(Ugnayan) Ayon naman kay Saussure (1915), ang wika ay - ang wikang ginagamit kaugnay sa personal na

Lesson 3 hindi kumpleto sa sinumang indibidwal o nagsasalita, kahusayan & katangian ng tagapagsalita gaya ng
nagagawa lamang ito sa loob ng isang kolektibo o pangkat. pagpapalutang ng kanyang beses pisikal na kaayuan, estilo
Varayti ng Wika ng pagsasalita at uri ng wikang binalimutan
Homogeneous na Wika
Ang Homogeneous ay ang pagkakatulad ng
Bloomfield (1918) mga salita, ngunit dahil sa paraan ng pagbabaybay at Pansamantalang Wika
intonason o aksent sa pagbigkas ito ay pagkakaroon ng
- kailanman hindi magkakatulad ang anumang Ito ang mga wika o salitang hindi nagtatagal
ibang kahulugan
wika (unipormidad) sapagkat ito ay nakabatay lamang sa lagay ng panahon sa
puNO – Puno lipunan.
Bernstein (1972)
SaMA – Sama
Sosyolek
-may herarkiya ang wika (deficit hypothesis)
Heterogeneous na Wika
-tawag sa varayting nabubuo ng dimensyong
Labov (1972)
Ito ay mula sa salitang "heterous” na sosyal. Nakabatay sa pangkat ng lipunan.
-itinataguyod niya ang varyabilidad ng wika na nangangahulugang magkaiba at "genos" naman ay uri o
isang natural na phenomenon ang pagkakaiba ng wika at labinasabing na ang bawat wika ay mayroon mahigit sa
varayti ng wika isang barayti

Constantino (2006) Wikang iba-iba ayon sa lugar, grupo, at

pangangailangan ng paggamit nito, maraming baryasyon
-may dalawang dimension ang baryaliadad ng na wika
wika- ang dimensyong heograpiko at dimensyong sosyal
Erpat (Father)
Ermat (Mother)
Lodi (Idol) Rehistro
SOSYOLINGGWISTIK

Tinatawag na sosyolinggwistiks ang pag-aaral at -wikang ginagamit sa particular na pangkar o

pagkakaintindi ng iba't-ibang variant, iba't-ibang form at Mga Varayti ng Wika (batay sa gumagamit at lugar
straktyur, na tinatakda ng iba't-ibang kontekstong sosyal. nagsasalita)
Sa madaling sabi, pag-aaral ito ng kahalagahan at
kabuluhan ng mga linggwistik- varyesyon sa mga sosyal
straktyur. Nakapaloob dito ang pag-aaral at pagaanalays ng
Permanenteng Wika
Dayalek.
Ito ang wikang likas at nakasanayan nang gamitin
ng mga tao sa lipunan.
MGA PAGPAPAKAHULUGAN SA TEORYANG
Dayalek (lugar)
SOSYOLINGGWISTIK
-ang varayti ng wikang nalilikha ng dimensyong Jargon
Ayon naman kay Saussure (1915), ang teoryang
heograpiko. Ito ang wikang ginagamit sa isang partikular
sosyolinggwistik ay teorya na batay sa palagay na ang
na rehiyon. lalawigan o pook, malaki man & maliit. -bokabolaryo ng isang pangkat o lugar
wika ay panlipunan at ang speech ay pang-indibidwal.
- mayroong higit sa apat na raan (400) ang
Ayon kay Sapir (1949), ang wika ay isang
dayalek na ginagamit sa kapuluan ng bansa.
kasangkapan ng sosyalisasyon, na ang mga relasyong
sosyal ay hindi matutupad kung wala ito. Idyolek (tao)

Pidgin
-tinatawag na “nobady’s native language”
- dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang
magkaibang wika na walang komong wika ay
nagtatangkang magkaroon ng kumbersasyong makeshift.
Creole
-ay isang wika na unang pidgin at kalaunan
(nativized) ay naging likas na wika
Lesson 4
Wika at Kultura
Ukol sa Wika at Kulturang Pilipino
ZEUS A. SALAZAR
-Filipino Historian at Philosopher of History
-Leading proponent ng isang historical movement
na "Pantayong Pananaw"
Wika
hindi lamang daluyan kundi higit pa rito,
tagapagpahayag at impukankuhanan ng alinmang kultura.
Kultura
kabuuan ng isip, damdamin, gawi, kaalaman,
at karanasan na nagtatakda ng maaangking kakanyahan
ng isang tao
Ang wika ang kaluluwa at saligan na bumubuo at
humuhubog at nagbibigay diwa sa kultura. (Salazar 1996)
Ang kulturang Pilipino ay dapat taglayin ng isang wikang Tatlong Implikasyon ng gamit ng wika builang daluyan
nagpapaloob at nagpapahayag dito. (Salazar 1996) ng pagsasakulkultura, sarili man o hindi
"Paano nauunawaan ng isang indibidwal ang ibang 1. Ang tao'y maaaring matuto ng maraming wika
grupong etniko kahit hindi nila alam ang wika at lalo na at maaaring mapasama sa iba't ibang kultura.
ang kultura ng mga ito?"
Hal. Polyglot
 Madalas nilang nakakausap ang ibang gupong
etniko 2. Problema ng "PARTISIPASYON”
 Dagliang guro "Imposible ang isang tao ay makapag-ukol ng buong
 Sine at telebisyon panahon sa lahat ng kulturang alam niya"
Ang sinuman ay mananatiling walang muwang sa PUSHKIN AT TOLSTOY
alinmang kulturang hindi niya kinabibilangan hangga't
hindi niya naangkin ang wikang ito at hindi tinataglay -pagkawika at kulturang Pranses
maging ang kasapatan at kaangkupan ng kanyang
pakikipag- unawaan at pakikiugali sa mga taong lumaki sa -ang kinabilangan nilang wika at kultura ay Ruso pa rin.
wikang ito.
PEARL S. BUCK
Ang wika ay may katumbas na kilos o galaw ng
-Sa kabila ng kapanganakan sa Tsina at pagkaalam ng
katawan, asal at damdamin.
Tsino
Ang pinakaubod ng damdamin ng bawat isa ay
-bahagi ng pagkawika at kulturang Amerikano
maipapahayag lamang sa wikang kinagisnan o kaya'y sa
wikang humubog sa kanyang katauhan 3. Hindi maangkin ng isang kultura ang isa pang
buong kultura liban kung ito ay PATAY o NILULON na
-Isang bayan o pamayanan (komunidad) na may
ng NAKALALAKING SIBILISASYON bilang isang sub -
pagkakabukod dahil sa sariling wika at kultura.
kultura bago lubusang matunaw.
-Ethnos (Griyego)
-Volk (Aleman)
Wika bilang impukan-kuhanan
 Imbakan at kuhanan ng mga konseptong wala sa
ibang pagkakultura.
 Imbakan at kuhanan ng damdaming mahirap
ihiwalay sa wika.
 Ang wika rin ay imbakan-kuhanan ng nakaraan
kaalaman ng isang kultura.
Wika bilang daluyan ng kultura
1. Natatanging paraan upang matutuhan ng isang tao ang
kulturang kinabibilangan niya.
2. Ang wika ang pangunahing hakbang upang
mapasakultura ang isang indibidwal bago pa man
kailanganing makisalamuha, makiugali at pumaloob sa
isang kultura.

Ayon kay Salazar, hindi kailanman maaaring
tagapagpahayag na wika ang Ingles sa nabubuong
KULTURANG PILIPINO.
Ano na lang ang gamit ng Ingles?
WIKANG TULAY TUNGO AT MULA SA IBANG
PAGKAKULTURA, KASAMA NA ANG IBA
Dalawang Aspeto ng patuloy na pagiging impukan-
hanguan ng Pilipinas
1. Patuloy na pagtitipon ng kulturang Pilipino sa
paraang dulot ng kasaysayan ng lipunang Pilipino
Paano ito magagawa?
-Hayaang mamalagi ang kulturang Pilipino -Umangkin ng
iba at kailanma'y huwag magpapaangkin sa iba
2. Mapanlikhang pagpapalago at kusang
pagpapayaman sa kultura ng isang lipunan upang mabuo
ang pambansang kabuuang kultural
-Ang mga likha at kathang Pilipino sa ibang wika
ay hindi magiging pambansang kultura hanggat hindi
naisasalin sa wikang pambansa.
-Dapat ay magsalin sa Pilipino ng mga nagawa
ng mga Pilipino sa Ingles
(Estruktura)
Lesson 4
Kakayahang Lingguwistiko at Kakayahang kultura. Ito'y wikang ginagamit at hindi lang basta wika at
Pangkomunikatibo ng mga Filipino mga tuntunin nito (Shuy 2009).
-Bilang isang lingguwistika, binigyan diin ni Dr.
Hymes sa kanyang mga katrabaho ang pag- uugnay ng
ANO BA ANG IBIG SABIHIN NG KAKAYAHANG kultura sa wika.
PANGKOMUNIKATIBO?
-Ito ay sumasaklaw sa kasanayan nakatuon sa
mga tuntunin at dapat iasal sa paggamit ng wika. Mga dapat alamin ng tao:
- Ito ay kakayahan sa paggamit ng wika hindi  tamang ayos ng sasabhin
lamang pagkakaroon ng kakayahang sa linggwistika  Dapat sabihin
gramatika o sa epektibong makipagtalastasan gamit ang  Dapat pag-usapan
wika. Nararapat din malaman ang paraan ng wika ng  Kanino lamang pwedeng sabihin
lingguwistikang komunidad na gumagamit nito upang  Saan sasabihin
matugunan at maisagawa ito nang naayon sa kanyang  Paano sasabihin
layunin.
- Ang kakayahang komunikatibo ay nagmula
kay Dr. Hymes na nilinang nila ng kasamahan niyang si KAKAUAHANG KOMUNIKATIBO
John J. Gumperz ang konseptong ito bilang reaksiyon sa
Sa pagtuturo at pagkatuto ng wika, hindi sapat na
kakayahang lingguwistika (linguistic competence) na
matutuhan lang ang mga tuntuning panggramatika.
ipinikilala naman ni Noam Chomsky noong 1965.
Ang pangunahing layunin sa pagtuturo ng wika
- Ayon sa orihinal na ideya ni Hymes, ang
ay magamit ito nang wasto sa mga angkop na sitwasyon
nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon ng
upang
kakayahang lingguwistika 0 gramatikal upang epektibong
makipagtalastasan gamit ang wika. (1) maging maayos ang komunikasyon,
- Sa pagtamo ng kakayahang (2) maipahatid ang tamang mensahe, at
pangkomunikatibo, kailangang pantay na isaalang-alang
ang pagtalakay mensaheng nakapaloob sa teksto at sa sa (3) magkaunawaan nang lubos ang dalawang taong nag-
uusap.
porma o kayarian (gramatika) ng wikang ginagamit sa
teksto (Higgs at Clifford 1992).
Kapag umabot na rito, masasabing ang taong ito
ay nagtataglay na ng kakayahang komunikatibo at hindi
- Ayon kay Dell Hymes (1972), isang
lang basta kakayahang lingguwistiko o gramatikal kaya
lingguwista at antropologo, hindi lamang dapat
naman maituturing na isang mabisang komyunikeytor.
sinasaklaw ng kasanayan ang pagiging tama ng
pagkakabuo ng mga pangungusap, kundi ang pagiging
angkop ng mga ito, depende sa sitwasyon. - Ang isang taong may kakayahan sa wika ay
dapat magtaglay hindi lang ng kaalaman tungkol dito
kundi ng kahusayan, kasanayan, at galing sa paggamit ng
- Naniniwala naman si Dr. Fe Otanes (2002), na
ang paglinang sa wika ay nakapokus sa kapakinabang wikang naaangkop sa mga sitwasyong pangkomunikatibo
idudulot nito sa mag-aaral, na matutuhan ang wika upang (bagaric, et. Al. 2007).
makapaghanapbuhay, makipamuhay sa kanilang kapwa, at
mapahalagahan nang lubusan ang kagandahan ng buhay sa
kaniang ginagalawan. KAKAYAHANG LINGGUWISTIKO
- Ang kakayahang pangkomunikatibo ay
sumasakop sa mas malawak na konsteksto ng lipunan at
 -Ito ay ang natural na kaalaman ng tao sa sistema
ng kaniyang wika, dahilan kaya nagagamit niya ito nang
tama at mabisa ayon kay Chomsky.
-Ito rin ang pundasyon ng kaniyang generative
grammar-generate na nangangahulugang " lumikha", "
bumuo" o “magbigay" at grammar o ang " sistema ng
isang wika".
-Agham na pag-aara; ng makabuluhang tunog ng
isang wika
Ang Ponemang SEGMENTAL at
SUPRASEGMENTAL
 Diptonggo (aw, iw, ay, ey, oy, uy)
- Magkasamang patinig at malapatinig sa isang pantig

Noam Chomsky - naniniwala na isinilang ang tao na may
Language Acquisition Device o LAD na responsible sa
natural na paggamit ng wika
LAD - dahil dito nagagawa ng taong masagap ang wika,
maiitindihan at magamit ito at matiyak na tama ang ayos
nito upang madaling maintindihan.
Savignon (1997)- Sa kanyang pagpapaliwanag, ang
kakayahang gramatikal, kanyang sa pinakarestriktibong
kahulugan ayon sa paggamit ni Chomsky (1965) at iba
pang estrukturalistang lingguwistika, tinatawag ding
kakayahang linggwistik
 Klaster (Kambal-katinig)
- Magkakabit na dalawang magkaibang katinig sa isang
pantig
 Ponemang Malayang Nagpapalitan
- Magkaibang ponemang matatagpuan sa magkatulad na
kaligiran ngunit hindi nagpapabago sa kahulugan ng mga
salita
 Pares Minimal
- Salitang magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad na
magkatulad sa bigkas

KAKAYAHANG LINGGWISTIKO O
GRAMATIKAL

-Tumutukoy ito, kung gayon sa anyong

gramatikal ng wika sa lebel ng pangungusap. Nahahanay
rito ang kakayahang umunawa sa mga morpolohikal,
ponolohikal at sintaktik na katangian ng wika at
kakayahang magamit ang mga ito.
PONOLOHIKAL- ay tumutukoy sa pamilyaridad sa
tunog ng wika
MORPOLOHIKAL- ay napabibilang sa kakayahan sa
pagbuo ng mga salita sa pamamagitan ng mga iba't-ibang
proseso na ipinahintulot sa isang partikular na wika

SINTAKTIK- tumutukoy sa kakayahan ng isang

indibidwal na makabuo ng mga makabuluhang pahayag
mula sa pag-uugnay sa mga salita na nakabubuo ng mga
parirala, mga sugnay at mga pangungusap.

Lesson 5

PONOLOHIYA (Palatunugan)