Câu 5

* Hoàn cảnh

- Bối cảnh thế giới:

- Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc.
- Ở châu Âu, Đức đầu hàng đồng minh không điều kiện (5 - 1945).
- Ở châu Á, Nhật đầu hàng động minh không điều kiện (8 - 1945).

- Bối cảnh trong nước:

- Ngay khi nghe tin Nhật đầu hàng, Hội nghị toàn quốc của Đảng được họp
ở Tân Trào từ ngày 14 đến 15-8-1945 quyết định phát động Tổng khởi nghĩa
trong cả nước.
- Uỷ ban khởi nghĩa được thành lập và ra quân lệnh số 1 kêu gọi nổi dậy.

* Cách mạng tháng 8 thắng lợi

 Ngay sau khi Nhật tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện, Đảng ta
đã phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước:
- Giành chính quyền ở Hà Nội:
+ Ngày 15-8-1945, Việt Minh tổ chức diễn thuyết ở ba rạp hát trong
thành phố.

+ Ngày 16-8, truyền đơn, biểu ngữ kêu gọi khởi nghĩa xuất hiện khắp mọi
nơi. Chính phủ bù nhìn thân Nhật lung lay đến tận gốc rễ.

+ Ngày 19-8, cuộc mít tinh tại Nhà hát lớn biến thành cuộc biểu tình đánh
chiếm các công sở chính quyền địch, khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội.

- Giành chính quyền toàn quốc:

- Từ ngày 14 đến ngày 18-8, bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất cả nước
là Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh và Quảng Nam.
+ Chiều 16-8-1945, theo lệnh của Ủy ban Khởi nghĩa, một đội quân giải
phóng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về bao vây,
đánh Nhật ở Thái Nguyên, mở đường về Hà Nội.

+ Khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Huế (23-8), Sài Gòn (25-8).

+ Đến ngày 28-8, hai tỉnh cuối cùng là Hà Tiên và Đồng Nai Thượng
giành thắng lợi. Tổng khởi nghĩa tháng Tám giành thắng lợi trong cả nước.

+ Ngày 30/8 vua Bảo Đại thoái vị, chế độ phong kiến Việt Nam sụp đổ.
 - Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí
Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa.

⟹ Tiến trình Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã diễn ra nhanh chóng, ít đổ
máu và giành thắng lợi trong vòng 15 ngày.

*Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của Cách mạng tháng 8 là:

* Ý nghĩa lịch sử
- Trong nước:
- Cách mạng Tháng Tám là sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam,
phá tan 2 tầng xiềng xích nô lệ thực dân Pháp và phát xít Nhật, lật nhào chế độ
chuyên chế tồn tại gầm 1.000 năm.

+ đưa Việt Nam từ một nước thuộc địa trở thành một nước độc lập dưới
chế độ Dân chủ Cộng hòa, đưa nhân dân từ nô lệ thành người độc lập, tự
do.

+ đã mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên độc lập tự
do.

* Quốc tế:
- Cách mạng tháng Tám là thắng lợi đầu tiên của một dân tộc nhược tiểu, tự
giải phóng khỏi ách áp bức của đế quốc thực dân.
- Thắng lợi đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước
thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới.

* Nguyên nhân thắng lợi

- Nguyên nhân khách quan:

- Thắng lợi của phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai làm suy
yếu kẻ thù là phát xít Nhật.

- Nguyên nhân chủ quan:

- Dân tộc Việt Nam có truyền thống yêu nước sâu sắc, khi có Đảng Cộng
sản Đông Dương và Mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì mọi
người hăng hái hưởng ứng.
- Có khối liên minh công - nông vững chắc.
 Nhân tố quyết định sự thành công của Cách mạng tháng 8 thành công là do
tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của các tầng lớp nhân dân ta,
không chịu sống mãi kiếp nô lệ của người dân mất nước; một lòng đi theo
Đảng và được Đảng lãnh đạo qua các cuộc tổng diễn tập, đã quyết vùng lên
giành độc lập cho dân tộc.

Câu 6

* Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay sau khi thành lập đã rơi vào tình
thế “ngàn cân treo sợi tóc”vì:

* Giặc Ngoại xâm và nội phản:

- Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc: 20 vạn quân Tưởng kéo theo các tổ chức phản
động Việt Quốc, Việt Cách nhằm lật đổ chính quyền cách mạng.
- Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam: hơn 1 vạn quân Anh mở đường cho thực dân
Pháp quay trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai.
- Còn 6 vạn quân Nhật chờ giải giáp.
- Các thế lực phản động trong nước lợi dụng tình hình này nổi dậy chống
phá.

⟹ Như vậy, cùng một lúc nước ta phải đối phó với nhiều kẻ thù.
* Tình hình trong nước:
- Về chính trị:
+ Chính quyền cách mạng vừa mới ra đời còn non trẻ, chưa được củng
cố.

+ Lực lượng vũ trang còn non yếu.

+ Những tàn dư của chế độ cũ còn sót lại.

- Về kinh tế:
+ Chủ yếu là nông nghiệp vốn đã nghèo nàn, lạc hậu còn bị chiến tranh
tàn phá nặng nề.

+ Thiên tai liên tiếp sảy ra: Lũ lụt lớn vào tháng 8/1948 làm vỡ đê 9 tỉnh
Bắc Bộ, rồi đến hạn hán kéo dài làm cho 50% ruộng đất không thể cày cấy
được.

- Về tài chính:
+ Ngân sách nhà nước trống rỗng.
 + Nhà nước cách mạng chưa được kiểm soát ngân hàng Đông Dương.

+ Quân Tưởng tung ra thị trường các loại tiền đã mất giá trị.

- Về văn hóa - xã hội:

+ Hơn 90% dân số không biết chữ.

+ Các tệ nạn xã hội như mê tín dị đoan, rượu chè, cờ bạc, nghiện hút,…
tràn lan.

⟹ Những khó khăn đó đã đặt nước ta vào tình thế "ngàn cân treo sợi tóc”.
Khó khăn lớn nhất của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau cách mạng
tháng Tám năm 1945 là ngoại xâm và nội phản. Vì cùng một lúc Việt Nam
phải đối mặt với nhiều thế lực thù địch đe dọa đến nền độc lập dân tộc.  Hơn
nữa, đối với những khó khăn trong nước Đảng ta có thể giải quyết nhanh
chóng nhưng nạn ngoại xâm là khó khăn lâu dài không thể thanh toán một
sớm một chiều. Khi đất nước càng khó khăn thì việc có giặc ngoại xâm đến là
một vấn đề nghiêm trọng, thực lực của đất nước lúc này chưa đủ mạnh về
nhiều mặt để đánh chính diện với kẻ thù.