Panalangin

Aba! Ginoong Maria!

Napuno ka nang grasya

Ang Panginoong Diyos ay sumasaiyo

Bukod kang pinagpala, sa babaeng lahat

At pinagpala naman, ang iyong anak na si Hesus

Santa Maria! Ina ng Diyos!

Ipanalangin mo kaming makasalanan

Ngayon at kung kami mamatay Amen!

 Bahagi ng Pananalita
( Parts of Speech)
1) Pangngalan (Noun)
2) Panghalip (Pronoun) 9)Pang-angkop (Ligature)
3) Pandiwa ( Verb) 10. Pangawing o Pangawil
(Lingking/Copulative)
4) Pang-uri (Adjective)
5) Pang-abay (Adverb)
6) Pangatnig (Conjunction)
7) Pantukoy (Article/determiner)
8. Pang-ukol (Preposition)
 Bahagi ng Pananalita
(Parts of Speech)
1) Pangngalan (Noun)- ngalan ng tao, bagay, hayop, lugar o pangyayari
Halimbawa: Jessa, pisara, Puppy, Araw ng mga Puso atbp.
2) Panghalip (Pronoun) - humahalili sa pangangalan
Halimbawa: ako, ikaw ,tayo, sila, ano, sino, heto, hayun, nandoon , magkanuman atbp.
3) Pandiwa (Verb) -kilos o galaw
Halimbawa: sayaw, laba, kain, sulat, lundag atbp.
4) Pang-uri (Adjective)- naglalarawan sa tao, bagay, sukat kulay at dami atbp.
Halimbawa: maganda, maliit, pula, isang dosena, matalino atbp.
5) Pang-abay (Adverb)- nagbibigay-turing sa pandiwa ,
pang-uri o
kapwa pang-abay
Halimbawa: tila, wari, halos, talaga, marahil atbp.
6) Pangatnig (Conjunction)- salitang nag-uugnay sa
parirala o sugnay
Halimbawa: at, o, ngunit, subalit, pero, habang
atbp.
7) Pantukoy (Article/determiner)- salitang laging
nangunguna sa
pangangalan o panghalip
Halimbawa: Si, Sina, Ni, Nina, Ang, Ang mga atbp.
 8) Pang-ukol (Preposition)- salitang nag-uugnay sa isang pangangalan sa iba
pang salita
Halimbawa: ayon sa, ukol sa, laban sa, para sa, batay sa, atbp.
9)Pang-angkop (Ligature)- mga katagang nag-uugnay sa panuring
Halimbawa: na, ng, g
10) Pangawing o Pangawil (Lingking/Copulative/Linker)
- nagkakawing o nag-uugnay sa simuno at panaguri
- ito ay ang panandang ay
Ama ng Wikang Pambansa- Pang. Manuel L. Quezon
Ama ng Balarilang Filipino- Lope K. Santos

Pambansang Wika ng Pilipinas-Wikang Filipino

Komisyon ng Wikang Filipino ( KWF)- Ahensya na
tagapangalaga ng ating wika.
Vurgilio A. Almario- Direktor ng Komisyon ng Wikang Filipino
Jaime C. De Veyra- Unang Direktor ng Surian ng Wikang
Pambansa (SWP)
Arbitraryo- Pinagkasunduan gamitin na wika sa isang lugar
Rebisyon ng katawagan ng Alpabetong FIlipino

Alpabetong Filipino (28 letra)

Pinagyamang Alpabeto (31 letra)

Abakadang Pilipino (20 letra)

Alpabetong RomanoAbecedario (29 letra)

Baybayin/Alibata (17 letra)
 Nilalaman: WIKA
Modyul 1: Wika Kahulugan at Kabuluhan ng Wika

Modyul 2: Konseptong Pangwika

(Wika, Pambansa, Wikang Opisyal, Wikang Panturo at Multilingguwalismo)
Modyul 3: Konseptong Pangwika Homogenous at Heterogenous

Modyul 4: Konseptong Pangwika Rehistro/Barayti ng Wika,

Lingguwistikong Komunidad
Modyul 5: Konseptong Pangwika Konseptong Pangwika

Modyul 6: Gamit ng Wika sa Lipunan (Instrumental at Regulatori)

Modyul 7:
Gamit ng Wika sa Lipunan (Pasalita)

Modyul 8: Paraan ng Paggamit ng Wika sa Lipunan

Modyul 9: Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Modyul 10: Pagtalakay ng Iba’t ibang Indibidwal Ukol sa
Wikang Pambansa
Modyul 11:
Pananaw ng Iba’t ibang Awtor sa Wikang Pambansa
Modyul 12:
Sanaysay
Modyul 13:
Sanhi at Bunga
 instrumento
pakikisalamuha komunikasyon
pakikipag-usap daluyan
pakikipag-
estoryahanay wika sangkap sa
pakikipagtalasan
lengguwahe/language
may tunog
pakikipag-ugnayan
pagkakilanlan
berbal o di-berbal na
naipapahayag ang kaluluwa ng bansa
pagpapahayag
saloobin/damdamin
Ama ng Wikang Pambansa- Pang. Manuel L. Quezon
Ama ng Balarilang Filipino- Lope K. Santos
Pambansang Wika ng Pilipinas-Wikang Filipino
Komisyong ng Wikang Filipino ( KWF)- Ahensya na
tagapangalaga ng ating wika.
Linggwistika- Maagham na pag-aaral ng Wika
Linggwista- Taong nag-aaral o nagpapakadalubhasa sa wika

Polyglot- Taong maraming alam sa wika ngunit hindi nag-aaral ng wika

Arbitraryo- Pinagkasunduan gamitin na wika sa isang lugar
Modyul 1/ Aralin 1: Wika

Kahulugan at Kabuluhan ng Wika

 Finnocchiaro (1964) Gleason (1961) Hutch (1991)
masistemang balangkas tunog o sagisag na ginagamit ng tao
sistemang arbitraryo ng
na sinasalitang tunog sa sa komunikasyon
simbolong pasalita
paraang arbitraryo

Hemphil (2014) Sturttevant (1968)

WIKA
kabuuang sagisag na sistemang simbolong arbitraryo
para sa komunikasyon pantao
sinasalita

Bouman (1990)
komunikasyong gamit ang
Sapiro sa Ruzol (2014)
likas at makataong pamamaraan
berbal at biswal sa
pagpapahayag
Hill (1976) Brown(1980)
Webster (1990) pinakaelaboreyt na set ng mga simbolikong
kalipunan ng mga anyo ng simbolikong arbitraryo
salitang ginagamit pantao
 Vilma Resuma at Teresita
Archibald Hill - Semorlan – kaugnay ng
pinakamabusising buhay at instrumento ng

WIKA
anyo ng gawaing tao upang matalino at
pansagisag ng tao. efisyenteng makilahok sa
lipunang kinabibilangan.

Pamela Constantino at Galileo

Thomas Carlyle Zafra – kalipunan ng mga salita
– ang wika bilang saplot ng at makipagkomyunikeyt ang
kaisipan isang grupo ng mga tao.
 WIKA

• salitang Latin na • sangkap sa

“lingua” na
pakikipagtalasan
nangangahulugang
“dila.” o “wika.” upang maipahayag ang
saloobin sa kapwa
 Uri ng Pagpapahayag ng Wika

1. Pasalita (Berbal)
- pagsasatunog ng isang salita

2. Pasulat (Di-Berbal)
- pagsasatitik ng mga ponema/letra
- paggamit ng kilos o ekspresyon
 Mga Katangian ng Wika
1. Ang wika ay masistemang 4. Ang wika ay arbitraryo
balangkas - pinagkasunduan gamitin sa isang komunidad
- sistematikong nakaayos sa isang
tiyak na balangkas
5. Ang wika ay nakabatay sa kultura
- pagkakaiba ng mga kultura ng iba’t ibang
2. Ang wika ay sinasalitang tunog bansa
- nagtataglay ng tunog upang
magkaroon ng kahulugan 6. Ang wika ay ginagamit
- pang araw-araw na buhay o
pakikipagtalastasan
3. Ang wika ay pinipili at
isinasaayos
- isaayos ang mga salitang 7. Ang wika ay kagila-gilalas
gagamitin upang malinaw na - wika ay isang agham
mensahe sa kausap
8. Ang wika ay makapangyarihan
- nakakakontrol ng pag-iisip ng isang tao
9. Ang wika ay nagbabago
- dinamiko ang wika, hindi ito maaaring tumanggi sa
pagbabago
10. Ang wika ay komunikasyon
- sinasalita o ginagamit sa pakikipag-ugnayan
11.Ang wika ay ginagamit araw-araw
- maipahayag natin ang atin mga layunin sa araw- araw
 Kabuluhan ng Wika

1. Para sa Sarili (sariling kapakanan)

2. Para sa Kapwa (pakikipagkapwa)
3. Para sa Lipunan (komunidad)
Dalawang Kategorya:
A. Pormal B. Di-pormal
• may istandard o gamitin sa pang-
pamantayan, araw-araw
kinikilala,
tinatanggap at
napakikipag-usap
ginagamit - hindi pormal na
• ginagamit sa usapan
usapang pormal
1. Pambansa o karaniwan

• ginagamit sa buong kapuluan

• ginagamit sa mga aklat pangwika o pambalarila

paaralan at pamahalaan

Halimbawa:

Liham Aplikasyon, Memorandum ,

Gawaing Kapulungan , Liham Pangangalakal atbp.
2. Pampanitikan o
panretorika
Halimbawa:
* pinakamataas na uri ng ilaw ng tahanan - ina
antas ng wika nasisiraan ng bait - baliw
* sumusunod sa batas ng alagad ng batas - pulis
balarila at retorika hulog ng langit - biyaya
* gumagamit ,talinghaga , yumao - namatay
ilista sa tubig - kalimutan
konotasyon, at mga idyoma
naniningalang pugad -
sa pahayag nanliligaw
* ginagamit ng mga
manunulat sa kanilang mga
akda
1. Pabalbal (Slang)

•pinakamababang antas
at uri ng wika

•taong walang pinag-aralan

• naririnig madalas sa mga

lansangan
a) Jejemon - salitang mali ang ispeling
b) Gay lingo c) Bulgar o Taboo

- sinasalita ng mga -pagmumura ang

third sex ganitong mga
Halimbawa: salita
shonga-shonga, shontis,
haggardo versoza,
warla, churchill atbp.
2.Lalawiganin
Halimbawa:
– (Provincialism) ayam, hanggud,
palay, anwang, iro,
- ginagamit sa isang kararaw , rum-an,
partikular na lugar hin-aga, panaw
o pook/lalawigan atbp.
 Dalawang Uri Kolokyal

3. Kolokyal 1) Kolokyalismong
Karaniwan
- pagpapaikli ng isa, - malayang
dalawa, o higit pang pinagsasama ang
“Ingles at Filipino”
salita
Halimbawa:

Halimbawa: * Wow! Grabe ikaw na

tayna, teyka, ako’t ang winner.
ikaw atbp. * Ouch! You say kadire
ka naman ang baho ng
hininga mo.
 Dalawang Uri Kolokyal
2.) Kolokyalismong may
talino
1) Kolokyalismong - iisang wika lamang ang
Karaniwan
ginagamit “Ingles-
- malayang pinagsasama
Ingles“ at “Filipino-
ang “Ingles at Filipino”
Filipino ”
Halimbawa:
Halimbawa:
* Wow! Grabe ikaw na
Ipinagdiriwang ang pasko
ang winner.
tuwing Disyembre.
* Ouch! You say kadire ka • Magkakaroon ng
naman ang baho ng
halalan sa susunod na
hininga mo.
taon.
 Modyul/Aralin 2: Mga Konseptong Pangwika

(Wika, Pambansa, Wikang Opisyal

Wikang Panturo at Multilingguwalismo)
Rebisyon ng Katawagan ng Wikang Pambansa

1987 hanggang sa
kasalukuyan - Filipino

1959 - Pilipino
1935 - Tagalog
Saligang Batas 1935, Seksyon 3, Artikulo XIV
 –  “Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral
na katutubong wika.”
 
Batas Komonwelt Blg. 184
- Nagtatatag ng Surian ng Wikang Pambansa.
Ano ang pangunahing tungkulin SWP?
• Ang mag-aaral ng mga dayalekto sa pangkalahatan para sa
layuning magpaunlad at magpatibay ng isang pambansang
wikang batay sa isa sa mga umiiral na wika ayon sa balangkas,
mekanismo at panitikan na tinatanggap at sinasalita ng
nakararaming Pilipino.”
Jaime C. de Veyra (1937-1941)
- Unang direktor na Surian ng Wikang Pambansa
o tinatawag na ngayong Komisyon ng Wikang
Filipino

Virgilio A. Almario
-Kasalukuyang direktor ng Komisyon ng Wikang
Filipino na may titulong “Alagad ng Sining”.
Wikang Pambansa
• Ang  wika na kumakatawan sa mamamayan sakop ng isang
bansa.
• Ito ang opisyal na wika na ginagamit ng isang bansa.
• Pagkakakilanlan ng isang bansa o lahi.
• Ito ay ginagamit sa politikal at legal na diskurso at itinatalaga ng
pamahalaan ng isang bansa.
• Sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na ang Wikang
Pambansa ay ibabatay sa Tagalog, na itinagubilin ni Pangulong
Manuel L. Quezon.
Lingua Franca
• mula sa salitang Aleman na nangangahulugang working
language na ibig sabihin ay isang wikang nag-
uugnay sa mga taong may kanya-kanyang dayalek

• pinakagamitin na pangalawang wika kung saan ito ang

nagiging midyum upang ang mga iba’t ibang wika ay
nagkakabuklod
Agosto 13, 1959

• Pinalitan ang tawag sa wikang pambansa mula Tagalog ito ay

naging Pilipino sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na
ipinalabas ni Jose E. Romero, ang Kalihim ng Edukasyon noon.
• Ito ang wikang ginamit sa tanggapan, gusali at mga
dokumentong pampamahalaan tulad ng pasaporte atbp.
gayundin sa iba’t ibang antas ng paaralan at mass media tulad
ng diyaryo, telebisyon, radio, magasin , at komiks.
 Saligang Batas 1987
* “Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang
na magpapaunlad at pormal na magpapatibay sa isang panlahat na
wikang pambansang kikilaning Filipino.”
* Unang nagamit ang salitang Filipino bilang bagong katawagan sa
wikang pambansa ng Pilipinas.
• Pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ni dating
Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng
Wikang Filipino. Nakasaad sa Artikulo XIV, Seksyon 6 ang
probisyon tungkol sa wika na nagsasabing:
* Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa
umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”
 Wikang Opisyal

* Itidnadhana ng batas na maging wika ang opisyal na talastasan

ng pamahalaan.

* Maaaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon, lalo na sa

nakasulat, sa loob at labas ng alinmamng sangay o
ahensya ng gobyerno.
 Wikang Panturo

* Wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.

* Ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa eskwelahan at ang wika sa
pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa mga silid-aralan.

* Mother Tongue- Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE)

- Ginagamit ang unang wika sa mula sa Kindergarten hanggang Grade 3 .
- Ayon DepEd Secretary Brother Armin Luistro, FSC – (K to 12 Kurikulum) ay
makakatulong na mapaunlad ang wika at kaisipan ng ng mga mag-aaral at
makapagpatibay rin sa kanilang kamalayang sosyo-kultural.
 Sosyo-kultural
• Ang sosyo-kultural ay nahahati sa dalawang konsepto.
• Una, ang salitang “sosyo” ay galing sa salitang social na ang ibig
sabihin ay tumutukoy sa grupo ng mga tao.
• Pangalawa, ang salita “kultural” ay galing naman sa salitang
culture na ang ibig sabihin ay tumutukoy sa ideya, kinagawian, at
kilos ng tao sa isang lipunan.
• Sa madaling salita, ang sosyo-kultural o sociocultural sa Ingles ay
ay isang perspektibo na kung saan nakasalalay sa kung anong
lipunan at kung anong kilos ng mga tao sa isang grupo ang
magiging kilos ng isang tao.
 Multilingguwalismo
- paggamit ng dalawa o mahigit pang wika o wikain sa
pakikipagtalastasan
- ang bansang Pilipinas ay gumagamit ng multilingguwalismo
na mayroong 150 wika at wikain
- Ang DepEd K to 12 Kurikulum, kasabay na ipinatupad para sa
probisyon ng pagtuturo sa Kindergarten at Grade 1-3 ang paggamit
ng Mother Tongue Based Multilinggual Education (MTB-MLE)
- ipinatupad ang MTB taon 2012-2013 na nagsasabing mas epektibo ang
pagkatuto ng bata kung unang wika ang gagamitin sa kanilang pag-aaral
 Walong (8) Pangunahing Dayalekto sa Pilipinas
1. Tagalog
2. Cebuano
3. Bicolano
4. Hiligaynon
5. Ilokano
6. Panganseninse
7. Kapangpangan
8. Waray
2013- Wikain na ginamit sa MTB ng ipatupad ang K to 12 Kurikulum

1. Tagalog 9. Tausug 17. Hiligaynon

2. Cebuano 10. Maguidanaoan 18. Kinaray-a
3. Bicolano 11. Meranao 19. Yakan
4. Hiligaynon 12. Cahavacano 20. Surigaonon
5. Ilokano 13. Ybanag
6. Panganseninse 14. Ivatan
7. Kapangpangan 15. Sambal
8. Waray 16. Aklanon
Dapat Tandaan: TERMINOLOHIYANG PANGWIKA
1. Wikang Pambansa- ginagamit ng mamamayan sakop ng isang bansa
2. Wikang Filipino- itinuturing na pambansang wika ng Pilipinas
3. Wikang Opisyal- ginagamit sa pantrasaksiyon pampamahalaan
4. Wikang Panturo- ginagamit sa pormal na edukasyon sa paaralan
5. Monolinggwalismo- paggamit ng isang wika sa pagsasalita
6. Bilinggwalismo- magkapantay ng kahusayan ng tao sa paggamit dalawang wika
7. Multilinggwalismo- paggamit ng tatlo o mahigit pang wika sa pag-uusap
8. Homogenous- sitwasyong pangwika na gumagamit ng isang wika
9. Heterogenous- sitwasyong pangwika na gumagamit ng maraming wika
10. Unang Wika- unang wika natutuhan ng isang bata mula sa kanyang pagkasilang
11. Ikalawang Wika- iba pang wika natutuhan ng isang tao
12. Paralanguage- pagtaas at pagbaba ng intonasyon sa pagsasalita
Linggwistikong Komunidad- pagbubuklod ng wika sa isang grupo o
pangkat ng tao
• Multikultural na Komunidad - pagkakaisa sa gitna ng
pagkakaiba, naghahangad ng pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba
* Linggwistika- maagham na paraan ng pag- aaral ng isang wika.
• Linggwista- Ang taong nagpapakadalubhasa sa pag- aaral ng wika.
• Polyglot- taong na nakapagsasalita ng tatlo o higit pang wika na
hindi nag-aaral ng wika
* Dalubwika - ang taong dalubhasa sa wika
* Dr. Cecilio Apostol- Ama ng Linggwistika
* Lope K. Santos- Ama ng Balarilang Filipino
 Wikang Pambansa Wikang Opisyal Wikang Panturo
wikang pinagtibay ng pambansang ginagamit sa transaksyong ginagamit sa pormal na
pamahalaan na kumakatawan sa edukasyon
mamamayan sakop ng isang bansa
pamahalaan
Mother Tongue- Based
Multi-Lingual Education
Multilingguwalismo (MTB) Unang Wika
aaral
1959ng dalawa o mahigit pang wika
o at Ingles ang pangunahing panturo
Wikang natutuhan ng bata mula ng
pagkasilang
(mediun of instruction)
Filipino - ginagamit mula Kindergarten
hanggang Grade 3

Komisyon ng Wikang Filipino Pangalawang Wika

hensya na tagapangalaga ng ating wika iba pang wika natutuhan ng
isang bata
Saligang Batas 1935 1959 Saligang Batas 1987
TAGALOG FILIPINO
PILIPINO
 Modyul/Aralin 3: Konseptong Pangwika

Homogenous at Heterogenous na wika

Modyul/Aralin 4: Konseptong Pangwika

(Rehistro/Barayti ng Wika,
Lingguwistikong Komunidad)
Rehistro ng Wika/ Barayti ng Wika

• Ginagamit ang rehistro sa pagtukoy sa mga barayti ng wika ayon sa gumagamit

• Ang barayti ng wika ay maaaring sanhi ng heograpiya, edukasyon, okupasyon, uring

panlipuan, edad, kasarian o kaligirang etniko

• Nag-uugat ang mga barayti ng wika ang pagkakaiba-iba ng mga indibidwal at grupo,
maging ang kani-kanilang tirahan, interes, gawain, pinag-aralan atbp.
 Dalawang Dimensyon ng Baryasyon ng Wika

Heograpiko Sosyo - Ekonomiko

Pagkakahiwa-hiwalay ng Pagkakaiba ng katayuan sa

lugar na kinabibilangan ng buhay ng tao sa lipunan.
tao.
URI NG BARAYTI NG WIKA Halimbawa:
- Ekpresyon nina:
1. Kris Aquino
1. Idyolek 2. Mike Enriquez
3. Korina Sanchez
• sariling 4. Noli D. Castro
paraan ng isang 5. Kim Atienza
indibidwal/tao na yunik o 6. Anne Curtis
pekulyar sa tao 7. Pres. Duterte
8. Mommy Dionisia
9. Onyok
• tangi sa isang tao o tatak ng 11. Mel Tiangco
kanyang pagkilanlan 12. Lola ni Dora
13. Vice Ganda atbp.
2. Dayalekto
Halimbawa:
• rehiyong kinabibilangan ng Festival:
1. Capiz – Seafood Capital of the
isang tao
• panrehiyunal o lalawiganin Philippines
- Kapistahan sa Capiz
wikain
2. Iloilo- City of Love,
Halimbawa:
- Dinagyang Festival
Dayalekto ng:
3. Aklan- Ati-Atihan sa Kalibo
1. Capiz - (Hiligaynon/Capiznon)
4. Antique- Binorayan Festival
2. Iloilo - (Ilonggo)
5. Guimaras- Manggahan Festival
3. Aklan - (Ankianon))
6. Negros- City of Smile-Maskara
4. Antique - (Kinayra-a)
Festival
5. Guimaras –(Guimarasnon)
7. Cebu – Sinulog Festival
6. Negros -(Negrosanon)
3. Sosyolek
• partikular na societal strata o Halimbawa:
grupo ng iba’t ibang uri o
klasipikasyon
1. Mayaman
• nakabatay sa katayuan o antas 2. Mahirap
panlipunan 3. Gay Lingo
4. May pinag-aralan
5. Walang pinag-aralan
4. Etnolek
-salita ng mga - Katutubo/Pangkat Etniko:
etnolinggwistikong grupo
Ita, Manobo, Tiboli, Tasaday,
- katutubong salita ng mga Badjao, Mangyan, Igorot atbp.
pangkat etniko o
pagkakilanlan ng pangkat-
etniko
 6. Pidgin
5. Ekolek - walang pormal na estruktura
- sinasalita sa loob -Ingles na “Nobody’s Native
ngbahay Language”
-nadevelop sa pangangailangan na
makabuo ng isang pahayag
Halimbawa: Halimbawa:
pinaksiw, pinaisan, laswa, 1. Pangangalakal
utan, lababo, (Salita ng mga intsik, korea,
Espanyol, Hapon atbp.)
banggerahan, pantaw, 2. Pagpapakita ng mga paninda.
taragbasan atbp.
 8.Rejister/Jargon
7. Creole - mga salita ayon sa propesyon
- produkto ng pidgin na wika kinabibilangan
- nadevelop ang pormal na
estruktura/pattern ng wika - espesyalisadong nagagamit sa
isang partikular na domeyn
Halimbawa: Halimbawa:
> Bumili na kayo ng paninda ko check and balance-
dahil mura lamang. commerce
* Masarap kumain ng lutong lesson plan- guro
bahay. blue print- inhenyero
kalis - pari
stetiscope- doktor atbp.
 BARAYTI NG WIKA

DAYALEKTO SOSYOLEK ETNOLEK

IDYOLEK

indibidwal na yunik o salitang rehiyong salitang nakabatay sa katayuan salitang etnolinggwistikong

trademark nya habang kinabibilangan ng isang o antas panlipunan
nagsasalita tao grupo

Jargon/
PIDGIN CREOLE
REJISTER
EKOLEK

walang pormal na produkto ng pidgin na wika, isang pangkat ng tao sa kanilang

sinasalita sa loob ng bahay nadevelop ang pormal na propesyon o trabaho
estruktura
estruktura ng wika
Tungkulin ng Wika Ayon kay Michael Halliday

Personal Interaksyunal

Instrumental Representasyonal
/Impormatibo

Regulatori Heuristiko

Imahinatibo
 1. Personal

-sariling personalidad batay sa sariling kaparaanan, damdamin,

pananaw o opinyon

Halimbawa:
paghanga,pagkayamot, pagmamahal,pagkagalit,
pagkatuwa, atbp.
1. Ikinalulungkot ko ang pagkamatay ng iyong aso.
2. Yehey! Nanalo ako Lotto.
 2. Instrumental

- maisagawa ng tao ang nais niyang gawin

- matugunan ang pangangailangan ng isang tao

Halimbawa:
pag-uutos o pagtuturo at nagmumungkahi,
nagsasabi ng sariling kagustuhan

1. Gusto kitang mahalin dahil ikaw ang tinitibok ng aking puso.

2. Kuni mo ang pulang tsinels ko sa kwarto.
 3. Regulatori
-pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao
-nagtatakda ang dapat o hindi dapat gawin ng isang tao
1.Batas o kautusan na nakasulat, nakikita, nakalimbag,
o inuutos ng pasalita.
2.Taong may kapangyarihan o posisyon na nagpapatupad ng
kautusan ng batas.
3. Taong nasasaklawan ng batas na sumsusunod dito.
4. Batas o kautusan tulad ng lugar, intitusyon, panahon at
taong sinasaklawan ng batas.
* “ Huwag tumawid nakamamatay.”
* “ Tumawid sa tamang tawiran.” atbp.
 4. Heuristiko

-paghahanap at pananaliksik ng impormasyon/kaalaman datos

Halimbawa:
- pagtatanong, pagsagot
- pangangatwiran, pagpapaliwanag
- pagpuna, pag-uulat, pagsusuri
- pagbibigay konklusyon, paggawa ng hypothesis
Halimbawa:
“Bakit nagkakaroon ng low tide?”
“ Bakit may umaga at gabi?
 5. Representasyonal/Impormatibo

- pagbibigay at pagbabahagi ng impormasyon at kaalaman

makapagpahayag ng detalye

Halimbawa:
_ pag-uulat ng mga pangyayari
- paglalahad, pagpapaliwanag ng mga
pagkakaugnay-ugnay
- paghahatid ng mga mensahe
- pagbabalita
 6. Interaksyonal

-paraan ng pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang kapwa

- pagbati, pagbibiro, pagpapaalam
- pag-anyaya, paghihiwalay
- pagtanggap atbp.
 7. Imahinatibo

-ginagamit ang imahinasyon sa malikhaing pamamaraan at

ginagamit sa mga akdang pampanitikan

- ginagamit ng tao ang wika sa pagpapalawak ng kanyang

imahinasyon
 Imahinatibo

Halimbawa:

pagsasalaysay, paglalarawan, paglikha ng mga bagay-bagay

gaya ng pag-uukit, dula-dulaan atbp.
LAGOM:
1. Personal- sariling kaparaanan
2. Instrumental- pagtugon sa pangangailangan
3. Regulatori- pagkontrol sa gawi o kilos ng isang tao
4. Interaksyonal-pakikipag-interaksyon sa kapwa
5. Heuristiko- paghahanap at pananaliksik ng
mga datos at kaalaman
6. Representasyonal/Impormatibo- pagbibigay
at pagbabahagi ng impormasyon
7. Imahinatibo-paggamit ng imahinasyon
LAGOM: Tungkulin ng Wika sa Lipunan
1. Personal- sariling kaparaanan
2. Instrumental- pagtugon sa pangangailangan
3. Regulatori- pagkontrol sa gawi o kilos ng isang tao
4. Interaksyonal-pakikipag-interaksyon sa kapwa
5. Heuristiko- paghahanap at pananaliksik ng
mga datos at kaalaman
6. Representasyonal/Impormatibo- pagbibigay
at pagbabahagi ng impormasyon
7. Imahinatibo-paggamit ng imahinasyon
Modyul/Aralin 5: Konseptong Pangwika
Unang Wika at Pangalawang Wika
(Social Media)
Modyul/Aralin 6: Konseptong Pangwika
Gamit ng Wika sa Lipunan
(Instrumental at Regulatori)
Unang Wika (Mother Tongue)
• Ang wikang katutubo na kinagisnan at natamo mula
sa pagkasilang hanggang sa oras na magamit at
maunawaan ng isang indibidwal.
• Sinasabi din na wikang taal ang unang wika sapagkat
ito’y umusbong sa isipan ng bawat indibidwal mula sa
loob ng isang tahanan at komunidad.
• Tinatawag din itong katutubong wika, sinusong wika,
dayalekto, at tinatawag na mother tongue sa Ingles.
Pangalawang Wika (Second Language)
• Ang pangalawang wika ay isang wika na natututo ng isang tao
pagkatapos ng kanyang sariling wika.
• Halimbawa, ang mga mag-aaral sa maraming mga bansa sa timog sa
Asya ay natututo ng Ingles bilang pangalawang wika bilang karagdagan
sa kanilang katutubong wika.
• May proseso ng pag-aaral ng pangalawang wika ay nangangailangan
ng maraming pagsisikap dahil nangangailangan ito ng pamilyar sa sarili
na may bokabularyo, istraktura ng pangungusap, pagbigkas, mga
tuntunin sa gramatika, atbp .
 2. Instrumental

- maisagawa ng tao ang nais niyang gawin

- matugunan ang pangangailangan ng isang tao

Halimbawa:
pag-uutos o pagtuturo at nagmumungkahi,
nagsasabi ng sariling kagustuhan

1. Gusto kitang mahalin dahil ikaw ang tinitibok ng aking puso.

2. Kuni mo ang pulang tsinels ko sa kwarto.
 3. Regulatori
-pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao
-nagtatakda ang dapat o hindi dapat gawin ng isang tao
1.Batas o kautusan na nakasulat, nakikita, nakalimbag,
o inuutos ng pasalita.
2.Taong may kapangyarihan o posisyon na nagpapatupad ng
kautusan ng batas.
3. Taong nasasaklawan ng batas na sumsusunod dito.
4. Batas o kautusan tulad ng lugar, intitusyon, panahon at
taong sinasaklawan ng batas.
* “ Huwag tumawid nakamamatay.”
* “ Tumawid sa tamang tawiran.” atbp.
Modyul/Aralin 7:
Gamit ng Wika sa Lipunan (Pasalita)

Modyul/Aralin 8:

Paraan ng Paggamit ng Wika sa Lipunan

 Ayon kay Michael
Halliday

1. Personal- sariling
kaparaanan
2. Instrumental- pagtugon sa
pangangailangan
3. Regulatori- pagkontrol sa
gawi o kilos ng isang tao
4. Interaksyunal-pakikipag-
interaksyon sa kapwa
5. Heuristiko- paghahanap at
pananaliksik ng mga datos
at kaalaman
6. Representasyonal/
Impormatibo- pagbibigay
at pagbabahagi ng
impormasyon
7. Imahinatibo-paggamit ng
imahinasyon
 Dr. Dell Hathaway Hymes
 Linggwista at anthropologist at
maituturing na higante ng mga
nabanggit na larangan

 Nagpasimuno ng akronim na
“SPEAKING”
Modyul/Aralin 9:
Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Modyul/Aralin 10:
Pagtalakay ng Iba’t ibang Indibidwal Ukol sa Wikang
Pambansa
 pinagmulan pinag-ugatan

pinaggalingan
ginhalinan
KASAYSAYAN

kinamulatan
kinagisnan
history estorya/kuwento
Rebisyon ng Katawagan ng Wikang Pambansa

1987 hanggang sa
kasalukuyan - Filipino

1959 - Pilipino
1935/1937 - Tagalog
Saligang Batas 1935, Seksyon 3, Artikulo XIV
 –  “Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral
na katutubong wika.”

 
PANAHON BAGO DUMATING ANG
MGA
KASTILA/SINAUNANG KATUTUBO
1. Panahon ng Sinaunang Katutubo/Austronesyano
- ang pinagmulan ng kasalukuyang lahing Pilipino ay
tinatawag na mga Austronesians/Malayo- Polinesyo
- salitang Latin na auster (hangin) sa timog ng
Griyegong nesos (isla)
- “Alibata” - kauna-unahang abakadang Pilipino
- Baranggay/Barangay –tawag sa komunidad ng ating
mg ninuno
- Balangay- tawag sinakyan n g mga katutubo
- paraan ng pagsulat- pamamagitan ng matutulis na
bagay na isinusulat dahon, talukap ng niyog , bato
atbp.
- namulat ang makabayang damdamin
nasyonalismo dahil sa:

a. pagkakagarote sa tatlong paring martir

na sina Mariano Gomez, Jose Burgos,
at Jacinto Zamora.

b. tumitinding krisis at kahirapan dahil sa

kolonyalismo at pyudalismo
Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Antonio Luna,Marcelo H. del Pilar
 Dr. Jose Rizal
Pambansang Bayani
May akda: Noli Me Tangere at El Filibusterismo
 Graciano Lopez-Jaena
Nagtatag ng La Solidaridad
Nagmula sa Ilo-ilo
Nagsulat ng Fray Botod
 Antonio Luna
Heneral na lumaban sa digmaang Pilipino
Amerikano Heneral Marsyal
 Marcelo H. del Pilar
Isang ilustrado nakilala sa Diariong Tagalog
Abogado at manunulat ng La Solidaridad
Dakilang Propagandista
- maraming akdang naisulat sa
wikang Tagalog.

- nagsasaad ng pagiging makabayan,

masisidhing damdamin laban sa mga
Kastila
• demokrasya at edukasyon –ambag sa panahong ito

• nagtayo ng mga pampublikong paaralan sa

pamamagitan ng The Education Act of 1901 (Act
No.74)

• Tomasites- tawag sa gurong sundalo

• St. Thomas Aquinas- patron ng mga Amerikano

• Wikang Ingles - ginamit sa midyum na pagtuturo

• Komisyon Schurman - matugunan ang mga
pangangailangan ng mga Pilipino
-
-
-
 Dayalekto sa Pilipinas
1. Tagalog ( Luzon)
2. Cebuano (Cebu)
3. Bikolano (Bikol)
4. Ilokano (Rehiyon 1-2 -Ilocos)
5. Hiligaynon (Rehiyon VI)
6. Kapampangan (Gitnang Luzon)
7. Pangansinense (Hilaga-Gitnang- Luzon)
8. Waray (Silangang Visayas -Samar-Leyte)