AMONYAĞIN TAŞINMASI

1.1 GENEL DURUM

Karada, amonyak genellikle basınçlı sıvılaştırılmış gaz olarak demiryolu ile tankerlerle,
karayoluyla tankerlerle, tarım alanlarında hemşire tanklarıyla ve ayrıca yerleşim yerlerinden
geçen boru hatlarıyla taşınır. Önemli miktarda amonyak, ABD su yollarında öncelikle Mississippi
Nehri ve kolları boyunca mavnalar aracılığıyla taşınmaktadır. Ek olarak, her yıl birkaç milyon ton
amonyak ABD kıyı limanları aracılığıyla ithal edilmekte ve ihraç edilmektedir.
Amonyak, boru hatları ve gemileriyle onlarca yıldır gübre endüstrisi için sıvı amonyak olarak
taşınmaktadır. Amonyak, kıtalararasında yarı sıvılaştırılmış gaz şeklinde(LPG) şeklinde taşınmaya
da uygundur. Bugün ticaret yolları, Basra Körfezi ve Trinidad ve Tobago'dan Avrupa ve Kuzey
Amerika'ya ulaşımı içermektedir. Rusya'daki TogliattiAzot, yılda 3 Mt'a kadar amonyak üretimi
yapmaktadır. Üretilen amonyak dünyanın en uzun amonyak boru hattı boyunca yaklaşık 2500
km yol kat ederek Odessa'ya gidiyor ve ardından dünyanın çeşitli yerlerine nakliye yapılıyor.
Amonyak -33°C'de veya 8,6 bar'da sıvılaşır. Dünyanın şu anki en büyük soğutmalı amonyak
tankları Katar'da bulunmaktadır ve her biri 50 kt kapasiteye sahiptir. Yalnızca Amerika Birleşik
Devletleri'nde 10.000'den fazla amonyak depolama sahası vardır ve bunların çoğu 3.000 km'den
fazla uzanan ve Meksika Körfezi'ni Orta Batı'ya bağlayan bir boru hattı ağına bağlanır. Dünyanın
şu anki en büyük tesisi, yılda 1,3 Mt amonyak kapasiteli Suudi Arabistan'daki SAFCO IV tesisidir.
Amonyak sadece bir hidrojen taşıyıcısı olarak kullanılıyorsa ve son kullanımdan önce tekrar
hidrojene dönüştürülecekse, taşıma ve depolama ile ilgili avantajların enerji kayıplarına karşı
tartılması gerekir (gerekli hidrojen saflığına bağlı olarak yaklaşık %25-30)
https://www.eqmagpro.com/wp-content/uploads/2021/10/Theroleoflow-
carbonfuelsinthecleanenergytransitionsofthepowersector-56-66.pdf

1.2 Gübre Piyasası

Aşağıdaki kısımlar GÜBRETAŞ Bilançoları ve Faaliyet Raporlarından derlenmiştir.
Uluslararası piyasalarda yılın ilk yarısında artış trendini sürdüren gübre fiyatlarında 3. çeyrekle
birlikte sınırlı da olsa düşüşler meydana gelmiştir. Fiyatlarında düşmesi yılın ilk yarısında daralan
gübre talebini tekrar canlandırırken, 3. çeyrekte tüketime olumlu yansımıştır . 2022 yılının ilk
yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre tüketim miktarında gözlenen %14 seviyesindeki
azalma, 2022 Ocak-Eylül döneminde %10’lara gerilemiştir. Tarımsal üretimde verimli bir yıl
geçirmenin de etkisiyle bu düşüşün yıl sonunda %5’lere kadar gerilemesi öngörülmektedir
Üretim Miktarları-Ton

Ürün Grubu 2022/9 2021/9 Değişim

Katı Gübre 452.435 625.070 -%28
Sıvı ve Toz Gübre 47.179 41.166 %15
Toplam 499.614 666.236 -25%

Satış Miktarları-Ton
TEDARİK MİKTARLARI-TON !!!!

2022/9 2022/6 2021/9

Hammaddele 418.123 305.937 538.192
r

Bizim kurmak istediğimiz tesisin üretim kapasitesi 561.000 ton olarak hesaplanmıştır.
Yukarıdaki tabloda verilen hammaddenin hepsi üre yada amonyak kabul edilirse kurmak
istediğimiz tesis Gübretaşın ihtiyacından fazla üretim yapmış olur. Gübretaşın yıllık üretimi
500.000-550.000 ton civarı tahmin edilebilir.

GÜBRETAŞ İŞTİRAKİ RAZİ PETROCHEMICAL CO. FAALİYETLERİ

ÜRETİM-TON

Görüldüğü üzere kurmak istediğimiz tesisin kapasitesi bu tesisin bile kapasitesinin üstünde.
2.TAŞIMA İLE İLGİLİ MALİYETLER

2.1 Boru Hatları

Amonyak şu anda boru hatları kullanılarak taşınmaktadır ve bu nedenle amonyağın taşınması
için ticari tarifeler şu anda boru hattı operatörlerinden temin edilebilmektedir. Donaldsonville,
Louisiana ve Marshalltown, Iowa arasında yaklaşık 1.610 km mesafeye boru hattı ile amonyağın
taşınmasının ticari fiyatı 31,22 $/short ton veya 0,0344 $/kg-NH3'tür.

Amonyak yapmak için gereken ek işlemler nedeniyle beklendiği gibi, amonyağın maliyetinin
hidrojenden daha yüksek olduğu tablodan hemen görülebilir. Yakıt taşınacak ise hidrojen ve
amonyak için sırasıyla 1,87 $/kg-H2 ve 0,19 $/kg-H2 ek maliyet eklenir. Amonyağın üretim
maliyeti daha yüksek olmasına rağmen, aşağıdaki şekilde gösterilen birleşik üretim ve nakliye
maliyetleri, amonyağı hidrojenden 0,88 $/kg-H2 daha ucuz hale getirmektedir.
KAYNAKLAR
http://www.nustarenergy.com/Customers/Ammonia%20SystemTariff/STB%20No%203%20 and%20LPSC
%20No.3.pdf. Retrieved September 13, 2008.

Jeffrey Ralph Bartels, A feasibility study of implementing an Ammonia Economy,2008

Gübretaş 2022 Faaliyet Raporu ve Bilançoları

https://www.eqmagpro.com/wp-content/uploads/2021/10/Theroleoflow-
carbonfuelsinthecleanenergytransitionsofthepowersector-56-66.pdf