8

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan –
Modyul 2: Ang
Pakikipagkapwa
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikawalong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan- Modyul 2: Ang Pakikipagkapwa
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

BUMUO SA PAGSULAT NG MODYUL SA JUNIOR HS

EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Awtor : Veronica R. Juanta

Ko-Awtor - Editor
Ko-Awtor - Tagasuri
Ko-Awtor - Tagaguhit
Ko-Awtor - Tagalapat
Ko-Awtor - Tagapangasiwa
: Jennie Vee F. Pesa
: Berlin P. Gatchalian
: Kristine Joie S. Gatbonton
: Annie Pave P. Abarca
: Kristine Joie S. Gatbonton
: Anna May F. Ventura

MGA TAGAPAMAHALA SA DIBISYON:

Schools Division Superintendent : Romeo M. Alip, PhD, CESO V
OIC- Asst. Schools Division Superintendent : William Roderick R. Fallorin, CESE
Chief Education Supervisor, CID : Milagros M. Peñaflor, PhD
Education Program Supervisor, LRMDS : Edgar E. Garcia, MITE
Education Program Supervisor, AP/ADM : Romeo M. Layug
Education Program Supervisor, ESP : Jacqueline C. Tuazon
Project Development Officer II, LRMDS : Joan T. Briz
Division Librarian II, LRMDS : Rosita P. Serrano

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Schools Division of Bataan

Office Address: Provincial Capitol Compound, Balanga City, Bataan
Telefax: (047) 237-2102
E-mail Address: bataan@deped.gov.ph

2
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Ang Self-Learning Module (SLM) na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang

at sinuri ng mga edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang
gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral
ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang
pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-
aaral.

Ang SLM na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o aral
na may kinalaman sa Pakikipagkapwa.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

Para sa mag-aaral:

Ang Self-Learning Module (SLM) na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong

pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala
ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang
oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan:

3
 Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga
Alamin dapat mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
Subukin modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral
Balikan upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay
ipakikilala sa iyo sa maraming paraan
Tuklasin tulad ng isang kuwento, awitin, tula,
pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
Suriin
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto.
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
malayang pagsasanay upang mapagtibay
Pagyamanin ang iyong pang-unawa at mga kasanayan
sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga
sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Naglalaman ito ng mga katanungan o
Isaisip pupunan ang patlang ng pangungusap
upang maproseso kung anong natutuhan
mo mula sa aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing
Isagawa makatutulong sa iyo upang maisalin ang
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na
sitwasyon.
Ito ay gawain na naglalayong matasa o
Tayahin masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
panibagong gawain upang pagyamanin ang
Karagdagang Gawain
iyong kaalaman o kasanayan sa
natutuhang aralin.

4
 Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa
Susi sa Pagwawasto lahat ng mga gawain sa modyul.

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

5
 8

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan – Modyul 2:
Ang Pakikipagkapwa

6
 Alamin

Ang modyul na ito ay idinisenyo at isinulat upang tulungan kang mabigyang-pansin

at mapahalagahan ang iyong pakikipag-ugnayan sa iyong kapwa.

Matapos ang modyul na ito, inaasahang matutuhan mo ang:

1. Nahihinuha na:
a. Ang tao ay likas na panlipunang nilalang kaya’t nakikipag-ugnayan
siya sa kanyang kapwa upang malinang siya sa aspektong
intelektuwal, panlipunan, pangkabuhayan at politikal.
b. Ang birtud ng katarungan (justice) at pagmamahal (charity) ay
kailangan sa pagpapatatag ng pakikipagkapwa.
c. Ang pagiging ganap niyang tao ay matatamo sa paglilingkod sa
kapwa ang tunay na indikasyon ng pagmamahal.
EsP8PB11b-5.3
2. Naisasagawa ang isang gawang tutugon sa pangangailangan ng mga
mag-aaral o kabataan sa paaralan o pamayanan sa aspektong
intelektuwal, panlipunan, pangkabuhayan, o politikal.
EsP8PIIb-5.4

7
 Subukin

Gawain 1: Nabago ako ng aking Pakikipag-ugnayan”

Tukuyin kung Tama o Mali ang mga pahayag. Isulat ang iyong sagot sa iyong
sagutang papel.

Sitwasyon Tama o Mali

1. Likas sa tao ang nakikipag-
ugnayan sa kapwa o sa iba.

2. Naniniwala ako sa
kasabihang “No Man is an
Island”.

3. Sa aking pakikipag-
ugnayan, natutunan ko ang
magbudget ng aking pera at
magtipid. Kasi may
pagkakataon nagbibigayan
kami kapag kami ay
nagkasundo na magluluto ng
merienda. Hindi na ako
humihingi sa nanay ko dahil
may nakatabi akong pera.

4. Natutuhan ko din ang bumili

lamang ng sapat at huwag
sayangin ang pera para sa
oras ng kagipitan ay may
madudukot.

5. Sa panahon ng pandemiyang
ito, habang binabasa at
pinag-aaralan ko ang mga
modyul ko ay marami akong
natutunan na maaaring
makatulong sa aking pang-
araw-araw na buhay tulad
ng EsP na asignatura.

8
6. Kung sakaling magkaroon ng
eleksiyon sa aming klase sa
kabila ng pandemic na
nararanasan natin ngayon,
bagama’t walang face-to-
face, ako ay may kakayahan
na pumili ng lider na
mamumuno sa aming
pamayanan.

7. Sa panahon ng pandemya
iisipin ko ang kapakanan ng
aking kapwa, magsusuot ako
ng face mask at face shield
sa tuwing lalabas ako ng
bahay.

8. Bilang mag-aaral, matututo

akong mag-ipon ng perang
bigay ng nanay ko para kahit
paano makatulong ako kung
kulang ang aming badget.

9. Bilang mag-aaral,
makikibahagi ako sa
samahan ng kabataan na
ang layunin ay maglinis ng
kapaligiran.

10. Magiging ganap ang ating

pagkatao sa pamamagitan
ng ating pakikipag-ugnayan
sa ating kapwa.

Magaling!

9
 Aralin

2 Ang Pakikipagkapwa

Ang pakikipagkapwa ay likas sa tao at makakamit ng tao ang kaniyang

kaganapan sa pamamagitan ng makabuluhan at mabuting pakikipagkapwa.

“Huwag mong gawin sa kapwa mo ang ayaw mong gawin nila sa iyo”.

Ang pakikipagkapwa ay napapatatag ng mga birtud ng katarungan at pagmamahal.

Balikan

Ano ang iyong pakahulugan sa kasabihang nasa larawan.

Paano mo nirerespeto at iginagalang ang iyong kapwa?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

May pagkakataon bang nalabag mo ito at nakagawa ka ng kawalan ng respeto at

paggalang. Ano ang ginawa mo para maitama ang iyong pagkakamali?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

10
 Mga Tala para sa Guro
Ang modyul na ito ay naghahanda sa mga mag-aaral upang
makuha ang 100% at kung mababa bigyan agad ng pantulong na
gawain hanggang sa maabot ang kahusayan.

Tuklasin

Panuto: Tunghayan ang mga katanungan sa ibaba. Sagutin ang mga ito at isulat
sa iyong sagutang papel.

Gawain 1: Pag-usapan Natin!

1.Ano ang kahalagahan ng pakikipag-ugnayan?

2.Bakit kailangan nating makipag-ugnayan sa iba?

3.May maitutulong ba sila sa atin?

4. Paano natin mapapaunlad ang ating pakikipag-ugnayan?

5.Magbigay ng halimbawa na magagawa mo sa iyong kapwa?

Pamantayan sa Pagmamarka

10 puntos Angkop sa Nilalaman

5 puntos Malinaw ang sagot sa bawat katanungan

15 puntos Kabuuan

11
Gawain 2: Pakikiisa, Komunikasyon at Pagtutulungan ang
kailangan sa mabuting pakikipag-ugnayan sa kapwa.

1. Ibigay ang kahalagahan ng pakikiisa, komunikasyon at

pagtutulungan ng magkakapitbahay sa inyong barangay.

2. Gumawa ng maikling senaryo o iskrip kung paano mo ito

isasagawa.

Pamantayan sa Pagmamarka

10 puntos Nilalaman

5 puntos Pagkamalikhain

15 puntos Kabuuan

Gawain 3: Kahalagahan ng Pagbubuo at pagsali sa Samahan

1. Ilista o ibigay ang samahan na iyong kinabibilangan.

2. Ano ang naitutulong ng inyong samahan sa inyong barangay

o bayan?

Pamantayan sa Pagmamarka

10 puntos Nilalaman

5 puntos Pagkamalikhain

5 puntos Presentasyon
20 puntos Kabuuan

12
 Tuklasin

Panuto: Basahin ang lyrics ng awiting ‘Pananagutan” Kinuha sa sipi

ng simbahan.

Gawain 1” Suriin ang nilalaman at mensahe nito.

Walang sinuman ang nabubuhay,

para sa sarili lamang

Walang sinuman ang namamatay,

para sa sarili lamang

Tayong lahat ay may pananagutan

sa isa’t-isa

Tayong lahat ay tinipon ng

Diyos na kapiling Niya.

Ilagay ang Reflection sa ibaba:

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

13
 Ang makabuluhang pakikipagkapwa ay makakamit sa pamamagitan ng

kaganapan ng pagkatao at mabuting pakikipagkapwa. “Makitungo sa kapwa sa

paraang gusto mo ring pakitunguhan ka”.

Naipakita sa parabola ng Mabuting Samaritano

(http://en.wikepedia.org/wiki/ParableofthegoodSamaritan) kung sino ang ating

kapwa at kung paano tayo dapat makitungo sa ating kapwa:ang makabuluhang

pakikipagkapwa ay pagtugon sa pangangailangan ng iba nang may paggalang at

pagmamahal.

Ang pakikipagkapwa ay napatatatag ng mga birtud ng katarungan at

pagmamahal. Ang una munang kailangang matugunan ay ang pagbibigay ng

nararapat sa kapuwa. Kailangan ang katarungan upang maibigay ang nararapat, na

walang iba kundi ang paggalang sa dignidad ng kapwa. Mayroong mga bagay na

maaari nating ibigay nang higit pa sa itinakda ng karapatan at katarungan. Ito ay

ang mga bagay na ayon sa ating pagmamalasakit at pagmamahal sa kapwa.

14
 Bilang paglalahat, kung ang pakikipag-ugnayan mo sa iba ay nag-uudyok sa

iyo upang ikaw ay maglingkod sa kapwa nang walang hinihintay na kapalit at

nakahanda kang ibahagi ang iyong sarili sa iba. Ito ay nagpapakita ng

pagmamalasakit at pagmamahal. Ang mabuting bagay na ginawa mo sa iba ay may

katumbas na mabuti. Maging maingat tayo sa ating mga pasiya, kilos at pananalita.

Ilagay natin ang ating sarili sa lugar ng iba. Ano kaya ang mararamdaman mo kung

ikaw ang nasa katayuan nila?

Ang mga sumusunod ay dapat nating isaalang-alang sa ating pakikipag-ugnayan

sa iba o pakikipagkapwa:

Ang kahalagahan ng
Diyalogo

Ang kahalagahan ng
Pagkakaisa, Komunikasyon
at Pagtutulungan

Ang kahalagahan ng
Pagbubuo at Pagsali sa mga
Samahan

15
 Pagyamanin

Gawain 1: Ilista ang mga tao o kapwa na nais mong paglingkuran at ang mga bagay
kung paano mo mapapaunlad ang pakikipag-ugnayan mo sa kanila.

Kapwa o Tao na • Mga bagay kung paano mo

nais mong mapapaunlad ang pakikipag-
paglingkuran ugnayan mo sa kanila.

Pamantayan sa Pagmamarka

10 puntos Naisagawa nang maayos

5 puntos Makakatulong sa pagpapaunlad ng

pakikipagkapwa

15 puntos Kabuuan

16
 Isaisip

Gawain 1: Hanapin sa Puzzle ang mga salita na may kinalaman

sa pakikipagkapwa at ang mga taong mahalaga sa buhay mo na
may kaugnayan ka. Isulat ang iyong nahanap na salita sa iyong
sagutang papel.

P A K I K I P A G K A P W A

A T A T A Y V R J A T O D M

N D I J T E S J B L E L K A

L B B K D S T N E A T I I T

I H I L P F U L S R V T N U

P U G U R O B E J O D I D L

U N A N A Y V J E S J K P U

N D N J V E J S B R S A E N

A I N T E L E K T U W A L G

N P A N G K A B U H A Y A N

Kahanga-hanga!

17
 Isagawa

Panuto.Pumili lamang ng isa sa aspekto na kaya mong maisakatuparan. Gumawa

ng slogan, tula, jingle ukol dito at pagkatapos ay gawin at isabuhay ito.

Aspektong
Intelektwal

Aspektong Aspektong
Pangkabuhayan PAKIKIPAGKAPWA Panlipunan

Aspektong
Politikal

Pamantayan sa pagmamarka

10 puntos Nilalaman

5 puntos Naisagawa

5 puntos Tunay na nilagdaan ng magulang at may saksi

20 puntos Kabuuan

18
 Tayahin

Panuto: Isulat ang Sang-ayon kung tama ang pahayag para sa iyo at Tutol ako kung
ikaw ay hindi sang-ayon sa pahayag.

Mga Pahayag Sang-Ayon o Tutol Ako

1. Ang makabuluhang
pakikipagkapwa ay
pagtugon sa
pangangailangan ng iba
na may paggalang at
pagmamahal.

2. Ang pakikipagkapwa ay
napapatatag ng mga
birtud ng katarungan at
pagmamahal.

3. Ang pakikipag-ugnayan
mo sa iba ay nag-
uudyok sa iyo upang
maglingkod sa kapwa
nang walang hinihintay
na kapalit.

4. Handang ibahagi ang

sarili sa iba,
nagmamalasakit at may
pagmamahal.

5. Ang pakikipagkapwa ay
may kakayahang
umunawa sa damdamin
ng iba.

19
6. Likas sa mga Pilipino
ang pagiging hospitable.

7. Hindi maiiwasan ang

pagtanggap ng pabor at
ang pagtatanggi sa mga
kamag-anak sa
pagbibigay ng trabaho,
paghahatid ng serbisyo
at pati na sa pagboto.

8. Nagbibigay ng donasyon
o nagboboluntaryo ng
paglilingkod sa mga
nangangaialngan ng
tulong lalo na sa
panahon ng pandemya.

9. Naniniwala sa pahayag
na “Mahalin mo ang
iyong kapwa gaya ng
pagmamahal mo sa
iyong sarili”.

10. Iginagalang ang

dignidad ng kapwa
upang maibigay ang
nararapat.

Mahusay!
Nagawa mo!

20
 Karagdagang Gawain

Panuto: Gumawa ng Sariling Komitment upang magpatuloy ang paglilingkod sa

kapwa at upang makamit ang kaganapan ng pagkatao. Isulat ito sa iyong sagutang
papel.

Ako si _____________________________ ng Grade 8 ay

maglilingkod sa kapwa sa pamamagitan ng _____________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

______________________ _______________________
Lagda ng Magulang Lagda ng Mag-aaral

Pamantayan sa pagmamarka

10 puntos Nilalaman

5 puntos Naisagawa

5 puntos Tunay na nilagdaan ng magulang at may saksi

20 puntos Kabuuan

21
 22
Tayahin:
Karagdagang 1. Sang-ayon
Gawain: 2. Sang-ayon Isagawa:
3. Sang-ayon
- depende sa sagot 4. Sang-ayon Depende sa sagot
ng bata 5. Sang-ayon ng bata
6. Sang-ayon
7. Sang-ayon
8. Sang-ayon
9. Sang-ayon
10. Sang-ayon
Tuklasin:
Gawain 1: Subukin:
Pagyamanin:
depende sa sagot Balikan: 1. Tama
Depende sa sagot ng bata
2. Tama
ng bata. Depende sa sagot ng
Gawain 2: 3. Tama
bat
depende sa sagot 4. Tama
ng bata 5. Tama
Gawain 3:
depednde sa
sagot ng bata
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Bognot, Regina Mignon, Romualdes Comia, Sheryll Gayola, Marie Aiellen Lagarde, Marivic
Leaño, Eugenia Martin, Marie Ann Ong, and Rheamay Paras. 2014. Edukasyon Sa
Pagpapakatao 8. Pasig City, Philippines: FEP Printing Corporation.

Mga Larawan
"Journal Paper Templates Printable | Parchment Paper Landscape Clip Art - Vector Clip Art
Online, Royalty ... | Clip Art, Free Clip Art, Parchment Background". 2020. Pinterest.
https://www.pinterest.ph/pin/353040058259849992/.

"Nick Hornby Quote: “No Man Is An Island...”". 2020. Quotefancy.Com.

https://quotefancy.com/quote/948727/Nick-Hornby-No-man-is-an-island.

"Religious Borders". 2020. Pinterest. https://www.pinterest.ph/elsamarsh7/religious-

borders/.

23
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Region III,

Schools Division of Bataan - Curriculum Implementation Division
Learning Resources Management and Development Section (LRMDS)

Provincial Capitol Compound, Balanga City, Bataan

Telefax: (047) 237-2102

Email Address: bataan@deped.gov.ph

24
25