Panalangin

Aba! Ginoong Maria!

Napuno ka nang grasya

Ang Panginoong Diyos ay sumasaiyo

Bukod kang pinagpala, sa babaeng lahat

At pinagpala naman, ang iyong anak na si Hesus

Santa Maria! Ina ng Diyos!

Ipanalangin mo kaming makasalanan

Ngayon at kung kami mamatay Amen!

 Ama ng Wikang Pambansa- Pang. Manuel L. Quezon
Ama ng Balarilang Filipino- Lope K. Santos
Pambansang Wika ng Pilipinas-Wikang Filipino
Virgilio A. Almario- Direktor ng Komisyon ng Wikang Filipino (KWF)-
kasulukuyan.
Jaime C. De Veyra- Unang Direktor ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP/KWF

Surian ng Wikang Pambansa (SWP)- dating tawag sa KWF

Komisyon ng Wikang Filipino (KWF)- ahensya na tagapangalaga upang
paunlarin wikang Filipino.
Linggwista- taong nagpapakadalubhasa sa pag- aaral ng wika.
Polyglot- taong may kakayahang magsalita ng maraming wika
ngunit hindi nag-aaral ng wika
Dr. Cecilio Apostol- Ama ng Linggwistika
Dalubwika - taong dalubhasa sa wika

Unang Wika (Sinusong Wika) - wika na natutuhan mula sa pagkasilang

Pangalawang Wika- iba pang wika natutuhan pagkatapos matuto ng

unang wika
Monolingguwalismo- gumagamit ng isang wika sa pagsasalita
Bilingguwalismo- paggamit ng dalawang wika na magkapantay ang husay sa
pagsasalita
Multilingguwalismo- paggamit ng dalawa o mahigit pang wika sa pagsasalita

Alibata- ang sinaunang alpabeto ng mga Pilipino

Alpabetong Filipino (28 letra) -binibigkas sa wikang Ingles
Salitang Latin na Lingua- nangangahulugang “dila o wika”
Dr. Dell Hathaway Hymes (Dr. Dell Hymes)- nagpasimuno ng akronim na “
SPEAKING “
Michael A. Halliday- nagpasimuno ng gamit at tungkulin ng Wika
Rebisyon ng katawagan ng Alpabetong FIlipino

Alpabetong Filipino (28 letra)

Pinagyamang Alpabeto (31 letra)

Abakadang Pilipino (20 letra)

Alpabetong Romano/Abecedario (29 letra)

Baybayin/Alibata (17 letra)

 Nilalaman: WIKA
Modyul 1: Wika Kahulugan at Kabuluhan ng Wika

Modyul 2: Konseptong Pangwika

(Wika, Pambansa, Wikang Opisyal, Wikang Panturo at Multilingguwalismo)
Modyul 3: Konseptong Pangwika Homogenous at Heterogenous

Modyul 4: Konseptong Pangwika Rehistro/Barayti ng Wika,

Lingguwistikong Komunidad
Modyul 5: Konseptong Pangwika Konseptong Pangwika
Unang Wika at Pangalawang Wika (Social Media)

Modyul 6: Gamit ng Wika sa Lipunan (Instrumental at Regulatori)

Modyul 7:
Gamit ng Wika sa Lipunan (Pasalita)

Modyul 8: Paraan ng Paggamit ng Wika sa Lipunan

Modyul 9: Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Modyul 10: Pagtalakay ng Iba’t ibang Indibidwal Ukol sa
Wikang Pambansa
Modyul 11:
Pananaw ng Iba’t ibang Awtor sa Wikang Pambansa
Modyul 12:
Sanaysay
Modyul 13:
Sanhi at Bunga
Modyul 1/ Aralin 1: Wika

Kahulugan at Kabuluhan ng Wika

 Finnocchiaro (1964) Gleason (1961) Hutch (1991)
masistemang balangkas tunog o sagisag na ginagamit ng tao
sistemang arbitraryo ng
na sinasalitang tunog sa sa komunikasyon
simbolong pasalita
paraang arbitraryo

Hemphil (2014) Sturttevant (1968)

WIKA
kabuuang sagisag na sistemang simbolong arbitraryo
para sa komunikasyon pantao
sinasalita

Bouman (1990)
komunikasyong gamit ang
Sapiro sa Ruzol (2014)
likas at makataong pamamaraan
berbal at biswal sa
pagpapahayag
Hill (1976) Brown(1980)
Webster (1990) pinakaelaboreyt na set ng mga simbolikong
kalipunan ng mga anyo ng simbolikong arbitraryo
salitang ginagamit pantao
 Vilma Resuma at Teresita
Archibald Hill - Semorlan – kaugnay ng buhay
pinakamabusising at instrumento ng tao upang

WIKA
matalino at efisyenteng
anyo ng gawaing
makilahok sa lipunang
pansagisag ng tao. kinabibilangan.

Pamela Constantino at Galileo

Thomas Carlyle Zafra – kalipunan ng mga salita
– ang wika bilang saplot ng at makipagkomyunikeyt ang
kaisipan isang grupo ng mga tao.
 WIKA

• salitang Latin na • sangkap sa

“lingua” na
pakikipagtalasan
nangangahulugang
“dila.” o “wika.” upang maipahayag ang
saloobin sa kapwa
 Mga Katangian ng Wika
1. Ang wika ay masistemang
balangkas
- sistematikong nakaayos sa isang
tiyak na balangkas
2. Ang wika ay sinasalitang may
tunog
- nagtataglay ng tunog upang
magkaroon ng kahulugan
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos
- isaayos ang mga salitang
gagamitin upang malinaw na
mensahe sa kausap
4. Ang wika ay arbitraryo
- pinagkasunduan gamitin sa isang
komunidad
5. Ang wika ay nakabatay sa kultura
- pagkakaiba ng mga kultura ng iba’t ibang
bansa
6. Ang wika ay ginagamit
- pang araw-araw na buhay o
pakikipagtalastasan
7. Ang wika ay kagila-gilalas
- wika ay isang agham
8. Ang wika ay makapangyarihan
- nakakakontrol ng pag-iisip ng isang tao
9. Ang wika ay nagbabago
- dinamiko ang wika, hindi ito maaaring tumanggi sa pagbabago
10. Ang wika ay komunikasyon
- sinasalita o ginagamit sa pakikipag-ugnayan
11.Ang wika ay ginagamit araw-araw
- maipahayag natin ang atin mga layunin sa araw- araw
Dalawang Kategorya:
A. Pormal B. Di-pormal
• may istandard o
• gamitin sa pang-araw-
pamantayan,
kinikilala, tinatanggap araw napakikipag-usap
at ginagamit. • hindi pormal na
• ginagamit sa usapang usapan
pormal
 Modyul/Aralin 2: Mga Konseptong Pangwika

Wikang Pambansa, Wikang Opisyal

Wikang Panturo at Multilingguwalismo
Wikang Pambansa- wika na kumakatawan na sakop ng isang bansa
Lingua Franca- pinakagamitin wika ng isang bansa o opisyal na wika
tungo sa pagkakaisa
Wikang Opisyal- ginagamit sa pantrasaksiyon pampamahalaan
Wikang Panturo- ginagamit sa pormal na edukasyon

Multilingguwalismo- paggamit ng dalawa o mahigit pang wika sa pagsasalita

Homogenous- sitwasyong pangwika na gumagamit ng isang wika o pareho ang
kayarian nito

Heterogenous- sitwasyong pangwika na gumagamit ng maraming wika o

pagkakaiba
Rebisyon ng Katawagan ng Wikang Pambansa

1987 hanggang sa
kasalukuyan - Filipino

1959 - Pilipino
1935 - Tagalog
Saligang Batas 1935, Seksyon 3, Artikulo XIV
 –  “Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.”
 
Batas Komonwelt Blg. 184
- Nagtatag ng Surian ng Wikang Pambansa ngayon tinatawag
na Komisyon ng Wikang Filipino (KWF)

* Ano ang pangunahing tungkulin SWP?

• Layuning magpaunlad at magpatibay ng isang

pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na
wika .
Wikang Pambansa
• Ang  wika na kumakatawan sa mamamayan
sakop ng isang bansa.
• Ito ang opisyal na wika na ginagamit ng isang
bansa.
• Pagkakakilanlan ng isang bansa o lahi.
• Sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
-Ang wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog, na
itinagubilin ni Pangulong Manuel L. Quezon.
Lingua Franca
• mula sa salitang Aleman na nangangahulugang
working language na ibig sabihin ay isang wikang
nag-uugnay sa pangkalahatan

• pinakagamitin na wika sa isang bansa tungo sa

pagkakabuklod at pagkakaisa
Saligang Batas 1987
* “Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng
mga hakbang na magpapaunlad at pormal na
magpapatibay sa isang panlahat na wikang
pambansang kikilaning Filipino.”

• Pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ni

dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon
sa paggamit ng Wikang Filipino.
• Nakasaad sa Artikulo XIV, Seksyon 6 ang probisyon
tungkol sa wika
 Wikang Opisyal

* Ginagamit na wika na talastasan para transakyunal

pampamahalaan.
* Gamitin sa anumang uri ng komunikasyon, sa alinmang sangay
o ahensya ng gobyerno.

Wikang Panturo

* Wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.

* Ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa eskwelahan at ang wika sa

pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa mga silid-aralan.
• Monolingguwalismo -paggamit ng isang (1) wika sa pakikipagtalastasan
• Bilingguwalismo - paggamit ng dalawang wika na magkapantay ang husay sa
pakikipagtalastasan

• Multilingguwalismo - paggamit ng dalawa o mahigit pang wika o wikain sa

pakikipagtalastasan

Linggwistikong Komunidad-pagbubuklod ng wika sa isang grupo o pangkat ng tao.

Multikultural na Komunidad -pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba, naghahangad ng
pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba
Walong (8) Pangunahing
Dayalekto sa Pilipinas
1. Tagalog
2. Cebuano
3. Bicolano
4. Hiligaynon
5. Ilokano
6. Panganseninse
7. Kapangpangan
8. Waray
 Wikang Pambansa Wikang Opisyal Wikang Panturo
wikang pinagtibay ng pambansang ginagamit sa transaksyong ginagamit sa pormal na
pamahalaan na kumakatawan sa edukasyon
mamamayan sakop ng isang bansa
pamahalaan
Mother Tongue- Based
Multilingguwalismo Multi-Lingual Education
aaral ng dalawa o mahigit pang wika (MTB) Unang Wika
o1959
at Ingles ang pangunahing panturo
(mediun of instruction)
Wikang natutuhan ng bata mula ng
pagkasilang
Filipino - ginagamit mula Kindergarten
hanggang Grade 3

omisyon ng Wikang Filipino Pangalawang Wika

nsya na tagapangalaga ng ating wika iba pang wika natutuhan ng
isang bata
Saligang Batas 1935 1959
Saligang Batas 1987
TAGALOG PILIPINO FILIPINO
Modyul/Aralin 3: Konseptong Pangwika

Homogenous at Heterogenous na wika

Modyul/Aralin 4: Konseptong Pangwika

(Rehistro/Barayti ng Wika,
Lingguwistikong Komunidad)
Rehistro ng Wika/ Barayti ng Wika

• Ginagamit ang rehistro sa pagtukoy sa mga barayti ng wika ayon sa gumagamit

• Ang barayti ng wika ay maaaring sanhi ng heograpiya, edukasyon, okupasyon, uring

panlipuan, edad, kasarian o kaligirang etniko

• Nag-uugat ang mga barayti ng wika ang pagkakaiba-iba ng mga indibidwal at grupo,
maging ang kani-kanilang tirahan, interes, gawain, pinag-aralan atbp.
Lingguwistikong Komunidad
• napagbubuklod ng wika sa isang grupo o pangkat ng tao
• may kaisahan sa paggamit ng wika at naibabahagi ito
sa iba homogenous ang wika, ibig sabihin iisang anyo at
uri o barayti ang wikang ginagamit
 Dalawang Dimensyon ng Baryasyon ng Wika

Heograpiko Sosyo - Ekonomiko

Pagkakahiwa-hiwalay ng Pagkakaiba ng katayuan

lugar na kinabibilangan ng sa buhay ng tao sa
tao. lipunan.
URI NG BARAYTI NG WIKA Halimbawa:
- Ekpresyon nina:
1. Kris Aquino
1. Idyolek
2. Mike Enriquez
3. Korina Sanchez
• sariling paraan ng isang 4. Noli D. Castro
indibidwal/tao na yunik o 5. Kim Atienza
pekulyar sa tao 6. Anne Curtis
7. Pres. Duterte
8. Mommy Dionisia
• tangi sa isang tao o tatak ng
9. Onyok
kanyang pagkilanlan 11. Mel Tiangco
12. Lola ni Dora
13. Vice Ganda atbp.
2. Dayalekto
Halimbawa:
• rehiyong kinabibilangan ng isang Festival:
1. Capiz – Seafood Capital of the
tao
• panrehiyunal o lalawiganin wikain Philippines
- Kapistahan sa Capiz
Halimbawa:
2. Iloilo- City of Love,
Dayalekto ng:
- Dinagyang Festival
1. Capiz - Hiligaynon/Capiznon)
3. Aklan- Ati-Atihan sa Kalibo
2. Iloilo - (Ilonggo)
4. Antique- Binorayan Festival
3. Aklan - (Ankianon))
5. Guimaras- Manggahan Festival
4. Antique - (Kinayra-a)
6. Negros- City of Smile-Maskara
5. Guimaras –(Guimarasnon)
Festival
6. Negros -(Negrosanon)
7. Cebu – Sinulog Festival
3. Sosyolek
• partikular na societal strata o Halimbawa:
grupo ng iba’t ibang uri o
klasipikasyon
1. Mayaman
• nakabatay sa katayuan o antas 2. Mahirap
panlipunan 3. Gay Lingo
4. May pinag-aralan
5. Walang pinag-aralan
4. Etnolek
-salita ng mga - Katutubo/Pangkat Etniko:
etnolinggwistikong grupo
Ita, Manobo, Tiboli, Tasaday,
- katutubong salita ng mga Badjao, Mangyan, Igorot atbp.
pangkat etniko o
pagkakilanlan ng pangkat-
etniko
 6. Pidgin
5. Ekolek - walang pormal na estruktura
- sinasalita sa loob -Ingles na “Nobody’s Native
ngbahay Language”
-nadevelop sa pangangailangan na
makabuo ng isang pahayag
Halimbawa: Halimbawa:
pinaksiw, pinaisan, laswa, 1. Pangangalakal
utan, lababo, (Salita ng mga intsik, korea,
Espanyol, Hapon atbp.)
banggerahan, pantaw, 2. Pagpapakita ng mga paninda.
taragbasan atbp.
 8.Rejister/Jargon
7. Creole - mga salita ayon sa propesyon
- produkto ng pidgin na wika kinabibilangan
- nadevelop ang pormal na
estruktura/pattern ng wika - espesyalisadong nagagamit sa
isang partikular na domeyn
Halimbawa: Halimbawa:
> Bumili na kayo ng paninda ko check and balance-
dahil mura lamang. commerce
* Masarap kumain ng lutong lesson plan- guro
bahay. blue print- inhenyero
kalis - pari
stetiscope- doktor atbp.
 BARAYTI NG WIKA

DAYALEKTO SOSYOLEK ETNOLEK

IDYOLEK

indibidwal na yunik o salitang rehiyong salitang nakabatay sa katayuan salitang etnolinggwistikong

trademark nya habang kinabibilangan ng isang o antas panlipunan
nagsasalita tao grupo

Jargon/
PIDGIN CREOLE
REJISTER
EKOLEK

walang pormal na produkto ng pidgin na wika, isang pangkat ng tao sa kanilang

sinasalita sa loob ng bahay nadevelop ang pormal na propesyon o trabaho
estruktura
estruktura ng wika
Tungkulin ng Wika Ayon kay Michael Halliday

Personal Interaksyunal

Instrumental Representasyonal
/Impormatibo

Regulatori Heuristiko

Imahinatibo
 1. Personal

-sariling personalidad batay sa sariling kaparaanan, damdamin,

pananaw o opinyon

Halimbawa:
paghanga,pagkayamot, pagmamahal,pagkagalit,pagkatuwa, atbp.
1. Ikinalulungkot ko ang pagkamatay ng iyong aso.
2. Yehey! Nanalo ako Lotto.
 2. Instrumental

- maisagawa ng tao ang nais niyang gawin

- matugunan ang pangangailangan ng isang tao

Halimbawa:
pag-uutos o pagtuturo at nagmumungkahi,
nagsasabi ng sariling kagustuhan

1. Gusto kitang mahalin dahil ikaw ang tinitibok ng aking puso.

2. Kuni mo ang pulang tsinels ko sa kwarto.
 3. Regulatori
-pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao
-nagtatakda ang dapat o hindi dapat gawin ng isang tao
1.Batas o kautusan na nakasulat, nakikita, nakalimbag,
o inuutos ng pasalita.
2.Taong may kapangyarihan o posisyon na nagpapatupad ng
kautusan ng batas.
3. Taong nasasaklawan ng batas na sumsusunod dito.
4. Batas o kautusan tulad ng lugar, intitusyon, panahon at
taong sinasaklawan ng batas.
* “ Huwag tumawid nakamamatay.”
* “ Tumawid sa tamang tawiran.” atbp.
 4. Heuristiko

-paghahanap at pananaliksik ng impormasyon/kaalaman datos

Halimbawa:
- pagtatanong, pagsagot
- pangangatwiran, pagpapaliwanag
- pagpuna, pag-uulat, pagsusuri
- pagbibigay konklusyon, paggawa ng hypothesis
Halimbawa:
“Bakit nagkakaroon ng low tide?”
“ Bakit may umaga at gabi?
 5. Representasyonal/Impormatibo

- pagbibigay at pagbabahagi ng impormasyon at kaalaman

makapagpahayag ng detalye

Halimbawa:
_ pag-uulat ng mga pangyayari
- paglalahad, pagpapaliwanag ng mga
pagkakaugnay-ugnay
- paghahatid ng mga mensahe
- pagbabalita
 6. Interaksyonal

-paraan ng pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang

kapwa
- pagbati, pagbibiro, pagpapaalam
- pag-anyaya, paghihiwalay
- pagtanggap atbp.
 7. Imahinatibo

-ginagamit ang imahinasyon sa malikhaing pamamaraan

at ginagamit sa mga akdang pampanitikan

- ginagamit ng tao ang wika sa pagpapalawak ng

kanyang imahinasyon
 Imahinatibo

Halimbawa:

pagsasalaysay, paglalarawan, paglikha ng mga bagay-bagay

gaya ng pag-uukit, dula-dulaan atbp.
Gamit at Tungkulin ng Wika
1. Personal- sariling kaparaanan gamit ang damdamin
2. Instrumental- gustong gawin o pagtugon sa
pangangailangan
3. Regulatori- pagkontrol sa gawi o kilos ng isang tao na
dapat sundin
4. Interaksyonal-pakikipag-interaksyon sa kapwa
5. Heuristiko- paghahanap at pananaliksik ng mga datos
at kaalaman
6. Representasyonal/Impormatibo-
pagbabahagi ng impormasyon
7. Imahinatibo-paggamit ng imahinasyon
Modyul/Aralin 5: Konseptong Pangwika

Unang Wika at Pangalawang Wika

(Social Media)
Unang Wika (Mother Tongue)
• Ang wikang katutubo na kinagisnan at natamo mula sa
pagkasilang hanggang sa oras na magamit at maunawaan
ng isang indibidwal.

• Sinasabi din na wikang taal ang unang wika sapagkat ito’y

umusbong sa isipan ng bawat indibidwal mula sa loob ng
isang tahanan at komunidad.

• Tinatawag din itong katutubong wika, sinusong wika, dayalekto, at

tinatawag na mother tongue sa Ingles.
Pangalawang Wika (Second Language)

• Iba pang wika na natututo ng isang tao pagkatapos matutuhan

ang unang wika .

• May proseso ng pag-aaral ng pangalawang wika ay

nangangailangan ng maraming pagsisikap dahil nangangailangan ito
ng pamilyar sa sarili na may bokabularyo, istraktura ng
pangungusap, pagbigkas, mga tuntunin sa gramatika, atbp .
Social Media
• Ang social media ay isang uri ng daluyan ng
impormasyon.
• Kadalasang pinagdadaluyan ng mga
mahahalagang impormasyon.
• May interaksyon sa pagitan ng tao sa iba’t
ibang uri ng mga apss.
 MASS MEDIA (Pangmasang/Pangmadlang Media)
 Tawag sa makapangyarihan at maimpluwensiyal at
institusyon sa lipunan.
 Maging tagabantay, tagamasid, taga-ulat ng mga
pangyayari sa lipunan, maging tinig ng mamamayan, at
tagapaghatid ng mensahe sa kinauukulan
Isa rin itong malaking industriya.
Halimbawa ng Mass Media
Telebisyon Dyaryo/Pahayagan
Pelikula Text at Social Media
Radyo
Modyul/Aralin 6: Konseptong Pangwika

Gamit ng Wika sa Lipunan

(Instrumental at Regulatori)
 2. Instrumental

- maisagawa ng tao o gustong nais niyang gawin

- matugunan ang pangangailangan ng isang tao

Halimbawa:
pag-uutos o pagtuturo, nagmumungkahi, nagsasabi ng sariling
kagustuhan

1. Gusto kitang mahalin dahil ikaw ang tinitibok ng aking puso.

2. Kunin mo ang pulang tsinelas ko sa kwarto.
 3. Regulatori
-pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao
-nagtatakda ang dapat o hindi dapat gawin ng isang tao
1.Batas o kautusan na nakasulat, nakikita, nakalimbag o inuutos ng
pasalita.
2.Taong may kapangyarihan o posisyon na nagpapatupad ng
kautusan ng batas.
3. Taong nasasaklawan ng batas na sumsusunod dito.
4. Batas o kautusan tulad ng lugar, intitusyon, panahon at taong
sinasaklawan ng batas.

* “ Huwag tumawid nakamamatay.”

* “ Tumawid sa tamang tawiran.” atbp.
Modyul/Aralin 7:
Gamit ng Wika sa Lipunan (Pasalita)

Modyul/Aralin 8:

Paraan ng Paggamit ng Wika sa Lipunan

Sosyolinguwistiko- lugar kung saan may
usapang nagaganap

 Dr. Dell Hathaway Hymes

 Linggwista at anthropologist at
maituturing na higante ng mga
nabanggit na larangan

 Nagpasimuno ng akronim na
“SPEAKING”
Modyul/Aralin 8:

Paraan ng Paggamit ng Wika sa Lipunan

 Ayon kay Michael
Halliday

1. Personal- sariling
kaparaanan
2. Instrumental- pagtugon sa
pangangailangan
3. Regulatori- pagkontrol sa
gawi o kilos ng isang tao
4. Interaksyunal-pakikipag-
interaksyon sa kapwa
5. Heuristiko- paghahanap at
pananaliksik ng mga datos
at kaalaman
6. Representasyonal/
Impormatibo- pagbibigay
at pagbabahagi ng
impormasyon
7. Imahinatibo-paggamit ng
imahinasyon
Modyul/Aralin 9:
Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Modyul/Aralin 10:
Pagtalakay ng Iba’t ibang Indibidwal Ukol sa Wikang
Pambansa
 pinagmulan pinag-ugatan

pinanggalingan
ginhalinan
KASAYSAYAN
kinamulatan
kinagisnan

history kaligiran estorya

Rebisyon ng Katawagan ng Wikang Pambansa

1987 hanggang sa kasalukuyan

- Filipino

1959 - Pilipino

1935 - Tagalog
PANAHON BAGO DUMATING ANG MGA
KASTILA/SINAUNANG KATUTUBO
 PANAHON BAGO DUMATING ANG MGA
KASTILA/SINAUNANG KATUTUBO

Baybayin – pamamaraan ng pagsulat noon ng ating mga ninuno

Alibata- sinaunang alpabeto ng mga Pilipino
Austronesians/Malayo- Polinesyo
- pinagmulan ng kasalukuyang lahing Pilipino
- Latin na auster (hangin) sa timog ng Griyegong nesos (isla)
- “Alibata” - kauna-unahang abakadang Pilipino
- Baranggay/Barangay –tawag sa komunidad ng ating
mg ninuno
- Balangay- tawag sa sinakyan ng mga katutubo
- Pagano-pananampalatay ng mga katutubo
- Paraan ng pagsulat- pamamagitan ng matutulis na bagay na
isinusulat dahon, talukap ng niyog , bato atbp.
 Abecedario/Alpabetong Romano
(29 letra/titik)

A, B, C, D, E, F, G, H,
I, J, K, L, LL, M, N, Ň,
NG, O, P, R, RR, S, T, U,
V, W, X, Y, Z
• Pagpapalaganap ng Relihiyong Kristiyanismo

• Abecedario/Romanong Alpabeto
- tawag sa alpabeto ng mga Espanyol

• Doctrina Christiana
- naglalaman ng bersyon ng mga dasal ng mga Espanyol

• Vocabulario Dela Lengua Tagala

-diksyunaryo ng mga Kastila nakasulat sa Tagalog

• Estudios Sobre de la Legua Tagala

- pag-aaral sa wika na isinulat ni Jose Rizal (Ortograpiya)
 - namulat ang makabayang damdamin
nasyonalismo dahil sa:
a.pagkakagarote sa tatlong paring martir
na sina Mariano Gomez, Jose Burgos,
at Jacinto Zamora.
PANAHON NG
PROPAGANDA/ b. tumitinding krisis at kahirapan dahil sa
kolonyalismo at pyudalismo
HIMAGSIKAN
- maraming akdang naisulat sa
wikang Tagalog.
- nagsasaad ng pagiging makabayan,
masisidhing damdamin laban sa mga Kastila
 Dr. Jose Rizal
Graciano Lopez-Jaena
Pambansang Bayani
Nagtatag ng La Solidaridad
May akda: Noli Me Tangere at
Nagmula sa Ilo-ilo
El Filibusterismo
Nagsulat ng Fray Botod
 Antonio Luna Marcelo H. del Pilar
Heneral na lumaban sa digmaang Isang ilustrado nakilala sa Diariong
Pilipino Tagalog
Amerikano Heneral Marsyal Abogado at manunulat ng La Solidaridad
Dakilang Propagandista
• demokrasya at edukasyon –ambag sa
panahong ito
• nagtayo ng mga pampublikong paaralan sa
pamamagitan ng
The Education Act of 1901 (Act
No.74)
• Tomasites- gurong sundalo
• St. Thomas Aquinas- patron ng mga
Amerikano
• Wikang Ingles - ginamit sa midyum na
pagtuturo
 - Tinaguriang “Gintong Panahon”.
- Naging malaya ang pagsulat ng
babasahing Filipino
- Nauso ang Tanka at Haiku na tula
PANAHON NG - Tanka (31 na pantig) at Haiku
(17 pantig) ay sinaunang tula
HAPON
ng mga Hapon
- Tanaga (28 pantig) sinaunang tula ng
mga Pilipino
- Niphonggo - isang wika ng mga Hapon
mula sa kanilang pagkasilang
-