Andorra 

zyrtarisht Principata e Andorrës (Katalonisht: Principat d'Andorra), i quajtur edhe

Principata e Luginës së Andorrës Luginat (katalanisht: Principat de les Valls d'Andorra), është një
mikroshtet sovran pa dalje në det në jug-perëndim të Evropës. Ajo ndodhet në anën lindore të
maleve Pirenej dhe kufizohet nga Spanja dhe Franca. Principata e some u formua në vitin 1278 pas
Krishtit. Ajo drejtohet nga dy Bashkë-Princa, Peshkopi katolik spanjoll i Urgelit dhe Presidenti i
Francës.
Andorra është shteti i gjashtë më i vogël komb në Europë, që ka një sipërfaqe prej 468 km2 dhe një
popullsi prej rreth 85.000 banorësh. Kryeqyteti i saj është Andorra la Vella. Ai është kryeqyteti më i
lartë në Europë, në një lartësi prej 1.023 metra mbi nivelin e detit. Gjuha zyrtare është gjuha
Catalane, edhe pse spanjishtja, portugalishtja, dhe frëngjishtja janë gjithashtu gjuhë që fliten shpesh.
Turizmi i Andorrës i shërben rreth 10.2 milion vizitorëve në vit. Andorra nuk është anëtare e
Bashkimit Europian, por euro është monedha zyrtare. Ajo ka qenë anëtare e Kombeve të Bashkuara
që nga viti 1993. Në vitin 2013, populli i Andorrës kishte jetëgjatësinë më të lartë në botë në 81 vjet,
sipas revistës mjekësore The Lancet.
Më parë ishte e izoluar, tani e adhuruar si vend turistik dhe si vend pa tatime shtetërore. Andorra po
ashtu është pjesë e vendeve katalane dhe një ndër mikro-shtetet Evropiane. Shpesh ngatërrohet me
komunën e Andorrës në Spanjë.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Historia e Andorrës.
Andorra është e pavarur që nga 1278 me një statut të një principate parlamentare me
bashkëprinca Presidentin e Francës dhe Peshkopin e Dioqezës së Urgelit (Katalonia, Spanjë).
Të drejtat e dy udhëheqësve të principatës janë rregulluar në fillim të shekullit XX, ata për këtë
qëllim dërgojnë aty dy të deleguar. Më 25 janar 1981, këshilli gjeneral i rrafshnaltës së Pirenejve
, pas 703 viteve pavarësie ka nxjerrë kushtetutën. Kushtetuta parashihte themelimin e këshillit
ekzekutiv si dhe një reformë administrative. Deri në janar 1993-ës Andorra nuk kishte ndarë
sistemin legjislativ, ekzekutiv dhe juridik. Me kushtetutën e 1993, Andorra ka krijuar një sistem të
mirëfilltë parlamentarë demokratikë. Dy kryetarët e vendit (I deleguari i Spanjës dhe Francës)
mbesin edhe më tutje si kryetarë. Mirëpo sistemi ekzekutiv i është dhënë një ministri nga
parlamenti.

Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dallohen tri pari politike:liberalët ( Partit Liberal d'Andorra), socialdemokratët (Partit
Socialdemocrata) dhe demokratët (Partit Democrata)
Vetëm një pjesë e vogël e banorëve kanë drejtë vote. Për marrje e shtetësisë Andorrase duhet
që së paku 25 vite të jetohet në Andorrë.
Parlamenti është këshilli gjeneral (Consell General)

Njësitë territoriale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikuj kryesore: Njësitë territoriale - (Andorrë).
Andorra ka shtatë njësi territoriale të njohura si parròquia (sipas 2005):

 Andorra la Vella (kryeqytet: 22 035 banorë)

 Canillo (3 707)