მოსწავლის უნარების განვითარების შეფასების ჩარჩო

შეფასების პროცესში ვაკვირდებით მოსწავლის ქცევას:

რამდენად ადვილად შემოდის კონტაქტში

ხომ არ ავლენს ნეგატივიზმს
უჭირს ყურადღების კონცენტრაცია
იმპულსურია
შენელებულია
მალე იფიტება/იღლება
დაინტერესებულია/ჩართულია
აგზნებულია
ასრულებს ან არ ასრულებს ინსტრუქციებს? (აპროტესტებს, ამბობს, რომ არ გააკეთებს)
ცდილობს ინსტრუქციას თავი აარიდოს, ხშირ შემთხვევაში ამბობს, რომ არ იცის (რაც
შეიძლება იყოს საეჭვო)
მალე ბეზრდება დავალებები, ტოვებს ადგილს და გადაადგილდება ოთახში
შემეცნებითი უნარები
 აღქმა
ობიექტების იდენტიფიცირება სურათზე
ობიექტების განსხვავება ერთმანეთისგან ზომის, ფორმისა და ფერის მიხედვით
დაუსრულებელი ნახატის ამოცნობა
ნახატის ნაკლული დეტალის იდენტიფიცირება
ვიზუალური დისკრიმინაცია (ერთმანეთზე გადახატული ობიექტების ამოცნობა)
სივრცითი მიმართებების (ზემოთ, ქვემოთ, წინ, უკან, მარჯვნივ, მარცხნივ) სწორად
განსაზღვრა

 ყურადღება
ყურადღების კონცენტრირება დავალებაზე (რამდენი ხანი შეუძლია ერთ
დავალებაზე ყურადღების გამახვილება შემფასებლის მხრიდან ყოველგვარი
მხარდაჭერის გარეშე), ramdeni xani SeuZlia yuradRebis koncentrireba mxardaWeris
pirobebSi, ramdeni xani SeuZli yuradRebis koncentrireba misTvis saintereso aqtivobaze;
ყურადღების განაწილება რამოდენიმე აქტივობაზე ერთდროულად
ყურადღების გადართვა ერთი აქტივობიდან მეორეზე (მოსწავლე ჩართულია რაიმე
დავალების შესრულების პროცესში, ამ დროს უსმევ რაიმე დავალების თემასთან
დაუკავშირებელ კითხვას (ekiTxebi iseTi ramis Sesaxeb, razec zustad ici, rom pasuxi icis)
და აკვირდები რამდენად სწრაფად მოახერხებს კითხვაზე გადართვას და პასუხის
გაცემას)
ინსტრუქციის შენარჩუნება დავალების დასრულებამდე (ხომ არ კარგავს პროგრამას,
ხომ არ სჭირდება ინსტრუქციის განმეორება იმისათვის, რომ დავალების კეთება
განაგრძოს? ან რაიმე მიმნიშნებლები იმისათვის, რომ დავალება გააგრძელოს?)
ყურადღების მდგრადობა, გამძლეობა (რამდენად ადვილად ეფანტება გარეშე
სტიმულების ზემოქმედებით ყურადღება? ხომ არ გადააქვს ყურადღება
დავალებიდან გარეშე სტიმულებზე?)
  მეხსიერება
ხანმოკლე სმენითი (10 სიტყვა)
ხანმოკლე ვიზუალური
გადავადებული სმენითი
გადავადებული ვიზუალური
winadadebebis gameoreba gamoiyeneba mimarTuli metyvelebis dasazusteblad
1.1. ბიჭი თამაშობს (2)
1.2. ირემი ღელეს მიადგა (3)
1.3. მელამ წერო სტუმრად დაპატიჟა (4)
1.4. გიომ ფანჯარასთან ბულბულის გალია დაკიდა (5)
1.5. ლომი, ვირი და მელა სანადიროდ წავიდნენ (6)
1.6. მაიმუნი ხეზე წამოსკუპებულიყო და იქიდან მეთევზეებს
უთვალთვალებდა (7)
1.7. ერთ სოფელში ერთი ანჩხლი და ბოროტი კაცი ცხოვრობდა
1.8. ზაფხულის თაკარა სიცხეში ლომი და ტახი პატარა წყაროს
მიადგნენ.

 აზროვნება
კატეგორიზაცია (გაინტერესებს კლასის ცნება თუ აქვს)
კლასიფიკაცია (რამდენი ნიშნით ახერხებს)
მსგავსება-განსხვავებები (რა ნიშნით ხელმძღვანელობს საგნების შედარების დროს,
განზოგადების რა დონეს გულისხმობს ეს ნიშანი)
მეოთხე ზედმეტია
სიუჟეტური სურათები- მოსწავლეს ვთხოვთ დაალაგოს სიუჟტური სურათები სწორი
თანმიმდევრობით და მოყვეს ამბავი. ამ შემთხვევაში გვაინტერესებს, შეძლებს თუ
არა სიუჟეტური სურათების სწორი თანმიმდევრობით დალაგებას, ხოლო იმას, თუ
როგორ ყვება ამბავს, ვწერთ თხრობაში.
ანალოგიები
ტექსტის (რომელი ასაკიობრივი საფეხურის შესაბამისი) ძირითადი აზრის გაგება da
teqstze dayrdnobiT msjeloba;

 მეტყველება

ენის სტრუქტურა
 ფორმა – ფონოლოგია, მორფოლოგია, სინტაქსი
 შინაარსი - სემანტიკა
 გამოყენება - პრაგმატიკა

ექსპრესიული მეტყველება:
სახელდება საგნების სურათების მიხედვით
მოქმედებების ამსახველ სურათებზე მოქმედების სახელდება
რამდენსიტყვიანი და რა სირთულის წინადადებებით მეტყველებს?
 წინადადებები დასრულებულია? აზრს დასრულებულად გამოხატავს?
მისი მეტყველება გასაგებია მსმენლისთვის?
მეტყველების ფონოლოგიური მხარე.
მეტყველების პრაგმატული მხარე.
მეტყველების გრამატიკული მხარე.
მეტყველების სემანტიკური მხარე.

სპონტანური და მონოლოგური მეტყველება (შეუძლია თუ არა გაბმული

მეტყველების წარმოება?)
დიალოგური მეტყველების ინიცირება და შენარჩუნება?
კითხვის ფორმულირება თუ შეუძლია?

1. ფონოლოგია: ბგერებისა და მათი კომბინაციის წესების სისტემაა

 ფონემა მეტყველების უმცირესი ლინგვისტური ერთეულია, რომელსაც
მნიშვნელობაგანმასხვავებელი ფუნქცია აქვს;

ფონოლოგიური პრობლემები:
 მსგავსი ბგერების (ბ–პ–ფ) გამოთქმის სირთულე (ბარი–ფარი);
 სიტყვაში ბგერების გამოტოვება (ბავში, თალი);
 ბგერების ჩანაცვლება (ლვეული);
 ბგერების გადანაცვლება (პივრელი).

2. ფორმა- მორფოლოგია
 მორფოლოგია – სიტყვის ფრომირების წესები: პრეფიქსებისა, სუფიქსებისა და
სხვადასხვა ნაწილაკების გამოყენება;
 მორფემა – ენის უმცირესი ნაწილაკია რომელსაც გააჩნია ან ცვლის სიტყვის
მნიშვნელობას;
 სიტყვა შედგება ერთი ან მეტი მორფემისაგან;
 მორფემაა: სიტყვის ფუძე, ბრუნვის ნიშანი, მრავლობითი მაწარმოებელი და სხვა.

მორფოლოგიურ დონეზე პრობლემები:

 მრავლობითის წარმოება და გამოყენება
 დროების (ზმნის ფრომების – მწკრივების) წარმოება და გამოყენება
 ბრუნვის სწორი ფორმების წარმოება და გამოყენება
 ზედსართავის სახელების ხარისხების წარმოება და გამოყენება
 აბსტრაქტული სახელების წარმოება

3. ფორმა - სინტაქსი
სიტყვების ერთმანეთთან დაკავშირება, გრამატიკულად სწორი კონსტრუქციის აგება;
 წინადადებაში;
 სიტყვათშეთანხმებაში;
 რთულ წინადადებაში (მარტივი წინადადებების გაერთიანება).
 კონკრეტული ენის სინტაქსის წესები განსაზღვრავს მოცემულ ენაზე საუბრისას და
 წერისას წინადადებაში სიტყვების თანმიმდევრობას და მათ ორგანიზაბას.
 ქართულში – სიტყვების თანმიმდევრობა მოქნილია; ზედ, სახელი არსებითის წინ ან
უკან;
 ინგლისურში ქვემდებარე პირველ ადგილზე, შემასმენელი მეორეზე; ზედ, სახელი
არსებითის წინ.

სინტაქსურ დონეზე შეცდომები:

 წინადადების არასწორი აწყობა (კითხვითი, ფორმა, დრო, რთული
ქვეწყობილი წინადადების აგება)

4. სემანტიკა – სიტყვის ან/და გამონათქვმის მნიშვნელობა

 მნიშნელობა: პირდაპირი ან გადატანითი

სემანტიკური შეცდომები

 სიტყვის მწირი მარაგი;

 სინონიმების სიმწირე;
 სიტყვის დანიშნულების აღწერა, სახელდების ნაცვლად;
 გადატანითი მნიშვნელობის გაგებისა და გამოყენების სირთულე;
 მეტაფორის გაგებისა და გამოყენების სირთულე;
 ომონიმების გაგებისა და გამოყენების სირთულე;
 სარკაზმის გაგებისა და გამოყენების სირთულე.

5. გამოყენება-პრაგმატიკა
ენის პრაგმატული მხარე დაკავშირებულია მის ადეკვატურ, სიტუაციის შესაბამის
გამოყენებასთან და გულისხმობს მის გამოყენებას სოციალურ კონტექსტში:
 საუბრისას თემის აქტუალობის განსაზღვრას;
 მოსაუბრის გათვალისწინებას (ასაკი, ინტერესი, პროფესია, გამოცდილება და ა.შ.);
 დიალოგის წარმოებას (დაწყება, შენარჩუნება, დასრულება).

პრაგმატული შეცდომები
 მეტყველების არაადეკვატური გამოყენება (სტერეტიპული გამონათქვამი);
 ზრდიალობიანი ფორმების გამოყენება (შენ–თქვენ);
 ორაზროვანი გამონათქვამის გაგება;
 დიალოგისას რიგის დაცვის პრობლემა
 პასუხის არ დალოდება და ა.შ.

რა განაპირობებს შეტყობინების გაგებას?

 ჯგუფის წევრობა – შინაარსი ნაცნობია ჯგუფის წევრებისათვის და გასაგებია
მათთვის;
 ლინგვისტური თანაარსებობა – საუბრისას ადრე ნახსენები ინფორმაცია “საერთო
ცოდნაშია” და გასაგებია მოსაუბრისათვის;
  ფიზიკური თანაარსებობა – მოსაუბრე და მსმენელი ერთ სივრცეში საუბრობენ მათ
უშუალო გარემოცვაზე.

ლექსიკური ორაზროვნება
 ომონიმები – ჟღეარდობით მსგავსი განსხვავებული მნიშვნელობის მქონე სიტყვები:
 1. მას აქვს ბარი (სამუშაო იარაღი ან კაფე)
 2. ანას ყვავილი აქვს.

 ანას ყვავილი აქვს. ეხლა წევს. (ე. ი ინფექციურ დაავადებას ვგულისხმობთ)

 ანა ყვავილი აქვს. ბაღში მოწყვიტა

იმპრესიული (რეცეპტული, მიმართული) მეტყველების აღქმა:

მიმართული მეტყველების აღქმა
1. suraTebis 3 suraTi
Tanmimdevruli saaTi saTvale sayviri
Cveneba
2. winadadebis გogona kiTxulobs mdinareze gadebulia biWebi skolis ezoSi saxlis win lamaz baRSi
wigns viwro xidi TamaSobdnen iasamani yvaoda
gameoreba kalaTburTs

3. gramatikuli yuTi win kasri kasri ukan yuTi

konstruqciebis kasrze yuTSi yuTze kasrSi
gageba - Cveneba
3. gramatikuli mieciT ფანქარი
konstruqciebis bavSvs da uTxariT:
gageba - SeuZlia 4 `dade ფანქარი. . .
zmnizedis an • `წიგნზე“
sivrciTi mimarTebis • `წიგნის ქვეშ
aRmniSvneli
”
Tandebulis gageba
rasac gamoxatavs • `წიგნის win
შესატყვისი “
მოქმედებით • `წიგნის
გვერდით “
`წიგნის ukan “
gramatikuli yuTi win kasri kasri ukan yuTi
konstruqciebis kasrze yuTSi yuTze kasrSi
gageba – sityvebiT
aRwera
□ რამდენ საფეხურიანი ინსტრუქცია ესმის მოსწავლეს
□
□ სახელის დაძახებაზე მოდის, გაქცევთ ყურადღებას
აკადემიური უნარები
• წერა
როგორი პოზიციით უჭირავს საწერი საშუალება?
წერას ფურცელზე იწყებს საიდან? (სივრცე)
ნაწერის ვიზუალური მხარე (ზედა და ქვედა რეგისტრის ასოების სწორი სივრცითი
განაწილების პრინციპი დაცულია? რა ზომის ასოებით წერს? იცავს თუ არა მანძილს
სიტყვებს შორის? სიტყვაში ასოებს შორის?)
იცავს თუ არა პუნქტუაციის ძირითად წესებს?
შეუძლია თუ არა მისთვის ნაცნობი ტექსტის შინაარსის წერილობით დაფიქსირება ?
რამდენად ახლოსაა ტექსტის შინაარსი ორიგინალთან და წერილობით, საერთოდ, როგორ
გადმოსცემს ტექსტის შინაარსს? თუ ამას ვერ აკეთებს, მაშინ ვთხოვთ, საკუთარი თავის
შესახებ წერილობით დააფიქსიროს რაიმე ინფორმაცია და ვნახულობთ, ამას როგორ
აკეთებს?
კარნახით წინადადების ჩაწერა (რამდენსიტყვიან წინადადებას წერს კარნახით?), სიტყვის
(რა სირთულის, რამდენ ასოიანი, თანხმოვნების თანხვედრა როგორია ამ სიტყვაში), ასოს
ჩაწერა კარნახით.
კოპირება (წიგნიდან, დაფიდან) ტექსტის, წინადადების, სიტყვის, მარცვლის, ასოს.
წერის დროს რა შეცდომებს უშვებს? (ასოს, მარცვალს ამატებს, აკლებს, გადააადგილებს
სიტყვაში……)
• კითხვა/ wakiTxulis gageba
კითხვის ტემპი
კითხვის მოქნილობა (გაბმულად კითხულობს?)
როგორ კითხულობს (მთლიანი სიტყვის ამოკითხვით, დამარცვლით, ასო-ასო)
კითხულობს ტექსტს\? წინადადებას? სიტყვას? რა სირთულის, რამდენ ასოიან
სიტყვას კითხულობს და ამ სიტყვაში თანხმოვნების თანხვედრა როგორ არის
მოცემული (2 თანხმოვნის, 3 და ა.შ)?
კითხვის დროს დაშვებული შეცდომები (ამატებს, აკლებს, გადაადგილებს ასოს/
მარცვალს. კითხულობს მიხვედრით და სხვა)
ესმის წაკითხულის შინაარსი, იგებს აზრობრივ ერთეულს
(წინადადება(რამდენ სიტყვიანი და როგორი სიტყვებისგან
შემდგარი), სიტყვა (რამდენ ასოიანი)

ფონოლოგიური ცნობიერება: ფონოლოგიური სინთეზი,

ანალიზი, მსგავსი სიტყვათა წყვილების გარჩევა;

• თხრობა
ყვება მისთვის ნაცნობი მის მიერ წაკითხული (ან მოსმენილი თუ კითხვა
არ იცის) ტექსტის (რომელი ასაკობრივი საფეხურის შესაბამისი
სირთულის, რა მოცულობის - მაგ.: შედგება 5-6 მარტივი გაუვრცობელი
წინადადებისაგან/ an 5-6 xaziani) შინაარსს.
როგორ ყვება მოთხრობას?

დამოუკიდებლად ყვება, გადმოსცემს ძირითად დეტალებს ლოგიკური

თანმიმდევრობით და იგებს ძირითად აზრს;
აღწერს შინაარსს და ძირითად აზრს იგებს დამხმარე შეკითხვების
შემდეგ;
აღადგენს შინაარსს დეტალებით, მაგრამ ძირითად აზრს ვერ სწვდება;
შინაარსის გადმოსაცემად ესაჭიროება დამხმარე კითხვები;
ახსოვს ძირითადი აზრი, დეტალებს ვერ იხსენებს (მაგ.: ვერ აკონკრეტებს
გმირებს, მოქმედების მიმდინარე ადგილს და მისთანანი);
ახსოვს მხოლოდ ცალკეული დეტალები და ასახელებს მათ;
ახსოვს რაზე იყო, მაგარამ შინაარსს ვერ იხსენებს;
დამხმარე კითხვების საშუალებითაც ვერ იხასენებს რაზე იყო ტექსტი;

ასევე, გვაინტერესებს როგორ ყვება მის გარშემო მომხდარი ყოფითი

მოვლენების შესახებ;

სიუჟეტური სურათების მიხედვით ამბის მოყოლა (როგორ ყვება? ერთი

ამბის დინამიკის ამსახველ რამოდენიმე სიუჟეტიან სურათს
თანმიმდევრობით ამბის სახით, თუ თითოეულ სურათს აღწერს როგორც
ცალ-ცალკე ამბავს. სურათს როგორ აღწერს? გადმოსცემს ობიექტებს
შორის მიმართებებს? ასახელებს მოქმედებებს? თუ მხოლოდ ცალკეულ
ობიექტებს? და ა.შ.);

აკადემიური უნარების შეფასებას იწყებთ რთულიდან მარტივისაკენ და თუ რთულს

აკეთებს, მარტივის დაწერა და შეფასება აღარ არის საჭირო. როცა უკვე მარტივი ისედაც
იგულისხმება,მისი დაწერა აღარ არის საჭირო. მიუთითებთ, რა ინტენსივობისა და რა ტიპის
დახმარების პირობებში შეუძლია რაიმეს კეთება.

ფუნაქციური უნარები
შენიშვნა: თითოეულ ფუნქციურ უნართან მიმართებაში კონკრეტულად წერთ რას აკეთებს
და რას ვერა. ან რა ტიპისა და ინტენსივობის დახმარების პირობებში შეუძლია რაიმე
აქტივობის განხორციელება.

ჭამა
ჩაცმა/გახდა
ტუალეტის გამოყენება ნაცნობ (უცნობ სივრცეში)
პირადი ჰიგიენის დაცვა
საფრთხის განცდა
საყიდლების განხორციელება და ფულის მენეტმენტი
საკუთარი ნივთების ორგანიზება
დროის მენეჯმენტი (კვირის დღეების, წელიწადის დროებისა და თვეების ჩამოთვლა,
მიმდინარე, გასული და მომავალი კვირის დღის, წელიწადის დროისა და თვის განსაზღვრა,
წელიწადის დროების მისადაგება შესაბამის თვეებთან, კვირის ციკლის განცდა, დღის
მონაკვეთების განსაზღვრა, საათის ცნობა ელექტრონულ/ციფერბლატიან საათზე. დროში
აქტივობის დაგეგმვა)
იყენებს საოჯახო ტექნიკას?
ქცევით/ემოციური სფერო
ასრულებს მასწავლებლის მიერ მისთვის მიცემულ ინსტრუქციებს?
ემორჩილება საკლასო წესებსა და კლასის რუტინას? რამდენად არის ჩართული
საგაკვეთილო პროცესში?
ხომ არ აღენიშნება რაიმე სახის რთული ქცევა?
როგორ რეაგირებს კონფლიქტურ სიტუაციებში?
ხომ არ აღენიშნება არაადეკვატური ქცევები? იქცევა თუ არა სხვადასხვა სოციალური
კონტექსტების შესაბამისად?
დამოკიდებულება თანატოლებთან, უფროსებთან?
როგორ გამოხატავს სიხარულს? მწუხარებას?
ხომ არ ტირის ადვილად?
ჯიუტი ხომ არ არის?
ადვილად ხომ არ ფეთქდება? თუ ინარჩუნებს სიმშვიდეს, წონასწორობას?
რაიმე უცნაურობა ხომ არ შეგიმჩნევიათ?
ხომ არ აღენიშნება პიკა (არასაკვები ნივთიერებების ჭამა)?
რამდენად კეთილგაწყობილია გარშემომყოფების მიმართ?
ხომ არ აქვს აკვიატებები? შფოთვა? დეპრესიული ფონი?

კომუნიკაცია
კომუნიკაციის წამყვანი საშუალებები (მეტყველება+ ბუნებრივი ჟესტები, ჟესტური ენა და
ა.შ)
იყენებს თუ არა მეტყველებას საკომუნიკაციო დანიშნულებით?
კონტაქტს სხვა ადამიანთან იწყებს თვითონ (ახდენს ინიცირებას) სიტყვიერი მიმართვით,
ჟესტით? შეუძლია თუ არა კომუნიკაციის შენარჩუნება?
თუ თვითონ არ ახდენს ინიცირებას, მაშინ სხვის ინიციატივას მიჰყვება? თუ ამასაც არ
აკეთებს, მაშინ რეაგირებს საკუთარ სახელზე?
რამდენად შეუძლია ასაკთან შესაბამისი ურთიერთობების დამყარება თანატოლებთან, სხვა
ადამიანებთან?
მოტორული უნარები
ნატიფი /წვრილი მოტორიკა
როგორ უჭირავს საწერი საშუალება?
შეუძლია გაფერადება კონტურის დაცვით?
შეუძლია ხატვა (რისი? რა სირთულის, რამდენ დეტალიან ობიექტებს ხატავს)?
მანიპულირება მცირე ზომის საგნებით?
მაკრატლის ჭერა და გამოყენება?
უხეში/მსხვილი მოტორიკა
გადაადგილება დამოუკიდებლად, თუ საყრდენის პირობებში (რამდენი ნაბიჯის გადადგმა
შეუძლია დამოუკიდებლად/საყრდენით? რა ტიპის და ინტენსივობის საყრდენი
ესაჭიროება? შეუძლია თუ არა დამოუკიდებლად დგომა და ა.შ.)
კიბებზე ასვლა-ჩასვლა სახელურზე ხელის მოკიდებით (გარეშე), საფეხურებზე ფეხების
მონაცვლეობით (ერთ საფეხურზე ორივე ფეხით)?
წონასწორობის შენარჩუნება (ხომ არ ვარდება ადვილად, ხშირად? ხომ არ ეჯახება ოთახში
მყოფ ნივთებს?)?
შეუძლია თუ არა მონაწილეობა მიიღოს ბურთთან დაკავშირებულ თამაშებში?
ურტყამს ბურთს ფეხს? იჭერს და აჩერებს მისკენ გაგორებულ ბურთს ფეხით?
იჭერს ხელებით მისკენ გადაგდებულ ბურთს?
შეუძლია თვითონ გადაუგდოს მიზანმიმართულად სხვას ბურთი?
თვითცნობიერება: იცის თავისი სახელი, გვარი, ასაკი, ოჯახის წევრების სახელები
და გვარები, ასაკები. იცის, რომელ კლასშია და რომელ სკოლაში სწავლობს, რომელ
ქალაქში (სოფელში) ცხოვრობს, რომელ ქვეყანაში. გზა სახლამდე. საკუთარ
სხეულში ორიენტაცია.