Mga Batayang Kaalaman sa Wika

Webster – isang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga

pagsulat o simbolo (a system of communication between people through writing or symbols)

Pamela Constantino at Galileo Zafra – isang kalipunan ng mga salita at ang pamamaraan ng
pagsasama-samang mga ito para magkaunawaan ang isang grupo (a group of words and ways of
putting these together so that it is understood by a group of people)

Henry Allan Gleason, Jr. – isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog at isinasaayos sa
paraang arbitraryo na ginagamit ng mga tao sa pakikipagtalastasan (a systematic framework of
spoken sounds that are organized in an arbitrary manner to be used by people to communicate)

Josefina Mangahis – ang wika ay midyum na ginagamit sa maayos na paghatid at pagtanggap ng

mensahe sa susi sa pagkakaunawaan sa mga tao sa isang lipunan o kultura (language is a
medium that is used to correctly convey and receive messages that are key to understanding of
people in a society or culture)

Edward Sapir – ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghatid ng mensahe
(language is a natural and human way of conveying messages)

Archibald Hill – ang wika ay ang kaluluwa ng isang bansa, pag-iisip ng bayan, kumakatawan sa
iisang malayang pagsasama-sama at sa pagkakaisang layunin at damdamin (language is the soul
of a country, thinking of a nation, and embodies one independent integration and unified
objectives and feelings)

Christopher Whitehead – kabuuan ng kaisipan ng lipunang lumikha nito (composition of the

thinking of the society that created it)

Jose Rizal – ugat upang magkaroon ang isang lipunan ng kaunlaran (the root that allows a
society to prosper or develop)

Jovy Peregrino – hindi lamang isang midyum o instrumento; ito ay isang idelohiya – wika ng
iyong pilosopiya isa itong disiplina (it is not only a medium or instrument; it is an ideology, a
philosophy, a discipline)

Katangian ng Wika

1. Isang sistema – tumutukoy ito sa magkakaugnay na sistema ng mga tunog, pagbuo ng

salita, at mga kaayusan ng salita sa loob ng pangungusap (refers to the related system of
sounds, formation of words and order of words in a sentence)

2. Binubuo ng mga tunog

3. Pakikipagtalastasan – nakakatulong sa pagpapahayag ng at pagsasabi ng kanilang mga

damdamin at pangangailangan (helps with expressing and saying of feelings and needs)
 4. Naglalarawan ng Kultura ng Bansa – ito ay nagpapakita ng kaisipan ng lipunan (shows
the thinking of society)

5. Naglalantad ng saloobin – napapahayag ng bawat tao ang kanyang saloobin at ideya sa

paraang pasulat o pasalita (each person can express his own feelings and ideas thorugh
writing and speaking)

6. Buhay – laging nagbabago; dahil sa buhay nagbabago ang kahulugan at gamit nito
(always changing; because it is alive, meanings and uses change)

Kahalagahan ng Wika

1. instrumento ng komunikasyon (instrument of communication)

2. nag-iingat at nagpapalaganap ng kaalaman (takes care of and spreads knowledge)
3. nagbubuklod ng isang bansa (unifies a country)
4. lumilinang ng malikhaing pag-iisip (cultivates creative thinking)

Tungkulin ng Wika ayon kay Jakobson

Tungkulin Ano ito? Mga Halimbawa

Pagpapahayag ng Damdamin Pagpapahayag ng isip at Paghanga: Woah!
(emotive) damdamin na ginagamit ang Napakagaling!
iba’t ibang uri ng
pangungusap Pagkagulat: Ayy! Ganun pala!

Takot: Hwah!

Pag-asa: Sana! Mangyari

Sana!

Inis/Galit: Haysst! Kakainis

Panghihikayat (Conative)
Pagsisimula ng Pakikipag-
ugnayan (Phatics)
Paggamit bilang Sanggunian
(Referential)
Ginagamit ang wika upang
mag-utos, manghikayat at
magpakilos ng taong
kinakausap
Ginagamit ang wika upang
makipag-ugnayan sa kapwa at
makapagsimula ng usapan
Ginagamit ang wikang
nagmula sa aklat at iba pang
babasahin bilang sanggunian
o batayan ng pinagmulan ng
kaalaman
Bilisan niyong maligo, paalis
na tayo!
Kumusta ka na?
Ayon kay Henry Allan Gleason,
Jr., “Ang wika ay ang
masistemang balangkas ng
mga tunog, salita at
gramatikong ginagamit sa
pakikipagtalastasan ng mga
mamamayan sa isang bayan o
sa iba’t ibang uri ng gawain.”
Paggamit bilang Patalinhaga
(Poetic)
Pagbibigay Kuro-Kuro
(Metalingual)
Ginagamit ang wika sa
masining na paraan ng
pagpapahayag gaya ng
panulaan, prosa, sanaysay, at
iba pa.
Ginagamit ang wika sa
pamamagitan ng pagbibigay
ng komentaryo sa isang
kodigo o batas

Teorya ng Wika

1. Teoryang Bow-wow – mula ito sa panggagaya sa mga tunog sa kalikasan

Hal. Myaw myaw
2. Teoryang Pooh-pooh – bulalas bunga ng mga masidhing damdamin
3. Teoryang yo-he-ho – bunga ito ng pwersang pisikal
Hal. Kapag nagbubuhat
Kapag nanganganak
4. Teoryang ta-ra-ra-boom-de-ay – mula sa mga tunog na nalilikha sa ritwal
Hal. Sayaw
Sigaw
Bulong
5. Teoryang ta-ta – mula sa humpas o galaw ng ginaya na dila
6. Teoryang dingdon – lahat ng bagay ay may sariling wika
- tinatawag ding simbolismo ng tunog
7. Teoryang sing-song – mula sa bulalas-emosyonal; sadyang mahaba at musical
8. Teoryang coo-coo – tunog na nalilikha ng mga sanggol
9. Teoryang Tore ng Babel – “ang wika ang ginagamit ng Diyos sa paglikha ng sanlibutan” –
Genesis 1:1-24 at 11:1-9

Barayti ng Wika

1. Dayalek – barayti ng wika na ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa

partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan
2. Idyolek – dayalek na sinasalita ng mga tao na mayroong pansariling paraan ng
pagsasalita ang bawat isa
3. Sosyolek – nakabatay sa katayuan o antas panlipunan ng mga taong gumagamit ng
wika
4. Etnolek – nagmula sa etniko at dayalek na taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi
na ng kanilang pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko

Nangunugnang Wika sa Pilipinas

Wika Lugar
Tagalog Cavite, Laguna, Bataan, Batangas, Rizal, Quezon, Mindoro, Marinduque,
 Romblon, at Palawan
Ilocano Hilagang Luzon; Gamit sa Rehiyon 1 at 2
Panggasinan Pangasinan
Kapampangan Pampanga
Bikolano Bicol at Timog-silangang Luzon
Sebwano Cebu, Silangang Negros, Bohol, malaking bahagi ng Mindanao
Hiligaynon / Kanlurang Negros
Ilonggo
Waray-waray Silangang Visayas

Antas ng Wika
1. Pormal
2. Impormal

Anyo ng Wika at mga Halimbawa

1. Pambansa – aklat (book), ina (mother), masaya (happy), irog (lover), baliw (crazy),
kapitbahay (neighbor)
2. Pampanitikan – balat sibuyas (madaling masaktan, sensitive), nagbukas ng dibdib
(nagpahiwatig ng saloobin, confided), mabulaklak ang dila (matalinhagang magsalita,
creative speaker), bukas-palad (mapagbigay, generous)
3. Lalawiganin

Tagalog Sebwano
Kaibigan (friend) Higala
Halik (kiss) Halok
Alikabok (dust) Abug

4. Balbal – parak (pulis, police), eskapo (takas sa bilangguan, escapee from prison), tiboli
(tomboy), lespu (pulis), jowa (kasintahan, boyfriend/girlfriend), utol (kapatid,
brother/sister)
5. Kolokyal – lika (halika, come here), antay (hintay, wait), naron (naroon, it’s there)