Doğrusal Hareket Sayfa: 1

Konum - zaman grafiklerinde yön bulma...

+x
+ +

o
111

ı------------ duruyor
-x

* Çizgi uçları yukarı doğru ise ( +) yön, aşağı doğru ise (-) yöndür.

Konum - zaman grafiklerinin okunması ...

* x - t grafiklerinde, zamanla alınan yol okunur.
* x - t grafiklerinin eğimi yani tana hızı verir.
* Eğim ile hız doğru orantılıdır.

Araç ( +) yönde sabit

hızla hareket ediyor...
a=O

"-----------+-t Örnek
Konum
X

Araç, ( +) yönde düzgün

hızlanıyor... a: sabit
il 111 zaman
"""'---------t o t 2t

X
Şekilde bir araca ait konum - zaman grafiği verilmiştir. Buna
göre,
1. Araç, t anında yön değiştirmiştir.
il. Araç, 1 bölgede düzgün yavaşlamaktadır.
Araç, (-) yönde düzgün ili. Aracın ili. bölgede hızı ve ivmesi aynı yönlüdür.
hızlanıyor... a: sabit
yargılarından hangileri doğrudur?

�-----------t

ı----------�-t Araç, ( +) yönde düzgün

hızlanıyor... a: sabit

hepsi
 Doğrusal Hareket Sayfa: 2

Örnek Konum ÖSS

Konum(m)

3x ------------- X2= 100

zaman
o Xı= 25
t 2t 3t
o t 2t
zaman(s)

-x
Şekilde durgun halden sabit ivme ile harekete geçen cisme ait
Şekilde bir hareketliye ait konum - zaman grafiği verilmiştir. konum - zaman grafiği verilmiştir. Bu cismin Xı ve X2 konumla­
rı arasındaki ortalama hızı 15 m/s olduğuna göre X 1 konumun­
Buna göre,
daki hızı kaç m/s dir?
1. Hareketlinin ili. bölgedeki hızı 1. bölgedekinden büyüktür.
il. Hareketli il. bölgede durmaktadır.
III. Hareketlinin O - 3t aralığında yer değiştirmesi 4x tir.
yargılarından hangileri doğrudur?

□ □
Vo = 0 -- 20 m/s
Konum
K treni !◄-- ------------------ ------► ! ◄----- --------►!

Xı -----------------····----- M 100m K 200m L

-,-----------,,�-- L treni
,

Xı -----------------

zaman
o

hepsi 10 1
 Doğrusal Hareket Sayfa: 3

İvme - zaman grafiklerinin okunması ...

* İvme - zaman grafiklerinde yön bulma cismin ilk hızına bağlı-
dır.
* İvme - zaman grafiklerinin alanı hızı verir.
* Toplam alan işareti yönü verir.
* Alan ile hız doğru orantılıdır.

Örnek
İvme

il
ili zaman
o
Şekilde başlangıçta durgun halde bulanan araca ait ivme - za­
man grafiği verilmiştir.
Buna göre,
1. Araç, 1. bölgede hızlanmaktadır.
il. Araç, il. bölgede sabit hızla gitmektedir.
ili. Araç, ili. bölgede yavaşlamaktadır.
yargılarından hangileri doğrudur?

il 111 zaman
t 2t 3t

ive il K ve L Yalnız I 4
 Bağıl Hareket Sayfa: 4

Bağıl hız ... Örnek

kuzey

- - -
Cisimlerin birbirlerine göre hareketlerini gözleme olayına bağıl •
10V
1
hareket denir.

= !370 B
2V :
Vbağıl Vcisim - Vgözlemci

A
* Gözlemcinin hızı ters çevrilir ve cisim ile vektörel toplama ya­ batı •--------- --------► doğu
pılır.

A
□- 4V □A
-4v ...
güney
sv-D sv-D
B B Şekilde A ve B araçlarının hız büyüklükleri ve yönleri verilmiştir.
A aracının B aracına göre hızı ve yönü nasıldır?
A'nın B'ye göre hızı, B'nin A'ya göre hızı,

----9V 9V---­
dir... dir...
* Buradan şu anlaşılıyor... Bağıl hızda cisimlerin birbirine göre
hız büyüklükleri eşit, ama zıt yönlüdür ...

* Maksimum bağıl hız, cisimler zıt yönde gittiklerinde gerçekle­

şir.

* Minimum bağıl hız, cisimler aynı yönde gittiklerinde gerçekle­

şir.

-
Örnek Örnek

-
8Vj/1/ 7V
otobüs

-
B batı
8V
V=O
doğu
60°
-�-�---�--------·······
A

Şekilde A ve B cisimlerinin hızları sabit ve eşit büyüklüktedir.

Buna göre, A'nın B'ye göre hızı yani VAB büyüklüğü kaç V dir?

Şekilde otobüs doğuya doğru 7V hızı ile gidiyor. Otobüste bulu­

nan Hami, otobüse göre aynı yönde 3V hızı ile hareket ediyor.
VAe: VA - Ve, A'nın B'ye göre hızı demektir...
Buna göre, Hami dışarıda hareketsiz duran Osmanı nasıl görür?
2019-AYT
Aynı yatay düzlemde bir tren yere göre batı yönünde 15 m/s'lik
sabit hızla, bir motosiklet ise yere göre kuzey yönünde 15 m/s
lik sabit hızla hareket etmektedir. Bu bilgiye dayanarak, moto­
siklet sürücüsüne göre trenin hızının büyüklüğü ve yönü aşağı­
dakilerden hangisidir?

s--./3 15{2 güneybatı 8D V güneybatı batıya doğru 10V

 Bağıl Hareket Sayfa: 5

Nehir problemleri... 2006 - Fenl

kıyı
j
______ _
Suya göre hız: Yüzücünün kendi hızına denir.
Yere göre hız: Akıntı ile yüzücünün hızlarının vektöre( toplamı­ .____.'
i Va i ----•......--�i
' ' '

na denir. .ı-.------...............
. . ---c--....
. --ı----....
. .•----... i.. -----. -ı-------+ı-...

!�yt'I rzj!
ÖSS
K L M N p

,______,__.,!½___!
K L M N

Yere göre akıntı hızı Va olan bir ırmağın kıyısındaki K, L, M, N

noktalarından yüzmeye başlayan X, Y, Z, W yüzücülerinin suya
o göre hız vektörleri şekildeki gibidir. Bu yüzücülerden hangi ikisi
karşı kıyıya aynı noktadan çıkar?
Yere göre akıntı hızı Va olan bir ırmağın kıyısındaki O noktasın­ (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
dan yüzmeye başlayan yüzücünün suya göre hız vektörü şekil­
deki Vy <lir. Bu yüzücü karşı kıyıya hangi noktadan çıkar?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)

p 140m doğuda X ileY 5x

  ) <" G 6G



 5G&)!G %!1G<+CG<A+!&2 15 LYS



G
&)!G <+CG<A+!G&3!G&3&*G%C=)+C2G=C6G<A+!G&3!G<8E)2

F 5G&)!G
<+CG<A+!G&3!G&3&*G%C=)+C2G=C6G<A+!G&3!G<8E)2

 ()
!)
 %"&) "

&3*!G!6'&G!!+G+!6G'79!6G3C#2G&3!G&3&*G<G7272G<GG3&6
%C=)G%2!'!6&+!G!8*G!!2

&3&*G<G7272GG

, 5G
 G  G

&3&*G<GG3&6G%C=)G$&!2GG
 

 

 

   




 ) ")

 5G  *G !:6.+G  '$G*G G3

 #)
) "

&3*!G$A36!2&)!+G6!1'&G727*)2CGG


  *$G
G
16 LYS



 *$.3G 
 *$G GG 
 *$G

 G &3*!G$A36!2&)!+G6!1'&&2GG

$) )

G  /6G
 G GG6
40,G  -(G
 6  G %C=)+C2'!+G
 G<8E)2'!+


  >(G G ;

D 25ve 10

 A#T 7T






P!(&*!(&T6H48H/-!6&CT148-THQ!ATHC*!-!T%CM4*//THE
C!/!(8!(&T &6&-*!4&/T &<-!*!4&T <!T T &3T $!4&*-!6&T /!&4T

P!(&*!T 6H48H/-!6&CT<!T HQ!AT 148-TJM4*M(6MCT-(4T&*!T

(:4:*/T H C!/!(8!T NT T <!T &6&-*!4&/T &<-!*!4&T /!&4T

 !94

T


 59.T7I59I0."+'T2+7T T"9)'T);>"9'T "K'R."DT

T T
 T  T
 Dinamik Sayfa: 8

2014 - YGS Örnek

Sürtünmesiz ortamda esnek bir zemin üzerine atılan cismin asansör
yukarıya doğru çıkış hareketi esnasında hızı(V), ivmesi(a) ve
kuweti(F) nasıl değişir?

Hız(V) ivme(a) kuwet(F)

çocuk
:

/ı\
l'.ı
A) azalır artar değişmez
B) değişmez azalır artar );.+.
C) azalır değişmez değişmez baskül
D) değişmez değişmez değişmez
E) azalır azalır azalır Şekilde asansör dururken çocuk baskülden bir değer okuyor.
Buna göre,
1. Asansör I yönünde hızlanırsa,
il. Asansör il yönünde yavaşlarsa,
ili. Asansör sabit hızla giderse,
hangilerinde çocuğun baskülde okuduğu değer artar?

2016 - LYS 2013 - LYS

Günlük hayatta karşılaşılan bazı kuwetlerle ilgili,
1. Hareket halindeki bir otobüse doğru uçan sineğin otobü­
sün camına çarpıp ezilmesi olayında; cam sineğe, sineğin
cama uyguladığından daha büyük bir kuwet uygular.
il. Masa üzerinde dengede duran bir kitabın ağırlığıyla ma­
sanın kitaba uyguladığı tepki kuweti aynı büyüklüktedir.
111. Bir çekiçle çivinin duvara çakılması olayında; çekiç çiviye,
çivinin çekice uyguladığından daha büyük bir kuwet uygu­
lar.
yargılarından hangileri doğrudur?

C 50 1 ve il Yalnız il
 Dinamik Sayfa: 9

Sürtünme kuvveti... Fs Örnek

�lOON
* Sürtünme kuwetinin yönü, cismin hareket ettiği ve hareket
etmek istediği yöne zıttır.

-V
k-0,5 ..........�.......................

G. . . . . . .:. . . . . . . . . . . . . . . . .
Şekilde yatay ve sürtünmeli yolda durgun haldeki cisme etki
eden kuwet verilmiştir. Buna göre, cismin 4 saniye sonra aldığı
F: ........... yol ve hızı sırasıyla ne olur?

k: sürtünme katsayısı
l_ F_s__"'--�-� _! F 5 = mgk N: cisme gösterilen tepki kuweti

2013 - LYS

Örnek
-
30 m/s

. . . .G. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
k=0,5
Şekilde yatay ve sürtünmeli yolda cisim kaç metre yol alarak
durur?

90 4 2

 &)A.J 10

 !94  

)J7<
J





J

 A0>5)8)8

 J 4>?@-=J#J

()=)AJA95,)J=$J)8G8,)J ,>;0>8J 95)8J+2<7-J-=42J-,-8J J)J J J

0;)/F2J?-;2572I=2;J

>8)J0D;-J
 2<7-J-=42J-,-8J<E;=E87-J4>??-=2J #J,>;
36 J2<728J4E=5-<2JJ40J,G;
363J&E;=E87-J4)=<)AG<GJ4J$JJ,2;
2.,-5-;28,-8J1)8025-;2J ,9F;>,>;J

 13 LYS

  
 

 J40J 4J



H-425,-J,EI-AJ,>?);,)J=>=>57)4=)J95)8J+2<27J<-;*-<=J*G;)4G5GA9;J
>8)J0D;-J+2<728J2?7-<2J4)CJ7JJ< 95>;J

 
30