Komunikasyon at Pananaliksik

sa Wika at Kulturang Pilipino

Filipino | Notes
1. WIKA: Kahulugan at Kabuluhan ng Wika
WIKA
- pinakamahalagang sangkap at ugnayan sa pakikipagkapwa-tao.
- Naipadarama ang sidhi ng damdamin
- lalim ng lungkot o pighati - lawak ng galak - kahalagahan ng katwiran
- kabutihan ng layunin - nakapaloob sa katotohanan sa isang layunin
- kaibuturan ng pasasalamat at paghanga.
- ito ay behikulo ng paghahatid ng mga impormasyon saan mang lugar ka naroon, sa paaralan, tahanan o
kahit saan.
- instrumento ng komunikasyon.
- mabilis na naipapalaganap ang kultura ng bawat pangkat.
- simbolo ng kalayaan.
TUNGKULIN NG WIKA
: pakikipag-unawaan at pakikisalamuha sa tao sa kaniyang tahanan, paaralan , pamayanan , at lipunan.

ETIMOLOHIYA
Wika – nagsimula sa salitang “Lingua” literal na
kahulugan dila at wika.

Lachica (1998)
: Kahit na sa anumang anyo, pasulat o pasalita , hiram o orihinal , banyaga o katutubo, wika ang
pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa , kaisipan , at damdamin natin. Maging ang kultura ng
isang panahon, pook, o bansa ay muling naipahahayag sa pamamagitan ng wika.

Depinisyon ng WIKA
Wika - isang sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga pasulat na letra na iniuugnay natin
sa mga kahulugang nais nating ipabatid sa ibang tao.

Ayon kina:
1 Gleason (1961) Ang wika ay sinasalitang tunog o binubuo
ng mga tunog. Gayunman hindi lahat ng tunog
ay makabuluhan o may hatid na makabuluhang
kahulugan , hindi lahat ng tunog ay itinuturing
Ang wika ay masistemang balangkas ng na wika. Ang lahat ng wika ng tao ay
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa nagsimula sa tunog. Mga tunog ito na mula sa
paraang arbitraryo upang magamit sa paligid, kalikasan , at mula mismo sa tunog
pakikipagtalastasan ng mga taong nasa iisang na likha ng pagbigkas ng tao.
kultura.

2 Finnocchiaro (1964)
Ang SIMBULO ay binubuo ng mga biswal na
larawan, guhit, o hugis na kumakatawan sa
isa o maraming kahulugan . Halimbawa nito
K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o ang
s asimbolo
W i k ang akrus,
t Karaw,
u l t uahas,
r a nelemento
g Pilipino |1
ng kalikasan (lupa, tubig, apoy, hangin) at
Ang wika ay isang sistemang arbitraryo ng marami pang iba na sumasalamin sa
simbolong pasalita na nagbibigay pahintulot sa unibersal at iba’t ibang kahulugan mula sa
 ang ganoong kultura upang makipagtalastasan o di
kaya’y makipag-ugnayan.
3 Sturtevant (1968)
Ang wika ay isang Sistema ng mga
simbolong arbitraryo ng mga tunog
para sa komunikasyong pantao.
4 Hill (1976)
Ang wika ay ang pangunahin at
pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong
pantao. Ang mga simbolong ito ay binubuo ng
mga tunog na nalilikha ng aparato sa pagsasalita at
isinasaayos sa mga klase at padron na lumilikha at
simetrikal na estraktura.
5 brown (1980)
Ang wika ay masasabing sistematiko.
Set ng mga simbolikong arbitraryo,
pasalita, nagaganap sa isang kultura,
pantao, at natatamo ng lahat ng tao.
6
Buoman 2014
K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g omgas asenyas
Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa
pagitan ng mga tao sa isang tiyak na lugar, para
sa isang partikular na layunin na ginagamitan ng
Nangangahulugan lamang na ang tanging
layunin kung bakit may wika ay upang
magamit ito sa pakikipagtalastasan.
Lumutang ang konseptong
“ponosentrismo “ na
nangangahulugang “ una ang bigkas
bago ang sulat “ . Ibig sabihin din
nito, nakasandig sa sistema ng mga
tunog ang pundasyon ng anumang
wika ng tao.
Binibigkas na tunog at ito ay tumutukoy sa
ponema (pinakamaliit na yunit ng tunog
na nagtataglay ng kahulugan). Maraming
uri ng tunog , maaaring ito ay galing sa
kalikasan tulad ng lagaslas ng tubig sa
batis, langitngit ng kawayan, pagaspas ng
mga dahoon, kulog at iba pa. Ngunit ang
binibigkas na tunog ay nabubuo sa
pamamagitan ng mga sangkap sa
pagbigkas ng tao tulad ng labi , dila , ngipin
, galagid , at ngala-ngala.
Ang mga ponema (sinasalitang
tunog) ay pinili sa pamamaraang
napagkasunduan ng mga taong
gumagamit ng wika o batay sa
kapasyahan sang-ayon sa
preperensya ng grupo ng mga tao.
Pinakamabisang instrumento ang wika
upang makipagtalastasan ang tao sa
kanyang kapwa bagamat maaaring
makipag- ugnayan sa pamamagitan ng
W i k, apagguhit
at Ko u mga
l t u simbulo
r a n g P, i l i p i n o | 2
hindi pa rin matatawaran ang paggamit
ng wika upang maisakatuparan ang
malawak at mabisang

7
webster 1990
Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa
pagitan ng mga tao sa isang tiyak na lugar, para
sa isang partikular na layunin na ginagamitan ng
mga verbal at viswal na signal para
makapagpahayag.
7 webster 1990
Ang wika ay kalipunan ng mga
salitang ginagamit at naiintindihan
ng isang maituturing na komunidad.
8 hutch 1991
Ang wika ay sistema ng mga tunog,
arbitraryo na ginagamit sa
komunikasyong pantao.
9 Otanes 1990
Komunikasyon at Pananaliksik Tungo sa Wika at Kulturang Pilipino |3
Ang wika ay isang napakasalimuot na
kasangkapan sa pakikipagtalastasan.
Kailangan malaman ang mga
kanyang kapwa.
Pinakamabisang instrumento ang wika
upang makipagtalastasan ang tao sa
kanyang kapwa bagamat maaaring
makipag- ugnayan sa pamamagitan ng
mga senyas , pagguhit o mga simbulo ,
hindi pa rin matatawaran ang paggamit
ng wika upang maisakatuparan ang
malawak at mabisang
pakikipagkomunikasyon ng tao sa
kanyang kapwa.
Nalikha ang wika upang
magkaunawaan ang mga tao .
Natural lamang na ang mga
Hapon ay hindi dagling
makauunawa ng Filipino
sapagkat malaki ang kaibahan
ng kanilang ibinubulalas na
salita sa mga Pilipino.
Ang pagsasalita ng tao ay tinutukoy ang
sistema ng tunog. Binubuo ng sagisag
ang isang wika. Tinutukoy din na ang
wika ay para sa tao. Bagaman ang mga
hayop ay mayroon ding paraan ng
komunikasyon, hindi tinawag na wika
ang mga ito. Ang wikang tumutukoy sa
pagtalakay na ito ay ang ginagamit ng
tao sa pakikipag-ugnayan sa kaniyang
kapwa tao.
10 Sapiro 2014: 15
Ang wika ay isang likas at makataong
pamamaraan ng paghatid ng kaisipan,
damdamin, at mga hangarin sa
pamamagitan ng isang kusang-loob na
 kaparaan na lumikha ng tunog.

11 Hemphill 2014: 15 12 Salazar 1996

Kung ang kultura ay ang kabuuan ng isip,

Ang wika ay isang masistemang kabuuan ng mga
damdamin, gawi, kaalaman, at karanasan na
sagisag na sinasalita o binibigkas na
nagtatakda ng maaangking kakayahan ng isang
pinagkaisahan o kinaugalian ng isang pangkat ng
kalipunan ng tao, ang wika ay di lamang daluyan
mga tao, sa pamamagitan ng nito’y nagkakaugnay,
kundi higit pa rito, tagapagpapahayag at umpukan-
nagkakaunawaan, at nagkakaisa ang mga tao.
imbakan ng alinmang kultura.

Ang mga dalubhasa, lingguwista,

at mga mananaliksik ay
nagkakatulad o nagkaka-ugnay
ang mga ideya tungkol sa kung
ano ang wika

Katangian ngWIKA

1 Ang wika ay masistemang balangkas ng tunog

TUNOG SALITA Pangungusap

- Unang hakbang. - pagsasama-sama - pagsasama-sama ng
Bago matutong bumasa ang isang bata, kailangan munaangnitong ng
- Makabuluhan matutong
tunog. kumilala salita
ng tunog
( ponolohiya ) . Itinuturing naakabuluhantunog angkung may tunog kung may kakanyahan itong
isang
kakanyahan itong MORPOLOHIY SINTAKSIS |
A PALAUGNAYAN
makapagpabago ng kahulugan. Sinusundan ito ng pagsasama-sama
makapagpabago ng ng tunog upang
- maliit nay unit
makabuo
- payak na pahayagng
o
kahulugan. pangungusap
maliit nay unit ng salita ( morpolohiya ). Ang pagsasama-sama ng ng salita
salita. upang makabuo ng payak
na pahayag o pangungusap ang tinatawag na sintaks o palaugnayan.

Balangkas ng Wika
Ponolohiya Morpolohiya
Sintaksis
Komunikasyon at Pananaliksik Tungo sa Wika at Kulturang Pilipino |4

Terminolohiya:
 TUNO Salitang-ugat +
PANGUNGUSA
Panlapi + DISKURSO
G Morpemang Ponema P
(Ponema) Sambitla
(Morpema)

2 Ang wika ay pinipili at isinasaayos

Ang wika ay sinasalitang tunog.

Kakailanganin ng tao ng aparato sa pagsasalita (speech apparatus) upang mabigkas at mabigyang
modipikasyon ang tunog.
Mahalaga sa tao ang kanyang diapram, enerhiyang nagmumula sa baga, babagtingang tinig o
vocal cords na nagisilbing artikulador, at ang mga sangkap sa loob ng bibig tulad ng dila, ngipin,
guwang ng ilong, gayundin ang matigas at malambot na ngala-ngala .

3 Ang wika ay Arbitraryo

K o m u n i k a sRubin
y o n (1992),
a t P anabubuo
n a n a lang
i k swika
i k Tsang-ayon
u n g o ssaa mga
W i taong
k a agumagamit
t K u l t u nito
r a nsag loob
P i l ng
i p mahabang
ino |5
panahon.
Lupon ng mga tuntuning pinagkasunduan at tinatanggap nang may pagsang-ayon ng lahat ng
tagapagsalita nito.
Dahil arbitraryo ang wika, nagagawang pagsaluhan ng isang komunidad wika ang
 pangkat o grupo.
Dahilan kung bakit may mga salitang magkatulad ang baybay at bigkas sa maraming wika subalit
magkakaiba ng kahulugan.
Arbitraryo : pinagkasunduang gamitin ng isang tao ang naturang wika.

4 Ang wika ay Ginagamit

ginagamit sa komunikasyon.
Kailangang patuloy na gamitin ang wika upang mapanatili itong masigla at buhay.
Kailangang kalingain sa komunikasyon ang wika upang patuloy itong yumabong at umunlad.

5 Ang wika ay nakabatay sa kultura

Bawat wika ay tuwirang nakaugnay sa kultura ng sambayanang gumagamit nito.

Wika ang pangunahing tagapagbantayog ng mga:
Kaugalian
Pagpapahalaga
Karunungang mayroon ang isang komunidad.
Ang WIKA AT KULTURA ay hindi kailanman maihihiwalay sa isa’t isa.

6 Ang wika ay dinamiko

Kailangang makasabay ito sa pagbabago ng panahon upang mapanatiling masigla at buhay ang
lahat ng wika
Nagbabago ang paraan ng pananalita ng mga tao maging ang angking kahulugan ng salita sa
paglipas ng panahon.

7 Ang wika ay dinamiko

K o m u n i k a s Ang
y o nbawat
a t wika
P a nay
a nmay
a l imakabuluhang
k s i k T u n gambag.
o sa Wika at Kulturang Pilipino |6
Likas ang wika, ibig sabihin, lahat ay may kakayahang matutong gumamit ng wika anuman ang lahi,
kultura, o katayuan sa buhay.
Komunikasyon at Pananaliksik Tungo sa Wika at Kulturang Pilipino |7
2. MGA KONSEPTONG PANGWIKA:
Wikang Pambansa, Wikang Opisyal, Wikang Panturo,
Monolinggwalismo, Bilinggwalismo at Multilinggwalismo
WIKANG
PAMBANSA
 itinututuring na opisyal na ipinapatupad/ipinaiiral na wikang pambasa ng isang nasyon o bansa upang
gamitin sa kabuuang bansa.
 Wikang Filipino ang pambasang wika ng Pilipinas
 Upang maging ganap na wikang pambasa, nangangailangan ito ng isang batas na batayan na siyang
pinaiiral.
 Sa bansang Pilipinas, ang Wikang Filipino ay nakabatay sa konstitusyon ng bansa upang matawag bilang
pamasang wika ng Pilipinas.
 Nakasaad sa unang bahagi ng Artikulo 14, Seksyon 6 ng Konstitusyon ng 1987 na
o “Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at
payamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Katangian ng Wikang Pambansa

 Sumisimbolo sa ating pambansang pagkakakilanlan
 Sinasalamin nito ang ating kalinangan at kultura, gayundin ang ating damdamin bilang mga
Pilipino.
 Nagbabandila sa mundo na hindi tayo alipin ng alinmang bansa at hindi tayo nakikigamit ng
wikang dayuhan.

WIKANG
OPISYAL
 Binigyan ng natatanging pagkilala sa Konstitusyon bilang wikang gagamitin sa mga opisyal na transakyon
ng pamahalaan
 Sa Pilipinas, may dalawang opisyal na wika ang ginagamit: FILIPINO AT INGLES
 Ayon sa Artikulo 14, Seksyon 6 ng Konstitusyon ng Pilipinas 1987 nakasaaad na “Ang mga wikang opisyal
ng Pilipinas ay Filipino, at hangga’t walang ibang itinadhana ang batas, Ingles.”

KATANGIAN NG WIKANG OPISYAL

 May tiyak at magkahiwalay na gamit ang Wika (Fillipino at Ingles)
 Kapag may dalawang taong mag-uusap na may magkaiba o magkahiwalay na kultura at
sosyolingguwistikong grupo.
o Halimbawa: Kapampangan at Bikolano. Ginagamit nila ang Filipino para magkaunawaan.

GAGAMITIN ANG FILIPINO BILANG OPISYAL NA WIKA SA:

 Pagtakda ng mga batas at dokumento ng pamahalaan
 Mga talakayan at diskurso sa loob ng bansa
o Talumpati ng Pangulo
o Deliberasyon sa Kongreso at Senado
o Pagtuturo sa mga paaralan
o Paglilitis sa korte
o Iba pang gamit

Komunikasyon at Pananaliksik Tungo sa Wika at Kulturang Pilipino |8

GAGAMITIN NAMAN ANG INGLES BILANG:
 Ginagamit sa pakikipag-usap sa mga banyagang nasa bansa (Ingles isa sa mga opisyal na wika ng Pilipinas)
 Sa pakikipagkomunikasyon sa iba’t-ibang bansa sa daigdig.

LINGUA FRANCA NG MUNDO: INGLES

LINGUA FRANCA: Ginagamit ng mga tao mula sa iba’t-ibang bansa para mag-usap at magkaunawaan.
WIKANG
PANTURO
 Wikang opisyal na ginagamit sa pormal na edukasyon
 Wikang ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa mga paaralan
 Ginagamit din sa pagsulat ng mga aklat at kagamitan sa pagtuturo sa silid-aralan.

MONOLINGGUWAL: Itinatag na pambansang sistema ng edukasyon ng mga Amerikano sa umpisa ng ika-20 siglo.
-may iisang wikang panturo, ang wikang Ingles.
BILINGGUWAL: Ang mga signatura sa elementarya at sekundarya ay hinahati upang ang isang pangkat at ituro sa
Pilipino at ang isang pangkat ay ituro sa Ingles.

MONO-BI-MULTI LINGGUWISTIKO
MONOLINGGUWISTI
KO
 tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa kung saan iisang wika ang ginagamit na wikang
panturo sa lahat ng larangan o asignatura.
o England (English)
o Pransya (French)
o South Korea (Korean)
o Hapon (Japanese)

KAHALAGAHAN NG MONOLINGGUWISTIKO:
 Ginagamit sa
o Edukasyon
o Komersiyo
o Wika ng negosyo
o Wika ng pakikipagtalastasan sa pang-araw-araw na buhay.

BILINGGUWISTI
KO
 Tumutukoy sa dalawang wika
 Bilinggwal ang isang tao kung nakapagsalita siya ng dalawang wika nang may pantay na kahusayan.

KAHALAGAHAN NG BILINGGUWISTIKO:
 BILANG PATAKARANG PANG-EDUKASYON SA PILPINAS
o Nangangahulgan ito ng paggamit ng Ingles at Filipino bilang panturo sa iba’t-ibang
magkahiwalay na subject o asignatura:
 INGLES: Ingles, Matematika, Siyensiya
 FILIPINO: Agham Panlipunan (Social Science) na ngayon ay Araling Panlipunan, Filipino, at
Edukasyon sa Pagpapakatao (Values)

MULTILINGGUWIST
IKO
 Tumutukoy sa paggamit ng tatlo o higit pang wika.
Komunikasyon at Pananaliksik Tungo sa Wika at Kulturang Pilipino |9
  Pinaiiral na patakarang pangwika sa edukasyon
o Pagpapatupad ng Mother-Tongue based Multilingual Education (MTB-MLE)
 Nangangahulugan ng paggamit ng unang wika ng mga estudyante sa isang partikular na
lugar.
o Halimbawa: Ilokos – Ilocano ang wikang panturo sa mga estudyante mula kindergarten hanggang
ikatlong baitang.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 10
3. KONSEPTONG PANGWIKA: Homogenous at Heterogenous
HOMOGENO
 US
Galing sa salitang Griyego na "homo" - pareho at salitang "genos" - uri o yari.
 Pagkakatulad ng mga salita, ngunit dahil sa paraan ng pagbabaybay at intonasyon o aksent sa
pagbibigkas, ito ay nagkakaroon ng ibang kahulugan.
o Halimbawa: Ang panghihiram natin ng mga salitang dayuhan at pagbibigay ng sariling
kahulugan nito.
 INGLES: “gimmick” – pakulo o paraan ng pagpukaw ng atensiyon
 NGAYON: “gimmick” – pamamasyal kasama ng mga kaibigan

Homogenous na Katagian ng Wika

1. Ang wika ay nagtataglay ng mga pagkakatulad
2. Ang wika ay may homogenous na kalikasan
3. ARBITRARYO
: Ang wika ay pinagkakasunduan. Nagkakaunawaan sa kahulugan ng mga salita ang mga gumagamit
nito. Hindi dinidikta ng mismong itsura at tunog ng salita ang kahulugan, kung kaya masasabing
arbitraryo ang wika.
Halimbawa: Kung paanong ang salitang Tagalog na "kamay"…
o Wikang Ilokano - "ima"
o Wikang Bikolano – “kamot”
o Wikang Kapampangan – “gamat”
4. DINAMIKO
: Nanghihiram din tayo ng mga salitang dayuhan at nagbibigay ng sariling kahulugan dito.
Halimbawa
 INGLES: “gimmick” – pakulo o paraan ng pagpukaw ng atensiyon
 NGAYON: “gimmick” – pamamasyal kasama ng mga kaibigan
5. BAHAGI NG KULTURA
Halimbawa: KAMELYO
 Wikang Arabe: mayroong iba’t ibang katawagan para sa mga uri ng kamelyo.
* Ang mga salitang “kamelyo” ay wala sa ating wika (Filipino) dahil hindi bahagi ng kulturang Pilipino
ang paggamit ng mga kamelyo.
 Filipino: hindi maisasalin sa Filipino ang mga salitang Arabe para sa salitang kamelyo dahil
walang katumbas ang mga salitang ito sa ating wika.

6. MAY SARILING KAKANYAHAN

Halimbawa: [pagsunod ng estruktura]
 Nihonggo: paksa-layon ng pandiwa-pandiwa"
 Ingles: "paksa-pandiwa-layon ng pandiwa."

HETEROGENO
US
 Isang pang-uri na salita
 Mula sa salitang “heterus” (magkaiba) at “genos” (uri/lahi).
 Dahil sa pagkakaiba ng mga indibidwal at grupo ng tao, ayon sa lipunan na kanyang
ginagalawan, antas ng pamumuhay, edad, label ng edukasyon na natamasa at interes sa
buhay, nagkakaroon ng iba’t-ibang barayti ang ating wika.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 11
Mga Halimbawa ng Heterogenous na Katangian ng Wika
BARAYTING PERMANENTE
a. Dayalekto- Ito ang barayting batay sa pinanggalingang lugar, panahon, at katayuan sa buhay ng isang
tao.
1. Dayalektong Heograpikal ay may ibat-ibang katangian ng wika (ayon sa heograpiya)
mayroong Tagalog Batangas, Tagalog Laguna, Tagalog Quezon. Tagalog ang pangunahing
wika ng Timog katagalugan ngunit bawat lugar dito.

2. Dayalektong Temporal
Halimbawa: Ang Probinsyano na pelikula mayroon na noon ngunit may bagong pelikulang
sumisikat ngayon ang mga manunulat nito ay magkaiba at ang barayti ng wika nito ay
magkaiba sapagkat ito ay isinulat sa magkaibang panahon.

3. Dayalektong Sosyal
Halimbawa:
 Uri: Karaniwang naiuugnay sa masa ang mga salitang balbal gaya ng utol,
ermats, dedma, epal
 Edad: Ang tawag ng matatanda sa salamin sa mata ay antipara samantalang ang
tawag sa mga kabataan ngayon shades. (Karaniwang naiuugnay sa agwat ng
edad batay sa nakagisnang salita)
 Kasarian: Hanggang ngayong patuloy pa rin paggamit ng salitang jowa
(karelasyon) jubis (Mataba), gander (maganda) at iba pang salita sa Gayspeak.
(Nakabatay sa kolektibong salita ayon sa kasarian)
b. Idyolek - Ito ang barayting kaugnay ng personal na kakanyahan ng bawat indibiduwal na gumagamit
ng wika.
- Nakikilala rin ang pananalita ng isang indibiduwal batay sa kaniyang bigkas, tono, kalidad ng
boses, pisikal na katayuan, at panlipunang salik.
(Mga kilalang wika na nagmula sa mga kilalang personalidad. Tagline/Iconic Lines na kung saan
matutukoy kung sino ang nagsasalita base lamang sa kanyang tanyag na pahayag/wika)
Halimbawa: Excuse me po! ni Mike Enriquez
Na Diumano! ni Jessica Soho

BARAYTING PANSAMANTALA
a. Register - Ito ang barayting bunga ng sitwasyon at disiplina o larangang pinaggagamitan ng wika.
Ang register sa kalusugan ay iba sa palakasan

b. Istilo - Ito ang barayting batay sa bilang at katangian ng kinakausap, at relasyon ng nagsasalita sa kinakausap
Kapag iyong nakasalubong ang isang kaibigan ay maari mong batiin sa pahayag na "Hoy" kamusta ka
na?
Kapag bumisita ka sa iyong lolo at lola ay binabati natin sila ng kumusta po kayo?

c. Midyum - Ito ang barayting batay sa pamamaraang gamit sa komunikasyon, maaaring pasalita o pasulat.
Ang mga terminong gaya ng dalumat, dalisay at kaatiran ay mababasa sa mga disertasyon at ibat
ibang akademikong materyal na nakasulat.
o Bihirang ginagamit ang mga ito pang araw-araw na pasalitang pakikipag-usap.

KOMUNIKASY
ONpaghahatid, o pagbibigay ng impormasyon sa mabisang paraan.
 pagpapahayag,
 isa itong pakikipag-ugnayan, pakikipagpalagayan, o pakikipag-unawaan.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 12
  ito rin ang proseso ng pagbibigay at pagtanggap, nagpapalipat-lipat sa mga indibidwal ang mga
impormasyon, kaalaman, kaisipan, impresyon, at damdamin.
 Ayon sa pag-aaral ng tagapangulo ng De La Salle University na si Josepina Mangahis et al., Ang
komunikasyon ay proseso ng pagpapahiwatig at pagpapahayag ng mensahe tungo sa pagkaunawa at
pakikipagdiskurso ng isa o higit pang kalahok gamit ang mga makrong kasanayan – pakikinig, pagbasa,
pagsasalita, pagsulat, at panonood.
 (Sikhay et.al., at kanilang aklat 2003) Komunikasyon o pakikipagtalastasan ang pundasyon ng personal
na relasyon ng isang tao sa kanyang kapwa.
 (E. L. Pena, et al. – Aklat na “Kanlungan”) : Isang proseso ito ng paglikha at pagbabahagi ng impormasyon
at kaalaman ng isang tao sa pormal o impormal na paraan.

Mga Simulain ng Komunikasyon

 Ang komunikasyon ay nagsisimula sa sarili
 Ang komunikasyon ay nangangailangan ng ibang tao
 Ang komunikasyon ay binubuo ng dimensyong pangnilalaman at relasyonal
 Ang komunikasyon ay komplikado
 Ang komunikasyon ay gumagamit ng simbolo
 Ang komunikasyon ay nangangailangan ng kahulugan
 Ang komunikasyon ay isang proseso

Mga Modelo ng Komunikasyon

1. Komunikasyon bilang aksyon – ang pinagmulan ng mensahe (sender) ay naghahatid ng mensahe
tungo
sa tagatanggap (receiver) [Linear]
2. Komunikasyon bilang interaksyon – nagkakaroon ng pagpapalitan ng impormasyon sa dalawang tao
[interactional]
3. Komunikasyon bilang transaksyon – pagbabahaginan ng kahulugan at unawaan sa pagitan ng isa o
higit
pang tao [transactional]

Antas ng Pormalidad sa Komunikasyon

1. Oratorical o frozen style – ginagamit sa pagsasalita sa harap ng publiko na may malaking bilang ng
manonood.
2. Deliberative style – ang estilong ginagamit sa tiyak na bilang ng manoood na kadalasang ginagawa sa
loob ng klasrum o mga forum
3. Consultative style – tipikal na pakikipagtalastasan na nangangailangan ng pormal na pananalita sa
pamamagitan ng pagpili ng mga salitang gagamitin. Kadalasang makikita sa
opisina at mga pulong.
4. Casual style – karaniwang makikita sa usapan ng makakapamilya o magkaibigan.
5. Intimate style – nagaganap sa pagitan ng malalapit na kaibigan, kapamilya o karelasyon.

Uri ng Komunikasyon Ayon sa Konteksto

 KOMUNIKASYONG INTRAPERSONAL. Ang mensahe at kahulugan ay nabubuo o
nagaganap sa sariling isip o ideya lamang na makikita sa ekspresyon na nagsasalita.

 KOMUNIKASYONG INTERPERSONAL. Ginagamit ang mensahe upang makabuo ng

kahulugan sa pagitan ng dalawang tao sa isang situwasyon.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 13
  KOMUNIKASYONG PAMPUBLIKO. Ang simpleng pinagmulan ng mensahe ay
nagpapadala ng mensahe sa iba’t ibang bilang ng tagatanggap na maaaring sagot-tanong na
pidbak.

 KOMUNIKASYONG PANGMASA. Ang paggamit ng mensahe sa pagbuo ng kahulugan sa

isang namamagitan na sistema sa pagitan ng tagapagpagdala patungo sa malaking bilang ng
mga di nakikitang tagatanggap. Halimbawa ang telebisyon.

 KOMUNIKASYONG COMPUTER MEDIATED. Ang komunikasyong pantao at

impormasyong ibinabahagi ng communication networks.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 14
5. KONSEPTONG PANGWIKA: Register/Barayti ng Wika, Lingguwistikong
Komunidad
PANIMULA:
WIKANG GINAGAMIT: madali nating makikilala ang isang tao gamit ito
: masasalamin ang kultura ng tao dahil ang wika ay kabuhol ng kultura.
o Bihirang ginagamit ang mga ito pang araw-araw na pasalitang pakikipag-usap.
Filipino bilang isang buhay na wika : nagtatataglay ng iba’t ibang barayti.
“Variety is the spice of life.” – ang pagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa wika ay hindi nagangahulugang negatibo.
- maaari itong tingnan bilang isang positibo, isang penomenong pangwika o
magandang pangyayari sa wika.

BARAYTI NG
WIKA
 ALONZO (2002) : isang maliit na grupo/pormal/makabuluhang katangian na nag-uugnay sa partikular
na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal.
 Ayon pa kay Constantino (2002), pagkakaisa at pagkakaiba.
 Pagkakaisa sa pagkakaiba. Pagkakaiba tungo sa pagkakaisa. Dito ay hayagan niyang
 iniugnay ang malaking kinalaman o ugnayan ng wika sa lipunan at ang lipunang ito
 ay kinasasangkutan ng isang masining na kultura. Dagdag pa niya, “Ang kultura ay
 hango sa mga tao at ang wika ay nagpapahayag ng espiritu/kaluluwa ng mga tao na
 bumubuo sa lipunan o komunidad.”

 Dahil sa ang mga tao ang siyang bumubuo sa lipunan at tao rin ang siyang
 dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi ngayon maiiwasang magkaroon ng
 pagkakaiba-iba sa paniniwala, gawi, kaalaman pati na rin sa wika. Kung kaya, ayon
 kay Zosky, mayroong tinatawag na barayti ng wika o sub languages na maaaring

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 15
  iklasipika higit sa isang paraan. Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na Idyolek,
 Dayalek, Sosoyolek, Register, Estilo at Moda, Rehiyon, Edukasyon, Midya, Atityud
 at iba pa. Lahat ng nabanggit ay ilan lamang sa mga kaparaanan ng pagkaklasipika
 ng wika ayon sa mga gumagamit nito.

 Sa pag-aaral sa barayti ng wika, mahalagang matutunan rin ang accommodation
 theory ni Howard Giles. Sa paliwanag ni Constanstino mula kay Giles, may malaking
 epekto ang pagkatuto ng pangalawang wika sa development ng varayti ng isang wika.
 Sa teoryang ito pumapaloob ang tinatawag na linggwistik konverjens at linggwistik
 dayverjens. Ang linggwistik konverjens ay nagangahulugan na ang tao sa kanyang
 pagnanais na makipag-interak sa iba ay maaaring gumaya o bumagay sa
 pagsasalita ng kausap upang bigyang pakikiisa, pakikilahok, pakikipagpalagayangloob, pakikisama o
kaya ay pagmamalaki sa pagiging kabilang sa grupo. Sa kabilang
 banda, ang linggwistik dayverjens naman ay nangangahulugang pagiging iba sa
 gamit ng wika ng isang tao tungo sa pagbuo o pagkilala sa kanyang kaakuhan o
 aydentiti.

Dayalek : wikang ginagamit sa partikular na rehiyon

Idyolek : ang estilo ng paggamit ng wika
Sosyolek : isang okupasyunal na rehistrong pangwika
Ekolek : wikang ginagamit sa bahay
Etnolek : wikang pang-etnolingguwistikong grupo.

Malaki ang gampanin ng wika sa buhay ng tao. Nang dahil dito, nagkakaroon siya
ng pakikipag-ugnayan sa kapwa na nagiging dahilan upang magtamo ng mga
karanasang dadalhin sa araw-araw ng buhay. Ang mga nagiging karanasan sa
pakikipagtalastasan ang nakapag-iisip sa tao upang magkaroon ng sariling
pananaw. Ang kanyang paniniwala kaugnay ng wika ay batay sa mga naririnig,
nababatid, at napag-aaralan.
Register at Barayti ng Wika

Mapapansin na ang ilang terminong pang-washing machine at pang-cellphone ay

ginagamit din sa ibang larangan. Mapapansin din kapag ginamit sa ibang larangan
ang mga terminong ito, naiiba na ang taglay na kahulugan ng mga ito.
Halimbawa : Ang Spin sa Washing Machine ay nangangahulugan ng
mabilis na pag-ikot ng makina upang mapiga o matanggal ang tubig sa mga damit.
Samantala sa paggawa ng sinulid, nangangahulugan ang spin ng paghahabi ng
hibla o fiber upang maging sinulid. Ang text sa Cellphone ay tumutukoy sa
ipinapadalang mensahe. Samantala, sa literatura ang text ay tumutukoy sa ano
mang nakasulat na akda gaya ng tula, alamat atbp. Ang isang salita ay maaaring
magkaroon ng iba't-ibang kahulugan ayon sa larangan o termino ay maaaring
magkaroon ng iba't-ibang kahulugan ayon sa larangan o disiplinang pinaggamitan
nito. Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino.
Tinatawag na register ang mga espesyalisadong termino gaya ng mga
salitang tipiko o teknikal na nagtataglay ng iba't-ibang kahulugan sa iba't-ibang
larangan o disiplina. Isa pang halimbawa ng register ang salitang "kapital" na may
kahulugang "puhunan" sa larangan ng pagnenegosyo at may kahulugan namang
K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 16
"punong lungsod"o "kabisera" sa larangan ng heograpiya.
Bawat propesyon ay may register o mga espesyalisadong salitang
ginagamit. Iba ang register ng wika ng guro sa abogado. Iba rin ang inhinyero,
computer programmer at iba pa. Hindi lamang ginagamit ang register sa isang
7
partikular o tiyak na larangan kundi sa iba't-ibang larangan o disiplina. Espesyal
na katangian ng mga register ang pagbabago ng kahulugang taglay kapag ginamit
sa iba't-ibang larangan o disiplina. Ang register ay itinuturing na isang varayti ng
wika.
Marapat na alam natin ang register ng wika ng sa gayo'y makatulong ito sa
ating pang-araw-araw na pamumuhay at maging buhay ito upang mas lalong
maging mabisa ang ating pagsasalita at sa paggamit nito sa iba't-ibang larangan o
disiplina. Kalakip natin ito sa paggamit sa bawat salitang ating binabanggit, at
pakikisalamuha sa ibang tao. Mangyaring ito ay mapagyaman at mapalawak dahil
sa mga terminong ating ginagamit, dito natin malalaman ang kaimportansyahan
nito.

BARAYTI NG WIKA
Ang Filipino bilang isang buhay na wika ay nagtatataglay ng iba’t ibang barayti.
Batay nga sa kasabihang Ingles, “Variety is the spice of life.” Ibig sabihin, ang
pagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa wika ay hindi nagangahulugang negatibo. Maaari
itong tingnan bilang isang positibo, isang penomenong pangwika o magandang
pangyayari sa wika. Ayon pa kay Constantino (2002), pagkakaisa at pagkakaiba.
Pagkakaisa sa pagkakaiba. Pagkakaiba tungo sa pagkakaisa. Dito ay hayagan niyang
iniugnay ang malaking kinalaman o ugnayan ng wika sa lipunan at ang lipunang ito
ay kinasasangkutan ng isang masining na kultura. Dagdag pa niya, “Ang kultura ay
hango sa mga tao at ang wika ay nagpapahayag ng espiritu/kaluluwa ng mga tao na
bumubuo sa lipunan o komunidad.”

Dahil sa ang mga tao ang siyang bumubuo sa lipunan at tao rin ang siyang
dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi ngayon maiiwasang magkaroon ng
pagkakaiba-iba sa paniniwala, gawi, kaalaman pati na rin sa wika. Kung kaya, ayon
kay Zosky, mayroong tinatawag na barayti ng wika o sub languages na maaaring
iklasipika higit sa isang paraan. Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na Idyolek,
Dayalek, Sosoyolek, Register, Estilo at Moda, Rehiyon, Edukasyon, Midya, Atityud
at iba pa. Lahat ng nabanggit ay ilan lamang sa mga kaparaanan ng pagkaklasipika
ng wika ayon sa mga gumagamit nito.

Sa pag-aaral sa barayti ng wika, mahalagang matutunan rin ang accommodation

theory ni Howard Giles. Sa paliwanag ni Constanstino mula kay Giles, may malaking
epekto ang pagkatuto ng pangalawang wika sa development ng varayti ng isang wika.
Sa teoryang ito pumapaloob ang tinatawag na linggwistik konverjens at linggwistik
dayverjens. Ang linggwistik konverjens ay nagangahulugan na ang tao sa kanyang
pagnanais na makipag-interak sa iba ay maaaring gumaya o bumagay sa
pagsasalita ng kausap upang bigyang pakikiisa, pakikilahok, pakikipagpalagayangloob, pakikisama o kaya ay
pagmamalaki sa pagiging kabilang sa grupo. Sa kabilang
banda, ang linggwistik dayverjens naman ay nangangahulugang pagiging iba sa
gamit ng wika ng isang tao tungo sa pagbuo o pagkilala sa kanyang kaakuhan o
aydentiti.
8
Samantala, nadedevelop pa rin ang barayti ng wika sa tinatawag na interferens

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 17
fenomenon at interlanguage. Tuon naman sa pag-aaral na ito ang pagiging kalahok
ng unang wikang sinasalita ng isang tao o lipunan kaugnay sa impluwensiya sa
pagkatuto sa pangalawang wika. Ang interferens fenomenon ay tumutukoy sa
impluwensiya sa bigkas, leksikon, morpolohiya gayundin sa sintaktika sa pagkatuto
sa pangalawang wika. Ang interlanguage naman ay tumutukoy sa mental grammar
na nabubuo ng tao pagdating ng panahon sa proseso ng pagkatuto niya ng
pangalawang wika. Dito, nababago niya ang gamit ng grammar ng wika sa
pammagitan ng pagdaragdag, pagbabawas, at pagbabago ng mga alituntunin.
Ayon pa kay Constantino (2002) mula kay Eastman (1971), nahahati sa dalawang
dimensyon ang baryabilidad o pagkakaiba-iba ng wika: ang heograpiko (diyalekto) at
sosyo-ekonomiko (sosyolek). Ang una ay nagpapaliwanag ng pagkakaiba-iba ng wika
dahil sa iba’t iba o kalat-kalat na lokasyon ng mga tagapagsalita ng isang wika. Mula
rito ay nadedevelop ang barayting pangwika. Samantala, sa ikalawa, nagkakaroon
ng pagkakaiba-iba ang wika dahil sa iba-ibang estado ng tao sa lipunan. Kung kaya,
mayroong tinatawag na mga wika ng bakla, horse language, elit, masa at iba pa.
Sa artikulo naman ni Alonzo batay kay Catford, ang barayti ng wika ay may dalawang
malaking uri: permanenteng barayti at pansamantalang barayti. Ang permanenteng
barayti ay binubuo ng idyolek at dayalek. Ang idyolek ay ang katangian o gamit ng
wika na kaiba o pekulyar sa isang individwal. Ang dayalek naman ay
nangangahulugang paggamit ng wika batay sa lugar, panahon at katayuan sa
buhay. Ang paraan ng pagsasalita rito ay bumabatay sa kanyang estado o grupong
kinabibilangan. Sa kabilang banda, ang pansamantalang barayti ay tumutukoy sa
kagyat na sitwasyon ng pahayag. Bahagi nito ang mga sumusunod: register, moda
at estilo. Partikular din sa pag-aaral na ito ang maipakita ang iba’t ibang barayti ng
wikang Filipino gayundin ang lawak ng gamit nito bilang pambansang wika at bilang
tugon na rin sa estandardisasyon at intelektwalisasyon nito. Samantala, ang
lingguwistikong komunidad ay tumutukoy sa grupo ng mga taong binibigkis ng
iisang wika at pagkakakilanlang kultural.

K o m u n i k a s y o n a t P a n a n a l i k s i k T u n g o s a W i k a a t K u l t u r a n g P i l i p i n o | 18