TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

KHOA THƯƠNG MẠI

---

Thương Mại Điện Tử

Tiểu Luận Cuối Kì

Topic 01. Bạn hãy lựa chọn 01 doanh nghiệp TMĐT hoặc 01 sàn TMĐT và
phân tích mô hình kinh doanh của DN hay sàn đó.

Lớp: 221_71MISS30023_07
Nhóm thực hiện: Nhóm 5
Giảng viên: Nguyễn Minh Đức

TP Hồ Chí Minh, ngày 9 tháng 12 năm 2022

 DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA

Nhóm
STT Họ và Tên Mssv trưởng GV đánh giá
đánh giá

1 Trần Khải My 2173401200088 50%

2 Nguyễn Đại Phú 2173401011035 100%

3 Nguyễn Ngô Thùy Vân 2173401011044 100%

4 Đoàn Phương Quang 2173401200054 100%

5 Trịnh Trần Minh Tâm 2173401200139 100%

6 Trương Anh Tú 2173401300156 100%

7 Võ Minh Tâm 2173401200115 100%

8 Phạm Tú Quyên 2173401200135 100%

9 Trương Lê Phượng My 2173401200061 100%

Nguyễn Huy Hữu (Nhóm

10 2173401200021 100%
trưởng)
 Mục lục
Lời mở đầu............................................................................................................5
I. Cơ sở lý thuyết..............................................................................................6
A. Khái niệm thị trường điện tử....................................................................6
B. Mô hình kinh doanh trong thương mại điện tử.........................................6
II. Giới thiệu shopee...........................................................................................7
A. Tổng quan.................................................................................................7
B. Lịch sử hình thành....................................................................................7
C. Mục tiêu, Tầm nhìn, Sứ mệnh..................................................................7
D. Sản phẩm, dịch vụ.....................................................................................8
III. Loại hình kinh doanh của Shopee................................................................8
A. Mô hình kinh doanh C2C của Shopee......................................................8
B. Mô hình kinh doanh B2C của Shopee......................................................9
C. Ưu điểm và nhược điểm của mô hình C2C và B2C của Shopee..............9
1. Mô hình C2C của shopee.......................................................................9
2. Mô hình B2C của shopee.......................................................................9
D. Mô hình kinh doanh B2B của Shopee....................................................10
IV. Loại hình doanh thu của Shopee (Shopee, banhang.shopee, 2022)...........10
A. Mô hình doanh thu phí giao dịch của Shopee.........................................10
1. Phí thanh toán:.....................................................................................10
2. Phí cố định...........................................................................................11
3. Phí dịch vụ...........................................................................................12
B. Mô hình doanh thu quảng cáo của Shopee.............................................17
C. Thực trạng doanh thu của Shopee...........................................................19
V. Cơ hội thị trường........................................................................................20
VI. Đối thủ cạnh tranh......................................................................................22
VII. Chiến lược thị trường..............................................................................22
1. Làm thế nào để Shopee khi mới chân ướt chân ráo gia nhập thị trường
22
2. Giải bài toán tiêu tiền...........................................................................22
3. Lùi 1 bước, xem khách hàng muốn gì.................................................23
 4. Miễn phí vận chuyển – chính sách thông minh của Shopee................23
5. “Sản phẩm, dịch vụ mình phải xây trước thì mới đi lâu dài được”.....23
6. Nhân vật nổi tiếng................................................................................23
7. Chiến lược quảng cáo trên tất cả các kênh truyền thông.....................24
8. TVC ( video quảng cáo ) quảng cáo bắt trend....................................24
VIII. Hệ Thống quản lý của Shopee (sis.binus, sis.binus, 2022).....................24
1. Hệ thống xử lý giao dịch (TPS)...........................................................24
2. Hệ thống thông tin quản lý (MIS).......................................................24
3. Hệ thống hỗ trợ quyết định (DSS).......................................................24
4. Hệ thống thông tin điều hành (EIS).....................................................25
Tài liệu tham khảo...............................................................................................26
Tiểu luận cuối kì

Lời mở đầu
Trong bối cảnh công nghệ 4.0 cùng với tốc độ phát triển vượt bật của các sàn thương
mại điện tử thì việc ứng dụng nó trong đời sống không còn xa lạ gì đối với chúng ta.
Nó cũng đang và sẽ trở thành thói quen phổ biến trong đời sống hằng ngày của mỗi
chúng ta. Việc mua hàng từ đó cũng tiết kiệm được thời gian và không ít tiền bạc,
người mua không cần chen chúc để mua một thứ gì đó mà thay vào đó chỉ cần một
thiết bị điện tử có kết nối internet và một click có thể mua được món hàng đó một cách
dễ dàng cũng như tiết kiệm được một khoản phí nhất định nào đó về mặt kinh tế. Bên
cạnh đó các ứng dụng thương mại điện tử thường xuyên có những chương trình
khuyến mãi, mã giảm giá, miễn phí vận chuyển, ... có nhiều ưu đãi hơn từ đó cũng thu
hút được một lượt lớn khách hàng truy cập cũng sử dử dụng đến ứng dụng đó. Trong
các website thương mại điện tử nổi trội hiện nay thì chắc hẳn shopee là cái tên xuất
hiện đầu tiên trong đầu mọi người khi nhắc đến một website hay ứng dụng mua sắm
trực tiếp nào đó. Vậy hãy cùng làm rõ mô hình kinh doanh của Shopee để biết được họ
vận dụng các mô hình kinh doanh để doanh nghiệp ngày càng có thể phát triển lớn
mạnh hơn.

5
Tiểu luận cuối kì

I. Cơ sở lý thuyết
A. Khái niệm thị trường điện tử (WHO, 2022)
Thương mại điện tử (eCommerce) là việc buôn bán hàng hoá hay dịch vụ trên những
phương tiện kỹ thuật số như Internet và các mạng máy vi tính
Hiện nay, khái niệm này của WHO là chuẩn xác nhất. “Thương mại điện tử (hay
thương mại trực tuyến) bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản
phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao nhận một cách
hữu hình, cả các sản phẩm giao nhận cũng như những thông tin số hoá thông qua
mạng Internet”. Việc mua bán hàng hóa trên Shopee, Lazada hoặc qua website thương
mại là các ví dụ về thương mại điện tử nổi bật.
B. Mô hình kinh doanh trong thương mại điện tử (vietnambiz, 2019)
Mô hình kinh doanh trong tiếng Anh gọi là Business Model. Đây là một thuật ngữ
khá phổ biến vào khoảng những năm 90 của thế kỉ 20 và càng ngày càng nhận được sự
chú ý của nhiều chuyên gia học thuật cũng như nhà nghiên cứu kinh tế
Đây là một khái niệm trừu tượng và không có một sự thống nhất nào của các chuyên
gia, mỗi người đều lựa chọn mô hình kinh doanh theo mục tiêu nghiên cứu riêng của
mình. Do đó, mô hình kinh doanh được diễn giải theo rất nhiều cách khác nhau.
Trong số đó, mô hình kinh doanh có thể được định nghĩa như sau:
"Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp là một đại diện đơn giản hóa lí luận kinh
doanh của doanh nghiệp đó. Nó mô tả doanh nghiệp chào bán cái gì cho khách hàng,
làm sao doanh nghiệp tìm đến và thiết lập quan hệ với khách hàng, qua những nguồn
nào, những hoạt động và đối tác nào để đạt được điều đó và cuối cùng là, doanh
nghiệp đó tạo ra lợi nhuận bằng cách nào". (Theo "How to Describe and Improve your
Business Model to Compete Better", 2004 của Alexander Osterwalder)
Hoặc "Mô hình kinh doanh của doanh nghiệp là một kế hoạch hay một hình mẫu mô tả
doanh nghiệp đó cạnh tranh, sử dụng những nguồn lực, các quan hệ với khách hàng và
lợi nhuận của doanh nghiệp như thế nào để tồn tại và phát triển". (Theo
"Entrepreneurship: Successfully Launching New Ventures", 2005 của Bruce R.
Barringer, R. Duane Ireland)
Tóm lại, tất cả đều có chung một ý nghĩa của khái niệm Mô hình kinh doanh là bản kế
hoạch kiếm tiền và đầu tư, phát triển để kiếm tiền. .. Nó chính xác là toàn bộ các
hướng đi được chủ doanh nghiệp đưa ra nhằm phát triển theo mô hình kinh doanh đó.
Từ đó các thành viên của doanh nghiệp sẽ chung một suy nghĩ, mục tiêu và đặc biệt là
chung hành động

6
Tiểu luận cuối kì
II.Giới thiệu shopee
A. Tổng quan

- Shopee ra đời với mục đích tạo ra một nền tảng thương mại điện tử cung cấp
cho khách hàng trải nghiệm mua sắm trực tuyến đơn giản, an toàn và tiện lợi
thông qua hình thức thanh toán và vận chuyển nhanh chóng. Ngoài ra, Shopee
sẽ tạo môi trường kinh doanh cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp muốn
quảng bá, tiếp thị và phân phối sản phẩm đến khách hàng. Nó rất dễ dàng, chỉ
cần một vài bước để đăng ký. Và việc đăng tải, mô tả sản phẩm, ai cũng có thể
mở gian hàng trên Shopee cũng là cơ hội kinh doanh online cho bất kỳ cá nhân,
tổ chức nào.
- Một số điểm nổi bật đáng chú ý của nền tảng Shopee bao gồm:
 Được xây dựng cho thiết bị di động - Giao diện người dùng Shopee được
xây dựng cho thiết bị di động, mang đến cho người dùng trải nghiệm mua
sắm trên thiết bị di động nhanh chóng và trực quan cao.
 Shopee Live Chat – Người dùng có thể trò chuyện trực tiếp thông qua tính
năng tích hợp sẵn của Shopee - Live Messaging.
 Đảm bảo của Shopee – Người dùng có thể mua sắm miễn phí với Chính
sách đảm bảo của Shopee, Chính sách đảm bảo của Shopee bảo vệ người
dùng bằng cách thu tiền trước khi nhận được đơn hàng.
 Tích hợp hệ thống hậu cần/vận chuyển - Shopee hợp tác với các công ty hậu
cần hàng đầu để tích hợp ứng dụng trong các ứng dụng hệ thống hậu cần.
Người dùng có thể dễ dàng chọn nhà cung cấp dịch vụ hậu cần ưa thích sau
khi đặt hàng.
 Miễn phí - dành cho tất cả mọi người, không có phí ẩn.
 Ứng dụng có sẵn dưới dạng tải xuống miễn phí trên App Store và Google
Play.
B. Lịch sử hình thành
- Vào năm 2015, Shopee chính thức ra mắt tại Singapore với mục tiêu là sàn
TMĐT phát triển mạnh trên nền tảng mobile và vận hành như một mạng xã hội
đáp ứng nhu cầu mua sắm mọi lúc, mọi nơi cho người dùng. Tích hợp hệ thống
điều hành, giao nhận và chuyên nghiệp trong khâu thanh toán, Shopee là đơn vị
trung gian giúp việc mua sắm trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn với cả
người mua lẫn bên bán.
C. Mục tiêu, Tầm nhìn, Sứ mệnh

- Mục tiêu: thật sự tin tưởng vào sức mạnh khai triển của công nghệ và mong
muốn góp phần làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn bằng việc kết nối cộng
đồng người mua và người bán thông qua việc cung cấp một nền tảng TMĐT.
- Tầm nhìn: trở thành sàn TMĐT đứng số 1 tại Đông Nam Á nói chung và Việt
Nam nói riêng. Trở thành kênh bán hàng và quảng cáo hiệu quả
- Sứ mệnh:

7
Tiểu luận cuối kì
+ Kết nối nhà bán hàng và người mua hàng
+ hỗ trợ nhà bán hàng tiếp cận khách hàng và xây dung thương hiệu
+ Phát triển sàn TMĐT thành kênh định hướng hành vi tiêu dùng
- Giá trị cốt lõi: An toàn, nhanh chóng, tiện lợi và đơn giản
D. Sản phẩm, dịch vụ
- Về sản phẩm
 Shopee cung cấp toàn bộ các sản phẩm khi bạn muốn, từ đồ dùng sinh hoạt,
giải trí, làm đẹp, sức khoẻ, . .. tất cả mọi mặt hàng bạn cũng có thể dễ dàng
mua được trên shopee
- Về dịch vụ:
 Shopee Mall: tất cả sản phẩm chính hãng và chất lượng đến từ các thương
hiệu bán hàng uy tính trên thị trường sẽ xuất hiện trên Shopee Mall đó là
OPPO, VIVO, UNILEVER, . .. cùng hàng ngàn nhãn hàng khác.
 Đặc biệt Shopee Mall thường xuyên có các hoạt động giảm giá lớn, có dịch
vụ hoàn tiền và giao hàng trong 7 ngày và Shopee Mall cũng đảm bảo 100%
là sản phẩm chính hãng.
 Shopee 4 H: đây là dịch vụ chuyển hàng nhanh nhất trong 4h của shopee tại
các quận trung tâm của Tp. HCM và Hà Nội.
 Shopee Food: là sự hợp tác với Now về lĩnh vực thức ăn nhanh, shopee food
đã đem lại nhiều trải nghiệm mới mẻ và hấp dẫn cho khách hàng.
 Ngoài ra cũng có một số dịch vụ khác như flash sale, shoppe mart, shopee
pay, nạp thẻ điện thoại, . ..

III. Loại hình kinh doanh của Shopee

Ban đầu, mô hình kinh doanh mà Shopee theo đuổi là C2C – Consumer to Consumer,
tức làm trung gian mua bán giữa người sản xuất với người tiêu dùng
Hiện nay, Shopee đã mở rộng thêm mô hình B2C – Business to Consumer, tức mua
bán giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, ở đây Shopee chỉ đóng vai trò là đơn vị
phân phối sản phẩm.
A. Mô hình kinh doanh C2C của Shopee

Vào thời gian đầu, mục tiêu và mô hình mà Shopee theo đuổi chính là C2C (Consumer
to Consumer) . Nghĩa là Shopee sẽ là nơi trung gian quản lý giao dịch và trao đổi của
các cá nhân với nhau. Shopee đóng vai trò là trung gian ở Việt Nam lúc đó trong việc
giao dịch và mua bán của các cá nhân với nhau. Shopee mạnh tay với những chương
trình giảm giá và miễn phí vận chuyển cùng các ưu đãi dành cho cả người mua và
người bán. Mục đích của hoạt động này là nhằm phát triển và thu hút một lượng khách
hàng lớn cho công ty tại thị trường Việt Nam. Shoppe với mô hình C2C đã rất thành
công thiết lập một mảng lưới khổng lồ bao gồm lượng lớn nhà bán hàng cũng như
người mua hàng. Với một danh mục hàng hoá đa dạng cùng rất nhiều ưu đãi hấp dẫn

8
Tiểu luận cuối kì
thì Shopee đã phát triển nhanh chóng góp phần đưa làn sóng mua hàng online diễn ra
mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
B. Mô hình kinh doanh B2C của Shopee

Shopee đã nâng cao thương hiệu của mình hơn bằng sự phối hợp với mô hình kinh
doanh B2C. Shopee trở thành trung tâm kết nối doanh nghiệp với người tiêu dùng, đưa
nhiều nhà cung cấp đầu ngành tham gia vào sàn thương mại điện tử. Shopee đã cho ra
mắt Shopee Mall vào năm 2017, cung cấp các gian hàng cam kết chính hãng và trưng
bày các thương hiệu uy tín phối hợp với nhiều tập đoàn bán lẻ nổi tiếng tại thị trường
Việt Nam.
Shopee đang kết hợp hai mô hình kinh doanh C2C, B2C với nhau. Hai mô hình kinh
doanh vẫn đang phối hợp với nhau hết sức nhịp nhàng nhằm mang tới giá trị cao cho
doanh nghiệp Shopee.
C. Ưu điểm và nhược điểm của mô hình C2C và B2C của Shopee

1. Mô hình C2C của shopee

a. Ưu điểm :

- Vừa là người bán khi tiến hành hoạt động marketing giới thiệu sản phẩm, vừa là
người mua khi tìm hiểu sản phẩm và quyết định đặt mua
- Shopee không chỉ là một sàn giao dịch TMĐT thông thường. Nó cũng kết hợp
những chức năng của 1 mạng xã hội. Người mua và người bán được kết nối với
nhau. Được kết nối trực tiếp thông qua các tính năng như: chat, trao đổi, trả giá,
đánh giá, báo cáo và chia sẻ sản phẩm
- Tỷ suất lợi nhuận cho người bán cao hơn
b. Nhược điểm

- Cũng vì bắt đầu với mô hình C2C mà Shopee là sàn TMĐT rất khó quản lý chất
lượng sản phẩm và mức độ uy tín của người bán => Shopee đã từng tiếp nhận
nhiều khiếu nại và bóc phốt từ người mua hàng
- Dễ bị từ chối nhận hàng
- Shopee chỉ đơn thuần là cầu nối của một số khách hàng, chứ không có trách
nhiệm xử lý vụ việc.
2. Mô hình B2C của shopee
a. Ưu điểm

- Mô hình B2C [Shopee Mall] giúp Shopee cung cấp những dòng sản phẩm chính
hãng từ các thương hiệu hàng đầu cho người tiêu dùng.
- Nâng cao uy tín của dịch vụ.
- Tạo cảm giác yên tâm hơn khi dùng sàn thương mại điện tử của Shopee.

9
Tiểu luận cuối kì
b. Nhược điểm
- Giá thành cao.
- Không giải quyết trao trả hàng, người mua có thể liên hệ lại với người bán để
nhận hàng hoàn trả
D. Mô hình kinh doanh B2B của Shopee

Mô hình kinh doanh B2B của Shopee áp dụng không?

- Câu trả lời là có nhưng nó ít thể hiện hơn nên bạn sẽ hiểu nhầm là Shopee
không áp dụng mô hình kinh doanh này.
- Bởi vì mô hình kinh doanh Shopee B2B chủ yếu hoạt động mua bán giữa người
bán là doanh nghiệp và người mua cũng là doanh nghiệp.
- Cho nên những đòi hỏi về hàng hoá cũng như dịch vụ sẽ cao hơn bình thường.
- Có một số ít doanh nghiệp lên Shopee đặt mua hàng hoá phục vụ cho nhu cầu
của họ đấy thôi. Vì khi doanh nghiệp muốn mua hàng của một doanh nghiệp
khác thì phải bảo đảm các yếu tố xem đã có thoả thuận về giá cả trước không,
việc giao nhận hàng hoá sẽ diễn ra thế nào và đặc tính sản phẩm cụ thể ra sao.
- Kinh doanh bán hàng hoá phục vụ cho tiêu dùng cá nhân thì không cần thiết
phải phức tạp và cầu kỳ như vậy. Cũng vì nó phức tạp và cầu kì cho nên sẽ ít có
những doanh nghiệp mua hàng của một doanh nghiệp khác trên Shopee, hiếm
nhưng không phải là không có

IV. Loại hình doanh thu của Shopee (Shopee, banhang.shopee,

2022)
A. Mô hình doanh thu phí giao dịch của Shopee
Hiện nay Shopee đang có các loại phí bán hàng sau: Phí thanh toán, phí cố định,
phí dịch vụ
1. Phí thanh toán:
Phí thanh toán là phí giao dịch áp dụng cho mỗi đơn hàng thành công trên sàn giao
dịch TMĐT Shopee (nằm ở mục " Đã giao ") hoặc đơn có phát sinh yêu cầu Trả
hàng hoàn tiền thì Người bán/Shopee chấp nhận " Hoàn tiền ngay " (trừ lý do Chưa
nhận được hàng)
Hiện tại, Shopee sẽ thu phí ngay trên các đơn hàng.
- Được tính trên tổng giá trị thanh toán của Người mua cho từng đơn hàng, bao
gồm cả tiền hàng và chi phí vận chuyển sau khi áp dụng khuyến mãi (nếu có) .
Và sẽ được làm tròn đến giá trị gần nhất.
- Dựa trên phương thức thanh toán khác nhau của Người mua và Người bán sẽ
trả Shopee mức phí tương đương với từng đơn hàng. Kể từ ngày 1/4/2022,

10
Tiểu luận cuối kì
Shopee sẽ áp dụng mức Phí thanh toán mới dành cho Bên bán:

Phí Thanh toán trên Shopee sẽ được tính như sau:

- Phí thanh toán = (Tổng đơn hàng + Phí vận chuyển – Khuyến mãi đã áp dụng
(nếu có)) x 2.5%
2. Phí cố định
Là phí hoa hồng cố định áp dụng đối với toàn bộ các giao dịch bán sản phẩm và sử
dụng dịch vụ của Người Bán được thực hiện thành công trên sàn giao dịch thương mại
điện tử Shopee (đơn hàng nằm ở mục " Đã giao ") hoặc đơn hàng có phát sinh yêu cầu
Trả hàng/Hoàn tiền được Người Bán/Shopee chấp nhận " Hoàn tiền ngay " (trừ lý do
Chưa nhận được hàng) .
Đối với Người bán không thuộc Shopee Mall:
- Để nâng cao chất lượng dịch vụ, từ 02/10/2022, Shopee sẽ áp dụng mức Phí Cố
Định mới là 2.5% (bao gồm VAT) cho tất cả đơn hàng thành công đối với
Người bán KHÔNG tại Shopee Mall.
- Phí cố định chỉ tính cho đơn hàng được thực hiện thành công (nằm ở mục " Đã
giao ") hoặc đơn có phát sinh yêu cầu trả hàng hoàn tiền và Người bán/Shopee
chấp nhận " Hoàn tiền ngay " (trừ lý do Chưa nhận được hàng) .
- Đặc biệt: Các Shop tham gia (một trong) các gói dịch vụ (Gói Freeship Xtra,
Gói Freeship Xtra Plus và Gói Hoàn Xu Xtra) : Shop sẽ được miễn toàn bộ Phí
Cố Định trong khoảng thời gian tham gia chương trình.
Đổi với Người bán thuộc Shopee Mall: Mỗi ngành hàng sản phẩm sẽ có một tỷ lệ phần
trăm Phí cố định khác nhau.
- Phí cố định được tính theo phần trăm trích từ giá bán của sản phẩm khi đơn
hàng được giao thành công (đơn hàng nằm ở mục " Đã giao ") hoặc đơn có phát
sinh yêu cầu trả hàng/hoàn tiền được Shopee/Người bán đồng ý " Hoàn tiền
ngay " (trừ lý do Chưa nhận được hàng) .
- Phí cố định dành cho Shopee Mall được tính:

+Tổng giá trị đơn hàng là tổng tiền hàng mà Người Mua tại Shopee Mall đã
11
Tiểu luận cuối kì
thanh toán, không bao gồm phí vận chuyển và các chi phí Shopee Mall khác mà
Người bán phải thanh toán cho Shopee.
+ Mỗi ngành hàng sản phẩm đăng bán của Shop sẽ có một tỷ lệ phần trăm Phí
cố định khác nhau
3. Phí dịch vụ
Phí Dịch vụ Shopee là khoản chi phí mà Người bán trả cho Shopee khi đăng ký tham
gia Chương trình Hoàn Xu Xtra và Gói Miễn Phí Vận Chuyển Freeship Xtra. Phí dịch
vụ sẽ được trừ thẳng vào đơn hàng sau khi đơn hàng đó đã đăng ký thành công và
trước khi tiền chuyển vào ví Shopee của người bán. Đây được xem là một phần doanh
thu nhỏ đối với Shopee
Đối tượng sử dụng: Người bán sử dụng gói dịch vụ Freeship Xtra và Hoàn xu Xtr
Phí Dịch vụ Shopee bao gồm 2 loại phí là Phí đăng ký và Phí dịch vụ cho các Gói
Hoàn Xu Xtra và Gói Miễn Phí Vận chuyển Freeship Xtra:
a. Phí đăng ký

Phí đăng ký là phí Người bán tham gia đăng ký mua các gói Hoàn Xu Xtra và Freeship
Xtra tại trang chủ Shopee.
Hình thức đăng ký: giống như Người bán đang mua một sản phẩm thông thường trên
Shopee, và sẽ không được hoàn trả lại dưới bất kì hình thức nào.
Hình thức thanh toán: Số Dư TK Shopee hoặc Ví ShopeePay (không có ngân hàng liên
kết với Ví ShopeePay)
Theo thông tin mới nhất từ Shopee, về phí đăng ký cho cả hai gói Hoàn xu Xtra và
Freeship Extra mỗi dịch vụ thì người tham gia chỉ tốn 1.000 VNĐ để mua Ngoài ra
mỗi tháng nhà bán cũng sẽ được hưởng 1 Voucher giảm giá 1.000 VNĐ để mua gói
dịch vụ Freeship Extra và Hoàn xu Xtra với giá 0 VNĐ.
Có nghĩa là người bán chỉ tốn 1.000 VNĐ cho 1 dịch vụ trên trong tháng đầu tiên và
tháng tiếp theo sau đó khi có Voucher từ Shopee thì người bán sẽ hoàn toàn miễn phí

12
Tiểu luận cuối kì
khi mua dịch vụ đó.

b. Phí dịch vụ

Phí dịch vụ là phí được tính trực tiếp trên giá bán của các sản phẩm theo từng đơn
hàng khi nhà bán hàng đăng ký tham gia gói dịch vụ hoàn Xu Xtra và Freeship Extra.
Và trong phí dịch vụ đã bao gồm VAT. Các gói dịch vụ này sẽ giúp shop dễ thu hút
khách hàng hơn, gia tăng tỷ lệ chuyển đổi, cho phép khách hàng có thêm nhiều mã
giảm giá trừ phí vận chuyển sản phẩm.
Hình thức thanh toán: phí dịch vụ sẽ được tự động trừ vào tài khoản của người bán
hàng ngay khi đơn hàng đã hoàn thành.

13
Tiểu luận cuối kì

Mỗi loại Gói dịch vụ sẽ được tính mức phí khác nhau. Trong trường hợp Người
bán tham gia đồng thời cả 2 gói dịch vụ, Người bán sẽ trả mức phí khác.
Phí dịch vụ Gói Hoàn Xu Xtra:
Phí đăng ký tham gia gói dịch vụ Hoàn Xu Xtra trên sàn thương mại điện tử
Shopee dành cho Người bán là 1.000 VNĐ
Ngoài ra, mỗi tháng Người bán sẽ nhận được 01 Voucher giảm 1.000 VNĐ để mua
gói dịch vụ Hoàn Xu Xtra với giá 0Đ. Voucher được hiển thị trên trang sản phẩm
gói dịch vụ.
Từ ngày 2/10/2022, phí dịch vụ Gói Hoàn Xu Xtra chi tiết như sau:

14
Tiểu luận cuối kì

Phí dịch vụ Gói Freeship Xtra

Phí đăng ký Gói Freeship Xtra là 1.000 VNĐ (cập nhật mới nhất từ 03/12/2021).
Ngoài ra, mỗi tháng Người bán sẽ nhận được 01 Voucher giảm 1.000 VNĐ để mua gói
dịch vụ Freeship Xtra với giá 0Đ. Voucher được hiển thị trên trang sản phẩm gói dịch
vụ.
Từ ngày 2/10/2022, phí dịch vụ Gói Freeship Xtra chi tiết như sau:

15
Tiểu luận cuối kì

16
Tiểu luận cuối kì

B. Mô hình doanh thu quảng cáo của Shopee

Hiện tại Shopee có 3 hình thức quảng cáo được rất nhiều người sử dụng. Trong đó, chi
phí của các loại hình quảng cáo là:

Đấu thầu từ khoá: đấu giá 400đ/ từ khóa sản phẩm chính xác và 480đ/ từ khoá mở
rộng.

17
Tiểu luận cuối kì
Quảng cáo Shop Ads: 500đ/ từ khóa sản phẩm chính xác và 600đ/ từ khoá mở rộng.
Quảng cáo khám phá: 200đ.
Hệ thống sẽ chỉ tính phí của bạn khi người mua nhấp vào quảng cáo. Chi phí sẽ được
trừ vào Tài Khoản Quảng Cáo của bạn.

Nhằm bảo vệ người bán, hệ thống Shopee sẽ tự động phát hiện ra các lần nhấp chuột
không hợp lệ hoặc nhiều lượt nhấp chuột giống nhau của cùng một người dùng hay
nhấp chuột tự động. Người bán sẽ không bị thu phí từ các thao tác nói trên.

Khi có nhiều người bán đấu thầu với cùng một từ khoá , các quảng cáo của họ cũng sẽ
xuất hiện cạnh quảng cáo của shop bạn trên trang kết quả tìm kiếm.

Thứ hạng hiển thị quảng cáo của bạn là vị trí của quảng cáo của bạn so với những
quảng cáo khác. Ví dụ: thứ hạng hiển thị của quảng cáo là " 1 " có nghĩa là quảng cáo
của bạn đang là quảng cáo đầu tiên được hiển thị. Thứ hạng hiển thị quảng cáo càng
nhỏ thì vị trí quảng cáo càng cao, hay quảng cáo của bạn đang đứng trên nhiều quảng
cáo khác (ví dụ: thứ hạng hiển thị của quảng cáo " 3 " tốt hơn " 10 ") .
Điểm xếp hạng quảng cáo sẽ quyết định vị trí hiển thị quảng cáo của bạn. Nếu bạn có
điểm số xếp hạng quảng cáo cao hơn, bạn sẽ có vị trí hiển thị tốt hơn (ví dụ như quảng
cáo của bạn sẽ đứng đầu trang kết quả tìm kiếm hơn) . Có 2 yếu tố tác động lên vị trí
của quảng cáo
Thứ hạng hiển thị của quảng cáo sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố:

18
Tiểu luận cuối kì

1. Giá thầu cho mỗi lượt nhấp chuột là giá cao nhất bạn muốn trả khi khách hàng
nhấp vào quảng cáo của bạn.
- Số tiền bạn phải trả thực tế, thông thường sẽ thấp hơn giá thầu của bạn vì hệ
thống sẽ tính theo khoản phí thấp nhất bạn cần để giữ vị trí quảng cáo của mình.
- Bạn có thể tự đặt giá thầu hoặc bạn có thể để Shopee đặt và tối ưu hóa giá thầu
cho quảng cáo của bạn để thúc đẩy Tỷ lệ hoàn vốn (ROI) một cách hiệu quả
bằng cách sử dụng tính năng "Quảng Cáo Tự Động".
- Giá thầu càng cao, thứ hạng hiển thị của quảng cáo càng cao
2. Mức độ liên quan sẽ được quyết định bởi:
- Độ liên quan của sản phẩm với từ khóa bạn chọn
- Tỷ lệ nhấp chuột vào quảng cáo: là phần trăm số lần người dùng nhấp vào
quảng cáo của bạn sau khi nhìn thấy nó. Tỷ lệ nhấp chuột vào quảng cáo sẽ cao
hơn đối với những quảng cáo có hình ảnh thu hút, tên sản phẩm có ý nghĩa và
có nhiều đánh giá tốt.
C. Thực trạng doanh thu của Shopee
Trong năm 2020 thì Shopee hiện đã chiếm lĩnh thị trường Đông Nam Á với 57 % khối
lượng hàng bán online.
Với thực trang doanh thu 2020 thì Shopee luôn trong tình trạng thua lỗ, Sea Group thua
lỗ nặng và Shopee " đóng góp " tới 80% lỗ của Tập đoàn mẹ nhưng vì tập đoàn SEA với
tâm huyết thúc đẩy Shopee tiến ra toàn cầu và vượt mặt các ông lớn Alibaba và Amazon,
với tham vọng đứng đầu ở lĩnh vực này nên vì thế công ty mẹ không ngần ngại chi mạnh
tay để Shopee vươn xa. Để thực hiện điều đó, Sea Group đã chào bán 11 triệu cổ phiếu,
trị giá khoảng 3,8 tỷ USD, đồng thời có kế hoạch phát hành 2,5 tỷ USD trái phiếu chuyển
đổi. Cổ phiếu của Sea Group tăng hơn 70% trong năm nay là một thuận lợi cho kế hoạch
này.

Đến quý 2/2021, theo thống kê thì Shopee đã chứng kiến doanh thu của mình tăng trưởng
161% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 1,2 tỷ USD, nhờ vào việc công ty mẹ tâm huyết, tích
cực mở rộng quy mô cho Shopee và phạm vi tiếp cận thị trường.
Nền tảng Shopee hoạt động trên khắp Đông Nam Á, Đài Loan và Mỹ Latinh, đã giải
quyết 1,4 tỷ đơn đặt hàng cho quý thứ hai, tăng 127% so với cùng kỳ năm 2020, trong khi
tổng khối lượng hàng hoá là 15 tỷ USD, tăng 88% so với năm 2020.

19
Tiểu luận cuối kì
Bên cạnh đó theo số liệu thống kê trong quý 2/2021 thì những sàn TMĐT lớn như Tiki
hay Lazada cũng làm ăn tốt trong đại dịch, tuy nhiên tổng lượng truy cập của hai công ty
này chỉ bằng một nửa của Shopee. Cụ thể, Shopee Việt Nam có tổng 72,97 triệu lượt truy
cập, trong khi con số của Lazada và Tiki tương ứng là 20,42 triệu lượt và 17,19 triệu lượt.
Theo như thông tin từ tập đoàn SEA dù doanh thu Shopee đã tăng vọt nhưng lại thua lỗ,
năm 2021, Sea Group ghi nhận doanh thu gần 10 tỷ USD, gấp hơn 2 lần năm 2020. Trong
đó, riêng Shopee đạt doanh thu 5,1 tỷ USD, tăng trưởng hơn 136% so với năm trước đó.

V. Cơ hội thị trường

Nhìn lại vào năm 2016, tại thời điểm đó Lazada đã là một doanh nghiệp Thương mại
điện tử lớn ở Đông Nam Á, đặt trụ sở chính tại Singapore. Được “gã khổng lồ” đang
thống lĩnh thị trường mua sắm trực tuyến tại Trung Quốc đó là Alibaba “thâu tóm”,
đây là bước đi đúng đắn với mong muốn mở rộng thị trường sang khu vực Đông Nam
Á cũng như là kế hoạch toàn cầu hóa bởi vì những quốc gia tại Đông Nam Á có nền
tảng văn hóa và kinh tế tương đồng với thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, trong 3 năm trở lại đây thì Lazada đã đánh mất nhiều lợi thế ở những thị
trường chính và vị trí số 1 Đông Nam Á đang bị đe dọa bởi Shopee – một chi nhánh
của Sea Group có trụ sở chính đặt tại Singapore. Số liệu được thống kê trên iPrice cho
thấy: Quý II năm 2019, Shopee đứng hạng nhất với lượng truy cập trung bình hàng
tháng là 200,2 triệu trong khi mức truy cập của Lazada là 174,4 triệu. Báo cáo này
được lấy từ lượng truy cập của máy tính cá nhân và thiết bị di động sử dụng dữ liệu từ
App Annie và SameWeb tại 6 quốc gia chính: Indonesia, Việt Nam, Philippines,
Malaysia, Singapore và Thái Lan. Ngoài ra, Shopee cũng là nền tảng phổ biến nhất
trong khu vực với lượng truy cập nhiều nhất mỗi tháng

20
Tiểu luận cuối kì

Quý I năm 2021, Shopee thu hút 63,7 triệu lượt truy cập hàng tháng, dẫn đầu trong top
các nền tảng Thương mại điện tử tại Việt Nam, gấp 1,5 lần cùng kì năm 2020. Sự phát
triển nhanh chóng này là một phần tất yếu trong nền Thương mại điện tử “trăm tỷ đô”
của Đông Nam Á, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cho nền kinh tế hậu Covid-19

Nền tảng Shopee hoạt động trên toàn Đông Nam Á, Đài Loan và Mỹ Latinh, đã 1,4 tỷ
đơn đặt hàng, đạt gần 73 triệu lượt truy cập mỗi tháng vào nền tảng này trong quý II
năm 2021, tăng 127% so với cùng kì năm ngoái, đồng thời tổng khối lượng hàng hóa
(GMV) đạt 15 tỷ USD, tăng 88% so với năm trước.
Trên các thiết bị di động, Shopee đã sớm nhận thức được trong tương lai các nền tảng
trên thiết bị di động sẽ là “đấu trường” chính trong Thương mại điện tưởng. Hơn nữa,
thị trường Thương mại điện tử tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng với 35,4
triệu người dùng và tạo ra doanh thu hơn 2,7 tỷ đô la trong năm 2019. Ở Việt Nam,
hiện nay có 59,2 triệu người sử dụng internet, chiếm hơn ½ dân số cả nước, và dự báo
sẽ tăng lên thành 68 triệu người vào năm 2021. Trên 35 triệu người sử dụng điện thoại
thông minh cho việc học, giải trí, sinh hoạt và mua sắm, và dự báo sẽ nâng lên là 40
triệu người vào năm 2021. Đây là những cơ hội cũng như là điều kiện rất tốt để các
nhà bán lẻ online tận dụng đầu tư để mở ra các gian hàng mua bán trực tuyến tại Việt
Nam và tạo ra chỗ đứng vững chắc ở thị trường này. Do đó, Shopee chọn cách tiếp cận
khách hàng đầu tiên là tạo ra ứng dụng trên thiết bị di động, đầu tư nhiều vào nguồn
nhân lực để phát triển nâng cao ứng dụng thu hút khách hàng.
Khách hàng khi mua sắm trên app của Shopee có xu hướng trung thành và chịu chi
nhiều tiền hơn cho mỗi đơn hàng so với những khách hàng mua sắm trên web của
Shopee. Shopee luôn được coi là một trong những nền tảng mua sắm online lớn nhất ở
Đông Nam Á khi đã lựa chọn sáng suốt với việc giao dịch trên các thiết bị điện thoại

21
Tiểu luận cuối kì
di động sử dụng được internet và thông qua app để thuận lợi trong việc trao đổi mua
bán. Trong khi Lazada mải mê chạy đua theo lượt truy cập trên trang web.

VI. Đối thủ cạnh tranh

Shopee hiện đang có mặt ở 7 quốc gia phục vụ hàng trăm triệu khách hàng tại những
quốc gia đó, chính vì thế Đông Nam Á là một nơi cực kỳ tốt để các thương hiệu rót
vốn vào đầu tư. Có thể thấy đối thủ cạnh tranh hàng đầu mà hãng luôn đem ra làm
trọng tâm chính là: Lazada, một thương hiệu con được Alibaba rót vốn đầu tư. Thêm
vào đó, tại nhiều thị trường thì hãng có đối thủ cạnh tranh nội địa riêng cạnh tranh trực
tiếp tới thị phần của hãng. Ví dụ như tại Việt Nam có: Tiki, Sendo, Adayroi! hay tại
Indonesia có: Tokopedia, Bukalapak,; Philippines có: Zalora; Singapore có: Qoo 10
Singapore.

VII. Chiến lược thị trường

1. Làm thế nào để Shopee khi mới chân ướt chân ráo gia nhập thị
trường
Thương mại điện tử Việt Nam có thể mở rộng gấp 4 – 5 lần ngay từ 1 năm? Một
chuyên viên Marketing cho biết, dù doanh nghiệp có rất nhiều vốn nhưng vẫn cần có
cái cốt lõi của sản phẩm và dịch vụ, phải nắm bắt đúng insight của khách hàng. Khi đã
có được nền tảng đó thì marketing mới biết làm thế nào để mang lại sự hiệu quả.
Shopee chính thức được giới thiệu và cho ra mắt tại Việt Nam vào tháng 8/2016. Vào
thời điểm đó những nền tảng Thương mại điện tử đi trước đã có những vị thế nhất
định. Thời điểm Shopee startup này đến với Việt Nam thì cũng đã có Lazada đi đầu
mở đường và đã có Tiki định vị được một cái tên riêng. Môi trường cạnh tranh cực kì
khắc nghiệt. Shopee khi ấy chỉ mới “chân ướt chân ráo” gia nhập sân chơi, không có
người dùng… Nhưng Shopee thuộc Sea – Group tập đoàn sở hữu nhiều nền tảng game
lớn nhất Đông Nam Á không có gì ngoài điều kiện.
2. Giải bài toán tiêu tiền
Được hậu thuẫn từ tập đoàn mẹ, Shopee được đầu tư nhiều công nghệ và tài
chính. Muốn tăng trưởng nhanh chóng thì Shopee có 2 lựa chọn. Một là nhảy
vào cuộc chiến đốt tiền với mức phí thấp nhằm thu hút khách hàng. Hai là đổ
tiền vào quảng cáo. Nhiều doanh nghiệp sẽ tính chọn phương pháp “rẻ nhất và
nhanh nhất” đó là tìm một người hot nhất, quay một TVC phát liên tục trong 6
tuần đề khách hàng phải “giật mình” khi biết về thương hiệu. Trên thực tế,
người sử dụng online tại Việt Nam đang có tư duy: cứ đề cập tới online là nói về
khuyến mãi, chiết khấu và ưu đãi.
Tuy nhiên, Shopee không lựa chọn cách nào trong hai cách trên mà là “Đi theo
con đường cạnh tranh về giá cả thì không thể tồn tại lâu dài được, túi tiền không

22
Tiểu luận cuối kì
đáy cuối cùng sẽ có đáy”. Một chuyên viên marketing thuộc lĩnh vực Thương
mại điện tử nhận xét.
Công việc mà đội ngũ của Shopee khi ấy cần giải quyết là: nghĩ cách bỏ tiền vào
đâu, với phương thức như thế nào để an toàn lại tiện lợi.
3. Lùi 1 bước, xem khách hàng muốn gì
Từ một nghiên cứu thị trường, Shopee phát hiện ra chi phí vận chuyển đang là một trở
ngại chính cho cả người mua và người bán sản phẩm khi chuyển từ mua bán truyền
thống sang mua bán online.
Vì chuyên viên marketing nói trên nhận định:” Có một sự thật trong Thương mại điện
tử là nếu như sản phẩm giá 10 nghìn, vận chuyển 2 nghìn, thì khách hàng sẽ bảo là quá
đắt, tôi không mua. Cũng sản phẩm đấy mình bán giá 12 nghìn và phí vận chuyên 0
đồng thì mọi người lại thấy … hời
4. Miễn phí vận chuyển – chính sách thông minh của Shopee
Ngoài ra, Shopee không vội vàng đầu tư PR mạnh mẽ mà tạo dựng cách điều hành
giao nhận hàng hóa sao cho thật tốt nhất. Chuyện giao và nhận là vào thời kỳ sơ khai
của Shopee, tất cả mọi thứ còn đang rất hỗn độn.
5. “Sản phẩm, dịch vụ mình phải xây trước thì mới đi lâu dài được”
Liên quan về trải nghiệm người tiêu dùng, phía Shopee cũng có nhiều hoạt động như
thành lập đội đánh giá chất lượng sản phẩm hay hỗ trợ người bán hàng thực hiện
chương trình livestream trên trang web của Shopee. Cộng đồng người bán mà Shopee
quan tâm đến cũng sẽ trở thành một kênh marketing hiệu quả cho Shopee.
Theo thống kê từ Forbes Việt Nam, sau 1 năm “quay về cơ bản”, số lượng tải Shopee
tăng gấp 4 lần, từ 1,8 triệu đến 5 triệu lượt tải. Cộng đồng người bán ngày càng tăng,
kèm theo đó là số lượng đặt hàng từ web tăng 5 lần chỉ trong vòng 1 năm. Có thể nói,
chỉ hơn 1 năm hoạt động gia nhập thị trường là một “thành công vang dội” của
Shopee.
6. Nhân vật nổi tiếng
Và khi đã có người dùng, có đơn đặt hàng, đã gây dựng nên hệ thống và đang vận
hành rất tốt thì Shopee tính tới việc quả bá mạnh mẽ để phát triển rộng rãi. Từ năm
ngoái, Shopee đã mời ca sỹ Sơn Tùng – MTP tham gia và rồi nhiều cái tên hot như
Bảo Anh, thủ môn Tiến Dũng hay mới nhất là tân hoa hậu Tiểu Vy cũng góp mặt trong
chương trình quảng bá của Shopee. Thông điệp của các hoạt động cũng gắn liền với
mục đích chính của các chiến dịch. Chiến dịch năm ngoái của Shopee tagline là “rẻ vô
địch”.
Kết luận về chiến lược marketing của Shopee từ lúc mới tham gia đến nay, vị chuyên
viên marketing kết luận:” Doanh nghiệp dù có rất nhiều tiền nhưng phải có cái gốc là
sản phẩm, dịch vụ, phải nắm được insight của khách hàng. Khi đã có những điều đó thì
marketing mới làm thế nào để nhân rộng.”
23
Tiểu luận cuối kì
7. Chiến lược quảng cáo trên tất cả các kênh truyền thông
Dưới sự bùng nổ nhanh chóng của thời đại 4.0, Shopee đã không ngần ngại tận dụng
để quảng cáo cho chính mình. Hiện nay, không khó để tìm thấy quảng cáo của Shopee
trên tất cả các phương tiện truyền thông và nổi tiếng như Facebook, Instagram,
Youtube… Cùng với đó là xuất hiện cả những kênh truyền thông công cộng và trên
TV. Chiến lược này đã giúp Shopee có thể kết nối với hàng triệu người tạo nên dấu ấn
cực kì lớn.
8. TVC ( video quảng cáo ) quảng cáo bắt trend
Tận dụng độ hot của các trào lưu, sự lan tỏa có sẵn của các trend, Shopee đã cho ra
mắt nhiều TVC quảng cáo “bắt trend” rất thành công. Không phải cố gắng tạo nên sự
khác biệt mà nó lại dễ dàng lan tỏa sâu rộng và hấp dẫn người xem một cách tự nhiên
nhất. Một số TVC quảng cáo “bắt trend” thành công nhất phảo nói đến bao gồm: Đoạn
TVC quảng cáo đặc biệt “mừng sinh nhật 12.12” với bài hát “DUU-DU DUU-DU”
của Blackpink hay một TVC có thể nói là một vụ phát nổ khủng của Shopee trên khắp
Đông Nam Á đó là màn hợp tác giữa thủ môn Bùi Tiến Dũng với giọng ca đình đám
Bảo Anh cùng thể hiện ca khúc Baby Shark …

VIII. Hệ Thống quản lý của Shopee (sis.binus, sis.binus, 2022)

1. Hệ thống xử lý giao dịch (TPS)
TPS là một hệ thống thông tin được vi tính hóa có thể được phát triển cho mục đích
kinh doanh. Bằng cách sử dụng hệ thống này, các doanh nghiệp có thể xử lý lượng lớn
dữ liệu cho các hoạt động giao dịch như bảng lương và hàng tồn kho. Quy trình trong
hệ thống này bao gồm sắp xếp dữ liệu, xem dữ liệu, cập nhật dữ liệu và đầu ra nhận
được là một báo cáo với các chi tiết, danh sách đầy đủ và tóm tắt. Trong Shopee, các
công ty thuộc TPS là Dịch vụ khách hàng, Người bán, người mua và nhà tài chính
quản lý tài chính của công ty.
2. Hệ thống thông tin quản lý (MIS)
MIS tạo ra thông tin được các công ty sử dụng để đưa ra quyết định và cũng để thống
nhất thông tin kinh doanh trên máy vi tính. Tại công ty Shopee là một phần của MIS,
cụ thể là Nhân viên Marketing phụ trách mang lại tiến bộ trong hoạt động Marketing
của công ty.
3. Hệ thống hỗ trợ quyết định (DSS)
Hệ thống hỗ trợ quyết định gần giống như MIS vì cả hai đều liên quan đến việc ra
quyết định. DSS bắt đầu do áp lực từ MIS trong chức năng hỗ trợ quyết định. DSS
khác nhau về độ phức tạp và mức độ hỗ trợ khắc phục sự cố. Trong công ty Shopee
DSS là Giám đốc Tiếp thị, người lãnh đạo nhân viên tiếp thị và chịu trách nhiệm đưa
ra các quyết định và chính sách.

24
Tiểu luận cuối kì
4. Hệ thống thông tin điều hành (EIS)
EIS là một hệ thống vi tính hóa cung cấp khả năng tiếp cận dễ dàng với nhánh hành
pháp. Tại công ty Shopee, người đóng vai trò là EIS là Giám đốc điều hành, người
chịu trách nhiệm quản lý và phân tích tất cả các hoạt động kinh doanh chức năng.

25
Tài liệu tham khảo
(n.d.). Retrieved from https://sis.binus.ac.id/
Shopee. (n.d.). Retrieved from https://banhang.shopee.vn/
Shopee. (2022). Retrieved from banhang.shopee: https://banhang.shopee.vn/
sis.binus. (n.d.). Retrieved from https://sis.binus.ac.id/
sis.binus. (2022). Retrieved from sis.binus: https://sis.binus.ac.id/
thử, K. n. (n.d.). magenest.com. Retrieved from https://magenest.com/vi/thuong-
mai-dien-tu-la-gi/
vietnambiz. (2019). vietnambiz. Retrieved from https://vietnambiz.vn/mo-hinh-
kinh-doanh-business-model-la-gi-20190731174528385.htm
WHO. (2022). magenest. Retrieved from https://magenest.com/vi/thuong-mai-
dien-tu-la-gi/