W latach 1914-1918 toczyła się I wojna światowa, jeden z najkrwawszych konfliktów od czasów wojen

napoleońskich. Pochłonął on 8,5 mln istnień. „Wojna kładąca kres wszystkim wojnom”, jak mawiali
alianci, zakończyła się traktatem wersalskim. Pozostaje dylemat,czy był to sprawiedliwy pokój, czy też
krzywdzący dyktat?

11 listopada 1918 r. w Compiègne Niemcy zawarły z państwami Ententy zawieszenie broni. Paryska
konferencja pokojowa rozpoczęła obrady 18 stycznia 1919. Prym wiedli zwycięzcy: Francja, Wielka
Brytania oraz USA. Z 28 delegacji, oprócz trzech wymienionych, możliwość decydowania o powojennym
ładzie miały Włochy i Japonia. Z przegranymi Ententa obeszła się dość okrutnie. Nie zostali oni zaproszeni
na konferencję, otrzymali jedynie gotowe traktaty do podpisania. Wkrótce miało się to odbić na
zwycięzcach. Nie zaproszono również delegacji Rosji Sowieckiej, której rządu Ententa nie uznawała (tak
jak i delegacji białej Rosji), choć gdy szło o długi carskie alianci pretensje rościli do bolszewików. Jak więc
łatwo można zauważyć Ententa postawiła się w roli swego rodzaju rządu światowego. Konferencji
pokojowej towarzyszyły dwie istotne zasady: zasada samostanowienia narodów, która wyewoluowała z
18 punktów Wilsona, a mająca później przynieść istotne problemy, oraz zasada zbiorowego
bezpieczeństwa, podobnie jak i pierwsza, choć szczytna, to nie mająca pokrycia w rzeczywistości, co
okaże się podobnie jak w przypadku zasady samostanowienia narodów, przyczyną II wojny światowej. Jak
twierdzi Kissinger, jedyne co wniósł traktat wersalski to niepokoje społeczne, podwaliny pod kolejną
wojnę światową a także konflikt ideologiczny.

Na paryskiej konferencji pokojowej Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana
Dmowskiego. Światowa sława pianistyczna pierwszego i dyplomatyczne umiejętności drugiego miały
pomóc w osiągnięciu ważnych dla Polski celów. Wersalski traktat pokojowy sankcjonował odrodzenie
Polski, kreśląc zarys jej zachodnich, północnych i południowych granic.

Paryska konferencja pokojowa trwała od 18 stycznia 1919 do 21 stycznia 1920 roku.

Najważniejszą rolę w konferencji odgrywała tzw. "wielka czwórka" – premier Wielkiej Brytanii , premier
Włoch , premier Francji oraz prezydent USA . W trakcie konferencji narodziła się także międzynarodowa
organizacja – Liga Narodów mająca strzec światowego ładu i zapobiegać kataklizmom takim jak właśnie
zakończona I wojna śiatowa.

Rozbrojone Niemcy, z armią ograniczoną do 100 tysięcy żołnierzy, miały oddać Francji – Alzację i
Lotaryngię, Belgii – okręg Eupen i Malmédy, Polsce – Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, Czechosłowacji –
Kraik Hulczyński. Przeprowadzono demilitaryzację Nadrenii, Kłajpeda i okręg Saary objęte zostały
międzynarodowym nadzorem. Kolonie niemieckie przeszły w posiadanie zwycięzców. Zobowiązano
Niemcy do wypłaty odszkodowań wojennych w wysokości 132 miliardów marek w złocie.

Zawarte ustalenia miały zagwarantować w Europie pokój. Powstały nowe państwa, wyznaczono nowe
granice Węgier, Rumunii, Austrii, Czechosłowacji, Niemiec, II RP i ZSRS. Jednak nadzieje na stabilizację w
Europie Środkowej okazały się złudne.

Dojście do władzy w Niemczech nacjonalistów oraz objęcie przez Hitlera stanowiska kanclerza w 1933
roku sprawiły, że sytuacja polityczna w Europie zaczęła się komplikować.