PAP

PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA’T IBANG TEKSTO

TUNGO SA PANANALIKSIK
NAME
______________________________________________________________________________________________________________
PRELIMS - MIDTERMS

ARALIN 1: BATAYANG KAALAMAN EKSTENSIBONG PAGBASA

SA MAPANURING PAGBASA
KAHULUGAN AT KAHALAGAHAN NG PAGBASA
● "Huwag kang magbasa, gaya ng mga bata, upang libangiin
ang sarili, o gaya ng mga matatayog ang pangarap, upang
matuto. Magbasa ka upang mabuhay." - Gustave Flaubert
● Ayon kina Anderson et al. (1985), sa aklat na Becoming a
Nation of Readers, ang pagbasa ay isang proseso ng
pagbuo ng kahulugan mula sa mga nakasulat na teksto.
● Kaalamang Ponemiko → Pag-aatal ng Ponolohiya →
Katatasan → Bokabolaryo → Komprehensyon
● Ayon kina Wixson et al. (1987) sa artikulong "New
Directions in Statewide Reading Assessment" ang
pagbasa ay isang proseso ng pagbuo ng kahuligan sa
pamamagitan ng interaksiyon ng:
1. imbak o umiiral nang kaalaman ng mambabasa;
2. impormasyong ibinibigay ng tekstong binabasa;
3. konteksto ng kalagayan o sitwasyon sa pagbabasa.
DALAWANG KATEGORYA NG MAPANURING PAGBASA
INTENSIBONG PAGBASA
DOUGLAS BROWN (1994)
❖ Ang ekstensibong pagbasa ay isinasagawa upang makuha
ang pangkalahatang pag-unawa sa maraming bilang ng
teksto.
LONG AT RICHARDS (1987)
❖ Naganap ang ekstensibong pagbasa kapag ang isang
mambabasa ay nagbabasa ng maramihang babasahin na
ayon sa kaniyang interes, mga babasahing kadalasang
hindi kahingian sa loob ng klase o itinakda sa anomang
asignatura.
DALAWANG URI NG PAGBASA
SCANNING
❖ Mabilisang pagbasa ng isang teksto na ang pokus ay
hanapin ang ispesipikong impormasyon na itinakda bago
bumasa.
❖ Tiyak na impormasyon
❖ Hal. nagnahap ng pangalan sa listahan, naghanap ng
salita sa diksyonaryo

DOUGLAS BROWN (1994) ★ Nakapagbasa na (pre-reading)

★ Hinahanap ang pinakatiyak na teksto (specific
➔ Teaching by Principles: An Interactive Approach to information)
Language Pedagogy
❖ pagsusuri sa kaanyuang gramatikal, panandang diskurso SKIMMING
at iba pang detalye sa estruktura upang maunawaan ang ❖ Mabilisang pagbasa na ang layunin ay alamin ang
literal na kahulugan, implikasyon at retorikal na ugnayan kahulugan ng kabuuang teksto, kung paano inorganisa
ng isang akda ang mga ideya o kabuuang diskurso ng teksto at kung ano
LONG AT RICHARDS (1987) ang pananaw at layunin ng manunulat.
❖ Pangkalahatang impormasyon (review)
➔ Methodology in TESOL: A book of Readings
❖ Detalyadong pagsusuri ng isang teksto sa pamamagitan
ng pagbibigay ng gabay ng isang guro kung paano ito
susuriin.
❖ Mabilisang pagbabasa ng isang teksto na ang pokus ay
hanapin ang ispesipikong impormasyon na itinatakda
bago bumasa.
 ANTAS NG PAGBASA
SINTOPIKAL ANALITIKAL
➔ Tinutukoy nina Mortimer Adler at Charles Doren (1973)
sa kanilang aklat na How to Read a Book ang apat na Nakabubuo ng sariling Mula sa analitikal na
antas ng pagbasa, ito ay ang sumusunod: perspektiba o pananaw na pagbasa ng limang aklat ay
larangan mula sa maari ka nang maging
PRIMARYANG ANTAS (ELEMENTARYA) paghahambing ng mga eksperto sa isang tiyak na
❖ Ito ang pinakamababang antas ng pagbasa at pantulong akdang inunawa. paksa batay sa kung ano ang
upang makamit ang literasi sa pagbasa. Kinapapalooban sinasabi ng manunulat.
ng pagtukoy sa tiyak na datos at ispesipikong
impormasyon gaya ng: LIMANG HAKBANG TUNGO SA
1. Petsa SINTOPIKAL NA PAGBASA
2. Setting
1. Pagsisiyasat
3. Lugar
2. Asimilasyon
4. Mga tauhan
3. Mga Tanong
MAPAGSIYASAT NA ANTAS (INSPECTIONAL) 4. Mga Isyu
5. Kumbersasyon
❖ Sa antas na ito, nauunawaan na ng mambabasa ang
kabuuang teksto at nakapagbibigay ng mga hinuha o ARALIN 2: MGA KASANAYAN SA
impresyon tungkol dito. MAPANURING PAGBASA
ANALITIKAL NA ANTAS (ANALYTICAL)
TATLONG BAHAGI NG MAPANURING PAGBASA
❖ Ginagamit ang mapanuri o kritikal na pag-iisip upang
malalimang maunawaan ang kahulugan ng teksto at ang BAGO MAGBASA
layunin o pananaw ng manunulat. Bahagi ng antas na ito
❖ Sinisimulan ang pagbasa sa pagsisiyasat ng tekstong
ang;
babasahin
1. Pagtatasa sa katumpakan
2. Kaangkupan HABANG NAGBABASA
3. Kung katotohanan o opinyon ang nilalaman ng teksto
❖ Nangyayari ang pinakamalaking bahagi ng kognisyon
❖ Upang makamit ito, kailangang isagawa ng mambabasa habang nagbabasa
ang sumusunod;
★ ILAN PAMAMARAAN UPANG MAGING EPEKTIBO ANG
➔ Tukuyin kung saang larangan nakapaloob ang teksto. PAGBASA:
➔ Ibabalangkas ang teksto batay sa kabuuang
➔ Pagtantiya sa bilisa ng pagbasa
estruktura o kung paano ito inayos ng may akda.
➔ Biswalisasyon ng pagbasa
➔ Tukuyin ang suliranin na tinatangkang bigyang-linaw
➔ Pagbuo ng koneksiyon
ng may-akda.
➔ Paghihinuha
➔ Unawain ang mahahalagang terminong ginagamit ng
➔ Pagsubaybay sa komprehensyon
may akda tungo sa pag-unawa ng kabuuang teksto.
➔ Muling Pagbasa
➔ Sapulin ang mahahalagang proposisyon ng may-akda.
➔ Pagkuha ng kahulugan mula sa konteksto
➔ Alamin ang argumento ng may-akda
➔ Tukuyin ang bandang huli kung nasolusyonan o PAGKATAPOS MAGBASA
nasagot ba ng may-akda ang suliranin ng teksto
➔ Tukuyin kung saang bahagi ng teksto nagkulang, P - Pagtatasa ng komprehensiyon (pagsagot sa mga
nagkamali, o naging ilohikal ang pagpapaliwanag ng katanungan)
may akda.
P - Pagbubuod (summary, pinapaikli)
SINTOPIKAL NA ANTAS (SYNTOPICAL) P - Pagbuo ng Sintesis (parang pagbubuod, pinapaikli at
❖ Ang salitang syntopical ay binuo ni Mortimer Adler mula nagbibigay ng sariling kongklusyon)
sa salitang syntopicon na inimbento at ginamit niya sa E - Ebalwasyon (tinataya yung kaangkupan ng impormasyon;
aklat na A syntopicon: An Index to the Great Ideas (1952) tama ba? tugma ba?)
na nangangahulugang "koleksiyon ng mga paksa."
❖ Tumutukoy sa uri ng pagsusuri na kinapapalooban ng
paghahambing sa iba't ibang teksto at akda na
kadalasang magkaugnay.
 ARALIN 3: TEKSTONG IMPORMATIBO
● Ang tekstong impormatibo, na kung minsan ay tinatawag
ding ekspositori, ay isang anyo ng pagpapahayag na
naglalayong maglahad at magbigay ng impormasyon.
● Mahalaga ang pagbabasa ng mga tekstong nagbibigay ng
impormasyon sapagkat napauunlad nito ang iba pang
kasanayang pangwika gaya ng pagbabasa, pagtatala,
pagtukoy ng mahahalagang detalye, pakikipagtalakayan,
pagsusuri, at pagpapakahulugan ng impormasyon.
IBA’T IBANG ESTRUKTURA NG TEKSTONG IMPORMATIBO
SANHI AT BUNGA
❖ Ito ay estruktura ng paglalahad na nagpapakita ng
pagkakaugnay ng mga pangyayari at kung paanong ang
kinalabasan ay naging resulta ng mga naunang
pangyayari.
❖ Hal. Pagkaubos ng Yamang-dagat sa Asya
PAGHAHAMBING
❖ Ang mga tekstong nasa ganitong estruktura ay kadalasang
nagpapakita ng mga pagkakaiba at pagkakatulad sa
pagitan ng anomang bagay, konsepto, o pangyayari.
❖ Hal. Sistemang Politikal ng Sinaunang Asya: Tsina Bilang
Gitnang Kaharian at ang Banal na Pamamahala ng mga
Emperador sa Japan
PAGBIBIGAY-DEPINISYON
❖ Ipinaliliwanag ng ganitong uri ang kahulugan ng isang
salita, termino, o konsepto.
❖ Maaring ang paksa ay tungkol sa isang konkretong bagay
gaya ng uri ng isang hayop, puno, o kaya naman ay mas
abstraktong mga bagay gaya ng katarungan,
pagkakapantay-pantay, o pag-ibig.
❖ Hal. Imperyalismo
PAGLILISTA NG KLASIPIKASYON
❖ Ang estrukturang ito naman ay kadalasang naghahati-hati
ng isang malaking paksa o ideya sa iba’t ibang kategorya
o grupo upang magkaroon ng sistema ang pagtalakay.
❖ Hal. Imperyalismo sa Iba’t Ibang Teritoryo
★ Ayon kay Yuko Iwai (2007): Mahalagang hasain ng isang
mahusay na mambabasa ang tatlong kakayahan upang
unawain ang mga tekstong impormatibo
★ Ang mga kakayahang ito ay ang pagpapagana ng imbak
na kaalaman, pagbuo ng mga hinuha, pagkakaroon ng
mayamang karanasan.
MGA KAKAYAHAN SA PAGBASA NG
TEKSTONG IMPORMATIBO
◆ Ang pagpapagana ng imbak na kaalaman ay may
kinalaman sa pag-alaala ng mga salita at konseptong dati
nang alam na ginamit sa teksto upang ipaunawa ang mga
bagong impormasyon sa mambabasa.
◆ Ang pagbuo ng hinuha naman ay may kinalaman sa
pagbasa ng mga bahagi ng teksto na hindi gaanong
malinaw sa pamamagitan ng pag-ugnay nito sa iba pang
bahagi na malinaw.
◆ Mahalaga rin ang pagkakaroon ng mayamang karanasan
sa pagbasa ng iba’t ibang teksto at pagdanas sa mga ito.
ARALIN 4: TEKSTONG DESKRIPTIBO
● Ang tekstong deskriptibo ay may layuning maglarawan ng
isang bagay, tao, lugar, karanasan, sitwasyon, at iba pa.
Ang uri ng sulating ito ay nagpapaunlad sa kakayahan ng
mga mag-aaral na bumuo at maglarawan ng isang
partikular na karanasan.
● Ang tekstong deskriptibo ay isang pagpapahayag ng
impresyon o kakintalang likha ng pandama.
● Mga pang-uri at pang-abay ang karaniwang ginagamit ng
manunulat upang mailarawan ang bawat tauhan,
tagpuan, mga kilos o ang bawat tauhan, tagpuan, mga
kilos o galaw, o anumang bagay na nais niyang
magbigyang-buhay sa imahinasyon ng mambabasa.
● Sa isang tekstong naratibo, pinatitingkad ng mahusay na
paglalarawan ang kulay ng isang lugar kung saan
nangyayari ang kuwento. Ipinakikilala nito ang hitsura,
ugali, at disposisyon ng mga tauhan.
● Sa isang prosidyural na teksto, natitiyak din ng
mambabasa ang hitsura, katangian, at kalikasan ng yaring
produkto sa pamamagitan ng deskripsyon.
KATANGIAN NG TEKSTONG DESKRIPTIBO
● Ang tekstong deskriptibo ay may isang malinaw at
pangunahing impresyon na nililikha sa mga mambabasa.
● Ang tekstong deskriptibo ay maaring maging obhetibo o
suhetibo, at maari ding magbigay ng pagkakataon sa
manunulat na gumamit ng iba’t ibang tono at paraan sa
paglalarawan.
SUBHETIBO
❖ Ang paglalarawan kung ang manunulat ay maglalarawan
ng napakalinaw at halos madama na ang mambabasa
subalit ang paglalarawan ay nakabatay lamang sa
kanyang mayamang imahinasyon at hindi nakabatay sa
katotohanan sa totoong buhay.
❖ Masining na paglalarawan
OBHETIBO
❖ Ito’y may pinagbabatayang katotohanan.
❖ Karaniwang Paglalarawan
 URI NG PAGLALARAWAN MGA ELEMENTO NG TEKSTONG NARATIBO

KARANIWAN PAKSA

❖ Ang damdamin at opinyon ng tagapaglarawan ay hindi ❖ Pumili ng paksang mahalaga at makabuluhan.

dapat isinasama
❖ Gumagamit lamang ito ng mga tiyak at karaniwang ESTRUKTURA
salitang panlarawan at itinatala ang mga bagay o ang mga ❖ Kailangang malinaw at lohikal ang kabuuang estruktura
partikular na detalye sa payak na paraan ng kuwento.

★ MGA HALIMBAWA: ORYENTASYON

➔ Maganda si Matet. Maamo ang mukha lalo pang
❖ Nakapaloob dito ang kaligiran ng mga tauhan, lunan o
pinatitingkad ng mamula-mula niyang pisngi.
setting, at oras o panahon kung kailan nangyari ang
Mahaba ang kanyang buhok na umaabot hanggang
kuwento.
sa baywang. Balingkinitan ang kanyang katawan na
binabagayan naman ng kanyang taas. PAMAMARAAN NG NARASYON
➔ Si Kapitan Tiyago ay pandak, maputo-puti, bilog ang
❖ Kailangan ng detalye at mahusay na narasyon ng
katawan at pagmumukha dahil sa katabaan. Siya ay
kabuuang senaryo sa unang bahagi upang maipakita ang
mukhang bata kaysa sadya niyang gulang. Ang
setting at mood.
kanyang pagmumukha ay palaging anyong banal.
KOMPLIKASYON O TUNGGALIAN
MASINING
❖ Nagtatakda ang tunggalian ng magiging resolusyon ng
❖ Ang mga detalyeng inihahayag dito ay nakukulayan ng
kuwento.
imahinasyon, pananaw at opinyong pansariling
tagapagsalaysay. RESOLUSYON
❖ May layunin itong makaantig ng kalooban ng tagapakinig
o mambabasa para mahikayat silang makiisa sa ❖ Ito ang kahahantungan ng komplikasyon o tunggalian.
naguniguni o sadyang naranasan nitong damdamin sa
inilalarawan PARAAN NG NARASYON

DIYALOGO
★ MGA HALIMBAWA:
➔ Muling nagkabuhay si Venus sa katauhan ni Matet. ❖ sa halip na direktang pagsasalaysay ay gumagamit ng
Ang maamo niyang mukhang tila anghel ay sadyang pag-uusap ng mga tauhan upang isalaysay ang
kinahuhumalingan ng mga anak ni Adan. alon-alon nangyayari.
ang kanyang buhok na bumagay naman sa kainggit
inggit niyang katawan at taas. FORESHADOWING
➔ Ang kapayapaan ng bukid ay tila kamay ng isang ❖ nagbibigay ng mga pahiwatig o hints hinggil sa kung ano
inang humahaplos sa nag-iinit na noo ni Danding. ang kahahantungan o mangyayari sa kuwento.
(Mula sa “Lupang Tinubuan” ni Narcisco G. Reyes)
PLOT TWIST
➢ Ang tekstong deskriptibo ay mahalagang maging ❖ tahasang pagbabago sa direksyon o inaasahang
espisipiko at maglaman ng mga konkretong detalye. Ang kalabasan ng isang kuwento.
pangunahing layunin nito ay ipakita at iparamdam sa
mambabasa ang bagay o anumang paksa na inilalarawan. ELLIPSIS

MIDTERMS | (ARALIN 5) TEKSTONG NARATIBO:
MAHUSAY NA PAGKUWEKUWENTO
TEKSTONG NARATIBO
❖ Isang uri ng sulating pasalaysay o pakuwento na
naglalayong maglahad ng katotohanan o datos sa isa o
mga pangyayari.
❖ nagkukuwento ng mga serye ng pangyayari na maaaring
piksiyon (nobela, maikling kuwento, tula) o di-piksiyon
(memoir, biyograpiya, balita, malikhaing sanaysay).
❖ Magsalaysay sa nakalilibang o nakapagbibigay-aliw na
paraan
❖ Magturo ng Kabutihang- asal
❖ omisyon o pag-alis ng ilang yugto ng kuwento kung saan
hinahayaan ang mababasa na magpuno sa naratibong
antala.
COMIC BOOK DEATH
❖ isang teknik kung saan pinapatay ang mahahalagang
karakter ngunit kalaunan ay biglang lilitaw upang
magbigay linaw sa kuwento.
REVERSE CHRONOLOGY
❖ nagsisimula sa dulo ang salaysay patungong simula.
IN MEDIAS RES
❖ nagsisimula ang narasyon sa kalagitnaan ng kuwento.
Kadalasang ipinapakita ang mga karakter, lunan, at
tensyon sa pamamagitan ng mga flashback.
DEUX EX MACHINA (GOD FROM THE MACHINE)
❖ Isang plot device na ipinaliwanag ni Horace sa kaniyang
“Ars Poetica” kung saan nabibigyang-resolusyon ang
tunggalian sa pamamagitan ng awtomatikong
interbensyon ng isang absolutong kamay.
PAGSULAT NG CREATIVE NON-FICTION
◆ Ang Creative Non-Fiction (CNF) ay kilala rin bilang literary
non-fiction o narrative non-fiction. Ito ay isang bagong
genre sa malikhaing pagsulat na gumagamit ng istilo at
teknik na pampanitikan upang makabuo ng
makatotohanan at tumpak na salaysay o narasyon. Ilan sa
mga katangian at layunin ng CNF ang maging
makatotohanan, ibig sabihin ay naglalahad ng tunay na
karanasan, naglalarawan ng realiad ng natural na mundo,
at hindi bunga ng imahinasyon.
APAT NA KATANGIAN NG CNF
➔ Ayon kay Barbara Lounsberry sa “The Art of Fact”
○ Maaaring maidokumento ang paksa at hindi
inimbento ng manunulat
○ Malalim ang pananaliksik sa paksa upang mailatag
ang kredibilidad ng narasyon.
○ Mahalaga ang paglalarawan sa lunan at
kontekstuwalisasyon
○ Mahusay ang panulat o literary prose style, na
nangangahulugang mahalaga ang pagiging malikhain
ng manunulat at husay ng gamit sa wika.
ARALIN 6: TEKSTONG PERSUWEYSIB
● Ang tekstong persuweysib ay isang uri ng di-piksyon na
pagsulat upang kumbinsihin ang mga mambabasa na
sumang-ayon sa manunulat hinggil sa isang isyu.
● Layunin: mahikayat o makumbinsi ang babasa ng teksto;
maglahad ng isang opinyong kailangan mapanindigan at
maipagtanggol
NILALAMAN NG TEKSTONG PERSUWEYSIB
MALALIM NA PANANALIKSIK
❖ Kailangang alam ng isang manunulat ang pasikot-sikot ng
isyung tatalakayin sa pamamagitan ng pananaliksik
tungkol dito.
KAALAMAN SA POSIBLENG PANINIWALA
NG MAMBABASA
❖ Kailangang mulat at maalam ng tekstong persuweysib sa
iba’t ibang laganap na persepsiyon at paniniwala tungkol
sa isyu.
MALALIM NA PAGKAUNAWA SA DALAWANG PANIG
NG ISYU
❖ Epektibong masagot ang laganap na paniniwala ng mga
mambabasa.
★ TONO - Ang tekstong persuweysib ay subhetibo ang tono.
TATLONG PARAAN NG PANGHIHIKAYAT
AYON KAY ARISTOTLE
ETHOS
❖ Tumutukoy sa kredibilidad ng isang manunulat. Dapat
makumbinsi ng isang manunulat ang mambabasa na siya
ay may malawak na kaalaman at karanasan tungkol sa
kanyang isinusulat, kung hindi sila mahikayat na
maniwala rito.
PATHOS
❖ Tumutukoy ito sa gamit ng emosyon o damdamin upang
mahikayat ang mambabasa.
LOGOS
❖ Ito ay tumutukoy sa gamit ng lohika upang makumbinsi
ang mambabasa.
PROPAGANDA DEVICE
● Ang panghihikayat sa taong bumili ng isang produkto o
iboto ang isang kandidato ay isang bagay na dapat ay
masuring pinag-iisipan.
NAME CALLING
❖ Pagbibigay ng hindi magandang taguri sa isang produkto
o katunggali upang hindi tangkilikin.
GLITTERING GENERALITIES
❖ Ang magaganda at nakasisilaw na pahayag ukol sa isang
produktong tumutugon sa mga paniniwala at
pagpapahalaga ng mambabasa.
TRANSFER
❖ Paggamit ng isang sikat na personalidad upang mailipat
sa isang produkto o tao ang kasikatan.
TESTIMONIAL
❖ Kapag ang isang sikat na personalidad ay tuwirang
nag-eendorso ng isang tao o produkto.
PLAIN FOLKS
❖ Mga kilala o tanyag na tao ay pinapalabas na ordinaryong
tao na nanghihikayat sa produkto o serbisyo.
CARD STACKING ◆ Maayos na pagkakasunod-sunod ng talatang
naglalaman ng mga ebidensya ng argumento.
❖ Ipinapakita ang lahat ng magagandang katangian ng ➔ Kailangang tumalakay sa iisang pangkalahatang ideya
produkto ngunit hindi binaabanggit ang hindi magandang lamang.
katangian. ➔ Ito ay magbibigay-linaw at direksiyon sa buong
BANDWAGON teksto.

❖ Hinihimok ang lahat na gamitin ang isang produkto so ◆ Matibay na ebidensya para sa argumento.
sumali sa isang pangkat dahil lahat ay sumali na.

ARALIN 7: TEKSTONG ARGUMENTATIBO

● Ang tekstong argumentatibo ay isang uri ng teksto na
nangangailangang ipagtanggol ng manunulat ang
posisyon sa isang tiyak na paksa o usapin gamit ang mga
ebidensya mula sa personal na paksa o usapin gamit ang
mga ebidensya mula sa personal na karanasan, kaugnay
ng mga literatura at pag-aaral, ebidensyang kasaysayan,
at resulta ng empirikal na pananaliksik.
● Nangangailangan ang pagsulat ng tekstong
argumentatibo ng masuring imbestigasyon na ang
pangongolekta at ebalwasyon ng mga ebidensya.

MGA ELEMENTO NG PANGANGATWIRAN

PROPOSISYON

❖ Ang proposisyon ay ang pahayag na inilalahad upang

pagtalunan o pag-usapan.

ARGUMENTO

❖ Ito ang paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang

maging makatwiran ang isang panig.

KATANGIAN AT NILALAMAN NG
TEKSTONG ARGUMENTATIBO
◆ Mahalaga at napapanahon ang paksa
➔ Upang makapili ng angkop na paksa, pag-isipan ang
iba’t ibang napapanahon at mahalagang isyu na may
bigat at kabuluhan.

◆ Maikli ngunit malaman at malinaw na pagtukoy sa tesis

sa unang talata ng teksto
➔ Sa unang teksto, ipinaliliwanag ng manunulat ang
konteksto ng paksa sa pamamagitan ng pagtalakay
nito sa pangkalahatan.

◆ Malinaw at lohikal na transisyon sa pagitan ng mga

bahagi ng teksto.
➔ Nakatutulong ito upang ibuod ang ideya sa
nakaraang bahagi ng teksto at magbigay ng
introduksiyon sa susunod na bahagi.