BİYOLOJİ 11.

SINIF

İNSAN FİZYOLOJİSİ

Lenf Dolaşımı
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Vücudumuzda kan dolaşımı

dışında ikinci bir dolaşım
sistemi olan lenf dolaşımı
vardır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf dolaşımı, kılcal kan damarlarına

geçememiş fazla doku sıvısının ve hücreler
arası boşluğa sızan az miktardaki
proteinlerin kan dolaşımına geri
döndürülmesini sağlar.

• Lenf dolaşımı, bu maddelerin, kan

toplardamarlarına doğru hareketini sağlayan
alternatif bir yol oluşturur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Kılcal damarların atardamara yakın olan uçlarından doku hücreleri

arasına süzülen sıvının büyük kısmı, toplardamara yakın olan
uçlarından geri emilir.

• Fakat bu sıvının onda biri, buradan geri emilemediği için lenf

kılcallarına alınarak kana geri döner.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf kılcal damarlarına difüzyonla geçen doku sıvısı, lenf sıvısı

adını alır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf düğümleri lenfatik sistemi

oluşturur.

• Lenfatik sistem; embriyoda kardiyovasküler sistemin

gelişiminden sonra yani hamileliğin 6. haftasının sonlarında
gelişmeye başlar.
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Lenfatik sistemin vücut için önemli işlevleri:

• Lenf kanallarının proteinler ve büyük

partiküller gibi kılcal damarlara doğrudan
emilimi mümkün olmayan maddeleri doku
sıvısından uzaklaştırıp kana götürür.

• Sindirim sisteminden yağların geri emilip

tekrar kan dolaşımına verilmesini sağlar.

• Vücut savunmasında önemli rol oynar.

 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Lenf Dolaşımı:
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Lenf Bezleri:
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf sıvısının bileşimi, doku sıvısına

benzemektedir.

• İçeriğinde, kanda bulunandan daha

az protein bulunur.

• Alyuvarları bulunmadığından
renksizdir ve akkan ismini de alır.

• Buna karşılık lenf sıvısında akyuvarlar

bulunur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Akyuvarlar sayesinde lenf, vücut

savunmasında önemli rol oynar.

• Lenf sıvısı, dokulardan kalbe doğru

hareket eder.

• Lenf sıvısında, fibrinojen ve alyuvar

yoktur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Lenf Damarları

• Lenf sistemi, kan kılcalları ile iç içe

girmiş ince damar ağlarına sahiptir.

• Lenf kılcal damarları birleşerek lenf

toplardamarlarını oluşturur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Kan toplardamarlarından daha ince olan

duvarlarında, bağ dokusu ve düz kas yapısı
görülür.

• Lenf sisteminin damar yapısında, lenf

sıvısının yer çekimi ile geri dönmesini
engelleyen tek yönlü açılan kapakçıklar
bulunur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf damarlarındaki sıvının akış hızını;

 hücreler arası sıvının basıncı,

 damar duvarlarının ritmik kasılmaları,

 iskelet kaslarının kasılması,

 solunum hareketi

gibi faktörler etkiler.

 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf sisteminde atardamar bulunmaz,

toplardamar ve kılcal damarlar bulunur.

• Lenf damarlarında akış hızı, kan

damarlarındakinden daha yavaştır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf sıvısının akışı yürüme ve masaj

ile artar.

• Bunun yanı sıra dinlenme

durumunda lenf akımı yavaşlar.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf kılcal damarları, uçları kapalı tüp

şeklinde damarlardır.

• Dokular arasına yayılmıştır.

• Geçirgenlikleri, kan kılcallarından daha

yüksektir.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf kılcalları, lenf toplardamarlarına

açılır.

• Lenf damarlarının birleşmesiyle göğüs

lenf kanalı ve sağ lenf kanalı adı
verilen iki büyük lenf damarı oluşur.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Vücudun alt bölgesinden gelen, sol

koldan, başın ve göğsün sol yarısından
toplanan lenf; göğüs lenf kanalı
aracılığıyla sol köprücük kemiği altındaki
toplardamara taşınır.
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Başın ve göğsün sağ yarısı ve sağ kolda

toplanan lenf ise sağ lenf kanalı ile sağ
köprücük kemiği altındaki toplardamara taşınır.

• Bunlar üst ana toplardamarda buluşarak kalbe

dökülür.

• Böylece dokular arasında kalan sıvının tekrar

dolaşıma dönmesi sağlanır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Lenf Düğümleri

• Lenf damarlarının yolları üzerinde bulunan, özel hücre kümelerinin

oluşturduğu yapılar, lenf düğümleri olarak adlandırılır.

• Lenf düğümleri, lenf damarları boyunca vücutta dağınık olarak

yerleşmiştir.

• En çok boyunda, koltuk altında, kasıkta ve büyük damarların

etrafında kümeler hâlinde bulunan yapılardır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Lenf düğümlerinin yan yana

gelmesiyle lenf bezleri oluşur.

• Lenf bezleri:

 bademcikler,

 timüs bezi,

 koltuk altı bezleri

 peke sarnıcı
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Dalak da lenf düğümlerine benzer.

• Bademcikler en büyük lenf bezleridir.

• Lenf düğümlerinde; lenf sıvısı süzülüp temizlenir, lenf sıvısındaki

toksinler ve hücre artıkları nötrleştirilir, bakteri ve virüslere saldıran
lenfositler üretilir ve depolanır.

• Lenfosit üretimi ve depolanması, bu organları vücut savunmasında

önemli hâle getirmiştir.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Enfeksiyonlu hastalıklarda, lenf düğümlerinin içindeki akyuvar

üretim hızı artar. Bu durum lenf düğümlerinin şişmesine sebep
olur.

• Lenf sisteminin çalışmasını engelleyen bozukluklar, dokularda

çok miktarda sıvı birikmesine yol açar. Doku sıvısının bu
artışına ödem denir.
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Ödem,

• bazı parazitlerin lenf damarlarını tıkaması,

• kılcal damar basıncının artması,

• azalmış plazma proteinleri sonucu kılcal damarda ozmotik

basıncın düşmesi

• kılcal damarların geçirgenliğinin artması,

sonucu ortaya çıkabilir.

 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

Dolaşım Sistemleri Rahatsızlıkları

• Emboli:

 Bir kan damarı içinde gaz, sıvı veya katı maddelerin

oluşturduğu serbest dolaşan topak veya anormal pıhtılara
denir.
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Ateroskleroz:

 Kan damar duvarında çeşitli

nedenlerle meydana gelen
kalınlaşma ve sertleşme şeklinde
ortaya çıkan bir hastalıktır.

 Zamanla kolesterol ve lipitlerin

birikmesi ve bunların üzerine de
kalsiyum tuzlarının çökmesiyle
damar sertliği meydana gelir.
 Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Varis:

 Hareketsiz yaşam tarzı ve

genetik yatkınlık sonucunda
toplardamar içindeki
kapakçıkların bozulmasıyla
oluşan bir damar
hastalığıdır.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Hipertansiyon:

 Hipertansiyon kan basıncının normal seviyenin üstünde olması

durumudur.

 Yetişkinlerde, sistolik basıncın 140 mm Hg; diastolik basıncın

90 mm Hg üzerinde olması yüksek tansiyon olarak tanımlanır.

 Hipertansiyon heyecan, korku gibi durumlar, genetik yatkınlık,

gebelik dönemi ve böbrek fonksiyonlarındaki bozulmalar gibi
sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji

• Kangren:

 Vücudun herhangi bir bölgesini besleyen atardamarın, o bölgeye

kan getirememesi sonucu besin ve oksijensiz kalan bölgenin
fonksiyonlarını yitirmesidir.
Lenf Dolaşımı 11. Sınıf Biyoloji