vận động cột sống thắt lưng, chỉ số ODI sau điều trị tốt hơn so với trước điều trị
có ý nghĩa thống kê với P < 0,05. số bệnh nhân đạt hiệu quà điều tri chung là tốt và rẩt tốt chiếm tỷ lệ 96,7%.
K ết luận: XBBH kết hợp bài thuốc Thân thống trục ứ thang có hiệu quả trên điểu trị bệnh nhân đau thần kinh
hông to do thoát vị đỉa đệm. Không phât hiện các tốc dụng không mong muốn.
SUMMARY
Bachground: Sciatica was first described by Cotunnius (1764), until 1864 Lasegue given diagnostic tests in
sciatica. Causes There are many but the most common clinical sciatic nerve pain caused by nerve m ot lesion
(90%), the remaining cord injury and/or nerve plexus. The leading cause nerve root compression hip is a
herniated disk (most often disc L4- L5 o r L s - S i mot compression L5 cause or Si respectively). Acupressure is a
treatment method has a long history, many in traditional medicine and abroad have applied this approach to treat
diseases effectively. Effective prevention and treatment o f this approach in many areas has been increasingly
emphasized In addition, it is also easy to team, easy to implement, inexpensive to economically and no unwanted
effects should increasingly be many people interested.
Objective: 1) Evaluate the effectiveness o f massage combines acupressure remedy "Body elevator shaft
overload" in treating patients with neuropathic pain due to disc herniation hip gaseous sluggish, blood stasis. 2)
Subscribe unwanted effects o f massage combines acupressure remedy "Monkey ladder shaft overload" in
patients on.
Method: Randomized clinical trial comparing before and after treatment, there was no control group

- 192-
 Results: Does not change the index and biochemistry hematology, vital signs. The degree o f improvement in
the indicators VAS, Schober, Lassegue, range o f motion o f the lumbar spine, the following ODI index better
treatment than before treatment with statistically significant with p < 0,05. So patients effective treatment is
generally good and very good percentage o f 96,7%.
Conclusion: Massage combines acupressure remedy stagnant elevator shaft body is effective in treating
patients with neuropathic pain due to hip herniated disk. No detection o f undesirable effects.
ĐẶT VẤN ĐÈ
Đau thần kinh íọa đưực mô tả lần đầu tiên bởi
Cotunnius (1764), đến 1864 Lasegue đưa ra test chẩn
đoản tronp đau thần kinh tọa. Nguyên nhân gây bệnh
có rất nhiễu nhưng hay gặp nhát trên lâm sàng là đau
dây thần kinh hông do ton thương rễ íhần kinh (90%),
còn lại tồn thương dây và/hoặc đám rối thần kinh.
Nguyên nhân hàng đầu gây chèn ép rễ thần kinh hông
là thoát vị đĩa đệm (thường gặp nhat là đĩa đệm L4" L5
hoặc L5 - Sì gây chèn ép rễ Lỗ hoặc Sì tương ưng).
Bấm huỵệt là mọi phương pháp điều trị có lịch sử lâu
đời, nhiếu nhà y học cổ truyền ờ trong và ngoài nước
đâ vận dụng phương pháp này để chữa có hiệu quả
nhiều bệnh. Hiệu quả phòng và điều trị của phương
pháp này trong nhiều lĩnh vực ngày càng được chú
trọng. Ngoài ra, đây còn là phương pháp dễ học, dễ
thực hiện, iại không tốn kém về kinh íể và không có tác
dụng không mong muốn nên càng được nhiều người
quan tâm đen.
MỤC TIẾU
1) Đánh giá hiệu quả của xoa bóp bấm huyệt kết
hợp bài thuốc 'Thân thống trục ứ thang” trong điều trị
bệnh nhân đau thần kinh hông do thoát vị đĩa đệm thể
khí trệ, huyết ứ.
2) Theo dõi tác dụng không mong muốn của xoa
bóp bấm huyệt kết hợp bài thuốc “Thân thống trục ứ
thang” trên các bệnh nhân trên.
CHÁT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu được tiến hành trên 30 bệnh nhân
được chẩn đoán đau thần kính hông (đau thần kinh
tọa) do thoát vị đĩa đệm cột sống thắỉ lưng, được điều
trị tại khoa Khí công dưỡng sinh - Xoa bóp bấm huyệt
Bệnh viện Tuệ Tĩnh trong thời gian từ tháng 02/2015
đen hết tháng 06/2015.
Bài thuốc sử dụng tron g nghiên cứu là Thân
thống trục ứ thang đa được thử độc tính cấp và bán
trường diễn tại Bộ môn Dược lý trường Đại học Y Hà
Nội xác định: LD50 của thuốc thử trên chuột nhắt trắng
theo đường uống là 389,57 (g/kg). Thuốc có tác dụng
giảm đau chống viêm trên mổ hình thực nahiệm.
Dạng thuôc s ử dụng: Dạng thuốc sắc theo
phương pháp truyền thống, thuốc được sắc theo dây
truyền công nghệ của Hàn Quốc. Mỗi thang sau sắc
được đóng thanh 2 túi, mỗi túi 150ml, để bảo quản và
sừ dụng điếu trị. Các vị thuốc được bào chế theo đúng
tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam IV và tiêu chuẩn cơ sở.
Thuốc được sắc tại khoa Dược Bệnh viện Tuệ Tĩnh.
Phương pháp nghiên cứu: Thử nghiệm íâm sàng
ngẫu nhiên so sánh trước và sau điều trị, không có
nhóm chứng.
Các sổ liệu sau thu thập được khảo sát tính
chuẩn và xử íý bằng các thuật toán thống kê X, t- test
Student, %2.
KẾT QUẢ
Sự phân bố bệnh nhân trong nghiên cứu: Bệnh
nhân thuộc nhóm tuổi từ 30 - 39 và 40 - 49 chiếm tỷ
íệ iớn nhất với 30%; íiếp theo là các bệnh nhân trong
nhóm tuổi 50 - 59 chiếm 20%; số bệnh nhân trong lứa
tuổi từ 60 - 70 chiếm 13,3%; trong khi đó, con so này
chỉ ià 6,7% ờ nhóm bệnh nhân 20 - 29 tuổi, không có
bệnh nhân nào trong nghiên cứu ỉuổi từ 18 - 19. về
giới, nghiên cứu cho thấy số lượng bệnh nhân nữ
chiếm íỷ lệ iớn với 73,3%; ỉrong khi con số này ờ nam
giới chí là 26,7%- Sự phân chia ngành nghề trong
nghiên cứu cho thấy số bệnh nhân iao động trí óc
chiếm tỷ lệ iớn nhất với 56,7%; số ỉao động chân tay
chiếm ty lệ 10%, còn lại ià các bệnh nhân ở ngành !ao
động khác chiếm 33,3% (nội trợ, bán hàng, tự do).
Thời gian mắc bệnh của các bệnh nhân đau thần kinh
hông do thoát vị đĩa đệm của chúng tôi cho tháy, phần
lớn các bệnh nhân đeu có thời gian mắc bệnh khá
sớm, chủ yếu từ 3 - 6 tháng (chiếm 36,7%)- số còn lại
rải rác trong khoảng 7 - 1 2 tháng với 6 bệnh nhân
chiếm tỷ lệ 20%; 1 3 - 1 8 tháng với 5 bệnh nhân chiếm
tỳ iệ 16,7%; 19 - 24 tháng chiếm tỷ lệ 10% với 3 bệnh
nhân, cá biệt có 1 bệnh nhân có thời gian mắc bệnh >
2 năm và 4 bệnh nhân có thời điểm mắc bệnh < 3
tháng. Phần lơn bệnh nhân đau thần kinh hổng bên
phải với tỷ iệ 56,7%; số lượng bệnh nhân đau bên trái
là 12 bệnh nhân, chiếm tỷ lệ 40%. Chỉ có 1 bệnh nhân
đau cả hai bên chiếm tỷ lệ 3,3%. s ố bệnh nhân có co
cứng các cơ cạnh sống chiếm tỷ !ệ lớn nhất với 90%,
trong nghiên cứu cùa chúng tôi chì có 3 bệnh nhận đã
xuất hiẹn teo cơ (do điều trị trong thời gian dài, ờ nhiều
nơi, bệnh diễn biến > 1 năm), 100% bệnh nhân có dấu
dương tính với các nghiệm pháp Neri, bấm chuông,
Valleix, Đéjerine, số còn lại dương tính ơ phần lớn cac
nghiệm pháp. Các chỉ số huyết học đều thay đổi sau
đỉeu trị không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05; các chì
số sinh hoa máu: ure, creaíinin, glucose huyết, men
gan đều giảm đi hơn so với trước điều trị, tuy nhiên kếí
quả này chưa có ý nghĩa thống kê với P > 0,05. Điều
này chứng tỏ bài thuốc Thân thống trục ứ thang không
làm ảnh hường đến các chì số rìày. Thang đau VAS
cho thấy, ở ngày đầu tiên nhập viện, các bệnh nhân
chủ yếu trong tình trạng đau vừa (73,4%), cá biệt có 8
bệnh nhân đau nặng chiếm tỷ !ệ 26,6%. Sau 15 ngày
điều tri, kết quả được cải thiện tương đối tốt với 21
bệnh nhân đau vừa chiếm tỷ lệ 70% và 9 bệnh nhân
đau nhẹ chiếm tỷ !ệ 30%. Ket quả sau 30 ngày đều trị
cho ỉhấy hiệu quả rõ nét với 2 bệnh nhân đau vừa
(chiếm ty lệ 6,7%), 25 bệnh nhân đáu nhẹ (chiếm tỷ lệ
83,3%), 3 bệnh nhân không đau (chiếm tỷ lệ 10%],
không còn bệnh nhân nào có biểu hiện đau nặng. Ket
quả thu được ở mốc so sánh Do và D15, D15 và D30; Do
và D30 đều có ý nghĩa thống ke với P < 0,05. GĨầ trì
trung binh ngương đau chúng tôi thu được ở ngày D0
là 4,85 ± 0,95 giảm xuống còn 2,91 ± 0,79 ở ngày thứ
15 và 1,37 ± 0,75 ờ ngày ỉhứ 30 khi kết thúc đợt đều
trị. Vào ngày D0l.có tới 73,3% bệnh nhân trona nghiên
cứu có chỉ số Schốber chị ờ mức < 13/10; số còn lại:
26,7% bệnh nhân có chỉ số này trên 13/10 và dưởl
13,5/10. Tuy nhiên sau 15 ngày điều trị, chỉ sổ này đã
tăng ỉên đáng kể với 9 bệnh nhân cố chỉ số Schốber
trên 13,5/10 và < 14/10 và 21 bệnh nhân có chỉ số
Schốber < 13,5/10 và trên 13/10; sau 30 ngày, kết quả
chúng tôi thu được tà 18 bệnh nhân trờ về bình
thường với chỉ số Schôber là trên 14/10 và 12 bệnh
nhân có chì số này trên 13,5/10 và dưới 14/10. Giá trị
trung bình thu được ở 3 mốc Do, D,5, D30 lần lượt íà
12,00 ± 2,74; 13,15 ± 0,23; 14,05 ± 0,65. Kết qua sự
thay đổi ià có ý nghĩa thống kê với p <0,05. òhl số
Lassègue ở ngày Do thay đổi từ 47,67 ± 10,32 lên
59,27 ±4,58 va ơ cuối đợt điều trị là 73,97 ± 6,47. Kết
quả sự thay đổi là có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.
Chỉ số Lassègue ờ ngày Do thay đổi từ 47,67 ± 10,32
lên 59,27 ± 4,58 và ở cuối đợt điều trị là 73,97 ± 6,47.
Kết quả sự thay đổi ià có ý nghĩa thống kê với p <
0,05. Tầm vận động gấp cột sống thắt lưng thay đối rõ
rệt sau điều trị. Kết quả tăng từ 39,33 ± 8,98 ở ngày Do
lển 52,00 ± 10,22 ở ngày Õ15 và 68,17 ± 5,65 ơ ngày
D30. Kết quả cỏ ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Tầm
vận động duỗi cột song thắt lưng thay đổi theo chiều
hướng tốt với 11,33 ± 2,60 độ lên 17,33 ± 2,62 và kết
thúc đợt điều trị là 22,83 ± 3,13. Kết quả có ý nghĩa
thống kê với p < 0,05. Kết quả cải thiện độ nghiêng
bên đau của các bệnh nhân trong nghiên cứu là khá rõ
ràng với 13,80 ± 5,38 ở ngày D0 tăng lên 20,8 ± 3,26 ở
ngày D 15 và 26,67 ± 2,73 khi kết thúc đợt điều trị. Kết
quả thu được là có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Kết
quả trước và sau điều trị 30 ngày với độ nghiêng ià
không đáng kể khi ổộ nghiêng bên không đau chỉ thay
đổi tư 26,67 ± 2,73 íên 26,77 ± 2,73 và 27,23 ± 2,99.
Sự thay đồi này là không có ý nghĩa thống kê với p >
0,05. Đổi với độ xoay bên đau, hiệu quả của phương
phốp xoa bóp bấm huyệt kết hợp dùng bài thuoc Thân
thống trục ứ thang cho kết quẩ khá tot khi chỉ số này
thay đỗi từ 10,83 ± 2,00 lên 22,00 ± 2,82 khi kết thúc
đợt điều trị, kết quâ sự thay đổi này !à cỏ ý nghĩa thống
kể với p < 0,05. Chỉ số xoay bên không đau thay đôi
theo chiều hướng tốt với sự thay đổi là 22,37 ± 3,09 ở
ngày Do, 22,97 ± 2,75 ở ngày D 15 và 24,33 ± 2 ,1 7 ờ
ngày D30. Ket quả này có ý nghĩa íhống kê với p <
0,05. Thang điểm ODỈ thay đổi ỉheo chieu hướng tốt.
Kết quả ngày Do từ 37,47 ± 5,98 giảm xuống còn
24,17 ± 5,78 và 10,33 ± 5,36 sau 30 ngày điều trị. Kết
quả có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. 30 bệnh nhân
trong nghiên cứu của chúng tôi có BMI chủ yếu ở
ngưỡng bình thường (chiếm 60%); 13,3% bệnh nhân
ở mức tiền béo phì và 26,7% bệnh nhân ở mức béo
phi độ I. Kết quả này không thay đổi sau 30 ngày điều
trị. So với thời điễm chưa uống thuổc (Do) và thời điểm
sau uống thuốc 30 ngày (Đ30), các chỉ số về mạch,
nhiệt độ, huyết áp thay đồi không cỏ ỷ nghĩa thống kê
với p > 0,05. Triệu chưng đau than kinh hông hầu hết
không iàm ảnh hường nhiều đển chế độ ăn, cảm giác
đỏi và mức độ ngon miệng của bệnh nhân, số bệnh
nhân có tình trạng ăn kém hơn (lấy thời điềm lúc chưa
bị bệnh làm chuẩn) chì chiếm 26,7%; 63,3% bệnh
nhân có biểu hiện ăn ờ mức trung bình, nghiên cửu có
3 bệnh nhân ăn tốt và các triệu chứng cơ năng (đau,
hạn chế vận động) hầu như không gây bát cứ ảnh
hường nào đến chất ỉượng bữa ăn cùa các bệnh nhân
này. Tuy nhiên, kết quả trên chĩ số giác ngủ lại có khá
nhiều biển động. Nếu như trước điều trị, phần lớn íhời
gian ngủ của bệnh nhân đều bị ảnh hưởng bời triệu
chứng đau (tới 76,7% bệnh nhân ngủ kém, thời gian
ngù 5 4 giờ; và 23,3% bệnh nhân ngủ trung bình, thời
gián ngù < 6 giờ), thi sau điều trị, kết quả nay được cải
thiện rõ rệt với 36,7% bệnh nhân ngủ tổt và 63,3%
bênh nhân ngủ trung bình, không còn bệnh nhân nào
ngủ kém. Giai đoạn sau điều tn 30 ngày, các bệnh
nhân chủ yếu chỉ còn thình thoảng bị thức giấc vì đau
(một phần do nằm lâu ở cùng một tư thế hoặc khi xoay
trở minh) mà không phài bởi triệu chứng đau là
nguyên nhân gây giảm thời lượng và chất lượng giấc
ngủ. v ề hiệu quả điều trị chung, kết quả íoại A (rất tốt)
chiếm tỷ lẹ 36,7%; sổ bệnh nhân có hiệu quả điều trị
chung loại tốt chiếm tỷ lệ íớn nhất với 60%; số bệnh
nhân có hiệu quả điều trị chung loại trung bỉnh chiếm
tỷ lệ thấp với 3,3%. Không có bệnh nhân nào có kết
quả điều trị kém. Điểm trung bỉnh cùa các bệnh nhân
sau điều trị là 34,56 ± 3,08 điểm. Nghiên cứu có 01
bệnh nhân xuát hiện triệu chứng đi ngoài phân lỏng
(buổi sáng) và cồn cào, nóng ruột sau khi uổng thuốc,
tuy nhiên triệu chứng này xuẳt hiện ià do bệnh nhân
uổng thuốc lúc đói (vào buổi sáng hoặc 3 - 4 giờ sau
ăn bữa trưa), triệu chứng nảy mất đl ngay khi bệnh
nhân uống thuốc sau ăn no. Không có bẹnh nhân nào
cảm thấy bị đau hơn tại vị trí xoa bóp.
BÀN LỦẬN
Theo cơ chế cồng kiểm soát của Melzack và
Wall (1965) đưa ra dựa trên sự dẫn truyền và cấu trúc
giải phẫu của các sợi thần kinh ở mức tủy sống, thuyết
này cho rằng: Kích thích đau ờ ngoại vi được truyền từ
các thụ cảm thể nhận cảm đau vào tủy sống theo các
sợi thần kinh hưởng tâm có kích thưởc nhỏ (sợi Aỗ và
c j qua neurone thứ nhất ở hạch gai rồi vào sừng sau
tủy sống và tiếp xúc vởi neurone thứ hai gọi !à tế bào T
(transmission ceil - tế bào dẫn truyền). Từ tế bào T tín
hiệu sẽ truyền lên não cho ta có cảm nhận đau. Còn
các sợi thần kinh kích thước lớn hơn (sợi Aa và A(3)
chủ yếu dẫn truyền cảm giác bản thề (xúc giác, áp
lực). Theo Melzack và Wall, trong tùy sống có một lớp
tế bào liên hợp đóng vai trò “người gác cổng". Các
xung động từ các sợi nhỏ (A5 và C) cho một nhánh
gây ức chế neurone liên hợp làm “cống mở” nên các
xung động này tiếp tục được truyền đến tế bào T và đi
ỉên trên cho ta cảm nhận ổau. Còn các xung động
truyền từ các sợi to (sợi Aa và Ap) cũng cho một
nhánh tiếp xúc với neurone liên hợp nhưng tạỉ gây
hưng phấn neurone này. Khi neurone liên hợp hưng
phấn nó sẽ ức chế dẫn truyền trước sinap từ sợi nho
đến tế bào T (đóng cổng), do đó xung động đau bị
chặn lại trước khi tiep xúc với tế bào T làm mấỉ hoặc
giảm cảm giác đau. Khi thực hiện các động tác xoa
bóp bấm huyệt, những kích thích từ các thụ cảm thể
bản thể ở da, cơ, gân, dây chằng được truyền vào
theo sợi to (sợi Aa và AỊ3) sẽ ức chế cảm giác đau
ỉruyền theo sợi nhỏ (Aõ và C) theo thuyết này, từ đó
có tác dụng giàm đau. Hơn nữa, khi có kích thích từ
naoại vi trũyen về, hệ thống thần kinh trung ương sẽ
tiễt ra các chát enkephalin có tác dụng làm giảm đau
giống như morphine, gọi !à các endorphine (endo -
endogenous - nội sinh, orphin = morphine, tức là
morphine nội sinh). Các endorphine gắn vào các
receptor morphinic cũng gây giảm đau và sảng khoái,
nhưng tác dụng này hết nhanh do các endorphine
nhanh chóng bị hỏa giáng nên không gây nghiện. Các
trạng thái tâm lý vui vè, thoải mái, sung sướng, hạnh
phúc, lạc quan... có tác dụng kích thích giải phóng
endorphine rẩt mạnh, tạo cho cơ thể cảm giác khoái
cảm lâng lâng. Xoa bóp bấm huyệt chính ià đánh vào
cơ chế này để cơ thể tự sản sinh ra các endorphine
gây giảm đau. Trong các bệnh lý đau nói chung, đau
làm cho các cơ bị co thắt tăng ỉrương lực do vòng
phản xạ ở mức tùy sống. Sau đỏ bản thân các cơ
phàn xạ co này lại là nguyên nhân iàm cho đau tăng
íhêm. Đây chính là một vòng xoắn bệnh !ý. Khi thực
hiện các bài tập vận động, bản thân cột sống sẽ được
vận động với các động tác gập-duỗi, nghiêng bên,
xoay. Sự vận động này làm tang tiết dịch khớp trong
các khớp liên đốt, tăng tính linh hoạt của các khớp liên
đốt, tăng cường bơm máu nuôi dưỡng cơ, xương,
khớp. Hơn nữa, xoa bóp bấm huyệt tác động trực tĩềp
đến các điểm trên cột sổng và cạnh sống và làm tăng
khoảng cách các đốt sổng sẽ giảm áp lực nội đĩa đệm,
giảm phóng chèn ép thần kinh. Chính bởi vậy, các chỉ
số về độ giãn cột sống thắt lưng và chỉ số Lassègue,
độ gấp, duỗi, xoay, nghiêng ở cả bên đau và bên
không đau thay đỗi rõ rệt sau điều trị (các kết quả sự
cải thiện đều có ý nghĩa thống kê với p < 0,05). Theó
quan điểm của Y học cồ truven, đau là do khí huyết bị
bế tắc gây nên (bẩt thông tát thống). Triệu chứng đau
trong đau thần kinh hông đo thoát vị đĩa đệm thuộc
phạm vi chứng tý (các chứng đau bên ngoài cơ thể), ty
ở đây nghĩa là bế tắc, ngăn lấp không thông, khí huyết
không lưu thông sẽ gây ra ‘'thong”. Xoa bóp thông qua
tác động vào các huyệt, kinh lạc (kỉnh cân) có the ổuồỉ
được ngoại tà, điều hòa được dinh vệ, thông kinh hoạt
lạc và điều hòa chức năng tạng phủ. Kỹ thuật xoa bóp
bấm huyệt ià phần quyết định kết quả chữã bệnh, ky
ỉhụật này phải điêu luyện, chính xác, phải đạt được
"đắc k h í, sau đó phải dẫn khí” đề “điều khí” iừ phẩn
âm sang phần dương, từ kinh này sang kinh khác và
từ tạng phủ này sang tạng phủ khác... Xoa bóp bấm
huyệt có tác dụng điều khí nhanh, mạnh nên có tác
dụng rõ rệt trong điều trị bệnh. Xoa bóp bấm huyệt
giúp làm mềm mại các cơ và khớp cùa bệnh nhân.
Việc tác động vào huyệt cũng cần phải hợp lý theo
nguyên tắc lực tác động phải vừa đu và phù hợp với
từng người bệnh. Khi xoa bóp bấm huyẹt chúng tôi
chú ý đen phản ứng độ nhạy cam của từng bệnh nhân
và sự khác nhau giữa' các huyệt trên cùng một bệnh
nhân để điều chình cường độ lực bấm, vận động cho
thích hợp. Nhỉn chung các bẹnh nhân đều đáp ứng và
thích nghi với phương pháp này, không có biển cố xảy
ra trong suốt quá írình nghiên cứu.
KẾJ LUẢN
XBBH kểỉ hợp bài íhuốc Thân íhống trục ứ thang
có hiệu quả trên đều trị bệnh nhân đau thần kinh hông
to do thoát vị đĩa đệm. Không phát hiện các tác dụng
không mong muốn.
TAI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Thức Hạnh (2009), Bước đầu đánh giá tác
dụng của xoa bóp bấm huyệt trong điều trị thoát vị đĩa
đệm cột sổng that lưng, Tạp chí Y học thực hành, sổ
8(670), 3 - 6
2. Phạm Thúc Hạnh (2009), Đánh giá tác dụng
điều trị đau đây thần kinh tọa bằng điện châm các
huyệí trên kinh thận và bàng quang, Tạp chí Y học
thực hành, số 8(670), 21 - 23 '
3. Đào Hồng Quáng (2010), Bước'đầu đánh giá tâc
dụng của điện châm trên bệnh nhàn thoát vị đĩa đệm
cột sống thắt lưng, Khóa luận tốt nghiệp bác sỹ YHCT,
Học viện Y được học cổ truyền Việt Nam, Hà Nội
4. Atsushi Fujiwara, Tae-Hong Lim, Howard S.An,
Nobuhiro Tanaka, Chang-Hoon Jeon, Gunnar
B.J.Andersson and Victor M.Haughton, The Effect of
Disc Degeneration and Facet Joint Osteoarthritis on
the Segmental Flexibility of the Lumbar Spine, Spine
Vol 25, No 23: 3036-3044.
5. Louise Chang M.D (2007), study: Acupuncture
Eases Low Back Pain, WebMD Health News, p. 410 -
13.
6. Hariharan Shanka et al (2009), Anatomy and
pathophysiology of interveterbral disc disease,
Technique in Regional Anesthesia and Pain
Management Vo! 13 (2), 67-75.

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐIÈU TRỊ CỦA PHƯƠNG PHÁP CẬN TAM CHÂM
TRÊN BỆNH NHÂN LIỆT NỬA NGƯỜI
DO NHỎI MÁU NÃO SAÚ GIAI ĐOẠN CẤP •

Phạm Thị Ánh Tuyết (BSNT, Khoa Y học cổ truyền - Trường ĐH Y Hà Nội)
TS. Trần Quáng Minh (Khoa Yhọc cổ truyền - Trường ĐH YH àN ọi);
GS.TS. Phạm Thắng (Bệnh viện Lão Khoa Trung ương).

TÓM TẤT
Đặt vấn đề: Cận tam châm là phương phấp châm mới được ốp dụng để PHCN vận động cho BN liệt nừa
người do NMN. Để NC rõ tác dụng của phương pháp chúng tỏi tiển hành đề tái này. Mục tiêu: 1. Đánh giá tàc
dụng PHCN vận động trên BN liệt nửa người do NMN sau giai đoạn cấp bằng phương pháp điện châm thèo cồng
thức huyệt Cận tam châm. 2. Khào sát tác dụng không mong muốn. Đối tùựng: 70 bệnh nhấn NMN chia làm 2

-195-