DANIŞMANLIK BECERİLERİ

T.C SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı
1
 Amaç ve hedefler
Amaç: Danışmanlık becerilerini tanımlayabilmek
ve sahada uygulayabilmek

Hedefler:
1. Dinleme ve öğrenme, özgüven sağlama ve
destek olma ile ilgili danışmanlık becerilerini
tanımlayabilmek.
2. Bu becerileri sahada uygulayabilmek.
2
 DANIŞMANLIK NEDİR?

Bilgi vermek (almak), deneyim edinmek,

bir sorunu araştırmak, anlamak ya da
çözmek için kurulan insanlar arası ilişki
sürecidir.
Danışmanlığın ana hedeflerinden biri
bireyin kişisel sosyal ve kültürel
kaynaklarını harekete geçirmektir.
3
 Danışmanlık Ne Değildir?

Danışmanlık, danışanın
yapması gerektiğini
düşündüğümüz şeyleri ona
söylemek, öğüt vermek ya da
onu belli bir eyleme
yönlendirmek anlamına
gelmez.

4
DANIŞMANLIKTA;

Karşı tarafın düşüncelerine,

inançlarına ve kültürüne
saygı duymak gerekir.

5
 Danışmanlık Becerileri Hangi Durumlarda Kullanılır
Anneye Yönelik Olarak

• Belirli bir sorunu çözmek.

• Belirli konularda bilgi vermek.
• Annenin inançlarını, bilgi düzeyini ve uygulamalarını dinleyip onlar hakkında
bir şey öğrenmek.
• Annenin güvenini geliştirip teşvik etmek, devam etmesi istenilen
uygulamaları övmek.
• Yaşadıkları zorlukların sebeplerini anlamalarında yardımcı olmak.
• Değişiklik yapmak gerekirse annenin ele alabileceği değişiklikleri önermek.
• Sorunların çözümünde kendi gücünü, olanaklarını fark etmesine yardım
etmek.
• Anneyle takip ve izlem ayarlamak.
6
 Danışmanlık Becerilerinin Diğer
Kulanım Alanları
Diğer Kişilere Yönelik Olarak

– Annenin yakın çevresinin olumsuz etkilerini

azaltmak.
– Bebek Dostu uygulamasına direnen çalışma
arkadaşlarının uygulamalarını değiştirmek.
– Yöneticilerin ve politika yapıcıların Bebek Dostu
çalışmalara desteğini sağlamak.

7
TÜM DANIŞMA TÜRLERİNİN DAYANDIĞI
TEMEL BECERİ İLETİŞİMDİR.

8
 İletişimin sözlü ve sözsüz unsurları
• Sözlü iletişim: (Ses tonu, vurgu,
dilin kullanımı, konuşma hızı,
diksiyon)
• Sözsüz iletişim: (Mimikler,
jestler, göz teması, mesafe,
beden yönelimi)
Sözsüz iletişimde hem bizim beden dilimizi
nasıl kullandığımız hem de annenin beden
diline ilişkin gözlemlerimiz önem taşır.
9
 İletişimde Ortamın etkisi
• Anne rahat değilse, rahat bir pozisyonda
oturmuyorsa; dinlemeye ve bebeğini beslemeye
odaklanamayabilir.
• Mahremiyetin sağlandığı, annenin kendini rahat ve
güvende hissettiği durumlarda daha iyi iletişim
kurulur.

İyi bir iletişim ve başarılı bir

danışmanlık
için iyi bir DİNLEYİCİ olmak
gerekir
10
 DİNLEME VE ÖĞRENME BECERİLERİ

1- Yararlı sözsüz iletişim kullanın.

2- Açık uçlu sorular sorun.
3- Annenin söylediklerine ilgi gösterin ve
tekrarlayarak vurgulayın.
4- Duygularını anlamaya çalıştığınızı göstermek
için empati kurun.
5- Yargılayıcı sözcüklerden kaçının.
11
 1. Yararlı sözsüz iletişim

Sözsüz iletişimde yararlı uygulamalar

• Anneye yakın ve onunla aynı seviyede
oturun.
• İletişimi engelleyecek fiziksel engelleri
ortadan kaldırın. (Masa, dosya, bilgisayar,
vb.)
• Anneye dikkatinizi verin, uygun jestlerle
dinlediğinizi gösterin.

12
 Sözsüz iletişimde yararlı uygulamalar

• Zaman ayırın, zamanı etkin

kullanın, acele etmeyin, saate
bakmayın.
• Yalnızca uygun biçimde
dokunun
– Annenin el ya da kollarına
dokunulabilir.
– Memelerine ya da bebeğe
izin almadan
dokunulmamalı.
13
 2- Açık uçlu sorular
Genellikle
Ne
zaman
Nasıl? ?

Ne?
Neden?

sözcükleriyle başlayan sorulardır.

14
Açık uçlu sorular

• “Emzirme nasıl gidiyor?”

• “Bebeğinizin beslenmesini anlatır

mısınız?”

• “Böyle hissetmenizin sebebi nedir?”

15
 Açık uçlu sorular
• Açık uçlu sorular anneyi konuşmaya teşvik eder.
• Açık uçlu sorular çok fazla soru sormadan gerekli bilgileri kısa
sürede öğrenmeyi sağlar.
Bu bilgiler,
• Annenin ne durumda olduğunu
• Bir güçlük yaşayıp yaşamadığını
• Emzirmeye ilişkin uygulamalarını
öğrenmeyi kolaylaştırır.

16
 Kapalı uçlu sorular
• Cevabı genellikle «evet» ya da «hayır» olan sorulardır.

• Kapalı uçlu sorular bilgi sağlama konusunda yetersiz kalabilir.

-Anne konuşmak istemiyor olabilir.

-Yanlış yanıt vermekten korkuyor olabilir.

-Kapalı uçlu bir soru doğru olduğu düşünülen yanıta yönlendirebilir.

Önceki Bebeğiniz Bebeğe

bebeğinizi çok sık başka bir
Emzirirken
emzirdiniz emiyor besin
sorun
mi? mu? veriyor
yaşıyor
musunuz?
musunuz?
17
 3-İlgi Gösterme Ve Tekrarlayarak
Vurgulama
Annenin söylediklerine ilgi duyduğumuzu nasıl gösteririz?

• Kafa sallayarak, gülümseyerek

• Destekleyici kısa yanıtlar vererek
– Hı hı…
– Öyle mi…
– Gerçekten mi…
– Devam edin…

Bu unsurlar anneyi daha fazla şey anlatması için

teşvik eder.
18
Tekrarlayarak vurgulama
• “Bebeğim dün gece çok fazla
ağladı”

• “Bütün gece ağlayarak sizi

uyutmadı mı?”

Annenin her söylediğini de

tekrarlamaktan kaçınmak
gerekir.
19
 4- Empati
Bir kişinin, kendisini karşısındaki kişinin yerine
koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o
kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru
olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona
iletmesi süreci.

– Annenin ne hissettiğini anlamaya

çalışmak
– Söylediklerini duyduğunuzu ona iletmek

Daha fazla bilgi edinmeden önce annenin nasıl

hissettiğini öğrenmek gerekir
20
Empati
• “Bebeğim çok sık
emmek istiyor ama ben
kendimi çok yorgun
hissediyorum.”

• “O zaman sürekli çok

yorgun hissediyorsun.”

21
Sempati
Kendi bakış açınızdan olaya
bakmak

• “Bebeğim çok sık emmek istiyor ve ben de

kendimi çok yorgun hissediyorum”
• “Ah neler hissettiğini biliyorum. Benim bebeğim
de çok sık emiyordu ve ben mahvoluyordum”

22
5- Yargılayıcı Sözcüklerden Kaçınma
Yargılayıcı sözcükler:
– Doğru
– Yanlış
– İyi
– Kötü
– Yeterli
– Düzgün
– Sorun
gibi sözcüklerdir
23
Yargılayıcı sözcüklerden kaçınma
Yargılayıcı sözcükler kullanıldığında anne;
– Ulaşması gereken bir standart olduğunu
düşünebilir.
– Bebeğinin normal davranmadığı izlenimine
kapılabilir.

24
“Bebeğiniz iyi besleniyor mu?”

• Beslenme için bir standart vardır ve bebek

buna uymuyor olabilir.
• Anne yetersiz olarak görüleceğinden
endişelenip bazı şeyleri saklayabilir.
• “İyi beslenme” kavramı kişiden kişiye
değişebilir.

25
 GÜVEN SAĞLAMA VE DESTEK OLMA
BECERİLERİ

• Annenin düşünce ve duygularını kabul edin.

• Doğruları tanıyın ve onaylayın.

• Pratik destek verin.

• Uygun dil kullanarak gerekli bilgileri sağlayın.

• Talimat vermek yerine önerilerde bulunun.

26
• Emzirme sürecindeki bir annenin kendine güveni kolaylıkla
yıkılabilir
• Anne gereksiz yere yapay besin kullanmak ve çevresinden gelen
direnmekte zorlanabilir.
• Güven duygusu annenin emzirmeyi başarıyla uygulamasına,
sürdürmesine, dışardan gelen baskılara direnmesine yardım
eder.
27
1- Annenin Düşünce Ve Duygularını
Kabul Etmek
• Annelerin bazen yanlış bulduğunuz, katılmadığınız
düşünceleri,
• Sizin önemsiz bulduğunuz konularda yoğun duyguları olabilir.
Kabul etmek onaylamak değildir. Bir annenin duygu ve
düşüncelerini onunla çatışmadan, duygularını
önemsizleştirmeden kabul edebiliriz.
• Söylediğini kabul edip daha sonra doğru bilgiyi vermek
mümkündür.

• Kabul edilmek, annenin güvenini arttırır ve konuşmayı

sürdürmesini sağlar.
28
Kadının düşünce ve duygularını kabul
edin
ANNE: Bebeğime, her akşam mama
veriyorum çünkü yeterli sütüm yok.

Sağlık çalışanı: Sütünün yeterli olduğuna eminim.

Bence bebeğinin mamaya ihtiyacı yok.

Sağlık çalışanı: Evet, geceleri mamayla beslemek bazı

bebekleri yatıştırıyor gibi görünüyor.

Sağlık çalışanı: Anlıyorum. Akşamları yeterli

sütün olmayabileceğini düşünüyorsun.

29
 2- Doğruları Tanıyıp Onaylamak
Anne ve bebeğin olumlu
uygulamalarını görüp onaylamak,

• Annenin özgüvenini artırır.

• İyi uygulamaların devam etmesini
sağlar.
• İlerideki önerilerin kabul
edilmesini kolaylaştırır.

– Örneğin;
Annenin bebeğini memeye iyi
yerleştirmesi, bebeğin memeyi
kavrayışı övülebilir.
30
 3- Pratik Destek Vermek
Bazı pratik çözümler annenin sorunlarını çözerek
emzirmeye odaklanmasını kolaylaştırır.

Anne rahat ettiğinde sütü daha kolay gelir.

31
 Anne hangi durumlarda pratik yardıma
ihtiyaç duyar ?
• Anne susuz ya da aç olabilir
• Daha uygun bir pozisyonda durmak
istiyor
• olabilir
• Tuvalete giderken birinin bebeğini
tutmasını
• istiyor olabilir
• Emzirme ile ilgili bir sorun yaşıyor
olabilir
• Sütünü nasıl sağacağını öğrenmek
istiyordur.
32
 4- Uygun Dil Kullanarak Konuyla
İlgili Bilgileri Sağlamak
Annenin emzirme ile ilgili bilgisi yetersiz olabilir,
bazı konularda yanlış bilgileri olabilir.
• O an için ne tür bir bilgiye ne kadar gereksinimi var
öğrenin
• Annenin anlayacağı uygun kelimeleri kullanın
• Aşırı bilgiyle boğmayın.

“Bebeğin sütü efektif bir şekilde alabilmesi için areolayı

olabildiğince ağzına alması gerekir.”

“Bebek meme ucunun etrafındaki kahverengi bölgeyi daha çok

alırsa, sütü emmesi kolaylaşacaktır.”
33
 5-Talimat Vermek Yerine Önerilerde
Bulunmak
• Seçenekler oluşturup kendine en uygun olanı seçmesine
izin verin.
• Ne yapması ya da yapmaması gerektiğini söylemeyin.
• Durumuna uygun bir ya da iki öneri sunun.

“ Bebeğini günde en az 10 kez emzirmelisin!”

“ Bebeğini daha sık emzirmen sütünün artmasına yardımcı

olur !”

ANNE KONTROLÜN KENDİSİNDE OLDUĞUNU HİSSETTİĞİNDE

ÖZGÜVENİ ARTAR. 34
 İzlem ve sürekli destek sağlayın
Danışmanlık sonlandığında yanıtlanmamış ya da
sorulmamış sorular kalabilir. Bu durumda izlem ve
devamlı destek önemlidir.
• Aile ve arkadaşlardan nasıl bir yardım mevcut
• Yeni bir görüşme planlayın
• Kontrol ziyareti planlayın.
• Soru ya sorunu olduğunda yardım araması konusunda
cesaretlendirin.
• Mümkünse bir destek grubuna yönlendirin.
• Gerekiyorsa ileri merkeze yönlendirin.

35
 İzlem ve sürekli destek sağlayın
• Gerçek hayata uyum
– Kadının evdeki durumu ve olanaklarını göz
önünde bulundurun:
• Aile bireyleri
• Evin zaman ve ekonomik olanakları
• Annenin sağlık durumu
• Aile ve toplumdaki geleneksel
uygulamalar

36
 İzlem ve sürekli destek sağlayın
• Anne için bir karar vermeyin.
• Anneyi dinleyip güvenini arttırarak kendisi ve bebeği
için en iyiyi seçmesine olanak tanıyın.

37
TEŞEKKÜRLER…

38