ARALIN 1:

Kabatiran sa Wika
Katuturan ng Wika.
SLIDESMANIA.CO
M
 WIKA
(KAHULUGAN MULA SA IBA’T-IBANG SOURCE)

Ang wika ay isang bahagi ng

pakikipagtalastasan na ginagamit
araw-araw. Kalipunan ito ng mga
SLIDESMANIA.CO

simbolo, tunog, at mga kaugnay na

bantas upang maipahayag ang nais
M

sabihin ng kaisipan (Wikipedia)

 Samantalang nagmula naman sa Kastila ang isa pang katawagan sa wika: ang salitang
lengguwahe.

Tinatawag ding salita ang wika.

Katulad ng language - tawag sa wika sa Ingles - nagmula ang salitang lengguwahe sa salitang
lingua ng Latin, na nangangahulugang "dila", sapagkat nagagamit ang dila sa paglikha ng
maraming kombinasyon ng mga tunog,
c

Samakatuwid ang "wika" - sa malawak nitong kahulugan - ay anumang anyo ng pagpaparating ng

SLIDESMANIA.CO

damdamin o ekspresyon, may tunog man o wala, ngunit mas kadalasang mayroon.

Ang Wika ay mahalaga, Sapagkat ito ay ginagamit upang maging simbolo ng isang kultura at ng
isang bansa. Ang wika ang dahilan kung bakit nagkakaintindihanang tao. Ginagamit ito araw araw
M

bilang komunikasyon sa ibat ibang tao at pakikipagpalitan ng kaalaman sa agham, teknolohiya at

industriya sa buong mundo.
 KATUTURAN:
Ang wika ang pangunahin at pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong gawaing
pantao.(Archibald Hill, What is language, c1980s)

Henry Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na

c
isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng taong kabilang sa isang
kultura.
SLIDESMANIA.CO

Ang wika ay Sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga
pagsulat na titik na iniuugnay sa mga kahulugang gustong ihatid sa kapwa tao.
M

(Dalubwika)
 Constantino Isang dalubwika, ang wika ay maituturing na behikulo ng
pagpapahayag ng damdamin, isang insrumento rin sa pagtatago at
pagsisiwalat ng katotohanan.Kaugnay nito, ayon sa depinisyon ni

Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas. Lahat ng wika ay

nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham na pag-
c
aaral nito ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-
sama maaaring makabuong maliliit na yunit ng salita na tinatawag na
morpema. Sintaksis ang tawag sa maka agham na pinagugnay-ugnay na
SLIDESMANIA.CO

mga pangungusap. Diskors, kapag nagkaroon ng makahulugang palitan ng

dalawa o higit pang tao.
M
 KAHALAGAHAN NG WIKA
SA ATING SARILI -Nagagawang paunlarin ng tao ang kanyang sarili sa pamamagitan ng
pagtatamo ng mga butil ng kaalaman mula sa kanyang paligid. Gayundin ang
pagpapahayan ng kanyang sariling ninanais at hangarin sa buhay na maaaring may
malaking epekto sa kanya tungo sa pampersonal na kasiyahan.

SA ATING KAPWA -Walang sinuman sa mundong ito ang nabubuhay para sa sarili
c
lamang. Kung kaya't kailangan natin ang ating kapwa upang sa gayon ay lalo pa nating
mapaunlad ang ating kaalaman at kakayahan.
SLIDESMANIA.CO

SA ATING LIPUNAN -Nagkakaroon ng isang maayos na lipunan sa sandaling

magkaroon ng mabuting ugnayan ang mga tao sa isang tiyak na pamayanan. Nagagawang
pagbuklurin ang lahat ng mga taong nakatira sa isang lipunansa pamamagitan ng wikang
gagamitin upang magkaunawaan, magkaintindihan, at makapalagayan dahil nakabatay ito
M

sa kanilang sariling kultura.

 KATANGI
AN NG
WIKA
SLIDESMANIA.CO
M
 KATANGIAN NG WIKA:
ANG WIKA AY ARBITRARYO
- nangangahulugan na Ang mga tunog na binibigkas sa wika ay pinili para sa layunin ng mga gumagamit.
Isinasaayos Ang mga tunog sa parang pinagkasunduan nga pangkat ng mga taong gumagamit into.
-kung Minsan Ang ating sinasalita ay nakakatawa ngunit wag itong pagtawanan sapagkat itoy normal
lamang.

c
ANG WIKA AY SINASALITANG TUNOG
-Maraming tunog sa paligid na makahulugan ngunit Hindi lahat ay maituturing na wika sapagkat Ang
karamihan ay Hindi nabubuo sa pamamagutan ng mga sangkat na pananalita. Ang mga tunog ng isang wika
SLIDESMANIA.CO

ay nabubuo sa iba't-ibang sangkap ng pagsasalita tulad ng labi, dila, babagtingang tinig, ngala- ngala- at iba
pa.
M

ANG WIKA AY MALIKHAIN

-Taglay ng wika Ang mga tuntinin na makapagbubuo ng walang katapusang pangungusap.
 ANG WIKA AY PANTAO
-Naiiba Ang wikang pantao sa wikang pang hayop. Ang wika ng tao ay ginagamit sa pagsasalin at pag-
uugnay ng mga kultura samantalang Ang wikang panhayop ay ginagamit sa pansariling lahi.

ANG WIKA AY KOMUNIKASYON

-Ang wika ay behikulo ng komunikasyon ng dalawang taong nag-uusap. -Ginagamit nila Ang wika para
maipahayag Ang kanilang pangangailangan at damdamin at Ang kanilang damdamin
c
ANG WIKA AY PATULOG NA NAGBAGO
-Ang panahon ay patuloy na nagbago kaya Naman Ang pamumuhay ng tao ay nagbabago Rin dulot ng
SLIDESMANIA.CO

agham na teknohiya gayun din Ang wika.

ANG WIKA AY NATATANGI

-Ang wika ay may kaniya-kaniyang set ng mga tunog, may mga yunit na panggramatika at kaniyang
M

Sistema ng palaugnayan.
 ANG WIKA AY MASISTEMA
- Ang anumang Wika ay may sinusunod na organisasyon at may taglay na istruktura ( ponolohiya,
morpolohiya, sintaks, semantika at pragmatiks).
Ponema - tinutukoy sa makabuluhang tunog ng isang wika.
Ponolohiya - maagham na pag - aaral ng makabuluhang tunog sa isang wika.
Morpema - tumutukoy sa pinakamaliit na yunit ng isang salita .
Morpolohiya - makaagham na pag- aaral sa mga morpema ng isang wika.
c
Sintaks - tumutukoy sa masistemang palabuuan ng mga sugnay, parirala at pangungusap.
Semantiks - pag aar sa kahulugan ng isang wika.
Pragmatiks - pag - aaral kung papaano maiimpluwensyahan ng konteksto ang paraan ng paghahatid ng
SLIDESMANIA.CO

impormasyon ng mga sentens. Samakatuwid, ito ay pag- aaral ng aktwal na pagsasalita.

M
 ANG WIKA AY MAKAPANGYARIHAN
- ginagamit ang wika sa pagtatamo ng impluwensya para makapagbago ng pananaw, nakaimpluwensya
ngg kaisipan, makabuo ng bagong ideya, makaapekto sa pagsusulong ng mga pamamaraan at polisiya at
higit ay makapagpakilos.

ANG WIKA AY DAYNAMIKO

- nagbabago ang wika batay sa nagbabagong panahon. Nagkakaroon ng mga bagong salita at naglilinag
din ng bagong pagpapakahulugan batay sa sumusulong
c na panahon.

Halimbawa : Ang toxic ay lason ngayon ay labis na pagkapagod.

SLIDESMANIA.CO

ANG WIKA AY NAKABUHOL SA KULTURA

- Pinatutunayan na walang superior na wika sapagkat ang bawat wika ay may sariling kakayahang kultural.
Ibig sabihin hinuhubog ng wika ang kultura at hinuhubog naman ng kultura ang wika.(sapir at Whorf,w.p.)
M
 PITONG
TUNGKULIN NG
WIKA
1. INSTRUMENTAL
2. REGULATORI
3. INTERAKS
SLIDESMANIA.CO

4. PERSONAL
5. IMAHINATIBO
6. HEUSRISIK
M

7. IMPORMATIB
 PITONG TUNGKULIN NG WIKA
1. INSTRUMENTAL - Ang tungkulin ng wika na ginagamit pagtugon sa pangangailangan.
Halimbawa: Pasalita: Pag- uutos
Pasulat: Liham pang-aplay

2. REGULATORI - Ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pag control o paggabay sa kilos o asal ng
ibang tao.
Halimbawa: Pasalita: Pagbibigay direksiyon
Pasulat: Panuto, paalala o Babala c

3. INTERAKSYUNAL - Ang tungkulin ng wika na ginagamit ng tao sa pagtatatag, pagpapanatili at

pagpapatatag sa relasyong sosyal sa kapwa tao.
SLIDESMANIA.CO

Halimbawa: Pasalita: Pangangamusta

Pasulat: Liham pang-kaibigan

4. PERSONAL - Ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon.

M

Sa mga talakayang pormal o impormal ay gamit na gamit ang tungkuling ito.

Halimbawa: Pasalita- Pormal o di-pormal na talakayan
Pasulat- Liham na Patnugot
 5. IMAHINATIBO - Ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa malikhainv
paraan. Makikilala ito sa pamamagitan ng paggamit ng mga idyoma, tayutay, sagisag, at simbolismo.
Halimbawa: Pasalita: Malikhaing pagsasabuhay /pamamaran
Pasulat: Mga akdang pampanitikan

6. HEUSRISIK - Ang tungkulin ng wika na ginagamit sa paghahanap o paghingi ng impormasyon.

Samakatuwid , ito ay ang pagtatanong, pakikipanayam o pananaliksik
Halimbawa: Pasalita: Pagtatanong c
Pasulat: Survey
SLIDESMANIA.CO

7. IMPORMATIB - Ang tungkulin ng wika na ginagamit sa pagbibigay ng impormasyon.

Halimbawa: Pasalita: Pag-uulat, Pagtuturo
Pasulat: Balita sa pahayagan
M
 Maraming Salamat!
-BSEd 1I Filipino
Major
BLANQUERA, JOHN FRANCIS B.
BONILLA, ARRIANA B.
c
CADIZ, IRA JOY N.
CORONO, CATHYRINE
EMBESTRO, MARY HAZEL P.
ESTRADA, JUDITH
SLIDESMANIA.CO

GIETA, KRIS ANGELICA R.

HERNO, SHERILYN B.
PERIABRAS, RHEENA MAE S.
PRADES, MONICA FRANCIA S.
M

TABURNAL, MICHELLE S.
TRILLANES, TASEN C.