CHƯƠNG 2

DỰ BÁO MỨC BÁN SẢN PHẨM DỊCH VỤ CỦA

DOANH NGHIỆP
DỰ BÁO MỨC BÁN SẢN PHẨM DỊCH VỤ CỦA
DOANH NGHIỆP

 Khái niệm về dự báo

 Chức năng của dự báo
 Phân loại dự báo
 Một số phương pháp định lượng dự báo mức bán sản
phẩm dịch vụ của doanh nghiệp
 KHÁI NIỆM VỀ DỰ BÁO

Phân tích

Quá khứ Khoa học

Tiên đoán Tương lai

Hiện tại Nghệ thuật

CHỨC NĂNG CỦA DỰ BÁO

 Chức năng tham mưu cho công tác thiết lập kế hoạch, quy
hoạch, lựa chọn và xác định các chiến lược phát triển của
doanh nghiệp
 Chức năng khuyến nghị và điều chỉnh sự tiên đoán hậu quả
của các quyết định, các chiến lược nhằm giúp cho các nhà
quản trị kịp thời điều chỉnh các quyết định chiến lược đó
PHÂN LOẠI DỰ BÁO

Phân loại theo độ dài của khoảng thời gian cần

dự báo
Phân loại theo đối tượng dự báo
Phân loại theo phương pháp dự báo
Phân loại theo khoảng thời gian cần dự báo

 Dự báo ngắn hạn: tầm dự báo thường không quá 3 tháng, ít

khi đến 1 năm
 Dự báo trung hạn: tầm dự báo trong khoảng 6 tháng đến 1
hoặc 2 năm
 Dự báo dài hạn: tầm dự báo từ ba năm trở lên
Phân loại theo đối tượng dự báo

 Dự báo về khoa học kỹ thuật, công nghệ

 Dự báo về kinh tế - xã hội – văn hóa - chính trị

 Dự báo nhu cầu

Dự báo về khoa học kỹ thuật, công nghệ

 Kỹ thuật và công nghệ thông tin

 Kỹ thuật và công nghệ sinh học
 Xu thế của khoa học kỹ thuật vật liệu
 Khoa học kỹ thuật về các nguồn năng lượng
 Xu thế phát triển của các ngành khoa học kỹ thuật khác
Dự báo về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội

 Xu thế phát triển kinh tế quốc gia và

thế giới
 Dự báo về kinh tế  Xu thế phát triển của những ngành sản
xuất
 Những thay đổi về quản trị doanh
nghiệp trong tương lai
 Xu thế phát triển của thế giới: xu
hướng đa cực, chạy đua vũ trang.
 Dự báo về chính trị  Xu thế phát triển của các khu vực trên
thế giới
 Những xung đột trong tương lai: dân
tộc, tôn giáo, khủng bố..
Dự báo về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội

 Các giáo dục con người

 Cơ cấu văn hóa thành thị: thư viện,
 Dự báo về văn hóa viện bảo tàng..
 Văn hóa nghỉ ngơi: du lịch, giữ gìn
sức khỏe
 Sáng tạo nghệ thuật trong tương lai:
văn học, điện ảnh..
 Dự báo hình thái xã hội
 Dân số, các kiểu hộ gia đình
 Dự báo về xã hội  Phong cách sống: thành thị, nông
thôn, chỗ ở, thực phẩm, đồ dùng..
 Cách sử dụng thời gian.
Dự báo về môi trường

 Nạn ô nhiễm môi trường: không khí, nước, đất đai, đại
dương,… Hiệu ứng nhà kính, mưa axit, lỗ thủng tầng ôzon,
nạn ô nhiễm do phóng xạ
 Sự phá hoại sinh thái: sự tuyệt chủng của các động thực vật
quí hiếm, diện tích rừng bị thu hẹp,sa mạc hóa, chất thải,…
 Thiên tai và dự báo giảm bớt của thiên tai do con người và
thiên nhiên gây ra.
Dự báo về nhu cầu

 Thực chất là dự báo dung lượng hàng hóa, dịch vụ trên thị
trường quốc tế, trong nước và từng doanh nghiệp
 Đối với doanh nghiệp, thực chất dự báo nhu cầu là sự tiên
đoán về doanh số bán ra của doanh nghiệp
 Dự báo nhu cầu giúp cho doanh nghiệp xác định được số
lượng, chủng loại sản phẩm, dịch vụ cần tạo ra trong tương
lai.
Phân loại theo phương pháp dự báo

Nhóm các phương pháp định tính

Nhóm các phương pháp định lượng

Các phương pháp định tính

 Lấy ý kiến của những người bán hàng, những

người đại diện
 Lấy ý kiến của khách hàng
 Phương pháp chuyên gia
Lấy ý kiến của những người bán hàng, đại lý

 Yêu cầu họ dự báo mức bán trong một thời gian ngắn tại
khu vực mình phụ trách
 Sau đó tổng hợp các mức dự báo của từng cá nhân để có
mức dự báo tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp
 Cần khắc phục nhược điểm là họ thường đưa ra các mức dự
báo quá cao hoặc quá thấp
Lấy ý kiến của khách hàng

 Thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với khách hàng hiện tại và
tiềm năng để thăm dò những dự tính mua hàng của họ trong
tương lai
 Cách làm này không những giúp ta dự báo được mức tiêu
thụ của doanh nghiệp trong tương lai mà còn hiểu được thị
hiếu của khách hàng để doanh nghiệp đưa ra các giải pháp
phù hợp.
Phương pháp chuyên gia

 Bắt nguồn từ quan điểm cho rằng: do học tập và nghiên cứu,
gắn bó với chuyên môn nên các chuyên gia thường am hiểu
sâu sắc hơn và nhạy bén hơn đối với đối tượng dự báo.
 Phương pháp Delphi là phương pháp được sử dụng một
cách phổ biến nhất.
Phương pháp Delphi

 Tiến hành trưng cầu ý kiến của một thể chuyên gia về đối
tượng dự cần dự báo
 Tiên hành xử lý các ý kiến đó theo nguyên lý hội tụ các ý
kiến cá nhân dưới dạng tham số của lý thuyết thống kê toán
 Người chủ trì sẽ thông báo lại cho các chuyên gia về kết quả
xử lý từng vòng
 Trong vòng trưng cầu tiếp theo, các chuyên gia phải nghiên
cứu hiệu chỉnh lại đánh giá của mình.
 Quá trình này cứ tiếp diễn cho đến khi các ý kiến có hội tụ
cao nhất
Phương pháp định lượng

 Phương pháp ngoại suy theo dãy số thời gian

 Phương pháp phân tích tương quan hồi quy
Phương pháp ngoại suy theo dãy số thời gian

 Về mặt toán học, ngoại suy cho ta thông tin tương lai về đối
tượng kinh tế dựa trên cơ sở chuỗi thời gian nhằm mục đích
tìm ra tính quy luật hay còn gọi là hàm xu thế
 Nếu ta ký hiệu f(t) là thành phần xu thế, (t) là thành phần
ngẫu nhiên biểu thị sự sai lệch do các yếu tố ngẫu nhiên gây
ra, thì có thể sử dụng mô hình sau đây đê dự báo đối tượng
kinh tế.
 Y(t) = f(t) + (t)
 Nhiệm vụ của phương pháp ngoại suy là xử lý (t) và xác
định f(t) để phù hợp với sự phát triển của đối tượng kinh tế.
Phân tích tương quan hồi quy

 Dựa trên cơ sở thu thập các số liệu của đối tượng dự báo trong
quá khứ và hiện tại, tiến hành lập mối quan hệ giữa đại lượng
cần dự báo với một hoặc một số các nhân tố ( các biến) xác
định.
 Từ đó người ta thiết lập các dạng mô hình mô tả những mối
quan hệ đó
 Khi đã biết các giá trị của các biến số này trong tương lai,
chúng ta có thể xác định được kết quả của đối tượng cần dự
báo.
Doanh thu = ao + a1* Chi phí quảng cáo + a2* Tiền lương tiếp
thị bán hàng
Dt (A) = 40 + 0.8*X1 + 0.4*X2
Một số phương pháp dự báo định lượng

 Dự báo mức bán sản phẩm bằng phương pháp

ngoại suy
 Dự báo mức bán sản phẩm dịch vụ có tính chu
kỳ
PHƯƠNG PHÁP NGOẠI SUY

 Xử lý chuỗi thời gian về mức bán sản phẩm dịch vụ

 Phát hiện xu thế về mức bán sản phẩm, dịch vụ
 Xây dựng hàm xu thế
 Kiểm định hàm xu thế
 Dự báo bằng hàm xu thế
CÁC GIAI ĐOẠN DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG PHÁP NGOẠI SUY

Ngân hàng dữ liệu về Bước 1: Xử lý số liệu:: Bước 2: Phát hiện xu

mức bán sản phẩm thế:
dịch vụ -Phương pháp đồ thị
- Phương pháp sai phân
- Phương pháp phân tích
số liệu

Bước 5: Dự báo Bước 4: Kiểm định Bước 3: Xác định

Phù hàm xu thế thao các các tham số ai của
mức bán sản phẩm
hợp tiêu chuẩn hàm xu thế
dịch vụ. Cập nhật
dự báo
Không phù hợp

Xử lý lại số liệu và thay đổi hàm dự báo mức bán sản phẩm – dịch vụ
PHÁT HIỆN XU THẾ

Phương pháp đồ thị

PHÁT HIỆN XU THẾ
PHƯƠNG PHÁP ĐỒ THỊ

 Biểu diễn các cặp số (ti, yi) lên trục tọa độ

 Nối chúng lại với nhau thành một đường gẫy khúc liên tục
 Đối chiếu đường gẫy khúc với các đường biểu diễn các hàm
số thường gặp làm cơ sở xác định xu thế và dạng hàm xu
thế tương ứng.
 Việc phát hiện xu thế bằng phương pháp đồ thị có thể sẽ
mắc phải rủi ro và mới chỉ phán đoán chuỗi thời gian này có
khả năng thuân theo một hoặc một vài dạng hàm xu thế nào
đó. Việc lựa chọn hàm tối ưu cần phải được kiểm định.
CÁC DẠNG MÔ HÌNH THƯỜNG GẶP
Y

o t
Hàm tuyến tính Hàm bậc hai Hàm lũy thừa
yˆ t  a0  a1t
yt = ao+a1 t Yt = ao+a1t+ a2 t2 yt = a0ta1

Hàm mũ Hàm Tornquist Hàm Logistique

yt = a0a1t yt=a0t/(a1 + t) yt=a0/(1 + ea1-a2t)

XÂY DỰNG HÀM XU THẾ
PHƯƠNG PHÁP TỔNG BÌNH PHƯƠNG NHỎ NHẤT

 Tổng bình phương độ lệch giữa giá trị hàm xu thế

lý thuyết và giá trị thực tế của chuỗi số thời gian là
nhỏ nhất.
yˆ  a  a t
t 0 1
n 
S   ( yi i 
 2
y ) min
i 1
XÂY DỰNG HÀM XU THẾ
PHƯƠNG PHÁP TỔNG BÌNH PHƯƠNG NHỎ NHẤT


XÂY DỰNG HÀM XU THẾ
PHƯƠNG PHÁP TỔNG BÌNH PHƯƠNG NHỎ NHẤT yˆ t  a0  a1t
Tháng ti yi (ti)2 yi*ti
1 0 0 ao
2 1 1 ao + a1
3 2 4 ao + 2a1
4 3 9 ao + 3a1
5 4 16
6 5 25
7 6 36
8 7 49
9 8 64
10 9 81
11 10 100
12 11 Yitd 121 ao + 11a1

TB
KIỂM ĐỊNH HÀM XU THẾ
n
 2
 Sai số tuyệt đối:  i i)
( y  y
Sy  i 1

n2
Sy
 Sai số tương đối: Vy%  100 %
y
+ Nếu Vy>10%: hàm f(t) sẽ không sử dụng được cho dự báo
+ Nếu Vy≤10%: hàm f(t) sẽ sử dụng được cho dự báo
+ Nếu đưa ra nhiều dạng hàm khác nhau thì hàm dự báo được
chọn có điều kiện: min (Vy1,Vy2,…) ≤ 10%
 Kiểm định cập nhật dự báo: y i  d  y it d
Vytd  .100
y it d
- Nếu Vytd >10%: hàm không còn sử dụng được cho dự báo.
- Nếu Vytd ≤ 10%: thì hàm còn sử dụng được cho dự báo thời điểm kế
tiếp.
DỰ BÁO BẰNG HÀM XU THẾ ĐÃ KIỂM ĐỊNH

 Chọn t ứng với n+ l

 Dự báo điểm: ynDBl  f (n  l )
vì f(t) và f (n+ l)
 Dự báo khoảng:
l: là khoảng dự báo về phía
y n  l  (f (n  l)  t n / k2 .S l ) ; (f(n  l)  t n  k  / 2 .S l )
 dB
trước

Với Sl là sai số dự báo l max =< n / 3 tháng 1: l = 1

1 (t n  l  t)
2

Sl  S y . 1   n
n  (t  t) 2
n = 12 (tháng 12) tháng 2: l =2
i

Sy: sai số tuyệt đối của hàm dự

i 1
(ứng với t = 11) tháng 3: l =3
báo. tháng 4: l=4
l: tầm dự báo (1,2,3,..bước về vd: tháng 4 năm sau:
phía trước)
= f (11 + 4 ) = f (15) = ao + 15 a1
HẾT CHƯƠNG 2
THANK YOU !