In deze artikelenreeks worden diverse trainingsvormen uit
REVALIDATIE­
TRAINING
Dwars- en kruisverbanden binnen de
Rehaboom methodiek Het werp-ABC
Michel Edelaar & Harald Bant
Met dank voor de foto’s:
John de Pater & Toine van de Goolberg.
Figuur 1. Rehaboom, stroomschema sport­
revalidatie (maart 2003)
42 S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3
de Rehaboom uitgeschreven, om duidelijk te maken hoe dit
systeem in de praktijk gebruikt kan worden. Dit vijfde artikel
beschrijft trainings­vormen uit het werp-ABC.
De reeks is een praktisch vervolg op
de acht eerder (jaargangen 2003/2004)
in Sportgericht verschenen artikelen
over de Rehaboom. Tegen de achter­
grond van een casus worden werp-
ABC trainingsvormen uitgeschreven,
met een accent op variaties van de ver­
schillende trainingsparameters. Door
verandering van deze trainingspara­
meters kun je het doel van de training
en de plaats die de training inneemt in
het revalidatietraject veranderen.
Middelste fase
De Rehaboom is een me­
thodiek waarmee bles­
surevrije sporters door
gebruik van trainings­
vormen op het gebied
van de grondmotorische
eigenschappen kracht,
uithoudingsvermogen en
snelheid kunnen worden
begeleid naar sportparti­
cipatie. Door het model
te koppelen aan een ge­
degen klinische redenatie
kan het ook handzaam
zijn binnen sportspe­
cifieke revalidatie. Dit
artikel beschrijft de prak­
tische invulling van één
onderdeel uit de middel­
ste fase van de Rehaboom
methodiek (zie figuur 1).
In de middelste fase van de Reha­
boom gaat het vooral om de dwars- en
kruisverbanden tussen de trainings­
methoden: werp-ABC (snelheid),
maximale kracht tot aan krachtimita­
tie (kracht) en alactische capaciteit tot
alactisch vermogen (uithoudingsver­
mogen). Het werp-ABC is een veel­
zijdig doelgerichte trainingsvorm die
vanaf het midden van de trainings­
periode of van het (sport)revalidatie­
proces een belangrijke plaats inneemt.
Vooral bij explosieve sporten waarin
slag-, stoot- of werpbewegingen aan
de orde komen kan het werp-ABC van
essentieel belang zijn om de sporter
voor te bereiden op zijn sport.
In dit artikel worden toepassingen
en combinatiemogelijkheden van het
werp-ABC binnen één en dezelfde
training beschreven. Deze dwars- en
kruisverbanden zijn binnen de training
of (sport)revalidatie aan de orde van
de dag en bepalen de daadwerkelijke
invulling binnen een behandelingstra­
ject. Door de opbouw van de verschil­
lende grondmotorische eigenschappen
aan elkaar te koppelen en met elkaar
te verenigen in oefenstof ontstaat de
praktische invulling van de training of
(sport)revalidatie.
Werpen is één van de best onderzochte
bewegingen in de sport. Vooral in
Amerika, waar sporten als honkbal en
American Football hoogtij vieren, is
 Casus
In januari raakt een speerwerper aan het einde van een training geblesseerd. Na het werpen van de laatste speer voelt
hij een stekende pijn in zijn schouder, die na een paar minuten wegtrekt. Tijdens het douchen na de training merkt hij dat
de pijn langzaam terugkomt. Vooral bij het wassen van zijn haren voelt hij een zeurende pijn rond zijn schoudergewricht
opkomen. Diezelfde nacht slaapt hij onrustig en kan hij niet op de arm liggen.
De volgende dag neemt hij contact op met de sportfysiotherapeut van zijn team voor een fysiotherapeutisch consult. Er
worden verschillende schoudertesten uitgevoerd: instabiliteitstesten (Apprehension, Relocationtest, Load and Shift test),
impingementtesten (Neer and Welsh, Lockingtest) en als laatste weerstandstesten voor de rotatorenmanchette. Vooral
de m. supraspinatus is bij weerstandtests pijnlijk (Empty-can test). Er is mogelijk sprake van een ventrale instabiliteit en
een tendinose of tendinitis van de m. supraspinatus. De speerwerper wordt doorgestuurd naar een medisch specialist. Na
het medisch onderzoek en de MRI luidt de diagnose: ventrale instabiliteit glenohumeraal met een secundair impingement
en een tendinitis van de m. supraspinatus.
Op basis van de diagnose wordt de keuze gemaakt conservatief te behandelen. Tijdens de conservatieve behandeling
wordt in de eerste fase het accent gelegd op de tendinitis van de m. supraspinatus. Vooral omdat de pijn op de voor-
grond staat. Tijdens de eerste zes weken worden verschillende fysiotherapeutische interventies uitgevoerd zoals trigger-
pointbehandelingen, kinesiotape, massage nek-schouderlijn en mobilisatie en manipulaties van vooral de thoracale wer-
velkolom. Tevens wordt vastgesteld dat de speerwerper een extensiebeperking heeft in zijn linkerheup; deze wordt door
middel van Mulligantechnieken gemobiliseerd. Daarnaast worden huiswerkoefeningen gegeven met het accent op de
mobiliteit en de stabiliteit van de schouder, vooral betrekking hebbend op het scapulohumerale ritme en de stabiliteit van
het glenohumerale gewricht: shrugs, bend over dumbbell row, straight arm bench press en de endo- en exorotatietraining
van het schoudergewricht.
De beenoefeningen die zijn uitgevoerd zijn: squat, squatlunges en calf raises. Voor de wervelkolom lag het accent op de
goodmorning, back extensions met rotatie en de barbell rotation. Zowel de oefeningen voor de benen als voor de wer-
velkolom zijn op het onderhouden van de kracht getraind.
Na deze eerste zes weken wordt gestart met een blok krachttraining voor de armen. In een tijdsbestek van 12 weken
wordt opgebouwd tot maximale kracht (6 series, 5 herhalingen 85% van het 1 RM).
Ook voor de benen wordt opgebouwd tot maximale kracht. De volgende oefeningen zijn opgenomen in het trainings­
programma; diepe squat, clean, jerk, bench press, pullover en de step up met halter in de nek. Deze oefeningen worden
gecombineerd met oefeningen uit het coördinatieve sprong- en loop-ABC. Oefeningen uit het coördinatieve sprong-
ABC zijn de oefeningen die vooral het accent leggen op eenbenig springen en eenbenig landen met toepassing van de
verschillende verzwaringprincipes. Oefeningen uit het loop ABC die zijn uitgevoerd zijn o.a. skipping, trippling, hakken-
billen, loopsprongen en kaatssprongen.
Aan het einde van deze periode en de volgende revalidatieperiode wordt de kracht die is opgebouwd omgezet naar
snelheid door middel van het trainen van de snelkracht en de explosieve kracht. Deze verschillende vormen van snel-
heidstraining worden gecombineerd met het werp-ABC, met als uiteindelijk doel de speerwerper terug te brengen naar
zijn hartstocht: speerwerpen.

er veel onderzoek gedaan. Om inzicht
te krijgen in de complexiteit van wer­
pen is de werpbeweging verdeeld in
5 verschillende fasen; wind up, early
cocking, late cocking, acceleratiefase
en deceleratie- of follow through fase.
De speerwerper in de casus heeft zijn
klachten gekregen bij de overgang van
de late-cocking naar de acceleratiefase.
Dit is bij het werpen de meest belas­
tende fase; er is hier sprake van een
plyometrisch moment in een eindgra­
dige fase van retroflectie/(exo)rotatie.
Het werpen is voor zeker 70% afhanke­
lijk van de benen en de wervelkolom.
Voor de benen ligt dit in de coördina­
tieve vaardigheden van het aanlopen
en een optimale mobiliteit van de heup­
strekking, gevolgd door explosieve
kracht van been- en heupstrekkers. In
de wervelkolom gaat het vooral om op­
timale beweeglijkheid, stabiliteit en spe­
cifieke kracht van zowel het bekken, de
lage rug als het thoracale gedeelte van
de rug. Zonder een optimale impuls
vanuit de benen en de wervelkolom is
het zeer moeilijk om te smashen, een
sprongservice te maken of te werpen.
Het werp-ABC bestaat uit allerhande
werpoefeningen die zowel de werp­
kracht als de werptechniek positief be­
ïnvloeden. Alle vormen van problemen
aan de armen bij sporters vragen aan­

S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3 43
 Fase Arm(en) Type worp
1 2 voorwaarts, laag over de grond rollen
2 2 zijwaartse worp, links + rechts
3 2 achterwaarts over het hoofd
4 2 over het hoofd, voorwaarts
5 1 voorwaarts, laag over de grond rollen
6 1 zijwaartse worp links + rechts
7 1 achterwaarts over het hoofd
8 1 bovenhandse strekworp

Tabel 1. Opbouw werp-ABC: van 2 armen naar 1 arm & van laag naar high five positie.

Rollen laag bij de grond

Stoten naar de grond
Stoten in tweetallen t.o.v. elkaar (shocking) of naar de muur
Foto 1.
Idem, afstand vergroten
Stoten op de grond (hoogte maken)
Idem met hoogte maken, een aantal keer onder de bal door kruipen na het stuiteren
Shocking oefening (voor de motorische krachtsnelheid bij de start)
Front throw between legs (explosieve kracht benen)
Back throw overhead (explosieve kracht bovenste + benen) (foto 1 en 2)
Rugby worp tegen de muur (coördinatie – plyometrie)
Zijwaarts werpen van lage naar hoge positie
Front throw overhead (explosieve kracht armen)
Idem, alles asymmetrisch
Zijwaarts van laag naar high five (foto 3 en 4)
Werpen eenhandig (specifieke kracht) (foto 5)
Met aanloop in alle richtingen
Met alle sprongen in alle richtingen

Tabel 2. Opbouw specifiek werp-ABC.

dacht van de werpopbouw. Volleybal­

lers, boksers, hockeyers, honkballers
etc. kunnen het werp-ABC implemente­ Foto 2.
ren in de training of (sport)revalidatie,
met als uiteindelijk doel Foto 5.
weer te kunnen sporten.

Methodische opbouw
De methodische opbouw
van het werp-ABC wordt
weergegeven in de tabel­
len 1 en 2. In tabel 3 staan
de verschillende verzwa­
Foto 3 en 4. ringprincipes die bij de ver­
schillende worpen kunnen
worden toegepast. Welke
worpen en verzwaringprin­
cipes worden gekozen is

44 S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3
 Tabel 3. Ver­ afhankelijk van de soort sport, het type
Voor de armen o.a. zwaringprincipes worp, de sporter zelf en het letsel dat
VAN NAAR bij werp-ABC.
aanwezig is.
Langzaam Snel Het werp-ABC is een methodiek die
Zonder oefenmateriaal Met oefenmateriaal in vele verschillende fasen van de
Tweehandig Eénhandig Rehaboom, maar ook in andere trai­
Cyclisch A-cyclisch nings- of revalidatiemodellen, kan
Zonder rotatie Met rotatie
worden meegenomen. Het werp-ABC
Mono-articulair Multi-articulair
Laag bij de grond Naar high-five positie kan bijvoorbeeld worden toegepast
Kleine lastarm Grote lastarm als warming-up en / of tonusopbouw
Zonder plyometrie Met plyometrie voor een training. Maar ook als try-out
om te kijken of het getoonde niveau
Voor de benen o.a.
voldoende is om hoger te kunnen
VAN NAAR klimmen (trainen) in de Rehaboom, of
als trainingsmiddel om werptechniek
Geen uitvalpas Uitvalpas
Geen aanloop Aanloop en werpkracht te bevorderen.
Stabiel steunvlak Labiel steunvlak Variatie van het werp-ABC in de trai­
Eén functie Meer functies ning is belangrijk om progressie te blij­
Groot steunvlak Klein steunvlak ven boeken en motivatie te behouden.
Tabel 4 geeft verschillende variaties
aan. Zowel speelse als algemene trai­
ningsvormen kunnen in de revalidatie
worden gebruikt. Door de toepassing
Tabel 4. Trainingsvormen voor werptraining
van de speelse trainings­
vormen kunnen imitatie­
Speelse vormen o.a.
oefeningen al spelenderwijs
Achter een lijn, bal tegen de muur werpen, afstand vergroten
Muur werpen en vangen worden aangeleerd. Bij de
­zonder dat de bal de grond raakt.
Twee groepen tegenover elkaar, grote bal in het midden, iedere algemene trainingsvormen
Drijfbal over de streep worden oefeningen uit o.a.
groep gooit met ballen om de grote bal over een lijn te krijgen.
Twee groepen tegenover elkaar, grote bal in het midden op een het sprong-ABC en het
Raak de bal Zweedse kast, iedere groep gooit met ballen om de grote bal van loop-ABC gecombineerd
de kast te krijgen.
met het werp-ABC. Door
Achter een lijn, bal naar de basket / bord werpen, afstand vergro- hiervoor gebruik te maken
Basket werpen
ten.
van een medicinbal kan er
Werpers staan 5 meter achter een voetbaldoel en gooien er over-
Doel werpen heen. meer accent worden gelegd
op de grondmotorische ei­
Algemene vormen met medicinbal o.a. genschap kracht en minder
op snelheid. Door verande­
Back throw overhead Spreidstand, bal tussen de benen vandaan en dan achterover. ring van het werpmateriaal
kan het doel van de training
Front throw between legs Spreidstand, bal tussen de benen vandaan en dan naar voren.
direct veranderen.
Vanuit hurkzit opspringen en de medicine bal naar boven werpen;
Omhoog werpen
bal kan ook vast worden gehouden.
Materiaal voor het
Vanuit stand, zijwaarts bukken, grond aantikken, opspringen en werp-ABC
Zijwaarts buk/spring
landen en andere zijkant de grond aantikken met de bal
Doorgaans wordt er bij het
Buiklig, omhoog komen met de borst en de bal wegwerpen tegen
Buiklig op een mat voor de werp-ABC gebruik gemaakt
de muur (afstand vergroten, boven een obstakel gooien, zijwaarts
muur van a-specifiek materiaal,
heen en weer bewegen met de bal boven de mat).
Bal vanuit spreidzit bal rollen, stoten, werpen, plyometrisch zoals werpringen, gewichts­
In zit bal werpen
­werpen. manchet, discus, speer,
Zijwaarts rugby worp nabootsen (gooien / bal vast houden) van werpballen, medicinballen,
Rugby werpen
laag bij de grond, midden hoog naar hoog werpen. dumbbells, gewichtsschij­

S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3 45
 Stand-pasworp (3 pasworp/5 pasworp) Tabel 5. Belastingsvariabelen van
Werp-ABC op snelheid de werptraining.
Aantal oefeningen 5 5
Aantal series 3 tot 4 4
Aantal herhalingen 10 tot 20 5
Herhalingspauze geen 90 seconden
Seriepauze geen, circuittraining 3-5 minuten
Aantal per week 1 tot 3

Tabel 6. Normwaarden afstand en dumbbell­ Oefening 1kg 2kg 3kg 4kg 5kg
werpen in meters (fanatieke handballer –
Front throw overhead 18 16 12 10 8
breedtesport – 22 jaar / voor vrouwen geldt
10% minder). Front throw between legs 20 20 15 13 10
Back throw overhead 20 20 15 13 10
Shocking 19 18 14 12 9
One arm throw linear 30 20 15 X X
Rotation throw (one arm) 25 20 18 X X

Tabel 7. Krachttraining bij speerwerpen

Recruteren Explosieve kracht
(in willekeurige volgorde) o.a.
(6 series / 5 herhalingen / 85% 1RM) (4 series / 5 herhalingen / 50% 1RM)
Diepe squat Clean
Clean Jerk
Jerk Bench press
Bench press Pull over
Pull over Back extension / roman chair
Step-up met halter in de nek Banana / Jack knife

Tabel 8. Voorbeeld uitwerking

Looptraining 30m / 4,5˝- 60m / 7,5˝ - 80m / 10˝ - 100m / 12˝ - 120m / 15˝ - 150m / 18˝ speerwerpen – benen (sportieve
alactisch Seriepauze 5 minuten actief herstel breedtesport – atletiek, 20 jaar).

10 - 20 - 30 - 40 meter start
10 - 20 - 30 - 40 meter vliegend
Sprint training
Pauze 3 minuten
95% van eigen personal best
Warming-up
Plyometrie verticaal (4 x 5 x 60 cm)
Sprong ABC
Plyometrie horizontaal (5 x driesprong / 5 x 3 hink links / rechts)
Alle sprongen uit stand en landing in de verspringbak

ven en de nieuwste ontwikkeling de
‘Tube-Trainer’. Uiteraard worden ook
kogels, speren, basket-, hand- en vol­
leyballen gebruikt (foto 6).
In de beschreven casus wordt het
werp-ABC gekoppeld aan het alac­
tische systeem. Dit houdt in dat de
verschillende werpoefeningen zo snel
mogelijk worden uitgevoerd. Door het
accent te leggen op de snelheid van
de beweging is de intensiteit van de
training en de belasting op de schou­
der hoog. Dit heeft tot gevolg dat de
belastingsvariabelen en het herstel zijn
aangepast aan de intensiteit van de
belasting.
In tabel 5 staan bij de stand-pasworp
de belastingsvariabelen die worden ge­
bruikt wanneer het werp-ABC wordt
uitgevoerd op snelheid. Het accent
tijdens de training ligt op kwaliteit, dit
houdt in een goede uitvoering, explo­
siviteit en afstand. Voor het bepalen
van de afstand van het werpen wordt
door middel van een try-out een be­
paald gewicht met de grootst mogelijk
snelheid geworpen. Er wordt over
het algemeen drie keer geworpen en
hieruit wordt de gemiddelde afstand
bepaald. Door de gemiddelde afstand
te vergelijken met de normwaarde
werpen kan worden bepaald waar de
sporter staat in de revalidatie (tabel 6).
Door het trainen met zwaardere ge­
wichten traint de sporter vooral de
power output. Door het gewicht steeds
lichter te maken tijdens het werpen
verschuift het accent van power out­
put naar snelheid.

46 S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3

Foto 6.
Ervaring en deskundigheid zijn nodig
om op het juiste moment een adequate
trainingsprikkel / trainings­belasting
te kunnen toedienen. Het werp-ABC
kan de tussenstap zijn van kracht-/
haltertraining naar de werpsnelheid.
Wanneer er bij een sporter duidelijk
naar voren komt dat er onvoldoende
werpsnelheid is kan er sprake zijn van
fouten in de techniek of van een kracht­
deficit. Bij een krachtdeficit is er onvol­
doende werpsnelheid mogelijk. Indien
er te snel progressie wordt gemaakt
zal de sporter een bepaald doel van de
training niet kunnen halen voor een
volgende trainingsvorm. Veelal blijkt de
sporter de belasting gewoon niet aan te
kunnen. Dit zelfcorrigerend vermogen
hoeft overigens geen blessures te ver­
oorzaken of in stand te houden.
Werptraining kan gecombineerd wor­
den met verschillende vormen van
krachttraining (tabel 7). Na de kracht­
trainingsperiode kan worden getest of
de werpsnelheid is toegenomen.
Zoals aangegeven in de inleiding ligt
het accent op de dwars- en kruisver­
banden in de middelste fase van de
Rehaboom. Tabel 8 en 9 geven een
voorbeeld van een training van de be­
nen en de armen van de speerwerper,
waarbij de dwars- en kruisverbanden
duidelijk naar voren komen. In tabel
10 komt de opbouw tot plyometrie,
de trainingsvorm die een speerwerper
nodig heeft om optimaal te kunnen
werpen, duidelijk naar voren.
Bovenstaande oefeningen kunnen al­
lemaal los gebruikt worden bij werp-
ABC, maar lenen zich ook prima voor
allerlei verschijningsvormen elders in
de Rehaboom of (sport)specifiek reva­
lidatiemodel. Een aantal opmerkingen:
– Indien deze werpvormen zich tot
slechts maximaal 3 herhalingen
beperken, dan kunnen zij prima
Tabel 9. Voorbeeld uitwerking speerwerpen –
armen (breedtesport in de atletiek).

Werptechniek Aanlooptraining (2 series 5x). Aanloop bestaat uit 7 à 8 passen. De aanloop moet versnellend zijn. Vervolgens
5 passen om de werper in de juiste positie te brengen. In de eerste 2 stappen de speer naar achteren, laatste drie
het lichaam in afwerppositie.
Imitatie oefeningen
Warming-up
Dynamisch stretchen
Toniseren van romp- en buikspieren
Werp-ABC: van eenvoudige cyclische bewegingen met geringe prestretch, naar explosief / a-cyclisch werk
Plyometrische worpen, specifiek gericht op het vergroten van de werpkracht.

Kimi Werp-ABC: gewicht van het werpmateriaal minstens verdubbelen

2 - 5 oefeningen, 3 - 4 series, 5 herhalingen
Omvang circa 100 worpen, werpafstand 85% van eigen personal best

Specifiek Wedstrijdworpen 800 gram

3 series - 5 x standsworp
3 series - 5 x 3-pasworp
2 series - 5 x 5-pasworp
1 à 2 series 5 x volledige aanloop
Omvang circa 50 worpen

Variabele methode Warming-up werp-ABC (1000 gram medicinbal)

Variabele worpen 4 series, maximale intensiteit, lonende pauze
(400 gram 5x, 600 gram 5x, 800 gram 5x, 1000 gram 5x)
Keuze uit verschillende soorten speren of werpballen
Omvang 50-75 worpen, werpafstand 85% van eigen personal best

Transfer 1 serie werp-ABC (1 x 10 herhalingen)

werptraining 1 serie werp KIMI (1 x 5 herhalingen)
1 serie variabel werpen (3 x 5 herhalingen)
Maximaal 3 series (75 worpen)

S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3 47
 Tabel 10. Moge­
– Langzaam concentrisch bewegen vanaf heupen tot gestrekte arm langs het hoofd lijke opbouw
plyometrie
– Concentrisch snel bewegen (zelf starten, zelf ROM bepalen, op signaal trainer)
vanuit rug lig
– Langzaam excentrisch bewegen
op een fitness
– Excentrisch langzaam met behulp van een dumbbell bankje.
– Idem, zo snel mogelijk stoppen op commando
– Excentrisch opvangen van dumbbell indien trainer gewicht loslaat in de hand
– Pas excentrische beweging stoppen op commando van de trainer
– Excentrisch zakken en concentrisch versnellen
– Idem, maar variëren in richting en ROM
– Excentrisch zakken en snel concentrisch versnellen (variëren in snelheid)
– Opzoeken maximale eindpunt
– Variaties in: gewicht, ogen open/dicht, commando, holds, Range of Motion/richting/snelheid/afstand/trainingshulp-
middelen/opbouw van lig naar zit of stand/ondergrond, variëren in ruglig of zit of stand/etc.

gebruikt worden bij a-cyclische oefe­
ningen. De impact en explosiviteit
van de oefeningen zullen dan wel
hoog zijn. De acyclische eindversnel­
ling zal hoog zijn.
– Indien een oefening meerdere keren
(meer dan 3) wordt herhaald met
een relatief lagere impact en explosi­
gen. Intensiteit zal afhangen van
o.a. maximale kracht, leeftijd, trai­
ningsleeftijd en het soort werpma­
teriaal. Vuistregel is dat de persoon
niet minder dan 80% van zijn perso­
nal best moet werpen.
– De complexe methode bestaat uit
een algemeen deel, een veelzijdig
opbouw en keuzes binnen een (sport)
specifieke revalidatie is gedegen klini­
sche kennis nodig. De (sport)fysiothe­
rapeut zal in nauwe samenwerking met
de trainer het beleid kunnen bepalen.
Met medewerking van: Hans Bult,
Peter Kruft en Jorrit Rehorst.

viteit kan deze ook gebruikt worden
voor training van het aerobe energie­
systeem.
– Gezien de korte tijdspanne kunnen
deze oefeningen gebruikt worden in
het anaerobe alactische capaciteits-
en vermogenssysteem.
– Werp-ABC kan gekoppeld worden
aan sprong-ABC en aan het alacti­
sche systeem. Snelkracht en alacti­
sche capaciteit staan hier met elkaar
in verbinding. Het werpen is voor
zeker 70% afhankelijk van de benen.
– Indien er sprake is van voorvermoeid­
heid kunnen oefeningen gebruikt
worden bij de agility trainingen.
– Deze losse bovenstaande oefeningen
kunnen goed worden gebruikt in
combinatie met andere trainingsele­
menten, om zodoende een gecombi­
neerde oefening te maken.
– Voorbeeld van de variabele methode
(licht- normaal -zwaar) voor werp-
ABC; bijv. speer; 600 gram – 800
gram – 1000 gram.
– Kimi werp-ABC (medicinbal 5-4-3
kg voor een goed getrainde sporter
/2,5-2-1,5 kg voor de breedtesport):
5 oefeningen, 4 series, 5 herhalin­
doelgericht deel en een sportspeci­
fiek deel. Voor een keeper zou dat
bijvoorbeeld kunnen zijn: french
press a-cyclisch explosief, gevolgd
door medicinbal werpen op afstand
en tenslotte de voetbal tot op de
middenlijn gooien. De complexe
methode zal in een later artikel uit­
gebreider worden beschreven.
Complexiteit
De voorbeelden geven een duidelijke
blik op het combineren en variëren van
de verschillende oefenvormen en trai­
ningsmethoden binnen de Rehaboom.
Juist door inzicht in het combineren
van de verschillende grondmotori­
sche eigenschappen en de toepassing
ervan kan de complexiteit van ieder
sportvorm zo goed mogelijk worden
benaderd. Waar nodig moet ook na­
drukkelijk rekening worden gehouden
met opbouw van de grondmotorische
eigenschappen coördinatie en mobili­
teit. Bij schouderrevalidatie of -training
spelen deze eigenschappen veelal een
cruciale rol als voorwaarde om snel­
heid, kracht en uithoudingsvermogen
in functie te kunnen leveren. Voor de
Literatuur
1. Goolberg, AAM van de (2005). De Reha-
boom, een methodische aanpak in de sportre-
validatie. Maarsen: Elsevier.
2. Sip, W. Kracht en stabilisatietraining. www.
kenstraining.nl.
3. Edelaar MJA & Kruft PJB (2008). Schouder
revalidatie volgens de Rehaboom (hoofdstuk 5
musculo­skeletale aandoeningen. Elsevier.
4. Edelaar MJA & Kruft PJB (2006). Schouder-
revalidatie volgens de Rehaboom. Nederlands
Tijdschrift Manuele therapie, 3 (3), 46-52.
5. Edelaar MJA & Bant H (2004). Sportrevali-
datie model de Rehaboom (deel 8), Richting
Sportgericht 57 (4), 10-16.
Over de auteurs
Michel Edelaar is sportfysiotherapeut
en bewegingswetenschapper bij reva-
lidatiecentrum Heliomare te Wijk aan
Zee.
Harald Bant is sportfysiotherapeut,
directeur van European Sportsphysical
Therapy Education Network (een
internationale opleiding voor sport-
fysiotherapie), mede-eigenaar van
Nexus (een opleidingsinstituut voor
de fysiotherapeut) en eigenaar van
een particuliere praktijk te Gennep.

48 S p o r t g e r i c h t n r. 3 / 2 0 0 9 – j a a r g a n g 6 3