You are on page 1of 5

KWP - Kasaysayang Wikang Pambansa Kahulugan ng Wika 7.

Webster (1990) - kalipunan ng mga salitang


ginagamit at naiintindihan ng isang
1. Gleason (1961) - sistemang balangkas ng
maituturing na komunidad.
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa
8 Pangunahing Wika
paraang arbitraryo upang magamit sa
 Bisaya pakikipagtalastasan ng mga taong nasa iisang
Konseptong Pangwika
 Waray kultura.
 Bikolano 1. Homogeneous - ay nanggaling sa
2. Finnocchario (1964) -sistemang arbitraryo
 Ilocano salitang griyego na "homo" na ang ibig
ng simbolong pasalita na nagbibigay
 Panggasinense sabihin ay pareho sa salitang "genos"
pahintulot sa mga taong may kultura o ng mga
 Hiligaynon na ibig-sabihin ay uri o yari. Ang
taong natutunan ang gaanong kultura upang
 Tagalog homogenous na wika ay ang
makipagtalastasan o di kaya'y makipag-
 Muslim pagkakatulad ng mga salita.
ugnayan.

3. Sturtevant (1968) - sistema ng ma simbong


Balangkas ng Wika arbitraryo ng mga tunog para sa Katangian ng Wika
komunikasyong pantao.
1. Ponema - pinakamaliit na yunit ng – ginagamit ng mga tao dahil sa
tunog. 4. Hill (1976) - ang pangunahin at pagkakaiba ng edad, kasarian, tahanan,
2. Morpema - pinakamaliit pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong gawain at iba pang salik.
na/makahulugang salita. pantao.
– indibidwal at pangkat na may
3. Sintaks - kalipunan ng mga salita sa 5. Brown (1980) - set ng mga simbolikong magkakaibang uring pinagmulan, gawain,
isang pangungusap. arbitraryo, pasalita nagaganap sa isang tirahan, interes, edukasyon at iba pa.
4. Diskurso - grupo ng mga salita sa isang kultura, pantao at natatamo ng lahat ng tao.
pangungusap.
2. Heterogeneous - isang pang-uri na
6. Bouman (1990) - isang paraan ng salita. Mula sa salitang (heterous)
 Ponolohiya - pagaaral ng mga tunog. komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa isang magkaiba at (genos) uri-lahi nabuo
 Morpolohiya - pagaaral ng mga salita. tiyak na lugar para sa isang partikular na ang heterogenous.
layunin na ginagamitan ng mga berbal at
biswal na sign para makapagpahayag.
Katangian ng Wika b) Midyum - pamamaraang gamit sa  Dayalek na Heograpiko (espasyo)
komunikasyon maaaring pasalita o  Dayalek na Temporal (panahon)
- nagtataglay ng mga pagkakatulad.
pasulat.  Dayalek na Sosyal (sosyal)
- may mga homogenous na kalikasan.
c) Arbitaryo - wika na natutunan sa isang
lipunan. Samakatawid, hindi matuto ng
wika ang tao kung hindi siya Sosyolek - makabagong henerasyon katulad ng
Barayti - bunga ng paniniwala ng mga
makikihalubilo. milenyal ay lumilikha ng kani-kanilang tatak na
linggwista na ang wika ay heterogenous o
salita tulad ng "Repapips, ala na ako datung
nagkakaiba-iba. Dala ito ng nagkakaibang
d) Dinamiko - isang wika na maaaring eh"
pangkat ng tao na may iba't bang lugar na
madaragdagan ng mga bagong
tinitirhan, interest, gawain, pinagaaralan Etnolek - wika na ginagamit ng mga katutubo
bokabularyo. Bunga ito ng pagiging
at iba pa. tulad ng "palangga - iniirog, sinisinta,
malikhain ng mga tao.
minamahal"

Ekolek - ginagamit sa loob ng ating tahanan.


Dalawang Uri ng Barayti
Mga Barayti ng Wika Salitang namumutawi sa bibig ng mga bata at
Barayting Permanente - likas na gamit at matatanda tulad ng mumsy, palikuran, erpaps.
Idyolek - isang personal na paggamit ng wika o
linang sa sinumang tagapagsalita o
istilo ng pananalita bilang simbolismo o Pidgin - ginagamit ang wikang ito sa mga
tagabasa tulad ng dayalekto, idyolek,
palatandaan ng kanilang pagkatao. Mga dayunan o sa dalawang taong naguusap na
etnolek at ekolek.
salitang namumukod tangi at yunik tulad ng magkaibang wika tulad ng "Ako kita ganda
Barayting Pansamantala - nagbabago "Magandang Gabi Bayan" ni Noli De Castro. babae"
batay sa pagbabago ng sitwasyon tulad ng
Dayalek - isang pananalita ng tao ayon sa Creole - nadebelop dahil sa mga pinaghalo-
sosyolek, register, istilo, midyum, pidgin at
particular na rehiyon o lalawigan na kanilang halong salita ng indibidwal tulad ng Tagalog-
creole.
kinabibilangan, mga iba't ibang uri ng wikang Espanyol (chavacano), American-Espanyol
panrelihiyon na tawagin ay wikain. (Palanquero), Portuguese-Espanyol
(Annobonese) "Mi Nombre - ang pangalan
a) Istilyo - bilang at katangian ng
ko".
kinakausap at relasyon ng nagsasalita sa
3 Uri ng Dayalek
kinakausap.
Register - espelisyadong wika na ginagamit ng 3. Regulatoryo - nagagamit ito sa pagkontrol Wikang Opisyal - wikang ginagamit sa
isang domain o teknikal na lipon ng salita sa sa mga ugali ng mga tao, sitwasyon o edukasyon sa pamahalaan, sa politiko, sa
isang larangan o disiplina tulad ng mga iba't kaganapan, kabilang na rin dito ang pagbibigay komensiyo at industriya.
ibang propesyon gaya ng mga doktor. ng patakaran o palisi, gabay o panuntunan at
Artikulo XIV ng Saligang Batas - layunin ng
iba pa.
komunikasyon at pagturo ng mga wikang
4. Personal - pagpapahayag ng personal na opisyal ng Pilipinas ay Filipino at Ingles.
3 Uri ng Dimensyon
damdamin ng isang indibidwal at paglalahad
Halimbawa : Diploma, Birth Certificate,
ng sariling opinyon sa paksang pinag-uusapan
Passport.
o pagsulat ng talaarawan, journal at
a) Field o Larangan - paksa na naaayon sa pagpapahalaga sa anumang anyong panitikan.
larangan ng mga taong gumagamit nito.
5. Heuristiko - ginagamit ito upang matuto o Wikang Pambansa - wikang pambansang
b) Mode o Modo - paraan kung paano magtamo ng mga tiyak na kaalaman tungkol pinagtibay ng pamahalaan ang wikang
isinasagawa ang uri ng komunikasyon. sa mundo, sa akademiko/propesyunal na pambansa na ginagamit sa pamamahala at
c) Tenor - ito ay naayon sa relasyon ng mga sitwasyon. Kabilang dito ang pagtatanong, pakikipag-ugnayan sa mamamayang sakop.
nag-uusap. pakikipagtalo, pagbibigay-depinisyon,
panunuri, sarbey at pananaliksik. Halimbawa : Telebisyon, Radyo, Politiko,
Komentarista, mga manunulat at makatang
6. Impormatibo - ginagamit upang magbigay gustong maabot ang buong bansa.
Gamit ng Wika sa Lipunan ng impormasyon sa paraang pasulat at
1. Interaksyonal - ginagamit sa pagpapanatili pasalita tulad ng pag-uulat, panayam,
ng mga relasyong sosyal, katulad ng pagbati sa pagtuturo, pagpapahayag panahanong papel o Wikang Panturo - itinadhana ng batas na
iba't ibang okasyon o pagpapalitan ng kuro- tesis. gamitin ang wikang panturo, gagamitin ito
kuro tungkol sa isang particular na isyu. 7. Imahinasyon - sa pamamagitan ng wika upang makatulong sa pagtatamo ng mataas na
napapagana ang imahinasyon ng tao. Nakaukit antas.
2. Instrumental - tumutulong ito para
maisagawa ang mga gustong gawin ng isang sa isipan ng mga tao ang kaniyang mga
indibidwal at tumutugon sa pangangailangan pangarap na magsisilbing gabay sa kaniyang
hinaharap. Ilang batas, kautusan, proklamasyong pinairal
ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan.
sa pagpapaunlad ng wikang pambansa:
Tagalog/Pilipino/Filipino.
1. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (Abril – nagtagumpay ang pagtuturo ng wikang
1, 1940) - isinaad ang pagpapalimbag ng "A pambasa na tinatawag na pilipino sa isang
6. Saligang-Batas ng 1978, Artikulo XIV
tagalog English Vocabulary" at "Ang Bararila kautusang nilagdaan ng naging kalihim na si
Seksyon 6 - Filipino ang wikang pambansa ng
ng Wikang Pambansa". Inihayag din ang Jose Romero ng pagtuturo.
pilipinas.
pagtuturo ng wikang pambansa (Tagalog) sa
– nadagdagan ng dalawa ang bilang ng
mga paaralang pampubliko at pribado simula
tagamasid sa punong tanggapan.
Hunyo 19, 1940.
7. CHED (Commission on Higher Education)
– naging opisyal na wika ang tagalog at ingles
2. Batas ng Komonwelt Blg. 570 - ipinahayag Memorandum Blg. 59 (1996) - Nagtadhana ng
na isa sa wikang opisyal ng wikang pambansa 9 na yunit na pangangailangan ng Filipino sa – nagkaroon na ng aklat na para sa mga
(Tagalog) simula Hulyo 4, 1946. kolehiyo o pamantasan. Pilipino.

3. Proklamasyon Blg. 12 - ipinalabas noong 8. Proklamasyon Blg. 1041 (1997) - Nilagdaan Panahon ng Kasalukuyan
Marso 26, 1954 ni Pang. Ramon Magsaysay at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos na
ang pagkakaroon ng Linggo ng Wika mula – 1974 sinimulang ipatupad ng patarakarang
nagtatakda na ang buwan ng Agosto, ang
Marso 29 - Abril 4 (Kapanganakan ni Francisco bilingual ang kagawaran ng edukasyon sa
buwan ng wikang Pilipino.
Balagtas Marso 29) sekondarya at tersarya at sa lahat ng paaralan
sa bansa.

Panahon ng Hapon – lalong ipinagtibay ito noong 1987.


4. Proklamasyon Blg. 186 (1955) - ang
paglilipat ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa – sapilitang ipinaturo ang Nihongo at inalis ang – higit na lumaganap ang paggamit ng wika,
Agosto 13 - 19 (kapanganakan ni Manuel L. Ingles. Naging masigla ang mga Pilipino sa pagaaral sa wika at nagkaroon ng
Quezon Agosto 13) paggamit ng sariling wika. Sumigla ang intelektuwalisasyon, estandardisasyon at
Panitikang Pilipino gaya ng nobela at maikling elaborasyon ng Filipino.
kwento.
5. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 -
Ipinalabas noong Agosto 13, 1959 ng noo'y Kautusang Pangkagawarang Blg. 24 -
kalihim ng kagawaran ng Edukasyon na si Jose Panahon ng Pagsasarili Ipinalabas noong 1962 ng kalihim ng
E. Romero na nag-uutos na tawagin ang Edukasyon, Alejandro Roces na naguutos na
wikang pambansa na Pilipino. mula sa taong‐aralan 1963-1964, ipalilimbag
ang lahat ng sertipiko at diploma ng Batas Republika Blg. 7104 (1986) - nilikha ang 6. Talaan ng mga Talahanayan at Grap -
pagtatapos sa wikang pilipino. Komisyon sa Wikang Filipino (KWF). nakatala ang bawat pamagat ng bawat
talahayanan at/o grap na nasa loob ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 - ipinag-
pamanahong papel.
utos ni pangulong diosdado macapagal na
Panahong Papel
awitin ang pambansang awit sa wikang
pilipino. – isang uri ng papel-pananaliksik na
karaniwang ipinapagawa sa mga estudyante
Saligang Batas ng 1973 - dapat gumawa ng
sa kolehiyo.
Batasang Pambasa ng mga hakbang tungo sa
paglinang at pormal na adapsyon na
tatawaging Pilipino.
Mga Pahinang Preliminari o Front Matter
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 - Hulyo 19,
1974. Nilagdaan ng kalihim ng Edukasyon at 1. Fly Leaf 1 - walang nakasulat na kahit ano sa
Kultura, Juan Manuel ang pagpapairal ng pahinang ito.
Edukasyong Billinguwal sa mga paaralan 2. Pamagating Pahina - pamagat ng
simula sa taong-panuruan 1974-1975. pamanahong papel, nakasaad dito kung
Kautusang Blg. 22( Hulyo 21, 1978) - Nilagdaan kanino iniharap, kung anong asignatura, kung
ni kalihim Juan Manuel na simula sa taong sino ang gumawa at panahon ng kumplesyon.
panuruan 1979-1980, ituturo ang 6 na yunit ng 3. Dahon ng Pagtitibay - pahina kung saan
Pilipino sa kolehiyo. kumukumpirma sa pagkakapasa ng
mananaliksik at pagkakatanggap ng guro sa
pamanahong papel.
Kautusang Tagapagpapaganap Blg. 1179
(1981) - pagpapalit ng pangalan ng Surian ng 4. Pasasalamat o Pagkilala - tinutukoy ng
Wikang Pambansa (SWP) sa Linangan ng mga mananaliksik ang mga indibwal na nakatulong
Wika sa Pilipinas (LWP). sa pagsulat ng pamanahong papel.

5. Talaan ng Nilalaman - pagbabalangkas ng


mga bahagi, nilalaman, pahina kung saan
matatagpuan.

You might also like