WIKA
saan bahagi isinasagawa ang
Thomas Carlyle – Wika ang nagdadamit sa
kaisipan. Wika ang kalamnan ng kasuotan, ang
katawan ng kaisipan.
Cruz – ang wika ay binubuo ng mga
simbolikong salitang kumakatawan sa mga
bagay at pangyayaring nais ipahayag ng isang
indibidwal sa kanyang kapwa.
Archibald A. Hill – ang wika ay pangunahin at
pinaka elaboreyt na anyo ng simbolikong
gawaing pantao.
Tumangan – ang wika ay isang paraan ng
pananagisag o pagbibigay kahulugan sa mga
tunog sa tulong ng mga bahagi ng katawan sa
pagsasalita upang makamit ang layuning
makaunawa at maunawaan ng iba
Emmert at Donagby – ang wika ay isang
sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga
tunog o kaya’y mga pagsulat na letra na
inuugnay sa mga kahulugang nais nating
ikomuniko sa ibang tao.
Webster (1974) – ang wika ay isang sistema
ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa
pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang
simbolo.
MGA KATANGIAN NG WIKA
1. Ang wika ay masistemang balangkas
 Lahat ng wika sa daigdig ay
masistemang nakaayos sa isang
tiyak na balangkas, walang wika ang
hindi nakaayon sa balangkas na ito.
2. Ang wika ay sinasalitang tunog
 hindi lahat ng tunog ay wika
sapagkat hindi lahat ng tunog ay
may kahulugan
 ang wikang Filipino ay may
dalawampu’t isang ponemang
napapangkat sa dalawa
 Ponemang Katinig – bagong salita tulad ng salitang
mailalarawan sa pamamagitan ng
punto ng artikulasyon o kung
pagbigkas ng ponema. (3 punto
ng aritulsyon: labi – b at p;
ngipin – t at d; gilagid – s at r)
 Ponemang Patinig –
mailalarawan sa pamamagitan ng
posisyon ng dila sa pagbigkas ng
mga ito at sa kung saang bahagi
ng dila nagaganap ang pagbigkas
ng bawat isa. (e at i – harap na
bahagi ng dila; a – sentral na
bagi; o at u – likod na bahagi)
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos
 Sa lahat ng pagkakataon pinipili
natin ang wikang ating gagamitin.
Madalas, ang pagpili ay nagaganap
sa subconscious at magkaminsa ay
sa ating conscious na pag-iisip.
4. Ang wika ay arbitraryo
 Ang isang taong walang ugnayan sa
isang komunidad ay hindi
matututong magsalita kung paanong
ang mga naninirahan sa komunidad
na iyon ay nagsasalita sapagkat ang
esensya ng wika ay panlipunan.
5. Ang wika ay ginagamit
 Ang wika ay kasangkapan sa
komunikasyon, kailangan patuloy
itong ginagamit upang hindi mawala
nang tuluyan.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura
 Ang pagkakaiba ng mga wika ay
dulot ng pagkakaiba-iba ng mga
kultura ng bansa. Ito ang paliwanag
kung bakit may mga kaisipan sa
isang wika katumbas sa ibang wika.
7. Ang wika ay nagbabago
 Dinamiko ang wika, hindi ito
maaaring tumangging magbago.
Nagbabago ang wika bunga ng
pagiging malikhain ng mga tao,
maaaring sila’y makalikha ng mga
balbal.
BARAYTI AT REHISTRO NG WIKA - Ito ay nakabatay sa mga pangkat
panlipunan
 Ang pagkakaroon ng barayti ng wika - Halimbawa nito ay ang mga wika
ay ipanaliliwanag ng teoryang ng estudyante, wika ng
sosyolinggwistik na pinagbatayan ng matatanda, wika ng kababaihan,
ideya ng pagiging heterogenous ng wika ng mga preso, wika ng mga
wika bakla at ng iba pang pangkat
 Ayon sa teoryang sosyolinggwistik  Makikilala ang iba’t ibang barayti nito
nag-uugat ang barayti ng wika sa sa pagkakaroon ng iba’t ibang
pagkakaiba-iba ng mga indibidwal at rehistro
grupo, maging ng kani-kanilang  Halimbawa:
tirahan, interes, gawain, pinag-aralan
 Wiz ko feel ang mga hombre
at iba pa.
ditech, day!
 May dalawang dimensyon ang
 Wow pare, ang tindi ng tama ko!
baryabilidad ng wika – ang
Heaven!
dimensyong heograpiko at
 Kosa, pupuga na tayo mamaya.
dimensyong sosyal
 Girl, bukas na tayo mag-lib. Mag-
malling muna tayo ngayon.
 Maaari din na maging okupasyunal
1. DAYALEK/DIYALEKTO na rehistro
 DIMENSYONG HEOGRAPIKO  Halimbawa:
- Tinatawag din itong wikain sa iba
 Hearing; fiscal; court
pang aklat
(abogado/lawyer/attorney)
- Ito ang wikang ginagamit sa
 Debit; credit; account
isang partikular na rehiyon,
(accountant)
lalawigan o pook, malaki man o
 Diagnosis; symptom; check-up
maliit.
(doctor/doktor)
 Ayon kay Ernesto Constantino,
 Ace; breakpoint; service (tennis
mayroong higit sa apat na raan ang
player)
dayalek na ginagamit sa kapuluan n
 Ang tawag sa mga tanging
gating bansa.
bokakublaryo ng isang partikular na
 Ilan sa mga halimbawa ay Ilocano ng
pangkat ng gawain ay jargon
Ilocos, Pampango ng Pampanga,
3. IDYOLEK
Bikolano ng Bicol atbp.
 Personal sa isang ispiker
 Ang dayalek ay nakikilala dahil sa
 Kanya-kanyang paraan ng paggamit
punto o tono at estruktura ng
ng wika (kwaliti ng boses at
pangungusap nito
katangiang pisikal ng isang tao)
 Halimbawa:
 Halimbawa: Brodkaster
 Maynila – Aba, ang ganda!
 Noli De Castro
 Batangas – Aba, ang ganda eh!
 Mike Enriquez
 Bataan – Ka ganda ah!
 Halimbawa: mga personalidad
 Rizal – Ka ganda, hane!
 Ruffa Mae Quinto
2. SOSYOLEK
 Kris Aquino
 DIMENSYONG SOSYAL
4. PIDGIN
  Barayti ng wika na walang pormal na ANTAS NG WIKA
estruktura
 Binansagang “nobody’s native A. PORMAL – mga salitang istandard dahil
language” kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng
 Ginagamit ng dalawang indibidwal higit na nakararami lalo na ng mga
na nag-uusap na may dalawa ring nakapa-aral ng wika
magkaibang wika 1. PAMBANSA
 “make-shift” na salita o mga - Mga salitang karaniwang
pansamantalang wika lamang ginagamit sa mga aklat
 Halimbawa: pangwika/pambalarila sa lahat ng
mga paaralan at kadalasang
 Ako bili pagkain – Ako ay bibili
ginagamit ng pamahalaan.
ng pagkain.
 HAL. Diyos; ama; ina; baliw
 Ako kita ganda babae –
2. PAMPANITIKAN/PANRETORIKA –
Nakakita ako ng magandang
mga salitang ginagamit ng mga
babae.
manunulat sa kanilang mga akdang
 Kayo bili alak akin – Kayo na
pampanitikan
ang bumili ng alak para sa akin.
- Mga salitang karaniwang
 Ako tinda damit maganda –
matatayog, malalim, makulay at
Ang panindang damit ko ay
masining
maganda
 HAL. Haligi ng tahanan (ama);
 Suki ikaw bili akin ako bigay
Ilaw ng tahanan (ina); Nasisiraan
diskawnt – Suki, bumili ka na ng
ng bait (baliw)
paninda ko bibigyan kita ng
B. IMPORMAL – mga salitang karaniwan,
diskawnt.
palasak, pang-araw-araw na madalas
5. CREOLE
nating gamitin sa pakikipag-usap at
 Barayti ng wika na na-debelop dahil
pakikipagtalastasan sa mga kakilala at
sa mga pinaghalo-halong salita ng
kaibigan.
indibidwal
1. LALAWIGANIN
 Halimbawa:
- Ito ang mga bokabularyong
 Tagalog at Espanyol
dayalektal.
(Chavacano)
- Ginagamit ang mga ito sa
 Arican at Espanyol (Palenquero) partikular na pook o lalawigan
 Portuguese at Espanyol lamang, maliban kung ang mga
(Annobonese) tao na gumagamit nito ay
 Halimbawa: magkita-kita sa ibang lugar dahil
 Mi nombre – Ang pangalan ko natural na nila itong naibubulalas.
 Di donde lugar to? – Taga saan - Makikilala rin ito sa pagkakaroon
ka? ng kakaibang tono o tinatawag na
 Buenas dias – Magandang punto
umaga - HAL.
 Buenas tardes – Magandang  Hane – Tanay
hapon  Ala eh! – Batangas
 Buenas noches – Magandang  Inang – ina
gabi  Itang – ama
  Buang – baliw  MERRIAM WEBSTER
2. KOLOKYAL DICTIONARY – ang wikang
- Ito’y pang-araw-araw na salita na pambansa ay tumutukoy sa isang
ginagamit sa mga pagkakataong wikang ginagamit nang pasalita at
impormal pasulat ng mamayan ng isang
- Maaring may kagaspangan nang bansa.
kaunti ang mga salitang ito ngunit  DE JURE – legal at naayon sa batas
maaari rin itong maging repinado na Filipino ang pambansang wika
ayon sa kung sino ang  DE FACTO – aktuwal na ginagamit
nagsasalita nito at tinatanggap
- Ang pagpapaikli ng isa, dalawa o 2. WIKANG PANTURO
higit pang salita lalo na sa mga  Wikang ginagamit na midyum o
pasalitang komunikasyon ay daluyan ng pagtuturo at pagkatuto sa
mauuri sa antas na ito sistema ng edukasyon
- HAL. 3. WIKANG OPISYAL
 Nasa’n (nasaan)  Ang wikang itinadhana ng batas
 Pa’no (paano) bilang wikang gagamitin/ginagamit
3. BALBAL sa mga opisyal na komunikasyon ng
- Ito ang tinatawag sa Ingles na gobyerno
slang  Ginagamit din sa ilang mga
- Sa mga pangkat-pangkat dokumento
nagmumula ang mga ito upang 4. BILINGGUWALISMO
ang mga pangkat ay mayroon ng  Tumutukoy sa kakayahan ng taong
sariling codes makapagsalita ng dalawang wika.
- Mababang antas ng wika ito,  Ayon kay Lowry (2011), isa sa mga
bagamat may mga dalubwikang kapakinabangan ng batang
nagmumungkahi ng higit pang bilingguwalismo ay nagpapakita ng
mababang antas ng wika, ang pagiging malikhain at kahusayan sa
antas bulgar (halimbawa nito’y pagpaplano at paglutas ng mga
mga mura at salitang kompleks na suliranin
kabastusan).  Para sa mga matatandang
- Sa lahat ng antas ng wika ito ang bilingguwal, nababawasan naman
pinakadinamiko ang pagkakaroon ng sakit na
- HAL. dementia
 Tom Jones na ako (gutom) 5. MULTILINGGUWALISMO
 Mudra (ina)  Tumutukoy sa kakayaha ng isang
indibidwal na makapagsalita at
IBA PANG KONSEPTONG WIKA makaunawa ng iba’t ibang wika
 Ang pagkakaroon ng iba’t ibang wika
1. WIKANG PAMBANSA
na sinasalita ng iba’t ibang grupo ng
 FILIPINO
mga tao sa mga lalawigan or rehiyon
- Ang wikang pambansa ng
6. HOMOGENOUS AT HETEROGENOUS
Pilipinas
 HOMOGENOUS
- Ang de jure at de facto na
pambansang wika
 - Griyego – homogenes; mula sa
hom – uri o klase at genos –
kaangkan o kalahi
- Isang klase mula sa iisang lahi o
angkan
- Kung ilalapat sa wika tumutukoy
ito sa pagkakaroon ng iisang
anyo o katangian ng wika –
language uniformity
 HETEROGENOUS
- Pagkakaiba-iba ng uri at
katangian ng isang wika
- Pagkakaiba-iba ng paggamit ng
isang wika batay sa iba’t ibang
salik at kontekstong pinagmulan
ng nagsasalita ng wika (accent o
punto)
- Halimbawa: Wikang Ingles
 British English, American English
 Filish (Filipino-English), Singlish
(Singaporean English) – Third
World Englishes
7. LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD
 Tumutukoy sa isang grupo ng mga
taong gumagamit ng iisang uri ng
barayti ng wika at nagkakaunawaan
sa mga ispesipikong patakaran o
mga alituntunin sa paggamit ng wika
 Ayon kay Yule (2014), ang wika at
pamamaraan ng paggamit nito ay
isang porma ng panlipunang
identidad at ginagamit
8. UNA AT IKALAWANG WIKA
 Katutubong wika o sinusong wika
(mother tongue) ay ang wikang
natutuhan o ginagamit ng isang tao
simula ng pagkapanganak hanggang
sa kanyang paglaki
 IKALAWANG WIKA
- Ang wikang natutuhan at
ginagamit ng isang tao na labas
pa sa kanyang unang wika