PAGSASALIN SA IBA'T IBANG DISPLINA
panlipunan.
PID 101
KAHULUGAN NG WIKA
Ang Wika
a. Pagtalakay sa kahalagahan at katangian ng
wika
b. Mga Teorya ng Wika
c. Tungkulin ng Wika
d. Uri/Barayti ng Wika
e. Antas ng Wika
Ayon sa bibliya, ang wika ang pinakamagandang handog ng
Diyos sa sangkatauhan sapagkat ito ang pinakamagandang
kasangkapan ng tao sa kanyang pakikisalamuha sa
pangaraw-araw na pakikipag-ugnayan.
Ang wika ay isang sistematikong balangkas ng mga
isinatinig na mga makabuluhang tunog, pinili at isinaayos sa
pamamaraang paarbitaryo upang lubusang maunawaan at
magamit ng mga taong nabibilang sa isang lipunang may
natatanging kultura.
Wika ang siyang tagapagpahayag ng mga ideya at sakali
mang hindi mapangalagaan ang pagkakakilanlan nito, tiyak
na mawawalan ng saysay ang mga karunungang
nakapaloob dito.
Binanggit ni Austero et al (1999) mula kay Gleason na “ang
wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na
isinaayos sa paraang arbitraryo. Ang mga tunog ay
hinugisan/binigyan ng mga makabuluhang simbolo (letra) na
pinagsama-sama upang makabuo ng mga salita na
gamit sa pagpapahayag.”
Dagdag naman nina Mangahis et al (2005) na ang wika ay
may mahalagang papel na ginagampanan sa
pakikipagtalastasan. Ito ang midyum na ginagamit sa maayos
na paghatid at pagtanggap ng mensahe na susi sa
pagkakaunawaan.
Ang wika ay instrumento ng komunikasyong panlipunan
ayon kay Constantino (1996). Ito ay behikulo para
makisangkot at makibahagi ang tao sa mga gawain at
(Ayon kay Francisco 2006, mahalaga para sa isang tao na
maging maalam siya sa kanyang wikang ginagamit upang ito
ay magamit niya sa paraang metodo, tiyak at makabuluhan.)
Ang salitang wika ay mula sa wikang Malay. Sa wikang
Kastila nanggaling ang isa pang katawagan sa wika: ang
salitang lengguwahe. Tinatawag ding salita ang wika. Katulad
ng language, tawag sa wika sa Ingles-nagmula ang salitang
lengguwahe o lengwahe sa salitang lingua ng Latin, na
nangangahulugang “dila”, sapagkat nagagamit ang dila sa
paglikha ng maraming kombinasyon ng mga tunog,
samakatuwid ang wika-sa malawak nitong kahulugan-ay
anumang anyo ng pagpaparating ng damdamin o ekspresyon,
may tunog man o wala, ngunit mas kadalasang mayroon.
Genesis 11:1-9 nakasaad dito kung paano lumaganap ang
wika pagkatapos ng delubyo o malaking baha mula sa angkan
ni Noah.Dahil sa kanilang mapag-imbot na hangarin dahil sa
iisa ang kanilang wika sila ay nagkakaunawaan. Nangamba
ang Diyos na malampasan ang kanyang kapangyarihan kung
kaya binigyan nya ng iba’t ibang wika ang mga tao upang sila
ay di agad magkaunawaan. Sila ay nagkawatak-watak at
kumalat sa daigdig.
KAHALAGAHAN NG WIKA
Mahalaga ang wika sapagkat:
- ito ang midyum sa pakikipagtalastasan o komunikasyon;
-ginagamit ito upang malinaw at efektivong maipahayag
ang damdamin at kaisipan ng tao;
-sumasalamin ito sa kultura at panahong kanyang
kinabibilangan;
-at isa itong mabuting kasangkapan sa pagpapalaganap
ng kaalaman.
Sa Sarili- Ang totoong kahulugan ng isang rasyunal na
nilalang ay nakasalalay sa kaalamang pangwika nito. Sa lahat
ng aspeto ng buhay ng isang tao, nagiging imposible ang lahat
ng kanyang naisin kung may sapat siyang kakayahang gamitin
at padalisayin ang wikang kanyang nalalaman.
Sa Kapwa- Ayon nga sa kasabihang nawiwika sa Ingles” No
Man is An Island” Hindi nalikha ang wika para lamang gamitin
ng isang tao sa kanyang sarili…kausapin ang sarili…gamitin sa
sarili nang walang ibang makikinabang kundi ang kanyang
sarili. Nangangahulugan lamang na ang wika ay isang
napakahalagang sangkap upang makihalubilo ang isang
rasyunal na tao sa kanyang kapwa rasyunal na nilalang upang
mapalawig nito ang kanyang karanasan, karunungan at
pagiging isang tao na nabubuhay sa mundo ng mga tao.
Sa Lipunang Kinaaaniban- Sa pagsama-sama ng mga
karanasan, mga karunungan, mga pangarap at mga saloobin
ng bawat rasyunal na nilalang nabubuo ang isang kulturang
nagsisilbing kaluluwa ng isang lipunan. Isang lipunan na
masasabing natatangi sa ibang lipunan sapagkat nagkakaroon
ng isang lakas at isang tinig na umiiral sa apat na sulok ng
kanilang nasasakupan.
KATANGIAN NG WIKA
1. Ang wika ay masistemang balangkas- Bawat wika ay
sistematikong nakaayos sa isang tiyak na balangkas. May
kanya-kanyang palatunugan, palabuuan ng mga salita at
istraktura ng mga pangungusap ang bawat wika.
2. Ang wika ay sinasalitang tunog- Bawat wika ay may mga
makahulugang tunog na kasangkapan sa komunikasyon.
Maraming tunog ang maaaring malikha ng tao subalit hindi
lahat ay maituturing na wika sapagkat hindi ito naisaayos
upang maging makabuluhan.
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos- Pinipili ang wikang
gagamitin upang maging makabuluhan at higit na
maunawaan ng kausap.
4. Ang wika ay arbitraryo –Ang isang taong walang ugnayan
sa isang komunidad ay hindi matututong magsalita kung
paanong ang naninirahan sa komunidad na iyon ay
nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay
panlipunan. (Just the sounds of speech and their correction
with entities of experience are passed on to all members of
any community by older members of that community.)
5. Ang wika ay ginagamit- Ang wikang hindi ginagamit ay
unti-unting mawawala at tuluyang mamamatay. Ito ang
dahilan kung bakit daynimiko ang wika. Habang ito’y
ginagamit, patuloy itong nagbabago:patuloy na dumarami,
nadaragdagan, at umuunlad sa patuloy na pagbabago ng
panahon.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura-Nagkakaiba-iba ang
wika dahil sa pagkakaiba ng kultura. Natatangi at malikhain
ang bawat wika sapagkat nakabuhol ito sa natatanging
kultura kung saan ito ginagamit.
7. Walang Superyor na wika sa ibang wika-Bawat wika ay
superyor sa mga taong gumagamit nito sapagkat sa wikang
ito sila nagkakaintindihan. Hanggat ang wika ay nagagamit ng
isang pangkat ng tao upang maipahayag ang kanilang sariling
kultura at nagkakaunawaan sila, ang wikang ito ay superyor
sa kanila. Walang mas mataas na wika sa ibang
wika at wala ding mas mababang wika sa iba.
TEORYA NG WIKA
Hindi lubos na nalalaman kung saan, kailan at paano
nagsimula ang paggamit ng wika. Subalit may mga hinuha at
kuru-kuro ang mga dalubhasang nagsipag-aral ng paksang ito.
Nahahati sa dalawa ang mga hinuha at haka-haka hinggil sa
pinagmulan ng wika. Una ay ang batay sa
Bibliya at ang ikalawa ay ang batay sa Agham.
A. Biblikal
1. Kwento ng Tore ng Babel-(Tower of Confusion)
Mababasa ang kwento sa aklat ng Gen. 11:1-9. Ito ay tungkol
sa kamangha-manghang pagtatayo ng mga tao ng toreng
napakataas na abot hanggang langit. Nagawa ng mga tao ito
dahil sila ay nagkakaisa. Di umano di nagustuhan ng Diyos
ang ginawa nilang ito kung kaya pinag-iba-iba niya ang
kanilang wika.
2. Ang mga Apostol
Sa bagong Tipan, mababasa naman sa mga Gawa ng mga
Apostol na ang wika ay nagsisilbing biyaya upang
maipalaganap nila ang salita ng Diyos, Sa pamamagitan ng
kapangyarihan ng Espiritu Santo nakapagsalita ang mga
apostol ng mga wikang hindi nila nalalaman upang maituro
ang ebanghelyo sa iba’t ibang tao.
B. Teorya batay sa agham panlipunan
1. Bow-wow- Sinasabi ng teoryang ito na ginaya ng mga
sinaunang tao ang mga tunog na narinig nila sa kalikasan.
(Langitngit ng puno ng kawayan, hampas ng alon sa malaking
bato, Ungol ng salita ng mga hayop
2. Ding-dong- Bawat bagay sa daigdig ay may kaugnay na
tunog. Panggagaya pa rin sa tunog ang batayan ng teoryang
ito. Naniniwala ang teoryang ito na ang wika ay mula sa
panggagaya ng mga tunog ng bagay sa paligid na naging
batayan din ng panawag sa mga ito. Marahil ito ang
nagpapaliwanag sa mga salitang tulad ng ding-dong ng
kampana, “bangbang” ng baril at “boom” ng granada.(ex.
Simbolo- puso(pag-ibig) at mga simbolong pantrapiko at
babala
3. Yum-yum- Sa teoryang ito pinaniniwalaang naunang
sumensyas ang tao kaysa magsalita. Subalit dumating ang
panahong kailangan niyang palitan ng mga salita ang kanyang
nais sabihin. Isang halimbawa dito ang pagtango
kasabay ng pagsasabi ng oo at pag-iling kasabay ng pagsasabi
ng hindi.
4. Ta-ta – Kumpas pa rin ang batayan ng teorya ito. Ang
ta-ta ay nangangahulugang paalam sa mga Pranses.
Pinaniniwalaan sa teoryang ito na ang pagtaas at pagbaba ng
kamay ay nangangahulugang nagpapaalam. Subalit sa
panahon ngayon, hindi na lamang sa ganitong kilos ng kamay
naipapakita ang pagpapaalam kundi maaari ding iwagayway
upang magpaalam.
5. Pooh-pooh –Pinatutunayan ng teoryang ito na kailangang
ibulalas ng tao ang kanyang damdamin. Ang tao ay lumikha
ng wika upang maipahayag ang iba’t ibang damdamin ng tao
tulad ng pag-ibig, awa, tuwa, galit, lungkot at iba pa. ex.
Takot-o-o-o-h, naku!
6. Yo-he-ho- Sa teoryang ito, ang wika ay nalikha bunga ng
pwersang pisikal sa kanyang ginagawa. Isang halimbawa nito
ang salitang nabibigkas ng isang inang nanganganak kapag
umiire. Kasama na rin ang mga salitang nabibigkas ng isang
karatista at isang boksingero.
Halimbawa ng Yo-He-Ho
Pagbuhat ng mabigat – o-o-p-s, ug-ug
Pagsuntok –hu-hu-hu, bug-bug
Pagkarate –ya-ya-ya
Pag-ire –hu-hu-e-e-e
7. Musika- Ipinalagay ng dalubwikang Danish na si Otto
Jerpensen na ang sinaunang wika ay may melodiya at tono.
May kakulangan umano sa detalye ang wikang ito at walang
kakayahang gamitin sa pakikipagtalastasan.
8. Pakikisalamuha- Sapagkat ang tao ay likas na sosyal,
ang teoryang ito ay naniniwalang ang tao ay lumikha ng
kanyang wika upang magamit sa pakikipag-ugnayan sa
kapwa.
9. Navya-Nyaya-Ang teoryang ito ay mula sa India.
Pinaniniwalaan nito na ang lahat ng nasusulat na
komunikasyon ay mula sa tunog na nalikha ng tao.
Samakatuwid nag-ugat ang pasulat na komunikasyon sa
pasalitang komunikasyon.
10. Tarara-boom-de-ay-Pinaniniwalaan ng teoryang ito na
ang tao ay natututong bumuo ng mga salita mula sa mga
ritwal at seremonya sa kanilang ginagawa.
Hal. Ta-ra-ra-boom-de-ay
- Paglututo at paglilinis ng bahay---tarara-raray-ray
- Pakikidigma at pag-aani- da-da-da, bum-bum
TUNGKULIN NG WIKA
Gamit ng Wika ayon kay M.A.K. Halliday (1973)
1. Pang-interaksyunal- Ang tao ay likas na sosyal.
Nakikipagugnayan siya sa kapwa upang mapanatili ang
kanyang relasyong sosyal.
2. Pang-instrumental- Nakikipag-usap tayo sa ating kapwa
upang matamo ang ating mga pangangailangan. Naisasagawa
natin ito sa pamamagitan ng pakikiusap pag-utos sa ating
kapwa.
3. Pangregulaturi –Ginagamit ang wika upang magbigay ng
direksyon, paalala o babala. Maaaring mapakilos ng tao ang
kanyang kapwa sa mabisang paggamit ng wika.
4. Pampersonal- Bilang isang indibidwal, naipapakita ng tao
ang kanyang pagkatao sa pamamagitan ng pagpapahayag ng
sariling damdamin o opinyon at konsepto sa mga
bagay-bagay sa kanyang paligid.
5. Pang-imahinasyon-Wika ang instrumento sa paglalarawan
o paggamit ng imahinasyon sa malikhaing paraan upang
maipahayag ang sarili. Ginagamit din ito sa paglikha ng mga
malikhaing akda katulad ng
tula at maikling kwento.
6. Pang-impormasyon- Sa pamamagitan ng wika, nakakakuha
at nakapagbibigay ng impormasyon sa lahat. Dahil sa
teknolohiya, madali na lamang makakalap at makapagkalat
ng impormasyon sa internet sa ngayon. Ginagamit ang wika
upang makapagturo ng mga kaalaman sa iba’t ibang larangan
o disiplina.
7. Heuristik- Instrumento ang wika upang matutong makamit
ang mga kaalamang akademiko at matamo ang anumang
propesyon. Nalilinang dito ang kasanayang magsuri,
mag-eksperimento, magbigay-kahulugan mamuna at iba
pang kasanayan sa pag-iisip pang-akademiko.
VARAYTI NG WIKA
Ang mga tao ang bumubuo sa lipunan at mga tao rin ang
lumilinang sa kani-kanilang mga kultura. Hindi maiiwasang
magkaroon ng pagkakaibaiba sa paniniwala, gawi, kasama na
ang pagkakaiba-iba sa wika. Nalilikha ang tinatawag na
baryasyon o barayti ng wika o sub languages na maaaring
iklasipika sa higit sa isang paraan. Tulad na lamang ng
tinatawag na idyolek, dayalek, sosyolek, rejister, estilo at
moda, edukasyon, midya at iba pa.
1. DAYALEK- Ito ay mga wikang nabuo mula sa mga
pangunahing wika ng isang lalawigan na kadalasang sinasalita
sa iba’t ibang bayang nasasakupan.
Halimbawa:
Tagalog-Maynila Tagalog-Cavite
Tagalog-Bulacan Tagalog- Quezon
Tagalog-Batanggas Tagalog-Laguna
2. Ekolek- Karaniwang nalilikha ito at sinasalita sa loob ng
mga kabahayan. Taglay nito ang kaimpormalidad sa paggamit
ng wika subalit nauunawaan naman ng mga taong -mga salitang mahahayap na karaniwang nakasasakit ng
gumagamit nito. kalooban at pangit sa pandinig o dili kaya ay masakit sa
damdamin.
Halimbawa:
halimbawa
Pappy = ama
gago- walang ginawang tama
Mumsy =ina
mga salitang may kinalaman sa sekswalidad
Mc Guyver =karpintero
2. Balbal
Lady Gaga = lola
-mga salitang pankanto o panlansangan na kadalasang
3. Etnolek- Nalikha ang wikang ito sa mga etno linggwistikong
ginagamit ng mga kabataan dala ng impluwensiya ng
pangkat
lipunang kanilang kinabibilangan.
Halimbawa:
halimbawa
Wika ng mga Tausug Wika ng mga Ivatan
bahay- haybol
Wika ng mga Ifugao Wika ng mga Kankanai
tatay - erpat
4. Idyolek- Taglay ng wikang ito ang pansariling katangian
hindi totoo - dehins
sapagkat personal ang paggamit nito.
Kumusta na ang erpat mo?
5. Pidgin- Nabuo ang wikang ito ang pansariling katangian
sapagkat personal ang paggamit nito. Nakagoli ka na ba? Dehins pa.

Halimbawa: 3. kolokyal

Me ganun? Tama ha -mga salitang pinaghalo sa isang pahayag na alam ng

nagsasalita, karaniwan itong tinatawag na taglish o code
Oks na oks Wow sige
switching. mula sa Maryknoll college
6. Rehistro-Nabuo ang wikang ito dahil sa iba’t ibang
-intellectualized
propesyon na umiiral sa isang lipunan.
halimbawa
Halimbawa:
take na tayo ng lunch
‘muhon’ sa isang karpintero
let's watch na lang tayo kung ano ang mangyayari.
‘segue’ sa isang script writer
4. Lalawiganin
‘Trancendental phenomenon’ sa isang philosopher
-mga salitang ginagamit sa isang partikular nlalawigan
7. Sosyolek- Ito ay isang uri ng pansamantalang wika na gaya ng sa Bicol, Visaya at Davao.

nalikha dahil sa sosyalisasyon na kadalasang nagbabagu-bago halimbawa

ng anyo sa paglipas ng panahon.,
binayo (Bicol)
Halimbawa: Pagdiriwang: parti, tipar, gimmick, mga wika
naglandi (Batangas)
ng bading at wika ng tambay
5. Pampanintikan

-pinakamataas na antas. mga salitang malalim ang

ANTAS NG WIKA kahulugan na karaniwan n matatagpuan sa mga adang
pampanitikan.
* Lebel ng wika na ginagamit sa lipunang Pilipino na may
kaakibat na pamantayan sa paggamit nito batay sa kung halimbawa
paano, kailan at saan gagamitin kasama rin ang
tinangka- sinubukan
pang-emosyunal o pandamdamin ng taong nagsasalita.
madalumat - masalimuot, magulo
iba't ibang antas ng wika
nadarang - natukso
1. Bulgar(taboo o ipinagbabawal ng mga matatanda)
kaakibat - kasama

kilatisin - kilalanin, suriin

6. Pambansa

- ito ay mga salitang pangkaraniwan na batay sa

pamantayan ng talatinigang Filipino, malaganap at marami
ang nakauunawa.

-istandard o pamantayan

-tangap ng buong bansa

WIKANG FILIPINO

Ano ang

ipinagkaiba ng

Tagalog, Pilipino, at

Filipino?

Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong

Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pabigkas at sa
pasulat na paraan, ng mga pangka2ng katutubo sa buong
kapuluan. Sapagkat isang wikang buháy, mabilis itong
pinauunlad ng araw-araw at iba’t ibang uri ng paggamit sa
iba’t ibang pook at sitwasyon at nililinang sa iba’t ibang antas
ng saliksik at talakayang akademiko ngunit sa paraang
maugnayin at mapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng
mga malikhaing katangian at kailangang karunungan mula sa
mga katutubong wika sa bansa.