SOCORRO NATIONAL HIGH SCHOOL GALAW – ay tumutukoy sa ekspresyon ng mukha, kumpas ng kamay at galaw ng katawan o

Socorro, Surigao del Norte bahagi ng katawan na nagpapahiwatig ng kahulugan o mensahe. Halimbawa nito ang
pagkunot ng noo, pagsasalubong ng mga kilay, pagkaway at iba pa.
Grade-11 KANLANUK-TVL
KILOS – ay tumutukoy sa kung ano ang ipinahihiwatig ng isang ganap na kilos ng tao tulad ng
WIKA – ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga pasulat na pag-awit, pagtulong sa tumatawid sa daan at iba pa.
letra na iniuugnay natin sa mga kahulugang nais nating ipabatid sa ibang tao. Ito ay
sistematikong balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang GAMIT NG WIKA
arbitraryo upang magamit ng mga tao kabilang sa isang kultura.
1. Gamit sa Talastasan – pasalita man o pasulat, ang wika ay pangunahing kasangkapan ng
 Sa lingguwistikong paliwanag tinatawag na wika ang sistema ng arbitraryong tao sa pagpapahayag ng kaisipan at damdamin.
pagpapakahulugan sa:
2. Lumilinang ng Pagkatuto – ang mga naisulat nang akda ay patuloy na pinag-aaralan ng
 Tunog at simbolo
bawat henerasyon, tulad ng mga panitikan at kasaysayan ng Pilipinas na nililinang at sinusuri
 Kodipikadong paraan ng pagsulat
upang mapaunlad ang kaisipan.
 Pahiwatig ng galaw o kilos ng tao na ginagamit sa komunikasyon
3. Saksi sa Panlipunang Pagkilos – sa panahon ng Rebolusyon, mga wika ng mga
ARBITRARYO – nagbago-bago ang wika depende sa pook, panahon, at kulturang
rebolusyonaryo ang nagplaya sa mga Pilipino. Ito ang nagbuklod sa mga mamamayan na
kinabibilangan ng tao.
lumaban para sa ating kasarinlan sa tulong ng kanilang panulat, tslumpati at mga akda.
TUNOG – ang lahat ng wika ng tao ay nagsimula sa tunog. Mga tunog ito na mula sa paligid,
4. Lalagyan o Imbakan – ang wika ay kahlugan, taguan imabakan o deposito ng kaalaman ng
kalikasan, at mula mismo sa tunog na likha ng pagbigkas ng tao.
isang bansa.
 Ponosentrismo (phonocentrism) – na nangangahulugang “una ang bigkas bago
5. Tagapagsiwalat ng Damdamin – ginagamit ang wikasa pagpapahayag ng nararamdaman.
ang sulat.” Ibig sabihin nito na nakasandig sa sistema ng mga tunog ang
Maaari itong pag-ibig, pagkagalit o pagkapoot.
pundasyon ng anumang wika ng tao.
6. Gamit sa Imahinatibong Pagsulat – ginagamit ang wika sa paglikha ng mga tula, kuwento
SIMBOLO – ay binubuo ng mga biswal na larawan, guhit o hugis na kumakatawan sa isa o
at iba pang akdang pampanitikan na nangangailangan ng malikhaing imahinasyon.
maraming kahulugan. Halimbawa nito ang simbolo ng krus, araw, ahas, elemento ng
kalikasan (lupa, tubig, apoy, hangin) at marami pang iba na sumasalamin sa unibersal at KATEGORYA AT KAANTASAN NG WIKA
iba’t ibang kahulugan mula sa sinaunang sibilisasyon hanggang ngayon.
1. PORMAL – maituturing na pormal ang isang wika kung ito ang kinikilala at ginagamit ng
KODIPIKADONG PAGSULAT – ang sistema ng pagsulat tulad ng paggamit ng cuneiform o higit na nakararami, sa pamayanan, bansa o isang lugar. Madalas itong ginagamit sa mga
tablet ng mga Sumerian, papyrus ng mga Egyptian at ang paglitaw ng mga hieroglyph sa paaralan at opisina.
sinaunang Ehipto at ng alpabetong Phonecian, Griyego at Romano. Sa ating bansa
nandiyan ang baybayin ng mga Tagalog at Buhid ng mga Mangyan sa Mindoro. Dalawang Antas:
  Opisyal na Wikang Pambansa at Panturo – ay ginagamit sa pamahalaan at mga
aklat pangwika sa paaralan. Ito rin ang ginagamit na wikang panturo. Ito ang wikang
ginagamit sa buong bansa.
 Wikang Pampanitikan – ay karaniwang ginagamit sa akdang pampanitikan.
Masining at malikhain ang kahulugan ng mga salitang ito.
3. Organisasyonal – ay nagaganap sa loob ng isang organisasyon tulad ng paaralan,
kompanya, simbahan, at pamahalaan sa pagitan ng mga taong may iba’t-ibang posisyon,
obligasyon at responsibilidad. Kasama rin dito ang pakikituon at pakikipagtalastasan nila sa
kliyente o mamamayan sa labas ng kanilang organisasyon.

2. DI-PORMAL – wika na madalas gamitin sa pang araw-araw na pakikipagtalastasan.

ANG PANGKARANIWANG MODELO NG KOMUNIKASYON
Tatlong Antas:

 Wikang Panlalawigan – ay mga salitang diyalektal. Ginagamit ito sa particular na

Tugon/
pook o lalawigan. May pagkakaiba-iba sa tono at kahulugan sa ibang salita.
Puna/
Halimbawa: adlaw (araw), balay (bahay), ambot(ewan), gisulti (sinabi) Reaksiyon

 Wikang Balbal – ang katumbas ng slang sa Ingles. Ito ang mga nababago sa pag-usad
Tagapagpadala Mensahe Tagatanggap
ng panahon. Madalas marinig ang mga salitang ito sa lansangan.
(Tsanel)
Halimbawa: chichi (pagkain), epal (mapapel), utol (kapatid), sikyu (guwardiya)

 Wikang Kolokyal – ay ang mga salitang ginagamit sa pang araw-araw na pakikipag-

usap. INGAY

Halimbawa: ewan, kelan, musta, meron Tagapagpadala (sender) – ang pinagmumulan ng mensahe.

KOMUNIKASYON Mensahe – akdang nais ipahatid.

Ang komunikasyon ay pagpapahayag, paghahatid o pagbibigay ng impormasyon sa
mabisang paraan. Isa itong pakikipag-ugnayan, pakikipagpalagayan, o pakikipag-unawaan.
Ito rin ang proseso ng pagbibigay at pagtanggap, nagpapalipat-lipat sa mga indibidwal ang
mga impormasyon, kaalaman, kaisipan, impresyon at damdamin. Nagbubunga ang ganitong
pagpapalitan ng pagkakaunawaan at kaunlaran ng lipunan.
Antas ng Komunikasyon:
Tsanel (channel) – daanan ng mensahe upang maihatid ito sa patutunguhang tao
odestinasyon.
Tagatanggap (receiver) – ang tao o institusyong pinadadalhan ng mensahe.
Tugon, Puna o Reaksiyon (feedback) – nagkakaroon nito ang tagatanggap hinggil sa
mensahe ng tagapagpadala.

1. Intrapersonal – ay nakatuon sa sarili o paraan ng pakikipag-usap sa sarili sa pamamagitan Ingay – nagiging hadlang sa komunikasyon dahil maaari itong ingay na likha ng kapaligiran
ng dasal, meditasyon at pagnilay-nilay. ng mga tao at mga bagay. Maaari din naming internal ang ingay o sikolohikal dulot ng
bagabag sa sarili, pag-aalala at kalituhan ng tagapagpadala o tagatanggap.
2. Interpersonal – ay nagaganap sa pagitan ng dalawa o higit pang kalahok.
MODELO SA IBANG KOMUNIKATIBONG SITWASYON  Kontekstong kultural

3. PAKIKIPAGTALASTASAN SA PAMAMAGITAN NG KOMPYUTER (computer-mediated

communication o CMC) – dulot ng pagpasok ng Internet ito ay kasama na ngayon bilang
Tugon/ isang uri ng komunikasyon. Nagkakaroon ng aktuwal at tuluyang komunikasyon habang
Puna/
gamit ang e-mail, chat, messenger at social networking site. Maaaring oral, pasulat, o
Reaksiyon
kombinasyon ng oral at pasulat ang nagaganap na komunikasyon gamit ang Internet.

DJ sa radyong FM Payo sa Pag-ibig Tagapakinig

Radyo

TATLONG URI NG KOMUNIKASYON

1. KOMUNIKASYONG PABIGKAS – ang pinaka pundasyon ng anumang wika at pagsasaling-

kalinangan sa mahabang henerasyon. Ang sinaunang kalinangan ay nakabatay sa pabigkas o
pasalitng tradisyon tulad ng:

 Ritwal ng pananampalataya
 Pagtatanim at pag-ani
 Pagpapagaling sa maysakit
 Kasal
 Pagsilang at kamatayan

Umusbong din ang binibigkas na naratibo sa panahong ito tulad ng:

 Epiko
 Kuwentong-bayan
 Panulaan
 Alamat

2. KOMUNIKASYONG PASULAT – ay isa sa mahalagang salik ng kaalaman at edukasyon ng

tao. Nakabatay sa alpabeto, gramatika, o estruktura ng wika at kumbensiyong pangwika:

 Protocol at etika
 Etnograpiya ng komunikasyon