Kahramanlık konulu halk hikayeleri ve olağanüstü özellikler barındıran destanlar

günümüz romancılarını, şairlerini ya da sinema sektörünü önemli ölçüde

etkilemiştir. Çünkü toplumlar, tarihleriyle var olurlar ve tarihlerinden
etkilenirler. Toplumların tarihlerinde yer alan büyük başarılar, zaferler ve
kahramanlar, o ulusun geleceğe güvenle bakabilmesi için öz güven kazandırır. Bir
toplumun yükselebilmesi ve muasır uygarlıkların seviyesine ulaşabilmesi için bu öz
güven mutlak surette gereklidir.

Halk bilgisi ürünleri, toplumsal hafıza ve kültürel bellek aktarımını sağlayan en

önemli unsurlardandır. Halk bilgisi ürünlerinin gelecek kuşaklara aktarılması,
ürünlerin zamanın ihtiyaçlarına göre güncellenmesiyle mümkündür (Demir, 2016).

Kahramanlık konulu halk hikayeleri, Türk edebiyatında daha çok Dede Korkut
Hikâyeleri eksenli Oğuznameler ve cenknâmeler merkezinde alp/alperen tipi üzerine
kurulmuştur (Özdemir, 2018). Öyle ki, Dede Korkut Hikayeleri’nin ve bu esere ait
üslubun izleri Ahmet Kudsi TECER’in “Koçyiğit Köroğlu” adlı eserinden tutun, Hayati
SARIEKİZ’in modern Oğuznâmesi “Otacı“ya kadar geniş bir perspektifteki eserleri
etkilemiştir. Aynı etkiyi son dönemlerde önemli izleyici kitlesine sahip “Hakan
Muhafız”, “Diriliş: Ertuğrul”, “Uyanış: Büyük Selçuklu” ve “Kuruluş: Osman” gibi
filmlerde görmek mümkündür. Haddizatında, bu hikayelerin anlatıcısı olan Dede
Korkut zaten Türk edebiyatında “epik söylem”in somutlaştığı efsanevi bir tiptir. Bu
tipten neredeyse Türk dizi ve sinema sektörünün tüm tarihî yapımlarında
yararlanılmaktadır.

Kahramanlık konu halk hikayeleri şu şekilde sıralanabilir:

Dede Korkut Hikayeleri (Oğuz Türkleri)

Alıp Manaş (Altay Türkleri)
Battalname
Cenknameler
Danişmentname
Saltukname
Köroğlu
Kirman Şah
Yaralı Mahmut
Hem aşk hem kahramanlık konulu halk hikâyeleri
Kahramanlık konulu halk hikâyelerinden bazıları hem kahramanlık hem de aşk konusunu
içerir. Bu hikâyelerde genellikle aşık ve maşukun kavuşması, yapılması gereken zor
bir göreve bağlıdır. Bu eserlerden başlıcaları şunlardır (Oğuz, 2018):

Ferhat ile Şirin,

Kirmanşah,
Yaralı Mahmut,
Şah İsmail,
Bey Böyrek.
Halk hikayelerinin özellikleri
Türk halk edebiyatının anlatmaya bağlı ürünleri olan halk hikâyelerinin genel
özellikleri aşağıda sıralanmıştır.

Halk hikâyeleri, hem şiir hem de nesir içerir.

Tıpkı masallar gibi halk hikâyelerinde de formeller yani kalıplaşmış ifadeler
bulunur.
Halk hikâyelerinin başlangıç kısmında söylenen şiirlere peşrev denir.
Bu türde yazılan eserler genellikle anonimdir fakat âşıklık geleneğinin geliştiği
17. yüzyıldan sonra yazarı bilinen halk hikâyeleri de ortaya çıkmıştır.
Halk hikâyelerinin konuları genellikle aşk, kahramanlık ve din olmak üzere üçe
ayrılır.
Halk hikâyelerinde olağanüstülükler bulunur. Ancak bu masal ve destanda olduğu
kadar baskın değildir. Konular genellikle gerçeğe yakındır.
Kahramanlar genellikle dünyaya olağanüstü koşullarda gelir.
Bazı halk hikâyeleri Arap ya da Fars kaynaklı mesnevilerin halk nazarında
yaygınlaşması ile oluşmuştur.