Alissa Quévy

Portfolio

1)Artikel

Artemisia. Vrouw in de Barok

Artemisia was niet alleen een schilder. Ook was zij een schilderende vrouw.
Eigengereid en vastberaden succesvol te zijn, in een tijd dat kansen en
mogelijkheden heel beperkt waren. Toegang tot onderwijs, persoonlijke of
professionele ontplooiing, onafhankelijkheid of zelfs vrijheid zijn zaken die niet
vanzelfsprekend waren, zeker niet voor vrouwen.
Maar voor Artemisia vormde haar talent voor de schilderkunst de sleutel. Met haar werk
verdiende zij een inkomen, verwierf zij aanzien en een mate van vrijheid, een plek in de
wereld. Maar ín haar werk gaf zij zichzelf en andere vrouwen een plek in de geschiedenis.

Dat Artemisia een vrouw is manifesteert zich in de keuze voor haar onderwerpen, haar
beheersing van het lichaam, de inzet van haar eigen beeltenis. Met ongeveer
twintigschilderijen van Artemisia, en nog eens twintig werken van haar barokke (mannelijke)
tijdgenoten, toont Rijksmuseum Twenthe het spectaculaire werk van Artemisia in de context
van het vroegmoderne Europa. Niet alleen het leven van de kunstenaar, maar ook het vrouw
zijn in haar tijd en tijden erna – wanneer Artemisia tot ultiem symbool van feministen wordt
uitgeroepen – zijn belangrijke uitgangspunten. Rijkmuseum Twenthe laat een buitengewoon
oeuvre van een buitengewone schilder zien, en toont daarmee ook een geschiedenis van de
vrouw.
Alissa Quévy

Artemisia Gentileschi, Susanna en de Ouderlingen, 1622, Burghley House collection

Artemisia is niet alleen een zeer getalenteerd schilder. Ook leidt zij een veelbewogen leven.
Als jonge vrouw wordt zij verkracht door haar leermeester, met een langslepende rechtszaak
tot gevolg. Zij ontvlucht Rome vanwege dit schandaal, woont op meerdere plekken in Italië,
trouwt met een man maar is verliefd op een ander, en ziet slechts één van haar vijf kinderen
overleven tot volwassenheid. Het is verleidelijk Artemisia’s werk, de thema’s die zij kiest en
de manier waarop zij deze uitwerkt, te zien tegen de achtergrond van haar eigen biografie, als
uitingen van persoonlijke emotie. De in de hoek gedrukte Susanna, de heroïsche Judith, de
gewelddadige Jael. Moeten wij Artemisia’s schilderijen begrijpen als reactie op de
gebeurtenissen uit haar eigen leven?

https://www.rijksmuseumtwenthe.nl/content/2935/nl/artemisia-vrouw-in-de-barok (consulté le 27/11)

Alissa Quévy

2) Woordenschat

Nederlands Frans
Eigengereid (adj.) Têtue (volonté)
Vastberaden (adj.) Ferme/décidé/déterminé
Ontplooiing - de Epanouissement/développement
Verwierf (verwerven) A acquis (acquérir)
Inzet - de Usage
Beeltenis - de Image
Veelbewogen (adj.) Mouvementé
Verkracht (verkrachten) Violé (violer)
Langslepende (adj.) Long/durable
Volwassenheid - de Âge adulte
Verleidelijk (adj.) Tentant/séduisant

3)Tekst
Ik ga je vertellen over een vrouw die een revolutie teweegbracht in haar tijd. Een vrouw die
voor veel vrouwen de weg vrijmaakte voor het schilderen. Van een heldin die niet aarzelde
om zich op te dringen in de omgeving van een man. Ik zal je vertellen over Artemisia
Gentileschi.
Artemisia werd geboren op 8 juli 1593 in Rome. Ze is de dochter van Orazio Gentileschi, een
succesvolle barokke schilder in Rome. Toen ze jong was, hielp ze haar vader in zijn atelier en
we realiseerden ons al snel haar talent. Om haar te helpen verbeteren, gaat haar vader haar in
de leer bij zijn schilder vriend Agostino Tassi. In 1610, wanneer artemisia 17 is, verkracht
Tassi haar. Orazio, de vader van Artemisia, wacht op zijn proces tegen Tassi. Deze proef zal
lang en zwaar zijn voor Artemisia. Ze wordt vernederd en krijgt een twijfelachtige reputatie,
en wordt gezien als een verloren vrouw. Ze gaat zelfs zo ver dat ze wordt gemarteld om te
zien of het waar is wat ze zegt. Tevergeefs, want Tassi zal zijn straf nooit vrijspreken.
Artemisia was daarom de hoofdpersoon in wat de eerste openbare verkrachtingszaak was. In
1611 werd ze gedwongen Rome te verlaten, dus ging ze naar Florence, waar ze trouwde met
een van haar aanhangers, een schilder. In die tijd mochten vrouwen alleen een beroep
uitoefenen onder de naam van hun echtgenoot. Ze moeten dus hetzelfde werk doen als hij.
Artemisia werd al snel beroemd om zijn talent en kreeg daarom veel bestellingen. Zij is de
enige vrouw die is toegelaten tot het Acadamia Del Disegno. In 1622 keerde ze terug naar
Rome, waar ze profiteerde van de voogdij van Cosimo II de Medici. Ze opent haar eigen
Alissa Quévy

atelier. In 1630 verhuisde ze naar Napels, waar ze voornamelijk allegorieën en religieuze

onderwerpen schilderde voor de adel en de kerk. In 1637 ging ze naar het Engelse hof waar
ze met haar vader ging werken voor koning Charles. Na de dood van haar vader keerde ze
terug naar Napels. Zij stierf in 1657.
Artemisia schildert in een natuurlijke stijl, met felle kleuren. Ze heeft een dramatisch
kleurgebruik in haar schilderijen en laat een diepe en verontrustende indruk op de
toeschouwer achter. Ook kan ze worden opgenomen in de grote kring van caravaggisti
(opvolgers van de schilder Caravaggio) omdat ze veel clair-obscur-contrasten maakt en er
realistische trekken in haar dramatische kunstwerken zitten. Ze is gespecialiseerd in grote
karakterschilderijen, meestal gebaseerd op verhalen uit de Bijbel of Griekse mitologie. Haar
favoriete onderwerp waren heldhaftige vrouwen als Esther, Judith, Maria Magdalena en
Diana, deze vrouwen worden neergezet als sterk en solide, wat haar gewoontes totaal
verandert. Ze stond ook bekend om haar manipulatie van het vrouwelijk naakt.
Het schilderij “Judith onthoofd Holoferne” is een is een werk dat als centraal wordt
beschouwd onder de werken van artemisia. Het is een Bijbels verhaal waarin Judith en haar
meid de vijandige koning Holoferne onthoofden om de belegerde Joden te redden. Ze heeft
dit onderwerp in veel schilderkunst behandeld. Dit soort onderwerpen was destijds populair,
maar wat anders en bijna arrogant is aan Artemisia is het meedogenloze realisme van haar
weergave van de verhalen die niet werd gebagatelliseerd door een inleiding of een religieuze
toon.
Zo onthoofden de 2 vrouwen Holofernes met een vastberaden, emotieloze uitdrukking met de
kracht en behendigheid van slagers terwijl hij kronkelt van doodsangst.
De dramatische elementen van de scène worden ondersteund door een dynamische
compositie, opvallende contrasten van clair-obscur en lichte kleuren.De lichaamstaal en
uitstraling van de personages zijn zeer expressief.
Artemisia neemt haar verhaal op in haar werken, hier kan haar schilderij worden
geïnterpreteerd als een wraakactie in koelen bloede tegen haar aanvaller, Tassi.
Artemisia is een fervent voorvechter van vrouwenrechten omdat ze niet aarzelt om de
strijdende en krijgerkant van het vrouwelijke geslacht te laten zien.

4)Bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Artemisia_Gentileschi (consulté le 27/11)
Bucholz.Linda,L.Women artists.2003.Munich;London;New York;Prestel. P23
Weidemann,C.50woman artists you should know.2008.Prestel.P22
Ruth,A.Ohrn.Gore,D.Herstory:Women who changed the world. 1995. New
York.Viking. Pp50-51
https://www.rijksmuseumtwenthe.nl/content/2936/nl/kunst-en-leven (consulté le
27/11)
Alissa Quévy